fa ran fon mix

Ă Ð ¢‘‰Ù¡›‘‡—wª
ÙÛ|ž“™Ÿe Ă         พระราชดํารสั เศรษฐกิจพอเพียง ของพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู วั พระราชทาน ณ วันที่ 4 ธนั วาคม 2541 “เศรษฐกิจพอเพยี ง...จะทาํ ความเจริญใหแ กป ระเทศ ไดแตต อ งมีความเพยี ร แลว ตองอดทน ตองไมใ จรอน ตอ งไม พดู มาก ตอ งไมทะเลาะกัน ถาทําโดยเขาใจกนั เชื่อวาทุกคนจะมี ความพอใจได. ..” øĐğţøĐĴĐĤĤĩŀ ùijėþĤĮĘijĘijĤĮ ėþùijĩĤŀĤĐĴĐøğĐţø

Ă eŸ™“|ž ÛÙ
ªw—‡‘›Ù¡ ‰‘¢Ð Ă  หนงั สือสงเสริมการเรียนรูเพือ่ พฒั นาทกั ษะอาชีพ “ฟา หลงั ฝน” เกษตรอินทรียเ พื่อชีวิต ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง เรียบเรียงโดย บุญสง ทองเชือ่ ม  พิมพคร้ังที่ 1 2555  จํานวนพิมพ 1ศ,นู5ย0ก0ารเลศมึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย จดั พิมพโ ดย อําเภอเมืองขอนแกน จังหวัดขอนแกน พิมพที่ โทรศัพท 0-4322-2090 โทรสาร 0-4322-7553 สงวนลิขสิทธิ์ E-mail [email protected] Website www.nfe-maungkhonkaen.com รานรัตนการพิมพ ตาํ บลในเมือง อาํ เภอเมืองขอนแกน จังหวดั ขอนแกน โทรศัพท 0-4333-2979 โทรสาร 0-4323-8702 øğĐĤĩŀ ijėĤijĘĮĤþùĤĐĴøţĐ

Ă Ð¢‘‰Ù¡›‘‡—wª
ÙÛ|ž“™Ÿe Ă  คํา นาํ  กศน.อําเภอเมืองขอนแกน ไดใหความสําคัญกับการรณรงคใหครู ผูเรียน ผูรับบริการ และประชาชน ดําเนินชีวิตแบบพอเพียง พรอมทั้งได จัดกระบวนการเรียนรู เพื่อใหกลุมเปาหมายไดรับขอมูลและเกิดแนว ปฏิบตั ิที่ถูกตอง สามารถดํารงตนในสังคมอยางมีความสุข โครงการ “ฟาหลังฝน” เปนการจัดแหลงเรียนรูเพื่อสงเสริม เศรษฐกิจพอเพียง เปนศูนยกลางก ารเรียนรูตลอดชีวิตของประชาชน จัดใหมีกิจกรรมการเรียนรู การสาธิตการเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว การ จัดทําปจจัยการผลิตแบบเกษตรอินทรีย พรอมทั้งใหขอมูลในดานตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับการทํามาหากิน เพื่อการพึ่งตนเอง เชน ดานการทํา การเกษตรแบบอินทรีย การประกอบอาชีพ รวมถึงขาวสาร สาระความรู ดานเศรษฐกิจพอเพียง “ฟาหลังฝน” เกษตรอินทรียเพื่อชีวิต ตามแนวทางเศรษฐกิจ พอเพียง นําเสนอขอมูลเพื่อเปนแนวทางในการทําการเกษตรใหผูที่สนใจ นําไปปฏิบัติ สามารถชวยลดภาวะคาครองชีพและเพื่อสรางรายได สงเสริมการดําเนินชีวิตแบบพอเพียงอยางยงั่ ยืน บญุ สง ทองเชือ่ ม øĐğţøĐĴĐĤĤŀĩùijėþĤĮĘijĘijĤĮ ėþùijĩĤĤŀ ĐĴĐøğţĐø

Ă Ÿe ™“|ž ÛÙ
ªw—‡‘›¡Ù‰‘¢Ð Ă  จากใจผูเ รียบเรียง ตั้งแตป พ.ศ. 2536 เปนตนมา ขาพเจาไดดํารงตําแหนงเปน ผูบริหาร กศน.อําเภอ และจากการไดสัมผัสกับพี่นองประชาชน กลุมเปาหมายโดยการนิเทศติดตามผลการจัดกิจกรรมในพื้นที่พบวา การดําเนินชีวิตในยุคปจจุบันสําหรับประชาชนน้ันขาดการพึ่งพาตนเอง ตองอาศัยปจจยั ภายนอกในการดํารงชีวิต จึงเห็นควรอยางยิ่งที่จะตอง หันกลับมาใชชีวิตโดยยึดรูปแบบตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง จึงจะดํารงชีวิตในสังคมได อยางมีความสุข ขาพเจาไดให ความสําคัญกับการสงเสริมดานการทําการเกษตรอินทรียเพื่อการ พึ่งพาตนเองมาโดยลําดับ เน่ืองจากเปนทางเลือกที่ทําใหประชาชนมี ความพออยูพอกินได เพราะทําใหลดตนทุนการผลิต คาใชจายในการ ซือ้ ปุยเคมี สารเคมีกําจัดศัตรูพืช สารเคมีกําจัดวัชพืช ที่ตองนําเขาจาก ตางประเทศ ทําใหเกษตรกรพึ่งพาตนเองไดมากขึ้น โดยใชปจจัยการผลิต ที่ไดจากวัสดุและแรงงานภายในครอบครัว เชน ปุยอินทรีย ปุยชีวภาพ สารกําจัดศัตรูพืชจากสมุนไพร ทําใหสามารถสรางงานในประเทศ และ สรางรายไดเพิ่มมากขึ้น ทําใหฟนฟูสภาพแวดลอมและสมดุลนิเวศ การเกษตรที่เสื่อมโทรมเนื่องจากใชสารเคมีมาเปนเวลานาน แนวทางการ ปฏิบัติของการผลิตพืชอินทรีย ยังเปนการควบคุมและปองกันมลพิษใน ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม และขาพเจาคิดวาเปนหนทางในการพัฒนาการ เกษตรของประเทศ ใหส อดคลองกับกระแสความตองการของผูบริโภคทั้ง øğĐĤĩŀ ijėĤijĘĮĤþùĤĐĴøĐţ

Ă Ð ¢‘‰Ù¡›‘‡—wª
ÙÛ|ž“™Ÿe Ă ผในูบแรลิโภะตคาไดงปผรละผเทลิตศแเลพะิ่มผทลาิตงภเลัณือฑกทใน่ีปกราารศปจราะกกสอาบรอเคามชีีพแใลหะกไับดเรกับษคตุณรคกรา จากอาหารอยางเตม็ ที่ สงผลใหมีสขุ ภาพทด่ี ี ของ กศนขา.อพําเจเภาอไดเมสงือเงสขรอิมนใหแจกดั นโคแรลงะกใานรอ“ดฟีตาทหี่เลปงั นฝผนูบ” รขิหึ้นาในรใทนุกตกําศบนล. อําเภอหนองเรือ ซึ่งในแตละพื้นที่ ประชาชนสามารถปฏิบัติกิจกรรม เกษตรอินทรียไดผลดี และสามารถสรุปเปนองคความรูดานการ เพาะปลูก การเลี้ยงสัตว การผลิต ปจจัยการผลิตตาง ๆ เพื่อชวยลด ตนทุนการผลิต พรอมกันนี้ขาพเจาจึงไดจัดทําหนังสือ “ฟาหลังฝน” เกษตรอินทรียเพ่ือชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงขึ้น เพื่อเปน หนังสืออานเสริมในการจัดกิจกรรมพัฒนาทักษะอาชีพของประชาชน เปนการสงเสริมใหประชาชนใหมีความรูในดานการทําการเกษตรเพื่อ การพึ่งพาตนเอง ขาพเจาขอขอบคุณทุกทานที่ไดใหความรูและมีสวนรวมใน การจดั ทาํ หนงั สือเลมนี้ ซึง่ กอใหเกิดประโยชนกับประชาชนโดยแทจริง นายบุญสง ทองเช่อื ม ผอู ํานวยการ กศน.อําเภอเมืองขอนแกน øĐğţøĐĴĐĤĤŀĩùijėþĤĮĘijĘijĤĮ ėþùijĩĤĤŀ ĐĴĐøğţĐø

Ă eŸ™“ž|ÛÙ
ªw—‡‘›¡Ù‰‘¢Ð ġĩĚđĄĨ Ă    ĢĐŤĩ  1 ijĚĤĻĮ þ  3 ġħĚħĴĢĐţ  5 ĕĚīøùĬļĢĐİ  7 ĕĚīøāĬļĖşĩ 9 ĕĚīøĢęĞø 11 ĘħijùĮĤijĎğ 14 ĘħĚħ 17 ĵĢĚħĕĩ 19 ĶđĴĘþĜĨø 23 ùţĩ 27 ûħĐŤĩ 29 ēĨøøĩċijùĬęĞøĞĩþČįŤþ 32 ĘħijùĮĤijĒĚĩħ 36 ēĨøđŤįþÿĬĐ 38 ĴČþķĎę ĴČþĚŤĩĐ øğĐĤĩŀ ijėĤijĘĮĤþùĤĐĴøĐţ

Ă Ð ¢‘‰Ù¡›‘‡—wª
ÙÛ|ž“™Ÿe Ă ijĚĻĮĤþ ġĩĚđĨĄ ČţĤ  ĴČþøĞĩ  ēĨøĴĕĞ  ĢĐĩŤ øĚħijĎĬęĘ  40 ùīþ  43 ČħķûĚŤ  45 øįęāţĩę  47 ēĨøāĬĜĩĞ 49 ĢĞĨ ĢĤĘĴċþ 50 ĢĤĘČŤĐ 52 ĘħijùĮĤęĩĞ 54 ēĨøāĬ 56 ùĭļĐĀţĩę 58 ēĨøøĩċĢĤĘ 60 ĘħijùĮĤĘţĞþ 62 ĴûĚĤĎ 64 66 68 øĐğţøĐĴĐĤĤŀĩùijėþĤĮĘijĘijĤĮ ėþùijĩĤŀĤĐĴĐøğţĐø

Ă Ÿe ™“ž|ÛÙ
ªw—‡‘›¡Ù‰‘¢ Ð Ă  ġĩĚđĄĨ  ČţĤ ĢĐŤĩ  70 ijĚĻĤĮ þ  72 øĚħĢĜŀĻĩĒĜĬ  74 ùŤĩĞĵĕċ 77 ēĨøøĩċùĩĞ  79 ĖũøĎĤþ  81 ĘħøĚċİ  83 ĘħĐĩĞ 85 ijĢĺċĖĩþ 88 ijĢċĺ ĐĩþĖşĩ 90 ĘħĜħøĤ 92 ijĢċĺ ĢĤĘ 94 ĴûđŤĩĐ 96 čĨĞĻ ĔũøęĩĞ 98 øħijĕĚĩ 100 øĚħāĩę 102 øĚħĢĜĩĻŀ ċĤø ēøĨ āĬĔĚĨĻþ øğĐĤŀĩijėĤijĘĮĤþùĤĐĴøţĐ

Ă Ð ¢‘‰Ù¡›‘‡—wª
ÙÛ|ž“™Ÿe Ă ġĩĚđĄĨ  ČĤţ   ĢĐĩŤ ijĚĮĻĤþ  104 ēĨøøĩċĢĞĨ ĢĨĞķāijĎŤĩ  106 āħĤĘ  108 ēøĨ øĚħijĀċ  110 øĚħijÿĬĽęđijùĬęĞ  112 đĞđĢĤĘ 114 đĞđijĢĜęĻĬ Ę 116 đĞđþİ 118 čĨĻĞĕİ 120 ĖũøijùĬęĞ 122 ēĨøġĩđ 124 ċĤøġĜīċ ċĤøùÿĚ 126 ČŀĩĜĭþ 128 ēøĨ ĵùĘ 130 ĢĐţĤķĘŤĔĚþĻĨ 132 ēĨøijġĬļęĐ 134 ĶđĢĄŤĩĐĩþ øĐğţøĐĴĐĤĤŀĩùijėþĤĮĘijĘijĤĮ ėþùijĩĤĤŀ ĐĴĐøğţĐø

Ă eŸ™“|ž ÛÙ
ªw—‡‘›Ù¡ ‰‘¢Ð Ă  ĢĐŤĩ 136 ġĩĚđĨĄ ČĤţ 138 139 ijĚĮĻĤþ  140 142 øĜŤĞęĐļŀĩĞŤĩ  143 144 øĩĚĒĜøİ ēøĨ ċŤĞęĒįšęĢĘøĨ āĬĞėĩĕ  146 øĩĚĎĩŀ ĒįšęĢĘĨøāĬĞėĩĕ 147 148 ĐļŀĩĢĘĨøġČİ ĚķĜţĴĘĜþÿĩøĕĮāġĘĐį ķĕĚ 149 150 ĒįšęāĬĞėĩĕġČİ ĚĂĻþī ĢĐĤþĴġþ 151 155 øĩĚĎĩŀ ĒšįęĢĘøĨ ĤċĨ ijĘĺċāĬĞėĩĕ  156 157 ĐļŀĩĢĘĨøāĬĞėĩĕ ġĩŀ ĢĚđĨ ġČĨ ĞŧĴĜħĕĮā ĐļŀĩĢĘĨøāĬĞėĩĕÿĩøĕĮāĴĜħĐļŀĩĢĘĨøāĬĞėĩĕÿĩøġČĨ Ğŧ ĐļŀĩĢĘĨøÿĜį īĐĎĚĬęŧĒşĤþøĨĐğČĨ Ěĕİ Įā øĩĚĎŀĩĐļŀĩĢĘĨøġĘįĐķĕĚ øĩĚĎĩŀ ĒšįęāĬĞėĩĕĴĢŤþ øĩĚĎŀĩġĩĚùĨđķĜţĴĘĜþ øĩĚĎŀĩĥĤĚŧĵĘĐĕĮā øĩĚĎĩŀ ĒšįęĐŀļĩĢĘĨøĴĜħġĩĚķĜţĴĘĜþ ijûĜĺċĜđĨ ĶĐøĩĚĎŀĩĒšįęĐŀļĩĢĘøĨ ĶĢŤķċŤēĜċĬ øĩĚĎĩŀ ĐĩĤīĐĎĚĬęŧ øğĐĤŀĩijėĤijĘĮĤþùĤĐĴøĐţ

Ă Ð ¢‘‰Ù¡›‘‡—wª
ÙÛ|ž“™Ÿe Ă ijĚĤĮĻ þ ġĩĚđĄĨ  ČĤţ  øĩĚijĜĬļęþøđ   ĢĐŤĩ 159 øĩĚijĜĬļęþÿīļþĢĚĬċ  161 164 øĩĚijĜĬļęþĒĜĩċøį ĶĐđţĤĂĬijĘĐČŧ 167 170 øĩĚijĜĬļęþĢĘİĢĜĘį  172 173 øĩĚijĜĬļęþķøţĕĮļĐijĘĮĤþķĞŤøīĐķùţ  øĩĚijĜĬļęþijĒċū ķùţ ĒĚħĞĨČīēŤİÿĨċĎĩŀ  øĐğţøĐĴĐĤĤĩŀ ùijėþĤĮĘijĘijĤĮ ėþùijĩĤĤŀ ĐĴĐøğţĐø

ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ ช สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ 159 เรอ่ื ง 161 การเลี้ยงกบ 164 การเลย้ี งจิ้งหรดี 167 การเลย้ี งปลาดกุ ในบ่อซเี มนต์ 170 การเลย้ี งหมูหลุม 172 การเล้ียงไก่พ้นื เมอื งไว้กนิ ไข่ 173 การเลี้ยงเป็ดไข่ ประวัตผิ ู้จัดท�ำ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 1 1 สะระแหน่ ชชชชชชชือ่ืืืืืื่ออ่่ออ่่อ่อวสวววสอิทงิงทาาื่นศศมมยย ์์ าัญาญั หศศาาอ สสมตตดรร่ว์์ น หLMKaiอteLMKbcมatihihetabเceattดihhaanืeอcaetaMonนceridoMn(irtfภdi,oniาltMfi,oaคlaMiเaOrหsapOhนrizspือMh.iz)i,M.ntมinักt เงาะ สะแน่ (ภาคใต้), สชื่อะรอะื่นแหหนอ่สมวดนว่ (นภาหคอกมลเดาือง)น, ข(ภะแาคยเะห(นอือีส)า,นม)ักเงาะ สะแน่ (ภาคใต)้ , สะระแหน่สวน (ภาคกลาง), ขะแยะ (อีสาน) การปลกู สะระแหน่ ใช้วิธีการปักช�ำ ในแปลงปลูก หรือจะชำ�ใน แกปำรลปงเลพกู าสะกะร่อะนแแหลน้วจ่ ึงใยช้วาธิยีกมารปปลกั ูกชไาดใ้เนชแ่นปเดลียงวปกลันูก แหตร่ืขอ้อจสะชำ�าคใัญนแคปือลตง้อเพง าะ เกต่อรนียแมลด้วินจใึงหย้ร้า่วยนมซายุ ปดลีเกูสไียดก้เ่อช่น เด เียพวรกาันะสแะตร่ขะแ้อหสนาค่ชญัอบคดือินตป้อรงะเตเภรทียนมี้ดินให้ ร่วนซยุ ดเี สียก่อน เพราะสะระแหน่ชอบดินประเภทนี้ การเตรยี มดนิ ถา้ จะปลกู สะระแหนใ่ นภาชนะเชน่ กระถางลงั ไม้ หกรำือรเจตะรปยี ลมกู ดเปินน็ สถว้านจหะปยลอ่ ูกมสปะรระะดแบั หบนา้ ่ในนภปาลชกู นในะเแชป่นลกงประรถะดางบั ลสังวไนมเ้ ลหก็รๆอื ที่ จะปลูกเป็นสวนหย่อมประดับบ้าน ปลกู ในแปลงประดับสวนเล็กๆ ที่ใช้ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

2 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 2 ใเนชเ้ือนทอื้ ี่ปทลปี่ กู ลไกูมไ่มมาม่ กานกกั นคกั วครวใรชใ้ดชินด้ ผนิ สผมสทมี่มทีสม่ ว่สี นว่ ผนสผมสขมอขงอดงนิดนิ 22สส่วว่นนปปุ๋ยยุ๋ หหมมักกั 1 ส่วน ทราย 1 ส่วน แแลละะปปูนนู ขขาาววเเลล็กก็ นน้อ้อยยผผสสมมคคลลกุ ุกเเคคลล้า้าใใหห้เ้เขข้า้ากกันนั ดดี ีแล้ว นแลำ�ไ้วปนใชา้ปไปลใกู ชไ้ปดล้ ูกได้ วธิ กี ำรปวลิธูกีกสาะรรปะลแูกหสนะ่ รเละือแกหกนิ่ง่ สเละือระกแกหิ่งนส่ทะรีไ่ มะแ่ หกน่ห่ทรอืี่ไมอ่แอกน่หเกรินือไอป่อปนักเกิน ไจป้ิมปลักงไจปิ้มใลนงแไปปลในงเแพปาละชงเาพหาระือชแำ�ปหลรงือปแลปูกลงปปักลใหูก้กปิ่งเักอในหท้กาิ่งบเอกนบั ทดาินบรกดับนด้าิน รใหด้ชนุ่มาํ้ แใหตช้ ่อมุ่ ยแ่าตใหอ่ ้ยถา่ ึงใหกถ้ ับงึ แกฉบั ะแแฉละ้วแโลรว้ยโแรกยลแบกลทบั ทกบั ลกบลดบินดเพนิ ื่อเพรอื่ักรษกั าษคาวคาวมาม รวชจรชวเกะันันุ่มุ่มะนินบบกชชกเกไาื้นื้น็จ็าจปินยะใยใะหหไนจแนปแห้้้หาะตํ้าตไปนนจกไดกล้ดา้าะใ้ดดดปบูก้ใดี บินินแลใี นแลกูแแแแทตะลใตลลนี่ตรกะกะะม่ท้อยตเยเรมีร่งมอ้ออาก่มื่อื่อดงดไารแแรเกเร�ำลกลหกาแไื้อลือ้ลรรรสอืยบหยบแงใคคผรผสสนือลลุกกุวงทใุมุมจ็า่็จสนี่แงะดะดวดทกกิน่ิแนาดีแ่ลลงตดกตาาต่ไดไ็้นยแมย้นดกเสตเ่ตสป้ป็ไะ่้อไะด็น็นมรงร้ปปะ่กตะแุ๋ยุ๋ยา้อแหตตรหงนแ่อ่อกนด่ชไไา่ปชปอดรอบทปแปบดีร่ รดรดอ้ินะะดินนรมมทว่รจาาี่นร่วัดณณ้อนซจนยุซน44ทุย-จ-5ัี่ทด5ี่ ไส ใกมแปสละาำไ่มรก้วรดะเดา้แคกแกแูลวินหลเรว้กไนกปเรคา่คตินกัจรวิมวไะษดรรปปทเแูทำตุ๋ยจาสลำ�คิมใะดะรหอปทรกั้ว้ กยุ๋ำ�ตะยษหคใแน้คาหรอหวสส้ือตกานะะป้มหนร่รุ๋ยรเรสะะมะหือแะแือ่มปมหหรสัดกัุ๋ยะนนะรหใแ่เ่รหะเหมหมะว้บย่ีกัแอื่นงั ้าวหใส่เเงหตพหนะา้บไรรี่่เยมยจ้าะาว่ครงแะกตญิวหสไาามรนะเรใยต่ครเ่พสจะิบวร่ปรแกรโวญิุ๋ยหตใานสเนจรเคดต่ปน่เพมิปนบิุ๋ยเรีกใ็นโเเหควตพบ็พนม้ตจรยืชนนี้ดาอเทพเะินดกี่มถรใไบ็ีรา้าปหะยะใไ้ตบสอถด้บน่ด้า้ รสาะกระตแื้นหแนผ่ค่กวรระทจาาดย้วยอคยวู่ตาามมรหะนม้าัดดรินะวงั เพราะสะระแหน่เป็นพืชทีม่ ี ระบบรากตื้น แผ่กระจาย อยู่ตามหน้าดิน กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 3 3 พริกขี้หนู ชชือ่ ่ือววทิ ิทยยาาศศาาสสตตรร์ ์   CapCsiacpusmicuflmuteflsuctenscseLninsnL.inn. ชชือ่ อ่ื สสาามมัญญั   BirdBCirdhilClihilli ชชือ่ ื่อววงงศศ์ ์ SolaSnoalacaneaacaeeae การปลกู พรกิ ขหี้ นู การปลกู ในลกั ษณะผกั สวนครวั นนั้ นยิ มการ หกวำ่ารนปเลมูกลพด็ ลรกิงใขนี้หแนปลู งกปาลรูกปไลมูก่เหในมลือักนษกณบั กะผารกั ปสลวนกู คในรลัวักนษั้นณนิยะมเปก็นารการค้า ทหตวี่ ่าอ้ นงเมมกี ลา็ดรลเพงาในะกแปลาล้ กงปอ่ นลแกู ลไว้ มจ่เงึหยมา้ อื ยนลกงับในกแาปรลปงลปูกลใกูนลกักาษรดณแู ะลเรปกั น็ ษาพรกิ นกา้ันรมคีเท้าทคีต่นอ้ิคงทมี่คีกวารรจเพำ�เาละ็กกนล้อ้ายก่อคนือแลพ้วรจิกึงเยป้า็นยพลืชงทในี่ไมแป่ตล้องงปกลารกู นก้ําามราดกูแถล้ามี ใรมดกชทคนกั่วำินาวี่ด�กยษกาจเินพรรมถาัดแณกัือ่พช้าหวษชมื้นรัีทช้ง่วาิกีคสไพีด่ ยคปนวูงินืชรวาไ้ันแนกัแปามมหลมั้ษนคชเีง้ะชทา นื้วไไื้นครคปสมตใวพนงู่อน้แอาไริคาดปมลงวทจินคชะทนใี่คไื้นวำห�ดอมวรใอ้ินีกน่อนรพยํ้าทเจาดพรไ่าจา้ังินดวื่องยเในล้อหรใงัอดหก็ยเะ้นีกปินน่้านม้าทน็งเ้อ้ําไัดพ้ังสดกรยยรื่อม้อาะะังครใเํ่ายเวหหปปเือ่าังส้นย้องน็ เมพอ้าสนงกอรรกอมื่อาะิกนัก่ารงเคเเหปวจจปสวชัาย้อาน็รมพกองกใพอกชืชดอพืช้วดนัินคกรทัส้วว จวิกีไ่ดยชัรามมสพุคใกส่ตชี่วรลืชด�ำอ้้วนะดุมหินัสงบใ้วดรกนดบยบัินสากุครรกเ่วรลพานานณมุกื่อร้าี กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

4 4 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ สาหรับการกาจัดวัชพืชน้ัน ต้องทาอย่างระมดั ระวังเนื่องจากพริกมี กเ กรทกรกปะะาาารีแ่ น็บบรจระผตปทปบัดบ่ก้นลบลรวรวอาัชกูกูกา้ากกพ่องกกแแราอทนะลืลชาซรยเี่แรต้ว้วึ่งทใู่ใใผ้ังมสนส1ือ1แก่ีผ0่ป0่รปนตว--ลุ๋ยะตุ๋ย้ย่า11ดต่อง5งั5จจบั่ออเระปะววผยกะใในัน็ันบิวู่ใสสานตดบร่ป่โปโรด้นินเดรุ๋ยุ๋ยจะย อายคคดรกก่ออโิอญบัโาซรนรกกรผยึง่เยกใตใวิมหนหน�ำดิบีผ่ารา่รจินโงละงะดัตจจยตยวากาะ่อะชัดกกเาเกพตังตโรโาครนคืชกรรยีนอั้นนียาเมตจาจตมคจดร้นัด้นดวิญจินปวรปินะชักรเรแกตพะแำ�ะลรมิบมจลืชะะาโัอดาะใทตณณสใาวบสจ่ปัชดก่ป1จ1พุ๋ยังรุ๋ยะฟนหืฟชะหน้ัุตมตเุตทมคกัั้งแือแักวแหลลนรหตล้ว้วต่ลยงัใ่อชัังง้ ใดชนิ ้ดกนิ ลกบลเพบอเื่ พปื่ออ้ ปง้อกงนั กกนัากรสาญรู สเูญสยี เสขอียงขปอยุ๋งปสุ๋ย�ำ หสราบั หรระบั ยระะกยาะรกใสาไ่รมใสม่ ่ไขี มอ้ ่มกี�ำ หนด ขต้อายกตาหวั นแดตต่เพายื่อตใหัว้กแาตรเ่ใพสื่อปใุ๋ยหทก้ ี่มาีปรใรสะ่ปโยุ๋ยชทนี่ม์ทปี ีส่ รุดะคโยวชรนแบ์ท่งีสใุดสค่หวลราแยบๆ่งใสค่รั้ง ห ลาย ๆพครริก้ังจะเริ่มออกดอกหลังจากขึ้นเป็นกล้าอ่อนประมาณ 60-70 5ว5วใหันนั--้เ77กแแ็บวลลวนักนัะะเิเนรถพรถไิม่ิ่ม้าดร้ามเเิกม้ถกกีกจีกึงบ็บ็ าะาผผ1รเรรลบลปบิม่ สสาีทำ�อรุกกุรีเอุงดไไุงรดดกียรัก้เ้เดกัวมมษอษ่ือือ่ากาออดดหาาี ีลแยยแลังุุ ล9จ9ะะ0าใ0ให-ก-ห้น1ข1้น00้ึา้น้ํา0อ0เอปยววยน็่านั ัน่างกงเกลกพเพา้าาียรอียรงเอ่เงกพกพน็บอบ็ อปเเกพรกพีย่ะรีย่ วมริกวจิกากจะณกะ็จท็จทะา6ะม�ำ ไม0ไีอดด-ีอา้ท้ท7ายุก0กุยุ ุ ให้เก็บกินได้ถึง 1 ปีทีเดียว กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 5 5 พริกชี้ฟ้ำ ชชชชชชชืืืืออ่อ่อ่่ืืือ่่อ่อวอวสววสงิททงิื่นาาศศมมยยพ์์ัญาาัญ รศศิกาา เสสดตตือรรย์์ ไก่CSCพohaรlpialิกisnpiหSCCcaeoauนhcplpmeiaุ่มlpisaniepeพcaareuncรpemnิกpauหeemarลnnวLuiงnmnพ.รLิกinมn.นั พริกแล้ง พริกใหญ่ ชื่ออ่นื พริกเดือยไก่ พริกหนุ่ม พริกหลวง พรกิ มัน พรกิ แล้ง พรกิ ใหญ่ 2ก เกปรำก็นณร�ำ พปมเี ปืชลือผน็ กูกเักพอพาสชืารรวผดปกินกัินลชคสคูกีฟ้รวลัวนพ้ำกุ ใครชเรคิกก้ววัลธิาชใีกร้าชีฟ้ เใาว้ ตห้ารธิ ร้เขกีกขียุดาา้ามรหรกดขเลันตินดุ ุมใรหหแสียล้เลามตมุ หว้ด็มแเรินอหลบั าลว้สกปเุม�ำอาุ๋ยหการค็ลรปปอับงยุ๋ลกมกคูกใือาอพสรปกร่หปลใิกลสลูกชุมห่กูไีฟ้ ปดลพ้า้ รมุรหะปใิกนมลรชกาะมุี้ฟณมรป้าณา ลใณ2นูกี โกดายมทอื ั่วเไอปาคดวินรคมลีขนุกาเคดลก้าวใ้าหง้เข1้าคกืบนั ยใหาเ้วต1็มคหืบล ุมแกตล็ ่กง่อมนือเปอลาลูกงไดป้ลหูกลคุมวรปเลพูกาะ เโมดยลท็ด่วัใไนปกครวะรบมะีขเนพาาดะกเวม้าลง็ด1เสคียือกย่อานว 1เมคื่อืบต้นแตพก่ ร่อิกนสเูงอปาลระงปมลากูณคว5ร-10 เซพนาะตเิเมมลต็ดรในจกึงคระ่อบยะยเ้าพยาละงเมในลห็ดลเสุมียปกล่อูกนใหเมือ่ ไตมน้ ่คพวริกยส้ายูงปกรละ้ามพารณิกล5ง-ป1ล0ูก ใเซนนตตอิเนมเตช้าร หจึงรคือ่อตยอยน้าสยาลยงใเนพหรลาุมะตป้นลพกู รใหิกมจ่ะไถมูก่คแวดรดย้าเผยากตลา้ายพไดริก้ง่าลยง ปลูก ในตอนเช้า หรอื ตอนสาย เพราะต้นพริกจะถกู แดดเผาตายได้ง่าย กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

6 การฟา้ยห้าลยังฝกนล้าเกพษตรริกอลนิ ทงรปยี ล์ ูกให้ได้ผลดคี วรทาในตอนเย็น เนือ่ งจากต้นกล้า จะได้มเี วลาพักตวั ในตอนกลางคืน ฤดูที่ควรปลกู ควรเป็นฤดฝู น เกรต พสเเตนสนดอ่ะก้นรีือย่ื่อดนวนตกกงงนว้ําจ้อลจจ่อกทดงึง้าาานเลิน้ัจงกกรกจเดระมิ่มมชาึงอไนปีคีค้รเาดรบ้า ยลวว้มิ่มทๆแ้าาากู ีเปลั้งมยมวห.เลกละช.ชชล.กูเนื้ลาื้น้าถยุมพใ้าใา้็น.แในน.พักภห.ลจดดรตา้กถะนินินิกยัววเ้ากสยสลใหภ้านรูง็นูงงงลาะต ปอจยงั ทตอนอลจหต่ัง้นนากกูกล้นตกพกไรใงัพ้นปหกะลรจรพทอ้ไกิาาาดิกรีกัง่รงตก้ผตปตคิกกั้งเล้ังล้นืตนตพาตดกูพัวร้ังือ่ ัวฤีคไปใตรใไดหดวหกิลัวด้งมรูทไ้รตกู้ง่าทด่า่าี่คั้งๆใย้�ำกแหยตวแใลพคมัวรนลค้วไปว่รตว้ดๆวริกลยอจ้แรรชูกแงันรลอึงอลไคอคเวใ้มนย้วหวใ่อม่ไย็นหจรฝ้ ชยฝีังเงึ้ฝนไปเพไคนนดนตม็นร่อตื้่อตก่มฤวยกงกฝีนดจตเนดูฝสาอ้ ินนกียง รอบๆ หพลรมุิกใจหะ้กเรวิ่ม้าองออกกดไอปกอหีกลเงั พจือ่าใกหล้รงากกลพ้ารไดิก้ปชอระนมไชาไณด้ส6ะ0ด-ว7ก0 วัน หลงั ย้ายพปรลกิ ูกจแะลเระมิ่เรอิ่มอเก็บดอรับกปหลระงั ทจากนลไดง้เกมลื่อา้ อไดายป้ ุร9ะ0ม-า1ณ0060วัน-70 วนั หลงั ยเชา้ น่ ยเปดลียกูวกแลับะพเรมิ่กเขกี้หบ็ นรู บั รปะรยะะทแารนกไผดลเ้ มผอื่ ลอติ าจยะุ 9น0้อ-ย10แ0ละวจนั ะเเชรน่ ิม่ เเดพยี ิม่ วขก้ึนบั พรกิ ขเรี้หือ่ นย ู ๆระเมยื่อะแอรากยผมุ ลาผกลขึ้นิตแจละนะผ้อลยผแลลิตะลจดะเลรงิม่ อเพีกคิม่ รข้ังึ้นเเมร่อืือ่ ตย้นๆเเรมิม่ ือ่ แอกา่กยามุ ราเกกบ็ขึ้น จจรมบถ5แอล-นะึงาำ�มย7รระก6ับผุงกีอรว-รปละา้านั 7ักทยนผรโษเุใผะัง่ลดดหเทาลิตยมือเ้ดาตกลก่อืนนีแ่อ็บดาตลทหรกผล้นะาเรบัลงดเมไืหออกผดด็ ีนอ่ยีีกิง่ล้ทท้ําาวคิตุกลีถเจไพรไๆปะ้านด้ังียผมใเา5้นนมงลีกน-าพทือ่าถใ7นอีส่ตรชึงถบวเุ้ด้นลึงต1นัาเบ็ร้นรป6โิม่จุงพ-ดี รแกิจ7รยักกนติกกเษ่กกรดกาางารือร็จรดระเนะอเดีแทกมยล็ดงั่หบ็ีอกเะทรมมามา้อืีลยือ่านีนอะรุใตผ้าผหาบั ้นลเจล้เพปเกตนหียรใ็บอ่าีย่ชะงกนผท้เวพลบัถลไาอปบ็ึงกผนใจตงิ่ลท1นิกน้ิตถ�ำทปตพไไา้ ีส่ีดดรมรุด้ทง้นกิีกกุาากนๆร็ กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ 7 7 พริกหยวก ชื่อชวือ่ ิทวยทิ ายศาาศสาตสรต์ ร ์ CCapaspisciucmumanannunumumLiLnin.n. ชือ่ ชสื่อาสมาัญมญั GrGereenenpeppeppeprer ชือ่ ชวื่องวศง์ศ ์ -- กำรปลกูการพปรลกิ กู หพยรวกิ กหยวก การเรมิ่ ปลกู คอื ตอ้ งเตรยี มดนิ กอ่ นทกุ ครงั้ หไกนพวะั้นมรเอดใ้ พลวนเักะีจรนะรทไดะารมาดยที่้วกกะังินยกโี่็ตตรไ็ดยกรด่ั้ว้อนแน่อ่อา้ลกงเแรยงออม้วลกเดดะรากา้า็ไดไินิ่มดเด็เขรพเอใินปอชก้หาเรรลา้ง็ไค้ดเา ด่วพกูมอลีจะน้รคลย้าตะเกิอือ็ดดา่ทย้นหใาตพินกรกหดยอ้ากรรลโ้ วินย่อิงกับด้ากเรงหปนขตขก่วกยแอุ๋ยีเ้รน่อถไ็ วดยีหงดน้ากพดมมท้แทเบดรดกัรกคีซ่ิกิาน่า้วแลลยื้อยหยกลบ้ามกย่้อวจดขาตามวนาินี้เหรกกาาถทกหกวผนก้ากุับ่าาไสแนั้่อคปวนกกมหนรุ้๋ยลรจลกมั้งะหงาดบนัน่ัปไพมก้วปร๋อใรักนมยดสงวรแั้นากน่ปนดลผเกาาํ้รุ๋ยดน้วสร ะาตหินตํ้าหลมกน้มแยาะากต็ อลก่กัอมกัน้ออ่้วไยดังรวงเรนด้วะใอม้ ั่วสยหปินจาา่ปาร๋ใอไหปกือุ๋ยง้ ต้นแกลล้วก้าข็เออางเพมรลิก็ดกพจ็ ระิกงหอยกวอกอทกี่ซมือ้ ามกาพหอวค่านวาลมงสไปูงไรดด้สนัก้า1แ0ลเ้วซเอนาตไิเปมไตวร้ในหทรี่ทือี่ งอโกดมนาแไดดด้ปเชรา้ะมอายณ่าให1้โเดดนือแนดด ถบึง่าเยดือจนากคนรั้นึ่งหกม็ยัน่ ้ารยดตน้น้าทตี่ด้นูแอข็ง่อแนรหงรมอื าตล้นงที่ แปกลง้าปขอลงูกพดรกิ้วกย็จกะางรอเอกาอลองกใมนาหกลพุมอทคี่เรวาาขมุดสเูงตไรดีย้สมกั ไว10้ หเซากนปติเลมูกตจรำ�หนรวอืน งอกมาได้ประมาณ 1 เดือน ถึงเดือนครง่ึ กย็ ้ายต้นที่ดูแขง็ แรงมาลงที่ กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

8 ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 8 แปลงปลกู ดว้ ยการเอาลงในหลมุ ทีเ่ ราขุดเตรยี มไว้ หากปลกู จานวน หลหาลยาตย้นต้นกใ็ กห็ใ้แหตแ้ ่ลตะล่ ตะ้นตห้น่าหง่ากงันกปนั รปะรมะามณาณ7070เซเนซตนิเตมิเตมรตกรดกดดินดโินคโนคตน้นตใ้นห้ แนให่น้แพนอน่สพมอคสวรมครดวรนํา้รใดหน้ช้าุ่มใหพ้ชรุ่มางพแรสางงหแรสืองบหงั รแอื สบงังใหแส้ดง้วใยหเพ้ด้วรยาะเพตร้นาอะ่อตน้นที่ เพองิ่ ่อยนา้ ยทมีเ่ พาลิง่ ยงป้ายลมกู าในลแงปปลลกูงมในกั แจปะไลมงค่มอักยจแะขไมง็ แ่ครองยแแลขะ็งทแนรตงอ่แคละวทามนรตอ้ ่อนของ แ กปเอส็ใรคเไาหมดะงวทแ้ทรือ่้พารดดาอมรานดนากิรยสสยจ้ําอ้ห่่วว1ไุว้านยดนนไันสขวด้ททเ1กอ่วว้ ่่าานหมง้เนนนดแมาวททดืสอรั่นันีีปป่่ินนับงรแลลลปปดกดะกกูู รนร็ใเดพพะอะหํ้าจท รรมียร้ ดา้ิกิกาดาดไนแูหหณนดล1ยย้า้ กหววสว3ำ�กกมนั่วจลลนัน่เ-วดั งงร4้นขวใใดนนวี้เัชเนถดันกกพ้า้าือรรืชปแะะดนอกรถถแูเยะลราาลู่เมาบงงสกากมกกา1ณ็จอใ็จ็ใสะหหัด3ไ่วเ้เเ้วดมตตนชั-้พื่อรรพ4ปียอียรืชมุ๋ยิกมาเดอยหดหดือยไุินมินยดนู่เกกัสกว้เ่อหก1ร่มอานรมนอเกดือาโ็จืปอดระับนุ๋ยย คโดอยกเอ1าทส่วรนายผ1สสม่วกนนั ใดหนิ ้ดลี แะเลอ้วียเอดา1เมสด็ ่วพนรขิก้เี โถร้ายแลกงลไปบส1ักสห่ว้านหกปเุ๋ยมหลม็ดกั จาก นห้ันรอืกปลุ๋ยบคดอินกบา1งสๆ่วรนดผนสํ้ามใหก้ชันุ่มใหเอ้ดาี แไปลต้วเั้งอไวาเ้ใมนด็ทพีไ่ มร่โิกดโนรแยดลดงไบป่าสยกั พหอา้ ตห้นกอ่อน งเมอลกด็ กจใ็ หาก้ถนอ้ันกตล้นบไมด้ทินี่ไบมา่แงขๆง็ รแดรนง้าทใิ้งห้ชเหุ่มลเืออไาวไ้ใปนตก้ังรไะวถ้ในางทอีไ่ มย่าโดใหน้เแกดินดบ2่าตย้น จพาอกตน้น้ันอกอ่ ด็ นูแงลอรกดกนใ็้ําหไปถ้ เอรนื่อตย้นๆไมอ้ทยีไ่ามล่แืมขบ็งงัแแรสงทงใิ้งหเ้ดห้วลยอื นไะว้ใในนกรระะยถะาแงรอกย่าพอ ไอใรวหะา้อ้ยเยกวะสุ ินดแกั เรห2พกนือ่ตงพึ่น้นเอดแจอลอื าาน้วกยกกนุส็ไร็วั้นักด้รกหนับด็นาํ้ปูแ่งึวรลเนั ดะรเทือวดนา้นนนว้ากนัเไอ็รปไงดดเดรแ้น้วื่อล้ายยว้วๆันไมเอวน่ ้นยา่าวนลันกืมไจ็ดบะ้แมังลแพี ้วสรงไกิ มใกห่นร้ดาะว้นถยกานง็จะสะวมใยนี ๆ พริกกระถางสวยๆไว้อวดเพื่อนแลว้ ก็ไว้รบั ประทานเองด้วย กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ 9 9 มะเขือเทศ ชือ่ วิทยาศาสตร์ Lycopersicon esculuentum Mill. ชชืือ่่อวสทิามยาัญศา สตร์ TLoymcoaptoersicon esculuentum Mill. ชื่อสวงาศม์ญั STomlanaatoceae ชือ่ วองื่นศ์มะเขือ (ทั่วไSปo)laมnaะcเขeืaอeส้ม (ภาคเหนือ) ตรอบ (สุรินทร์) น้ําเนอ (ชเือ่ชียอง่นื ใหมมะ่)เขือ (ทัว่ ไป) มะเขือส้ม (ภาคเหนอื ) ตรอบ (สุรินทร์) น้าเนอ ร1 มเรก(กเพะ่อชลีรำสาบยีูรร้าง่วะาะงมปลนกยบใะะลใหลนาเหูกขม้ากย้า5้เือมม่)ขนา-นเะ้าระํ้าท7าเก ปเขศนดขนั ลือเใ�ำินือซนกูเดปททเนกมทินรีร่ศรตทะับอศ่ ใะิเเนี่รนหบขมก่อกแนะอืตานลร้ารเรโะแด้วทปดบลินศ1ลยโะ้วใรกกูสหก1ยโรใ่วา้เดนเสระนรมยียบล่วปกกลบนกัะลบั ร็คดกษกูปะทวบัลณใบุ๋ย�ำรนปงะเคะมลปใุ๋ยคพอีคนกัน็ควืชกวรษรอรผา่อ่อณม1กมักงงีคสลสะ1เวลพ่วึกวกสานก็นชื ล่วม1ๆผคน0ทบลกัรรหึกดทเัวสซา่า้รวนว1ยนงาย้ั0นนหกตยแคครันเิเหกซวมรือปรวรันตลแรือนเตรกบพะแน้ั ิเมลหากมมคบาะลรีรตวณูืบอรร1 ทส่วรานยใหบ้เาขง้าๆกรันดปนํ้ารใบั หห้ชนุ่ม้าเดมินือ่ ใเหมเ้ลรด็ียเบริม่ ทงาอเกปใ็นชร้ย่อางกเนัลเ็กชๆื้อรหาา่ องกตั นัราป 4ระชม้อานณแกง ตร่องนล้ําะ 15ป-7ีบ๊ เรซดนอตีกิเมคตรั้งรหโนรยึง่ เ.ม..ลเ็ดมลื่องกใลน้ารอ่ างยกุไลดบ้ 1ด5้วยวันแกหลรบือหเริม่อื มีใบจริง กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

10 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 2 ใบ ก็ย้ายลงใส่ในถุงพลาสติกขนาด 4 x 6 นิ้วที่บรรจุดินผสม เมื่อ ตน้ กลา้ อายุ 30 วนั จงึ ยา้ ยลงแปลงปลกู โดยกรดี ถงุ ใหข้ าด เพอื่ ไมใ่ หร้ าก ได้รับการกระทบกระเทือน ในแปลงปลูกขดุ ดินให้ลึก 25-30 เซนติเมตร ตากดินไว้ 5-7 วัน แลว้ ใสป่ ยุ๋ หมกั คลกุ เคลา้ ลงในดนิ เพอื่ เพมิ่ ความอดุ มสมบรู ณข์ องดนิ หลงั จากน้ันแบ่งใสปุ๋ยอีก 3 ครั้ง คือ ใส่หลังจากย้ายปลูก 7 วัน คร้ังที่สอง หลังจากย้ายปลกู 22 วนั และคร้ังทีส่ ามหลังจากย้ายปลกู 40 วัน โดย ปุ๋ยทีเ่ หมาะสมกับมะเขือเทศน้ันต้องพิจารณาสภาพดิน กล่าวคือ ถ้าเป็น ดนิ เหนยี วควรใหป้ ยุ๋ ทมี่ ธี าตฟุ อสฟอรสั สงู ถา้ เปน็ ดนิ รว่ นควรใชป้ ยุ๋ ทมี่ ธี าตุ โปรตัสเซียมสูง  ระยะปลูกที่เหมาะสมของมะเขือเทศแบบไม่ใช้ค้างใช้ ระยะห่างระหวา่ งตน้ และแถวประมาณ 50 x 70 เซนตเิ มตร สว่ นประเภท ทีต่ ้องใช้ค้างใช้ระยะประมาณ 30-40 x 70 เซนติเมตร ควรทำ�ค้างเมื่อ ตน้ เรมิ่ เลือ้ ย หรอื อายุ 8-10 วนั หลงั ยา้ ยปลกู โดยปกั คา้ งไมไ้ ผล่ อ้ มหลมุ เอนปลายเข้าหากันแล้วผูกเป็นกระโจม วางไม้พาดประมาณ 2-3 ช่วง หรืออาจปักไม้ค้างที่หัวแถวกับท้ายแถวแล้วใช้ลวดขึง ใช้เชือกผูกต้น มะเขอื เทศไวท้ รี่ าวลวด การท�ำ คา้ งนนี้ บั วา่ ชว่ ยอ�ำ นวยความสะดวกในการ ดแู ลได้ทว่ั ถึง และยงั สะดวกในการเก็บผลผลิตอีกด้วย กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 11 11 มะระ ชื่อวทิ ยาศาสตร์        Momordica charantia Linn. ชชืือ่อ่ สสาามมัญัญ                BBiitttteerr ccuuccuummbbeerr--cchhiinneessee ชชชชืืืื่อ่ออ่่อวอวองง่นืื่นศศๆๆ์์             ผ  ัก  ไห ผCC,ักuuมccเะหuuรrrย้อbb,iiยttผaaรกัcc,eeูไมaaหะee,หม่อะยร,้อมยะรไ,ูหม,่ะสหุพ่อะยซ,,มู สะพุไหะ,เ่ดสพุ ะซ,ู ผักเหย, ใกนำแรปปลลงูกกปมาลระกู ปรโะลดกู ยมกกะาารรรสเะพปุพกลาะาะูกเรดเมมปะลลรด็ กูะมมนะะ้ันรรตะะ้อนนง้ันั้นเทพตำ�า้อไะงดเเม้พ3ลา็ดะวเกิธมีด่อลังนด็ นนกี้ า.่อ.ไ.ปน1นป)�ำลวไูกิธปใีเปนพลากูะ ใแนปแลปงลปงลูกกาโรดเยพกาาะรดเ้วพยาวะิธเมีนลี้ต็ด้อมงะพรระวนนั้นดทินาใไหด้ร้ ่ว3นวซิธุยีดงัผนส้ี ม...ป1ุ๋ย)มวูลิธสีเพัตาวะ์เพในื่อ ใแหป้ดลินงรก่วานรซเุยพยาิ่งะขดึ้น้วยนวำ�ิธเีนม้ีตล้อด็ งมพะรวะนมดาเินรใียหงร้ ห่ว่านงซกยุันปผรสะมมปาุ๋ยณมูล3สเัตซวน์เตพิเื่อมใตหร้ ดินรว่ นซุยยิ่งขึน้ นาเมลด็ มะระมาเรียงห่างกันประมาณ 3 เซนติเมตร กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

12 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรีย์ กลบด้วยดินหนา 2-3 เซนติเมตร เอาฟางคลมุ รดน้ํา 3-4 วัน รอจนต้น กล้ามีใบจริง 2 ใบ หรืออายปุ ระมาณ 8-10 วัน กย็ ้ายแปลงปลกู โดยก่อนการถอนกล้าควรรดน้ําให้ชุ่มเสียก่อน เพื่อต้นกล้าไม่ บอบชํ้ามากนกั ... 2) วิธีการเพาะกล้าในถงุ กระดาษ นำ�ดินผสมปุ๋ยคอก ใส่ถุงกระดาษ ขนาด 7 x 8 เซนติเมตร แช่เมล็ดมะระในน้ําประมาณ 1 ช่วั โมง แล้วนำ�เมล็ดเพาะใส่ถงุ ๆ ละ 1 เมลด็   รดน้ําให้พอชุ่ม เมื่อต้นกล้า มีใบจริง 2 ใบ จึงย้ายลงแปลงปลกู ... 3) วิธีการเพาะกล้างอก คล้ายกับ การเพาะถวั่ งอกส่งเปน็ การบ้านสมัยเรียนหนงั สือ  โดยน�ำ เมล็ดมะระมา แช่น้ําไว้ประมาณ 1 ชว่ั โมง แล้วน�ำ มาห่อด้วยผ้าชิ้นประมาณ 2-3 วนั เมือ่ เปิดดูจะเห็นว่ารากเริ่มโผล่ออกจากเมล็ดเลือกเอาแต่เมล็ดที่มีรากงอก ออกมาไปปลูก เมือ่ ได้กล้ามะระแล้วก็เตรียมแปลงปลูก ด้วยระยะระหว่างหลุม ประมาณ 50 เซนติเมตร และระยะห่างระหว่างแถวประมาณ 1 เมตร ขุด หลุมลึกประมาณ 1 ศอก ใส่ปุ๋ยคอกรองก้นหลุม ในปริมาณหลุมละ 1 กระป๋องนม กลบดินให้หลมุ ตื้นแล้วจึงน�ำ กล้ามะระใส่ลงไปในหลมุ ๆ ละ 2 ต้น  กลบดินเพียงบางๆ  การปลูกมะระน้ันจำ�เป็นต้องทำ�ค้างเพื่อให้มะระเลื้อยขึ้นไปได้  ซึ่งการทำ�ค้างต้องใช้ไม้รวก หรือไม้ไผ่ผ่าซีก ยาวประมาณ 2 เมตร ปกั ลงข้างๆ หลมุ แล้วรวบปลายไม้ทำ�เป็นจ่วั มัดให้เหลือปลายไม้ไว้ แล้วใช้ ไม้ยาววางพลาดอีกทีหนึง่ เมือ่ มะระอายไุ ด้ 40 วนั จะออกดอกและติด ผลขนาดเท่าปลายนิ้วก้อย ผู้ปลูกจะต้องเริ่มห่อผล โดยใช้กระดาษ หนังสือพิมพ์ทำ�เปน็ ถงุ ขนาด 15 x 20 เซนติเมตร ปากถงุ เปิดทั้งสองด้าน กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ 1313 นกรำ�ะปดาากษถหุงดน้าังสนอืหพนึ่งิมสพว์ทมาเเขป้าน็ กถับงุ ผขลนมาะดร1ะ5ใxช้ไ2ม0้กเลซัดนปตาิเกมถตุงรแปขาวกนถไวุง้กเปับิดผล มทะั้งสระองกดา้ารนหน่อาผปลามกะถรงุะดนา้ ั้นนชห่วนยง่ึปส้อวงมกเันข้าในกเบั รผื่อลงมแมะรละงรใชบ้ไกมว้กนลดัแปลาะกชถ่วยุงให้ มแขะวรนะมไวีส้กีเขบั ียผวลอม่อะนรนะ่ากราบั รปหรอ่ ะผทลามนะดร้วะยนั้นช่วยป้องกนั ในเรื่องแมลง มวยข รขรกรออบนัออ้าาลู ยงรงงงกสโกกดดยตวดัต้น้้นานิิน้นนยวยใกใก์คตเหหแกเกพาลพว้อล้เา้เลรื่อ้ารหหื่องระใ้าไใรชมมสชใชปไสะส่วป่วาา่ว่ป่ปปมย่ปยะะยปุ๋ยรลัดใสสุ๋ใยใลแหะหหูกรมมแบกูมด้ะ้ดแม้บกก่งแาินวลินะับับ่งอณลงัรร้วรอกกอไ้วว่ะ่วมอ7าากน1มน7่ใกรรเีสหวกปเเแเวแจันจปีเ้โ�ำน็ลขนัรลรรม็นะียหยญิิญะ3ือหอวรถอ3ตเเรุ้มอือรูกตุ้มตือ่อะ่นอเรติบิบนมยเตน้าะม้น้ําโโือ่ะ้นยนตต ่อืแคตะแแ่าขขลกโอื้นคลรลรออะลกับือะยะงงรร้ากลปพรรพะักเรักอรา้ายรชืืชษะริม่เบษะะรายรใรทตกๆาคิ่มสะะะคั้างายวกต่ปยตตนรวาะา้ังะุ๋ย้นเัวดามทตตรทใไทม้วนเเัวีส่รดี่สตปกุยเไรียอป้แอรด็นๆะมลง็นงีย้แกยใดใ3้วกมลสระสินรดดส้ว่ใถว่ใหดนนินเดุัน้าถปรเชชใหทป้าอืสน็ห่วว่ ร้า็นใปง่ปงดรืสอยกดือุ๋ย่าุ๋ยคป่ปา่างือุุ๋๋ยย7รง กมาลู รสใตัสว่ป์คุ๋ยวเรมใือ่ สต่ป้นรมะะมราะณมีอ1ากยาุไดม้อื 3ต0่อวตัน้น โรยรอบๆ ต้นทุกๆ 3 วัน หรือ 7 วนั โดยต้องระมัดระวงั ไม่ให้โรยถกู ต้น และการใส่ปุ๋ยในระยะสุดท้ายคือ การใส่ปุ๋ยเมือ่ ตน้ มะระมีอายไุ ด้ 30 วัน กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

14 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 14 โหระพำ ชื่อวทิ ยาศาสตร์    OOccimimuummbbaassililcicuumm  LL.. ชือ่ สามัญ     SSwweeeettBBaassilil ชือ่ วงศ์   LLaabbiiaattaaee กำรปลูกกโาหรรปะลพกู ำโหกระารพเาลือกการพเลนื้ อืทกี่ โพหนื้รทะพี่ โหาเรปะ็นพพาเืชปทน็ ี่ปพลชื ูกทคปี่ รลั้งกูเดคียรวงั้ เดยี ว ดแสคคสกใกหาาิานมือลมรมลคนด้แคาา่งาวหินรรมนครถถคลนม้ํามกเเว่งแาีคสกกนารคลวบ็ะบ็ มร้ามะาดเเเแคีสกกมสตวลวยี่าี่ยะรกระามวด่ววียสมไนาไวมดาดรรกซมว่้ด้ถ1ุย1นา-ินน-มรซ22ำ� ีคถุยโนปวนปหมํ้าีากาีรีคมกมนาะวาาอรพ้าารรเมุดามลดเามเลออืไปรดสือดุก็นด้สกมมพพไพะบดสืน้ืชดูรืน้้สมททวณทะบคี่ีม่กดีคู่ร์ดวีรวณวรีอะกรพมบย์ดพีกจิบอู่ใี ิจกมาายรารรลีกาู่ใรณรกก้ทาณะลรลี่พาบร้ทึากถักาะถีพ่ปงึอบยสึงักาานาสงิ่นอศย้ําติง่ กาัยนดตอ่ ศลแ้าี่อไัยาอลดปไงแยปะีนอลกกู่ในี้ กคยะาาี้ ู่ลอืรร้ เกตำรรียเมตดรินยี คมวดรินขุดโหหรรือะไพถาดเินปล็นึกพปืชรทะี่มมรี าะณบบ2ร0า-ก2ล5ึกปเซานตกิเลมาตงรกตาราเกตดรินียทมิ้ง ไดวิน้ ค7ว-ร1ข0ดุ หวันรอื ไถดพินรลวกึนปคระามดาณย่อ2ย0ด-ิน2ใ5หเ้ลซะนเตอิเียมดตรเกต็บากเศดษินวทัชิง้ พไวืช้ อ7-อก 10 วัน ไถพรวนคราด ย่อยดินให้ละเอียด เก็บเศษวัชพชื ออกใหห้ มด กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลังฝน เกษตรอินทรีย์ 15 ใหห้ มด หลงั จากนน้ั ยกแปลงสงู ประมาณ 10-15 เซนตเิ มตร กวา้ ง 1 เมตร ยาวตามความเหมาะสมเวน้ ชอ่ งวา่ งระหวา่ งแปลงประมาณ 30 เซนตเิ มตร เมื่อยกแปลงเสร็จแล้วใส่ปุ๋ยคอกปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้วอัตรา 800 กิโลกรัมต่อไร่ หรือประมาณ 500 กรัมต่อตารางเมตร  โรยให้ท่วั แปลง วิธีปลกู การปลูกโหระพาควรกระทำ�ในตอนเย็น วิธีการปลูกที่นิยมมี 2 วิธีด้วยกัน คือ         1. การเพาะกล้าย้ายปลูก โดยการหว่านเมล็ดให้กระจายท่ัวแปลง แล้วใช้แกลบสด แกลบเผาหรือฟาง หว่านหรือคลมุ บางๆ แล้วรดน้ําตาม ทันที หลงั จากน้ัน รดน้ําทุกวันเช้าและเยน็ จนกระทัง่ เมือ่ อายุได้ 20-25 วัน จึงท�ำ การย้ายปลกู โดยการถอนกล้าแล้วเด็ดยอดน�ำ ไปปลูกในแปลง โดยใช้ระยะปลกู 20x20 เซนติเมตร         2. การปกั ช�ำ โดยตดั กิง่ ที่โตเตม็ ที่ยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร แล้วปลิดใบออกให้หมดนำ�ไปปักชำ�ในแปลง โดยใช้ระยะปลูก 20x20 เซนติเมตร ใช้หญ้าแห้งหรือฟางแห้งสะอาดคลุมให้ทั่วแปลง และรดนํ้า ตามทันที การดแู ลรกั ษา         โหระพาเปน็ พืชทีต่ ้องการความชื้นสงู และสมํ่าเสมอ ดังนั้นจึงควร มีการรดน้ําให้ทุกวัน แต่ระวังอย่าปล่อยให้มีการท่วมขังของน้ําในแปลง ในระยะแรกควรท�ำ การพรวนดนิ และก�ำ จดั พชื ทกุ ๆ 1-2 สปั ดาห ์ โดยการ ใชม้ ือถอน จอบหรอื เสยี มดายหญา้ ออกและควรท�ำ ดว้ ยความระมดั ระวงั อย่าให้กระทบต่อต้นและราก กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

16โดยฟกา้ หาลรังใฝชนม้ เอืกษถตอรอนินจทอรยีบ์ หรอื เสียมดายหญ้าออกและควรทาด้วยความ ระมัดระวังอย่าให้กระทบต่อต้นและราก โหแชร กกย หดีวมิ่งาาล ร ภขรรหลงั ะ เึ้แนาจลงกพโพกม าังหบ็โาก้ปปราหรแเดกดกกญัลระลียนหายะี่พูกะหิ่งรพกัวลปามขาเาเงักโร้นึียจปกหปเะบ็ปึงอาน็รลมไเรแน็ดพะกมกูาแลพพอืีชย่่คณปกะวืชาทววรม้ปบเท1รี่ดะปียญั5งี่ดใโมแูน็อชาห-ูแหลาพ้สมด2รลณราชาืแ0ะอรกัจรทพลวักวงึษ1เไีบ่ะาค5ไันษมามเคง-มาปงค่จา่คว2่างีน็อ่ะมเรว0า่ยพทพยแใรยหเวร�ำมลืใชจชานัเใ้ปทปีะจรหะส้ คุ๋ยีไ่ญัิญรจอ้กามนวิญะาราหเ่คร้ําทตจเรเาใอ่คชตาิบเไหเจยีวมมรใิบโ้ปหภรมอื่ต่คี โเุ๋ยิญ้กางตีปดพุ้มนโพาดญัีคเรรก้าตรรีคา่าชกหเาิบดะจแีวราาโอทรลภใรตเาชญิุรกะใาขจ้ปื่อชแคพอเไป้มงุ๋ยตรมรงโนลุ๋ยิบ้ังดโร่คหหนงํ้าโคทุ้มตมชลร้าแุกคขีวาะังลค่ากภพอจะรนงาาาั้งพกดกั ี กก  ำาร ร เเ กก บ็บ็ หเเกลกงัี่ยี่ยจววากปลูกประมาณ 30-35 วัน สามารถทำ�การเก็บเกีย่ วได้ โดยใชห้มลีดงั คจมากๆปตลักูดปตร้นะหมราือณกิ่3ง0ห-่3าง5จวานั กสยาอมดาลรงถมทาาปกราระเมกาบ็ ณเกีย่ 1ว0ไ-ด1้ 5 โเซดนยตใชิเ้มดีตครมกๆารตชดั ะตลน้อหกราอืรเกกิ่งบ็ หเก่าีย่งจวาโกดยอกดาลรตงมดั าชป่อรดะอมกาอณอก1โ0ห-ร1ะ5พาก็จะ เแซตนกตกิเมิ่งแตตรกกใาบรอชอะกลมอกาอารีกเเกร็บื่อเยกๆี่ยวกโาดรยเก็บารเกตี่ยัดวชส่อาดมอากรอถอกกรโะหทรำ�ะไพดา้ทกุก็ ๆ จ15ะ-แ2ต0กกวิง่นั แไตปกจในบถอึงออกามยาุ อ7-กี 8เรืเอ่ ดยือๆนการเกบ็ เกี่ยวสามารถกระทาได้ทกุ ๆ 15-20 วัน ไปจนถึงอายุ 7-8 เดือน กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 1717 ใบแมงลกั ขชชชชอ่ืืื่ื่อือออ่่ ววสสวทงิทิาาศมมยย์าัญาญั  ศศ าา สสตตรร์์   OHA OHcapciaiimirmaiyrcuyueBmmaBaeasbbisla(ai lsLsiilaliicbcuuiammta e LL.).ff..vvaarr..cciittrraattuummBBaacckk.. ชข่อื วอง่นื ศ  ์ ก้อมก้อขาวApมiaังcลeกั ae ( Labiatae ) ชือ่ อ่นื ก้อมก้อขาว มังลกั การเตรียมดิน กำรเตรไยี ถมดดินินให้ลึก 30-40 เซนติเมตร ตากดินไว้ 1-2 อาทิตย์ แล้วย่อย ดินให้ลไะถเอดียินดใหห้ลวกึ ่าน3ป0นู-ข4า0วเซในนอตตั ิเมรตา ร10ต0า-ก3ด0ิน0ไวก้ ิโ1ล-ก2รอมั า/ทไิตรย่ ใ์สแ่ปลุ๋ย้วหย่อมยัก แดลินะใหป้ลุ๋ยะคเอกียดอตั หรวา่า น2,ป0นู 0ข0ากวิโใลนกอรัตัมร/าไ1ร0่ ค0ล-กุ3เ0ค0ลก้าใิโหล้ทกรว่ั มัแล/้วไยรก่ ใแสป่ปลุ๋ยง ให้ สหงูมักปแรละะมปาณุ๋ยคอ30ก เอซัตนรตาิเม2ต,0ร00 กิโลกรมั / ไร่ คลุกเคล้าใหท้ ่ัวแล้วยก แปลง ให้สงู ประมาณ 30 เซนติเมตร กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ควรจะให้น้าสม่าเสมอ วนั ละ 1 ครั้ง และให้ปุ๋ยหมักชวี ภาพ หรือ 18ฮอฟร้า์โหมลนังฝบนารเกุงษตรอนิ ทรยี ์ กำรเกบ็ เกีย่ ว การดแู ลใชร้มักดี ษตาัดกิ่งที่เจริญเติบโตเตม็ ที่ มัดแลว้ นาไปจาหน่าย สามารถ เก บ็ เกีย่ วคไวดร้หจละาใยหค้นร้ํา้ังสแมตํา่ ถ่ เส้ามยงัอไมวัน่มลีผะู้รับ1ซคอื้ รเั้งกแษลตะรใกหร้ปสุ๋ยาหมมารักถชชีวะภลาอพกหารือ ฮเกอ็บรเ์โกมีย่ นวบอำ�อรกุงไปได้โดยการเด็ดยอดทีม่ ดี อกทิง้ จนถึงระยะเวลา 7-8 กทเด ิง้าือเรพนเกื่อหปบ็ ลใลเชังกกู ้มจีย่ใาีดหวกตมนดั ่ ้ันกผิง่ ลทผี่เจลรติ ิญจเะตลิบดโลตงเตเร็มื่อทยี่ ๆมดัเกแษลต้วรนกำ�รไปจึงจค�ำ หวรนท่าายกสาราถมอารนถ เก็บเกี่ยวได้หลายครั้งแต่ถ้ายังไม่มีผู้รับซื้อเกษตรกรสามารถชะลอการ เก็บเกี่ยวออกไปได้โดยการเด็ดยอดที่มีดอกทิ้ง จนถึงระยะเวลา 7-8 เดือน หลังจากนั้นผลผลิตจะลดลงเรื่อยๆ เกษตรกรจึงควรทำ�การถอน ทิ้งเพื่อปลูกใหม่ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 1919 ข่ำ ชชชชชชชชืืืื่ือ่อ่ืืือ่อออ่อ่อ่่ วอวสอวสวงทิิงท่นื่นืาาศศมมยย ์์าญัาัญข ศศ่า าา ห สสย  ตตวรรก์์   ขZAG่าขAGZหila่าnpliaplnลหgialnigaiวnnยbiinaigงbวeag aerก (aagrภgacaาaceขlคaela่าanaเeหnหgegลaนaว อื  ง )(L((,Lภ.ก).า)ฏุWคWกเilหilกldldนโ..รือห) นิ , ี ก(ภุฏากคกกโลรหางิน)ี (ภาคกลาง) ไกอกถบินัำยรทใ่อสเรตยอ่ ียใรนิวหกยีทัต้ดามรถินรยีดุ เแแวินตลกตั ระลถียคอบุ แมวินดกรดทิบลไรินถบเียเศดปควษบิัตวิดหรถหเศไญเุนถขษา้้าเ้าหปดกเญิดินศันหลษา้ เ นกึฟพเศ้าอารดษยงาินฟ่าะเงลศขานึกง่ษาอ้ชอใเศบยอยษบไ่า5มใงด0บ้นินฯไ้อซลรมยม่วฯ้ ฯน.5ลแปพ0ลฯนร้วแซ้อททลมมราว้ .ากกทยพบัา�ำ รรใกเสม้ไอาถ่มื่อร เยว่อลยาใทหำ�ด้ กินาแรลยะ่ออยินสทลราียยวจตั ะถเปุเข็น้าธกาันตเุอพารหาาะรขแ่าลชะออบุ้มดคินวราว่ มนชปื้นไทดร้ดาี ยต้เอมงื่อเป็น พเวื้นลทาที่ าีน่ ก้ําาทร่วยม่อไมยส่ถลึงาหยาจกะทเป�ำ เ็นปธน็ าแตปอุ ลางหใาหร้ยแกลแะปอุ้มลคงเวปาน็ มหชลื้นงัไเดต้ด่าีปต้อ้องงกเปนั ็น้ํา ขพังืน้ ทขีท่นี่นาดา้ ทกว่ ้ามงไมย่ถาึงวตหามกทควาเาปม็นเหแมปาละงสใมห้ยใกช้ฟแปางลหงเรปือ็นเศหษลวังัชเตพ่าืชปแ้อหง้งกคันลุม หน้านข้างัดินขนแาลด้วกรวด้าดง้วยยานว้ําตจาลุ มินคทวราียม์ เเหพมื่อาเปะส็นมกาใรชบ้ฟ่มาดงหินรอื เศษวัชพืชแหง้ คลุมหนา้ ดิน แล้วรดดว้ ยน้าจุลินทรีย์ เพื่อเป็นการบ่มดิน กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

20 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ การเตรียมกลา้ พันธ์ุ วิธีที่ 1 - ใชห้ วั หรอื แงง่ แกจ่ ดั จะใหผ้ ลดกี วา่ หวั หรอื แงง่ ออ่ น โดยตดั เปน็ ท่อนยาว 3-4 นิ้ว มี ข้อ+ตา 4-5 ตา ตดั ก้านใบหรือต้นให้เหลือ 5-6 นิ้ว หรือจะตดั ออกหมดเลยก็ได้ แต่ถ้ามีหน่อใหม่ติดมา ทีเ่ พิ่งโผล่พ้นดินกใ็ ห้ เกบ็ ไว้ สามารถน�ำ ไปปลูกต่อได้ - ล้างหวั พนั ธุ์ให้สะอาดด้วยนํ้ายาฆ่าเชื้อรา ระวังอย่าให้รากชํ้า เพราะรากสามารถเจริญเติบโตได้ แผลที่เป็นรอยตัด ให้เอาปูนแดงกิน หมากทาทกุ แผล จากนั้นให้น�ำ ไปผึงลมในร่มปล่อยทิ้งไว้ให้แห้ง จึงนำ�ไป ปลูก วิธีที่ 2 -ใช้หัวหรือแง่งแก่จัดที่ซื้อมาจากตลาดใน สภาพที่ยังสด มีตา ตามข้อเห็นได้ชัด ไม่จำ�เป็นต้องมีราก ตัดแต่งรอยช้ํา หรือเน่าที่หัวออก ให้หมด แล้วน�ำ ไปแช่น้ํายากันรา จากน้ันนำ�ขึ้นมาผึงลมในร่มให้แห้งแล้ว ทาแผลด้วยปูนแดงกินกบั หมาก - นำ�หวั พันธุ์ทีไ่ ด้มาห่มความชื้น โดยการห่อด้วยผ้าชื้นน้ําหนาๆ น�ำ ไปเกบ็ ไว้ในร่ม...หรือ ห่มกระบะโดยมีฟางรองพื้นหนาๆ วางท่อนพนั ธ์ุ แลว้ กลบดว้ ยฟางหนาๆอกี ชน้ั รดนาํ้ ใหช้ มุ่ เกบ็ ในทรี่ ม่ ...หรอื จะน�ำ ลงเพาะ ชำ�ในขี้เถ้าแกลบก็ได้ โดยใช้เวลาการห่มความชื้น 10-20 วัน รอให้ราก งอกและแทงยอดใหม่ออกมา จึงนำ�ไปปลกู ต่อไป กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 21 การปลกู 1. ขดุ หลุมกว้างประมาณ 30 เซนติเมตร ลึก 10 เซนติเมตร น�ำ ดินทีข่ ดุ ขึ้นมาคลกุ กับเมล็ดสะเดา หรือใบสะเดาแห้ง สัก 1-2 กำ�มือ ใสป่ ยุ๋ หมกั หรอื ปยุ๋ คอกทหี่ มกั ดแี ลว้ สกั 1 กระปอ่ งนม ผสมดนิ ปลกู พรอ้ ม กบั ปรบั หลุมให้เรียบ 2. จากนนั้ วางทอ่ นพนั ธแุ์ บบนอนทางยาว โดยใหส้ ว่ นตาชขี้ นึ้ ดา้ น บน จดั รากใหช้ กี้ างออกรอบทศิ ทาง ใสห่ ลมุ ละ 1-2 หวั หา่ งกนั 1-2 ฝา่ มอื แล้วกลบดินโดยท�ำ เปน็ โคกสงู ขึ้นมาเลก็ น้อยๆ ไม่ต้องกดดินให้แน่น แล้ว คลมุ หน้าดินด้วยฟางหรือเศษหญ้าแห้งใบไม้แห้ง เพื่อเกบ็ รกั ษาความชื้น หน้าดิน 3. ระยะการปลูก ควรจัดระยะระหว่างหลุม .80-1.00 เมตร ระหว่างแถว 1.00-1.20 เมตร 4. หลังจากทีป่ ลกู เสร็จแล้วให้รดน้ําตามทันที การปฏิบตั ิและบ�ำ รงุ 1. หลงั จากปลูกไปแล้ว 15-20 วัน รากจะเริม่ เดิน ในช่วงนี้ควร ให้น้ํา 2-3 วัน/ครั้ง และให้น้ําผสมปุ๋ยนํ้าทำ�เอง 7-10 วันครั้ง 2. ให้ปุ๋ยหมกั /ปุ๋ยคอก ทกุ 1-2 เดือน/คร้ัง แล้วรดด้วยนํ้าผสมปุ๋ย น้ําท�ำ เองตามทนั ที 3. ถ้ามีหน่อใหม่แทงขึ้นมา ซึง่ ในช่วงแรกจะมีสีแดง บางรายอาจ จะขุดขึ้นมารับประทานหรือนำ�ไปขายเป็นข่าอ่อน แต่ถ้าต้องการเก็บไว้ เพื่อเอาหัวหรือแง่ง ก็ให้นำ�เศษฟางหรือหญ้าแห้งมาคลุม เพื่อป้องกัน แสงแดด แล้วปล่อยไว้ให้กลายเป็นสีเขียวเพื่อพัฒนาเป็นต้นใหญ่ต่อไป กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ป้องกนั แสงแดด แล้วปล่อยไว้ให้กลายเป็นสีเขียวเพื่อพฒั นาเป็นต้น 22ใหญฟ้า่ตหล่องั ไฝปน เกษตรอนิ ทรีย์ 4. การที่เอา เศษวัชพืช เศษหญ้า เศษฟางมาคลุมหนา้ ดินบริเวณ โคนกอข4่า. เกปา็นรกทาเี่ อรรา กั เศษษาควชัวพามืชชเื้นศหษนห้าญด้าิน เศซษึ่งขฟ่าาเงปม็นาพคืชลทมุ ีช่ หอนบา้ คดวินาบมรชิเื้นวณ โหคนนา้ กดอินขแ่าต เ่ตป้อ็นงกมาีกรารรักรษะบาคายวานม้าทชื้นี่ดหดี น้วย้าดกินารซเจึ่งขรญิ่าเปเต็นิบพโตืชทจงึี่ชจอะบสคมวบารู มณชื้น์ หแลนะ้างดาินม แต่ต้องมีการระบายน้ําที่ดีด้วย การเจริญเติบโตจึงจะสมบูรณ์ และงา5ม. การทีเ่ ราจะรู้วา่ ข่ามีการเจรญิ เติบโตดีหรอื ไม่ ให้สงั เกตดวู ่า ข่า จะมีการ5แ.ตกกหารนท่อี่เใรหามจอ่ะรอู้วก่ามขา่าอมยีก่าางรสเมจร่าิญเสเมตอิบโกต้าดนีหใบรอือวไมบ่ อใ้วหน้สใังหเกญต่ ดใบูว่า ขห ตหขบา่้นำ่นนรจิอเบาาวะเเอ่รณขขมิเนียียวกีทววณขาใีจ่ เเรหา่ขขะทแอ้ข้ม้มเี่จตอุด่อกเะหากเนาเมหหมอรือ่นในาาเหกเหะอ่อ่ร็บ้ขกนใ่มิ แดุหเบั่ออกลเมกมอีย่้วแอ่าือ่กวตลรอผเดัด้วเรกกลอเติ่มมอ็บผกดัอาาลเชเอกอเอิตุดฉกยีย่ าแพา่ดวเรฉางผอกะสพลกสมาโผช่วดะาํ่ ลุดนสเยิตสแทก่วรมนี่ตากอรท้อเโกงีต่ปดกา้้อิดยานงหกรใกบนาาร้อารเดวปบินิดโอหคว้ นนน้าตใดห้นินญโค่ ใบน ข่ำแก่ ใหข้ขา่ ดุแเกม่ ใ่อื หขข้ ่าดุอเอมกอื่ ดขอา่ อกอชกุดดทอี่ 2กชหดุ รทอื ี่ม2ีหหนรอ่อื เมกหี ิดนใหอ่ มเก่ ดิ5-ให6มห่ 5น-อ่ 6เหมนอ่ื อ่ เขม่าอื่ ขอา่ กอดออกกดชอุดกทชี่ ดุ2ท-3ี่ 2-ก3จ็ กะไจ็ ดะ้หไดนห้อ่ นหอ่รหอื แรอืง่งแทงง่ีแทกแี่ขก้ึนข่ไปนึ้ อไปีกอทกี ั้งทขง้ันขานดาแดลแะละ ปริมาณกม็ ากขึ้นไปด้วย กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์2323 คะนำ้ ชื่อสามัญ Kale ชื่อสวิทามยัญาศาสตร์ KBalreassica albroglabra ชือ่ วอทิ ื่นยาจศีนาสกตวรา์ งBตrุ้งasเรsiียcaกaวl่bา roไgกla๋หbลraาน จีนแต้จิ๋วเรียกว่า กำ�หนำ� ฤชือ่ดอูก่นืาล คะน้าสามจานี รกถวเาจงรติญุ้งเตรียิบกโตว่าไดไ้ทก้ัง๋หปลี าน จีนแตจ้ ๋วิ เรียกว่า กาหนา กฤดารูกเาพลาะกลา้ คะน้าสามารถเจรญิ เตอบโตได้ท้ังปี กำรเพำ1ะ.กกลาร้ำเตรยี มแปลงเพาะ แปลงเพาะกลา้ ควรมขี นาดกวา้ ง 1 เมตร ดปต ส ตหเม่้าววารุ๋ยตกกนยอืหรดดดปคมินินินสวุ๋ยกั 21าหไไห่วท32.วว.มนรมีส่..ก้ป้ปกยือคักกลากรราาปวทาราะะราวารุ๋ยเยมี่สมเรตตมเตคตเลาาพารยตรอณณวัามาียาียรกดยะคมวียม5ทตีแ5ตวหแมด-ล-ัวีส่าาปวดนิ7ด7้วมลมา่ลินบใีแเนวาควหงหบนลยันเันวเ้มมมนพแ้วตายาลาใยปแัวาม่อหกะด็ป่อะดลเยสม้หใยีลแงคแหหมามเหลงลปพก้กนาเ้วนุกลพรา้าะใา้คเะะงหดสาคดลเจกะิน้หมพลินากุลกนา้ายใเ้ลาใหาะใคสห้าหปก้ลคลม ล้้เลระว้าคขาํ่ะะเ้ารใเ้าวอเหสมคขอกรียม้เาดุวียบัขขดณรอไดุด้าดถมทแกไินพแีขถ0ลวั่ับใลนรแ.พ้วหด6ว้วปาใร้ท-ินนสใดลวส่วั1ใด่ปกนงห่ปินเุ๋ยวดก้ทซุ๋ย้าอคินลนัว่คงยออบตอ่าก1ยเิเกงมหม่าดลตรงี ดดื็อรี คลุมด้ว3ย.ฟกาางรหเรพือาหะญห้าวแ่านหเ้งมบลา็ดงๆใหร้กดรนะํ้าจใาหย้ชสุ่มมด่า้วเสยมบอัวรทด่ัวนแํ้าปลง กลบ กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

24 ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรีย์ 4. การดูแลต้นกล้า ต้นกล้าจะงอกภายใน 7 วัน ควรดูแลต้นกล้า ถอนต้นที่อ่อนแอ ไม่แข็งแรง หรือเบียดกันแน่นทิ้งไป เมื่อต้นกล้ามีอายุ ประมาณ 25-30 วนั จึงทำ�การย้ายไปปลกู ในแปลงปลกู ต่อไป วิธีการปลูก การปลกู คะน้านิยมปลูก 2 แบบ คือ 1. แบบหว่านกระจายท่ัวแปลง เหมาะสำ�หรับแปลงปลูกขนาด ใหญ่ ทำ�เปน็ การค้า 2. แบบแถวเดยี ว เหมาะส�ำ หรบั แปลงปลกู ขนาดเลก็ หรอื ผกั สวน ครวั เตรยี มดนิ โดยการใชแ้ รงงานคนใหน้ าํ้ โดยใชบ้ วั รดนาํ้ ระยะปลกู ควร ใหม้ รี ะยะปลกู ระหวา่ งตน้ และระหวา่ งแถวประมาณ 20 X 20 เซนตเิ มตร การเตรียมแปลงปลูก มีวิธีการดงั นี้ 1. ขุดดินให้ลึกประมาณ 15-20 เซนติเมตร 2. ตากดินทิ้งไว้ประมาณ 7-10 วนั 3. น�ำ ปยุ๋ คอกหรอื ปยุ๋ หมกั ทสี่ ลายตวั ดแี ลว้ มาใส่ คลกุ เคลา้ ใหเ้ ขา้ กับดินเป็นการปรับปรุงสภาพทางกายภาพและเพิ่มความอุดม สมบูรณ์ ของดิน 4. พรวนยอ่ ยหนา้ ดนิ ใหม้ ขี นาดเลก็ โดยเฉพาะการปลกู แบบหวา่ น ลงในแปลง เพื่อไม่ให้เมล็ดตกลงไปในดิน เพราะจะไม่งอกหรืองอกยาก มาก 5. ถ้าดินเป็นกรดควรใส่ปูนขาวเพือ่ ปรบั ปรงุ ดินให้อยู่ในสภาพที่ เหมาะสม กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 25 ในการปลูกคะน้านิยมหว่านเมล็ดลงบนแปลงปลูกโดยตรง มากกว่าย้ายกล้า โดยมีข้ันตอนดงั นี้ 1. หว่านเมล็ดให้กระจายท่ัวทั้งผิวแปลงโดยให้เมล็ดห่างกัน ประมาณ 2-3 เซนติเมตร 2. ใชด้ นิ ผสมหรอื ปยุ๋ คอกทสี่ ลายตวั ดแี ลว้ หวา่ นกลบเมลด็ ใหห้ นา ประมาณ 0.6-1 เซนติเมตร เพื่อเก็บรักษาความชื้นและป้องกันเมล็ด ถกู น้ํากระแทกกระจาย 3. คลุมด้วยฟางหรือหญ้าแห้งบางๆ 4. รดนํ้าให้ทวั่ ถึงและสมาํ่ เสมอ ต้นกล้าจะงอกภายใน 7 วนั 5. หลังจากต้นคะน้างอกแล้วประมาณ 20 วัน หรือต้นสูง ประมาณ 10 เซนติเมตร ให้เริม่ ถอนแยก โดยเลือกต้นที่ไม่สมบรู ณ์ออก ทิง้ ระยะห่างระหวา่ งต้นประมาณ 10 เซนติเมตร ตน้ อ่อนของคะนา้ ทีถ่ อน แยกออกมาในวัยนี้เมื่อเด็ดรากออกแล้วเปน็ ยอดผกั ได้ 6. เมือ่ คะน้ามีอายปุ ระมาณ 30 วนั ให้ถอนแยกคร้ังที่ 2 ให้เหลือ ระยะห่างระหว่างต้น 20 เซนติเมตร 7. ในการถอนแยกคะน้าแต่ละครั้งควรกำ�จดั วัชพืชไปด้วย การให้น้าํ คะน้าต้องการน้ําอย่างเพียงพอและสมํ่าเสมอ เนื่องจากมีการ เจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว ควรใช้ฝักบัวฝอยรดให้ท่ัวและให้ชุ่ม ในเวลา เช้าและเย็น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

กำรให้น้ำ 26เจรฟิญ้าหเลคตังะิบฝนนโต้าเกตอษ้อยต่งารกองนิราทวรรดนียเ์้ารอ็วยค่าวงเรพใชีย้ฝงพกั บอัวแฝลอะสยมรด่าเใสหม้ทอั่วแเลนะ่ือใงหจ้ชาุ่มกมในีกเาวรลา เชา้ และเย็น ก กาำรรใใสส่ป่ปหุ๋ยุ๋ยลงั จากปลูกผักแล้วควรเพิ่มปุ๋ยหมกั ชีวภาพทุก 7 วนั หรือ 10 วนั แลหะรลดังนจา้ํากเอปนลไกูซผมกั์ 1แ/5ล0ว้ 0ควเจรเือพจิม่ าปงมุ๋ยาหกมหักรชือวี นภ้อายพขทึ้นกุ อ7ยู่กวบัันกหลร้าือผัก10 วนั และรดน้าเอนไซม์ 1/500 เจือจางมากหรอื น้อยขนึ้ อยู่กับกล้าผกั ก กำารรเเกกบ็บ็ อเเกกายีีย่ย่ ุกววาผผรลลเกผผ็บลลเติติกี่ยวของคะน้าอยู่ที่ประมาณ 45-55 วันหลังปลูก คะน้าทอตี่ าลยาุกดาตร้อเงกก็บาเกรมีย่ าวกขทองสี่ คดุ ะคนือ้าอคยะนู่ท้าี่ปทรมี่ะมีอาาณยุ 4455ว-นั 5แ5ตว่คนั ะหนลา้ ังทปีม่ ลีอกู ายุ ค50ะน-5า้ ท5ีต่วลนั าเดปตน็ ้อระงยกะาทรมเี่ กาบ็ กเทกีส่ยุดวไคดือน้ าํ้คหะนกั้าทมีม่ากอี กายวาุ่ 4 ว5ธิ วกี นัารแเกตบ็ค่ เะกนยี่ ้าวทคี่มะีนา้ อใชา้มยีดุ 5ค0ม-ๆ55ตวัดนั ใหเป้ชิด็นโรคะยนะตท้นี่เกต็บัดเกไลีย่ ่เวปได็น้นหา้นห้านกกั รมะดากากนวไป่าตวลิธอีกดารทเั้งกแ็บปลง เกี่ยวคะนา้ ใช้มีดคมๆ ตัดใหช้ ิดโคนต้น ตัดไล่เปน็ หน้ากระดานไปตลอด ท้ังแปลง กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์2727 ผักกำดเขียวกวำงตุ้ง ชชชชชชชืืืืืืือ่อ่อ่่่่ออออ่ ววสวสวอทงิงิทื่นาาศศมมยยก์์าัญาัญ วศศาาา งสสตตตุ้งรรไ์ต์ ้หวCCBCนัCBrhrhaurrinกiusacnesicsวefisesicาfseieraceงaraตCaepCุ้งaeepaฮbkeb่อbiknbaiงenagเnegตesne้-isผ-sPisPักAAกIIาTTดSSฮAA่อIIงเต้ ชื่ออน่ื กวางตุ้งไต้หวัน กวางตงุ้ ฮ่องเต้ ผักกาดฮ่องเต้ ค กอืำรปลูกกผาักรปกลำดกู เผขกั ียกวากดวเำขงยี ตวุ้งกใวนากงาตรงุ้ ปใลนกูกนาริยปมลทกู านกยิันม2ท�ำวกิธนัีด2้วยวกธิ ันดี ว้ คยือกนั 11..กกาารรปปลลกู กู แแบบบบหหวว่าา่ นนเมลด็ โดยตรง วธิ นี นี้ ยิ มใชใ้ในนกกาารรปปลลกู กู แปลง ทแปี่ยลกงรท่อีย่งกมรีร่อ่องงนม้ํารี ก่อวงน้าง้ากแวล้าะงพแื้นลทะี่คพวืน้ รทมีค่กวารมเตีกราียรมเตอรยีย่ามงดอียแ่าลงะดเี ปแน็ลดะินที่ มเปคี น็ วดาินมทอีม่ดุ มคี สวามมบอรู ุดณม์ เสนมอื่ บงูรจณาก์ เมนลือ่ ด็งจพานั กธเผ์ุมกัลก็ดาพดนั เขธยี์ุผวกั กกวาาดงเตขงุ้ียมวขีกนวาดงตเลุ้งก็ ผมมเมสาีขลกนมด็ ากดพดบังั ันเนทลธั้นรก็ ุ์ าก1มย่อาสสนก่วะหนอดวผางั ่าสดนนมนั้3คกกวสบั่อรว่ ทนผนรสหแามวลย่ากว้สนบั หะคทอววรา่ารานดผยใสห3เสมก้ สียกร่วกะับน่อจทานแรยลาโทดย้วว่ัยเหสแใวปียช่า้เกลนม่องใลสหนด็ ม้กพโา่ํรดเนัะสยธจมใุ์าช1อย้ สแท่วล่วั นว้ แปลงสม่าเสมอแลว้ หว่านกลบด้วยปุ๋ยคอกหรอื ปุ๋ยหมกั หนาประมาณ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

28 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ หว่านกลบด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักหนาประมาณ 1/2-1 เซนติเมตร หลงั จากนนั้ คลมุ ดว้ ยฟางขา้ วบางๆ เพอื่ ชว่ ยเกบ็ รกั ษาความชมุ่ ชืน้ ในดนิ เสรจ็ แล้วรดนํ้าให้ชุ่มหลังจากงอกได้ประมาณ 20 วนั ควรทำ�การถอนและจัด ให้มีระยะระหว่างต้น 20-25 เซนติเมตร 2. การปลูกแบบโรยเมล็ดเปน็ แถว การปลูกวิธีนี้หลังจากเตรียม ดินแล้วจึงทำ�ร่องลึกประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ให้เปน็ แถวโดยให้ระยะ ระหว่างแถวห่างกัน 20-25 เซนติเมตร หลังจากปลูกได้ประมาณ 20 วนั หรอื ตน้ กลา้ มใี บ 4-5 ใบ จงึ ท�ำ การถอนแยกในแถว โดยพยายามจดั ระยะ ระหว่างต้นให้ห่างกันประมาณ 20-25 เซนติเมตร ให้เหลือหลุมละ 1 ต้น การดแู ลรกั ษา การให้นํ้า ให้น้ําอย่างพึงพอและสมํ่าเสมอ อย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง โดยใช้ระบบพ่นฝอยหรือใช้สายยางติดหัวฝักบัว การใส่ปุย๋ เนื่องจากผักกาดเขียวกวางตุ้งเปน็ ผกั กินใบและก้าน ใบ ดังนั้นการใส่ปุ๋ยควรใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก เป็นการเร่งการเจริญ เติบโตทางใบและก้านใบให้เรว็ ขึ้น การเก็บเกี่ยว อายุการเก็บเกี่ยวของผักกาดเขียวกวางตุ้งค่อน ขา้ งเรว็ คอื ประมาณ 35-45 วนั การเกบ็ เกยี่ วโดยเลอื กตน้ ทมี่ ขี นาดใหญ่ ตามต้องการ แล้วใช้มีดคมๆ ตดั ทีโ่ คนต้น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์2929 มะเขือเปรำะ ชชืื่อ่อชวสือ่ ิทาวมยทิ าัญยศา าศสาตสรต์ ร ์ YSSeoolllaolanwnuumbmexrxraiaenntdhthonocigcaharptrspuhumamdSeScchhraradd. .&&WWeennddl.l. ชือ่ ชวื่องสศา์ ม ญั SYoelallnoawcebaeerried nightshade ชื่อวงศ์ Solanaceae กากรำเรพเาพ1ะำ.กะใลกหา้ ้ลเตม้ำระมียเะขมเือดขเินือปลเรปะาเรอะำียะดพร้อมปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักในอัตรา 2:1 และใส่ดิน1ผ. สใหม้เดตังรกียลม่าดวินลลงะในเอถียาดดพพรล้อามสปตุ๋ยิกคเพอากะหกรลอื ้าปุ๋ยหมักในอัตรา 2:1 และใส2่ด.นิ ใผชส้เศมษดไงั มก้เล่า็กวๆลง(ขในาถดาเดทพ่าลไมาส้จิ้มตกิผเลพไมาะ้)กกลด้าลงไปในดินทีบ่ รรจุ อยู่ในถาด2พ. ลใชา้เสศตษิกไเมพ้เลาะ็กกๆล(้าข นขานดาเดทค่าวไมาม้จล้ิมึกผล0ไ.ม5้)ซกมด.ลงไปในดินที่ บรรจุอ3ย.ู่ในน�ำ ถเมาดลพด็ มละาเสขตอื ิกเปเพราาะะหกลยอ้าดขลนงาใดนคหวลามุ มปลลึกกู 0ห.5ลมุ ซลมะ. 1-2 เมลด็ ก ขาลเวม้าโลมร็ดยะเเ45ปข43..ือน็ ..กหเเกนปสลลลา้นบรังเบาลเมดพดะ้อินลทาินมผ็ดะุกผถิวมนิววหาะาหันดเนนขนๆเ้าพือา้7เมเลเา-ปมะล1ะรลไ0็ดวาด็1ไะ้ว-ปไหันป2จยจามอคากะดกรถเล้ัถงขาืองาดใใดเนพนปพชหลรล่วาาลางะสุมสเเตปรชติกิ่ม้าลิกเแงูกพเอลพาหกะาะลเะกหยมุกล็นมลล้าน่ัจะ้าโนรดโ1ดดกย-ยนรใ2ชใ้ําะช้ปตท้ ้นูนั่ง กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

30 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ ต้นกล้ามะเขือเปราะมีอายุ 25-30 วนั จึงย้ายกล้ามะเขือเปราะลงปลูก ในกระถางหรือในแปลงปลกู การเตรียมในแปลงหรือในกระถาง 1. ถา้ ปลกู ในแปลงควรเตรยี มดนิ ปลกู โดยใชจ้ อบขดุ ยอ่ ยหนา้ ดนิ ลึก 15-20 เซนติเมตร และย่อยดินให้ละเอียด ใส่ปุ๋ยคอกหรือใส่ปุ๋ยหมัก หว่านและคลุกเคล้าให้เข้ากับดินในแปลง 2. ในกรณีปลกู ในกระถาง ให้ผสมดินปลกู ในกระถาง โดยใช้ดิน ร่วนละเอียดผสมกบั ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมกั ในอตั รา 2:1 การดแู ลรักษา 1. ย้ายกล้ามะเขือเปราะลงปลูกในแปลง หรือในกระถาง 2. รดนํ้าทกุ วัน และในช่วงการติดผลต้องระมดั ระวังในน้ําอย่าง สมาํ่ เสมอ 3. หลงั ยา้ ยปลกู แลว้ 7-10 วนั ใหใ้ สป่ ยุ๋ เคมี สตู ร 15-15-15 อตั รา ต้นละ 1/4 ช้อนชา ควรโรยปุ๋ยห่างโคนต้นประมาณ 2-3 เซนติเมตรและ รดน้ําทันที 4. ใส่ปุ๋ยหมกั ชีวภาพทกุ 7 วนั หรือ 10 วัน 5. หลงั ย้ายปลูกนาน 45-60 วัน มะเขือเปราะเริม่ ทยอยผลผลิต สามารถเก็บผลผลิตไปบริโภคได้ 6. หลังจากที่สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตมะเขือเปราะไปแล้ว ประมาณ 2 เดือน ควรตดั แต่งกิ่งออกบ้าง เพือ่ ท�ำ ให้ลำ�ต้นมะเขือเปราะ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

5. หลงั ย้ายปลกู นาน 45-60 วนั มะเขือเปราะเริม่ ทยอย ผลผลิต สามารถเกบ็ ผลผลิตไปบริโภคได้ ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 31 6. หลังจากทีส่ ามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตมะเขือเปราะไปแล้ว เจปรริญะเมตาิบณโต2แตเดกือกนิง่ กค้าวนรใตหัดมแ่ทตีม่ ่งีคกวิง่ าอมอแกขบง็ ้าแงรงเพจื่อะทใหา้ผใหล้ลผาลติต้นรมุ่นะใหเขมือ่ได้อีก แลเปะคราวะรเทจ�ำรกิญาเรตติบดั โแตตแง่ ตแกลกะิ่งบก�ำ ้ารนงุ ตใหน้ มท่ะเีม่ ขคี อื วเปามราแะขด็งว้แยรฮงอจระโ์ ใมหนผ้ ชลอ้ ผนลเงิตนิ รเุ่นชน่ นี้ทใหุกมๆ่ได2้อ-3ีก เแดลือะนควรทาการตัดแตง่ และบารุงตน้ มะเขือเปราะด้วย ฮอร์โมนชอ้ นเงนิ เชน่ นีท้ ุกๆ 2-3 เดือน กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

32 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 32 ผักบุ้งจีน ชชชชชชืืืืืื่ออ่่ออ่่ออ่ ววสวสวงทิิงทาาศศมมยย์์าญััญา ศศาา สสตตรร์์ wICpoaoCIwnpmtoevoanoormtveelcvooraoulevcnlaaaouvqcnloaaeuvlqcvaaoeuuetlvaialcuuetasilcuFaหsoรFrหือsoรkrsอื.kkaV.knaaVgrn-.agrkr.-eoprkneotgapnntgan รรกะาำกบรตบปื้นรลาูกแกกลผาตะกัรื้นอปบาแล้งุ ยลจกู กุ ะีนผาอรกั าเกยบกาุกงุ้บ็ ราจเเรกีนตเีย่ รกกวียบ็ าสมเร้ันกดเปตี่ยินวรรเียสะนมมั้นือ่ าดปงณินรจะาเ2มนก0าือ่ผ-ณงกั 2จบ5า2ุ้งก0จวผ-นันี กั2เกป5บ็ส็นุ้งวจาพันมีนืชาเกทปรส็ี่มถน็ ารี เพมกะืชบา็บทรบีม่ถี เเกกบ็ี่ยวเกไดีย่ ้วใไนดก้ ใานรกเตารรียเตมรดียินมคดวินรคไถวดรไะถลดกึ ะปลรึกะปมราะณมา1ณ0-1150-เ1ซ5นตเซิเมนตตริเมกต็ รก็ พอแล้ว ตากดินไว้ประมาณ 10-15 วัน แล้วทาำ�การไถพรวนย่อยดินและ ยกแปลงปลกู ขนาดแปลงปลูก กว้าง 11..55--22เเมมตตรรยยาาวว1010--1155เมเมตตรรโดย เโวด้นยทเวา้นงทเดาินงรเดะินหรวะ่าหงแวป่างลแงปไวล้ ง4ไ0ว-้ 4500-5เซ0นเตซิเนมตติเรมตใสร่ปใุ๋ยสคป่ อุ๋ยกคหอรกือหปรุ๋ยอื หปมุ๋ยกั หหทหคแลอรลีม่สอืะกังลกั ปแปหาทปรยยุ๋รีส่ ับลหตอืลหงัวมปาใดลกัุ๋ยยหีแังใหต้เหแลรวัมปเ้ีย้วดกัขลใบีแา้ในงเหลกสอใ้เวบ้ัหมัตขใดเ้้าอรนรนิกากอีย บั นัพัตบ5ดรเ0รสินาว0มน-5พอย10ร,กอ่ 00วนัย0-นห01ย,น0่อกา้ 0ยิโด0ลหนิ กนกบรา้ ิโนัมดลแินกตปบร่อลัมนไงรแใต่หปค่อล้ลลไะงรกุ เใ่ อหคเคยีล้ลลดุกะ้าแเเอปคลียุ๋ยละดคป้าปอรบักุ๋ย กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรีย์ 33 วธิ ปี ลกู การปลกู ผกั บงุ้ จนี นยิ มปลกู แบบหวา่ นกระจายทว่ั แปลง หรือ บางครั้งอาจใช้โรยเมล็ดเป็นแถวก็ได้ การปลูกแบบหว่านกระจาย ท่วั แปลง เหมาะส�ำ หรับแปลงปลกู ทกุ รปู แบบ แต่การปลูกแบบโรยเมลด็ เปน็ แถวเหมาะ ส�ำ หรบั แปลงปลกู ขนาดเลก็ หรอื ปลกู ผกั บงุ้ จนี เปน็ ผกั สวน ครัว ก่อนปลกู ควรน�ำ เมล็ดพนั ธ์ุผักบุ้งจีนไปแช่ในนํ้านานประมาณ 6-12 ชั่วโมงเสียก่อน เพื่อให้เมล็ดพันธุ์ผักบุ้งจีนดูดซับน้ําเข้าไปในเมล็ด มีผล ใหเ้ มลด็ ผกั บุ้งจนี งอกเรว็ ขึ้นถา้ ปลกู เปน็ แถวโดยโรยเมลด็ ให้เปน็ แถวห่าง กนั แถวละ 10-15 เซนติเมตร ต่อจากนั้นน�ำ ดินร่วนหรือขี้เถ้าแกลบด�ำ มา หวา่ นกลบเมลด็ พนั ธห์ุ นาประมาณ 2-3 เทา่ ของความหนาของเมลด็ หรอื หนาประมาณ 1/2 เซนติเมตร แต่ถ้าแหล่งที่ปลูกน้ันมีเศษฟางข้าวควรใช้ ฟางขา้ วคลมุ แปลงปลกู บาง ๆ เพอื่ ชว่ ยเกบ็ รกั ษาความชนื้ ในดนิ และท�ำ ให้ หน้าดินปลกู ไม่แน่นเกินไป หลังจากปลกู เสร็จแล้วให้รดน้ําด้วยบัวรดน้ํา ฝอยละเอียด หรือใช้สายยางติดฝักบัวรดน้ําทันที และให้ความชื้นแปลง ปลกู ทกุ ๆ วนั ๆ ละ 1-2 ครัง้ หลงั จากหวา่ นเมลด็ ประมาณ 2-3 วนั เมลด็ พันธ์ุจะงอกเป็นต้นผักบุ้งจีนต่อไป สำ�หรับจำ�นวนเมล็ดที่ใช้หว่านคือ ประมาณ 13-15 กิโลกรัมต่อไร่ หรือ 30 ลิตรต่อไร่ การปฏิบัติดูแลรักษา การใหน้ า้ํ ควรรดนา้ํ ผกั บงุ้ จนี อยา่ งสมา่ํ เสมอทกุ วนั ๆ ละ 1-2 ครง้ั การใส่ปุ๋ย ควรใส่ปุ๋ยคอกมาก ๆ เช่น มูลสุกร วัว เปด็ ไก่ เปน็ ต้น ซึ่งปุ๋ยคอกเป็นปุ๋ยที่มีไนโตรเจนสูงอยู่แล้ว จึงไม่จำ�เป็นจะต้องใส่ปุ๋ยเคมี เพิ่มก็ได้ โดยการหว่านปุ๋ยให้กระจายทั่วท้ังแปลงก่อนปลูก และหลงั จาก กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

34 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ ปลูกไปได้ ประมาณ 7-10 วนั ซึ่งการใส่ปุ๋ยครั้งที่สองนั้นหลงั จากหว่าน ปุ๋ยลงแปลงแล้ว จะต้องท�ำ การรดน้ําผักบุ้งจีนทนั ที การพรวนดนิ และก�ำ จดั วชั พืช หากมกี ารเตรยี มดินดี มกี ารใส่ปยุ๋ คอกก่อนปลูก และมีการหว่านผักบุ้งขึ้นสม่ําเสมอดี ประกอบกับผักบุ้ง จีน เป็นผักที่มีอายุสั้นและเจริญเติบโตเร็วมากก็ไม่จำ�เป็นต้องพรวนดิน เพราะผักบุ้งจีนสามารถขึ้นคลุมพื้นที่ได้อย่างหนาแน่น เว้นแต่ในแหล่ง ปลูกผักบุ้งจีนดังกล่าวมีวัชพืชขึ้นมาก ควรได้มีการถอนวัชพืชออกจาก แปลงอยู่เสมอ ประมาณ 7-10 วนั ต่อคร้ัง สำ�หรบั ในแหล่งที่ปลกู ผกั บุ้ง จีนเพื่อการบริโภคสดเป็นการค้า ปริมาณมากๆ ควรมีการพ่นสารคุม วัชพืชก่อนปลูก 2-3 วัน หลังจากน้ันจึงหว่านผักบุ้งจีนลงปลูก วิธีนี้จะ ประหยัดแรงงานในการกำ�จัดวัชพืชในแปลงผักบุ้งจีนได้ และสามารถ ควบคุมวชั พืชได้อย่างมีประสิทธิภาพ การเกบ็ เกีย่ ว ผกั บุ้งจีนเปน็ พืชผกั ทีม่ ีอายกุ ารเกบ็ เกีย่ วสั้น หลงั จากหว่านเมล็ดพนั ธ์ุลงแปลงปลูกได้ประมาณ 20-25 วัน ผกั บุ้งจีนกจ็ ะ เจริญเติบโต มีความสงู ประมาณ 30-35 เซนติเมตร กส็ ามารถเก็บเกีย่ ว ได้ ก่อนทำ�การเก็บเกี่ยว 1 -2 ชัว่ โมงควรรดนํ้าบนแปลงปลกู ให้ชุ่มก่อน เพื่อให้ถอนผักบุ้งจีนได้สะดวก กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

35 เกีย่ วได้ ก่อนทาการเก็บเกี่ยว 1 -2 ชัว่ โมงควรรดนฟา้้าหบลนงั ฝแนปเลกษงตปรลอินกู ทใรหยี ้ช์ ุ่ม35 ก่อนเพือ่ ให้ถอนผกั บุ้งจนี ได้สะดวก กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

36 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 36 แตงไทย ชื่อชวื่อิทวยทิ ายศาาศสาตสรต์ ร ์ CuCcucmuims ims emloelLoinLnin.n. ชื่อชสื่อาสมาญัมัญ MuMskusMkeMloenlon ชือ่ ชวือ่ งวศง์ศ ์ CucCuurcbuitrabciteaaceeae วิธวีปิธลีปูกลแูกตแงตไงทไยทใยหใ้ไหดไ้ ้ผดล้ผสลวสยวย กาำรปลูกและกาำรเตรียมดิน ปลกู ในพืน้ ทีก่ ว้าง ไม่ต้องยยกกรร่อ่องง เรใผหมมหดสียม1ในดแต้ทหน.อมักล้้วา5รำ�ํ้า้ทดนผชย้ว0รแราแีวรํ้าฟส่อยเรอภดหตมามงอ่กงนากมงนรตกงฟพา้แกัะา้รรร้นผาบขเหชดะตหงรนสาีวมบนิมออลยงมภกัา้าอปงอนุมนายแชกกอุ๋ยพ้ําด้านยวี ้นหกปห้วเภก้าแมหมม้ยอมปาฟลื่อลาปงักพัก้อา้ว แกุมุ๋ชยช4งเงปตตันดีวหกวีอเลงิมภน้วถภันมอไูกยํ้าปาาาทนกกั ตฝปพเพุ๋ย้ายชม้นแนุ๋ยหฝเีวมือ่มล1กทหภนมีใื่อ้ว4ลบม่วทากกั ปแม้าพจกัเำ�ช่วถตลลเรมชมวี ตาง1กูิงงวีภือเไเรหตตภลกทา4ียรล้นตาพื้อิโยมยีลพุมใก่อยมหบม1กลตทีใกล1ใๆหรบ้า้นอหามุัมลกลจดม้เลใุิโมดทงรยหือตละหงิ็ดใุกอ้ห่อกหลยตส14ด่าหร้หมุออ่ัปยงัมตลใ่าดตกดบาๆ้นงมุ อต้นวันาใกรคลหอห่อนั2ดท1ละก้เห์.นดฟกุุม5แ1ล1้ํ็ดา.ตส0ลดตุ 5ุมผยต่อัป้ว้ว0xคใสอ้นรยมหดล1มดxดรฟาา้เ.ุมดด5นนจหาด็0ํ้้ํะาาง์ ออก ต่อมาจะมียอดแขนงแตกออกมา 4 เถาเมือ่ 4 เถาเลื้อย กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

37 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 37 ทอดยอดยาว 2 ฟตุ ให้เดด็ ยอดอีก จะมีเถาแขนงแตกออกมาอกี เถา ยอแดขอนกีงรจุ่นะม3เี ถจาะแมขีผนลงทแีใ่ ตบกทอี่ 1อกแมลาะอใบกี ทเี่ถ2าแเมขื่อนผงรลนุ่โต3ปจระมผีาณลทเทใี่ บ่าทปี่า1กแกลาะ ใบเทคี่ ล2็ดเลมบัื่อผกลำโรตดปูแรละมาณเท่าปากกา เคล็ดลบัเคกลาด็ รลดบั ูแกลารดูแล โดยการนาเศษฟางที่เหลือใช้มาคลุมผลเพือ่ อาพลาเคงแลม็ดลงับวกันาทรอดงูแแลล้วโเดดยด็ กยาอรดนแำ�ขเศนษงทฟี่มาีผงทลี่เนหี้ เลปือ็นใอชีก้มเาคคลลด็ ุมลผบั ลใเนพื่อ อำ�กพาราตงดั แทม่อลองาวหันาทรอไงมแ่ใลห้วไปเดเล็ดี้ยงอยดอแดขอนีกงทสี่ม่งีผลนใหี้ เแ้ ปต็นงอผีกลเโคตลเร็ดว็ ลขับึ้นในเมก่อื าร ตัดผทล่อโตอเาทห่าากราไปมั้น่ใหจ้ะไปใชเล้ฟี้ยางยวาองดดอา้ ีกนลส่า่งงผขลอใงหผ้แลตแงตผงลปโ้อตงเกรั็นวขแึ้นมลเงมเื่อสผี้ยลนโต เทด่าินกำ�กปาั้นรจบะาใรชุง้ฟอยาง่าวงาถงูกดว้าิธนีแลต่างงไทขอยง1ผตล้นแสตางมปา้อรงถกใหันผ้แลมมลางกเสกี้ยวน่าด1ิน0 ผกลาร บกจาาำ�ชรทกรรา่วีไ่ เุงตคมงกอร้นา่สบ็ ยะทจวเย่ากะียด่ งะทีย่อีถกำ�วอกูาใปกรวหรจเิธ้ผกะาีแลม็บกตทาเตงกณีเ่ ไ้นรีย่ทาจว6ยตะป0ท้อ1รวงาะตันกใม้นหกาาผ้รเ็สณกมลาบ็ีลทม6ผกูีเ่า0รลทราผวถี่ใตหนัลใ้อหญกิตง้ผเ็ไก่มกดลาีน็บ้มรกํ้าผามาหลกรลี นผกปูกักลวลทไต่ิาิดดีใ่ ไหผ1้รด0ญาล้ คกทผ่มาาีไ่ลนี ทมร้าปชี่ด่สห่วลีวนงยิดรกั อผะไอลยดกะ้ กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่