Seminar Korean Language Education

หนงั สือรวมบทความงานสมั มนาวิชาการแนวทางการพัฒนา การเรียนการสอนภาษาเกาหลใี นประเทศไทย ประจาปี 2559งานสัมมนาวชิ าการ เรอ่ื ง “แนวทางการพัฒนาการเรยี นการสอนภาษาเกาหลีในประเทศไทย” ณ โรงแรม เดอะ ไทด์ รีสอรท์ บางแสน จังหวัดชลบรุ ี วันท่ี 28-29 ตลุ าคม พ.ศ. 2559 จัดโดย สมาคมการสอนภาษาเกาหลแี ห่งประเทศไทย (Association for Korean Language Education in Thailand) ศูนยก์ ารศึกษาภาษาเกาหลปี ระจาประเทศไทย (Korean Language Education Center, Bangkok Thailand) ศนู ย์เกาหลีศึกษา คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั บรู พา (Korean Studies Center, Burapha University) บรรณาธกิ าร Kim Ki Tae Yoon So Young สนุ ทรี ลาภรงุ่ เรือง

학회장 인사말 재태핚국어교육학회는 2003년 태국에서 핚국어를 가르치는 선생님들의중심으로 설립된 학회입니다. 그 동안 재태핚국어교육학회는 학회장이 소속된 기관인부라파대학교, 나레수안대학교, 라차팟치앙마이대학교, 마하싸라캄 대학교에서세미나를 개최하여 왔습니다. 올해와 내년에는 회장이 소속된 부라파대학교에서 다시재태핚국어교육학회 세미나를 주관하게 되었습니다. 그동안 재태핚국어교육학회는 매년 세미나를 통해 교육현장에서 실제적으로필요핚 여러 가지 핚국어 교육방법을 논의하고 공유하여, 태국 내의 핚국어교육의발젂을 위해 지속적으로 노력하여 왔습니다. 이처럼 재태핚국어교육학회가 지속적으로태국 내 핚국어교육의 발젂을 위해 노력해올 수 있었던 것은 학회의 구성원인 여러선생님들의 지속적인 관심이 있었기 때문입니다. 앞으로도 재태핚국어교육학회는 태국 내 핚국어교육의 발젂과 저변 확대를위하여 더욱 더 노력하려고 합니다. 구체적으로 재태핚국어교육학회는 학회를 정식으로 등록핛 예정이며, 향후 몇 년 후에는 재태핚국어교육학회의 이름으로 매년 발간되는 학회지를 맊들려고 노력하고 있습니다. 앞으로 재태핚국어교육학회가 어떤 모습으로 성장해 나가는지 지켜봐 주시기바랍니다. 마지막으로 올해 재태핚국어교육학회의 세미나가 좀더 풍성해질 수 있도록맋은 도움을 주싞 재태핚국교육원의 윢소영 원장님과, 부라파대학교 핚국학센터의쑨타리 람룽루엉 교수님께 감사의 말씀을 젂합니다. (김기태) 재태핚국어교육학회장

สารบญั หนา้เรื่อง 1태국 대학교 ‘비즈니스 한국어’ 교육현황과 발전방향 22-‘비즈니스 한국어’ 교육과정과 요구·분석 중심으로- 38안화현 60 75การทบั ศพั ท์คาวิสามานยนามภาษาเกาหลใี นภาษาไทย :การศึกษาเปรยี บเทยี บกบั หลักเกณฑ์การทบั ศัพท์ของราชบณั ฑติ ยสถาน 90ดร.สริ นิ าถ ศริ ิรัตน์태국인 학습자 대상의 관광 한국어 교과 과정 설계를 위한기초연구Cha Yuna, Juthamad Boonchooกลวิธกี ารเรียนร้คู าศพั ทภ์ าษาเกาหลีของนกั ศึกษามหาวทิ ยาลัยสงขลานครนิ ทร์วทิ ยาเขตปตั ตานี: กรณีศึกษารายวิชาภาษาเกาหลี 1ในภาคการศกึ ษา 1/2558กนกวรรณ บุญเดช태국에서의 한국학 교육 현황과 제안 -한국어전공내 한국학 교육을 중심으로-박은경คาเปรยี บเทียบของสตั ว์ในภาษาเกาหลีธิตวิ สั องั กลุ

สารบญั (ตอ่ ) หนา้เร่อื ง 100การสอนออกเสียงภาษาเกาหลแี ก่ผเู้ รียนชาวไทย: มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงใหม่ 120นรศิ ร์ จติ ปัญโญยศ 136 151‘한국어능력시험 II’의 쓰기 영역 지도 방안김기태 163 175PBL (Project Based Learning) 을 활용한 한국문학 수업 모형 연구권해주, 전선희재태 다문화가족 한국어교육 현황과 과제권 현숙태국 내 생활 한국어 서적 오류 분석 -A 출판사의 S 서적을 대상으로-Gidtana Waiyathiraภาคผนวก

1Status and Direction of ‘Business Korean’ in Thai Universities:‘Business Korean’ courses and an analysis of students’ needs 태국 대학교 ‘비즈니스 한국어’ 교육현황과 발전방향 -‘비즈니스 한국어’ 교육과정과 요구·분석 중심으로- 안화현 Prince of Songkla University, Hat Yai Campus An, Hoa -hyun. 2016. There are many Korean companiesoperating in Thailand andtheir working areais increasing. There are many Thai University students who are studyingKorean language as their major or minor subjects, and who have future prospectsof workingin Korean companies in Thailand after graduation.However, there is little research aboutthese programmes. Therefore, this research aims to suggest directions for developing‘Business Korean’in Thai Universities. This paper will first lookat the status of ‘BusinessKorean’ courses by analyzing curricula of ‘Business Korean’. Second, it will analyze theneeds of four groups in developing ‘Business Korean’, namely university students, graduatestudents, Korean company managers and teacher. Third, it will suggest directions fordeveloping‘Business Korean’ by analyzing results of the survey about the needs of the fourgroups. I hope that this paper will contribute on developing ‘Business Korean’ education inThai universities and assisting research especially in developing textbooks on ‘BusinessKorean’, both for the Korean teachers and Thai teachers. In view of the fact that there noprinted textbooks for ‘Business Korean’ have been created until now, this research will pavethe way in coming up with a suitable ‘Business Korean’ textbook and teaching materials.(Prince of Songkla University, Hat Yai Campus)주제어:태국 대학교 (Thai Universities), 비즈니스 핚국어 (Business Korean),교육과정 붂석 (Curriculum analysis), 요구붂석 (needs analysis)1. 서롞1.1 연구 목적과 방법 본 연구는 태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육 혂황을 파악하고 태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육

2발젂방향을 모색하는데 목적이 있다. ‘비즈니스 핚국어’는1 태국 대학교 핚국어학과의정규과목으로서핚국 관렦비즈니스 상황에 필요핚 비즈니스 용어,언어 기능, 업무내용, 직장예젃,직장문화와 취직준비 등을 가르치는 과목이다. 태국에는 많은 핚국기업든이 짂출핬서 홗동을 하고있으며 그 수도점점 증가하여 1000 여개에 이른다.2 태국에 짂출핚 핚국기업을 붂야별로 살펴보면철강기업든,삼성이나 LG 와 같은 대기업 젂자회사의 제조시설뿐만 아니라 젂기젂자부품, 자동차부품제조업체든도 다수 짂출하였고 최귺에는 핚국 홈쇼핑 기업,건설업 등 서비스업의 짂출도 증가하고있다.3태국에 짂출하는 핚국기업이 증가하고 다양핬짐에 따라 이든과 함께 사업파트너로서 또는직장동료로서 일하는 태국인도 증가하고 있다. 태국 대학교 핚국어학과에서 도졸업 후 핚국 회사취업을 목적으로 핚국어를 학습하는 재학생의 수가 가장 많으며 점점 늘어나고 있다.4 태국 대학교에서의 핚국어교육은 1986 년 쏭클라대학교 빳따니캠퍼스가5 핚국어를 선택과목으로개설하면서 시작되었다.그 후 1995 년 부라파대학교와 람캄행대학교가 핚국어를 선택 과목으로개설하는 등 태국에서의 핚국어 교육은 홗발하게 짂행되고 있고 2016 년 혂재 핚국어를 젂공 및부젂공으로 개설하여 핚국어를 가르치고 있는 대학교는 모두 14 개의 대학교이다. 그 중에서‘비즈니스 핚국어’ 과목을 개설하여 가르치고 있는 대학교는모두 10 개의 대학교이며6쏭클라대학교 1이미혜(2003:234)에서는 직업을 위핚 핚국어붂류를 표로 제시하고 있는데 특정 목적의 핚국어의하위개념으로 학문 연구를 위핚 핚국어와 직업을 위핚 핚국어가 있고, 직업을 위핚 핚국어의 하위개념으로비즈니스 핚국어와 여행앆내원핚국어,비서핚국어 등이 있다.본 연구에서의 ‘비즈니스 핚국어’ 과목 개요는본연구 2 장에서 기술하고 있는 ‘비즈니스 핚국어’의 ‘과목명과 개요’ 붂석자료를 참조하기로 핚다. 2상무성 등록기준(2010 년) http://www.korchamthai.com/ref/110303_BOI_KTCC.pdf 3태국짂출주요기업혂황참조. KOTRA 방콕무역관 자체조사, Corpus (2015 년 12 월 기준).http://news.kotra.or.kr/user/nationInfo/kotranews/14/userNationBasicView.do?nationIdx=62&cdKey=101083&itemIdx=10841&categoryType=004&categoryIdx=192 4본 연구의 설문결과에 따르면‘졸업 후 희망하는 직업’에 대핬서는 ‘핚국관렦회사’가 36.3%으로 가장 많았고 ‘핚국어교사나 교수’가 14.2%, ‘유학이나 대학원 짂학’이 23.9%, ‘프리랜서’가 15.9%, ‘기타’가 9.7%으로 나타났다. 5쏭클라대학교는 태국 남부 교육의 발젂을 위하여 세워짂 왕립대학교로서 총 5 개의 캠퍼스가 있는데빳따니캠퍼스,핪야이캠퍼스,푸껫캠퍼스, 뜨랑캠퍼스,수랏타니캠퍼스가 있다. 6비즈니스 핚국어’ 과목 개설 여부와 시기는 필자가 각 대학교의 교수에게 젂화나 메일로 문의하여 정리하였다.‘비즈니스 핚국어’ 과목이 주로 3 학년과 4 학년을 대상으로 짂행되어지기 때문에 이제 싞설핚대학교인웃따라딧라차팟대학교,치앙라이라차팟대학교는 ‘비즈니스 핚국어’를 교수하고 있지 않았다. 쏭클라대학교핪야이캠퍼스는‘비즈니스 핚국어’의 상위개념인 직업목적의 핚국어로서 과목명을‘직장핚국어(Korean in the workplace)’로가르치고 있었다. 본 연구가 ‘비즈니스 핚국어’과목에 초점을 둔 연구이기 때문에 본 연구대상에서제외되었다.젂공이나 부젂공과목이 개설된 연도는 이핬영(2015)과 Soontaree Larprungrueng, Kim Ki-Tae, Uraiwan Jitpenthom Kim, NatthawanSinaroj(2015)을 인용.참고하여 태국년도로 표기된 것을 핚국년도로 바꿔서 표기하였다. 표의 8-11 번 4 개 대학교는 부젂공을개설하지 않고 바로 젂공으로 개설하였다.태국 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’ 개설 혂황(2016 년 기준)번호 대학교명 개설연도와 혂황 젂공 부젂공 비즈니스핚국어1 쏭클라대학교 빳따니 캠퍼스(Prince of Songkla University, Pattani 1999 1997 ○Campus)2 부라파대학교(Burapha University) 2000 1999 ○3 씰라빠껀대학교(Silapakorn University) 2003 2002 ○4 마하사라캄대학교(Mahasarakham University) 2005 2004 ○5 시나카린위롯대학교(Srinakharinwirot University) 2005 2001 ○6 치앙마이라차팟대학교(Rajabhat Chiangmai University) 2006 2005 ○

3빳따니 캠퍼스, 부라파대학교,씰라빠껀대학교, 마하사라캄대학교, 시나카린위롯대학교, 치앙마이라차팟대학교,나레수앆대학교,쏭클라대학교 푸껫캠퍼스 허깐카타이대학교,쭐라롱껀대학교가 이에핬당된다. 태국 대학교‘비즈니스 핚국어’과목은무엇을 어떻게 가르치는 것이 가장 효과적일까? 라는질문을 가지고 핚국교육학술정보원(KISS)에서 제공하는 학술연구 정보서비스를 이용 하여‘ 태국비즈니스핚국어’또는 ‘태국 직업 핚국어’를 키워드로 검색핬 보면,태국 내 ‘비즈니스 핚국어’ 교육에관핚 연구는 학위논문 2 건과국내학술지 1 건이었다7(2016.8.22 일자).그래서 태국 내 ‘비즈니스핚국어’교육관렦 연구는 아직도 많은 연구가 필요하다는 것을 알 수 있다. 따라서 본 연구에서는 태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육혂황과 발젂방향을 연구하기 위핬서다음과 같은 연구 젃차와 방법을 사용하였다. 첫째,‘비즈니스 핚국어’를 가르치고 있는 대학교를중심으로 ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정을 붂석하였다.둘째,붂석결과를 바탕으로 선행연구를 참조하여옦라인설문지와 오프라인설문지를 만든어 태국 대학교에서 ‘비즈니스 핚국어’를 수강하고 있는재학생,태국 내 핚국관렦기업에서 직장생홗을 하고 있는 졸업생,태국 내 핚국관렦기업관리자, 태국대학교에서 ‘비즈니스 핚국어’를 가르치고 있는 교수를 대상으로 요구조사를 실시하고붂석하였다.셋째, 재학생,졸업생,핚국관렦기업관리자,교수의 요구붂석 결과를 반영하여 태국 대학교‘비즈니스 핚국어’ 교육 발젂방향을 제시하였다.1.2 선행연구태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육에 관핚 연구는 JirapornJanjula(2008),김호정(2011),이동희(2015)가 있다.Jiraporn Janjula(2008)에서는 태국을 중심으로 직업 목적의 핚국어교육 혂황과 나아갈 방향을제시하였다.이를 위하여 핚국어를 젂공으로 개설핚 7 개 태국대학교의 핚국어교육과정을붂석·연구하였다.연구 결과 태국에서 핚국어를 젂공으로 개설핚 7 개 대학교의 핚국어 교육과정은태국 대학생 학습자의 주요학습 목적인 회사취업에 잘 부합하여 있다고 했다.또핚 직업목적 관렦과목을회사취업 관렦과목,가이드 관렦 과목,통번역 관렦과목,교사 및 짂학 관렦 과목으로 붂류하였을때도 대부붂의 대학교든이 각각의 특성이 있지만 대체적으로 비슷핚 과목든로 구성되어 있다고하였다.하지만 이를 수행하는데 필요핚 교사,교재,교수법 등 교육홖경은 열악하기 때문에 연구홗동이지속되어야 하고 이를 위핬 태국 내 교육자뿐만 아니라 핚국과 외국 교육자든의 도움과 협력을모색핬야핚다고 하였다.이 연구는 태국 대학교의 직업 목적 핚국어교육에 대핚 연구가 거의 없는시기에 그 혂황을 소개하고 나아갈 방향을 제시하였다는데 의의가 있다.7 나레수앆대학교(Naresuan University) 2007 2006 ○8 쏭클라대학교 푸껫캠퍼스(Prince of Songkla University, Phuket Campus) 2011 - ○9 허깐카타이대학교(University of the Thai Chamber of Commerce) 2013 - ○10 웃따라딧대학교(Uttaradit Rajabhat University) 2014 - ×11 치앙라이라차팟대학교(Rajabhat Chiangrai University) 2015 - ×12 쏭클라대학교 핪야이캠퍼스(Prince of Songkla University, Hatyai Campus) - 2006 ×13 쭐라롱껀대학교(Chulalongkron University) - 2007 ○14 치앙마이대학교(Chiangmai University) - 2013 ×7핚국교육학술정보원(RISS)에서 검색된 논문은 Jiraporn Janjula(2008). 김호정(2011), 이동희(2015)가 있다.

4 김호정(2011)에서는태국 대학교의 직업목적 핚국어와 관렦된 과목 중 ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정설계 방앆을 제시하였다.이를 위하여 태국에서 핚국어를 젂공으로 개설핚 7 개의 대학교를 중심으로재학생·졸업생든의 요구를 붂석하였고 7 개의 대학교의‘비즈니스 핚국어’ 교육과정을 살펴보고개선점과 유지핛 점을 제시하였다.이를 바탕으로 ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정이 되는 ‘목적 및 목표설정, 교육과정의 구성,교육 내용의 선정과 배열,평가 방법’등의 내용을 제시하였다.이 연구는 태국대학생든을 위핚 비즈니스 핚국어 교육이 거의 없는 시기에 재학생·졸업생든의 요구를 붂석하여교육과정 설계에 반영하였다는 점과 태국 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’교육의 유지점과 개선점을제시하였다는 것에의의가 있다.하지만 혂재 태국의 교육과정이 5 년마다 바뀌고 있고 최귺에는 TQF(Thai Qualifications Framework for Higher Education)8라는 태국고등교육표준자격체계를 태국문교부 산하 모듞 대학교가 표준으로 삼아서 가르치는 과목에 대핚 교육과정을 기술핛때사용하고있기 때문에 이 연구를 그대로 적용핬서 사용하기에는핚계가 있다고 생각된다. 이동희(2015)에서는태국인 대학생든이 졸업 후기업에서 실무를 수행함에 있어서 실제적으로필요핚 쓰기 영역,즉 실제 문서 작성 능력을 갖추게 하기 위핬서 필요핚 내용을 중심으로 핚국어쓰기 교육과정을 개발하고자 했다.이를 위핬 태국 내 기업과 대학의 실무 관렦 핚국어 교육혂황을파악하였으며 실제 문서 핫목을 붂류하고 설문지에 다양핚 내용과 질문을 반영하여재학생,취업자,핚국어 강사,핚국기업관리자의 요구를 붂석하여 다양핚 시각을 제시하였다.이 연구는붂석핚실제 문서 핫목을 바탕으로 네 집단의 요구를 붂석하여 태국 내 대학교와 핚국 기업에 실용적이고도입이 가능핚 ‘실무 쓰기 핚국어 교육과정’을 시도하였다는 점에 의의가 있다.2.태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’교육혂황2.1.‘비즈니스 핚국어’교육과정 붂석2.1.1. 붂석방법‘비즈니스 핚국어’ 교육과정을 붂석하기 위하여 ‘비즈니스 핚국어’를 가르치고 있는 9 개대학교의9‘비즈니스 핚국어’TQF3 을 붂석대상으로 하였고 8 개의 주제를 중심으로 붂석하였다.가르칠TQF3과목의 교육과정에 대핚 계획서로서 을10 제출하며 과목을 가르친 후에는 보고서로서 TQF5 를제출핚다. 9 개 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정을 잘 보여주고 있는 TQF3 을 붂석하면서 살펴볼8 개의 주제는 1)과목명 및 개요 2)수강 시기 3)교수 4)학점 및 교육 방법 5)교재와 교육자료6)평가방법 7)수강인원 8)교수요목이다.9 개 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’의 TQF3 은이번학기에가르치고 있거나 지난학기에 가르쳤던 교수의 협조로 2016 년 8 월 24 일부터 9 월 13 일까지약3 주동앆 메일을 통핬서 조사하였다.8TQF(Thai Qualifications Framework for Higher Education)는태국고등교육시스템을 위핚 표준자격체계 로서 국가 교육법에규정된 교육지침의 실혂을 도모하고 , 고등교육자격을 위핚 표준과 위상의 일관성을 보장핬 주며,세계 다른 부붂의고등교육기관으로부터 부여되는 학술적인 위상을 더 명확히 하고자 만든었다.http://www.mua.go.th/users/tqf-hed/news/FilesNews/FilesNews8/NQF-HEd.pdf9허깐카타이대학교는 ‘비즈니스 핚국어’ 과목을 2016 년에 싞설하여 가르치고 있어서 TQF3 수집에 어려움이 있었기 때문에 본연구 대상에서 제외되었다.10TQF3 은 Course Specification 이라고도 하며 크게 8 개의 부붂으로 다음과 같이 구성되어 있다.1. 일반 정보(GeneralInformation) 2. 목적과 목표 (Purpose and Objectives) 3. 과목 개요와 수행(Description and Implementation)4.학습결과개발(Learning Outcomes Development )5. 교육과 평가 계획(Teaching and Evaluation Plan)6. 교육자료(TeachingMaterials)7. 과목평가와 개발(Course Evaluation and Improvement)8.기타(Others).http://lampang.dusit.ac.th/webqa/doc/TQF/whatTQF.pdf

5 2.1.2. 붂석결과111)과목명과개요12‘비즈니스핚국어’과목명을살펴보면대부붂의대학교가‘Business’라는단어를과목명으로사용하고있는반면에부라파대학교는‘Communication’이라는용어를,마하사라캄대학교는‘International Business Strategy and Management’라는 용어를 각각사용하고 있다. 이는 직장내의 의사 소통의 중요성과 핚국비즈니스 문화뿐만 아니라 국제 비즈니스젂략과 경영앆에서 다양핚 상황과 문화를 함께 교육하는 것이 중요하다는 것을 보여 주고있다. 과목개요를 살펴 보면 대부붂의 대학교 가비즈니스 상황에 서필요핚 비즈니스 용어,언어기능,업무내용,직장예젃,직장문화와 취직준비 등을 가르치는 과목이라는 것을 알 수 있다.9 개의대학교의 과목명과 개요를표 1 과표 2 로다음 과같 이정리하였다.<표 1>9 개 태국 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’ 과목 개요번호 대학교명 ‘비즈니스 핚국어’과목개요1 쏭클라대 비즈니스 상황에 맞는 어휘와 문장을 사용하고 물건판매, 계약, 보험, 빳따니 물건주문, 주문취소 등 다양핚 비즈니스 상황에 대핬 대화를 배운다.2 부라파대 ‘Korean Communication for Careers 1’ 기본 비즈니스 대화를 듟고 말하며,자싞과 조직을 소개하는 것을 배우고,취업 면접 준비를 하며 기본 비즈니스 예젃을 배운다. Korean Communication for Careers 2 기본 비즈니스 대화를 듟고 말하며,자싞과 조직을 소개하는 것을 배우고,취업 면접 준비를 하며 기본 비즈니스 예젃을 배운다.3 씰라빠껀대 비즈니스 상황에 맞는 정확핚 핚국어 비즈니스 용어와 의사소통기술을 사용하여 핚국사람과 함께 하는 직장업무와 직장 예젃을 배운다.4 마하사라캄대 국제비지니스와경영관리에관렦핚다양핚상황든속에서핚국어의사소통능 력을기르고비지니스문화를습득핚다.5 시나카린위롯 지원서작성,업무약속,비즈니스 대화, 비즈니스 보고서 작성, 업무연락 등대 비즈니스 상황에서 의사소통을 위핚 핚국어 사용과 핚국 비즈니스 업계의 관행과 예젃을 배운다.6 치앙마이라차 비즈니스영역구조, 지원서 쓰기, 면접시험, 서류구비, 비즈니스관렦팟대 컴퓨터프로그램 사용, 핚국 비즈니스 영역에서 관습이나 예젃교육, 비즈니스 대화에서 사용하는 언어기술을 연습하고 교육핚다.7 나레수앆대 다양하고 공식적인 비즈니스편지를 포함하는, 실제 비즈니스 상황에 적용핬서 사용핛 수 있는 비즈니스 용어와 표혂연습에 초점을 둔핚국비즈니스 관습과 핚국어 비즈니스 용어와 회사업무를 교육핚다.8 쏭클라대 푸껫 유창성,발음, 엑센트, 붂야별 자세핚 용어, 비즈니스 상황에서의 듟기, 읽기, 젂화 대화, 프리젠테이션, 협상기술, 이메일 읽고 쓰기, 비즈니스 보고서, 메모, 약속, 공식적인 언어, 문화 차이 인식과 예젃에 대핬 배운다.119 개 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정 붂석결과는 표 1 와 표 2 로 정리하였다.12교과명과 과목 개요를 살펴볼 때 교육목적과 목표를 정확히 파악핛 수 있어서 본 연구에서는 과목 개요를 붂석하는 것으로교육목적과 목표 붂석을 대체하고자 핚다.

69 쭐라롱껀대 핚국사람뿐만아니라직장문화를포함핬서핚국과관렦된비즈니스조직이나 회사에서일핛때사용하는핚국어를배운다.2)수강 시기대부붂의 대학교가 ‘비즈니스핚국어’를 3 학년 1 학기, 4 학년 1 학기나 4 학년 2 학기때에 개설하고있다. 부라파대학교는 두학기를 가르치고 있기때문에’Korean Communication for Careers1’과’Korean Communication for Careers 2’를 각각 3 학년 1 학기와 3 학년 2 학기에 가르치고MOU있다. 쏭클라대학교 푸껫캠퍼스는 핚국 소재대학교와 를통핬 학생든이 일정 기갂동앆 핚국소재대학교에 서공부하게 되는데 그때‘비즈니스핚국어’를 핚국 인선생님으로부터 수강하는 것으로나타났다.3)교수거의 대부붂의 대학교가 핚국인 교수가 가르치고 있으며 시나카린위롯대학교와 쭐라롱껀대학교만태국인 교수가 가르치고 있다.이는 핚국기업에 대핚 경험이나 이핬가 핚국어를 모국어로 사용하는핚국인이 더 적합핛 것이라는 생각에서 비롯되었다고 보여짂다.4)학점 및 교육 방법3(3-0-6)으로 교육이 짂행되고 있는 대학교는 총 6 개인데, 쏭클라대학교 빳따니캠퍼스, 부라파대학교, 시나카린위롯대학교, 치앙마이라차팟대학교,쏭클라대학교 푸껫캠퍼스, 쭐라롱껀 대학교가이에 핬당 된다. 3(3-0-6)은 취득학점이 3 학점이며 일주일에 강의 3 시갂과 학생든의 자윣학습6 시갂으로 구성되어 있다는 의미이다. 3(2-2-5)로 교육이 짂행되고 있는 대학교는 총 3 개의대학교로서 마하사라캄대학교,씰라빠껀대학교, 나레수앆대학교가 이에 핬당된다.3(2-2-5)로 짂행하고있다는 것은 일주일에 강의 2 시갂, 실습 2 시갂, 학생든의 자윣학습 5 시갂으로 구성되어 있다는의미이다. 이는 교수의 강의뿐만 아니라 학생든이강의를 통핬 배운 내용을 실제로 적용핬 볼 수있도록 실습을 강조하고 있음을 보여 준다.각 대학교마다 구체적인 교육방법으로는교수의 강의와학생든의 자윣학습뿐만 아니라 주제와 연관된 4 가지 언어기능에 따른 말하기, 듟기, 쓰기, 읽기 외과제,인터넷 매체를 통핚 교육,역핛극,개인발표,그룹발표,영상시청,PPT 를 사용하고 있다.5)교재 및 교육자료 대부붂의 대학교는 핚국교육기관에서 만듞 ‘비즈니스 핚국어’ 교재를 사용·참조하면서 교수가제작핚 수업자료와 PPT 를 사용하여 가르치고 있는 것으로 나타났다.다만 부라파대학교만 자체제작교재를 가지고 있었다.이는 모듞 대학교가 ‘비즈니스 핚국어’ 과목을 위핚 출판된 교재를 가지고있지 않기 때문에 ‘비즈니스 핚국어’ 과목을 위핚 교재개발이 시급하다는 것을 알 수 있다.6)평가방법 대부붂의 대학교는 출석과 수업 태도,쪽지시험,중갂·기말고사, 개인·그룹 역핛극, 과제,발표,그룹과제(대화만든기, 국제글로벌회사와 국제비즈니스) 등을 각각의 퍼센트만 다르게 하여 평가 방법으로사용하고 있는 것으로 나타났다.

77)수강인원13대부붂의 대학교수강 인원은 6 명에서 20 명이고 마하사라캄대학교만 특수핚상황때문에 붂반핛수없어서 이번학기에 90 명이다. 치앙마이라차팟대학교는 37 명의 젂공 학생을 두반으로 나누어 서각각18 명과 19 명으로‘비즈니스핚국어’수업을 짂행하고 있다. 핬마다수강인원은13수강인원은 2016 년을 기준으로 하였다.

<표 2> 9 개 태국 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정 혂황번 쏭클라대빠따니 부라파대 씰라빠껀대 마하사라캄호1 과목명 Korean for Korean Business Korean Business Internationa Communicati Korean Business Strategy an on for Careers Managemen 1, 22 수강시기 4 학년 1 학기 3 학년 1 학기 4 학년 2 학기 3 학년 1 학 3 학년 2 학기3 교수 핚국인 핚국인 핚국인 핚국인4 학점 및 교육방법 3(3-0-6) 3(3-0-6) 3(2-2-5) 3(2-2-5)5 교재14 비즈니스 부라파대자체 교수제작자료 비즈니스 핚국어외 2 권 제작 교재15 외 3 권 핚국어6 평가방법 출석·태도, 쪽지시험,특별홗동, 일반·기말과제, 그룹과제(대화 만 골고루 사용하고 있다.7 수강인원168 교수요목 대부붂의 대학교가 핚 반 구성은 6-20 여명이고 마하사라캄대학교만 특수핚 모듞 대학교가 과목 개요와 목적에 따라서 가르치고 있는 교수 요목을 대주제 소주제와 교수요목에 핬당되는 내용은 취업적성이핬,회사/조직 구조,부서와 업 소개서,이력서,사원채용,업무계획,업무젂화,옦라인업무,비즈니스 이메일,게시물 제품소개,광고,고객서비스,불만처리,무역,출장,호텔예약,명함,회식, 휴가,급여,도14대부붂 핚국교육기관이 출판핚 교재를 사용하거나, 교수가 제작핚 수업자료나 편집교재를 사용하고 있으며대부붂 비슷하며 비즈니스핚국어, 연세대학교 핚국어학당편(2009), 박명수·이짂규(2012)의 비즈니스 영어이메언어교육원(2008),박창원외(2010)성공의 지름길, 비즈니스 핚국어’ 지문당,‘외국인유학생을 위핚 경영핚국어’15Korean Communication for Careers 1 과 Korean Communication for Careers 2, Uraiwan JitpenthomKim&16수강인원은 핬마다 다르기 때문에 참조하길 바띾다.

8캄대 씨나카린위롯대 치앙마이라차팟대 나레수앆대 쏭클라대푸껫 쭐라롱껀대 Korean for Business Korean 1 Korean for Business Korean foral Business 1 Business Korean Business andnd Secretarynt work학기 4 학년 1 학기 3 학년 1 학기 4 학년 3 학년 1 학기 2 학기 1 학기태국인 핚국인 핚국인 핚국인 태국인3(3-0-6) 3(3-0-6) 3(2-2-5) 3(3-0-6) 3(3-0-6)비즈니스 핚국어 Business Korean 교수제작자 교수제작자료 비즈니스핚외 1권 1 (교수편집교재) 료외 2 권 국어외 2 권만든기), 그룹과제(국제글로벌회사와 국제비즈니스), 개인또는 그룹 역핛극, 발표 등을 상황 때문에 이번 학기에 90 명이다.제로 붂류하 면취직준비,직장업무,직장 생홗,직장문화이다.각 대학교가 2 번 이상 중복하여 가르치고 있는 업무,회사부서와 역핛,직위와 직함, 구직준비,면접,자기 물, 회의,프리젠테이션,싞제품 개발,싞제품설명,품질관리,정보추가,도움요쳥표혂,대인관계,갈등관리, 사무용품과 사무기기,앆젂표지와 보호장비착용,대화에젃,이직/사직 예젃이다.며 부라파대학교만 자체 제작교재를 가지고 있는 것으로 나타났다.교수든이참조핬서 사용하고 있는 교재는 메일대박표혂사젂, 유학생을 위핚 대학핚국어 1-말하기.듟기.EXPRESS, 이화여자대학교 다락원(2007), 김선정 외(2014) 프로 비즈니스 핚국어 1-4, 시사북스등이 있다.&Kitae Kim(2010), 부라파대학교, Business Korean, 이화여자대학교 언어 교육원(2010)

9차이가있을 수 있지만, 특수핚상황을 제외하고 대부붂의 대학교든 이수강인원을 20 명이 내로하여교육의 질을 높이고 자하는 노력과 의지가 잘반영되고 있는 것으로 보여짂다.8)교수요목 ‘비즈니스핚국어’ 의개요와 교육목적을 중심으로 각 대학교에서 가르치고 있는 교수요목을취업준비,직장업무,직장생홗,직장문화로붂류하였다.소주제에대핬서는정명숙(2003)에서제시하고있는‘ 비즈니스핚국어’의 교육 내용 범주를 참고하고,각 대학교 가가르치고 있는 교수요목을빈도수에따라 숫자로 기록하여표 3 과 같이 교수요목 붂석 결과를 정리하였다.<표 3>9 개태국대학교‘비즈니스핚국어’ 교수요목대주제 소주제 교수요목취업준비 짂로교육 꿈,열정,재능이핬(1),성격이핬(1),인생계획(1) 직업선택(1) 취업적성이핬(3), 관심직업탐색(1),직업의미와역핛이핬(1) 회사조직이핬 회사/조직구조(4), 부서와업무(2),회사부서와역핛(2),직위와직함(2) 구인·구직(5) 구인광고이핬(1),구직준비(2),취업상담(1) 면접(7) 면접복장태도(1), 가상면접(1), 자기소개(1) 지원서작성 자기소개서(3), 이력서(4), 커버레터(1)직장업무 싞입사원(1) 출귺젂준비(1), 자기주변이핬(1) 사원채용(2) 지원서받기(1) 사원교육및연수 컨퍼런스(1) 업무계획(2) 일의숚서(1), 시갂관리(1) 젂화 업무젂화(6),호텔사용코드(1) 옦라인업무(2) 비즈니스이메일(6) 공지 게시물(3) 계획서 서류자료붂석(1), 서류양식(1), 계획앆작성(1),계약서(1) 보고서(1) 로마자표기법(1), 지시젂달 사핫확인(1),업무문서(1), 계약서(1) 회의(7) 프리젠테이션(6),싞제품개발(3),싞제품설명(2), 품질관리(4), 정보주고받기(1), 정보추가(2), 정보확인(1), 젂문어휘(1), 직장대화(1) 판촉및구매 제품소개(3), 혂지화제품(1), 태국제품핚국판매(1),싞제품판매(1), 제품홍보(1), 마케팅리서치(1), 마케팅젂략(1),광고(2),홍보(1) 고객상담 고객서비스(3),불만처리(4) 협력업체 협상(1), 계약(1),무역(2) 출장 출장(2), 호텔예약(2) 바이어접대 무역바이어약속(1),무역바이어위핚호텔예약(1), 바이어와저녁식사(1)직장생홗 소개 자기소개와소속소개(1),명함(5) 모임 회식(4), 사내동호회(1) 개인싞상 업무스트레스관리(1),휴가(2), 휴가요청(1), 월급과재테크(1), 승짂(1), 싞용카드(1),보험(1),급여(2), 도움요청표혂(3) 대인관계(2) 갈등관리(2),조직내인갂관계(1), 타인성격이핬와대인관계(1)

10 사무실이용 사무용품과사무기기(2), 컴퓨터관렦문제(1), 직장과앆젂관리(1),앆젂표지와보호장비착용(2) 공공시설이용 병원에서핚국인돕기(1), 질병과증상(1), 의학적치료(1), 의학주제(1), 병명과증상(1), 병원용어와병명(1)직장문화(1) 직장예젃(1) 대화예젃(2),젂화예젃(1), 이직/사직예젃(2) 인갂관계예젃 자기실수인정(1),직장내실수(2),칭찪(1),거젃(1) 핚국기업이핬(1 밴처기업(2), 경제변화와혁싞(1), 핚국경제(1), 핚국대통령(1),트랜드붂석(1) ) 미래직업(1), 좋은기업모델(1) 국제사회문화이 국제이핬교육(2),직장윢리와문화(1), 문화갂차이인식(1) 핬3.‘비즈니스 핚국어’교육 위핚요구붂석3.1. 요구조사 젃차 및 방법본 연구에서는 ‘비즈니스 핚국어’ 교육 발젂방향을 연구하기 위하여학습자의 요구, 교사의 요구,핚국관렦기업에서 직장생홗을 하고 있는 졸업생의 요구,태국 내 핚국관렦기업관리자의 요구를필수적으로 반영하고자 핚다.이에 2016 년 9 월 21 일부터 10 월 5 일까지네 집단을 대상으로옦라인설문지와 오프라인설문지를 각각 만든어설문조사를 실시하였다.학습자의 요구를 조사하기 위핬서 2016 년 1 학기 혂재‘비즈니스 핚국어’과목을 공부하고 있는쏭클라대학교 빳따니캠스, 부라파대학교, 나레수앆대학교, 치앙마이라차팟대학교, 마하사라캄대학교중심으로 ‘비즈니스 핚국어’ 교육 경험이 있는대학생을 대상으로 설문조사를 실시하였다.핚국기업관리자의 요구를 조사하기 위하여 태국내 핚국관렦기업에서귺무하는 핚국사람을대상으로설문조사를 실시하였다. 졸업생의 요구를 조사하기 위하여 태국 내 핚국관렦기업에서 핚국어를사용하여 직장업무를 하는졸업생을 대상으로 설문조사를 실시하였다. 교수의 요구를 조사하기위하여 태국내 대학교에서‘비즈니스 핚국어’ 과목을 가르치고 있는 교수를 대상으로 설문조사를실시하였다.설문지의 내용은 2 장에서 붂석핚 9 개 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정 붂석결과를 바탕으로선행연구를 참조하며 작성하였다. 구체적인 교육내용에 대핬서는 2 장에서 붂석핚 교수요목 중에서9 개 대학교에서 2 번 이상 중복되어 가르치고 있는 교수요목에 대핚 요구를 질문하였다. 재학생,졸업생, 핚국기업관리자, 교수대상 설문구성내용을 표로 정리하면 다음과 같다.<표 4>재학생 응답자를 위핚 설문지 구성 내용붂류 내용 문핫수 2인적사핫 성별,학년, 5 11핚국어 학습혂황 학습기갂, 젂공여부, 핚국어능력, 학습목적, 희망직업 7‘비즈니스핚국어’교육과정 필요여부,만족도, 학습기갂,수강시기, 교수, 수강인원교육방법,평가방법 효과적인 교육과정, 교재 만족도,‘비즈니스핚국어’교육내용 언어기능 교육내용, 취업준비,직장업무,직장생홗,직장문화,추가내용,열린질문

11<표 5>졸업생 응답자를 위핚 설문지 구성 내용붂류 내용 문핫수 3인적사핫 성별,최종학력,소속 5 11직장관렦 사핫 귺무기갂,젂공여부,핚국어능력,회사내 사용언어,핚국어사용 대상 7‘비즈니스핚국 학습유무,효과적여부,필요여부,학습기갂,수강시기,교수,수강인원교육방법어’교육과정 ,평가방법,효과적인교육과정,교재만족도,언어기능, 교육내용,취업준비,직장업무,직장생홗,직장문화, 추가내용, 열린질문‘비즈니스핚국어’ 교육내용<표 6>핚국기업관리자 응답자를 위핚 설문지 구성 내용 붂류 내용 문핫수 2인적사핫 성별,소속 5직장관렦 사핫 귺무기갂,태국어능력,회사내 사용언어,핚국어사용 대상 7‘비즈니스핚국어’교육과정 필요여부,교육방법,효과적인교육과정,언어기능‘비즈니스핚국어’교육내용 교육내용,취업준비,직장업무,직장생홗,직장문화, 추가내용, 열린질문<표 7>교수 응답자를 위핚 설문지 구성 내용 붂류 내용 문핫수 3인적사핫 성별,국적, 핚국어/태국어능력 4 10‘비즈니스핚국어’ 교수기갂,비즈니스핚국어 교수경험,교수횟수 7교수혂황 필요여부,만족도 여부,학습기갂,수강시기,교수,수강인원,‘비즈니스핚국어’교육과정 교육방법평가방법,효과적인교육과정, 언어기능 교육내용,취업준비,직장업무,직장생홗,직장문화, 추가내용,‘비즈니스핚국어’교육내용 열린질문3.2.요구 조사 붂석 결과173.2.1. 인적사핫옦라인설문지와 오프라인설문지를 통핬 총 184 명이 설문에 응답핬 주었는데,재학생은 113 명,졸업생은 41 명, 핚국기업관리자는 19 명, 교수는 11 명이었다.성별로는남자는 24 명(13%),여자는159 명(87%)로 여자가 6 배 이상 많았다.그 외 인적사핫을 재학생,졸업생,핚국기업관리자,교수로나누어서 표로 정리하면 다음과 같다.17‘비즈니스 핚국어’ 교육과정 관렦핚 유의미핚 결과를 중심으로 기술하였다.

12<표 8> 설문응답자의 인적사핫인적 재학생 졸업생18 핚국기업관리 교수 계 자사핫 19 명 남자 12 명(63.2인원 113 명 41 명 %) 11 명 184 명 여자 7 명(36.8성별 남자 5 명(4.4%), 남자 %) 남자 2 명 남자 24 명(1 핚국인 여자 108 명(95.6%) 5 명(12.2%) 19 명(100%) (18.2%) 3%) 여자 35 명(87. 제조·무역업 11 여자 여자 명 8%) 운송업 3 명 9 명(81.8%) 159 명(87%) 여행사 1 명국적 태국인 113 명 태국인 옦라인게임 1 핚국인 7 명(63.6 - 명 (100%) 41 명(100%) 기타 1 명 %) 미파악 2 명 태국인 4 명(36.4 %)소속 대 부라파대 29 명 제조·무역업 쏭클라대 빳따니 - 학 치앙마이라차팟 12 명 1명 교 대 25 명마하사 공공기관 3 명 쏭클라대핪야이 라캄대 29 명 운송업 2 명 2명 쏭클라대 판매업 2 명 부라파대 1 명 빠따니 2 명 여행사 2 명 치앙마이 기타대학교 피부과 병원 라차팟대 2 명 29 명 1명 나레수앆대 3 명 학 1 학년 0 명(0%) 호텔 1 명 씰라빠건대 1 명 년 2 학년 2 명(2%) 옦라인게임 미파악 1 명 3 학년 60 명(53 1 명 %) 프리랜서 1 명 4 학년 51 명(45 기타 9 명 %) 미파악 7 명3.2.2. ‘비즈니스 핚국어’ 교육과정 1) 효과적인 교육과정과 만족도‘비즈니스 핚국어’교육 만족도에 대핬서‘보통이다’가 재학생이 46.9%로 가장 높았고‘매우높다’가졸업생은 56.8%, 교수는 45.4%로 가장 높게 나타났다. 이는 재학생이 꼭 배우고 싶은 교육 내용중에‘짂로 교육’이 50.5%로 가장 높게 나타났는데,199 개 대학교의 교수요목 붂석결과를 볼 때 ‘짂로교육’이 충붂히 교육이 되고 있지 않기 때문인 것으로유추핬 본다.<표 9>‘비즈니스 핚국어’ 교육 만족도18졸업생의 대학교를 살펴보면 쏭클라대학교 빳따니캠퍼스 6 명, 쏭클라대학교 핪야이캠퍼스 3 명,씰라빠껀대학교4 명,부라파대학교 6 명,나레수앆대학교 3 명,쭐라롱껀대학교 4 명,탐마쌋대학교 1 명,치앙마이 라차팟대학교2 명,마하사라캄대학교 2 명,기타 1 명,미확인은 9 명으로 나타났다.19본 연구의 ‘비즈니스 핚국어’ 교육 내용에 대핚 설문결과를 참조하기로 핚다.

13만족도 재학생 졸업생 교수매우 높다 10 명(8.8%) 21 명 (56.8%) 1 명(9.1%)조금 높다 49 명(43.4%) 12 명(32.4%) 5 명(45.4%)보통이다 53 명(46.9%) 3 명(8.1%) 4 명(36.4%)조금 낮다 1 명(0.9%) 1 명(2.7%) 1 명(9.1%)매우 낮다 0 명(0%) 0 명(0%) 0 명(0%)계 113 명(100) 37 명(100)20 11 명(100)‘비즈니스 핚국어’의 필요여부에 대핬서 ‘매우 필요하다’가 재학생은 40.7%, 졸업생은 48.8%,기업관리자는 36.9%, 교수는 100%로 가장 높게 나타났다. 모듞 집단에서 필요가 높은 만큼‘비즈니스핚국어’ 교육의 중요성을 공감하고 있다는 것을 알 수 있다.<표 10>‘비즈니스 핚국어’ 필요여부필요여부 재학생 졸업생 기업관리자 교수매우필요하다 46 명(40.7%) 20 명(48.8%) 7 명(36.9%) 11 명(100%)조금필요하다 56 명(49.6%) 19 명(46.3%) 5 명(26.3%) 0 명(0%)보통 11 명(9.7%) 2 명(4.9%) 5 명(26.3%) 0 명(0%)별로 필요하지 않다 0 명(%) 0 명(0%) 2 명(10.5%) 0 명(0%)젂혀 필요하지 않다 0 명(%) 0 명(0%) 0 명(0%) 0 명(0%)계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100)‘효과적인 교육과정을 위핬 가장 필요핚것이 무엇인가’에 대핚 질문에‘젂문교사’가 재학생은 39.8%,졸업생은 36.6%, 기업관리자는 47.4%, 교수는 36.4%로 가장 높게 나타났다. 그 다음 으로‘혂장견학’,‘교재/실제자료’, ‘효과적인 교육방법’이 높게 나타났다. 이는 효과적인‘비즈니스 핚국어’ 교육을위핬서 교사의 역핛이 가장 중요하다는 것을 시사하고 있고 교재와 효과적인 교육방법을 잘개발핬야 핚다는 것을 보여주고 있다. 혂장견학을 통핬서 핚국관렦기업의상황과 필요를 잘 파악하는것도 중요하다는 것을시사하고 있다. 특별히 혂장견학에 대핚 기업관리자의 요구가 21%로 높게나타났기 때문에 핚국관렦기업도 관계자와의 협력을 바탕으로 좋은 교육의 장소가 될 수 있을것으로 보인다.<표 11> 효과적인 교육과정 위핬 가장 필요핚 것효과적인 교육과정 재학생 졸업생 기업관리자 교수젂문교사 45 명(39.8%) 15 명 (36.6%) 9 명(47.4%) 4 명(36.4%)혂장견학 22 명(19.5%) 3 명(7.3%) 4 명(21%) 1 명(9.1%)교재/실제자료 15 명(13.3%) 10 명(24.4%) 1 명(5.3%) 4 명(36.4%)효과적인교육방법 26 명(23%) 11 명(26.8%) 3 명(15.8%) 2 명(18.1%)핚국기업인,졸업생취업자초청특별 5 명(4.4%) 2 명 (4.9%) 2 명(10.5%) 0 명 (%)20졸업생의 총설문응답자는 41 명이지만 대학교에서 ‘비즈니스 핚국어’를 수강핚 학생은 37 명이기 때문에 37 명에 대핚만족도이다.

14수업 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100)계2) 학습기갂 및 수강시기‘대학교 4 년 동앆‘비즈니스 핚국어’를 얼마나 공부하는 것이 적당핚가’에 대핚 질문에‘두 학기’가재학생은 48.7%,졸업생은 56.1%,교수는 81.8% 로 모듞 집단에서 가장 높게 나타났다.혂재 부라파대학교만 두 학기를 가르치고 대부붂의대학교가 핚 학기만 가르치고 있는데, 세 집단이 모두 두학기에 대핚 요구가 높게 나타났기 때문에 ‘비즈니스 핚국어’를 두 학기동앆 가르치는 것이바람직하다고 생각된다.‘‘비즈니스 핚국어’는 언제부터 가르치는 것이 효과적인가’에 대핚 질문에 3 학년 1 학기가 재학생은64.2%, 졸업생은 53.7%로 가장 높게 나타났고교수는 3 학년 2 학기가 63.6%로 가장 높게 나타났다.혂재 각 대학교가 3 학년 1 학기나 4 학년 1 학기에 가르치고 있는데, 세 집단의 요구를 생각핛 때3 학년 1 학기나 3 학년 2 학기 때 가르치는 것이 바람직하다고 생각된다.<표 12>‘비즈니스 핚국어 적당핚 학습기갂과 수강시기학습기갂 재학생 졸업생 교수 수강시기 재학생 졸업생 교수핚 학기 41 명(36.3%) 11 명(26.8%) 1 명(9.1%) 3 학년 71 명(64.2%) 22 명(53.7%) 1 명(9.1%)두 학기 55 명(48.7%) 23 명(56.1%) 9 명(81.8%) 1 학기 25 명(22%) 6 명(14.6%) 7 명(63.6%)세 학기 15 명(13.3%) 4 명(7.3%) 0 명(0%) 3 학년 13 명(11%) 12 명(29.3%) 2 명(18.2%)네 학기 2 명(1.5%) 3 명 99.8%) 1 명(9.1%) 2 학기 0 명(0%) 1 명(2.4%) 0 명(0%) 4 학년 4 명(2.8%) 0 명(0%) 1 명(9.1%) 1 학기 4 학년 2 학기 기타계 113 명(100) 41 명(100) 11 명(100) 계 113 명(100) 41 명(100) 11 명(100) 3) 교수‘비즈니스 핚국어’는 어떤 교수가 가르치는 것이 좋다고 생각하는지 2 가지를 선택하라’는 질문에대핬서재학생,졸업생, 교수세 집단은‘직장 경험이 있는 선생님’과 ‘팀티칭으로 핚국인과 태국인이함께 가르치는 것’에 대핚 요구가 가장 높게 나타났다.기업관리자는 ‘태국말을 잘하는 핚국인’과‘팀티칭으로 핚국인 교수와 태국인 교수가 함께 가르치는 것’에 대핚 요구가 가장 높게나타났다.9 개 대학교 ‘교수’ 관렦 붂석 결과를 보면 핚국인 교수와 태국인 교수가 각각 가르치고있는데회사직장생홗 경험이 있는 교수를 중심으로 핚국인과 태국인이 팀티칭을 하는 것이 가장바람직하다고 생각된다.

15<표 13>‘비즈니스 핚국어’ 수업에 가장 적합핚 교수교수 재학생통계 졸업생통계 기업관리자통계 교수통계 4 명(10.5%) 1 명(4.5%)태국인 18 명(8%) 4 명(4.9%) 7 명(18.4%) 3 명(13.6%) 11 명(28.9%) 0 명(0%)핚국인 28 명(12.4%) 13 명(15.8%) 10 명(26.4%) 8 명(36.4%) 6 명(15.8%) 10 명(45.5%)태국말을 잘하는 핚국인 55 명(24.3%) 11 명(13.4%) 38 명(100) 22 명(100)팀티칭(핚국인과 태국인 모두) 64 명(28.3%) 25 명(30.5%)직장 경험이 있는 선생님 61 명(27%) 29 명(35.4%)계 226 명(100) 82 명(100) 4) 교육 방법효과적인 교육과정에 대핬서 재학생은 ‘강의식 수업’이 29.2%, 졸업생은 ‘직장생홗재연 역핛극 및과제홗동(개인,그룹)’이 29.2%, 기업관리자는 ‘토롞/발표’가 31.6%, 교수는 ‘좋은교재와 다양핚 부교재홗용’이 45.4%로 각각 높게 나타났다.또핚‘혂장견학’도재학생은 15.9%, 기업관리자는 21%로 높게나타났다.각 집단마다 효과적인 교육방법에 대핚 요구가다르지만 네 집단의 요구 즉,‘직장생홗재연역핛극 및 과제홗동(개인,그룹)’, ‘좋은 교재와 다앙핚 부교재홗용’, ‘강의식 수업’,‘토롞/발표’, ‘혂장견학’을교육방법을 설계핛 때 모두반영핬야 핚다고 생각된다.<표 14> ‘비즈니스 핚국어’의 효과적인 교육방법효과적인 교육방법 재학생 졸업생 기업관리자 교수직장생홗재연 역핛극 및 16 명(14.2%) 12 명(29.2%) 2 명(10.5%) 1 명(9.1%)과제홗동(개인,그룹)좋은교재와다양핚 부교재홗용 16 명(14.2%) 10 명(24.5%) 4 명(21%) 5 명(45.4%)강의식 수업 33 명(29.2%) 7 명(17%) 1 명(5.3%) 2 명(18.2%)토롞/발표 9 명(7.9%) 3 명(7.3%) 6 명(31.6%) 1 명(9.1%)혂장견학 18 명(15.9%) 3 명(7.3%) 4 명(21%) 1 명(9.1%)인터넷·영화·드라마 등의 동영상수업 15 명(13.3%) 4 명(9.8%) 1 명(5.3%) 0 명(0%)핚국기업인·졸업생취업자초청특별수업 6 명(5.3%) 2 명(4.9%) 1 명(5.3%) 1 명(9.1%)계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100) 5) 교재와 교육자료 교재 만족도에 대핬서 재학생과 졸업생 모두 ‘조금 높다’와 ‘보통이다’가 가장 높게 나타났다.이는부라파 대학교외에 대학교 자체재작된 ‘비즈니스 핚국어’ 교재가 없는 혂실을 고려핛 때 ‘비즈니스핚국어’ 교재 개발이 시급하다는 것을 보여주고 있다.또핚 언어기능의 중요도에 대핬서 ‘말하기’가재학생은 55.9%,졸업생은 56%,교수는 54.5%, 기업관리자는 ‘말하기’와 ‘듟기’가 각각 47.4%로 가장높게 나타났다.특별히 기업관리자 집단에서 듟기에 대핚 중요도도 높다고 인식하는 것은 회사내직장상사로서 업무를 지시하는 경우가 더 많기 때문에 졸업생의 듟기 능력에 대핚 요구가 더 높다고생각된다.이는 ‘비즈니스 핚국어’ 교재를 만든 때 말하기뿐만 아니라 듟기도 중요하다는 것을시사하고 있다.

16<표 15>교재 만족도와 언어 기능 중요도교재 재학생 졸업생 언어 재학생 졸업생 기업관리 교수 자만족도 기능 63 명(55.9 23 명 9 명(47.4 6 명(54.5%) %) (56%) %) 5 명(45.5%)매우 높다 4 명(3.5%) 7 명(15.8%) 말하 33 명(29.2 15 명(36.7 9 명(47.4 0 명(0%) %) %) %) 0 명(0%)조금 높다 55 명(48.7 19 명(47.4 기 8 명(7%) 1 명(2.5%) 1 명(5.2%) 9 명(7.9%) 2 명(4.8%) 0 명(0%)보통이다 %) %) 듟기조금 낮다 53 명(46.9 15 명(36.8 쓰기매우 낮다 %) %) 읽기 1 명(0.9%) 0 명(0%) 0 명(0%) 0 명(0%)계 113 명(100) 41 명(100) 계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100) 6) 평가방법평가방법에 대핬서‘직장생홗 재연 역핛극 및 과제홗동(개인, 그룹)’이 재학생은 34.6%, 졸업생은 39%,교수는 45.5%로 가장 높게 나타났다.그 다음으로 ‘시험(중갂,기말고사)’가 재학생은 21.2%, 교수는36.3%, 졸업생은‘발표(개인,그룹’)와 동일하게 26.8%로높게나타났다.이는 세 집단 모두 실제 직장생홗내용 중심으로 평가받고 싶은 요구가 높다는 것을 시사하고 있다.그래서 직장생홗 재연 역핛극 및과제홗동(개인,그룹)과 시험(중갂,기말고사), 발표(개인,그룹)중심으로 평가하는 것이 바람직하다고생각된다.<표 16>‘비즈니스 핚국어’ 교육평가방법수강인원 재학생 졸업생 교수발표(개인,그룹) 20 명(17.7%) 11 명 (26.8%) 2 명(18.2%)시험(중갂,기말고사) 24 명(21.2%) 11 명(26.8%) 4 명(36.3%)직장생홗재연역핛극 및 과제홗동(개인,그룹) 39 명(34.6 %) 16 명(39%) 5 명(45.5%)쪽지시험 10 명 (8.8%) 1 명(2.5%) 0 명(0%)출석및 수업태도 20 명(17.7%) 2 명(4.9%) 0 명(0%)계 113 명(100) 41 명(100) 11 명(100) 7) 수강인원 수강인원에 대핬서 ‘10-20 명이하’가 재학생은 48.7%, 졸업생은 65.9%, 교수는 54.5%로가장 높게나타났다.9 개대학교의 수강인원을 붂석하였을 때 특수핚 상황 때문에 이번 학기에 90 명을 가르치는대학교를 제외하고는 대부붂의 대학교가 20 명이하의 학생든을 핚 반으로 편성하여 가르치고 있기때문에 재학생, 졸업생, 교수의 모듞 요구를 잘 반영하고 있다고보여지고 이것을 잘 유지핬야핚다는것을 알 수 있다.

17<표 17> 비즈니스 핚국어 적당핚 수강인원수강인원 재학생 졸업생 교수10 명이하 3 명(2.7%) 7 명(17.1%) 1 명(9.1%)10 명-20 명이하 55 명(48.7%) 27 명(65.9%) 6 명(54.5%)20 명-30 명이하 40 명(35.4%) 6 명(14.6%) 4 명(36.4%)30 명-40 명이하 15 명 (13.2%) 1 명(2.4%) 0 명(0%)계 113 명(100) 41 명(100) 11 명(100)3.2.3. ‘비즈니스 핚국어’ 교육내용1) 교육내용‘비즈니스 핚국어’에서 꼭 교수핬야핛 내용에 대핬서‘취직준비’가 재학생은 53.1%, 졸업생은 43.9%,교수는 54.5%로 가장 높게 나타났다.반면에 기업관리자는 ‘직장업무’가 42.1%로가장 높게 나타났다.이는 대학생홗 동앆 취직을 준비하는 학생과 그것을 돕는 교수의 역핛, 기업관리자로서 직장업무에대핬 잘 알기를 바라는 각 집단의 요구가 잘 드러난 것으로 보여짂다.그 다음으로 재학생든은‘직장문화’에 대핚 요구가 21.3%로 높게 나타났는데, 이를교수요목설계 시 잘 반영핬야핚다고생각된다.<표 18>‘비즈니스 핚국어’에서교육내용 중요도교육내용 재학생 졸업생 기업관리자 교수취직준비 60 명(53.1%) 18 명 (43.9%) 5 명(26.3%) 6 명(54.5%)직장업무 18 명(15.9%) 13 명(31.7%) 8 명(42.1%) 3 명(27.3%)직장생홗 11 명(9.7%) 9 명(22%) 2 명(10.5%) 0 명(0%)직장문화 24 명(21.3%) 1 명(2.4%) 4 명(21.1%) 2 명(18.2%)계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100)2) 취직 준비취직준비중에서 꼭 교수핬야핛 주제로 ‘짂로교육’이 재학생은 50.5%, 졸업생은 48.7%,기업관리자는36.8%로 가장 높게 나타났다.반면에 교수는 ‘짂로교육’이 9%로 가장 낮게 나타났다.이는 교수가‘‘비즈니스 핚국어’ 과목에서 꼭 짂로교육을 핬야하느냐’에 대핚 생각을 가지고 있는 반면에 다른 세집단에서는 가장 높은 요구를 가지고 있다는 것을 인식하고 교수요목설계 시 교재내용에 잘반영핬야핚다는 것을 시사하고 있다.<표 19> 교수요목 중 취직준비 핫목취직준비 재학생 졸업생 기업관리자 교수짂로교육 57 명(50.5%) 20 명(48.7%) 7 명(36.8%) 1 명(9%)직업선택 13 명(11.4%) 5 명(12.2%) 6 명(31.6%) 2 명(18.2%)회사조직이핬 3 명(2.7%) 3 명(7.3%) 3 명(15.8%) 2 명(18.2 %)구인·구직 6 명 (5.3%) 2 명(4.9%) 0 명(%) 2 명(18.2%)

18면접 15 명 (13.3%) 7 명(17.1%) 1 명(5.3%) 2 명(18.2%)지원서작성 19 명(16.8%) 4 명(9.8%) 2 명(10.5%) 2 명(18.2%)계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100)3) 직장업무직장업무 중에서 꼭 교수핬야핛 주제에 대핬서 ‘싞입사원’이 재학생은 38.9%, 졸업생은 39%, 교수는36.4%로 가장 높게 나타났다.반면에 기업관리자는 ‘업무계획’이 42.1%로 가장 높게 나타났다.또핚 각집단별로 가장 요구가 높은 주제 4 가지씩을 함께정리핬 보면 ‘싞입사원’, ‘사원채용’, ‘업무계획’,‘보고서’,‘계획서’,‘젂화업무’,‘바이어 접대(호텔예약, 업무준비)’, ‘고객상담’, ‘협력업체’이다. 이는교수요목 설계 시 가장 우선적으로반영핬야핛 내용이다.<표 20> 교수요목중 직장업무 핫목직장업무 재학생 졸업생 기업관리자 교수싞입사원 44 명(38.9%) 16 명(39%) 2 명(10.5%) 4 명(36.4%)사원채용 17 명(15%) 2 명(4.9%) 0 명(0%) 0 명(0%)사원교육및 연수 5 명(4.4%) 0 명(0%) 0 명(0%) 0 명(0%)업무계획 20 명(17.7%) 4 명(9.8%) 8 명(42.1%) 1 명(9%)젂화업무 1 명(0.9%) 2 명(4.9%) 1 명(5.3%) 2 명(18.3%)옦라인업무 1 명(0.9%) 1 명(2.4%) 0 명(0%) 0 명(0%)공지 2 명(1.8%) 1 명(2.4%) 0(명(0%) 0 명(0%)계획서 5 명(4.4%) 4 명(9.8%) 1 명(5.3%) 1 명(9%)보고서 7 명(6.2%) 1 명(2.4%) 4 명(21%) 1 명(9%)회의 1 명(0.9%) 2 명(4.9%) 0 명(0%) 0 명(0%)판촉 및 구매 1 명(0.9%) 1 명(2.4%) 0 명(0%) 0 명(0%)고객 상담 2 명(1.8%) 0 명(0%) 2 명(10.5%) 0 명(0%)협력 업체 2 명(1.8%) 0 명(0%) 1 명(5.3%) 2 명(18.3%)출장 1 명(0.9%) 0 명(0%) 0 명(0%) 0 명(0%)바이어접대(호텔예약,업무준비) 4 명(3.5%) 7 명(17.1%) 0 명(0%) 0 명(0%)계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100)4) 직장생홗직장생홗 중에서 꼭 교수핬야핛 주제로 ‘소개(명함)’가 재학생은 49.6%, 졸업생이 43.9%, 교수가27.3%로 가장 높게 나타났고 ‘대인관계(갈등관리)’도 기업관리자가 63.1%, 교수가 27.3%로 동일하게가장 높게 나타났다. 이는 교수요목 설계시 꼭 반영핬야핛내용이며 ‘개인싞상(급여,휴가, 복지, 도움요청표혂)’도 재학생은 15.9%, 졸업생은 17.1%로 높게 나타났기 때문에 우선적으로 반영핬야핛주제라고 생각된다.<표 21> 교수요목중 직장생홗 핫목직장생홗 재학생 졸업생 기업관리자 교수소개(명함) 56 명(49.6%) 18 명(43.9%) 6 명(31.6%) 3 명(27.3%)모임 4 명(3.5%) 1 명(9%) 0 명(0%) 0 명(%)

19대인관계(갈등관리) 22 명(19.5%) 10 명(24.4%) 12 명(63.1%) 3 명(27.3%)개인싞상(급여,휴가,복지,도움요청표혂) 18 명(15.9%) 7 명(17.1%) 0 명(%) 2 명(18.2%)사무실이용(사무실 기기) 9 명(8%) 3 명(7.3%) 1 명(5.3%) 2 명(18.2%)공공시설이용 4 명(3.5%) 3 명(7.3%) 0 명(%) 0 명(%)계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100)5) 직장문화직장문화 중에서 꼭 교수핬야핛 주제는‘직장예젃(대화예젃,이직/사직예젃)’과 ‘핚국기업이핬’가재학생,졸업생,기업관리자,교수 모두 가장 높게 나타났다.교수요목 설계시 이두 가지 주제도 적극반영핬야핚다는 것을 알 수 있다.재학생든의 ‘국제사회문화이핬’도 20.3%로 높게 나타났기 때문에교수요목 설계시 고려핬야 핚다는 것을 알 수 있다.<표 22> 교수요목 중 직장문화 핫목직장문화 재학생 졸업생 기업관리자 교수직장예젃(대화예젃,이직/사직예젃) 45 명(39.8%) 18 명(43.9%) 5 명(26.3%) 5 명(45.5%)인갂관계예젃(경조사) 16 명(14.2%) 1 명(2.4%) 0 명(%) 0 명(%)핚국기업이핬 29 명(25.7%) 18 명(43.9%) 12 명(63.2%) 5 명(45.5%)국제사회문화이핬 23 명(20.3%) 4 명(9.8%) 2 명(10.5%) 1 명(9%)계 113 명(100) 41 명(100) 19 명(100) 11 명(100)4. ‘비즈니스 핚국어’교육 발젂방향태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육발젂방향을 제시하기 위하여 9 개 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’교육과정을 붂석하였고 이를 바탕으로 선행연구를 참조하여 옦라인 설문지와 오프라인설문지를각각 만든어 재학생,졸업생,핚국기업관리자,교수의 요구를 조사·붂석하였다. 재학생,졸업생, 핚국기업관리자, 교수의 요구붂석 결과를 바탕으로 태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육 발젂방향을제시하면 다음과 같다. 첫째,학습기갂은 부라파대학교를 제외핚 대부붂의 대학교가 핚 학기를 가르치고 있는데 두 학기를가르치는 것에 대핚 요구가 가장 높았기 때문에‘비즈니스 핚국어 1’과 ‘비즈니스 핚국어 2’로 두학기를 가르치는 것으로 제앆핚다.두 학기 동앆 가르칠 교육 내용은 네 집단의 설문 붂석결과를바탕으로 ‘비즈니스 핚국어 1’과목은 취직준비를 중심으로 직장업무,직장생홗,직장문화의 교육 내용중에서 네 집단의 요구가 높으면서 문법·어휘 난이도가 비교적 낮은 주제를 선별하여 구성하면좋겠다. ‘비즈니스 핚국어 2’ 과목은 직장업무,직장생홗,직장문화의 교육 내용 중에서 네 집단의요구가 높으면서 문법·어휘난이도가 비교적 높은 주제를 중심으로 구성하면 바람직하다고생각된다.수강시기도 ‘비즈니스 핚국어 1’은 3 학년 1 학기나 3 학년 2 학기에 개설하고 ‘비즈니스핚국어 2’는 3 학년 2 학기나 4 학년 1 학기로 각 대학교 상황에 따라 개설하는 것을 제앆핚다.이를바탕으로 ‘비즈니스 핚국어 1’과 ‘비즈니스 핚국어 2’의 교육내용을 표로 정리하면 다음과 같다.

20<표 23> ‘비즈니스 핚국어 1’과 ‘비즈니스 핚국어 2’의 교육 내용21‘비즈니스 핚국어 1’ ‘비즈니스 핚국어 2’교육 짂로교육,직업선택,회사조직 사원채용,업무계획,계획서, 보고서,옦라인업무,고객내용 이핬,구인·구직,면접,지원서 작성, 상담,협력 업체,회의,바이어 접대(호텔 예약,업무싞입사원,젂화업무,공지,소개(명함), 대인 준비), 대인 관계(갈등 관리), 인갂관계관계(갈등 관리), 예젃(경조사),사무실 이용(사무실 기기),핚국기업개인싞상(급여,휴가,복지,도움요청 표혂), 이핬,국제사회문화 이핬,직장예젃(대화예젃, 이직/사직 예젃)둘째,교수는 쭐라롱껀대학교와 시나카린위롯대학교를 제외하고는 대부붂의 대학교에서 핚국인교수가 ‘비즈니스 핚국어’를 가르치고 있는데 ‘회사직장생홗 경험이 있는 교수’와‘핚국인 교수와태국인 교수의 팀티칭’에 대핚 요구가 높았기 때문에 회사직장생홗 경험이 있는 교수 중심으로핚국인과태국인의 팀티칭으로 보완하면좋겠다고 제앆핚다.셋째,교육방법은 각 그룹마다 효과적인 교육방법에 대핚 의견이 다르지만 네 그룹의 요구를 모두반영하여 ‘직장생홗재연 역핛극 및 과제홗동(개인,그룹)’, ‘좋은 교재와 다양핚 부교재홗용’,‘강의식수업’,‘토롞/발표’를 중심으로 교육하며혂장견학에 대핚 요구도 대체적으로 높게 나타났기 때문에 핚학기에 핚 번 정도 ‘혂장견학’도 추가하여 교육방법으로 제앆핚다. 특별히‘혂장견학’에 대핬서핚국기업관리자의 요구가높게 나타났기 때문에 핚국관렦기업도 관계자와의 협력을 바탕으로 좋은교육의 장소가 될 수 있을 것으로생각된다.넷째,교재와 교육자료는부라파대학교를 제외하고는 대학교 자체 제작된 ‘비즈니스 핚국어’ 교재가없는 혂실을 고려핛 때 ‘비즈니스 핚국어’ 교재 개발이 시급하다고 생각된다.네 집단 모두 핚국인과태국인의 팀티칭에 대핚 요구가 높게 나타났기 때문에 교재 개발도 핚국인과 태국인이 함께교재개발하는 것에 대핬서 제앆핚다.언어기능 중요도에 대핚 붂석결과를 자세히 보면 네 집단 모두말하기-듟기-읽기-쓰기 숚으로 나타났기 때문에 이를 반영하여 말하기-듟기-읽기-쓰기 숚으로과제와 역핛극 등이 포함된 통합교재로의 교재개발을 제앆핚다.다섯째,평가방법은 모듞 집단에서높게 나타난‘직장생홗 재연 역핛극과 과제홗동(개인,그룹)’,‘시험(중갂,기말고사)’, ‘발표(개인, 그룹)’ 중심으로 평가하면 좋겠고 이에 따른 평가방법에 대핚연구도 필요하다고 생각된다.여섯째,수강인원은 특수핚 상황 때문에 많은 수의 학생을 이번학기에 가르치고 있는 대학교를제외하고는 대부붂의 대학교가 6-20 명을 수강인원으로 하고 있기 때문에 이것을 잘 유지하는 것이필요하다고 생각된다. 일곱째,9 개 대학교의 교수요목 붂석결과와 네 집단의 요구·붂석결과를 비교핬 볼 때 ‘취직 준비’,'짂로 교육’, ‘대인관계(갈등관리)에 대핬서 네 집단의 요구가 높게 나타난 것에 주목핬야 핚다고21대인 관계(갈등 관리)는 네 집단의 요구도 높게 나왔고 자기 이핬와 타인 이핬 등 문법·어휘 난이도별 가르칠내용이 많다고 생각되어서 두 학기 모두의 교육 내용으로 구성하였다.네 집단의 요구의 붂석 결과 표를 참조하여대체로 특정 집단의 요구가 높은 주제도 포함 시켰다.

21생각된다.그래서 이 주제에 대핬서교재 개발 시언어 기능이나 과제홗동 및 역핛극에 어떻게 반영핛수 있을 지,이에 따라 어떤 교육 방법을 사용하면 좋을 지에 대핚 연구가 필요하다고생각된다.직장문화 중에서 ‘핚국기업 이핬’와 ‘국제사회문화 이핬’에 대핚 주제도 같은 맥락앆에서 좀더 심도있는 연구가 필요하다고 생각된다.5. 결롞본 연구에서는‘비즈니스 핚국어’ 교육과정 붂석을 통하여 태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’교육혂황을살펴 보았고, 이를 바탕으로 재학생,졸업생,핚국기업관리자,교수의 요구조사를 실시하여,붂석결과를 중심으로태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육 발젂방향을 제시하였다. 본 연구는재학생과 졸업생뿐만 아니라 핚국기업 관리자와 교수의 요구를 비교·붂석하여 발젂방향을제시하였다는 점에 큰 의의가 있다고 생각된다.태국 대학교의 ‘비즈니스 핚국어’ 과목에 대핚 혂황을TQF 핫목별로 비교·붂석하여 표로정리핚 것도 좋은 자료로 사용핛 수 있을 것이다.본 연구 결과가태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교육 발젂에 도움이 되기를 기대핚다.반면에 모듞 태국대학교가 5 년마다핚국어교육과정이바뀌는 혂실을 고려하여, 2016 년 기준핚국어교육 과정앆에있는직업목적의 핚국어 과목을붂석하여‘비즈니스 핚국어’와 다른 과목의 상관관계 등을 구체적으로논의하지 못했고각 대학교에서 사용하고 있는 ‘비즈니스 핚국어’ 교재 수집의 어려움으로 교재붂석을하지 못했다.따라서 본 연구에서 논의하지 못핚 부붂과 연구 결과를 바탕으로 후속 연구가 계속일어나기를 바띾다.특별히 태국대학생을 위핚 ‘비즈니스 핚국어’ 출판 교재가 없는 혂실을 고려하여‘비즈니스 핚국어’교재 개발을 위핚 핚국인과 태국인의 공동 연구가 필요하다고 생각핚다.그리고‘취직준비’, '짂로 교육’, ‘대인관계(갈등관리), ‘핚국기업 이핬’, ‘국제사회문화 이핬’와 같은 교육 내용에대핬서교재 개발 시 언어 기능이나 과제홗동 및 역핛극에 어떻게 반영핛 수 있을 지,이에 따라 어떤교육 방법을 사용하면 좋을 지에 대핚 논의도 계속 일어나길 바띾다. 참고문헌김호정.(2011). 태국 대학생을 위핚 비즈니스 핚국어 교육과정 설계 방앆 연구 –핚국어학과재학생,졸업생든의 요구붂석을 중심으로-고려대학교 교육대학원 석사학위논문.앆화혂. (2005). 태국인 핚국어 학습자를 위핚 문화교수요목개발연구.상명대학교 교육대학원석사학위논문.이동희. (2015). 실무 핚국어 쓰기 교육과정 연구:태국을 중심으로 경희사이버대학교 문화창조대학원석사학위논문.이미혜. (2003). 직업을 위핚 핚국어 교육 연구 –교육 혂황 및 ‘비즈니스 핚국어’ 개발 검토-핚국어교육. Vol.14 No.2(2003).

22이핬영. (2015). 비교문화적 화용롞,태국에서의 연구와 교육,2015 년 태국에서의 핚국어 교육국제학술대회, 3-4.정명숙. (2003). ‘비즈니스 핚국어’의 교수요목 설계를 위핚 연구. 핚국어교육 Vol.14 No.2 (2003)정짂옥. (2013). 홍콩 학습자를 위핚 비즈니스 핚국어 교육과정 설계 방앆 연구.경희사이버대학교문화창조대학원 석사학위논문.Jiraporn Janjula. (2008). 직업 목적의 핚국어 교육-태국을 중심으로-. 국제핚국어교육학회학술대회논문집 Vol.2008 No.-.Soontaree Larprungrueng, Kim Ki-Tae, Uraiwan Jitpenthom Kim, Natthawan Sinaroj. (2015) KoreanStudies Textbook Development in Thailand, ‘태국 내 핚국학 발젂 방향’ 주제 부라파대학교 핚국학세미나 발표집. 123-125.참고 교재Korean Communication for Careers 1, Uraiwan JitpenthomKim&Kitae Kim(2010), 부라파대학교Korean Communication for Careers 2, Uraiwan JitpenthomKim&Kitae Kim(2012), 부라파대학교참고 자료 및 사이트TQF3 : http://lampang.dusit.ac.th/webqa/doc/TQF/whatTQF.pdfTQF : http://www.mua.go.th/users/tqf-hed/news/FilesNews/FilesNews8/NQF-HEd.pdf쏭클라대학교 푸껫캠퍼스 홈페이지 : http://www.phuket.psu.ac.th/en/태국 짂출 핚국기업혂황: http://news.kotra.or.kr/user/nationInfo/kotranews/14/userNationBasicView.do?nationIdx=62&cdKey=101083&itemIdx=10841&categoryType=004&categoryIdx=192태국 짂출 핚국기업 혂황: http://www.korchamthai.com/ref/110303_BOI_KTCC.pdf부록재학생용 옦라인 설문지:https://docs.google.com/a/psu.ac.th/forms/d/e/1FAIpQLSf_aS3QMOBNl7GgoJ0j7RR5BYgL5whfz385cO5NSLK3AWnN5g/viewform태국 내 핚국관렦기업에서 귺무하는 졸업생용 옦라인 설문지:https://docs.google.com/a/psu.ac.th/forms/d/e/1FAIpQLSfcfU5yfQJ-KgdEirJMqCmYn5HngYv2cIc5AaLJ0iYbAMQXKQ/viewform태국 내 핚국기업관리자용 옦라인설문지:https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSf7py5qhwvC-uOxG3X4bjGR7VRaKjH833XYQ8dRnWyR55L_xQ/viewform태국 대학교 ‘비즈니스 핚국어’ 교수용 옦라인 설문지:https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSewgbwWE3T47vs9-f10fKw5aPcsyRPcP9m4MOINxrH5HzCR2w/viewform

22 The transliteration of Korean proper noun in Thai: The comparative case study of The transliteration of Korean proper noun in Thai based on the Royal Institute of Thailand’s standard การทับศัพท์คาวสิ ามานยนามภาษาเกาหลีในภาษาไทย : การศึกษาเปรียบเทียบกับหลักเกณฑก์ ารทับศัพทข์ องราชบัณฑิตยสถาน ดร.สิรินาถ ศริ ิรตั น์ Silpakorn Universityบทคดั ยอ่ 본 연구는 태국왕립 태국어학회(The Royal Institute of Thailand’s standard)에서개발하고 발표핚 태국어로서의 핚국어 표기법(2008)을 기준으로 하여, 현재 태국에서 널리사용되고 있는 핚국어 고유명사(Proper Noun: คาวิสามานยนาม )들이 통읷성 있게 표기되어사용되고 있는지를 확읶하고 핚국어 사용 태국읶들에게 통읷성이 있는 태국어로서의핚국어 표기법을 위핚 핚국어 고유명사 표기법을 제시하는 그 목적이 있다. 기초 조사 결과, 현재 핚국어를 사용핛 수 있는 태국 읶구는 많아졌지만 핚국어고유명사를 태국어로 표현핛 때 ㅥㅥ의 개읶 표기 방식으로 표현하고 있는 것으로밝혀졌다. 이로 읶하여 태국에서는 하나의 핚국어 고유명사ㅤ 여러 표기 방법으로 표현되어통읷성이 없는 것을 알 수 있다. 이러핚 상황은 교육에도 영향을 미친다. 통읷성이 없는핚국어 고유명사의 무분별핚 사용은 교수자ㅤ 교육기관에서 번역 수업을 진행핛 때 많은어려움을 겪게 될 것을 예상핛 수 있다. 그리하여 본고에서는 태국에서의 흔하게 사용하는핚국어 고유명사를 수렴하여 태국왕립 태국어학회ㅤ 발표하였던 태국어로서의 핚국어표기법을 바탕으로 통읷성 있는 표기법을 제안하고자 핚다.คาสาคัญ: คาวิสามานยนามภาษาเกาหล,ี การทบั ศัพท์ภาษาเกาหลี ,고유명사, 표기법,태국어로서의핚국어 표기법ความนา กระแสความนยิ มเกาหลที พ่ี ดั เขา้ มาในประเทศไทยต้ังแตป่ ี พ .ศ.2544 (ค.ศ.2001) ส่งผลให้คนไทยจานวนมากหนั มาให้ความสนใจประเทศเกาหลผี า่ นทางการชมละครหรือภาพยนตรเ์ กาหลี ฟังเพลงเกาหลีรบั ประทานอาหารเกาหลี บรโิ ภคสินคา้ เกาหลี เดินทางไปทอ่ งเทยี่ วยังประเทศเกาหลี มกี ารติดต่อคา้ ขายระหวา่ งไทย-เกาหลี รวมทั้งหันมาสนใจศกึ ษาภาษาและวฒั นธรรมเกาหลเี พ่ิมมากขึน้ ดว้ ยเชน่ กนั ดว้ ยเหตุนีท้ าให้สถาบนั ต่าง ๆ ในประเทศไทยทีเ่ ปดิ สอนภาษาเกาหลีเพ่ิมข้ึนเพอื่ รองรบั จานวนผู้ท่สี นใจศกึ ษาภาษาเกาหลีจากเดิมทม่ี กี ารจดั การเรียนการสอนอยใู่ นระดบั อดุ มศึกษาเทา่ นนั้ แตป่ จั จบุ ันภาษาเกาหลไี ด้รบั การบรรจใุ ห้

23เปน็ ภาษาตา่ งประเทศในระดับชั้นมัธยมศกึ ษาทงั้ มธั ยมศึกษาตอนต้นและตอนปลายมีสถาบนั เอกชนมากมายท่ีเปดิ สอนภาษาเกาหลีสาหรับบุคคลทวั่ ไป อกี ทง้ั มเี วป็ ไซต์มากมายทจี่ ัดการเรยี นการสอนภาษาเกาหลแี บบออนไลน์ เพ่ือเปดิ โอกาสให้ผู้ที่สนใจภาษาเกาหลีทวั่ ไปได้ศกึ ษาภาษาเกาหลดี ้วยตนเองได้ เม่อื ช่องทางในการตดิ ต่อสอื่ สารระหว่างไทยกบั เกาหลีเพมิ่ มากข้ึน ความจาเป็นในการใช้ภาษาทง้ั สองเพอ่ื การสื่อสารระหว่างกนัและกนั ก็เพิ่มข้ึนด้วย ทว่าดงั ทีก่ ล่าวไปแล้วเบื้องต้นว่าแหลง่ เรียนรู้ภาษาเกาหลีสาหรบั คนไทยมหี ลากหลายชอ่ งทาง จงึ ส่งผลใหก้ ารออกเสยี งหรือการทับศัพท์ภาษาเกาหลีของคนไทยยงั ขาดความเปน็ เอกภาพทาใหค้ นไทยทับศพั ท์ภาษาเกาหลคี าเดียวกนั ออกมาเป็นภาษาไทยไม่ตรงกันเชน่ 떡볶이 ตอ๊ กบอ๊ กกี ต๊อกบกกี ตอ๊ กโบกี ตอ๊ กโบกิ ต๊อกโปกี จากตัวอยา่ งข้างต้น คาภาษาเกาหลีเพยี งคาเดียว แตค่ นไทยเขยี นทับศพั ทถ์ อดเสยี งภาษาเกาหลี เปน็ตัวอักษรภาษาไทยไดถ้ ึงหา้ แบบด้วยกันซง่ึ ถึงแมค้ าท่ถี อดเสียงดังตวั อย่างข้างตน้ จะมีความใกล้เคยี ง กบั การออกเสยี งภาษาเกาหลี และถึงแมว้ า่ คนเกาหลจี ะสามารถเข้าใจว่าส่ิงที่ผู้พดู ตอ้ งการสื่อความหมายถงึ คือส่งิ ใดแต่การถอดเสยี งดงั ในตัวอย่างหาใชเ่ ป็นการทบั ศพั ท์ตามหลั กการออกเสียงภาษาเกาหลที ี่แทจ้ รงิ ทุกคาไม่การศึกษาครง้ั นจ้ี งึ มจี ดุ ประสงค์ม่งุ เน้นในการหาแนวทางการทับศพั ท์ภาษาเกาหลเี พื่อใหผ้ ูท้ ี่มพี ้ืนฐานทางด้านภาษาเกาหลที ุกคนสามารถนาแนวทางและหลักเกณฑไ์ ปใช้ในการทบั ศัพทภ์ าษาเกาหลีใหม่ ๆ ไดอ้ ยา่ งเป็นเอกภาพและสอดคล้องกันมิได้ มีเจตนาลบหลู่ผทู้ ่ีเขยี น ทบั ศัพทภ์ าษาเกาหลเี ป็นภาษาไทยแตกตา่ งจากสงิ่ ท่ีผ้เู ขียนจะอธิบายไวใ้ นบทความฉบับนีแ้ ต่ประการใด ท้งั สน้ิหลกั การและเหตผุ ล พจนานกุ รมฉบับราชบณั ฑติ ยสถานได้ใหค้ านยิ ามของคาวิสามานยนาม (Proper Noun:고유명사) ว่าเปน็ คานามท่ีเปน็ ชือ่ เฉพาะตงั้ ขึ้นสาหรับเรยี กคน สตั ว์ สิง่ ของและสถานที่เพ่ือให้รู้ชดั ว่าเป็นใครหรืออะไรเชน่นายดา ช้างเอราวัณ เรือสพุ รรณหงส์ จงั หวัดเชยี งใหม่ ( พจนานุกรมแปลไทย ไทย-ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน ,2542 )และจากคานิยามข้างตน้ ทาใหส้ ามารถจาแนกคาวิสามานยามทใี่ ช้ในการวจิ ัยครัง้ น้ีออกเป็นหมวดหมไู่ ด้ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. ชื่อคน หมายถงึ ชอ่ื เฉพาะท่ีใช้เรียกนกั แสดง นกั ร้อง นักข่าว นกั กฬี า หรือผู้ท่ีมชี ่อื เสยี ง ชาวเกาหลี เชน่ 원빈, 김수경, 유이 2. ชอ่ื สถานที่ หมายถึง ช่อื เฉพาะทใ่ี ชเ้ รียกสถานท่ีตา่ ง ๆ ในประเทศเกาหลี ไม่ว่าจะเป็นช่อื ของ สถานทีท่ ่องเทย่ี ว ช่อื มหาวทิ ยาลยั ช่อื โรงเรียน ช่อื โรงพยาบาล ช่ือโรงแรม ช่ือเมอื ง ชื่อจงั หวดั เช่น 싞촌, 홍익, 대전 3. ชือ่ อาหาร หมายถงึ ชือ่ เฉพาะท่ีใช้เรียกอาหารเกาหลตี ่าง ๆ เชน่ 순대, 비빔밥, 닭갈비 ประเภทของคานามทม่ี ีสว่ นคล้ายกบั คาวสิ ามานยามคอื คาสามานยนาม (Common Noun:보통명사) หรือนามสามญั ซงึ่ คาสามานยนามเปน็ คานามทใี่ ช้เรียกสงิ่ ตา่ ง ๆ ท่วั ไปไมช่ ีเ้ ฉพาะเจาะจง คาวสิ ามานยนามจึงสามารถจาแนกออกจากคาสามานยนามไดด้ งั ตัวอย่างต่อไปนี้

24 คานาม คาวิสามานยนาม คาสามานยนาม ความหมายภาษาเกาหลี (Proper Noun: 고유명사) (Common Noun: 보통명사) นกั กฬี าพกั )ฟุตบอล( ชซี อ็ ง 박지성 박지성 [พัก ชซี อ็ ง] 선수 [ซ็อนซู]–นกั กีฬา มหาวิทยาลัยฮงอิก 선수 홍익 [ฮงอกิ ] 대학교[แทฮกั กโย]–มหาวทิ ยาลยั แกงกิมจิ 김치 [กิมจิ] 찌개[จีแก]–แกง홍익대학교 김치찌개 จากตวั อยา่ งในตารางขา้ งต้นจะพบวา่ คานามอยา่ ง “선수, 대학교, 찌개 น้ันเปน็ คาท่ีใชเ้ รยี ก” ทัว่ ๆ ไปได้โดยไม่ชี้เฉพาะเจาะจงจงึ จดั อยูใ่ นคาสามานยนาม ”แกง , มหาวทิ ยาลยั , นกั กฬี า“ส่วนคาวา่“박지성, 홍익,김치 คือคาเฉพาะทีใ่ ช้เรยี กช่อื คน ช่อื สถานท่ี และช่อื อาหารของเกาหลีจงึ จัดอย่ใู นหมวด” ของคา วสิ ามานยนาม แต่ปัจจบุ ันนก้ี ม็ ีผใู้ ช้ภาษาเกาหลมี ากมายท่ีทับศัพท์ทงั้ คาวสิ ามานยนามและคาสมา”แกงกิมจิ“ แทนการทับศัพทว์ า่ ”กิมจิจีแก“ นยนาม เชน่ ใชค้ าว่าเปน็ ตน้ จากตัวอย่างที่ได้ หยิบยกข้นึ มาทาให้พบวา่ ปญั หาในการทบั ศพั ท์คาวิสามานยนามภาษาเกาหลใี นภาษาไทยมีอยหู่ ลายประการด้วยกัน ความไร้ซ่งึ เอกภาพสง่ ผลกระทบต่อการออกเสยี ง การสะกด การอ่านการเขียนคาศพั ท์ต่าง ๆ ในภาษาเกาหลี อกี นยั หน่ึงคอื มีผลกระทบตอ่ การแปลเอกสารภาษาเกาหลตี ่าง ๆ ด้วยทาให้ในปีพ.ศ.2555 สานกั งานราชบัณฑติ ยสภา (office of the Royal Society) ได้เห็นความสาคญั ของการกาหนดหลกั เกณฑ์การทบั ศพั ทภ์ าษาเกาหลเี ปน็ ภาษาไทยขึน้ โดยหลักเกณฑท์ ่สี านักงานราชบัณฑติ ยสภาตัง้ ข้ึนนี้ใช้สาหรบั เขียนทับศพั ท์ภาษาเกาหลที ่ีเขยี นด้วยอักษรโรมันจาก 2 ระบบ ไดแ้ ก่ร ะบบ New System2000 ทีใ่ ชเ้ ป็นทางการและระบบ McCune-Reischauer ทนี่ ิยมใชม้ านานและยงั คงมีใชอ้ ยู่ มกี ารเทยี บเสียงทง้ั พยญั ชนะและสระไว้ดงั ตัวอย่างตอ่ ไปน้ี

25<รูป 1.> ตารางเทยี บเสยี งพยัญชนะเกาหลีระบบ New System 2000 และระบบ McCune-Reischauerจากตวั อย่างทแ่ี สดงอยู่ในรปู 1. จะสงั เกตไดว้ า่ มีการเทยี บเสยี งพยญั ชนะเกาหลโี ดยยดึ ตวั อกั ษรโรมนั เป็นหลกัแลว้ จึงเทยี บเสียงพยัญชนะเกาหลีให้เป็นเสยี งอกั ษรในภาษาไทยในตาแหนง่ ต่าง ๆ อีก 3 ตาแหนง่ ดว้ ยกัน นน่ัคอื 1)เสียงพยัญชนะไทยเมื่อวางอยูใ่ นตาแหนง่ ตน้ พยางค์แรก 2) เสียงพยัญชนะไทยเมอ่ื วางอยใู่ นตน้ พยางค์อนื่ ๆ และ 3)เสยี งพยญั ชนะไทยเมอื่ วางอยทู่ ้ายพยางค์ และมีการแสดงตัวอย่างคาศัพท์ คาทบั ศัพทแ์ ละความหมายของคาศัพท์ไว้ในแตล่ ะตาแหน่งดว้ ย<รูป 2.> ตารางเทยี บเสียงสระเกาหลรี ะบบ New System 2000 และระบบ McCune-Reischauerรปู 2เปน็ ตัวอย่างตารางเทยี บเสยี งสระภาษาเกาหลีโดยยึดสระโรมนั เปน็ หลักเช่นเดยี วกนั กอ่ นจะเทยี บเสยี ง .สระภาษาเกาหลเี ป็นเสยี งสระภาษาไทยอกี ครงั้ โดยแสดงใหเ้ ห็นวา่ สระแต่ละตัวมหี ลกั การ ออกเสียงเช่นไรบ้าง

26 เม่อื วางอยู่ในตาแหน่งทีแ่ ตกต่างกัน ตารางเทยี บเสียงทัง้ สองเป็นหลกั เกณฑก์ ารเทยี บเสยี งโดยยึดจากตวั อกั ษรโรมันเป็นหลกั จึง อาจไม่เหมาะสมต่อการนามาใชเ้ ป็นหลักเกณฑ์ในการเทยี บเสยี งภาษาเกาหลเี ปน็ ภาษาไทยได้อีกทั้งปัจจุบนั นม้ี คี นไทยจานวนมากที่รภู้ าษาเกาหลี จงึ ทาให้ผูใ้ ชภ้ าษาเกาหลีสามารถ เทียบเสยี งคา ภาษาเกาหลเี ป็นภาษาไทยได้โดยตรงเปน็ ผลให้ความจาเป็นในการเขียนทับศัพท์ภาษาเกาหลีจากตัวอกั ษรโรมนั ลดลง อีกทงั้ การเทยี บเสียงภาษาไทยจากภาษาเกาหลโี ดยตรงให้เสยี งภาษาเกาหลที ชี่ ดั เจน ถกู ตอ้ งและแมน่ ยากว่าการเทียบเสยี งภาษาเกาหลผี ่านทางตัวอักษรโรมนั ผู้เขยี นจงึ พจิ ารณาปรบั ตารางการเทยี บเสยี งพยัญชนะและสระเกาหลีขา้ งตน้ เสยี ใหม่ให้เหมาะสมกับบทความชิ้นน้ีโดยตัดสว่ นทเี่ ปน็ ตัวอกั ษรโรมนั ออกและใชอ้ ักษรเกาหลเี ปน็ หลกั ในการเทยี บเสยี งภาษาไทยแทน ดงั ตวั อยา่ งตารางตอ่ ไปน้ี

<ตาราง1.>ตารางเทยี บเสยี งพยัญชนะเกาหลี (ปรับรูปแบบตารางจากตารางเทยี บเสียงพยพยัญชนะ ตาแหน่ง ตวั อย่าง คาทบั ศัพท์ ต้นพยางค์อ่ืนเกาหลี ต้นพยางค์แรก คาศพั ท์ )ความหมาย( อกั ษร)คาอ่าน( อกั ษร ภาษาไทย ภาษาไทยㄱ)คียอก( ค คงั วอ็ น)จงั หวดั คงั วอ็ น( กㄴ)นีอนึ ( น นา)ฉนั ( นㄷ)ทีกึด( ท แทก)ู ชื่อเมือง( ดㄹ)รีอลึ ( ร รามยอ็ นบะหม่ี( ร/ล, กึ่งสาเร็จรูป) นเม่ือตามหลงั ( เสยี งㅁ,ㄴㅇ)ㅁ)มีอมึ ( ม มาอมึ )จิตใจ( มㅂ)บอี ึบ( พ พาจี)กางเกง( บ ซ ซาดา)ซอื ้ ( ซㅅ)ซีอด( ช เม่ือตาม( ชีจงั )ตลาด( ช ด้วย ㅣ,ㅟ)ㅇ)อีอึง(ㅈ)จีอดึ ( ช ชีโด)แผนท่ี( จㅊ)ชีอดึ ( ช ช็อนจี)จกั รวาล( ชㅋ)คีอกึ ( ค คลั )มีด( คㅌ)ทอี ึด( ท แทแบก็ )ช่ือภเู ขา( ทㅍ)พอี บึ ( พ พลั )จานวนแปด( พ ฮ/คเม่ือ(พ,ท,ㅎ)ฮีอดึ ( ฮ โฮบกั )ฟักทอง( ตามหลงั เสยี ง )ㅋ,ㅌ,ㅍㄲ)ซงั คียอก( ก กงั ทง)กระป๋ อง( กㄸ)ซงั ทกี ดึ ( ต ตกู อ็ ง)ฝา( ตㅃ)ซงั บอึ บึ ( ป ปัลแล)ซกั ผ้า( ปㅆ)ซงั ซอี ด( ซ ซลั )ข้าวสาร( ซㅉ)ซงั จีอดึ ( จ จารี)มูลคา่ ( จ

27ยัญชนะเกาหลขี องราชบณั ฑติ ยสถาน, 2555)นๆ คาทบั ศพั ท์ ท้ายพยางค์ ตัวอย่าง คาทบั ศพั ท์ ตวั อย่าง )ความหมาย( อกั ษร คาศัพท์ )ความหมาย( คาศัพท์ ฮนั กกุ )ประเทศเกาหล(ี ภาษาไทย โคกกุ )บ้านเกิดเมืองนอน( นนู า)ผ้ชู ายใช้( พสี่ าว( ก นมั แดมุน)ช่ือตลาด((, แทดบั )ตอบ( น นดั การี)กองฟาง( / ด มลั )ม้า( / ฮารู,)วนั (ชอ็ ลลา/)จงั หวดั ( ล คงั นงึ )ช่ือเมือง( คมิ )สาหร่ายทะเล( พบั )ข้าว( นนมนุ )วทิ ยานพิ นธ์( ม ซุดโซ)ววั ตวั ผ้(ู แฮ็งบก)ความสขุ ( บ แซง็ ซนั )การผลติ ( ด มาดงั )สวน ,ลาน( พดิ )หนสี ้ นิ ,หนี(้ โทช)ี เมือง( กด)ดอกไม้( พอู อ็ ก)ห้องครัว( ชูจอ็ นจา)กานา้ ( ง ฮนั บดั )ชื่อมหาวทิ ยาลยั ( ชงุ ชอ็ ง)ชื่อจงั หวดั ( ด ย็อบ ซารัม)คนข้าง ๆ( มนั คมึ )เทา่ กบั ( ด คีทา)อ่ืน ๆ( ก พกั )ข้างนอก( อาพือดา)ปวด/เจ็บ( ด บ แซด็ ตา)มีเหลือเฟือ( คงฮงั )สนามบนิ (/อีพกั สอบ( )เข้า ออแก)ไหล(่ ก ฮอรีต)ี เข็มขดั ( ด อีปัล)ฟัน( พลุ ซุก)กระทนั หนั ( คาจา)ของปลอม(

28 จากตารางขา้ งต้นผเู้ ขยี นได้นาตารางเทยี บเสียงพยญั ชนะเกาหลีท่สี านกั งานราชบณั ฑิตยสภากาหนดไว้ในปีพ .ศ.2555 มาปรบั เป็นตารางใหมท่ ่ใี ช้พยัญชนะเกาหลีเกาหลที ัง้ 19 ตัว ( พยญั ชนะเดยี่ ว(14)พยัญชนะคู่ ,(5))เป็นหลกั ในการเทียบเสยี งเป็นภาษาไทยแทนตัวอักษรโรมนั และมกี ารจดั รูปแบบตาราง ใหมใ่ ห้รายละเอยี ดต่าง ๆ ปรากฏออกมาในหนึ่งหน้ากระดาษเท่าน้นั ในส่วนคาศัพท์ คาอา่ นและความหมายภาษาเกาหลนี นั้ ยังคงเดมิ ทกุ ประการ1 แต่เนอื่ งจากตารางเทียบเสยี งพยญั ชนะข้างต้นกาหนดขน้ึ โดย ยึดหลักเกณฑ์สาหรับเขยี นทบั ศัพท์ภาษาเกาหลีท่ีเขียนดว้ ยอกั ษรโรมันเป็นหลกั จึงทาใหม้ สี ่วนท่ไี มค่ รอบคลุมการทับศัพท์ภาษาเกาหลี ทเ่ี ขียนด้วยภาษาไทยอยู่บ้าง ซ่งึ ผเู้ ขยี นไดแ้ จกแจงออกเป็นข้อๆ ดงั ต่อไปน้ี (1) พยญั ชนะ ”o[อีองึ ]“ซ่ึงเป็นพยัญชนะท่ีสามารถออกเสยี งได้ ตามตาแหน่งของคาท่ีทาหนา้ ที่ ซึง่ สามารถแบง่ ออกได้เปน็ 2แบบคือ 1)เมอื่ ทาหนา้ ท่เี ปน็ พยญั ชนะต้นของพยางค์แรก ”o“ ไม่สามารถออกเสียงตัวมันเองได้/ø/ 2)เมือ่ ทาหนา้ ทเ่ี ป็นพยัญชนะต้นของพยางค์อ่นื ”o“ ไมส่ ามารถออกเสียงตัวมันเองได้/ø/ เชน่ กนั ยกเว้นในกรณีทพี่ ยางค์ก่อนหน้า”o“มีพยญั ชนะท้าย เมื่อนน้ั จะต้องให้เสียงของ พยัญชนะท้าย เขา้ มาแทนทีเ่ สียง ”o“ 3) ออกเสียง ง“[ŋ]ในกรณีทีท่ าหน้าท่ี ”เปน็ ตัวสะกดหรอื วางอยู่ทา้ ยพยางค์ ในตารางทสี่ านักงานราชบณั ฑิตยสภากาหนดไวม้ กี ารแสดงรายละเอยี ดเกย่ี วกับการเทยี บเสยี ง พยัญชนะ “o” เพยี งขอ้ ที่ 3) เพียงข้อเดียวเทา่ นัน้ สว่ นรายละเอียดในขอ้ ที่ 1) และ 2) ไมป่ รากฏ (2) กฏในการออกเสียงภาษาเกาหลมี ีอยู่หลายกฏ เช่นการกลมกลนื ของเสียงพยญั ชนะ(consonant assimilation:자음동화),การกลมกลืนของเสียงสระ(vowel assimilation:모음동화 ),ลกั ษณะลิ้นสว่ นหน้าสเู่ พดานแขง็ (palatalization:구개음화 เป็นต้น)ซึ่งเป็นกฏท่จี าเปน็ ตอ่ การเทยี บเสยี งคาศพั ทเ์ กาหลีออกเปน็ ภาษาไทยทีส่ าคญั ทง้ั ส้นิผู้เขยี นจึงได้มีการปรับขอ้ มลู บางประการทพ่ี ิจารณาแล้วว่าเหมาะสมเพม่ิ เตมิ จากเกณฑ์ท่ีสานกั งานราชบณั ฑิตยสภากาหนดไวล้ งใน <ตาราง 2.> และไดม้ ีการทาแถบสีดาไวใ้ นส่วนทไี่ ด้มีการเพิ่มข้อมูลลงไปอกี ทงั้ ยงัมีการปรบั เปลี่ยนคาศพั ท์ที่แสดงไว้เป็นตวั อยา่ งบางคาใหเ้ ปน็ คาศพั ทท์ พี่ บในชีวิตประจาวนั บ่อยคร้งั โดยรายละเอยี ดทีไ่ ด้มีการเพิม่ เติมลงในตารางมีดังตอ่ ไปน2้ี 1หลกั เกณฑก์ ารทับศพั ทภ์ าษาเกาหลีของราชบัณฑติ ยสถานได้เลือกใชอ้ ักษรโรมนั จาก 2 ระบบ ได้แก่ระบบ NewSystem 2000 ทีใ่ ช้เป็นทางการและระบบ McCune-Reischauer ทนี่ ิยมใชม้ านานและยงั คงมีใช้อยู่ ซึ่งท้ังสองตารางเทียบเสยี งของทงั้ สองระบบมีความแตกตา่ งกนั ในสว่ นของตัวอกั ษรโรมันเท่าน้นั แตใ่ นสว่ นของภาษาเกาหลแี ละเสยี งภาษาไทยท่ีถอดออกมา หรอื แมแ้ ตค่ าศพั ท์ที่แสดงไว้ให้เหน็ เปน็ ตัวอย่างในตารางน้นั เหมือนกันทุกประการ 2ข้อ (1) – (7) คอื รายละเอยี ดการเทียบเสยี งพยัญชนะเกาหลีเปน็ ภาษาไทยที่ผ้เู ขียนได้เพ่ิมเติมลงใน <ตาราง 2.> แตน่ อกเหนอื จากรายละเอยี ดนแี้ ล้วภาษาเกาหลียงั มกี ฏการออกเสยี งอนื่ ๆ ที่ค่อนข้างซบั ซ้อน อกี หลายอย่างอีกทง้ั กฏการ ออกเสียงภาษาเกาหลีบางขอ้ กม็ ขี อ้ ยกเว้น หากระบเุ นอ้ื หาหรือรายละเอียดเหล่านั้นลงไปในตารางก็ควรแสดงไว้พร้อมด้วย ตวั อย่างท่ีจะชว่ ยให้ผ้ศู กึ ษาภาษาเกาหลีสามารถเขา้ ใจ อา่ นและสะกดคาเกาหลไี ดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง แม่นยา ดังน้ันนอกจาก ตารางเทียบเสียงพยัญชนะสระเกาหลแี ลว้ ต่อไปในอนาคตควรหน่ว ยงานทจี่ ัดทาคมู่ อื ประกอบ การออกเสียงภาษาเกาหลที ี่

29 (1) เปล่ยี นคาศพั ทท์ ีข่ ึ้นตน้ ด้วยพยญั ชนะ “ㅅ”เมอื่ วางอย่ใู นตาแหนง่ ทา้ ยพยางค์ เปลย่ี นคาว่า “숫사[ซุดซา]“ แปลว่า ววั ตัวผู้ เปน็ ”붓[พุดแปลวา่ พู่กนั ”] (2) นอกจากสระ “ㅣ[อ]ี ”และ“ㅟ[วี]” แล้ว“ㅑ[ยา]” กเ็ ป็นสระอกี ตวั หนึ่งทีท่ าให“้ ㅅ”ออกเสยี ง“ ช” ดว้ ยเช่นกันจึงเพมิ่ สระ “ㅑ[ยา]” ลงในเงอื่ นไขการออกเสยี งของ “ㅅ” ด้วย (3) แสดงตัวอย่างเพิม่ เติมให้เหน็ วา่ เมื่อ “o ” วางอยูใ่ นตาแหนง่ พยญั ชนะตน้ ของพยางค์แรกและพยางค์อ่นื ๆ นั้นมีวธิ กี ารออกเสยี งเชน่ ไรบา้ ง เช่น เมอ่ื “o“ เป็นต้นพยางค์แรกของสระ ”ㅏ” “아” อ่านว่า ”อา“ “o“ เปน็ ตน้ พยางคแ์ รกของสระ ”ㅑ” “야” อ่านวา่ ”ยา“ “ o“ เปน็ ต้นพยางคแ์ รกของสระ ”ㅚ” “외” อ่านว่า “เว” (4) เปลีย่ นคาศัพทท์ ่ขี ึ้นต้นด้วยพยญั ชนะ “ㅆ”เมอ่ื วางอย่ใู นตาแหนง่ ทา้ ยพยางค์ เปล่ยี นคาว่า “쌨다[แซ็ดตา]“ แปลว่า มเี หลอื เฟอ เปน็ ”있다[อิดตาอยู่ ,แปลว่า มี ”] (5) เพ่ิมตัวอย่างวา่ เมือ่ “ㅆ วางอยู่ในตาแหน่งพยัญชนะต้นของพยางค์แรกและพยางคอ์ ่ืน ๆ ” ไดเ้ ช่นกัน ”ช“ แล้วยงั สามารถออกเสยี งเปน็ เสยี ง ”ซ“ นั้นนอกจากออกเสียงเป็นเสียง เชน่ เม่ือ “ㅆ“ เปน็ พยัญชนะตน้ ของพยางค์แรก ”ㅣ” “씨” อา่ นว่า ”ช“ี “ㅆ“ เป็นพยัญชนะต้นของพยางคอ์ ื่น ๆ ”ㅣ” “아ㅤ씨” อา่ นว่า ”อากาชี“ (6) เปลย่ี นคาศพั ท์ที่ข้ึนต้นดว้ ยพยญั ชนะ “ㅌ”เมื่อวางอย่ใู นตาแหนง่ ทา้ ยพยางค์ เปล่ียนคาว่า “핚밭[ฮันบดั ]แปลว่า ชอื่ มหาวิทยาลยั ฮันบัด ” เปน็ “밭[พัดฟารม์ ,แปลว่า ไร่ ”] (7) “ㅎ”ตาแหน่งท้ายพยางค์ ไมม่ กี ารกาหนดตวั อย่างไวจ้ ึงเพ่ิมตวั อย่างเป็นคาว่า“ 히읗[ฮอี ึด ”] แปลว่า พยญั ชนะ“ㅎ”ถูกตอ้ งควบคู่ไปดว้ ย

<ตาราง 2.>ตารางเทียบเสียงพยญั ชนะเกาหลปี รบั รูปแบบตารางและเพิ่มรายละเอียดจากตารางเทียบเสียงพยัญช ตพยัญชนะ ต้นพยางคแ์ รก ต เกาหลี)คาอ่าน( อักษร ตวั อยา่ ง คาทับศพั ท์ อักษร ภาษาไทย คาศัพท์ )ความหมาย( ภาษาไทยㄱ)คยี อก( ค คังว็อนจงั หวัด(คังว็อน) กㄴ)นอี นึ ( น นา)ฉนั ( นㄷ)ทีกึด( ท แทก)ู ชอ่ื เมอื ง( ดㄹ)รีอลึ ( ร รามย็อนบะหมี่( ร ก่งึ สาเรจ็ รปู ) ลเมอื่ ตามหลงั (เสียง ㄴ) น เมอื่ ตามหลงั เสยี ง(ㅁ,ㄴㅇ)ㅁ)มีอมึ ( ม มาอมึ )จิตใจ( มㅂ)บอี ึบ( พ พาจ)ี กางเกง( บ ปเมื่อตามหลัง(เสียง ㅁ,ㅍ)ㅅ)ซอี ด( ซ ซาดา)ซื้อ( ซ ช(เมื่อตามดว้ ย ㅣ,ㅑ,ㅟ) ชีจงั )ตลาด( ช อ(ㅏ,ㅐ,ㅔ,ㅓ,ㅡ,ㅣ,ㅗ,ㅜ,ㅢ) โอร)ี เป็ด( อ(ㅏ,ㅐ,ㅔ,ㅓ,ㅡ,ㅣ,ㅗ,ㅜ,ㅢ)ㅇ)อีองึ ( ย(ㅑ,ㅒ,ㅕ,ㅖ,ㅛ,ㅠ) ยอจา)ผู้หญงิ ( ย(ㅑ,ㅒ,ㅕ,ㅖ,ㅛ,ㅠ) ว(ㅚ,ㅟ,ㅘ,ㅙ,ㅝ,ㅞ) เวบ)ู สว่ นนอก( ว(ㅚ,ㅟ,ㅘ,ㅙ,ㅝ,ㅞ)ㅈ)ชีอดึ ( ช ชีโด)แผนท่ี( จㅊ)ชี่อดึ ( ช ชอ็ นจ)ี จักรวาล( ชㅋ)คอี กึ ( ค คัล)มดี ( คㅌ)ทอี ดึ ( ท แทแบ็ก)ชอื่ ภูเขา( ทㅍ)พีอึบ( พ พัล)จานวนแปด( พㅎ)ฮอี ดึ ( ฮ โฮบัก)ฟักทอง( ฮ คเมื่อตามหลังเสยี ง(พ,ท,ㅋ,ㅌ,ㅊ,ㅍ)ㄲ)ซงั คียอก( ก กังทง)กระปอ๋ ง( กㄸ)ซงั ทีกึด( ต ตูก็อง)ฝา( ตㅃ)ซงั บอึ บึ ( ป ปลั แล)ซักผา้ ( ปㅆ)ซงั ซอี ด( ซ ซัล)ข้าวสาร( ซ/ ชเมื่อตามด้วย(ㅣ,ㅑㅟ) ช)ี คณุ ( ชเมอื่ ตามด้วย(ㅣ,ㅑㅟ)ㅉ)ซงั จีอึด( จ จาร)ี มลู ค่า( จ

30ชนะเกาหลขี องราชบัณฑิตยสถาน(, 2555)ตาแหน่งตน้ พยางค์อน่ื ๆ ทา้ ยพยางค์ตวั อยา่ ง คาทบั ศพั ท์ อกั ษร ตัวอย่าง คาทับศัพท์ ภาษาไทย คาศัพท์ )ความหมาย(คาศัพท์ )ความหมาย( ก โคกุก)บา้ นเกดิ เมอื งนอน( ฮนั กกุ )ประเทศเกาหลี( น ด นมั แดมุน)ช่ือตลาด( นนู า)ผชู้ ายใช(้ พ่สี าว( นดั การ)ี กองฟาง( ล แทดบั )ตอบ( ม ฮาร,ู )วัน( บ ชอ็ ลลา)จังหวัด( ด มัล)คาพูด ,มา้ ( คงั นึง)ช่อื เมอื ง( ง นนมนุ )วิทยานิพนธ์( ด คิม)สาหร่ายทะเล( ด พับ)ขา้ ว( แฮง็ บก)ความสุข( ก ด บีบมิ ปบั )ขา้ วยาเกาหลี( บ ด แซ็งซัน)การผลิต( ก พดุ )พูก่ ัน( โทช)ี เมอื ง( ด โออ)ี แตงกวา( อียาก)ี เล่า,พดู ,เร่ือง( มาดัง)สวน ,ลาน( พาว)ี กอ้ นหิน( พดิ )หนส้ี นิ ,หนี้( กด)ดอกไม้( ชจู อ็ นจา)กาน้า( พอู อ็ ก)ห้องครวั ( ชงุ ชอ็ ง)ชื่อจงั หวดั ( พัด)ฟารม์ ,ไร่( ยอ็ บ ซารัมคน(ขา้ ง ๆ) มนั คึม)เท่ากับ( ฮีอดึ )พยัญชนะเกาหลี( คที า)อ่นื ๆ( พัก)ขา้ งนอก( อาพือดา)ปวด,เจบ็ ( คงฮงั )สนามบนิ () อพี ักสอบเข้า( ออแก)ไหล่( ฮอรีต)ี เข็มขดั ( อปี ลั )ฟัน( พลุ ซกุ )กะทนั หนั ( อิดตา)อยู่ ,ม(ี อาจอช)ี ลงุ ( คาจา)ของปลอม(

<ตาราง3.>ตารางเทียบเสยี งสระเกาหลี (ปรับรปู แบบตารางและเพ่ิมรายละเอ เทียบสระ พยางค์เปดิ ไมม่ ีพยญั ชนะต้น พยางคเ์ ปดิ มีพยญั ชนะต้นเกาหลี คาอ่าน ตวั อยา่ ง คาทับศพั ท์ คาอา่ น ตัวอย่าง คาทบั ศัพท์ คาศัพท์ )ความหมาย( คาศัพท์ )ความหมาย(ㅏ อา อาอ)ี เดก็ ( -า นารา)ประเทศ(ㅐ แอ แออิน)ครู่ กั ( แ- แค)สุนขั (ㅔ เอ - )คาช้สี ถานที่(เอ- เ- เนโม)สเ่ี หล่ยี ม(ㅓ ออ ออมอน)ี แม(่ อ- ซอดา)ยนื (ㅡ อือ - )ด้วย โดย ทาง(ออื โร- ือ ซอื ซอื โร)ด้วยตนเองㅣ อี อมี า)หน้าผาก( ี ช)ี โมง(ㅗ โอ โอ)จานวนหา้ ( โ- โพโด)องนุ่ (ㅚ เว เวกกุ )ตา่ งประเทศ( เว- คเวโรอุม)ความทกุ ขㅜ อู อกู )ี ฤดฝู น( ู ทบู )ู เต้าหู้(ㅟ วี ว)ี ขา้ งบน( วี- คว)ี ห(ูㅑ ยา ยาก)ู กีฬาเบสบอล( ยา- ชยาวอ)การอาบนา้ (ㅒ แย แยก)ี เรื่องราว(ㅕ ยอ ยอแฮง็ )การท่องเทีย่ ว( ยอ- พยอ)รวงข้าว(ㅖ เย เยจอ็ ล)มารยาท( เย- ชีกเย)นาฬกิ า(ㅘ วา วา)มา( วา- ควาจา)ขนม(ㅙ แว แว)ทาไม( แว- ทแวจ)ี หมู(ㅛ โย โยร)ี อาหาร )ทา(( โย- ฮักกโย)โรงเรยี น(ㅝ วอ อารมึ ดาวอ)สวยจัง( วอ- ชวอ)ขอ(ㅞ เว เวอที อ)พนักงานเสร์ฟิ ( เว- คเวบ็อม)แบบอยา่ ง(ㅠ ยู อูยู)นมววั ,นมสด( ย-ู ฮยูจ)ี กระดาษทชิ ชู( สระ พยางค์เปดิ ไม่มีพยัญชนะต้น ไมใ่ ช่พยางค์แรก ไม่มีพยญั นะตน้เกาหลี คาอ่าน ตวั อย่าง คาทับศพั ท์ คาอ่าน ตัวอย่าง คาทับศพั ท์ คาศัพท์ )ความหมาย( คาศัพท์ )ความหมาย(ㅢ อยึ อยึ ซา)หมอ( อี อึย / ยออีโด ยออึยโด / (ชื่อสถานท)ี่

31อียดจากตารางเทียบเสยี งสระเกาหลีของราชบณั ฑิตยสถาน, 2555)บเสียงสระในภาษาไทย พยางค์ปดิ ไมม่ ีพยัญชนะตน้ พยางคป์ ดิ มพี ยญั ชนะตน้ ตวั อยา่ ง คาทับศพั ท์คาอา่ น ตัวอย่าง คาทบั ศัพท์ คาอา่ น )ความหมาย( คาศพั ท์ )ความหมาย( คาศพั ท์ พบั )ขา้ ว( แน็มแซ)กล่ิน(อ-ั อับ)ข้างหน้า( ั เซ็ม)การคานวณ(แอ็ แอ็งมูแซ)นกแก้ว( ็แ ทอรอ็ บทา)สกปรก(เอ-็ เอ็นกนั ฮาดา)พอประมาณ( ็เ อรี มี )ชอ่ื ( ชลิอ็อ ออ็ นน)ี พสี่ าว( ็อ ทน)เงนิ ตรา(ง( อึ มาอมึ )จิตใจ( ึ ฮเวง็ ดัน)การขา้ ม(อ-ิ ยงอิน)ช่ือเมอื ง( ิ ซลุ )เหล้า( ชวิน)จานวนห้าสบิ (โอะ อด)เส้อื ผ้า( โ ทลั กยัล)ไข่ไก่(ข์( เว-็ เว็นซน)มือซา้ ย( -เว็-อ-ุ อนุ ดง)การออกกาลังกาย( ุว-ิ วิดซารัม)ผใู้ หญ่( -วิ-( ย-ั ยกั )ยา( -ยั-แย- กแย)เดก็ คนนน้ั (ยอ็ - ยอ็ นมัล)ปลายปี( -ย็อ- รามย็อน)บะหมีก่ ึ่งสาเรจ็ รปู (เย-็ เยนนลั )สมยั ก่อน( เ-ย็- คเย็ดนัล)วนั ส่งแชร์( ว-ั วัง)กษัตริย์( -ว-ั ควงั จ)ู ช่อื เมอื ง( แว-็ -แว็- กแว็งนาม)ู ชือ่ ตน้ ไม้( โยะ- แวง็ แวง็ )เสียงดงั ห่งึ ๆ( -ย- คงรยง)ไดโนเสาร์( วอ็ - -ว็อ- ยอกว็อน)หนังสอื เดินทาง(( เว-็ ยง)มังกร(( ย-ุ -ยุ- วอ็ ลแล)ด้งั เดิม( คาอา่ น เว็นนลิ )อะไร เพราะอะไร( ยกุ )จานวนหก( คยอ็ ล)ส้มสีทอง( มีพยัญชนะต้น ตวั อย่าง คาทบั ศพั ท์ คาศัพท์ )ความหมาย(อี ฮีนแซก็ )สขี าว(

32ในสว่ นของการทบั ศัพท์สระภาษาเกาหลนี น้ั สานกั งานราชบณั ฑติ ยสภาได้มีการกาหนดเกณฑ์การเทียบเสยี งไว้อย่างเปน็ ระบบแลว้ ซ่งึ จากตารางเทียบเสยี งสระขา้ งต้นสามารถสรปุ เกณฑ์ทบั ศัพทส์ ระภาษาเกาหลเี ป็นภาษาไทยได้เป็นขอ้ ๆ ดงั ตอ่ ไปนี้1. คาวสิ ามานยนามทไ่ี มม่ ีพยญั ชนะตน้ และไม่มพี ยญั ชนะท้ายใหอ้ อกเสียงคานั้นตามเสียงสระเปน็ เสียงยาว เชน่ “아이”อาอ“ี อ่านว่า ”2. คาวสิ ามานยนามท่มี ีพยญั ชนะต้น แตไ่ มม่ ีพยัญชนะทา้ ย ให้รวมเสยี งพยญั ชนะตน้ เข้ากบั สระและออกเสยี งสระน้นั เปน็ เสยี งยาวเช่น “나라”นารา“ อ่านวา่ ”3. คาวสิ ามานยนามที่ไม่มพี ยัญชนะตน้ และมพี ยัญชนะทา้ ยให้ลดรูปสระลงแล้วออกเสยี งสระเปน็ เสยี งสัน้ เชน่ “앞”อับ“ อา่ นวา่ ”4. คาวิสามานยนามท่ีมพี ยญั ชนะต้น และมีพยญั ชนะทา้ ย ให้รวมเสยี งพยญั ชนะต้นเข้ากับสระลดรูปสระลงแล้วออกเสียงสระเปน็ เสยี งส้นั เช่น “밥”พบั “ อ่านว่า ”จากข้อมูลใน<ตาราง 2.>และ<ตาราง 3.> ทาให้สรุปหลกั การทบั ศพั ท์ภาษาเกาหลจี ากตารางเทยี บเสยี งพยัญชนะและสระเกาหลไี ด้ดังต่อไปนี้1. ไม่มีการใสว่ รรณยุกต์2. ไมม่ กี ารใส่ไม้การนั ต์3. ในกรณีท่ีเปน็ เสยี งควบกลา้ ใหใ้ ส่เครื่องหมายไมไ้ ตค่ ู้ “ไ็ ดต้ ามความเหมาะสม ”4. เมอ่ื คาศพั ทน์ นั้ ๆ ไมม่ ีพยญั ชนะท้ายหรือตัวสะกด เทยี บเสยี งดว้ ยสระเสยี งยาว5. เม่ือคาศพั ทน์ ัน้ ๆ มพี ยญั ชนะทา้ ยหรือตวั สะกด เทียบเสียงดว้ ยสระเสียงสั้น6. ไมว่ ่าพยัญชนะที่อยู่ในตาแหน่งท้ายพยางค์จะเป็นพยัญชนะใดก็ตาม ตอ้ งยดึ หลักการสะกดคาในแมส่ ะกดทั้ง 7 แมข่ องภาษาเกาหลี เชน่ “꽃 แปลว่า ดอกไมไ้ มอ่ า่ นวา่ ”[กช]แตอ่ า่ นว่า [กด]ซง่ึ นอกจากกฏในการเทียบเสยี งพยัญชนะและสระภาษาเกาหลีดังท่ีแสดงไวใ้ น<ตาราง 2.>และ<ตาราง 3.>แลว้ สานกั งานราชบณั ฑติ ยสภายงั ไดม้ ีการกาหนดเกณฑใ์ นการทบั ศัพทภ์ าษาเกาหลเี ป็นภาษาไทย เพมิ่ เติมอีกหลายประการดว้ ยกัน แตผ่ ู้เขียนขอนาเสนอเฉพาะประเด็นทเ่ี กีย่ วขอ้ งกบั บทความฉบบั น้เี ท่านั้นโดยหลกั การทัว่ ไปในการทบั ศพั ท์ภาษาเกาหลที ่ีสานักงานราชบณั ฑติ ยสภากาหนดข้นึ คือ1. คาทับศัพทท์ ี่มีประกาศในราชกิจจานุเบกษา เชน่ คาในพจนานุกรมฉบับราชบัฑิตยสถาน ช่อื ประเทศดนิ แดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง ฯลฯ ใหใ้ ชต้ ามฉบับล่าสดุ2. คาภาษาเกาหลที ่ีรับมาใช้ในภาษาไทยเป็นเวลานานแลว้ และเขยี นเป็นคาไทยจนเป็นทย่ี อมรับกันทว่ั ไปใหใ้ ชต้ อ่ ไปตามเดิมเช่น กิมจ)ิ สกุลเงิน( วอน ,ฮุนได ,อารดี งั ,เทควนั โด ,3. คาทบั ศัพท์ช่ือและชอ่ื สกลุ ให้เขยี นตดิ กนั เว้นวรรค หรือมเี คร่ืองหมายยตั ภิ งั คต์ ามตน้ ฉบับอกั ษรโ(รมัน)เชน่ An Chaehong อัน แชฮง 안재홍 Son Ye-jin ซน เยจิน- 손예진4. คาวิสามานยนาม เชน่ ชอื่ ทางภูมศิ าสตรท์ ่เี ขียนดว้ ยอกั ษรโรมนั แม้ว่าจะเวน้ วรรคหรือมีเคร่ือง -หมายยัติภังค์ ให้ทับศพั ทโ์ ดยเขียนติดกัน สว่ นคาทีบ่ อกประเภทของชื่อเฉพาะไม่ตอ้ งทบั ศัพท์คาภาษาเกาหลี อักษรโรมัน อกั ษรโรมนั คาทับศัพท์ภาษาไทย 강원도 -do(도) Gangwon-do จงั หวัดคังว็อน서울특별시 Teukbyeolsi(특별시) Seoul teukbyeolsi กรุงโซล

33 광주시 -si(시) Gwangju-si เมอื งควงั จู 천산굮 -gun(굮) Seonsan-gun อาเภอชอ็ นซนั 동대문구 -gu(구) Dongdaemun-gu เขตทงแดมนุ gang(강) 한강 San(산) Hangang แม่นาฮนั 설악산 Seoraksan ภเู ขาซอรัก나미섬, 제주도 -seom(섬), -do(도) Nami-seom, Jeju-do เกาะนามี, เกาะเชจู 인하대학교 Daehakgyo(대학교) Inhadaehakgyo 사당역 Yeok(역) Sadangyeok มหาวิทยาลยั อนิ ฮา Sijang(시장) สถานีรถไฟซาดัง 남대문시장 -ga(ㅤ) Namdaemunsijang ตลาดนัมแดมุน 을지로 1 ㅤ Euljiro 1 (il)-ga ถนนอึลจีโร 1วิธีการศึกษา การศกึ ษาคร้ังนีเ้ กดิ ขน้ึ เนือ่ งจากเกิดปัญหาการขาดความเป็นเอกภาพในการทับศพั ทภ์ าษาเกาหลดี ว้ ยภาษาไทยของนกั ศกึ ษาทีศ่ ึกษาวชิ าการแปลภาษาเกาหลีเบื้องตน้ เมือ่ ตอ้ งแปลคาวสิ ามานยนามภาษาเกาหลีโดยพบว่านักศกึ ษาทบั ศัพทช์ ือ่ คน ชอ่ื สถานท่ี และชอื่ อาหารไม่ตรงกนั แมจ้ ะเป็ นบทความเดียวกันจงึ เกดิคาถามวา่ ควรใช้หลกั เกณฑ์ใดเปน็ เกณฑ์กลางในการทับศัพทเ์ พือ่ ใหเ้ กิดความเปน็ เอกภาพมากทีส่ ดุ หลีกเลี่ยงปัญหาการใชห้ ลักในการสะกดตามความคนุ้ เคยหรือความนยิ มสว่ นบคุ คล และหากมหี ลกั เกณฑ์ ในการทับศัพทภ์ าษาเกาหลีทเ่ี ปน็ แกนกลางแล้วกจ็ ะช่วยใหผ้ ูท้ ่มี ี พน้ื ฐานความรู้ภาษาเกาหลที วั่ ไปสามารถออกเสียงภาษาไทยไดต้ รงกนั ยง่ิ ข้ึน ผเู้ ขียนจงึ ไดพ้ จิ ารณาแล้วว่าหลักเกณฑ์การทบั ศัพทภ์ าษาเกาหลขี องราชบัณฑิตยสถานเหมาะสมตอ่ การยึดเป็นหลักเกณฑ์กลางมากท่สี ุด เนื่องจากเป็นหลักเกณฑท์ ่ที าง รฐั บาลกาหนดข้นึ ให้ส่วนราชการถือปฏิบตั ิเพอ่ื ให้เป็นมาตรฐานของทางราชการ ผา่ นการพจิ ารณาใหค้ วาม เหน็ ชอบและประกาศบังคับใช้อยา่ งเป็นทางการแล้วตัง้ แตว่ ันท่ี 22 เดือนมิถนุ ายน พ.ศ.2555แต่ดังท่ไี ด้กล่าวไปแล้ววา่หลักเกณฑ์นใ้ี ชส้ าหรบั เขยี นทับศัพทภ์ าษาเกาหลีทเี่ ขยี นด้วยอักษรโรมนั แมจ้ ะมี ตารางเทยี บเสยี งสระ และพยัญชนะตามทอ่ี อกเสยี งในภาษาเกาหลมี าตรฐานให้ไว้เป็นแนวทางกต็ ามแตผ่ ูท้ ่ีใช้หลกั การเทยี บเสยี งนเี้ ป็นลว้ นแลว้ แต่เปน็ ผรู้ ้แู ละศึกษาภาษาเกาหลีทัง้ สน้ิ จึงไม่มีความจาเป็นต้องเขยี น ทบั ศัพท์ภาษาเกาหลผี ่านทางอกั ษรโรมันอกี ผเู้ ขยี นจึงไดป้ รับหลกั เกณฑก์ ารออกเสยี งภาษาเกาหลีเป็นภาษาไทยขน้ึ แล้วให้นักศกึ ษาใช้เป็นเกณฑก์ ลางในการแปลเบอ้ื งตน้ พบวา่ นกั ศึกษาสามารถแปลคาวิสามานยนามภาษาเกาหลีได้สอดคลอ้ งตรงกนัและมีเอกภาพมากกวา่ ตอนที่ตา่ งคนต่างใชห้ ลักเกณฑท์ ี่ตนเองถนัดและคนุ้ เคยซง่ึ จากสาเหตุเบอื้ งต้นก่อใหเ้ กิดงานวจิ ัยช้ินน้ีทีม่ ลี าดับข้ันตอนในการศกึ ษาดังตอ่ ไปน้ี1. ทาการสารวจวา่ ณ ปจั จบุ ันนีผ้ ้ใู ช้ภาษาเกาหลีทว่ั ไปมกี ารทบั ศพั ท์คาวิสานยนามชื่อคน ชอื่ สถานท่ีและชอ่ื อาหารเกาหลเี ชน่ ไรบา้ ง โดยยดึ หลกั เกณฑท์ ไ่ี ดป้ รับเพ่มิ เตมิ จากราชบัณฑติ ยสถานดงั ทไ่ี ด้แสดงไว้ใน <ตาราง 2.>และ <ตาราง 3.> รวมทัง้ หลักเกณฑท์ วั่ ไปในการทับศัพท์ภาษาเกาหลที ่ีสานักงานราชบณั ฑติ ยสภากาหนดขึน้ เปน็ เคร่ือ งมอื ในการศกึ ษาสารวจ และเสนอแนะแนวทางในการทับศพั ทค์ าวิสามายนามไว้ผูใ้ ชภ้ าษาเกาหลที ่วั ไปพจิ ารณาวา่ เหมาะสมต่ อการนาไปใชห้ รือไม่2. แบ่งหมวดหมูข่ องคาวสิ ามานยนามท่ใี ช้ในการวิจยั ออกเปน็ 3 หมวด คอื คาวิสามานยนามท่ตี ง้ั ข้นึ เฉพาะเพื่อเรียกชอื่ คน ช่อื สถานทีแ่ ละช่ืออาหารแลว้ ทาการสารวจการทับศพั ท์คาวสิ ามานยนามท่ีพบในสอ่ื ต่าง ๆ

34 ท่ีเขา้ มาในประเทศไทย เช่น ละคร ภาพยนตร์ นิตยสารไทย-เกาหลี หนังสือและเวป็ ไซต์เพ่ือการทอ่ งเท่ยี วไทยเกาหลีท้ังสิ้น-300 คา3. นาคาวสิ ามานยนามท่สี ารวจไดใ้ นข้อท่ี 2.เปรียบเทยี บกับหลกั เกณฑ์การทับศพั ทภ์ าษาเกาหลที ี่แสดงไว้ใน<ตาราง 2.>, <ตาราง 3.> และหลกั การท่วั ไปในการทบั ศัพทภ์ าษาเกาหลี ทสี่ านกั งานราชบัณฑติ ยสภากาหนดไว้ผลการศกึ ษาผลจากการใช้หลักเกณฑ์การทบั ศพั ท์ภาษาเกาหลีเทยี บเสียงคาวิสามานยนามภาษาเกาหลีพบวา่ คา วสิ ามานยนามทพ่ี บในปัจจุบนั นมี้ จี ดุ ทไ่ี มต่ รงตามหลกั เกณฑ์การทบั ศัพทภ์ าษาเกาหลขี องราชบัณฑติ ย สถานอยูม่ าก-แต่ส่วนหน่ึงเป็นเพราะมกี ารทับศัพท์มาจากตัวอกั ษรโรมันไม่ได้ทบั ศัพทห์ รอื เทียบเสยี งเป็น ภาษาไทยจงึ ขอตดัประเดน็ นกี้ ารทบั ศัพทใ์ นกรณีออกโดยตวั อยา่ งการเทียบเสยี งคาวิสามานยนาม ภาษาเกาหลเี ปน็ ภาษาไทยทใี่ ช้กันอยใู่ นปจั จุบนั ท่ผี เู้ ขียนได้สารวจไว้มีตัวอยา่ งดังตอ่ ไปน้ี<ตาราง4.>ตวั อย่างการเทียบเสียงคาวสิ ามานยนามภาษาเกาหลใี นปัจจุบนั ช่อื คน ชือ่ สถานท่ี ชื่ออาหารคาศพั ท์ คาทบั ศัพท์ คาทับศพั ท์ คาศพั ท์ คาทับศัพท์ คาทบั ศพั ท์ คาศัพท์ คาทบั ศพั ท์ คาทบั ศัพท์ ท่ีใช้กันทัว่ ไป ที่ควรจะใช้ ทใ่ี ช้กันทวั่ ไป ที่ควรจะใช้ ท่ใี ช้กันทวั่ ไป ทีค่ วรจะใช้강동원 คังดองวอน คงั ดงวอ็ น 낙산사 วดั นัคซันซา วดั นกั ซนั 갈비탕 คาลบทิ ัง คัลบีทงั고현정 โกฮยอนจอง โคฮยอ็ นจอ็ ง 불국사 วดั พกู ุกซา วัดพุลกุกซา 된장 เดนจัง ทเวนจงั구혜선 กูเฮชอน คฮู เยซอ็ น 신흥사 วดั ชนิ ฮนั ซา วดั ชนิ ฮึง 비빔밥 พิบิมบบั พบี มิ ปับ배슬기 เเบโซลกิ แพซึลกี 조계사 วัดโซเกซา วดั โชกเย 만두국 มลั ดกุ กุ มันดูกกุ성유리 ซองยรู ิ ซ็องยรู ี 경주 เคียงจู คย็องจู 불고기 พุลโกกิ พุลโกกี이병현 อบี ยองฮยอน อีพยอ็ งฮย็อน 인사동 ย่านอินซาดอง ย่านอินซาดง 생선구이 แซงซอน กยุ แซง็ ซ็อน คูอี จากการยึดหลกั เกณฑ์ท่ไี ดป้ รบั เพ่ิมเติมจากราชบัณฑติ ยสถานดังท่ไี ด้แสดงไวใ้ น <ตาราง 2.>และ <ตาราง3.> รวมท้งั หลกั เกณฑท์ ่ัวไปในการทบั ศพั ทภ์ าษาเกาหลที สี่ านักงานราชบัณฑติ ยสภากาหนดข้ึน เป็นเคร่อื งมอืในการศึกษาสารวจคาทับศัพท์วสิ ามานยนามภาษาเกาหลีในภาษาไทยแลว้ น้นั สามารถสรุปผลการสารวจออกเปน็ ข้อ ๆ ดงั ทแ่ี สดงไวใ้ นตารางตอ่ ไปน้ี<ตาราง5.> ผลสรุปการสารวจการทบั ศัพทค์ าวสิ ามานยนามภาษาเกาหลเี ปน็ ภาษาไทยคาศพั ท์ คาทับศพั ท์ คาทับศัพท์ หมายเหตุ ทใ่ี ช้กนั ท่วั ไป ท่ีควรจะใช้ㅤ희 กาฮี คาฮี พยัญชนะ ㄱ,ㄷ,ㅂ,ㅈ เป็นพยัญชนะทีอ่ อกเสียง คช เม่ือวางอยู่ใน ตาแหนง่ ,พ,ท, พยญั ชนะต้น คังมินคยอง, คัง มินกย็อง พยญั ชนะ ㄱ,ㄷ,ㅂ,ㅈ เปน็ พยัญชนะทอ่ี อกเสยี ง กจ เมือ่ วางอย่ใู น ตาแหนง่ ,บ,ด,강민경 กงั มินกยอง พยญั ชนะตน้ ของพยางค์อืน่ ๆ박명수 พัคเมยี งซปู ารค์ ,เมยี ง ยดึ หลักการสะกดคาในแมส่ ะกดของไทยและเกาหลี )จาก พัค เปน็ พัก( ซ,ู พัก มย็องซู ใสเ่ คร่ืองหมายไม้ไตค่ ู้ (็ )ลงในคาควบกลา้ พักมยองซู เวน้ วรรคระหวา่ งนามสกุลและชอื่ เพอื่ หลกี เล่ียงปญั หาการออกเสียงชอื่ ทว่ี างอยู่ใน( )ตาแหนง่ พยางคแ์ รก เม่ือไม่ไดเ้ อ่ยถึงนามสกุลดว้ ย คมิ ฮีชอน คิมฮีชอ็ ล ยึดหลกั การสะกดคาในแม่ ㄹ เกาหลี เทียบไดก้ ับ ( ”ล“จากสะกดดว้ ย)”ล“ เป็น ”น“김희철 คมิ ฮีชอ่ น ออกเสียงสระทม่ี พี ยญั ชนะทา้ ยท่มี ีตัวสะกดเป็นสระเสียงส้ัน – จาก(อ เปน็ )็ ไมใ่ ส่วรรณยกุ ต์ในการทับศพั ท์(권)유리 ยูรยิ ู ,รี ยรู ี ออกเสยี งสระท่ไี มม่ พี ยัญชนะท้ายเป็นสระเสียงยาว จาก(ิ เป็น )ี만두 มันดุ มันดู ออกเสียงสระท่ไี มม่ พี ยญั ชนะท้ายเปน็ สระเสยี งยาว จาก(ุ เป็น )ู황수정 ฮวางซจู องฮวังซู ,จง ฮวังซจู ็อง ออกเสียงสระทีม่ ีพยัญชนะท้ายทม่ี ีตวั สะกดเป็นสระเสียงสนั้ - จาก(าเป็น )ั ออกเสียงสระทม่ี พี ยญั ชนะทา้ ยทีม่ ีตวั สะกดเปน็ สระเสยี งส้นั – จาก(อ เปน็ )็

35구하라 คฮู ารา่ กูฮา ,รา คฮู ารา ไม่ใสว่ รรณยกุ ตใ์ นการทบั ศพั ท์김현중 คิมฮยอนจุง คมิ ฮยอ็ นจงุ ซมั เกียพซาล ออกเสียงสระทม่ี ีพยัญชนะท้ายทม่ี ตี วั สะกดเปน็ สระเสยี งสั้น – จาก(อ เป็น )็삼겹살 ซัมกยอบซัล ซมั กยอ็ บซลั ในกรณที ีเ่ ปน็ คาควบกล้าให้ใส่เครอื่ งหมาย ็ วัดชนิ ฮงึ ซา ออกเสยี งสระทีม่ ีพยัญชนะท้ายที่มตี ัวสะกดเป็นสระเสียงส้นั - จาก(าเป็น )ั싞흥사 เกาะคงั ฮวาโด วัดชินฮงึ คาทีบ่ อกประเภทของชอ่ื เฉพาะไมต่ อ้ งทบั ศัพท์ซา้ อกี ซา(= วดั )강화도 เกาะคงั ฮวา ถา้ หินลาวามนั จางกูล คาทบ่ี อกประเภทของชื่อเฉพาะไม่ตอ้ งทบั ศัพท์ซา้ อีก โด(= เกาะ)만장굴 ถาหนิ ลาวามันจัง คาท่บี อกประเภทของช่ือเฉพาะไม่ตอ้ งทบั ศพั ท์ซ้าอีก กุล(= ถ้า) ออกเสยี งสระทีม่ ีพยญั ชนะท้ายท่มี ตี ัวสะกดเปน็ สระเสียงสน้ั - จาก(าเป็น )ั ผลการศกึ ษาสารวจท่ีอยู่ใน <ตาราง 5.>น้นั เป็นเพียงการยกตวั อยา่ งการทบั ศัพท์คาวสิ ามานยนามที่พบ ในปัจจุบนั ประกอบคาอธิบายวา่ ลักษณะของการทบั ศัพทเ์ มื่อยึดหลักเกณฑก์ ารทับศัพท์ตามบทความฉบบั นี้ปญั หาท่พี บเห็นมากทส่ี ุดคือ1การทบั ศัพทค์ าวสิ ามานยนามท่เี ป็นชื่อคน เนอ่ื งจากการเรยี กชื่อคนใน ภาษาเกาหลีมกั เรยี กตดิ กันกับนามสกุล โดยวางนามสกลุ ไวข้ ้างหนา้ แลว้ วางชอื่ ต่อจากนามสกุลอีกที เช่น ชื่อนักแสดงเกาหลีวา่ “하정우”เวลาออกเสียงช่อื “ โดย ”ฮาจอ็ งอู“ นามสกุลคนเกาหลมี ักจะออกเสียงว่า-하คอื ”“ นามสกุล และ정우คือ ชื่อ ซ่ึงหากเอ่ยชอื่ ต่อจากนามสกลุ ติดกนั เช่นนีก้ ็ไม่มีปัญหาการทับศพั ทเ์ กิดขน้ึ ”“ เพราะเปน็ ไปตามกฏการออกเสียงวา่ พยญั ชนะ ㄱ,ㄷ,ㅂ,ㅈ เป็นพยญั ชนะทอี่ อกเสียง คช เมื่อวางอยู่,พ,ท, ในตาแหน่งพยญั ชนะต้นของพยางค์แรก แตห่ าก ㄱ,ㄷ,ㅂ,ㅈ วางอยู่ในตาแหน่งพยญั ชนะต้นของพยางค์อืน่ ๆจะออกเสยี งว่า “ก“แทน ดงั นั้นเมื่อเอ่ยชือ่ คนเกาหลโี ดยไมเ่ รยี กนามสกุลว่า”จ,บ,ด,정우 เสียงพยญั ชนะตน้ ”“ㅈจดุ นีจ้ ึงเปน็ ปัญหาหนึง่ ของการ เทียบเสียงและทบั ศพั ท์ ”จ“ แทนทจี่ ะเป็น ”ช“ จงึ จาเปน็ ต้องออกเสยี ง ”คาวสิ ามานยนามทีเ่ ป็นชือ่ คน ผเู้ ขียนจึงขอเสนอแนะแนวทางในการทบั ศัพทช์ ือ่ คน เกาหลวี ่าใหเ้ ทยี บเสยี งแยกระหวา่ งชอ่ื และนามสกลุ เพือ่ ใหเ้ กดิ ความเปน็ เอกภาพเช่น ชอื่ 박지연 ให้แยกช่ือกับนามสกุลออกจากกนั เป็น”แพ็ก ชยี อ็ น“ ช่อื 최강희 ใหแ้ ยกชอื่ กบั นามสกุลออกจากกนั เปน็ ”ชเว คงั ฮี“ ส่วนปญั หาท่พี บเหน็ มากประการที่ 2คอื การออกเสยี งสระในกรณขี องคาศัพท์ท่ีไมม่ พี ยญั ชนะปดิ หรือตวั สะกดพบวา่ มกั มกี ารทับศัพท์โดยใช้สระเสยี งสนั้ แตค่ วรใชอ้ ักษรเสียงยาวในการทับศพั ท์เพอ่ื ให้ได้เสยี ง ภาษาเกาหลีท่ีชัดเจนเช่น “기” ในคาวา่ “불고기” นนั้ ใหอ้ อกเสียงเปน็ เสียงยาวว่า ”กิ“ แทน ”ก“ี“ 지” ในคาวา่ “정은지” น้ันใหอ้ อกเสยี งเป็นเสียงยาววา่ ”จิ“ แทน ”จี“ ปญั หาประการท่ี 3 คอื การใช้แม่สะกดไมต่ รงตามมาตราตวั สะกดของภาษาเกาหลีและภาษาไทยเชน่ “박”ทมี่ ีตัว “ㄱ”เป็นตวั สะกด ให้ออกเสียงสะกดดว้ ยแม่ ไม่ใช่ ”พกั “ จงึ สะกดวา่ ”ค“ ไมใ่ ช่ ”ก“”พัค““ 철”ท่ีมีตัว “ㄹ”เปน็ ตัวสะกด ใหอ้ อกเสียงสะกดด้วยแม่ ไมใ่ ช่ ”ชอ็ ล“ จึงสะกดวา่ ”น“ ไม่ใช่ ”ล“”ชอ็ น“ ปญั หาประการที่ 4 คือคาวสิ ามานยนามเกาหลที ี่เทยี บเสยี งเปน็ ภาษาไทยปจั จุบนั ไม่ใช้ไม้ไต่คู้ ()็ ซงึ่ ปกตแิ ลว้ไมไ้ ตค่ ่จู ะใช้แทนสระเสียงสั้นลดรปู เมือ่ มพี ยัญชนะทา้ ยหรอื ตัวสะกด ใส่เพอ่ื ให้เห็นวา่ คาศพั ท์ ทีเ่ ทยี บเสยี งมานัน้ มนั เปน็ คาท่แี ตกตา่ งจากคาในภาษาไทย หลีกเล่ียงความหมายแฝง และชว่ ยใหผ้ ้อู ่าน แยกพยางค์ได้ถูกตอ้ งในกรณีทอ่ี าจเกิดความสับสน (ชยั รัตน์วงศเ์ กยี รติ์ขจร, 2553)

36เชน่ “하지원”คาวา่ “원” ให้ใชไ้ มไ้ ตค่ แู่ ทนเสยี งสระเสียงสั้นลดรปู ดว้ ย จึงทบั ศพั ท์ไดว้ า่ ฮา ช“ี วอ็ น ”“ 박민영”คาวา่ “영” ใหใ้ ช้ไมไ้ ต่คแู่ ทนเสียงสระเสยี งส้นั ลดรูปดว้ ย จึงทบั ศพั ทไ์ ดว้ ่า พกั มนิ “ยอ็ ง”“ 현빈”คาวา่ “현” ให้ใชไ้ ม้ไต่คู่แทนเสยี งสระเสยี งส้ันลดรปู ด้วย จึงทบั ศัพท์ไดว้ ่า “ฮย็อนบิน” ปัญหาประการท่ี 5 คือยังมกี ารทบั ศัพทค์ าวิสามานยนามทางภูมศิ าสตรท์ ่ีบอกประเภทของชื่อเฉพาะ จึงไม่จาเป็นตอ้ งทับศัพทซ์ า้ อกี ใหเ้ หน็ อย่มู ากมาย เชน่ “광화문”คาว่า“문”แปลว่า ”ประตู“อยูแ่ ลว้ จงึ ทบั ศัพทว์ า่ ”ประตูควงั ฮวา“บทสรปุ และข้อเสนอแนะ เหตผุ ลประการสาคญั ทีผ่ เู้ ขียนใหค้ วามสนใจศกึ ษาเรอื่ งการทับศัพท์คาวิสามานยนามภาษาเกาหลเี ปน็ภาษาไทยเพราะเกดิ ปญั หาการทับศัพทค์ าวิสามานยนามภาษาเกาหลีในการจัดการเรยี นการสอนวชิ าการแปลภาษาเกาหลีเบื้องตน้ เนื่องจากนักศึกษาแปลน ออกมาในทบั ศัพทค์ าวิสามานยนามภาษาเกาหลีคาเดยี วกั/ลกั ษณะที่แตกตา่ งกัน ผ้เู ขียนจงึ ไดน้ าหลักเกณฑก์ ารทบั ศพั ทข์ องราชบณั ฑิตยสถานใหน้ กั ศกึ ษา ยึดเปน็ เกณฑ์กลางในการทบั ศัพท์พบว่านักศกึ ษาสามารถแปลคาวิสามานยนามไดเ้ ปน็ เอกภาพ มากย่ิงข้นึ ผเู้ ขียนจึงสารวจการทบั ศัพท์คาวสิ ามานยนามภาษาเกาหลเี ป็นภาษาไทยที่พบเห็นอยู่ในชวี ิต ประจาวนั ตามสอื่ ส่ิงพมิ พ์ทวั่ ไปแล้วพบวา่ มคี วามไม่สอดคลอ้ งตรงกนั อยู่มากมายหลายคาเช่นกนั โดยในบทความน้ีผู้เขยี นไดเ้ สนอแนวทางให้ผรู้ ้แู ละผู้ท่ีศกึ ษาภาษาเกาหลีท่วั ไปลองใชห้ ลกั เกณฑก์ ารทบั ศัพทภ์ าษาเกาหลีเปน็ ภาษาไทยของราชบัณฑติ ยสถานทผี่ ่านการพิจารณาใหค้ วามเหน็ ชอบและประกาศบังคบั ใชอ้ ยา่ งเป็นทางการแล้วให้เปน็ประโยชน์เพ่อื ใหก้ ารทับศัพทค์ าวสิ ามานยนามภาษาเกาหลีเป็นภาษาไทยเป็นเอกภาพย่ิงขนึ้ ทง้ั น้ีการศึกษาครงั้นเ้ี ป็นเพยี งการศกึ ษาเชิงสารวจ และในโอกาสต่อไปผเู้ ขยี นมคี วามสนใจทจี่ ะทาการศกึ ษาเรือ่ งการทบั ศพั ทค์ าวิสามานยนามภาษาเกาหลใี นภาษาไทยเชงิ ปฏบิ ตั ิในอนาคต บรรณานกุ รมชยั รตั น์ วงศ์เกียรตข์ิ จร. (2553).พจนานุกรมคาสมั ผัส. (พมิ พค์ รัง้ ที่ 2). กรงุ เทพฯ: จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั ,ราชบัณฑิตยสถาน, .(2555).หลกั เกณฑ์การเขยี นคาทบั ศัพท์ภาษาเกาหล.ี กรุงเทพฯ: ราชบณั ฑิตยสถาน.ราชบณั ฑิตยสถาน . (2546). อ่านอยา่ งไร เขยี นอย่างไร.กรงุ เทพฯ : ราชบัณฑติ ยสถาน ,고려대학교 민족문화연구원 .표준 한국어발음연습 2.서울: 고려대학교 출판부 ,2546พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน พ .ศ.2542 .วิสามานยนาม แหล่งทมี่ า . http://rirs.3royin.go.th/word/37word--37a.0asp/เข้าถงึ เมื่อ 1-5 ตลุ าคม 2559.วิกิพเี ดีย สารานุกรมเสรี .ไม้ไตค่ .ู้ แหลง่ ท่มี า https://th.wikipedia.org/wiki/ .เข้าถึงเมือ่ 1-5 ตลุ าคม 2559.Korea Tourism Organization (KTO).(2559). คมู่ ือทอ่ งเท่ยี วเกาหลี : แหล่งท่มี า )ออนไลน(์ . http://kto.or.th/เข้าถงึ เม่ือ 3 ตลุ าคม 2559.TLC บนั เทิงเกาหล.ี 2005-2016. ดาราเกาหล.ี แหล่งทม่ี า :http://korea.tlcthai.com/เข้าถึงเมื่อ 1-5 ตลุ าคม 2559.Chill out Korea(핚국여행). (2015). 15 สถานท่ที ่องเทย่ี วหา้ มพลาด ในเกาหลี. .)ออนไลน(์ : แหล่งทม่ี าhttp://www.chilloutkorea.com/15-dont-miss-destinations-in-korea/. เขา้ ถงึ เม่อื 1-5 ตลุ าคม 2559.

37Google.ดาราเกาหล.ี อาหารเกาหลี ,สถานทีท่ ่องเทย่ี วในเกาหลี ,แหล่งที่มา https://www.google.co.th. เข้าถึงเม่อื 1-5 ตุลาคม 2559.Naver.한국 배우, 한국 가수, 한국 관광지, 한국 음식.แหล่งทีม่ าhttp://www.naver.com/. เข้าถึงเมื่อ 1- 5 ตลุ าคม 2559.

38 Korean Language for Tourism: Curriculum Development for Thai Learners basic research 태국인 학습자 대상의 관광 한국어 교과 과정 설계를 위한기초연구 Cha Yuna, Juthamad Boonchoo Naresuan University This research paper focuses on addressing the course-planning process and determiningthe appropriate approaches to teaching and learning of Korean language for Tourism withthe aim of enhancing the effectiveness of the training courses for both Thai universitylearners and people wishing to become licensed tourist guides. The interest in conductingthis research comes from the researcher’s own observation on the lack of tourist guides withexcellent command of Korean language in comparison to the increasing number of Koreanvisitors to Thailand. It is unarguable that one of the contributing factors to this shortage ofqualified tourism professionals is the ineffectiveness of courses on Koran language fortourism. Regardless of the fact that such courses have long been offered by universities andtourism organizations in Thailand, they are still far from success due to the lack ofinstructional materials, disorganized lesson plans and inefficient teaching methods. At present, it is apparent that university graduates with Korean language degrees andeven those who have passed the training courses in Korean language for tourism are unableto make effective use of their language skills when facing tourism related issues. This mayhave been attributed to the fact that the teaching and learning of Korean language inThailand emphasizes only on enhancing the learners’ knowledge of grammar andvocabulary. When it comes to reading and writing, learners are also expected to focus onlyon everyday life stories. Language knowledge and skills related to tourism have thusremained a rather neglected area. In order to gain some insight into this problem, thequestionnaire will be used to collect information from the lecturers and the learners - boththose who are current taking and those who have already taken Korean language for tourismcourses. The data gained will be used to define the scope of the course, plan the lessonsand determine teaching methods. Once implemented, this Korean language for tourismcourses will emphasize on improving learners’ speaking, listening, and vocabulary skillstogether with giving them opportunity to practice using language in different roles andsituations. It is hoped that this research will enhance the effectiveness of Korean languagefor tourism courses for Thai learners and help increasing a number of qualified tourismprofessionals with excellent command of Korean language.

39키워드:관광 핚국어, 태국 관광 핚국어, 핚국어 교육, 핚국어 교과 과정, Korean for Tourism Ⅰ. 서롞 A. 연구의 필요성 및 방법 최귺 태국 내에서 핚국어를 학습하는 태국읶 학습자든의 학습 목적이 다양해지고 있다. 태국 내대학교에서 핚국어를 전공하는 태국읶 학습자의 경우 읷반 목적의 생홗 핚국어 교육의 비중이높지맊 점차 특정핚 직업에 요구되는 내용과 학습 기술을 다룪 다양핚 교과목이 개설이 늘고 있는추세이다 1 . 그중 관광 핚국어는 1999 년 송클라 대학교가 최초로 개설핚 이후 현재 태국 내핚국어학과가 개설된 대학교뿐맊 아니라 핚국어학과 개설되지 않는 읷부 대학교에서도 제 2 외국어선택과목이나 교양 선택으로 „호텔 핚국어‟, „관광 핚국어‟ 강좌가 개설되어 있다. 이는 태국에서법적으로 현지 가이드를 찿용하는 겂이 의무화되어 있으므로 보다 전문적읶 관광 가이드 양성을위해 맋은 학교에서 관광 핚국어 수업이 개설되고 있는 겂으로 보읶다. 하지맊 읷부 학교에서는 관광핚국어 수업이 읷반 생홗 핚국어 수업과 큰 차이 없는 교육과정으로 운영되고 있고 태국읶 학습자를위핚 관광 핚국어 교재도 단 핚 권으로 매우 부족핚 실정이다. 그로 읶해 관광 핚국어 수업을짂행하는 교사든은 전문적읶 교육 내용 제공에 어려움을 겪고 있다고 호소하고 있으며, 학습자든은수업에 대핚 맊족도가 떨어지는 겂으로 조사되었다. 이같이 학생든과 교사든이 어려움을 겪는 이유는 태국 내에서 관광 핚국어 교재 개발 및 교육과정 설계 연구가 제대로 시도되고 있지 않기 때문으로 판단된다. 지난해 태국 문화 관광체육부가조사핚 통계 자료를 통해 태국을 찾는 핚국읶 관광객의 수는 해마다 증가하며 매년 증가 속도 또핚빨라지고 있었다.2태국 내 핚국읶 관광객의 양적 증가 현상은 핚국읶을 대상으로 핚 여행 사업의성장과 더불어 핚국어 의사소통이 가능핚 태국읶 및 태국읶 전문 관광 가이드 고용의 성장 추세로도이어지고 있어 핚국어 교육을 받는 학습자에게 취업의 측면에서 반가운 소식이 아닐 수 없다. 하지맊학습자에게 제공되는 교육의 내용이 읷반 생홗 핚국어와 큰 차이가 없다면 관광 핚국어에 대핚기초적읶 지식 습득읶 수업의 본 목적에 달성하기가 어렵고 학습자의 학습 동기 유발을 이끌어내기어려울 겂이다. 이러핚 문제를 해결하기 위해서는 태국 내에서 짂행되는 관광 핚국어 교육 자료 점검 및학습자든의 요구 조사를 토대로 전문적읶 관광 핚국어 지식을 배양핛 수 있는 교육 방앆을 마렦해야핚다. 이를 위해 본고는 대상 학습자 집단의 특성과 태국 내 대학교에서 짂행되는 관광 핚국어 교육현황과 문제점을 살펴보고 교재 개발을 위핚 학습자 및 교사 요구조사를 시행하고자 핚다. 후에 이를붂석하여 태국이라는 지역적 특수성을 고려핚 전문적읶 교과 과정 설계 제시를 통핚 구체적읶 교재개발의 방향을 제앆핛 겂이다.1관광 한국어, 비즈니스 한국어, 매스 커뮤니케이션 한국어, 한국 방송언어 등2태국 문화관광체육부자료에 따르면 2012년 태국을 찾은 한국인은 1,163,619명, 2014년 2013년 태국 반정부 인한 안 전의 공포가 확산되면서 잠시 주춤하다 다시 그 이듬해부터 증가하였다. 발표에 따르면 매년 한국인 관광객의 방 문 증가 속도 또한 점점 빨라지고 있었다.

40 Ⅱ. 이롞적 배경 A. 대상 학습자 집단의 특징 본 연구는 핚국어학과가 개설된 태국 내 대학교뿐맊 아니라 핚국어학과 개설되지 않는 읷부대학교에서도 제 2 외국어 선택과목이나 교양 선택으로 „호텔 핚국어‟, „관광 핚국어‟가 개설이되어있다는 점과 읷부 태국 내 어학 기관이나 가이드 연수원에서도 관광 핚국어 수업이 이루어지고있다는 사실을 고려하여 학습 대상자를 태국 현지 대학생으로 규정하지 않고 기초적 핚국어 실력을배양핚 취업 전의 관광 핚국어를 수강하고자 하는 모듞 태국읶 중·고급 학습자 집단을 대상으로 핚다. 태국 내에서 핚국어를 배우는 태국읶 학습자의 경우 각 대학에서 출판되는 핚국어 교재로 읷반목적(general purpose)의 생홗 핚국어 교육이 이루어짂다. 따라서 이든은 읷상생홗에서 핚국읶과원홗핚 의사소통을 하거나 핚국 생홗에 필요핚 의사소통 능력 함양을 기본적읶 교육의 목표로두지맊 관광 핚국어 수업을 수강하는 학습자의 경우 교육 목적은 이와는 조금 다르다. 전문적읶지식이나 경험이 부족핚 이든은 핚국어로 관광 앆내를 위해, 가이드 자격증 취득을 위해, 여행사취업을 위해 등과 같이 어떤 특정핚 능력 기술 배양을 목표로 하기 때문에 읷반 목적의 핚국어교육과는 다른 언어 학습과 내용 학습이 이루어져야 핛 겂이다. 이미혜(2008)는 핚국어 교육을세붂화하여 하위붂류하였는데 공통 핚국어라는 개념 아래 읷반 목적 핚국어와 특정 목적 핚국어가있고 특정 목적 핚국어 밑에 학문 목적 핚국어가 있으며 다시 그 밑에 읷반적 학문 목적 핚국어와특정 목적 핚국어를 구붂하였다. 읷반 목적 핚국어란 핚국어가 통용되는 읷반적 사회생홗을 위핚의사소통을 목적으로 하듞가 다양핚 읷반 목적의 핚국어 능력 습득을 위해 선행적으로 요구되는수준의 핚국어이며, 특수 목적 핚국어는 핚국어가 통용되는 학업, 직업과 같은 전문 붂야의 생홗을위핚 핚국어 의사소통이라듞가, 다양핚 특수 목적의 핚국어 능력을 습득하기 위해 요구되는 수준의핚국어를 지칭했다. 이런 개념든을 이용해서 말하자면 본고에서 논하는 대상 학습자 집단은 특정 목적 핚국어교육의 범주에 속하며 이든에게는 읷반 목적의 핚국어 교육과는 다른 교육의 내용이 필요하다. 또핚직업을 위핚 특정 목적 핚국어 교육에는 핚국어를 사용하게 될 다양핚 상황든이 예측핛 수 있기때문에 의사소통의 모듞 능력을 모두 다루지 않고 제핚된 영역 즉, 다른 영역에 비해 상대적으로맋이 사용되는 영역을 예측하여 높은 비중을 두고 그 언어 능력의 향상을 추구핛 수 있다. 예를 든어관광 가이드를 핛 경우 업무에서 태국 관광지 소개 및 해설, 여행 상품 소개, 관광 핚국어 통역 등이요구되기 때문에 인기나 쓰기보다는 유창핚 말하기와 듟기 능력이 더 중시된다. 따라서 이든을대상으로 핚 핚국어 교육은 말하기, 듟기, 인기, 쓰기의 모듞 기능을 다루되 구어 의사소통 기능향상을 위해 말하기와 듟기에 높은 가중치를 부과하여 교육핛 필요가 있다. 이상을 정리하면 본고에서 논하는 대상 학습자 집단의 특징은 다음과 같이 정리될 수 있다. 첫째,핚국어로 관광 앆내를 위해, 가이드 자격증 취득을 위해, 여행사 취업을 위해 등과 같이 취업 전 어떤특정핚 능력 기술 배양에 붂명핚 교육 학습의 목적이 있으므로 이든에게는 읷반 목적의 핚국어교육과는 다른 교육의 내용이 필요하다. 둘째, 기초적읶 핚국어 실력을 갖추고 있지맊 관광 핚국어에대핚 전문적읶 지식이나 경험이 부족하다. 셋째, 태국 관광지 소개 및 해설, 여행 상품 소개, 관광