รายงาน

รายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ธรี ดา แก้วบุญปัน โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สานักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

ก บทสรุปของผู้บริหาร ชื่อเร่ือง รายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ผรู้ ายงาน นางธีรดา แกว้ บุญปัน รองผูอ้ านวยการโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม ............................................................................................................................................................. รายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งาน เขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 มีวตั ถุประสงคข์ องการรายงาน เพื่อศึกษาการดาเนินงาน ระบบประกนั คุณภาพภายในของโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษา มธั ยมศึกษา เขต 35 และศึกษาความพึงพอใจการดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพภายในของ โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 กลุ่มตวั อยา่ งท่ีใช้ ในการรายงานคร้ังน้ี ประกอบดว้ ย ผบู้ ริหาร จานวน 4 คน ขา้ ราชการครู จานวน 54 คน คณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐาน จานวน 13 คน นกั เรียนจานวน 297 คน ผปู้ กครองนกั เรียน จานวน 297 คน รวมท้งั สิ้น 658 คน เครื่องมือท่ีใชใ้ นการเกบ็ รวบรวมขอ้ มูลเป็ นแบบสอบถามแบบ มาตราส่วนประมาณค่า(Rating Scale) 5 ระดบั จานวน 2 ฉบบั สถิติท่ีใชใ้ นการวเิ คราะห์ขอ้ มูล ไดแ้ ก่ ความถ่ี ร้อยละ คา่ เฉลี่ยเลขคณิต และคา่ ความเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการรายงานสรุปไดด้ งั น้ี 1.ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นกาหนดมาตรฐานการศึกษา ของสถานศึกษาโดยผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษาพบวา่ ผลการ รายงานในภาพรวม มีผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก โรงเรียนมีการแตง่ ต้งั คณะกรรมการเพื่อ กาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาอยา่ งเป็นระบบ 2.ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นการจดั ทาแผนพฒั นา การจดั การศึกษาของสถานศึกษาท่ีมุง่ คุณภาพมาตรฐานของสถานศึกษาของสถานศึกษาโดย ผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษาพบวา่ ผลการรายงานในภาพรวม มี ผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก มีการพฒั นาและปรับปรุง การดาเนินงาน โครงการ กิจกรรม อยา่ งสอดคลอ้ งกบั แผนปฏิบตั ิการประจาปี และแผนพฒั นาการจดั การศึกษาชดั เจนสามารถนาไปใช้ ไดเ้ ป็นรูปธรรม 3.ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นการจดั ระบบบริหารและ สารสนเทศของสถานศึกษาโดยผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษา พบวา่ ผลการรายงานในภาพรวม มีผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก โดยมีการจดั ทาเอกสาร สารสนเทศประจาปี ของสถานศึกษาเพ่อื อานวยความสะดวกในการใชง้ าน

ข 4.ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นการดาเนินงานตาม แผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษาของสถานศึกษาโดยผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษาพบวา่ ผลการรายงานในภาพรวม มีผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก โดยมีกิจกรรม/โครงการ ท่ีดาเนินงานอยา่ งมีส่วนร่วมของครู กรรมการ สถานศึกษาและชุมชน 5.ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นการติดตามตรวจสอบคุณภาพ การศึกษาของสถานศึกษาโดยผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษาพบวา่ ผลการรายงานในภาพรวม มีผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก นาผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพ การศึกษาเป็นขอ้ มูลพ้นื ฐานในการปรับปรุงการปฏิบตั ิงาน และนาผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพ การศึกษาเป็นขอ้ มูลในการจดั ทา รายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษาประจาปี (SAR) 6.ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นการประเมินคุณภาพภายใน ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาโดยผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการ สถานศึกษาพบวา่ ผลการรายงานในภาพรวม มีผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก นาผล การประเมินคุณภาพภายใน เป็นขอ้ มูลพ้ืนฐานในการปรับปรุง การปฏิบตั ิงานในสถานศึกษาอยา่ ง ตอ่ เน่ือง 7.ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นการจดั ทารายงานประจาปี ที่ เป็นรายงานประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาโดยผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และ คณะกรรมการสถานศึกษาพบวา่ ผลการรายงานในภาพรวม มีผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก มี การนาเสนอรายงานตอ่ คณะกรรมการ สถานศึกษาข้นั พ้ืนฐานพิจารณาใหค้ วามเห็นชอบ รับรองผล การประเมิน เพือ่ เป็นแนวทางในการพฒั นาและปรับปรุงตอ่ ไป 8. ผลการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ดา้ นการพฒั นาคุณภาพการศึกษา อยา่ งตอ่ เน่ืองของสถานศึกษาโดยผบู้ ริหารโรงเรียน ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษา พบวา่ ผลการรายงานในภาพรวม มีผลการดาเนินงานอยใู่ นระดบั มาก มีการสร้างเครือข่าย การเรียนรู้ในและนอกสถานศึกษาใหเ้ ป็นศูนยก์ ารเรียนรู้ท่ีโรงเรียนเครือข่ายสามารถเขา้ มาศึกษา เรียนรู้ได้ 9. ผลการศึกษาความพงึ พอใจการดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพภายในของสถานศึกษา โดย นกั เรียนและผปู้ กครอง พบวา่ ระดบั ความพึงพอใจในภาพรวม อยใู่ นระดบั มาก โดยมีประชุม ช้ีแจง ใหค้ วามรู้ ความเขา้ ใจระบบประกนั คุณภาพการศึกษาใหก้ บั ผมู้ ีส่วนเกี่ยวขอ้ งไดร้ ับทราบ อยา่ งทวั่ ถึง มีการจดั สภาพแวดลอ้ มและการบริการที่ส่งเสริมใหผ้ เู้ รียนพฒั นาตามธรรมชาติ นิเทศ กากบั ติดตาม โครงการ/กิจกรรมต่างๆของโรงเรียนอยา่ งสม่าเสมอ มีการพฒั นา ปรับปรุง ระบบ ขอ้ มูล สารสนเทศ ใหม้ ีความถูกตอ้ งและเป็นปัจจุบนั

ค ขอ้ เสนอแนะ จากการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพการศึกษาภายในของโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ทาใหไ้ ดข้ อ้ มูลท่ีสะทอ้ นใหเ้ ห็น สภาพการดาเนินงานโครงการซ่ึงสามารถใชเ้ ป็นแนวทางในการสนบั สนุน ส่งเสริม และวางแผน การปรับปรุงพฒั นาการดาเนินงานในอนาคตอยา่ งตอ่ เนื่อง โดยมีขอ้ เสนอแนะ ดงั น้ี 1.ขอ้ เสนอแนะในการนาผลการประเมินไปใช้ 1.1 โรงเรียนควรพฒั นาแนวทางการดาเนินการระบบประกนั คุณภาพภายในให้ ชดั เจนและสามารถนาไปสู่การปฏิบตั ิได้ 1.2 โรงเรียนเพมิ่ ประสิทธิภาพการติดตามตรวจสอบและทบทวนการดาเนินงานตาม กิจกรรม/โครงการอยเู่ สมอและรายงานอยา่ งต่อเนื่อง 1.3 โรงเรียนควรเนน้ ย้าหรือกาหนดนโยบายการทางานอยา่ งเป็นระบบ มีเป้าหมาย มี การทางานเป็ นทีม 1.4 โรงเรียนควรพฒั นามาตรฐานการศึกษาใหเ้ หมาะสมกบั บริบทของโรงเรียน 1.5 โรงเรียนควรใหผ้ มู้ ีส่วนเกี่ยวขอ้ งการศึกษามาร่วมจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาที่มุ่งคุณภาพมาตรฐานของโรงเรียน 1.6 โรงเรียนควรมีการติดตาม จดั เก็บสารสนเทศในโรงเรียนโดยใหท้ ุกคนเกี่ยวขอ้ ง อยา่ งทว่ั ถึง 1.7 โรงเรียนควรสนบั สนุนทรัพยากรต่างๆท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การศึกษาอยา่ งครอบคลุม มาตรฐานการศึกษา 1.8 โรงเรียนควรมีการอบรมใหค้ วามรู้โดยผเู้ ช่ียวชาญในการติดตามตรวจสอบ คุณภาพการศึกษาของโรงเรียนอยา่ งสม่าเสมอและต่อเน่ือง 2. ขอ้ เสนอแนะในการรายงานคร้ังต่อไป 2.1 ควรมีการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษาที่มีขนาดและ บริบทที่แตกตา่ งกนั เพื่อใชป้ รับปรุงพฒั นาโครงการต่อไป 2.2 ควรมีการรายงานโครงการอื่นๆที่โรงเรียนไดด้ าเนินงานเพื่อสรุปรวบรวมขอ้ มูล ไปใชใ้ นการปรับปรุงและพฒั นาการดาเนินงานโครงการต่างๆใหบ้ รรลุผล

ง กติ ตกิ รรมประกาศ รายงานการประเมินโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ฉบบั น้ี สาเร็จลุล่วงไดด้ ว้ ยดีเนื่องจากไดร้ ับ ความกรุณาจากผเู้ ช่ียวชาญหลายทา่ น ซ่ึงทา่ นใหค้ าปรึกษาและคาแนะนา ตรวจสอบแกไ้ ข ตลอดจน ใหข้ อ้ เสนอแนะในการทารายงานฉบบั น้ีใหม้ ีความถูกตอ้ งสมบูรณ์ยง่ิ ข้ึน ผปู้ ระเมินขอขอบพระคุณ เป็นอยา่ งสูง โดยรายนามผูเ้ ช่ียวชาญมีดงั น้ี 1. นายบุญทวี วทิ ยาคุณ ผอู้ านวยการชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม อาเภอเสริมงาม จงั หวดั ลาปาง สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 2. ดร.เทพวรินทร์ เข่ือนปัญญา ผอู้ านวยการชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนไหล่หินวทิ ยา อาเภอเกาะคา จงั หวดั ลาปาง สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 3. นายสมเดช กนั ทาวงศ์ ผอู้ านวยการชานาญการพิเศษ โรงเรียนแมท่ ะวทิ ยา อาเภอแม่ทะ จงั หวดั ลาปาง สังกดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 4. นายมานสั นพคุณ ผอู้ านวยการชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนทุ่งกว๋าววทิ ยา อาเภอเมืองปาน จงั หวดั ลาปาง 5. นางพชั ริน ยอดปนนั ท์ ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ผรู้ ายงานขอขอบพระคุณ ผอู้ านวยการโรงเรียนเสริมงามวิทยาคม คณะครู คณะกรรมการ สถานศึกษาข้นั พ้ืนฐาน ผปู้ กครองนกั เรียน และนกั เรียนโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม และผมู้ ีส่วน เกี่ยวขอ้ งทุกท่าน ซ่ึงมีความสาคญั ยง่ิ ในการดาเนินโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียน เสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 คร้ังน้ี จนดาเนินงาน สาเร็จลุล่วงไปไดด้ ว้ ยดีและบรรลุวตั ถุประสงคท์ ี่กาหนดไว้ คุณคา่ และประโยชน์อนั พึงมีจากการรายงานฉบบั น้ี ผรู้ ายงานขอมอบและอุทิศแด่ผมู้ ี พระคุณทุก ๆ ท่านท่ีมิไดเ้ อ่ยนาม ณ ท่ีน้ี ท่ีมีส่วนในการอบรมสงั่ สอนวทิ ยาการ ความรู้ คุณธรรมแก่ ผรู้ ายงานจนประสบผลสาเร็จในคร้ังน้ี ธีรดา แกว้ บุญปัน

จ คานา รายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งาน เขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ฉบบั น้ี จดั ทาเพื่อเป็ นการรายงานผลการดาเนินงานโครงการ ระบบประกนั คุณภาพภายใน โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษา มธั ยมศึกษา เขต 35 ซ่ึงโรงเรียนไดต้ ระหนกั และมุง่ มน่ั ในการจดั การศึกษาเพื่อพฒั นาคุณภาพ การศึกษาใหม้ ีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาข้นั พ้ืนฐานเพ่ือการประกนั คุณภาพภายในของ กระทรวงศึกษาธิการ การรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน คร้ังน้ี มีวตั ถุประสงคเ์ พ่ือรายงานการ ดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพภายในของโรงเรียนตามกฎกระทรวงกระทรวงศึกษาธิการ วา่ ดว้ ย ระบบ หลกั เกณฑ์ และวธิ ีการประกนั คุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา ระดบั การศึกษา ข้นั พ้นื ฐาน 8 องคป์ ระกอบ คือ การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา การจดั ทา แผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา การจดั ระบบบริหารและสารสนเทศ การดาเนินงาน ตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา การ ประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา การจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็น รายงานประเมินคุณภาพภายใน และการพฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งตอ่ เนื่อง รวมท้งั ความพึง พอใจในการดาเนินงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในของโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม ท้งั น้ี ขอ้ คน้ พบท่ีไดจ้ ากการรายงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 คร้ังน้ี จะเป็นขอ้ มูลสารสนเทศในการ กาหนดนโยบายและแนวทางในการพฒั นาการดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียน เสริมงามวทิ ยาคมใหม้ ีประสิทธิภาพมากยง่ิ ข้ึนต่อไป ผรู้ ายงานหวงั เป็ นอยา่ งยง่ิ วา่ ขอ้ มูล สารสนเทศที่ไดจ้ ากการรายงานที่ไดเ้ สนอไวใ้ นรายงาน ฉบบั น้ี จะเป็นประโยชน์ต่อทุกฝ่ ายที่เก่ียวขอ้ งที่จะนาไปใชใ้ นการดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพ ภายในของโรงเรียนใหบ้ รรลุเป้าหมายตามที่คาดหวงั และขอขอบคุณทุกฝ่ ายที่เก่ียวขอ้ ง ที่มีส่วนร่วม ในการรายงานโครงการคร้ังน้ีใหส้ าเร็จลุล่วงไปดว้ ยดี ธีรดา แกว้ บุญปัน รองผอู้ านวยการโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม

ฉ ฉ สารบญั หนา้ บทสรุปผบู้ ริหาร..................................................................................................................... ก กิตติกรรมประกาศ.................................................................................................................. ง คานา...................................................................................................................................... จ สารบญั .................................................................................................................................... ฉ สารบญั ตาราง.......................................................................................................................... ซ บทท่ี 1 บทนา............................................................................................................................ 1 ความสาคญั และความเป็นมาของปัญหา................................................................... 1 วตั ถุประสงคข์ องการศึกษา...................................................................................... 5 ขอบเขตของการวจิ ยั ................................................................................................. 5 นิยามศพั ทเ์ ฉพาะ...................................................................................................... 6 ประโยชนท์ ่ีไดร้ ับ..................................................................................................... 7 2 เอกสารและงานวิจยั ท่ีเกี่ยวขอ้ ง..................................................................................... 8 พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 ฉบบั แกไ้ ข2545 ฉบบั แกไ้ ข2553 ..... 8 นโยบายการจดั การศึกษา.......................................................................................... 9 การประกนั คุณภาพการศึกษา................................................................................... 11 การประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษา..................................................................... 19 ความพึงพอใจต่อการประกนั คุณภาพภายใน............................................................ 80 งานวจิ ยั ที่เกี่ยวขอ้ ง................................................................................................... 82

ช สารบญั (ต่อ) บทท่ี หนา้ 3 วธิ ีการดาเนินการรายงาน............................................................................................. 92 ประชากรและกลุ่มตวั อยา่ ง....................................................................................... 92 เครื่องมือที่ใชใ้ นการรายงาน.................................................................................... 93 วธิ ีการสร้างเครื่องมือ............................................................................................... 94 การเกบ็ รวบรวมขอ้ มูล.............................................................................................. 96 การวเิ คราะห์ขอ้ มูล................................................................................................... 96 สถิติที่ใชใ้ นการวเิ คราะห์ขอ้ มูล................................................................................ 97 4 ผลการวเิ คราะห์ขอ้ มูล................................................................................................... 100 ตอนที่ 1 ผลการดาเนินงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในของโรงเรียนเสริม งามวทิ ยาคม ปี การศึกษา 2555................................................................. 100 ตอนที่ 2 ผลการวเิ คราะห์ขอ้ มูลความคิดเห็นของกลุ่มตวั อยา่ งต่อผลการดาเนินงาน โครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม........... 116 ตอนท่ี 3 ความพงึ พอใจการดาเนินงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในของ โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม ปี การศึกษา 2555........................................... 144 5 สรุปผลการวจิ ยั อภิปรายผลและขอ้ เสนอแนะ............................................................... 156 สรุปผล.................................................................................................................... 157 อภิปรายผล......................................................................................................... 163 ขอ้ เสนอแนะ............................................................................................................ 176 บรรณานุกรม...................................................................................................................... 178 ภาคผนวก.......................................................................................................................... 184

ซ สารบญั (ต่อ) บทที่ หนา้ ภาคผนวก ก รายชื่อผเู้ ช่ียวชาญตรวจสอบเคร่ืองมือ................................................... 185 ภาคผนวก ข สาเนาหนงั สือขออนุเคราะห์ผเู้ ช่ียวชาญตรวจสอบเครื่องมือ................. 187 ภาคผนวก ค หนงั สือตอบรับเป็นผเู้ ชี่ยวชาญ.............................................................. 193 ภาคผนวก ง โครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35........................ 199 ภาคผนวก จ แบบประเมินความสอดคลอ้ ง................................................................ 219 ภาคผนวก ฉ ตารางแสดงค่าดชั นีความสอคลอ้ งของแบบสอบถาม............................ 233 ภาคผนวก ช ตารางแสดงค่าความเชื่อมนั่ ของแบบสอบถามความพงึ พอใจโครงการ ระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35........................ 247 ภาคผนวก ซ เอกสารและหลกั ฐานการเผยแพร่ผลงานและวฒุ ิบตั รผผู้ า่ นการอบรม หลกั สูตรพฒั นาขา้ ราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาก่อนแต่งต้งั ใหม้ ีและเลื่อนเป็น รองผอู้ านวยการชานาญการพิเศษ........................... 251

ฌ สารบัญตาราง ตารางที่ หนา้ 1 ผลการดาเนินงานดา้ นกาหนดมาตรบานการศึกษาของสถานศึกษา............................... 101 2 ผลการดาเนินงานดา้ นการจดั ทาแผนพฒั นาคุณภาพการจดั การศึกษาของสถานศึกษาท่ี มุง่ คุณภาพมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา............................................................ 103 3 ผลการดาเนินงานดา้ นการจดั ระบบบริหารและสารสนเทศ........................................... 105 4 ผลการดาเนินงานดา้ นการดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา..1. 06 5 ผลการดาเนินงานดา้ นการจดั ใหม้ ีการติดตาม ตรวจสอบคุณภาพการศึกษา.....................107 6 ผลการดาเนินงานดา้ นการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของ สถานศึกษา................................................................................................................... 109 7 ผลการดาเนินงานดา้ นการจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็นรายงานประเมินคุณภาพภายใน (SAR).......................................................................................................................... 112 8 ผลการดาเนินงานดา้ นการจดั ใหม้ ีการพฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งตอ่ เนื่อง.............. 114 9 จานวนและร้อยละของขอ้ มูลพ้ืนฐานของผตู้ อบแบบสอบถามแสดงเพศ กลุ่มตวั อยา่ ง................................................................................................................ 116 10 แสดงคา่ เฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ในภาพรวม............. 117 11 แสดงค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการกาหนด มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดย ผบู้ ริหาร ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการ สถานศึกษาข้นั พ้นื ฐาน............................................................................................... 119 12 แสดงค่าเฉลี่ยและส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการจดั ทา แผนพฒั นาการ จดั การศึกษาของสถานศึกษาที่มุง่ คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา ของสถานศึกษา โดยผบู้ ริหาร ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษา ข้นั พ้ืนฐาน................................................................................................................. 122

ญ สารบญั ตาราง (ต่อ) ตารางที่ หนา้ 13 แสดงคา่ เฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการ จดั ระบบบริหารและสารสนเทศ โดย ผบู้ ริหาร ขา้ ราชการครู และ คณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐาน................................................................. 125 14 แสดงคา่ เฉล่ียและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ น การดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา โดย ผบู้ ริหาร ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐาน................................... 127 15 แสดงคา่ เฉลี่ยและส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการ ติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา โดย ผบู้ ริหาร ขา้ ราชการครู และ คณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐาน................................................................. 130 16 แสดงค่าเฉลี่ยและส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการ ประเมินคุณภาพภายใน ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาโดย ผบู้ ริหาร ขา้ ราชการครู และคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐาน................................. 132 17 แสดงคา่ เฉล่ียและส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการจดั ทา รายงานประจาปี ที่เป็นรายงานประเมินคุณภาพภายในโดย ผบู้ ริหาร ขา้ ราชการ ครู และคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐาน................................................... 135 18 แสดงค่าเฉลี่ยและส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐานของการดาเนินงานโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการ พฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งตอ่ เนื่องโดย ผบู้ ริหาร ขา้ ราชการครู และ คณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐาน............................................................. 138

ฎ สารบัญตาราง (ต่อ) ตารางที่ หนา้ 19 แสดงคา่ ความถี่ และร้อยละของขอ้ เสนอแนะและความคิดเห็นเพ่ิมเติมเก่ียวกบั การดาเนินงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน โรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษา เขต 35....................................... 140 20 จานวนและร้อยละของขอ้ มูลพ้ืนฐานของผตู้ อบแบบสอบถาม แสดงเพศ กลุ่มตวั อยา่ ง...................................................................................................... 144 21 แสดงค่าเฉล่ียและส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐานความพงึ พอใจโครงการระบบประกนั คุณภาพ ภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษา มธั ยมศึกษา เขต 35 ในภาพรวม......................................................................... 145 22 แสดงคา่ เฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานความพึงพอใจโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษา มธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการวางแผน โดย ผปู้ กครองและนกั เรียน................... 146 23 แสดงคา่ เฉล่ียและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานความพงึ พอใจโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษา มธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการดาเนินการ โดย ผปู้ กครองและนกั เรียน................. 149 24 แสดงค่าเฉล่ียและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานความพึงพอใจโครงการระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษา มธั ยมศึกษา เขต 35 ดา้ นการตรวจสอบ โดย ผปู้ กครองและนกั เรียน................. 152 25 แสดงคา่ เฉลี่ยและส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐานความพงึ พอใจโครงการระบบประกนั คุณภาพ ภายในโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษา มธั ยมศึกษาเขต 35 ดา้ นการปรับปรุงพฒั นา โดย ผปู้ กครองและนกั เรียน............ 154

ฏ สารบญั ภาพ ภาพท่ี หนา้ 1 แสดงความสัมพนั ธ์แนวคิดระบบประกนั คุณภาพกบั แนวคิดตามหลกั บริหาร............... 15 2 แสดงกระบวนการปฏิบตั ิงานอยา่ งต่อเนื่องตามวงจร PDCA........................................ 16 3 แสดงความสัมพนั ธ์ของกระบวนการประกนั คุณภาพการศึกษา.................................... 18 4 แสดงข้นั ตอนการดาเนินงานประกนั คุณภาพภายใน..................................................... 23 5 แสดงข้นั ตอนการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา...................................... 33 6 แสดงข้นั ตอนการจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา.............................. 41 7 แสดงข้นั ตอนการจกั ทาแผนปฏิบตั ิการประจาปี ............................................................ 44 8 แสดงกระบวนการดาเนินงานตามวงจร PDCA ในแตล่ ะงานท่ีดาเนินไปพร้อมๆกนั ... 53 9 แสดงรูปแบบการกาหนดผลสาเร็จอยา่ งสมดุลรอบดา้ น.............................................. 54 10 แสดงข้นั ตอนการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา.... 66 11 แสดงข้นั ตอนการจดั ทารายงานประจาปี ของสถานศึกษา............................................ 70

บทท่ี 1 บทนำ ควำมสำคญั และควำมเป็ นมำของปัญหำ การศึกษาเป็นกระบวนการที่ทาใหค้ นมีความรู้และมีคุณสมบตั ิตา่ ง ๆ ท่ีช่วยใหค้ นอยรู่ อด ได้ เป็นประโยชนต์ ่อตนเอง ครอบครัวและสังคมส่วนรวม ดงั น้นั หากจะดูคุณภาพการศึกษาจึงควร ดูที่เป้าหมายปลายทางคือคุณภาพผจู้ บการศึกษาวา่ จะตอ้ งมีความรู้ ทกั ษะและคุณสมบตั ิต่างๆตอ้ ง ครบถว้ นตามที่หลกั สูตรกาหนด เนื่องจากการพสิ ูจนค์ ุณภาพผเู้ รียนท่ีจบการศึกษาตอ้ งอาศยั เวลา ดงั น้นั กระบวนการบริหารจดั การท่ีดี มีประสิทธิภาพและยงั่ ยนื จึงเป็นส่ิงท่ีจะสร้างความเชื่อมน่ั ใหก้ บั ผปู้ กครอง ผมู้ ีส่วนไดส้ ่วนเสียและผเู้ กี่ยวขอ้ งทุกฝ่ ายวา่ เมื่อบุตรหลานจบการศึกษาจาก สถาบนั น้นั ๆแลว้ เป็นคนดี คนเก่ง และอยใู่ นสงั คมอยา่ งมีความสุข ตลอดจนมีส่วนร่วมในการ พฒั นาสังคมใหก้ า้ วหนา้ ไปตามกระแสโลกาภิวฒั น์ คุณภาพการศึกษาจาเป็นตอ้ งกาหนดสิ่งท่ีจะเป็น หลกั ในการพฒั นาเพ่ือการกากบั ดุแลตลอดท้งั เพ่ือการตรวจสอบและการประเมินคุณภาพ ดงั น้นั มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้ืนฐานจึงเป็นขอ้ กาหนดเกี่ยวกบั คุณภาพการศึกษาสาหรับสถานศึกษาที่จดั การศึกษาระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน นาไปใชเ้ ป็ นเป้าหมายในการกากบั ดูแล การตรวจสอบและ การประเมินคุณภาพในภาพรวมเพ่อื นาขอ้ มูลมาใชว้ างแผนยกระดบั คุณภาพใหส้ ูงยงิ่ ข้ึน (สานกั งาน คณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน, 2549 : ก-ข) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช 2540 ไดก้ ล่าวไวใ้ นมาตรา 43 บุคคล ยอ่ มมีสิทธิเสมอกนั ในการรับการศึกษาอบรมข้นั พ้ืนฐานไม่นอ้ ยกวา่ 12 ปี ท่ีรัฐตอ้ งจดั ใหอ้ ยา่ ง ทวั่ ถึงและมีคุณภาพโดยไม่เก็บค่าใชจ้ ่าย และในมาตรา 81 รัฐตอ้ งจดั ใหม้ ีกฎหมายการศึกษา แห่งชาติ ปรับปรุงการศึกษาใหส้ อดคลอ้ งกบั การเปล่ียนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม สร้างเสริม ความรู้และปลูกจิตสานึกที่ถูกตอ้ งเกี่ยวกบั การเมืองการปกครองในระบบประชาธิปไตยอนั มี พระมหากษตั ริยเ์ ป็ นประมุข(สานกั งานเลขาธิการรัฐสภา, 2546 : 19 -23 ) ซ่ึงนาไปสู่พระราชบญั ญตั ิ การศึกษาแห่งชาติ พทุ ธศกั ราช 2542

2 พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พทุ ธศกั ราช 2542 แกไ้ ขเพิม่ เติม ฉบบั ท่ี 2 พุทธศกั ราช 2545 หมวดที่ 6 มาตรฐานและการประกนั คุณภาพการศึกษา ซ่ึงในมาตรา 47 ไดก้ าหนดใหม้ ีระบบ การประกนั คุณภาพการศึกษาเพือ่ พฒั นาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาทุกระดบั ประกอบดว้ ย ระบบประกนั คุณภาพภายในและระบบประกนั คุณภาพภายนอก และใน มาตรา 48 ไดก้ าหนดใหม้ ี การประกนั คุณภาพการศึกษา โดยมีท้งั การประกนั คุณภาพภายในและภายนอกและใหส้ ถานศึกษา และหน่วยงานตน้ สังกดั ถือวา่ การประกนั คุณภาพภายในเป็ นส่วนหน่ึงของกระบวนการบริหารโดย ใหด้ าเนินอยา่ งต่อเน่ือง จดั ทารายงานประจาปี เสนอหน่วยงานตน้ สงั กดั หน่วยงานที่เก่ียวขอ้ ง สาธารณชนเพอ่ื นาไปสู่การพฒั นาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา เพือ่ รองรับการประเมินภายนอก (ธีระ รุญเจริญ, 2550 : 79) เป้าหมายการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษท่ีสอง( พ.ศ. 2552 – 2561) มุ่งเนน้ การพฒั นา คุณภาพและมาตรฐานการศึกษา การเพ่ิมโอกาสทางการศึกษาและการเรียนรู้ และส่งเสริมการมีส่วน ร่วมของทุกภาคส่วน ท้งั น้ี เพื่อใหค้ นไทยไดเ้ รียนรู้ตลอดชีวติ อยา่ งมีคุณภาพ ดงั น้นั คุณภาพและ มาตรฐานการศึกษาเป็นสิ่งจาเป็นที่ทุกฝ่ ายท่ีมีส่วนในการจดั การศึกษาตอ้ งตระหนกั และดาเนินการ จนบรรลุผลในที่สุด ระบบประกนั คุณภาพการศึกษาเป็ นกลไกสาคญั ในการพฒั นาคุณภาพและ มาตรฐานการศึกษาของคนไทยไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ(สานกั งานคณะกรรมการการศึกษา ข้นั พ้ืนฐาน , 2554 ก : ก) การประกนั คุณภาพการศึกษาเป็นกลไกสาคญั ประการหน่ึงที่สามารถขบั เคล่ือนการ พฒั นาคุณภาพการศึกษาใหด้ าเนินไปอยา่ งต่อเนื่อง ปฏิบตั ิงานไดอ้ ยา่ งมีระบบ มีคุณภาพตาม มาตรฐาน ผทู้ ่ีจบการศึกษามีคุณภาพตามท่ีมุง่ หวงั ผปู้ กครอง ชุมชน และองคก์ ร/สถานประกอบการ ท่ีรับช่วงผจู้ บการศึกษาเขา้ ศึกษาตอ่ หรือรับเขา้ ทางานมีความมน่ั ใจวา่ การจดั การศึกษาของ สถานศึกษาแต่ละแห่งมีคุณภาพไดม้ าตรฐาน แมจ้ ะไม่เทา่ กนั แต่กแ็ ตกต่างกนั ไมม่ ากนกั นกั เรียนที่ จบการศึกษาจากสถานศึกษาทุกแห่งมีความรู้ ความสามารถ มีทกั ษะและมีคุณลกั ษณะท่ีพึงประสงค์ ตามท่ีหลกั สูตรสถานศึกษากาหนด ดงั น้นั ผเู้ รียนจึงเป็นบุคคลสาคญั ที่สุดท่ีสถานศึกษาตอ้ งคานึงถึง ตลอดเวลา ไม่วา่ จะคิดทากิจกรรมใดหรือโครงการใดก็ตามผเู้ รียนจะตอ้ งไดร้ ับผลหรือประโยชน์ที่ เกิดข้ึนท้งั โดยตรงและโดยออ้ ม นอกจากน้ีในการจดั การศึกษาจาตอ้ งอาศยั การมีส่วนร่วมของบุคคล ทุกฝ่ ายท่ีเก่ียวขอ้ งเพอื่ ใหผ้ ูเ้ รียนเกิดการเรียนรู้อยา่ งมีคุณภาพตามท่ีคาดหวงั กระบวนการประกนั คุณภาพการศึกษาจึงเป็นเครื่องมือที่มีความสาคญั อยา่ งยง่ิ ในการจดั การศึกษาในปัจจุบนั และตอ้ ง ดาเนินการอยา่ งต่อเนื่อง(สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน , 2554 ก : 2)

3 ธีระ รุญเจริญ(2550 : 81 ) ไดก้ ล่าววา่ กระบวนการประกนั คุณภาพโดยทวั่ ไปมี 3 ข้นั ตอน ประกอบดว้ ย การควบคุมคุณภาพเป็นการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเพ่อื พฒั นา สถานศึกษาใหเ้ ขา้ สู่มาตรฐานและการตรวจสอบคุณภาพเป็นการตรวจสอบและติดตามผลการ ดาเนินงานของสถานศึกษาไดเ้ ขา้ สู่มาตรฐานและตรวจสอบคุณภาพเป็ นการตรวจสอบและติดตาม ผลการดาเนินงานของสถานศึกษาใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานที่กาหนดการประเมินคุณภาพการศึกษา เป็นการประเมินคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา ซ่ึง วรทตั ลยั นนั ท(์ 2550 : 144) ไดก้ ล่าววา่ มาตรฐานการศึกษา คือ ขอ้ กาหนดทางการศึกษาท่ีบอกคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ เป็ นเกณฑ์ กาหนดคุณภาพข้นั ต่าที่ตอ้ งการใหเ้ กิดในสถานศึกษา 3 ดา้ น คือ มาตรฐานดา้ นผลผลิต ไดแ้ ก่ หลกั สูตรและผจู้ บการศึกษา มาตรฐานดา้ นปัจจยั ไดแ้ ก่ ผบู้ ริหารและส่ิงแวดลอ้ มและมาตรฐานดา้ น กระบวนการ ไดแ้ ก่ การจดั กิจกรรมการเรียนการสอน โรงเรียนเสริมงามวิทยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 เป็น โรงเรียนขนาดกลาง ต้งั อยเู่ ลขท่ี 134 หมู่ 6 ตาบลทุ่งงาม อาเภอเสริมงาม จงั หวดั ลาปาง เปิ ดทาการ สอนในระดบั ช้นั มธั ยมศึกษา ในปี การศึกษา 2555 มีนกั เรียนรวมท้งั สิ้นจานวน 1,345 คน ขา้ ราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา จานวน 79 คน (รายงานการประเมินตนเองของโรงเรียน เสริมงามวทิ ยาคม, 2555 : 1 )โรงเรียนไดต้ ระหนกั ถึงความสาคญั และความจาเป็นตามกรอบภารกิจ ของการบริหารการศึกษาในการพฒั นาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาใหเ้ ป็นไปตามที่บญั ญตั ิไว้ ในกฎหมาย และกรอบนโยบายของหน่วยงานตน้ สงั กดั ดงั กล่าวขา้ งตน้ โดย โรงเรียนไดม้ ีการ กาหนดใหม้ ีโครงการพฒั นาระบบประกนั คุณภาพภายในแผนปฏิบตั ิราชการของโรงเรียนทุกปี จาก ผลการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสาม ระหวา่ งวนั ท่ี 6-8 มิถุนายน 2554 จากสานกั รับรอง มาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(องคก์ ารมหาชน) ปรากฏวา่ ภาพรวมไดร้ ับการรับรอง คุณภาพตามมาตรฐาน สมศ. อยใู่ นระดบั ดี (คะแนนเฉลี่ย 81.79)(สานกั รับรองมาตรฐานและ ประเมินคุณภาพการศึกษา(องคก์ ารมหาชน), 2554 : 5) และผลการประเมิน ดงั น้ี ตวั บ่งช้ีอยใู่ นระดบั ดีมาก จานวน 8 ตวั บง่ ช้ี ระดบั มาก จานวน 3 ตวั บง่ ช้ี และ ระดบั พอใช้ จานวน 1 ตวั บ่งช้ี โดยมี ขอ้ เสนอแนะเพื่อพฒั นามาตรฐานคุณภาพการศึกษา ดงั น้ี(รายงานการประเมินคุณภาพภายนอกรอบ สาม โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม2554 : 26) มาตรฐานดา้ นผลการจดั การศึกษา ควรส่งเสริมใหน้ กั เรียนรักการอา่ น รักการเรียนรู้ รู้จกั วธิ ีการศึกษาคน้ ควา้ เรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้ วเิ คราะห์และสรุปองคค์ วามรู้ไดด้ ว้ ยตนเอง และรักการ เรียนรู้ ครูควรวเิ คราะห์พ้ืนฐานความรู้ของนกั เรียนจาแนกตามพ้ืนฐานความรู้ ซ่อมเสริมในส่วนที่ ผเู้ รียนขาดความเขา้ ใจ ปรับพ้ืนฐานความรู้ใหใ้ กลเ้ คียงกนั ประเมินผลการจดั กิจกรรมการเรียนการ สอนใหเ้ หมาะสมกบั ศกั ยภาพของนกั เรียน เพื่อยกระดบั ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนรู้ใหส้ ูงข้ึน

4 มาตรฐานดา้ นการบริหารจดั การศึกษา ควรนาจุดแขง็ ของคณะกรรมการสถานศึกษาและ นกั วชิ าการผทู้ รงคุณวฒุ ิในทอ้ งถ่ินมาใชใ้ หเ้ กิดประโยชน์สูงสุด มีส่วนร่วมมากข้ึน มาตรฐานดา้ นจดั การเรียนการสอนท่ีเนน้ ผเู้ รียนเป็ นสาคญั จดั กิจกรรมการเรียนการสอน มุ่งเนน้ ใหผ้ ูเ้ รียนไดป้ ฏิบตั ิจริง จากการศึกษาคน้ ควา้ จากแหล่งเรียนรู้ตา่ งๆ การทดลองการฝึกปฏิบตั ิ สรุปองคค์ วามรู้ดว้ ยตนเอง มาตรฐานดา้ นการประกนั คุณภาพภายใน ควรใหม้ ีการมีส่วนร่วมของผเู้ กี่ยวขอ้ งมากข้ึนและ กาหนดเป้าหมายใหช้ ดั เจนข้ึน ดว้ ยความตระหนกั ถึงขอ้ เสนอแนะดงั กล่าว ซ่ึงเป็นเรื่องสาคญั ท่ีจะตอ้ งพฒั นาระบบประกนั คุณภาพการศึกษาภายในใหม้ ีประสิทธิภาพ มีกระบวนการทางานเป็ นระบบที่สมบูรณ์และชดั เจน มีการประสานความร่วมมือของผเู้ ก่ียวขอ้ งท้งั ในและนอกโรงเรียน รวมท้งั วธิ ีการ กิจกรรมและ เครื่องมือต่างๆที่มีคุณภาพในระบบประกนั คุณภาพภายใน ซ่ึงจะส่งผลใหร้ ะบบประกนั คุณภาพ ภายใน ประสบความสาเร็จ ภายใตก้ ารกากบั ดูแล และสนบั สนุน ส่งเสริมของหน่วยงานตน้ สังกดั เพื่อสร้างความมนั่ ใจท่ีต้งั อยบู่ นพ้ืนฐานของหลกั วชิ า ขอ้ มูล หลกั ฐานที่ตรวจสอบได้ และการมีส่วน ร่วมของทุกฝ่ ายวา่ ผเู้ รียนทุกคนจะไดร้ ับการบริการดา้ น การศึกษาท่ีมีคุณภาพจากสถานศึกษาเพอ่ื การพฒั นาความรู้ความสามารถและคุณลกั ษณะท่ี พึงประสงคต์ ามกฎกระทรวงศึกษาธิการ วา่ ดว้ ย ระบบ หลกั เกณฑ์ และวธิ ีการประกนั คุณภาพ การศึกษาภายในสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐาน (สานกั งาน เลขาธิการสภาการศึกษา: 2553:6 ) ซ่ึงประกอบดว้ ย 8 ภารกิจ ดงั น้ี 1.การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2.การจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา 3.การจดั ระบบบริหารและสารสนเทศ 4.การดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา 5.การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา 6.การประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 7.การจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็นรายงานประเมินคุณภาพภายใน 8.การพฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งต่อเนื่อง ผรู้ ายงานในฐานะรองผอู้ านวยการโรงเรียนและรับผดิ ชอบกลุ่มบริหารวชิ าการจึงจดั ทา โครงการระบบประกนั คุณภาพการศึกษาภายในของโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม ตามกฎกระทรวง วา่ ดว้ ยระบบ หลกั เกณฑแ์ ละวธิ ีการประกนั คุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2553 รายงานผลการดาเนินงาน ซ่ึงสามารถนาไปเป็นขอ้ มูลในการปรับปรุงพฒั นาการดาเนินงานประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษา และนาไปประยกุ ตใ์ ชใ้ หเ้ กิดประโยชนต์ ่อการพฒั นาองคก์ รทางการศึกษาใหม้ ีประสิทธิภาพยงิ่ ข้ึน

5 วตั ถุประสงค์ของกำรศึกษำ 1.เพ่อื ศึกษาการดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพภายใน ของโรงเรียน เสริมงามวทิ ยาคม สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 2.เพื่อศึกษาความพึงพอใจการดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพภายใน ของโรงเรียนเสริม งามวทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ขอบเขตของกำรศึกษำ การรายงานคร้ังน้ีเป็ นการายงานผลการดาเนินงานตามกระบวนการประกนั คุณภาพ ภายในสถานศึกษาโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม มีขอบเขต ดงั น้ี 1.ขอบเขตเนื้อหำ 1.การดาเนินงานโครงการพฒั นาระบบประกนั คุณภาพการศึกษาภายใน สถานศึกษาตามกระบวนการ 8 ประการ (สานกั งานเลขาธิการสภาการศึกษา: 2553:6) 1. การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2. การจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา 3. การจดั ระบบบริหารและสารสนเทศ 4. การดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา 5. การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา 6. การประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 7. การจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็นรายงานประเมินคุณภาพภายใน 8. การพฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งต่อเนื่อง โดยการประยกุ ตใ์ ชว้ งจรคุณภาพเดมมิ่ง (Mary Walton: 1989: 84 ) ซ่ึงประกอบดว้ ย 4 ข้นั ตอน คือ การวางแผน การปฏิบตั ิตามแผน การตรวจสอบ และการปรับปรุงแกไ้ ข 2. ประชำกรและกลุ่มตัวอย่ำง ประชากร ประชากรท่ีใชใ้ นการรายงานการพฒั นาระบบประกนั คุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงาม วิทยาคม ประกอบด้วยผูท้ ่ีมีส่วนเก่ียวขอ้ งกบั การระบบประกนั คุณภาพการศึกษาภายใน ได้แก่ ผบู้ ริหาร ครู นกั เรียน ผูป้ กครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐาน จานวน 2,772 คน ดงั น้ี

6 1.ผบู้ ริหารโรงเรียนเสริมงามวิทยาคม จานวน 4 คน ซ่ึงประกอบดว้ ย ผอู้ านวยการ รองผอู้ านวยการโรงเรียน 2.ครูผสู้ อน จานวน 62 คน 3.นกั เรียนระดบั ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 ถึงช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 6 จานวน 1,345 คน 4.ผปู้ กครองนกั เรียน จานวน 1,345 คน 5.คณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐานจานวน 15 คน กลุ่มตวั อยา่ ง กลุ่มตวั อยา่ งท่ีใชใ้ นการตอบแบบสอบถามในการดาเนินงานโครงการพฒั นาระบบ ประกนั คุณภาพภายใน คร้ังน้ีมีจานวน 658 คน ดงั น้ี 1.กลุ่มตวั อยา่ งผบู้ ริหารโรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคมเลือกมาอยา่ งเจาะจงท้งั หมด จานวน 4 คน 2.กลุ่มตวั อยา่ งครูผสู้ อน เลือกมาอยา่ งเจาะจงท่ี เป็ นขา้ ราชการครู จานวน 54 คน 3.กลุ่มตวั อยา่ งนกั เรียน โดยใชต้ ารางเครจซ่ี และมอร์แกน (Krejcie & Morgan) (ธานินทร์ ศิลป์ จารุ, 2548, หนา้ 51) จานวน 297 คน 4. กลุ่มตวั อยา่ งผปู้ กครองนกั เรียน โดยใชต้ ารางเครจซี่ และมอร์แกน (Krejcie & Morgan) (ธานินทร์ ศิลป์ จารุ, 2548, หนา้ 51) จานวน 297 คน 5.กลุ่มตวั อยา่ งคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐานเลือกมาอยา่ งเจาะจงท้งั หมด จานวน 13 คน นิยำมศัพท์เฉพำะ โครงกำร หมายถึง โครงการระบบประกันคุณภาพภายในโรงเรียนเสริมงามวิทยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ปี การศึกษา 2555 ระบบประกนั คุณภำพภำยใน หมายถึง โดยดาเนินงานตามกรอบของระบบประกนั คุณภาพ ภายในสถานศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ประกอบด้วย การดาเนินงานตามข้ันตอน 8 ประการ ดังน้ี 1.การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2. การจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของ สถานศึกษา 3.การจดั ระบบบริหารและสารสนเทศ 4. การดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา 5. การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา 6. การประเมินคุณภาพ ภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 7.การจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็ นรายงานประเมิน คุณภาพภายใน 8. การพฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งต่อเน่ือง

7 ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง หมายถึง ผูม้ ีส่วนเก่ียวขอ้ งในการจดั การศึกษาของโรงเรียนเสริมงาม วทิ ยาคม สังกดั สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 35 ปี การศึกษา 2555 ในที่น้ีหมายถึง ผบู้ ริหาร ครู ผปู้ กครองนกั เรียน และคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐาน โรงเรียน หมายถึง โรงเรียนเสริมงามวิทยาคม สังกัดสานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษา มธั ยมศึกษา เขต 35 บุคลำกรโรงเรียน หมายถึง ผูบ้ ริหาร ครู นักเรียน นักการภารโรง ปี การศึกษา 2555 โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม ประโยชน์ทไ่ี ด้รับ 1.ไดส้ ารสนเทศสาหรับผูบ้ ริหาร และผทู้ ่ีมีส่วนเก่ียวขอ้ งใชเ้ ป็นขอ้ มูลประกอบการ ตดั สินใจในการวางแผนพฒั นาและปรับปรุงการดาเนินงานระบบประกนั คุณภาพภายใน สถานศึกษาใหป้ ระสบความสาเร็จอยา่ งยงั่ ยนื ต่อไป 2. ไดแ้ นวทางในการพฒั นาการดาเนินงานโครงการพฒั นาระบบประกนั คุณภาพภายใน โรงเรียนเสริมงามวทิ ยาคม ใหม้ ีประสิทธิภาพมากยงิ่ ข้ึนต่อไป และใชเ้ ป็นแนวทางในการรายงาน โครงการอ่ืนๆได้

บทท่ี 2 เอกสารและงานวจิ ยั ทเ่ี กยี่ วข้อง การรายงานผลการดาเนินงานโครงการระบบประกนั คุณภาพภายใน ของโรงเรียน เสริมงามวทิ ยาคม ผรู้ ายงานได้ ศึกษาคน้ ควา้ แนวคิด รวบรวมแนวคิด ทฤษฏี และงานวจิ ยั ที่เก่ียวขอ้ ง ดงั น้ี 1. พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ฉบบั แกไ้ ข 2545 ฉบบั แกไ้ ข 2553 2. นโยบายการจดั การศึกษา 3. การประกนั คุณภาพการศึกษา 4. การประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษา 5. ความพงึ พอใจต่อการประกนั คุณภาพภายใน 6. งานวจิ ยั ท่ีเก่ียวขอ้ ง 1.พระราชบัญญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ฉบับแก้ไข 2545 ฉบบั แก้ไข 2553 พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แกไ้ ขเพม่ิ เติม (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2545และ แกไ้ ขเพิ่มเติม (ฉบบั ท่ี 3) พ.ศ. 2553 ไดก้ าหนดจุดมุ่งหมายและหลกั การของการจดั การศึกษาที่มุ่ง เนน้ คุณภาพและมาตรฐาน โดยกาหนดรายละเอียดไวใ้ นหมวด 6 วา่ ดว้ ยมาตรฐานและการประกนั คุณภาพการศึกษา มาตรา 47 ระบุไวว้ า่ ใหม้ ี ระบบการประกนั คุณภาพภายใน และระบบการประกนั คุณภาพภายนอกและมาตรา 48 ระบุวา่ ใหห้ น่วยงานตน้ สังกดั และสถานศึกษาจดั ใหม้ ีระบบการ ประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษาและใหถ้ ือวา่ การประกนั คุณภาพภายในเป็นส่วนหน่ึงของ กระบวนการบริหารการศึกษาท่ีตอ้ งดาเนินการอยา่ งต่อเน่ือง โดยมีการจดั ทารายงานประจาปี เสนอ ตอ่ หน่วยงานตน้ สงั กดั หน่วยงานท่ีเกี่ยวขอ้ งและเปิ ดเผยต่อสาธารณชน เพ่ือนาไปสู่การพฒั นา คุณภาพและมาตรฐานการศึกษาและเพอื่ รองรับการประกนั คุณภาพภายนอก โดยมีสาระสาคญั ท่ี สรุปไดว้ า่ สถานศึกษาทุกแห่งตอ้ งดาเนินการประเมินตนเองทุกปี โดยการดาเนินการเป็นส่วนหน่ึง ของการบริหารงานตามปกติและตอ้ งเปิ ดเผยผลการดาเนินงานของตนเองต่อสาธารณชน พร้อมที่จะ

9 ถูกตรวจสอบจากคณะกรรมการประเมินผลภายนอกในทุก5 ปี (กระทรวงศึกษาธิการ:2553: 45-46 ) เพอื่ ใชเ้ ป็นกลไกในการผดุงรักษาคุณภาพและมาตรฐานของการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน สรุปไดว้ า่ พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติพ.ศ. 2542 แกไ้ ขเพมิ่ เติม (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2545 และแกไ้ ขเพ่มิ เติม (ฉบบั ที่ 3) พ.ศ. 2553 คือ กาหนดจุดมุง่ หมายและหลกั การของการจดั การศึกษาที่ มุ่ง เนน้ คุณภาพและมาตรฐาน โดยกาหนดรายละเอียดไวใ้ นหมวด 6 วา่ ดว้ ยมาตรฐานและการ ประกนั คุณภาพการศึกษาเพ่ือใหม้ ีการประกนั คุณภาพการศึกษาภายในและภายนอกสถานศึกษา เพื่อเป็ นการผดุงคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน 2.นโยบายการจัดการศึกษา แผนที่(Roadmap) ยทุ ธศาสตร์ 2555 ของกระทรวงศึกษาธิการ (กระทรวงศึกษาธิการ:2555) วสิ ัยทศั น์: ภายในปี 2555 กระทรวงศึกษาธิการ จะเป็ นองค์กรหลกั ที่ทรงประสิทธิภาพในการ ผลิตและพฒั นาทรัพยากรบุคลากรของชาติ เพื่อสร้างความเป็ นอยทู่ ่ีดี สร้างความมง่ั คั่งทางด้านเศรษฐกิจและความมั่นคงทางสังคมให้กับประเทศ ด้วยฐานความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ และศกั ยภาพของประเทศ พนั ธกจิ : พฒั นา ยกระดบั และจดั การศึกษาเพื่อเพิม่ ศกั ยภาพ และขีดความสามารถใหป้ ระชาชน ไดม้ ีอาชีพท่ีสามารถสร้างรายไดท้ ่ีมง่ั คง่ั และมน่ั คง เพื่อเป็ นบุคลากรท่ีมีวนิ ยั เปี่ ยมไป ดว้ ยคุณธรรมจริยธรรมมีสานึกความรับผดิ ชอบต่อตนเอง ผอู้ ื่น และสังคม เป้าหมาย: ภายใตก้ รอบเวลา 2 ปี กระทรวงศึกษาธิการจะสามารถพฒั นา 5 ศกั ยภาพของพ้ืนท่ี ใน 5 กลุ่มอาชีพใหม่ ใหส้ ามารถแขง่ ขนั ได้ ใน 5 ภูมิภาคหลกั ของโลก 5 ศกั ยภาพหลกั ของพ้ืนท่ี หมายถึง 1.ศกั ยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแตล่ ะพ้นื ที่ 2.ศกั ยภาพของพ้ืนท่ีตามลกั ษณะภูมิอากาศ 3.ศกั ยภาพของภูมิประเทศ และทาเลที่ต้งั ของแต่ละพ้นื ท่ี 4.ศกั ยภาพของศิลป วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ ของแตล่ ะพ้นื ท่ี 5.ศกั ยภาพของทรัพยากรมนุษยใ์ นแต่ละพ้ืนที่ 5 กลุ่มอาชีพใหม่ หมายถึง 1.กลุ่มหลกั สูตรใหมด่ า้ น เกษตรกรรรม

10 2.กลุ่มหลกั สูตรใหมด่ า้ น อุตสาหกรรม 3.กลุ่มหลกั สูตรใหมด่ า้ น พาณิชยกรรม 4.กลุ่มหลกั สูตรใหมด่ า้ น ความคิดสร้างสรรค์ 5.กลุ่มหลกั สูตรใหมด่ า้ น บริหารจดั การและการบริการ 5 ภูมิภาคหลกั ของโลก หมายถึง 1.ทวปี เอเชีย 2.ทวปี ยโุ รป 3.ทวปี อเมริกา 4.ทวปี ออสเตรเลีย 5.ทวปี แอฟริกา หลกั การพืน้ ฐาน: 1. คานึงถึงศกั ยภาพและบริบทรอบๆ ตวั ผเู้ รียน 2.พฒั นาและยกระดบั องคค์ วามรู้และกระบวนการเรียนการสอน ใหท้ ดั เทียมอารยะ ประเทศ ดว้ ยการบริหารจดั การและเทคโนโลยสี มยั ใหม่ 3.มุ่งสู่เป้าหมายของการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขนั และยกระดบั ศกั ยภาพ ในการทางานใหก้ บั บุคลากรคนไทย ใหแ้ ขง่ ขนั ไดใ้ นระดบั สากล ยุทธศาสตร์: 1.การพฒั นาคุณภาพการศึกษา 1.1 การพฒั นาหลกั สูตร 1.2 การพฒั นาการจดั การเรียนการสอน 1.3 การพฒั นาสถานศึกษาและแหล่งเรียนรู้ 2. การพฒั นาเทคโนโลยเี พอ่ื การศึกษา 3. การเพ่มิ โอกาสทางการศึกษา 4. การพฒั นาครูท้งั ระบบ 5. การพฒั นาการบริหารจดั การ 6. การวจิ ยั และพฒั นาเพ่ือสร้างทุนทางปัญญาของชาติ สรุปไดว้ า่ แผนที่(Roadmap) ยทุ ธศาสตร์ 2555 ของกระทรวงศึกษาธิการ คือองคก์ รหลกั ท่ี ทรงประสิทธิภาพในการผลิตและพฒั นาทรัพยากรบุคลากรของชาติ เพื่อสร้างความเป็นอยทู่ ่ีดี สร้างความมง่ั คง่ั ทางดา้ นเศรษฐกิจและความมนั่ คงทางสังคมใหก้ บั ประเทศ ดว้ ยฐานความรู้

11 ความคิดสร้างสรรค์ และศกั ยภาพของประเทศ ภายใตก้ รอบเวลา 2 ปี กระทรวงศึกษาธิการจะสามารถ พฒั นา 5 ศกั ยภาพของพ้ืนที่ ใน 5 กลุ่มอาชีพใหม่ ใหส้ ามารถแข่งขนั ได้ ใน 5 ภูมิภาคหลกั ของโลก 3.การประกนั คุณภาพการศึกษา ความหมายของการประกนั คุณภาพการศึกษา สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ(2544 : 7) ใหค้ วามหมายวา่ การประกนั คุณภาพการศึกษา หมายถึง การบริหารจดั การและการดาเนินกิจกรรมตามภารกิจปกติของ สถานศึกษาเพื่อพฒั นาคุณภาพของผเู้ รียนอยา่ งต่อเน่ือง เป็ นการสร้างความมน่ั ใจใหผ้ ูร้ ับบริการ ทางการศึกษาวา่ การดาเนินงานของสถานศึกษามีประสิทธิภาพและผเู้ รียนมีคุณภาพหรือ คุณลกั ษณะท่ีพึงประสงคต์ ามมาตรฐานการศึกษาที่กาหนด ณรงค์ ณ ลาพูน และพชั รี รูปวเิ ชตร (2546: 19) กล่าววา่ การประกนั คุณภาพการศึกษา หมายถึง การดาเนินกิจกรรมใดมีวตั ถุประสงคเ์ พื่อสร้างความมนั่ ใจและความเช่ือมนั่ ต่อผปู้ กครอง ชุมชน สังคมวา่ การดาเนินงานของสถานศึกษาไดเ้ ป็นไปตามพนั ธกิจที่ไดร้ ่วมกนั กาหนดไวน้ ้นั และ ก่อใหเ้ กิดผลผลิตของสถานศึกษาท่ีมีคุณภาพอนั พึงพอใจและพึงประสงคต์ ามที่คาดหวงั ไว้ ศกั ด์ิสิทธ์ิ แสนเมืองชิน (2546: 7) กล่าววา่ การประกนั คุณภาพการศึกษา หมายถึง การท่ี สถานศึกษาไดม้ ีการวางแผนการทางานและดาเนินกิจกรรมต่างๆ อยา่ งเป็นระบบ เพ่อื ใหผ้ ลผลิต ของสถานศึกษามีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา และตรงตามความตอ้ งการของผมู้ ีส่วนไดส้ ่วน เสียในการจดั การศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ(2546: 79) กล่าววา่ การประกนั คุณภาพการศึกษา หมายถึง การสร้าง ความมนั่ ใจใหก้ บั สังคมและผรู้ ับบริการวา่ จะดาเนินกิจการในโรงเรียนใหม้ ีคุณภาพทุกดา้ น สานกั งานเลขาธิการสภาการศึกษา(2548: 10) กล่าววา่ การประกนั คุณภาพการศึกษา หมายถึง การสร้างความเชื่อมน่ั ใหแ้ ก่ผเู้ รียน ผปู้ กครองและชุมชนวา่ การศึกษา ณ สถานศึกษาแห่งน้ี ช่วยใหเ้ กิดคุณภาพแก่ผเู้ รียน กล่าวคือ ช่วยใหผ้ เู้ รียนเป็นคนเก่ง คนดี คนมีคความสุข สรุปไดว้ า่ การประกนั คุณภาพการศึกษา หมายถึง การบริหาร การจดั กระบวนการเรียน การสอนเพื่อสร้างความมนั่ ใจใหก้ บั ผรู้ ับบริการทางการศึกษาและทาใหผ้ เู้ รียนมีคุณภาพ มี คุณลกั ษณะท่ีพึงประสงคต์ ามมาตรฐานการศึกษาที่กาหนด โดยมีการควบคุม ตรวจสอบและ ประเมินผลการดาเนินงาน

12 หลกั การในการดาเนินการประกนั คุณภาพการศึกษา สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน (2549:3) ไดก้ ล่าววา่ การประกนั คุณภาพการศึกษา(Quality Assurance) เป็นกลไกสาคญั ประการหน่ึงที่จะขบั เคล่ือนการพฒั นา คุณภาพการศึกษาใหด้ าเนินไปอยา่ งต่อเนื่องและสร้างความมนั่ ใจ(Assure) ไดว้ า่ สถานศึกษา สามารถจดั การศึกษาใหม้ ีคุณภาพไดต้ ามมาตรฐานที่กาหนด ผสู้ าเร็จการศึกษามีความรู้ ความสามารถและมีคุณลกั ษณะท่ีพึงประสงค์ ตามหลกั สูตรกาหนดและที่สงั คมตอ้ งการ หลกั การในการดาเนินการประกนั คุณภาพการศึกษามี 3 ประการ คือ 1.การกระจายอานาจ(Decentralization) โดยใหส้ ถานศึกษามีอิสระและมีความ คล่องตวั และการตดั สินใจดาเนินงาน ท้งั ดา้ นการบริหารวชิ าการ งบประมาณ บุคลากรและ ทรัพยากร การจดั ส่ิงอานวยความสะดวกและใหอ้ ิสระแก่ผสู้ อนในการจดั กิจกรรม เพื่อพฒั นาการ เรียนรู้ของผูเ้ รียนใหบ้ รรลุตามจุดมุ่งหมายของหลกั สูตร ตลอดจนใหส้ ถานศึกษาสามารถปรับปรุง ตนเอง รับผดิ ชอบและการจดั การศึกษาไดส้ อดคลอ้ งกบั สภาพพ้ืนท่ี ความตอ้ งการของชุมชนและ สงั คมใหม้ ากที่สุด 2.การเปิ ดโอกาสการมีส่วนร่วมในการทางาน(Participation) หน่วยงานท้งั ภาครัฐ และภาคเอกชน องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่น ผปู้ ระกอบการ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน ปราชญช์ าวบา้ น เขา้ มามีส่วนร่วมในการพฒั นาคุณภาพผเู้ รียน ท้งั ในฐานะเป็นคณะกรรมการสถานศึกษาหรือ คณะทางานในส่วนอื่นๆของสถานศึกษา โดยมีการร่วมคิด ตดั สินใจ สนบั สนุน ส่งเสริม และ ติดตามตรวจสอบการดาเนินงาน ตลอดจนร่วมภาคภูมิใจในความสาเร็จของสถานศึกษา 3.การแสดงภาระรับผดิ ชอบที่ตรวจสอบได(้ Accountability)มาตรฐานการศึกษา ของสถานศึกษาเป็นเป้าหมาย(Goals)ท่ีผเู้ รียน ผปู้ กครอง และชุมชนตอ้ งไดร้ ับรู้เพ่อื การพฒั นา ร่วมกนั และเพ่ือการติดตามตรวจสอบการดาเนินงานของสถานศึกษาวา่ สามารถนาพาผเู้ รียนสู่ มาตรฐานท่ีไดก้ ระทาร่วมกนั ไวห้ รือไม่ จากเป้าหมายและจุดเนน้ พฒั นาดงั กล่าว สถานศึกษาตอ้ ง สร้างการมีส่วนร่วมในการจดั ทาแผนพฒั นาคุณภาพสถานศึกษา(School Improvement Plan) เลือก กลวธิ ีที่เหมาะสมและสามารถทาใหเ้ กิดผลอยา่ งเป็นรูปธรรม มีประชาสมั พนั ธ์เป้าหมายและจุดเนน้ ท่ีตอ้ งพฒั นาใหท้ ุกฝ่ ายไดร้ ับรู้ เพือ่ เป็นสญั ญาประชาคมและเพ่ือใหท้ ุกฝ่ ายท่ีเกี่ยวขอ้ งมีทิศทางการ ทางานท่ีชดั เจนสู่เป้าหมายเดียวกนั สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน(2554 ก:11 – 12 ) กล่าววา่ การประกนั คุณภาพการศึกษามีกระบวนการดาเนินงานที่สัมพนั ธ์กนั 3 ส่วน คือ 1.การประเมินคุณภาพภายใน เป็นการประเมินคุณภาพการจดั การศึกษา การ

13 ติดตามและการตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา กระทาโดยบุลากรของสถานศึกษาหรือ โดยสานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษา หรือโดยหน่วยงานตน้ สังกดั ท่ีมีหนา้ ท่ีกากบั ดูแลสถานศึกษา 1.การติดตาม ตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เป้นกระบวนการติดตามตรวจสอบ ความกา้ วหนา้ ของการปฏิบตั ิงานตามแผนพฒั นาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา และจดั รายงาน ตรวจสอบคุณภาพการศึกษา พร้อมท้งั เสนอแนะและมาตรการเร่งรัดการพฒั นาคุณภาพการศึกษา 2.การพฒั นาคุณภาพการศึกษา เป็นกระบวนการพฒั นาคุณภาพการศึกษาเขา้ สู่ คุณภาพท่ีสอดคลอ้ งกบั มาตรฐานการศึกษาแห่งชาติ โดยมีการกาหนดมาตรฐานการศึกษา การ จดั ระบบและโครงสร้าง การวางแผนและการดาเนินงานตามแผน รวมท้งั สร้างจิตสานึก ใหเ้ ห็นวา่ การพฒั นาคุณภาพการศึกษาจะตอ้ งดาเนินการอยา่ งต่อเนื่องและเป็นความรับผดิ ชอบร่วมแกป้ ัญหา และร่วมปรับปรุงโดยมีเป้าหมายสาคญั คือการพฒั นาคุณภาพผเู้ รียนใหไ้ ดร้ ับการศึกษาที่มีคุณภาพ สรุปไดว้ า่ หลกั ในการดาเนินงานการประกนั คุณภาพการศึกษามีหลกั การสาคญั คือให้ การประกนั คุณภาพเป็นส่วนหน่ึงของกระบวนการบริหาร บุคลากรทุกฝ่ ายมีส่วนเก่ียวขอ้ งในการ พฒั นา ร่วมแกป้ ัญหาและร่วมปรับปรุง โดยมีเป้าหมายสาคญั คือ ใหก้ ารประกนั คุณภาพเป็นส่วน หน่ึงของกระบวนการบริหาร บุคลากรทุกฝ่ ายมีส่วนเก่ียวขอ้ งในการพฒั นา ร่วมแกป้ ัญหาและร่วม ปรับปรุงโดยมีเป้าหมายสาคญั คือการพฒั นาคุณภาพผเู้ รียนใหไ้ ดร้ ับการศึกษาที่มีคุณภาพ ความสาคญั ของการประกนั คุณภาพการศึกษา อารีรัตน์ วฒั นาสิน( 2543: 8) ใหค้ วามสาคญั วา่ การประกนั คุณภาพการศึกษามีไวเ้ พื่อให้ สถานศึกษาสร้างความมนั่ ใจแก่ผเู้ ก่ียวขอ้ ง ผูเ้ รียนทุกคนจะไดร้ ับการศึกษาที่มีคุณภาพ สามารถ พฒั นาความรู้ ความสามารถและคุณลกั ษณะท่ีพึงประสงคต์ ามมาตรฐานการจดั การศึกษาท่ีกาหนด ในหลกั สูตรอยา่ งเตม็ ศกั ยภาพ วารินทร์ สินสูงสุด(2543:156)อธิบายความสาคญั ของการประกนั คุณภาพการศึกษาวา่ เป็นการสร้างความมน่ั ใจแก่ผูร้ ับบริการและหน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งวา่ โรงเรียนมีแนวทาง การจดั และ พฒั นาพฒั นาคุณภาพการศึกษาท่ีชดั เจน สอดคลอ้ งกบั หลกั การ นโยบายและจุดเนน้ ตามแผนการ ศึกษาของรัฐ และหน่วยงานหรือสถานศึกษาไดป้ ฏิบตั ิตามแนวทางดงั กล่าวอยา่ งเป็ นรูปธรรม เพ่ือ คุณภาพการศึกษาที่ดีแก่ผเู้ รียนแตล่ ะคนและทุกคน สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ(2544: 2) ใหค้ วามสาคญั ของการประกนั คุณภาพการศึกษาวา่ เป็นงานสาคญั ของสถานศึกษา จาเป็ นตอ้ งเร่ิมดาเนินการท่ีสถานศึกษาทุกแห่ง เพื่อใหส้ ถานศึกษาจดั การศึกษาจดั การศึกษาใหม้ ีคุณภาพเป็นไปตามมาตรฐาน ทาใหเ้ ด็กไทยเป็น คนดี มีความสามารถและมีความสุข จะไดช้ ่วยกนั สร้างสรรคส์ งั คมใหส้ ันติด ส่ิงแวดลอ้ ม เศรษฐกิจ มน่ั คง สามารถร่วมมือและแขง่ ขนั กบั ประเทศอื่น ๆ ไดอ้ ยา่ งมีศกั ด์ิสิทธ์ิในสงั คมโลก

14 สรุปไดว้ า่ การประกนั คุณภาพการศึกษามีความสาคญั อยา่ งยงิ่ ท่ีสถานศึกษาจะตอ้ ง บริหารจดั การศึกษาใหเ้ กิดประสิทธิภาพสูงสุดและดาเนินงานเป็นระบบ มีมาตรฐานในการ ปฏิบตั ิงานตามกระบวนการบริหารจดั การ มีกระบวนการจดั การเรียนรู้ท่ีเนน้ ผเู้ รียนเป็ นสาคญั ที่ทุก ฝ่ ายมีส่วนร่วมประสานสมั พนั ธ์ มีปัจจยั ท่ีจาเป็นอยา่ งเพยี งพอในการจดั การศึกษาเพอ่ื พฒั นาผเู้ รียน ใหม้ ีคุณภาพตามมาตรฐาน เพือ่ สร้างความพึงพอใจ มน่ั ใจ และศรัทธาแก่ผปู้ กครอง ชุมชน และ สงั คม แนวคดิ เกย่ี วกบั การบริหารระบบประกนั คุณภาพการศึกษา แนวคิดเก่ียวกบั การบริหารระบบประกนั คุณภาพการศึกษา มีแนวคิดพ้ืนฐานท่ีเก่ียวกบั การบริหารเชิงระบบ ที่ระบุความชดั เจนในวตั ถุประสงค์ เป้าหมาย และทิศทาง วธิ ีการปฏิบตั ิงาน เพื่อใหไ้ ดผ้ ลผลิตและบริการที่มีคุณภาพ หรือการควบคุมองคป์ ระกอบท้งั หมดท่ีมีผลลพั ธ์โดยอาศยั การประเมินคุณภาพตามมาตรฐาน โดยมีผใู้ หท้ ศั นะการบริหารระบบประกนั คุณภาพการศึกษา ดงั น้ี วฑิ ูรย์ สิมะโชคดี(2543:59 – 62)อธิบายวา่ ระบบคุณภาพ คือ ระบบการเรียนรู้ และ แนวคิดที่จะพฒั นาองคก์ รไปสู่องคก์ รแห่งการเรียนรู้น้นั ผูบ้ ริหารตอ้ งพฒั นาความคิดเชิงระบบ (System Thinking) คือ มีความสามารถในการมองแบบองคร์ วม(Holism) มีความสามารถในการ วเิ คราะห์ความเกี่ยวขอ้ งสัมพนั ธ์กนั ของปัจจยั ต่างๆ และมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์เชิง โครงสร้างดว้ ยสามารถสร้างวสิ ยั ทศั น์ร่วม( Building Shared Vision)และการเรียนรู้เป็ นทีม(Team Learning) สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ(2544:7-11)อธิบายแนวคิดทิศทางดาเนินการ เก่ียวกบั ระบบประกนั คุณภาพวา่ เป็นกระบวนการท่ีบุคลากรทุกฝ่ ายในสถานศึกษาร่วมกนั วางแผน กาหนดเป้าหมายและวธิ ีการ ลงทอทาตามแผนทุกข้นั ตอน มีการบนั ทึกขอ้ มูลเพ่ือร่วมกนั ตรวจสอบ ผลงาน หาจุดเด่น จุดที่ตอ้ งปรับปรุง แลว้ ร่วมกนั ปรับปรุงแผนงานน้นั ๆ โดยมุ่งหวงั ใหม้ ี ประสิทธิภาพการบริหารจดั การสถานศึกษาท่ีเนน้ คุณภาพของผเู้ รียนเป็ นสาคญั การดาเนินการ ระบบประกนั คุณภาพการศึกษามีอยู่ 3 ข้นั ตอน คือ 1.การควบคุมคุณภาพ(Quality Control)เป็นการกาหนดมาตรฐานคุณภาพและการ พฒั นาสถานศึกษาใหเ้ ขา้ สู่มาตรฐาน 2.การตรวจสอบคุณภาพ(Quality Auditing) เป็นการตรวจสอบและติดตามผลการ ดาเนินงานใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานที่กาหนด 3.การประเมินคุณภาพ(Quality Assessment) เป็นการประเมินคุณภาพของสถานศึกษา โดยหน่วยงานที่กากบั ดูแลอยูใ่ นพ้ืนท่ี และหน่วยงานตน้ สังกดั ในส่วนกลาง

15 การพฒั นาเพอื่ ส่งเสริมคุณภาพการศึกษา หากมองแนวคิดตามหลกั การบริหารแลว้ เป็ น ภารกิจที่ใชใ้ นการทางานใหป้ ระสบความสาเร็จ โดยจะตอ้ งมีกระบวนการวางแผน(Plan : P) ทาตาม แผน(Do : D) ตรวจสอบประเมินผล(Check : C) และพฒั นาปรับปรุงอยเู่ สมอ(Action :A) ซ่ึงถือเป็น การบริหารการศึกษาเชิงระบบครบวงจร ตามปรัชญาการบริหารเชิงระบบคุณภาพ “PDCA” ของ เอด็ เวอร์ด เดมมิ่ง(Edward Deming) ภาพท่ี 1 แสดงความสัมพนั ธ์แนวคิดระบบประกนั คุณภาพกบั แนวคิดตามหลกั การบริหาร ร่วมกนั วางแผน ร่วDมกนั ปรับปรุง P การควบคุมคุณภาพ AD ร่วมกนั ปฏิบตั ิ การตรวจสอบและประเมินคุณภาพ C ร่วมกนั ตรวจสอบ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (2544: 10) จากภาพที่ 1 การควบคุมคุณภาพและการตรวจสอบคุณภาพ คือ กระบวนการบริหารเพ่ือ พฒั นาคุณภาพตามหลกั การบริหาร การควบคุมคุณภาพ คือ การที่สถานศึกษาร่วมกนั วางแผนการ ดาเนินการตามแผน เพ่ือพฒั นาสถานศึกษาใหม้ ีคุณภาพตามเป้าหมายและมาตรฐานการศึกษาส่วน การตรวจสอบคุณภาพ คือ การท่ีสถานศึกษาตอ้ งร่วมกนั ตรวจสอบเพือ่ พฒั นาปรับปรุงคุณภาพให้ เป็นไปตามเป้าหมายและมาตรฐานการศึกษา เมื่อสถานศึกษามีการตรวจสอบตนเองแลว้ หน่วยงาน ในเขตพ้นื ท่ีและตน้ สังกดั กเ็ ขา้ มาช่วยติดตามและประเมินคุณภาพเพอื่ ใหช้ ่วยเหลือในการปรับปรุง สถานศึกษา ซ่ึงจะทาใหส้ ถานศึกษามีความอุน่ ใจ และมีความต่ืนตวั ในการพฒั นาคุณภาพอยเู่ สมอ

16 สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน(2549: 4-9 ) กล่าววา่ ระบบประกนั คุณภาพ การศึกษามีกระบวนการดาเนินการที่สมั พนั ธ์กนั 3 ประการ ดงั น้ี 1.การพฒั นาคุณภาพ เป็นการดาเนินงานเพื่อพฒั นาคุณภาพสถานศึกษาใหบ้ รรลุถึง มาตรฐานการศึกษาที่กาหนดไว้ หวั ใจสาคญั ในการพฒั นาคุณภาพ คือ การสร้างจิตสานึกใหท้ ุกคน ตระหนกั ถึงความจาเป็นของการทางานเป็นกลุ่ม ทางานอยา่ งเป็นระบบ และทุกคนถือเป็นหนา้ ท่ีท่ี จะปรับปรุงการทางานอยา่ งต่อเนื่อง จดั ขอ้ มูลสารสนเทศในส่วนท่ีรับผดิ ชอบ ใชข้ อ้ มูลสารสนเทศ น้นั ใหเ้ ป็นประโยชนใ์ นการพฒั นางานเป็ นประจา มีการเกบ็ รวบรวมขอ้ มูล และจดั หมวดหมูข่ อ้ มูล สารสนเทศอยา่ งเป็ นระบบ การพฒั นาคุณภาพสถานศึกษาใหบ้ รรลุถึงมาตรฐานท่ีกาหนดน้นั ตอ้ งมีการจดั ทาแผนยุ ทะศาสตร์(Strategic Plan) ท่ีทุกกิจกรรม/โครงการ/งานมีเป้าหมายเด่ียวกนั คือการยกระดบั คุณภาพ ผเู้ รียนทุกดา้ น มีการพฒั นาดา้ นปัจจยั ใหส้ ามารถใชไ้ ดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ สรรหาใหเ้ พยี งพอ ดูแล รักษาใหใ้ ชไ้ ดอ้ ยเู่ สมอและปลอดภยั ในการใช้ ประการสาคญั ตอ้ งมีระบบและกลไกการปฏิบตั ิงาน ตามแผน รวมท้งั ติดตามกากบั การดาเนินงานอยา่ งจริงจงั และต่อเน่ือง ภาพที่ 2 แสดงกระบวนการปฏิบตั ิงานอยา่ งต่อเน่ืองตามวงจร PDCA กาหนดแกป้ ัญหา หาสาเหตุ วางแผนร่วมกนั ปรับปรุงระบบ/ Plan ลงมือปฏิบตั ิ วธิ ีการทางาน Act Do ปรับปรุงมาตรฐาน/ Check มาตรการ เกบ็ ขอ้ มลู ยนื ยนั ผลลพั ธ์ บนั ทึกผล สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน(2549:4)

17 2.การติดตามตรวจสอบคุณภาพ เป็นการดาเนินงานเพื่อช่วยเหลือ สนบั สนุน กากบั ติดตามกา้ วหนา้ และยนื ยนั การพฒั นาคุณภาพการจดั การศึกษาของสถานศึกษาใหเ้ ป็นไปตาม เป้าหมายและบรรลุตามมาตรฐานที่กาหนด โดยการติดตามตรวจสอบคุณภาพสามารถดาเนินงาน ในแตล่ ะระดบั ไดด้ งั น้ี 2.1 การติดตามตรวจสอบคุณภาพของสถานศึกษา โดยสถานศึกษาต้งั คณะทางานข้ึนเพ่ือรวบรวมขอ้ มูลสารสนเทศ การดาเนินงาน/โครงการ ตลอดปี การศึกษา ท้งั ดา้ น การพฒั นาคุณภาพผเู้ รียน คุณภาพการจดั การเรียนการสอน คุณภาพการบริหารและการจดั การศึกษา และดา้ นการพฒั นาชุมชนแห่งการเรียนรู้ จดั ทาเป็นระบบขอ้ มูลสารสนเทศท่ีสามารถนาผลไปใชใ้ น การปรับปรุงและพฒั นาไดท้ นั ทว่ งที และเป็นขอ้ มูลสาหรับประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษาได้ 2.2 การติดตาม ตรวจสอบคุณภาพของสถานศึกษา โดยสานกั งานเขตพ้ืนที่ การศึกษาหรือหน่วยงานที่รับผดิ ชอบของสถานศึกษา เพือ่ ใหก้ ารส่งเสริม สนบั สนุนและช่วยเหลือ ใหส้ ถานศึกษาสามารถดาเนินการพฒั นาคุณภาพไปสู่เป้าหมายตามมาตรฐานท่ีกาหนดไว้ สถานศึกษาทุกแห่งควรไดร้ ับการติดตามตรวจสอบจากสานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาอยา่ งนอ้ ย 1 คร้ัง ภายใน 3 ปี สาหรับสถานศึกษาท่ีมีความเขม้ แขง็ เขตพ้นื ท่ีการศึกษาควรส่งเสริมใหพ้ ฒั นาอยา่ ง ตอ่ เนื่อง ยกยอ่ งสถานศึกษาที่มีรูปแบบการพฒั นาที่ดีให้เป็ นตวั อยา่ งแก่สถานศึกษาแห่งอ่ืนได้ ส่วน สถานศึกษาท่ีมีคุณภาพผเู้ รียนต่า หรือมีแนวโนม้ ต่าลงอนั เนื่องมาจากปัญหาต่างๆ เขตพ้ืนท่ี การศึกษาควรต้งั คณะทางานเขา้ ไปช่วยเหลือสถานศึกษาอยา่ งต่อเน่ือง และติดตามความกา้ วหนา้ เป็นระยะ เขตพ้ืนท่ีการศึกษาตอ้ งทารายงานติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาเสนอต่อสานกั งาน คณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐานเพ่ือทราบดว้ ย 2.3 การติดตามตรวจสอบและประเมินผลการพฒั นาคุณภาพการศึกษาใน ภาพรวมระดบั ประเทศ โดยหน่วยงานหลกั ที่รับผิดชอบ คือ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐานเพ่ือนาขอ้ มูลที่ไดม้ าประกอบการกาหนดนโยบาย เพ่ือส่งเสริม สนบั สนุน และผลกั ดนั ให้ สถานศึกษาท่ีไมผ่ า่ นเกณฑส์ ่งเสริมการมีส่วนร่วมระหวา่ งสถานศึกษา เพอ่ื เพิม่ พนู ศกั ยภาพ สถานศึกษาใหบ้ ริหารและจดั การศึกษาไดอ้ ยา่ งเตม็ ท่ี 3.การประเมินและรับรองคุณภาพ เป็ นการดาเนินงานเพื่อตรวจสอบผลการจดั การศึกษาของสถานศึกษา โดยแบ่งเป็น 2 ส่วนที่เกี่ยวขอ้ ง ดงั น้ี 3.1 การประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษา จากการติดตามตรวจสอบคุณภาพ ของสถานศึกษาในขอ้ 2.1 สถานศึกษานาขอ้ มูลสารสนเทศมาประเมินคุณภาพตามมาตรฐาน การศึกษาท่ีกาหนด จดั ทารายงานการพฒั นาคุณภาพการศึกษาประจาปี ของสถานศึกษา รายงานต่อ คณะกรรมการสถานศึกษา ผปู้ กครอง ชุมชน หน่วยงานตน้ สังกดั และรายงานตอ่ สาธารณชน

18 3.2 การพฒั นาเพื่อรับรองมาตรฐานการศึกษาการประเมินในส่วนน้ีเป็นการ ดาเนินงานโดยองคก์ รภายนอกกระทรวงศึกษาธิการ ไดแ้ ก่ สานกั งานรับรองมาตรฐานและประเมิน คุณภาพการศึกษา(สมศ.) ซ่ึงเป็นองคก์ รมหาชน ทาหนา้ ท่ีประเมินและใหก้ ารรับรองสถานศึกษาจดั การศึกษาไดต้ ามมาตรฐานการศึกษาท่ีกาหนดในทุกๆ 5 ปี ผลจากการประเมินในภาพรวมจะ นาเสนอรัฐบาล เพื่อนาไปใชใ้ นการพิจารณาจดั สรรงบประมาณ การกาหนดทิศทางการพฒั นา คุณภาพการจดั การศึกษาเพอ่ื ใหท้ ดั เทียมนานาอารยประเทศ การดาเนินงานท้งั 3 ประการ เป็นกระบวนการที่มีความสัมพนั ธ์และส่งผลซ่ึงกนั และ กนั โดยเฉพาะการติดตามตรวจสอบคุณภาพ สามารถดาเนินการไดท้ ้งั ในส่วนการพฒั นาคุณภาพ และการประเมินคุณภาพ ภาพท่ี 3 แสดงความสมั พนั ธ์ของกระบวนการประกนั คุณภาพการศึกษา การพฒั นาคุณภาพ การประเมินคุณภาพ ภายในของสถานศึกษา คุณภาพการจดั การศึกษาของ สถานศึกษา การติดตามตรวจสอบ การประเมินคุณภาพ ของหน่วยงานตน้ สังกดั ภายนอก สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน (2549: 6)

19 4. การประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษา ความหมายของการประกนั คุณภาพภายใน การประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษาเป็นส่วนหน่ึงของการบริหารและการดาเนินงานท่ี ตอ้ งคานึงถึงเงื่อนไขความสาคญั โดยหน่วยงานที่เกี่ยวขอ้ งและนกั การศึกษาไดใ้ หค้ วามหมายของ การประกนั คุณภาพภายใน ดงั น้ี รุ่ง แกว้ แดง (2545: ก) กล่าววา่ การประกนั คุณภาพภายใน คือกระบวนการบริหารจดั การ ที่มีการพฒั นาปรับปรุงอยา่ งตอ่ เน่ือง เพอ่ื พฒั นาผเู้ รียนให้มีคุณภาพ ซ่ึงเป็นภารกิจที่สถานศึกษา จะตอ้ งทา สานกั งานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(2546: 6 ) ไดใ้ หค้ วามหมาย การประกนั คุณภาพภายในวา่ เป็นการประเมินผลและติดตามตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษาจากภายใน โดยบุคลากรของสถานศึกษาน้นั เอง หรือโดยหน่วยงานตน้ สังกดั ท่ีมีหนา้ ท่ีกากบั ดูแลสถานศึกษาน้นั สุจินดา แซ่สุ้ง (2548: 7) กล่าววา่ การประกนั คุณภาพภายใน หมายถึง การประเมินผล และติดตามตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดยบุคลากรของ สถานศึกษาหรือหน่วยงานตน้ สังกดั ที่มีหนา้ ท่ีดูแลสถานศึกษาน้นั ๆ สมหวงั พธิ ิยานุวฒั น(์ 2549:1) ไดใ้ หค้ วามหมายของการประกนั คุณภาพภายใน สถานศึกษา คือการประกนั คุณภาพการเรียนรู้ของผเู้ รียน มีจุดหมายเพอ่ื พฒั นาคุณภาพแก่ผเู้ รียนให้ เป็นคนดี คนเก่ง มีความสุข สนุกกบั การเรียนรู้ตลอดชีวติ การประกนั คุณภาพภายในเป็นส่วนหน่ึง ของการบริหารจดั การและการทางานของบุคลากรทุกคนในสถานศึกษาและบุคคลที่เกี่ยวขอ้ ง โดย ใหม้ ีการทางานเป็ นระบบครบวงจรและทางานอยา่ งต่อเน่ือง สรุปไดว้ า่ การประกนั คุณภาพภายใน หมายถึง กระบวนการบริหารจดั การท่ีมีการ ปรับปรุงพฒั นาอยา่ งตอ่ เน่ือง เพือ่ พฒั นาผเู้ รียนใหม้ ีคุณภาพ โดยมีการประเมินผลและการ ตรวจสอบคุณภาพจากภายในสถานศึกษาหรือหน่วยงานตน้ สังกดั ที่มีหนา้ ท่ีกากบั ดูแลสถานศึกษา น้นั หลกั การและข้นั ตอนการดาเนินงานประกนั คุณภาพภายใน สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ(2544:1)กล่าววา่ หลกั การการประกนั คุณภาพ ภายในของสถานศึกษา ไดแ้ ก่

20 1.จุดมุง่ หมายของการประกนั คุณภาพภายใน คือ การที่สถานศึกษาร่วมกนั พฒั นา ปรับปรุงคุณภาพใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานการศึกษา ไมใ่ ช่การจบั ผดิ หรือทาใหบ้ ุคลากรเสียหนา้ โดย เป้าหมายท่ีสาคญั อยทู่ ี่การพฒั นาคุณภาพให้เกิดกบั ผเู้ รียน 2.การท่ีจะดาเนินการใหบ้ รรลุเป้าหมายตอ้ งทาใหก้ ารประกนั คุณภาพภายในเป็นส่วน หน่ึงของกระบวนการบริหารจดั การและการทางานของบุคลากรทุกคนสถานศึกษา ไมใ่ ช่ กระบวนการท่ีแยกส่วนมาจากการดาเนินงานตามปกติของสถานศึกษา โดยสถานศึกษาจะตอ้ ง วางแผนพฒั นาและแผนปฏิบตั ิการท่ีมีเป้าหมายชดั เจน ทาตามแผน ตรวจสอบประเมินผล และ พฒั นาปรับปรุงอยา่ งตอ่ เนื่องเป็นระบบ มีความโปร่งใส และมีจิตสานึกในการพฒั นาคุณภาพการ ทางาน 3.การประกนั คุณภาพภายในเป็นหนา้ ท่ีของบุคลากรทุกคนในสถานศึกษา ไม่วา่ เป็น ผบู้ ริหาร ครู – อาจารย์ และบุคลากรอื่นๆในสถานศึกษา โดยในการดาเนินงานจะตอ้ งใหผ้ มู้ ีส่วน เกี่ยวขอ้ ง เช่น ผเู้ รียน ชุมชน เขตพ้ืนท่ี หรือหน่วยงานที่กากบั ดูแลเขา้ มามีส่วนในการกาหนด เป้าหมาย วางแผน ติดตามประเมินผล พฒั นาปรับปรุง ช่วยกนั คิด ช่วยกนั ทา ช่วยกนั ผลกั ดนั ให้ สถานศึกษามีคุณภาพ เพือ่ ใหผ้ เู้ รียนไดร้ ับการศึกษาท่ีดีมีคุณภาพ เป็นไปตามความตอ้ งการของ ผปู้ กครอง สังคม และประเทศชาติ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน (2554 ญ: 23-24 ) ไดอ้ อกประกาศ คณะกรรมการประกนั คุณภาพในระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน เร่ืองกาหนดหลกั เกณฑแ์ ละแนว ปฏิบตั ิเก่ียวกบั การประกนั คุณภาพภายใน ระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พ.ศ. 2554 โดยมีหลกั การ สาคญั ดงั น้ี 1.การประกนั คุณภาพเป็นหนา้ ท่ีของบุคลากรทุกคนที่ตอ้ งปฏิบตั ิงานตามภารกิจท่ีแต่ ละคนไดร้ ับมอบหมาย 2.การประกนั คุณภาพมุง่ พฒั นาการดาเนินงานตามความรับผดิ ชอบของตนใหม้ ีคุณภาพ ดียง่ิ ข้ึน เพราะผลการพฒั นาของแต่ละคนคือผลรวมของการพฒั นาท้งั สถานศึกษา 3.การประกนั คุณภาพเนน้ การพฒั นาคุณภาพการศึกษา โดยใหเ้ ป็นส่วนหน่ึงของ กระบวนการ การบริหารการศึกษาที่ตอ้ งดาเนินการอยา่ งต่อเน่ืองไม่ใช่ทาเพ่ือเตรียมรับการประเมิน เป็นคร้ังคราวเทา่ น้นั 4. การประกนั คุณภาพตอ้ งเกิดจากความร่วมมือของบุคลากรทุกฝ่ ายที่เก่ียวขอ้ ง ไม่ สามารถวา่ จา้ งหรือขอใหบ้ ุคคลอ่ืนๆดาเนินการแทนได้ 5.การประกนั คุณภาพตอ้ งเกิดจากการยอมรับและนาผลการประเมินคุณภาพการศึกษา ไปใชใ้ นการพฒั นาคุณภาพการจดั การศึกษาของสถานศึกษา

21 สรุปไดว้ า่ หลกั การของการประกนั คุณภาพภายใน คือ การประกนั คุณภายภายในเป็น หนา้ ที่ของบุคลากรทุกคน เนน้ การพฒั นาคุณภาพการศึกษา โดยถือวา่ เป็ นส่วนหน่ึงของ กระบวนการบริหารเกิดจากความร่วมมือของบุคลากรทุกฝ่ ายที่เก่ียวขอ้ ง และมีการนาผลการ ประเมินคุณภาพการศึกษาไปใชใ้ นการพฒั นาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ(2544: 13) ไดเ้ สนอแนวทางและข้นั ตอนการ ดาเนินการประกนั คุณภาพภายในไวจ้ านวน 3 ข้นั ดงั น้ีคือ 1.ข้นั การเตรียมการ เป็นการเตรียมความพร้อมของบุคลากร โดยตอ้ งสร้างความ ตระหนกั ถึงคุณคา่ ของการประกนั คุณภาพภายในและการทางานเป็นทีม ซ่ึงตอ้ งการช้ีแจงทาความ เขา้ ใจโดยใชบ้ ุคลากรภายในสถานศึกษาหรือวทิ ยากรมืออาชีพจากภายนอก โดยบุคลากรทุกคนใน สถานศึกษาไดม้ ีโอกาสเขา้ ร่วมประชุมรับทราบพร้อมกนั และตอ้ งพฒั นาความรู้ ทกั ษะเก่ียวกบั การ ดาเนินงานประกนั คุณภาพภายในใหบ้ ุคลากรทุกคนเกิดความมน่ั ใจในการดาเนินงานประกนั คุณภาพดว้ ยการจดั ประชุมเชิงปฏิบตั ิการ โดยเนน้ เน้ือหาเกี่ยวกบั การจดั ทาแผนพฒั นาสถานศึกษา และแผนปฏิบตั ิการในแต่ละปี ต่อมาเนน้ เน้ือหาเก่ียวกบั การจดั ทาแผนพฒั นาสถานศึกษาและ แผนปฏิบตั ิการในแตล่ ะปี ต่อมาเนน้ เน้ือหาการกาหนดกรอบและแผนประเมิน การสร้างเครื่องมือ ประเมินและรวบรวมขอ้ มูล ในช่วงทา้ ยเนน้ เร่ืองเกี่ยวกบั การวเิ คราะห์ขอ้ มูลการนาเสนอผลการ ประเมินและการเขียนรายงานผลการประเมินตนเอง(Self Study Report) และการแต่งต้งั คณะกรรมการผรู้ ับผดิ ชอบในการประสานงาน กากบั ดูแลช่วยเหลือสนบั สนุนใหท้ ุกฝ่ ายทางาน ร่วมกนั และเชื่อมโยงเป็ นทีม โดยการต้งั คณะกรรมการรับผดิ ชอบการพฒั นาและประเมินคุณภาพ งานน้นั 2.ข้นั ตอนดาเนินงานประกนั คุณภาพภายใน ประกอบดว้ ยข้นั ตอนหลกั 4 ข้นั ตอน คือ 2.1 การวางแผนจะตอ้ งมีการกาหนดเป้าหมาย แนวทางการดาเนินงาน ผรู้ ับผดิ ชอบ งาน ระยะเวลาและทรัพยากรท่ีตอ้ งใช้ สาหรับแผนตา่ งๆ ท่ีควรจดั ทา คือ แผนพฒั นาคุณภาพ การศึกษาของสถานศึกษา แผนปฏิบตั ิการประจาปี แผนการจดั การเรียนการสอนตามหลกั สูตรซ่ึง สอดคลอ้ งกบั เป้าหมายของสถานศึกษา แผนการประเมินคุณภาพ และแผนงบประมาณ เป็นตน้ 2.2 การปฏิบตั ิตามแผน ซ่ึงในขณะดาเนินการตอ้ งมีการเรียนรู้เพม่ิ เติมตลอดเวลา และผบู้ ริหารควรส่งเสริมและสนบั สนุนใหบ้ ุคลากรทุกคนทางานอยา่ งมีความสุข จดั ส่ิงอานวย ความสะดวก สนบั สนุนทรัพยากรเพ่ือการปฏิบตั ิ กากบั ติดตามการทางานท้งั ระดบั บุคลากรราย กลุ่ม รายหมวด และใหก้ ารนิเทศ 2.3 การตรวจสอบประเมินผล ซ่ึงเป็นกลไกสาคญั ท่ีจะกระตุน้ ใหเ้ กิดการพฒั นา

22 เพราะจะทาใหไ้ ดข้ อ้ มูลยอ้ นกลบั ที่แสดงวา่ การดาเนินงานท่ีผา่ นมาบรรลุเป้าหมายเพียงใด โดยการ ประเมิน ตอ้ งจดั วางกรอบการประเมิน จดั หาหรือจดั ทาเคร่ืองมือ จดั เก็บรวบรวมขอ้ มูลวเิ คราะห์ ขอ้ มูล แปลความขอ้ มูลและการตรวจสอบ ปรับปรุงคุณภาพการประเมิน 2.4 การนาผลการประเมินมาปรับปรุงงาน เม่ือแตล่ ะฝ่ ายประเมินผลเสร็จแลว้ จะ ส่งผลใหค้ ณะกรรมการรับผิดชอบนาไปวิเคราะห์ สังเคราะห์และแปลผล แลว้ นาเสนอผลต่อ ผเู้ ก่ียวขอ้ ง เพื่อนาเสนอผลต่อผเู้ กี่ยวขอ้ ง เพื่อนาไปปรับปรุงการปฏิบตั ิงานของผบู้ ริหารและ บุคลากร นาไปวางแผนในระยะตอ่ ไป และจดั ทาเป็นขอ้ มูลสารสนเทศหรือการเขียนรายงาน ประเมินตนเอง 3. ข้นั การจดั ทารายงานประเมินตนเองหรือรายงานประจาปี เม่ือสถานศึกษาดาเนินการ ประเมินผลภายในเสร็จแลว้ จะจดั ทารายงานโดยเร่ิมจากรวบรวมผลการดาเนินงานและผลการ ประเมินมาวิเคราะห์จาแนกตามมาตรฐานการศึกษาและเขียนรายงาน ดงแผนภาพที่ 4 ตอ่ ไปน้ี

23 ภาพที่ 4 แสดงข้นั ตอนการดาเนินการประกนั คุณภาพภายใน การเตรียมการ การดาเนินการ การรายงาน 1.เตรียมความพร้อมของ 1.วางแผนการปฏิบตั ิงาน(P) จดั ทารายงานประเมินตนเองหรือ บุคลกร รายงานประจาปี - กาหนดเป้าหมายหรือมาตรฐานการศึกษา - สร้างความตระหนกั - จดั ลาดบั ความสาคญั ของเป้าหมาย - รวบรวมผลการดาเนินงาน - พฒั นาความรู้และ - กาหนดแนวทางการดาเนินงาน และผลการประเมนิ ทกั ษะ - กาหนดระยะเวลา 2. แตง่ ต้งั กรรมการ - กาหนดงบประมาณ - วเิ คราะห์ตามมาตรฐาน รับผดิ ชอบ - กาหนดผรู้ บั ผิดชอบ - เขียนรายงาน 2. แต่งต้งั กรรมการรับผิดชอบ 2.ดาเนินงานตามแผน(D) - ส่งเสริมสนบั สนุน - จดั ส่ิงอานวยความสะดวกสนบั สนุน ทรัพยากร - กากบั ติดตาม - ใหก้ ารนิเทศ 3.ตรวจสอบประเมินผล(C) - วางกรอบการประเมิน - จดั หาหรือจดั ทาเคร่ืองมือ - เก็บขอ้ มูล - วเิ คราะหข์ อ้ มลู - แปลความหมาย - ตรวจสอบปรบั ปรุงคุณภาพการประเมิน 4.นาผลการประเมินมาปรับปรุงงาน(A) - ปรับปรุงการปฏิบตั งิ านของบุคลากร - วางแผนในระยะตอ่ ไป - จดั ทาขอ้ มูลสารสนเทศ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (2544: 13)

24 สรุปข้นั ตอนการดาเนินงานการประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษามีแนวทางในการ ดาเนินงาน 3 ข้นั ตอนคือ 1.การเตรียมการ การเตรียมการประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษาจาเป็นตอ้ งมีการ เตรียมความพร้อมของบุคลากรในการสร้างความตระหนกั ถึงความสาคญั ของการประกนั คุณภาพ การศึกษารวมถึงการพฒั นาใหบ้ ุคลากรเกิดความรู้ความเขา้ ใจ รวมถึงทกั ษะความชานาญในการ ดาเนินการประกนั คุณภาพ 2.การดาเนินการ ข้นั ตอนการดาเนินการในการประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษาตอ้ ง มีการวางแผนโดยการกาหนดเป้าหมายหรือมาตรฐานการศึกษา จดั ลาดบั ความสาคญั ของเป้าหมาย กาหนดแนวทางการดาเนินงานตามแผนที่วางไว้ โดยการส่งเสริม สนบั สนุนจดั ส่ิงอานวยความ สะดวกในเรื่องทรัพยากร การใหก้ ารนิเทศเป็ นระยะรวมถึงการกากบั ติดตาม การดาเนินงาน ตรวจสอบประเมินผล โดยการวางกรอบการประเมิน จดั ทาเคร่ืองมือในการประเมิน โดยการเก็บ ขอ้ มูล วเิ คราะห์ขอ้ มูล แปลความ นาผลการตรวจสอบมาปรับปรุงคุณภาพการประเมิน และส่วน สุดทา้ ยของข้นั ตอนการดาเนินงาน คือการนาผลการประเมินมาปรับปรุงเพ่ือวางแผนในระยะต่อไป รวมถึงการจดั ทาขอ้ มูลสารสนเทศเพื่อเป็นประโยชน์การบริหารจดั การ 3.การายงานผล ข้นั ตอนการรายงานผลหรือการจดั ทารายงานประเมินตนเองหรือ รายงานประจาปี โดยการรวบรวมผลการดาเนินงานและผลการประเมินมาวเิ คราะห์ตามมาตรฐานที่ กาหนดและทา้ ยสุดลงมือเขียนรายงาน ระบบประกนั คุณภาพภายในของสถานศึกษา สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน(2554 ก:14) กล่าววา่ กระทรวงศึกษาธิการ ไดอ้ อกกฎกระทรวงวา่ ดว้ ยระบบ หลกั เกณฑ์ และวธิ ีการประกนั คุณภาพการศึกษาภายใน สถานศึกษาระดบั การศึกษาข้นั พ้นื บาน พ.ศ. 2553 กาหนดใหส้ ถานศึกษาข้นั พ้ืนฐานจดั ใหม้ ีระบบ การประกนั คุณภาพภายในตามหลกั เกณฑแ์ ละแนวปฏิบตั ิเกี่ยวกบั การประกนั คุณภาพภายในระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน โดยดาเนินการดงั ต่อไปน้ี 1.กาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2.จดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา 3.จดั ระบบบริหารและสารสนเทศ 4.ดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา 5.จดั ใหม้ ีการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา 6.จดั ใหม้ ีการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

25 7.จดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็ นรายงานประเมินคุณภาพภายใน 8.จดั ใหม้ ีการพฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งตอ่ เน่ือง นอกจากน้ีใหส้ ถานศึกษาดาเนินงานตามแผนพฒั นาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา รวมท้งั มีการกากบั ติดตาม การดาเนินงานใหเ้ ป็นไปอยา่ งตอ่ เนื่อง และบรรลุเป้าหมายที่กาหนดไว้ โดยใหม้ ีการดาเนินการตรวจสอบทบทวนและรายงานการดาเนินงานตามแผนพฒั นาคุณภาพ การศึกษาของสถานศึกษา ในการตรวจสอบและทบทวนคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษาใหใ้ ช้ วกี ารท่ีหลากหลายและเหมาะสม โดยใหด้ าเนินการอยา่ งตอ่ เน่ืองเพื่อนาผลไปใชใ้ นการปรับปรุง และพฒั นาคุณภาพการศึกษา เป็นตน้ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน(2554 ญ: 24 – 28) ไดอ้ อกประกาศ คณะกรรมการประกนั คุณภาพภายในระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน เรื่อง หลกั เกณฑแ์ ละแนวปฏิบตั ิ เกี่ยวกบั การประกนั คุณภาพภายในระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน พ.ศ. 2554 ใหส้ ถานศึกษาระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน ดาเนินการดงั ต่อไปน้ี 1.การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดยดาเนินการดงั น้ี 1.1 ศึกษา วเิ คราะห์ มาตรฐานและตวั บ่งช้ีวา่ ดว้ ยการประกนั คุณภาพภายในของ สถานศึกษาตามท่ีกระทรวงศึกษาธิการประกาศใช้ 1.2 พจิ ารณาสาระสาคญั ท่ีจะกาหนดในมาตรฐานและตวั บ่งช้ี 1.3 กาหนดเป้าหมายความสาเร็จของแต่ละมาตรฐานและตวั บ่งช้ี 1.4 ประกาศคา่ เป้าหมายแตล่ ะมาตรฐานและตวั บ่งช้ีวา่ ดว้ ยการประกนั คุณภาพ ภายในของสถานศึกษาใหก้ ลุ่มผเู้ กี่ยวขอ้ งท้งั ภายในและภายนอกรับทราบ ท้งั น้ี สถานศึกษาอาจกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเพ่มิ เติมนอกเหนือจากท่ี กระทรวงศึกษาธิการประกาศใชไ้ ด้ 2. การจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษาท่ีมุ่งคุณภาพตามมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา โดยการดาเนินการ ดงั น้ี 2.1 ใหส้ ถานศึกษาจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาดงั น้ี 2.1.1ศึกษาวเิ คราะห์สภาพปัญหาและความตอ้ งการจาเป็ นของสถานศึกษา อยา่ งเป็นระบบโดยใชข้ อ้ มูลตามสภาพจริง 2.1.2กาหนดวสิ ยั ทศั น์ พนั ธกิจ และเป้าหมายดา้ นตา่ งๆ โดยมุง่ เนน้ ท่ีคุณภาพ ผเู้ รียนท่ีสะทอ้ นคุณภาพความสาเร็จอยา่ งชดั เจนความสาเร็จอยา่ งชดั เจนและเป็นรูปธรรมโดยทุก ฝ่ ายมีส่วนร่วม

26 2.1.3กาหนดวธิ ีการดาเนินงานกิจกรรม โครงการที่สอดคลอ้ งกบั มาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา โดยใชก้ ระบวนการวจิ ยั หรือผลการวจิ ยั หรือขอ้ มูลท่ีอา้ งอิงไดใ้ ห้ ครอบคลุมการพฒั นา หลกั สูตรสถานศึกษา การจดั ประสบการณ์การเรียนรู้ กระบวนการเรียนรู้ การส่งเสริมการเรียนรู้ การวดั และประเมินผล การพฒั นาบุคลากร และการบริหารจดั การ เพื่อให้ บรรลุเป้าหมายตามมาตรฐานที่กาหนดไว้ 2.1.4กาหนดแหล่งเรียนรู้และภูมิปัญญาทอ้ งถิ่นจากภายนอกท่ีใหก้ าร สนบั สนุนทางวชิ าการ 2.1.5กาหนดบทบาทหนา้ ที่อยา่ งชดั เจน ใหบ้ ุคลากรของสถานศึกษาและ ผเู้ รียนร่วมรับผดิ ชอบและดาเนินงานตามท่ีกาหนดไวอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ 2.1.6กาหนดบทบาทหนา้ ท่ีและแนวทางการมีส่วนร่วมของ บิดา มารดา ผปู้ กครอง องคก์ ร หน่วยงาน ชุมชนและทอ้ งถิ่น 2.1.7 กาหนดการใชง้ บประมาณ และทรัพยากรอยา่ งมีประสิทธิภาพให้ สอดคลอ้ งกบั กิจกรรม โครงการ 2.1.8เสนอแผนพฒั นาการจดั การศึกษาต่อคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐาน และหรือคณะกรรมการสถานศึกษา และหรือคณะกรรมการบริหารสถานศึกษาใหค้ วามเห็นชอบ 2.2 ใหส้ ถานศึกษาจดั ทาแผนปฏิบตั ิการประจาปี 2.2.1จดั ทาแผนปฏิบตั ิการประจาปี ที่สอดคลอ้ งกบั แผนพฒั นาการจดั การศึกษา ของสถานศึกษา 2.2.2ใหก้ าหนดปฏิทินการนาแผนปฏิบตั ิการประจาปี ไปสู่การปฏิบตั ิท่ีชดั เจน 2.2.3 เสนอแผนปฏิบตั ิการประจาปี ต่อคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐานและ หรือคณะกรรมการสถานศึกษาและหรือคณะกรรมการบริหารสถานศึกษาใหค้ วามเห็นชอบ 3. การจดั ระบบบริหารและสารสนเทศ โดยการดาเนินการดงั น้ี 3.1จดั โครงสร้างหรือระบบการบริหารงานของสถานศึกษาที่เอ้ือตอ่ การพฒั นาระบบ การประกนั คุณภาพภายในคุณภาพของสถานศึกษา 3.2 กาหนดผูร้ ับผดิ ชอบและจดั ระบบสารสนเทศใหเ้ ป็นหมวดหมู่ ครอบคลุมปัจจุบนั สะดวก ตอ่ การเขา้ ถึงขอ้ มูลและการใหบ้ ริการหรือการเชื่อมโยงเครือข่ายกบั หน่วยงานตน้ สงั กดั 3.3นาขอ้ มูลสารสนเทศไปใชป้ ระโยชนใ์ นการบริหาร และการพฒั นาการเรียน การสอน

27 4. การดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษาโดยดาเนินการ ดงั น้ี 4.1 นาแผนปฏิบตั ิการประจาปี แต่ละปี สู่การปฏิบตั ิตามกรอบระยะเวลา และกิจกรรม โครงการท่ีกาหนดไว้ 4.2 ผรู้ ับผดิ ชอบและผเู้ กี่ยวขอ้ งทุกฝ่ ายปฏิบตั ิตามบทบาทหนา้ ที่และความรับผดิ ชอบ ตามท่ีไดก้ าหนดอยา่ งมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผลสูงสุด 5. การจดั ใหม้ ีการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา โดยดาเนินการดงั น้ี 5.1 กาหนดผรู้ ับผดิ ชอบในการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาระดบั สถานศึกษา 5.2 ติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาท้งั ระดบั บุคคลและระดบั สถานศึกษาอยา่ ง นอ้ ยภาคเรียนละ 1 คร้ัง 5.3 รายงานและนาผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาไปใชป้ ระโยชนใ์ นการ ปรับปรุงพฒั นา 5.4 เตรียมการและใหค้ วามร่วมมือในการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาจาก หน่วยงานตน้ สงั กดั 6. การจดั ใหม้ ีการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดย ดาเนินการ ดงั น้ี 6.1 ใหม้ ีคณะกรรมการประเมินคุณภาพภายในอยา่ งนอ้ ย 3 คน ท่ีประกอบดว้ ย ผทู้ รงคุณวุฒิภายนอกท่ีหน่วยงานตน้ สงั กดั ข้ึนทะเบียนไวอ้ ยา่ งนอ้ ย 1 คน เขา้ มามีส่วนร่วมใน กระบวนการประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาอยา่ งนอ้ ยปี ละ 1 คร้ัง 6.2 ดาเนินการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาโดยใช้ วธิ ีการและเครื่องมือที่หลากหลายและเหมาะสม 7. การจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็นรายงานประเมินคุณภาพภายใน โดยดาเนินการ ดงั น้ี 7.1 สรุปและจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็นรายงานประเมินคุณภาพภายในของ สถานศึกษาท่ีสะทอ้ นคุณภาพผเู้ รียนและผลสาเร็จของการบริหารจดั การศึกษาตามรูปแบบที่ หน่วยงานตน้ สงั กดั กาหนด 7.2 นาเสนอรายงานต่อคณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐานและหรือคณะกรรมการ สถานศึกษา และหรือ คณะกรรมการบริหารสถานศึกษาใหค้ วามเห็นชอบ 7.3 เผยแพร่รายงานต่อสาธารณชน หน่วยงานตน้ สงั กดั และหน่วยงานท่ีเกี่ยวขอ้ ง 8. การจดั ใหม้ ีการพฒั นาคุณภาพการศึกษาอยา่ งต่อเนื่อง โดยดาเนินการดงั น้ี

28 8.1 ส่งเสริมแนวความคิดเร่ืองการประกนั คุณภาพการศึกษาท่ีมุง่ การพฒั นาคุณภาพ การศึกษาอยา่ งตอ่ เน่ืองใหเ้ กิดข้ึนกบั ครูและบุคลากรทุกคนในสถานศึกษา และพฒั นาสถานศึกษา ใหเ้ ป็นองคก์ รแห่งการเรียนรู้ จนเป็นวฒั นธรรมคุณภาพในการทางานปกติของสถานศึกษา 8.2 นาผลการประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาจากการประเมินตนเองหรือจาก หน่วยงานที่เก่ียวขอ้ ง มาวเิ คราะห์ สังเคราะห์และเลือกสรรขอ้ มูลสารสนเทศเพ่ือนาไปใชใ้ หเ้ ป็น ประโยชนต์ ่อการพฒั นาการบริหาร และการเรียนการสอนอยา่ งต่อเน่ือง 8.3 เผยแพร่ผลการพฒั นาคุณภาพการศึกษาและแลกเปล่ียนเรียนรู้เพื่อใหเ้ กิดการ พฒั นา สรุปไดว้ า่ ระบบประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษามีข้นั ตอนและวธิ ีการดาเนินงาน 8 ประการ ดงั น้ี 1. การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2. การจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 3. การจดั ระบบ บริหารและสารสนเทศ 4. การดาเนินงานตามแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา 5. การ ติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา 6. การประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของ สถานศึกษา 7. การจดั ทารายงานประจาปี ท่ีเป็ นรายงานประเมินคุณภาพภายใน 8. การพฒั นา คุณภาพการศึกษาอยา่ งต่อเน่ือง การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน(2549:7-8) กล่าววา่ มาตรฐานการศึกษามี ความสาคญั และจาเป็นมากสาหรับการจดั การศึกษาที่ใชห้ ลกั การกระจายอานาจไปยงั สถานศึกษา โดยใหส้ ถานศึกษาจดั ทาหลกั สูตรเอง และบริหารการใชห้ ลกั สูตรใหเ้ หมาะสม สอดคลอ้ งกบั สภาพ ปัญหา และความตอ้ งการของทอ้ งถ่ิน รัฐจึงกาหนดมาตรฐานการศึกษาของชาติเพ่ือเป็ นขอ้ กาหนด เก่ียวกบั คุณลกั ษณะ คุณภาพท่ีพงึ ประสงคแ์ ละมาตรฐานท่ีตอ้ งการให้เกิดข้ึนในสถานศึกษาของทุก แห่ง และใชเ้ ป็นหลกั ในการเทียบเคียงสาหรับการส่งเสริมและกากบั ดูแล การตรวจสอบ การ ประเมินผล และการประเมินคุณภาพการศึกษามาตรฐานการศึกษา จากมาตรฐานการศึกษาของชาติ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐานไดน้ าสู่ การปฏิบตั ิใหเ้ กิดผล เพื่อยกระดบั การศึกษาของประเทศใหเ้ กิดประโยชน์กบั ประชาชนไทยทุกคน และเพมิ่ ขีดความสามารถในการแขง่ ขนั ของประเทศ โดยนามาจดั ทาเป็ นมาตรฐานการศึกษาข้นั พ้นื ฐานและมาตรฐานการศึกษาปฐมวยั ประกาศใหส้ ถานศึกษาทุกแห่งที่เปิ ดสอนในระดบั การศึกษาดงั กล่าวใชเ้ ป็นเป้าหมายการพฒั นา เม่ือวนั ที่ 15 พฤศจิกายน 2548

29 สถานศึกษาตอ้ งนามาตรฐานการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน ที่ประกาศไวน้ ้ีเป็นเป้าหมายการพฒั นา สถานศึกษา อยา่ งไรก็ตาม เขตพ้นื ท่ีการศึกษาและสถานศึกษาเอง อาจตอ้ งการเพม่ิ มาตรฐาน การศึกษาท่ีกาหนดเฉพาะเจาะจงตามบริบทและความตอ้ งการของทอ้ งถิ่นได้ สานกั งานคณะกรรมการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน(2554 ก: 15- 17) กล่าววา่ มาตรฐานการศึกษา เป็นขอ้ กาหนดเกี่ยวกบั คุณลกั ษณะ คุณภาพท่ีพงึ ประสงค์ และมาตรฐานท่ีตอ้ งการใหเ้ กิดข้ึนใน สถานศึกษาทุกแห่ง และเพื่อใชเ้ ป็นหลกั ในการเทียบเคียงสาหรับการส่งเสริมและกากบั ดุแลการ ตรวจสอบการประเมินผล และการประกนั คุณภาพทางการศึกษา มาตรฐานการศึกษาที่มีอยใู่ น ปัจจุบนั มีหลายระดบั เช่น มาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้ืนฐานหลาย ประเภท เช่น มาตรฐานการแนะแนว มาตรฐานระบบดูแลช่วยเหลือนกั เรียน มาตรฐานลูกเสือและ เนตรนารี มาตรฐานการบริหารและการจดั การศึกษาโดยใชส้ ถานศึกษาเป็นฐานท้งั หลายน้นั มี วตั ถุประสงคเ์ ฉพาะ และมีเป้าหมายคือคุณภาพผเู้ รียนเป็นสาคญั น้นั ตามกฎกระทรวงไดก้ าหนดไว้ การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาน้นั ตอ้ ง กาหนดใหส้ อดคลอ้ งกบั มาตรฐานการศึกษาของชาติ เอกลกั ษณ์ของสถานศึกษาและมาตรฐาน การศึกษาระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐานตามที่กระทรวงศึกษาธิการกาหนด และตอ้ งครอบคลุมสาระ การเรียนรู้และกระบวนการเรียนรู้ รวมท้งั คานึงถึงศกั ยภาพของผเู้ รียน ชุมชน และทอ้ งถ่ินดว้ ย ดงั น้นั สถานศึกษาจึงตอ้ งวเิ คราะห์มาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการศึกษาระดบั การศึกษา ข้นั พ้นื ฐาน รวมท้งั ระดบั ปฐมวยั มาตรฐานการศึกษาของสานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษา มาตรฐาน คุณภาพผเู้ รียนตามหลกั สูตรของสถานศึกษา นโยบายของหน่วยงานส่วนกลาง คุณลกั ษณะพเิ ศษ ของผเู้ รียนท่ีสถานศึกษา ทอ้ งถ่ิน และชุมชนคาดหวงั เช่น ความมีสานึกรักบา้ นเกิด การอนุรักษ์ อาชีพทอ้ งถิ่น/พ้ืนบา้ น การมีทกั ษะในอาชีพ(อาชีพใดอาชีพหน่ึง) ความสามารถเฉพาะทางดา้ นใด ดา้ นหน่ึง เป็นตน้ นามาสังเคราะห์หลอมรวมกาหนดเป็นมาตรฐานของสถานศึกษาอยา่ งไรกต็ าม สถานศึกษา ตอ้ งพึงตระหนกั เสมอวา่ มาตรฐานที่เกี่ยวกบั คุณภาพผเู้ รียน เป็นเป้าหมายสูงสุดในการ จดั การศึกษาของสถานศึกษา สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน(2554 ข: 6-32 ) ไดใ้ หค้ วามหมาย ความสาคญั ประโยชน์ และข้นั ตอนการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ดงั น้ี ความหมายของมาตรฐานการศึกษา มาตรฐานการศึกษามีความสาคญั อยา่ งยงิ่ ในเชิงปรัชญา คือสาคญั ต่อการวางรากฐานของ การพฒั นาคุณภาพการศึกษาใหเ้ กิดความสมดุลในคุณภาพผเู้ รียน สามารถพฒั นาผเู้ รียนใหม้ ี คุณลกั ษณะท่ีพึงประสงคเ์ พือ่ ใหส้ ามารถดารงตนอยใู่ นสังคมไดอ้ ยา่ งปกติสุข สอดคลอ้ งกบั ความ ตอ้ งการของสังคม ชุมชน และมีเอกลกั ษณ์ของทอ้ งถิ่นหรือชุมชน เมื่อมองในการปฏิบตั ิ มาตรฐาน

30 ในการพฒั นาการจดั การศึกษาท้งั ในปัจจุบนั และอนาคตที่สภาพแวดลอ้ มมีการเปล่ียนแปลงไปอยา่ ง รวดเร็ว นอกจากน้ีมาตรฐานการศึกษามีความสาคญั ในแง่ของการเป็ นฐานขอ้ มูลสนบั สนุนการ พยากรณ์คุณภาพที่คาดหวงั ตามที่ตอ้ งการ ก่อใหเ้ กิดการวางแผนระยะส้ัน ระยะกลาง และระยะยาว ล่วงหนา้ ได้ ประโยชนข์ องมาตรฐานการศึกษา 1. ช่วยใหส้ ามารถกาหนดเป้าหมายและแนวทางในการพฒั นาการจดั การศึกษาของ สถานศึกษา 2. สามารถวางหลกั และแนวทางในการกาหนดนโยบายแผนพฒั นาการจดั การศึกษา ของสถานศึกษา 3. ใชเ้ ป็นเครื่องมือในการกากบั การตรวจสอบ การนิเทศ การติดตามและประเมินผล รวมท้งั การประกนั คุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา 4. มีขอ้ มูลสารสนเทศท่ีเกี่ยวกบั สถานภาพและความกา้ วหนา้ ของการจดั การศึกษา 5. เพื่อเป็ นมาตรฐานการศึกษาสาหรับการประกนั คุณภาพภายนอกของสถานศึกษา และ เป็นขอ้ มูลพ้ืนฐานสาคญั สาหรับการพฒั นามาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาในระยะตอ่ ไป ข้นั ตอนการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา กระบวนการกาหนดการมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา เป็นข้นั ตอนหรือวธิ ีการ ดาเนินงานท่ีเก่ียวขอ้ งกบั ผบู้ ริหารสถานศึกษา คณะครู ตวั แทนผปู้ กครอง คณะกรรมการ สถานศึกษาสามารถดาเนินงานตามข้นั ตอนต่อไปน้ี ข้นั ตอนท่ี 1 เตรียมพร้อมการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 1.1 แต่งต้งั คณะกรรมการการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ประกอบดว้ ย ผบู้ ริหารสถานศึกษา คณะครู คณะกรรมการสถานศึกษา ตวั แทนผปู้ กครอง ชุมชน และผเู้ กี่ยวขอ้ งอ่ืนๆ 1.2 การสร้างจิตสานึกการพฒั นาคุณภาพการศึกษา ดาเนินการโดยจดั ประชุมเชิง ปฏิบตั ิการหรือช้ีแจงเพอื่ สร้างความรู้ ความเขา้ ใจ และความสาคญั ของการพฒั นาคุณภาพการศึกษา มาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการศึกษาระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐานเพอื่ การประกนั คุณภาพ ภายในของสถานศึกษาที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศใช้ มาตรฐานการศึกษาระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐานเพื่อการประเมินคุณภาพภายนอก แนวทางการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา และประโยชนข์ องการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ข้นั ตอนท่ี 2 วเิ คราะห์ความสัมพนั ธ์ของมาตรฐานการศึกษาตา่ งๆ

31 การวเิ คราะห์ความสมั พนั ธ์ของมาตรฐานการศึกษาตา่ ง ๆ เป็นข้นั ตอนสาคญั ที่ คณะกรรมการจะตอ้ งวเิ คราะห์เน้ือหาสาระสาคญั ที่จะนามากาหนดโครงสร้างของมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา โดยศึกษาและวเิ คราะห์เน้ือหาสาระของมาตรฐานการศึกษาและตวั บง่ ช้ี ต่างๆประกอบดว้ ย มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน เพอ่ื การประกนั คุณภาพภายในของสถานศึกษาท่ี กระทรวงศึกษาธิการประกาศใช้ มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้ืนฐานเพื่อการประเมินคุณภาพภายนอก หลกั สูตรสถานศึกษา จุดเนน้ บริบท ความตอ้ งการ และอตั ลกั ษณ์ของสถานศึกษา เป็นตน้ สรุปเป็ น ภาพเป้าหมายท่ีสถานศึกษาตอ้ งการ ข้นั ตอนท่ี 3 กาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาและค่าเป้าหมาย หลงั จากที่สถานศึกษาไดว้ เิ คราะห์ความสมั พนั ธ์มาตรฐานการศึกษาและตวั บง่ ช้ีตา่ งๆแลว้ สถานศึกษาดาเนินการสังเคราะห์ขอ้ มูลตา่ งๆขา้ งตน้ เพื่อหลอมรวมกาหนดเป็นมาตรฐานการศึกษา ของสถานศึกษา ที่ครอบคลุมมาตรฐานการศึกษาข้นั พ้นื ฐานและสอดคลอ้ งกบั บริบทของ สถานศึกษา ซ่ึงประกอบดว้ ยมาตรฐานมาตรฐานดา้ นผเู้ รียน ดา้ นคุณภาพการจดั การศึกษา ดา้ น คุณภาพการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ดา้ นอตั ลกั ษณ์ของสถานศึกษา และดา้ นมาตรฐานการ ส่งเสริม หรือมาตรฐานดา้ นอ่ืนๆ ท่ีสถานศึกษากาหนดข้ึนเพมิ่ เติมนอกเหนือมาตรฐานดงั กล่าว ขา้ งตน้ ก็ได้ นอกจากน้ี ในการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาน้นั สถานศึกษาจะตอ้ ง พจิ ารณาสาระสาคญั ที่จะกาหนดในมาตรฐานและตวั บ่งช้ีที่สะทอ้ นอตั ลกั ษณ์และมาตรการส่งเสริม ของสถานศึกษาอยา่ งชดั เจน ซ่ึงจะตอ้ งมีความสอดคลอ้ งกบั จุดเนน้ วสิ ยั ทศั น์ ปรัชญา และแนวทาง การจดั การศึกษาของสถานศึกษา โดยผา่ นกระบวนการเห็นชอบร่วมกนั ของผเู้ ก่ียวขอ้ งท้งั ภายใน และภายนอกของสถานศึกษา และสาระสาคญั ที่กาหนดข้ึนมาจะตอ้ งเหมาะสมและสอดคลอ้ งกบั บริบทของสถานศึกษาน้นั ๆ และตอ้ งกาหนดค่าเป้าหมายความสาเร็จดงั กล่าว อาจกาหนดใน ลกั ษณะเป็นเป้าหมายเชิงปริมาณ เป้าหมายเชิงคุณภาพ หรือเป้าหมายเชิงปริมาณกบั เชิงคุณภาพ ผสมผสานกนั ในแตล่ ะมาตรฐานและตวั บง่ ช้ี ซ่ึงคา่ เป้าหมายที่กาหนดข้ึนจะตอ้ งสอดคลอ้ งกบั บริบทของสถานศึกษาดว้ ยการพจิ ารณาผลการดาเนินการท่ีผา่ นมาของสถานศึกษาและมีความ เป็นไปไดท้ ่ีจะบรรลุผล ข้นั ตอนท่ี 4 ตรวจสอบและทบทวนมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา การตรวจสอบและทบทวนมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเป็ นการพิจารณาทบทวน เน้ือหาสาระที่กาหนดในมาตรฐานและตวั บ่งช้ีรวมถึงคา่ เป้าหมายความสาเร็จท่ีสถานศึกษาได้ กาหนดข้ึนมาวา่ เหมาะสม ครอบคลุม สอดคลอ้ งและเป็นไปได้ โดยใหผ้ เู้ ก่ียวขอ้ งทุกฝ่ ายพิจารณา ใหค้ วามเห็นชอบ

32 ข้นั ตอนท่ี 5 ประกาศใชม้ าตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา เป็นเครื่องบอกทิศทางการพฒั นาคุณภาพผเู้ รียน และ สถานศึกษาโดยรวม ดงั น้นั การนามาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา เผยแพร่และแจง้ ใหก้ ลุ่ม ผเู้ กี่ยวขอ้ งท้งั ภายในและภายนอกรับทราบดว้ ยรูปแบบและวธิ ีการท่ีเหมาะสม เช่น แจง้ ในท่ีประชุม จดหมายขา่ ว ประกาศเสียงตามสาย ป้ายประชาสัมพนั ธ์ เป็นตน้ ดงั ภาพที่ 5

33 ภาพท่ี 5 แสดงข้นั ตอนการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 1. เตรียมความพร้อม แต่งต้งั คณะกรรมการการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา กาหนดมาตรฐานการศึกษา -ผบู้ ริหารสถานศึกษา คณะครู ของสถานศึกษา -คณะกรรมการสถานศึกษา -ตวั แทนผปู้ กครอง ชุมชน -ผเู้ ก่ียวขอ้ งอื่น ๆ การสร้างจิตสานึกการพฒั นาคุณภาพการศึกษา -การพฒั นาคุณภาพการศึกษา -มาตรฐานการศึกษาระดบั ต่างๆ -กระบวนการจดั ทามาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา -ประโยชนข์ องการกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2.วเิ คราะห์ความสัมพนั ธ์ -มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้นื ฐานเพือ่ การประกนั คุณภาพภายในของ ของมาตรฐานการศึกษา สถานศึกษาที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศใช้ ดา้ นต่างๆ -มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้นื ฐานเพื่อการประเมินคุณภาพภายนอก -นโยบายและจุดเนน้ ของเขตพ้นื ท่ี -หลกั สูตรสถานศึกษา -จุดเนน้ บริบท ความตอ้ งการและอตั ลกั ษณ์ของสถานศึกษา 3.กาหนดมาตรฐาน -สงั เคราะห์ขอ้ มลู ต่างๆขา้ งตน้ เพอื่ หลอมรวมกาหนดเป็ นมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา การศึกษาของสถานศึกษาท่ีครอบคลมุ มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน และคา่ เป้าหมาย และสอดคลอ้ งกบั บริบทของสถานศึกษา -พจิ ารณาสาระสาคญั ท่ีจะกาหนดในมาตรฐานและตวั บง่ ช้ีท่ีสะทอ้ น 4.ตรวจสอบและทบทวน อตั ลกั ษณ์และมาตรการส่งเสริมของสถานศึกษา มาตรฐานการศึกษาของ -กาหนดค่าเป้าหมายความสาเร็จของแตล่ ะมาตรฐานและตวั บ่งช้ี สถานศึกษา -พิจารณาเน้ือหาสาระท่ีกาหนดในมาตรฐานและตวั บ่งช้ีของ สถานศึกษาและคา่ เป้าหมายในดา้ นต่างๆเช่น ความเหมาะสม ครอบคลมุ สอดคลอ้ งและเป็ นไปได้ โดยใหผ้ เู้ กี่ยวขอ้ งทุกฝ่ ายร่วม พิจารณาใหค้ วามเห็นชอบ 5.ประกาศใชม้ าตรฐาน -แจง้ ใหก้ ลุม่ ผเู้ ก่ียวขอ้ งท้งั ภายในและภายนอกรับทราบดว้ ยรูปแบบและ การศึกษาของสถานศึกษา วธิ ีการที่เหมาะสม เช่น การแจง้ ในท่ีประชุม จดหมายขา่ ว เป็ นตน้ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน (2554 ข:28)

34 สรุปไดว้ า่ การกาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเป็นการกาหนดมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษาที่สอดคลอ้ งกบั มาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการศึกษาข้นั พ้นื ฐานเพ่ือการประกนั คุณภาพภายใน อตั ลกั ษณ์และมาตรการส่งเสริมของสถานศึกษา โดย กาหนดใหเ้ หมาะสมและครอบคลุมสาระการเรียนรู้และกระบวนการเรียนรู้ รวมท้งั คานึงถึง ศกั ยภาพของผเู้ รียน ชุมชน ทอ้ งถิ่น เพือ่ ใหส้ งั คมมน่ั ใจวา่ สถานศึกษามีศกั ยภาพในการพฒั นา ผเู้ รียนทุกคนใหบ้ รรลุผลสาเร็จตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาท่ีกาหนดไว้ การจัดทาแผนพฒั นาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาของสถานศึกษาทมี่ ุ่งคุณภาพตาม มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน(2549: 8-9) กล่าววา่ การจดั การศึกษาให้ บรรลุตามมาตรฐานการศึกษา สถานศึกษาตอ้ งมีการจดั ทาแผนพฒั นาสถานศึกษาที่มุ่งเนน้ คุณภาพ การศึกษา ในการจดั ทาแผนดงั กล่าวน้ี สถานศึกษาตอ้ งคานึงถึงหลกั การกระจายอานาจการมี ส่วนรวมและนาไปสู่การปฏิบตั ิไดจ้ ริง แผนพฒั นาสถานศึกษาท่ีดีควรคานึงถึงวธิ ีดาเนินการในเร่ือง ต่อไปน้ี คือ 1.มีการวเิ คราะห์สภาพปัญหาและความจาเป็นอยา่ งเป็นระบบ และมีแผนปฏิบตั ิการ ประจาปี รองรับท้งั แผนระยะส้ันและแผนระยะยาว 2.มีการกาหนดวสิ ัยทศั น์ พนั ธกิจ เป้าหมายการพฒั นา และสภาพความสาเร็จของการ พฒั นาตามมาตรฐานการศึกษาท่ีกาหนดไวอ้ ยา่ งตอ่ เนื่องชดั เจน และเป็นรูปธรรม 3.กาหนดวธิ ีการดาเนินงานโดยอาศยั หลกั วชิ า หรือผลการวจิ ยั หรือขอ้ มูลเชิงประจกั ษ์ ที่อา้ งอิงได้ ครอบคลุมการพฒั นาหลกั สูตร ดา้ นการจดั การเรียนการสอน/การจดั ประสบการณ์การ เรียนรู้ กระบวนการเรียนรู้ การส่งเสริมการเรียนรู้ การวดั และการประเมินผลการพฒั นาบุคลากร และการบริหารจดั การเพื่อนาไปสู้เป้าหมายที่กาหนดไว้ 4.เสาะหาและประสานสัมพนั ธ์กบั แหล่งวทิ ยากรภายนอกที่ใหก้ ารสนบั สนุนทาง วชิ าการไดแ้ ละระบุไวใ้ นแผนใหช้ ดั เจน 5.กาหนดบทบาทหนา้ ท่ีใหบ้ ุคลากรของสถานศึกษาทุกคน รวมท้งั ผูเ้ รียน รับผดิ ชอบ และดาเนินงานตามที่กาหนดไวอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ 6.กาหนดบทบาทหนา้ ท่ี และแนวทางการมีส่วนร่วมของบิดา มารดา ผปู้ กครองและ บุคลากรภายในชุมชน เพอื่ การพฒั นาผูเ้ รียนร่วมกนั 7.กาหนดใชง้ บประมาณ และทรัพยากรอยา่ งมีประสิทธิภาพ

35 8.มีการประเมินผลการดาเนินงานตามแผนและการนาผลไปใชใ้ นการพฒั นาอยา่ ง ตอ่ เนื่อง สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน(2554 ก : 17-19) ไดก้ ล่าววา่ แผน(Plan) เป็นเอกสารที่แสดงโครงการ/กิจกรรม วธิ ีการที่ไดผ้ า่ นการคิดมาแลว้ ล่วงหนา้ โดยผมู้ ีส่วนเกี่ยวขอ้ ง ทุกฝ่ ายร่วมกนั คิดและพจิ ารณาอยา่ งละเอียดรอบคอบ สาหรับใชเ้ ป็ นเคร่ืองช้ีนาการดาเนินการ ใดๆ ท่ีสอดรับกบั เป้าหมาย วสิ ยั ทศั น์ พนั ธกิจขององคก์ ร การวางแผนมกั มีการกาหนดวตั ถุประสงค์ เป้าหมายและกรอบเวลาของการดาเนินการตามแผนอยา่ งชดั เจนในสถานศึกษาจาเป็นตอ้ งมีการ จดั ทาแผน 2 ประเภท คือ 1.แผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา ซ่ึงเป็นแผนที่มีรอบระยะเวลาการพฒั นา ท่ีมุง่ คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา อาจเป็นแผน 3 ปี แผน 4 ปี หรือแผน 5 ปี แลว้ แตค่ วามเหมาะสมตามบริบทของสถานศึกษา แผนประเภทน้ีจะสะทอ้ นกระบวนการวางแผน เชิงกลยทุ ธ์ที่จะใชใ้ นการพฒั นาหรือปรับปรุงเพ่ือนาไปสู่เป้าหมาย ไดค้ ุณภาพตามมาตรฐานที่วาง ไว(้ Strategic Plan/Improvement Plan) 2.แผนปฏิบตั ิการประจาปี (Action Plan/Operation Plan) ซ่ึงแตกออกมาจากแผนพฒั นา คุณภาพการจดั การศึกษาของสถานศึกษา เพ่อื การดาเนินงานเป็นรายปี แผนปฏิบตั ิการประจาปี แต่ ละปี ควรมีจุดเนน้ ที่ชดั เจนเป็ นรูปธรรม นอกจากความชดั เจนในการดาเนินกิจกรรม ตามกรอบเวลา สถานที่ งบประมาณ ผรู้ ับผดิ ชอบแลว้ สถานศึกษาตอ้ งกาหนดกิจกรรมการติดตามตรวจสอบการ ดาเนินงาน ความกา้ วหนา้ ของการดาเนินงาน การปรับปรุงแกไ้ ขเพ่อื ใหก้ ารดาเนินงานมี ประสิทธิภาพ ราบร่ืน คล่องตวั มีการประเมินตนเอง อนั นาไปสู่การไดข้ อ้ มูลสารสนเทศเพื่อ นาไปใชเ้ ขียนรายงานประจาปี ที่เป็นรายงานการประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาต่อไป การจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษาของสถานศึกษาผา่ นการคิดและ การวเิ คราะห์เชิงกลยทุ ธ์มาแลว้ อยา่ งรอบดา้ นและรอบคอบ โดยการใชว้ ธิ ีการ SWOT Analysis, Balanced Scorecard หรือวธิ ีการอื่น ๆ ที่สถานศึกษาเห็นวา่ เหมาะสม สาหรับเป็นเขม็ ทิศช้ีนาการ ดาเนินงานตามกลยทุ ธ์เพื่อนาไปสู่การบรรลุตามวสิ ัยทศั น์ และมาตรฐานการศึกษาที่สถานศึกษา วางเป้าหมายไว้ ส่วนการจดั ทาแผนปฏิบตั ิการประจาปี จะมีการระบุวตั ถุประสงค์ เป้าหมาย การจดั ทรัพยากรและกรอบเวลาของการดาเนินงานตามแผนอยา่ งชดั เจน ในการจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา สถานศึกษาสามารถตรวจสอบ ตนเองไดว้ า่ เป็นแผนพฒั นาที่มีคุณภาพหรือไม่ โดยพจิ ารณาจากประเด็นท่ีกฎกระทรวงกาหนดให้ ตอ้ งดาเนินการ ดงั น้ี

36 1.ศึกษาสภาพปัญหาและความตอ้ งการท่ีจาเป็นของสถานศึกษาอยา่ งเป็นระบบ 2.กาหนดวสิ ยั ทศั น์ พนั ธกิจ เป้าหมาย และความสาเร็จของการพฒั นาไวอ้ ยา่ งชดั เจน และเป็ นรู ปธรรม 3.กาหนดวธิ ีดาเนินงานท่ีมีหลกั วชิ า ผลการวจิ ยั หรือขอ้ มูลเชิงประจกั ษท์ ี่อา้ งอิงไดใ้ ห้ ครอบคลุมการพฒั นาหลกั สูตรสถานศึกษา ดา้ นการจดั ประสบการณ์การเรียนรู้ กระบวนการเรียนรู้ การส่งเสริมการเรียนรู้ การวดั และประเมินผล การพฒั นาบุคลากร และการบริหารจดั การเพอื่ นาไปสู่มาตรฐานการศึกษาที่กาหนดไว้ 4.กาหนดแหล่งวทิ ยากรภายนอกที่ใหก้ ารสนบั สนุนทางวชิ าการ 5.กาหนดบทบาทหนา้ ท่ีใหบ้ ุคลากรของสถานศึกษาและผรู้ ับผดิ ชอบ และดาเนินงาน ตามที่กาหนดไวอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ 6.กาหนดบทบาทหนา้ ที่และแนวทางการมีส่วนร่วมของบิดา มารดา ผปู้ กครองและ องคก์ รชุมชน 7.กาหนดการใชง้ บประมาณและทรัพยากรอยา่ งมีประสิทธิภาพ 8.จดั ทาแผนปฏิบตั ิการประจาปี ในการจดั การศึกษาของสถานศึกษาในทศวรรษหนา้ น้นั สถานศึกษาตอ้ งใหค้ วามสาคญั กบั การพฒั นาคุณภาพผูเ้ รียนเป็นสาคญั ตอ้ งเขา้ ใจบริบทและความตอ้ งการของสถานศึกษาเองโดย การวเิ คราะห์ความตอ้ งการจาเป็นภายใตส้ ถานการณ์ที่เป้นอยู่ มีขอ้ มูลเชิงประจกั ษท์ ่ีอา้ งอิงไดท้ ้งั ผล การประเมินตนเอง ผลการประเมินภายนอก ผลการประเมินระดบั เขตพ้ืนท่ีการศึกษา ผลการ ทดสอบระดบั ชาติ รวมท้งั ผลการวจิ ยั ที่ไดจ้ ากการทาวจิ ยั ในช้นั เรียนของครูแต่ละกลุ่มสาระการ เรียนรู้ เป็นขอ้ มูลประกอบการวางแผนโครงการ/กิจกรรมหรือนวตกรรมท่ีนามาใชส้ อดคลอ้ งกบั การแกป้ ัญหาและความตอ้ งการ ใชแ้ หล่งวทิ ยาการที่อยใู่ กลเ้ คียงใหเ้ ป็นประโยชน์ และที่สาคญั มาก ท่ีสุดประการหน่ึงคือ บุคลากรทุกฝ่ ายที่เกี่ยวขอ้ งตอ้ งมีจิตสานึกร่วมในการจดั การศึกษาใหถ้ ึง เป้าหมายท่ีหวงั ไวร้ ่วมกนั สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน(2554 ก :19 -53)ไดก้ ล่าวถึงข้นั ตอนการ จดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของ สถานศึกษา ดงั น้ี ข้นั ตอนการจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษาของสถานศึกษา(ระยะ 3-5 ปี ) การจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การการศึกษาของสถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา(ระยะ 3-5 ปี ) สถานศึกษาสามารถดาเนินการไดต้ ามข้นั ตอน ข้นั ที่ 1 แต่งต้งั คณะทางาน

37 คณะทางานควรประกอบดว้ ยคณะบุคคลจากหลายฝ่ ายท้งั ในและนอกสถานศึกษา เช่น หวั หนา้ งาน ผแู้ ทนครู คณะกรรมการสถานศึกษา ผแู้ ทนผูป้ กครอง ผแู้ ทนหน่วยงาน องคก์ ร ปกครองส่วนทอ้ งถิ่น องคก์ รเอกชนและชุมชน ตามความเหมาะสม เพ่ือใหค้ ณะทางานดาเนินการ รวบรวมวเิ คราะห์ สังเคราะห์ขอ้ มูลสารสนเทศที่เก่ียวขอ้ ง ข้นั ท่ี 2 รวบรวมขอ้ มูลสารสนเทศเก่ียวกบั สภาพภายในและสภาพภายนอกของ สถานศึกษา การรวบรวมขอ้ มูลเกี่ยวกบั สภาพภายในดา้ นจุดเด่น จุดท่ีควรพฒั นาและสภาพภายนอก ดา้ นโอกาส อุปสรรคในการจดั การศึกษา จดั เกบ็ หรือรวบรวมจากแหล่งขอ้ มูลต่อไปน้ี ขอ้ มูลของสถานศึกษา ประกอบดว้ ย 1.ขอ้ มูลดา้ นคุณภาพผูเ้ รียน เช่น 1.1 นโยบายและสภาพอ่ืน ๆ ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั ผเู้ รียน 1.2 รายงานการประเมินคุณภาพภายนอก 1.3 ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนระดบั สถานศึกษา ผลการประเมินคุณภาพผเู้ รียนระดบั เขตพ้นื ที่การศึกษา(Local Assessment System)และผลการประเมินคุณภาพผเู้ รียนระดบั ชาติ (NT:National Test, O-NET:Ordinary National Education Test) 1.4 คุณภาพผเู้ รียนจากผลการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของ สถานศึกษา 1.5 สุขภาพผเู้ รียน ไดแ้ ก่ บนั ทึกสุขภาพน้าหนกั ส่วนสูงและสมรรถภาพทางกาย 1.6 อตั ราการมาเรียนและอตั ราผเู้ รียนออกกลางคนั 1.7 ขอ้ มูลผเู้ รียนเป็นรายบุคคลเช่น ปพ.6 ขอ้ มูลจากโปรแกรม SDQ เป็นตน้ 2.ขอ้ มูลดา้ นการจดั การศึกษา เช่น 2.1 กฎหมาย นโยบาย และสภาพอ่ืนๆ ที่เก่ียวขอ้ งกบั การจดั การศึกษา 2.2 มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2.3 รายงานการประเมินผลและขอ้ เสนอแนะจากการประเมินคุณภาพภายนอกของ สานกั งานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(สมศ.)รอบแรกและรอบสอง 2.4 หลกั สูตรสถานศึกษาและกระบวนการพฒั นาหลกั สูตร 2.5 การดาเนินงานและสรุปผลงานโครงการ/กิจกรรม 2.6 แผนการจดั การเรียนรู้ของครู/แผนการจดั ประสบการณ์ 2.7 บนั ทึกผลหลงั การสอน/บนั ทึกผลการจดั ประสบการณ์ 2.8 การจดั กิจกรรมการเรียนการสอนของครู