วิจัยทางการศึกษา

การวิจัยทางการศกึ ษา มณญี า สรุ าช คณะครุศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั อุดรธานี 2559

คํานํา ตําราการวิจัยทางการศึกษาเลมนี้ ไดเรียบเรียงข้ึนเพ่ือวัตถุประสงค'ในการประกอบการสอนใน รายวิชาการวิจัยทางการศึกษา (Educational Research) รหัส ED 14401 ซ่ึงจะเปAนประโยชน'แก นักศกึ ษาและผสู นใจท่วั ไปเกี่ยวกบั ความรเู บ้อื งตนเกี่ยวกับการวจิ ัย การเลือกปFญหาการวิจัยการศึกษา เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของ ตัวแปรและสมมติฐานในการวิจัย ประชากรและกลุมตัวอยาง เคร่ืองมือและเทคนิคในการเก็บรวบรวมขอมูล การตรวจสอบคุณภาพของเคร่ืองมือในการรวบรวม ขอมูล การออกแบบการวิจัย การวิเคราะห'ขอมูล และสถิติพ้ืนฐานสถิติที่ใชในการทดสอบสมมติฐาน การแปลผลและการนําเสนอผลการวิเคราะห'ขอมูลการเขียนรายงานการวิจัย และการประเมิน ผลการวจิ ัย หวงั วาผูเรยี นจะเกิดความรแู ละความเขาใจเก่ียวกับกระบวนการวิจัยและสามารถนําไปใช ประโยชน'ในการทําวิจัยได และยังมุงหวังจะเปAนประโยชน'ตอผูสนใจทั่วไปท่ีจะศึกษาใหเกิดความ เขาใจสามารถนําไปทําวิจยั ได ผูเรียบเรียงขอกราบขอบพระคุณทุกๆทานที่มีสวนสนับสนุนในการเรียบเรียงตําราฉบับนี้ จนสาํ เรจ็ ลลุ วงไปดวยดี มณีญา สุราช 22 สิงหาคม 2559

ข สารบัญ หนา เร่ือง คํานํา ก บทท่ี 1 ความรูเบือ้ งตนเกีย่ วกบั การวิจัยทางการศึกษา………………………………………………….. 1 1 วิธีการแสวงหาความรู …………………………………………………………………………………….. 8 ความหมายของการวิจยั …………………………………………………………………………………… 9 การวจิ ัยทางการศึกษา…………………………………………………………………………………….. ลักษณะทีส่ ําคัญของการวิจยั ……………………………………………………………………………. 10 จุดมง'ุ หมายของการวจิ ยั ………………………………………………………………………………….. ลักษณะธรรมชาตขิ องการวิจัย…………………………………………………………………………. 11 ประโยชนข. องการวิจัย…………………………………………………………………………………….. 12 ประเภทการวจิ ยั ……………………………………………………………………………………………. 14 คุณลักษณะท่ีสําคัญของนักวจิ ัย……………………………………………………………………….. 14 จรรยาบรรณนักวจิ ยั ………………………………………………………………………………………. 17 บทสรุป…………………………………………………………………………………………………………. 19 แบบฝ5กหดั ทายบทที่ 1....…………………………………………………………………………………. 21 บทท่ี 2 ป$ญหาและการเลือกปญ$ หาการวจิ ัยทางการศกึ ษา…………………………………............. 22 การกําหนดปญ6 หาการวจิ ยั ทางการศกึ ษา………………………………………………………….. 23 ความหมายของปญ6 หาการวจิ ัยทางการศกึ ษา……………………………………………………. 23 แหลง' ทีม่ าของป6ญหาการวจิ ยั ทางการศึกษา……………………………………..................... 23 เกณฑ.ในการเลือกปญ6 หาการวิจยั ทางการศึกษา………………………………………………… 24 การวเิ คราะหป. 6ญหาการวิจัยทางการศึกษา……………………………………………………….. 26 แนวทางในการต้งั ชอ่ื เร่ืองวิจยั …………………………………………………............................ 29 การต้ังชอื่ เร่ืองงานวจิ ัยทางการศกึ ษา……………………………………………………………….. 30 ตัวอย'างการต้ังชอ่ื เรื่องงานวจิ ัยทางการศึกษา……………………………………………………. 30 ตวั อย'างช่ือเรื่องงานวิจยั ทางการศึกษา…………………………………………....................... 31 การกําหนดวตั ถุประสงค.ของการวิจัย…………………………………………......................... 34 การบอกความสาํ คัญหรอื การใชประโยชนข. องการวิจัย……………..……………………….. 35 บทสรปุ …………………………………………………………………………………………………………. 36 แบบฝก5 หัดทายบทท่ี 2..………………………………………………………………………………….. 37 39 บทที่ 3 การศึกษาเอกสารและงานวจิ ัยที่เกี่ยวของ.................................................................. 41 ความหมายของเอกสารและงานวจิ ัยท่เี กย่ี วของ…………………………………………………. วตั ถปุ ระสงค.ในการศึกษาเอกสารและงานวิจัยทีเ่ กี่ยวของ........................................... 41 ประโยชน.ของการศึกษาเอกสารและงานวจิ ัยทเ่ี กี่ยวของ............................................. 42 แหลง' และวิธีการสืบคนเอกสารและงานวจิ ัย............................................................... 43 44

สารบัญ (ตอ, ) หนา เรือ่ ง 52 53 การนําเสนอเอกสารและงานวิจัยท่ีเกย่ี วของ……………………………………………….. 54 กรอบแนวคดิ ในการวิจัย………………………………………………………………………….. 55 แหล'งท่ีมาของกรอบแนวคดิ ในการวิจยั ……………………………………………………... 55 หลกั การในการสรางกรอบแนวคิดในการวิจยั ………………………………………………. 56 วธิ กี ารสรางกรอบแนวคิดในการวจิ ัย………………………………………………………….. 57 วธิ ีการนําเสนอกรอบแนวคิดในการวิจยั ……………………………………………………… 58 บทสรปุ ................................................................................................................ 59 แบบฝก5 หดั ทายบทที่ 3......................................................................................... 59 บทที่ 4 ตัวแปรและสมมติฐานการวิจัย................................................................................ 60 ความหมายของตวั แปร.......................................................................................... ประเภทของตวั แปร.............................................................................................. 63 มาตรวดั ตวั แปร.................................................................................................... การนิยามตัวแปร…………………………………………………………………………………….. 65 ความหมายของสมมติฐาน................................................................................... ความสาํ คญั ของสมมตฐิ าน……............................................................................ 66 แนวทางในการกาํ หนดสมมติฐาน....................................................................... ลกั ษณะของสมมติฐานท่ดี ี................................................................................... 67 ประเภทของสมมติฐาน........................................................................................ ประโยชน.ของสมมตฐิ านการวิจยั ……………………………………………………………… 67 บทสรปุ ................................................................................................................ แบบฝก5 หดั ทายบทที่ 4.......................................................................................... 68 บทท่ี 5 ประชากรและกล,ุมตวั อย,าง...................................................................................... ความหมายของประชากรและกลุ'มตัวอยา' ง.......................................................... 69 ประเภทของประชากร.......................................................................................... ความจาํ เปนA ในการเลอื กกลุ'มตัวอยา' ง.................................................................... 74 ลกั ษณะของกลุ'มตัวอย'างที่ดี................................................................................ 76 ขัน้ ตอนในการเลอื กกล'ุมตวั อยา' ง......................................................................... 77 ขนาดของกลมุ' ตวั อยา' ง ....................................................................................... 79 การกาํ หนขนาดของกลุม' ตัวอยา' งในงานวิจัยทางการศกึ ษา……………………………. วิธีการไดมาของกลม'ุ ตัวอย'าง…………………………………………………………………… 79 บทสรปุ ............................................................................................................... 81 แบบฝ5กหดั ทายบทท่ี 5......................................................................................... 82 82 83 85 87 92 104 105

ง สารบญั (ต,อ) เรือง หน้า บทที่ 6 เคร่ืองมือและวธิ ีการเก็บรวบรวมขอมูลในการวจิ ยั ................................................ 107 ความหมายของขอมลู ............................................................................................ 107 ประเภทของขอมูล................................................................................................. 107 ลักษณะทด่ี ขี องขอมูล……………………………………………………………………………..... 108 ขนั้ ตอนของการรวบรวมขอมูล…………………………………………………………………….. 109 วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอมลู ……………………………………………………………………………. 110 แหล'งของความคลาดเคล่ือนในการเก็บรวบรวมขอมูล…………………………………. 111 ประเภทของเครือ่ งมอื ที่ใชในการเก็บรวบรวมขอมลู ………………………………………… 116 กระบวนการสรางและพัฒนาเครอ่ื งมือเกบ็ รวบรวมขอมูล………………………………… 136 บทสรปุ ..................................................................................................................... 138 แบบฝ5กหัดทายบทที่ 6............................................................................................ 139 บทที่ 7 การตรวจสอบคุณภาพของเครือ่ งมือในการรวบรวมขอมูล..................................... 141 คุณสมบัติบ'งช้ีบอกคณุ ภาพของเคร่ืองมือ ................................................................ 141 ความเทยี่ งตรง……………………………………………………………………………….. 141 อํานาจจาํ แนก……………………………………………………………………………….. 145 ความยาก…………………………..…………………………………………………………. 146 ความเชอ่ื มนั่ ………………………………………………………………...................... 146 การตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ…………….............................................................. 146 บทสรปุ …………………………………............................................................................ 174 แบบฝก5 หัดทายบทที่ 7…………………...................................................................... 175 บทที่ 8 การออกแบบการวจิ ัย …………………..................................................................... 177 ความหมายของการออกแบบการวิจยั ...................................................................... 177 จดุ ม'ุงหมายในการออกแบบการวจิ ยั ........................................................................ 178 เกณฑท. ่ใี ชในการออกแบบการวจิ ยั .......................................................................... 179 การควบคุมความแปรปรวน..................................................................................... 179 ความเทยี่ งตรงของการออกแบบการวิจยั ................................................................. 181 หลักการในการออกแบบการวิจัย............................................................................ 183 ประเด็นหลกั ในการออกแบบการวิจัย..................................................................... 186 การกําหนดสมมติฐาน ………………………………………………….…………………….. 186 การกาํ หนดแบบแผนและขอบเขตการวจิ ัย ……………………………………………. 186 การพิจารณาขอจาํ กดั ในการวิจัย…………………………………………………………… 200 การออกแบบวิธดี ําเนนิ การวิจยั ……………………………………………………………… 233 ประโยชนข. องการออกแบบการวิจยั ........................................................................ 202 บทสรุป.................................................................................................................... 203 แบบฝก5 หัดทายบทท่ี 8............................................................................................ 204

สารบญั (ต,อ) เรอ่ื ง หนา บทท่ี 9 สถติ พิ ้ืนฐานสําหรับการวเิ คราะห=ขอมูล.............................................................. 205 ขน้ั ตอนการวเิ คราะหข. อมลู ................................................................................. 205 การตรวจสอบขอมูล…………………………………………………………………. 205 การจัดกระทําขอมูล............................................................................ 205 การวเิ คราะห.ขอมูล............................................................................. 207 สถติ สิ ําหรับวิเคราะหข. อมลู ................................................................. 208 การนําเสนอผลการวเิ คราะห............................................................... 209 สถิติพืน้ ฐาน.......................................................................................................... 209 การเปรยี บเทียบความถี่....................................................................... 210 การวัดแนวโนมเขาสูส' 'วนกลาง............................................................. 212 การวดั การกระจาย............................................................................... 217 การวัดความสมั พันธ.. ........................................................................... 221 บทสรุป................................................................................................................. 225 แบบฝก5 หดั ทายบทที่ 9........................................................................................ 226 229 บทท่ี 10 สถิติเชงิ อางอิงทใ่ี ชในการทดสอบสมมตฐิ าน........................................................ 229 การทดสอบสมมติฐานทางสถิต.ิ ........................................................................... 233 การทดสอบสมมตฐิ านเกยี่ วกับการทดสอบค'าเฉลย่ี ของกล'ุมประชากร…………….. 237 การทดสอบความแตกต'างระหวา' งคา' เฉลย่ี กล'มุ เดียว.............................. 237 การทดสอบความแตกต'างระหวา' งค'าเฉลยี่ สองกลุ'มที่เปนA อิสระต'อกนั 238 การทดสอบความแตกตา' งระหวา' งคา' เฉลย่ี สองกล'ุมที่ไม'เปนA อิสระตอ' กนั 241 การทดสอบความแตกตา' งระหวา' งคา' เฉลย่ี ของกลุ'มตั้งแต'สองกลุ'มขน้ึ ไป 246 การทดสอบสมมตฐิ านเกย่ี วกับความสัมพนั ธ.ของประชากร 246 สหสมั พนั ธอ. ย'างงา' ย 247 สหสัมพันธพ. หคุ ณู 247 การวิเคราะหก. ารถดถอย 251 บทสรปุ ............................................................................................................... 252 แบบฝ5กหดั ทายบทที่ 10......................................................................................

ฉ สารบัญ (ต,อ) เรือ่ ง หนา บทที่ 11 การเขียนรายงานการวจิ ัย.................................................................................. 253 การเขยี นรายงานการวจิ ัย...................................................................................... 253 การเขยี นรายงานการวจิ ยั ฉบับสมบูรณ............................................. 253 การเขียนรายงานการวิจัยลงในวารสารทางวิชาการ......................... 263 การประเมินผลการวิจยั ........................................................................................ 265 แบบประเมินผลการวิจยั ....................................................................................... 274 บทสรปุ ................................................................................................................. 280 แบบฝ5กหดั ทายบทที 11...................................................................................... 281 283 บรรณานุกรม.......................................................................................................................... 290 ภาคผนวก ตารางทางสถติ ทิ ี่เกีย่ วของ....................................................................................

สารบญั ภาพ ภาพที่ หนา 1.1 วธิ กี ารแสวงหาความรูแบบอนมุ านของอริสโตเตลิ …………………………………. 3 1.2 วธิ ีการแสวงความรูแบบอุปมานตามแนวคิดของฟรานซสิ เบคอน.................. 4 1.3 วธิ กี ารแสวงหาความรูดวยวิธอี ปุ มานแบบสมบรู ณ&…………………………………… 5 1.4 วธิ ีการแสวงหาความรูดวยวธิ อี ุปมานแบบไม)สมบูรณ&………………………………. 5 2.1 องค&ประกอบของป+ญหาการวจิ ัย และกระบวนการวิจัย ................................ 38 3.1 หนาจอสาํ หรับสบื คนฐานขอมลู ออนไลนข& องสํานกั วทิ ยบรกิ ารมหาวิทยาลยั 46 ราชภฏั อดุ รธาน…ี ……………………………………………………………………………… 3.2 ผลการสืบคนฐานขอมูลออนไลน&ของสํานกั วิทยบริการมหาวทิ ยาลยั 47 ราชภฏั อดุ รธาน…ี ……………………………………………………………………………… 55 3.3 ความสัมพันธ&ระหว)าง การศกึ ษาเอกสารงานวิจยั ที่เกีย่ วของ 56 63 กรอบแนวคิดของผวู จิ ยั และกรอบแนวคดิ ในการวิจยั ………………………………. 63 3.4 กรอบแนวคิดแบบแผนภาพ………………………………………………………………… 63 4.1 ตวั แปรปรบั (Moderator Variable)............................................................. 4.2 ตวั แปรสอดแทรก (Intervening Variable)…………………………………………. 66 4.3 ตัวแปรกดดัน (Suppressor Variable)………………………………………………. 84 4.4 ความสมั พันธ&ระหวา) งนยิ ามในเชงิ ทฤษฎี นิยามเชิงปฏบิ ัตกิ าร 87 95 และ เคร่ืองมือที่ใชในการวจิ ยั ............................................................................ 99 5.1 ความสมั พนั ธ&ระหว)างประชากรกบั กลม)ุ ตวั อยา) งในเชิงสถติ ิ………………….. 5.2 ความสัมพนั ธร& ะหว)างจํานวนกลุ)มตัวอยา) งกบั ขนาดของความคลาดเคลื่อน….. 113 5.3 แนวคดิ การสม)ุ แบบแบง) ชน้ั ………………………………………………………………… 5.5 ตวั อยา) งข้ันตอนการสุ)มแบบหลายข้นั ตอน……………………………………………….. 114 6.1 แหลง) ท่มี าของความคลาดเคลอื่ นในการเกบ็ รวบรวมขอมลู การวจิ ัย 181 188 ของ Babbie ,2010: 253..………………………………………………………………….. 189 6.2 แหล)งทมี่ าของความคลาดเคล่ือนในในการเก็บรวบรวมขอมลู การวิจยั 190 ของ Herbert F,2005 :19 …………………………………………………………………... 191 8.1 ความสมั พนั ธ&ของความแปรปรวนของตวั แปร……………………………………………. 8.2 การศกึ ษาแบบกลุม) เดียว (One-Group Posttest Only Deign)…………………….. 192 8.3 การศกึ ษาแบบแผนกลมุ) เดียวทดสอบก)อนหลงั (One-Group Pretest-Posttest)… 8.4 แบบแผนกลม)ุ เดียวทดสอบหลายช)วงเวลา (One-Group Time Series Design)… 8.5 แบบแผนสุม) กล)ุมควบคมุ ทดสอบหลงั อย)างเดียว (Randomized Control Group Posttest Only Design)………………………… …… 8.6 แบบแผนสมุ) กลุ)มควบคุมทดสอบก)อนหลัง (Randomized Control Group Posttest Only Design)………………………………

สารบญั ภาพ (ตอ) หนา ภาพที่ 8.7 แบบแผนสุ)มกล)ุมควบคมุ ทดสอบก)อนหลงั หลายช)วงเวลา 193 (Randomized Control Group Time Series Design)………………………………. 194 195 8.8 แบบแผนส)ุมกล)มุ ของโซโลมอน (Solomon Four-Groups Design) …………….. 8.9 แบบแผนแฟคทอเรียล (Factorial Design)………………………………………………… 196 8.10 แบบแผนกล)ุมไม)เทา) เทยี มทดสอบหลังอย)างเดียว 197 (Non-Equivalent Control Group Posttest Only Design)…………………… 8.11 แบบแผนกลุม) ไมเ) ทา) เทียมทดสอบกอ) นหลัง (Non- 198 199 (Equivalent Control: Group Pretest-Posttest Design)………………………… 232 8.12 แบบแผนกลุ)มไม)เท)าเทียมทดสอบหลายชว) งเวลา 232 244 (Non-Equivalent Control Group Time Series Design) ………………………. 245 8.13 แบบแผนทดลองหมนุ เวียน (Counterbalanced Design)…………………………… 10.1 เขตวกิ ฤตสาํ หรบั การทดสอบแบบสองทาง…………………………………………………. 245 10.2 บรเิ วณวกิ ฤตสาํ หรับการทดสอบแบบทางเดียว………………………………………….. 10.3 ผลการวิเคราะห& (One Way ANOVA)……………………………………………………… 10.4 ผลการวเิ คราะห&ความแตกตา) งดวยวธิ ีการของ วธิ เี ชฟเฟ (Scheffe’)…………….. 10.5 แบบแผนการทดลองเพ่ือเปรยี บเทยี บคา) เฉลีย่ ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน ท่เี กิดจากผลของการสอน 2 วธิ ี ในนกั เรียนชายและหญงิ ……… …………………..

สารบัญตาราง ตารางท่ี หนา 4.1 คุณสมบตั ขิ องมาตรการวัดในแตละมาตรา…………………………………………………….. 65 4.2 แสดงสัญลักษณ\"ของคาพารามิเตอร\" คาสถติ ิและความหมายของสญั ลักษณ\"……….. 72 5.1 จาํ นวนประชากรและจาํ นวนกลมุ ตัวอยางจากตารางของ Krejcie and Morgan….. 88 5.2 จาํ นวนประชากรและจาํ นวนกลมุ ตัวอยางจากตาราง Yamane ท่ีความเชื่อม่ัน 95% Sample Size (n)ท่ีระดบั ความคลาดเคล่ือนตางๆ……………………………………………… 89 5.3 แสดงตวั เลขสวนหนึง่ ของตารางเลขสมุ ……………………………………………………………… 93 5.4 จํานวนประชากรและกลมุ ตัวอยางนักศึกษามหาวทิ ยาลัยราชภัฏอดุ รธานี……………. 97 6.1 เกณฑ\"และการจําแนกประเภทของแบบทดสอบแบบตางๆ………………………………… 117 6.2 ตัวอยางการจดั เรยี งลําดบั การตอบของผตูR อบ.................................................................... 122 6.3 เปรยี บเทียบจดุ เดนจุดดRอยของแบบสอบ………………………………………………………… 123 6.4 ขRอดแี ละขRอจาํ กัดของแบบสงั เกต………………………………………………………………….. 128 6.5 ขอR ดขี Rอจาํ กดั ของการสมั ภาษณ\"……………………………………………………. ……………… 132 6.6 ขอR ดแี ละขRอจาํ กดั การสมั ภาษณเ\" ชงิ ลึก…………………………………………………………. .. 133 7.1 วิธกี ารวเิ คราะหห\" าคณุ ภาพของแบบวัดแบบองิ กลมุ และแบบอิงเกณฑ\"………………….. 147 7.2 เกณฑพ\" จิ ารณาคาความยากและคาอาํ นาจจําแนกของตวั เลอื กท่เี ปSน “ตัวถกู ”……… 152 7.3 เกณฑพ\" ิจารณาคาความยากและคาอํานาจจาํ แนกของตัวเลือกทเ่ี ปนS “ตัวลวง”…….. 153 7.4 ตัวอยางการวเิ คราะหค\" าอํานาจจําแนกของขอR สอบโดยใชดR ัชนี บี……………………….. 155 7.5 เกณฑก\" ารแปลความหมายคาอํานาจคาดชั นี S (กรณีตัวลวง) ขอR สอบของแบบวดั องิ เกณฑ\" กรณสี อบสองคร้ัง……………………………………………... 157 7.6 ตัวอยางการวเิ คราะหค\" าดชั นี S (กรณี หาคาของตัวถูก)………………………………. 158 7.7 ตวั อยางขอR มูลผลการสอบครง้ั ท่ี 1 และครัง้ ที่ 2 เพอ่ื คาํ นวณคาความเชือ่ มนั่ ……….. 159 7.8 แสดงตัวอยางขRอมลู ประกอบการหาคาความเชื่อม่ันวิธขี องคูเดอร\"-ริชารด\" สัน…… 162 10.1 การตดั สินใจในการทดสอบสมมติฐานทางสถติ ิ ………………………………………………. 231 10.2 แสดงคะแนนของนักเรียนจํานวน 40 คน .............................................................. 234 10.3 แสดงคะแนนผลการทดสอบรายวชิ าการวจิ ัยการศึกษาของนักศึกษาจาํ นวน 36 คน 235 10.4 แสดงคะแนนสอบของนกั เรียนจาํ นวน 15 คน (คนที่ 1-15) …………………………….. 239 10.5 แสดงคะแนนสอบของนกั เรียนจํานวน 10 คน (คนที่ 16-25)……………………………. 239 10.6 แสดงคะแนนกอนแลหลงั เรียน และคาคํานวณผลตางของคะแนน ของนักเรยี น 25 คน ……………………………………………………………………………………… 240 10.7 แบบแผนการทดลองเพ่อื เปรยี บเทยี บเทยี บคาเฉล่ียท่เี กดิ จากผล ของการสอน 3 วธิ ี……………………………………………………………. …………………………. . 241 10.8 สูตรท่ใี ชใR นการทดสอบความแปรปรวนทางเดียว………………………………………………… 242 10.9 แสดงรายละเอยี ดวิธีการสอน 3 วิธี……………………………………………………………………. 243 11.1 แสดงตัวบงชค้ี ณุ ภาพวิทยานิพนธ\" ระดับบัณฑติ ทางการศึกษา………..……………………… 275

บทท่ี 1 ความรูเบื้องตนเกย่ี วกบั การวิจัยทางการศกึ ษา การดํารงชีวิตของมนุษยเราต้ังแตในอดีตจนถึงปจจุบันสามารถมีชีวิตอยูสืบทอดกันมาอยาง ช$านานได$เป&นเพราะมนุษยมีการเรียนรู$และแสวงหาความร$ูอยูเสมอ เพ่ือใช$ในการดํารงชีวิตให$อยูได$ อยางผาสุก โดยมนุษยมีวิวัฒนาการการเรียนรู$น้ันอยางตอเนื่องเร่ือยมา จนในปจจุบันที่การเรียนร$ู นั้นได$ใช$วิธีการแสวงหาความร$ูช้ันสูง อาศัยผลและหลักวิชาในแตละศาสตรเป&นเครื่องมือในการ แสวงหาความรู$ ซึ่งวิธีการนั้นก็คือการวิจัย การวิจัยนับวาเป&นรากฐานที่สําคัญในการแสวงหาและสั่ง สมองคความรู$ของศาสตรในสาขาตางๆ กอให$เกิดองคความรู$หรือการค$นพบความจริงท่ีเป&นแกนสาร ในศาสตรเหลาน้ัน ซึ่งบทน้ีจะกลาวถึง ความรู$เบ้ืองต$นของการวิจัย วิธีการแสวงหาความรู$ ความมุง หมายของการวิจัยเพ่ือนําไปบรรยาย อธิบาย ทํานายและควบคุมปรากฏการณตางๆ กิจกรรมใน กระบวนการวิจัย ประเภทของการวิจัย หน$าที่ของการวิจัยทางการศึกษา และจรรยาบรรณของ นักวิจยั โดยลําดบั ดังน้ี วิธกี ารแสวงหาความรู (Methods of Acquiring Knowledge) การวิจัยเป&นกระบวนการหาความร$ูที่ได$รับการยอมรับมากท่ีสุดในปจจุบันวาความร$ูที่ได$รับ นั้นเป&นความรู$ที่นาเชื่อถือ สามารถนําไปใช$หรือประยุกตใช$ได$เป&นอยางดี อยางไรก็ตามมนุษยมี ความสามารถในการใช$เหตุผลและมีความอยากรู$อยากเห็นตามธรรมชาติ จึงสามารถหาแนวทางใน การแก$ปญหาเพ่ือความอยูรอดและแสวงหาความร$ูความจริงอยูเสมอ องคความร$ูท่ีได$ค$นพบได$ถูกส่ัง สมตกทอดกันมาจากรุนหนึ่งสูอีกรุนหน่ึงกอให$เกิดศาสตรหรือสาขาวิชาการตางๆข้ึนมากมายใน ขณะเดียวกันวิธีการที่ใช$แสวงหาความร$ูความจริงก็มีพัฒนาการเพิ่มขึ้นตามลําดับ เราได$มี กระบวนการหาความร$มู าเป&นเวลานานและความร$ูที่ได$หลายอยางก็ยังคงสามารถใช$ได$อยูในวิธีการหา ความร$ูน้ีสามารถแบงเป&นหลายวิธีตามยุคสมัยซึ่งก็จะมีวิธีแตกตางกันไปรายละเอียดดังนี้ (บญุ ชม ศรีสะอาด, 2545 : 11-13, สุรวาท ทองบุ, 2550 : 4-5, สมบตั ิ ท$ายเรือคํา, 2551: 5-11) 1. วิธแี บบโบราณ (Older Methods) ในสมัยโบราณมนุษยมกี ารแสวงหาความร$ูดงั น้ี 1.1 การสอบถามผ$ูรู$หรอื ผูม$ ีอาํ นาจ (Authority) เป&นการได$ความร$ูมาจากการสอบถามผู$ร$ู หรือผู$มีอํานาจ ซ่ึงในสมัยโบราณมนุษยได$อยูอาศัยรวมกันเป&นหมู เป&นเหลา โดยมีการแสวงหา แนวทางในการอยูรวมกันอยางสงบสขุ และความร$ูความจริงบางอยางถูกกําหนดโดยผู$รู$หรือผ$ูมีอํานาจ เชน ผน$ู าํ ชนเผา หรือผ$ูรู$ท่ีคนในหมูเหลาให$ความเคารพเช่ือถือ ได$กําหนดวิธีการปฏิบัติในเร่ืองใดเร่ือง หนึ่งไว$ และเม่ือทุกคนได$ปฏบิ ตั ติ ามความรู$ความจรงิ น้ันแล$วจะทําใหอ$ ยูรวมกนั ได$อยางสงบสุข ทุกคน จึงยึดถือเป&นความรู$ความจริงเร่ือยมา เชน หากมีการเกิดโรคระบาดผู$คนในสมัยโบราณก็จะถามจาก ผู$ร$ูหรือผ$ูมีอํานาจวาควรทําอยางไรซึ่งในสมัยน้ันผ$ูรู$หรือผู$มีอํานาจก็จะแนะนําให$ทําพิธีสวดมนตอ$อน วอนตอสิ่งศกั ดิส์ ทิ ธติ์ างๆ ใหช$ วยคลคี่ ลายเหตุการณตางๆ คนเหลานั้นจงึ เชือ่ ถือโดยไมมกี ารพิสูจน

บทท่ี 1 ความรู$เบ้อื งตน$ เก่ยี วกับการวจิ ยั ทางการศึกษา 1.2 ความบังเอิญ (Chance) เป&นการได$ความร$ูมาโดยไมตั้งใจซึ่งไมได$เจตนาท่ีจะศึกษา เรือ่ งนนั้ โดยตรงแตมีเหตุการณหรือปรากฏการณบางอยางเกิดข้ึนโดยบังเอิญทําให$มนุษยได$รับความรู$ นั้น เชน นายพรานเดินปUาไปพบ นํ้าเมรัย อยูบนโพรงไม$ ซ่ึงเกิดจากสัตวจําพวกนกจิกเอาข$าวน่ึงแล$ว ทําหลนไว$บนคาคบไม$ซ่ึงมีน้ําฝนตกค$างไว$ เม็ดข$าวได$แชนํ้าเป&นเวลาพอควร ทําให$แปWงในเม็ดข$าว กลายเปน& แอลกอฮอลทําใหไ$ ดร$ บั ความร$ูความจริงในการทําเมรัย หรือสุราสาโท เป&นต$น 1.3 ขนบธรรมเนียมประเพณี (Tradition) เป&นการได$ความรู$มาจากสิ่งที่คนในสังคม ประพฤติปฏิบัติสืบทอดกันมาจนเป&นขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม ผู$ที่ใช$วิธีการนี้ ควรตระหนักด$วยวาส่ิงตางๆที่เกิดข้ึนในอดีตจนเป&นขนบธรรมเนียมประเพณีนั้นไมใชจะเป&นสิ่งท่ี ถูกต$องและเท่ียงตรงเสมอไป เชน พิธีการสูตรขวัญของชาวอีสาน ซึ่งมีความร$ูความจริงเก่ียวกับ พิธีกรรม ข้ันตอน แนวปฏิบัติอันเป&นความร$ูความจริงที่คนรุนหลังจดจําและปฏิบัติตามพิธีกรรมนี้ซึ่ง เชือ่ วาหากประกอบพิธีกรรมแล$วจะทําให$มีขวัญกําลังใจ มีความสงบสุข ประสบความโชคดีและมีโชค ลาภ เป&นต$น ดังน้ันผ$ูท่ีใช$วิธีการนี้ควรจะได$นํามาประเมินอยางรอบคอบเสียกอนท่ีจะยอมรับวาเป&น ขอ$ เท็จจรงิ 1.4 ผู$เชยี่ วชาญ (Expert) ผ$ทู ่ีมีประสบการณในเรื่องใดเรื่องหนึ่งมาเป&นเวลานาน จะได$รับ การส่ังสมองคความรู$ในเร่ืองน้ันๆ ให$เป&นผู$ที่มีภูมิความร$ูความสามารถหรือท่ีเรียกวา ผู$ร$ูหรือ ผ$ูเชี่ยวชาญในเรื่องนั้นๆ องคความร$ูเหลาน้ีก็จะถูกถายทอดให$แกลูกหลานและผู$สนใจเป&นมรดกตก ทอดกันไป เชน หมอลํา หมอแคน หมอยา ครูเพลง ครูชาง เป&นต$น 1.5 ประสบการณสวนตวั (Personal Experience) เป&นการได$ความรู$จากประสบการณท่ี ตนเคยผานมา ประสบการณของแตละบคุ คลชวยเพ่มิ ความรูใ$ ห$บคุ คลนน้ั เมื่อประสบปญหาก็พยายาม ระลึกถงึ เหตกุ ารณ หรอื วิธีการแกป$ ญหาในอดตี เพ่ือเป&นแนวทางในการแก$ปญหาที่ประสบอยู 1.6 การลองผิดลองถูก (Trial and Error) เป&นการได$ความรู$มาโดยการลองแก$ปญหา เฉพาะหน$า หรือปญหาที่ไมเคยทราบมากอนเมื่อแก$ปญหานั้นได$ถูกต$องเป&นที่พึงพอใจก็จะกลายเป&น ความรใ$ู หมท่จี ดจําไวใ$ ชต$ อไปถ$าแก$ปญหาผดิ ก็จะไมใชว$ ิธีการน้อี กี อยางไรก็ตามวิธีแบบโบราณดังกลาวข$างต$นก็ยังนํามาใช$จนถึงในปจจุบัน โดยยังปรากฏ รองรอยและวิธีการที่คนรุนหลังได$ปฏิบัติตาม ซ่ึงในบางวิธีผู$เขียนเคยเห็น และได$เคยปฏิบัติตามใน เรอ่ื งตางๆตัง้ แตยังเด็กและปจจุบันน้ีก็ยังคงปฏิบัติอยูเชนนั้น เชน ความเชื่อของชาวอีสานในเร่ืองของ การสตู รขวญั เร่อื งขนบธรรมเนียมประเพณที ่ยี ดึ ถือกันมาของชาวอสี านท่ีเรียกวาฮติ สิบสอง ครองสิบส่ี ก็ยังคงสืบทอดประเพณีกันมาจนถึงปจจุบัน ซึ่งก็เป&นความเช่ือท่ีทําแล$วทําให$ทุกคนในหมูเหลาน้ัน สบายใจ และอยูรวมกันอยางมคี วามสขุ 2. วิธีการอนุมาน (Deductive Method) โดยอริสโตเติล (Aristotle) เป&นวิธีการคิด เชิงเหตผุ ล ซงึ่ เป&นกระบวนการคดิ คน$ จากเร่ืองท่ัวๆจะประกอบด$วย ขอเทจ็ จริงใหญB ซ่ึงเปน& เหตกุ ารณทีเ่ ปน& จรงิ อยูในตวั มันเองหรือเป&นข$อตกลงที่กําหนดขึ้น เปน& กฎเกณฑ ขอเท็จจริงยBอย ซ่ึงมีความสัมพันธกับข$อเท็จจริงใหญหรือเป&นเหตุผลเฉพาะกรณีที่ ตอ$ งการทราบความจริง 2

การวจิ ยั ทางการศกึ ษา ผลสรุป เป&นข$อสรุปท่ีได$จากการพิจารณาความสัมพันธของข$อเท็จจริงใหญและ ข$อเท็จจรงิ ยอย รายละเอยี ดดังแสดงในภาพท่ี 1.1 และตัวอยางตอไปนี้ ขอเทจ็ จรงิ ใหญB ขอเท็จจริงยอB ย ผลสรุป ภาพท่ี 1.1 วธิ ีการแสวงหาความรแ$ู บบอนุมานของอริสโตเติล ตวั อยาB งการหาความจริงแบบอนมุ านของอรสิ โตเตลิ เชBน 2.1 การอนุมานเฉพาะกลุม (Categorical Deduction) เป&นวิธีการหาเหตุผลที่ สามารถลงสรปุ ในตวั เองได$ ตัวอยาB งที่ 1 ข$อเทจ็ จริงใหญ : สัตวทุกชนดิ ตอ$ งตาย ข$อเท็จจริงยอย : ช$างเป&นสัตวชนิดหนงึ่ ผลสรุป : ชา$ งต$องตาย 2.2 การอนุมานตามสมมติฐาน (Hypothetical Education) เป&นวิธีการหาเหตุผลที่ กาํ หนดสถานการณขึน้ มกั จะมคี ําวา “ถา$ ..........แล$ว..........” (If….then….) การหาเหตผุ ลชนิดนผี้ ลสรุป จะเปน& จรงิ หรอื ไมแล$วแตสภาพการณเพยี งแตเป&นเหตผุ ลท่ีถูกตอ$ งตามหลักตรรกศาสตรเทานนั้ ตัวอยาB งที่ 2 ข$อเทจ็ จรงิ ใหญ : ถ$าอาคารเรียนถกู ไฟไหม$ นักเรยี นเป&นอันตราย ข$อเท็จจริงยอย : อาคารเรียนถูกไฟไหม$ ผลสรุป : นกั เรียนเป&นอันตราย 2.3 การอนุมานท่ีมที างเลอื กให$ (Alternative Deduction)เป&นวิธีการหาเหตุผลที่กําหนด สถานการณที่เป&นทางเลือกไมอยางใดก็อยางหน่ึง (Either….or) หรืออยูในรูปท่ีเป&นอาจจะอยางใด อยางหนง่ึ ก็ได$ ตวั อยBางที่ 3 ขอ$ เทจ็ จริงใหญ : แดงอาจจะได$หนังสือหรอื โทรศัพทมือถอื เปน& รางวลั ข$อเทจ็ จริงยอย : แดงไมไดโ$ ทรศัพทมือถอื เปน& รางวลั ผลสรุป : แดงได$หนังสอื เปน& รางวลั 3

บทที่ 1 ความร$ูเบ้ืองตน$ เกี่ยวกับการวจิ ยั ทางการศึกษา 2.4 การอนุมานท่ีตางออกไป (Disjunctive Deduction)เป&นวิธีการหาเหตุผลท่ีอาศัย การเชอ่ื มโยงกันโดยทีเ่ หตยุ อยเป&นตัวบอกกรณบี างสวนในเหตใุ หญ ตัวอยBางท่ี 4 ข$อเทจ็ จริงใหญ : การทฝี่ นตกและไมตกไมเปน& เหตทุ ่จี ะไปเทยี่ ว ขอ$ เท็จจรงิ ยอย : วนั นี้ฝนตก ผลสรปุ : วันนีไ้ มเหมาะที่จะไปเที่ยว การแสวงหาความร$ูโดยวิธกี ารอนุมานเป&นวธิ ีการทม่ี ปี ระโยชนอยางยงิ่ แตกม็ ขี อ$ จํากัด ดังน้ี 1. ผลสรุปจะถกู ต$องหรอื ไมนั้นขึ้นอยูกับข$อเท็จจริงใหญกับข$อเท็จจริงยอย หรือท้ังคู ไมถูกต$องก็จะทําให$ผลสรุปผิดพลาดไปด$วย ดังเชน ตัวอยางที่ 2 น้ันการท่ีอาคารเรียนถูกไฟไหม$ นักเรียนอาจจะไมเปน& อันตรายเลยก็ได$ เน่อื งจากอาจไมมนี กั เรียนอยูในอาคารก็ได$ 2. ผลสรุปที่ได$เป&นวิธีการสรุปจากส่ิงที่รู$ไปสูส่ิงที่ไมร$ูแตวิธีการนี้ไมได$เป&นการยืนยัน เสมอไปวา ผลสรุปที่ได$จะเช่ือถือได$เสมอไปเน่ืองจากถ$าส่ิงที่ร$ูแตแรกเป&นข$อมูลท่ีคลาดเคลื่อนก็จะ สงผลให$ขอ$ สรุปนั้นคลาดเคล่ือนไปด$วย 3. วิธีการอปุ มาน (Inductive Method) โดยฟรานซสิ เบคอน (Francis Bacon) เนอ่ื งจากขอ$ จาํ กดั ของวิธกี ารอปุ มานในแงที่วาข$อสรุปน้ันจะเป&นจริงได$ตอเมอ่ื ข$อเทจ็ จริงจะตอ$ งถกู เสยี กอนจึงได$เสนอแนะวิธีการแสวงหาความร$ู โดยรวบรวมข$อเท็จจริงยอยๆเสยี กอนแล$วจึงสรุปไปหา สวนใหญโดยกระบวนการ 3 ขน้ั ตอนและสามารถแสดงรายละเอยี ดดังภาพท่ี 1.2 ดงั น้ี 3.1 เกบ็ รวบรวมข$อมลู หรือขอ$ เท็จจรงิ ท่เี ปน& รายละเอียดยอยๆกอน 3.2 วิเคราะหข$อมลู เพ่ือดูความสัมพนั ธระหวางขอ$ เท็จจริงยอยเหลาน้นั 3.3 สรปุ ผล ภาพท่ี 1.2 วิธกี ารแสวงหาความร$ูแบบอุปมานตามแนวคิดของฟรานซสิ เบคอน ทมี่ า : ผองพรรณ ตรยั มงคลกลู ,2543 : 16 4

การวิจยั ทางการศึกษา หลกั ในการอุปมาน ในท่นี ีจ้ ะกลาวถึงหลกั ในการอุปมานเพยี ง 2 แบบด$วยกันคอื 1. วิธีการอุปมานแบบสมบูรณJ (Perfect Inductive Method) เป&นวิธีการแสวงหา ความร$ูโดยรวบรวม ข$อเท็จจริงยอย ๆ จากทุกหนวยของกลุมประชากรแล$วจึงสรุปรวมไปสูสวนใหญ วิธีน้ีปฏิบัติได$ยากเพราะบางอยางไมสามารถนํามาศึกษาได$ครบทุกหนวยนอกจากนี้ยังส้ินเปลืองเวลา แรงงาน และคาใช$จายมาก เชน จากการสํารวจรายชื่อนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี พบวา ทุกคนมีภูมิลําเนาอยูในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สรุปได$วานักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี (ทกุ คน) มภี ูมิลําเนาอยูในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดงั ภาพที่ 1.3 ภาพท่ี 1.3 วธิ กี ารแสวงหาความร$ูดว$ ยวธิ ีอปุ มานแบบสมบูรณ 2. วิธีการอุปมานแบบไมBสมบูรณJ (Imperfect Inductive Method) เป&นวิธีการ แสวงหาความรู$ โดยรวบรวมข$อเท็จจริงยอย ๆ จากบางสวนของกลุมประชากรแล$วสรุปไปสูสวนใหญ โดยที่ข$อมูลที่ศึกษานั้นถือวาเป&นตัวแทนของส่ิงท่ีจะศึกษาทั้งหมด ผลสรุปหรือความร$ูที่ได$รับสามารถ อ$างอิงไปสูกลุมที่ศึกษาท้ังหมดได$วิธีการน้ีเป&นที่นิยมมากกวาวิธีอุปมานแบบสมบูรณเน่ืองจากสะดวก ในการปฏิบัติและประหยัดเวลา แรงงานและคาใชจ$ าย ดงั ภาพที่ 1.4 และตัวอยางตอไปน้ี ภาพที่ 1.4 วิธีการแสวงหาความรูด$ ว$ ยวิธีอปุ มานแบบไมสมบรู ณ ตวั อยBางท่ี 1 จากการสังเกตตน$ มะมวงจํานวน 500 ตน$ และผลการสังเกตพบวา ต$นที่ 1 \"ไมแตกกิ่ง\" ตน$ ท่ี 2 \"ไมแตกกง่ิ \" ตน$ ท่ี 3 \"ไมแตกก่ิง\" …ตน$ ท่ี 500 \"ไมแตกกิ่ง\" ดังนนั้ จึงสรุปวา \"ต$นมะมวงทุกตน$ ไมแตกกิ่ง\" ตัวอยBางท่ี 2 จากการสํารวจการใช$สารสนเทศของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏ อดุ รธานี ทเี่ ป&นกลมุ ตัวอยางจํานวน 1,500 คน จากนกั ศึกษาทั้งหมด พบวา นักศกึ ษามหาวิทยาลัย ราชภัฏอุดรธานีมีการใช$สารสนเทศอยูในระดับมาก สรุปได$วา นักศึกษาของนักศึกษามหาวิทยาลัย ราชภฏั อดุ รธานที ั้งหมดมีการใช$สารสนเทศอยใู นระดบั มาก 5

บทท่ี 1 ความรู$เบ้อื งตน$ เก่ียวกับการวจิ ัยทางการศึกษา การแสวงหาความรูด$ ว$ ยวิธกี ารอปุ มานดังกลาวข$างต$นจะเห็นวาเป&นการให$เหตุผลที่กอให$ เกิด การคาดการณหรือการทํานายเหตุการณข้ึน ซ่ึงถือวาเป&นพื้นฐานของการคิดริเร่ิมเพื่อสร$างทฤษฎีใหม การทํานายเหตุการณตางๆจะมีโอกาสเป&นจริงหรือใกล$เคียงความจริงมากหรือน$อย จะข้ึนอยูกับเหตุ หรือสิ่งที่สังเกตได$วาเป&นจริงน้ันมีจํานวนมากพอหรือไม ถ$าตัวอยางจากการสังเกตไมมากพอแล$ว นําไปสรปุ กอ็ าจผิดพลาดไดง$ าย 4. วิธีการทางวิทยาศาสตรJ (Scientific Method) เป&นการแสวงหาความรู$โดยใช$ หลกั การของวิธีการอนุมานและวธิ ีการอปุ มานมาผสมผสานกัน Charles Darwin เป&นผ$ูริเร่ิมนําวิธีการ น้ีมาใช$ซึ่งเม่ือต$องการค$นคว$าหาความรู$หรือแก$ปญหาในเรื่องใดก็ต$องรวบรวมข$อมูลเกี่ยวกับเรื่องน้ัน กอนแลว$ นําขอ$ มูลมาใช$ในการสร$างสมมตฐิ าน ซง่ึ เป&นการคาดคะเนคําตอบลวงหน$าตอจากนั้นเป&นการ ตรวจสอบปรับปรุงสมมติฐาน การเก็บรวบรวมข$อมูล และการทดสอบสมมติฐานและ John Dewey ปรับปรุงให$ดีข้ึนแล$วให$ช่ือวิธีนี้วา การคิดแบบใครครวญรอบคอบ (Reflective Thinking) ซึ่งตอมา เปน& ทีร่ จ$ู ักกนั ในชื่อของวธิ ีการทางวทิ ยาศาสตร วิธกี ารทางวิทยาศาสตรเปน& วิธกี ารแสวงหาความร$ทู ี่ดีในการแก$ปญหาตางๆ ไมเพียงแตปญหา ที่เกิดข้ึนในห$องปฏิบัติการวิทยาศาสตรเทานั้นแตยังสามารถนํามาประยุกตใช$ในการแก$ปญหา ทางการศึกษาด$วย ผู$ท่ีคิดวิธีการนี้คือจอหนดิวอ้ี (John Dewey) เขาได$เขียนไว$ในหนังสือ “How We Think” เมือ่ ป{ ค.ศ.1910 แบงข้นั การคดิ ไว$ 5 ขน้ั คอื 1. ข้ันปรากฏความยุงยากเปน& ปญหาข้ึน (A felt Difficulty) หรอื ข้นั ปญหา 2. ขั้นจํากัดขอบเขตและนิยามความยุงยาก (Location and Definition of the Difficulty) เป&นข้ันท่ีพยายามทําให$ปญหากระจางขึ้นซึ่งอาจได$จากการสังเกตการเก็บรวบรวม ข$อเทจ็ จริง 3. ขั้นเสนอแนะการแก$ปญหาหรือสมมติฐาน (Suggested Solutions of the Problem Hypotheses) ข้ันนี้ได$จากการค$นคว$าข$อเท็จจริงแล$วใช$ปญญาของตนคาดคะเนคําตอบ ของปญหาท่เี กดิ ขนึ้ จึงเรยี กขัน้ น้ีวาขั้นต้ังสมมติฐาน 4. ข้ันอนุมานเหตุผลของสมมติฐานที่ตั้งข้ึน (Deductively Reasoning out the Consequences of the Suggested Solution) ขน้ั นี้เป&นขนั้ รวบรวมข$อมลู 5. ขั้นทดสอบสมมติฐาน (Testing the Hypotheses by Action) ข้ันนี้เป&นการ วิเคราะหข$อมลู เพือ่ จะทดสอบดูวาสมมติฐานท่ตี ั้งขนึ้ มาน้นั เช่อื ถือได$หรือไม วธิ กี ารทางวทิ ยาศาสตร (Scientific Method) เร่มิ ตน$ ดว$ ยปญหากอนแล$วจงึ ใช$การอนุมาน เพอ่ื จะเดาคาํ ตอบของปญหาหรอื เป&นการต้งั สมมตฐิ านขึน้ ตอมากม็ ีการเก็บรวบรวมข$อมูลเพ่อื ทดสอบ สมมติฐานและใชห$ ลักของการอุปมานสรปุ ผลออกมา วธิ ีการทางวิทยาศาสตรมีวธิ กี าร 5 ขั้นตอนคอื ขน้ั ตอนของวธิ กี ารแกปMญหาทางวิทยาศาสตรJ 1. ขั้นปญหา (Problem) เป&นข้ันตอนท่ีเราจะสังเกตพบปญหาในความต$องการ ความร$ูความจริงหนึ่งวา มีเหตุการณหรือสภาพการณเป&นอยางไร มีเหตุหรือปจจัยอะไรที่ทําให$เกิด เหตุการณหรอื สภาพการณนั้น 6

การวิจยั ทางการศึกษา 2. ขั้นต้ังสมมติฐาน (Hypothesis) ในขั้นตอนน้ีเราจะต$องศึกษาและทบทวนความรู$ ท่มี ีอยเู ดิมมาประกอบการพิจารณาวา คําตอบของปญหาในขั้นที่ 1 น้ันจะเป&นอยางไรซ่ึงเรียกวา การ ต้งั สมมตฐิ าน ซ่ึงจะเปน& แนวในการตรวจสอบวา สมมตฐิ านทตี่ ้งั ขึ้นนีจ้ ะเป&นจริงหรือไม 3. ข้ันรวบรวมข$อมูล (Gathering Data) ในข้ันน้ีเราจะทําการเก็บรวบรวมข$อมูล ที่ เกย่ี วขอ$ งมาอยางเพยี งพอและตรงกบั สงิ่ ท่ตี อ$ งการศึกษา 4. ข้ันวิเคราะหข$อมูล (Analysis) ในข้ันนี้จะเป&นการนําข$อมูลท่ีรวบรวมมาทําการ วิเคราะห เพอ่ื มาหาลกั ษณะรวมหรอื สอดคลอ$ งกนั ของข$อมูลเหลานัน้ และพิจารณาวาข$อมูลเหลานี้มีกี่ ลกั ษณะและแตกตางอยางไร เปน& ตน$ 5. ขั้นสรุป (Conclusion) ในข้ันตอนน้ีเป&นการนําผลการวิเคราะหมาแปลผลและ ตคี วามผลการวจิ ัยที่พบ อันเป&นการสรปุ ผล ข้ันตอนของวิธกี ารทางวิทยาศาสตรJทใ่ี ชแกปMญหาทางการศกึ ษา 1. การตระหนักถึงปญหา ขั้นนี้ผ$ูเสาะแสวงหาความรู$มีความร$ูสึกหรือตระหนักวา ปญหาคืออะไรหรือมคี วามสงสยั ใครร$ูเกิดขน้ึ วาคาํ ตอบของปญหานน้ั คืออะไร 2. กําหนดขอบเขตของปญหาอยางชัดเจนและเฉพาะเจาะจงขั้นนี้จะต$องกําหนด ขอบเขตของปญหาทต่ี นจะศกึ ษาหาคําตอบน้นั มีขอบเขตกวา$ งขวางแคไหน 3. กําหนดสมมติฐาน ผู$แสวงหาความร$ูคาดคะเนคําตอบของปญหาโดยการสังเกต จากขอ$ เทจ็ จริงตาง ๆ ท่ีมอี ยู 4. กําหนดเทคนิคการรวบรวมข$อมูลรวมทั้งการพัฒนาเครื่องมือท่ีมีคุณภาพไว$ใช$ใน การรวบรวมขอ$ มูลที่จะตอบปญหาที่ตอ$ งการ 5. รวบรวมข$อมูล ผู$เสาะแสวงหาความร$ู นําเคร่ืองมือท่ีพัฒนาไว$ในขั้นท่ี 4 มา รวบรวมขอ$ มูลทีจ่ ะตอบปญหาทต่ี อ$ งการทราบ 6. วิเคราะหขอ$ มูลนําขอ$ มลู ที่รวบรวมได$ในขน้ั ที่ 5 มาจัดกระทําเพ่อื หาคาํ ตอบ 7. สรุปผลการวิเคราะหข$อมูล ผ$ูเสาะแสวงหาความร$ู สรุปผลการวิเคราะหข$อมูลที่ เกย่ี วขอ$ งกบั สมมตฐิ านทค่ี าดคะเนไว$บนพนื้ ฐานของผลที่ไดจ$ ากการวิเคราะหข$อมูล 5. วิธีการดําเนินการวิจัย (Research Method) วิธีการวิจัยถือวาเป&นวิธีการท่ัวไปใน การแสวงหาความร$คู วามจริงของศาสตรทกุ สาขา ถึงแม$วาการวิจัยในศาสตรบางสาขาจะมีเทคนิควิธีที่ แตกตางกันไปบา$ ง แตโดยท่ัวไปแลว$ วิธีการวิจยั จะมขี นั้ ตอนที่คลา$ ยกบั วธิ กี ารทางวทิ ยาศาสตรดังนี้ 1. ขนั้ กําหนดประเดน็ ปญหา 2. ขัน้ ศึกษาเอกสารและข$อมูลสารสนเทศที่เกยี่ วข$อง 3. ขนั้ เกบ็ รวบรวมขอ$ มูล 4. ข้นั วิเคราะหข$อมูล 5. ขน้ั ลงข$อสรุป ข้นั ตอนของวิธกี ารวิจยั น้จี ะได$กลาวละเอียดอีกคร้ังในหัวข$อตอไป แตในเบื้องตน$ นจ้ี ะเห็นวา ขน้ั ตอนของวิธีการวจิ ยั นั้นสามารถเทยี บเคียงไดก$ บั วิธีการทางวิทยาศาสตร 7

บทท่ี 1 ความรเ$ู บอื้ งต$นเก่ยี วกับการวิจัยทางการศกึ ษา ความหมายของการวิจัย การวจิ ยั ซึ่งตรงกบั ภาษาอังกฤษวา “Research” ถา$ จะแปลตามตัวหมายถงึ การคน$ หาซํ้าแล$ว ซ้ําอีก ซ่ึงความหมายของคําวาวิจัย ทางด$านวิชาการได$มีผ$ูให$ความหมายไว$ตางๆ กันหลายแนวคิด ดงั จะยกมากลาว 10 แนวคดิ ดงั นี้ เคอรลิงเจอร (Kerlinger, 1986: 10) ได$ให$ความหมายของการวิจัยไว$วา เป&นการศึกษา ปรากฎการณโดยใช$กระบวนการทางวิทยาศาสตรที่ใช$ข$อมูลเชิงประจักษที่นํามาทดสอบสมมติฐาน และมแี นวคิดหรือทฤษฎสี นับสนนุ สมมติฐานทที่ ดสอบ เบสท และคาน(Best & Kahn, 1998:18) ได$ให$ความหมายของการวิจัยไว$วาเป&นวิธีการที่ เป&นระบบระเบียบและมีจุดมุงหมายในการวิเคราะหและคิดบันทึกการสังเกตที่มีการควบคุมเพื่อ นําไปสูข$อสรุปอ$างอิงหลักการหรือทฤษฎีซ่ึงจะเป&นประโยชนในการทํางานและการควบคุมเหตุการณ ตางๆ พจน สะเพียรชยั (2516 : 10) ได$ให$ความหมายของการวิจัยไว$วา เป&นวิธีการคิดค$นวิธีการ แก$ปญหาท่ีมีระบบแบบแผนท่ีเช่ือถือได$ เพ่ือกอให$เกิดความรู$ที่เช่ือถือได$เพื่อนําไปสร$างกฎเกณฑ ตางๆ พจนานกุ รมฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2525 (2538: 765) ไดใ$ ห$ความหมายของการวิจัย ไวว$ า การวจิ ยั หมายถงึ การสะสม การรวบรวม การค$นควา$ เพื่อหาขอ$ มลู อยางถ่ีถว$ นตามหลกั วชิ า บุญเรียง ขจรศิลป† (2533: 5) ได$ให$ความหมายของคําวา การวิจัยทางด$านวิชาการ หมายถึง กระบวนการเสาะแสวงหาความร$ูใหม ๆหรือกระบวนการเสาะแสวงหาความรู$เพื่อตอบปญหาที่มีอยู อยางมรี ะบบและมีวตั ถปุ ระสงคท่ีแนนอน โดยอาศยั วธิ ีการทางวิทยาศาสตร นงลักษณวิรัชชัย (2543: 47) ได$ให$ความหมายของการวิจัยไว$วา การวิจัย หมายถึง การ แสวงหาความร$ูความจริงด$วยวิธีการที่มีระบบ มีความเชื่อถือได$โดยอาศัยระเบียบวิธีการทาง วทิ ยาศาสตร เพอ่ื ให$ไดค$ วามรใ$ู หมท่เี ป&นคาํ ตอบปญหาตามวตั ถปุ ระสงคที่กาํ หนดไวอ$ ยางชัดเจน บุญชม ศรีสะอาด (2543 : 8) ได$ให$ความหมายของการวิจัยไว$วา การวิจัย หมายถึง กระบวนการค$นคว$าหาความรู$ที่เชื่อถือได$ โดยมีลักษณะดังน้ี เป&นกระบวนการท่ีระบบ แบบแผน มจี ุดมงุ หมายท่ีแนนอนและชดั เจน ดําเนนิ การศึกษาคน$ ควา$ อยางรอบคอบ ไมลําเอียง มีหลักเหตุผล บนั ทึกและรายงานออกมาอยางระมัดระวงั รัตนะ บัวสนธ (2543: 3) ได$ให$ความหมายของการวิจัยไว$วาเป&นการหาความจริงเชิง สาธารณะด$วยวธิ ีการที่เรียกวากระบวนการวิจยั ซึ่งมลี ักษณะเป&นระบบมีข้ันตอน พวงรตั น ทวีรตั น (2543: 14) ไดใ$ ห$ความหมายของการวจิ ัยตามตวั อกั ษรดังนี้ R = Recruitment & Relationships หมายถึง การฝˆกตนให$มีความรู$รวมทั้ง รวบรวมผ$มู คี วามรู$เพอ่ื ปฏบิ ตั งิ านรวมกนั การติดตอสมั พันธและการประสานงานกนั E = Education & Efficiency หมายถึง ผ$ูวิจัยจะต$องมีการศึกษามีความร$ูและ สมรรถภาพสูงในการวจิ ัย S = Science & Stimulation หมายถึง เป&นศาสตรท่ีต$องพิสูจนค$นคว$าเพื่อหา ความจรงิ และผว$ู ิจยั ตอ$ งมีพลงั กระต$ุนความคิดริเร่ิมและกระตอื รือร$นที่จะทาํ วิจัย 8

การวิจัยทางการศึกษา E = Evaluation & Environments หมายถึง ร$ูจักการประเมินผลดูวามีประโยชน สมควรจะทาํ ตอไปหรือไมและตอ$ งรจู$ ักใชเ$ คร่ืองมืออุปกรณตางๆในการวิจัย A = Aim & Attitude หมายถึง มีจุดมุงหมายหรือเปWาหมายท่ีแนนอนและมี ทัศนคติทดี่ ตี อการตดิ ตามผลของการวิจัย R = Result หมายถึง ผลการวิจัยท่ีได$มาจะเป&นผลแบบใดก็ตามจะต$องยอมรับ ผลการวจิ ยั นน้ั อยางดุษณี เพราะเป&นผลที่ไดม$ าจากการคน$ คว$าศึกษาอยางมีระบบ C = Curiosity หมายถึง ผู$วิจัยจะต$องมีความอยากร$ูอยากเห็นมีความสนใจและ ขวนขวายในงานการวจิ ยั ตลอดเวลาแมว$ าความอยากรู$อยากเหน็ น้ันจะมเี พียงเล็กน$อยก็ตาม H = Horizon หมายถึง เมือ่ ผลการวจิ ัยปรากฏมาแลว$ ยอมทําให$ทราบและเข$าใจใน ปญหาเหลานั้นได$เหมือนกับการเกิดแสงสวางขึ้นแตถ$ายังไมเกิดแสงสวางขึ้นผู$วิจัยจะต$องดําเนินการ ตอไปจนกวาจะพบแสงสวางและในทางสังคมแสงสวางหมายถงึ ผลการวจิ ยั กอให$เกิดสนั ตสิ ขุ แกสังคม ผองพรรณ ตรยั มงคลกูล (2544:21) ได$ให$ความหมายของการวจิ ยั ไวว$ าการวจิ ัย คือการศึกษา ค$นคว$าอยางมีระบบระเบียบเพ่ือทําความเข$าใจปญหาและแสวงหาคําตอบเป&นกระบวนการท่ีอาศัย วิธกี ารทางวทิ ยาศาสตรเปน& หลกั ผเ$ู ขียนไดศ$ ึกษานิยามความหมายของการวจิ ยั จากแนวคิดของนกั วชิ าการหลายทาน และจาก ลกั ษณะธรรมชาตขิ องการวิจัยแล$วจงึ ให$นิยามดังน้ี การวิจัยทางการศึกษา หมายถงึ กระบวนการ แสวงหาความร$ใู หมๆทเี่ ปน& ความจริงเชิงตรรกะ (Logical) หรือ ความจริงเชงิ ประจักษ (Empirical) เพื่อตอบปญหาทางการศึกษาอยางมรี ะบบ แบบแผน และมวี ตั ถุประสงคทชี่ ดั เจนแนนอน รวมถงึ การ ประยกุ ตใช$วธิ กี ารของศาสตรสาขาวชิ าตางๆทีเ่ ป&นที่ยอมรับวาจะทาํ ให$ไดค$ วามจรงิ ท่เี ช่อื ถือได$ และมี การดาํ เนินการตามลาํ ดบั ขน้ั ตอนโดยแตละขน้ั ตอนมีความเกีย่ วข$องสัมพนั ธกัน การวิจัยทางการศกึ ษา การวจิ ัยทางการศกึ ษา เปน& การวิจัยการค$นคว$าหาความร$ูความจริงอยางเปน& ระบบ โดยใช$ วธิ กี ารวเิ คราะหข$อมูลสารสนเทศเพ่ือตอบคําถามหรือให$เกิดความร$ู เกย่ี วกับทฤษฎีหรอื การปฏบิ ัตทิ าง การศึกษา (McMillan,and Wergin,2006,p.1) เป&นการศกึ ษาคน$ ควา$ ท่ีมเี นอื้ หาทเี่ กีย่ วขอ$ งกบั การ วจิ ัยทางการศึกษา ซึง่ อาจเกี่ยวกับ การบรหิ ารงาน การจัดการเรยี นรู$ การจัดการเรียนการสอน การพัฒนาผ$เู รยี น การพฒั นาครู การพฒั นาอาคารสถานที่ ความสัมพันธระหวางโรงเรยี นกับชมุ ชน การมสี วนรวมของผปู$ กครองกับโรงเรียน การพฒั นาหลกั สูตร การพัฒนานวตั กรรมการเรยี นรู$ใน ศตวรรษท่ี 21 สุขภาพอนามัย และการวจิ ัยเพ่ือแก$ปญหาในชัน้ เรียน เป&นตน$ โดยธรรมชาตแิ ล$ว การวจิ ยั ทางการศึกษามีขอบเขตกว$างขวาง ครอบคลุมกิจกรรมตาง ๆ ท่ีเก่ียวข$องกบั การจดั การเรยี นร$ขู องมนุษย ทง้ั ในด$านสวนบคุ คล องคกร ระบบการบริหาร สง่ิ แวดลอ$ ม ส่งิ อาํ นวยความสะดวก และอนื่ ๆ การวจิ ัยทางการศกึ ษาอาจทําการศึกษาจากบคุ คล เพยี งคนเดยี ว หรอื ศกึ ษาจากหลายบุคคล ทั้งกลุมคนที่อยใู นชมุ ชนท้ังประเทศ หรือทว่ั โลก การวิจัย การศึกษาอาจมีขอบเขตเฉพาะภายในสถานการณใดสถานการณหนง่ึ หอ$ งเรยี นใดห$องเรยี นหนงึ่ เฉพาะโรงเรียน เฉพาะชมุ ชน เฉพาะพ้ืนท่ีหรือท้งั ประเทศ โดยอาจใชร$ ะยะเวลาในการดําเนินการ วจิ ัยสัน้ หรือยาวแตกตางกันไปตามปญหาการวิจยั สาํ หรบั การวิจยั ท่ีได$อาจนาํ ไปใชป$ ระโยชนไดม$ าก 9

บทที่ 1 ความรูเ$ บ้อื งต$นเก่ยี วกับการวิจัยทางการศึกษา ทีส่ ดุ หรอื ไดแ$ ก$ปญหาเฉพาะกลุม หรอื อาจได$องคความร$ูท่ยี ังนาํ มาใชป$ ระโยชนในปจจุบนั ยังไมได$ เลย ท้งั นีข้ อบเขตของการวิจยั การศึกษาไว$อยางกวา$ งหรอื แคบเพยี งใดขึ้นอยูกบั วัตถปุ ระสงคของการ วจิ ัยขอบเขตของการวิจัยตลอดจนองคประกอบอนื่ ๆ ของการวจิ ยั แตละเรอ่ื ง ซ่งึ ในปจจุบันการวิจัย ทางการศกึ ษาถือวามคี วามสาํ คัญมากตอการจดั การเรยี นรู$ในยคุ ศตวรรษท่ี 21 ท่คี ุณครจู ะตอ$ งให$ ความสําคัญ และทาํ ตัวเองเป&นครูนกั วิจัย ที่ตอบโจทยการจัดการศกึ ษาของประเทศไทยที่จะมุง พฒั นาการศกึ ษาสกู ารศึกษา 4.0 ถือเปน& การเข$าสูยคุ แหงนวัตกรรม ซ่งึ คาํ วาการศึกษา 4.0 ผเู$ ขียน ได$ยนิ และรับทราบคําน้ีคร้งั แรกเมอื่ คราวเขา$ รวมประชุมที่กรงุ เทพมหานครเม่ือเดือนสงิ หาคม 2558 โดยสาํ นักงานคุรุสภาเปน& หนวยงานจัดการศึกษาจึงถือเปน& หัวใจสาํ คัญในการพฒั นาคนเพ่ือรองรบั ยทุ ธศาสตรการพฒั นาของประเทศ ดงั นน้ั การวจิ ัยทางการศึกษาจึงเป&นสง่ิ จําเปน& ท่ีครูทุกคนควรตะ หนกั และให$ความสาํ คญั เหน็ ถึงคุณคาและประโยชนทจ่ี ะได$รบั จาก ผลการวิจัย โดยควรจดั ทําการ วจิ ยั ควบคูไปกบั การเรยี นการสอน และผลจากการวจิ ัยทางการศึกษาก็จะเปน& ขอ$ มลู สําคัญทีจ่ ะชวย ในการพัฒนาการเรียนการสอนของตนเองอนั จะนําไปสกู ารพฒั นาในระดับประเทศตอไป ลักษณะท่ีสาํ คัญของการวจิ ัย เบสท และคาน(Best& Kahn, 1998) และไวรสมา (Wiersma,2000:3) ได$สรุปลักษณะที่ สําคัญของการวิจัยที่คล$ายกันไวด$ งั นี้ 1. เปWาหมายของการวิจัยมุงที่จะหาคําตอบตาง ๆเพ่ือจะนํามาใช$แก$ปญหาท่ีมีอยู โดยพยายามท่จี ะศกึ ษาถึงความสัมพนั ธ ระหวางตัวแปรในลักษณะความเปน& เหตุเป&นผลซ่ึงกนั และกนั 2. การวิจัยเน$นถึงการพัฒนาข$อสรุป หลักเกณฑหรือทฤษฎีตาง ๆเพื่อท่ีจะเป&น ประโยชนในการทํานายเหตุการณตางๆ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตเปWาหมายของการวิจัยนั้นมิได$หยุดอยู เฉพาะกลมุ ตวั อยางท่นี ํามาศึกษาเทาน้นั แตข$อสรุปท่ีไดม$ ุงทีจ่ ะอ$างอิงไปสกู ลมุ ประชากรเปWาหมาย 3. การวิจัยจะอาศัยข$อมูล หรือเหตุการณตางๆ ท่ีสามารถสังเกตได$รวบรวมได$ คาํ ถามที่นาสนใจบางคาํ ถามไมสามารถทาํ การวิจัยได$เพราะไมสามารถรวบรวมข$อมูลมาศึกษาได$ 4. การวิจัยต$องการเครอื่ งมอื และการรวบรวมข$อมูลท่ีแมนยาํ เที่ยงตรง 5. การวจิ ยั จะเกย่ี วข$องกบั การรวบรวมขอ$ มลู ใหมๆจากแหลงปฐมภูมิหรือใช$ข$อมูลที่ มอี ยูเดมิ เพื่อหาคาํ ตอบของวัตถุประสงคใหม 6. กิจกรรมที่ใชใ$ นการวิจัย เป&นกิจกรรมที่กาํ หนดไวอ$ ยางมีระบบแบบแผน 7. การวจิ ยั ต$องการผูร$ ูจ$ รงิ ในเน้อื หาทีจ่ ะทําการวิจยั 8. การวิจัยเป&นกระบวนการที่มีเหตุผลและมีความเป&นปรนัยสามารถที่จะทํา การตรวจสอบความตรงของวิธีการท่ใี ช$ขอ$ มลู ทร่ี วบรวมมาและข$อสรปุ ที่ได$ 9. สามารถที่จะทําซํ้าได$ โดยใช$วิธีเดียวกันหรือวิธีการท่ีคล$ายคลึงกันถ$ามีการ เปล่ียนแปลงกลุมประชากร สถานการณหรือระยะเวลา 10. การทําวิจัยนั้นจะต$องมีความอดทนและรีบร$อนไมได$นักวิจัยควรจะเตรียมใจไว$ ดว$ ยวา อาจจะตอ$ งมีความลําบากในบางเรอ่ื งในบางกรณที ีจ่ ะแสวงหาคําตอบของคําถามที่ยาก ๆ 10

การวจิ ัยทางการศกึ ษา 11. การเขยี นรายงานการวิจัยควรจะทาํ อยางละเอยี ดรอบคอบศัพทเทคนิคท่ีใช$ควร จะบัญญัติความหมายไว$วิธีการท่ีใช$ในการวิจัยอธิบายอยางละเอียด รายงายผลการวิจัยอยาง ตรงไปตรงมาโดยไมใชค$ วามคดิ เหน็ สวนตัว ไมบดิ เบอื นผลการวจิ ยั 12. การวิจัยนั้นต$องการความซ่ือสัตยและกล$าหาญในการรายงานผลการวิจัยใน บางครั้งซึ่งอาจจะไปขดั กบั ความร$สู กึ หรอื ผลการวิจยั ของคนอนื่ ก็ตาม จุดมBงุ หมายของการวจิ ยั การดําเนนิ การวจิ ัยนัน้ จะมจี ุดมุงหมายของการวิจัยท่ีสําคัญตอไปน้ี (Miller,1990:15, สุรวาท ทองบุ, 2550: 7) 1. เพ่ือการบรรยาย (Description) ในการวิจัยจะชวยในการพรรณนาหรือบรรยาย ผลท่ีได$จากการวิจัยสามารถที่จะบรรยายลักษณะของส่ิงท่ีทําการศึกษาวิจัยนั้น วาเป&นเชนไร อยูที่ใด มีกี่ประเภท มากน$อยเพียงใดมีสภาพเป&นอยางไร มีพัฒนาการหรือเปลี่ยนแปลงไปอยางไร หรือมี ปญหาอะไร มคี วามพึงพอใจมากน$อยเพยี งใด เปน& ต$น 2. เพอื่ การอธิบาย (Explanation) ในการวิจัยจะชวยในการอธิบายผลท่ีได$จากการ วิจยั จะสามารถบอกเหตุผลของสิ่งที่เกดิ ขนึ้ ได$วา มสี าเหตมุ าจากสิ่งใดหรือได$รับอิทธิพลจาก ตัวแปรใด หรือปจจัยใด รวมท้ัง ปจจัยใดมีอิทธิพลมากน$อยกวากัน ซ่ึงผู$วิจัยอาจทดลองใสปจจัยลงไป ในสิ่งท่ี ศึกษาแล$วสังเกตการเปลี่ยนแปลงหรือปฏิกิริยาที่เกิดขึ้น แล$วจะชวยอธิบายได$วา การเปล่ียนแปลง หรือปฏิกิรยิ าทเ่ี กดิ ข้ึนน้ัน เป&นเพราะสาเหตุใดหรือไดร$ บั อิทธิพลจากสง่ิ ใด 3. เพื่อการทํานาย (Prediction) ในการวิจัยจะชวยในการทํานายผลท่ีได$ ซึ่งใน บางครัง้ เราจําเป&นท่ีจะต$องทราบอนาคตของสิ่งที่ศึกษาวาเป&นเชนไร อันจะชวยให$มนุษยสามารถที่จะ เตรียมการ ปรับตัวให$ทันการเปลี่ยนแปลงท่ีจะเกิดข้ึนในอนาคตได$ซึ่งการวิจัยน้ีอาจจะอาศัยข$อมูลท่ี เกิดขึ้น มาแล$วในอดีตจนถึงปจจุบันแล$วทําการวิเคราะหแนวโน$มท่ีจะเกิดขึ้นในอนาคต ซึ่งอาจจะ อาศยั วิธกี ารทางสถติ หิ รืออาศยั ประสบการณของผู$เช่ียวชาญหลาย ๆ คน เปน& ตน$ 4. เพ่ือการควบคุม (Control) ในการวิจัยจะชวยในการควบคุมในการดําเนิน กิจกรรมอยางใดอยางหน่ึงซึ่งต$องการประสิทธิภาพและคุณภาพของงาน จําเป&นท่ีจะต$องเฝWาติดตาม การเปลี่ยนแปลง และมีการปรับปรุงการดําเนินกิจกรรมน้ัน ๆ อยูเสมอ เพ่ือให$สามารถได$ข$อมูลท่ี ถูกต$องทันเหตุการณและเพียงพอตอการตัดสินใจ แก$ปญหาและปรับปรุงงานนั้น ๆ จําเป&นจะต$อง อาศยั กระบวนการวจิ ยั ที่รอบคอบรดั กุมย่ิงขึน้ 5. เพื่อการพัฒนา (Development) ในการวิจัยจะชวยให$ทราบสภาพความเป&นอยู หรือสภาพการดําเนินการใด ๆ วามีประสิทธิภาพ หรือมีปญหา หรือความต$องการเพียงใด และ สามารถทดลองแก$ปญหาหรือปรับปรุงสภาพการดําเนินงานใด ๆ อยูเสมอ ก็จะทําให$สภาพความ เป&นอยู หรือสภาพดําเนินการใด ๆ ได$รับการพัฒนาให$มีประสิทธิภาพและสงผลตอคุณภาพของงาน น้ันอันจะสงผลตอความสงบสขุ ของมนษุ ยน่นั เอง 11

บทที่ 1 ความรเ$ู บ้อื งต$นเกีย่ วกับการวจิ ัยทางการศกึ ษา ลักษณะธรรมชาติของการวิจัย การวจิ ยั นับวาเปน& กระบวนการหรือกิจกรรมท่ีมีลักษณะพิเศษ โดยคุณลักษณะธรรมชาติของ การวิจยั มลี ักษณะทั่วๆ ไปดงั น้ี (พชิ ติ ฤทธจิ์ รญู ,2547:16-17,ไพศาล วรคาํ , 2550:7-12) 1. ดาํ เนินการไดในหลากหลายรูปแบบ (Research can take a variety of form) ข้ึนอยูกับลักษณะเฉพาะของสาขาวิชาหรือหัวข$อในการศึกษา เชน ใช$การสํารวจ การสังเคราะหจาก เอกสาร การทดลอง เปน& ตน$ ซึ่งโดยท่ัวไปการวิจัยจะมีเปWาหมายท่ีสําคัญอยู 2 ประการ คือ เพื่อส่ังสม เพ่ิมพนู หรือขยายองคความรู$ และเพ่ือคน$ หาคําตอบของปญหา การวิจัยท่ัวๆไปก็อาจจะมีเปWาหมายใด เปWาหมายหนง่ึ หรอื มีทั้งสองเปWาหมายน้ีในคราเดียวกัน แตสําหรับการวิจัยทางการศึกษาแล$วสวนใหญ จะมีเพียงเปWาหมายเดียวเทาน้ันคือ หากต$องการพัฒนาองคความรู$ก็มักจะไมคอยสนใจการแก$ปญหา หรือหากต$องการวิจัยเพ่ือแก$ปญหาก็จะมุงแก$ปญหาใดปญหาหน่ึงเป&นการเฉพาะโดยประยุกตใช$องค ความร$ูที่มีอยูเดิม อยางเชน ครูคณิตศาสตรในโรงเรียนแหงหนึ่งพบวาผลสัมฤทธิ์ในวิชาคณิตศาสตร ของนกั เรียนช้นั มัธยมศกึ ษาตํา่ จึงได$เลอื กวธิ ีสอนทแี่ ตกตางกนั 3 วิธมี าทดลองสอน การตัดสินใจเลือก วิธกี ารสอนมาใช$ยกระดบั ผลสัมฤทธท์ิ างการเรียนของนักเรียน ยอมเป&นวิธีใดวิธีหนึ่งในสามวิธีน้ี ดังนั้น การวิจัยในครั้งน้ีก็เพียงเพ่ือให$ทราบวา วิธีสอนใดในสามวิธีดังกลาวสามารถยกระดับผลสัมฤทธ์ิ ทางการเรียนได$ดกี วากนั เทานัน้ 2. ควรมีความเท่ียงตรง (Research should be validity) นอกจากมีรูปแบบหรือ เปWาหมายในการวิจัยเป&นเครื่องกําหนดทิศทางการวิจัยแล$ว ผู$วิจัยยังต$องการงานวิจัยที่มีความ เที่ยงตรง (Validity) อีกด$วย ซึ่งงานวิจัยท่ีมีความเท่ียงตรงน้ันต$องมีคุณลักษณะสองประการตอไปน้ี พร$อมๆกัน คอื ประการแรก ผลการวิจัยท่ีได$ต$องสามารถตอบคําถามการวิจัยได$อยางถูกต$องตรงตาม เปWาหมายในการศึกษา ซึ่งเรียกวา ความเที่ยงตรงภายใน (Internal Validity) และประการที่สอง ผลการวิจัยที่ได$ต$องสามารถสรุปอ$างอิงไปยังประชากรของเง่ือนไขหรือประชากรของกลุมตัวอยางได$ ซงึ่ เรยี กวา ความเทยี่ งตรงภายนอก (External Validity) ความเทีย่ งตรงภายใน งานวิจยั ท่ีมคี วามเท่ียงตรงภายในหรือสามารถตอบคําถามการวิจัย ได$อยางถูกต$องตรงตามเปWาหมายของการศึกษาได$นั้น ผลการวิจัยจะต$องเป&นผลจากตัวแปรที่ผู$วิจัย ทําการศกึ ษา หรือคาที่สังเกตได$จากตัวแปรตามเป&นผลมาจากตัวแปรต$นอยางแท$จริง ไมใชเป&นผลมา จากสิ่งอื่นหรือตัวแปรอื่นที่ไมได$ศึกษา ความเที่ยงตรงภายในของการวิจัยถือวาเป&นสิ่งสําคัญที่สุดใน การดําเนินการวิจยั ไมวาจะเป&นการวจิ ยั ประเภทใดล$วนต$องการผลการวิจัยที่สามารถตอบคําถามการ วิจัยได$อยางถูกต$องทั้งสิ้น ซึ่งถ$าหากผลการวิจัยที่ได$รับนั้นไมสามารถตอบคําถามการวิจัยได$อยาง ชดั เจนหรือผ$ูวิจยั ไมแนใจในผลดังกลาว คณุ คาของงานวจิ ยั ก็ดอ$ ยลงไปด$วย ความเที่ยงตรงภายนอก งานวิจยั ทีม่ คี วามเท่ียงตรงภายนอก ผลการวิจยั จะต$องสามารถวาง นัยท่ัวไปในการสรุปอ$าง (Generalization) ไปยังประชากรของเงื่อนไขหรือประชากรของกลุม ตัวอยางได$ (คําวาประชากรเงื่อนไขนั้น หมายถึง เงื่อนไขหรือสถานการณท้ังหมดท่ีมีลักษณะ เหมือนกับเง่ือนไขหรือสถานการณที่ทําการศึกษา) หรือข$อค$นพบจากการวิจัยสามารถนําไปใช$ได$กับ สถานการณอ่ืนๆ ท่ีเหมือนหรือคล$ายคลึงกับสถานการณที่ศึกษาได$น่ันเอง อยางไรก็ตามการวิจัยจะมี ความเท่ียงตรงภายนอกได$จําเป&นมีความเท่ียงตรงภายในเสียกอน แตการวิจัยท่ีมีความเที่ยงตรง ภายในอาจจะมคี วามเทยี่ งตรงภายนอกหรอื ไมก็ได$ 12

การวจิ ัยทางการศึกษา 3. ควรมีความเช่ือม่ัน (Research should be reliable) ความเชื่อมั่นของการวิจัย นั้นเกีย่ วขอ$ งกับการทําซํ้าได$ (Replicable) และความคงเส$นคงวา (Consistency) ของวิธีการเง่ือนไข และผลการวิจัย ซ่ึงบางทีอาจแบงออกเป&นความเช่ือมั่นภายใน (Internal Reliability) และความ เชื่อม่ันภายนอก (External Reliability) เชนเดียวกับความเที่ยงตรง โดยความเชื่อม่ันภายในน้ัน หมายถึง ความคงเส$นคงวาของการเกบ็ รวบรวมข$อมลู การวิเคราะหและการแปลผล เชน เม่ือใช$ผู$เก็บ รวบรวมข$อมูลหลายๆ คน ข$อมูลท่ีได$จากผ$ูเก็บข$อมูลแตละคนก็ยังมีความสอดคล$องกัน เป&นต$น สวน ความเช่ือม่ันภายนอกน้ันหมายถึงความเป&นอิสระจากผู$วิจัย น่ันคือ ในสถานการณหนึ่งๆ ไมวาจะให$ ใครทําวิจัยก็จะได$ผลการวิจัยเชนเดียวกัน หรือผ$ูวิจัยคนอ่ืนสามารถทําการวิจัยซ้ําโดยใช$วิธีการ เดียวกนั ภายใต$เงอ่ื นไขเดียวกนั กจ็ ะไดผ$ ลการวจิ ยั เหมอื นกนั กับผว$ู ิจยั คนกอนทีเ่ คยทาํ มาแลว$ 4. ควรดําเนินการอยBางเปYนระบบ (Research should be systematic) การที่จะทํา การวิจัยให$มีความเที่ยงตรงและความเช่ือม่ันนั้นจะทําอยางไร? คําตอบงายๆก็คือ เม่ือการวิจัยเป&น “กระบวนการ” ก็ควรทํากระบวนการวิจัยให$เป&นกระบวนการเชิงระบบ (Systematic process) อยางคํากลาวของแมกมิลแลนและชูมาคเกอร (McMillan & Schumacher, 1984 : 4) ท่ีนิยามการ วิจัยไว$วา “เป&นกระบวนการเชิงระบบของการเก็บรวบรวมและวิเคราะหสารสนเทศ (ข$อมูล) เพ่ือ จุดมุงหมายบางประการ” หรือเคอรลินเจอร (Kerlinger, 1973 : 11) ท่ีให$ความหมายของการวิจัย ทางวิทยาศาสตรไว$วา “เป&นการค$นคว$าเชิงวิพากษและเชิงประจักษท่ีมีการควบคุมเป&นระบบของ ข$อเสนอเชิงสมมติฐานเกี่ยวกับความสัมพันธระหวางปรากฏการณธรรมชาติท่ีสันนิษฐานไว$”สําหรับ การวิจัยเป&นกระบวนการเชิงระบบน้ันประกอบด$วยขั้นตอนตอไปนี้คือ 1) กําหนดประเด็นปญหา 2) ทบทวนสารสนเทศ 3) เก็บรวบรวมขอ$ มลู 4) วิเคราะหขอ$ มูล และ 5) ลงข$อสรุป ซ่ึงแตละข้ันตอนของ การวิจัยมีรายละเอยี ดดงั น้ี ขั้นตอนท่ี 1 กําหนดประเด็นปMญหา (Identifying the Problem) เพื่อให$การวิจัยเห็น กระบวนการเชิงระบบ ต$องนิยามธรรมชาติของปญหาที่ทําการศึกษาน้ันให$ชัดเจน ถึงแม$วาปญหา ดังกลาวจะเป&นที่เข$าใจกันในวงกว$างก็ตาม ตลอดจนระบุความรู$ความจริงท่ีเก่ียวข$องกับปญหาและ กรอบแนวคิดของการวิจัย ซ่ึงกรอบแนวคิดในการวิจัยนี้จะทําให$สามารถระบุขอบเขต ข$อตกลง เบือ้ งต$นหรือเง่อื นไขท่จี ําเปน& เก่ยี วกบั ปญหาท่ีทําการวิจยั ได$ ขั้นตอนท่ี 2 ทบทวนสารสนเทศ (Reviewing Information) เป&นการรวบรวมและศึกษา สารสนเทศที่เก่ียวข$องกับปญหา ตลอดจนวิธีการที่ใช$ค$นหาคําตอบของปญหาท่ีทําการศึกษาหรือ ปญหาอ่ืนที่คล$ายคลึงกัน ซ่ึงสารสนเทศเหลานี้อาจหาได$จากเอกสารและงานวิจัยของคนอื่นๆ ท่ี ทาํ การศกึ ษาไว$แลว$ ขั้นตอนท่ี 3 เก็บรวบรวมขอมูล (Collecting Data) การเก็บรวบรวมข$อมูลที่เก่ียวข$องกับ ปญหานับเป&นข้ันตอนหน่ึงในกระบวนการวิจัยเชิงระบบ การได$มาซ่ึงข$อมูลจึงมิอาจปลอยให$เป&นไป ตามบุญตามกรรมได$ กระบวนการเก็บรวบรวมข$อมูลจะต$องมีการควบคุมและรวบรวมข้ึนอยาง สมเหตุสมผลและรัดกุม ข$อมลู ท่ไี ด$จงึ จะมคี วามเท่ยี งตรง ขั้นตอนที่ 4 วิเคราะหJขอมูล (Analyzing Data) วิธีการวิเคราะหข$อมูลท่ีนํามาใช$ต$องมี ความเหมาะสมกบั ขอ$ มลู ท่เี กบ็ รวบรวมมาเพื่อตอบปญหาการวจิ ัย 13

บทท่ี 1 ความรู$เบื้องตน$ เก่ียวกับการวจิ ัยทางการศึกษา ขั้นตอนที่ 5 ลงขอสรุป (Drawing Conclusions) การลงข$อสรุปหรือการสรุปอ$างอิงเป&น ข้ันตอนตอจากการวิเคราะหข$อมูลเรียบร$อยแล$ว ข$อสรุปท่ีได$จึงขึ้นอยูกับข$อมูลและผลการวิเคราะห ภายในกรอบแนวคิดของการวจิ ัยนั้นๆ ถงึ แมข$ ้นั ตอนของกระบวนการวจิ ัยจะจัดเรียงลาํ ดบั กันอยางเป&นระบบ และควรจะดําเนินการ วิจัยไปตามลําดับของขั้นตอนเหลานั้น แตในการปฏิบัติจริงอาจมีบางขั้นตอนท่ีสามารถดําเนินการไป พรอ$ มๆกนั หรอื ดาํ เนินการคาบเก่ยี วกนั ได$ ประโยชนJของการวจิ ัย ผลจากการดําเนินการวิจัย ทําให$มนุษยได$รับความร$ูที่จะเป&นประโยชนตอมวลมนุษยชวยให$ การดําเนนิ กิจกรรมตาง ๆ มีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล หลายประการอันจะนําไปสูการดํารงชีวิต อยูรวมกันอยางผาสกุ ดังน(้ี บญุ ชม ศรีสะอาด,2545 : 14,สิน พันธพุ ินจิ ,2547:21) 1. ชวยใหไ$ ดค$ วามรใ$ู หม ทั้งทางทฤษฎแี ละปฏิบตั ิ 2. ชวยพิสจู นหรือตรวจสอบความถูกตอ$ งของกฎเกณฑหลกั การและทฤษฎีตาง ๆ 3. ชวยให$เขา$ ใจสถานการณ ปรากฏการณและ พฤตกิ รรมตาง ๆ 4. ชวยพยากรณผลภายหน$าของสถานการณ ปรากฏการณและพฤติกรรมตาง ๆได$ อยางถูกตอ$ ง 5. ชวยแกไ$ ขปญหาไดอ$ ยางถูกตอ$ งและมปี ระสิทธิภาพ 6. ชวยในการวินจิ ฉัย ตัดสนิ ใจไดอ$ ยางเหมาะสม 7. ชวยปรับปรงุ การทาํ งานให$มปี ระสทิ ธิภาพมากขนึ้ 8. ชวยปรบั ปรงุ และพฒั นาสภาพความเป&นอยู และวิถีดํารงชีวิตไดด$ ยี ง่ิ ขน้ึ 9. ชวยกระต$นุ บุคคลให$มเี หตผุ ล ร$จู ักคิดและคน$ ควา$ หาความรอู$ ยูเสมอ ประเภทของการวจิ ยั การจัดประเภทการวิจัยทางการศึกษาน้ันสามารถจัดได$หลายแบบผู$เขียนได$ศึกษาการจัด ประเภทของหลายทานพบวาข้ึนอยูกับการใช$เกณฑในการแบง ซ่ึงแล$วแตวาจะใช$อะไรเป&นเกณฑใน การแบง และพอสรุปได$ดังนี้ (บุญชม ศรีสะอาด, 2545 : 124-127, ไพศาล วรคํา, 2550 : 17-19, สุรวาท ทองบุ, 2550 : 16-19) 1. แบงตามระเบียบวิธวี จิ ัย 1.1 การวจิ ยั เชิงประวัตศิ าสตร 1.2 การวิจัยเชงิ บรรยาย 1.3 การวจิ ัยเชิงทดลอง 2. แบงตามจุดมงุ หมายของงานวิจัย 2.1 การวิจยั บรสิ ทุ ธ์ิ 2.2 การวจิ ัยประยุกต 2.3 การวจิ ยั เชิงปฏิบัติการ 14

การวจิ ยั ทางการศึกษา 3. แบงตามลักษณะและวิธีการวิเคราะหข$อมูล 3.1 การวิจยั เชงิ ปรมิ าณ 3.2 การวจิ ัยเชิงคณุ ภาพ 3.3 การวจิ ัยแบบผสมผสาน 4. แบงตามลักษณะศาสตรและสาขาวชิ าทเ่ี กี่ยวขอ$ งกับการวจิ ัย 4.1 การวจิ ยั ทางวิทยาศาสตร 4.2 การวิจัยทางสังคมศาสตร 4.3 การวจิ ยั ทางมนุษยศาสตร 5. แบงวิธีการควบคมุ ตัวแปร 5.1 การวจิ ยั เชิงทดลอง 5.2 การวิจยั เชิงกึง่ ทดลอง 5.3 การวิจยั เชิงธรรมชาติ 1. แบงB ตามระเบยี บวจิ ัย 1.1 การวิจัยเชิงประวัติศาสตรJ (Historical Research) เป&นการวิจัยท่ีเน$นถึงการศึกษา ค$นคว$ารวบรวมข$อมูลหรือเหตุการณตางๆ ท่ีเกิดขึ้นมาแล$วในอดีต (What was?) ประโยชนของการ วิจัย ชนิดนี้ก็คือ สามารถนํามาใช$เป&นแนวทางในการศึกษาเหตุการณตางๆ ในปจจุบัน หรือสามารถ นํามาใชป$ ระกอบการตดั สินใจ เพือ่ แกไ$ ขปญหา ตางๆทีเ่ กิดขนึ้ ในปจจุบันไดด$ ว$ ย 1.2 การวิจยั เชิงบรรยายหรอื การวิจัยเชงิ พรรณนา (Descriptive Research) เป&นการวิจัย ท่ีเนน$ ถงึ การศึกษารวบรวมขอ$ มลู ตางๆ ท่เี กิดขน้ึ ในปจจบุ ัน (What is ?) ในการดําเนินการวิจัยนักวิจัย ไมสามารถทจี่ ะไปจดั สร$างสถานการณหรือควบคุมตัวแปรตางๆ ได$ตามใจชอบการวิจัยแบบน้ีเป&นการ ค$นคว$าหาข$อเท็จจริงหรือเหตุการณตาง ๆ ที่เกิดข้ึนอยูแล$วเชน การศึกษาความสัมพันธระหวางเพศ และความสนใจตอการเมอื งมีการวิจยั หลายชนดิ ท่ีจัดไว$วาเป&นการวิจัยเชิงบรรยายไดแ$ ก 1.2.1 การวจิ ยั เชิงสํารวจ (Survey Research) 1.2.2 การวิจยั เชงิ สังเกต (Observational Research) 1.2.3 การวิจัยเชิงเปรียบเทยี บสาเหตุ (Causal Comparative Research) 1.2.4 การวจิ ัยเชิงสหสัมพันธ (Correlational Research) 1.2.5 การศึกษาเฉพาะกรณี (Case Study) 1.3 การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) เป&นการวิจัยเพ่ือพิสูจนความสัมพันธ เชิงเหตุผลของ ปรากฏการณตาง ๆ (What Will Be ?) โดยมีการจดั กระทํากับตัวแปรอิสระเพ่ือศึกษา ผลท่ีมตี อตวั แปรตามและมีการควบคมุ ตวั แปรอื่นมิให$มีผลกระทบตอตัวแปรตาม ซึ่งนิยมมากทางด$าน วิทยาศาสตรสําหรับทางด$านการศึกษา คอนข$างลําบาก ในแงของการควบคุมตัวแปรเกินลักษณะที่ สําคัญของการวิจยั เชิงทดลองคอื 1.3.1 ควบคุมตวั แปรเกินได$ (Control) 1.3.2 จัดการเปลย่ี นแปลงคาของตวั แปรอิสระได$ (Manipulation) 1.3.3 สงั เกตได$ (Observation) 1.3.4 ทําซํ้าได$ (Replication) 15

บทที่ 1 ความร$ูเบอ้ื งตน$ เกย่ี วกับการวจิ ัยทางการศึกษา 2. แบงB ตามจุดมุBงหมายของการวจิ ัย 2.1 การวจิ ยั บริสทุ ธ์ิ (Pure Research) หมายถงึ การวิจยั ทมี่ จี ดุ มุงหมายเพ่ือการตอบสนอง ความอยากร$ูหรือมุงท่ีจะหาความร$ูเทาน้ันโดยไมได$คํานึงวาจะนําผลการวิจัยท่ีได$ไปใช$ได$หรือไมการ วิจัยประเภทน้กี อให$เกดิ ทฤษฎใี หม ๆ ตามมา 2.2 การวิจัยประยุกตJ (Applied Research) หมายถึงการวิจัยท่ีมีจุดมุงหมายเพ่ือนํา ผลการวิจัยท่ีได$ไปใช$ใน การแก$ปญหาหรือปรับปรุงความเป&นอยูและสังคมของมนุษยให$ดีขึ้นได$แก การวจิ ัยทางด$านเศรษฐกจิ การเมือง การศกึ ษาเปน& ตน$ 2.3 การวิจัยเชิงปฏิบัติการหรือวิจัยเฉพาะกิจ (Action Research) เป&นการวิจัยเพื่อนําผล มาใชแ$ ก$ปญหาอยางรีบดวนหรือปจจุบันทันที ซึ่งมีจุดมุงหมายเฉพาะเพ่ือจะนําผลท่ีได$มาใช$แก$ปญหา เฉพาะเร่อื งในวงจํากดั โดยไมได$สนใจวาจะใช$ประโยชนหรอื แกป$ ญหาอน่ื ได$ หรือไม 2.4 การวิจัยสถาบัน (Institutional Research) เป&นการวิจัยท่ีมุงนําผลการวิจัยมาใช$เพื่อ ปรบั ปรงุ งานด$านการบริหารของหนวยงานหรือสถาบันนั้นๆ โดยไมมีจุดมุงหมายในการนําผลการวิจัย ไปใช$กับหนวยงานหรือสถาบนั อน่ื 3. แบงB ตามลักษณะและวธิ ีการวิเคราะหขJ อมูล 3.1 การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เป&นการวิจัยที่มุงค$นคว$าหาข$อเท็จจริง ตาง ๆ ที่เกิดข้ึนในสถานการณตางๆตามธรรมชาติ โดยพยายามท่ีจะศึกษาข$อมูลด$านตาง ๆ มา บรรยายถึงความสัมพันธของเงื่อนไขตาง ๆ ท่ีเกิดข้ึนกับสภาพแวดล$อมท่ีเป&นอยูการวิจัยเชิงคุณภาพ นัน้ เปน& การศึกษาค$นคว$าในแนวลึกมากกวาแนวกว$าง การรวบรวมข$อมูลจะให$ความสําคัญกับข$อมูลท่ี เก่ียวกับประวัติสวนตัว แนวคิด ความรู$สึกตาง ๆของแตละบุคคล วิธีการรวบรวมข$อมูล ได$แก การสังเกตอยางมีสวนรวมการสัมภาษณแบบไมเป&นทางการจะเป&นวิธีการหลักของการวิจัยเชิง คุณภาพการวิเคราะหข$อมูล จะใช$วิธีการสรุปบรรยายทฤษฎีและแนวคิดตาง ๆในการอธิบายและ วิเคราะหเหตุการณตาง ๆ 3.2 การวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) เป&นงานวิจัยท่ีมุงค$นคว$าข$อเท็จจริง ตางๆเพือ่ หาข$อสรปุ ในเชงิ ปริมาณ เปน& การศกึ ษาในแนวกว$างมากกวาแนวลึกเพ่ือที่จะนําข$อสรุปตางๆ ท่ีได$จากกลุมตัวอยางอ$างอิงไปใช$กับกลุมประชากรโดยอาศัยวิธีการทางสถิติ การรวบรวมข$อมูล เน$นหนักไปในทางปริมาณหรือคาตางๆท่ีสามารถวัดได$ในเชิงปริมาณ วิธีการรวบรวม ข$อมูล มีหลาย รูปแบบ เชนการสงแบบสอบถาม การสัมภาษณ การสังเกต การสร$างสถานการณสมมตกิ าร ทดลองและการทดสอบเป&นต$น การวิเคราะหข$อมูล จะใช$วิธีการทางสถิติเข$ามาใช$ในการวิเคราะห ขอ$ มูล 3.3 การวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Method Research) มีรูปแบบการวิจัย 2 แนวทาง คือ 3.3.1 รูปแบบการวิจัยแบบผสมผสานรูปแบบ (Mix - Model Research) เป&นการ ผสมผสานการวจิ ยั เชิงคณุ ภาพและการวจิ ัยเชงิ ปริมาณภายในขัน้ ตอนหรอื ข$ามขัน้ ตอนเชน 16

การวิจยั ทางการศกึ ษา การวเิ คราะหข$อมูลด$วยวิธีการวิเคราะหขอ$ มลู ในเชงิ ปรมิ าณและเชงิ คุณภาพหรือเก็บรวบรวมข$อมูลทั้ง เชิงปริมาณและเชิงคุณภาพโดยใช$แบบสอบถามที่เป&นแบบมาตรประเมินคา (Rating Scale) และ แบบสอบถามแบบปลายเปŽดประกอบเข$าด$วยกันเป&นต$นการวิจัยรูปแบบนี้ได$แกการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) และการวิจยั ปฏบิ ัติการ (Action Research) เปน& ต$น 3.3.2 วิธีการวิจัยแบบผสมผสานวิธี (Mix-Method Research) เป&นการนําวิธีการวิจัย เชิงคุณภาพและวิธีการวิจัยเชิงปริมาณมารวมกันทําการศึกษาวิจัยในเรื่องเดียวกันโดยแตละวิธีใช$ วิธีการวิจัยในแบบของตนเองทําการศึกษาปญหาน้ันต้ังแตข้ันตอนแรกจนถึงขั้นตอนสุดท$ายจากน้ัน นาํ เอาผลการวิจัยท่ไี ด$จากการศกึ ษาทั้งสองวธิ ีมาชวยอธิบายตคี วามซึ่งกันและกนั เพื่อสรุปผลการวิจัย 4. แบBงตามลักษณะศาสตรแJ ละสาขาวิชา 4.1 การวิจัยทางสังคมศาสตรJ ได$แก การวิจัยเก่ียวกับสังคม การเมือง การปกครอง การศึกษา เศรษฐกจิ เป&นตน$ 4.2 การวิจัยทางมนุษยศาสตรJ ได$แก การวิจัยเกี่ยวกับคุณคาของมนุษย เชน ภาษาศาสตร ดนตรี ศาสนา โบราณคดี ปรัชญา เป&นตน$ 4.3 การวิจัยทางวิทยาศาสตรJ ได$แก การวิจัยทางชีววิทยา เคมี ฟŽสิกส วิศวกรรม แพทย พยาบาล เทคนิคการแพทยเภสชั ศาสตร เปน& ตน$ 5. แบงB ตามวธิ กี ารควบคมุ ตัวแปร 5.1 การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) เป&นการวิจัยเพื่อพิสูจนความสัมพันธ เชงิ สาเหตโุ ดยมีการจดั สถานการณทดลอง ด$วยการควบคุมระดับของตัวแปรต$นและกําจัดอิทธิพลของ ตวั แปรภายนอกตาง ๆท่ีไมเกย่ี วข$องแลว$ วดั ผลตวั แปรตามออกมา 5.2 การวิจัยเชิงกึ่งทดลอง (Quasi Experimental Research) เป&นการวิจัยที่สามารถ ควบคุมตัวแปรภายนอกทไี่ มตอ$ งการไดเ$ พียง บางตัวเนื่องจากไมสามารถสุมตวั อยางให$เทากนั ได$ 5.3 การวิจัยเชิงธรรมชาติ (Naturalistic Research) เป&นการวิจัยท่ีค$นหาความจริงของ สภาพการณในสังคมใช$การสังเกตการณเป&นสําคัญ และสรุปผลโดยใช$การวิเคราะห สังเคราะห ประเมินคาอนุมาน และอปุ มาน คณุ ลกั ษณะสําคญั ของนกั วจิ ัย คุณลักษณะของนักวิจัยเป&นสิ่งสําคัญที่จะทําให$ผ$ูวิจัยประสบความสําเร็จในงานวิจัยโดย สวนมากมกั จะมบี คุ ลกิ ภาพและความสามารถตามทรี่ วบรวมได$ในด$านตาง ๆ ดังนี้ 1. อารมณJหรือทัศนคติ ผู$ที่ประสบความสําเร็จในการวิจัยน้ันมักจะมีความมุงหวังและแรง ขับทางอารมณตางๆดงั นีค้ อื 1.1 มีความฉลาดทางอารมณ (EQ) เป&นผ$ูท่ีมีความฉลาดทางศีลธรรม (MQ) รวมทั้งเป&น คนมีคุณธรรมจรยิ ธรรมด$วย 17

บทที่ 1 ความรูเ$ บื้องต$นเก่ยี วกับการวจิ ัยทางการศึกษา 1.2 มแี รงกระต$นุ เตือนภายในตวั เองอันเกดิ ขน้ึ จากความอยากร$ูอยากเหน็ มากเปน& พเิ ศษ 1.3 เป&นคนทม่ี คี วามสุขเพลดิ เพลนิ ตอการงานคดิ สรา$ งสรรคของใหม 1.4 เปน& บคุ คลทีม่ แี รงจูงใจใฝUสัมฤทธิ์ (Achievement Motive) หรือเป&นคนที่มุงหวังหรือ ตอ$ งการจะทําอะไรใหส$ ําเรจ็ มากเพราะคดิ วาผลงานน้ันจะมีประโยชนตอตนเองและผอ$ู น่ื 2. ความรูความสามารถ มักจะมีลักษณะเดนๆในทางความร$ูท่ีมีประสิทธิภาพคือเป&น ความร$ทู ใ่ี ชง$ านแตมใิ ชความร$ทู เี่ ก็บสะสมไวไ$ ดแ$ ก 2.1 เป&นผู$มีความฉลาดทางปญญา (IQ) สูงรวมถึงเป&นผู$ท่ีมีความสามารถในการค$นหา เลือกและใชผ$ ลงานการวิจยั ของคนอืน่ ได$อยางดีและรวดเรว็ ดว$ ย 2.2 เป&นคนท่ีมีความร$ูและทักษะในการใช$แบบแผนการวิจัย (Research Design) วิธีการ ทางวิทยาศาสตรและทักษะในการใชห$ ลกั ตรรกวิทยาในการแก$ปญหา 2.3 เปน& คนทม่ี คี วามรแ$ู ละทักษะในการใชเ$ ครื่องมือการวิจัยประเภทตางๆ 2.4 เป&นคนที่มีความรูแ$ ละทักษะในวิธีการวเิ คราะหข$อมูลวิธีการทางสถติ ิวิเคราะห 2.5 เป&นคนท่ีมีความสามารถในการสรุปความคิดให$เป&นข$อยุติแล$วนําไปใช$อ$างอิงได$อยาง กว$างขวาง (Generalization) 2.6 เป&นคนทีม่ คี วามสามารถในการตรวจสอบวิพากษวจิ ารณและคาดคะเนได$ 2.7 เป&นคนที่มีระบบในการทํางานโดยทํางานมีระเบียบและสามารถจัดหมวดหมูของ ความคิดสามารถเขียนรายงานการวจิ ัยไดด$ ี 3. ความสามารถในการตดั สนิ ใจ ผท$ู ป่ี ระสบความสาํ เรจ็ ในการวจิ ัยมกั จะมคี วามสามารถใน การเลือกกระทําหรอื สามารถตัดสินใจได$ดีเชน 3.1 เปน& คนท่ีกลา$ คิดกล$าตดั สินใจในสง่ิ ทีด่ ี 3.2 เป&นคนที่อดทนความสามารถในการเผชญิ ฝาU ฟนปญหาและอปุ สรรค (AQ) สูง 3.3 เป&นคนใจกวา$ งรับฟงความคิดเหน็ ของคนอ่ืน 3.4 เป&นคนที่ถอมตนรอบคอบสุภาพตอคนทั่วไปไมใชอ$ ารมณในการตดั สินใจ แตใช$ปญญาทร่ี อบคอบในการตัดสินใจทุกๆอยาง 3.5 เป&นคนทม่ี แี รงศรัทธาในปญญาและมีรสนิยมในทางวิทยาศาสตรนนั่ คือ เป&นผย$ู ดึ มัน่ ในหลกั วชิ าทีด่ งี ามและยตุ ิธรรม 3.6 เป&นคนที่มีความคิดเป&นอิสระและทํางานไปในทางท่ดี งี าม 3.7 เปน& คนทป่ี ระมาณตวั เองได$คอื รฐู$ านะแหงตนร$ูกําลงั ของตนรขู$ อบเขตของตน 3.8 เปน& คนท่มี ีความสามารถในการควบคมุ ตัวเองให$เป&นไปตามหลักวิชาท่ีดงี ามและ ยตุ ิธรรม 3.9 เป&นผ$ทู ่มี ีความเช่อื มัน่ ในกฎเกณฑธรรมชาตเิ ช่ือมน่ั ตามหลกั เหตุผล 3.10 เปน& คนทม่ี ีความหวังทีจ่ ะเหน็ ผลงานวิจัยอยเู สมอ คุณสมบัติท้ังหมดท่ีกลาวมาข$างต$นนับได$วาเป&นลักษณะท่ีเดนของนักวิจัยผู$ที่ประสบ ความสําเร็จทางการวิจัย ดังนั้นหากทานต$องการเป&นนักวิจัยท่ีมีคุณสมบัติและความสามารถตามที่ กลาวกค็ วรจะได$ฝกˆ ฝนตนเองในด$านตางๆ เทาทจี่ ะกระทาํ ได$ 18

การวจิ ัยทางการศึกษา จรรยาบรรณนักวิจยั การดําเนินงานใดๆยอมต$องมีกฎ ระเบยี บ หรือหลักการแนวปฏิบตั ิ การเปน& นักวิจยั กย็ อมมี กฎระเบยี บ หลกั การแนวปฏิบตั เิ ชนกัน ดงั จะนาํ เสนอ คอื คณะกรรมการบริหารสภาวิจัยแหBงชาติ ในการประชุมเมื่อวันท่ี 8 เมษายน 2541 ได$ กําหนดจรรยาบรรณนักวิจัยข้นึ เพอื่ ใชเ$ ปน& แนวหลกั เกณฑท่คี วรประพฤติของนักวิจัยทั่วไปไมวาจะเป&น สาขาวิชาการใดๆโดยให$มีลักษณะเป&นข$อพึงสังวรคุณธรรมและจริยธรรมในการทํางานวิจัยของ นกั วิจยั ไทยมดี งั นี้ (สภาวจิ ัยแหงชาติ, 2541) “นักวิจัย” หมายถึงผู$ที่ดําเนินการค$นคว$าหาความร$ูอยางเป&นระบบเพ่ือตอบประเด็นท่ีสงสัย โดยมีระเบียบวิธีอันเป&นที่ยอมรับในแตละศาสตรที่เก่ียวข$องระเบียบวิธีดังกลาวจึงครอบคลุมทั้ง แนวคิดมโนทศั นและวิธกี ารทีใ่ ชใ$ นการรวบรวมและวิเคราะหขอ$ มลู “จรรยาบรรณ” หมายถงึ หลักความประพฤติอันเหมาะสมแสดงถึงคุณธรรมและจริยธรรมใน การประกอบอาชีพท่ีกลุมบุคคลแตละสาขาวิชาชีพประมวลขึ้นไว$เป&นหลักเพื่อให$สมาชิกในสาขา วิชาชีพนน้ั ๆยดึ ถอื ปฏบิ ตั เิ พ่อื รกั ษาชื่อเสยี งและสงเสริมเกยี รติคุณของสาขาวิชาชพี ของตน จรรยาบรรณในการวิจัยจัดเป&นองคประกอบที่สําคัญของระเบียบวิธีวิจัยเน่ืองด$วยใน กระบวนการค$นคว$าวิจัยนักวิจัยจะต$องเข$าไปเก่ียวข$องใกล$ชิดกับส่ิงท่ีศึกษาไมวาจะเป&นส่ิงมีชีวิต หรือไมมีชีวิตการวิจัยจึงอาจสงผลกระทบในทางลบตอสิ่งท่ีศึกษาได$หากผ$ูวิจัยขาดความรอบคอบ ระมัดระวังการวิจัยเป&นกิจกรรมที่มีความสําคัญอยางย่ิงตอการวางแผนและกําหนดนโยบายใน การพัฒนาประเทศทุกด$านโดยเฉพาะในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในประเทศผลงานวิจัยที่มี คณุ ภาพข้ึนอยูกับความร$ูความสามารถของนักวิจัยในเร่ืองท่ีจะศึกษาและขึ้นอยูกับคุณธรรมจริยธรรม ของนักวิจัยในการทํางานวิจัยด$วยผลงานวิจัยที่ด$อยคุณภาพด$วยสาเหตุใดก็ตามหากเผยแพรออกไป อาจเป&นผลเสยี ตอวงวิชาการและประเทศชาตไิ ด$ ด$วยเหตนุ ส้ี ภาวจิ ยั แหงชาตจิ งึ กาํ หนด“จรรยาบรรณนักวิจัย” ไว$เป&นแนวทางสําหรับนักวิจัย ยึดถือปฏิบัติเพื่อให$การดําเนินงานวิจัยต้ังอยูบนพ้ืนฐานของจริยธรรมและหลักวิชาการท่ีเหมาะสม ตลอดจนประกนั มาตรฐานของการศกึ ษาค$นควา$ ให$เปน& ไปอยางสมศักด์ิศรีและเกียรติภูมิของนักวิจัยไว$ 9 ประการดังน้ี 1. นักวิจัยตองซอื่ สัตยJและมีคณุ ธรรมในทางวิชาการและการจัดการ นักวิจัยต$องมีความซ่ือสัตยตอตนเองไมนําผลงานของผู$อื่นมาเป&นของตนไมลอกเลียนงาน ของผู$อ่ืนต$องให$เกียรติและอ$างถึงบุคคลหรือแหลงที่มาของข$อมูลที่นามาใช$ในวิจัยต$องซื่อตรงตอการ แสวงหาทนุ วิจัยและมีความเปน& ธรรมเกี่ยวกบั ผลประโยชนท่ีได$จากการวจิ ยั 2. นักวจิ ยั ตองตระหนกั ถงึ พันธกรณีในการทาํ งานวจิ ยั ตามขอตกลงที่ทําไวกับหนBวยงานที่ สนับสนนุ การวิจัยและตอB หนวB ยงานท่ตี นสงั กัด นักวิจัยต$องปฏิบัติตามพันธกรณีและข$อตกลงการวิจัยท่ีผู$เก่ียวข$องทุกฝUายยอมรับรวมกัน อทุ ศิ เวลาทาํ งานวิจัยใหไ$ ดผ$ ลทดี่ ีที่สุดและเป&นไปตามกําหนดเวลามีความรบั ผดิ ชอบ 19

บทท่ี 1 ความรเ$ู บื้องตน$ เก่ียวกับการวจิ ยั ทางการศกึ ษา ไมละทงิ้ งานระหวางดาํ เนินการ 3. นักวจิ ัยตองมีพ้นื ฐานความรใู นสาขาวิชาการทท่ี ําวิจยั นักวิจัยต$องมีพ้ืนฐานความร$ูในสาขาวิชาการท่ีทําวิจัยอยางเพียงพอและมีความรู$ความ ชํานาญหรอื มีประสบการณเกย่ี วเนอื่ งกับเรื่องทที่ ําวิจยั เพ่ือนําไปสูงานวิจัยที่มีคุณภาพและเพื่อปWองกัน ปญหาการวเิ คราะหการตีความหรือการสรปุ ท่ีผดิ พลาดอนั อาจกอให$เกดิ ความเสียหายตองานวิจยั 4. นกั วจิ ยั ตองมีความรบั ผดิ ชอบตBอสงิ่ ทศ่ี ึกษาวจิ ัยไมBวBาจะเปนY สิง่ ที่มชี ีวติ หรือไมBมีชวี ติ นักวิจัยต$องดําเนินการด$วยความรอบคอบระมัดระวังและเท่ียงตรงในการทําวิจัยท่ี เกี่ยวขอ$ งกับคนสัตวพชื ศลิ ปวฒั นธรรมทรพั ยากรและส่ิงแวดล$อมมีจิตสํานึกและมีปณิธานท่ีจะอนุรักษ ศิลปวัฒนธรรมทรัพยากรและสงิ่ แวดล$อม 5. นักวิจัยตองเคารพศกั ด์ศิ รแี ละสิทธขิ องมนุษยJท่ีใชเปนY ตัวอยาB งในการวจิ ัย นักวิจัยต$องไมคํานึงถึงผลประโยชนทางวิชาการจนละเลยและขาดความเคารพในศักด์ิศรี ของเพื่อนมนุษยต$องถือเป&นภาระหน$าที่ท่ีจะอธิบายจุดมุงหมายของการวิจัยแกบุคคลที่เป&นกลุม ตวั อยางโดยไมหลอกลวงหรือบีบบงั คับและไมละเมิดสิทธิสวนบุคคล 6. นกั วิจัยตองมอี ิสระทางความคดิ โดยปราศจากอคติในทุกขนั้ ตอนของการทําวิจยั นักวิจัยต$องมอี ิสระทางความคดิ ต$องตระหนกั วาอคติสวนตนหรือความลาํ เอยี งทางวิชาการ อาจสงผลให$มีการบดิ เบือนข$อมูลและข$อค$นพบทางวชิ าการอันเปน& เหตุให$เกิดผลเสยี หายตองานวิจัย 7. นกั วจิ ยั พึงนําผลงานวจิ ัยไปใชประโยชนJในทางทชี่ อบ นักวิจัยพึงเผยแพรผลงานวิจัยเพื่อประโยชนทางวิชาการและสังคมไมขยายผลข$อค$นพบ จนเกนิ ความเปน& จรงิ และไมใชผ$ ลงานวจิ ยั ไปในทางมชิ อบ 8. นักวจิ ัยพึงเคารพความคิดเหน็ ทางวชิ าการของผอู ่ืน นักวิจัยพึงมีใจกว$างพร$อมท่ีจะเปŽดเผยข$อมูลและข้ันตอนการวิจัยยอมรับฟงความคิดเห็น และเหตุผลทางวชิ าการของผ$อู ืน่ และพร$อมที่จะปรบั ปรงุ แก$ไขงานวิจัยของตนให$ถูกต$อง 9. นกั วจิ ยั พึงมคี วามรับผดิ ชอบตอB สังคมทกุ ระดบั นักวิจัยพึงมีจิตสํานึกที่จะอุทิศกําลังสติปญญาในการทําวิจัยเพื่อความก$าวหน$าทาง วชิ าการเพอ่ื ความเจริญและประโยชนสุขของสังคมและมวลมนษุ ยชาติ 20

การวจิ ยั ทางการศกึ ษา บทสรปุ การวิจัยเป&นกระบวนการค$นคว$าหาความร$ูความจริงใหมๆอยางเป&นระบบ เพื่อจุดมุงหมาย การวิจัยอยางใดอยางหน่ึง ได$แก เพื่อการบรรยาย เพ่ือการอธิบาย เพื่อการทํานาย เพื่อ การควบคุม และเพื่อพัฒนา ในปจจุบันกระบวนการวิจัยได$มีวิวัฒนาการมาจากวิธีการและแสวงหา ความร$ูความจริงจากยุคโบราณผานยุคกอนปจจุบันจนกระท่ังถึงยุคปจจุบันที่เรียกวา “วิธีการวิจัย” การวิจัยทางการศึกษานั้นสามารถจัดได$หลายแบบแล$วแตวาจะใช$อะไรเป&นเกณฑในการแบง โดย ขั้นตอนในการวิจยั อาจแตกตางกนั ไปตามประเภทของการวิจยั และ การวิจัยทางการศึกษาสวนใหญ จะดาํ เนินการวจิ ัยทีเ่ ก่ยี วกับการเรียนการสอน ยิ่งในปจจุบันการจัดการเรียนร$ูจะต$องพัฒนาผ$ูเรียนให$ มีทักษะการเรียนร$ูในศตวรรษท่ี 21 ซ่ึงทักษะการเรียนร$ูน้ีเข$ามามีบทบาท ตอการศึกษาของไทยเป&น อยางมาก งานวิจัยทางการศึกษาจึงควรมุงเปWาหมายท่ีจะตอบโจทยของการศึกษาในยุคปจจุบันเพ่ือ เป&นแนวทางสูนวตั กรรมการศกึ ษา 4.0 และดาํ เนินการวิจัย เพ่ือให$ได$ผลเป&นท่ีนาเชื่อถือซึ่งต$องอาศัย นักวิจัยที่มีคุณลักษณะและความสามารถในการทําวิจัยเป&นอยางดีรวมท้ังมีคุณธรรมจริยธรรมตาม จรรยาบรรณของนักวิจยั 21

บทที่ 1 ความร$ูเบอ้ื งตน$ เกีย่ วกับการวจิ ัยทางการศึกษา แบบฝkกหัดทายบทท่ี 1 คําชี้แจง ใหท$ านตอบคาํ ถามที่กําหนดให$มาพอสังเขป 1. จงอธบิ ายวิธีการแสวงหาความร$คู วามจรงิ ของมนุษยมาใหเ$ ข$าใจ 2. เพราะเหตุใดมนุษยจงึ จาํ เปน& ต$อง “มีการแสวงหาความร$ู” 3. การวิจัยทางการศึกษามีความจําเป&นอยางไร 4. การแบงประเภทของการวิจัยแบงไดอ$ ยางไรบา$ ง 5. การวจิ ัยมปี ระโยชนอยางไร 6. จรรยาบรรณนกั วิจยั ตามท่สี ํานกั งานคณะกรรมการการวจิ ยั แหงชาตกิ ําหนดไว$ ข$อใดสําคัญ ที่สดุ เพราะเหตุใด 7. การวิจัยการศึกษากอใหเ$ กดิ ประโยชนตอประเทศชาติอยางไร 8. ถา$ กาํ หนดใหท$ านได$จําแนกประเภทของการวิจยั จะจําแนกการวิจัยเปน& กปี่ ระเภท เพราะเหตุใด 9. ในปจจบุ นั มีการทาํ วิจัยทางการศึกษาเพอ่ื ตอบสนองตอจดุ มุงหมายใดมากทีส่ ุด เพราะเหตใุ ด 10. ลกั ษณะ “งานวิจยั ทางการศกึ ษา” มลี ักษณะสําคัญที่แตกตางจากงานทว่ั ๆไปอยางไร 22

บทท่ี 2 ปญหาและการเลอื กปญหาการวจิ ยั ทางการศกึ ษา สิ่งที่เปนอุปสรรคในการทํางานไมใหบรรลุวัตถุประสงค คือ ป\"ญหาของการทํางาน แต สําหรับสิ่งที่กอใหเกิดความสงสัยอยากทราบคําตอบ อยากแสวงหาคําตอบนั้น คือ ป\"ญหาการวิจัย ที่ ตองแสวงหาคําตอบน้ันโดยใชกระบวนการวิจัย และขั้นตอนในการกําหนดป\"ญหาและเลือกป\"ญหา การวิจัยถือวาเปนข้ันตอนที่ยากท่ีสุดข้ันตอนหนึ่งของการวิจัย การกําหนดป\"ญหาการวิจัยที่มีความ ชัดเจนเพยี งพอจะนําไปสกู ระบวนการวิจัยทม่ี ปี ระสิทธภิ าพ รายละเอียดในการกําหนดป\"ญหาการวิจัย นน้ั อาจจะแตกตางกนั ไปตามประเภทของการวิจัย คุณคาของงานวจิ ัยจะเริ่มต้งั แตการเลือกป\"ญหาการ วิจัยที่มีคุณคามาทํา ดังนั้นผูวิจัยจะตองเลือกป\"ญหาอยางรอบคอบ และสามารถทําไดสําเร็จ และใน บทน้ีจะกลาวถงึ การกําหนดป\"ญหาการวจิ ัยทางการศึกษา แหลงท่ีมาของป\"ญหาการวิจัยทางการศึกษา เกณฑในการเลอื กป\"ญหาการวิจยั ทางการศึกษา ขอควรระวังในการเลือกป\"ญหาการวิจัยทางการศึกษา การกาํ หนดขอบเขตของการวจิ ยั ทางการศกึ ษา และการบอกถึงความสาํ คญั ของการวิจัยทางการศึกษา นําเสนอแนวทางที่จะชวยใหผูที่จะทําวิจัยสามารถกําหนดหัวขอเร่ืองและประเด็นของการวิจัยทาง การศกึ ษาไดงายขึ้น การกาํ หนดปญหาการวจิ ัยทางการศึกษา เปา7 หมายสาํ คัญของการวจิ ัยทางการศึกษา คือ การคนหาคําตอบใหกับขอสงสัย หรือป\"ญหา โดยใชวิธีการที่มีกระบวนการคนควาหาความรูอยางเปนระบบเชื่อถือไดเพ่ือตอบขอสงสัยนั้น เปน วิธีการท่ีมีหลักเหตุและผลที่เหมาะสมรองรับกระบวนการคนหาคําตอบน้ัน ๆ ขั้นตอนแรกของการ วิจัยทางการศึกษา เร่ิมตนจากการกําหนดป\"ญหาการวิจัย (Research problem) ซ่ึงจะเปน ตัวกําหนดเป7าหมายหรือวัตถุประสงคของการวิจัยในเร่ืองน้ัน ๆ และทําใหเกิดข้ันตอนแนวทางการ ดําเนนิ การวจิ ัยในขั้นตอนอื่นๆ ตามมา ซึง่ จากการศกึ ษาเกีย่ วกบั ป\"ญหาของการวิจัยทางการศึกษาน้ี มนี กั วชิ าการหลายทานไดใหความหมายไวแตในท่ีนจ้ี ะนําเสนอแนวคิดของบางทานเทาน้ัน ดงั นี้ ป\"ญหาการวิจัย หมายถึง ขอความท่ัวไปท่ีมีจุดมุงหมายเพ่ือบงช้ี (Indicator) เป7าหมาย และวัถตปุ ระสงคกวาง ๆ ของการวิจัยเรื่องนั้น โดยขอความที่แสดงป\"ญหาการวิจัยจะมีความชัดเจน และกระชับ (Clear and concise statement) สอดคลองกับเป7าหมายการวิจัย ทําใหเกิด ประโยชนที่สาํ คญั 2 ประการ คือ ประการแรก ชวยใหเกิดความชัดเจนแกผูวิจัยและเปนจุดเร่ิมตน ของการวจิ ยั ประการท่สี อง คือ ใหขอมลู สําคญั แกผูอานและผูใชผลงานวจิ ัย เพอื่ ชวยการตัดสินใจ วางานวิจัยนั้นมีความเก่ียวของหรือตรงกับความสนใจหรือไม และชวยใหเกิดความเขาใจงานวิจัยน้ัน มากขนึ้ (McMilland,2000,pp.32-33) ป\"ญหาการวิจัยทางการศึกษา หมายถึง ประเด็นที่จะทําการวิจัยที่เก่ียวของกับการศึกษา การโตแยงหรือมคี วามสนใจเก่ยี วกบั ประเด็นทางการศกึ ษา โดยท่วั ไปอาจเกดิ จากขอสงสัย ขอขัดแยง