Fen_Bilimleri_1.Dönem_Soru_Bankasi(filigramlı)_compressed

5. DENEME 13. Elementlerin belirli bir düzen içerisinde sıralandığı tabloya periyodik tablo denir. Yukarıda günümüzde FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI kullandığımız periyodik tablo verilmiştir. Periyodik tablo son haline gelinceye kadar birçok değişikliğe uğramıştır. ORBİTAL Elif Öğretmen tahtaya periyodik tablo ile ilgili şu soruları yazmıştır; Soru 1: Periyodik tablo tarihsel süreç boyunca neden değişime ihtiyaç duymuştur? Soru 2: Periyodik tabloda aynı grupta bulunan bütün elementlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri benzer midir? Soru 3: Periyodik tablo kaç grup ve periyottan oluşur? Soru 4: Günümüzde kullandığımız periyodik tabloda elementler neye göre sıralanmışlardır? Tahtaya kaldırdığı öğrencisi Eda, Elif Öğretmen’in sorularına aşağıdaki cevapları vermiştir. Cevap 1: Her geçen gün yeni elementler keşfedilmiş ve protonun da keşfi buna yol açmıştır. Cevap 2: Periyodik tabloda aynı grupta bulunan bütün elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliği birbiri ile benzerdir. Cevap 3: Periyodik tablo 18 grup 7 periyottan oluşur. Cevap 4: Atom numarasına yani artan proton sayısına göre sıralanmıştır. Eda’nın cevaplarıyla ilgili olarak; I. 1. soruya verdiği cevap doğrudur. II. 2. soruya verdiği cevap hatalıdır. III. 3. soruya verdiği cevap hatalıdır. Çünkü tabloda 18 grup, 9 periyot yer almaktadır. IV. 4. soruya verdiği cevap hatalıdır. Çünkü elementler periyodik tabloya elektron sayısına göre sıralan- mıştır. yapılan yorumlardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D)I, II, III ve IV Orbital Yayınları 151

5. DENEME 14. Serap topladığı gül yapraklarını havanda dövmüş ve etil alkolde çözerek kahverengi çözelti elde etmiş ve çözeltiyi 3 farklı bardağa doldurmuştur. 1. bardaktaki çözeltinin üzerine çamaşır suyu, 2. bardaktaki çözel- tinin üzerine tuz ruhu, 3. bardaktaki çözeltinin üzerine ise tuz eklemiştir. 1. ve 2. bardakta farklı renklerin oluştuğunu 3. bardakta ise herhangi bir renk değişimi olmadığını gözlemlemiştir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Serap gözlemleriyle ilgili şu yorumları yapmıştır; I. Gül yaprağı ile elde ettiği çözelti asit-baz belirteci olarak kullanılabilir. II. Gül yaprağı ile elde ettiği çözeltiye tuz katıldığında herhangi bir değişim olmaması maddenin nötr yani pH’ının 0 olduğunun göstergesidir. III. Gül yaprağı ile elde ettiği çözeltiyle maddelerin pH değeri tam olarak bulunabilir. Buna göre Serap’ın yaptığı yorumlardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III ORBİTAL 152 Orbital Yayınları

5. DENEME 15. Vücudumuzdaki hücreler sürekli olarak bölünmek- tedir. Bölünen hücrelerin her birinin DNA ya ihtiyacı vardır. DNA bu durumda kendini eşler, yani kendinin tıpatıp aynısı yeni bir DNA molekülü oluşturur. Buna DNA’nın eşlenmesi denir. DNA eşlenmesi sırasında sırası ile şu olaylar olur; 1. DNA’nın iki zincirini bir arada tutan zayıf hidrojen bağları kopmaya başlar. 2. DNA’nın iki zinciri fermuar gibi birbirinden ayrıla- rak açılır. 3. Sitoplazmada serbest halde bulunan nükleotidler, FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI fosfat ve şekerler çekirdeğin içine girer. 4. Nükleotidler birbirleri ile eşlenir. Adenin nükleo- tidin karşısına timin, guanin nükleotidi karşısına sitozin nükleotidi gelir. 5. Sonuçta başlangıçtaki DNA nın aynısı olan 2 yeni DNA molekülü oluşmuş olur. Buna göre DNA’nın eşlenmesi ile ilgili çizilen grafiklerden hangisi yanlıştır? A) Sitoplazmadaki B) Çekirdekteki nükleotid sayısı nükleotid sayısı Zaman Zaman ORBİTAL D) Çekirdekteki C) Çekirdekteki nükleotid sayısı fosfat sayısı Zaman Zaman Orbital Yayınları 153

5. DENEME 16. Bilim insanları kendilerine ait özelliklerin sonraki kuşaklara nasıl aktarıldığını oldukça merak etmişlerdir. Anne ve babasına benzeyen çocuğun neden tıpatıp aynı veya tamamen farklı olmadığı konusunda çeşitli varsayımlarda bulunmuşlar ve araştırmalar yapmışlardır. Bu konuda araştırma yapan bilim insanlarından birisi de Gregor Mendel’dir. Yaptığı çalışmalar birçok konuya açıklık getirmiştir ancak yaşadığı dönemde çok önem görmemiştir. Sonraki yıllarda ise ismine posta pulları bile basılmıştır ve kalıtımın babası olarak anılmıştır. Mendel çalışmalarını bezelye bitkisi ile yapmıştır. Bunun nedeni;….............................................. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Bezelye bitkisinin; ORBİTAL I. Kısa zamanda verimli döller vermesidir. II. Kalıtsal çeşitliliğinin fazla olmasıdır. III. Kolay ve hızlı çoğalabilmesidir. IV. Her karakter için tek çeşit gene sahip olmasıdır. Mendel’in deneylerinde bezelye bitkisini kullanmasının nedenini açıklamak için verilen öncüller- den hangileri kullanılabilir? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) I, II, III ve IV 154 Orbital Yayınları

5. DENEME 17. Kütle (g) X + 40 C 80 60 B X A Zaman (dk) Yukarıda kimyasal bir tepkimeye ait kütle-zaman grafiği verilmiştir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Bu grafiğe göre; I. Tepkime denklemi C A + B şeklindedir. II. Tepkime sonunda A ve B maddelerinin tamamı harcanmıştır. III. Harcanan B maddesi miktarı 50 gramdır. IV. Tepkime sonunda oluşan ürünün kütlesi 90 gramdır. bilgilerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız IV B) III ve IV C) I, II ve III D) I, II, III ve IV 18. İklim, oldukça geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca değişmeyen ortalama hava şartlarıdır. ORBİTAL Hava olayı, belirli bir alanda belirli ve kısa süre içerisinde etkili olan hava şartlarıdır. Ahmet Öğretmen tahtaya bazı cümleler yazmış ve öğrencisi Büşra’yı tabloyu doldurması için tahtaya kaldırmıştır. İKLİM HAVA OLAYI X Iğdır’da yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve nemli geçer. X Karadeniz Bölgesi’ne bu bahar çok yağmur yağdı. X Akdeniz Bölgesi’nde yazlar sıcak ve kuraktır. Bu sabah tarladaki otların üzerinde kırağı oluştuğunu gördüm. X Her sorunun doğru cevabının 5 puan olduğunu söyleyen Ahmet Öğretmenin sorularına yukarıdaki gibi cevap veren Büşra toplamda kaç puan almış olur? A) 5 puan B) 10 puan C) 15 puan D) 20 puan Orbital Yayınları 155

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 5. DENEME ORBİTAL 19. Ünlü doktorun düzenlemiş olduğu sempozyumda şöyle bir açıklama yapılmıştır: Grip, tetanos, suçiçeği gibi hastalıklar virüslerin sebep olduğu yaygın hastalıklardandır. Özellikle grip hastalığı bizler için tehlike arz etmektedir. Almanya Sağlık Bakanlığı son bir yıl içerisinde ülkelerinde gripten ölenlerin sayısının orta- lama 25 bin kişi olduğunu açıkladı. Prof. Dr. Canan Cankurtaran her yıl düzenli olarak grip aşısı yaptırma- nın öneminden bahsetti ve özellikle kronik akciğer hastalığı, astım, alerji gibi rahatsızlıkları bulunanların yeni virüs türlerine karşı mutlaka aşı yaptırması gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Canan Cankurtaran’ın “her yıl aşı yaptırmalıyız” açıklamasının temel nedeni aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Daha fazla aşı satılmasını sağlayarak para kazanmak. B) Aşının vücutta etkisini zamanla kaybetmesi. C) Hastalık etkeni virüsün mutasyona uğrayarak direnç kazanması. D) Aşının astım, alerji gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılması. 156 Orbital Yayınları

5. DENEME 20. İnsan vücudu 1 atmosferlik basınçta, aktif olarak işlevlerini yerine getirebilmektedir. Ancak dalgıçlar çok derinlere daldıklarında üzerlerine 1 atm basınçtan çok daha büyük bir basınç etki eder. Sıcaklık gitgide azalır ve kanda çözünen gaz molekülleri artar. Eğer dalgıç çok hızlı bir şekilde su yüzeyine çıkmayı denerse damarlarında çözünen gaz molekülleri aniden kanı terketmeye başlar ve bundan dolayı kanda hava kabarcıkları oluşur. Damarlar içerisinde oluşan kabarcıklar kan dolaşımını ve sinir sisteminin çalış- masını engeller. Bu ağrı verici ve öldürücü bir durumdur. Bu olaya vurgun olayı denir. Yukarıda verilen metne göre vurgun olayı ile ilgili olarak; FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI I. Ani basınç değişimlerinde gerçekleşir. ORBİTAL II. Vurguna uğramamak için dalgıçlar, su yüzüne kademe kademe çıkmalıdır. III. Kandaki hava kabarcıkları beyne giderek felce sebep olabilir. IV. Denizin dibine dalan dalgıçlara etki eden basınç yalnızca sıvı basıncı olduğu için 1 atmosferden daha azdır. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız IV B) I ve II C) I, II ve III D) I, II, III ve IV Orbital Yayınları 157

6.DENEME

6. DENEME 1. Bir öğretmen aşağıda verilen periyodik tabloda yer alan elementler ile ilgili öğrencilerine sorular yöneltiyor. H He Na BO Si Ca Xe Öğretmenin sorduğu sorular karşısında Ahmet’in verdiği yanıtlar aşağıdaki gibidir. Sorular Yanıtlar FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI I. Hangileri metaldir? H, He II. Hangileri yarı metaldir? B, Si III. Hangileri soy gazdır? He, Xe IV. Hangileri ametaldir? Na, Ca Öğretmen, Ahmet’in yanıtlarını doğru (D), yanlış (Y) şeklinde kontrol ettiğinde sonuç sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gibi olur? A) Y B) D C) D D) Y D Y D D D D Y Y Y Y Y D ORBİTAL Orbital Yayınları 159

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 6. DENEME ORBİTAL 2. 2018 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, asit yağmurları ile ilgili bir rapor hazırlamıştır. Amasra bölgesindeki asit yağmurlarının aylık dağılımı ile ilgili bu araştırmada yer alan bir daire grafiği aşağıda verilmiştir. Bu grafik ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Ocak ayında meydana gelen asit yağmurlarının etkileri temmuz ayında görülmez. B) Sonbahar ve kış mevsiminde asit yağmurlarının daha fazla oluşmasının nedeni fosil yakıt tüketiminin artması olabilir. C) CO2, SO2 ve NO3 gibi gazların havaya salınımı en fazla ocak ayında olmuştur. D) Temmuz ve ağustos aylarında gerçekleşen yağışların su ekosistemine vereceği zarar oranı en dü- şüktür. 160 Orbital Yayınları

6. DENEME FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 3. 20. yüzyılın ortalarına gelindiğinde petrolle çalışan araçların sayısı önemli ölçüde artmış, büyük şehirler ORBİTAL egzoz dumanıyla dolmaya başlamıştı. Üstelik petrol kaynaklarının sınırlı olduğu biliniyordu. Otomotiv firmaları elektrikli araçlara, enerji firmaları da alternatif enerji kaynaklarına yatırım yapmayı düşünmeye başlamıştı. Bu amaçla lityum (Li) elementinden elde edilen lityum bataryalar ile ilgili çalışmalar başladı. İlk lityum iyon bataryaların 1991 yılında piyasaya sürülmesinden sonra elektronik endüstrisinde bir devrim yaşandı. Cep telefonları küçüldü, bilgisayarlar taşınabilir hâle geldi, mp3 çalarlar ve tabletler geliştirildi. 2019 yılında üç bilim insanı lityum pillerin geliştirilmesine yaptıkları önemli katkılar sebebiyle Nobel Kimya ödülüne layık görüldü. Lityum iyon bataryalar, günümüzde dizüstü bilgisayarlardan elektrikli araçlara kadar pek çok üründe kul- lanılmaya ve temiz bir enerji kaynağı olarak çevrenin korunmasına yardımcı olmaya devam ediyor. Yukarıda Lityum (Li) elementi ile ilgili yapılan çalışmalarla ilgili bir metin verilmiştir. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Lityum bataryalar petrol gibi fosil yakıtların kullanımını azaltmıştır. B) Lityum bataryalar hafif olduğu için cep telefonu ve bilgisayarların taşınabilir olmasını sağlamıştır. C) Lityum bataryaların geliştirilmesiyle gerçekleşen teknolojik ilerleme ekonomiye katkı sağlar. D) Lityum bataryalar sadece teknolojinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Orbital Yayınları 161

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 6. DENEME ORBİTAL 4. Yükseklikleri farklı, ağırlıkları aynı olan iki tabure şekildeki gibi durmaktadır. Ali Bey taburelere oturduğunda halıda iz oluştuğunu gözlemliyor. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Taburelerin zeminle temas eden yüzeyleri aynı ise yüksek olan taburenin halıda bıraktığı iz daha derin olur. B) Taburelerin ağırlıkları aynı olduğu için zeminle temas eden yüzeyleri farklı olsa da halıda bıraktıkları izin derinliği aynı olur. C) Ali Bey’in tabureler üzerinde durma süresi artarsa halıdaki izin derinliği de artar. D) Zeminle temas eden yüzeyleri aynı olan taburelerin halıya uyguladıkları basınç, Ali Bey tabureye çıktığında artar. 162 Orbital Yayınları

6. DENEME 5. Betonun basınç dayanımı, yük etkisi altındaki betonun kırılmamak için gösterebileceği direnme kabiliye- tidir. Betonun basınç dayanımının yüksek olması, betondaki su geçirgenliğinin az olduğunu ve dayanıklı- lığın yüksek olduğunu gösterir. Buna göre aşağıda yapım aşamasında olan havuzlardan hangisinde kullanılması gereken betonun basınç dayanımı en yüksek olmalıdır? A) B) En: 2 m Boy: 5 m Derinlik: 2 m En: 2 m Boy: 7 m Derinlik: 2 m FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI C) D) En: 5 m Boy: 7 m Derinlik: 3 m En: 5 m Boy: 5 m Derinlik: 1 m ORBİTAL Orbital Yayınları 163

6. DENEME 6. Rüzgâr, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru yatay yönde hareket eden hava akımının genel adıdır. Rüzgârın oluşum nedeni havadaki basınç farkıdır. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI SOĞUK SICAK Yüksek Basınç Alçak Basınç Ayla ve arkadaşları kumsalda oyun oynarken denizden bir esinti geldiğini fark etmiştir. Bu esinti hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Deniz üstünde alçak basınç alanı oluşmuştur. B) Esinti deniz soğuk, kumsal sıcak olduğu için oluşmuştur. C) Denizin olduğu bölgede alçalıcı hava hareketi görülür. D) Kumsal üzerindeki hava yoğunluğu deniz üzerindekinden azdır. ORBİTAL 164 Orbital Yayınları

6. DENEME 7. Nem, yeryüzündeki canlıların terlemesi ve suların buharlaşması ile havaya katılan su buharı miktarıdır. Sıcaklık arttıkça buharlaşma ve terleme artacağından nem de artar. Bu nedenle soğuk günlerde havanın nemi düşük, sıcak günlerde ise yüksektir. Havadaki nem nemölçer ile ölçülür. Bu bilgiler doğrultusunda öğrenciler bir nemölçer yaparak bulundukları konumdaki nemi ölçmek istiyorlar. Bunun için iki termometrenin cıvalı kısımlarına eşit miktarda pamuk bağlayarak diğer uçlarından gölge bir yere asıyorlar. Termometrelerden birinin pamuğunu ıslatıyorlar. 40 dakika sonra termometrelerdeki değerleri okuyarak aralarındaki sıcaklık farkını 4 °C olarak belirliyorlar. Daha sonra aşağıdaki tabloya bakarak ortamın neminin % 60 olduğunu söylüyorlar. Kuru Termometrede- Islak ve Kuru Termometreler Arasındaki Sıcaklık Farkı FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI ki Sıcaklık Değeri 1 ºC 2 ºC 3 ºC 4 ºC 5 ºC 6 ºC 7 ºC 8 ºC 9 ºC 10 ºC 10 ºC - 14 ºC 85 75 60 50 40 30 15 5 0 0 Nem Oranı (%) 15 ºC - 19 ºC 90 80 65 60 50 40 30 20 10 5 20 ºC - 25 ºC 90 80 70 65 55 45 40 30 25 20 Buna göre aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır? A) Ortamın sıcaklığı 16 °C olabilir. B) Ortamın sıcaklığı 11 °C olsaydı nem oranı %50 olurdu. C) Nem oranının %65 olması için sıcaklığın 22 °C olması gerekirdi. D) Termometreler arası sıcaklık farkı 3 °C olsaydı nem oranı değişmezdi. ORBİTAL Orbital Yayınları 165

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 6. DENEME ORBİTAL 8. Yunan filozoflarına göre doğadaki her nesne hava, su, toprak ve ateş olan dört elementten oluşuyordu. Ancak havanın, suyun, toprağın ve ateşin element olmadığı yaklaşık 300 yıldan beri biliniyor. Bunun aydınlatılmasına en büyük katkı yeni elementleri keşfeden ve onları belirli bir düzende sıralayan bilim insanlarıdır. Bu süreçte emeği geçen pek çok bilim insanı olmuştur. Ancak bu konudaki en önemli buluş, elementleri artan atom numaralarına göre yatay olarak sıralamak ve benzer özelikleri olan elementleri de alt alta gelecek şekilde yerleştirmek olmuştur. Bu şekilde yatay sıralar(periyot) ve düşey sıralar(grup) oluşturulmuştur. Doğada bulunan ve laboratuvar ortamında üretilen 118 element periyodik sistemde yerlerini almıştır. Hava, su, toprak ve ateşle başlayan bu serüvenin ne zaman biteceği henüz bilinmemektedir. Periyodik sistem ile ilgili verilen yukarıdaki metne göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Gruplar benzer özellikleri olan elementlerin alt alta sıralanmasıyla oluşur. B) Elementler periyodik tabloya artan atom numaralarına göre yatay olarak dizilmiştir. C) Doğal ve yapay olmak üzere toplam 118 element keşfedilmiştir. D) Periyodik sistemdeki son elementin keşfedilmesiyle çalışmalar son bulmuştur. 166 Orbital Yayınları

6. DENEME 9. Sıvılar, içinde bulundukları kabın her tarafına ve içerisindeki cisimlere yoğunlukları ve derinlikleri ile doğru orantılı olarak basınç uygular. Akvaryumdaki bir balık şekildeki yolu izliyor. LN FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI M K Balık verilen konumlardayken üzerine etki eden sıvı basıncını gösteren grafik aşağıdaki gibi çiziliyor. Sıvı basıncı 10 Konum 8 6 4 2 0 I II III IV Grafiğe göre I, II, III ve IV numara ile gösterilen konumlar aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru gösterilmiştir? I II III IV ORBİTAL A) K L M N B) K MN L C) N M L K D) L N M K Orbital Yayınları 167

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 6. DENEME 10. Ömer elindeki malzemeleri kullanarak bir DNA modeli oluşturmak istiyor. Bunun için aşağıdaki malzeme- leri ediniyor. Malzemeler: 10 adet mavi plastik ataş 10 adet kırmızı plastik ataş 15 adet yeşil plastik ataş 18 adet sarı plastik ataş 90 adet aynı boy ve renkte raptiye 100 adet aynı boy ve renkte düğme Ömer başlangıç olarak malzemeleri aşağıdaki gibi diziyor. 1. iplik 2. iplik ORBİTAL Ömer’in bu malzemelerle oluşturacağı DNA modeliyle ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Düğmeler Fosfat’ı temsil etmektedir. B) En fazla 40 adet raptiye kullanabilir. C) Kırmızı ataş Timin bazı ise yeşil ataşların tamamı kullanılır. D) Mavi ataş Adenin bazı ise yeşil ataştan 5 tane artar. 168 Orbital Yayınları

6. DENEME FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 11. Bir araştırmacı fenilketönüri hastalığıyla ilgili çeşitli araştırmalar yapıyor ve aşağıdaki bilgilere ulaşıyor. Fenilketönüri, proteinli gıdalarda bulunan fenilananin isimli bir maddenin vücutta birikmesi sonucu oluş- maktadır. Fenilananinin vücutta parçalanmasını sağlayan ve eşey hücrelerinde taşınan genin yapısının değişmesi bu maddenin parçalanmasını engelleyerek hastalığa sebep olur. Bu hastalık beyni harap ede- rek ileri derecede zeka geriliğine neden olmaktadır. Bu bilgilere dayanarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Fenilananini parçalayan maddeyi üreten gen çevre şartlarına uyum gösterememiştir. B) Fenilketönüri hastası bireylerin yavrunlarında bu hastalık genine rastlanmaz. C) Protein içeren gıdaların tüketilmemesi gendeki değişimin zamanla normale dönmesini sağlar. D) Hastalığın nedeni fenilananini parçalayan genin mutasyona uğramasıdır. 12. Bezelye bitkilerinde mor çiçek geni (M) beyaz çiçek genine (m) baskındır. Genotipi bilinmeyen iki bezelye bitkisi çaprazlandığında oluşan yavruların genotip ve fenotip oranları aşağıdaki grafiklerle ifade ediliyor. Genotip oranı (%) Fenotip oranı (%) ORBİTAL 50 50 Mm mm Mor Beyaz çiçek çiçek Buna göre çaprazlanan bezelye bitkilerinin genotipleri aşağıdaki seçeneklerden hangisi gibi olabilir? A) MM x MM B) Mm x Mm C) Mm x mm D) mm x mm Orbital Yayınları 169

6. DENEME 13. Çözeltideki pH değeri değiştikçe çözeltide renk değişimine neden olan maddelere indikatör ya da ayıraç denir. Kırmızı lahana suyu günlük yaşamda kullanılan bir ayıraçtır. Bu ayıraç asidik çözeltilerde kırmızı, bazik çözeltilerde yeşil renk dönüşümüne neden olur. Nötr çözeltilerde ise herhangi bir renk değişimi gözlemlenmez. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Üç tane deney tüpünde ne oldukları bilinmeyen maddeler bulunmaktadır. Deney tüplerine kırmızı lahana suyu konulduğunda tüplerdeki renk değişiminin aşağıdaki gibi olduğu gözlemleniyor. ORBİTAL 123 Buna göre deney tüplerindeki maddeler aşağıdakilerden hangileri olabilir? 1. Deney tüpü 2. Deney tüpü 3. Deney tüpü A) Sirke Maden suyu Tuzlu su B) Tuzlu su Deterjan C) Karbonatlı su Saf su Limon suyu D) Saf su Çamaşır suyu Sıvı sabun Karbonatlı su 170 Orbital Yayınları

6. DENEME 14. Delik Varil Bir öğrenci içerisinde su bulunan bir varilin yan tarafından bir delik açarak suyun delikten fışkırdığını göz- FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI lemliyor. Öğrenci varilden fışkıran suyun saksıdaki çiçeğe ulaşmasını istiyor. Aşağıdakilerden hangisini yaparsa öğrenci amacına ulaşamaz? A) Varildeki suya çözebildiği kadar tuz eklenmeli. B) Delik kapatılarak daha aşağıdan yeni bir delik açılmalı. C) Varile daha fazla su eklenmeli. D) Varili daha yüksek bir noktaya çıkarmalı. ORBİTAL Orbital Yayınları 171

6. DENEME 15. Bezelye bitkilerinde yeşil renk meyve özelliği, sarı renk meyve özelliğine baskındır. Baskın özelliğe sahip aleller büyük harfle, çekinik özelliğe sahip aleller ise küçük harfle gösterilmektedir. Yeşil renk meyve gen aleli: M Sarı renk meyve gen aleli: m Bir araştırmacı bezelye bitkilerinde meyve rengi özelliğiyle ilgili olarak dört farklı çaprazlama yapmıştır. Çaprazlamalarda kullanılan bezelye bitkilerinin genotipleri ve bu çaprazlamalardan oluşması beklenen bezelye bitkilerinin özellikleri aşağıda verilmiştir. Oluşması Beklenen Bezelye Bitkileri 1. Çaprazlama : MM x Mm a. Homozigot baskın FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 2. Çaprazlama : MM x mm yeşil renk meyveli bezelye bitkisi 3. Çaprazlama : mm x mm b. Homozigot çekinik sarı renk meyveli bezelye bitkisi 4. Çaprazlama : Mm x Mm c. Heterozigot yeşil renk meyveli bezelye bitkisi Verilen bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) 1. Çaprazlamadan c bireyleri oluşamaz. B) 2. Çaprazlamadan yalnızca a bireyleri oluşur. C) 3. Çaprazlamadan a bireyleri ve c bireyleri oluşamaz. D) 4. Çaprazlamadan yalnızca b ve c bireyleri oluşur. ORBİTAL 172 Orbital Yayınları

6. DENEME 16. Bora bir dergide şu yazıyı okuyor: “Kesilmiş bir ağaç gövdesindeki halkalara yaş halkası denir. Bu halkalar arasındaki açık renkli bölüm bahar ve yaz başlangıcında, koyu renkli bölüm ise yaz sonu ve sonbaharda oluşur. Geniş yaş halkaları o yılın ılıman ve yağışlı, dar yaş halkaları ise soğuk ve kurak geçtiğini gösterir.” Bora’nın okuduğu metne göre ağaç gövdesindeki halkalara bakarak ağacın bulunduğu bölgeyle ilgili; FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI I. Ağustos ve eylül ayları arasındaki yağışlı gün sayısı II. Mart ve haziran ayları arasındaki sıcaklık ortalamaları III. Bölgede yaşayan canlı türü çeşitliliğinin yıllara göre değişimi ifadelerinden hangileri hakkında yorum yapabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I, II ve III ORBİTAL Orbital Yayınları 173

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 6. DENEMEGüneş ışınları 17. Ankara Üniversitesinde Meteoroloji bölümü araştırma görevlisi olan Ali Bey, 21 Haziran tarihinde öğrencile- rine gittiği ülkelerdeki hava sıcaklıklarıyla ilgili aşağıdaki bilgileri vermiştir. - Geçen yıl bu tarihte gittiğim şehirde hava sıcaklıklığı çok daha yüksekti. - Bu yıl ilkbaharda gittiğim şehirde dünya çapında en yüksek hava sıcaklık değeri ölçüldü. - Bu yıl başında gittiğim şehirde deniz turizminden elde edilen gelir yıl boyunca en yüksek değere sahipti. 21 43 Buna göre araştırma görevlisi Ali Bey yukarıdaki görselde verilen numaralı bölgelerden hangisine gitmemiştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 ORBİTAL 18. Biyoteknoloji her geçen gün hayatımıza daha çok girmektedir. Tıp, eczacılık, tarım, endüstri gibi bir çok alanda biyoteknolojiden yararlanılmaktadır. Gelecekte de bu çalışmaların artacağı tahmin edilmektedir. Aşağıda bazı biyoteknolojik çalışma örnekleri verilmiştir. Bunlardan hangisinin insanlık için doğurduğu sonuç diğerlerinden farklıdır? A) Domates bitkisine gen aktarılması sonucu domatesin raf ömrünün uzatılması B) Küf mantarı kullanılarak Penisilin isimli kuvvetli antibiyotik üretilmesi C) Belli genlerin seçilerek et ve süt üretimi artan sığırlar yetiştirilmesi D) Aşının içine etkisini kaybetmemiş hastalık etkeni konarak bu aşının diğer ülkelere pazarlanması 174 Orbital Yayınları

6. DENEME 19. Aşağıdaki görsellerde verilen çöl tilkisi ve kutup tilkisinin yavrularının da kendilerine benzer özellikler gösterdiği bilinmektedir. ÇÖL TİLKİSİ KUTUP TİLKİSİ FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Buna göre çöl tilkisi ve kutup tilkisinin farklı özelliklere sahip olmalarıyla ilgili aşağıdaki ifadeler- den hangisi yanlıştır? A) Çöl tavşanı da çöl tilkisiyle benzer vücut özelliklerine sahiptir. B) Çevre şartları tilkilerin yalnızca gen işleyişlerini değiştirmiştir. C) Tilkilerin çevreye uyumları yaşama ve üreme şanslarını arttırmıştır. D) Tilkilerin farklı çevre şartlarında yaşamaları varyasyona neden olmuştur. 20. İklim geniş bir bölgede uzun yıllar devam eden atmosfer olaylarının ortalaması iken, hava olayları; dar bir alanda günlük kısa süre içerisinde görülen atmosfer olaylarıdır. Erdem hava olayları ve iklim arasındaki farkları açıklarken aşağıdaki ifadeleri kullanmıştır. I. İklim sizin umduğunuz, hava ise bulduğunuzdur. ORBİTAL II. İklim hangi elbiseyi alacağınızı, hava ise hangi elbiseyi giyeceğini söyler. III. Hava saat ise, iklim takvimdir. Erdem’in ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Orbital Yayınları 175

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI CEVAP ANAHTARI ORBİTAL 1. ÜNİTE TARAMA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 CDCACCBCDDBCCBBC 2. ÜNİTE TARAMA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 CDBCBADDBCBABBACCACDDDB 3. ÜNİTE TARAMA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 DACCABDDDADBABDB 4. ÜNİTE TARAMA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 BCDBAADBBADCDDCBCBBCCCCBD 1. DENEME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 CDBCCABDCCDADBCDDDAA 2. DENEME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 BADCDDADBCCDCCCDADBA 3. DENEME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 DBACDBDDCDDBABBBADBB 4. DENEME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 CDCACDCBDCBBABAAADBB 5. DENEME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 DBCBCBACBAADBABCACCC 6. DENEME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 AADDCADDBCDCBDCCADBD 176 Orbital Yayınları