bolgeplani2014_2023web

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIrini sağlayan entegre tesislerin kurulması plan- Bölgelerinde ormancılık gibi tarım dışı gelir ge-lanmaktadır. Buna istinaden, tarıma dayalı or- tirici faaliyetlerin geliştirilerek ekonomik çeşitli-ganize sanayi bölgesi, küçük sanayi siteleri ve liğin artırılması, ayrıca eğitim, sağlık, sosyal do-gıda ağırlıklı kırsal işletmeler ile bunların depo- natı, ulaşım ve altyapı eksikliklerinin giderilereklanmasına yönelik kullanımların bu alanlarda yaşam kalitesinin artırılması planlanmaktadır.geliştirilmesi desteklenecektir. 7. Bilecik ilinde Bozüyük ilçesi Dodurga mevki6. Bursa ilinde Dağ Yöresi olarak da adlandırı- ve Yenipazar ilçesi ile Eskişehir ilinde Beyliko-lan ve aynı zamanda tarımsal gelişme odakları va ilçesi Hayvancılık Öncelikli Gelişme Alanla-olan Orhaneli, Keles, Büyükorhan ve Harman- rı olarak belirlenmiştir. Bu gelişme alanlarındacık ilçeleri; Bilecik ilinde Sakarya Vadisi civarın- bitkisel üretime ek olarak hayvancılığın gelişti-da yer alan ve tarımsal gelişme odakları olan rilmesi planlanmıştır. Hayvancılık Öncelikli Ge-Yenipazar, Gölpazarı, İnhisar ilçeleri ile komşu- lişme Alanlarında entegre tesislerin kurularakluk ilişkilileri bulunan Eskişehir ili Mihalgazi ve ve Beylikova ilçesinde arazi tahsisi yapılmışSarıcakaya ilçeleri ve ayrıca Bilecik Pazaryeri olan Besi Organize Sanayi Bölgesinin aktif haleilçesi; Eskişehir ilinde il merkezi ile İnönü ilçesi getirilerek hayvancılığa dayalı sanayinin geliş-dışında kalan tüm ilçeleri içeren Kırsal Kalkın- tirilmesi öngörülmektedir.ma Bölgeleri tanımlanmıştır. Kırsal bölgelerdengiderek artmakta olan göçün önlenmesi ama- 8. Bursa ili İznik ilçesi, Eskişehir ili Frig Vadisi,cıyla kırsal tarımsal üretim turizmle entegre Bilecik ili Söğüt ilçesi turizm gelişme odaklarıedilerek karlılığı artırılacak, hizmet sektörü ve olarak belirlenmiştir. Bölgede turizm yönündensosyal hizmet altyapısı geliştirilecektir. potansiyeli yüksek olan ve diğer turizm alanla- rına kıyasla merkez niteliği taşıyan turizm geliş-İl merkezlerinde yoğunlaşan turizm konakla- me odaklarında merkez niteliğinin geliştirilmesima altyapısı nedeniyle kırsal bölgelerin sadece için gereken altyapı yatırımları ve tanıtım faa-günübirlik ziyaret edilmesinin önüne geçmek liyetleri yapılacaktır. Ayrıca Bursa ve Eskişehiriçin kırsal bölgelerde ev pansiyonculuğu, kamp il merkezlerinde tarih, kültür ve termal turizmalanları gibi alternatif konaklama imkânları- potansiyeli geliştirilecektir. Bursa başta olmaknın geliştirilecektir. Turizm talebini geliştirmek üzere kültür turizminde marka kent değeri ta-ve kırsal ekonomik altyapıyı güçlendirmek için şıyan bölge illerimizde sosyal ve fiziksel altyapıticari değeri olan el sanatları ürün üretimi ve düzenlemelerinin yapılması sağlanacaktır.ürünün doğrudan tüketiciye ulaştığı agroturizmöncelikli olarak ele alınacaktır. Kırsal Kalkınma 180

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI9. Bölgede TCDD tarafından yapılmakta olan 12. Bölgede turizm alanları; Kış, Kıyı, Tarih veEskişehir ili Hasanbey ve Bilecik ili Gündüzbey/ Kültür, Sağlık ve Termal Turizm, Doğa Turiz-Bozüyük lojistik merkezleri bulunmaktadır. Lo- mi olmak üzere beş başlıkta sınıflandırılmış-jistik merkezlerin sanayi hammaddelerinin de- tır. Buna göre, Eskişehir ilinde Balıkdamı doğapolanacağı alanlar ve mamul ürünlerin dış pa- turizmi, Pessinus Antik Kenti tarih ve kültür,zara erişiminin sağlanacağı; antrepolar, hal ve Nasrettin Hoca, Yunusemre yerleşimleri tarihdepolama sahaları, bürolar ve tır-kamyon oto- ve kültür, Mihalıççık-Çatacık Ormanları doğapark alanları içerecek şekilde planlanması ve turizmi, Sakaryabaşı, Sakarılıca ve KızılinlerOSB alanlarına hizmet sağlaması öngörülmek- alanları da sağlık ve termal turizm alanları ola-tedir. Lojistik merkezlerin demiryolu bağlan- rak belirlenmiştir.tılarının tamamlanması ve sanayi alanları ileentegrasyonun sağlanarak yük taşımacılığı yö- Bilecik ilinde Yenipazar ilçesi Harmankayanünden sanayi koridoru gelişimini destekleme- Kanyonu doğa turizmi, Bilecik merkez, Söğüt vesi öngörülmektedir. Alt ölçekli planlarda, lojistik Osmaneli ilçesi tarih ve kültür, Pazaryeri ilçesimerkezlerin komşu illerdeki sanayi alanları, ha- de doğa turizmi alanı olarak belirlenmiştir.valimanları ve Gemlik Limanı ile bağlantısının Bursa ilinde İnegöl ilçesinde bulunan Oylat sağ-sağlanması göz önünde bulundurulacaktır. lık ve termal turizm, İznik ve Yenişehir ilçesi tarih ve kültür, Uludağ Milli Parkı kış turizmi,10. Gemlik ilçesi liman bölgesi ve Serbest Bölge- Keles ilçesi Kocayayla doğa turizmi, Harmancıkyi içeren alan lojistik odak alanı olarak tanım- ilçesi doğa turizmi, Büyükorhan ilçesi Dereciklanmıştır. Bölge sanayisi için önem arz eden lo- Bazilikası tarih ve kültür, Orhaneli ilçesi Sada-jistik odağa erişilebilirliğin artırılması amacı ile ğı Kanyonu termal ve doğa turizmi, Aslanlı veulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi esastır. Ağaçhisar termal turizm, Yıldırım ilçesi Cuma- lıkızık Köyü tarih ve kültür, Gürsu ilçesi tarih ve11. Sanayide rekabetçiliğin gelişmesi ve li- kültür turizmi ile ilçede yamaç paraşütü yapı-manlar ile Serbest Bölgeye erişilebilirliğin lan alanlar doğa turizmi, Osmangazi ilçesi tarihartması açısından Gemlik liman bölgesine ve kültür, Nilüfer ilçesi Dağyenice termal tu-demiryolu bağlantısı sağlanması planlan- rizm, Uluabat Gölü Gölyazı mevki tarih ve kül-mıştır. Buna istinaden, Bursa- Osmaneli/Bilecik tür, Gemlik ilçesi kıyı turizmi ile tarih ve kültür,arasında yapılacak olan Yüksek Hızlı tren proje- Mudanya ilçe merkezi ve Trilye tarih ve kültür,sine bağlı olarak, Gemlik liman bölgesine iltisak Karacabey ilçesi Kocaçay Deltası doğa turizmihattı çekilerek bağlantı sağlanması önerilmiştir.181

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIve Boğazköy kıyı turizmi, Mustafakemalpaşa il- dan başlayarak Bilecik ili Bozüyük ilçesi sanayiçesi Tümbüldek sağlık ve termal turizm, Suuçtu alanlarını kapsayarak Bursa il merkezindekidoğa ve Miletopolis tarih ve kültür turizmi alan- sanayi alanları ile bağlanan ve son olarak Gem-ları olarak belirlenmiştir. lik liman bölgesine ulaşan birincil derecede mal akımı gerçekleşmektedir. Bölgedeki diğer malDoğa turizmi, kamping alanları vb. kullanımlar akımı ise demiryolu güzergâhı doğrultusundaiçin yapılaşma koşulları alt ölçekli planlarda Bilecik ili Bozüyük ilçesinden başlayarak mer-belirlenecektir. Alt ölçekli planlarda turizm te- kez ilçe ve Osmaneli ilçesi sanayi alanlarınısislerin mimari projelerinde topografya ve do- kapsayan ve Sakarya iline doğru uzanan ikincilğal bitki örtüsüne uygun çözümler getirilecek- derecede öneme sahip mal akımıdır.tir. Tesisin yer aldığı çevrenin tarihi ve kültürelkimliğinin korunmasına özen gösterilecektir. 16. Bölgesel merkez niteliğinde olan Eskişehir il merkezinden yoğun sanayi kullanımı olan Bo-13. Bursa merkez ilçeleri ve İnegöl haricinde, Bi- züyük ilçesine doğru işgücü akımı gerçekleş-lecik ilinde, Eskişehir il merkezi haricinde kalan mektedir. İşgücü akımı Eskişehir’de ikamet ediptüm ilçelerde ve atıksu arıtma tesisi bulunma- Bozüyük ilçesinde çalışan işgücünün günlükyan tüm yerleşimlerde atıksu arıtma tesisi ya- geliş gidişini içermektedir. Bozüyük ilçesindenpılacaktır. de birinci derece gelişmiş bir yerleşim alanı olan Eskişehir il merkezine doğru sosyal ve kültürel14. Bursa ve Eskişehir merkez ilçeleri bölgede hizmet alma amaçlı insan akımı yaşanmak-sanayi alanında en gelişmiş ilçeler olup hem tadır. Bu akım Bozüyük ilçesinde ikamet edenkent bütününe hem de çevre kentsel ve kırsal hanehalkının Eskişehir il merkezinde sunulanyerleşim alanlarına hizmet sunumunda bulu- hizmetlerden yararlanmak için gerçekleştirdiğinan bölgesel merkez niteliğindedir. Bu nedenle geliş gidişleri içermektedir.sanayi, turizm, sağlık, eğitim, kültür, ulaşım veerişim başta olmak üzere gerekli fonksiyonları 17. Endüstriyel ilişkiler kapsamında Eskişehirgeniş kapasitede içeren, il sınırlarının ötesine ilindeki mevcut sanayi ve Ar-Ge potansiyeliulaşan genişlikte etki alanına sahiptir. geliştirilerek, havacılık ve savunma sanayi öncelikli olmak üzere Ankara ile ileri teknoloji15. Bölgedeki sanayi alanlarında üretilen malla- bağlantısı sağlanacaktır.rın ulusal ve uluslararası pazarlara ulaştırılma-sında Eskişehir merkezindeki sanayi alanların- 18. Bölge genelinde il merkezlerinde batıya 182

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIdoğru kentsel gelişme görülmektedir. Bursa il 1. kademe merkezler; Bursa ili Osmangazi, Ni-merkezi batıda yer alan Nilüfer ilçesi doğrultu- lüfer, Yıldırım, Gemlik ve İnegöl ilçeleri, Eskişe-sunda, Eskişehir ili Bursa yolu üzerindeki yeni hir ili Odunpazarı ve Tepebaşı ilçeleri, Bilecik ilikentsel gelişme alanları doğrultusunda ve Bi- merkez ve Bozüyük ilçeleri olarak belirlenmiştir.lecik il merkezi ise Bursa ili Yenişehir ilçesi yö-nünde gelişme göstermektedir. Kentsel gelişme 2.kademe merkezler; Bursa ili Gürsu, Orhan-alanlarının verimi yüksek tarım arazilerine ve gazi, Karacabey, Mustafakemalpaşa, Mudanya,enerji kaynak alanlarına zarar vermeyecek Kestel, İznik ve Yenişehir ilçeleri olarak belirlen-biçimde koruma kullanma dengesi gözetilerek miştir.çevreye ve afetlere duyarlı yerleşimler yapıla-cak şekilde geliştirilmesi esastır. Bu doğrultuda 3.kademe merkezler; Bursa ili Orhaneli ilçesi,alt ölçekli planlarda gelişme alanlarının yerleş- Eskişehir ili Mahmudiye, İnönü, Sivrihisar, Alpumelerin nüfus projeksiyonu yapılarak belirlen- ve Çifteler ilçeleri, Bilecik ili Osmaneli, Söğüt vemesi ve gerekli kentsel alanların denetimli bir Pazaryeri ilçeleri olarak belirlenmiştir.şekilde etaplar halinde açılması esastır. GelişmeAlanları yerleşimlerin makroformunun ve geliş- 4.kademe merkezler; Bursa ili Harmancık, Ke-mesinin şematik olarak belirlendiği alanlar olup, les ve Büyükorhan ilçeleri, Eskişehir ili Mihalıç-Plan bu alanların tamamının yerleşime açılaca- çık, Beylikova, Sarıcakaya, Mihalgazi, Seyitgazi,ğını göstermez. Alt ölçekli planlar hazırlanırken Han ve Günyüzü ilçeleri, Bilecik ili İnhisar, Göl-kurumlardan alınacak görüşler çerçevesinde bu pazarı ve Yenipazar ilçeleri olarak belirlenmiştir.alanların sınırları kesinleşir. 20. TR41 2023 Bölge planında homojen ve den-19. Bölgedeki yerleşmelerin mevcut gelişme geli bir mekânsal gelişim için yeni alt merkezle-eğilimleri, nüfus büyüklükleri ve ilçelere göre rin oluşması, ana merkezdeki fonksiyonların altdağılımı, ulaşım, iş gücü, üretim deseni, sosyal merkezlere kaydırılarak nüfusun ve hizmetlerinve ekonomik veriler baz alınarak oluşturulan ve dengeli dağılımı sağlanmasına yönelik çok mer-kentsel ve kırsal yerleşimlerin bölge içindeki ge- kezli mekânsal gelişme sistemi oluşturulmasılişmişlik sıralamasını belirleyen kademelenme- hedeflenmektedir.ler tanımlanmıştır. TR41 Bölgesi için belirlenenkademelenmeler aşağıda belirtilmektedir:183

Harita 18. Bölge Mekânsal Gelişim Şeması MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI184

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIALT BÖLGE ÖNCELİK ve TEDBİRLERTR41 2023 Bölge planında homojen ve dengeli ketler neticesinde ilçeler, belirtilen alanlarda enbir mekânsal gelişim için yeni alt merkezlerin çok merkez ilçeler ile etkileşim halindedir. Bursaoluşması, ana merkezdeki fonksiyonların alt ilinde ilçelerin merkez dışında yoğun etkileşimmerkezlere kaydırılarak nüfusun ve hizmetlerin içinde olduğu ilçeler Gemlik, Orhangazi, Mus-dengeli dağılımı sağlanmasına yönelik çok mer- tafakemalpaşa, Karacabey ve Yenişehir olarakkezli mekânsal gelişme sistemi oluşturulması belirlenmiştir. Eskişehir ilinde ilçelerin merkezhedeflenmektedir. dışında Çifteler ilçesi ile yoğun etkileşimde bu- lunduğu görülmektedir. Bilecik ilinde ilçelerinBölge planında bölgedeki yerleşmelerin mevcut merkez dışında yoğun etkileşimde bulunduğugelişme eğilimleri, nüfus büyüklükleri ve ilçele- diğer ilçe Bozüyük ilçesidir. Kırsal bölgelerdekire göre dağılımı, ulaşım, iş gücü, üretim deseni, ilçeler ise coğrafi açıdan yakın olan ilçelerle et-sosyal ve ekonomik veriler baz alınarak oluş- kileşimde içindedir.turulan ve kentsel ve kırsal yerleşimlerin bölgeiçindeki gelişmişlik sıralamasını belirleyen ka- Buna istinaden, bölge planı mekânsal gelişmedemelenmeler tanımlanmıştır. Bursa ili Osman- şeması kararları doğrultusunda, ilçelerin il için-gazi, Nilüfer, Yıldırım, Gemlik ve İnegöl ilçeleri, deki kimlikleri, birbirleri ile olan işlevsel ilişki veEskişehir ili Odunpazarı ve Tepebaşı ilçeleri, etkileşimleri ile coğrafi yakınlık ve gelişmişlikBilecik ili merkez ve Bozüyük ilçeleri 1.kademe kademeleri dikkate alınarak 12 alt bölge oluş-merkezler; Bursa ili Gürsu, Orhangazi, Karaca- turulmuştur. TR41 Bölgesi için oluşturulan altbey, Mustafakemalpaşa, Mudanya, Kestel, İznik bölgeler aşağıda belirtilmektedir:ve Yenişehir ilçeleri 2.kademe merkezler; Bursaili Orhaneli ilçesi, Eskişehir ili Mahmudiye, İnö- • Merkez Bursa (Mudanya-Nilüfer-Osmanga-nü, Sivrihisar, Alpu ve Çifteler ilçeleri, Bilecik ili zi-Yıldırım-Kestel-Gürsu)Osmaneli, Söğüt ve Pazaryeri ilçeleri 3.kademe • Orhaneli- Keles- Büyükorhan- Harmancıkmerkezler; Bursa ili Harmancık, Keles ve Bü- • Gemlikyükorhan ilçeleri, Eskişehir ili Mihalıççık, Beyli- • İznik-Yenişehir-Orhangazikova, Sarıcakaya, Mihalgazi, Seyitgazi, Han ve • İnegölGünyüzü ilçeleri, Bilecik ili İnhisar, Gölpazarı ve • Karacabey-MustafakemalpaşaYenipazar ilçeleri de 4.kademe merkezler ola- • Merkez Eskişehir (Odunpazarı-Tepebaşı)rak belirlenmiştir. • Alpu-Beylikova-Mihalıççık-Sivrihisar-Günyü- zü10. Kalkınma Planı ve TR41 2023 Bölge Planı • Seyitgazi-Han-Mahmudiye -Çiftelerçalışmaları bünyesinde gerçekleştirilen Bölge- • Bilecik merkez-Osmanelisel Kalkınma İlçe Anketleri kapsamında ise, il- • Pazaryeri-Bozüyük-İnönüçelerin çalışma/iş/ticaret, sağlık, eğitim, sosyal/ • Orta Sakarya Vadisi (Gölpazarı-Yenipazar-İn-kültürel (alışveriş, eğlence) vb. alanlarda etkile- hisar-Söğüt-Mihalgazi-Sarıcakaya)şim halinde olduğu ilçeler tespit edilmiştir. An-185

Harita 19. TR41 Alt Bölgeleri MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI 186

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI> Bursa Merkez Alt Bölgesi (Osmangazi,Nilüfer, Yıldırım, Kestel, Gürsu, Mudanya)Bursa ve Eskişehir merkez ilçeleri bölgede sa- ulusal ve uluslararası pazarlara ulaştırılmasın-nayi alanında en gelişmiş ilçeler olup hem kent da Eskişehir merkezindeki sanayi alanlarındanbütününe hem de çevre kentsel ve kırsal yer- başlayarak Bilecik ili Bozüyük ilçesi sanayileşim alanlarına hizmet sunumunda bulunan alanlarını kapsayarak Bursa il merkezindekibölgesel merkez niteliğindedir. Bu nedenle sağ- sanayi alanları ile bağlanan ve son olarak Gem-lık, eğitim, kültür, ulaşım ve erişim başta olmak lik liman bölgesine ulaşan birincil derecede malüzere gerekli fonksiyonları geniş kapasitede akımı gerçekleşmektedir.içeren bölgesel gelişme merkezleri il sınırlarınınötesine ulaşan genişlikte etki alanına sahiptir. Kestel ve Gürsu ilçeleri tarımsal gelişme odak-Bu karakteriyle Bursa Merkez Alt Bölgesi bölge- ları olarak belirlenmiştir. Kestel ve Gürsu, Bur-sel merkezler yerleşim birimleri kademelenme- sa Ovası’nın doğu bölümündeki verimli tarımsinde de en üst düzey konumda bulunan yerle- arazileri üzerinde kurulmuştur. İlçeler geneldeşim merkezleridir. tarım ve öncelikle meyvecilik ve sebzeciliğin hâkim olduğu bir ekonomik yapıya sahiptir. İl-Kentin imalat sanayi dokusunu yoğun biçimde çede başta armut olmak üzere çeşitli meyve veyansıtan, sürekliliği ve bütünlüğü olan Bursa sebzelerin ihracatı yapılmaktadır.Merkez Alt Bölgesinde, ülke sanayinin gelişme-si için öngörülen teşviklerden biri olan organize Tarımsal gelişme odaklarında tarımsal verim-sanayi bölgelerinin ilki 1961 yılında Bursa’da liliğin artırılması, iyi tarım, örtü altı ve organikkurulmuştur. Bursa il sınırları içerisinde kurul- üretimin geliştirilerek katma değerin artırılma-ma işlemi tamamlanmış 12’si faal 13 adet or- sı, modern tarım teknikleri kullanımının yaygın-ganize sanayi bölgesinden 8’i Bursa merkez alt laştırılması, tarımsal ürün çeşitliliğinin artırıl-bölgesinde yer almaktadır. ması öngörülmüştür.Bölge Planı Mekânsal Gelişme Şeması kap- Bursa ilinde Uludağ Milli Parkı kış turizmi, Yıldı-samında Bursa ilinin batı bölgesindeki sanayi rım ilçesi Cumalıkızık Köyü tarih ve kültür, Gürsualanları sanayi gelişme koridoru olarak tanım- ilçesi tarih ve kültür turizmi ile ilçede yamaç pa-lanmıştır. Bursa merkez alt bölgesinde mevcut raşütü yapılan alanlar doğa turizmi, Osmanga-sanayi alanlarının iyileştirilmesi ve kapasitele- zi ilçesi tarih ve kültür, Nilüfer ilçesi Dağyenicerinin etkin kullanılması sağlanacaktır. termal turizm, Uluabat Gölü Gölyazı mevki tarihBölgedeki sanayi alanlarında üretilen malların ve kültür, Mudanya ilçe merkezi ve Trilye tarih187

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIve kültür turizmi alanları olarak belirlenmiştir. öncelikle tarım arazileri dışında veya tarımsalBölge genelinde il merkezlerinde batıya doğru potansiyeli düşük verimsiz alanlarında oluştu-kentsel gelişme görülmektedir. Bursa il merke- rulması sağlanmalıdır.zi batıda yer alan Nilüfer ilçesi doğrultusundagelişmektedir. Kentsel yerleşmelerin gelişme Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir vealanlarının doğal eşikler göz önüne alınarak alt tedbirler aşağıdadır:Ekonomik Gelişme teşvik edilmesi, çevre dostu üretimin ve biyoe- nerji, jeotermal ve rüzgâr enerjisi gibi yenilene-Tedbir.1 Alt bölgede sanayi altyapısının geliş- bilir enerji teknolojilerinin sanayide kullanımı-tirilmesi, rekabet edebilirliğin ve katma değer nın yaygınlaştırılmasıyaratan üretimin artırılması Alt Tedbir 6. Alt bölgede doluluk oranı yüksekAlt Tedbir 1. Alt bölgede yer alan sanayi alan- olan OSB’lerde altyapıların iyileştirilmesi velarında tedarikçi ile ana firmaları ve satıcıları çevre kirliliğini önleyici tedbirlerin alınması, sa-birleştiren yapıların ve tekstil, makine-metal, nayi yatırımlarının öncelikle boş olan OSB’lereotomotiv sektörlerinde kümelenmelerin kurula- yapılmasının teşvik edilmesirak üretimde maliyetlerin düşürülmesi yanındaverimlilik artış çalışmalarının yapılması, firma- Alt Tedbir 7. Sektörel katma değeri artırmakların işbirliği içinde ortak satın alma, ortak lojis- amacı ile firmaların Ar-Ge çalışmalarının teş-tik, ortak tasarım ve enerji verimliliğine yönelik vik edilmesi, markalaşma ve tasarım faaliyet-çalışmaların desteklenmesi lerinin desteklenmesi, ana sanayi-yan sanayi işbirliğini arttırıcı Ar-Ge merkezlerinin, teknolojiAlt Tedbir 2. Rekabet edebilirliği artırmak ama- geliştirme bölgeleri /teknoparkların, teknolojicı ile firmaların ileri teknoloji kullanımına yöne- transfer ofislerinin ve tasarım geliştirme mer-lik olarak ULUTEK ile bağlantısının geliştirilmesi kezlerinin geliştirilmesi ve sayısının artırılmasıAlt Tedbir 3. Sektörlerin ihtiyaç duyduğu nitelikli Alt Tedbir 8. Alt bölgede istihdamı artırmak veara eleman temini konusunda firmaların Bursa nitelikli ara eleman yetiştirmek amacı KOS-Tasarım ve Teknoloji Geliştirme Merkezi (BUT- GEB-İŞKUR-BUTGEM-BTSO-USİGEM arası iş-GEM)ile olan bağlantılarının geliştirilmesi birliğinin devamlılığının sağlanması, sektörel ihtiyaçlar doğrultusunda mevcut işgücününAlt Tedbir 4. Üniversite sanayi işbirliğinin geliş- niteliğinin artırılmasına yönelik olarak BUTGEMtirilmesi amacıyla sektörel Ar-Ge proje pazarı ve ÜSİGEM tarafından verilen eğitim sayısınınsayısının artırılması artırılmasıAlt Tedbir 5. Sanayi tesislerinde enerji verim-liliği yüksek makine ve cihazların kullanımının 188

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 9. Planlı sanayi alanlarının (OSB, KSS, tor, kontrolör ekipmanları gibi) üretecek firma-S.B. ve diğer planlı sanayi alanları) tekrar değer- ların teşvik edilmesi, makine üretiminde tekno-lendirilerek kapasitelerinin etkin kullanımının loji yoğun proseslere odaklanılmasısağlanması Alt Tedbir 16. Otomotiv sektöründe araç ağırlı-Alt Tedbir 10. Mesleki ve teknik eğitim veren ğını hafifletme amaçlı malzeme ve metot geliş-kurumlar yanında üniversiteler ile işletmeler tirme çalışmalarına yönelik araştırma geliştir-arasında stratejik planlama uygulamalarının me faaliyetleri yapılmasıyaygınlaştırılarak personel ihtiyacının ve nite-liklerinin belirlenmesi, sektörlerin ihtiyacını kar- Alt Tedbir 17. Otomotiv ana ve yan sanayi, ma-şılayacak eleman yetiştirilmesi kine ve tekstil sanayinde elde edilen tecrübe- lerin savunma sanayinde kullanımına yönelikAlt Tedbir 11. Mühendislik eğitimlerinin birebir yatırımların teşvik edilmesisektör içinde ve uygulamalı olarak yapılma-sına yönelik düzenlemelerin yapılması ve bu Tedbir.2 Alt bölgede lojistik altyapısının geliş-çerçevede kurumların ve eğitim kurumlarının tirilmesidesteklenmesi, üniversite ve sanayi ortak stajprogramlarının düzenlemesi Alt Tedbir 1. Kent içi lojistik ihtiyacını karşılaya- cak lojistik merkez ve alt merkezler oluşturul-Alt Tedbir 12. Sektörde ithal edilen hammadde, masımakine, tasarım hizmetleri gibi girdilerin yerliüretim potansiyelinin belirlenmesi ve yerli üre- Alt Tedbir 2. Alt bölge başta olmak üzere Bursatim için teşvik mekanizmalarının oluşturulması il bütününde küresel ve kentsel lojistik alanla-Alt Tedbir 13. Tekstil sektöründe hammadde rın yer seçiminin yapılabilmesi için Bursa ili yüktedarikinde dışa bağımlılığı azaltacak ortak ça- haritası çıkartılması ve bu noktadaki ihtiyacılışmaların yapılması, işletmelerin bu alanlara belirleyecek fizibilite çalışması yapılmasıyönlendirilmesi (elyaf, pamuk, sentetik iplik vb.),teknik tekstil ürünleri ve temiz üretimine yönelik Alt Tedbir 3. Alt bölgede dağınık sanayileşme-dönüşümlerin desteklenmesi den kaynaklı yük trafiğinin kentin ulaşımını olumsuz etkilemesini engelleyici tedbirler alın-Alt Tedbir 14. Gıda Sektöründe ithal edilen ham- masımadde, makine, tasarım hizmetleri gibi girdile-rin yerli üretim potansiyelinin belirlenmesi ve Alt Tedbir 4. Alt bölgede yer alan büyük OSB’le-yerli üretim için teşvik mekanizmalarının oluş- re demiryolu bağlantısının sağlanması, yük ta-turulması şımacılığında karayoluna alternatif demiryolu kullanımının teşvik edilmesiAlt Tedbir 15. Makine-Metal Sektöründe ülkeninihtiyaç duyduğu ürünleri (rezenatör, servo mo- Tedbir.3 Alt bölgede tarımın geliştirilmesi189

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 1. Gürsu ilçesi Deveci armudu için Alt Tedbir 8. Mevsimlik işçilerin kooperatiflercoğrafi işaret alınması ve Türk Patent Enstitüsü kanalıyla istihdam edilmesinin desteklenmesitarafından tescil edilebilmesi için gerekli başvu-ruların yapılması Alt Tedbir 9. Alt bölgede tarımsal ürünler için soğuk hava deposu ve ambalaj tesislerinin ar-Alt Tedbir 2. Alt bölgede tarımsal ilaç tüketimi tırılmasıfazla olan başta Gürsu ilçesi olmak üzere ye-tiştirilen ürünler toprak ve su kaynaklarında Alt Tedbir 10. Mudanya ilçesinde Marmara De-tarımsal ilaç kalıntılarına yönelik araştırma nizi’nin aşırı kirlenmesi sonucu balıkçılık sektö-yapılması ve tarımsal ilaç kalıntısını önleye- ründeki gerilemeye yönelik tedbirlerin alınmasıcek/azaltacak tedbirler alınması, ilaçlama vegübreleme ile ilgili olarak toprak, bitki ve gıda Alt Tedbir 11. Mevcut sulama sistemlerinin re-analiz laboratuvarlarının sayısının arttırılması habilitasyonu ve yenilenmesi, Nilüfer çayı veve mevcut laboratuvara erişilebilirliğin kolay- yan kollarının sulama suyu kaynağı olarak kul-laştırılması lanılabilmesi için 2.sınıf sulama suyu kriterle- rinin sağlanmasına yönelik gerekli önlemlerinAlt Tedbir 3. Gürsu ilçesi Gölbaşı’ndaki su po- alınmasıtansiyelinin tarımda kullanılması amacı ile açıkkanalla suyun getirilerek ilçenin sulama ihtiya- Alt Tedbir 12. Sözleşmeli tarımın geliştirilmesicının karşılanması ve sulamalı tarımın geliştiri- ve işleyen verimli düzgün bir yapıya kavuşmasılerek üretim kapasitesinin arttırılması için kurulacak bir konseyin, birlik ve kooperatif- lerin birlikte çalışmasıAlt Tedbir 4. Alt bölgede yapılabilecek seracılıkiçin sıcak su kaynaklarının kullanılması Tedbir.4 Bölgedeki turizm potansiyelinin ge- liştirilmesiAlt Tedbir 5. Bitkisel zararlıları ve hastalıklarlamücadelede erken uyarı sisteminin geliştiril- Alt Tedbir 1. Devam eden otoyol, hızlı tren vemesi ve uygulanması, meyvecilikte Gürsu’da mevcut havaalanı yatırımlarının alt bölgeninkullanılan erken uyarı sisteminin alt bölge ge- turistik erişilebilirliğinin artırılması amacıylanelinde yaygınlaştırılması etkin kullanımının sağlanmasıAlt Tedbir 6. Organik tarım ve iyi tarım uygula- Alt Tedbir 2. Somut ve somut olmayan kültürmalarının yaygınlaştırılması varlıklarının belgelenmesi amacıyla envanter çalışması yapılmasıAlt Tedbir 7. Tarımdaki iş gücü kaybının ve ve-rimdeki düşüşün önlenmesi amacıyla çiftçilere Alt Tedbir 3. Alt bölgeyi içerecek şekilde Bursayönelik tarımsal eğitim ve iyi uygulama örnek- il geneli için turizm master plan çalışması ya-lerinin geliştirilmesi pılması 190

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 4. Rehberlik hizmetinin geliştirilmesi, Alt Tedbir 4. Mudanya ilçesinde butik otelciliğinprofesyonel turist rehberi sayısının artırılması ve pansiyonculuğun arttırılmasıAlt Tedbir 5. Tanıtım etkinliklerinin sektör pay- Tedbir.6 Tarih ve kültür turizminin geliştiril-daşları arasında koordinasyon halinde yürütül- mesimesi, tanıtım materyallerinde ortak dil kullanı-mı ve tutarlılığın sağlanması Alt Tedbir 1. Osmangazi İlçesinde yer alan tarihi kent merkezinin, eski hanlar bölgesi ve çevre-Alt Tedbir 6. Turistik mekânların, etkinliklerin sinin fiziksel düzenlemelerle tarihi görünümüneve ürünlerin marka değerinin artırılmasına yö- uygun olarak canlandırılmasınelik araştırma ve faaliyetlerin desteklenmesi Alt Tedbir 2. Hanlar Bölgesi, Atatürk Caddesi,Alt Tedbir 7. Turizm danışma bürolarının sayısı- Cumhuriyet Caddesini kapsayan alt bölgede tu-nın, görünürlüğünün, profesyonel rehberlik hiz- rizm destek hizmetlerinin geliştirilmesimet kalitesinin artırılması Alt Tedbir 3. Mudanya, Trilye, Misi, KızıkköyleriAlt Tedbir 8. Turizm alt sektörlerinde değer zin- gibi kültür odakları bütünleşik (koruma-yenidenciri ve hedef pazar analizlerinin yapılması canlandırma) planlama ve yönetim anlayışı ile ele alınmasıAlt Tedbir 9. Bölgeye İstanbul’a gelen ziyaretçi-lerin çekilmesi amacıyla ilgili kuruluşlarla işbir- Alt Tedbir 4. Gürsu ilçesinde sit alanı olan İs-liğinin geliştirilmesi tiklal Mahallesi’nin tarihi görünümünün ortaya çıkarılması için restorasyon çalışmalarının ya-Tedbir.5 Konaklama sürelerinin uzatılması pılmasıAlt Tedbir 1. Konaklama sayısının ve sürelerinin Tedbir.7 Termal ve sağlık turizminin geliştiril-uzatılması amacıyla konaklama altyapısının mesitarih ve doğa turizmine uygun biçimde çeşit-lendirilmesi Alt Tedbir 1. Termal turizm bölgelerinin koruma ve kullanma çerçevesinde planlanması ve yö-Alt Tedbir 2. Uzun süreli konaklama yapan sağ- netimilık turizmi ve termal tedavi için gelen ziyaretçisayısının artırılması Alt Tedbir 2. Dağyenice Termal Kültür ve Turizm Koruma ve Geliştirme Bölgesi’nde yatırımlarınAlt Tedbir 3. Yerli halkın ve turistlerin geceleri tamamlanarak bölgenin faal hale getirilmesikent merkezinde vakit geçirmelerini sağlaya-cak etkinliklerin artırılması Alt Tedbir 3. Sağlık ve termal turizmin enteg-191

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIre edilmesinde çok önemli rolü olan termal kür lendirmek amacıyla günübirlik doğa turizmininparkı merkezlerinin geliştirilmesi (Kestel ilçesi Saitabat Köyü örneği) ve el sanat- larının geliştirilmesiAlt Tedbir 4. Sağlık Serbest Bölgesi kurulmasınayönelik pazar araştırma ve fizibilite çalışmala- Alt Tedbir 5. Kestel ilçesinde Alaçam Vadisi, De-rının yapılması liçay Deresi ve şelalelerinde turizm altyapısının geliştirilmesiTedbir.8 Doğa Turizmi Tedbir.9 Kış turizminin geliştirilmesiAlt Tedbir 1. Bölgede doğa turizmine uygunmekânların koruma-kullanma dengesi içinde Alt Tedbir 1. Uludağ bölgesinin dört mevsim tu-değerlendirilmesi amacıyla koordinasyon ve rizme kazandırılması amacıyla yürütülen ula-denetimin artırılması şım ve hizmet altyapısı ile tanıtım çalışmaların desteklenmesiAlt Tedbir 2. Gölyazı Leylek Şenliğinin tanıtımı-nın yapılması Tedbir.10 Kıyı turizminin geliştirilmesiAlt Tedbir 3. Gürsu ilçesi Dışkaya bölgesinde yü- Alt Tedbir 1. Mudanya kıyıları ve göletlerde surütülen yamaç paraşütü şenliklerinin, doğa yü- sporlarına yönelik altyapının oluşturulmasırüyüşü, tırmanma, kampçılık, dağcılık, off-roadvb. spor aktivitelerinin tanıtımının sağlanması Alt Tedbir 2. Uluabat Gölü ve Gölyazı Beldesi’nin daha etkin korunmasıAlt Tedbir 4. Köylerde kırsal kalkınmayı güç-Sosyal Gelişme Alt Tedbir 3. Dezavantajlı gruplar için meslek eğitimleri verilerek meslek edindirme çalışma-Tedbir 1. Sosyal altyapının, eğitim ve sağlık ları yapılmasıhizmetlerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Dezavantajlı grupların kentselAlt Tedbir 1. Bursa Merkez alt bölgesinde önce- hizmetlere erişiminin artırılması, sosyal dona-likle sosyal donatı alanları standartların iyileşti- tı alanlarının ve kamusal alanların engellilerinrilmesi ve erişilebilirlik sağlanması kullanımına uygun hale getirilmesi için fiziksel düzenlemelerin yapılmasıAlt Tedbir 2. Merkez alt bölgede Gürsu ve Kestelilçelerinde sosyal aktivite mekânlarının sayısı- Alt Tedbir 5. Engellilere yönelik ulaşım ve eri-nın artırılması 192

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIşilebilirliğin sağlanması (Bina ve ulaşım düzen- Alt Tedbir 8. Çocuklar için sosyal mekânlar oluş-lenmeleri) turulması Alt Tedbir 9. Özel eğitime muhtaç bireylerin veAlt Tedbir 6. Engellilere uygun toplu taşım araç- bütün engellilerin envanterinin çıkarılması (en-larının yaygınlaştırılması (otomatik rampalı gel türleri, eğitim durumları, yaş grupları, cinsi-araçların yaygınlaştırılması, araç kullanıcıları- yet gibi değişkenlere göre)nın/şoförlerin rampa kullanımı konusunda bi-linçlendirilmesi), sesli sinyalizasyon sistemle- Alt Tedbir 10. Gündüz Yaşlı bakım merkezlerininrinin kurulması (otobüs içi ve durakları, trafik oluşturulmasıışıkları), alt ve üst geçitlerin engellilere uygunhale getirilmesi (asansör vb.) Alt Tedbir 11. Sanayi yoğun alt bölgeye göçle gelen grupların entegrasyonuna yönelik çalış-Alt Tedbir 7. Engelliler, kadın, çocuk, yaşlı ve ev- malar yapılması ve yaşam koşullarının iyileşti-sizler, sokak çocukları ve madde bağımlılarına rilmesiyönelik sosyal sorumluluk projeleri geliştirilmesiÇevre ve Mekansal GelişmeTedbir 1. Nitelikli yapılaşma sağlanması, ya- kentin tarihi, kültürel mirasını ve mimari silue-şam ve mekân kalitesinin yükseltilmesi, den- tini bozmayacak şekilde ihtiyaç duyulan donatıgeli mekânsal gelişme sağlanması alanları oluşturulmak kaydıyla planlanması ve uygulanmasıAlt Tedbir 1. Bursa Ovası koruma alanı içeri-sinde kentsel ve sanayi yerleşimlerinin kontrol Alt Tedbir 4. Bursa merkez alt bölgesinin göçaltına alınması alan bir bölge olmasından dolayı gecekondulaş- ma ve sanayinin getirdiği çarpık yapılaşmanınAlt Tedbir 2. Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım ilçele- ve çarpık yapılaşmayla bağlantılı olarak oyunrinde konut sunumunda farklı gelir gruplarının ve spor alanları gibi donatı alanları eksikliğininihtiyacını karşılayacak çeşitliliğin sağlanması giderilmesiAlt Tedbir 3. Kentsel dönüşüm uygulamalarının Alt Tedbir 5. Alt bölgelerin/ilçelerin, öne çıkanözellikle Yıldırım ve Osmangazi ilçelerinde yer üretim faaliyetleri ve potansiyelleri dikkate alı-alan zemin açısından riskli, düzensiz, sağlık- narak, hizmet çeşitlerinin farklılaştığı alt mer-sız ve yoğun yerleşmelere öncelik verilerek ve kezlerin etkinliği arttırılması, Bursa Merkezi İşüst ölçekli planlarla uyumlu olarak yapılması, Alanı’nın yükünü azaltacak ara kademe kentsel193

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIçekim noktaları oluşturulmasıyla çok merkezli Alt Tedbir 1. 1. Derece deprem kuşağında yerdengeli kentsel gelişimin sağlanması alan alt bölgedeki yerleşim alanlarında detay- lı yapı analizleri yapılarak afet riskli alanlardaAlt Tedbir 6. “Düzensiz konut alanlarının geliş- mevcut duruma ait veri tabanının oluşturulma-mesi önlenmesi ve mevcut düzensiz alanların sıdönüşümü, doğal, arkeolojik ve kentsel sit alan-larındaki düzensiz yapılaşmış mevcut yerle- Alt Tedbir 2. Alt bölgede aktif fay kuşakları ileşimlerin taşınması kesilmiş, sıvılaşma potansiyeli olan deprem tehlike bölgeleri içinde bulunan ve Nilüfer ÇayıAlt Tedbir 7. Kentsel yerleşme alanlarında ya- civarında taşkın alanları içerisinde ve heyelanşam kalitesinin iyileştirilmesi için kent içinde alanlarında yer alan yerleşimlerde risk önleyiciyürüme mesafesinde kolay erişilebilir, aktif, tedbirlerin alınmasıaçık ve yeşil alanların kentsel yeşil sisteme en-tegrasyonunun sağlanması Alt Tedbir 3. Rezerv alan tespit edilmesi ve ara- zi envanteri çıkarılması, alt bölgede yapılacakAlt Tedbir 8. Yeşil sistemin sürekliliğinin sağlan- envanter çalışması sonrası afet risklerine karşıması çerçevesinde oluşturulacak kent içi - kent dayanıksız olduğu tespit edilen yapıların (konut,dışı parklara bisikletle ve yaya olarak ulaşılabi- sanayi tesisi vb.) dönüşümünün/ rehabilitasyo-lirlik sağlanması nunun sağlanması ve eylem planlarının hazır- lanmasıAlt Tedbir 9. Sürdürülebilir kentleşmenin sağ-lanması, bu kapsamda enerji verimliliği sağ- Tedbir 3. Ulaşım altyapısının iyileştirilmesi velanması (sıcak su kaynaklarının ile binaların erişilebilirliğin artırılmasıısıtılmasında, sera ısıtmasında kullanılması vb.)Rüzgâr, güneş enerjisi, jeotermal enerji vb. yeni- Alt Tedbir 1. Yenişehir Havalimanı‘na erişilebi-lenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi lirliği artırmaya yönelik toplu taşıma seferlerinin sıklaştırılması, yer hizmetlerinin geliştirilmesiAlt Tedbir 10. Bölgeler arası gelişmişlik farkları- ve hızlı tren Yenişehir istasyonunun Yenişehirnın giderilmesi, şehrin doğusu-batısı arasındaki Havaalanı’na entegre edilmesimekânsal gelişmişlik farkının azaltılması, yapımalzemesi, peyzaj vb. iyileştirmeler yapılması Alt Tedbir 2. Toplu taşımanın özendirilmesi ve diğer taşımalarla entegre edilmesi,Alt Tedbir 11. Binalarda ısı ve ses yalıtımınınteşvik edilmesi Alt Tedbir 3. Merkezdeki araç trafiğin azaltıl- ması, eski şehir (old town) çeperinde otoparkTedbir 2. Afete yönelik tedbirlerin alınması alanları yapılarak şehrin merkezinde yayalaş- 194

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARImanın sağlanması ve toplu taşıma kullanımının Alt Tedbir 3. Tehlikeli atık yönetimi ve denetimi-teşvik edilmesi nin etkinleştirilmesiAlt Tedbir 4. Bursa il merkezinde ulaşım alter- Alt Tedbir 4. Alt bölgede tekstil sanayinden kay-natiflerinin geliştirilmesi, kent içi araç trafiğini naklanan dere ve yeraltı sularının kirliliğinin ön-hafifletmek için ana akslara alternatif ulaşım lenmesi için tekstil atık sularının arıtılmasındaağlarının sağlanması ileri teknolojiler kullanılmasının teşvik edilmesi, sanayinin yeraltı sularını aşırı kullanmasınınAlt Tedbir 5. Mudanya ilçesinde otopark sorunu önlenmesi, tekstil kaynaklı organik buharın gi-çözümüne yönelik yeraltı otoparkları yapılması derimi ile ilgili çalışmalar yapılmasıAlt Tedbir 6. Bursa il merkezinde kamusal Alt Tedbir 5. Sanayi yoğun alt bölgede fabrika-alanlar; meydanlar ve onları bağlayan önemli lardan kaynaklı (çimento vb.) hava kirliliğini ön-ulaşım aksları, yaya ve bisiklet yolları merkez leyici tedbirler alınması, Mudanya ilçesine havaprestijine uygun olarak düzenlenmesi kalitesi izleme ve ölçüm istasyonu kurulması ve alt bölge genelinde istasyonların yaygınlaştırıl-Alt Tedbir 7. Hızlı tren istasyonları ile toplu taşı- masıma ağlarının entegre edilmesi Alt Tedbir 6. Ulaşım projelerinin (otoban ve tren)Tedbir 4. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- tarım alanlarına ve çevreye verdiği olumsuz et-narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, kilerin azaltılmasına yönelik tedbirler alınmasıdoğal yapının korunması Alt Tedbir 7. Uluabat Gölünde oluşan endüstri-Alt Tedbir 1. Nilüfer Çayına deşarjların kontrol yel, evsel, tarımsal ve mekanik kirliliğin etkile-edilmesi, atıksuyun Su Kirliliği Kontrol Yönet- rini en aza indirmek için öncelikle göl civarındameliği’nde yer alan deşarj kriterlerine göre ya- yer alan sanayi tesislerinde ve köylerde, ardın-pılmasının sağlanması, su kirliliğinin önlenmesi dan gölü besleyen çayların etkilendiği yerleşimiçin Nilüfer Çayı Havza Koruma Eylem Planı yerlerinde tarımsal kirliliğin azaltılmasına yö-yapılması nelik planlama çalışmaları yapılmasıAlt Tedbir 2. Kentsel yerleşme ve gelişme alan- Alt Tedbir 8. Kullanılmayan, kapatılmış madenlarında Avrupa Birliği kriterlerine uygun kalite- çıkarım alanlarının iyileştirilmeside suyu sağlamak için kanalizasyon sistemlerioluşturulması, mevcut olanların da bu doğrul- Alt Tedbir 9. Kentsel dönüşüm projeleriyle olu-tuda iyileştirilmesi şacak hafriyat atıkları için depolama alanları oluşturulması ve hafriyat malzemelerinden uy-195

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIgun olanların geri dönüşümle değerlendirilmesi Alt Tedbir 11. Doğa koruma ve tarım alanların- da, konut dışı kentsel çalışma alanları ile geliş-Alt Tedbir 10. Toplu taşıma sisteminde enerji me alanlarda yer alan kirletici, doğa ve yaşamverimliliği yüksek ve çevre dostu araç ve yakıt çevresini tehdit eden sanayi tesislerinin planlıteknolojileri kullanılması sanayi alanlarına taşınması> Orhaneli-Harmancık-Keles-Büyükorhan (Dağ Yöresi) Alt BölgesiMekânsal Gelişme Şemasına göre kırsal kal- Bölgede ekonomik çeşitliliğin artırılması ama-kınma bölgesinde yer almakta olan alt bölgede cıyla turizm potansiyelinin değerlendirilmesi,tarımsal üretim dışında bölgenin potansiyeli doğa, termal, kültür ve yayla turizminin geliş-doğrultusunda ekonomik çeşitliliğin artırılması, tirilmesi bölge halkının gelirinin artırılması açı-eğitim, sağlık, ulaşım ve altyapı eksikliklerinin sından desteklenmelidir. Turizm alanlarının ge-giderilmesi esastır. Bölgede doğal alanların ve liştirilmesinde bölgenin doğal yapısına uygun,su kaynaklarının korunması önemlidir. Tarım- farklı turizm türlerine hitap eden konaklamasal üretimde katma değerin artırılması, özellikle türleri(ev pansiyonculuğu, yayla evleri, kampKeles ve Harmancık’ta organik tarımın gelişti- vb.) ve altyapısının geliştirilmesi esastır.rilmesi, bölge genelinde meraların iyileştirilerekhayvancılık potansiyelinin değerlendirilmesi Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir vegerekmektedir. alt tedbirler aşağıdadır:Ekonomik Gelişme Alt Tedbir 2. Görecik Yaylasının kamp alanı ola- rak cazibesinin artırılmasına yönelik düzenle-Tedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinde doğa ve melerin yapılmasıkültür turizmi potansiyelinin ortaya çıkarıl-masıBüyükorhan: Alt Tedbir 3. Bayındır Mağarasında yürüyüş yolu güzergâhının oluşturulmasıAlt Tedbir 1. Aliova Çayında rafting imkânları-nın geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Derecik Bazilikasının kazı çalış- 196

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARImalarının tamamlanması ve turizm amaçlı zi- üzere çevre il ve ilçelerde tanıtımının yapılmasıyaretlere açılması Tedbir 2. Tarımsal üretimin ve hayvancılığınHarmancık: geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Karaca Göleti’nde dağ yürüyüşü, Alt Tedbir 1. Sulama imkânlarının artırılarak ta-kampçılık, at binme vb. imkânların oluşturula- rımsal ürün çeşitliliğinin sağlanması (Büyükor-rak eko-turizm potansiyelinin ortaya çıkarılma- han Göleti, Ballısaray Göleti, Kocakavacık Göletisı vb.)Alt Tedbir 2. Potansiyeli olan köylerde ipekbö- Alt Tedbir 2. Modern tarım ve hayvancılık tek-cekçiliğinin canlandırılması nikleri konusunda bölge insanın eğitilmesiKeles Alt Tedbir 3. İlgili alt bölgede arazi toplulaştırıl- ması çalışmalarının hızlandırılmasıAlt Tedbir 1. Kocayayla’nın dağ turizmi imkân-larının geliştirilerek hem ulusal hem de ulusla- Alt Tedbir 4. Başta Harmancık ve Büyükorhanrarası tanıtımının sağlanması ilçeleri olmak üzere hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla mera alanlarının iyileştirilmesi, hay-Alt Tedbir 2. Kocasu Çayı’nda rafting imkânları- vansal ürünlerin alt bölge içinde işlenmesinenın geliştirilmesi yönelik tesislerin oluşturulmasıAlt Tedbir 3. Yörük kültürünün tanıtımına yöne- Alt Tedbir 5. Çilek, kiraz, vişne, domates vb.lik yörük evlerinin kurulması meyve ve sebze ürünlerinin pazarlama imkân- larının artırılması amacıyla soğuk hava depola-Orhaneli rının kurulmasıAlt Tedbir 1. Sadağı Köyünde bulunan Kaya Ha- Alt Tedbir 6. Başta Keles ve Harmancık ilçelerimamları ile Ağaçhisar Köyündeki kaplıcaların olmak üzere uygun alanlarda organik tarımıntermal turizm kapsamında değerlendirilmesi geliştirilmesiAlt Tedbir 2. Kurt Dağı, Karagöz Piknik Alanı ve Alt Tedbir 7. Tarımsal sanayi potansiyeli önKarakoca yörelerinin mesire yeri olarak imkân- planda olan Orhaneli ve Büyükorhan ilçelerindelarının geliştirilmesi tarıma dayalı sanayi ve depolama olanakları- nın geliştirilmesiAlt Tedbir 3. Sadağı Kanyonunun doğa turizmiimkânlarının geliştirilmesi, başta Bursa olmak197

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARISosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Alt bölge ilçelerinde sağlık ve eği- tim hizmetlerinin geliştirilmesi, uzman hekimTedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinin sosyal, eği- sayısının artırılmasıtim ve sağlık açısından cazibesinin artırılma-sı, özellikle gençlerin şehir merkezine göçleri- Alt Tedbir 3. Bölgede kırsal kalkınmaya yöneliknin azaltılması proje kapasitesinin geliştirilmesi, mevcut perso- nellerin ihtiyaç duyulan alanlarda eğitilmesiAlt Tedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinde özelliklegençlere yönelik sosyal imkânların artırılmasıÇevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 5. Doğal özelliğini yitirmemiş 2B or- man alanlarının orman arazisine kazandırılma-Tedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinde çevre kirli- sı için çalışmalar yapılmasıliğinin kontrol altına alınarak çevresel sürdü-rülebilirliğin artırılması, doğal yapının korun- Tedbir 2. Dağ yöresi alt bölgesine olan ulaşımması imkânlarının artırılmasıAlt Tedbir 1. Bölgede içme suyu iletim sistemle- Alt Tedbir 1. Bursa ilinden Doğancı Barajı’na ka-rinin yenilenmesi dar olan dağ yolunun çift yönlü yol haline geti- rilmesiAlt Tedbir 2. Bursa içme suyu açısından önemlibir konumda olan Orhaneli’ndeki su kaynakları- Alt Tedbir 2. Balıkesir-Kütahya yolunun yapımnın temizliğine yönelik altyapının oluşturulması ve onarım çalışmalarının tamamlanmasıAlt Tedbir 3. Alt bölge faaliyet gösteren mer- Alt Tedbir 3. Bursa-Keles Karayolunda toprakmer ocaklarının ve krom madenlerinin çevresel kaymalarının önlenmesi amacıyla yol kalitesi-olumsuz etkilerinin azaltılması nin artırılmasıAlt Tedbir 4. Dağ yöresinde doğal alanların, iç-me-kullanma suyu kaynakları korunması, or-man alanları ve koruma statüsüne sahip alan-ların koruma ve kullanma dengesi içerisindeplanlanması 198

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI> Gemlik Alt Bölgesi fi konumu itibariyle Kuzeybatı Anadolu’nun de- niz yolu taşımacılık ihtiyacına cevap verebilenBursa ilinin ve TR41 Bölgesi’nin kuzeyinde yer bir sahada hizmet vermektedir. Lojistik olarakalan Gemlik ilçesinin göl hariç alanı 375,99 km2, önemli kentlerin kesişim noktasında bulunan li-2012 yılı itibariyle nüfusu ise 101 257’dir. manların ve Bursa Serbest Bölgesi’nin Gemlik’te bulunması sebebiyle, denizcilik sektörünün hız-Sanayi ve lojistik potansiyeli, deprem riski gibi lı geliştiği bir yer olmuştur. Ayda ortalama 300ilçeye özel sorunuyla Gemlik ilçesi Bölge Planı- gemi hareketinin olduğu, özellikle konteyner,nın mekânsal gelişme şemasında tek başına alt otomotiv ve kuru yük olmak üzere çeşitli tiptebölge olarak tanımlanmıştır. yükün elleçlenebildiği Gemlik, oluşturulacak di- ğer ulaşım bağlantıları ile lojistik anlamda dahaBursa Serbest Bölgesi, Bursa Sanayi ve Tica- da güçlenecek konumdadır.ret Odasının önderliğinde Bursa Sanayici ve İşadamlarının ortaklığıyla 1998 yılında kurulmuş, Deprem ve depremden kaynaklanabilecek ikin-825 dönümlük bir arazide inşa edilmiş ve Ma- cil afetlere ilişkin detaylı tespitlerin ve afet yö-yıs 2001’de ticari faaliyetine başlamıştır. Ser- netim planlarının yapılması ve yapı bazında ge-best bölgede, yaklaşık 120 firmada 800 çalışan rekli önlemlerin alınması hayati öneme sahiptir.vardır. 2012 yılında 1.532.317 ABD Doları ticaret Mekânsal Gelişme Şemasına göre, Gemlik ilçesihacmiyle Türkiye’deki on dokuz serbest bölge liman bölgesi ve Serbest Bölgeyi içeren alan lo-arasında altıncı sıradadır. jistik odak alanı olarak tanımlanmıştır.Gemlik’te Gemport, Borusan, Rodaport, Gemlik Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir veGübre, Marmara Kimya Sanayi Limanları ve BP alt tedbirler aşağıdadır:Terminali bulunmaktadır. Hızlı sanayileşme veticaret hacminin ihtiyacı olan deniz yolu taşı- lerine uygun tanıtım ve pazarlamanın yapılmasımacılığının karşılandığı Gemlik limanları, coğra- Tedbir 2. Gemlik'te deniz balıkçılığının koşul-Ekonomik Gelişme larının iyileştirilmesiTedbir 1. Coğrafi işarete sahip olan ‘Gemlik Alt Tedbir 1. Balıkçı barınaklarının koşullarınınZeytini’nin kalitesinin ön plana çıkartılarak, iyileştirilmesizeytinciliğin öneminin korunmasıAlt Tedbir 1. Zeytin analiz laboratuvarı kurul-ması ile kalite konusunda çalışmalar yapılmasıAlt Tedbir 2. Gemlik Zeytininin kalite üstünlük-199

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 2. Balıkçılık konusunda, bilinçsiz av- Alt Tedbir 1. İlçenin Hamidiye ve Fevziye köyle-lanma sorunuyla ilgili eğitimler verilmesi rinde yayla turizminin yapılmasıTedbir 3. Mermer sektöründe ‘Gemlik Diyaba- Alt Tedbir 2. Sudüşen Şelalesinin turizme ka-zı’nın tanıtımının artırılması zandırılmasıTedbir 4. Gemlik ilçesinde kıyı turizmi ile ta- Alt Tedbir 3. İç turizme yönelik olta balıkçılığı-rih ve kültür turizminin iyileştirilmesi, dağ ve nın geliştirilmesidoğa turizminin geliştirilmesi Tedbir 3. Diğer illerden ilçeye göç eden nü-Sosyal Gelişme fusun ilçeye entegrasyonunun sağlanması, uyum sorununun çözülmesiTedbir 1. Meslek Yüksek Okulu’nda Denizcilikve Liman İşletmeciliği Bölümü açılması Tedbir 4. Sosyal içermeye yönelik dezavan- tajlı grupların üretime katılmalarının sağlan-Tedbir 2. İlçenin başta spor alanları olmak masıüzere sosyal alanlar açısından güçlendiril-mesi nayi alanları ile entegrasyonun sağlanmasıÇevre ve Mekânsal Gelişme Tedbir 5. Gemlik bölgesi liman kapasitelerinin artırılmasına yönelik gerekli fizibilite ve alt-Tedbir 1. Deprem bölgesinde iki aktif fay üze- yapı çalışmalarının yürütülmesirinde ve yumuşak zemin üzerinde kuruluolan Gemlik’te imar sorununun deprem riski- Tedbir 6. Deniz kirliliğinin önlenmesine yöne-ni gözetecek şekilde çözümlenmesi lik tedbirlerin alınmasıTedbir 2.Depremden kaynaklanabilecek ikin-cil afetlere ilişkin detaylı araştırmaların ya-pılması ve gerekli önlemlerin alınmasıTedbir 3. Mutlak tarım alanlarının ile zeytinlik Tedbir 7. Atık yönetimine ilişkin altyapı so-alanların korunması ve tarım dışı faaliyetle- runlarının çözülmesirin önlenmesi Tedbir 8. Yenilenebilir enerjiyle ilgili potansi-Tedbir 4. Gemlik limanı ve serbest bölgeye de- yelin kullanılmasımiryolu bağlantılarının tamamlanarak, sa- 200

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 1. Dağ alanında rüzgâr enerjisi, Kar- çelerde güneş enerjisi uygulamalarının fizibili-sak Deresi’nde hidroelektrik enerji, park ve bah- tesinin yapılması> Orhangazi-İznik-Yenişehir Alt BölgesiBursa ilinin ve TR41 Bölgesi’nin kuzeyinde yer Alt bölge doğal varlıkları, tarım potansiyeli, doğaalan alt bölge, göl hariç alanına göre Orhangazi ve kültür turizmi potansiyeli, ulusal ve ulusla-592,26 km2, İznik 593,8 km2 ve Yenişehir 785,4 rarası çapta önemli sanayi kuruluşlarına evkm2 olmak üzere toplam 1971,46 km2’lik bir sahipliği yapmasıyla ekonomik olarak önemlialanı kapsamaktadır. bir potansiyeldir. Var olan potansiyel, sektörle- re göre analiz edildiğinde, özellikle turizm po-Alt bölge ilçeleri İznik ve Orhangazi’nin önemli tansiyelinin geliştirilebileceği, tarım ürünlerininzeytin üreticisi ilçeler olması ve İznik Gölü’nün pazarlama imkânlarının da artırılarak tarımkıyılarının paylaşmaları sebebiyle bir araya katma değerinin artırılabileceği, bölgeye en uy-gelmiştir. Yenişehir ilçesi de tarımsal üretimde gun sanayinin çevreye daha az zararlı olabile-önemli olan bu iki ilçe gibi tarımsal üretimin ön cek tarıma dayalı sanayi olacağı görülmektedir.plana çıktığı bir ilçe olması ve İznik ilçesi ile ula- Tüm gelişme alanlarında, İznik Gölü başta ol-şım bağlantısı ve işgücü akımı ile ilişkili olduğu mak üzere çevrenin korunması ve çevre kirlili-için aynı alt bölgede yer almaktadır. ğinin önüne geçilmesi elzemdir.Mekânsal Gelişme Şemasına göre, Orhanga- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir vezi-İznik-Yenişehir alt bölgesi ilçeleri ‘Tarımsal alt tedbirler aşağıdadır:Gelişme Odağı’ olarak belirlenmekle birlikte İz-nik ilçesi aynı zamanda ‘Turizm Gelişme Odağı’ ne çıkarılması için gerekli çevre düzenlemesi veolarak ele alınmaktadır. restorasyon çalışmalarının yapılması Alt Tedbir 2. İlçenin zengin koleksiyonu olanEkonomik Gelişme müzeleri ve açık hava müzesi niteliğindeki ya- pısıyla tanıtımının sağlanmasıTedbir 1. Alt bölgenin turizm potansiyelininortaya çıkarılması, turist ve geceleme sayısı-nın artırılması için turizme yönelik imkânla-rın geliştirilmesiİznikAlt Tedbir 1. Tarihi eser ve yapıların gün yüzü- Alt Tedbir 3. Turizm konaklama altyapısının201

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIbölgenin niteliğine uygun şekilde geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Sofralık zeytin gibi öne çıkan tarım ürünlerinin tanıtımının artırılmasıTedbir 2. Alt bölge ilçelerinin öne çıkan ve mar-kalaşma yeteneği olan değerleriyle tanıtımının Tedbir 3. Alt bölgede tarımda verimlilik odaklısağlanması olarak ürün planlamasının yapılması, orga- nik tarım ve örtü altı potansiyelinin değer-İznik lendirilmesi, iyi tarım uygulamalarına önem verilmesiAlt Tedbir 1. İznik'te yaşam kalitesini artırma-ya yönelik yaya bölgelerinin artırılması, ilçenin Tedbir 4. Mutlak tarım alanlarının ve özelestetik yapısının geliştirilmesi gibi faaliyetler- mahsul alanlarının korunmasıle ilçenin uluslararası 'Cittaslow' (Yavaş Şehir)sertifikasını almasının sağlanması ve böylelikle Tedbir 5. Alt bölgede tarımsal sanayinin geliş-ilçenin tanınırlığının artırılması tirilmesiAlt Tedbir 2. Coğrafi işareti tescillenmiş olan İz- Alt Tedbir 1. Tarım Organize Sanayi ihtiyacıylanik Çinisi'nin özgün üretim kriterlerinin ve buna ilgili fizibilite çalışmasının yapılmasıbağlı piyasa değerinin korunması, marka olarakgeliştirilmesi ve tanıtımının sağlanması Alt Tedbir 2. Zeytin depolama ve paketleme te- sislerinin oluşturulması ve geliştirilmesiSosyal Gelişme malarının yapılması, mevcut yüzme ve kürekTedbir 1. İlçelerde genç nüfusun köyden kente takımının imkânlarının güçlendirilmesigöçünün önüne geçilmesi için kırsalda eko-nomik faaliyet çeşitliliğinin sağlanması ve Tedbir 3. Sosyal içermeye yönelik dezavan-sosyo-kültürel altyapıların geliştirilmesi tajlı grupların üretime katılmalarının sağlan- masıTedbir 2. Sporda öne çıkılabilecek spor çe-şitlerinin ortaya çıkarılması ve bu alanlarda Alt Tedbir 1. Engellilerin aktif olarak çini üretimaltyapının iyileştirilerek müsabakaların dü- sürecinde bulunabilmesine yönelik çalışmalarzenlenmesi yürütülmesiAlt Tedbir 1. İznik Gölü'nde su sporlarının yapıl-ması için gerekli altyapı ve organizasyon çalış- 202

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIÇevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 6. Karsak Deresi başta olmak üzere sanayiden kaynaklanan akarsu kirliliğinin önü-Tedbir 1. İznik Gölü’nün kirliliği başta olmak ne geçilmesiüzere çevre kirliliğinin önlenmesi, atık berta-rafıyla ilgili gerekli önlemlerin alınmasıAlt Tedbir 1. İznik Gölü'nde kimyasal ilaçlama Tedbir 2. Ulaşım, lojistik ve altyapı imkânları-vidanjörleri vb. sebeplerden kaynaklanan kim- nın iyileştirilmesiyasal kirlenmenin önüne geçilmesi Alt Tedbir 1. İlçelerin diğer ilçe ve illerle olan yolAlt Tedbir 2. İznik Gölü çevresindeki köylerin bağlantılarının geliştirilmesisebep olduğu evsel atıksudan kaynaklanan kir-liliğin önlenmesi Alt Tedbir 2. İlçelerin Bursa merkeze olan toplu taşım imkânının geliştirilmesiAlt Tedbir 3. İlçede zeytin karasuyu arıtma so- Alt Tedbir 3. Yenişehir Havalimanı’nın özelliklerunuyla ilgili fizibilite çalışması yapılması tarım ürünleri taşımacılığında etkin kullanımı- nın sağlanmasıAlt Tedbir 4. İznik ilçesinin Orhangazi ilçesiyleevsel atıkların bertarafı için ortak kullanılabile- Alt Tedbir 4. Turizm sektörünün gelişmesi içincek tesislerin oluşturulması önem teşkil eden kanalizasyon gibi altyapı so- runlarının giderilmesiAlt Tedbir 5. Tarımda kullanılan zirai mücadele,koruma ilaçları ve kimyasal gübrelerden kay- Alt Tedbir 5. Doğalgaz altyapısı ihtiyacıyla ilgilinaklanan toprak kirliliğinin önüne geçilmesi ihtiyaç ve fizibilite çalışması yapılması> İnegöl Alt Bölgesi OSB olup, bir küçük sanayi sitesi ve üç sanayi bölgesi bulunmaktadır. İlçede mobilya sektörü-İnegöl tarım ve sanayinin birlikte gelişim gös- ne paralel olarak mobilya tekstili ağırlıklı olmakterdiği bir ilçe olup aynı zamanda termal turizm üzere tekstil sektörü de yüksek üretim ve ihra-potansiyeli mevcuttur. İlçede birçok sektör de cat payına sahiptir.sanayi faaliyetleri yürütülse de isim yapmışmobilyası ile öne çıkmaktadır. Kırsal alanda Oylat kaplıcaları ve kaplıcalarının yakınındageçim kaynağı tarım ve ormancılıktır. İlçe sana- bulunan oylat mağaraları turizm önemli parça-yileşmenin ve tarımsal faaliyetlerin de etkisi ile sıdır. İlçede bir kent müzesi kurulmuş, mobilyagöç almaktadır. müzesi de kurulma aşamasındadır.İlçede İnegöl Organize Sanayi Bölgesi (OSB) veİnegöl Mobilya Ağaç İşleri OSB olmak üzere iki203

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIİlçede bir devlet hastanesi, bir diş hastanesi ve atıkları ve yağ yakılmasına bağlı olarak ısınma-iki özel hastane bulunmaktadır. Mevcut 356 dan ve sanayiden kaynaklı hava kirliliği proble-yataklı hastane teknolojik altyapı bakımından mi bulunmaktadır.yetersiz kalmaktadır. Yeni yapılan diş hastanesive devlet hastanesi ile sağlık hizmetlerinde iyi- İnegöl bölgede Büyükşehir Belediyeleri haricin-leşme beklenmektedir. de tek düzenli katı atık depolama tesisi bulunan ilçedir. İnegöl ilçesinin tamamı kanalizasyonİşsizlik oranları düşük olmasına rağmen, kalifi- şebekesine bağlı olup, bu kanalizasyon şebe-ye eleman sıkıntısı yaşanmaktadır. İlçede 3 tek- kesi İnegöl OSB Atıksu Arıtma Tesisine bağlıdır.nik ve endüstri meslek lisesi olmasına rağmen Tesiste, İnegöl İlçesi ile Alanyurt beldesinin yer-ihtiyacı karşılamamaktadır. 2013-2014 eğitim leşim birimlerinden kaynaklanan evsel atıksuöğretim yılında eğitime başlaması planlanan ile İnegöl OSB’de bulunan işletmelerden kay-Sevim Yıldız Eğitim Kampüsünün kapasiteyi naklanan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksuartırması beklenmektedir. arıtılmakta ve Kalburt Çayı’na deşarj edilmek- tedir. Kalburt Çayı ise sulama amaçlı kullanıla-Güney Marmara’dan İç Anadolu ve İç Batı Ana- cak olan Boğazköy Barajını besleyen önemli birdolu’ya ulaşım İnegöl üzerinden yapılmaktadır. çaydır. Bu nedenle tesis sulama suyu kriterleri-Bölge Mudanya Limanına 76 km, Gemlik Lima- ni sağlamalıdır ancak çıkış suyunda tuzluluk venına da 75 km mesafede olduğundan deniz ula- renk problemi yaşanmaktadır.şımı yapılabildiği gibi, Bursa ve Yenişehir HavaLimanı ile hava ulaşımı da yapılabilmektedir. Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir veİlçede birinci öncelikli problem hava kirliliği alt tedbirler aşağıdadır:problemidir. Özellikle yoğunluklu kömür, sunta Alt Tedbir 3. Markalaşma faaliyetlerinin ve iş-Ekonomik Gelişme birliklerinin artırılmasıTedbir 1. Mobilya sektörünün güçlenmesi için Alt Tedbir 4. Mobilya sektöründe başta işgücüteknoloji, tasarım ve markalaşma faaliyetle- verimliliği olmak üzere verimliliğin artırılmasırinin artırılması Alt Tedbir 5. Mobilya sektöründe istihdam edi-Alt Tedbir 1. İnegöl Mobilya Ağaç İşleri OSB alt- lecek ara elaman ve kalifiye eleman yetiştiril-yapısını tamamlayarak firmaların bölgede üre- mesitime geçişinin sağlanması Alt Tedbir 6. İnegöl mobilyasının yurt içi veAlt Tedbir 2. Mobilya sektöründe Ar-ge ve ta- yurtdışı fuarlarda bir marka olarak tanıtılmasısarım odaklı ürün çeşitliliğinin artırılması içinortak kullanıma yönelik bir tasarım merkezi ku-rulması 204

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARITedbir 2. Oylat kaplıcaları termal turizm po- Alt Tedbir 2. Oylat kaplıcalarına ulaşım bağlan-tansiyelinin kullanılması ve tanıtılması tılarının iyileştirilmesiAlt Tedbir 1. Oylat kaplıcalarının altyapısının Alt Tedbir 3. Oylat Kaplıcalarının sağlık turizmiiyileştirilmesi, su dağıtımı ve depolama ile ilgili fuarlarında tanıtımının yapılmasıdüzenlemelerin yapılması liselerinde derslik başına düşen öğrenci sayısı-Sosyal Gelişme nın düşürülmesi için yeni derslik açılmasıTedbir 1. Eğitim hizmetlerinde kalitenin veerişilebilirliğin artırılmasıAlt Tedbir 1. Köylerde bulunan okulların eğitim Alt Tedbir 3. İlçenin ara elaman ihtiyaçlarınıaraçları ve donanım malzeme eksiklerinin ta- karşılayacak şekilde meslek lisesi ve meslekmamlanması, uygun okullarda anasınıfı açıl- yüksekokulu müfredatının belirlenmesi, sanayiması kuruluşları ile eğitim kurumlarının konu ile iş- birliği içinde çalışmasıAlt Tedbir 2. Ortaöğretimde ve özellikle meslek Alt Tedbir 4. Kanalizasyon şebekesindeki ka-Çevre ve Mekânsal Gelişme yıp-kaçakların engellenmesi için gerekli şebeke yenilenmesinin yapılmasıTedbir 1. Çevre kirliliğinin kontrol altına alın-ması ve altyapının iyileştirilmesi Alt Tedbir 5. Atıksu arıtma tesisinin sulama suyu kriterlerini sağlaması için iletkenlik ve renk pa-Alt Tedbir 1. Sanayi kaynaklı hava kirliliğinin rametrelerini sağlayacak önlemlerin alınmasıönlenmesi için eylem planı oluşturulması vetehlikeli atık statüsünde olan sunta ve yağın ya-kıt olarak kullanılmasının engellenmesiAlt Tedbir 2. Tarım kaynaklı su ve toprak kirlili- Tedbir 2. İnegöl ovasının korunması ve tarımğinin önlenmesi amacıyla bilinçli gübre ve kim- dışı amaçlar için kullanımının önlenmesiyasal kullanımına yönelik eğitimlerin verilmesi Tedbir 3. Afete yönelik tedbirlerin alınmasıAlt Tedbir 3. İçme suyu şebekesinde kayıp ka-çak oranın düşürülmesi için mevcut asbestli Alt Tedbir 1. Deprem kuşağında yer alan alt böl-çimento boruların değiştirilmesi ve şebekenin gede bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapıyenilenmesi analizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut205

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIduruma ait veri tabanının oluşturulması ve yapı lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksızdenetim laboratuvarı kurulması olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ rehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan-Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- larının hazırlanması> Mustafakemalpaşa-Karacabey Alt BölgesiAlt bölge mekânsal gelişme şemasına göre ta- Ancak özellikle tarım sektöründe çalışanlarınrımsal ve tarımsal sanayi gelişme odağı ola- büyük ölçüde mevsimlik olarak çalışması verak belirlenmiş olup öncelikli olarak toprak gizli işsizlerin varlığı istihdam sorununu bera-kaynakları korunarak tarıma dayalı sanayi ve berinde getirmektedir. Kurulmuş olan gıda vedepolama geliştirilecek, tarımsal altyapının iyi- konserve fabrikaları, tarım araç ve gereç atöl-leştirilmesi ve etkin teknoloji kullanımı destek- yeleri, çeşitli işyerleri ve ticari alım satım işlerilenecektir. ve tarım sektörü alt bölgede geniş istihdam ka- pasiteleri yaratmıştır.Alt bölgede tarımsal üretim dışında bölgeninpotansiyeli doğrultusunda ekonomik çeşitliliğin Ova önemli bir sebze üretim merkezi olma-artırılması, sosyal donatı ve altyapı eksiklikleri- sından dolayı ilçelerde tarıma dayalı sanayinin giderilmesi esastır. Bölgede doğal alanların, oldukça gelişmiştir. Alt bölgede gıda sanayitarım alanlarının ve su kaynaklarının korun- sektöründe faaliyet gösteren fabrikalar yoğun-ması önemlidir. Doğa ve yaşam kalitesini tehdit laşmış durumdadır. Yine tarıma dayalı olarakeden madencilik faaliyetlerinin olumsuz etkile- yem, tavukçuluk, hayvancılık ve süt ürünleririnin önlenmesi, planlı sanayi alanlarının kapa- dallarında faaliyet gösteren ve ihracat yapansitelerinin etkin kullanımı esastır. firmalar bulunmaktadır. Ayrıca fide ve tohum üretim tesisleri de gün geçtikçe artmaktadır.Bölgede ekonomik çeşitliliğin artırılması ama- Mustafakemalpaşa’da iki organize sanayi böl-cıyla turizm potansiyelinin değerlendirilmesi, gesi (OSB) ve iki küçük sanayi sitesi (KSS) bulun-doğa, termal ve kültür turizminin geliştirilme- makta Karacabey’de ise iki KSS ve bir sanayisi bölge halkının gelirinin artırılması açısından bölgesi bulunmaktadır.desteklenmelidir. Okuryazarlık oranı her iki ilçede de oldukçaEkonomik yapı yönünden ilçe ekonomisi tarım yüksektir (%94). Mustafakemalpaşa’da örgünve sanayi sektörleri ağırlıkta olup bunları ticaret eğitim kurumları incelendiğinde çeşitlilik ol-ve hizmet sektörleri takip etmektedir. İki ilçede duğu (öğretmen, kız meslek, sağlık meslek, ti-de nüfusunun büyük kısmı tarımla uğraşmakta caret meslek vb.) gözlenmektedir. İlçeye Fenolup, ekonomide tarım sektörü büyük ağırlık ta- Lisesi’nin açılması için de çalışmalar devam et-şımaktadır. mektedir. Bu nedenle Karacabey’den Bursa’ya 206

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIolduğu kadar Mustafakemalpaşa’ya da öğre- İlçeler Uluabat Gölü havzasında bulunduğu içinnim amaçlı bir akıştan söz etmek mümkündür. gölün durumu açısından oldukça önem arz et-Her iki ilçede de Uludağ Üniversitesine bağlı bir mektedir. Uluabat Gölü tarımdan kaynaklananmeslek yüksekokulu bulunmaktadır. yeraltı suyu kirliliği ile endüstriyel ve evsel kay- naklı su kirliliğine maruz kalmaktadır.Sağlık sektörü açısından incelendiğinde her ikiilçede de mevcut devlet hastanesi bulunmak- Her iki ilçede de kanalizasyon şebekesi mev-tadır. Ancak ilçe ziyaretleri sırasında Karacabey cuttur. Bununla birlikte Mustafakemalpaşa’dailçesindeki hastanenin personel ve teknik dona- kanalizasyon şebekesinin sonlandığı bir atıksunım açısından eksiklikleri olduğu ve halkın sağ- arıtma tesisi mevcut olmayıp, atıksular arıtıl-lık problemi yaşadığında Mustafakemalpaşa madan doğrudan Mustafakemalpaşa Çayı veve Bursa hastanelerini tercih ettiği belirtilmiştir. bu çay vasıtasıyla Uluabat Gölü’ne deşarj edil-Ancak her iki ilçede de yeni hastaneler inşaat mektedir. Avrupa Birliği fonlarından faydala-aşamasındadır. narak yapılacak tesis için çalışmalar devam et- mektedir. Karacabey’de bulunan atıksu arıtmaMustafakemalpaşa Bursa-İzmir, Karacabey ise tesisi ise eski teknoloji ve verimsizlik nedeniyleBursa-Çanakkale, Bursa-Balıkesir yolları üze- çalıştırılmamaktadır.rinde olduğundan ulaşımı gelişmiştir. Karaca-bey’den Deniz yoluyla Bandırma üzerinden İs- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir vetanbul’a ulaşımdan mümkündür. İnşaatı süren alt tedbirler aşağıdadır:Gebze-İzmir otobanı ve hızlı tren çalışmalarınında ulaşım ve lojistik sektörünü de etkilemesi dirilirken tarıma dayalı sanayiye öncelik veril-beklenmektedir. mesiEkonomik GelişmeTedbir 1. Tarımsal üretimin ve hayvancılığıngeliştirilmesiAlt Tedbir 1. Süt ve et üretimini artıracak hay- Alt Tedbir 4. Soğuk hava depoları ve paketlemevancılık tesislerinin arttırılması tesislerinin sayısının arttırılmasıAlt Tedbir 2. Mustafakemalpaşa OSB de ki yeni Tedbir 2. Yerel markaların oluşturulması veyatırımlarda özellikle tarıma dayalı sanayi ve tanıtılmasıgıda sanayinin gelişiminin teşvik edilmesi Alt Tedbir 1. Mustafakemalpaşa tatlısının tanı-Alt Tedbir 3. Boş alanlarının sanayi amaçlı kul- tılmasılanımına yönelik yer seçimi kararları değerlen-207

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 2. Yöresel peynir olan Mihalıç peyni- Alt Tedbir 3. Mustafakemalpaşa Suuçtu Şela-rinin tanıtımının yapılması lesi mesire alanı altyapısının iyileştirilmesi ve tanıtımının yapılmasıAlt Tedbir 3. Bölgede yetişen biber ve domates-lerden yapılan salçanın yerel ürün olarak tanı- Alt Tedbir 4. Mustafakemalpaşa Tırnova mev-tılması kiinde bulunan alanda gökbilim etkinlikleri dü- zenlenmesi veya gözlemevi kurulmasıAlt Tedbir 4. Yerel üretici örgütlerin ve koope-ratiflerin bir araya gelerek yerel markaları ta- Alt Tedbir 5. Uluabat Gölü Çevresi Doğa Turizmnıtması ve pazarlaması, üreticilerin bu yönde Alanının kuş gözlemciliği, su sporları ve doğastrateji geliştirmesi için eğitimlerin verilmesi turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi ve ta- nıtılmasıAlt Tedbir 5. Mermerde Karacabey siyahı veMustafakemalpaşa beyazının tanıtımının yapıl- Alt Tedbir 6. Karacabey Longoz, defne ve ıhla-ması mur ormanlarının turizm potansiyelinin değer- lendirilmesi ve tanıtılmasıTedbir 3. Yöredeki termal, doğa ve kültür tu-rizmi potansiyelinin ortaya çıkarılması Alt Tedbir 7. Karacabey kıyı turizminin gelişti- rilmesiAlt Tedbir 1. Mustafakemalpaşa TümbüldekTermal Turizm Merkezi’nin altyapısın iyileştiril- Alt Tedbir 8. Konaklama tesislerinin sayısınınmesi, tanıtımının yapılması ve bölgeye yatırım ve kalitesinin arttırılmasıçekilmesiAlt Tedbir 2. Mustafakemalpaşa Miletepolisve Paşalar kazı bölgesinde açık hava arkeolojimüzesi kurulmasıSosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Diğer illerden ilçeye gelen göç eden nüfusun ve mevsimlik işçilerin ilçeye entegras-Tedbir 1. Sosyal içermeye yönelik politikala- yonunun sağlanması, uyum sorununun çözül-rın ve sosyal hizmet altyapısının geliştirilmesi mesiAlt Tedbir 1. Bursa’ya ve diğer büyük illere göçü Alt Tedbir 3. Sosyal dışlanma yaşayan özelengellemek için özellikle gençlere yönelik sosyal gruplara (romanlar, mevsimlik işçi vb.) yerindeimkânların artırılması 208

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIsosyal hizmet modellerinin geliştirilmesi mer, tohumculuk gibi bölümlerin açılması ile ara eleman ihtiyacının karşılanmasıTedbir 2. Eğitim hizmetlerinde kalitenin veerişilebilirliğin artırılması Alt Tedbir 2. Köylerden gelen ortaöğretim öğ- rencilerine yönelik kullanılabilecek yurt imkân-Alt Tedbir 1. Karacabey ve Mustafakemalpaşa larının oluşturulmasıMeslek Yüksek Okullarında süt ürünleri, mer- Alt Tedbir 5. Mustafakemalpaşa organize sana-Çevre ve Mekânsal Gelişme yi bölgesi isale hattının yenilenmesiTedbir 1. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- Alt Tedbir 6. Mermer atıklarının ve çamurları-narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, nın değerlendirilmesi, depolanması ve bertarafdoğal yapının korunması edilmesi konusunda fizibilite çalışmaları yapıl- ması ve bununla ilgili tesislerin yapımıAlt Tedbir 1. Mustafakemalpaşa’da atıksu arıt-ma tesisinin kurulması ve Karacabey’de bulu-nan tesisin yenilenmesiAlt Tedbir 2. Ortak bir düzenli katı atık depo- Alt Tedbir 7. Mustafakemalpaşa ve Karacabeylama tesisi kurulması veya Bursa Büyükşehir Ovalarının korunması, sanayi ve ulaşım proje-Belediyesi’ne ait tesise gönderilmek üzere bir lerinden olumsuz etkilenmesinin asgariye indi-ara transfer istasyonu kurulması, mevcut vahşi rilmesidepolama alanlarının rehabilite edilmesi Tedbir 2. Ulaşım, lojistik ve altyapı imkânları-Alt Tedbir 3. Tarım kaynaklı su ve toprak kirlili- nın iyileştirilmesiğinin önlenmesi amacıyla bilinçli gübre ve kim-yasal kullanımına yönelik eğitimlerin verilmesi Alt Tedbir 1. Köylere ulaşım yollarının iyileştiril- mesi (Mustafakemalpaşa-dağ köyleri, Karaca-Alt Tedbir 4. Yöredeki mermer ocaklarının, bor bey-Yeniköy gibi)ve krom madenlerinin çevresel olumsuz etkile-rinin azaltılması (kapatılan maden ocaklarının Alt Tedbir 2. Gebze-İzmir yolu ve hızlı tren pro-doğal çevreye uyumlu rehabilite edilmesi, bor- jeleri ile birlikte artacak lojistik potansiyelininkrom madenlerinin neden olduğu yeraltı su kir- değerlendirilmesililiği gibi)209

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARITedbir 3. Afete yönelik tedbirlerin alınması Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksızAlt Tedbir 1. Deprem kuşağında yer alan alt böl- olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/gede bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapı rehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan-analizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut larının hazırlanmasıduruma ait veri tabanının oluşturulması ve yapıdenetim laboratuvarı kurulması> Eskişehir Odunpazarı-Tepebaşı Alt BölgesiOdunpazarı-Tepebaşı Alt bölgesi Eskişehir ili ortaya çıkmaktadır. Bölge ve ülke ortalaması ilemerkez ilçeleri olup Bölge Planını mekânsal ge- karşılaştırıldığında, üniversite öğrencilerinin yo-lişme şemasında da bölgesel merkez olarak be- ğun olduğu alt bölgede sosyo-kültürel faaliyet-lirlenmiştir. Beşeri ve sosyo-kültürel gelişmişlik ler çeşitlilik arz etmektedir. Sanayi ve hizmetlerbakımından ileri bir seviyede olan alt bölgeye sektörünün yoğun olduğu alt bölgede sektörelkırsal alandan ve il dışından göç devam etmek- ihtiyaçlara uygun olarak planlanacak meslekitedir. Kırsal nüfusun yerinde tutulmasını sağ- eğitim ve istihdama dönük tedbirlerin önceliklilamak ve iç göçü ortadan kaldıracak istihdam olarak hayata geçirilmesi gerekmektedir.yaratıcı yatırımlar merkez ilçelerin gelişmişliği- Tarih ve kültür, kongre ve termal turizm de mer-nin sürdürülebilir olması açısından bir zorunlu- kez ilçelerde yüksek potansiyele sahip sektör-luktur. lerdir. Bu alanda öncelikli olarak kamu ve sivil toplum örgütlerinin liderlik ettiği kurumsallaş-Ulaşım açısından son derece avantajlı konum- ma eksikliğini giderecek projeler uygulanmalı-da bulunan Odunpazarı-Tepebaşı alt bölgesinde dır.devam eden karayolu ve demiryolu yatırımları-nın ekonomik ve sosyal yapı üzerindeki olumlu Çevre altyapısı bakımından gelişmiş olan bölge-etkilerinin artırılmasını sağlayacak tedbirlere de özellikle gürültü kirliliği, evsel ve endüstriyelihtiyaç bulunmaktadır. atık bertarafı ile Porsuk çayının kirliliği öncelikli olarak tedbir alınması gereken sorun alanlarıdır.Alt bölgede makine-metal, beyaz eşya, sera- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbirlermik, madencilik, gıda, raylı sistemler, savunma aşağıdadır:ve havacılık sanayii öncelikli sektörler olarak 210

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIEkonomik Gelişme da güncellenmesi,Tedbir 1. Sanayi altyapısının geliştirilmesi ve Alt Tedbir 7. Sektörel ihtiyaçlara yönelik tekno-ürün katma değerinin artırılması loji transfer ofisleri, teknoloji geliştirme bölgele- ri, tasarım merkezi sayısının artırılması ve faa-Alt Tedbir 1. Anadolu Üniversitesi İki Eylül Kam- liyetlerinin iyileştirilmesi,püsü’nde ulusal uçak bakım merkezi oluşturul-ması ve Ulusal Havacılık Mükemmeliyet Mer- Alt Tedbir 8. Nitelikli personel ihtiyacının gide-kezi (UHAM) projesinin hayata geçirilmesinin rilmesi amacıyla sektörel özel meslek liselerinesağlanması geçişin teşvik edilmesiAlt Tedbir 2. Havacılık sektöründe uçak motoru, Alt Tedbir 9. Ürün ticarileştirme ve lisanslama-hafif kompozit malzeme, raylı sistemlerde yerli ya yönelik ortak kullanıma dönük altyapının ge-vagon gibi patent odaklı üretime geçiş çalışma- liştirilmesilarının desteklenmesi Alt Tedbir 10. Uluslararası fuar alanı yapılma-Alt Tedbir 3. Havacılık, seramik ve raylı sistem- sı amacıyla arazi tahsisi ve altyapı konusundaler kümelenmelerinin geliştirilmesi amacıyla Eskişehir Sanayi Odası, Eskişehir Ticaret Odasıkümelenme destekleri konusunda bilgi seviye- ve ilgili belediyeler ile ortak çalışma yürütülme-sinin artırılması siAlt Tedbir 4. Sektörlerin dışa bağımlılığı olan Tedbir 2. Turizmde altyapının geliştirilmesi vestratejik girdilerinde (yazılım, programlama, kurumsallaşmanın artırılmasıhammadde vb.) Ar-Ge faaliyetlerinin geliştiril-mesi, bu alanlarda dış yatırımcıların bölgeye Alt Tedbir 1. Kurumlar arası işbirliğinin sağlan-çekilmesi dığı Termal ve Sağlık Turizmi Tanıtma Birliği kurulması, uluslararası örgütlere üyeliğinin ger-Alt Tedbir 5. İşletmelerde kurumsallaşmanın çekleştirilmesisağlanması, kalite standartlarının ön plana çı-karılarak çevre dostu üretim süreçlerinin yay- Alt Tedbir 2. Turizmde bilgi iletişim teknolojile-gınlaştırılması rinin kullanımını artırmak amacıyla sektör pay- daşlarının sorumlu olduğu bölge turizm portalı-Alt Tedbir 6. Üniversite sanayi işbirliğinin geliş- nın oluşturulmasıtirilmesi amacıyla sektörel Ar-Ge proje pazarısayısının artırılması, yüksek lisans ve doktoraprogramlarının sektörel ihtiyaçlar doğrultusun-211

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 3. Gelişmekte olan kongre turizmi Alt Tedbir 8. Sakarılıca Termal Turizm Merke-altyapısına uygun tanıtım faaliyetlerine ağırlık zi’ne ulaşım alternatiflerinin geliştirilmesiverilmesi Tedbir 3. Tarımsal üretimde verimliliğin artı-Alt Tedbir 4. Kırsal bölgelerdeki turizm türlerine rılmasıuygun konaklama ve hizmet altyapısının geliş-tirilmesi Alt Tedbir 1. Organik tarım konusunda köylüle- rin bilinçlendirilmesi ve ürünlerin satışının yapı-Alt Tedbir 5. Film ve medya sektöründe küme labileceği köy pazarlarının açılmasıoluşumunun sağlanması ve çizgi film(animas-yon) sektörünün gelişime yönelik ortak kullanı- Alt Tedbir 2. Tohumculuk faaliyetinin (patates,ma uygun fiziksel ve teknolojik altyapının des- buğday, çim tohumculuğu) gelişmesi amacıylateklenmesi Ar-Ge desteklerine ulaşımın artırılmasıAlt Tedbir 6. Kızılinler Termal Turizm Merkezi’n- Alt Tedbir 3. Kaliteli tohum üretmek için tohum-de konaklama ve hizmet altyapısı yatırımları- culuğun geliştirilmesi amacıyla sözleşmeli to-nın artırılması humculuğun (tohum üretiminin) geliştirilmesiAlt Tedbir 7. Odunpazarı kentsel sit alanı ve Alt Tedbir 4. Tarım fuarının daha kapsamlı veOdunpazarı evlerinin kültür turizmi ve geliş- özel sektöre yönelik geliştirilmesimekte olan film ve medya sektörü açısındantanıtımının artırılması Alt Tedbir 3. Özellikle mültecilerin ve öğrencile- rin kayıt dışı çalışmasının önüne geçilmesiSosyal GelişmeTedbir 1. Sosyal eşitsizliklerin giderilmesineyönelik altyapının geliştirilmesiAlt Tedbir 1. Mesleki yaygın eğitim altyapısının Alt Tedbir 4. Dezavantajlı gruplara yönelik sos-geliştirilmesi ve katılımın teşvik edilmesi yal hizmet altyapısının güçlendirilmesiAlt Tedbir 2. Dezavantajlı kesimlere (engelliler, Alt Tedbir 5. Gelişmiş olan kültür sanat faaliyet-göçle gelenler, madde bağımlıları, yaşlılar, sos- lerinin tabana yayılması ve niteliğinin artırılma-yal güvencesi olmayanlar, sığınmacılar, sokakta sıçalışan çocuklar) yönelik hayatboyu öğrenmeve rehabilitasyon programlarının geliştirilmesi 212

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIÇevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 1. İl merkezindeki lojistik imkânların güçlendirilmesi amacıyla Hasanbey LojistikTedbir 1. Çevre ve mekânsal altyapının geliş- Merkezi’nin etkinleştirilmesitirilmesi Alt Tedbir 2. Hasanbey Lojistik Merkezi ile en-Alt Tedbir 1. Eskişehir ovasının ‘Ova Koruma tegre bir ulusal havayolu kargo dağıtım merkeziAlanı’ olarak belirlenmesi için çalışmaların yü- projesi geliştirilmesinin sağlanmasırütülmesi Alt Tedbir 3. Raylı sistem taşımacılığının OSB’yeAlt Tedbir 2. Çimento fabrikası atık kurutma te- kadar götürülmesi ve OSB lojistik merkez arasısisinin etkin kullanımının sağlanması demiryolu ve karayolu bağlantısının sağlanma- sıAlt Tedbir 3. Afet riski olan alanlarda kentseldönüşümün ortaya çıkardığı mülkiyet sorununu Alt Tedbir 4. Mekânsal erişilebilirliğin iyileşti-çözmek amacıyla konut sahipleri ve kurumları rilmesi amacıyla yayalaştırma, bisiklet yolu vehedef alan bilinçlendirme faaliyetlerinin yürü- kentsel merkez çevresinde otopark altyapısınıntülmesi geliştirilmesiAlt Tedbir 4. Demiryolu ulaşımı nedeniyle olu- Alt Tedbir 5. Havayolu taşımacılığının gelişti-şan gürültü kirliliğinin azaltılması için gerekli rilmesi amacıyla yük ve yolcu taşımacılığınıntedbirlerin alınması gelişmekte olan imalat sanayii ve turizm sek- törlerine entegrasyonunun sağlanmasıAlt Tedbir 5. Afet riski altındaki alanlarda yapıenvanteri çıkarılması ve zemin etüdü çalışma- Alt Tedbir 6. Yeni yapılacak olan tren garına ha-larının yenilenmesi fif raylı sistem ile(tramvay) ulaşım bağlantısının sağlanmasıTedbir 2. Bölgedeki ulaşım bağlantılarınıngüçlendirilmesi213

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI> Alpu-Beylikova-Mihalıççık Günyüzü-Sivrihisar Alt BölgesiMekânsal gelişme şemasında kırsal kalkınma Kanalizasyon, atıksu arıtma, sulama ve turiz-bölgesi olarak belirtilen alt bölgede tarım ve me yönelik konaklama altyapısı eksikliği bölgehayvancılıkta verimliliğin artırılması ve eko- ekonomisinin geliştirilmesinin önündeki başlı-nomik çeşitliliğin sağlanarak gelir artışının he- ca sorun alanlarıdır. Ayrıca, tarımsal üretimdedeflenmesi esastır. Bölgede başlıca ekonomik verimliliği artıracak, katma değerin bölgedefaaliyetler olarak öne çıkan tarım ve madencilik kalmasını sağlayacak üretim tesislerinin kurul-dışında turizm potansiyeline sahip çok sayıda ması, madencilikte ise yeni istihdam olanaklarıtarihi yapı ve termal kaynak bulunmaktadır. yaratacak yeni rezervlerin kullanıma açılmasıİldeki toplam ekilen arazinin ve büyükbaş ve öne çıkan ihtiyaçlardır.küçükbaş hayvan varlığının yarısına sahip olanancak son beş yıl içinde % 11 oranında azalma Alt bölgede tarım ve madencilik faaliyetlerinegösteren alt bölgedeki kırsal nüfusun yerinde yönelik olarak tarım ve madencilik ile ilgili yük-tutulmasına dönük önlemler alınması, özellikle seköğretim altyapısı geliştirilmesi gerekmekte-genç nüfus için istihdam ve yaşam kalitesini ar- dir.tıracak eğitim ve sağlık hizmetleri altyapısınıniyileştirilmesi gerekmektedir. Tarımsal üretimde Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbirlerverimliliğin artırılması amacıyla arazi toplulaş- aşağıdadır:tırmaya yönelik çalışmaların hızlandırılması daönem arz etmektedir. rının bölgede işlenmesine yönelik tesislerin ku- rulmasıEkonomik GelişmeTedbir 1. Tarımsal üretim altyapısının gelişti-rilmesiAlt Tedbir 1. Bölgesel ölçekte entegre et ve süt Alt Tedbir 3. Beylikova Besi Organize Sanayiürünleri için işleme ve paketleme tesisleri, ta- Bölgesi’nin faaliyete geçmesinin sağlanması,vukçuluk, deri işleme tesislerinin kurulması, yatırımcı çekme faaliyetlerinin artırılmasıgeliştirilmesi Alt Tedbir 4. Kapalı tarımsal sulama altyapısı-Alt Tedbir 2. Buğday, ayçiçeği ve şeker panca- nın geliştirilmesi, DSİ tarafından yürütülen ve 214

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIproje halinde olan kapalı sulama sistemi yatı- Tedbir 3. Tarih, doğa ve termal turizm potan-rımlarının tarımsal verimliliğe etkisinin artırıl- siyelinin geliştirilmesiması Alt Tedbir 1. Alpu Uyuzhamamı, Günyüzü Gü-Alt Tedbir 5. Kooperatifler aracılığıyla çiftçi eği- müşkonak, Sivrihisar Çardak, Mihalıççık Yarıkçıtimlerinin artırılması ve diğer termal kaynakların termal turizm po- tansiyelinin artırılması amacıyla altyapılarınınAlt Tedbir 6. Bölgeye özgü kiraz, kavun, patlı- geliştirilmesican ve aspir ürünlerinde markalaşmanın des-teklenmesi Alt Tedbir 2. Alpu’da Karahöyük, Beyliova’ daki çok sayıda höyük, Sivrihisar Pessinus antikAlt Tedbir 7. Sivrihisar Organize Sanayi Bölge- kenti ve tescilli yapıları ile bölgedeki diğer tarihsi’nin faaliyete geçmesi amacıyla küçük ölçekli turizmi değerlerinin tanıtım faaliyetlerinde et-un, yem fabrikası, meyve paketleme vb. yatı- kin şekilde yer almasının sağlanmasırımların çekilmesi Alt Tedbir 3. Çatacık Yaban Hayatı GeliştirmeTedbir 2. Maden sanayiinin ve yeraltı kay- Sahası (Mihalıççık) ve Balıkdamı Doğal Sit Alanınakları potansiyelinin geliştirilmesi (Sivrihisar) ’nda turizm altyapısının geliştirilme- siAlt Tedbir 1. Mevcut rezervi bulunan (özellikleAlpu’da linyit ve lületaşı, Beylikova’da toryum Alt Tedbir 4. Bölgedeki dağcılık ve doğa turizmive krom) manyezit, mermer, kalsit, kireçtaşı, potansiyelinin tanıtımının artırılmasıkaolen, sepiyolit ve demir madenlerinin işletil-mesine dönük yatırımların çekilmesi Alt Tedbir 5. Yunus Emre ve Nasreddin Hoca gibi kültürel değerlerin uluslararası tanıtımınınAlt Tedbir 2. Manyezit, kalsit, kireçtaşı, krom, artırılmasıkömür, altın ve bor madenleri için katma değe-rin artırılması Alt Tedbir 6. İlçe merkezlerinde küçük ölçekli konaklama altyapısının geliştirilmesiAlt Tedbir 3. Madencilik sanayinin geliştirilmesiamacıyla madencilik meslek yüksekokulu ku- Tedbir 4 . Kırsal ekonomik faaliyetlerin çeşit-rulması lendirilmesiAlt Tedbir 4. Günyüzü’ndeki Gecek Suyu’ nun Alt Tedbir 1. Gümüş işlemeciliği/savat (Alpu), ki-markalaşma ve tanıtımının sağlanması limcilik (Beylikova, Günyüzü-Kayakent), çöm- lekçilik (Mihalıççık-Sorkun) gibi el sanatlarının desteklenmesi215

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARISosyal Gelişme daşların uyumlarını artıracak sosyal ve ekono- mik projeler geliştirilmesiTedbir 1. Dezavantajlı kesimlere yönelik sos-yal içermenin geliştirilmesiAlt Tedbir 1. İlçe merkezlerinde sosyal hizmet Alt Tedbir 3. Bölgeye gelen mevsimlik tarım iş-altyapısının geliştirilmesi çilerinin yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve bu amaçla yapılan proje sayısının artırılmasıAlt Tedbir 2. Alpu’da sosyal uyum sorunu ya-şayan ve okullaşma oranı düşük Roman vatan-Çevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 1. Alpu’da proje halinde olan Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi (URAY-Tedbir 1. Çevre altyapısının geliştirilmesi SİM) kapsamında yüksekokul ve raylı sistemler test merkezi projesinin faaliyete geçmesininAlt Tedbir 1. Porsuk nehrinin kirliliğine neden sağlanmasıolan evsel ve tarımsal kirliliğin azaltılması Alt Tedbir 2. Yunus Emre Termik Santrali ile Mi-Alt Tedbir 2. Yetersiz olan kanalizasyon şebe- halıççık arasındaki ulaşım bağlantısının güçlen-kesi altyapısının ve atıksu arıtma tesislerinin dirilmesikurulması, içme suyu altyapısının yenilenmesi Alt Tedbir 3. Alpu, Seyitgazi ve Mihalıççık ilçe-Alt Tedbir 3. Bölgedeki maden ocaklarının ve lerinde madencilik yatırımlarında istihdam edi-Mihalıççık’ ta yapımı devam eden Yunus Emre lenlere yönelik konut ve sosyal donatı yatırım-termik santralinin tarım ve çevre üzerindeki larının artırılmasıetkilerinin azaltılmasına dönük önlemlerin alın-masıTedbir 2 .Bölgedeki ulaşımbağlantılarının güçlendirilmesi 216

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI> Seyitgazi-Han-Mahmudiye-Çifteler Alt BölgesiAlt bölge için en önemli gelişme alanları tarım, Tarımsal üretimin katma değerinin artırılmasımadencilik ve turizm olarak öne çıkmaktadır. amacıyla tarımsal sanayinin ve istihdam ola-Bölge, zengin bor ve manyezit rezervlerine ve naklarının geliştirilmesi ve özellikle tarım sek-önemli kısmı Frig Vadisi içinde kaldığı için güçlü töründe mevsimsel iş yerine sürekli istihdamturizm potansiyeline sahiptir. sağlayan yatırımların çekilmesi gerekmekte- dir. Söz konusu alt bölgesel ihtiyaçların karşı-Özellikle turizm potansiyelinin değerlendirilme- lanması, aynı zamanda belirtilmiş olan yasalsi amacıyla ulaşım altyapısının geliştirilmesi, alt ve üst ölçekli tedbirlerin alınmasıyla doğrudanbölge nüfusundaki azalmanın önlenmesi ama- bağlantılıdır.cıyla da sosyal altyapının geliştirilmesi ihtiyacıön plandadır. Göçün önlenmesi amacıyla istih- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbirlerdam yaratacak tarım ve madencilik yatırım- aşağıdadır:larının çekilmesi ve çevresel kirliliği önleyecekçevre dostu teknolojilerin kullanımının artırıl-ması gerekmektedir.Ekonomik Gelişme mun geliştirilmesi ve kullanıma açılmasıTedbir 1. Tarımsal üretim altyapısının gelişti- Alt Tedbir 5. Alpu ve Çifteler’de patates üretimi-rilmesi ne yönelik cips üretim tesisi kurulmasıAlt Tedbir 1. Tarımsal kooperatiflerin gelişti- Alt Tedbir 6. Organik tarım potansiyelini gelişti-rilmesi amacıyla il bazında örgütlenmelerinin recek teşviklerin artırılmasısağlanması ve kooperatifler aracılığıyla çiftçieğitimlerinin artırılmasıAlt Tedbir 2. Seyitgazi ve Mahmudiye’de et ve Alt Tedbir 7. Et tavukçuluğu üretiminin yo-süt işleme tesislerinin kurulması ğunlaştığı Mahmudiye’de hayvan hastalıkları teşhis ve tedavi laboratuvarı kurulması, üreti-Alt Tedbir 3. Bitkisel üretime dayalı paketle- cilerin üretim ve ihracat teşvikleri kullanımınınme-depolama tesis sayısının artırılması artırılmasıAlt Tedbir 4. Mahmudiye ilçesindeki hipodro-217

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARITedbir 2. Maden sanayiinin ve yeraltı kay- Alt Tedbir 1. İlçe merkezlerinde küçük ölçeklinakları potansiyelinin geliştirilmesi konaklama altyapısının geliştirilmesiAlt Tedbir 1. Çifteler (granit, seramik ve manye- Alt Tedbir 2. Mahmudiye Pansiyon Harası’ ndazit) ve Seyitgazi ‘deki (bor) maden işletmelerinin binicilik sporuna uygun altyapının geliştirilmesiolumsuz çevresel etkilerinin azaltılması Alt Tedbir 3. Seyitgazi Külliyesi’nin ve Mahmu-Alt Tedbir 2. Çifteler’de atıl durumdaki sera- diye’de tarihi Karakışla Hamamı’nın restoras-mik-granit fabrikasının faaliyete geçirilmesi yonunun yapılmasıAlt Tedbir 3. Han ilçesinde rüzgâr enerji santrali Alt Tedbir 4. Çifteler’de Sakaryabaşı turizmyatırımlarının yapılması amacıyla fizibilite ça- merkezinin altyapı ve tanıtımının geliştirilmesilışmaları yapılması Alt Tedbir 5. Frig Vadisi’nde hizmet altyapısının ve tanıtımının geliştirilmesiTedbir 3. Tarih turizmi potansiyelinin gelişti-rilmesi Alt Tedbir 2. Mevsimlik tarım işçilerinin çalışma ve sosyal koşullarının iyileştirilmesiSosyal GelişmeTedbir 1. Sosyal hizmet ve eğitim altyapısınıngüçlendirilmesiAlt Tedbir 1. Osmangazi Üniversitesi Mahmudi- Alt Tedbir 3. İlçelerde yaşlı nüfusun bakım ih-ye Meslek Yüksekokulu Atçılık ve Antrenörlüğü tiyacının karşılanması amacıyla yaşlı bakımBölümü öğrenci sayısı ve eğitim kalitesinin ar- merkezleri açılmasıtırılmasıÇevre ve Mekânsal Gelişme merkezden kaydırılarak küçük sanayi sitesi ku- rulmasıTedbir 1. Çevre altyapısının geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Mahmudiye’de atık su kirliliği veAlt Tedbir 1. Mahmudiye’de Seydisuyu Bara- sulak alan kaybının önlenmesijı’nın tarımsal alanlarda neden olduğu su kaybıve diğer olumsuz etkilerinin önlenmesiAlt Tedbir 2. Mahmudiye’de küçük sanayinin Alt Tedbir 4. Eksik olan kanalizasyon sistemi, 218

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIdüzenli depolama sahası ve katı atık transfer Tedbir 2. Alt bölgedeki ulaşım bağlantılarınınmerkezleri yatırımlarının yapılması güçlendirilmesiAlt Tedbir 5. Çifteler’ de sanayi atıklarından Alt Tedbir 1. Seyitgazi-Han arasındaki yolunkaynaklanan Sakarya nehri kirliliğinin önlen- yapılarak özellikle turizmin gelişmesinin sağ-mesi amacıyla denetimlerin yapılması ve çevre lanmasıdostu teknolojilerin kullanımının sağlanması Alt Tedbir 2. Eskimiş olan ulaşım altyapısının iyileştirilmesiAlt Tedbir 6. Sanayide ve konutlarda doğalga-zın kullanımının sağlanması için yapılan çalış-maların hızlandırılması> Bilecik Merkez–Osmaneli Alt BölgesiAlt bölgede 2’si Bilecik merkezde olmak üze- projesi, daha önce yapılmış olan Mekece-Bo-re toplam 3 adet Organize Sanayi Bölgesi(OSB) züyük bağlantısı ile önemli ulaşım bağlantıları-bulunmaktadır. Bilecik merkez OSB’lerde ve nın tam ortasında bir sanayi merkezi olacaktır.OSB’ler dışındaki sanayi alanlarında taşa ve Ayrıca Bilecik merkezde, Yenişehir-Bursa yolutoprağa dayalı sanayi (mermer ve seramik üzerinde, Yenişehir havaalanına 44 km, Gem-ürünleri sektörü) ağırlıktadır. Bunun yanı sıra lik Limanı’na 97 km uzaklığında 8500 dönüm-metal, gıda, kimya gibi sektörler de bulunmak- lük bir sanayi alanı planlama çalışması vardırtadır. Osmaneli’nde de birçok büyük sanayi ve kamulaştırma çalışmalarına başlanmıştır.kuruluşu bulunmaktadır. Osmaneli’nde mer- Buradaki sanayi alanı altyapı ve üst yapı ça-mer, plastik, kimya, gıda sektörleri mevcuttur. lışmaları tamamlandığında ulaşım ve lojistikMekânsal Gelişme Şemasına göre Bilecik ilinde açısından önemli bir yatırım alanı olabilecektir.ana ulaşım bağlantıları üzerinde bulunan il ge- İstanbul, Bursa, Kocaeli gibi büyük şehirlerde-nelinde görece gelişmiş sanayi alanlarının bu- ki, sanayi firmalarının yatırımlarını son yıllardalunduğu merkez ilçe ve Osmaneli ilçesi Sanayi Bilecik’e kaydırmaları sanayinin desantralizas-Gelişme Koridorunu oluşturmaktadır. Sanayi yonu kapsamında Bilecik Merkez-Osmaneli altgelişme koridorları boyunca belirtilen sanayi bölgesinin gittikçe büyüyen bir sanayi koridorualanlarının birbirleri ile etkileşimi sağlanarak haline geleceğini göstermektedir.sanayi sektörünün gelişimi desteklenecektir. Bilecik merkez ilçe ve Orta Sakarya Vadisi’ndeBilecik Merkez-Osmaneli alt bölgesi yapılmak- bulunan ve mikroklima bölgesi olan Osmanelita olan Bursa-Osmaneli/Bilecik Yüksek Hızlı ilçesi tarımsal üretim anlamında da önemli birtren projesi ve Bilecik-Yenişehir bağlantı yolu potansiyele sahiptir. Ürün bazında Osmaneli’n-219

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIde karpuz, domates şeftali ve Bilecik Merkez’e vecilik gibi faaliyetlerde kullanmak amacıylabağlı tarım alanlarında ise kiraz, domates, kar- orman tahribatı yapılmaktadır.puz, kavun ön plandadır. Buna istinaden, Os-maneli ilçesi Mekânsal Gelişme Şemasında ta- Bilecik ilinde merkez ilçe ve Osmaneli ilçesininrımsal gelişme odağı olarak belirlenmiştir. yer aldığı alt bölge erişilebilirliği ve ulaşım açı-Bilecik Merkez ve Osmaneli bölgesi (Söğüt’le bir- sından güçlü olması sebebi ile kalkınma eğilimilikte) tarih ve kültür turizminin gelişeceği alan- açısından diğer alt bölgelere göre avantajlı ko-lardır. Merkezde Şeyh Edebali Türbesi, Rüştiye numdadır. Halen Hızlı Tren Hattı yapım çalış-Binası, Saat Kulesi, Orhangazi Camii ve Edebali maları devam etmektedir. Osmaneli ilçesininVadisindeki diğer tarihî eserler önemli tarihî ve köyleriyle bağlantısı zayıf olması dolayısıylakültürel varlıklar olarak öne çıkmaktadır. Osma- ilçe halkı Yenişehir, Pamukova ve İznik’le ile et-neli’nde de tescilli Tarihî Osmaneli Evleri, Rüs- kileşim halindedir.tem Paşa Camii, Hagios Georgios Kilisesi gibiönemli kültür varlıkları bulunmaktadır. Yine Os- Bölge genelinde il merkezlerinde batıya doğrumaneli orman, yayla ve göletleriyle zengin bir kentsel gelişme görülmektedir. Bilecik il merke-ilçe olarak doğa turizmiyle ön plandadır. zi de Bursa ili Yenişehir ilçesi yönünde gelişme göstermektedir. Kentsel gelişme alanlarının ve-Osmaneli ilçesinde özellikle evsel atık suların ve rimi yüksek tarım arazilerine ve enerji kaynaksanayiden kaynaklı atık suların arıtılmamasına alanlarına zarar vermeyecek biçimde korumabağlı su kirliliği problemi mevcuttur. İlçede evsel kullanma dengesi gözetilerek çevreye ve afet-atık sular ile OSB’den ve madencilik ile uğraşan lere duyarlı yerleşimler yapılacak şekilde geliş-işletmelerden kaynaklanan atık sular doğrudan tirilmesi esastır.Sakarya nehrine deşarj edilmektedir. Sanayiatıkları tarıma zarar vermektedir. Orman yan- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir vegınlarının en çok çıktığı ve en fazla ormanlık alt tedbirler aşağıdadır:alan tahrip olduğu ilçe Osmaneli ilçesidir. Ay-rıca, araziden yer kazanarak zeytincilik, mey- Alt Tedbir 2. Bilecik merkez ilçede yeni yatırım alanları oluşturulması amacıyla Yenişehir yolu,Ekonomik Gelişme İnegöl ayrımı, Çaltepe bölgesi Dereşemsettin köyü ile İlyasbey yol kavşağı arasında yer se-Tedbir 1. Alt bölgede sanayinin geliştirilmesi çimi yapılan sanayi alanının altyapı ve üst yapı çalışmalarının tamamlanmasıAlt Tedbir 1. Osmaneli OSB için yatırımcılarayönelik tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilerektam kapasite çalışır hale getirilmesi 220

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 3. Bölgedeki nitelikli ara eleman ihti- deposu ve ambalaj tesislerinin oluşturulmasıyacını karşılamak için Bilecik 1. OSB içinde Mes-lek Yüksek Okulu yapılması Alt Tedbir 8. Karpuz, ayva gibi ürünlere yönelik tarımsal sanayinin geliştirilmesi, tarımsal ürün-Alt Tedbir 4. Osmaneli ilçesinde tarıma dayalı lerin katma değerini artıracak meyve suyu,sanayinin geliştirilmesi meyveli yoğurt üretimi vb. sanayi yatırımlarının alt bölgeye çekilmesiTedbir 2. Alt bölgede tarım ve hayvancılığıngeliştirilmesi Tedbir 3. Alt bölgedeki turizm potansiyelinin geliştirilmesiAlt Tedbir 1. Alt bölgede tarımsal-kırsal kalkın-ma yatırımlarının (göletler, vb. ) tamamlanarak Alt Tedbir 1. Tescilli tarihî Osmaneli evlerinin vetarımın daha verimli ve etkin hale getirilmesi Osmaneli Kilisesi’nin restorasyonu ve turizme kazandırılmasıAlt Tedbir 2. Osmaneli’nde örtü altı tarımın tek-nik açıdan geliştirilmesi Alt Tedbir 2. Bilecik Merkez ilçede yer alan ve tarihi geçmişi olan Kozabirlik Binası ile KüplüAlt Tedbir 3. Organik tarım ve iyi tarım uygula- köyündeki Kaymakamlık binasının restorasyo-malarının yaygınlaştırılması nuAlt Tedbir 4. Tarımdaki iş gücü kaybının ve ve- Alt Tedbir 3. Osmaneli’nde Sakarya boyu ve gö-rimdeki düşüşün önlenmesi amacıyla çiftçilere letlerin turizm alt yapısı açısından tesisleşme-yönelik tarımsal eğitim ve iyi uygulama örnek- sinin desteklenmesi ve turizme kazandırılmasılerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Bilecik Merkez Hamsu Vadisi’ninAlt Tedbir 5. Alt bölgeye özgü türler olan tarım- alt projeleriyle bir bütün olarak tamamlanıpsal ürünlerin (karpuz, ayva, şeftali vb.) tanıtımı- merkezde turistik cazibenin artırılmasının ve markalaşmasının sağlanmasını destek-leyecek şenlik ve festivallerin canlandırılması Alt Tedbir 5. Şeyh Edebali Türbesi’nin de bulun-(Osmaneli karpuz festivali vb.) duğu Edebali Vadisi’nde gerekli düzenlemelerin yapılarak yaşayan tarih haline getirilmesiAlt Tedbir 6. Alt bölgede yetişen endemik vearomatik bitkilerin markalaşma çalışmalarında Alt Tedbir 6. Osmaneli’nde yayla turizmininkullanılması ve genel olarak kırsal turizmin geliştirilmesi- ni (Oğulpaşa Yaylası vb.) sağlayacak projelerinAlt Tedbir 7. Tarımsal ürünler için soğuk hava hayata geçirilmesi221

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 7. Osmaneli’nden başlayan Sakar- ması (Bilecik Merkez-Yenişehir, Bilecik Mer-ya Vadisi Tarımsal Kullanım Kuşağı ile entegre kez-Söğüt-Eskişehir)olan ve ürün toplama kuşağı olarak adlandırı-labilecek bölgenin agro/tarım turizmi güzergâhı Alt Tedbir 4. OSB’lerin ana ulaşım bağlantıları-olarak ele alınması ve durak noktalarının belir- nın güçlendirilmesi ile mümkün olanlarında de-lenmesi, Osmaneli - İnhisar - Tarpak ekseninde miryolu entegrasyonunun sağlanmasıtarım turizminin geliştirilmesi Alt Tedbir 5. Bozüyük-Bilecik-Osmaneli oluşanAlt Tedbir 8. İznik - Osmaneli - Gölpazarı tu- yoğunluğun bir kısmının gerekli altyapı yatırım-rizm entegrasyonunun sağlanması larının ve ulaşım bağlantılarının tamamlanma- sıyla Bilecik-Söğüt-İnhisar-Sarıcakaya-AnkaraTedbir 4. Ulaşım bağlantıları arası enteg- aksına kaydırılmasırasyonun sağlanması ve lojistik altyapısınıngüçlendirilmesi Alt Tedbir 6. İlin kuzeyinde ve doğusunda yer alan yörelerinden ve Yenişehir tarafından gele-Alt Tedbir 1. Bilecik Garı‘ndan yapılan yük taşı- cek tarımsal ürünlerin işlenmesi ve iç pazarla-macılığının etkin olarak kullanılması için kara- ra iletilmesi faaliyetleri için Osmaneli, Vezirhanyolu ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi, ağır ve Bayırköy uygun konumda bulunan yerleşimyük taşımacılığı şartlarına göre karayollarının merkezlerinde lojistik altyapısının ve hizmet te-yeniden düzenlenmesi ve iyileştirilmesi sislerinin oluşturulmasıAlt Tedbir 2. Mevcut İstanbul-Ankara demiryo- Alt Tedbir 7. Bilecik İl merkezinin, kırsal alanlar-lunun çift yönlü hata çevrilmesi ile raylar üze- da birçok tarımsal üretim faaliyetlerinin paza-rinde taşıma kapasitesinin arttırılması ra açılış güzergâhı üzerinde olması ve çevrede yürütülen yeraltı kaynaklarına dayalı ekonomikAlt Tedbir 3. Doğal eşikler dikkate alınarak be- faaliyetlerin de destek aldığı bir kentsel merkezlirli güzergâhlarda İstanbul-Eskişehir-Ankara olması sebebi ile Bilecik il merkezi - Yenişehirdemiryoluna bağlanan raylı sistemlerin kurul- aksı üzerinde lojistik altyapısının geliştirilmesiSosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Bilecik merkez ve Osmaneli’nde kültürel ve sosyal donatı imkânlarının artırıl-Tedbir 1. Sosyal altyapının, eğitim ve sağlık masıhizmetlerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Merkez ilçede ve Osmaneli’ndeAlt Tedbir 1. Osmaneli’nde yetersiz olan yaygıneğitim imkânlarının geliştirilmesi 222

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIöğrencilere yönelik sosyal olanakların, barınma Alt Tedbir 4. Yöreye özgü şenlik, festival veve yurt imkânlarının artırılması benzeri sosyal etkinlikler yoluyla ilçelerde sos- yal canlılığın artırılmasıÇevre ve Mekânsal Gelişme sında otobüs-minibüs seferlerinin sıklaştırılma-Tedbir 1. Afete yönelik tedbirlerin alınması sıAlt Tedbir 1. Birinci derece deprem kuşağında Alt Tedbir 4. Köy yollarının her mevsim erişile-yer alan Bilecik merkez ve Osmaneli ilçelerin- bilir olacak şekilde geliştirilmesi ve köy yolları-de bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapı nın afetlerden korunması ve standardının yük-analizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut seltilmesiduruma ait veri tabanının oluşturulması ve yapıdenetim laboratuvarı kurulması Alt Tedbir 5. Toplayıcı niteliğinde olan Bilecik Merkez-Bursa-Bozüyük yol ayrımının kapasi-Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- tesinin arttırılmasılışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksızolduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ Alt Tedbir 6. Bilecik merkezinden Yenişehirrehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan- Havalimanı‘na erişilebilirliği artırmaya yöneliklarının hazırlanması toplu taşıma seferlerinin sıklaştırılmasıTedbir 2. Çevre illerden merkeze, merkezden Tedbir 3. Kent içi ulaşımın düzenlenmesiilçelere ve ilçelerin birbirleriyle ve beldeleriile olan öncelikli bağlantı yolların iyileştiril- Alt Tedbir 1. Eskişehir istikametinden Bilecikmesi ve erişilebilirliğin artırılması merkezine girişteki bağlantı yollarının iyileşti- rilmesi ve giriş kavşağının düzenlenmesiAlt Tedbir 1. Çevre illerle bağlantı yollarının iyi-leştirilmesi kapsamında Bilecik Merkez-Yenişe- Alt Tedbir 2. Bilecik il merkezinde ulaşım alter-hir, Osmaneli-İznik bağlantılarının güçlendiril- natiflerinin geliştirilmesi, kent içi araç trafiğinimesi hafifletmek için ana akslara alternatif ulaşım ağlarının sağlanmasıAlt Tedbir 2. Bilecik Merkez-Söğüt ve Vezir-han-Gölpazarı ulaşım bağlantılarının güçlendi- Alt Tedbir 3. Ulaşımda konut – merkez - işyeririlmesi – eğitim bağlantılarının entegrasyonunu en iyi sağlayacak çözümlerin üretilmesi, buna istina-Alt Tedbir 3. Merkez - çevre iller – beldeler ara-223

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIden il merkezindeki üniversite ile de bağlantılı dahale için ekip ve donanım sağlanmasıolacak şekilde merkezde hafif raylı sistemin ge-liştirilmesi Alt Tedbir 2. Alt bölgenin ihtiyacını karşılayacak düzenli depolama tesisi yapılmasıAlt Tedbir 4. Sanayi sektöründe çalışanlara veöğrencilere yönelik servis araçlarının uyumlu Alt Tedbir 3. Su kirliliğini önlemek amacı ileçalıştırılmasının sağlanması atıksu arıtma tesisi yapılmasıAlt Tedbir 5. Şehir merkezinin belli alanlarında Alt Tedbir 4. Bilecik Merkez ilçedeki aşırı kireçliaraç giriş ve çıkışının önlenmesi ve yayalaşma- olan içme suyunun arıtımının iyileştirilmesinın sağlanması Alt Tedbir 5. Alt bölgedeki ilçelerde sürdürü-Alt Tedbir 6. Merkez ilçede meydan ve otopark len madencilik faaliyetlerinden kaynaklı çevreolanaklarının artırılması kirliliğine yönelik tedbirler alınması ve mermer atıklarının değerlendirilmesi, mermer atıkla-Tedbir 4. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- rının öğütülerek çakıl haline getirilmesi veyanarak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, mermer çamurunun sanayide girdi olarak kul-doğal yapının korunması lanılmasına yönelik çalışmalar yapılmasıAlt Tedbir 1. Orman yönünden zengin olan alt Alt Tedbir 6. Alt bölgede yer alan ilçelerin ka-bölgede orman yangınları konusunda önlemler nalizasyon sisteminin yenilenmesialınması, Osmaneli ilçesinde orman tahribatınayönelik tedbirler alınması, yangınlara acil mü-> Bozüyük-Pazaryeri-İnönü Alt BölgesiMekânsal Gelişme Şemasına göre birincil dü- nü ve Bozüyük ilçeleri; sanayi gelişme korido-zeyde bir sanayi gelişme alanı olarak öne çıkan runu oluşturmaktadır. Pazaryeri’nde bir OSB,Bozüyük-Pazaryeri-İnönü bölgesinde tarım ve Bozüyük’te 1 OSB ve bir KSS (2 bölümlü) vardır.hayvancılık faaliyetleri de bulunmaktadır. Bozüyük ve Pazaryerinde OSB’lerin yaklaşık %50’si doludur. İnönü ilçesinde OSB bulunma-Ana karayolu ve demiryolu güzergâhı boyunca makta olup Ford firmasının yer aldığı otomotivsanayileşen ve birinci derece gelişmiş sana- sektörü ile seramik sektörü gelişmiştir. Seramik,yi alanları bulunan Eskişehir il merkezi ile bu cam, makine-metal, gıda, mobilya sektörlerininulaşım güzergâhına bağlanan ikincil derecede ön planda olduğu Bozüyük ilçesinde Demirdö-öneme sahip sanayi alanlarının bulunduğu İnö- küm, Eczacıbaşı, Park Cam gibi büyük firmalar 224

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIyer almaktadır. Bozüyük Gündüzbey Lojistik ma eserleri anlamında önemli bir tarih ve kültürmerkezi alt bölgeye erişilebilirliği artırarak sa- turizmi potansiyeline sahiptir. Yine Bozüyük venayi gelişimine katkı sağlayacaktır. Pazarye- Pazaryeri ilçeleri ise doğa turizmi açısındanri’nde ise sanayi alanında seramik sektörü ön önemli bir potansiyele sahiptir.plandadır. Alt bölgede gelişmiş sanayisiyle işgücünü çekenAlt bölgede Bilecik ili Pazaryeri ilçesi tarımsal ve nüfusu hızla artma eğiliminde olan Bozüyükgelişme odağı olarak belirlenmiştir. Tarımsal ilçesinde gerekli altyapı ve konut ihtiyacınıngelişme odağı olan Pazaryeri ilçesinde mekân- aynı hızla karşılanmaması nedeni ile oluşacaksal gelişme şemasına göre ayrıca tarımsal sa- çarpık ve sağlıksız yapılaşmasının önlenmesinayi geliştirilmesi öngörülmektedir. Tarım ve gerekmektedir. Bozüyük ilçesinde yoğunlaşanhayvancılık anlamında Pazaryeri ilçesinde sanayi tesislerinin atık suları ile evsel atık sularşerbetçiotu ve boncuk fasulye yetiştiriciliği, Bo- doğrudan DSİ açık kanalına ve Karasu Çayınazüyük’te tarımsal sanayi, alabalık yetiştiriciliği, deşarj edilmekte ve kirlilik problemi yaşan-tavukçuluk, İnönü’de ise buğday, arpa ve şeker maktadır. Alt bölgede atıkların vahşi bir şekildepancarı ön plandadır. Pazaryeri ilçesi aynı za- depolanması ve düzenli depolama sahasınınmanda kırsal gelişme bölgesi olarak belirlenmiş bulunmaması problem yaratmaktadır. Pazar-olup bu bölgede kırsal bölgelerden giderek art- yeri ilçesinin ormanlık alanları karaçam, meşe,makta olan göçün önlenmesi amacıyla kırsal sarıçam, köknar ve kayın ağaçlarından oluş-tarımsal üretim turizmle entegre edilerek kar- maktadır. İlçede yangın ve kaçak kesimler dola-lılığı artırılacak, hizmet sektörü ve sosyal hiz- yısıyla orman tahribatı yaşanmıştır. Eskişehir’inmet altyapısı geliştirilecektir. Bozüyük Dodurga doğalgaz bağlantısı bulunan nadir ilçelerindenmevkii hayvancılık öncelikli gelişme alanıdır. Alt biri olan İnönü ilçesinde, sanayi kaynaklı kirlilikbölgede tarımda işgücü kaybı ve kırdan kente yaşanmaktadır.göç önemli bir sorundur. Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir veAlt bölgede Bozüyük-İnönü hattı Kurtuluş Sa- alt tedbirler aşağıdadır:vaşı’nın izlerinin taşıması ve Osmanlı’dan kal-Ekonomik Gelişme site doluluk oranına kavuşturulmasıTedbir 1. Alt bölgedeki sanayinin geliştirilmesiAlt Tedbir 1. Bozüyük Organize Sanayi Bölgesi Alt Tedbir 2. Alt bölgede taş-mermer, seramik,(BORSAB) ve Pazaryeri OSB alt yapısının ta- makine-metal sektörlerinde üniversite-sana-mamlanması ve sanayi alanlarının tam kapa- yi işbirliğinin geliştirilmesi, nitelikli ara eleman225

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIihtiyacını karşılamak için meslekî eğitimle ilgili Alt Tedbir 7. Tarımsal işletmeciliğin desteklen-okullaşma ve eğitim altyapısının geliştirilmesi, mesi ve tarımsal sanayinin geliştirilmesiüniversitede sanayinin ihtiyaçlarına özgü bö-lümler açılması ve stajların yaygınlaştırılması Alt Tedbir 8. Alt bölgede küçükbaş hayvancı- lığın, kanatlı hayvan yetiştiriciliğinin ve alaba-Alt Tedbir 3. Alt bölgede tarımsal sanayiinin ge- lıkçılığın geliştirilmesi, Bozüyük İlçesi Dodurgaliştirilmesi Beldesi‘nde kümes hayvancılığının geliştirilme- siAlt Tedbir 4. Bölgede başta OSB’ler olmak üzereatık su arıtma tesislerinin yapılması Alt Tedbir 9. Pazaryeri ilçesine özgü şerbetçio- tunun sürdürülebilirliğinin sağlanması ve kulla-Alt Tedbir 5. Bozüyük ilçesinde küçük ve orta nım alanlarının genişletilmesi (eczacılık vb.)ölçekli yatırımlar için KOBİ’lere yönelik uygunbüyüklükte parsellerin sağlanacağı sanayi Alt Tedbir 10. İnönü ilçesinde marka değer ya-alanlarının oluşturulması ratılması için potansiyel taşıyan manda yetişti- riciliğinin geliştirilmesiTedbir 2. Bölgede tarım ve hayvancılığın ge-liştirilmesi Tedbir 3. Bölgedeki turizm potansiyelinin ge- liştirilmesiAlt Tedbir 1. Bölgede tarımsal sulama sistem-lerinin geliştirilmesi (göletler, kapalı sulama vb.) Alt Tedbir 1. Yöreye özgü marka değeri taşıyan ürünlerin tanıtımı ve markalaşması; (Kınık çöm-Alt Tedbir 2. Organik tarım ve iyi tarım uygula- leği ve çömlekçiliği, Pazaryeri ilçesinde ahşapmalarının yaygınlaştırılması işçiliği, Pazaryeri bozası ve helvası, şerbetçiotu, boncuk fasulye, Bozüyük kabağı, İnönü mandaAlt Tedbir 3. İnönü’de sebzeciliğin geliştirilmesi kaymağı vb.)Alt Tedbir 4. Bölgeye özgü tarımsal ürünlerin Alt Tedbir 2. Pazaryeri’nde Bozcaarmut, Küçü-tanıtımının ve markalaşmasının sağlanması kelmalı gibi göletler ve mesire yerleri etrafın- da kırsal turizm altyapısının geliştirilmesi, buAlt Tedbir 5. Tarımsal ürün çeşitliliğinin artırıl- alanlarda turistik altyapıların inşası (spor tesisi,ması kamping alanı vb.)Alt Tedbir 6. Tarımsal ürünler için soğuk hava Alt Tedbir 3. Bozüyük’te yayla turizminin ge-deposu ve ambalaj tesislerinin oluşturulması liştirilmesi (Muratdere- Atatürk Köşkü-Çiçekli Yayla, Kömürsu Yaylası, Sofular Yaylası, Camili, 226

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIBatan Yaylaları vb.) ve bu hatta trekking par- Alt Tedbir 2. Bozüyük-Bilecik-Osmaneli oluşankurlarının oluşturulması yoğunluğun bir kısmının gerekli altyapı yatırım- larının ve ulaşım bağlantılarının tamamlanma-Alt Tedbir 4. Söğüt - Bilecik Merkez – Bozü- sıyla Bilecik-Söğüt-İnhisar-Sarıcakaya-Ankarayük- İnönü ekseninde tarih ve kültür turizmi aksına kaydırılmasıtur güzergâhlarının belirlenmesi, Bozüyük veİnönü’de bulunan Metristepe, İntikamtepe ve Alt Tedbir 3. Gerek alt bölgede gerekse Bilecik ilİnönü şehitliklerinin, İnönü Savaşları Karargâh genelinde lojistik sektörünün gelişmesine katkıMüzesinin tanıtımının yapılarak bu eksende ta- sağlayacak Bozüyük ilçesi Gündüzbey lojistikrih ve kültür turizminin geliştirilmesi merkezinin tamamlanarak faaliyete geçirilme- si ve merkeze entegre ulaşım bağlantılarınınAlt Tedbir 5. 1936 yılında İnönü ilçesinde kuru- geliştirilmesi, lojistik merkezde depolama vb.lan THK( Türk Hava Kurumu) İnönü Uçuş Eğitim hizmetlere ek olarak Gümrük hizmetinin de ve-Merkezi’nin turizm potansiyelinin değerlendiril- rilmesinin sağlanmasımesi, altyapısının geliştirilmesi, kamp olanak-larının, paraşüt, balon ve diğer hava sporları Alt Tedbir 4. Gemlik ve Karasu Limanları ileaktivitelerinin tanıtımının yapılması lojistik merkez arasında başta karayolu olmak üzere ulaşım bağlantıların güçlendirilmesiAlt Tedbir 6. Pazaryeri – Bozüyük (Cihangazi,Dodurga) ekseninde eko-turizmin geliştirilmesi Alt Tedbir 5. Pazaryeri-Bursa karayolu bağlan- tısının genişletilmesiTedbir 4. Ulaşım bağlantıları arası enteg-rasyonun sağlanması ve lojistik altyapısının Alt Tedbir 6. İnönü ilçesinin lojistik altyapısınıngüçlendirilmesi güçlendirilmesi, yerleşimlerin bağlantısını art- tırmak ve sanayi alanlarını beslemek amacı ileAlt Tedbir 1. OSB’lerin ana ulaşım bağlantıları- Çukurhisar üzerinden İnönü’ye ulaşımı sağla-nın güçlendirilmesi ile mümkün olanlarında de- yan yolun güçlendirilmesimiryolu entegrasyonunun sağlanmasıSosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Bölgenin kırsal yörelerinde eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimin geliştirilmesi içinTedbir 1. Sosyal altyapının, eğitim ve sağlık fiziksel altyapı ve insan kaynakları altyapısınınhizmetlerinin geliştirilmesi geliştirilmesiAlt Tedbir 1. Gençlerin bölge sanayiinde niteliklipersonel olarak istihdam edilmesini sağlayacakmeslekî eğitim altyapısının geliştirilmesi227

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 3. Gençlerin bu bölgelerde hayatları- Alt Tedbir 6. Bozüyük ilçesinde Orta ve Yük-na devam etmeleri için kırsalda ekonomik faa- seköğrenim öğrencilerine, ayrıca Pazaryeriliyetlerin çeşitlendirilmesi MYO’da okuyan öğrencilere yönelik yurt im- kânlarının oluşturulması, konaklama seçenek-Alt Tedbir 4. Yoğun göç alan Bozüyük’te ve göç lerinin artırılmasıvermekte olan İnönü ve Pazaryeri ilçelerindekültürel ve sosyal donatı imkânlarının artırıl- Alt Tedbir 7. Sosyal faaliyetlerin ve tesislerinması arttırılmasıAlt Tedbir 5. Diğer illerden Bozüyük’e göç eden Alt Tedbir 8. İlçelere özgü şenlik, festival veve sanayileşmenin yoğunlaşmasıyla birlikte benzeri sosyal etkinlikler yoluyla ilçelerde sos-artması öngörülen nüfusun ve mevsimlik işçile- yal canlılığın artırılmasırin ilçeye entegrasyonunun sağlanması, uyumsorununun çözülmesi Alt Tedbir 1. Çevre illerle bağlantı yollarının iyi- leştirilmesi kapsamında Pazaryeri-İnegöl bağ-Çevre ve Mekânsal Gelişme lantılarının güçlendirilmesiTedbir 1. Afete yönelik tedbirlerin alınması Alt Tedbir 2. İlçelerin birbirleriyle ve beldeleri ile olan bağlantı yollarının iyileştirilmesi kapsa-Alt Tedbir 1. 2. derece deprem kuşağında yer mında öncelikle; Bozüyük Merkez-Dodurga-Ci-alan Bozüyük, Pazaryeri ve İnönü ilçelerinde hangazi, Bozüyük Merkez-Söğüt ulaşım bağ-bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapı ana- lantılarının güçlendirilmesilizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut du-ruma ait veri tabanının oluşturulması Alt Tedbir 3. Turizm sektöründe kenetlenmeler ve eklemlenmelere olanak tanıyacak Yenipa-Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- zar-Nallıhan bağlantısının iyileştirilmesi, Bozü-lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksız yük-Atatürk Köşkü (Gülalan köşkü) ulaşım alt-olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ yapısının iyileştirilmesirehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan-larının hazırlanması Alt Tedbir 4. Merkez-çevre iller-beldeler arasın- da otobüs-minibüs seferlerinin sıklaştırılmasıTedbir 2. Çevre illerden merkeze, merkezdenilçelere ve ilçelerin birbirleriyle ve beldeleriile olan öncelikli bağlantı yolların iyileştiril-mesi ve erişilebilirliğin artırılması 228

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARIAlt Tedbir 5. Köy yollarının her mevsim erişile- Alt Tedbir 1. Orman yönünden zengin olan Pa-bilir olacak şekilde geliştirilmesi zaryeri ilçesinde yangın ve kaçak kesimler do- layısıyla gerçekleşen orman tahribatı konusun-Alt Tedbir 6. Mevcut köy yollarının afetlerden da önlemler alınması, yangınlara acil müdahalekorunması ve standardının yükseltilmesi için ekip ve donanım sağlanmasıAlt Tedbir 7. Toplayıcı niteliğinde olan Bilecik Alt Tedbir 2. Katı atık kirliliğini önlemek amacıMerkez-Bursa-Bozüyük yol ayrımının kapasi- ile alt bölgede yer alan ilçelerde evsel ve en-tesinin arttırılması düstriyel katı atık altyapılarının tamamlanması ve alt bölgenin ihtiyacını karşılayacak düzenliAlt Tedbir 8. Pazaryeri MYO’nun ulaşım ola- depolama tesisi yapılmasınaklarının geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Alt bölgede evsel atık suların veAlt Tedbir 9. İlçenin Ankara-Eskişehir-Bursa sanayiden kaynaklı atık suların arıtılmamasınaillerine erişilebilirliğini artıracak Bursa-Ahıdağı bağlı su kirliliğini önlemek amacı ile atıksu arıt-bağlantısının güçlendirilmesi ma tesisi yapılmasıAlt Tedbir 10. Nüfus kaybeden ilçelerde ulaşım Alt Tedbir 4. Bozüyük ilçesinde hava kalitesi iz-bağlantılarının güçlendirilmesi kapsamında İn- leme sisteminin yaygınlaştırılmasıhisar-Söğüt-Bozüyük, Pazaryeri-Bilecik Mer-kez ve Pazaryeri-İnegöl bağlantılarının güçlen- Alt Tedbir 5. İnönü ve Pazaryeri ilçelerinde rüz-dirilmesi gâr enerjisi potansiyelinin kullanılmasına yöne- lik fizibilite çalışmalarının yapılmasıAlt Tedbir 11. Alt bölgeye erişilebilirliği artıracakBursa – Sivrihisar Otoyol Projesinin hayata ge- Alt Tedbir 6. Bozüyük ilçesinde yenilenebilirçirilmesi enerji kaynaklarının kullanımının artırılmasıTedbir 3. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- Alt Tedbir 7. Alt bölgede yer alan ilçelerin kana-narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, lizasyon sisteminin yenilenmesi ve atık su arıt-doğal yapının korunması ma tesisine bağlanması229