E-book หนังสือราชาศัพท์ (21-6-64)

รเฉาลชิมาพศระพั เกทยี ร์ ติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ น่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย พระองคลุ ,ี น้วิ พระหตั ถ์ – นว้ิ มอื พระอังคฐุ – นิ้วหัวแม่มือ พระดชั นี – นว้ิ ชี้ พระมชั ฌิมา – นว้ิ กลาง พระอนามิกา – น้วิ นาง พระกนษิ ฐา – นิว้ ก้อย ขอ้ นิว้ พระหัตถ,์ พระองคลุ ีบพั – ขอ้ นิว้ มือ พระมุฐ(ิ ๑), กาพระหตั ถ์ – กามอื , กาหมดั , กาปั้น พระนขา, พระกรชะ – เล็บ พระอุระ, พระทรวง – อก พระหทยั – หวั ใจ พระถนั , พระเตา้ , พระปโยธร(๒) – เต้านม ยอดพระถัน – หัวนมของผหู้ ญงิ พระจจู ุกะ(๓) – หัวนมของผ้ชู าย พระกษิรธารา – น้านม พระครรโภทร, พระคัพโภทร, พระครรภ์ – ครรภ์ พระอุทร – ท้อง ใชแ้ สดงถึงสายสัมพันธ์ เช่น เป็นพระขนษิ ฐาร่วมพระอุทร (น้องท่ีเกิดจากแมเ่ ดียวกนั ) พระนาภี – สะดอื , ท้อง ใช้เม่อื มอี าการประชวร เกีย่ วกับท้อง เช่น ลงพระนาภี (ท้องรว่ ง) ปวดพระนาภี (ปวดท้อง) (๑), (๓) จาก ปาลี-สยาม อภธิ าน ของนาคะประทีป มหามกฏุ ราชวิทยาลัย จัดพมิ พ์ พุทธศักราช ๒๕๓๐ ตามแบบฉบบั เดมิ (๒) จาก อภิธานปั ปทปี กิ าฯ หรอื พจนานกุ รมภาษาบาลีแปลเป็นไทย ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชนิ วรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจา้ ๔๘ 48

เฉลิมพระเกียรติเนอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พรทุ าธศชัการศาชัพ๒ท๕๖์ ๒ เฉลิมพระเกียรติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย พระสกนุ , พระครรภมล – รก, สง่ิ ทต่ี ิดมากบั สายสะดอื เดก็ ในครรภ์ สายพระสกนุ , สายพระนาภี – สายรก กล่องพระสกุน – มดลูก พระกฤษฎ,ี บน้ั พระองค์, พระกฏิ – สะเอว, เอว พระปรศั ว์ – สขี า้ ง พระปฤษฎางค์, พระขนอง – หลงั พระโสณี – ตะโพก พระที่นั่ง – กน้ , ที่นัง่ ทับ พระวตั ถิ(๑) – กระเพาะปสั สาวะ พระคุยหฐาน, พระคยุ หประเทศ – นิมติ ชาย(๒), อวยั วะเพศชาย พระโยนี – นิมิตหญงิ (๓), อวัยวะเพศหญงิ พระอณั ฑะ – อณั ฑะ พระอูรุ – ต้นขา, โคนขา, ขาอ่อน พระเพลา – ขา, ตกั พระชานุ – เขา่ พระชงฆ์ – แข้ง หลังพระชงฆ์ – นอ่ ง พระโคปผกะ – ตาตมุ่ นิว้ พระบาท(๔) – นิ้วเท้า พระบาท – เทา้ (๑) จาก ปาลี-สยาม อภิธาน ของนาคะประทีป มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั จัดพิมพ์ พทุ ธศักราช ๒๕๓๐ ตามแบบฉบับเดมิ (๒)-(๓) พบใช้ในรชั สมัยพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยู่หวั (๔) นวิ้ พระบาท แตล่ ะน้ิวมชี ือ่ เรยี กเหมือนคาสามัญ เช่น นวิ้ พระบาทใหญ่ น้ิวพระบาทช้ี น้ิวพระบาทกลาง นว้ิ พระบาทนาง น้วิ พระบาทกอ้ ย จากราชาศัพทฉ์ บบั เขยี น ของหมอ่ มอนวุ ัฒนว์ รพงศ์ (หมอ่ มราชวงศ์สิงหนัท ปราโมช) 4๙ 49

รเฉาลชมิ าพศระพั เกทียร์ ตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ข้อพระบาท – ข้อเท้า หลังพระบาท – หลงั เทา้ ฝา่ พระบาท – ฝา่ เท้า พระปณั หิ(๑), พระปราษณ(ี ๒), สน้ พระบาท – ส้นเท้า พระฉวี – ผวิ หนัง, ผวิ กาย พระโลมา – ขน พระมงั สา – เนือ้ , กลา้ มเนอ้ื พระอสา – สวิ พระปีฬกะ – ไฝ, ขแ้ี มลงวนั พระปัปผาสะ – ปอด พระยกนะ(๓) – ตบั พระวกั กะ – ไต พระปหิ กะ – ม้าม พระอันตะ – ลาไสใ้ หญ่ พระอันตคุณ – ลาไส้เล็ก, ลาไส้ทบ พระกญุ ชะ – ไส้พงุ พระนหารู – เสน้ , เอ็น หลอดพระโลหิต, เส้นพระโลหิต – หลอดเลือด, เส้นเลอื ด หลอดพระวาโย – หลอดลม พระกิโลมกะ(๔) – พงั ผืด พระมตั ถลุงค์(๕) – มนั สมอง (๑) อ่านว่า พฺระ-ปนั -หิ (๒) อ่านวา่ พรฺ ะ-ปราด-สะ-นี (๓) อา่ นว่า พรฺ ะ-ยะ-กะ-นะ (๔) อา่ นว่า พฺระ-ก-ิ โล-มะ-กะ (๕) อา่ นว่า พฺระ-มัด-ถะ-ลุง ๕๐ 50

เฉลมิ พระเกยี รตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พรทุ าธศชัการศาชัพ๒ท๕์๖๒ เฉลมิ พระเกียรติเนอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย พระธมน(ี ๑) – เสน้ ประสาท พระลสกิ า – น้าในไขขอ้ พระปติ ตะ – ดี, น้าดี พระเขฬะ – นา้ ลาย พระเสมหะ – เสลด, เสมหะ มูลพระนาสิก – น้ามกู มูลพระนขา – ขเี้ ลบ็ พระเสโท – เหงื่อ พระเมโท, มูลพระเสโท – ไคล พระบพุ โพ – น้าหนอง, นา้ เหลือง พระอหุ ลบ, พระบุษปะ – เลอื ดประจาเดือน พระอัฐิ – กระดูก พระองั คาร, พระสรรี างคาร – เถา้ กระดูก พระองั สฐั ิ(๒) – กระดกู ไหล่ พระหนฐุ (ิ ๓) – กระดกู คาง พระควี ัฐิ(๔) – กระดกู คอ พระพาหฐั ิ(๕) – กระดกู แขน พระอรุ ฐั ิ(๖) – กระดกู หน้าอก พระผาสุกะ,(๗) พระผาสกุ ฐั ิ(๘) – กระดกู โครงอก, ซโี่ ครง พระปิฐิกัณฐกัฐิ(๙) – กระดูกสนั หลัง พระกฏฐิ (ิ ๑๐) – กระดกู สะเอว พระอูรฐั ิ(๑๑) – กระดกู ขา พระชงั ฆฐั ิ(๑๒) – กระดูกแขง้ พระปาทัฐิ(๑๓) – กระดูกเท้า พระหัตถัฐ(ิ ๑๔) – กระดูกมอื (๑), (๗) จาก ปาลี-สยาม อภิธาน ของนาคะประทีป มหามกุฏราชวทิ ยาลยั จดั พิมพ์ พทุ ธศักราช ๒๕๓๐ ตามแบบฉบับเดิม (๒)-(๖), (๘)-(๑๔) จากพระบาลมี หาสตปิ ฏั ฐานสตู ร ๕๑ 51

รเาฉลชิมาพศระัพเกทยี ์รตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ นือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย พระยอด – ฝี, หัวฝี พระบังคนหนกั – อจุ จาระ พระบังคนเบา – ปัสสาวะ พระปัสสาสะ – ลมหายใจเข้า พระอัสสาสะ – ลมหายใจออก พระชพี จร – ชพี จร อุณหภมู ิพระวรกาย(๑) – อุณหภูมขิ องร่างกาย พระวาโย – ลม (๑) ปัจจุบันบางทใี ช้วา่ พระปรอท 5๕๒2

เฉลมิ พระเกยี รติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พรทุาธชศาักศราพัช ท๒๕์ ๖๒ เฉลมิ พระเกยี รติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ๑.๓ คำนำมอน่ื ๆ(๑) รำชำศัพท์ ควำมหมำย ใชแ้ ก่ พระบรมราชโองการ คาสั่ง – พระมหากษัตรยิ ์ท่ีทรงรับ บรมราชาภิเษกแล้ว พระราชโองการ(๒) คาสั่ง – พระมหากษตั ริย์ท่ียังมไิ ดร้ ับ บรมราชาภิเษก กษตั ริย์ต่างประเทศทเ่ี ปน็ พระประมุขทั้งบุรุษและสตรี พระบวรราชโองการ คาสั่ง – พระบาทสมเดจ็ พระป่นิ เกล้า เจา้ อยหู่ ัว พระราชเสาวนยี ์ คาสัง่ – สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระราชินีต่างประเทศ พระเสาวนีย์ คาส่ัง – สมเด็จพระราชนิ ี พระราชบณั ฑูร คาส่ัง – สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระบวรราชเจา้ มหาสรุ สิงหนาท กรมพระราชวังบวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบวรราชเจ้า มหาเสนานรุ ักษ์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบวรราชเจ้า มหาศักดิพลเสพย์ กรมพระราชวังบวรสถานมงคล พระบัณฑรู คาสั่ง – กรมพระราชวังบวรวไิ ชยชาญ (๑) สมเด็จพระมหาสมณเจ้า สมเด็จพระสังฆราชเจ้า ใช้ราชาศัพท์เช่นเดียวกับพระองค์เจ้าท่ีเป็นลูกหลวง สว่ นสมเด็จพระสังฆราช ใช้ราชาศัพทเ์ ชน่ เดียวกับพระองค์เจ้าที่มิไดเ้ ป็นลกู หลวง (๒) ดตู ัวอย่างประกาศพระราชโองการ หน้า ๒๙๒ ๕๓ 53

รเฉาลชิมพารศะพัเกทยี ร์ ติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ น่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ พระราชบญั ชา คาสง่ั – กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระราชดารสั สั่ง คาสั่ง – สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระดารสั สง่ั , คาสง่ั – พระราชวงศ์ชัน้ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า พระบญั ชา และพระองค์เจา้ รับสั่ง คาสงั่ – พระราชวงศช์ ้นั สมเดจ็ เจ้าฟ้า ถึงหมอ่ มเจ้า พระประศาสน์ คาส่ัง – สมเด็จเจ้าพระยา พระราชดารัส, คาพูด – พระมหากษตั รยิ ์ พระราชกระแส สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ๕๔ 54

เฉลมิ พระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พรุทาธชศาักรศาพัช ๒ท๕์ ๖๒ เฉลมิ พระเกยี รติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ กระแสพระราชดารสั พระดารสั คาพูดตอ่ เน่ือง – พระมหากษตั ริย์ ดารัส พระบรมราโชวาท คาพดู – พระราชวงศ์ชนั้ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า พระราโชวาท และพระองค์เจ้า พระโอวาท คาพูด – หมอ่ มเจ้า โอวาท พระราชปรารภ, คาสอน – พระมหากษัตรยิ ์ที่ทรงรับ กระแสพระราชปรารภ, บรมราชาภิเษกแลว้ พระราชดารัสปรารภ คาสอน – พระมหากษัตริย์ท่ียังมิไดร้ บั บรมราชาภเิ ษก สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี คาสอน – พระราชวงศ์ช้นั สมเด็จเจ้าฟ้า และพระองค์เจ้า คาสอน – หม่อมเจา้ คาปรารภ – พระมหากษตั ริย์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ ๕๕ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร 55

รเฉาลชิมาพศระพั เกทยี ร์ ตเิ น่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลมิ พระเกยี รตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระดารสั ปรารภ คาปรารภ – พระราชวงศ์ช้ันสมเดจ็ เจ้าฟ้า และพระองคเ์ จ้า พระราชปฏิสันถาร คาทกั ทาย, – พระมหากษตั ริย์ การทกั ทาย สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระปฏิสันถาร คาทกั ทาย, – พระราชวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้า การทกั ทาย และพระองคเ์ จา้ พระราชปจุ ฉา คาถามเม่ือถาม – พระมหากษัตรยิ ์ พระสงฆ์ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ๕5๖6

เฉลิมพระเกียรติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พรุทาธชศัการศาชพั ๒ท๕์ ๖๒ เฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ พระปจุ ฉา พระบรมราชวนิ จิ ฉัย คาถามเมื่อถาม – พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจ้าฟ้า พระราชวนิ จิ ฉยั พระสงฆ์ และพระองคเ์ จา้ พระวินจิ ฉัย คาวินจิ ฉัย, – พระมหากษตั ริย์ท่ีทรงรับ พระราชดาริ การวินิจฉัย บรมราชาภิเษกแล้ว คาวินจิ ฉยั , – พระมหากษัตรยิ ์ที่ยงั มไิ ด้รบั การวินิจฉัย บรมราชาภิเษก สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี คาวินจิ ฉัย, – พระราชวงศช์ ัน้ สมเดจ็ เจ้าฟ้า การวนิ จิ ฉยั และพระองค์เจ้า ความคิด – พระมหากษตั รยิ ์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ๕๗ 57

รเฉาลชมิ พารศะัพเกทียร์ ติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ น่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ พระดาริ ความคิด – พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจ้าฟ้า และพระองคเ์ จา้ พระบรมราชปู ถมั ภ์, การเก้อื กูล, – พระมหากษัตริย์ท่ีทรงรับ พระบรมราโชปถัมภ์ การอุปถัมภ์ บรมราชาภเิ ษกแลว้ พระบรมราชินปู ถมั ภ์ การเกื้อกูล, – สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ การอุปถมั ภ์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี พระราชปู ถัมภ์ การเกื้อกูล, – พระมหากษัตริย์ทยี่ งั มิไดร้ บั การอุปถมั ภ์ บรมราชาภิเษก สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระอปุ ถมั ถ์ การเกือ้ กูล, – พระราชวงศช์ ัน้ สมเด็จเจา้ ฟ้า การอุปถมั ภ์ และพระองค์เจ้า พระบรมราชานุเคราะห์ ความช่วยเหลือ, – พระมหากษัตรยิ ์ท่ีทรงรับ ความอนุเคราะห์ บรมราชาภเิ ษกแล้ว พระราชานุเคราะห์ ความช่วยเหลือ, – พระมหากษัตรยิ ์ท่ยี ังมิได้รบั ความอนุเคราะห์ บรมราชาภเิ ษก สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกุมาร 5๕8๘

เฉลิมพระเกยี รติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พรุทาธชศัการศาชัพ๒ท๕์ ๖๒ เฉลมิ พระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ พระราชินยานุเคราะห์ สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจ้า พระอนุเคราะห์ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ พระราชประสงค์ สยามบรมราชกมุ ารี พระประสงค์ ความอนเุ คราะห์ – สมเด็จพระบรมราชินนี าถ พระราชปรารถนา สมเด็จพระบรมราชินี ความอนเุ คราะห์ – พระราชวงศช์ ้ันสมเดจ็ เจา้ ฟ้า และพระองคเ์ จ้า ความตอ้ งการ, – พระมหากษัตรยิ ์ ความประสงค์ สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ความต้องการ, – พระราชวงศช์ ั้นสมเด็จเจ้าฟ้า ความประสงค์ และพระองคเ์ จ้า ความตอ้ งการ, – พระมหากษตั รยิ ์ ความปรารถนา สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 5๕9๙

รเฉาลชมิ าพศระพัเกทียร์ ตเิ น่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลมิ พระเกียรตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ พระมหากรุณา ความกรณุ า – พระมหากษตั ริย์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระกรุณา ความกรุณา – พระราชวงศช์ ัน้ สมเด็จเจา้ ฟ้า และพระองคเ์ จ้า พระมหากรุณาธิคุณ พระคุณอนั เกดิ จาก – พระมหากษตั ริย์ ความกรุณา สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชินี พระกรุณาธิคุณ พระคณุ อนั เกดิ จาก – สมเด็จพระบรมราชชนก ความกรุณา สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระกรุณาคณุ พระคุณอนั เกดิ จาก – พระราชวงศ์ชั้นสมเดจ็ เจ้าฟ้า กรุณาคุณ ความกรณุ า และพระองคเ์ จ้า พระคณุ อันเกดิ จาก – หม่อมเจา้ ความกรุณา ๖๐ 60

เฉลิมพระเกยี รตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พรทุ าธชศัการศาชัพ๒ท๕์๖๒ เฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ พระราชอาคันตุกะ แขก – พระมหากษตั รยิ ์ อาคนั ตกุ ะ (ใชใ้ นกรณี พระบรมฉายาลกั ษณ์, พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั พระบรมรูปถ่าย ทรงเป็นแขกของพระมหากษตั รยิ ์ พระบวรฉายาลกั ษณ์ หรอื กรณพี ระมหากษตั ริย์ พระฉายาลกั ษณ์ หรอื ประธานาธิบดเี ป็นแขกของ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว) พระรูป แขก – พระมหากษัตริย์ (ใช้ในกรณี พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว ทรงเป็นแขกของประธานาธิบด)ี รปู ถา่ ย – พระมหากษตั รยิ ์ รปู ถ่าย – พระบาทสมเด็จพระปนิ่ เกล้า เจ้าอย่หู ัว รูปถา่ ย – สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี รูปถา่ ย – พระราชวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้า ถึงหมอ่ มเจา้ ๖๑ 61

รเฉาลชมิ าพศระัพเกทยี ร์ ตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลมิ พระเกียรตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ พระบรมสาทิสลกั ษณ,์ รปู เขียน – พระมหากษตั ริย์ พระบรมรปู เขยี น พระบวรสาทสิ ลักษณ์ รูปเขยี น – พระบาทสมเดจ็ พระปนิ่ เกล้า เจา้ อยหู่ ัว สมเดจ็ พระบวรราชเจา้ มหาสุรสงิ หนาท กรมพระราชวังบวรสถานมงคล สมเด็จพระบวรราชเจ้า มหาเสนานุรกั ษ์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล สมเด็จพระบวรราชเจา้ มหาศกั ดพิ ลเสพย์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล พระสาทสิ ลักษณ์ รปู เขยี น – สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระรปู เขียน รปู เขยี น – พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจา้ ฟ้า ถึงหมอ่ มเจา้ พระบรมรปู หลอ่ , รูปหลอ่ , รูปป้นั – พระมหากษัตริย์ พระบรมรปู ปน้ั ๖๒ 62

เฉลมิ พระเกียรติเน่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พรุทาธชศกัารศาชัพ๒ท๕์ ๖๒ เฉลิมพระเกยี รติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ พระรูปหลอ่ , พระรูปป้ัน รปู หล่อ, รปู ปัน้ – พระบาทสมเด็จพระปน่ิ เกลา้ เจา้ อย่หู ัว พระบรมราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระบรมราชินนี าถ พระบวรราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระบวรราชเจา้ มหาสรุ สิงหนาท กรมพระราชวังบวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบวรราชเจ้า มหาเสนานุรักษ์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบวรราชเจา้ มหาศกั ดพิ ลเสพย์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระราชวงศ์ชัน้ สมเด็จเจ้าฟ้า ถึงหม่อมเจ้า อนุสาวรีย์ – พระมหากษตั ริย์ อนุสาวรีย์ – พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้า เจา้ อยหู่ ัว สมเด็จพระบวรราชเจ้า มหาสุรสงิ หนาท กรมพระราชวังบวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบวรราชเจ้า มหาเสนานุรักษ์ กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ๖๓ 63

รเฉาลชิมาพศระัพเกทยี ร์ ตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ สมเด็จพระบวรราชเจ้า มหาศกั ดิพลเสพย์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล พระราชานสุ าวรีย์ อนสุ าวรีย์ – สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช พระอนุสาวรีย์ อนุสาวรีย์ – พระราชวงศช์ ้ันสมเด็จเจา้ ฟ้า ถงึ หม่อมเจ้า พระบรมราชานสุ รณ์ อนสุ าวรีย์ – คาเรียกเฉพาะพระบรมราชานสุ าวรีย์ ๔ แหง่ ได้แก่ พระบรมราชานสุ รณ์ ดอนเจดีย์ พระปฐมบรมราชานุสรณ์ สะพานพระพทุ ธยอดฟ้า พระบรมราชานุสรณ์ พระลาน พระราชวังดสุ ติ พระบรมราชานุสรณ์ สวนลุมพนิ ี พระราชนิพนธ์ หนงั สือ, – พระมหากษตั รยิ ์ เพลงทแ่ี ตง่ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ๖๔ 64

เฉลิมพระเกียรตเิ น่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุรธาศชัการาศชัพ๒๕ท๖์ ๒ เฉลิมพระเกียรติเน่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ พระนพิ นธ์ นพิ นธ์ หนังสอื , – พระราชวงศ์ช้ันสมเด็จเจา้ ฟ้า พระปรมาภิไธย, เพลงที่แต่ง และพระองคเ์ จ้า พระบรมนามาภไิ ธย พระบวรนามาภิไธย หนงั สือ, – หมอ่ มเจา้ เพลงท่แี ต่ง พระนามาภไิ ธย ชื่อ – พระมหากษตั รยิ ์ พระนาม ชื่อ – พระบาทสมเด็จพระปนิ่ เกล้า เจา้ อยหู่ ัว สมเด็จพระบวรราชเจ้า มหาสุรสิงหนาท กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล สมเด็จพระบวรราชเจ้า มหาเสนานุรักษ์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล สมเด็จพระบวรราชเจา้ มหาศกั ดิพลเสพย์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล ชือ่ – สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ช่อื – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงหม่อมเจ้า ๖๕ 65

รเฉาลชมิ าพศระัพเกทยี ร์ ติเนอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ อักษรพระปรมาภิไธย, อกั ษรชอ่ื – พระมหากษตั ริย์ อกั ษรพระบรมนามาภิไธย อกั ษรพระนามาภิไธย อักษรชื่อ – สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี อักษรพระนาม อักษรช่ือ – พระราชวงศช์ ้ันสมเด็จเจา้ ฟ้า ถึงหม่อมเจ้า พระราชโทรเลข โทรเลข – พระมหากษตั รยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระโทรเลข โทรเลข – พระราชวงศช์ ัน้ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า และพระองค์เจ้า ๖๖ 66

เฉลิมพระเกียรตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก รพาุทชธศากั ศราพั ชท๒์๕๖๒ เฉลมิ พระเกยี รติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ พระราชสาสน์ พระราชหตั ถเลขา จดหมาย – จดหมายทพี่ ระมหากษตั รยิ ์ ลายพระราชหัตถ์ ทรงมถี งึ ประมขุ ประเทศต่าง ๆ ลายพระหตั ถ์ จดหมาย, ลายมือ – พระมหากษัตรยิ ์ (ท่เี ขียนเปน็ ตัวอกั ษร) วนั เฉลมิ พระชนมพรรษา วนั พระบรมราชสมภพ จดหมาย, ลายมือ – สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี วนั พระราชสมภพ (ที่เขียนเปน็ ตัวอกั ษร) สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จดหมาย – พระราชวงศช์ ้นั สมเด็จเจา้ ฟา้ ถึงหม่อมเจา้ ลายมือ – พระมหากษัตริย์ถงึ หม่อมเจ้า (ท่เี ขยี นเป็นตวั อกั ษร) วันทาบญุ – พระมหากษัตริย์ วันคล้ายวนั เกดิ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี วนั เกิด – พระมหากษัตริย์ วนั เกิด – สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช ๖๗ 67

รเเฉฉาลลชิมิมพาพรศระะเัพกเกียทียรรต์ ตเิ นิเน่ือ่ืองใงนในโอโกอากสามสหมาหมางมคงลคพลรพะรระาชราพชธิ พบี ธิ รีบมรรมาชราาชภาิเษภกเิ ษพกทุ พธศทุ ักธรศาักชรา๒ช๕๖๒๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ วนั ประสูติ วันเกิด สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี – พระราชวงศช์ ั้นสมเด็จเจ้าฟ้า ถงึ หมอ่ มเจ้า วันคล้ายวัน วันคล้ายวันเกิด – พระมหากษัตรยิ ์ พระบรมราชสมภพ วันคล้ายวัน วันคล้ายวันเกิด – สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ พระราชสมภพ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี วนั คลา้ ยวนั ประสูติ วันคลา้ ยวันเกิด – พระราชวงศช์ ้นั สมเด็จเจา้ ฟ้า ถึงหม่อมเจา้ พระราชพธิ ี งานบาเพญ็ กศุ ล – พระมหากษตั ริย์ เฉลิมพระชนมพรรษา เนอ่ื งในวนั คลา้ ย สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ วนั เกดิ สมเดจ็ พระบรมราชินี พระราชพิธี งานบาเพญ็ กศุ ล – สมเดจ็ พระบรมราชชนนี บาเพ็ญพระราชกุศล เน่ืองในวันคล้าย สมเด็จพระยุพราช วนั คล้ายวันพระราชสมภพ วันเกดิ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ๖๘ 68

เฉลิมพระเกียรติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก รพทุาธชศาักศราพั ช ท๒๕์ ๖๒ เฉลมิ พระเกยี รติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ พระราชพธิ บี าเพ็ญ งานบาเพ็ญกุศล – สมเดจ็ พระบรมราชชนนี พระราชกศุ ล เนือ่ งในวันคลา้ ย สมเดจ็ พระยุพราช ฉลองพระชนมายุ วนั เกิดในโอกาส สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สาคัญญ ีีทีรงพระกราุ า สยามมกุฎราชกุมาร บาเพญ็ พระกุศล โปรดเกลา้ สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจ้า วญนคัล้ายวนญ ประสูติ โปรดกระหมอ่ ม กรมสมเด็จพระเีพรญตนราชสุดาฯ พระชนมายุ…พรรษา ใหจ้ ดญ ขึ้น สยามบรมราชกมุ ารี พระชญนษา...ปี งานบาเพ็ญกศุ ล – พระราชวงศ์ช้นญ สมเด็จเจา้ ฟ้า ชญนษา...ปี เน่อื งในวนั คลา้ ย และพระองคั์เจ้า ดวงพระบรมราชสมภพ วนั เกดิ อายุ…ปี – พระมหากษตญ รยิ ์ สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเีพรญตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี อาย.ุ ..ปี – พระราชวงศ์ช้ญนสมเด็จเจา้ ฟ้า และพระองคั์เจา้ อาย.ุ ..ปี – หมอ่ มเจา้ ดวงชาตา – พระมหากษญตรยิ ์ ๖๙ 69

รเฉาลชมิ าพศระพัเกทียร์ ตเิ นือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ น่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ดวงพระราชสมภพ ดวงชาตา – สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ดวงพระชาตา ดวงชาตา – พระราชวงศช์ ัน้ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า ถงึ หม่อมเจา้ พระบรมศพ ศพ – พระมหากษตั รยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี พระราชวงศ์ท่ีทรงพระกรุณา โปรดเกล้าโปรดกระหมอ่ มใหใ้ ช้ คาว่า พระบรมศพ พระศพ ศพ – สมเด็จพระบรมราชินี พระราชวงศช์ นั้ สมเดจ็ เจ้าฟ้า และพระองคเ์ จา้ ศพ ศพ – หม่อมเจ้า ๗๐ 70

หมวดที่ ๒ คากริยา(๑) ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ รบั สั่ง สั่ง – พระมหากษัตริย์ถึงหม่อมเจ้า รับสง่ั , ตรสั พดู – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงหม่อมเจ้า ทรงพระราชปรารภ, ปรารภ – พระมหากษตั รยิ ์ มีพระราชปรารภ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี รับส่งั ปรารภ, ตรัสปรารภ, ปรารภ – พระราชวงศ์ชนั้ สมเดจ็ เจ้าฟา้ ทรงปรารภ ถึงหม่อมเจา้ ทรงทกั ทาย, ตรัสทักทาย ทักทาย – พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ หมอ่ มเจา้ ทรงพระราชปฏสิ ันถาร, ทกั ทาย – พระมหากษัตรยิ ์ มีพระราชปฏิสนั ถาร สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี (๑) สมเด็จพระมหาสมณเจ้า สมเด็จพระสังฆราชเจ้า ใช้ราชาศัพท์เช่นเดียวกับพระองค์เจ้าที่เป็นลูกหลวง ส่วนสมเดจ็ พระสังฆราช ใช้ราชาศัพท์เช่นเดียวกับพระองค์เจา้ ทม่ี ิได้เป็นลูกหลวง ๗7๑1

รเฉาลชิมาพศระพั เกทยี ร์ ติเน่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ทรงพระปฏิสนั ถาร, ทกั ทาย – พระราชวงศช์ น้ั สมเดจ็ เจา้ ฟา้ มีพระปฏิสันถาร และพระองค์เจา้ ทรงปราศรยั ปราศรยั , – พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ หม่อมเจา้ พูดด้วยไมตรีจติ ทรงถาม, ตรัสถาม ถาม – พระมหากษัตริยถ์ งึ หม่อมเจา้ ทรงพระราชดาริ, คิด – พระมหากษัตรยิ ์ มพี ระราชดาริ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระดาริ, มพี ระดาริ คดิ – พระราชวงศช์ น้ั สมเด็จเจ้าฟ้า และพระองค์เจา้ มีพระราชประสงค์, ตอ้ งการ – พระมหากษัตรยิ ์ ต้องพระราชประสงค์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี ๗๒ 72

เฉเลฉมิ ลพิมรพะรเกะียเกรยีตริเนต่อืิเนงใือ่ นงโใอนกโาอสกมาหสามมหงาคมลงพครละพรารชะรพาิธชีบพรธิมบี รรามชารภาชเิ ษาภกิเษพกทุ ธพรศุทากั รธชาศชากั ศร๒า๕ัพช๖ท๒๒๕์ ๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ มีพระประสงค,์ ตอ้ งพระประสงค์ ต้องการ – พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจ้าฟ้า ทรงพระราชปรารถนา, และพระองค์เจ้า มพี ระราชปรารถนา ตอ้ งการ, ปรารถนา – พระมหากษตั รยิ ์ ทรงปรารถนา สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ ทรงพระราชนพิ นธ์ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก ทรงพระนิพนธ์ สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี ปรารถนา – พระราชวงศช์ น้ั สมเดจ็ เจ้าฟ้า ถงึ หมอ่ มเจ้า แตง่ หนังสอื , – พระมหากษัตรยิ ์ แต่งเพลง สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี แต่งหนงั สอื , – พระราชวงศช์ นั้ สมเดจ็ เจ้าฟ้า แต่งเพลง และพระองคเ์ จา้ ๗๓ 73

รเฉาลชมิ พารศะัพเกทยี ร์ ติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ทรงนิพนธ์, ทรงแตง่ แต่งหนงั สือ, – หม่อมเจ้า แตง่ เพลง ทรงพระอักษร อ่านหนงั สือ, – พระมหากษตั ริยถ์ ึงพระองคเ์ จา้ เขียนหนังสอื , เรยี นหนังสอื ทรงลงพระปรมาภิไธย ลงชื่อ – พระมหากษัตรยิ ์ ทรงลงพระนามาภไิ ธย ลงชื่อ – สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงลงพระนาม ลงช่อื – พระราชวงศ์ช้ันสมเดจ็ เจ้าฟ้า ถึงหมอ่ มเจา้ ทรงพระราชอนสุ รณค์ านงึ ถึง, หวนคดิ ถึง, ราพึงถึง, – พระมหากษตั รยิ ์ ทรงพระราชอนุสรณ์ ระลึกถงึ สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ ราพงึ ถึง, มีพระราชหฤทัย สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี ระลึกถึง สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ๗๔ 74

เฉลิมพระเกียรตเิ นือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก รพาทุ ธชศาักศราัพช ท๒๕์ ๖๒ เฉลิมพระเกียรติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ทรงระลึกถงึ ระลกึ ถงึ – พระราชวงศช์ ้ันสมเดจ็ เจ้าฟ้า ถงึ หมอ่ มเจา้ พระราชทาน ให้ – พระมหากษัตริยถ์ งึ สมเด็จเจ้าฟ้า ประทาน ให้ – พระราชวงศ์ช้ันพระองค์เจ้า และหม่อมเจ้า เสดจ็ พระราชดาเนิน(๑) เดินทาง – พระมหากษตั ริย์ โดยยานพาหนะ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสดจ็ พระราชดาเนนิ เดนิ ทางด้วยเท้า – พระมหากษัตริย์ โดยพระบาท, ทรงพระดาเนิน สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี (๑) ตอ้ งมคี าประกอบทา้ ย เชน่ เสด็จพระราชดาเนนิ ไป เสด็จพระราชดาเนนิ มา เสด็จพระราชดาเนินกลับ ๗๕ 75

รเฉาลชมิ าพศระัพเกทยี ร์ ตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ น่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ เสด็จ(๑) เดินทางโดย – พระราชวงศ์ช้ันสมเด็จเจ้าฟา้ ยานพาหนะ ถึงหมอ่ มเจา้ เสด็จโดยพระบาท, เดนิ ทางดว้ ยเท้า – พระราชวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟา้ ทรงพระดาเนิน และพระองคเ์ จา้ ทรงดาเนิน เสด็จพระราชดาเนนิ เดนิ ทางด้วยเท้า – หม่อมเจา้ แปรพระราชฐาน เสด็จแปรพระราชฐาน เดินทางเพ่อื ย้ายท่อี ยู่ – พระมหากษัตรยิ ์ เสดจ็ พระราชดาเนนิ ไป ชว่ั คราว ประทับแรม อยรู่ ะหว่างการย้าย – พระมหากษัตรยิ ์ เสด็จไปประทบั แรม ทีอ่ ย่ชู วั่ คราว เสดจ็ ประพาส เสด็จนวิ ัต ย้ายท่อี ยชู่ ั่วคราว – สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ย้ายที่อยชู่ ่วั คราว – พระราชวงศช์ ้นั สมเด็จเจา้ ฟ้า และพระองค์เจ้า เดนิ ทางไปค้างแรม, – พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ พระองค์เจา้ เปล่ียนทไ่ี ปอยู่ทีอ่ ื่น, ไปเที่ยว เดนิ ทางกลบั จาก – พระมหากษตั รยิ ์ ตา่ งประเทศ (๑) ตอ้ งมีคาประกอบทา้ ย เช่น เสด็จไป เสดจ็ มา เสดจ็ กลบั ๗๖ 76

เฉลมิ พระเกียรตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษกรพาทุ ชธศากั ศรัพาชท๒์๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รติเน่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ เชิญเสด็จ รบั เสด็จ เชิญไป – พระมหากษตั รยิ ์ถึงหม่อมเจา้ นาเสด็จ ส่งเสดจ็ คอยรบั เมื่อมาถึง – พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงหม่อมเจ้า ตามเสด็จ, โดยเสด็จ โดยเสด็จพระราชกศุ ล นาไป, พาไป – พระมหากษตั รยิ ์ถึงหมอ่ มเจ้า โดยเสดจ็ พระกุศล คอยส่งเมือ่ กลบั – พระมหากษตั ริย์ถงึ หม่อมเจ้า ถวายพระราชกศุ ล ไปดว้ ย – พระมหากษัตริยถ์ งึ หมอ่ มเจ้า ร่วมทาบญุ ด้วย – พระมหากษัตรยิ ์ สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี รว่ มทาบุญดว้ ย – พระราชวงศช์ ัน้ สมเดจ็ เจ้าฟ้า ถึงหม่อมเจ้า ทากุศลให้ – พระมหากษัตรยิ ์ สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ๗๗ 77

รเฉาลชิมพารศะัพเกทียร์ ตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ น่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ถวายพระกศุ ล ทากศุ ลให้ – พระราชวงศ์ชน้ั สมเดจ็ เจา้ ฟ้า ถงึ หมอ่ มเจ้า ทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท(๑) รู้ – พระมหากษัตรยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ ทราบฝ่าละอองพระบาท(๒) รู้ – สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร(๓) สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี(๔) ทราบฝ่าพระบาท รู้ – พระราชวงศ์ช้ันสมเดจ็ เจ้าฟา้ และพระองคเ์ จ้า ทรงทราบ รู้ – หมอ่ มเจา้ (๑) (๒) และ (๔) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง พระปรมาภิไธย พระนามาภิไธย คาอ่าน และสรรพนาม คาข้ึนต้น คาลงท้าย ในการกราบบังคมทูล กราบทูล เมื่อวันที่ ๙ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๖๒ ในการเขียนหนังสือกราบบังคมทูล พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ใช้ว่า ขอเดชะ ฝ่าละอองธุลีพระบาทปกเกล้าปกกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า (ชื่อเจ้าของหนังสือ) ขอพระราชทาน พระบรมราชวโรกาส กราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท ส่วนการเขียน หนังสือกราบบังคมทูลสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ใช้ว่า ขอพระราชทานกราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท ข้าพระพุทธเจ้า (ชื่อเจ้าของหนังสือ) ขอพระราชทานพระราชวโรกาส กราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละออง ธุลีพระบาท และในการกราบบังคมทูลสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ด้วยวาจา ใช้ว่า ขอพระราชทานกราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท ส่วนการเขียนหนังสือกราบบังคมทูลสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ใช้ว่า ขอพระราชทานกราบบังคมทูลสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงทราบฝ่าละอองพระบาท และในการกราบบังคมทูล สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ด้วยวาจา ใช้ว่า ขอพระราชทานกราบบงั คมทูลทรงทราบฝา่ ละอองพระบาท (๓) เฉพาะสมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช เจา้ ฟา้ มหาวชริ าลงกรณ สยามมกฎุ ราชกมุ าร ใชว้ า่ ทรงทราบฝา่ ละอองพระบาท ๗๘ 78

เฉลมิ พระเกยี รตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก รพาุทชธศาักศราัพชท๒์๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ทรงพระราชอทุ ิศ อทุ ิศส่วนกุศลให้ – พระมหากษตั รยิ ์ ทรงบาเพ็ญพระราชกศุ ล สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชินี ทรงบาเพญ็ พระกุศล สมเด็จพระบรมราชชนก ทรงบาเพ็ญกุศล สมเด็จพระบรมราชชนนี ทรงบาตร สมเด็จพระยุพราช ทรงศลี สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทาบญุ – พระมหากษตั ริย์ สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทาบญุ – พระราชวงศ์ช้นั สมเดจ็ เจา้ ฟ้า และพระองค์เจา้ ทาบุญ – หม่อมเจ้า ตกั บาตร, ใสบ่ าตร – พระมหากษัตรยิ ์ถึงหมอ่ มเจ้า รบั ศีล, ถอื ศลี – พระมหากษัตริยถ์ ึงหม่อมเจ้า ๗๙ 79

รเฉาลชิมาพศระัพเกทียร์ ติเนอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ น่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ ทรงธรรม ฟงั เทศนใ์ นงาน – พระมหากษตั ริย์ถงึ หม่อมเจ้า พระราชพิธี ทรงสดบั พระธรรมเทศนา ฟงั เทศน์ – พระมหากษัตรยิ ์ถงึ หม่อมเจา้ ในกรณที ั่วไป ทอดพระเนตร ด,ู มอง – พระมหากษัตริย์ถึงพระองค์เจา้ ทอดเนตร ด,ู มอง – หม่อมเจา้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ใหป้ ฏิบตั ิ – พระมหากษัตรยิ ์ โปรดกระหมอ่ มให้ สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดให้ ใหป้ ฏบิ ตั ิ – พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจ้าฟ้า ทรงโปรดให้ ใหป้ ฏบิ ัติ – พระราชวงศช์ ้นั พระองค์เจา้ โปรดให้ ใหป้ ฏบิ ตั ิ – หม่อมเจา้ ทรงพระกรณุ าโปรด ให้ – พระมหากษัตริย์ (ใช้เฉพาะแกพ่ ระสงฆ)์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สาหรบั สิ่งท่เี ป็น สมเด็จพระบรมราชินี นามธรรม เชน่ สมเด็จพระบรมราชชนก ทรงพระกรณุ าโปรด สมเด็จพระบรมราชชนนี สถาปนา, สมเด็จพระยพุ ราช ทรงพระกรุณาโปรด สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช พระราชทาน สยามมกุฎราชกมุ าร พระบรมราชานุเคราะห์ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 8๘๐0

เฉลมิ พระเกยี รติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก รพาทุ ชธศาักศราัพชท๒์๕๖๒ เฉลมิ พระเกียรติเนอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ ทรงถวาย, ทรงประเคน ให้ – พระมหากษัตริยถ์ งึ หม่อมเจา้ โปรด (ใชเ้ ฉพาะแก่พระสงฆ)์ โปรดให้ เชน่ ทรงถวายเทยี นชนวน ออกพระโอษฐ์ ออกโอษฐ์ ชอบ, รกั , เอ็นดู – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงหม่อมเจ้า เอื้อนพระโอษฐ์ เออ้ื นโอษฐ์ มอบหมายให้ – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงหม่อมเจา้ แยม้ พระโอษฐ์ แยม้ พระสรวล ออกปาก – พระมหากษัตรยิ ์ถงึ พระองค์เจา้ แย้มสรวล ทรงพระสรวล ออกปาก – หมอ่ มเจา้ ทรงสรวล ทรงพระกนั แสง พูดอย่างแชม่ ช้า – พระมหากษตั ริยถ์ งึ พระองคเ์ จ้า ทรงกันแสง พูดอย่างแช่มชา้ – หม่อมเจา้ ยมิ้ เหน็ ไรฟนั – พระมหากษตั ริย์ถึงพระองคเ์ จา้ ยมิ้ – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงพระองค์เจ้า ยม้ิ – หมอ่ มเจา้ หัวเราะ – พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จา้ หัวเราะ – หม่อมเจ้า ร้องไห้ – พระมหากษัตรยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ร้องไห้ – พระราชวงศช์ ัน้ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า และพระองคเ์ จา้ ๘๑ 81

รเฉาลชิมพารศะพัเกียทร์ติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ เฉลมิ พระเกยี รตเิ นือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ กนั แสง ร้องไห้ – หมอ่ มเจ้า ทรงพระพโิ รธ โกรธ – พระมหากษัตริย์ ทรงพระโกรธ, ทรงกร้วิ โกรธ, เคอื ง – พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ พระองคเ์ จ้า กรวิ้ โกรธ, เคอื ง – หม่อมเจ้า ทรงพระสบุ ินนิมติ ฝัน – พระมหากษัตริย์ ทรงพระสบุ ิน ฝนั – พระมหากษัตรยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงสบุ ิน ฝนั – พระราชวงศ์ชั้นสมเดจ็ เจ้าฟ้า และพระองคเ์ จ้า ทรงฝัน ฝนั – หม่อมเจา้ ทรงสาราญพระราชหฤทยั สบายใจ – พระมหากษตั รยิ ์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 8๘๒2

เฉลมิ พระเกียรตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พรทุ าธชศัการศาชัพ๒ท๕์๖๒ เฉลมิ พระเกียรติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ ทรงสาราญพระทัย สบายใจ – พระราชวงศช์ ้ันสมเดจ็ เจ้าฟ้า และพระองค์เจ้า ทรงสาราญพระราชอริ ยิ าบถ พักผ่อน – พระมหากษัตริย์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงสาราญพระอริ ิยาบถ พักผอ่ น – พระราชวงศ์ช้ันสมเดจ็ เจา้ ฟา้ และพระองคเ์ จ้า ทรงพระสาราญ, สบาย, ไม่เจ็บป่วย – พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ พระองค์เจา้ ทรงพระเกษมสาราญ ทรงสาราญ, ทรงสบาย สบาย, ไมเ่ จบ็ ปว่ ย – หม่อมเจา้ ทรงพักพระราชอิรยิ าบถ, พัก – พระมหากษัตรยิ ์ ประทับพกั พระราชอิริยาบถ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ๘๓ 83

รเาฉลชมิ าพศระัพเกทีย์รตเิ น่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ นือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ ทรงพักพระอิรยิ าบถ, พกั – พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจา้ ฟา้ ประทับพักพระอริ ยิ าบถ และพระองค์เจ้า ทรงเจริญพระชนมพรรษา... มีอาย.ุ ..ปี – พระมหากษัตรยิ ์ พรรษา สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี เจริญพระชนมายุ...พรรษา, มีอาย.ุ ..ปี – พระมหากษัตริย์ มพี ระชนมายุ...พรรษา สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เจรญิ พระชนั ษา...ปี, มีอาย.ุ ..ปี – พระราชวงศช์ นั้ สมเด็จเจา้ ฟ้า มพี ระชันษา...ปี และพระองคเ์ จ้า เจริญชันษา...ป,ี มีอาย.ุ ..ปี – หมอ่ มเจา้ มชี นั ษา...ปี ทรงพระเจริญ สบาย, มอี ายุยนื – พระมหากษัตรยิ ์ถึงพระองคเ์ จ้า ทรงพี อว้ น – พระมหากษตั ริย์ถงึ หม่อมเจา้ ซบู พระองค์ ผอม – พระมหากษัตรยิ ์ถงึ พระองคเ์ จ้า ซูบองค์ ผอม – หม่อมเจา้ ราชาภเิ ษกสมรส แตง่ งาน – พระมหากษัตรยิ ์ อภเิ ษกสมรส แตง่ งาน – พระราชวงศ์ช้ันสมเดจ็ เจ้าฟา้ เสกสมรส แตง่ งาน – พระราชวงศช์ น้ั พระองคเ์ จา้ และหม่อมเจา้ ๘๔ 84

เฉลิมพระเกยี รตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พรุทาธชศากั ศราพัช ท๒๕์ ๖๒ เฉลิมพระเกยี รติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ ทรงพระครรภ์ ทรงครรภ์ มีครรภ์ – สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ มพี ระประสูตกิ าล ถึงพระองค์เจ้า มพี ระประสตู ิการ(๑) ประสตู ิ(๒) มีครรภ์ – หมอ่ มเจา้ ทรงพระประชวร คลอดลกู (เวลาเกดิ ) – สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ ประชวร สมเด็จพระบรมราชนิ ี ประชวรพระยอด ประชวรพระวาโย คลอดลูก (การเกดิ ) – สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี คลอดลกู – พระราชวงศช์ ้ันสมเดจ็ เจา้ ฟ้า ป่วย, เจบ็ ไข้ ถึงหม่อมเจ้า – พระมหากษตั รยิ ์ สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ป่วย – พระราชวงศช์ นั้ สมเด็จเจา้ ฟ้า ถงึ หมอ่ มเจ้า เป็นฝี – พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองค์เจ้า ปว่ ยเปน็ ลม – พระมหากษตั ริย์ถึงพระองค์เจา้ ประชวรพระโศผะ มอี าการบวม – พระมหากษัตริยถ์ งึ พระองค์เจา้ (๑) ปรากฏมีใช้คร้ังแรกในเอกสารรัชกาลที่ ๖ เรื่องการประสูติสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สริ โิ สภาพณั ณวดี หมายถงึ การเกิด (๒) ดูคาว่า ประสูติ ในหนา้ ๙๐ ประกอบ ๘๕ 85

รเฉาลชิมาพศระัพเกทยี ร์ ตเิ นอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลมิ พระเกียรตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ทรงพระอาเจยี น อาเจียน – พระมหากษตั ริย์ สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงอาเจียน อาเจียน – พระราชวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้า ถึงหมอ่ มเจา้ ทรงพระกรรสะ, ไอ – พระมหากษตั รยิ ์ ทรงพระกาสะ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงกรรสะ, ทรงกาสะ, ไอ – พระราชวงศ์ชนั้ สมเดจ็ เจ้าฟา้ ทรงไอ ถึงหม่อมเจา้ ทรงพระขิปสทั โท(๑) กระแอม – พระมหากษัตรยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ (๑) จาก อนันตวิภาค ของ พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ๘๖ 86

เฉลมิ พระเกยี รติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พรุทาธศชัการศาชพั ๒ท๕์๖๒ เฉลมิ พระเกียรติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ทรงกระแอม สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี ทรงพระปนิ าสะ สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี ทรงจาม สมเดจ็ พระยพุ ราช ทรงเรอ สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช ทรงพระวาตะ สยามมกฎุ ราชกุมาร หายพระทัย สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า พระทัยหาย กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี กระแอม – พระราชวงศ์ชนั้ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า ถงึ หม่อมเจ้า จาม – พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จาม – พระราชวงศ์ชน้ั สมเดจ็ เจ้าฟา้ ถงึ หมอ่ มเจ้า เรอ – พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงหมอ่ มเจ้า ผายลม – พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ พระองค์เจา้ หายใจ – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จา้ ใจหาย – พระมหากษตั ริยถ์ งึ หม่อมเจา้ ๘๗ 87

รเฉาลชิมพารศะัพเกยีทร์ตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกียรตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ ตกพระทัย ตกใจ – พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงหม่อมเจ้า ทรงพระสุคนธ์, ทาเครื่องหอม, – พระมหากษัตริย์ถึงพระองค์เจา้ ทรงพระสาอาง, ทาแป้ง, ทากระแจะ, ทรงเครอื่ งพระสาอาง แต่งหนา้ ปลงเส้นพระเจ้า โกนผม – พระมหากษัตรยิ ์ ปลงพระเกศา โกนผม, ตดั ผม – สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ถึงพระองค์เจ้า ปลงเกศา โกนผม, ตดั ผม – หมอ่ มเจ้า เจริญพระเกศา โกนผม, ตัดผม – สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ ถงึ พระองค์เจา้ เจริญเกศา โกนผม, ตดั ผม – หมอ่ มเจา้ ขริบเส้นพระเจ้า ขรบิ ผม – พระมหากษตั ริย์ ขรบิ เสน้ พระเกศา ขรบิ ผม – สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ ถงึ พระองค์เจา้ ขรบิ เสน้ เกศา ขริบผม – หม่อมเจ้า ทรงพระเครอื่ งใหญ่ ตดั ผม – พระมหากษัตรยิ ์ ทรงเครอื่ ง ตดั ผม – พระราชวงศ์ชน้ั สมเดจ็ เจ้าฟา้ ถึงหม่อมเจ้า จรดพระกรรบิดกรรไตร ตดั และโกนผม – พระมหากษตั ริยถ์ งึ พระองค์เจ้า สระพระเจา้ สระผม – พระมหากษตั รยิ ์ สระพระเกศา สระผม – สมเด็จพระบรมราชินนี าถ ถึงพระองคเ์ จ้า แตง่ พระเกศา ทาผม, ตัดผม – สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ถงึ พระองคเ์ จา้ แต่งเกศา ทาผม, ตัดผม – หมอ่ มเจ้า แตง่ พระองค,์ ทรงเครื่อง แตง่ ตัว – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จ้า ๘๘ 88

เฉลิมพระเกยี รติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พรทุ าธชศกัารศาชพั ๒ท๕์ ๖๒ เฉลมิ พระเกียรติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ แตง่ องค์ ทรงช้าง แต่งตวั – หมอ่ มเจา้ ทรงมา้ ประทับ ขีช่ ้าง – พระมหากษัตริยถ์ ึงหม่อมเจ้า ทรงยืน เสดจ็ เข้าท่ีพระบรรทม ขีม่ ้า – พระมหากษตั ริยถ์ งึ หมอ่ มเจา้ ทรงพระบรรทม นง่ั , อยู่ – พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงหม่อมเจ้า บรรทม ยืน – พระมหากษัตริย์ถงึ หม่อมเจ้า เข้านอน – พระมหากษตั รยิ ์ สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี นอน – พระมหากษตั ริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี นอน – พระราชวงศ์ชั้นสมเดจ็ เจ้าฟา้ ถึงหม่อมเจ้า ๘๙ 89

รเฉาลชิมพารศะัพเกทียร์ติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ ตืน่ พระบรรทม ตน่ื นอน – พระมหากษตั รยิ ์ สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตืน่ บรรทม, บรรทมตน่ื ตน่ื นอน – พระราชวงศช์ น้ั สมเด็จเจ้าฟา้ ถงึ หมอ่ มเจ้า ลาดพระท่ี, ลาดพระแทน่ ปูทน่ี อน – พระมหากษัตรยิ ์ถงึ หม่อมเจา้ เสด็จพระราชสมภพ, เกดิ – พระมหากษัตรยิ ์ ทรงพระราชสมภพ สมเด็จพระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ประสตู ิ(๑) เกดิ – พระราชวงศช์ น้ั สมเด็จเจ้าฟ้า ถงึ หมอ่ มเจา้ สรงนา้ อาบน้า – พระมหากษัตริยถ์ ึงหมอ่ มเจา้ (๑) ดูคาวา่ ประสตู ิ ในหนา้ ๘๕ ประกอบ ๙๐ 90

เฉลิมพระเกียรตเิ น่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พรทุ ธาศชัการาศชพั ๒ท๕๖์ ๒ เฉลมิ พระเกียรติเนอื่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ สรงพระกระยาสนาน อาบนา้ ในพระราชพิธี– พระมหากษัตรยิ ์ สรงพระมุรธาภิเษก, ตามคติพราหมณ์ สรงพระมูรธาภิเษก อาบน้าในพระราชพธิ ี– พระมหากษัตรยิ ์ สรงพระพักตร์ บรมราชาภิเษก ชาระพระทนต์, และในพระราชพธิ สี าคญั แปรงพระทนต์ ชาระทนต์, แปรงทนต์ ล้างหน้า – พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองค์เจา้ ชาระพระหตั ถ์ ชาระหตั ถ์ แปรงฟัน – พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองคเ์ จ้า ชาระพระบาท ชาระบาท แปรงฟัน – หมอ่ มเจ้า เสวย เทียบเครือ่ ง ลา้ งมือ – พระมหากษตั ริย์ถงึ พระองค์เจ้า ทอดเครอ่ื งเสวย, ล้างมือ – หม่อมเจา้ ทอดเครอ่ื ง ล้างเท้า – พระมหากษตั รยิ ์ถงึ พระองค์เจา้ ลา้ งเท้า – หม่อมเจ้า กิน – พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ หม่อมเจ้า ชิมอาหาร – พระมหากษัตรยิ ์ (กอ่ นนาถวาย เป็นเครือ่ งเสวย) ตั้งของกนิ – พระมหากษตั รยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ๙๑ 91

รเฉาลชมิ าพศระัพเกทียร์ ติเน่ืองในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลิมพระเกยี รตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ต้ังเครือ่ ง ตงั้ ของกนิ – พระมหากษตั ริยถ์ งึ หม่อมเจ้า เชญิ เคร่อื ง ยกของกนิ – พระมหากษัตริย์ถึงหม่อมเจ้า เสด็จสวรรคต, สวรรคต(๑) ตาย – พระมหากษตั ริย์ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบวรราชเจา้ มหาสรุ สิงหนาท กรมพระราชวังบวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบวรราชเจ้า มหาเสนานรุ ักษ์ กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล สมเดจ็ พระบวรราชเจา้ มหาศักดพิ ลเสพย์ กรมพระราชวังบวรสถานมงคล สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช เสดจ็ ทวิ งคต, ทิวงคต ตาย – กรมพระราชวังบวรวไิ ชยชาญ กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข พระราชวงศท์ ่ีทรงพระราชอิสรยิ ยศสูง ทรงพระเศวตฉัตร ๗ ชั้น, พระราชวงศ์ท่ีทรงได้รบั เฉลิม พระยศพิเศษ เช่น สมเดจ็ พระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณรุ งั สี สว่างวงศ์ กรมพระยา ภาณพุ ันธุวงศ์วรเดช และสมเด็จพระอนชุ าธิราช(๒) (๑) อ่านวา่ สะ-หวนั -คด (๒) ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทาน พระเกียรติยศแก่ สมเด็จพระเจ้านอ้ งยาเธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณโุ ลกประชานาถ และสมเดจ็ พระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา เป็นสมเด็จพระอนุชาธิราช เม่ือส้ินพระชนม์ ใชค้ าวา่ “ทิวงคต” แทน “ส้ินพระชนม์” เป็นกรณีพิเศษ ๙๒ 92

เฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พรุทาธศชกั ารศาชัพ๒ท๕์๖๒ เฉลมิ พระเกยี รติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ ส้ินพระชนม์ ส้นิ ชีพตักษัย, ถงึ ชพี ติ กั ษัย ตาย – พระราชวงศ์ชน้ั สมเดจ็ เจ้าฟ้า ถึงแกพ่ ริ าลัย และพระองค์เจา้ สดบั ปกรณ์ ตาย – หม่อมเจา้ กราบบังคมทูลพระกรณุ า(๑) ตาย – เจ้าประเทศราช, เจ้าผคู้ รองนคร กราบบงั คมทลู สมเด็จเจ้าพระยา และผู้ที่ทรง กราบทลู พระกรุณาโปรดเกล้า ทลู โปรดกระหม่อมเป็นกรณพี ิเศษ เฉพาะราย บงั สกุ ุล – พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงหมอ่ มเจ้า บอก – พระมหากษัตรยิ ์ บอก – สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี(๒) สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี บอก – พระราชวงศ์ชน้ั สมเดจ็ เจ้าฟ้า และพระองค์เจา้ บอก – หม่อมเจา้ (๑)-(๒) พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัว มพี ระบรมราชโองการ ประกาศ เรือ่ ง พระปรมาภไิ ธย พระนามาภิไธย คาอ่าน และสรรพนาม คาขึ้นต้น คาลงท้าย ในการกราบบังคมทูล กราบทูล เม่ือวันที่ ๙ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๖๒ ในการเขียนหนังสือกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ใช้ว่า ขอเดชะฝ่าละอองธุลีพระบาทปกเกล้าปกกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า (ช่ือเจ้าของหนังสือ) ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาส กราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบ ฝ่าละอองธุลีพระบาท ส่วนการเขียนหนังสือกราบบังคมทูลสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ใช้ว่า ขอพระราชทานกราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท ข้าพระพุทธเจ้า (ชื่อเจ้าของหนังสือ) ขอพระราชทานพระราชวโรกาส กราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท และในการกราบบังคมทูล สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ด้วยวาจา ใช้ว่า ขอพระราชทานกราบบังคมทลู พระกรณุ าทรงทราบฝา่ ละอองธลุ ีพระบาท ๙๓93

รเฉาลชิมาพศระัพเกทียร์ ตเิ น่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลมิ พระเกยี รตเิ นื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ กราบบังคมทูลรายงาน รายงานดว้ ยวาจา – พระมหากษตั ริย์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี กราบบังคมทูลถวายรายงาน รายงานดว้ ยเอกสาร – พระมหากษัตรยิ ์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี กราบทลู รายงาน รายงานด้วยวาจา – พระราชวงศ์ชนั้ สมเด็จเจ้าฟ้า และพระองค์เจา้ กราบทลู ถวายรายงาน รายงานด้วยเอกสาร – พระราชวงศช์ นั้ สมเด็จเจ้าฟา้ และพระองค์เจ้า ทูล รายงานด้วยวาจา – หม่อมเจา้ เรียนพระราชปฏบิ ัติ หารือ, ขอแนวทาง – พระมหากษตั ริย์ สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยพุ ราช 9๙๔4

เฉลมิ พระเกียรติเนอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รพทุาธชศากั ศราัพช ท๒๕์ ๖๒ เฉลมิ พระเกยี รติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ราชาศพั ท์ ความหมาย ใช้แก่ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เรียนพระปฏิบตั ิ หารือ, ขอแนวทาง – พระราชวงศ์ช้ันสมเด็จเจ้าฟา้ ถึงหมอ่ มเจ้า ทลู เกล้าทูลกระหม่อมถวาย(๑) ให้ (ของท่ียกได้) – พระมหากษตั ริย์ สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี นอ้ มเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย ให้ (ของทยี่ กขึ้น – พระมหากษตั ริย์ ใหไ้ มไ่ ด้) สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกมุ าร (๑) คาว่า “ทูลเกล้าทูลกระหม่อม” “น้อมเกล้าน้อมกระหม่อม” “ปกเกล้าปกกระหม่อม” “เหนือเกล้า เหนือกระหม่อม” “ใส่เกล้าใส่กระหม่อม” “โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม” “ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม” “พระราชอาญา ไม่พ้นเกล้าพ้นกระหม่อม” เหล่าน้ี จะเขียนย่อว่า “ทูลเกล้าฯ” “น้อมเกล้าฯ” “ปกเกล้าฯ” ฯลฯ ก็ได้ แตเ่ ม่อื อ่านต้องอ่านเต็มคา ๙๕ 95

รเฉาลชิมาพศระพั เกทียร์ ติเนือ่ งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ เฉลมิ พระเกียรตเิ นอ่ื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่ ถวาย ให้ (สิ่งท่ีเป็น สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ นามธรรม)(๑) กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ ถวาย สยามบรมราชกุมารี ให้ (สิง่ ท่ีเป็น นามธรรม)(๒) – พระมหากษัตรยิ ์ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี – พระราชวงศช์ ้ันสมเด็จเจ้าฟ้า และพระองค์เจ้า ถวาย ให้ (สิง่ ของ) – พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจ้าฟา้ ถึงหม่อมเจา้ กราบถวายบงั คมลา ลา – พระมหากษตั ริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชนิ ี สมเดจ็ พระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระกนษิ ฐาธริ าชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี (๑) เช่น ถวายพระราชกศุ ล ถวายพระพรชัยมงคล (๒) เชน่ ถวายพระกศุ ล ๙๖ 96

เฉลมิ พระเกยี รตเิ น่อื งในโอกาสมหามงคลพระราชพธิ บี รมราชาภิเษก รพาุทชธศากั ศราัพชท๒์๕๖๒ เฉลมิ พระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่ กราบบังคมทลู ลา(๑) ลา – พระมหากษัตรยิ ์ กราบทูลลา สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ ทลู ลา สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี ขอพระราชทาน สมเดจ็ พระบรมราชชนก พระบรมราชวโรกาส สมเด็จพระบรมราชชนนี เข้าเฝ้าทูลละออง สมเดจ็ พระยพุ ราช ธุลพี ระบาท สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช ขอพระราชทาน สยามมกุฎราชกมุ าร พระราชวโรกาส สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ เข้าเฝ้าทลู ละออง กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ ธลุ พี ระบาท สยามบรมราชกมุ ารี ขอพระราชทาน พระราชวโรกาส ลา – พระราชวงศช์ ัน้ สมเดจ็ เจ้าฟา้ เข้าเฝ้าทูลละออง และพระองค์เจ้า พระบาท ลา – หมอ่ มเจ้า ขอโอกาสเข้าพบ – พระมหากษตั รยิ ์ ขอโอกาสเข้าพบ – สมเด็จพระบรมราชินนี าถ ขอโอกาสเข้าพบ – สมเดจ็ พระบรมราชิน(ี ๒) สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเดจ็ พระยพุ ราช (๑) ใชเ้ ฉพาะชาวต่างประเทศลา (๒) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง พระปรมาภิไธย พระนามาภิไธย คาอ่าน และสรรพนาม คาขึ้นต้น คาลงท้าย ในการกราบบังคมทูล กราบทูล เม่ือวันท่ี ๙ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๖๒ ให้คาวา่ ละอองธุลีพระบาท ใชแ้ ก่ สมเด็จพระบรมราชินี ๙๗ 97