Fen_Bilimleri_1.Dönem_Soru_Bankasi(filigramlı)_compressed

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 14. Maddelerin pH değerlerini ölçmek için pH kağıtları kullanılabilir. Bu kağıtlar, içine batırılan asit ya da bazın ORBİTAL gücüne bağlı olarak farklı renklere dönüşür. Bu renk farklılıklarından yararlanılarak maddelerin pH değer- leri belirlenir. Aşağıda bu şekilde pH değerleri belirlenen maddeler verilmiştir. Bu tabloya göre aşağıda verilen maddelerden hangisinin sulu çözeltisi elektrik akımını kesinlikle iletmez? A) Limon Tuzu B) Sodyum Bikarbonat C) Çamaşır Deterjanı D) Bebek Şampuanı Orbital Yayınları 51

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ 15. Endüstriyel faaliyetlerin yoğun olduğu yerlerde fosil yakıtların yanması sonucu atmosfere SO2, NO2 ve CO2 gibi gazlar yayılır. Bu gazlar, bulutlardaki su buharıyla kimyasal tepkimeye girerek çeşitli asitlere dönüşür. Daha sonra bu damlacıklar yeryüzüne yağmur, kar gibi yollarla düşerler. Bu toprağın asitlik miktarını arttırır ve tatlı su kaynaklarının kimyasal dengesini bozarak su ekosistemine zarar verir. Asit yağmurları toprağın yapısındaki magnezyum, kalsiyum gibi bitki gelişimi için önemli minerallerin topra- ğın derinliklerine taşınmasına neden olur. Bunun sonucu olarak ağaç ve bitkiler kurumaya başlar. Asit yağmurları; mermer, kireç, kum gibi maddelerle etkileşime girdiği için bina, heykel ve tarihi yapılara zarar verebilmektedir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI SO2 NO2 SO2 NO2 H2CO3 CO2 H2SO4 HNO3 ORBİTAL Yukarıda verilen metin ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Asit yağmurları göl ve nehirlerdeki balıkların ölmesine neden olabilir. B) Fosil yakıtların kullanımı asit yağmurlarına neden olmaktadır. C) Asit yağmurları yalnızca suda yaşayan canlılara zarar vermektedir. D) Asit yağmurları toprağın mineral dengesini bozmaktadır. 52 Orbital Yayınları

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ 16. Periyodik sistemde elementler, artan atom numaralarına göre sıralandığında düşey ve yatay sıralar oluş- turur. Periyodik sistemde yatay sıralara periyot, düşey sıralara grup denir. Aynı grupta yer alan elementler benzer özelliklere sahiptir. Aşağıda X, Y, Z ve T elementleri periyodik sistemde yerleştirilmiştir. Z X T Y FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Periyodik tabloda verilen elementlerle ilgili; I. X ile Y elementi benzer özelliklere sahiptir. II. T’nin atom numarası X ve Z den büyüktür. III. Z ile T elementi aynı grupta yer alır. IV. X ile T elementi aynı periyottadır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) I, II ve IV C) II, III ve IV D) I, III ve IV 17. Bir odunun baltayla kesilip ardından yakılmasını anlatan görseller aşağıda verilmiştir. ORBİTAL 12 Odunun kesilmesi ve yakılmasıyla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır? A) 1 numaralı değişim sonucunda odun kendi özelliklerini korur. B) 2 numaralı değişim sonucunda oluşan kül, odunun özelliklerini taşımaz. C) Odun yandığında kül dışında hiçbir madde oluşmaz. D) 2 numaralı değişimde kimyasal tepkime gerçekleşmiştir. Orbital Yayınları 53

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ 18. İki ya da daha fazla maddenin birbirleriyle etkileşmesi sonucu kendi özelliklerini kaybederek yeni özellikte maddeler oluşturmasına kimyasal tepkime denir. + A+B C FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Yukarıda verilen kimyasal tepkimenin grafikle ifade ediliş şekli hangisinde doğru olarak gösteril- miştir? A) Kütle B) Kütle AC B C) Kütle C D) Kütle A Zaman B Zaman AC C ORBİTAL BA B Zaman Zaman 54 Orbital Yayınları

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ 19. Aşağıdaki modelde metan gazının oksijen ile yanma tepkimesi verilmiştir. Metan Oksijen Su Karbondioksit 16 g 64 g 36 g 44 g Bu tepkime ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI A) Tepkimede metan ve oksijen miktarı azalırken karbondioksit ve su miktarı artar. B) Oluşan karbondioksit ve sudaki atom türü metan ve oksijenden farklıdır. C) Metan ve oksijenden su ve karbondioksit oluşması kimyasal bir değişimdir. D) Tepkime sonunda toplam kütle korunmuştur. 20. Hızlı nüfus artışı ve çarpık kentleşme, ısınma ve enerji amaçlı fosil yakıt kullanımı, yoğun trafik, volka- ORBİTAL nik ve endüstriyel faaliyetler sonucu kükürtdioksit, azot oksit, karbondioksit ve metan gibi gazlar oluşur. Kimyasal ve biyolojik silahlar, tarımsal ilaçlar, ormanların çeşitli yolarla yok edilmesi havayı dolayısıyla dünyayı kirletmektedir. Havaya karışan gazlar atmosferdeki su molekülleri ile birleşerek sülfürik asit ve nitrik asit gibi asitleri oluştururlar. Bu asitleri içeren ve yeryüzüne inen yağışlara asit yağmurları denir. Asit yağmurları insanlarda astım, kanser gibi rahatsızlıklara yol açabilir. Toprağın yapısı bozularak verimi düşer. Akarsu ve göllerde balık ve diğer canlıların ölümüne yol açmaktadır. Beyza ve arkadaşları sınıfta asit yağmurları ile ilgili metni okudular ve günlük yaşamda yaptıkları bazı davranışları birbirleriyle paylaştılar. Öğrencilerden hangisinin yaptığı açıklama asit yağmurlarını önlemeye yönelik değildir? A) Beyza : Kullanmadığım zamanlarda ışık, bilgisayar, televizyon gibi araçları kapatıyorum. B) Salih : Uygun arazilere arkadaş ve öğretmenimizle birlikte fidanlar dikiyoruz. C) Fatma : Annem, babam ve abim iş yerlerine ayrı araçlarıyla gidiyorlar. D) Mustafa : Evimizdeki suyu ısıtmak için güneş paneli kullanıyoruz. Orbital Yayınları 55

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ 21. Aşağıda verilen görseldeki beherglasta bir madde bulunmaktadır. Bu maddeye kırmızı turnusol kağıdı daldırıldığında kağıdın rengi maviye dönüşmektedir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Bu beherglas size içindeki maddenin özelliklerini anlatmış olsaydı aşağıdakilerden hangisini söy- lemezdi? A) Cilde kayganlık hissi verebilir. B) pH değeri 10 olabilir. C) Limon suyu olabilir. D) Tadı acı olabilir. 22. A ve B moleküllerinin tepkimeye girmesi sonucu AB molekülü oluşmaktadır. ORBİTAL Bu tepkime ilgili; I. A ve B moleküllerinin kütlesi bilinirse AB molekülünün kütlesi bulunabilir. II. A ve B molekülünden AB oluşması fiziksel bir değişimdir. III. AB molekülündeki atom sayısı ve çeşidi başlangıçtakinden farklıdır. IV. AB molekülü kendisini oluşturan A ve B moleküllerinin özelliklerini taşımaz. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) II ve IV 56 Orbital Yayınları

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ 23. Ayşe Hanım, banyosunu temizlerken tuz ruhu kullanmakta- Tuz dır. Tuz ruhu, içerisinde kuvvetli bir asit içeren temizlik mal- Ruhu zemesidir. Ayşe Hanım’ın tuz ruhunu kullanırken aşağıda verilen davranışlarından hangisini yapması yanlış olur? A) Açığa çıkan gazdan korunmak için maske kullanması. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI B) Kalın ve dayanıklı bir temizlik eldiveni takması. C) Çamaşır suyu, yüzey temizleyici gibi deterjanlarla beraber kullanması. D) Tuz ruhunu yüzeylere seyrelterek uygulaması. 24. Maddenin iç yapısında herhangi bir değişiklik olmadan sadece renk, şekil gibi dış yapısında meydana gelen değişimler fiziksel değişimlerdir. Maddenin iç yapısında meydana gelen ve maddenin kimliğini de- ğiştiren değişimlere kimyasal değişim denir. Aşağıdaki tabloda günlük yaşamda karşılaştığımız bazı değişimler verilmiştir. Değişimler Fiziksel Kimyasal Havucun rendelenmesi Besinlerin sindirilmesi Sütten yoğurt yapılması ORBİTAL Patatesin soyulması Kağıdın yanması Mumun erimesi Karpuzun dilimlenmesi Çaya limon sıkılması Peynirin Küflenmesi P PTablodaki uygun alana koyduğunuzda hangi alanda kaç tane olur? Fiziksel Kimyasal A) 3 6 B) 4 5 C) 7 2 D) 6 3 Orbital Yayınları 57

4. ÜNİTE TARAMA MADDE VE ENDÜSTRİ 25. İndikatörler; pH değiştikçe çözeltide renk değiştiren bileşiklerdir. İndikatörlerin renkleri, çözeltideki hidro- jen iyonları konsantrasyonuna bağlıdır. İndikatörlerin renklerinin tonu çözeltinin pH`sı düştükçe veya yük- seldikçe değişir. Metil oranj asitlerle birleştiğinde kırmızı, bazlarla birleştiğinde ise sarı renk dönüşümüne neden olan bir indikatördür. Aşağıdaki dört beherglasta bulunan maddelerin üzerine metil oranj indikatörü damlatılmıştır. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Portakal Suyu Karbonatlı Su Mide Asidi Çamaşır Suyu Metil oranj damlatıldıktan sonra beherlerde sırasıyla hangi renkler gözlemlenir? ORBİTAL A) Sarı-Kırmızı-Kırmızı-Sarı B) Kırmızı-Kırmızı-Sarı-Sarı C) Sarı-Kırmızı-Sarı-Kırmızı D) Kırmızı-Sarı-Kırmızı-Sarı 58 Orbital Yayınları



1.DENEME

1. DENEME FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 1. Uluslararası bir araç satış firmasında baş yönetici (CEO) olan Emre Bey 21 Haziran tarihinden sonra gün- ORBİTAL düz sürelerinin kısaldığı A şehrinde yaşamaktadır. Emre Bey firmanın farklı ülkelerdeki satış şubelerine 3 aylık periyotlarla denetim ziyaretlerinde bulunmaktadır. 27 Eylül tarihinde denetim için gittiği B şehrinde gündüz sürelerinin gece sürelerinden daha uzun olduğunu, 21 Aralık tarihinde gittiği C şehrinde gündüz sürelerinin gece sürelerine eşit olduğunu gözlemlemiştir. Yengeç Dönencesi Ekvator Oğlak Dönencesi Emre Bey’in gittiği şehirlerle ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur? A) Emre Bey’in yaşadığı A şehri oğlak dönencesi üzerinde yer almaktadır. B) Emre Bey’in gittiği B şehri yengeç dönencesi üzerinde yer almaktadır. C) Emre Bey’in gittiği C şehrine güneş ışınları yılda iki kez dik açıyla düşer. D) Emre Bey’in yaşadığı A şehri 21 Haziran tarihinde en uzun geceyi yaşar. Orbital Yayınları 61

2. Saat: 08:15 1. DENEME Saat: 15:00 gölge gölge 50 cm 100 cm FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 100 cm 100 cm Şekil 1 Şekil 2 Yükseklik ayarı yapılabilen bir taburenin yengeç dönencesi üzerindeki bir bölgede 21 Haziran tarihinde farklı saatlerdeki gölge boyları şekil 1 ve şekil 2’deki gibi ölçülmüştür. Verilen taburenin Şekil 1 ve Şekil 2’deki gölge boylarının değerleri oğlak dönencesinde aynı tarih- te aşağıda verilen saatlerden hangilerinde ölçülebilir? Şekil 1 Şekil 2 A) 7:45 16:00 B) 8:15 15:00 C) 8:00 14:00 D) 9:45 13:45 ORBİTAL 62 Orbital Yayınları

1. DENEME 3. Nuri yaşadığı bölgede günün farklı saatlerinde rüzgârın hızını ölçmek için atık malzemelerden “Rüzgâr Oku” yapıyor. Kestiği mukavva üzerine yönleri belirten harfleri yazıyor ve ortasına örgü şişini sabitliyor. Örgü şişin tepesine tükenmez kalem kapağı takıyor. Kalem kapağına kesmiş olduğu ok şeklindeki karto- nu bant ile yapıştırıyor. Havanın rüzgârlı olduğu zamanlarda kalem kapağı dönme hareketi yapıyor. Ka- lem kapağındaki okun yönü her zaman rüzgârın yönünü gösteriyor. Nuri her ölçümden önce okun yönünü batıyı gösterecek şekilde ayarlıyor ve ölçüm değerlerini tabloya not ediyor. Saat Tur Sayısı Okun Yönü FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 12:00-13:00 arası 0 Batı 14:00-15:00 arası 15 Doğu 16:00-17:00 arası 25 Doğu 18:00-19:00 arası 55 Doğu Nuri’nin yaptığı ölçümlere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır? A) Saat 18:00-19:00 arasında bulunduğu bölgenin doğusu alçak basınç alanıdır. ORBİTAL B) Saat 12:00-13:00 arasında bulunduğu bölgenin batısından rüzgâr esmektedir. C) Saat 16:00-17:00 arasında bulunduğu bölgenin batısı yüksek basınç alanıdır. D) Saat 14:00-15:00 arasında bulunduğu bölgede gün içindeki en hafif şiddette rüzgâr görülmüştür. Orbital Yayınları 63

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 1. DENEME ORBİTAL 4. Hipotez: Kalıtsal özellikler, çevre koşullarına göre farklı fenotiplerle ifade edilebilir. Aşağıda verilen seçeneklerdeki örneklerden hangisi bu hipotezin doğruluğunu destekler? A) Develerin geniş ayak tabanları ile kumda rahat yürümeleri. B) Deniz ejderhasının bitki yapraklarına benzeyen yapraklarla kendini kamufle etmesi. C) Ortanca çiçeğinin bazik toprakta mavi, asidik toprakta kırmızı renkte olması. D) Kurak bölge bitkilerinde yaprakların üstünde mumsu tabakanın yer alması. 5. DNA molekülünün kendini eşleme süreci: 1. DNA’nın iki zinciri birbirinden ayrılır. 2. Sitoplazmada serbest halde bulunan nükleotidler çekirdeğin içine girer. 3. Nükleotidler birbiriyle eşleşir. Bu eşleşmede Adenin nükleotidinin (A) karşısına Timin nükleotidi (T), Sitozin nükleotidinin (C) karşısına Guanin nükleotidi (G) gelir. 4. DNA eşlemesi tamamlanır. Aşağıda verilen DNA molekülünün kendini eşlediği bilinmektedir. 1. Zincir 2. Zincir Verilen DNA molekülünün kendini eşleme süreciyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Eşlenme sırasında çekirdekteki guanin nükleotidinin sayısı artar. B) Başlangıçtaki DNA molekülünün aynısı olan iki yeni DNA molekülü oluşur. C) Sitoplazmadan çekirdeğe en fazla geçiş yapan organik baz sitozin bazıdır. D) 1. Zincir karşısına gelecek yeni zincirdeki nükleotid dizilimi ACAAGCATG şeklindedir. 64 Orbital Yayınları

1. DENEME 6. Aşağıda bezelye bitkilerinde çiçek rengi özelliğine ait iki farklı çaprazlama yapılmış ve elde edilen dölün fenotipi verilmiştir. Mor Çiçek Beyaz Çiçek Mor Çiçek Mor Çiçek Beyaz Çiçek Beyaz Çiçek FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 1. Çaprazlama 2. Çaprazlama Yapılan çaprazlama çalışmalarına bakılarak bezelye bitkisinin çiçek rengi özelliği ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Beyaz çiçek özelliğinin geni baskın karaktere sahiptir. B) Mor çiçek özelliğinin genotipi homozigot ya da heterozigot olabilir. C) 1. Çaprazlamada kullanılan mor çiçekli bezelye bitkisi heterozigot genotipe sahiptir. D) 2. Çaprazlamada kullanılan mor çiçekli bezelye bitkilerinin genotipleri aynıdır. ORBİTAL Orbital Yayınları 65

1. DENEME 7. Aşağıdaki tabloda bezelye bitkisine ait karakter özellikleri verilmiştir. Tahum Rengi Meyve Rengi Tahum Şekli Sarı Yeşil Baskın Düz Çekinik Yeşil Sarı FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Deneysel bir çalışmada gerçekleştirilecek olan aşağıdaki çaprazlamalardan hangisinde oluşacak bezelye bitkilerinin çekinik özellik gösterme olasılığı %50’dir? A) Homozigot Yeşil Meyveli Bezelye Bitkisi X Heterozigot Yeşil Meyveli Bezelye Bitkisi B) Homozigot Yeşil Tohumlu Bezelye Bitkisi X Heterozigot Sarı Tohumlu Bezelye Bitkisi C) Heterozigot Düz Tohumlu Bezelye Bitkisi X Heterozigot Düz Tohumlu Bezelye Bitkisi D) Homozigot Sarı Meyveli Bezelye Bitkisi X Homozigot Sarı Meyveli Bezelye Bitkisi ORBİTAL 8. Günümüzde hastalık tedavilerinde çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Eski çağlarda tedaviler çoğunlukla bitkisel ve büyüsel ögelerden oluşuyordu. Solunum rahatsızlıkları hastanın buhar soluması ile tedavi edilirken, kesikler ve yanıklar merhemlerle tedavi edilirdi. Eski Mısır kayıtları bir tedavinin işe yaraması durumunda kullanılmaya devam edildiğini, işe yaramadığında terk edildiğini göstermektedir. Böylelikle antik Mısırlılar tıp alanında büyük bir bilgi birikimi oluşturmuştur. Eski Mısırlıların tıp alanında uyguladıkları yöntemler dünyanın bazı bölgelerinde halen kullanılmaktadır. TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları – Tıp ve Sağlık Yukarıda verilen metne bağlı kalarak biyoteknolojiyle ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Biyoteknolojik uygulamaların geçmişi çok eski zamanlara dayanmaktadır. B) Biyoteknolojik uygulamalar tüm toplumları etkiler. C) Biyoteknolojik uygulamaların gelişimi çeşitli tedavi yöntemleri oluşturmuştur. D) Biyoteknolojik uygulamalar yalnızca tıp alanında etkili olmuştur. 66 Orbital Yayınları

1. DENEME 9. Genetik Islah: Bir türe ait çeşitli genetik özelliklere sahip topluluktan insanoğlunun istediği özelliği taşıyan bireyler elde etmeyi sağlayan biyoteknolojik yöntemdir. Aşağıda bir canlı türüne ait istenilen özelliklerin genetik ıslah şeması verilmiştir. Hastalıklara karşı Bol süt üretir. Protein değeri dirençlidir. yüksek ete sahiptir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Verilen özelliklere ait genler bir bireyde toplanır. Genetik ıslahla ilgili; I. Biyoçeşitliliğe katkı sağlar. ORBİTAL II. Üstün özellikli bireyler meydana getirir. III. Tür içinde verimli canlılar elde edilir. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Orbital Yayınları 67

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 1. DENEME ORBİTAL 10. Adaptasyon; bir canlının yaşadığı ortama uygun kalıtsal özellikler taşıyarak yaşama ve üreme şansını arttırmasıdır. Aşağıdaki örneklerden hangisi bir adaptasyon örneği değildir? A) Ağaç delici yaban arısının yumurtalarını uzun bir iğne ile ağaçların içine bırakması. B) Gözlü atmaca güvesinin kanatlarında gözü andıran büyük benekler ile düşmanlarını korkutması. C) Karahindiba bitkisinin yüksek rakımlı bölgelerde dar, düşük rakımlı bölgelerde geniş yapraklı olması. D) Su bitkilerinin hareketli suyun basıncına dayanacak şekilde esnek yapıya sahip olmaları. 11. Bir araştırmacı sıvı basıncına etki eden faktörlerle ilgili, içi su dolu kabı kullanarak şekildeki düzeneği hazırlıyor ve ölçümlerini not ediyor. Hipotez: Yerçekimi sıvı basıncını etkileyen bir faktördür. Hareketli Piston Araştırmacının hipotezini test etmek için özdeş balon ve kapla hazırlayacağı 2. düzenekle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Piston X seviyesine yükseltilmeli. B) Sıvı olarak su ile eşit hacimde zeytinyağı kullanılmalı. C) Balonun bağlı olduğu ipin T uzunluğu azaltılmalı. D) Farklı yükseklikte bulunan zeminde aynı düzenek kullanılmalı. 68 Orbital Yayınları

1. DENEME 12. Dikdörtgenler prizması şeklindeki özdeş ve homojen X, Y, Z, T cisimleri orta noktalarından kesilerek yarısı FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI atılıyor. Cisimlerin kesilen yarısı atıldıktan sonra zemine uyguladıkları basınçların büyüklük sıralaması aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) Y > X = T > Z B) X = Y > Z = T C) X = Y > Z = T D) X = T > Y = Z 13. X Y T Z Şekildeki periyodik tabloda verilen elementlerle ilgili; ORBİTAL I. Kaynama noktası en büyük olan element T elementidir. II. X ve Y elementleri tel ve levha haline getirilemez. III. Z elementi oda koşullarında konulduğu kabın şeklini alır. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III Orbital Yayınları 69

1. DENEME 14. Tıpta, bir doku veya boşluğa basınçlı sıvı doldurmaya enjeksiyon, enjeksiyon olayını gerçekleştiren araca enjektör adı verilir. Enjektör haznesine sıvı ilaç piston çekilerek alınır ve ilaç hastanın vücuduna piston itilerek iletilir. İlacın vücuda Hazne Piston aktarıldığı bölüm D) I, II ve III FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Enjektörün çalışma sistemiyle ilgili; I. Pascal prensibinden faydalanılarak tasarlanmıştır. II. Pistona uygulanan kuvvet, ilacın vücuda giriş kuvvetiyle aynı büyüklüktedir. III. İlaç üzerinde oluşan basınç büyüklüğü değişmeden aynen iletilmiştir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III ORBİTAL 15. Tarhana Çorbası Tarifi: Bir su bardağı tarhana bir buçuk su bardağı ılık suda çözünür. İki yemek kaşığı ay çiçek yağı derin bir 12 tencerede kızdırılır. İki diş ezilmiş sarımsak tencereye atılır, üzerine bir tatlı kaşığı domates salçası ve 3 çeşitli baharatlar eklenir. Oluşan karışım kavrulur. Kavrulmuş karışıma ıslatılmış tarhana eklenir ve sürekli 4 karıştırılır. Piştikten sonra servis edilir. Yukarıdaki metinde altı çizili cümlelerden kaç tanesinde fiziksel değişim gerçekleşmiştir? A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 70 Orbital Yayınları

1. DENEME FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 16. Çözeltilere eklendiğinde renk değişimi meydana getirerek, çözeltinin pH değeri hakkında yorum yapma- mızı sağlayan maddelere indikatör denir. pH metre kağıdı da laboratuvarlarda sıklıkla kullanılan indika- törler arasında yer alır. pH metre kağıdı farklı pH değerlerindeki çözeltilerde aşağıda verilen renklere dönüşmektedir. Bir araştırmacı içerisinde tuz ruhu, şekerli su ve çamaşır suyu bulunan deney tüplerinin üstüne etiket yapıştırmak istiyor. Ancak hangi maddenin hangi deney tüpünde olduğunu bilmiyor. Bunun için her deney tüpüne birer pH metre kağıdı daldırıyor. Araştırmacı pH metre kâğıtlarındaki değişimleri şekildeki gibi gözlemliyor. pH metre kağıdı ORBİTAL 1. Deney Tüpü 2. Deney Tüpü 3. Deney Tüpü Buna göre deney tüplerindeki maddelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Deney tüplerinde sırasıyla çamaşır suyu, tuz ruhu ve şekerli su yer alır. B) 1. Deney tüpündeki madde ile mermer yüzeylerin temizlenmesi uygundur. C) 2. Deney tüpündeki madde metallerle tepkimeye girerek, metal kütlesinin azalmasına sebep olur. D) 3. Deney tüpündeki madde cam yüzeylerin matlaşmasına sebep olur. Orbital Yayınları 71

1. DENEME 17. Şekil 1’de Toriçelli’nin 0 ºC’ta deniz seviyesinde gerçekleştirdiği deney ve civa seviyesindeki yükselme miktarı gösterilmiştir. Kapak Toriçelli içi civa dolu deney tüpünü kapakla kapatıyor ve Civa içinde civa bulunan kap içine ters çevirerek daldırıp Civa 76 cm 100 cm deney tüpünün kapağını açıyor. Deney tüpünde civa FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Civa seviyesini 76 cm olarak ölçüyor. Bir araştırmacı Toriçelli’nin kurduğu düzeneği kurarak iki farklı deney gerçekleştiriyor. Deney sonunda tüplerde ölçülen sıvı seviyeleri aşağıda verilmiştir. Deney 2: Deney 1: ORBİTAL Araştırmacının yaptığı deneylerle ilgili; I. Deney 1 deniz seviyesinde yoğunluğu civadan daha küçük olan bir sıvı ile gerçekleştirilmiş olabilir. II. Deney 2 deniz seviyesinden yükseklerde civa ile gerçekleştirilmiş olabilir. III. Deney 2 deniz seviyesinde yoğunluğu civadan daha büyük olan bir sıvı ile gerçekleştirilmiş olabilir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 72 Orbital Yayınları

1. DENEME FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 18. Bir öğretmen periyodik tabloda yer alan ilk 18 elementin isimlerini kartlara yazarak, bir torbanın içine ORBİTAL atıyor. Torbada her bir elementin isminin yer aldığı iki kart olduğu biliniyor. Öğretmen öğrencilerin her birinin torbanın içinden rastgele kartlar seçmesini ve seçilen kartta ismi yazan elementle ilgili bilgi vererek periyodik tabloya yerleştirmesini istiyor. Öğrenciler seçtikleri kartlarda ismi yazan elementlerle ilgili doğru olduğu bilinen aşağıdaki ifadeleri kulla- nıyorlar. Emre: Seçtiğim element bir katmana sahiptir ve bu katman tam dolu değildir. Efe: Seçtiğim element bir katmana sahiptir ve bu katmanda iki elektron bulunur. Zeynep: Seçtiğim element 3A grubunda yer alan proton sayısı en küçük elementtir. Doğa: Seçtiğim element son katmanında bir elektron olan ametaldir. Duygu: Seçtiğim element 2A grubunda yer alan proton sayısı en büyük elementtir. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Emre ve Doğa’nın seçtiği kartlarda aynı elementin ismi yazılıdır. B) Zeynep’in seçtiği karttaki element bir yarı metaldir. C) Efe’nin seçtiği karttaki element bir soygazdır. D) Duygu’nun seçtiği karttaki element 2. Periyotta yer alır. Orbital Yayınları 73

1. DENEME 19. Laboratuvar ortamında gerçekleştirilen aşağıdaki deneyde, deney tüpü içerisindeki bir miktar AB sıvısı erlenmayer içerisindeki bir miktar renksiz C sıvısı ile karışmayacak biçimde şekilde 1’deki gibi yerleşti- riliyor ve erlenmayer tıpa ile kapatılıyor. Hassas terazi ile kütle ölçümü yapılıyor. Daha sonra sıvıların şekil 2’deki gibi birbiri içerisinde karışması sağlanıyor. Bir müddet sonra erlenmayer içerisinde gaz çıkışı ve renk değişimi gözlemleniyor ve şekil 3’deki gibi tekrar kütle ölçümü yapılıyor. İlk ölçüm ve son ölçüm arasında herhangi bir fark gözlemlenmiyor. Şekil 2 Şekil 3 Şekil 1 FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI AB AC B C Buna göre yapılan deneyle ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Deney sonucunda yeni atomlar meydana gelmiştir. B) Erlenmayer içerisinde kimyasal tepkime gerçekleşmiştir. C) Tıpa açılırsa son ölçülen değerde azalma gözlemlenir. D) Deney kütlenin korunumunu açıklamak için yapılmış olabilir. ORBİTAL 74 Orbital Yayınları

1. DENEME 20. Aşağıda suyun oluşumunun kimyasal tepkime denklemi ve madde miktarının zamana bağlı değişimi verilmiştir. Kütle O Hidrojen H 36 H2O Oksijen 32 Su 4 Zaman FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 2H2 + O2 = 2H2O Verilen kimyasal tepkime ile ilgili; I. Atom türü II. Madde türü III. Atom sayısı IV. Molekül sayısı V. Toplam kütle ifadelerinden hangileri sabit kalmıştır? A) I, III ve V B) II ve IV C) I, II ve V D) III ve IV ORBİTAL Orbital Yayınları 75

2.DENEME

2. DENEME 1. Fen Bilimleri öğretmeni derste öğrencilerin, dünyanın eksen eğikliğinin mevsimlerin oluşumuna etkisini FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI daha iyi kavramaları için aşağıda verilen deneyleri yapmıştır. Malzemeler: 3 özdeş mum 3 özdeş metal levha 9 adet termometre Deneyin Yapılışı: • Mum güneşi, metal levha dünyayı temsil etmektedir. • Metal levhalar üzerinde belirlenmiş özdeş 3 noktaya termometreler yerleştirilir. • Metal levhanın konumu Deney 1’de dik, Deney 2’de sağa doğru eğik, Deney 3’te sola doğru eğik ola- caktır. • Metal levhanın tabanının muma olan uzaklığı Deney 1 ve Deney 2’de 10 cm, Deney 3’te 30 cm ola- caktır. • Metal levhanın tepesinin muma olan uzaklığı Deney 1’de ve Deney 3’te 10 cm, Deney 2’de 30 cm olacaktır. DENEY 1 DENEY 2 DENEY 3 10 cm 30 cm 10 cm X X X Y Y Z Y Z Z 10 cm 10 cm 30 cm ORBİTAL Öğretmenin yaptığı deneylerde termometrelerin göstereceği değerlerden yola çıkarak; I. Deney 1’de X noktasına düşen ısı enerjisi, Y noktasında düşen ısı enerjisinden daha azdır. II. Deney 2’de Y noktasında yıl içinde en yüksek sıcaklıkların görüldüğü günler yaşanır. III. Deney 3’te Z noktasında kış turizmi etkilidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Orbital Yayınları 77

2. DENEME 2. Duygu atık malzemelerle aşağıdaki gibi basit bir barometre tasarlıyor. Tasarladığı barometrede farklı günlerde ölçtüğü değerleri tabloya yazıyor. Tablo: Cetvelde Ölçülen Günlük Basınç Değerleri Gün Ölçülen Değer Salı 8 cm Çarşamba 7 cm Perşembe 6 cm Cuma 8.5 cm FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Cetvel Esnek Balon Pipet ORBİTAL Cam Kavanoz Cam kavanozun ağzına esnek balon bir lastik yardımıyla tutturuluyor. Balonun üstüne pipet şekildeki gibi bant yardımıyla yapıştırılıyor. Kavanozun dışındaki hava basıncı düştüğünde lastiğin gevşediği, pipetin cetvelde gösterdiği değerin azaldığı gözlemleniyor. Kavanozun dışındaki hava basıncı arttığında tam tersi oluyor. Duygu basınç farkının olmadığı değeri 7 cm olarak kabul ediyor. Barometredeki ölçülen değerlerden yola çıkarak Duygu’nun bulunduğu bölgedeki hava olayları ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Salı günü bölgede hava güneşlidir. B) Çarşamba günü bölgede şiddetli rüzgâr görülür. C) Perşembe günü bölgede yağış beklenmez. D) Cuma günü bölgede yükselici hava hareketi görülür. 78 Orbital Yayınları

2. DENEME 3. Günümüzde trafik denetimlerinin gerçekleştirilmesinde uçangöz (drone) adı verilen insansız hava araç- FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI larından faydalanılmaktadır. Uçangözlerle denetim, yağışsız ve rüzgârsız hava şartlarında gerçekleştiril- mektedir. Tablo: 4 Günlük Hava Sıcaklığı Tahmini GÜN SICAKLIK (°C) Pazartesi A ŞEHRİ B ŞEHRİ ORBİTAL Salı 14 18 Çarşamba Perşembe 10 17 15 13 99 Yukarıdaki tabloda A ve B şehirlerinin 4 günlük hava sıcaklık tahminleri verilmiştir. Buna göre A ve B şehirleri arasında uçangözle trafik denetimi yapmak için en uygun gün hangi- sidir? A) Pazartesi B) Salı C) Çarşamba D) Perşembe Orbital Yayınları 79

2. DENEME 4. Bir öğretmen fen bilimleri dersinde canlıların kromozom sayıları ile ilgili bir oyun tasarlamış ve oyunu öğrencilerine oynatmıştır. Oyunda dört adet bilgi kartı ve dört adet kromozom sayıları ile birlikte canlı görselleri yer almaktadır. Oyu- nun kuralı hazırlanan bilgi kartının doğruluğunu iki canlı görseli ile eşleştirerek ispatlamaktır. Her doğru ispat 5 puan değerindedir. Oyun kartları aşağıda verildiği gibidir. Bilgi Kartı 1 ab Kromozom sayısı canlı türlerinde farklılık gösterebilir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Bilgi Kartı 2 İnsan (Dişi) İnsan (Erkek) Kromozom Sayısı: 46 Kromozom Sayısı: 46 Farklı türe ait canlıların kromozom c d sayısı aynı olabilir. Bilgi Kartı 3 Kromozom sayısı canlıların gelişmişlik düzeyleri hakkında bilgi vermez. Bilgi Kartı 4 ORBİTAL Bir türe ait tüm Samur Antilobu Atkuyruğu Bitkisi bireyler aynı Kromozom Sayısı: 46 Kromozom Sayısı: 216 kromozom sayısına sahiptir. Oyunu oynayan bir öğrenci 15 puan kazandığına göre yapmış olduğu eşleştirme aşağıda verilen seçeneklerden hangisi gibi olur? A) Bilgi Kartı 1 – Görsel a ve Görsel b B) Bilgi Kartı 1 – Görsel a ve Görsel c Bilgi Kartı 2 – Görsel a ve Görsel c Bilgi Kartı 2 – Görsel b ve Görsel a Bilgi Kartı 3 – Görsel c ve Görsel d Bilgi Kartı 3 – Görsel a ve Görsel d Bilgi Kartı 4 – Görsel b ve Görsel c Bilgi Kartı 4 – Görsel a ve Görsel c C) Bilgi Kartı 1 – Görsel b ve Görsel d D) Bilgi Kartı 1 – Görsel a ve Görsel d Bilgi Kartı 2 – Görsel a ve Görsel c Bilgi Kartı 2 – Görsel b ve Görsel c Bilgi Kartı 3 – Görsel a ve Görsel d Bilgi Kartı 3 – Görsel b ve Görsel d Bilgi Kartı 4 – Görsel b ve Görsel c Bilgi Kartı 4 – Görsel a ve Görsel b 80 Orbital Yayınları

2. DENEME 5. Bir bölgede yaşayan aynı türe ait çekirgelerin değişen doğa şartlarına bağlı vücut yapıları uzun yıllar boyunca incelenmiştir. Şiddetli kuraklık sonucu göl kurur, kurbağalar ortamdan yok olur. Yeşil renkli, bacak uzunluğu 5 cm olan çekirgeler. Kahverengi, bacak uzunluğu 1 cm olan çekirgeler. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Bölgede bitki türü çeşitliliği az. Bölgede bitki türü çeşitliliği fazla. Yaşanan kuraklık sonrasında yeşil renkli, bacak uzunluğu 5 cm olan çekirgelere rastlanmamıştır. ORBİTAL Bu inceleme ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kuraklık yaşanmadan önce çekirgelerin yeşil renkli olması çekirgelerin bölgedeki yaşama şansını arttırmıştır. B) Bölgede yaşanan kuraklık çekirgelerin gen yapısında kalıtsal değişiklik meydana getirerek varyasyo- na sebep olmuştur. C) Yeşil renkli çekirgelerin bacak uzunluğunun fazla olması, uzun sıçramalar yaparak kurbağalara av olmasını engelleyen bir adaptasyondur. D) Yaşanan kuraklıktan sonra yeşil renkli çekirgelerin yerini, kahverengi çekirgelerin alması çevre şart- larına bağlı bir modifikasyondur. Orbital Yayınları 81

2. DENEME 6. 12 Erkek 3 4 56 7 Dişi 8 9 10 11 FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Yukarıda verilen soy ağacında 9 ve 10 numaralı bireylerin evliliklerinden doğacak çocuklarıyla ilgili; I. Sakat doğum ihtimali fazladır. II. Annenin düşük yapma riski yüksektir. III. Zararlı çekinik alellerin bir araya gelme ihtimali yüksektir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III ORBİTAL 82 Orbital Yayınları

2. DENEME 7. Baskın Gen: Bir karakterin oluşumunda etkisini her zaman gösteren gendir. Çekinik Gen: Bir karakterin oluşumunda baskın genin varlığında etkisini gösteremeyen gendir. Baskın karakterli gen büyük harfle, çekinik karakterli gen küçük harfle gösterilir. Bezelye bitkilerinde tohum rengi özelliği bakımından sarı tohum rengi geni, yeşil tohum rengi genine bas- kındır. Bir araştırmacı sarı tohum rengine sahip bir bezelye bitkisi ile genotiplerini bilmediği iki bezelye bitkisini çaprazlıyor. Araştırmacının yaptığı iki çaprazlamadan elde edilen bezelye bitkilerinin tohum rengi özelliği aşağıda verilmiştir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Araştırmacının yaptığı çaprazlamalardaki kullandığı bezelye bitkilerinin tohum rengi özelliği bakı- ORBİTAL mından genotipleri aşağıda verilen seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? 1. Çaprazlama 2. Çaprazlama A) Rr x RR Rr x Rr B) Rr x rr RR x rr C) RR x rr Rr x rr D) Rr x Rr Rr x RR Orbital Yayınları 83

2. DENEME 8. Alel Gen: Biri anneden diğeri babadan gelen aynı karakter üzerindeki gen çiftine denir. Alel gen baskınsa büyük harfle, çekinikse küçük harfle gösterilir. Bir özellik bakımından alel gen çifti ho- mozigot baskın (NN), heterozigot baskın (Nn) ya da homozigot çekinik (nn) genotipte olabilir. Baskın alel genin varlığında çekinik alel gen fenotipte etkisini göstermez. İnsanda sağ el kullanma geni sol el kullanma genine baskındır. Sağ elini kullanan bir anne ile sol elini kullanan bir babanın, sol elini kullanan kız çocukları olduğu bilin- mektedir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Verilen özellik bakımından anne ve babanın genotipi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Anne: NN B) Anne: NN C) Anne: Nn D) Anne: Nn Baba: Nn Baba: nn Baba: Nn Baba: nn ORBİTAL 84 Orbital Yayınları

2. DENEME 9. Biyoteknoloji ürünlerinden biri olan aşı; hastalık yapıcı etkenlere karşı bağışıklık sağlama amacı ile vücu- da verilen zayıflatılmış hastalık etkeninden oluşturulan çözeltidir. Aşılamanın temel ilkesi gelecekte karşılaşılabilecek hastalık etkenini vücuda tanıtarak, hızlı tespit ve yok edebilmek için bellek hücreleri oluşturmaktır. Aşılama Basamakları 1. Zararsız hale getirilmiş hastalık etkeninden yapılan aşı enjeksiyon ile kan dolaşımına aktarılır. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 2. Akyuvar hücreleri hastalık etkenine tutunur, hızla bölünerek plazma ve bellek hücrelerine dönüşür. 3. Plazma hücreleri kana çok sayıda antikor salar. Antikorlar hastalık etkenine bağlanarak kümeleşir. Bu kümeler diğer akyuvar hücreleri tarafından yok edilir. 4. Bellek hücreleri vücutta yıllarca kalabilir. Gerçek hastalık etkeniyle karşılaştığında daha hızlı antikor üretir ve hastalık etkenini hızla yok eder. Vücut hastalıktan korunur. ORBİTAL Aşı ile ilgili verilen bilgilerden yola çıkarak biyoteknoloji hakkında aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Biyoteknolojik gelişmeler sağlık sektörüne olumlu yönde etki eder. B) Biyoteknoloji kimya, biyoloji gibi doğa bilimleri ile mühendislik bilimlerinin alt dalıdır. C) Biyoteknolojik uygulamalara öncülük eden toplumlar gelişmiş toplumlardır. D) Biyoteknolojik gelişmeler çeşitli bilim dallarının birbiriyle olan ilişkisine bağlıdır. Orbital Yayınları 85

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 2. DENEME 10. Grip virüsü bilim insanlarına zorlu bir tıbbi sorun yaratıyor. Grip virüsüne dair araştırmaların ilk gününden itibaren uzmanlar yeni virüslerin her an ve farklı biçimlerde ortaya çıktığını fark etmişlerdi. Grip virüsü öteki virüslere göre çok daha hızlı mutasyona uğruyor, bu da her yıl yeni bir aşının geliştirilmesini ge- rektiriyordu. Bir ilaç firmasında virüsler üzerinde çalışan Michael Decker bu durumu şöyle açıklıyor: “Siz virüsün türünü anlayana kadar zaten zaman geçiyor, ortada yapacak bir şey kalmamış oluyor.” TÜBİTAK Verilen metne göre virüsün mutasyonuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Genlerin yapısını ve işleyişini değiştirmiştir. B) Gen yapısında ani ve beklenmedik değişimler ortaya çıkmıştır. C) Gen yapısındaki meydana gelen değişim kalıtsal değildir. D) Virüsün mutasyonu insan sağlığını tehdit ederken, virüse fayda sağlamıştır. 11. Şekilde verilen X, Y, Z ve T kapları belirtilen miktarlarda su ve zeytinyağı ile h yüksekliğine kadar doldu- rulmuştur. Su yoğunluğunun zeytinyağı yoğunluğundan büyük olduğu bilinmektedir. 60 ml 180 ml 40 ml 80 ml su zeytinyağı su zeytinyağı XY Z T ORBİTAL Verilen sıvıların kap tabanına uyguladıkları basınç büyüklüklerinin sıralaması aşağıdaki seçenek- lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Z<X<T<Y B) X=Z<Y=T C) Y=T<X=Z D) X=Y=Z=T 86 Orbital Yayınları

2. DENEME 12. Kulak zarı üzerine etki eden dış basınç zarın zarar görmemesi için her zaman iç basınç ile dengede tu- tulur. Dış basıncın artması durumunda akciğerlerden ortakulak içine hava itilerek tekrar denge sağlanır. Bu sırada “kulak çınlaması” denilen olay gerçekleşir. Kulak çınlamasına sebep olan etkiler bununla sınırlı değildir. Dış kulak Orta kulak Kulak zarı FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Bir yüzücü koruyucu ekipman kullanmadan yüzeyden 25 m aşağıda yüzmekte iken kulağında çınlama olduğunu fark etmiştir. Bu durumla ilgili; I. Yüzücünün bulunduğu derinlikte kulak zarı üzerine etki eden sıvı basıncı atmosfer basıncından daha ORBİTAL büyük olabilir. II. Yüzücü daha derinlerde yüzmeye devam ederse işitme kaybı yaşayabilir. III. Yüzücü aynı derinlikte yüzerken kulak çınlaması yaşamamak için kulağını kapatan koruyucu ekipman kullanabilir. yorumlarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Orbital Yayınları 87

2. DENEME 13. Katı basıncı cisimlerin ağırlıkları ile doğru orantılı, zeminle temas yüzeyleri ile ters orantılıdır. Bir öğrenci kum zemin üzerinde sek sek oyunu oynarken kumda oluşan ayak izinin farklı derinliklerde ol- duğunu gözlemliyor. Öğrenci bu durumun ağırlığı ve ayakkabısının yüzeyi ile ilişkili olduğunu düşünüyor. Aşağıda öğrencinin sek sek oynarken bazı durumları verilmiştir. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Öğrencinin kum zemin üzerindeki, numaralı karelerde oluşturduğu basınç değerlerinin büyüklük sıralaması aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir? A) 1 = 2 = 3 > 4 B) 4 > 2 = 3 > 1 C) 1 > 2 = 3 = 4 D) 1 > 2 = 3 > 4 ORBİTAL 88 Orbital Yayınları

2. DENEME 14. Boş ağırlıkları eşit, şekildeki aynı maddeden yapılmış üç kap h yüksekliğine kadar aynı sıvı ile doldurulu- yor. Kapların sünger zemindeki batma miktarları grafikte verildiği gibidir. X YZ Batma 2S S S miktarı (cm) 8 6 5 S S 2S Kap FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Sünger Zemin Kapların, batma miktarları ile eşleştirilmeleri hangi seçenekteki gibi olur? X Y Z A) 6 cm 5 cm 8 cm B) 5 cm 6 cm 8 cm C) 8 cm 6 cm 5 cm D) 8 cm 5 cm 6 cm ORBİTAL Orbital Yayınları 89

2. DENEME 15. Hava emme tulumbasında pistona itme ve çekme kuvveti uygulanarak fanus içindeki havanın boşaltılma- sı sağlanır. Hava Emme Tulumbası Fanus Hava Boşaltma Kanalı Balon FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Vana Piston Şekildeki hava emme tulumbasında fanus içine bir miktar şişirilmiş balon konuyor ve piston yardımı ile fanus içindeki hava boşaltılmaya başlanıyor. Bir süre sonra balonun patladığı gözlemleniyor. Balonun patlaması aşağıda verilen ifadelerden hangisi ile açıklanır? A) Fanusa etki eden iç basınç dış basınçtan fazladır. B) Fanusa etki eden iç basınç dış basınçtan azdır. C) Balona etki eden iç basınç dış basınçtan fazladır. D) Balona etki eden iç basınç dış basınçtan azdır. ORBİTAL 90 Orbital Yayınları

2. DENEME 16. Madde miktarları aynı olan asidik X çözeltisi ile bazik Y çözeltileri ile iki ayrı deney yapılmıştır. DENEY 1 DENEY 2 Y çözeltisinin yarısı, Y çözeltisinin tamamı, X çözeltisinin olduğu kaba X çözeltisinin olduğu kaba eklenmiştir. eklenmiştir. Yapılan deneylerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI A) Deney 1’de Y çözeltisinin bulunduğu kaptaki pH değeri artar. B) Deney 2’de X çözeltisinin bulunduğu kaptaki pH değeri azalır. C) Deney 1’de oluşan tuz ve su miktarı deney 2’dekinden fazladır. D) Her iki deney sonunda X çözeltisinin bulunduğu kaptaki pH değeri artar. ORBİTAL Orbital Yayınları 91

2. DENEME 17. Bilim durağan değildir, sürekli değişme, gelişme ve ilerleme gösterir. Periyodik tablonun tarihsel gelişimi de bu duruma örnek olarak verilebilir. Geçmişte elementlerin periyodik tablodaki sıralaması ile ilgili bilim insanları çeşitli yöntemler kullanmıştır. Ancak günümüzde geçerli olan sıralama bilim insanı Henry Mose- ley tarafından keşfedilmiş olup, elementlerin atom numaralarına göre yapılmaktadır. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Yukarıda verilen periyodik tabloda farklı şekillerle belirtilen elementlerle ilgili olarak; I. şekli ile gösterilen elementin atom numarası 11’dir. II. Atom numarası en büyük olan element şekli ile gösterilmiştir. III. Atom numaralarının küçükten büyüğe sıralaması < < < şeklindedir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III ORBİTAL 92 Orbital Yayınları

2. DENEME 18. Elementler periyodik tabloda artan atom numaralarına göre dizilmişlerdir. Bir elementin periyodik tablo- daki yeri belirlenirken elementin nötr haldeki elektronlarının, katmanlara dizilimine bakılır. Katman sayısı elementin bulunduğu periyodu, son katmanda yer alan elektron sayısı ise elementin bulunduğu grubu verir. Bir elementin son katmanı tam doluysa her zaman 8A grubunda yer alır. Aşağıda bazı elementlerin periyodik tablodaki bulundukları yerler verilmiştir. He O Li Na Periyodik tabloda verilen elementlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI A) Li ve O elementleri 2 katmana sahiptir. B) En çok katmana sahip olan element Na elementidir. C) Li ve Na elementlerinin son katmanında 1 elektron bulunur. D) Son katmanında en fazla elektron bulunduran element He elementidir. ORBİTAL Orbital Yayınları 93

2. DENEME 19. TÜİK verilerine göre, Türkiye’deki motorlu kara taşıt sayısının yıllara göre değişimi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Yıl Taşıt Sayısı 1990 3 750 678 1995 5 922 859 2000 8 320 449 2005 11 145 826 2010 15 095 603 2015 19 994 472 FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Aşağıdaki grafikte asit yağmurlarına sebep olan karbondioksit (CO2) gazının atmosfere salınımının yıllara göre değişimi verilmiştir. Yıllara Göre Karbondioksit Gaz Salınımı 500.0 450.0 400.0 350.0 300.0 250.0 200.0 150.0 100.0 50.0 0.0 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Verilen bilgilere göre; ORBİTAL I. Yıllara göre asit yağmurlarının görülme riski sürekli artmıştır. II. Asit yağmurlarının oluşumunda motorlu taşıt sayısının artışı doğrudan etkilidir. III. Asit yağmurlarının engellenmesi için toplu taşıma araçlarının kullanımı arttırılmalıdır. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 94 Orbital Yayınları

2. DENEME 20. Aşağıda tepkime denklemi verilen kimyasal değişimle ilgili olarak A maddesinden 3 g, B maddesinden 2 g harcandığı ve 5 g AB maddesi oluştuğu biliniyor. Şekildeki kapalı kapta farklı miktarlardaki A ve B maddeleri bir vana yardımı ile ayrı bölmelerde tutuluyor. Vana açılarak A ve B maddelerinin tepkimeye girmesi sağlanıyor. Buna göre kapalı kapta gerçekleşen tepkime grafiği aşağıdakilerden hangisi gibi olur? FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI A) Madde miktarı (g) A B) Madde miktarı (g) A B B 15 AB 15 AB 12 12 66 3 Zaman (dk) Zaman (dk) C) Madde miktarı (g) A D) Madde miktarı (g) A ORBİTAL B B 5 AB 15 AB 3 2 12 Zaman (dk) 6 3 Zaman (dk) Orbital Yayınları 95

3. DENEME

3. DENEME 1. Kaliforniya Üniversitesi Berkeley bilim adamları, kör farelerin gözündeki yeşil ışık alıcı reseptöre (çeşitli uyarıları alabilen ve duyu organlarının yapısında bulunan özelleşmiş hücre) bir gen yerleştirdiler. Bir ay sonra kör farelerin, görme sorunu yaşamayan fareler kadar rahat bir şekilde engeller etrafında dolaştık- larını ve bilgisayar ekranındaki harf ve hareketleri görebildiklerini gözlemlediler. Araştırmacılar, fareler üzerinde yaptıkları bu gen terapisinin, üç yıl kadar kısa bir sürede insanlar üzerinde de denenebileceğini söylüyorlar. Gen terapisinin, retinadaki bozulma nedeniyle görme kaybına uğrayan insanlarda, aktif olma- yan bir virüsün görme reseptörlerine aktarılarak tedavi edici proteinleri üretmesi yoluyla gerçekleştirilmesi planlanıyor. Bir bilim dergisinde yukarıdaki metni okuyan Serap aşağıda verilen yorumları yapıyor. FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI I. Gen aktarımı farelerin görmesini sağlayan genlerin işleyişinde değişikliğe sebep olmuştur. II. Yapılan deney sadece biyoteknolojinin ilgi alanına girmektedir. III. Bu deney başarı ile sonuçlanırsa hayvanlara ait bir özellik insanlara aktarılmış olacaktır. ORBİTAL IV. Deney genetik mühendisleri tarafından yapılmıştır. Serap’ın okuduğu metin ile ilgili yaptığı yorumlardan hangileri doğrudur? A) I ve IV B) II ve III C) II, III ve IV D) Yalnız IV Orbital Yayınları 97

3. DENEME 2. Dünya, Güneş etrafındaki bir tam dolanımını 365 gün 6 saatte tamamlar. Bu dolanım hareketini belirli bir yörünge düzleminde gerçekleştirir ve bu yörünge düzlemi dairesel değil, elips şeklindedir. Dünya’nın yörünge düzlemi ile ekvator düzlemi arasında 23° 27′ lık bir açı vardır. Bu açısal fark güneş ışınlarının, dünya üzerindeki farklı bölgelere farklı açılarla düşmesine neden olur ve bu bölgeler arasında yıllık sıcak- lıklık farkları meydana getirir. Furkan’ın OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Yaşadığı -10°C -7°C 6°C 15°C 25°C 27°C 30°C 35°C 20°C 17°C 15°C -6°C Şehir 35°C 30°C 27°C 15°C 12°C 10°C -1°C -7°C 5°C 10°C 19°C 28°C Meten’nin FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI Yaşadığı Şehir Furkan ve Mete farklı iki şehirde yaşayan arkadaşlardır. Yukarıdaki tabloda Furkan ve Mete’nin yaşadık- ları şehirlerin aylara göre ortalama sıcaklık değerleri verilmiştir. Buna göre Furkan ve Mete’nin yaşadığı şehirlere ait gece-gündüz süreleri karşılaştırıldığında aşa- ğıdaki grafiklerden hangisi çizilemez? A) Gece ve gündüz B) Gece ve gündüz süresi (saat) süresi (saat) 24 24 12 12 0 Şehir 0 Şehir Mete‛nin Mete‛nin Furkan‛ın Furkan‛ın yaşadığı şehir yaşadığı şehir yaşadığı şehir yaşadığı şehir Gündüz Süresi Gece Süresi Gündüz Süresi Gece Süresi ORBİTAL 23 EYLÜL 21 HAZİRAN C) Gece ve gündüz D) Gece ve gündüz süresi (saat) süresi (saat) 24 24 12 12 0 Şehir 0 Şehir Mete‛nin Mete‛nin Furkan‛ın Furkan‛ın yaşadığı şehir yaşadığı şehir yaşadığı şehir yaşadığı şehir Gündüz Süresi Gece Süresi Gündüz Süresi Gece Süresi 21 ARALIK 21 MART 98 Orbital Yayınları

3. DENEME 3. “Ölümcül korona virüsün (COVID-19) tedavisi için tüm dünya yarışıyor. Yapılan açıklamalara göre aşı çalışmaları bir yıl kadar sürebilir. Çin’in tedavi projesinde yer alan bir personel pazar günü yaptığı basın açıklamasında “COVID-19 tedavisi için ilk aşının gönüllüleri aşılanmaya başlandı. Proje için 18 ila 60 yaş- ları arasındaki 108 katılımcı seçildi, bu katılımcılara aşı farklı dozajlarda verilerek üç grupta test edilecek.” dedi. COVID-19 pandemiğini durdumak için hükümetler önlemler alıyor ve aynı zamanda dünya çapında ilaç şirketleri, laboratuvarlar ve araştırma merkezleri tam kapasite ile çalışıyorlar. Şu anda dünya çapında hastalık için onaylanmış aşı veya ilaç bulunmamakta.” Fen Bilimleri öğretmeni Hüseyin Öğretmen, derste öğrencilerine yukarıdaki gazete haberini okumuş ve FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI bu haber ile ilgili bir sınav hazırlamıştır. COVID-19 pandemiğini durdurmak için yapılan aşı üretim çalışmaları biyoteknolojik çalış- D/Y malara örnektir. Aşının her yaştan insan üzerinde denenmesinin nedeni gönüllü olacak yeterli sayıda yaşlı D/Y bireyin bulunmamasıdır. Oluşturulan aşının gönüllüler üzerinde test edilmesi ve diğer hastalar üzerinde uygulan- D/Y ması için acele edilmemesinin nedeni ilacın uzun vadedeki yan etkilerini gözlemlemek olabilir. COVID-19 aşısının üretiminde yalnızca genetik mühendisleri görev alır. D/Y Yukarıda Hüseyin Öğretmen’in yapmış olduğu sınavdan bir bölüm verilmiştir. Öğrenciler verilen ifadeler doğruysa D, yanlışsa Y harfini işaretlemişlerdir. Hikmet, Mete, Nuran ve Sümeyye’nin cevapları aşağıda verildiği gibidir. ORBİTAL Hikmet: Mete: Nuran: Sümeyye: D D Y Y Y D Y D D Y Y D Y Y D D Her doğru işaretleme 10 puan değerinde olduğuna göre bu bölümden en yüksek puanı hangi öğ- renci almıştır? A) Hikmet B) Mete C) Nuran D) Sümeyye Orbital Yayınları 99

FEN BİLİMLERİ 1. DÖNEM TEKRARI 3. DENEME ORBİTAL 4. Son 20 yıldır büyük ilerleme kaydeden ‘Gen Terapisi’ ya da ‘Gen Tedavisi’, başta kalıtsal hastalıklar olmak üzere kanser ve kalp rahatsızlıkları gibi pek çok hastalıkla mücadelede devrim yaratacak gibi görünüyor. Tanı konulmuş yaklaşık yedi bin nadir hastalık bulunmasına rağmen; bunlardan sadece %5’ten azının tedavi edilebildiği düşünülmektedir. Bu sebeple, yaşam kalitesini düşüren ve ömrü kısaltan genetik bo- zuklukların sebep olduğu nadir hastalıkları olan bireyler için gen terapi yöntemlerine ihtiyacın ne denli yüksek olduğu tartışılmazdır. DNA, yapısı basit ama uzun bir zincirden oluşan büyük bir protein molekülü, genler ise bu zincir üzerin- deki daha küçük zincir parçalarıdır. DNA’yı oluşturan bir nükleotidin yapısındaki değişim, genin kalıtsal özelliğinde de değişime yol açıyor. Gen terapisi ya da gen tedavisi ise hastalıkları genetik köklerinde durdurmayı hedefliyor. Son 20 yıldır hız- la devam eden bu pahalı çalışmalar, sadece hastalıklarla mücadelede değil, hastalıklardan korunmada da etkili olabilecek. Yukarıda verilen bilgilere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Gen tedavisi sayesinde insan ömrünün uzatılması hedeflenmektedir. B) Yapılan çalışmalar sonucunda genetik hastalıkların tamamı ortadan kaldırılabilir. C) Gen terapisi sayesinde insanlara, hayvanlara özgü özellikler kazandırılması amaçlanmıştır. D) Bu tedavi yöntemi kanser hastaları için umut ışığıdır. 100 Orbital Yayınları