ΤΟΜΟΣ 35 ΧΡΟΝΙΑ -ΔΕΙΓΜΑ

ΗΑΛΜΑΤΩΔΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΤΗΣΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΕΤΑΙΡΕΙΑΣñ ΝΕΕΣΣΧΟΛΙΚΕΣΜΟΝΑΔΕΣΚΑΙΥΠΟΔΟΜΕΣ 101 τον νότιο προσανατολισμό για τις αίθουσες, καθώς και επικοινωνίας των μαθητών, κήποι και χώροι ψυχαγω- την γεωμετρία και τα λοιπά χαρακτηριστικά τού οικοπέ- γίας, έχει σχεδιαστεί και αυτός με τέτοιο τρόπο, ώστε να δου. Στην διαμόρφωση των όψεων, και γενικότερα των καλλιεργεί την αισθητική, να εμπνέει τον σεβασμό αναλογιών των όγκων και των μορφών των κτηρίων, προςτοφυσικόπεριβάλλον, να εξοικειώνει τους μα- ελήφθησαν υπ’ όψιν η πλούσια αρχιτεκτονική παράδο- θητές με τα φυτά και τα δέντρα τής ελληνικής χλωρίδας ση τής περιοχής καθώς και τα τοπικά υλικά κατασκευής. και να προσφέρει ερεθίσματα για μάθηση. Κάθε σχολικό κτήριο ανταποκρίνεται αισθητικά και Στο κτήριο αυτό συστεγάζονταν μέχρι πρότινος όλες λειτουργικά στις ανάγκες των ηλικιακών ομάδων των οι βαθμίδες εκπαίδευσης (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυ- μαθητών που φιλοξενεί, ενώ η κοινή σχεδιαστική αρχή, μνάσιο και Λύκειο), με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οι μορφές και τα υλικά κατασκευής προσδίδουν στο σοβαρά προβλήματα λειτουργίας λόγω έλλειψης των σχολικό συγκρότημα ενιαία αισθητική και ύφος και το απαιτούμενων χώρων. εντάσσουν στο ευρύτερο φυσικό και δομημένο περι- βάλλον. Αρσάκειο Γυμνάσιο-Λύκειο Ιωαννίνων – Κτήριο «Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος» Το Δημοτικό Σχολείο Μετά από συστηματική προσπάθεια τού Δ.Σ. και τού Το κτήριο τού Δημοτικού Σχολείου, με εμβαδόν κύ- Προέδρου τής Φ.Ε. για εξεύρεση πόρων, στο τέλος τού ριων και βοηθητικών χώρων 4.800 τ.μ. περίπου, είναι σχολικού έτους 2018-2019, με την σημαντική δωρεά το πρώτο που ολοκληρώθηκε το 2009. Είναι κατα- τού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ξεκίνησε η ανέγερση σκευασμένο σε πτέρυγεςπουοργανώνονταιγύρωαπό ανεξάρτητου κτηρίου, η πτέρυγα Β, Γυμνασίου-Λυ- ένανκεντρικόαύλειοχώρο, ανοιχτό προς τα δυτικά, με κείου, στην οποία μεταφέρθηκαν οι μαθητές το σχολικό πανοραμική θέα στην λίμνη. Ο αύλειος χώρος, πλαισιω- έτος 2021-2022. μένος περιμετρικά με κερκίδες, είναι μελετημένος ώστε να φιλοξενεί τις υπαίθριες εκδηλώσεις τού Σχολείου και Μετά από συστηματική προσπάθεια συνδέεται άμεσα με την αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. τού Δ.Σ. και τού Προέδρου τής Φ.Ε. Η αίθουσα αυτή βρίσκεται στην κεντρική πτέρυγα τού κτηρίου και ενοποιείται με τον χώρο εισόδου, καθώς και για εξεύρεση πόρων, στο τέλος με τις αίθουσες Γυμναστικής και Μουσικής έτσι, ώστε να τού σχολικού έτους 2018-2019, με την χρησιμοποιούνται ως χώροι συνάθροισης των μαθητών, σημαντική δωρεά τού Ιδρύματος Σταύρος ιδιαίτερα κατά την διάρκεια τού χειμώνα, καθώς και για τις εορτές και τις λοιπές εκδηλώσεις τού Σχολείου. Νιάρχος, ξεκίνησε η ανέγερση ανεξάρτητου κτηρίου, η πτέρυγα Β, Οι αίθουσες διδασκαλίας αναπτύσσονται σε δύο πτέ- ρυγες με κριτήριο τις ηλικίες των μαθητών. Αυτές των Γυμνασίου-Λυκείου, στην οποία μικρότερων τάξεων (Α’ και Β’ Δημοτικού) βρίσκονται μεταφέρθηκαν οι μαθητές στην μονώροφη πτέρυγα και διαθέτουν δικό τους αύ- το σχολικό έτος 2021-2022. λειο χώρο, για μεγαλύτερη προστασία των μικρών μα- θητών, ενώ οι αίθουσες των μεγαλύτερων τάξεων βρί- Η πτέρυγα Β (αιθουσών) αποτελείται από δύο ορό- σκονται στην διώροφη πτέρυγα τού κτηρίου. φους και υπόγειο, συνολικού εμβαδού 2.150 τ.μ. και περιλαμβάνει 6 αίθουσες διδασκαλίας, 2 αίθουσες ξέ- Το Δημοτικό Σχολείο, σχεδιασμένο με βάση τις νων γλωσσών (ή διδασκαλίας), αίθουσα Πληροφορι- πλέονσύγχρονεςδιεθνείςεκπαιδευτικέςπροδιαγρα- κής, αίθουσα Τεχνολογίας ή Καλλιτεχνικών, χώρους φές, περιλαμβάνει 12 αίθουσες διδασκαλίας, 4 αίθου- γραφείων, χώρους κυκλοφορίας (διαδρόμους κ.λπ.), σες ξένων γλωσσών, αίθουσες Καλλιτεχνικών και Μου- χώρους υγιεινής και στο υπόγειο ηλεκτρομηχανολογι- σικής, εργαστήρια Φυσικής, Χημείας και Πληροφορι- κές εγκαταστάσεις, αποθήκες και λοιπούς βοηθητικούς κής, κλειστό χώρο γυμναστικής-χορού, χώρο πολλα- χώρους. πλών χρήσεων καθώς και κύριους και βοηθητικούς χώ- ρους που υποστηρίζουν την λειτουργία τού Σχολείου. Και στην πτέρυγα αυτή οι αίθουσες οργανώνονται λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον νότιο προσανατολισμό, κα- Ο περιβάλλων χώρος, στον οποίο προβλέπεται να θώς και την γεωμετρία και τα λοιπά χαρακτηριστικά τού υπάρχουν υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις, χώροι οικοπέδου.

102 ΚΕΦΑΛΑΙO1 Ο διαμορφωμένος αύλειος χώρος διατάσσεται νότια έκταση περίπου 2 στρεμμάτων, 50 δέντρα σε διάφορα και δυτικά, προφυλαγμένος από τους όγκους των κτη- ύψη, 200 θάμνους και αυτόματο πότισμα. ρίων και ανοιχτά προς την θέα. Επίσης δημιουργούνται πλακόστρωτοιυπαίθριοιχώροι, καθιστικά, κήποι και Οι διαμορφώσεις τού περιβάλλοντος χώρου τού λοιπές εγκαταστάσεις. Στον ευρύτερο περιβάλλοντα σχολικού συγκροτήματος αποβλέπουν στην ολοκλη- χώρο κατασκευάστηκαν, με δωρεά τού Ιδρύματος ρωμένη εικόνα τού Σχολείου, την λειτουργικότητα τής Σταύρος Νιάρχος, χώρος στάθμευσης, γήπεδο 5x5, χρήσης του από τους μαθητές (γήπεδο 5x5), από το τμήμα περίφραξης και έγινε φύτευση. προσωπικό και τους επισκέπτες (χώρος στάθμευσης), καθώς και την αισθητική αναβάθμιση (φύτευση) και την Χώρος στάθμευσης εξασφάλιση των ορίων τού οικοπέδου (περίφραξη). Πλησίον τής εισόδου και εντός τού οικοπέδου τού Υλικά κατασκευής σχολικού συγκροτήματος μελετήθηκε και, αφού εγκρί- θηκε από την Πολεοδομία, δημιουργήθηκε χώρος Στην κατασκευή τού κτηρίου έγινε συνδυασμός και στάθμευσης. Ο χώρος αυτός, εμβαδού περίπου 1.600 χρησιμοποιήθηκεποικιλίασύγχρονωνκαιπαραδο- τ.μ., είναι ασφαλτοστρωμένος, περιλαμβάνει κράσπε- σιακώνδομικώνυλικών. Όπου ήταν δυνατόν προτι- δα, πεζοδρόμια, παρτέρια, ηλεκτροφωτισμό και είναι μήθηκε να χρησιμοποιηθούν τοπικά δομικά υλικά, δυναμικότητας 49 θέσεων. Χρησιμοποιείται ως χώρος όπως η πέτραΙωαννίνων, με την οποία έγινε εκτεταμέ- στάθμευσης τού προσωπικού και σε ορισμένες περι- νη επένδυση των όψεων, το γιαννιώτικομάρμαρο, με πτώσεις για την στάθμευση των επισκεπτών. το οποίο επιστρώθηκαν όλοι οι εσωτερικοί κοινόχρη- στοι χώροι (είσοδος, γραφεία, χώρος πολλαπλών χρή- Γήπεδο ποδοσφαίρου 5x5 σεων, διάδρομοι κ.λπ.), ενώ την σχιστόπλακα για την επικάλυψη των στεγών υποκατέστησε, για παρόμοιο αι- Στο σχολικό συγκρότημα υπάρχει ένα μικρό γήπεδο σθητικό αποτέλεσμα, το γκρι κεραμίδι από σκυρόδεμα. ποδοσφαίρου στον χώρο Γυμναστικής τού Δημοτικού Σχολείου που χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τους Έτσι οι συνδυασμοί και οι αντιθέσεις των χρωματικά μαθητές τού Δημοτικού. Για τους μαθητές τού Γυμνασί- έντονων εποξειδικών δαπέδων στις αίθουσες με το γιαν- ου και τού Λυκείου κατασκευάστηκε νέο γήπεδο 5x5 νιώτικο μάρμαρο των κοινόχρηστων χώρων, των πέτρι- στο νοτιοανατολικό άκρο τού οικοπέδου, διαστάσεων νων επενδύσεων των όψεων με τα μεταλλικά στέγα- 22x42 μ., που περιλαμβάνει υβριδικό σύστημα συνθε- στρα, των συνθετικών επενδύσεων με το γκρι τσιμεντέ- τικού χλοοτάπητα, περίφραξη ύψους 5 μέτρων, ηλε- νιο κεραμίδι, των όψεων από υαλότουβλο με τον με- κτροφωτισμό και είναι σύμφωνο με τις πλέον σύγχρο- ταλλικό φέροντα οργανισμό τής κεντρικής πτέρυγας νες προδιαγραφές. συνθέτουν ένα ενδιαφέρον δυναμικό σύνολο και προσ- δίδουν στο κτήριο χαρακτηριστική αισθητική. Φύτευση Η ποικιλία των μορφών, των χρωμάτων και των υλι- Για την ολοκλήρωση και την αισθητική αναβάθμιση κών κατασκευής καθώς και οι αναλογίες των όγκων κά- τού περιβάλλοντος χώρου τού Σχολείου έγινε φύτευση, νουν ενδιαφέρουσα την πολύωρη καθημερινή διαβίω- η οποία περιλαμβάνει έτοιμο φυσικόχλοοτάπητα σε ση των μαθητών στους χώρους τού Σχολείου και καλ- λιεργούν το αισθητικό τους κριτήριο.

ΗΑΛΜΑΤΩΔΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΤΗΣΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΕΤΑΙΡΕΙΑΣñ ΝΕΕΣΣΧΟΛΙΚΕΣΜΟΝΑΔΕΣΚΑΙΥΠΟΔΟΜΕΣ 103 2010. Εγκαίνια τού Αρσακείου Ιωαννίνων. Ο Πρόεδρος τής Φ.Ε. καθηγητής κ. Γ. Μπαμπινιώτης εκφωνεί λόγο παρουσία τού Προέδρου τής Δημοκρατίας Κ. Παπούλια, ο οποίος εγκαινίασε το Σχολείο. Αναμνηστική φωτογραφία με τους πρώτους μαθητές τού Σχολείου Οι μαθητές παρουσιάζουν μουσικό πρόγραμμα.

104 ΚΕΦΑΛΑΙO1 Η πτέρυγα τού Νηπιαγωγείου και τού Δημοτικού των Αρσακείων Σχολείων Ιωαννίνων Ο περιβάλλων χώρος τού Δημοτικού

ΗΑΛΜΑΤΩΔΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΤΗΣΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΕΤΑΙΡΕΙΑΣñ ΝΕΕΣΣΧΟΛΙΚΕΣΜΟΝΑΔΕΣΚΑΙΥΠΟΔΟΜΕΣ 105 Χώρος πολλαπλών χρήσεων Νυχτερινή λήψη τού Δημοτικού Σχολείου

106 ΚΕΦΑΛΑΙO1 Εξωτερική και εσωτερική άποψη τού Αρσακείου Νηπιαγωγείου Ιωαννίνων Ανοιχτό γήπεδο πολλαπλών χρήσεων στην πτέρυγα τού Δημοτικού

ΗΑΛΜΑΤΩΔΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΤΗΣΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΕΤΑΙΡΕΙΑΣñ ΝΕΕΣΣΧΟΛΙΚΕΣΜΟΝΑΔΕΣΚΑΙΥΠΟΔΟΜΕΣ 107 Η Βιβλιοθήκη των Αρσακείων Σχολείων Ιωαννίνων Aίθουσα Πληροφορικής Eργαστήριο Φυσικών επιστημών

108 ΚΕΦΑΛΑΙO1 Η πτέρυγα τού Γυμνασίου και τού Λυκείου που κατασκευάστηκε με δωρεά τού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

ΗΑΛΜΑΤΩΔΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΤΗΣΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΕΤΑΙΡΕΙΑΣñ ΝΕΕΣΣΧΟΛΙΚΕΣΜΟΝΑΔΕΣΚΑΙΥΠΟΔΟΜΕΣ 109 Αίθουσες και διάδρομος στην πτέρυγα τού Γυμνασίου και τού Λυκείου Γενική άποψη τού σχολικού συγκροτήματος

ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΕΛΛΗΝΟΑΛΒΑΝΙΚΟ ΚΟΛΕΓΙΟ ΤΙΡΑΝΩΝ Κοlegji Greko-shqiptar «Arsakeio e Tiranës»



112 ΚΕΦΑΛΑΙO 1 Αρσάκειo Τιράνων 1998-2021: μίδων. Ακολουθώντας τις βαθμίδες εκπαίδευσης τής 23 χρόνια εθνικής προσφοράς Αλβανίας, αλλά εναρμονισμένο στην φιλοσοφία των Αρσακείων, το σύστημα λειτουργίας τού Σχολείου πε- Το 1996, γιορτάζοντας πανηγυρικά τα 160 χρόνια ριλαμβάνει τον εννεαετή κύκλο σπουδών (Α’ Δημοτι- από την ίδρυση τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, το Δι- κού έως Γ’ Γυμνασίου) και τον τριετή κύκλο τού Κολε- οικητικό Συμβούλιο είδε να παίρνει σάρκα και οστά γίου (Λύκειο), ενώ κατά το σχολικό έτος 2005-2006 η πρωτοβουλία τού Προέδρου καθηγητή Γ. Μπαμπι- λειτούργησε για πρώτη φορά το Νηπιαγωγείο. νιώτη για ίδρυση Αρσακείου στην γειτονική Αλβανία, πατρίδα τού μεγάλου ευεργέτη των Σχολείων Απο- Το Αρσάκειο Τιράνων από την ίδρυσή του έως σήμε- στόλου Αρσάκη. ρα λειτουργεί αποκλειστικά με πόρους τής Φιλεκπαι- δευτικής Εταιρείας και με το όραμα να αποτελέσει φάρο Το πρώτο Σχολείο τής μεγάλης παιδείας και γέφυρα πολιτισμού ανάμεσα στους δύο οικογένειας των Αρσακείων εκτός λαούς, συμβάλλοντας στην ουσιαστική γνωριμία και ελλαδικού χώρου εγκαινίασε την συνεργασία μεταξύ τους. λειτουργία του το 1998, ενώ από τον Μάιο τού 2007 το Σχολείο λειτουργεί στο νέο Το άνοιγμα τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας σε μια ιδιόκτητο κτηριακό συγκρότημα, το οποίο κοντινή προς την Ελλάδα χώρα τής ευρύτερης περιο- ανταποκρίνεται στις πιο σύγχρονες χής τής Νοτιοανατολικής Ευρώπης στηρίζεται στην διεθνείς εκπαιδευτικές απαιτήσεις. παράδοση και στον πρωτοποριακό χαρακτήρα τής προσφερόμενης εκπαίδευσης από τα Αρσάκεια Σχο- Έτσι, στις 4 Σεπτεμβρίου 1996, ο Πρόεδρος τής Φ.Ε. λεία. Από την αρχή τής ιστορίας τους τα Αρσάκεια ήταν ανακοίνωσε στο Δ.Σ. την ευνοϊκή έκβαση των επίμονων παρόντα όπου υπήρχαν παιδευτικές ανάγκες και δυνα- προσπαθειών του για στήριξη από την πολιτεία τού εκ- τότητες συνεργασίας. Το Αρσάκειο στα Τίρανα, που λει- παιδευτικού αυτού τολμήματος. Οι επαφές και οι συνεν- τουργεί ως πρωτοποριακό ευρωπαϊκό σχολείο ποιοτι- νοήσεις, που ήδη από το 1994 είχαν ξεκινήσει με τους κής παιδείας, βασισμένο σε διεθνώς αναγνωρισμένες υπουργούς, τους υφυπουργούς και τα διοικητικά στελέ- πανανθρώπινες και διαχρονικές αξίες και στις σύγχρονες χη τού Υπουργείου Εξωτερικών τής Ελλάδας, έφεραν το εκπαιδευτικές αρχές για μια ευρύτερη μόρφωση, μπορεί επιθυμητό αποτέλεσμα. Με την ευκαιρία τού εορτα- να αποτελέσει ένα επιτυχημένο παράδειγμα υψηλής σμού των 160 χρόνων της, το Υπουργείο Εξωτερικών διαπολιτισμικής παιδείας, η οποία θα οδηγήσει στην προέβη σε δωρεά προς την Φ.Ε. χρηματικού ποσού καλύτερη κατανόηση των λαών τής Ελλάδας και τής ύψους 125.000.000 δραχμών περίπου. Το ποσόν αυτό Αλβανίας και σε μια ευρύτερη συνεργασία σε εκπαι- προσφέρθηκε ως αναγνώριση τής συμβολής τής Φ.Ε. δευτικό και πολιτιστικό επίπεδο με σεβασμό στον πο- στην ελληνική παιδεία και για την εξυπηρέτηση των λιτισμό και στις παραδόσεις των δύο λαών. σκοπών και τού ευρύτερου αναπτυξιακού προγράμμα- τος τής Φ.Ε. σε σχολεία εντός και εκτός Ελλάδος. Η ελληνική πολιτεία, κατά τα 23 αυτά χρόνια, έδειξε έκδηλα το ενδιαφέρον της για την πορεία τού Σχολείου Όπως και στο παρελθόν έτσι και τώρα, η Πολιτεία, με επισκέψεις τού ίδιου τού Προέδρου τής Δημοκρατίας με πρωτεργάτη τον τότε υπουργό Εξωτερικών και μετέ- Κωνσταντίνου Στεφανόπουλου και τού πρωθυπουργού πειτα Πρόεδρο τής Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, Κώστα Σημίτη, αλλά και πολλών αξιωματούχων της, αναγνωρίζοντας το σημαντικό παιδευτικό έργο τής Φ.Ε., όπως είναι ο υπουργός Μεταφορών Χρήστος Βερελής υπήρξε αρωγός στο έργο της. Έτσι το πρώτο Σχολείο τής και ο υφυπουργός Αλέκος Βούλγαρης, ο υπουργός μεγάλης οικογένειας των Αρσακείων εκτός ελλαδικού Εθνικής Άμυνας Γιάννος Παπαντωνίου, ο πρόεδρος τής χώρου έγινε πραγματικότητα, εγκαινιάζοντας την λει- Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης, ο υπουργός Εξωτερι- τουργία του το 1998. Σήμερα (2021) διανύει το 23ο κών Γιώργος Παπανδρέου, ο υφυπουργός Τηλέμαχος έτος αδιάλειπτης και επιτυχημένης παρουσίας στο εκ- Χυτήρης, ο β’ αντιπρόεδρος τής Βουλής Παναγιώτης παιδευτικό γίγνεσθαι τής Αλβανίας, προσφέροντας ποι- Σγουρίδης, ο υφυπουργός Άμυνας Θεόδωρος Κοτσώ- οτική παιδεία σε μαθητές και μαθήτριες όλων των βαθ- νης, η υπουργός Παιδείας Μαριέτα Γιαννάκου και ο υφυπουργός Εξωτερικών Ευριπίδης Στυλιανίδης. Αλλά και προσωπικότητες τού επιχειρηματικού κόσμου που δραστηριοποιούνταν στην Αλβανία εκδήλωσαν το εν-

Η ΑΛΜΑΤΩΔΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ñ ΝΕΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 113 διαφέρον τους ιδρύοντας, το 2003, σωματείο με τίτλο Πρώτη Διευθύντρια τού Σχολείου έως το 2010 ήταν η «Ένωση Φίλων τού Αρσακείου Τιράνων» για την ηθι- Σαπφώ Μαζαράκη. Με μεγάλη εμπειρία ως Διευθύντρια κή και την οικονομική στήριξη τής λειτουργίας τού Σχο- τού Β’ Αρσακείου Δημοτικού Ψυχικού, η Σ. Μαζαράκη λείου. Ιδρυτικά μέλη ήταν ο πρέσβης τής Ελλάδας στα ανέλαβε την ευθύνη τού πρωτόγνωρου αυτού εγχειρή- Τίρανα Δημήτρης Ηλιόπουλος, ο Διευθυντής τής Tirana ματος για την επιτυχή έκβαση τού οποίου βραβεύτηκε το Bank Δ. Καραβίας, ο Διευθυντής τής Εθνικής Τράπεζας 2005 με τον Χρυσό Σταυρό τού Τάγματος τού Φοίνικα τής Ελλάδας στα Τίρανα Β. Φίλης, ο Διευθυντής τής από τον τότε Πρόεδρο τής Ελληνικής Δημοκρατίας Κων- Εμπορικής Τράπεζας τής Ελλάδας στα Τίρανα Γ. Καρα- σταντίνο Στεφανόπουλο. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε η λει- κώστας, ο Διευθυντής τής Alpha Bank στα Τίρανα Α. Γα- τουργία τού Λυκείου, την διεύθυνση τού οποίου ανέλα- λάτουλας, ο Διευθυντής τής Ολυμπιακής Αεροπορίας βε η επίσης εξαιρετικά έμπειρη Διευθύντρια τού Β’ Αρ- στα Τίρανα Α. Πίσχος, ο Διευθυντής των Ελληνικών Πε- σακείου Λυκείου Ψυχικού Θεοφανή Φασμούλου, ενώ τρελαίων στα Τίρανα Εμμ. Παπαθανασίου κ.ά. από το 2011 το Σχολείο από το Νηπιαγωγείο έως το Λύ- κειο διευθύνεται από τον συνταξιούχο Διευθυντή τού Β’ Η λειτουργία τού Αρσακείου Τιράνων Αρσακείου Λυκείου Ψυχικού Νικόλαο Φραντζή. Συνεχί- ζοντας την τακτική των διευθυντριών που προηγήθηκαν, Η λειτουργία τού Αρσακείου Ελληνοαλβανικού ο Διευθυντής εξακολουθεί να διατηρεί αγαστή συνεργα- Κολεγίου Τιράνων στηρίχτηκε στην αγαστή και εποι- σία με τις αλβανικές Αρχές και την αλβανική κοινωνία, κοδομητική συνεργασία τής Φιλεκπαιδευτικής Εται- στηρίζοντας παράλληλα την συχνή επικοινωνία και την ρείας με τους εκάστοτε υπουργούς Παιδείας τής Αλ- επαφή των μαθητών τού Αρσακείου Τιράνων με τους βανίας, αλλά και την πολύτιμη συμπαράσταση όλων συμμαθητές τους των Αρσακείων στην Ελλάδα. των Ελλήνων πρέσβεων στα Τίρανα καθώς και την ηθική στήριξη τού Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Το Αρσάκειο Τιράνων από την ίδρυσή του Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστα- έως σήμερα λειτουργεί αποκλειστικά με σίου. Στα εγκαίνια τού Σχολείου παρέστησαν σημαίνου- σες προσωπικότητες, όπως οι υπουργοί Παιδείας Ελλά- πόρους τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και δας και Αλβανίας Γ. Αρσένης και Ε. Ruca, αντίστοιχα, ο με το όραμα να αποτελέσει φάρο παιδείας Πρόεδρος τής Φ.Ε. καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης και ο Γε- και γέφυρα πολιτισμού ανάμεσα στους δύο νικός Γραμματέας της καθηγητής Ι. Παρασκευόπουλος. λαούς, συμβάλλοντας στην ουσιαστική Το Σχολείο αρχικά λειτουργούσε με δύο τμήματα στην γνωριμία και συνεργασία μεταξύ τους. Α’ τάξη Δημοτικού και ένα τμήμα στην Β’ τάξη, αριθμώ- ντας συνολικά 84 μαθητές. Αξίζει να σημειωθεί πως κατά Τα πρώτα βήματα τού Αρσακείου Τιράνων καταγρά- τον πρώτο χρόνο τής λειτουργίας του, καθώς δεν υπήρχε φονται με κάθε λεπτομέρεια στο προσωπικό αρχείο- Γ’ τάξη, υπήρξαν μαθητές οι οποίοι προκειμένου να φοι- ημερολόγιο τής πρώτης του Διευθύντριας. Σε αυτό ανα- τήσουν στο Σχολείο και να ενταχθούν στην εκπαιδευτική φέρονται όλα τα γεγονότα-σταθμοί των 12 πρώτων χρό- οικογένεια των Αρσακείων από τον πρώτο χρόνο τής λει- νων λειτουργίας του, καθώς και πληροφορίες για τις ιδι- τουργίας του, επανέλαβαν την Β’ τάξη, ώστε τον επόμενο αίτερες ιστορικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, την χρόνο να φοιτήσουν στην Γ’ Δημοτικού. εξέλιξη των οποίων έπρεπε να παρακολουθεί, ώστε το νεοσύστατο τότε Σχολείο, με πληθώρα πολιτιστικών, Την επόμενη σχολική χρονιά 1999-2000, καθώς οι εκπαιδευτικών και κοινωνικών δράσεων που πραγμα- εγγραφές μαθητών αυξήθηκαν, στο Σχολείο λειτουρ- τοποιούσε σε συνεργασία με τους τοπικούς κοινωνικούς γούσαν δύο τμήματα για καθεμία από τις δύο πρώτες και εκπαιδευτικούς φορείς, να εδραιώσει την παρουσία τάξεις και ένα τμήμα για την Γ’ Δημοτικού. Έτσι το Σχο- του στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι τής γειτονικής χώρας. λείο άρχισε να επεκτείνεται σταδιακά τάξη με τάξη, σύμφωνα με τις βαθμίδες τής αλβανικής εκπαίδευσης, Η λειτουργία τού Σχολείου κατά τον πρώτο χρόνο και το 2009 αποφοίτησαν οι πρώτοι μαθητές. Έκτοτε το ήταν εξαήμερη και το πρόγραμμα ολοκληρωνόταν στις Αρσάκειο Τιράνων αποδίδει κάθε χρόνο στην αλβανι- 14:15. Σε αυτό δίδασκαν τρεις δασκάλες Αλβανικών, κή και την ελληνική κοινωνία, αλλά και την διεθνή κοι- μία δασκάλα Αγγλικών και ένας δάσκαλος Ελληνικών. νότητα, περίπου 40 αποφοίτους, πρεσβευτές τής ελλη- Τον δεύτερο χρόνο, με απόφαση τού αλβανικού νοαλβανικής φιλίας και τού ευρωπαϊκού ιδεώδους.

114 ΚΕΦΑΛΑΙO 1 Υπουργείου Παιδείας, η λειτουργία όλων των σχολείων και ασφάλειας. Έχει εμβαδόν 4.000 τ.μ., είναι εσωστρε- στην Αλβανία έγινε πενθήμερη, οπότε το Αρσάκειο Τι- φές και οργανώνεται γύρω από ένα αίθριο. Οι αίθουσες, ράνων ξεκίνησε και την απογευματινή του λειτουργία, κατανεμημένες σε 4 στάθμες (ορόφους), ορίζουν ένα με στόχο την προετοιμασία των μαθητών για τα καθή- «Γ» και έχουν η καθεμία «ιδιωτικό» υπαίθριο χώρο κοντα τής επόμενης ημέρας, πρακτική που εξακολουθεί προς τις εξωτερικές πλευρές τού κτηρίου. Τα εργαστήρια να ισχύει μέχρι και σήμερα. είναι οργανωμένα σε 2 στάθμες και μαζί με τους κοινό- χρηστους χώρους ορίζουν ένα δεύτερο «Γ» που συ- Το Αρσάκειο Τιράνων αποδίδει κάθε μπληρώνει το αίθριο. Οι χώροι κίνησης βρίσκονται πε- χρόνο στην αλβανική και την ελληνική ριμετρικά τού αιθρίου, το οποίο αποτελεί τον εσωτερικό κοινωνία, αλλά και την διεθνή κοινότητα, αύλειο χώρο. Το πρανές που διαμορφώθηκε λόγω τής κλίσης τού εδάφους χωρίζει το αίθριο σε δύο επίπεδα. περίπου 40 αποφοίτους, πρεσβευτές τής ελληνοαλβανικής φιλίας Εκτός από τις αίθουσες διδασκαλίας, τα γραφεία και τους βοηθητικούς και ημιυπαίθριους χώρους, το Σχο- και τού ευρωπαϊκού ιδεώδους. λείο έχει εργαστήρια Πληροφορικής, Φυσικής, Χημείας και Βιολογίας πλήρως εξοπλισμένα με τα πιο σύγχρονα Το πρώτο κτήριο στο οποίο στεγάστηκε το Αρσάκειο μέσα, Βιβλιοθήκη, αίθουσες Μουσικής και Γυμναστι- Τιράνων ήταν τριώροφο: στο ισόγειο λειτουργούσαν κής, καθώς και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. δύο αίθουσες διδασκαλίας, στον πρώτο όροφο υπήρχε μία τάξη και το γραφείο τής Διευθύντριας, στον δεύτερο Όταν ολοκληρωθεί το συγκρότημα θα περιλαμβάνει αίθουσες διδασκαλίας και στον τρίτο όροφο η αίθουσα ξεχωριστά κτήρια Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασί- Πληροφορικής και η αίθουσα των καθηγητών. Τον δεύ- ου, Λυκείου, Βιβλιοθήκης, Θεάτρου και αθλητικές τερο χρόνο, με την αύξηση των μαθητών, ήταν αναγκαία εγκαταστάσεις. Η σύνθεση θα ακολουθεί ελεύθερα τις η μεταφορά κάποιων τάξεων σε γειτονικό κτήριο. Καθώς γραμμές τού εδάφους, τις καμπυλότητες και τις εξάρσεις οι τάξεις προχωρούσαν, το Σχολείο έφτασε να στεγάζεται του, με αποτέλεσμα μικρές αποκλίσεις τού ενός κτηρίου σε τρία ενοικιαζόμενα κτήρια στο κέντρο τής πόλης. από το άλλο. Από την αρχή τής λειτουργίας τού Σχολείου το Δ.Σ. Κύρια πηγή χρηματοδότησης για την ανέγερση τού τής Φ.Ε., με την συμβολή των τοπικών Αρχών, αποδύ- κτηριακού συγκροτήματος τού Αρσακείου Τιράνων θηκε σε εντατική αναζήτηση για την αγορά οικοπέδου ήταν το Πρόγραμμα τής Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυ- με σκοπό την ανέγερση ιδιόκτητου σχολικού συγκρο- ξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) για τα Βαλκάνια τού Υπουρ- τήματος. Το 2003 είχε ήδη ξεκινήσει η ανέγερση τού νέ- γείου Εξωτερικών. Σημαντική όμως ήταν και η συμβο- ου κτηριακού συγκροτήματος σε ιδιόκτητο οικόπεδο λή των χορηγών Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, στην περιοχή Sauk, 5 χιλιόμετρα έξω από τα Τίρανα, το Μαριάννας Λάτση, Βασίλη Θεοχαράκη, Ανδρέα Κα- οποίο οι μαθητές επισκέπτονταν παρακολουθώντας τις νελλόπουλου, Καλλιόπης Λεμού. Βεβαίως δεν έλει- εργασίες από τον θεμέλιο λίθο μέχρι την ολοκλήρωση ψαν οι ίδιοι πόροι τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. τού νέου τους Σχολείου. Το νέο κτήριο εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο 2007. Ανέγερση ιδιόκτητου σχολικού Στα εγκαίνια παρέστησαν οι αρμόδιοι υπουργοί και συγκροτήματος υψηλές προσωπικότητες από τις δύο πλευρές: ο Υπουρ- γός Παιδείας τής Ελλάδας Ε. Στυλιανίδης, ο Υπουργός Από τον Μάιο τού 2007 το Αρσάκειο Τιράνων λει- Παιδείας τής Αλβανίας Γ. Πόλλο, ο τ. Πρωθυπουργός τουργεί στο νέο ιδιόκτητο κτηριακό συγκρότημα, το τής Αλβανίας Φ. Νάνο, ο βουλευτής Λ. Ζαγορίτης, ο οποίο ανταποκρίνεται στις πιο σύγχρονες διεθνείς εκπαι- πρέσβης Δ. Ηλιόπουλος, ο Πρόεδρος τής Φιλεκπαιδευ- δευτικές απαιτήσεις. τικής Εταιρείας καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, ο Γενικός Γραμματέας καθηγητής Ι. Παρασκευόπουλος, όλα τα Σε αμφιθεατρικό οικόπεδο 100 περίπου στρεμμάτων μέλη τού Δ.Σ. και πολλοί εταίροι τής Φ.Ε. το κτήριο, ειδικά μελετημένο από τους εκλεκτούς αρχι- τέκτονες, καθηγητές τού ΕΜΠ Δημήτρη Ησαΐα και Τάση Στην ομιλία του κατά την τελετή των εγκαινίων ο Παπαϊωάννου, εταίρους τής Φ.Ε., είναι κατασκευασμένο Πρόεδρος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας καθηγητής Γ. με υψηλές προδιαγραφές λειτουργικότητας, αισθητικής Μπαμπινιώτης παρουσίασε το όραμα τού Διοικητικού Συμβουλίου για την ίδρυση Αρσακείου στα Τίρανα:

Η ΑΛΜΑΤΩΔΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ñ ΝΕΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 115 «Ένα όραμα τού Διοικητικού Συμβουλίου τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας άρχισε να πραγματοποιείται το 1998 και ολοκληρώνεται σήμερα, το 2007, με το περικαλλές σχολικό συγκρότημα τού Αρσακείου στα Τίρανα. Το Αρ- σάκειο Ελληνοαλβανικό Κολέγιο Τιράνων αποκτά την δική του στέγη και λειτουργεί πλέον στον δικό του χώρο, στο ιδιόκτητο σχολικό συγκρότημα στα Τίρανα. Έτσι ένα όραμα παιδείας, ένα όραμα πολιτισμού, ένα όραμα φι- λίας και συνεργασίας, ένα όραμα πνευματικής συνάντησης Ελλάδος και Αλβανίας στο επίπεδο μιας ποιοτικής πρότυπης σχολικής παιδείας εδραιώνεται και εδράζεται σήμερα. Η μικρή Ελλάδα δεν είχε και δεν έχει πρόθεση «διείσδυσης» στις γειτονικές χώρες με την πολιτική έννοια τού όρου. Είχε και έχει την φιλοδοξία, με την μακραίωνη, διεθνώς αναγνωρισμένη παράδοση παιδείας και πολιτι- σμού που διαθέτει, να δώσει πρώτη το χέρι για μια ουσιαστική γνωριμία και συνεργασία με γειτονικές χώρες που δεν μπορεί παρά να ξεκινάει από την παιδεία. Αυτό το όραμα και την φιλοδοξία τής Ελλάδος υπηρετεί ένα ιστορικό (από το 1836) μη κερδοσκοπικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, με το Αρσάκειο Σχο- λείο στα Τίρανα. Το Σχολείο αυτό λειτουργεί με το αλβανικό πρόγραμμα που ορίζει το Υπουργείο Παιδείας τής Αλβανίας, με την προσθήκη ενός προγράμματος συστηματικής διδασκαλίας τής ελληνικής γλώσσας, τού ευρω- παϊκού πολιτισμού και τής αγγλικής γλώσσας. Οι μαθητές που θα αποφοιτούν από το Αρσάκειο Ελληνοαλβανικό Κολέγιο Τιράνων θα έχουν αποκτήσει γερή μόρφωση στα Αλβανικά (αφού θα σταδιοδρομήσουν στην Αλβανία) από επιλεγμένο και εκπαιδευμένο προσωπικό Αλβανών εκπαιδευτικών τού Αρσακείου και παράλληλα θα δια- θέτουν μια πολύ καλή γνώση τής ελληνικής γλώσσας, αλλά και τής αγγλικής γλώσσας και τού ευρωπαϊκού πο- λιτισμού γενικότερα από ένα επίσης κατάλληλα επιλεγμένο και καλά εκπαιδευμένο προσωπικό Ελλήνων εκ- παιδευτικών. Τα αποτελέσματα αυτής τής συνεργασίας είναι ήδη εμφανή στην ποιότητα παιδείας που παίρνουν οι μαθητές τού Αρσακείου Τιράνων, η οποία κρίνεται ως πρότυπη και αξιολογείται ως άριστη σε μέθοδο, εφαρ- μογή και αποτελέσματα από τους εκπαιδευτικούς επιθεωρητές τού Υπουργείου Παιδείας τής Αλβανίας. Ως μη κερδοσκοπικό κοινωφελές ίδρυμα η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία καλύπτει τα έξοδα τής λειτουργίας τού Σχολείου αλλά δεν θα διέθετε τους οικονομικούς πόρους ανεγέρσεως ενός τέτοιου λαμπρού και δαπανηρού σχολικού συγκροτήματος, που δεν έχει όμοιό του στα Βαλκάνια. Σ’ αυτό βοήθησε το Πρόγραμμα Αναπτυξιακής Συνεργασίας που χειρίζεται το Υπουργείο Εξωτερικών τής Ελλάδος. Υπουργοί και υφυπουργοί και διοικητικά στελέχη αυτού τού Υπουργείου από το 1994 έως και σήμερα κατανόησαν την σημασία και στήριξαν οικονομικά με το Κοινοτικό Πρόγραμμα το έργο τής ανέγερσης τού σχολικού κτηρίου τού Αρσακείου Τιράνων. Βοήθησαν επίσης και Έλληνες ιδιώτες χορηγοί. Και βεβαίως η ίδια η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Παράλληλα, η αλβανική πλευρά, ιδίως το Υπουργείο Παιδείας, στήριξε την πραγματοποίηση τού έργου –κυρίως στο εκπαιδευτικό επί- πεδο–, ώστε να μπορεί να λειτουργεί το Σχολείο απρόσκοπτα. Είναι αυτονόητο ότι την ευθύνη, την καθημερινή σχεδόν φροντίδα, όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, παρεμ- βάσεις και αποφάσεις είχε από το στάδιο τής σύλληψης έως και το στάδιο τής αποπεράτωσης το Διοικητικό Συμ- βούλιο τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας με επί κεφαλής τον Πρόεδρο τού Διοικητικού Συμβουλίου. Το Διοικητικό Συμβούλιο έλαβε όλες τις κρίσιμες αποφάσεις και ανέλαβε την πρωτοβουλία και τις ευθύνες για ένα τέτοιο, τολμηρό και, οπωσδήποτε, πρωτόγνωρο εγχείρημα, που με την στήριξη όλων όσοι αναφέρθηκαν έφθασε σε αίσιο πέρας με εξίσου αίσιο –ελπίζουμε– μέλλον. Το Διοικητικό Συμβούλιο όρισε επίσης ως πρώτη διευθύντρια τού Αρσακείου Τιράνων την κ. Σαπφώ Μαζαράκη και, τελευταία, ως δεύτερη διευθύντρια την κ. Φανή Φασμού- λου, και οι δύο πρώην Διευθύντριες των Αρσακείων Σχολείων. Στον χώρο τής Αλβανίας πολύτιμη υπήρξε η συμπαράσταση όλων των κατά καιρούς πρέσβεων τής Ελλάδος στην Αλβανία. Βεβαίως, όλη την προσπάθεια τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας ευλόγησε και στήριξε ηθικά ο Μα- καριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος, ο οποίος παρακολουθεί από κοντά το έργο τού Αρσακείου Τιράνων. Θεωρώ υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω τις Κυβερνήσεις τής Αλβανίας, τις προηγούμενες και την ση- μερινή, και ιδίως τους υπουργούς και τους υφυπουργούς Παιδείας που έδειξαν κατανόηση και βοήθησαν στην επίλυση ποικίλων προβλημάτων που εμφανίζει η ίδρυση και η λειτουργία ενός σχολείου. Αν δεν υπήρχε αυτή η στήριξη, δεν θα μπορούσε να ιδρυθεί και να λειτουργεί τόσο δημιουργικά το Αρσάκειο Τιράνων. Ευχαριστίες οφείλονται στους Αλβανούς εκπαιδευτικούς των Σχολείων μας, που με ζήλο και με αφοσίωση επιτελούν το έρ- γο τους ανταποκρινόμενοι στις υψηλές απαιτήσεις τού Σχολείου. Τέλος, ευχαριστούμε τους γονείς τής Αλβανίας που εμπιστεύθηκαν στο Αρσάκειο την μόρφωση των παιδιών τους, ενίοτε και με οικονομικές θυσίες. Όλοι όσοι βοήθησαν στο να ιδρυθεί, να κτισθεί και να λειτουργήσει το Αρσάκειο Ελληνοαλβανικό Κολέγιο Τιράνων πρέπει να αισθάνονται υπερήφανοι για την γέφυρα παιδείας που κτίσθηκε μεταξύ Ελλάδος και Αλβα- νίας με προφανή αμοιβαία οφέλη.».

116 ΚΕΦΑΛΑΙO 1 Το Aρσάκειο Tιράνων H κεντρική είσοδος τού Aρσακείου Tιράνων

Η ΑΛΜΑΤΩΔΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ñ ΝΕΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 117 Εσωτερικοί αύλειοι χώροι τού Σχολείου

118 ΚΕΦΑΛΑΙO 1 Xώρος πολλαπλών χρήσεων H Bιβλιοθήκη τού Σχολείου

Η ΑΛΜΑΤΩΔΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ñ ΝΕΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 119 Η αίθουσα Hλεκτρονικών Yπολογιστών «Αθηνούλα Μαρτίνου», χορηγία τού ζεύγους Μαρτίνου στην μνήμη τής κόρης τους Εργαστήριο Φυσικών επιστημών Εργαστήριο Bιολογίας

120 ΚΕΦΑΛΑΙO 1 Οι υπουργοί Παιδείας τής Ελλάδας και τής Αλβανίας κόβουν την κορδέλα των εγκαινίων (αριστερά). Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος και ο υπουργός Παιδείας τής Ελλάδας Γερ. Αρσένης σε τάξη τού Σχολείου (δεξιά) Μέλη τού Δ.Σ. και υπηρεσιακά στελέχη τής Φ.Ε. στο υπό ανέγερση σχολικό Ο Πρόεδρος τής Φ.Ε. συγκρότημα τού Αρσακείου Τιράνων καθηγητής κ. Γ. Μπαμπινιώτης απονέμει τιμητικό δίπλωμα και μετάλλιο στον κ. Βασίλη Θεοχαράκη, έναν εκ των χορηγών τού Σχολείου. Επίσκεψη τού υπουργού Παιδείας τής Αλβανίας στο Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού (αριστερά) Ο Πρόεδρος τής Βουλής κ. Απ. Κακλαμάνης επισκέφθηκε το Αρσάκειο Τιράνων το 2002 μαζί με τον Έλληνα πρέσβη κ. Δ. Ηλιόπουλο (δεξιά).

Η ΑΛΜΑΤΩΔΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ñ ΝΕΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 121 2002. Επίσκεψη στο Αρσάκειο Τιράνων τού πρωθυπουργού κ. Κ. Σημίτη, τού υπουργού Παιδείας κ. Γ. Παπανδρέου και τού υφυπουργού Τύπου κ. Τ. Χυτήρη Ο Πρόεδρος τής Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, συνοδευόμενος από την υπουργό Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου, σε επίσκεψή του στο Αρσάκειο Τιράνων το 2005. 2005. Αναμνηστική φωτογραφία στο Αρσάκειο Τιράνων με τον Πρόεδρο τής Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλο, την Υπουργό Παιδείας Μ. Γιαννάκου, τον Υφυπουργό Εξωτερικών κ. Ευρ. Στυλιανίδη, τον Πρόεδρο και τον Γενικό Γραμματέα τής Φ.Ε. καθηγητές κ. Γ. Μπαμπινιώτη και Ιω. Παρασκευόπουλο

122 ΚΕΦΑΛΑΙO 1 Ο υπουργός Επίσκεψη Παιδείας Ελλήνων βουλευτών κ. Ευρ. Στυλιανίδης στο Αρσάκειο μίλησε στην τελετή Τιράνων εγκαινίων τού ιδιόκτητου συγκροτήματος τού Αρσακείου Τιράνων τον Οκτώβριο τού 2007. Μαθητές τού Αρσακείου Τιράνων φωτογραφίζονται στην Ελληνική Πρεσβεία στα Τίρανα με τον πρέσβη κ. Αλ. Μαλιά.

Η ΑΛΜΑΤΩΔΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ñ ΝΕΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 123 Το 2013 ο Πρόεδρος τής Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, συνοδευόμενος από τον Πρόεδρο τής Φ.Ε. καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη και τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιο, επισκέφθηκε το Αρσάκειο Τιράνων και μίλησε στους μαθητές. Η υπουργός Πολιτισμού κ. Λυδία Κονιόρδου, απόφοιτος των Σχολείων, επισκέφθηκε το 2013 το Αρσάκειο Τιράνων και παρακολούθησε το μάθημα σε τάξεις τού Δημοτικού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Γνώση και αγωγή στα Αρσάκεια Σχολεία

Γνώση και αγωγή είναι το δίπολο τής ανθρωπιστικής παιδείας που, σε συν- δυασμό με την ενσωμάτωση τής εξελιγμένης εκπαιδευτικής τεχνολογίας, διατηρεί τα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας στην εκπαιδευτική πρωτοπορία. H ουσιαστική και ποιοτική παιδεία που παρέχουν στους μαθητές τους τα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία αποτιμάται μέσα από τις γενιές των αποφοί- των τους, οι οποίοι προσφέρουν στην κοινωνία όχι μόνο με τις στέρεες γνώσεις τους αλλά και με την υπευθυνότητα, την αξιοπρέπεια, την ανθρω- πιά και την αλληλεγγύη που διδάχθηκαν στα σχολικά τους χρόνια.

204 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 Από τις γνώσεις στην γνώση λεκπαιδευτικής Εταιρείας e-arsakeio και στο εκτενές έντυπο και ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό που βρίσκεται Η πορεία των μαθητών των Σχολείων τής Φιλεκπαι- αναρτημένο εκεί, εξοικειώνονται με ελκυστικές και σύγ- δευτικής Εταιρείας προς την επιτυχή κατάκτηση τής γνώ- χρονες διαδικασίες αναζήτησης και προσέγγισης τής σης υποστηρίζεται ποικιλοτρόπως με τις κατάλληλες γνώσης και αποκτούν σύνθετες δεξιότητες ψηφιακού παιδευτικές στρατηγικές. γραμματισμού. Προωθείται συστηματικά σε όλες τις βαθμίδες εκπαί- Τα αντικείμενα τής Θεατρικής Αγωγής, τής Φυσικής δευσης και σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα η ανακά- Αγωγής και τής Μουσικής σε όλες τις βαθμίδες, τής λυψη τής γνώσης από τους ίδιους τους μαθητές. Μουσικοκινητικής Αγωγής στο Νηπιαγωγείο και το Δη- μοτικό και τής Φυσικής, τής Πληροφορικής και των Ξέ- Τα διδακτικά αντικείμενα συνδέονται με βιωματικές νων Γλωσσών στο Δημοτικό διδάσκονται από εξειδι- δραστηριότητες που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα κευμένους εκπαιδευτικούς. τής μαθησιακής διαδικασίας: δραματοποιήσεις, διαλό- γους επιχειρηματολογίας, εκπαιδευτικές επισκέψεις, Ενίσχυση τού ωρολογίου επαφή με πολυτροπικά κείμενα, οργάνωση ομαδοσυν- προγράμματος εργατικών δραστηριοτήτων, επικοινωνία με ανθρώ- πους τής τέχνης και των γραμμάτων, οργάνωση επιστη- Η επίτευξη των πολυσύνθετων παιδευτικών στόχων μονικών συνεδρίων (βλ. κεφ. 9), συμμετοχή σε ευρω- τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας οφείλεται σε μεγάλο παϊκά και διεθνή προγράμματα και διαγωνισμούς (βλ. βαθμό, μεταξύ άλλων, στην δυνατότητά της να ενισχύει κεφ. 6), συνεργασίες με πανεπιστήμια τού εξωτερικού με πρόσθετες διδακτικές ώρες τα διδακτικά αντικείμενα (βλ. κεφ. 10). που προβλέπονται από το επίσημο αναλυτικό πρόγραμ- μα τού Υπουργείου Παιδείας, αλλά και να προσθέτει Οργανώνονται διαθεματικά projects στην καθημερινή διδακτική πραγματικότητα νέα, σε όλες τις τάξεις και τις βαθμίδες σύγχρονα αντικείμενα και πολιτιστικές δράσεις που εκπαίδευσης, για την εκπόνηση καλύπτουν τις σύνθετες γνωστικές, ψυχοσυναισθη- ματικές και κοινωνικές ανάγκες των μαθητών που φοι- των οποίων συνδέεται η ύλη διαφορετικών τούν στα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία. Η προσπάθεια μαθημάτων και η θεματολογία αυτή ξεκίνησε από το σχολικό έτος 1990-1991 κατά το οποίο το εξάωρο πρωινό ωρολόγιο πρόγραμμα των διαφορετικών επιστημονικών κλάδων. Αρσακείων Γυμνασίων και Λυκείων διευρύνθηκε δύο φορές την εβδομάδα σε επτάωρο, με την εφαρμογή τού Οι μαθητές ενθαρρύνονται να μελετούν μόνοι τους, πιλοτικού προγράμματος «Ώρες Ενισχυτικής Διδασκα- να οργανώνουν την μελέτη τους μεθοδικά και απο- λίας». Στις πρόσθετες αυτές ώρες οι μαθητές διδάσκο- τελεσματικά. Η καθημερινή ύλη κατανέμεται με τρόπο νταν Αρχαία Ελληνικά και Μαθηματικά στο Γυμνάσιο και που δεν επιβαρύνει την μαθησιακή προσπάθεια και δεν Νεοελληνική Γλώσσα, Έκθεση, Δοκίμιο, Λατινικά, Μα- απαιτεί συμμετοχή τού γονέα στην μελέτη τού παιδιού θηματικά, Φυσική, Χημεία, Βιολογία και Κοινωνιολογία στο σπίτι. στο Λύκειο. Για την διδασκαλία των ενισχυτικών αυτών μαθημάτων εκδόθηκαν ειδικές «Βοηθητικές Σημειώσεις Οργανώνονται διαθεματικά projects σε όλες τις τά- για το Πρόγραμμα Πρόσθετων Μαθημάτων» για την Ελ- ξεις και τις βαθμίδες εκπαίδευσης, για την εκπόνηση των ληνική Γλώσσα, το Δοκίμιο, τα Αρχαία Ελληνικά, τα οποίων συνδέεται η ύλη διαφορετικών μαθημάτων και Μαθηματικά, την Φυσική, την Χημεία, την Βιολογία. η θεματολογία διαφορετικών επιστημονικών κλάδων. Οι μαθητές εξοικειώνονται με τα γενικά χαρακτηριστικά Το 1992 εισήχθη το μάθημα τής Πληροφορικής αρ- και τις ανακαλυπτικές διαδικασίες τής επιστημονικής χικά στην Γ’ Γυμνασίου, ενώ το 1993 τα τμήματα τής Α’ έρευνας και ασκούνται στην σύνθεση και την παρουσία- και τής Β’ Λυκείου χωρίστηκαν πειραματικά, για πρώτη ση ερευνητικών εργασιών. φορά, σε κλασική και πρακτική κατεύθυνση, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Την ίδια χρονιά οι Τα διδακτικά αντικείμενα προσεγγίζονται μέσω ηλε- πρόσθετες «Ώρες Ενισχυτικής Διδασκαλίας» ενσωμα- κτρονικών υπολογιστών, διαδραστικών πινάκων και tablets σε τάξεις, εργαστήρια, βιβλιοθήκες. Οι μαθητές, έχοντας πρόσβαση στην ψηφιακή πλατφόρμα τής Φι-

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 205 τώθηκαν στο καθημερινό πρόγραμμα, το οποίο για τα λεκπαιδευτικής Εταιρείας έχει εισηγηθεί τον θεσμό τής Γυμνάσια και τα Λύκεια διαμορφώθηκε σε επτάωρο. Το «Ζώνης Πολιτισμού και Αθλητισμού», στο πλαίσιο τής 1995 εισήχθη για πρώτη φορά στα Γυμνάσια το μάθη- οποίας διδάσκονται Προγραμματισμός, Δημιουργική μα τής Τεχνολογίας. Από το σχολικό έτος 2007-2008, Γραφή, Πειράματα, Αθλητικές Δραστηριότητες, Αγωγή τα Δημοτικά Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Υγείας, Εφηβική Ψυχολογία, Θέατρο, Τοπική Ιστορία, λειτούργησαν επίσης με πλήρες επτάωρο, ενώ από το Νεανική Επιχειρηματικότητα, Μεθοδολογία Επιστημο- σχολικό έτος 2013-2014 εισήχθη το πλήρες διδακτικό νικής Έρευνας. οκτάωρο ανά ημέρα. Οι πρόσθετες διδακτικές ώρες στα υπάρχοντα διδα- Η σταδιακή αυτή διεύρυνση τού πρωινού προγράμ- κτικά αντικείμενα και τα νέα αντικείμενα από τον χώρο ματος επέτρεψε στην Εποπτεία των Αρσακείων – Τοσι- τής επιστήμης και τού πολιτισμού αναπροσαρμόζονται τσείων Σχολείων όχι μόνο να ενισχύσει με πρόσθετες δι- κάθε χρόνο ανάλογα με το εκάστοτε ισχύον εκπαιδευ- δακτικές ώρες τα ήδη υπάρχοντα στο ωρολόγιο σχολι- τικό σύστημα, τις ανάγκες κάθε τοπικής σχολικής κοινό- κό πρόγραμμα αντικείμενα, αλλά και να εισαγάγει στην τητας και τις επιλογές των μαθητών με βάση τα προσω- καθημερινή σχολική τάξη νέα, ενδιαφέροντα αντικείμε- πικά τους ενδιαφέροντα, τις κλίσεις και τις δεξιότητές να από διαφορετικούς τομείς τής επιστήμης και τού πο- τους. λιτισμού. Έτσι ενισχύθηκαν: ñ στο Δημοτικό: τα μαθήματα τής Ελληνικής Γλώσσας, Ανθρωπιστική παιδεία των Μαθηματικών, των Ξένων Γλωσσών (Αγγλικών, και εκπαίδευση Γαλλικών ή Γερμανικών), τής Πληροφορικής, τής Φυσι- κής Αγωγής, των Εικαστικών και τής Μουσικής Όλα τα διδακτικά αντικείμενα υπηρετούν την θεμε- ñ στο Γυμνάσιο: τα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών, λιώδη στόχευση των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων τής Φυσικής και των Ξένων Γλωσσών για παροχή ποιοτικής ανθρωπιστικής εκπαίδευσης, η ñ στο Λύκειο: η Νέα Ελληνική Γλώσσα, η Ξένη Γλώσσα οποία αποσκοπεί στην πολύπλευρη καλλιέργεια τής (Αγγλικά, Γαλλικά ή Γερμανικά) και τα μαθήματα Προ- προσωπικότητας τού νέου ανθρώπου, σύμφωνα με το σανατολισμού. διαχρονικό όραμα των ιδρυτών τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Για την πραγμάτωση αυτού τού οράματος η Στα νέα αντικείμενα συγκαταλέγονται: Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία εμπλουτίζει το ωρολόγιο πρό- ñ για το Νηπιαγωγείο: Θεατρική Αγωγή, Αγγλικά, Φι- γραμμα με πολυάριθμες δράσεις παιδείας και πολιτι- λαναγνωσία, Μουσειακή Αγωγή, Ελληνική Παράδοση, σμού, προκειμένου οι μαθητές των Σχολείων της να ει- Μουσικοκινητική Αγωγή, Εικαστική Έκφραση, Μουσι- σαχθούν από μικρή ηλικία στον χώρο τής διανόησης, κή Αγωγή και Φυσική Αγωγή των γραμμάτων και των τεχνών, να αγαπήσουν το βι- ñ για το Δημοτικό: Μουσικοκινητική Αγωγή και Ελλη- βλίο, να αναπτύξουν την κριτική σκέψη, την έκφραση νική Παράδοση (στις Α’ και Β’ τάξεις), Αγωγή Προφορι- και την ευαισθησία τους, να γνωρίσουν και να αφομοι- κού Λόγου (αρχικά στην Γ’ τάξη και στην συνέχεια σε ώσουν τις πανανθρώπινες διαχρονικές αξίες που έχει δη- όλες τις τάξεις τής πρωτοβάθμιας αλλά και τής δευτερο- μιουργήσει ο άνθρωπος κατά την ιστορική του πορεία. βάθμιας εκπαίδευσης), Πληροφορική (αρχικά στις Δ’, Ε’ και Στ’ τάξεις, ενσωματωμένη στα υπάρχοντα διδακτικά H παροχή ποιοτικής ανθρωπιστικής αντικείμενα, και στην συνέχεια ως ανεξάρτητη πρακτική εκπαίδευσης αποσκοπεί στην πολύπλευρη εφαρμογή στα εργαστήρια Πληροφορικής για τους μα- θητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης), Φιλαναγνω- καλλιέργεια τής προσωπικότητας σία, Μαθηματική Σκέψη, Δημιουργική Σκέψη, Θεατρική τού νέου ανθρώπου, σύμφωνα Αγωγή, Εργαστήρι Πειραμάτων, Ψηφιακή Τέχνη, Ευρω- με το διαχρονικό όραμα των ιδρυτών παϊκός Πολιτισμός, SHTEAM (Science, Humanities, τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Technology, Engineering, Art, Mathematics) ñ για το Γυμνάσιο: Αγωγή Προφορικού Λόγου, Μαθη- Στα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία τα διδακτικά αντι- ματική Σκέψη, Φυσική, Σχολικός Επαγγελματικός Προ- κείμενα συνδέονται με την καθημερινή ζωή και εμπειρία σανατολισμός. Για το κρίσιμο αυτό στάδιο τής σχολικής με στόχο την ανάπτυξη ισχυρών προσωπικών βιωμάτων ζωής των μαθητών, η Εποπτεία των Σχολείων τής Φι-

206 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 εκ μέρους των μαθητών. Στην σχολική τάξη η ομαδο- ντικών κειμένων, τής προφορικής και τής γραπτής έκ- συνεργατική διδασκαλία έχει σταθερή θέση (π.χ. στην φρασης, τής πρόσληψης και τής παραγωγής κατάλλη- επεξεργασία των ιστορικών πηγών σε όλες τις τάξεις, λου λόγου σε όλες τις επικοινωνιακές περιστάσεις τής στην ανάλυση λογοτεχνικών κειμένων, στην μελέτη κοι- σύγχρονης ζωής. Η γλώσσα, με άλλα λόγια, αντιμετω- νωνικών φαινομένων ή εξελίξεων, φιλοσοφικών αντι- πίζεται σύμφωνα και με τα πιο πρόσφατα πορίσματα τής λήψεων, εικαστικών ρευμάτων και τάσεων, θρησκειών, γλωσσολογικής επιστήμης ως βασική συντεταγμένη αθλητικών ιδεωδών), ενώ η ενεργοποίηση και η συμ- τού σχολικού προγράμματος σε όλες τις βαθμίδες και μετοχή όλων των μαθητών σε πολιτιστικές-μορφωτι- διατρέχει το σχολικό πρόγραμμα σε όλες του τις πτυχές κές δραστηριότητες αποτελεί κεντρικό στόχο κάθε εκ- (μαθήματα, εορτές, επετείους, επισκέψεις, εξορμήσεις, παιδευτικού (π.χ. η ώθηση των παιδιών να συμμετά- συναντήσεις, συνέδρια, εκδηλώσεις, ξεναγήσεις κ.λπ.). σχουν σε διαθεματικές δράσεις, ερευνητικές εργασίες, αγώνες λόγου και τέχνης, διαγωνισμούς γλωσσομάθει- Πιο συγκεκριμένα, η γλωσσική διδασκαλία στα Αρ- ας, διαγωνισμούς εικαστικών, αθλητικές δραστηριότη- σάκεια υπηρετεί διαβαθμισμένους στόχους. Η εντατι- τες). Επιπλέον, η δραματοποίηση (π.χ. αποσπασμάτων κή και με φροντίδα διδασκαλία τής Ελληνικής Γλώσσας λογοτεχνικών έργων), οι αντιλογίες (π.χ. στην Έκθεση στοχεύει στο να πετύχουν οι μαθητές αρχικά τους εξής όλων των τάξεων Γυμνασίου και Λυκείου), η συσχέτιση διδακτικούς στόχους: ιστορικών γεγονότων με σύγχρονα γεγονότα, οι εικαστι- ñ να συνειδητοποιήσουν και να κωδικοποιήσουν τους κές απεικονίσεις, οι διεπιστημονικές/διαθεματικές συν- εργασίες, η προβολή έργων από σύγχρονες ψηφιακές μηχανισμούς λειτουργίας και χρήσης τής γλώσσας πηγές, η μελέτη έργων τέχνης, η πρόσκληση ειδικών για τους να μιλήσουν στην τάξη, σε συνεργασία πάντοτε με την ñ να εμπεδώσουν ποικίλες εναλλακτικές δυνατότητες Διεύθυνση τού Σχολείου, η χρήση τής βιβλιοθήκης και και επιλογές στην γλωσσική έκφραση με έμφαση κυ- τού διαδικτύου δημιουργούν στους μαθητές ερεθίσμα- ρίως σε γλωσσικές ιδιαιτερότητες και δυσκολίες με τις τα για έρευνα και αποτελούν σταθερό μέρος τής καθη- οποίες δεν έρχονται σε επαφή στην καθημερινή τους μερινής σχολικής πραγματικότητας, με τελικό στόχο την επικοινωνία και αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό όλων των μαθημά- ñ σταδιακά να αναπτύξουν αντανακλαστικά στον χειρι- των στα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. σμό οποιουδήποτε είδους κειμένου ως «υποψιασμέ- νοι χρήστες» τής γλώσσας. Αναφέρονται ορισμένες από τις παρεμβάσεις με τις Οι προαναφερθέντες διδακτικοί στόχοι κατατείνουν οποίες η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία υπηρετεί τον θεμε- στην επίτευξη των παρακάτω στόχων: λιώδη στόχο τής ανθρωπιστικής αγωγής και οι οποίες ñ στην συστηματική καλλιέργεια τής ικανότητας των μα- είναι ενσωματωμένες είτε στο πλαίσιο τού πρωινού θητών να ανταποκρίνονται επιτυχώς σε ποικίλους και προγράμματος είτε στο πλαίσιο ιδιαίτερων εκπαιδευτι- συχνά απρόβλεπτους γλωσσικούς ρόλους σε διάφο- κών και πολιτιστικών θεσμών και εκδηλώσεων. ρες περιστάσεις επικοινωνίας στην ζωή τους ñ στην τόνωση τής γλωσσικής αυτοπεποίθησης των Ελληνική Γλώσσα μαθητών με την ανάπτυξη ρητορικής/επιχειρηματο- λογικής ικανότητας που είναι απαραίτητη στον σύγ- Η Ελληνική Γλώσσα αντιμετωπίζεται στα Σχολεία τής χρονο κόσμο Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας ως αξία και ως ουσιώδης ñ στην ανάπτυξη γλωσσικής εκλέπτυνσης, δηλαδή στόχος κάθε διδασκαλίας σε όλες τις βαθμίδες τής εκ- προσωπικού γλωσσικού αισθητηρίου, που οδηγεί παίδευσης και όχι ως ένα ακόμα γνωστικό αντικείμενο στο να θεωρούν οι μαθητές την γλώσσα τους προ- προς διδασκαλία. Εκκινώντας από την θεμελιώδη επι- σωπικό τους θέμα και βασικό στοιχείο τής προσωπι- στημονική παραδοχή ότι γλώσσα και σκέψη συνδέο- κότητάς τους και, τέλος, νται αδιάσπαστα και ότι η γλωσσική ανάπτυξη σημαί- ñ στην κατανόηση τής ανθρώπινης σκέψης, τής ιστορίας νει και ανάπτυξη τής σκέψης των μαθητών, τα Αρσάκεια και τού πολιτισμού, αφού η γλώσσα συνιστά, εκτός Σχολεία αντιμετωπίζουν την γλωσσική διδασκαλία ολι- από μέσο επικοινωνίας, εργαλείο σκέψης και γνώσης στικά, δηλαδή ως συνολική, συστηματική μελέτη τού και πολιτισμική αξία. λεξιλογίου, τής γραμματικής, τής σύνταξης, των αυθε- Κύρια χαρακτηριστικά τής γλωσσικής διδασκα- λίας σε όλες τις βαθμίδες των Σχολείων τής Φιλεκπαι-

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 207 δευτικής Εταιρείας είναι μεταξύ άλλων τα εξής: μαθητών, τόσο σε επίπεδο πρόσληψης όσο και σε επί- ñ επικοινωνιοκεντρική, καθώς η σχολική αίθουσα με- πεδο παραγωγής, με λόγο προσεγμένο και ποιοτικό. Πιο συγκεκριμένα: τατρέπεται σε πεδίο για πρόβα ρεαλιστικών συνθη- ñ οι συχνές προσκλήσεις συγγραφέων, επιστημόνων, κών επικοινωνίας των μαθητών με έμφαση στον αυ- θορμητισμό, τον αυτοσχεδιασμό και στα γλωσσικά καλλιτεχνών που έρχονται στα Αρσάκεια και συνομι- παιχνίδια ρόλων λούν με τους μαθητές ñ κειμενοκεντρική, καθώς βασίζεται σε ποικίλα, αυ- ñ η μεθοδική επεξεργασία βιβλίων στο πλαίσιο τής φι- θεντικά, πολυτροπικά κείμενα που επιλέγει ο εκπαι- λαναγνωσίας και τής συνεργασίας των Σχολείων με δευτικός, ο μαθητής ή και οι δύο σε συνεργασία τις Βιβλιοθήκες τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, αλλά ñ μαθητοκεντρική και συνεργατική, καθώς προωθεί και η προσέγγιση πολλαπλών παράλληλων λογοτε- ενεργητικούς και βιωματικούς τρόπους μάθησης σε χνικών και μη λογοτεχνικών κειμένων στο μάθημα τής ζεύγη ή σε ομάδες μαθητών, με προσωπική εμπλοκή Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας τους σε θέματα γλωσσικά που σχετίζονται με τα εν- διαφέροντα και τις ανάγκες τους, χωρίς να παραλείπει Tα Αρσάκεια Σχολεία αντιμετωπίζουν και τον καθημερινό ή και ιδιωματικό λόγο των μαθη- την γλωσσική διδασκαλία ολιστικά, τών δηλαδή ως συνολική, συστηματική μελέτη ñ ολιστική, δεδομένου ότι οργανώνεται κάθε φορά σε όλα τα γλωσσικά επίπεδα (γραμματική – σύνταξη – τού λεξιλογίου, τής γραμματικής, λεξιλόγιο – χρήση) χωρίς να υποτιμά καμία πτυχή τής τής σύνταξης, των αυθεντικών κειμένων, γλώσσας ñ ευέλικτη και προσαρμοστική, καθώς αφήνει την δυ- τής προφορικής και τής γραπτής νατότητα στον εκπαιδευτικό να επιλέξει, σύμφωνα και έκφρασης, τής πρόσληψης με τις οδηγίες τού Συντονισμού Γλωσσικών Μαθημά- των τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, αυθεντικό γλωσ- και τής παραγωγής κατάλληλου λόγου σικό υλικό ανάλογα με τις ανάγκες τής σχολικής του σε όλες τις επικοινωνιακές περιστάσεις ομάδας ñ μεθοδική και οργανωμένη, επειδή αποβλέπει σε τής σύγχρονης ζωής. συστηματική τακτοποίηση των γλωσσικών φαινομέ- νων (τύπων και λειτουργιών τους) στο νοητικό λεξικό ñ οι δραματοποιήσεις και οι εκφραστικές αναγνώσεις των μαθητών ποιοτικών λογοτεχνικών κειμένων ñ εστιασμένη στην ιστορική διάσταση των γλωσσικών φαινομένων, όπου αυτό εξυπηρετεί την ερμηνεία ñ οι εισηγήσεις και οι παρουσιάσεις στα Παναρσακεια- τους στους μαθητές, καθώς και στην διαθεματικότη- κά Μαθητικά Συνέδρια, αλλά και στο ευρύτερο τα, αφού προωθεί την σύνδεση των γλωσσικών θε- πλαίσιο των μαθημάτων με ομαδοσυνεργατική διδα- μάτων και εννοιών με άλλα γνωστικά πεδία τού σχο- σκαλία (μέθοδος project) λικού προγράμματος ñ συνθετική, με την έννοια ότι επιμένει στον σχεδιασμό ñ η καλλιέργεια τής ρητορικής ικανότητας των μαθη- τού μαθήματος από τον εκπαιδευτικό στο πλαίσιο μα- τών στο πλαίσιο των Απογευματινών Ομίλων ή ακό- κροπρόθεσμης στόχευσης στην γλωσσική ύλη μα και στην πρωινή Ζώνη Πολιτισμού τού ωρολογίου ñ ενισχυτική και επανορθωτική, διότι παρεμβαίνει προγράμματος όσο συχνά χρειάζεται σε διαπιστωμένες γλωσσικές ελλείψεις και αδυναμίες των μαθητών και, τέλος, ñ η καλλιέργεια τής δημιουργικής γραφής στην Ζώνη ñ συνεχής, αφού, πιστή στο δόγμα ότι γλώσσα μαθαί- Πολιτισμού τού ωρολογίου προγράμματος νουμε σε όλη μας την ζωή, αφορά όλες τις βαθμίδες τής εκπαίδευσης. ñ η συμμετοχή και η βράβευση μαθητών με δικό τους Κάθε δράση των Αρσακείων αποτελεί αφορμή για πεζό ή ποιητικό μυθοπλαστικό κείμενο στους ετήσι- γλωσσική καλλιέργεια και δίνει λαβή για επαφή των ους Αγώνες Λόγου και Τέχνης ñ η καθοδηγούμενη επαφή των μαθητών με κάθε εί- δους αυθεντικά και επίκαιρα κείμενα από τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, που αναρτώνται στην εκπαι- δευτική πλατφόρμα e-arsakeio από τον Συντονισμό ñ η καθοδηγούμενη χρήση έγκριτων εγχειριδίων ανα- φοράς τής Νεοελληνικής Γλώσσας (γραμματικές και λεξικά) στην σχολική αίθουσα και στο σπίτι

208 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 ñ η πρόσθετη ώρα διδασκαλίας τού ωρολογίου προ- τού Συντονισμού και διανέμεται έντυπο ή και μέσω τής γράμματος με τον τίτλο «Αγωγή Προφορικού Λό- εκπαιδευτικής πλατφόρμας e-arsakeio στην εκπαιδευτι- γου», που στοχεύει στην άσκηση των μαθητών στην κή κοινότητα. παραγωγή αυθόρμητου και προσχεδιασμένου προ- φορικού λόγου σε συνθήκες πλήρους σεβασμού των Επιγραμματικά, η φροντίδα για την γλωσσική καλ- κανόνων τού υγιούς διαλόγου λιέργεια στα Σχολεία όλων των βαθμίδων τής Φιλεκ- παιδευτικής Εταιρείας είναι συνεχής, ώστε να αποκτούν ñ τα προγράμματα δημιουργικότητας και καλλιτεχνικής οι μαθητές γλωσσική και επικοινωνιακή αποτελεσματι- έκφρασης στο πλαίσιο τής Θεατρικής Αγωγής και των κότητα και αυτάρκεια. Εικαστικών και στους κατάλληλους χώρους των Σχο- λείων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (θέατρα, βι- Στο πλαίσιο τής διδασκαλίας τής Eλληνικής Γλώσσας βλιοθήκες, αίθουσες μουσικής, εικαστικών και μου- έχουν εισαχθεί στο σχολικό πρόγραμμα: σειακής αγωγής) ñ H Αγωγή Προφορικού Λόγου. Σε πρόσθετη ώρα τού ωρολογίου προγράμματος (για πρώτη φορά από το ñ οι συστηματικές επισκέψεις και οι ξεναγήσεις μαθητών σχολικό έτος 2002-2003 στο Δημοτικό και στην Α’ Γυ- σε χώρους πολιτισμού και η παρακολούθηση προ- μνασίου και από το 2007-2008 στην Β’ και την Γ’ Γυ- σεκτικά επιλεγμένων θεατρικών παραστάσεων μνασίου και στα Λύκεια, αλλά και σε όλα τα γλωσσικά μαθήματα) οι μαθητές ασκούνται στην εφαρμογή αρ- ñ η καλλιέργεια τής γλωσσομάθειας (εκμάθηση μίας χών και τεχνικών διαλόγου, στην ανάπτυξη επιχειρημα- αρχικά ξένης γλώσσας και εν συνεχεία δεύτερης) που τολογίας, στην νοηματική ανάγνωση κειμένων, στην βασίζεται στην σύγκριση των ξένων γλωσσών με την αφήγηση και την περιγραφή, εκφέροντας αυθόρμητο Ελληνική και στην μεθοδική επισήμανση ομοιοτήτων και προσχεδιασμένο προφορικό λόγο. Με την Αγω- και διαφορών μεταξύ των γλωσσών γή Προφορικού Λόγου οι μαθητές ενισχύουν την ικα- νότητά τους να πείθουν και να αναπτύσσουν γλωσσικό συνιστούν σημαντικές ευκαιρίες, ώστε οι μαθητές των ήθος, ήθος λόγου, υπό την έννοια ότι ελέγχουν την Αρσακείων να ασκηθούν από νωρίς αποτελεσματικά αλήθεια των δικών τους λεγομένων, αποδέχονται την στην προφορική και την γραπτή επικοινωνία. Εκφρα- αλήθεια που ενυπάρχει σε αντίθετες θέσεις, σέβονται στικότητα, ακρίβεια, αυθεντικότητα, πρωτοτυπία, τον συνομιλητή τους και αξιοποιούν κατάλληλα τις βιωματικότητα, πειστικότητα, εκλέπτυνση τού λόγου πληροφορίες του για να ολοκληρώσουν και να διαμορ- καθίστανται σταδιακά εφόδιο των μαθητών. φώσουν την προσωπική τους επιχειρηματολογία. Η Αγωγή Προφορικού Λόγου συνδέεται διδακτικά με το Προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στις αυ- μάθημα τής Νεοελληνικής Γλώσσας-Έκθεσης και αντλεί ξημένες ανάγκες τής σύγχρονης γλωσσικής διδασκα- την θεματολογία της από τις θεματικές ενότητες τού μα- λίας έτσι όπως περιγράφηκε ανωτέρω, οι εκπαιδευτικοί θήματος αλλά και από ενδιαφέροντα θέματα τής επικαι- όλων των βαθμίδων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας ρότητας για τα οποία κρίνεται απαραίτητο να είναι ενη- παρακολουθούν στο πλαίσιο τού Συντονισμού Γλωσσι- μερωμένοι οι μαθητές. κών-Φιλολογικών Μαθημάτων τής Φιλεκπαιδευτικής ñ H Δημιουργική Γραφή. Συνδεδεμένη με το διδακτι- Εταιρείας: κό αντικείμενο τής Ελληνικής Γλώσσας στο Δημοτικό και ñ συχνές επιμορφώσεις σχετικές με επίκαιρες εκφάν- το Γυμνάσιο από το σχολικό έτος 2007-2008 και ενσω- ματωμένη στο μάθημα τής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας σεις τής διδασκαλίας τής γλώσσας (π.χ. εφαρμογή αλλά και στην Ζώνη Πολιτισμού των Γυμνασίων και αρχών προσέγγισης κειμένου μέσα από κειμενικούς στους Απογευματινούς Ομίλους, η Δημιουργική Γραφή δείκτες, χρήση σύγχρονων γραμματικών τής γλώσσας βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν την φαντασία και και σύγκριση γραμματικών, απαιτητικά λεξιλογικά- την δημιουργικότητά τους, να καλλιεργήσουν τις εκφρα- γραμματικά-συντακτικά-χρηστικά θέματα), καθώς και στικές τους δυνατότητες και να γίνουν επαρκέστεροι ανα- με τις εκάστοτε ισχύουσες επίσημες οδηγίες και δια- γνώστες, με την βιωματική δραστηριότητα τής συγγρα- τάξεις αναφορικά με το Γλωσσικό μάθημα, τα Προ- φής και με πρακτικές ασκήσεις στην λογοτεχνική γραφή. γράμματα Σπουδών και τα σχολικά εγχειρίδια Με συστηματικά οργανωμένες δραστηριότητες οι μαθη- ñ δειγματικές διδασκαλίες από τους Συντονιστές τής τές ωθούνται στην εξωτερίκευση τού εσωτερικού τους Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, από εξειδικευμένους και κόσμου και στην έκφραση των συναισθημάτων και έμπειρους συναδέλφους τους και από προσκεκλημέ- νους ειδικούς επί των θεμάτων. Οι εκπαιδευτικοί επίσης λαμβάνουν πλούσιο ενισχυ- τικό εκπαιδευτικό υλικό, που εκπονείται στο πλαίσιο

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 209 των ιδεών τους. Βασιζόμενοι σε επιλεγμένα λογοτεχνι- κίας και στοχεύει στην ανάπτυξη τής κοινωνικής ευαι- κά κείμενα συνεχίζουν μια ιστορία από το σημείο στο σθησίας των παιδιών. Στο τέλος τής σχολικής χρονιάς οποίο έχει σταματήσει ο συγγραφέας ή την αναπλάθουν αναρτάται στην ιστοσελίδα τής Φιλεκπαιδευτικής Εται- αλλάζοντας τον τόπο, τον χρόνο, τους ήρωες, τις συνθή- κες. Εξετάζουν τι θα συνέβαινε σε μια ιστορία «αν» κάτι Η Φιλαναγνωσία καλλιεργεί άλλαζε απρόσμενα, ερμηνεύουν τα εσωτερικά κίνητρα την γλωσσική έκφραση των ηρώων, δημιουργούν νέες ιστορίες διαπλέκοντας το με βιωματικό τρόπο ρεαλιστικό με το φανταστικό στοιχείο. Παράλληλα, ασκούνται στις αλλαγές ύφους, έκφρασης, μορφής, μέσα από δράσεις συνεργατικές. H Δημιουργική Γραφή βοηθά ρείας κατάλογος με προτεινόμενα βιβλία που μπορούν τους μαθητές να αναπτύξουν την φαντασία να διαβάσουν οι μαθητές των Δημοτικών Σχολείων κα- τά την διάρκεια τού καλοκαιριού. και την δημιουργικότητά τους, να καλλιεργήσουν τις εκφραστικές τους Ξένες Γλώσσες δυνατότητες και να γίνουν επαρκέστεροι Στα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία λειτουργούν τρία αναγνώστες, με την βιωματική τμήματα Ξένων Γλωσσών (Αγγλικό, Γαλλικό και Γερμα- δραστηριότητα τής συγγραφής νικό) με κοινή φιλοσοφία και στόχο οι μαθητές να αι- σθάνονται πολίτες τού κόσμου. και με πρακτικές ασκήσεις στην λογοτεχνική γραφή. Το ενισχυμένο πρόγραμμα διδασκαλίας των ξέ- νων γλωσσών στο Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και το ανάλογα με το κείμενο που γράφουν, ώστε αυτό να υπη- Γυμνάσιο επιτρέπει στους μαθητές να κατακτούν από ρετεί νέους στόχους και να απευθύνεται σε διαφορετι- μικρή ηλικία υψηλά επίπεδα γλωσσομάθειας και να κούς αναγνώστες ή να μεταδίδει ίδια ή διαφορετικά συν- παίρνουν τα επίσημα αναγνωρισμένα πτυχία των ξέ- αισθήματα από αυτά που μετέδιδε το αρχικό κείμενο. νων γλωσσών ήδη στις γυμνασιακές τάξεις ή και νω- ñ H Φιλαναγνωσία. Ενσωματωμένη ως συστηματική ρίτερα. δράση μέσα σε όλα σχεδόν τα διδακτικά αντικείμενα τού Γυμνασίου και ως επιπλέον ώρα (μία εβδομαδι- Η εισαγωγή τής αγγλικής γλώσσας, με 2 ώρες διδα- αίως) σε όλες τις τάξεις τού Δημοτικού, η φιλαναγνωσία σκαλίας την εβδομάδα, ήδη από το Νηπιαγωγείο (από στα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας στοχεύει το σχολικό έτος 2012-2013) αποτελεί βήμα καθοριστι- στην εξοικείωση των μαθητών με το ποιοτικό λογο- κής σημασίας για την ανάπτυξη τού λόγου, τής σκέψης τεχνικό βιβλίο και στην ανάπτυξη τής δημιουργικής και τής έκφρασης των μαθητών, σε ηλικίες κατά τις σκέψης, τής φαντασίας, στην εξωτερίκευση των σκέψε- οποίες η ανάπτυξη θεμελιωδών γλωσσικών μηχανι- ων και των συναισθημάτων τους. Με στόχο την ενίσχυ- σμών πραγματοποιείται με ταχύτερους ρυθμούς, επιφέ- ση τής φιλαναγνωσίας εισήχθη, από το σχολικό έτος ρει μονιμότερα μαθησιακά αποτελέσματα και απαιτεί 2003-2004, ο θεσμός τής «Δανειστικής Βιβλιοθήκης» μικρότερη ενσυνείδητη προσπάθεια. Στην συνέχεια, η αρχικά για τα παιδιά τού Νηπιαγωγείου και στην συνέ- συστηματική καλλιέργεια τής αγγλικής γλώσσας στην χεια όλων των τάξεων τού Δημοτικού, ενώ από το σχο- Α’ και την Β’ Δημοτικού, σε συνδυασμό με την παράλ- λικό έτος 2007-2008 εισήχθη στο σχολικό πρόγραμμα ληλη ανάπτυξη τής μητρικής γλώσσας που συντελείται ως αυτόνομη διδακτική ώρα η «Ώρα Βιβλιοθήκης». στο ίδιο χρονικό διάστημα, επιτρέπει την συνολική λει- Η φιλαναγνωσία καλλιεργεί την γλωσσική έκφραση με τουργική ωρίμαση των μαθησιακών μηχανισμών και βιωματικό τρόπο μέσα από δράσεις συνεργατικές. Οι την αξιοποίησή τους για την εκμάθηση τής δεύτερης ξέ- μαθητές διαβάζουν βιβλία κατά την διάρκεια ολόκλη- νης γλώσσας (Γαλλικής ή Γερμανικής) από την Γ’ Δημο- ρης τής σχολικής χρονιάς και εκπονούν διαθεματικές τικού. Συνολικά, στην διάρκεια των έξι χρόνων τής πρω- εργασίες, ατομικές και ομαδικές, με βάση την θεματο- τοβάθμιας εκπαίδευσης οι μαθητές των Σχολείων τής λογία κάθε βιβλίου. Τα βιβλία επιλέγονται με κριτήρια Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας διδάσκονται εβδομαδιαίως παιδαγωγικά και λογοτεχνικά, ενώ η θεματολογία τους την αγγλική γλώσσα για 3-5 ώρες και την γαλλική ή την συνδέεται με τα ενδιαφέροντα των μαθητών κάθε ηλι- γερμανική γλώσσα για 2-3 ώρες. Οι ώρες αυτές αυξά-

210 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 νονται στο Γυμνάσιο, όπου η αγγλική γλώσσα διδάσκε- εκδοτικούς οίκους, εκπαιδευτικά ιδρύματα και επιστη- ται εβδομαδιαίως για 4-5 ώρες και η γαλλική ή η γερ- μονικούς φορείς σε έντυπη και ψηφιακή μορφή και προ- μανική γλώσσα για 4 ώρες, με αποτέλεσμα και οι τρεις βάλλονται στους διαδραστικούς πίνακες των τάξεων μέ- ξένες γλώσσες να διδάσκονται πλέον με τον ίδιο ρυθμό σω ηλεκτρονικών υπολογιστών. Στο υλικό αυτό περι- που διδάσκεται και η μητρική ελληνική γλώσσα στα λαμβάνονται, μεταξύ άλλων, CDs, multiROMs, ψηφια- Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Στο Λύκειο, κές βιβλιοθήκες, πολυτροπικά κείμενα, online λεξικά, όταν οι γλωσσικοί μηχανισμοί και η ατομική στοχοπρο- χρήσιμοι εκπαιδευτικοί και πολιτιστικοί σύνδεσμοι, ται- σήλωση των μαθητών έχουν αναπτυχθεί σε μεγάλο νίες και βίντεο μικρής διάρκειας. Ταυτόχρονα, χρησιμο- βαθμό, η διδασκαλία και των τριών ξένων γλωσσών ποιείται διαδραστικό υλικό που σχεδιάζεται, εμπλουτί- καλύπτει εβδομαδιαίως 2-3 ώρες και στοχεύει στην ζεται και ανανεώνεται από τους Συντονιστές και τους εκ- καλλιέργεια σύνθετων επικοινωνιακών δεξιοτήτων, παιδευτικούς, το οποίο είναι προσβάσιμο μέσω τής ψη- που κρίνονται απαραίτητες για την επίτευξη ειδικών φιακής πλατφόρμας e-arsakeio και περιλαμβάνει: επαγγελματικών επιδιώξεων των μαθητών, όπως είναι: ñ βοηθήματα μελέτης ñ η εγγραφή σε πανεπιστήμια τού εξωτερικού ή ñ ασκήσεις οπτικοακουστικής κατανόησης ñ η εγγραφή σε ξενόγλωσσα τμήματα ελληνικών πανε- ñ online παιχνίδια λεξιλογίου και γραμματικής πιστημίων ñ θεωρία και ασκήσεις γραμματικής ñ η ενσωμάτωση σε ξενόγλωσσα επαγγελματικά περι- ñ ασκήσεις αυτοαξιολόγησης βάλλοντα ñ πολιτιστικά χαρακτηριστικά των χωρών, π.χ. τραγού- ñ η λήψη πτυχίων υψηλού επιπέδου γλωσσομάθειας δια, ταινίες, βιβλία και εξειδίκευσης. ñ διδακτικές προτάσεις, παρουσιάσεις, κουίζ γνώσεων σχετικών με τον πολιτισμό των αγγλόφωνων, των γαλ- Διαφοροποιημένη διδασκαλία λόφωνων και των γερμανόφωνων χωρών. Οι γενικές διδακτικές μέθοδοι και τα ειδικά βοηθητι- Τέλος, για την σταδιακή εξοικείωση των μαθητών με κά διδακτικά μέσα που χρησιμοποιούνται για την διδα- την ξένη γλώσσα αξιοποιούνται κατάλληλα διασκευα- σκαλία των ξένων γλωσσών είναι προσαρμοσμένα σμένα και απλοποιημένα λογοτεχνικά έργα, πεζογρα- στην ηλικία, στις μαθησιακές δυνατότητες και τις απαι- φήματα και ποιήματα. τήσεις των μαθητών κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας και διαφοροποιούνται ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες Αναπτύσσοντας δεξιότητες κάθε τάξης, τμήματος, επιπέδου ή, ακόμη, και μαθητή. Οι μαθητές κατατάσσονται σε επίπεδα, δηλαδή σε τμή- Οι εκσυγχρονισμένες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις με ματα εκμάθησης τής ξένης γλώσσας, ανάλογα με το μα- τις οποίες υλοποιείται η αποτελεσματική υποστήριξη θησιακό επίπεδο που έχουν κατακτήσει και το οποίο τής γλωσσομάθειας ξεκινούν ήδη από την προσχολική διαπιστώνεται με την συμμετοχή τους σε ενδοαρσακεια- ηλικία και αναπτύσσονται συστηματικά σε όλες τις βαθ- κές διαγνωστικές δοκιμασίες. Η διδασκαλία σε κάθε μίδες τής εκπαίδευσης. Στην προσχολική εκπαίδευση επίπεδο προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες ανάγκες των μα- τού Νηπιαγωγείου και στις πρώτες τάξεις τού Δημοτικού θητών που ανήκουν σε αυτό. Η λειτουργία των τμημά- Σχολείου καλλιεργείται βιωματικά η προφορική και η των αυτών επιτρέπει στους διδάσκοντες να εξατομι- ακουστική δεξιότητα των μαθητών με την εισαγωγή τού κεύουν, σε μεγάλο βαθμό, την διδασκαλία τους ανάλο- εκπαιδευτικού παιχνιδιού στην τάξη, με την ακρόαση γα όχι μόνο με τις προσωπικές δυνατότητες κάθε μαθη- και την αφήγηση ιστοριών, την εκμάθηση τραγουδιών τή, αλλά και ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, τις προσω- και την πραγματοποίηση δραματοποιήσεων. Σε μεγα- πικές κλίσεις ή τις στοχεύσεις του. λύτερες τάξεις τού Δημοτικού Σχολείου καλλιεργείται η δεξιότητα τής γραφής, ενώ δίνεται έμφαση στην σταδια- Διδακτικά μέσα κή ανάπτυξη επικοινωνιακών τεχνικών. Αντίστοιχα, ο προσανατολισμός τής διδακτικής μεθοδολογίας στην Για την υλοποίηση πολυεπίπεδων εκπαιδευτικών και κατάκτηση τής στέρεης γνώσης τής γραμματικής και τής πολιτιστικών δράσεων με τις οποίες προάγεται η γλωσ- σύνταξης κάθε ξένης γλώσσας ξεκινά από τις μεγαλύτε- σομάθεια των μαθητών των Αρσακείων χρησιμοποι- ρες τάξεις τού Δημοτικού και ολοκληρώνεται στις με- ούνται ειδικά σχεδιασμένα διδακτικά εγχειρίδια και μα- σαίες και τις υψηλότερες τάξεις τής δευτεροβάθμιας εκ- θησιακό υλικό που παρέχονται από αναγνωρισμένους παίδευσης (Γυμνάσιο και Λύκειο).

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 211 Με δεδομένη την ιδιαίτερη έμφαση που δίνεται στην Η διδασκαλία τής Αγγλικής Γλώσσας πολύπλευρη καλλιέργεια των ξενόγλωσσων επικοινω- νιακών δεξιοτήτων των μαθητών, σε όλες τις βαθμίδες Στο Νηπιαγωγείο και στις πρώτες τάξεις τού Δημο- εκπαίδευσης έχουν εισαχθεί: τικού ξεκινά η γνωριμία με την αγγλική γλώσσα, με ñ Η εκπόνηση διαθεματικών εργασιών κατά τις οποίες στόχο οι μαθητές να αναπτύσσουν σταδιακά (ανάλογα συνδέεται η διδασκαλία τής ξένης γλώσσας με διδακτι- με την ηλικία, το επίπεδο και την εκπαιδευτική βαθμίδα) κά αντικείμενα τού σχολικού προγράμματος, προκειμέ- τις δεξιότητες τής ακρόασης, τής ομιλίας, τής ανάγνωσης νου οι μαθητές να αφομοιώνουν την θεματική ορολο- και τής γραφής και παράλληλα να καλλιεργούν βασικές γία στην ξένη γλώσσα, αντλώντας ταυτόχρονα γλωσσι- επικοινωνιακές δεξιότητες, με ιδιαίτερη έμφαση σε όσες κά ερεθίσματα από διαφορετικούς, ενδιαφέροντες το- απαιτούνται στις καθημερινές περιστάσεις επικοινωνίας. μείς τού επιστητού. Παράλληλα, διευρύνοντας την γνώση τους για τον κό- ñ Η γνωριμία με τον πολιτισμό των αγγλόφωνων, σμο και τον ιδιαίτερο πολιτισμό των αγγλόφωνων χω- των γαλλόφωνων και των γερμανόφωνων χωρών, ρών, στην Στ’ τάξη τού Δημοτικού ολοκληρώνουν το προκειμένου οι μαθητές να είναι εξοικειωμένοι με τα επίπεδο γλωσσομάθειας Β1 ή Α2+, σύμφωνα με το εθιμικά συστήματα των χωρών αυτών, τις παραδόσεις, Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες την κουλτούρα, τους πνευματικούς δημιουργούς, τα (Common European Framework of Reference for Lan- εθνολογικά χαρακτηριστικά, την γεωγραφία και την guages – CEFR). ιστορία τους. ñ Η επαφή των μαθητών με φυσικούς ομιλητές τής Οι μαθητές των μικρότερων τάξεων τού Δημοτικού γλώσσας σε πολλαπλά περιβάλλοντα μάθησης: συ- (Α’, Β’ και Γ’ τάξεων): νέδρια, ημερίδες, διεθνή προγράμματα, επισκέψεις στο εξωτερικό, διαγωνισμούς, αδελφοποιήσεις. Αυτό επι- ñ συμμετέχουν σε βιωματικές διαθεματικές εργασίες και τυγχάνεται επειδή οι μαθητές ενθαρρύνονται να σκέ- δραστηριότητες χρησιμοποιώντας τα Αγγλικά σε παιχνί- πτονται και να μιλούν παντού και πάντοτε χρησιμο- δια μνήμης, επιτραπέζια, ρόλους, κατασκευές, χειροτε- ποιώντας την ξένη γλώσσα φυσικά και αβίαστα: στον χνίες, ζωγραφική, μουσικοκινητική έκφραση, τραγού- διάλογο με τον εκπαιδευτικό, στην συζήτηση με τους δια συμμαθητές, στην παρουσίαση εργασιών, στις θεατρι- κές παραστάσεις και τις δραματοποιήσεις, στο παιχνίδι, ñ εξοικειώνονται με τον πολιτισμό των αγγλόφωνων στο τραγούδι, στην πολιτιστική εκδήλωση. Ιδιαίτερη έμ- χωρών μέσα από ειδικά αφιερώματα στα έθιμα, στις πα- φαση δίνεται στην ουσιαστική επικοινωνία των μαθητών ραδόσεις και στα παιχνίδια τους με σχολεία τού εξωτερικού, προκειμένου να προωθη- θεί η γνωριμία τους με άλλους πολιτισμούς, η επαφή ñ καλλιεργούν την φιλαναγνωσία, μελετώντας κείμενα με ξένες γλώσσες και η ανταλλαγή απόψεων με νέους απλοποιημένα και διασκευασμένα κατάλληλα, ώστε να τής ηλικίας τους. Η επικοινωνία αυτή επιτελείται είτε μέ- ανταποκρίνονται στις δυνατότητες των μαθητών τού σω αμοιβαίων επισκέψεων είτε μέσω ευρωπαϊκών προ- συγκεκριμένου κάθε φορά επιπέδου γραμμάτων στα οποία οι μαθητές συμμετέχουν, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Νέων και το Μοντέλο ñ ασκούνται στην αφήγηση μικρών ιστοριών (storytel- Ηνωμένων Εθνών, προγράμματα στην αγγλική γλώσσα ling) μέσα από το πρόγραμμα «Tell me a Tale» και στην με σκοπό την προετοιμασία των μαθητών για πολυπο- δραματοποίηση των ιστοριών αυτών στα Αγγλικά λιτισμικά περιβάλλοντα. Τα τμήματα Ξένων Γλωσσών συνεργάζονται με πανεπιστήμια τής Ελλάδας και τού ñ παρακολουθούν κουκλοθέατρο στα Αγγλικά και ται- εξωτερικού, με αναγνωρισμένους εκπαιδευτικούς φο- νίες κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους που σχετίζο- ρείς πιστοποίησης τής γλωσσομάθειας, με εξειδικευμέ- νται με τις ιστορίες που διαβάζουν στα Αγγλικά. νο επιστημονικό προσωπικό, προκειμένου οι μαθητές των Αρσακείων να εξοικειώνονται με τις διαδικασίες Αντίστοιχα, οι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων τού αναγνώρισης και πιστοποίησης τής γλωσσομάθειας και, Δημοτικού (Δ’, Ε’ και Στ’ τάξεων): ταυτόχρονα, με τα διεθνή περιβάλλοντα σπουδών, επαγγελματικής κατάρτισης και εργασίας. ñ εκπονούν ερευνητικές εργασίες (projects) και ασκού- νται σε τεχνικές προφορικής παρουσίασης στα Αγγλικά, αναπτύσσοντας αντίστοιχες δεξιότητες (presentation skills) ñ συμμετέχουν σε εκδηλώσεις αφιερωμένες σε παρα- δοσιακές εορτές των αγγλόφωνων χωρών (Halloween, Thanksgiving Day, Guy Fawkes’ Day, Christmas, Pan- cake Day, St. Patrick’s Day, Easter) και σε παιχνίδια που

212 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 συνδέονται με την κουλτούρα των χωρών αυτών (pan- να εξοικειωθούν αποτελεσματικά με την εξεταστική δια- cake race, apple bobbing, limbo dance) δικασία, η επίσημη φάση τής οποίας, για τις προφορικές ñ παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις και κινημα- αλλά (από το 2018) και για τις γραπτές εξετάσεις, πραγ- τογραφικές ταινίες στα Αγγλικά μέσα στον χώρο τού ματοποιείται στον οικείο χώρο των Σχολείων από καθη- Σχολείου και εκπονούν εργασίες σχετικά με τα έργα που γητές-συνεργάτες των Πανεπιστημίων Cambridge και έχουν παρακολουθήσει Michigan. ñ συμμετέχουν στον διαγωνισμό «Δημιουργικής Γρα- φής στην Αγγλική Γλώσσα» («Creative Writing in En- Κατά την διάρκεια τής Γ’ Λυκείου, οι μαθητές που εν- glish») και στον διαγωνισμό «Σεβόμαστε την διαφορε- διαφέρονται να σπουδάσουν στο εξωτερικό προετοιμά- τικότητα: Λέμε Όχι στο Bullying» («Respect Diversity: ζονται για την εισαγωγή τους σε αγγλόφωνα πανεπιστή- Say No to Bullying»), που οργανώνει το Βρετανικό Συμ- μια παρακολουθώντας μαθήματα στοχευμένα για τις βούλιο σε συνεργασία με το Διεθνές Κέντρο Ολυμπια- εξετάσεις IELTS (International English Language Te- κής Εκεχειρίας. sting System – Διεθνές Σύστημα Αξιολόγησης τής Αγγλικής Γλώσσας), αλλά και μαθήματα στοχευμένα Στο Γυμνάσιο και το Λύκειο οι μαθητές επαναπροσ- σε ειδικό περιεχόμενο CLIL (Content and Language διορίζουν την σχέση τους με τον κόσμο και διευρύνουν Integrated Learning – Ενιαία Μάθηση Περιεχομένου την αντίληψή τους για τα πολυπολιτισμικά περιβάλλο- και Γλώσσας). Το διεθνές δίπλωμα IELTS (International ντα στα οποία καλούνται να ενταχθούν και να σταδιο- English Language Testing System) γίνεται αποδεκτό δρομήσουν. Ειδικότερα, δημιουργούν, μέσω διαδραστι- από 9.000 και πλέον οργανισμούς σε όλο τον κόσμο κών δραστηριοτήτων διά ζώσης ή εξ αποστάσεως, διαύ- και σε περισσότερες από 140 χώρες και χορηγείται μετά λους επικοινωνίας με τον αγγλόφωνο κόσμο, ερχόμενοι από επιτυχή συμμετοχή των υποψηφίων στις αντίστοιχες σε επαφή με συνομηλίκους από άλλες χώρες και χρησι- εξετάσεις. Ανάλογα, τα μαθήματα ειδικών κατευθύνσε- μοποιώντας την ξένη γλώσσα σε πραγματικές συνθήκες ων CLIL προσφέρουν την δυνατότητα σε μαθητές και ζωής. Παράλληλα, αποκτούν τα διεθνώς αναγνωρι- φοιτητές να εξοικειωθούν με το εξειδικευμένο αγγλικό σμένα διπλώματα των Πανεπιστημίων Cambridge και λεξιλόγιο, την ορολογία και το περιεχόμενο τής επιστή- Michigan, καθώς οι περισσότεροι αποκτούν το δίπλωμα μης την οποία επιθυμούν να σπουδάσουν, ενώ ταυτό- «First Certificate in English» (επίπεδο Β2) στο τέλος τής χρονα καλλιεργούν δεξιότητες απαραίτητες για την ει- Β’ ή τής Γ’ Γυμνασίου, ενώ στο τέλος τής Α’ Λυκείου ή σαγωγή τους σε αγγλόφωνα πανεπιστήμια. Στα Αρσά- στις αρχές τής Β’ Λυκείου αποκτούν το δίπλωμα «Certi- κεια λειτουργούν τμήματα CLIL Λογοτεχνίας, Οικονο- ficate in Advanced English» (επίπεδο C1) ή το «Certifi- μικών, Επιχειρηματικότητας, Επιστημών, Νομικής και cate of Proficiency in English» (επίπεδο C2). Ιατρικής. Με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία των μαθητών Η διδασκαλία τής Γαλλικής Γλώσσας για την συμμετοχή τους στις εξετάσεις, ο Συντονισμός Αγγλικής Γλώσσας συνεργάζεται στενά με το Βρετα- Η Γαλλική Γλώσσα εισάγεται στα Σχολεία τής Φιλεκ- νικό Συμβούλιο, την Ελληνοαμερικανική Ένωση και παιδευτικής Εταιρείας από την Γ’ Δημοτικού, καθώς οι τα Πανεπιστήμια Cambridge και Michigan (βλ. κεφ. μαθητές ήδη έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν και να εξε- 10). Εξειδικευμένοι καθηγητές των εκπαιδευτικών αυ- λίσσουν, τόσο στην μητρική όσο και στην πρώτη ξένη τών φορέων καθοδηγούν με την εμπειρία τους και γλώσσα, προσωπικές τεχνικές βιωματικής αφομοίωσης προετοιμάζουν τους μαθητές για τις εξετάσεις γλωσ- και μηχανισμούς συνειδητής κατάκτησης. Η ανάπτυξη σομάθειας, ενώ παράλληλα οι μαθητές έχουν πρόσβα- επικοινωνιακών δεξιοτήτων και η σύνδεση τής γλώσ- ση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα τού Πανεπιστημίου σας με την κουλτούρα και τον πολιτισμό των γαλλόφω- Cambridge, μέσω τής οποίας μπορούν να επικοινωνή- νων χωρών αποτελούν θεμελιώδεις στοχεύσεις τού σουν με καθηγητές τού Πανεπιστημίου, οι οποίοι συν- Συντονισμού τής Γαλλικής Γλώσσας. Μέχρι το τέλος τού ομιλούν με τους Έλληνες μαθητές, διορθώνουν κείμενά Δημοτικού οι μαθητές μπορούν να κατανοούν και να τους και τους εξασκούν για τις προφορικές εξετάσεις. παράγουν σύντομους διαλόγους τής καθημερινής Παράλληλα, κατά την διάρκεια τού πρωινού προγράμ- ζωής, να έρχονται σε επαφή με απλά αυθεντικά κείμενα ματος, οργανώνονται προσομοιώσεις των γραπτών και τής γαλλικής γλώσσας, να επικοινωνούν γραπτώς με των προφορικών εξετάσεων, προκειμένου οι μαθητές καρτ ποστάλ και ηλεκτρονικά μηνύματα και να ανα-

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 213 πτύσσουν σταδιακά τις γλωσσικές και τις επικοινωνιακές καλύτερο τρόπο για την επιτυχία τους σε όλα τα διπλώ- δεξιότητες που είναι απαραίτητες στο Γυμνάσιο για την ματα τής Γερμανικής μέχρι το υψηλότερο επίπεδο C1. απόκτηση διπλωμάτων στην γαλλική γλώσσα. Στο Γυ- Στις δύο τελευταίες τάξεις τού Λυκείου δίνεται η δυ- μνάσιο οι περισσότεροι μαθητές, διευρύνοντας τις γνώ- νατότητα στους μαθητές που ενδιαφέρονται να σπου- σεις τους στην γαλλική γλώσσα και εμβαθύνοντας δάσουν σε γερμανόφωνα πανεπιστήμια να προετοι- στην γαλλική κουλτούρα, στον πολιτισμό και στην μαστούν για τις εξετάσεις εισαγωγής (Test Deutsch als ιστορία των γαλλόφωνων χωρών, αποκτούν σταδιακά Fremdsprache - TestDaF), καθώς και για το ειδικό μά- όλα τα διπλώματα μέχρι τα «Diplôme d'Études en Lan- θημα των Πανελλαδικών εξετάσεων. Για τον εμπλου- gue Française Β1» (DELF Β1) και «Sorbonne B1» ή ακό- τισμό τού διδακτικού υλικού, με στόχο να ανταποκρίνε- μη και τα «Diplôme d'Études en Langue Française Β2» ται στο επίπεδο κάθε τάξης, συμπληρωματικό έντυπο (DELF Β2) και «Sorbonne B2» στο πιο προχωρημένο και ψηφιακό διαδραστικό υλικό που παράγεται από τους επίπεδο τής Γ’ τάξης. Στο Λύκειο οι μαθητές ολοκληρώ- καθηγητές Γερμανικής Γλώσσας αναρτάται στην ψηφιακή νουν την πιστοποίηση τής γνώσης τής γαλλικής γλώσ- πλατφόρμα e-arsakeio τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. σας με την απόκτηση διπλωμάτων υψηλού επιπέδου, Το υλικό αυτό περιλαμβάνει αποσπάσματα λογοτεχνι- όπως είναι τα «Diplôme d'Études en Langue Française κών κειμένων, γλωσσάρια, online λεξικά, επαναληπτι- Β2» (DELF Β2), «Sorbonne B2», «Diplôme Approfondi κές ασκήσεις, ολιγόλεπτα βίντεο, ασκήσεις οπτικοακου- de Langue Française C1» (DALF C1) και «Sorbonne στικής κατανόησης, ασκήσεις αυτοαξιολόγησης, απλο- C1», ενώ με τα διπλώματα «Diplôme Approfondi de ποιημένα αναγνώσματα, παιδικά τραγούδια, διδακτικές Langue Française C2» (DALF C2) και «Sorbonne C2», προτάσεις, παρουσιάσεις και κουίζ γνώσεων σχετικών που αποκτώνται στις τελευταίες τάξεις τού Λυκείου, οι με τον πολιτισμό, την γεωγραφία και την ιστορία των μαθητές μπορούν να φοιτήσουν δωρεάν στα περισσό- γερμανόφωνων χωρών. Παράλληλα οι μαθητές παρα- τερα πανεπιστήμια τής Γαλλίας. Επίσης, στην τελευταία κολουθούν αποσπάσματα κλασικών γερμανικών ται- τάξη τού Λυκείου γίνεται στοχευμένη προετοιμασία σε νιών και αποσπάσματα από ντοκιμαντέρ τής γερμανικής όσους μαθητές ενδιαφέρονται για την εξέταση των τηλεόρασης για εξάσκηση στην ακουστική κατανόηση, Γαλλικών ως ειδικού μαθήματος στις Πανελλαδικές ενώ μελετούν αυθεντικά κείμενα από τον γερμανόφωνο εξετάσεις. Ποικίλο συμπληρωματικό εκπαιδευτικό Τύπο με επίκαιρα θέματα για να εξοικειωθούν με τον υλικό που καλύπτει τις επιμέρους ανάγκες και ενισχύει καθημερινό γραπτό λόγο και την γερμανική και γενι- τις γνώσεις των μαθητών τού Δημοτικού και τού Γυ- κότερα την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. μνασίου-Λυκείου υπάρχει στην ψηφιακή πλατφόρμα e-arsakeio. Ιστορία Η διδασκαλία τής Γερμανικής Γλώσσας Το μάθημα τής Ιστορίας στα Αρσάκεια ενισχύθηκε στο Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό με την ένταξη, από το σχο- Όπως η Γαλλική έτσι και η Γερμανική Γλώσσα, ως λικό έτος 2002-2003, τής Ελληνικής Παράδοσης. Οι δεύτερη επιλογή, στα Αρσάκεια αρχίζει στην Γ’ Δημοτι- μαθητές έρχονται σε επαφή με την ελληνική παράδοση κού, με ένα επίπεδο ανά τάξη και ολιγομελή τμήματα, βιωματικά, με στόχο την σύνδεσή τους με τις ρίζες τού προκειμένου να διασφαλιστεί η ευχάριστη προσέγγιση ελληνικού πολιτισμού, την βαθύτερη κατανόηση τής ελ- τής γλώσσας και η ομαλή εξοικείωση των μαθητών με ληνικής ιστορίας, την ανάπτυξη ισχυρής πολιτισμικής τα ιδιαίτερα ακούσματα των Γερμανικών. Οι μικροί μα- ταυτότητας, την αισθητική καλλιέργεια και την πολιτισμι- θητές αποκτούν βασικές γνώσεις τού λεξιλογίου, τής κή ευαισθητοποίηση. Οι μικροί μαθητές εξοικειώνονται γραμματικής και των συντακτικών δομών και ωθούνται με τον λαϊκό πολιτισμό και, ειδικότερα, με την λαϊκή στην φυσική χρήση εκφράσεων τού καθημερινού λό- μουσική και τα παραδοσιακά μουσικά όργανα, τους δη- γου. Σταδιακά, εξοικειώνονται βιωματικά με τις παρα- μοτικούς χορούς, την δημοτική ποίηση, τις παροιμίες, δόσεις, τα έθιμα και την ιστορία των γερμανόφωνων τους λαϊκούς μύθους και τις δοξασίες, την ζωγραφική, χωρών και ολοκληρώνουν το επίπεδο Α1 στην Στ’ τάξη το λαϊκό θέατρο. Εξοικειώνονται επίσης με την λαϊκή τέ- τού Δημοτικού. Στις επόμενες τάξεις τού Γυμνασίου και χνη, όπως την ενδυμασία και τις τεχνικές κατασκευής και τού Λυκείου οι μαθητές κατανέμονται σε τμήματα/επίπε- διακόσμησης των ενδυμάτων, την αργυροχοΐα και την δα γνωστικής επάρκειας, ώστε να προετοιμαστούν με τον

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 219 σουν, να εσωτερικεύσουν και να υιοθετήσουν ως στάση στις εθνικές διοργανώσεις εκπροσωπούν την Ελλάδα ζωής πανανθρώπινες και διαχρονικές αξίες, όπως αυτές στις παγκόσμιες Ολυμπιάδες και σε διεθνείς διαγωνι- τού Ολυμπισμού, τής συναδέλφωσης, τής εκεχειρίας. Μέ- σμούς, κατακτώντας υψηλές διακρίσεις. Μάλιστα, κάθε σα από την Ολυμπιακή Παιδεία, τα ευρωπαϊκά προγράμ- χρόνο όλοι οι μαθητές των Ε’ και Στ’ τάξεων των Δημο- ματα αλλά και ανεξάρτητες πρωτοβουλίες για αδελφοποι- τικών συμμετέχουν στους πανελλήνιους διαγωνισμούς ήσεις και άλλες πολιτιστικές ανταλλαγές και αθλητικές συ- Μαθηματικών και Φυσικής σε διδακτική ώρα τού σχο- ναντήσεις, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν και λικού τους προγράμματος. να αγκαλιάσουν το όμοιο και το ανόμοιο, το ιδιαίτερο και το πανανθρώπινο.». Μαθητές από τα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία οι οποίοι διακρίνονται στις εθνικές Εκτός από τις αθλητικές δράσεις στις οποίες συμμετέ- διοργανώσεις εκπροσωπούν την Ελλάδα χουν μαθητές, η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία οργανώνει και υλοποιεί αθλητικές ημερίδες με στόχο οι μαθητές στις παγκόσμιες Ολυμπιάδες και σε να γνωρίσουν διάφορα αθλήματα, διαδεδομένα και μη, διεθνείς διαγωνισμούς, κατακτώντας όπως τής άρσης βαρών, τής τοξοβολίας, τής επιτραπέ- ζιας αντισφαίρισης και τής χειροσφαίρισης. Οι μαθητές υψηλές διακρίσεις. εξοικειώνονται με τους ειδικούς κανονισμούς και γνω- ρίζουν τις φυσικές, τις ψυχικές και τις πνευματικές απαι- Παράλληλα, σε οργανωμένα, εκσυγχρονισμένα τήσεις κάθε αθλήματος από προσωπικότητες τού αθλη- εργαστήρια πειραμάτων Φυσικής, Χημείας, Βιολο- τικού χώρου, Ολυμπιονίκες, αθλητές Εθνικών Ομάδων γίας και εργαστήρια Πληροφορικής, που λειτουργούν και πρωταθλητές. σε όλα τα συγκροτήματα των Σχολείων τής Φιλεκπαι- δευτικής Εταιρείας, οι μαθητές, από την Ε’ τάξη τού Δη- Θετικές επιστήμες μοτικού μέχρι και την Γ’ Λυκείου, με την καθοδήγηση εξειδικευμένων εκπαιδευτικών, αναπτύσσουν βιωματι- Η κατανόηση τής αξίας τής απόδειξης μέσω τής επι- κή σχέση με τα διδακτικά αντικείμενα των Φυσικών επι- στημονικής παρατήρησης, τού πειράματος, τής μέτρη- στημών και τής Πληροφορικής. σης, τού λογικού συλλογισμού αποτελεί βασικό στόχο τής προαγωγής των θετικών επιστημών στα Σχολεία τής Ο προγραμματισμός, η προετοιμασία και η δημιουρ- Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Γι’ αυτό τον λόγο η προ- γία συνεχώς εκσυγχρονιζόμενου διδακτικού υλικού, η ώθηση τόσο των Μαθηματικών όσο και των Φυσικών ένταξη νέων εξελιγμένων μεθόδων προκειμένου η δι- επιστημών πραγματοποιείται όχι μόνο μέσω τής ενί- δακτική πράξη να συμβαδίζει με τις εξελίξεις τής επιστή- σχυσης των ήδη υπαρχόντων διδακτικών αντικειμέ- μης και η ένταξη όλων αυτών στην τάξη γίνονται καθ’ νων με πρόσθετες διδακτικές ώρες στο ωρολόγιο όλη την διάρκεια τής σχολικής χρονιάς στο πλαίσιο τού πρόγραμμα και των δύο βαθμίδων (πρωτοβάθμιας και Συντονισμού κάθε ειδικότητας. Παράλληλα, πλήθος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), αλλά και μέσω τού προσωπικοτήτων, πανεπιστημιακών, ερευνητών, δια- εμπλουτισμού του με πρόσθετα, νέα διδακτικά αντι- νοουμένων από τον χώρο των θετικών επιστημών με- κείμενα σε διακριτή ώρα, όπως αυτά τής Μαθηματι- ταφέρουν, με την παρουσία τους στα Αρσάκεια – Τοσί- κής Σκέψης και των Πειραμάτων των Φυσικών επιστη- τσεια Σχολεία, στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές μών. Πραγματοποιείται επίσης με την οργάνωση Διαρ- των Σχολείων τις τελευταίες εξελίξεις από τους ραγδαία σακειακών Μαθηματικών Αγώνων και Ημέρας Φυ- εξελισσόμενους ερευνητικούς χώρους των θετικών επι- σικών Επιστημών (βλ. κεφ. 9) και την συμμετοχή των στημών. μαθητών σε πανελλήνιους διαγωνισμούς Μαθημα- τικών, Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας, Αστρονομίας, Μαθηματικά και Μαθηματική σκέψη Πληροφορικής και Ρομποτικής. Οι διαγωνισμοί οργα- νώνονται κάθε χρόνο από τους αντίστοιχους επιστημο- Βασικός στόχος τής διδακτικής προσέγγισης τού μα- νικούς και ερευνητικούς φορείς για να προωθήσουν θήματος δεν είναι η αναζήτηση τρόπων που διευκολύ- την επιστημονική γνώση και έρευνα. Μαθητές από τα νουν την μετάδοση των μαθηματικών γνώσεων στους Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία οι οποίοι διακρίνονται μαθητές ως απλή διαχείριση τεχνικών επίλυσης ασκή- σεων, αλλά η δημιουργία καταστάσεων προβληματι- σμού, οι οποίες θα τους επιτρέπουν να κατασκευάζουν

220 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 τις δικές τους μαθηματικές γνώσεις και να τις προάγουν τους οι μαθητές μαθαίνουν να έχουν εμπιστοσύνη στις σε αυτές που ορίζει το αναλυτικό πρόγραμμα («ανα- μαθηματικές τους ικανότητες, να διατυπώνουν πολλές δυόμενη γνώση»). Η διδακτική αυτή επιλογή είναι ιδι- ιδέες, να συσχετίζουν την νέα γνώση με προϋπάρχουσες αίτερα ορατή στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Η επιλογή γνώσεις και να συνδυάζουν αποτελεσματικά τις μαθη- τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, με την διεύρυνση τού ματικές έννοιες. Επίσης, οι μαθητές από το Δημοτικό ωραρίου, να δοθεί στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο μία προτρέπονται να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς, ώρα την εβδομάδα στην Μαθηματική Σκέψη είναι ενδει- όπως είναι οι Παναρσακειακοί Μαθηματικοί Αγώνες κτική αυτής τής διδακτικής στρατηγικής. Στην διάρκεια (βλ. κεφ. 9), ο Διεθνής Μαθηματικός Διαγωνισμός αυτής τής ώρας οι μαθητές έρχονται σε επαφή με προ- «Καγκουρό» και οι πανελλήνιοι διαγωνισμοί «Θα- βλήματα μαθηματικής λογικής και γρίφους, ενώ λής», «Ευκλείδης» και «Αρχιμήδης» τής Ελληνικής ασκούνται στην χρήση των μαθηματικών σε καθημερι- Μαθηματικής Εταιρείας, οι οποίοι οδηγούν στις Παγκό- νές συνθήκες (π.χ. μετρήσεις σε φυσικό περιβάλλον). Η σμιες Ολυμπιάδες Μαθηματικών, όπου αρκετοί μαθη- ανάδειξη τής παιγνιώδους διάστασης των Μαθημα- τές των Αρσακείων έχουν εκπροσωπήσει την χώρα μας. τικών, η σύνδεσή τους με την καθημερινότητα και η αξιοποίησή τους για την επίλυση πρακτικών ζητημάτων Συνηθίζοντας να αντιμετωπίζουν καθιστούν την διδακτική ώρα τής Μαθηματικής Σκέψης προβλήματα για τα οποία δεν έχουν αναπόσπαστο τμήμα τής διδασκαλίας των Μαθηματι- στην διάθεσή τους έτοιμες διαδικασίες κών στα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Τόσο στο πλαίσιο τής Μαθηματικής Σκέψης όσο και κατά την λύσης, οι μαθητές μαθαίνουν διδασκαλία τού μαθήματος λαμβάνονται σοβαρά υπ’ να εμπιστεύονται την λογική τους όψιν οι άτυπες ή οι διαισθητικές γνώσεις των μαθητών και να αναπτύσσουν αυτονομία σκέψης. και αποτελούν βάση για την κατασκευή των μαθηματι- κών τους γνώσεων. Με τις μαθησιακές δραστηριότητες Όλα αυτά είναι ιδιαίτερα ορατά στο Δημοτικό και το που σχεδιάζονται στα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Γυμνάσιο, αλλά παίζουν καθοριστικό ρόλο και στο Λύ- Εταιρείας, επιδιώκεται να έλθουν στην επιφάνεια αυτές κειο. Η συγκρότηση των μαθητών σε σχέση με τα Μα- ακριβώς οι γνώσεις που όλοι οι μαθητές έχουν αποκτή- θηματικά τούς βοηθά καθοριστικά και στην πορεία σει από τις εξωσχολικές εμπειρίες τους και προοδευτικά, προς τις Γενικές Εξετάσεις και στο Πανεπιστήμιο. Έχοντας αφού γίνουν αντικείμενο στοχασμού και συζήτησης, να μάθει να αναζητούν τις έννοιες και να κατανοούν την μετασχηματιστούν σε αφηρημένες μαθηματικές έννοιες εσωτερική δομή και την συνέχεια τής μαθηματικής γνώ- και διαδικασίες, τις οποίες οι μαθητές όχι μόνο μαθαί- σης μπορούν και ανταποκρίνονται στις συνθήκες των νουν αλλά καταλαβαίνουν σε βάθος. Συνηθίζοντας να εξετάσεων, πράγμα που φαίνεται από τις μεγάλες επιτυ- αντιμετωπίζουν προβλήματα για τα οποία δεν έχουν χίες των μαθητών των Σχολείων τής Φιλεκπαιδευτικής στην διάθεσή τους έτοιμες διαδικασίες λύσης, οι μαθη- Εταιρείας στις σχολές θετικής κατεύθυνσης των ΑΕΙ. τές μαθαίνουν να εμπιστεύονται την λογική τους και να αναπτύσσουν αυτονομία σκέψης. Στην διδακτική προ- Φυσικές επιστήμες σέγγιση των Μαθηματικών ο εκπαιδευτικός δεν λει- τουργεί ως μοναδικός κάτοχος τής γνώσης μέσα στην Η προώθηση των Φυσικών επιστημών πραγματοποι- τάξη. Μαζί με τους μαθητές του μοιράζεται την ευθύνη είται όχι μόνο μέσω τής ενίσχυσης των ήδη υπαρχόντων τής μάθησής τους και ο ρόλος του συνίσταται κυρίως διδακτικών αντικειμένων με πρόσθετες διδακτικές ώρες στην προώθηση ενός γνήσιου μαθηματικού διαλόγου στο ωρολόγιο πρόγραμμα τής πρωτοβάθμιας και τής μεταξύ των μαθητών, ο οποίος βασίζεται στις εικασίες, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των Αρσακείων – Τοσι- στα επιχειρήματα και στην υπεράσπισή τους. Το κλίμα τσείων Σχολείων, αλλά και μέσω τού εμπλουτισμού του που προσπαθεί να δημιουργήσει στην τάξη του είναι τέ- με πρόσθετα, νέα διδακτικά αντικείμενα σε διακριτή τοιο που να επιτρέπει στους μαθητές να αισθάνονται ώρα, όπως τα Πειράματα των Φυσικών επιστημών. Στό- άνετα να παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους και χος τής πειραματικής διδασκαλίας των Φυσικών επιστη- στον ίδιο τις διαφορετικές ερμηνείες και λύσεις στα προ- μών είναι η ανάπτυξη των ικανοτήτων των μαθητών στην βλήματα που τους δίνει. Με την ενεργητική συμμετοχή παρατήρηση φυσικών φαινομένων, την μέτρηση φυσι- κών μεγεθών, την ανάλυση των μετρήσεων, την εξαγω-

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 221 γή συμπερασμάτων και την επαλήθευση των νόμων ση στο πεδίο των Φυσικών επιστημών στα Αρσάκεια – που διέπουν την εξέλιξη των φαινομένων που μελετώ- Τοσίτσεια Σχολεία αποτελεί η οργάνωση τού Θερινού νται. Αυτή πραγματοποιείται σε οργανωμένα, εκσυγχρο- Σχολείου GoCERN-Summer School (βλ. κεφ. 10) από νισμένα εργαστήρια πειραμάτων Φυσικής, Χημείας, Βιο- την Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία σε συνεργασία με το λογίας, που λειτουργούν σε όλα τα συγκροτήματα των CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) Σχολείων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και στα οποία και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στο πλαίσιο διε- οι μαθητές, από την Ε’ τάξη τού Δημοτικού μέχρι και την θνών ερευνητικών προγραμμάτων με θέματα όπως «Η Γ’ Λυκείου, με την καθοδήγηση εξειδικευμένων εκπαι- σύγχρονη Φυσική και οι μηχανές τού μέλλοντος» και δευτικών, αναπτύσσουν βιωματική σχέση με τα διδακτι- «Η σύγχρονη Φυσική στην υπηρεσία τού ανθρώπου». κά αντικείμενα των Φυσικών επιστημών. Στους σταθμούς των δράσεων τής Φιλεκπαιδευτικής Οι μαθητές δοκιμάζουν στην πράξη Εταιρείας για την προαγωγή τής Φυσικής και τής Αστρο- τις γνώσεις που έχουν κατακτήσει νομίας περιλαμβάνεται ενδεικτικά η συμμετοχή των μα- συμμετέχοντας σε εθνικούς και διεθνείς θητών σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως: «MINERVA διαγωνισμούς Φυσικής, Χημείας, EU-HOU: Ψηλαφώντας το Σύμπαν. Η Ευρώπη φέρνει διαδραστικά στις τάξεις την αστρονομία αιχμής», «Euro- Βιολογίας και Αστρονομίας. pean Union Science Olympiad» (EUSO), «International Particle Physics Masterclasses», «Βραδιά τού ερευνη- Ο προγραμματισμός, η προετοιμασία και η δημιουρ- τή», «School Lab», «Inspire Science Education» (βλ. γία συνεχώς εκσυγχρονιζόμενου διδακτικού υλικού, η κεφ. 6). ένταξη νέων εξελιγμένων μεθόδων, προκειμένου η δι- δακτική πράξη να συμβαδίζει με τις εξελίξεις τής επιστή- STEAM – SHTEAM μης, και η ένταξη όλων αυτών στην τάξη γίνονται καθ’ όλη την διάρκεια τής σχολικής χρονιάς στο πλαίσιο τού Τα Αρσάκεια Σχολεία ενθαρρύνουν τον εκσυγχρονι- Συντονισμού κάθε ειδικότητας. Οι μαθητές δοκιμάζουν σμό των εκπαιδευτικών μεθόδων και την ανάπτυξη και- στην πράξη τις γνώσεις που έχουν κατακτήσει συμμετέ- νοτόμων ιδεών. χοντας σε εθνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας και Αστρονομίας που οργανώνονται Σκοπός τού προγράμματος SHTEAM κάθε χρόνο από τους αντίστοιχους επιστημονικούς και είναι να αντιληφθούν οι μαθητές, ερευνητικούς φορείς για να προωθήσουν την επιστημο- μέσα σε ένα περιβάλλον έρευνας, νική γνώση και έρευνα. Μαθητές από τα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία οι οποίοι διακρίνονται στους διαγω- πώς λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος. νισμούς εκπροσωπούν την Ελλάδα στις διεθνείς Ολυ- μπιάδες και σε διαγωνισμούς, κατακτώντας υψηλές δια- Έτσι, τα τελευταία χρόνια εισήχθη, τόσο σε επίπεδο κρίσεις. Επίσης συμμετέχουν με επίδειξη πειραματικών ομίλων όσο και στο ωρολόγιο πρόγραμμα των Αρσα- διατάξεων στην Ημέρα Φυσικών Επιστημών που ορ- κείων Σχολείων, η εκπαιδευτική αντίληψη τού STEAM γανώνει κάθε χρόνο η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία για όλα (Science, Technology, Engineering, Art, Mathematics). τα Σχολεία της. Στην Ημέρα Φυσικών Επιστημών αλλά Είναι μια σύγχρονη προσέγγιση τής γνώσης, μια διαθε- και σε ξεχωριστές Ημερίδες Φυσικών Επιστημών, διε- ματική εκπαιδευτική πρόταση που ενσωματώνει ως βα- θνώς διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί δά- σικές συνιστώσες της την επιστήμη (S), την τεχνολογία σκαλοι και ερευνητές παρουσιάζουν θέματα αιχμής των (T), την μηχανική (E), την τέχνη (Α) και τα μαθηματικά Φυσικών επιστημών και συζητούν με τους μαθητές για (M). Η γενικότερη ιδέα τής σύγχρονης αντίληψης τού καινοτόμα ερευνητικά προγράμματα, ανακαλύψεις και STEΑM έχει τις ρίζες της στην προσωκρατική φιλοσοφι- πορίσματα που συνδέονται με χώρους στους οποίους η κή σκέψη, όπου η γνώση δεν περιχαρακωνόταν σε το- διαρκής επιστημονική εξέλιξη, η υψηλή τεχνογνωσία μείς, αλλά αποτελούσε συνισταμένη των τομέων αυτών και η επέκταση τής γνώσης αποτελούν καθημερινή μέσα από την διαρκή αλληλεπίδρασή τους. Tο πρό- πραγματικότητα (βλ. κεφ. 9). Αντίστοιχης σημασίας δρά- γραμμα τού STEΑM έχει την ευελιξία να προσαρμόζεται στα διαφορετικά πολιτιστικά και πολιτισμικά περιβάλ-

222 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 λοντα κάθε τόπου, χωρίς να απομακρύνεται από τον κύ- ρέστερα τις ανάγκες τού σημερινού μαθητή και αυ- ριο στόχο του που είναι η απόκτηση ουσιαστικής γνώ- ριανού πολίτη, που θα έχει να διαχειριστεί και να πάρει σης. Σκοπός αυτού τού προγράμματος είναι να αντιλη- σημαντικές αποφάσεις για μεγάλα παγκόσμια προβλή- φθούν οι μαθητές, μέσα σε ένα περιβάλλον έρευνας, ματα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η ραγδαία πώς λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος. Χρησιμοποιώ- ανάπτυξη και η επέκταση σε όλους τους τομείς τής ζωής ντας ένα ειδικά σχεδιασμένο απλό σύστημα δόμησης, τής τεχνητής νοημοσύνης. κατασκευάζουν μηχανικά συστήματα, αρχιτεκτονικές κατασκευές, ηλεκτρικά κυκλώματα και εξερευνούν τον Πάντως στο κέντρο όλων αυτών των εξελίξεων βρί- τρόπο λειτουργίας τους. Ανακαλύπτουν νόμους που σκεται ο άνθρωπος, ο οποίος αφενός δημιουργεί τις διέπουν την Μηχανική, την Ακουστική και τον Ηλεκ- προϋποθέσεις αυτού τού πολιτισμού αφετέρου υφίστα- τρισμό, ξεκινώντας πάντα μέσα από μια διαισθητική ται και τις επιπτώσεις του. Προηγμένης τεχνολογίας μη- αντίληψη για τα φυσικά φαινόμενα. Η κίνηση, η δύναμη, χανικές κατασκευές, απίθανοι σχεδιασμοί ψηφιακών η ισορροπία, ο ήχος, τα κύματα, τα ηλεκτρικά κυκλώ- συστημάτων, τεχνητή νοημοσύνη, υπερσύγχρονα ρο- ματα, οι μοχλοί είναι κάποια από τα κύρια θέματα τα μπότ συνθέτουν το παζλ τού σύγχρονου πολιτιστικού οποία μελετούν. Στην συνέχεια συζητούν το θέμα «ενέρ- σκηνικού. Μέσα σ’ αυτό όμως διαμορφώνονται και οι γεια», καθώς επίσης και για τις διαφορετικές μορφές ανθρώπινες σχέσεις. Ποια μορφή έχουν αυτές; Πώς δρα ενέργειας. Παράλληλα, χρησιμοποιούν τα Μαθημα- πάνω τους η εκθετικά αναπτυσσόμενη επιστήμη τής τε- τικά ως εργαλείο για την διατύπωση των νόμων αυ- χνολογίας; Πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους η τεχνο- τών, κατανοώντας έτσι την αναγκαιότητα ύπαρξης τού λογία με τις παραδοσιακές ουμανιστικές αξίες; Πώς οι κόσμου των μαθηματικών εννοιών αλλά και τού τρό- σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες βλέπουν την γλώσσα, που με τον οποίο συγκροτείται ο θεωρητικός κόσμος τής την λογοτεχνία, το θέατρο, την ιστορία, την ιστορία τής Φυσικής. Φιλοτεχνούν τις κατασκευές τους, εισάγοντας τέχνης, την φιλοσοφία; Αυτά είναι ερωτήματα που πρω- κατ’ αυτό τον τρόπο το προσωπικό-υποκειμενικό τους τίστως αποτελούν σημαντικές συνιστώσες οποιουδήπο- στοιχείο. Οι μαθητές, μέσα από τα διαδοχικά βήματα τε σύγχρονου μοντέλου εκπαίδευσης. που απαιτούνται για την ολοκλήρωση τής κατασκευής τους, βιώνουν την χαρά τής δημιουργίας (επιστημονικής Πληροφορική και καλλιτεχνικής), αλλά και την αναγκαιότητα τού επό- και υπολογιστική σκέψη μενου βήματος, το οποίο θα πρέπει να στηρίξουν λογι- κά. Ο τρόπος με τον οποίο εργάζονται είναι ατομικός και Η ραγδαία εξέλιξη τής επιστήμης τής Πληροφορικής ομαδικός, δίνοντας περισσότερο έμφαση στην συλλο- και των Τεχνολογιών τής Πληροφορίας και τής Επικοι- γικότητα και όχι στον ανταγωνισμό. Το εκπαιδευτικό νωνίας (ΤΠΕ) που χαρακτηρίζει την εποχή μας, καθώς πρόγραμμα είναι δομημένο κατά τέτοιο τρόπο ώστε οι και η εξάπλωση των υπολογιστικών και των δικτυακών μαθητές να τελειώνουν στο σχολείο την κατασκευή τους τεχνολογιών σε όλους σχεδόν τους τομείς τής ανθρώπι- σε 6 διδακτικές ώρες και να την παίρνουν σπίτι τους. νης δραστηριότητας έχουν διαμορφώσει νέες τάσεις και οδήγησαν στην ανάγκη για ηλεκτρονικό και ψηφιακό Έχοντας την εμπειρία τής εφαρμογής τού προγράμ- εγγραμματισμό. Ο υπολογιστής και τα ψηφιακά μέσα ματος STEAM στα Aρσάκεια και βλέποντας την θετική αποτελούν διεπιστημονικό ερευνητικό και εκπαιδευτικό αποδοχή του τόσο από τους μαθητές όσο και από τους εργαλείο. εκπαιδευτικούς, η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία αποφάσισε να δώσει μια επιπλέον διάσταση στην ήδη επιτυχή λει- Στα Αρσάκεια Σχολεία το μάθημα τής Πληροφορικής τουργία του: την πιο ουσιαστική σύνδεση των θετικών διδάσκεται σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες (Δημοτι- επιστημών με τις ανθρωπιστικές επιστήμες (Ηumani- κό, Γυμνάσιο και Λύκειο) σύμφωνα με το ωρολόγιο ties), προτάσσοντας έτσι το δίπολο «άνθρωπος και τε- πρόγραμμα σπουδών, ενώ απλοποιημένες αρχές και χνολογία» ως την πιο ολοκληρωμένη αντίληψη για το εφαρμογές τής Πληροφορικής έχουν ενταχθεί και STEAM. Έτσι το STEAM γίνεται SHTEAM (Science, Hu- στην προσχολική εκπαίδευση. Στόχοι τού μαθήματος manities, Technology, Engineering, Art, Mathematics), τής Πληροφορικής είναι να αποκτήσουν οι μαθητές ενσωματώνοντας την λογοτεχνία, την Ιστορία, τα γλωσ- σφαιρική αντίληψη των βασικών λειτουργιών τού υπο- σικά μαθήματα, την φιλοσοφία, ώστε να καλύπτει πλη- λογιστή, τού υλικού, τού λογισμικού, των δικτύων υπο- λογιστών και να έλθουν σε επαφή με τις διάφορες

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 223 χρήσεις τού υπολογιστή ως εκπαιδευτικού μέσου, ως Πληροφορικής υποστηρίζεται από την Υπηρεσία Μηχα- γνωστικού ερευνητικού εργαλείου και ως εργαλείου νογράφησης (υλικοτεχνικά) και από την Ομάδα Υποστή- επικοινωνίας και αναζήτησης πληροφοριών στο πλαί- ριξης Ψηφιακού Σχολείου και υπάγεται στο Ψηφιακό σιο των μαθημάτων τους. Κυρίως όμως έχει σκοπό Πρόγραμμα Αρσακείου, το οποίο έχει επικεφαλής τον • να αναπτύξουν οι μαθητές αναλυτική και συνθετική πρώην πρόεδρο τού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτι- σκέψη κής και μέλος τού Δ.Σ. τής Φ.Ε. Σωτήρη Γκλαβά. • να αποκτήσουν ικανότητες επίλυσης προβλημάτων (μέθοδος problem solving) Η νέα στόχευση τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας για • να δημιουργούν προγράμματα σε διάφορα προγραμ- τον προσανατολισμό των Σχολείων στον ψηφιακό κό- ματιστικά περιβάλλοντα. σμο δημιούργησε την ανάγκη για διαρκή επιμόρφωση τού ανθρώπινου δυναμικού. Οι καθηγητές Πληροφο- Δραστηριότητες σχεδιάζονται και ρικής αφενός συμμετέχουν ως εκπαιδευόμενοι σε επι- εκπονούνται σε συνεργασία με καθηγητές μορφώσεις που διοργανώνουν διάφοροι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, αφετέρου επιμόρφωσαν και επιμορ- Πληροφορικής, εστιασμένες αφενός φώνουν συναδέλφους τους διαφόρων ειδικοτήτων στις στην απόκτηση δεξιοτήτων στην χρήση ΤΠΕ, στην χρήση και την αξιοποίηση τής εκπαιδευτικής λογισμικών και αφετέρου στην ανάπτυξη πλατφόρμας e-arsakeio, στην λειτουργία των ψηφιακών υπολογιστικής σκέψης από τους μαθητές. τάξεων και των συστημάτων τηλεκπαίδευσης. Σε όλα τα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας υπάρχει διαρ- Η ύλη που διδάσκεται υποστηρίζεται από ποικίλες κής ανανέωση και εκσυγχρονισμός των τεχνολογι- δραστηριότητες ανά τάξη και ανά διδακτική ενότητα. κών τους υποδομών τόσο σε υλικό-hardware όσο Δραστηριότητες σχεδιάζονται και εκπονούνται σε συν- και σε λογισμικό-software (βλ. κεφ. 7), ώστε να αντα- εργασία με καθηγητές Πληροφορικής, εστιασμένες ποκρίνονται στις απαιτήσεις τής εποχής. αφενός στην απόκτηση δεξιοτήτων στην χρήση λογι- σμικών και αφετέρου στην ανάπτυξη υπολογιστικής Ρομποτική σκέψης από τους μαθητές. Επίσης επιλέγεται συνδυα- σμός διδακτικών μεθόδων και δράσεων, ώστε να εξυ- Η Ρομποτική ως επιστήμη έχει αντικείμενο την κατα- πηρετούνται καλύτερα οι διδακτικοί στόχοι. Γίνεται συ- σκευή, τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των ρομπότ. Τα στηματική χρήση τής εκπαιδευτικής πλατφόρμας (LMS) ρομπότ, που λειτουργούν με αισθητήρες, επεξεργαστές e-arsakeio, τής οποίας το διδακτικό ψηφιακό υλικό επι- και ενεργοποιητές, είναι αυτόματες συσκευές με προ- καιροποιείται διαρκώς και δημιουργείται νέο. Επιπλέον, γραμματισμένη συμπεριφορά. Οι αλγόριθμοι τής Ρο- οι εκπαιδευτικοί Πληροφορικής αξιοποιούν συστημα- μποτικής κρύβονται πίσω από κάθε πράξη τής ζωής τικά, μαζί με τους μαθητές κάθε τμήματος, την ψηφιακή μας, που στην ουσία πρόκειται για εκτέλεση προγραμ- τάξη στο e-arsakeio με αναθέσεις εργασιών, αξιολογή- ματισμένων κινήσεων. Γι’ αυτό και η αλγοριθμική σκέ- σεις, υποστηρικτικό υλικό κ.ά. ψη συμβάλλει σημαντικά στην δόμηση τής σκέψης των παιδιών. Επιπλέον, προτείνεται σειρά ιστοτόπων, ώστε κάθε εκπαιδευτικός να οργανώνει, στο πλαίσιο τού μαθήμα- Με την Ρομποτική καλλιεργείται τός του, την συμμετοχή των μαθητών του στον εορτασμό η κριτική σκέψη των μαθητών, τής «Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου», στον εορτασμό οι δεξιότητες τής συνεργασίας και τής «Εβδομάδας Κώδικα» (European Code Week), σε τής ομαδικότητας, άρα και τής ουσιαστικής ευρωπαϊκά προγράμματα eTwinning κ.ά. (βλ. κεφ. 6). και αποτελεσματικής επικοινωνίας, κοινωνικές δεξιότητες που τονώνουν Την Πληροφορική στα Αρσάκεια υποστηρίζει η απο- το αίσθημα αυτοεκτίμησης των παιδιών. τελεσματική λειτουργία ενός ευρέος δικτύου σύγχρονων ηλεκτρονικών υποδομών (πλήρως εξοπλισμένα εργα- Με την Ρομποτική καλλιεργείται ακόμη η κριτική τους στήρια Η/Υ με πρόσβαση στο διαδίκτυο, προβολικά συ- σκέψη, οι δεξιότητες τής συνεργασίας και τής ομαδικό- στήματα ή διαδραστικοί πίνακες, αίθουσες τάμπλετ, εκ- παιδευτικά λογισμικά κ.λπ.). Το δίκτυο των υποδομών

224 ΚΕΦΑΛΑΙO 3 τητας, άρα και τής ουσιαστικής και αποτελεσματικής επι- κής, κολλάζ κ.ά.), με την χρήση διαφορετικών υλικών κοινωνίας, κοινωνικές δεξιότητες που τονώνουν το αί- και τεχνικών και με στόχο να καταλάβουν ότι υπάρχουν σθημα αυτοεκτίμησης των παιδιών. Και ακόμη η φαντα- πολλοί τρόποι κατανόησης και περιγραφής τού κόσμου σία, η δημιουργικότητα, η δυνατότητα επίλυσης προ- που μας περιβάλλει. βλημάτων, εφόδια απαραίτητα στην σύγχρονη ζωή. Το σημαντικό όμως είναι ότι οι μικροί προγραμματιστές- Η καλλιέργεια μέσω τής τέχνης συμβαδίζει με την ερευνητές μαθαίνουν παίζοντας. Γι’ αυτό και η Ρομπο- ηλικιακή ανάπτυξη των παιδιών, καθώς αυτά αναπτύσ- τική απευθύνεται σε όλα τα παιδιά. Και ακόμη στην Ρο- σουν σταδιακά το νοητικό, το φανταστικό και το δημι- μποτική δεν υπάρχουν λάθη, δεν υπάρχει μια συγκεκρι- ουργικό πεδίο. Μέσα από μια εκπαιδευτική διαδικασία μένη σωστή άποψη, υπάρχει ελευθερία κινήσεων. Οι κατ’ εξοχήν δημιουργική, προσφέρονται στα παιδιά δυ- μαθητές καλούνται απλώς να εντοπίσουν το πρόβλημα νατότητες οικείωσης με ιδέες και σύμβολα, πράγμα και να επέμβουν στο σημείο τού κώδικά τους που πρέ- σημαντικό για την ανάπτυξη τής φαντασίας και τής πει να αλλάξουν. Η εκπαιδευτική Ρομποτική εξάλλου κριτικής τους σκέψης, ώστε να υπερβούν τα καθημε- από την φύση της προϋποθέτει την διαφοροποιημένη ρινά στερεότυπα και να ανοιχτούν σε έναν πολυδιάστα- εκπαίδευση και διδασκαλία, καθώς κάθε παιδί μέσα το και πολύχρωμο κόσμο. στην ομάδα έχει τις δικές του κλίσεις και ενδιαφέροντα. Αυτή η διαδικασία έχει προεκτάσεις πολύ βαθύτερες Εικαστικά από το ίδιο το μαθητικό-καλλιτεχνικό έργο. Αφορά στην νοητική και την συναισθηματική ανάπτυξη κάθε Η εικαστική παιδεία στα Αρσάκεια Σχολεία εισάγει παιδιού, αφού η δημιουργία και τού πιο απλού ακόμα τον πολιτισμό στην εκπαιδευτική διαδικασία με απο- εικαστικού έργου αναπτύσσει και προάγει το εύρος τής κλειστικό σκοπό όχι να αναδείξει τους μελλοντικούς αντίληψης και οξύνει την νόηση. Παράλληλα, συμβάλ- καλλιτέχνες, αλλά –κυρίως– να φέρει τους μαθητές σε λει και στο αίτημα των καιρών για διαπολιτισμική εκ- επαφή με την καλλιτεχνική δημιουργία με στόχο να παίδευση με στόχο την αλληλοκατανόηση και την καλλιεργήσει την κατανόηση και τον σεβασμό τόσο κοινωνική συνοχή. Ανοίγεται στους μαθητές ένας νέος στην ελληνική όσο και στην παγκόσμια πολιτισμική ορίζοντας για μια διαφορετική ματιά στα πράγματα, για κληρονομιά και παράδοση. μια καινούργια δυνατότητα να ονειρευτούν και να σχε- διάσουν τον δικό τους κόσμο. Η καλλιέργεια μέσω τής τέχνης συμβαδίζει με την ηλικιακή ανάπτυξη Η διδασκαλία των Εικαστικών στα Σχολεία τής Φιλεκ- των παιδιών, καθώς αυτά αναπτύσσουν παιδευτικής Εταιρείας δεν εξαντλείται μόνο στο ωρολό- σταδιακά το νοητικό, το φανταστικό γιο πρόγραμμα. Απογευματινοί Όμιλοι Εικαστικών και οργανωμένα προγράμματα επισκέψεων σε μουσεία, εκ- και το δημιουργικό πεδίο. θέσεις και άλλους χώρους καλλιτεχνικού ενδιαφέρο- ντος βοηθούν τα παιδιά να εμβαθύνουν περισσότερο Μέσα από την διδασκαλία τού μαθήματος των Εικα- στον γοητευτικό κόσμο τής τέχνης και να διευρύνουν το στικών οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να αναγνωρί- ενδιαφέρον τους για αυτόν. ζουν αξίες ποιοτικές, να τις αξιολογούν κριτικά και να επινοούν νέες. Με την καθοδήγηση, την εμψύχωση και Mουσική την έμπνευση των καθηγητών τους μαθαίνουν να πα- ρατηρούν, να μελετούν, να αναλύουν και να συζητούν Στα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία το μάθημα τής για έργα σύγχρονων αλλά και κλασικών καλλιτεχνών, Μουσικής Αγωγής κατέχει σημαντική θέση σε όλες τις μετατρέποντας έτσι το εργαστήριο Καλλιτεχνικών σε βαθμίδες. Πλουτίζει την παιδική και την εφηβική ψυχή χώρο έκφρασης και ανταλλαγής ιδεών, σε χώρο ου- με συναισθήματα, συγκίνηση, εμπειρίες και αναδει- σιαστικής ανανέωσης και εκδημοκρατισμού τής ίδιας κνύεται σε ένα ζωτικό εργαλείο μάθησης στα χέρια τού τής εκπαίδευσης. Την ανάλυση ακολουθεί η σύνθεση εκπαιδευτικού – εμψυχωτή. και η δημιουργία κατασκευών και έργων από τους ίδιους τους μαθητές (ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτι- Τις τελευταίες 10ετίες το μάθημα έχει προσαρμοστεί στην νέα εποχή χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους διδα- σκαλίας. Έχουν αλλάξει οι παιδαγωγικοί και οι μαθη- σιακοί στόχοι, ώστε η διδασκαλία να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών. Τα Αρσάκεια διαθέτουν ειδι-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο μαθητής των Αρσακείων πολίτης τού κόσμου

Ο νέος άξονας προς τον οποίο έχει στραφεί η παιδευτική πολιτική τής Φι- λεκπαιδευτικής Εταιρείας και των Αρσακείων Σχολείων είναι η ελληνοευ- ρωπαϊκή παιδεία: η τόνωση τής ελληνικότητας από την μία, ώστε να δι- ασφαλιστεί η ιδιαίτερη ιστορική και πολιτισμική φυσιογνωμία που φέρουν οι μαθητές ως Έλληνες πολίτες, και ο συνεχής διάλογος και η στενή συνερ- γασία με αντίστοιχα πρότυπα σχολεία τής Ευρώπης από την άλλη, για την από κοινού αναζήτηση νέων μορφών παιδείας και την ουσιαστική συμμε- τοχή τους στο πολυπολιτισμικό περιβάλλον τής ενωμένης Ευρώπης. Οι μαθητές, γνωρίζοντας επαρκώς δύο ξένες γλώσσες, εκπροσωπούν τα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία σε ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα και διαγωνισμούς και αποκτούν εφόδια για να αντεπεξέλθουν στην πολυπλο- κότητα και στις απαιτήσεις των ανοιχτών κοινωνιών.

318 ΚΕΦΑΛΑΙO 6 ΗΕπιΤυχημΕΝη ΔιΑμΟρφωΣη ΤΟυ πΟλυγλωΣΣΟυ πΟ- ανέλαβαν τα Αρσάκεια Σχολεία Θεσσαλονίκης. λιΤη, Ο ΟπΟιΟΣ, ωΣ ΣυγΚρΟΤημΕΝη πρΟΣωπιΚΟΤηΤΑ ñ Το Ευρωπαϊκό Επιστημονικό Κοινοβούλιο (Euro- με αυξημένα επαγγελματικά προσόντα και επικοινωνια- pean Science Parliament – ESP) είναι ένα πρόγραμμα- κές δεξιότητες, μπορεί να ανταποκρίνεται σε απαιτητικά διαγωνισμός που απευθύνεται σε μαθητές 15-19 ετών πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα, αποτελεί θεμελιώδη από όλες τις χώρες τής Ευρώπης και πραγματοποιείται στόχευση τής αγωγής που παρέχεται από τα Σχολεία τής από τον Δήμο και το Πολυτεχνείο τού Aachen και τις Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. οργανώσεις «Frankly Speaking» και «Mosaica». Οι μα- θητές που επιλέγονται εκθέτουν τις απόψεις τους και Η δημιουργία πολιτών τού κόσμου, που όμως δια- προτείνουν λύσεις πάνω σε ένα μείζον πρόβλημα τού θέτουν ταυτόχρονα ισχυρή ελληνική ταυτότητα, επιτυγ- πλανήτη κατά την διάρκεια συνεδρίου που πραγματο- χάνεται τόσο με την ενίσχυση τής γλωσσικής κατάρτισης ποιείται κάθε χρόνο στο Aachen. των μαθητών στην μητρική τους γλώσσα όσο και με την ñ Tο Δίκτυο Σχολείων Συνεργαζόμενων με την πολύπλευρη υποστήριξη τής διδασκαλίας τριών διε- UNESCO (UNESCO Associated Schools Project θνών ξένων γλωσσών, τής Αγγλικής, τής Γαλλικής και Network – ASPnet) αποτελεί ένα διεθνές εκπαιδευτι- τής Γερμανικής (βλ. κεφ. 3). κό δίκτυο στο οποίο συμμετέχουν 177 χώρες και 8.000 εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, με στόχο Δράσεις και προγράμματα για εφήβους …πολί- την ανάπτυξη πιλοτικών καινοτόμων δράσεων με τις τες τού κόσμου. Οι μαθητές των Αρσακείων, από το οποίες προάγονται οι γενικότεροι ανθρωπιστικοί και πε- στάδιο τής αρχικής εξοικείωσής τους με την αγγλική ριβαλλοντικοί στόχοι τής UNESCO. Στο Δίκτυο συμμε- γλώσσα ήδη από το Νηπιαγωγείο, φτάνουν στην δευ- τέχουν 150 εκπαιδευτικές μονάδες από την Ελλάδα και τεροβάθμια εκπαίδευση σταδιακά στην πλήρη κατάκτη- 4 συνεργαζόμενα σχολεία από την Κύπρο, ενώ κάθε ση τής γλώσσας. Για την αξιοποίησή της σε πραγματικά χρόνο διοργανώνεται «Μαθητικό Συμπόσιο των Συνερ- περιβάλλοντα ζωντανής επικοινωνίας οι μαθητές συμ- γαζόμενων Σχολείων τής Αττικής» κατά την διάρκεια μετέχουν ενεργά σε πολυάριθμες δράσεις που οργανώ- τού οποίου μαθητές των Σχολείων τής Φιλεκπαιδευτι- νονται από τα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας ή κής Εταιρείας διασυνδέονται με νέους άλλων σχολείων σε διεθνή προγράμματα στα οποία λαμβάνουν μέρος που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, συνεργάζονται και επιτυγχάνοντας πολυάριθμες διακρίσεις: παρουσιάζουν τις προτάσεις τους επί τού θέματος στο οποίο είναι αφιερωμένο το Συμπόσιο, συντάσσοντας Το 1997 η Θεσσαλονίκη φιλοξένησε τελικό πόρισμα που προκύπτει από διαβουλεύσεις την 24η Διεθνή Σύνοδο τού Ευρωπαϊκού προσομοιωτικές των συνεδριάσεων των επιτροπών τής UNESCO. Το 2016, το 16ο Μαθητικό Συμπόσιο τού Δι- Κοινοβουλίου Νέων και μέρος κτύου Λυκείων Αττικής με θέμα «Στοχεύοντας στην αει- τής φιλοξενίας ανέλαβαν τα Αρσάκεια φορία μέσω τής εκπαίδευσης» οργανώθηκε από την Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία με την συμμετοχή 220 μαθη- Σχολεία Θεσσαλονίκης. τών και μαθητριών από 22 ιδιωτικά και δημόσια λύκεια τού νομού Αττικής. ñ Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Νέων (EYP – European ñ Το Πρόγραμμα Διεθνούς Συνεργασίας Φοιτητών Youth Parliament) αποτελεί τριήμερη προσομοίωση των Οικονομικών και των Εμπορικών Επιστημών (In- των συνεδριάσεων τού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ternational Association of Students in Economic κατά την διάρκεια των οποίων οι μαθητές συζητούν and Commercial Sciences – AIESEC) δίνει την δυνατό- θέματα διεθνούς ενδιαφέροντος, εκπροσωπώντας την τητα στα Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας να δέ- χώρα τους. Οι μαθητές των Αρσακείων έχουν επανει- χονται στις τάξεις τους φοιτητές από όλον τον κόσμο, οι λημμένως συμμετάσχει και διακριθεί σε διεθνείς δια- οποίοι διδάσκουν για έξι εβδομάδες τους μαθητές στην σκέψεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα σε αγγλική γλώσσα, με στόχο να τους εξοικειώσουν με την πολλές ευρωπαϊκές χώρες: Γαλλία, Γερμανία, Ιρλαν- κουλτούρα και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά δία, Ιταλία, Λετονία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουκρα- των αγγλόφωνων χωρών. νία, Πολωνία, Σουηδία, Τσεχία, Φινλανδία, Αρμε- ñ Οι Απογευματινοί Όμιλοι τής Φιλεκπαιδευτικής Εται- νία, Κύπρο, Κροατία, Σλοβενία. Το 1997 η Θεσσα- λονίκη φιλοξένησε την 24η Διεθνή Σύνοδο τού Ευρω- παϊκού Κοινοβουλίου Νέων και μέρος τής φιλοξενίας

Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΩΝ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 319 ρείας «Debate Club», «English Theater Club», «Lea- έθιμα τής Γαλλίας (Saint-Nicolas, La Chandeleur, La ga- dership Laboratory», «Forensics Club» επιτρέπουν lette des rois, Le poisson d’avril, Le carnaval de Nice) στους μαθητές να αναπτύξουν σύνθετες επικοινωνιακές ñ στον εορτασμό παγκόσμιων και ευρωπαϊκών ημερών δεξιότητες στην αγγλική γλώσσα, να εκφραστούν αυ- (Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών, Παγκόσμια Ημέρα Γαλ- θόρμητα σε διαφορετικές επικοινωνιακές περιστάσεις λοφωνίας, Ημέρα τής Ευρώπης, Παγκόσμια Ημέρα Ποί- και να αναπτύξουν προσωπικά βιώματα κατά την διαδι- ησης, Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, Παγκόσμια κασία κατάκτησης τής γλώσσας (βλ. κεφ. 8). Ημέρα Περιβάλλοντος, Παγκόσμια Ημέρα Κινηματο- γράφου) Το 2016, το 16ο μαθητικό Συμπόσιο ñ στο πρόγραμμα «IFcinéma» τού Γαλλικού Ινστιτού- τού Δικτύου λυκείων Αττικής του κατά την διάρκεια τού οποίου οι μαθητές παρακο- λουθούν γαλλόφωνες ταινίες, εκπονούν εργασίες και με θέμα «Στοχεύοντας στην αειφορία συμπληρώνουν σχετικά φύλλα αξιολόγησης μέσω τής εκπαίδευσης» οργανώθηκε ñ σε προγράμματα συνεργασίας με το Τμήμα Γαλλικής Φιλολογίας τού Πανεπιστημίου Αθηνών και, μέσω τού από την φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας, με πανεπιστήμια τής με την συμμετοχή 220 μαθητών Γαλλίας, προκειμένου προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί και μαθητριών από 22 ιδιωτικά φοιτητές να διδάσκουν στους μαθητές των Σχολείων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και δημόσια λύκεια τού νομού Αττικής. ñ σε διαθεματικές, ατομικές ή ομαδικές, συνθετικές ερ- γασίες σχετικές με θέματα πολιτισμού, ιστορίας, τέχνης ñ Οι συνεργασίες με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια ή περιβάλλοντος, οι οποίες πραγματοποιούνται με επι- (Τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών σκέψεις στην Βιβλιοθήκη Octave Merlier τού Γαλλικού και Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, University of Cam- Ινστιτούτου bridge, University of Michigan, Harvard University- ñ σε δραματοποιήσεις έργων τής γαλλικής λογοτεχνίας, Center for Hellenic Studies, Imperial College London) σε παρακολούθηση ταινιών τού κλασικού γαλλικού κι- (βλ. κεφ. 10) δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές των νηματογράφου και σε δράσεις φιλαναγνωσίας που επι- Αρσακείων να γνωρίσουν τα σύγχρονα εκπαιδευτικά κεντρώνονται στην εξοικείωση των μαθητών με την διε- συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα και θνή πολιτιστική προσφορά διακεκριμένων Γάλλων δη- στο εξωτερικό και να εξοικειωθούν με τα αγγλόφωνα μιουργών. περιβάλλοντα σπουδών και εργασίας. Από τον Συντονισμό τής Γερμανικής Γλώσσας οι Ο Συντονισμός τής Γαλλικής Γλώσσας βρίσκεται σε μαθητές ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στις δράσεις στενή συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο και την και στα προγράμματα τόσο τού Γερμανικού Ινστιτού- Υπηρεσία Συνεργασίας και Μορφωτικής Δράσης τής του Goethe όσο και τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Πρεσβείας τής Γαλλίας στην Ελλάδα. Έτσι οι μαθητές Έτσι εκπονούν εργασίες με θέματα αφιερωμένα στις συμμετέχουν σε όλες τις δράσεις και στα προγράμματα γερμανόφωνες χώρες, τις οποίες παρουσιάζουν στα τού Διεθνούς Οργανισμού Γαλλοφωνίας, ο οποίος με Παναρσακειακά Μαθητικά Συνέδρια και στα Πολιτιστι- στοχευμένες εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δράσεις κά Διήμερα των Γυμνασίων, πραγματοποιούν επισκέ- προάγει πολύπλευρα την γαλλομάθεια. Συγκεκριμένα ψεις σε επετειακές εκθέσεις τού Ινστιτούτου Goethe κα- συμμετέχουν: θώς και εκπαιδευτικές επισκέψεις φιλαναγνωσίας στην ñ στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Γαλλοφωνίας που Βιβλιοθήκη του και παρακολουθούν θεατρικές παρα- διοργανώνεται κάθε χρόνο, στις διάφορες κατηγορίες στάσεις βασισμένες σε έργα Γερμανών κλασικών συγ- τού οποίου οι μαθητές των Αρσακείων βραβεύονται γραφέων και συναυλίες με έργα συνθετών από γερμα- κατ’ επανάληψη νόφωνες χώρες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Επί- ñ στην έκδοση τού γαλλόφωνου εκπαιδευτικού ηλε- σης, οι μαθητές συμμετέχουν κάθε χρόνο στο διεθνές κτρονικού περιοδικού «Cyber Fax», το οποίο εκδίδε- πρόγραμμα τού Ινστιτούτου Goethe «Η εικόνα των ται υπό την αιγίδα τού Υπουργείου Παιδείας τής Γαλλίας άλλων», με στόχο την επικοινωνία και την ανταλλαγή και στο οποίο δημοσιεύονται άρθρα, ποιήματα και ει- απόψεων με συνομηλίκους μαθητές άλλων χωρών πά- καστικές δημιουργίες των μαθητών ñ σε αφιερώματα στις γιορτές, τις παραδόσεις και στα

320 ΚΕΦΑΛΑΙO 6 νω σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος, στον Διαγωνισμό διοίκησης τής εκπαίδευσης από το Βέλγιο, την Γερμα- Δημιουργικότητας που οργανώνει το Ινστιτούτο σε νία, την Γαλλία, την Μ. Βρετανία, την Πολωνία και την συνεργασία με την Γερμανική Πρεσβεία και στους δια- Ρουμανία επισκέφθηκαν τα Αρσάκεια στην Αθήνα και γωνισμούς έκθεσης στην γερμανική γλώσσα, οι συνεργάστηκαν με τους εκπαιδευτικούς τους, ενώ το οποίοι οργανώνονται από το Υπουργείο Παιδείας. 1998 εκπαιδευτικοί και στελέχη τής δημόσιας εκπαί- δευσης από την Ολλανδία, την Ουαλία, την Ιταλία, την Ευρωπαϊκά προγράμματα Πορτογαλία και την Φινλανδία αντάλλαξαν εκπαιδευτι- κές πρακτικές με τους εκπαιδευτικούς των Αρσακείων Η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία αγκάλιασε από την πρώ- Θεσσαλονίκης. Η συνεργασία συνεχίστηκε το 1999 στο τη στιγμή τής εμφάνισής τους τα εκπαιδευτικά προγράμ- πλαίσιο τού προγράμματος Comenius, με την επίσκε- ματα τής Ευρωπαϊκής Κοινότητας με σκοπό οι μαθητές ψη στελεχών τής δημόσιας εκπαίδευσης τής Αγγλίας, της να συνομιλήσουν με τους Ευρωπαίους συμμαθητές τής Σουηδίας και τής Φινλανδίας. Το 2003 εκπαιδευτι- τους για να προσεγγίσουν την δική τους κουλτούρα και κοί από την Γερμανία, την Γαλλία, την Δανία, την Πολω- να τους μεταλαμπαδεύσουν το πρότυπο τής ελληνικής νία, το Λιχτενστάιν και την Νορβηγία επισκέφθηκαν τα παιδείας. Αρσάκεια και συνεργάστηκαν με τους εκπαιδευτικούς τους στο πλαίσιο τού προγράμματος «Comenius 2.1: Έτσι από το 1995, που ξεκίνησαν οι δράσεις τού προ- Η βία στο σχολείο» (15-21/10/2003). Την ίδια χρονιά γράμματος Σωκράτης/Comenius, τόσο οι εκπαιδευτικοί εκπαιδευτικοί σύμβουλοι από την Αγγλία, την Γαλλία, όσο και οι μαθητές των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχο- την Γερμανία, την Ολλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, την λείων εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, που είχε σκοπό την Νορβηγία, την Πορτογαλία και την Τουρκία συνεργά- ενίσχυση τής ευρωπαϊκής διάστασης τής εκπαίδευσης στηκαν με εκπαιδευτικούς των Αρσακείων στο πλαίσιο σε όλες τις βαθμίδες, την βελτίωση τού επιπέδου γνώ- τού προγράμματος «Σωκράτης, Δράση Αρίων: Ολυ- σης των γλωσσών τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως των μπιακή Παιδεία». Επόμενη συνάντηση εκπαιδευτικών λιγότερο διαδεδομένων και των λιγότερο διδασκομέ- από σχολεία τής Αγγλίας, τής Γερμανίας και τής Ισπανίας νων, την ενθάρρυνση τής επικοινωνίας και των ανταλ- στα Αρσάκεια Σχολεία Ψυχικού πραγματοποιήθηκε το λαγών πληροφοριών μεταξύ σχολείων, είτε εξ αποστά- 2004 στο πλαίσιο τού προγράμματος Comenius. Το σεως είτε με επισκέψεις στα ίδια τα σχολεία και φιλοξε- 2005 η συνεργασία των εκπαιδευτικών των Αρσακείων νία των μαθητών σε οικογένειες, και την προώθηση και- συνεχίστηκε με ανώτατα στελέχη διοίκησης τής εκπαί- νοτομιών στην ανάπτυξη διδακτικών πρακτικών μέσα δευσης από 20 χώρες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης στο από την διερεύνηση θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος πλαίσιο τού προγράμματος «Σωκράτης, Δράση σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική. Αρίων». Το 2008 πραγματοποιήθηκε νέα συνάντηση στελεχών εκπαίδευσης χωρών τής Ευρωπαϊκής Ένωσης Aπό το 1995, που ξεκίνησαν οι δράσεις στα Αρσάκεια Σχολεία Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο τού τού προγράμματος Σωκράτης/Comenius, προγράμματος «Επισκέψεις Μελέτης», ενώ στο πλαί- τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές σιο τού προγράμματος «Εκπαίδευση και Κατάρτιση των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων 2010» (Απρίλιος 2008) εμπειρογνώμονες-στελέχη Υπουργείων και Οργανισμών Παιδείας τής Μ. Βρετα- εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, νίας, τής Ιρλανδίας, τής Ισπανίας, τής Λετονίας, τής Αυ- που είχε σκοπό την ενίσχυση στρίας, τής Κύπρου, τής Τσεχίας, τής Ουγγαρίας και τής Κροατίας συνεργάστηκαν με εκπαιδευτικούς των Αρσα- τής ευρωπαϊκής διάστασης κείων Σχολείων Ψυχικού. Αλλά οι συνεργασίες των εκ- τής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. παιδευτικών των Αρσακείων είναι ευρύτερες και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για παράδειγμα, το 1999 διοικη- Στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων ανταλ- τικά και εκπαιδευτικά στελέχη από την Νότια Νέα Ουα- λαγής εμπειριών μεταξύ των εκπαιδευτικών, τα Αρσά- λία τής Αυστραλίας επισκέφθηκαν τα Αρσάκεια Σχολεία κεια έχουν υποδεχθεί πολυάριθμες διεθνείς αντιπρο- στο πλαίσιο τής συνεργασίας τής Φιλεκπαιδευτικής σωπίες στελεχών τής δημόσιας και τής ιδιωτικής εκπαί- Εταιρείας, τού Ελληνικού Προξενείου τής Μελβούρ- δευσης. Ενδεικτικά, στο πλαίσιο τού προγράμματος «Σωκράτης, Δράση Αρίων» το 1997 ανώτατα στελέχη

Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΩΝ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 321 νης και τής Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνι- Cahill Memorial High School και Randwick Girls’ High School (Νέα Νότια Ουαλία), James Cook Technology σμού, ενώ το 2017 κινεζική αντιπροσωπία ανωτάτων Boys’ High School (Σίδνεϊ). ñ προγράμματα Erasmus Plus. Τα προγράμματα Era- διοικητικών στελεχών τής δημόσιας εκπαίδευσης τής smus Plus τής Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας και στοχεύουν στην στήριξη Κίνας επισκέφθηκε τα Αρσάκεια Σχολεία στο πλαίσιο τής εκπαίδευσης, τής κατάρτισης, τής νεολαίας και τού αθλητισμού στην Ευρώπη. Μέσω των προγραμμάτων τής συνεργασίας τού Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και ενισχύονται και διευρύνονται οι διεθνείς συνεργασίες των Σχολείων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας με σχο- Τεχνολογίας τής Ελλάδας και τού Τμήματος Εκπαίδευ- λεία και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα τής Ευρωπαϊ- κής Ένωσης. Οι συνεργασίες ξεκίνησαν το 2004, αφο- σης και Έρευνας τής Περιφέρειας Zhejiang τής Κίνας. ρούν σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου και δίνουν την ευκαιρία σε εκπαιδευτικούς και μαθητές να αποκτήσουν ñ Αδελφοποιήσεις. Μαθητές και εκπαιδευτικοί από εμπειρίες και να διευρύνουν τις γνώσεις τους για εκπαι- δευτικά συστήματα που ισχύουν σε άλλες ευρωπαϊκές σχολεία τού εξωτερικού αλλά και από σχολεία παρα- χώρες. μεθόριων περιοχών τής Ελλάδας, με τα οποία έχουν μέσω των προγραμμάτων ενισχύονται και διευρύνονται οι διεθνείς συνεργασίες αδελφοποιηθεί Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρεί- των Σχολείων τής φιλεκπαιδευτικής ας, επισκέπτονται τα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία στο Εταιρείας με σχολεία και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα πλαίσιο μαθητικών και εκπαιδευτικών ανταλλαγών και τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. επικοινωνίας. Ενδεικτικά, μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου έχουν υλοποιήσει μαζί με μαθητές άλλων ευρωπαϊκών σχο- Ενδεικτικά, κατά την διάρκεια των ετών 1996-2020 λείων ποικίλα προγράμματα: «Cultivating Languages and Youth Entrepreneurs», για μαθητές που επιδιώ- Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας αδελφοποιήθη- κουν ακαδημαϊκή εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτι- ση ή συμμετοχή στην αγορά εργασίας τής Ευρωπαϊκής καν τόσο με σχολεία χωρών τής ΕΕ, όπως: Liceul Teo- ΈνωσηςØ «Do Well Science», για την δημιουργία μιας ψηφιακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας για τις Φυσικές retic Ion Creanga (Θεωρητικό Λύκειο Βουκουρεστίου, επιστήμες και τα ΜαθηματικάØ «Creative European School: C.L.I.C.K. (Computer science, Languages, In- Ρουμανία), Eastbourne College (Sussex, Αγγλία), I.E.S. ter-culture, Citizenship and Knowledge)», για την ανταλλαγή επισκέψεων και εμπειριών μεταξύ σχολείων Bembézar (Extremadura, Ισπανία), Annuntia Institute τής Ευρωπαϊκής ΈνωσηςØ COBWEB (Citizen OBserva- tory WEB, Δίκτυο Παρατηρήσεων Πολιτών), για την (CΑyμpβriέaρnσaαK, aΒmέλilγaιοN),o1rwοidLaice(BuymdgOogszόclnzyo,kΠszοtλaãω|caνãcίαe) im. ανάπτυξη ενός πλαισίου παρατήρησης που διευκολύ- και νει την συλλογή κατάλληλης περιβαλλοντικής πληρο- φορίας, μέσω κινητών τηλεφώνων και άλλων φορητών από την Κύπρο: Λανίτειο Λύκειο Λεμεσού, 28ο Δημο- συσκευών από τους πολίτες, με στόχο την χρήση της στην έρευνα, στην λήψη αποφάσεων και στην χάραξη τικό Σχολείο Λεμεσού, Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκω- πολιτικήςØ CS4ESD (Citizen Science for Education in Sustainable Development), που εντάσσεται στο σύνο- σίας, Δημοτικό Σχολείο Κοινότητας Δευτεράς Λευκω- σίας, όσο και με σχολεία σε ακριτικές περιοχές τής χώ- ρας: Γυμνάσιο Κρόκου Κοζάνης, Γυμνάσιο και Λύκειο Μεγίστης Καστελλόριζου, 12ο Δημοτικό Σχολείο Κέρ- κυρας, Δημοτικό Σχολείο Πανόρμου Καλύμνου, Γ’ Δη- μοτικό Σχολείο Κόνιτσας κ.ά., αλλά και σχολεία με τα οποία παραδοσιακά τα Αρσάκεια είχαν επαφή θέλοντας να ενισχύσουν την ελληνική μειονότητα, όπως: Ζάππειο Παρθεναγωγείο Κωνσταντινουπόλεως, Ζωγράφειο Λύκειο και Γυμνάσιο Κωνσταντινουπόλεως. Βεβαίως αδελφοποιήσεις έχουν πραγματοποιηθεί και με άλλα ευρωπαϊκά σχολεία, όπως από την Σερβία Filoloska Gimnazija (Κλασικό Γυμνάσιο και Λύκειο Βελιγραδίου) και Karlovci Gimnazija (Γυμνάσιο τού Καρλόβιτσι), την Αλβανία Gjimnazi Ismail Qemali και Gjimnazi Qemal Stafa και από την Βουλγαρία Sofia Balkan School. Κατά την διάρκεια όμως των τελευταίων αυτών ετών τα Αρ- σάκεια δημιούργησαν δίκτυα επικοινωνίας και με σχο- λεία σε όλο τον κόσμο, όπως στην Ιαπωνία Togane School for Girls - Chiba Gakugei High School, την Ου- κρανία Shkola Staryi Krym τής Μαριούπολης και την Αυστραλία St Monica's College και Xavier College (Μελβούρνη), Kingsgrove North High School, J.J.

322 ΚΕΦΑΛΑΙO 6 λο δράσεων τής Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο την προώθηση τής μάθησης σε εξωτερικούς χώρους, ανάπτυξη και στοχεύει οι μαθητές να αναπτύξουν ψη- έξω από την τάξη, καθώς η επαφή με το φυσικό περι- φιακές δεξιοτήτες, να χρησιμοποιούν τις «έξυπνες συ- βάλλον συμβάλλει στην ποιότητα τής σκέψης των μα- σκευές» για την καταγραφή τής περιβαλλοντικής πλη- θητών επειδή προσφέρει διαφορετικά ερεθίσματα και ροφορίας και να αναζητούν καινοτόμες προσεγγίσεις μειώνει το στρες και την κόπωσηØ Steam: Surfing the στην τεχνολογία, την μηχανική και στα μαθηματικάØ European Artistic Monuments (Σερφάροντας στα ευ- G-GUIDANCE (Gamified Career Guidance: Promo- ρωπαϊκά μνημεία τέχνης), με σκοπό να μάθουν οι μα- ting Meaningful and Participative Career Constru- θητές για την τοπική, την περιφερειακή, την εθνική και ction and Vocational Development through a Gami- την ευρωπαϊκή ιστορία, τον πολιτισμό και το περιβάλ- fied Digital Platform), για την δημιουργία ολοκληρω- λον μέσα από πιο σύγχρονες μεθοδολογίες διδασκα- μένης εφαρμογής-πλατφόρμας που περιέχει ανοιχτή λίας, εκπαιδευτικές πλατφόρμες και εφαρμογές και δια- βάση δεδομένων με υψηλής ποιότητας πληροφορίες δραστικά ψηφιακά μαθήματαØ Under the Same Blue για τον επαγγελματικό προσανατολισμό και μεθοδολο- Sky, για την διαμόρφωση τής νέας μελλοντικής επιστη- γίες σταδιοδρομίας για μαθητές ηλικίας μεταξύ 13 και μονικής γενιάς που θα προσανατολιστεί στην επιστήμη, 17 ετώνØ ROBOSTEM «A Trainers Toolkit To Foster την τεχνολογία, την μηχανική, στις τέχνες και στα μαθη- STEM Skills Using Microcontroller Applications», για ματικά (STEAM) μέσα από τρία διαφορετικά πεδία: την ένταξη στα εκπαιδευτικά συστήματα πρακτικών, διε- Αστρονομία – Παράδοση – ΤέχνηØ Democracy in a πιστημονικών και καινοτόμων δραστηριοτήτων STEM digitalized era: a blessing or a curse, για την καλλιέρ- με σκοπό οι μαθητές να αναπτύξουν ανάλογες δεξιότη- γεια τής ευρωπαϊκής δημοκρατικής πολιτειότητας στην τες μέσω τού προγραμματισμού μικρο-ελεγκτών (mi- σύγχρονη ψηφιακή εποχήØ Keycode. Key Compe- crocontrollers) σε μια ψηφιακή πλατφόρμα και τής δη- tences for Young Europeans: Education to Empathy μιουργίας ενός εργαστηρίου ρομποτικήςØ ER4S «Energy and Interculturality, για την αντιμετώπιση των προ- Resources for Sustainability», με σκοπό την προώθη- κλήσεων που αντιμετωπίζουν οι νέοι μαθητές στην ση τής ιδιότητας τού ενεργού πολίτη στους μαθητές, εδραίωση τής ευρωπαϊκής τους ταυτότητας, με βάση τις ώστε να επικοινωνούν και να συνεργάζονται σε διεθνές θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες, και την ανάγκη ευαισθη- επίπεδο με άλλους μαθητές και να προτείνουν λύσεις τοποίησης των εκπαιδευτικών για την σύνδεση των δια- για εναλλακτικούς τρόπους παραγωγής ηλεκτρικής προσωπικών βασικών ικανοτήτων με έμφαση στην εν- ενέργειας (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), ανάλογα με συναίσθηση και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σύμφωνα τους διαθέσιμους πόρους και την γεωγραφική μορφο- με τις θεμελιώδεις αξίες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα λογία κάθε περιοχήςØ LTDAT «Learning Through Tra- ανθρώπινα δικαιώματα. ditional Dancing and Ancient Theatre», με σκοπό οι μαθητές να εντοπίσουν τις ομοιότητες που εμφανίζουν Παράλληλα, πολλοί εκπαιδευτικοί των Αρσακείων – τα έθιμα και οι συνήθειες ορισμένων περιοχών στο πέ- Τοσιτσείων Σχολείων συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προ- ρασμα τού χρόνου, και συγκεκριμένα οι παραδοσιακοί γράμματα προς όφελος ολόκληρης τής σχολικής κοι- χοροί και το αρχαίο θέατρο, τα οποία δημιουργούν νότητας. Τέτοια προγράμματα είναι, ενδεικτικά: το διε- στους πολίτες ενιαία ευρωπαϊκή ταυτότηταØ Lifelong θνές πρόγραμμα κατάρτισης εκπαιδευτικών και παρέμ- Mindfullness, για την ευημερία των μαθητών μέσα στο βασης για την προαγωγή θετικού κλίματος και ψυχικής σχολικό περιβάλλον, την πνευματική ευεξία τους κα- ανθεκτικότητας στην σχολική κοινότητα «We C.A.R.E.», θώς και την συναισθηματική τους ενδυνάμωση, που θα με σκοπό οι εκπαιδευτικοί να βοηθήσουν τους μαθητές τους επιτρέψουν να βελτιώσουν την απόδοσή τους στο να βελτιώσουν τις κοινωνικές και τις συναισθηματικές γνωστικό πεδίο και να αποκτήσουν υψηλότερη αυτοε- τους δεξιότητες με την καλλιέργεια τής συνεργασίας, κτίμησηØ Natural Heritage, Knowing is Preserving: τού αλληλοσεβασμού, τής εμπιστοσύνης και τού αυτο- The Best Option for Future, για την ευαισθητοποίηση ελέγχου και να ενθαρρύνουν την ενεργοποίηση τής τρι- των νέων στην αποτροπή τής κλιματικής αλλαγής και γωνικής σχέσης μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών και στην προστασία τού περιβάλλοντος και την ενεργοποί- γονέων με σκοπό την δημιουργική διασύνδεση τού ησή τους στην διαδικασία βιώσιμης οικονομικής ανά- σχολείου με την οικογένεια. πτυξηςØ Science Outside Featuring Technology, για Στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Teachers4Europe», κατά το σχολικό έτος 2015-2016, υποβλήθηκαν δύο

Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΩΝ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 323 εργασίες οι οποίες, μετά την αξιολόγηση από τους επι- μανία, την Ιρλανδία, την Ισλανδία και την Σουηδία. κεφαλής τού προγράμματος, εντάχθηκαν στις δέκα κα- λύτερες πανελλαδικά. Η επιμορφωτική δράση «Teach- ñ Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ανταλλαγής μαθητών ers4Europe» οργανώνεται από την Αντιπροσωπία τής Comenius. Οι σχολικές συμπράξεις Comenius έχουν Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, με την υποστήρι- στόχο την ενίσχυση τής ευρωπαϊκής διάστασης τής εκ- ξη τού Υπουργείου Παιδείας και τού Γραφείου τού παίδευσης μέσω τής προώθησης κοινών δραστηριοτή- Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, σε συνεργα- των συνεργασίας μεταξύ των σχολείων τής Ευρώπης. Οι σία με το Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Έρευ- εμπλεκόμενοι αναπτύσσουν ικανότητες σε ζητήματα νας, Ανάπτυξης και Διαπανεπιστημιακής Συνεργασίας ομαδικής εργασίας, κοινωνικών σχέσεων, προγραμ- (ERDIC) τού Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπου- ματισμού και ανάληψης δραστηριοτήτων, χρήσης τε- δών τού Πανεπιστημίου Πειραιώς και με την Εκπαιδευ- χνολογιών τής πληροφορίας και τής επικοινωνίας κα- τική Ραδιοτηλεόραση τού Υπουργείου Παιδείας. Η θώς και την δυνατότητα εξάσκησης ξένων γλωσσών. πρώτη εργασία είχε θέμα «Αναζητώντας εργασία στην Φιλοξενούνται από οικογένειες μαθητών των χωρών Ευρωπαϊκή Ένωση». Οι εκπαιδευτικοί οργάνωσαν για που συμπράττουν στο ίδιο πρόγραμμα, γνωρίζουν δια- τους μαθητές διάφορες ομαδικές και βιωματικές δρα- φορετικά εκπαιδευτικά συστήματα, αφού επισκέπτονται στηριότητες που σχετίζονταν με την εκπαίδευση και την τα αντίστοιχα σχολεία, και ξεναγούνται σε ιστορικά μνη- εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βασικοί στόχοι ήταν η μεία των διαφόρων πόλεων. Το περιεχόμενο των προ- εξοικείωση των μαθητών με τις μεθόδους αναζήτησης γραμμάτων σχετίζεται με σημαντικά διεθνή προβλήματα, εργασίας και επιλογής προσωπικού που ακολουθού- στα οποία οι μαθητές ευαισθητοποιούνται και, συνήθως, νται από τις σύγχρονες επιχειρήσεις, τόσο σε εθνικό όσο συμμετέχουν ενεργά και μακροπρόθεσμα στην αντιμε- και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και ο εντοπισμός των τώπισή τους μέσα από διεθνή δίκτυα και συνεργασίες. δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για μια επιτυχημένη σταδιοδρομία. Όλες οι δραστηριότητες πραγματοποι- Ομάδες μαθητών των Αρσακείων έχουν συνεργαστεί ήθηκαν κατά την διάρκεια τού μαθήματος τού Σχολικού με Ευρωπαίους συμμαθητές τους ανταλλάσσοντας επι- και Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Η δεύτερη ερ- σκέψεις στα σχολεία τους σε προγράμματα με θεματική γασία με θέμα «Eˆ tre harcelé, harceleur, médiateur: που αντλούν από την επικαιρότητα. Ενδεικτικά, στο découvrir, agir, créer, dramatiser en classe de FLE» πρόγραμμα Comenius με θέμα «Νερό, ο γαλάζιος («Εκβιάζομαι, εκβιάζω, διαμεσολαβώ: ανακαλύπτω, χρυσός τού μέλλοντός μας» ομάδα 14 μαθητών των δρω, δημιουργώ, δραματοποιώ στην τάξη των Γαλλι- Σχολείων συνεργάστηκε, κατά τα σχολικά έτη 2007- κών») είχε στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών 2009 με μαθητές από την Γαλλία, την Γερμανία και την στο φαινόμενο τού σχολικού εκφοβισμού στην Γαλλία Ουγγαρία. Συγκρότησαν ομάδες εργασίας με αντικείμε- και την Ελλάδα μέσω έντυπου και οπτικοακουστικού νο την παρουσία και την σημασία τού νερού για την ζωή υλικού, την σχετική ενημέρωσή τους μέσα από την στον πλανήτη και, αξιοποιώντας τις θεωρητικές τους ιστοσελίδα τού Γαλλικού Υπουργείου Παιδείας και τού γνώσεις, μελέτησαν δείγματα νερού από ποτάμια των Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την προσέγγιση τής διαμε- χωρών αυτών αλλά και την σχέση τού νερού με την σολάβησης, την δραματοποίηση και την δημιουργία μουσική και την τέχνη γενικότερα. Μεταξύ των ετών ασπρόμαυρης ταινίας μικρού μήκους με τίτλο «Le 2008-2010 μαθητές των Σχολείων τής Φιλεκπαιδευτι- harcèlement, c’est quoi?» και, τέλος, την καλλιέργεια κής Εταιρείας, μαζί με μαθητές από την Ισπανία, την αξιών που πρέπει να διέπουν την ευρωπαϊκή παιδεία. Πορτογαλία, την Ιταλία, την Πολωνία και την Τουρκία, πραγματοποίησαν ένα ταξίδι στον χώρο τής Αστρονο- Το πρόγραμμα «We Observe – We Write Down – μίας και τής Τέχνης υλοποιώντας το πρόγραμμα We Design – We Implement» είχε στόχο την διάδοση «Astrourbis, Astronomical and Monumental Trip» καλών πρακτικών που εναρμονίζονται με τις βασικές και διερευνώντας τον διεπιστημονικό χαρακτήρα τής αρχές τής ευρωπαϊκής εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί Αστρονομίας, με σκοπό να προσεγγίσουν τις αστρονο- που συμμετείχαν ταξίδεψαν και κατέγραψαν εκπαιδευτι- μικές έννοιες και την σχέση τους με την καθημερινή ζωή. κά συστήματα άλλων χωρών, το σχολικό περιβάλλον, Αλλά τα Αρσάκεια συχνά είναι τα ίδια συντονιστικά σχο- τις σχέσεις των εκπαιδευτικών με γονείς και μαθητές και λεία προγραμμάτων Comenius. Έτσι, τον Σεπτέμβριο τον τρόπο διοίκησης σχολείων στην Φινλανδία, την Γερ- τού 2011 ολοκληρώθηκε με επιτυχία το διετές ευρω-

324 ΚΕΦΑΛΑΙO 6 παϊκό πρόγραμμα με τίτλο «Nutrition through the «Happy Earth Day Everyday», «Expanding Waves», time (Διατροφή μέσα στον χρόνο)», που είχε σκοπό την «Christmas Magazine», «Die schönsten malerischen ενημέρωση των μαθητών που συμμετείχαν από την Naturfleckchen in unserer Region», «Deutsch macht Ισπανία, την Κύπρο, την Λιθουανία, την Πολωνία και την mir Spaß! Lernen wir es zusammen». Ιταλία σχετικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές τής κα- θημερινής διατροφής μεταξύ των χωρών τους και την Πολλά Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έχουν ευαισθητοποίησή τους στην υγιεινή διατροφή και την πιστοποίηση με Εθνική Ετικέτα Ποιότητας eTwinning, σωματική άσκηση. Αντίστοιχα, κατά την διάρκεια τού μια αναγνώριση ότι οι εργασίες πάνω σε θέματα κοινού προγράμματος Comenius με τίτλο «The healthy young ενδιαφέροντος που εκπόνησαν μαθητές και εκπαιδευτι- people of today are the future of Europe tomor- κοί, σε συνεργασία με άλλα ευρωπαϊκά σχολεία, κατά- row» μαθητές Σχολείων τής Φ.Ε. συνεργάστηκαν με εκ- φεραν να φτάσουν σε υψηλό επίπεδο ποιότητας πλη- προσώπους από την Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, ρώντας τα κριτήρια που έχουν τεθεί από την Κεντρική την Πορτογαλία, την Ρουμανία, την Λεττονία, την Πολω- Υπηρεσία Υποστήριξης eTwinning σε συνεργασία με τις νία και την Λιθουανία και τον Οκτώβριο τού 2013 υπο- αντίστοιχες Εθνικές Υπηρεσίες Υποστήριξης τής δράσης. δέχθηκαν στην Ελλάδα μαθητές και καθηγητές των Αλλά ακόμη μία σημαντική διάκριση είναι ότι, μεταξύ οκτώ αυτών χωρών. Το σχέδιο τού προγράμματος, σε 28.205 εγγεγραμμένων στο πρόγραμμα εκπαιδευτι- σύνολο 25.000 αιτήσεων, αξιολογήθηκε πρώτο μεταξύ κών, το Υπουργείο Παιδείας όρισε ως πρέσβειρα για των ελληνικών συμμετοχών και έβδομο στο σύνολο την προώθηση τής ευρωπαϊκής δράσης eTwinning στα των συμμετοχών από ευρωπαϊκά σχολεία. ελληνικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τού νομού Θεσσαλονίκης την καθηγήτρια ñ «eTwinning – η κοινότητα των σχολείων τής Ευ- Αγγλικών τού Αρσακείου Γυμνασίου και Λυκείου Θεσ- ρώπης» είναι ένα δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ Ευρωπαί- σαλονίκης, η οποία είναι και η πρώτη εκπαιδευτικός ων μαθητών όλων των βαθμίδων με την χρήση, μεταξύ ιδιωτικής εκπαίδευσης που ορίζεται ως πρέσβειρα άλλων, και τής αγγλικής, τής γαλλικής ή τής γερμανικής (Ambassador) στην Ελλάδα. γλώσσας. Μέσω τής ευρωπαϊκής δράσης eTwinning, στην οποία συμμετέχουν συνολικά 500.000 εκπαιδευ- ñ O Διεθνής Διαγωνισμός Juvenes Translatores τικοί και 190.000 σχολεία στο πλαίσιο τής συνεργασίας (Νέοι Μεταφραστές), που οργανώνεται από το 2007 31 υπουργείων Παιδείας από όλες τις χώρες τής Ευρώ- από την Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης τής Ευρω- πης, μαθητές των Νηπιαγωγείων, των Δημοτικών και παϊκής Επιτροπής (European Commission's Directora- των Γυμνασίων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας ήρθαν te – General for Translation – DGT), αποτελεί διαγωνι- σε επαφή με συνομηλίκους τους από την Αγγλία, την σμό μετάφρασης που προάγει την πολυγλωσσία και Αυστρία, το Βέλγιο, την Βουλγαρία, την Γαλλία, την Γερ- την μεταφραστική δεξιότητα των νέων τής Ευρώπης. μανία, την Δανία, την Εσθονία, την Ισπανία, την Ιταλία, Στον διαγωνισμό συμμετέχουν δεκαεπτάχρονοι μαθητές την Λετονία, την Λιθουανία, την Νορβηγία, την Ουγγα- από 751 σχολεία των 28 χωρών τής Ευρωπαϊκής Ένω- ρία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, την Ρουμανία, την σης, μεταφράζοντας κείμενο μίας σελίδας σε οποιονδή- Σλοβακία, την Τσεχία και άλλες χώρες. Αντάλλαξαν ευ- ποτε από τους 552 δυνατούς γλωσσικούς συνδυα- χετήριες κάρτες με αφορμή τις γιορτές των Χριστουγέν- σμούς μεταξύ των 24 επίσημων γλωσσών τής Ευρωπαϊ- νων και τής Πρωτοχρονιάς, παρουσίασαν πληροφορίες κής Ένωσης. Επειδή ο αριθμός των σχολείων που συμ- για μύθους και παραδόσεις τής χώρας μας, είχαν ηλε- μετέχουν στον διαγωνισμό από κάθε χώρα εξαρτάται κτρονική αλληλογραφία με συνομηλίκους τους για ποι- από τον αριθμό των εδρών που διαθέτει η χώρα αυτή κίλα θέματα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα κάθε ηλικίας, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ελλάδα συμμετέχει με παρουσίασαν τα αξιοθέατα, τα ήθη και τα έθιμα τής Ελ- 21 σχολεία και μέχρι 5 μαθητές από κάθε σχολείο. Η λάδας. Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένα από αυτά τα Επιτροπή βραβεύει, κατά την διάρκεια επίσημης τελετής προγράμματα: «What to do when it rains», «I Smile που πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες, έναν μαθητή από When…», «Let’s Be Friends», «Ζωγράφισέ με», «Ο κάθε χώρα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μαθητές από τα χειμώνας μέσα από τα μάτια τού παιδιού», «Panora- Σχολεία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έχουν πολ- ma européen des héros de contes ou de légendes», λές φορές βραβευθεί στον διαγωνισμό για την αγ- γλική και για την γαλλική γλώσσα.