คูม ือการฝกอบรมหลักสตู ร ลูกเสอื สามัญชอ สะอาด จัดทำโดย สำนักงานลกู เสอื แหงชาติ สำนักการลูกเสอื ยุวกาชาดและกิจการนกั เรย� น สำนกั งานคณะกรรมการปอ งกนั และปราบปรามการทจุ ร�ตแหง ชาติ
คมู ือการฝก อบรมหลกั สูตร ลกู เสือสามญั ชอ สะอาด
พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัวภูมพิ ลอดลุ ยเดชมหาราช พระประมุขคณะลูกเสือแหง ชาติ ก
\"...ความซือ่ สัตย สจุ รติ เปนพ้นื ฐานของความดีทุกอยาง เดก็ ๆ จงึ ตอ งฝกฝนอบรมใหเ กิดมขี น้ึ ในตนเอง เพอื่ จักไดเติบโตขึน้ เปน คนดี มีประโยชน และมีชวี ิตทส่ี ะอาด ทเ่ี จริญมั่นคง...\" พระบรมราโชวาท พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหัว พระราชทานเน่ืองในวนั เดก็ แหงชาติ พ.ศ. ๒๕๓๑ ข
คาํ นาํ คูมือการฝกอบรมหลักสูตรลูกเสือชอสะอาด ไดจัดทําข้ึนสําหรับลูกเสือท้ัง 4 ประเภท คือ ลูกเสือ สํารอง ลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุนใหญ และลูกเสือวิสามัญ เพ่ือใชเปนแนวทางประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรลูกเสือชอสะอาดในสถานศึกษา โดยมีวัตถุประสงคเพื่อเสริมสรางจิตสํานึกการเปนพลเมืองดี มีความตระหนัก ความรู ความเขาใจที่ถูกตองเกี่ยวกับปญหาและภัยของการทุจริตที่มีตอประเทศ ปฏิบัติตน ดวยความซอ่ื สัตยส ุจริต มจี ติ สาธารณะ มีสวนรวมสรางสรรคสังคมใหโปรงใส นํากระบวนการลูกเสือไปรณรงค เสริมสรางสังคมสุจริต เปนธรรม ชวยใหสังคมมีสันติสุข มีสวนรวมในการตอตานการทุจริต ตลอดจนสงเสริม ใหเหน็ คณุ คา ของตนเองและผอู ื่น มพี ฤตกิ รรมในทางสรางสรรค รวมถึงดําเนนิ ชวี ิตในสงั คมไดอ ยางมคี วามสขุ การจัดทําหลักสูตรลูกเสือชอสะอาด ไดรับความอนุเคราะหจากสํานักงานคณะกรรมการปองกันและ ปราบปรามการทุจริตแหงชาติ (สํานักงาน ป.ป.ช.) สํานักงานลูกเสือแหงชาติ สํานักการลูกเสือ ยุวกาชาดและ กิจการนักเรียน สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ โดยมีการแตงต้ังคณะบุคคลรวมกันดําเนินการ คือ คณะอนุกรรมการบริหารโครงการลูกเสือชอสะอาด และคณะทํางานจัดทําหลักสูตรและคูมือการฝกอบรม ลูกเสือชอสะอาด ตลอดจนไดรับความรวมมือจากกรรมการผูทรงคุณวุฒิของสภาลูกเสือไทย และผูเชี่ยวชาญ ทางดานการลูกเสือหลายทาน จนทําใหหลักสูตรลูกเสือชอสะอาดสําเร็จลุลวงไปดวยดี จึงขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ คณะทํางาน กนั ยายน ๒๕๕๗ ค ก
ความเปนมา คณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติ (คณะกรรมการ ป.ป.ช.) มีอํานาจหนาท่ี ในการปองกันการทุจริตและเสริมสรางทัศนคติคานิยมเกี่ยวกับความซื่อสัตยสุจริต ไดใหความสําคัญกับ สถาบันการศึกษาในการอบรมบมนิสัยใหความรู ความเขาใจท่ีถูกตอง การสรางนิสัย การประพฤติปฏิบัติตาม หลักคุณธรรม ซ่ึงหัวใจสําคัญของการศึกษา คือ การทําใหคนเปนคนดี เปนคนท่ีเปนประโยชนตอผูอ่ืน ทั้งตอ สังคมท่ีตนอยูอาศัยและตอประเทศชาติ การสรางลักษณะนิสัยความซื่อสัตยสุจริตจึงเปนเรื่องสําคัญที่ตอง เอาใจใสดแู ลไมนอยกวา การทาํ ใหผ เู รียนมีความรู มกี จิ กรรมเสริมสรางพัฒนาการทั้งทางกาย สติปญญา ศีลธรรม และการเปนพลเมืองท่ีดี โดยเห็นวาหลักสูตรลูกเสือและเนตรนารี สามารถปลูกฝงคานิยมความซ่ือสัตยสุจริต และการทําประโยชนเพอ่ื สวนรวม ซ่ึงจะทําใหเยาวชนคนรุนใหมมีคานิยมความซื่อสัตยสุจริต เห็นแกประโยชน สวนรวม จึงไดประสานความรวมมือกับสํานักงานลูกเสือแหงชาติ กระทรวงศึกษาธิการ เพื่อสงเสริมใหมี การเรียนการสอนเรื่องการปองกันและปราบปรามการทุจริตในหลักสูตรลูกเสือและเนตรนารีทุกระดับ เพือ่ ปลูกฝง คานิยมความซ่ือสัตยส ุจรติ อันจะสงผลใหป ระเทศชาติมกี ารพฒั นาทย่ี ่ังยนื สืบไป สํานักงานคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติ (สํานักงาน ป.ป.ช.) ดําเนินการ เพ่ือขบั เคลือ่ นยุทธศาสตรชาติวาดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริตโดยใชกลไกทางการศึกษา เมื่อวันที่ ๒๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ ไดจัดทําบันทึกขอตกลงความรวมมือในการปองกันและปราบปรามการทุจริต ระหวางสํานักงาน ป.ป.ช. กับกระทรวงศกึ ษาธกิ าร โดยสํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ สํานักงานเลขาธิการ สภาการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา และ สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา โดยเห็นชอบรวมกันในการสงเสริม สนับสนุน เผยแพร และประสาน การเสริมสรางทัศนคติ คานิยมในความซ่ือสัตยสุจริต ใหหนวยงานและบุคลากรในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ ตลอดจนบุคลากรที่เก่ียวของกับการจัดการศึกษาของประเทศทุกระดับ อันเปนการยกระดับใหกระทรวง ศึกษาธกิ ารไทยใสสะอาด ปราศจากการทุจริตทกุ รปู แบบ และมีสวนรวมในการปองกันและปราบปรามการทุจริต กับสํานักงาน ป.ป.ช. เพ่ือรว มขับเคลอ่ื นยุทธศาสตรช าติวาดวยการปองกนั และปราบปรามการทุจรติ สํานักงาน ป.ป.ช. ไดรับการอนุเคราะหเปนอยางดียิ่งจากสํานักงานลูกเสือแหงชาติ และสํานัก การลกู เสอื ยุวกาชาดและกจิ การนักเรยี น สํานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ ในการดําเนินการจัดทําหลักสูตร ลูกเสือชอสะอาด ทั้ง ๔ ประเภท ไดแก ลูกเสือสํารอง ลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุนใหญ และลูกเสือวิสามัญ และสํานักงาน ป.ป.ช. ไดมอบหมายใหสํานักปองกันการทุจริตภาคการเมืองรับผิดชอบ “โครงการลูกเสือ ชอสะอาด” ตง้ั แต พ.ศ. ๒๕๕๖ - พ.ศ. ๒๕๕๗ โดยมีผลการดาํ เนินการ ดังนี้ ๑. สํานักงานลูกเสือแหงชาติ เปนเจาภาพในการจัดพิธีลงนามในบันทึกขอตกลงความรวมมือ เร่ือง ความรวมมือในกิจการลูกเสือเพ่ือการปองกันและปราบปรามการทุจริต ระหวางสํานักงาน ป.ป.ช. กับสํานักงาน ลูกเสือแหงชาติ ในพิธีมอบนโยบาย “การพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมเยาวชนโดยกระบวนการลูกเสือ” เม่ือวันที่ ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๖ ๒. จัดทําตราสญั ลกั ษณ “ลูกเสอื ชอ สะอาด” เพื่อใชใ นการดําเนนิ โครงการลกู เสอื ชอสะอาด ๓. ประชุมเชิงปฏิบัติการเพ่ือจัดทําหลักสูตรและคูมือการฝกอบรมลูกเสือชอสะอาด ท้ัง ๔ ประเภท ระหวางวันที่ ๗ - ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ ง ข
๔. ฝกอบรมผูกํากับลูกเสือ ข้ันความรูทั่วไป เพื่อพัฒนาศักยภาพบุคลากรของสํานักงาน ป.ป.ช. เกี่ยวกับกจิ การลกู เสือ เม่อื วันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๖ ๕. ฝกอบรมผูบังคับบัญชาลูกเสือระดับผูนํา ข้ันความรูชั้นสูง เพ่ือเพิ่มพูนคุณวุฒิทางการลูกเสือใหกับ บคุ ลากรของสาํ นกั งาน ป.ป.ช. ระหวางวันที่ ๑๒ - ๑๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ ๖. ประกอบพิธีมอบวุฒิบัตรและเครื่องหมายวูดแบดจ บุคลากรทางการลูกเสือระดับผูนํา ขั้นความรู ชั้นสงู รนุ ที่ ๖๖๙ ของสาํ นกั งาน ป.ป.ช. เม่ือวนั ท่ี ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๗ ๗. จัดต้งั สโมสรลูกเสอื สาํ นกั งาน ป.ป.ช. เมื่อวนั ท่ี ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๗ ๘. ทดลองใชหลักสูตรลกู เสอื ชอ สะอาด ทั้ง ๔ ประเภท ระหวา งเดือนพฤษภาคม - มถิ ุนายน พ.ศ. ๒๕๕๗ ๙. ประชมุ เชงิ ปฏิบตั กิ ารเพ่ือทบทวนหลักสตู รลูกเสือชอ สะอาด ในเดอื นสงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ เมื่อเสร็จสิ้นการดําเนินงานใน พ.ศ. ๒๕๕๗ จะมีการนําหลักสูตรลูกเสือชอสะอาดไปใชในสถานศึกษา ทวั่ ประเทศ พรอ มท้ังผลกั ดนั ใหเ ปน วชิ าพเิ ศษตอไป พธิ ลี งนามในบนั ทึกขอตกลงความรวมมอื ระหวางสาํ นักงานคณะกรรมการปอ งกันและปราบปรามการทุจริตแหง ชาติ กับสํานักงานลูกเสือแหงชาติ จ ค
อารมั ภบทลูกเสอื สามญั ชอสะอาด การลูกเสือสามัญถือกําเนิดขึ้นที่ประเทศอังกฤษ โดยทานลอรด โรเบิรต สตีเฟนสัน สมิทธ เบเดน - โพเอลล (บี-พี) โดยไดรับอิทธิพลและแรงบันดาลใจจากสภาพสังคมของประเทศอังกฤษในขณะน้ัน ซ่ึงมีปญหา ในเร่ืองชนช้ัน การเอารัดเอาเปรียบ การไมรูเสียสละ จนเปนแรงผลักดันใหทาน บี-พี คิดหาวิธีการท่ึจะ แกปญหา โดยเร่ิมตนท่ีตัวเด็กกอน ทานนําแนวคิดและประสบการณตาง ๆ ในชวงวัยเด็กทั้งของทานและ คนใกลช ดิ กับทาน รวมถงึ เหตุการณท ่เี กิดขน้ึ มากมายในชวี ิตจริงของทาน ในชวงที่ทานรับราชการทหาร มีโอกาส ไปทําสงครามในแอฟริกากับชนเผาตาง ๆ อาทิ เผาซูลู เผา อาชานติ และอีกหลาย ๆ เผาที่เกิดเหตุการณไมสงบ ในดินแดนนั้น โดยเฉพาะเรียนรูถึงคุณคาและการพัฒนาเด็ก ๆ ที่สามารถนํามาพัฒนา และปรับใชใหเกิด ประโยชนต อประเทศชาติ ในการกจิ การรบพงุ และอ่นื ๆ ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๔๕๐ (ค.ศ. ๑๙๐๗) ทานบี-พี ไดนําเด็กชายจํานวน ๒๐ คน ซ่ึงคัดเลือก มาจากครอบครัวที่แตกตางกัน แตมีอายุที่ใกลเคียงกัน เดินทางไปอยูคายพักแรม (Camping) ที่เกาะบราวนซี (Brownsea Island) อยูทางตอนใตของประเทศอังกฤษ ทานบี-พี กําหนดกิจกรรมที่หลากหลายใหแกเด็ก ๆ เหลาน้ัน อาทิ กิจกรรมท่ีตองใชทักษะและความสามารถของตนเอง (กิจกรรมลูกเสือ) เชน มีการเลนเกม เลานิทาน รองเพลง ในชวงเวลาตอนกลางคืนมีกิจกรรมการผจญภัย เชน การบุกจูโจมและการเดินทาง สูเปาหมาย การเลนรอบกองไฟ ตลอดจนวิชาดาราศาสตรและอ่ืน ๆ และเมื่อเสร็จสิ้นการอยูคายพักแรม ที่เกาะบราวนซีในคร้ังน้ันแลว จึงถือเสมือนวากิจการลูกเสือของโลกกอกําเนิดข้ึนแลว และหลังจากนั้นก็มี การแพรก ระจายและขยายเครอื ขา ยไปในประเทศตาง ๆ และเปนทีช่ ื่นชอบอยา งกวางขวาง พ.ศ. ๒๔๕๔ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว ทรงพระราชทานกําเนิดลูกเสือไทยข้ึน เพ่ือมุงหวังอบรมจิตใจใหคนไทยมีความรักชาติ มีคุณธรรม มีความเสียสละ สามัคคี มีความกตัญู โดยใช คําปฏิญาณและกฎของลูกเสือเปนแนวทางและยึดถือเปนหลักในการปฏิบัติ เพื่อความเจริญของประเทศชาติ จนถึงปจจุบันความเปล่ียนแปลงและกลไกของบานเมืองเปลี่ยนไปมาก การดํารงชีวิตของประชากรในประเทศ สวนใหญตองดิ้นรนเพอ่ื ความอยรู อด ความฟุง เฟอ และความไมร ูจกั พอ ทําใหเกิดคานิยมท่ีผิด ๆ เห็นกงจักรเปน ดอกบัว ความซื่อสัตยสุจริตก็ลดนอยลงไปตามกระแสและคานิยมของสังคม ที่รับผลกระทบทางเศรษฐกิจ การทุจริต คดโกง จึงมีใหพบเห็นอยูโดยท่ัวไป การไมรูจักยับย้ังช่ังใจ ทําใหภาพรวมของประเทศไดรับ ผลกระทบอยา งรุนแรง ซง่ึ ขอ มลู ดังกลา วน้ี สาํ นักงาน ป.ป.ช. พิจารณาแลวเห็นวา เร่ืองนี้ตองแกปญหาที่ตนเหตุ โดยมุงเนนที่ ตัวเด็กและสถานศึกษา อันเปนสวนสําคัญในการใหความรูและความเขาใจที่ถูกตอง และพรอมท่ีจะปฏิบัติตน เปน ผทู มี่ ีเจตคติที่ดีตอ ความซอ่ื สตั ยสุจริต ประพฤติและปฏิบัติตนตามหลกั คณุ ธรรม จริยธรรม การเปนพลเมืองดี โดยอาศยั กจิ กรรมลูกเสอื เนตรนารี เปนเครื่องมือในการปลูกฝงใหเยาวชนเปนคนดี มีความซื่อสัตย สุจริต และ มคี วามรับผิดชอบทั้งตอตนเองและผูอื่น ดังน้ัน สํานักงาน ป.ป.ช. รวมกับสํานักงานลูกเสือแหงชาติ และสํานัก การลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เห็นสมควรดําเนินการจัดทํา โครงการลูกเสือชอสะอาด เพื่อเสริมสรางเจตคติ คานิยม ความซ่ือสัตยสุจริตในหลักสูตรการเรียนการสอนใหกับ เยาวชนที่มีอายุเขาสูวัยรุน โดยการจัดทําหลักสูตรลูกเสือสามัญชอสะอาดมาปรับใชใหเกิดประโยชนอยาง จรงิ จังและตอ เนือ่ งตลอดไป ฉง ง
สารบญั หนา ก คาํ นาํ ข ความเปน มา ง อารมั ภบทลูกเสือสามญั ชอสะอาด จ สารบัญ ๒ สว นท่ี ๑ โครงสรางหลักสูตร ๔ ๕ โครงสรา งหลักสตู รลูกเสือสามัญชอสะอาด ๕ การดําเนินงานเพื่อขอรบั เคร่ืองหมายลูกเสือสามัญชอสะอาด ๕ วัตถปุ ระสงคของการฝกอบรม ๕ มาตรฐานของผูผ า นการฝก อบรม ๕ คณุ สมบตั ิผเู ขารับการฝก อบรม ๕ ระยะเวลาในการฝกอบรม ๖ คําอธบิ ายหลักสูตร ๖ กจิ กรรม/รายวชิ า ๖ วธิ ีการฝก อบรม ๖ การประเมินผล ๗ เกณฑการผานหลักสูตร ๘ ส่อื การฝกอบรม ๑๑ ตารางการฝกอบรม ๑๖ กาํ หนดการฝก อบรม ๒๓ สวนท่ี ๒ กิจกรรม/รายวชิ าและเนอ้ื หาสาระ ๒๖ คําแนะนําทวั่ ไป ๓๒ ปฐมนิเทศการฝก อบรม ๓๙ วัตถุประสงคของการฝก อบรม ๔๗ ลูกเสือกบั การเปดดวงตาใหมอยางมีความสุข ๕๓ ลกู เสอื กับการกระทําที่เปด เผยโปรง ใส ๖๑ ลูกเสอื กบั หนาที่พลเมอื งท่ีดี ๖๘ ลูกเสือกบั ความรับผิดชอบ ๘๐ ลูกเสือกบั การเคารพสิทธิ เสรภี าพของตนเองและผูอน่ื ลกู เสอื กับการยอมรับความคิดเห็นท่ีแตกตาง ลกู เสอื กับความซื่อสตั ยตอตนเอง ตอ ผูอ่ืนและตอประเทศชาติ ลกู เสอื กับการสรา งพลังคณุ ธรรมความดีและการมีสว นรวม ช จ
ลกู เสอื กบั เสนทางสูความดีและการมสี วนรวม หนา ลกู เสือกบั การชุมนมุ รอบกองไฟ ๘๗ ลกู เสอื กับการบาํ เพ็ญประโยชนเพ่อื สาธารณะ ๙๗ ลกู เสอื กบั การเสนอจดั ทําโครงการ/โครงงาน ๑๐๖ สว นท่ี ๓ กิจกรรมเสนอแนะ ๑๑๐ การประดบั เคร่อื งหมายลกู เสือสามญั ชอสะอาด ๑๒๐ แนวทางการจัดตั้งกองลูกเสือสามัญในสถานศกึ ษา ๑๒๑ เกณฑการจัดต้ังลูกเสือสามญั ชอสะอาดในสถานศกึ ษา ๑๒๓ บรรณานกุ รม ๑๒๔ ภาคผนวก ๑๒๖ คําส่ังแตงตัง้ คณะอนุกรรมการบรหิ ารโครงการลูกเสอื ชอสะอาด ๑๒๘ คาํ สั่งแตง ตงั้ คณะอนุกรรมการบริหารโครงการลูกเสือชอสะอาด (เพ่ิมเติม) ๑๒๙ คําส่ังแตง ตง้ั คณะทาํ งานจัดทาํ หลักสูตรและคมู ือการฝก อบรมลกู เสือชอสะอาด ๑๓๑ เพลงลูกเสือชอสะอาด ฉซ ฉ
ส่วนท่ี ๑ โครงสรา้ งหลกั สตู ร
โครงสรา งหลกั สตู รลกู เสือสามัญชอสะอาด ลาํ ดับ ชื่อวิชา/กิจกรรม รปู แบบการจดั กิจกรรม เวลา (นาที) ๑ ปฐมนิเทศการฝกอบรม รูปแบบที่ ๑ การบรรยาย ๓๐ ๓๐ ๒ วตั ถุประสงคของการฝกอบรม รปู แบบที่ ๑ การบรรยาย ๖๐ ๖๐ ๓ ลูกเสอื กับการเปดดวงตาใหมอยางมีความสุข รูปแบบที่ ๑ กลุมสมั พนั ธ รูปแบบที่ ๒ บทบาทสมมติ ๖๐ ๖๐ ๔ ลูกเสือกบั การกระทาํ ท่ีเปด เผยโปรงใส รูปแบบที่ ๑ การบรรยาย ๖๐ รูปแบบท่ี ๒ เกม ๖๐ รปู แบบที่ ๓ การอภิปราย ๑๘๐ ๕ ลกู เสือกับหนาท่ีพลเมืองท่ดี ี รูปแบบท่ี ๑ การบรรยาย ๖๐ รูปแบบที่ ๒ เกม ๙๐ รปู แบบที่ ๓ การถาม - ตอบ ๑๕๐ ๖ ลูกเสอื กบั ความรบั ผดิ ชอบ รูปแบบที่ ๑ การบรรยาย 2 รูปแบบที่ ๒ เกม ๗ ลูกเสือกับการเคารพสิทธิ เสรีภาพของตนเอง รูปแบบท่ี ๑ การบรรยาย และผูอ ืน่ รูปแบบท่ี ๒ ฐานกจิ กรรม รูปแบบที่ ๑ การแสดง ๘ ลูกเสอื กับการยอมรบั ความคิดเห็นที่แตกตาง ความคิดเห็น รูปแบบที่ ๒ การอภปิ ราย ๙ ลกู เสือกับความซ่ือสตั ยต อตนเอง ตอ ผูอ่นื รปู แบบท่ี ๑ การอภปิ ราย และตอ ประเทศชาติ รปู แบบที่ ๒ เกม/เพลง รปู แบบท่ี ๓ ฐานกจิ กรรม ๑๐ ลูกเสือกับการสรางพลังคุณธรรมความดี รูปแบบที่ ๑ งานกลมุ และการมสี ว นรว ม รูปแบบที่ ๒ เกม/เพลง ๑๑ ลูกเสอื กับเสน ทางสคู วามดีและการมสี วนรว ม รปู แบบที่ ๑ เกม รปู แบบที่ ๒ ฐานกจิ กรรม ๑๒ ลูกเสอื กับการชมุ นุมรอบกองไฟ กจิ กรรมชุมนมุ รอบกองไฟ ๑
ลาํ ดับ ชอ่ื วิชา/กิจกรรม รปู แบบการจดั กจิ กรรม เวลา (นาที) ๑๓ ลกู เสอื กับการบาํ เพ็ญประโยชนเ พือ่ สาธารณะ กิจกรรมบาํ เพญ็ ประโยชน ๙๐ ๑๔ ลูกเสอื กับการเสนอจดั ทาํ โครงการ/โครงงาน รปู แบบท่ี ๑ งานกลุม ๙๐ รปู แบบที่ ๒ การระดมสมอง กิจกรรมลูกเสือชอสะอาด ปฏิบัตกิ ิจกรรมเกย่ี วกบั - • ตนเอง การดาํ เนินการตามแนวทางลกู เสอื • เพ่ือน/สถานศกึ ษา ชอสะอาดหลงั จบการฝก อบรมแลว • ครอบครวั /ชมุ ชน • การขอรบั เครื่องหมายลูกเสอื ชอ สะอาด รวม ๑,๐๘๐ หมายเหตุ เวลาสามารถปรบั เปลย่ี นตามความเหมาะสม ๒ 3
การดําเนนิ งานเพ่ือขอรับเครอื่ งหมายลูกเสอื สามญั ชอสะอาด แผนภูมกิ ารดาํ เนินงาน หลักสูตรลกู เสือสามัญชอ สะอาด ดําเนินการฝก อบรม ๑. ปฐมนเิ ทศการฝกอบรม กิจกรรมในสถานศึกษา ๒. วตั ถปุ ระสงคของการฝกอบรม ๓. ลกู เสอื กบั การเปดดวงตาใหมอ ยา งมคี วามสุข ๔. ลกู เสอื กับการกระทําท่เี ปดเผยโปรง ใส ๕. ลูกเสอื กับหนา ท่ีพลเมืองท่ีดี ๖. ลูกเสอื กับความรบั ผิดชอบ ๗. ลูกเสือกบั การเคารพสทิ ธิ เสรีภาพของตนเองและผูอื่น ๘. ลกู เสือกบั การยอมรับความคดิ เห็นท่แี ตกตาง ๙. ลูกเสอื กับความซ่ือสตั ยต อตนเอง ตอผูอื่นและตอ ประเทศชาติ ๑๐. ลกู เสอื กบั การสรางพลังคณุ ธรรมความดีและการมสี วนรวม ๑๑. ลูกเสือกับเสน ทางสูความดีและการมสี ว นรวม ๑๒. ลกู เสอื กับการชุมนมุ รอบกองไฟ ๑๓. ลกู เสือกับการบาํ เพ็ญประโยชนเ พ่อื สาธารณะ ๑๔. ลูกเสือกับการเสนอจัดทําโครงการ/โครงงาน การนาํ หลักความซือ่ สตั ยไปใช เครอื่ งหมายลกู เสอื สามัญชอ สะอาด ปฏิบตั กิ จิ กรรม อยางนอย ๓ กจิ กรรม ผา น ภายใน ๓ เดอื น ประเมินผล ตนเอง เพอ่ื น/ ครอบครัว/ สถานศึกษา ชมุ ชน ไมผ า น ๓ 4
๑. วตั ถุประสงคข องการฝกอบรม ๑.๑ เพื่อเสริมสรางความรู ความเขาใจในเรื่องการกระทําอยางเปดเผยโปรงใส การเคารพสิทธิ เสรีภาพของตนเองและผูอ่ืน ความซื่อสัตยสุจริต ความเปนพลเมืองที่ดี และการมีสวนรวมเกี่ยวกับการปองกัน การทุจริต การคดโกง ๑.๒ เพือ่ สงเสริมคุณธรรม และสรางจิตสํานึกท่ีดีในเร่ืองความซื่อสัตยสุจริต และการปองกันการทุจริต ตามระบอบประชาธปิ ไตย ๑.๓ เพอ่ื ปลกู ฝง คณุ คาความซื่อสัตยส ุจรติ ตอตนเอง ตอผูอื่นและตอประเทศชาติ ๑.๔ เพือ่ สรา งการมีสวนรว มในเร่อื งความซ่อื สตั ยสุจรติ และการปองกันการทุจรติ ๒. มาตรฐานของผูผา นการฝกอบรม ผูท่ีผานการฝกอบรมมีคุณสมบัติที่พึงประสงคในเร่ืองการกระทําอยางเปดเผยโปรงใส การยอมรับ เคารพสิทธิเสรีภาพของผูอ่ืน ความซื่อสัตยสุจริต ความเปนพลเมืองที่ดี การมีสวนรวมเกี่ยวกับการปองกัน การทุจรติ และการคดโกง การรงั เกียจการทุจริตทุกรปู แบบ ๓. คุณสมบตั ิผูเ ขารับการฝก อบรม เปนลกู เสอื สามัญ เนตรนารีสามัญ ยวุ กาชาด และสมาชิกผูบําเพญ็ ประโยชนในระดบั เดยี วกนั ๔. ระยะเวลาในการฝก อบรม จาํ นวน ๓ วัน ๒ คนื ๕. คําอธิบายหลกั สูตร เปนการเรียนรูเก่ยี วกบั หลกั การสาํ คญั ในเร่ืองการกระทําท่ีเปดเผยโปรงใส การเคารพสิทธิเสรีภาพของ ตนเองและผูอื่น ยอมรับความคิดเห็นท่ีแตกตางท่ีเกิดข้ึนอยางมีความสุข โดยยึดหลักคุณธรรม ปฏิบัติตนดวย ความซ่ือสัตยสุจริตทั้งตอตนเอง ผูอ่ืนและประเทศชาติ ทําใหเกิดมีความเขาใจในหนาที่และความรับผิดชอบ รวมถงึ สรางการมสี วนรว มในการปองกนั การทุจริต นาํ ไปสกู ารบําเพญ็ ประโยชนต อ สังคมและตอประเทศชาติ ๖. กจิ กรรม/รายวชิ า ๖.๑ ปฐมนเิ ทศการฝกอบรม ๖.๒ วัตถุประสงคของการฝกอบรม ๖.๓ ลกู เสือกับการเปด ดวงตาใหมอยางมคี วามสุข ๖.๔ ลกู เสือกบั การกระทําทเี่ ปด เผยโปรงใส ๖.๕ ลกู เสือกบั หนา ท่พี ลเมอื งท่ีดี ๖.๖ ลูกเสอื กับความรบั ผิดชอบ ๖.๗ ลูกเสือกบั การเคารพสิทธิ เสรภี าพของตนเองและผอู ื่น ๖.๘ ลูกเสอื กับการยอมรับความคดิ เหน็ ท่ีแตกตาง ๖.๙ ลูกเสอื กบั ความซ่ือสตั ยตอตนเอง ตอ ผูอ่นื และตอประเทศชาติ ๖.๑๐ ลกู เสอื กบั การสรา งพลังคุณธรรมความดีและการมีสวนรว ม ๖.๑๑ ลกู เสือกับเสน ทางสคู วามดแี ละการมีสว นรวม ๖.๑๒ ลกู เสอื กบั การชุมนุมรอบกองไฟ ๖.๑๓ ลูกเสอื กับการบําเพญ็ ประโยชนเพ่ือสาธารณะ ๖.๑๔ ลูกเสอื กบั การเสนอจัดทาํ โครงการ ๔ 5
๗. วิธกี ารฝก อบรม ๗.๑ การบรรยาย ๗.๒ งานกลมุ ๗.๓ การระดมสมอง ๗.๔ บทบาทสมมติ ๗.๕ เกม ๗.๖ ฐานกจิ กรรม ๗.๗ กจิ กรรมกลุมสมั พันธ ๗.๘ การถาม - ตอบ ๗.๙ กจิ กรรมชมุ นมุ รอบกองไฟ ๗.๑๐ กจิ กรรมบําเพ็ญประโยชน ๘. การประเมินผล ประเมนิ ผลจากผเู ขารบั การฝกอบรมและเขารว มกิจกรรม ๘.๑ วธิ กี ารวัดผล สงั เกตพฤติกรรม ประเมินความรู ประเมินผลงาน ๘.๒ เคร่อื งมือวดั ผล แบบสังเกตพฤติกรรม แบบประเมนิ ความรู แบบประเมนิ ผลงาน ๘.๓ เกณฑการประเมนิ ผล ผานเกณฑรอ ยละ ๘๐ ๙. เกณฑการผา นหลกั สูตร ๙.๑ เวลาเขา รวมการฝกอบรมไมต ่าํ กวา รอยละ ๘๐ ๙.๒ ผานการประเมินทกุ วชิ าไมต่ํากวารอยละ ๘๐ ๙.๓ ปฏิบัติกิจกรรมของลูกเสือ เพ่ือขอรับเครื่องหมายลูกเสือสามัญชอสะอาดอยางนอย ๓ กิจกรรม กรณไี มผานเกณฑการประเมินผล ใหปฏิบัตกิ จิ กรรมอกี ครง้ั ภายในระยะเวลา ๓ เดือน ๑๐. สอ่ื การฝกอบรม ๑๐.๑ สอ่ื โสตทศั นปู กรณ เชน เคร่อื งฉายโปรเจคเตอร คอมพิวเตอร เครื่องเสียง วดี ิทศั น ๑๐.๒ วสั ดสุ าํ นกั งาน เชน กระดาษ A4 ปากกาเคมี กระดาษ flipchart ๑๐.๓ แผน ภาพ ใบความรู ใบงาน ใบกจิ กรรม แผนภูมิ รูปภาพ เพลง เกม ๑๐.๔ เครอื่ งแตง กายประกอบการแสดง ๑๐.๕ เครอ่ื งดนตรี เชน กลอง ฉิง่ ฉาบ ฯลฯ ๕ 6
7 ตารางการฝกอบรมหลักสูตรลูกเสือสามัญชอสะอาด เวลา ๐๕.๓๐ - ๐๙.๐๐ น. ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. ๑๒.๐๐ - ๑๓.๐๐ - ๑๓.๐๐ - ๑๖.๐๐ น. ๑๕.๔๕ - ๑๖.๔๕ - ๑๙.๐๐ - ๒๐.๐๐ - วันที่ ๐๗.๓๐ - ๐๘.๓๐ น. ๐๘.๓๐ - ๑๐.๓๐ น. ๑๐.๔๕ - ๑๒.๐๐ น. ๑๓.๐๐ น. ๑๓.๓๐ น. ๑๓.๓๐ - ๑๔.๔๕ - ๑๖.๔๕ น. ๑๙.๐๐ น. ๒๐.๐๐ น. ๒๑.๐๐ น. ๑๔.๓๐ น. ๑๕.๔๕ น. ลกู เสอื วันท่ี ๑ • รายงานตวั กับความ ของการ • จดั กลุม • ปฐมนิเทศ • วตั ถุประสงค นันทนาการ ลูกเสือกบั ลูกเสือ รับผดิ ชอบ พัก/รับประทานอาหารเย็น ลกู เสือกบั ลูกเสอื กับ ฝกอบรม • พิธเี ปด การ • ลกู เสือกับการเปด การกระทาํ กับหนา ท่ี การเคารพ การยอมรบั ทเ่ี ปด เผย พลเมืองท่ีดี สทิ ธิเสรีภาพ ความคดิ เหน็ ฝกอบรม ดวงตาใหมอยางมี โปรง ใส ของตนเอง ที่แตกตา ง • พิธถี วายราชสดดุ ี ความสุข และผูอื่น • พิธเี ปด รอบเสาธง วนั ท่ี ๒ • กจิ กรรมกาย ลกู เสือกับความซ่อื สตั ยตอตนเอง ตอ ผูอนื่ พัก/รบั ประทานอาหารกลางวนั นนั ทนาการ ลกู เสือกบั ลกู เสือกับ นดั หมาย ลูกเสือกบั การชุมนมุ ของการ บริหาร และตอประเทศชาติ การสรางพลงั เสนทางสู การชุมนมุ รอบกองไฟ ฝก อบรม • รบั ประทานอาหาร คุณธรรม ความดแี ละ รอบกองไฟ • รบั การตรวจ ความดแี ละ การมสี วนรวม • พธิ รี อบเสาธง การมสี ว นรวม • กจิ กรรมสราง ความสมั พนั ธ วนั ที่ ๓ • กจิ กรรม ลูกเสือกบั การบําเพ็ญ ลกู เสือกบั การเสนอ • ชี้แจงการจัดตัง้ ลูกเสอื สามญั ชอ สะอาด เดินทางกลบั ของการ กายบรหิ าร ประโยชนเ พ่ือ จดั ทําโครงการ/ ในสถานศกึ ษา ฝกอบรม • รบั ประทานอาหาร สาธารณะ โครงงาน • รบั การตรวจ • สรุป อภิปราย ประเมนิ ผล ทดสอบ • พิธีรอบเสาธง หลงั การฝกอบรม • กิจกรรมสราง ความสัมพนั ธ • ขอรับเครอ่ื งหมาย • พธิ ปี ด การฝก อบรม • พิธีปด รอบเสาธง หมายเหตุ ๑. ตารางการฝก อบรมอาจเปล่ยี นแปลงตามความเหมาะสม ๒. คาํ วา “ลูกเสือ” หมายรวมถึง ลกู เสอื สามญั เนตรนารีสามัญ ยุวกาชาด และสมาชกิ ผบู ําเพ็ญประโยชนในระดับเดยี วกัน ๓. การนดั หมายกจิ กรรมชุมนมุ รอบกองไฟใหอยูใ นดลุ ยพนิ ิจของพธิ ีกรประจาํ วัน ๔. พักรับประทานอาหารวางและเครอื่ งดืม่ เวลา ๑๐.๓๐ - ๑๐.๔๕ น. และ ๑๔.๓๐ - ๑๔.๔๕ น. ๕๖
กาํ หนดการฝกอบรมหลักสตู รลกู เสือสามัญชอสะอาด ระหวางวันท่ี ............เดอื น................................ พ.ศ. .............. ณ คายลูกเสือ............................................................................. วนั ท่ี ๑ ของการฝก อบรม (วันที่ ........ เดอื น .................... พ.ศ. .............) ๐๗.๓๐ น. รายงานตวั ลงทะเบียน/รบั เอกสาร/แบง หมู ๐๘.๓๐ น. ปฐมนเิ ทศการฝกอบรมหลักสูตรลูกเสอื สามัญชอสะอาด ๐๙.๐๐ น. พธิ เี ปดในหอ งประชมุ • ประธานจุดเทียนธปู บชู าพระรัตนตรยั • พิธีถวายราชสดดุ ี • กลา วรายงาน • ประธานกลาวปราศรยั เปด การฝก อบรม พิธีทางลูกเสือ • พธิ รี อบเสาธง (ชกั ธงข้ึน สวดมนต สงบนิ่ง) ๑๐.๐๐ น. • ผอู ํานวยการฝกอบรมกลา วปราศรยั นดั หมาย (ท่ีพกั /สัมภาระ/เปล่ียนชดุ ) ๑๐.๓๐ น. รบั ประทานอาหารวา งและเครือ่ งด่มื ๑๐.๔๕ น. วตั ถุประสงคของการฝกอบรมหลกั สตู รลูกเสอื สามัญชอสะอาด ๑๑.๑๕ น. ลกู เสือกบั การเปด ดวงตาใหมอยา งมีความสขุ ๑๒.๐๐ น. รบั ประทานอาหารกลางวัน ๑๓.๐๐ น. นนั ทนาการ ๑๓.๓๐ น. ลกู เสือกับการกระทาํ ท่ีเปด เผยโปรงใส ๑๔.๓๐ น. พกั รับประทานอาหารวา งและเคร่ืองดม่ื ๑๔.๔๕ น. ลกู เสอื กับหนาทพ่ี ลเมอื งท่ีดี ๑๕.๔๕ น. ลกู เสือกับความรบั ผดิ ชอบ ๑๖.๔๕ น. ประชุมคณะวิทยากร ๑๘.๐๐ น. ชกั ธงลง/รับประทานอาหารเยน็ ๑๙.๐๐ น. ลกู เสือกับการเคารพสิทธิ เสรีภาพของตนเองและผูอื่น ๒๐.๐๐ น. ลกู เสือกบั การยอมรบั ความคิดเห็นที่แตกตาง ๒๑.๐๐ น. สรปุ กจิ กรรม/นดั หมาย/พธิ ีการทางศาสนา/สรรเสริญพระบารมี/นอน วันท่ี ๒ ของการฝกอบรม (วันท่ี ........ เดอื น .................... พ.ศ. .............) ๐๕.๓๐ น. ต่ืนนอน กายบริหาร ภารกจิ สวนตัว ๐๗.๐๐ น. รบั ประทานอาหารเชา ๐๗.๓๐ น. รบั การตรวจ ๐๘.๐๐ น. พิธีรอบเสาธง ๐๙.๐๐ น. ลกู เสอื กบั ความซื่อสัตยตอ ตนเอง ตอผูอนื่ และตอ ประเทศชาติ (อาหารวา งและเครื่องดื่มในเวลา) ๗ 8
๑๒.๐๐ น. รบั ประทานอาหารกลางวัน ๑๓.๐๐ น. นนั ทนาการ ๑๓.๓๐ น. ลูกเสอื กับการสรา งพลงั คุณธรรมความดีและการมีสว นรว ม ๑๔.๓๐ น. รับประทานอาหารวางและเครอ่ื งดมื่ ๑๔.๔๕ น. ลกู เสือกับเสน ทางสูค วามดีและการมสี ว นรวม ๑๖.๑๕ น. นดั หมายการชมุ นุมรอบกองไฟ ๑๖.๔๕ น. ประชุมคณะวทิ ยากร ๑๘.๐๐ น. ชักธงลง/รบั ประทานอาหารเย็น ๑๙.๐๐ น. การชุมนุมรอบกองไฟ ๒๑.๐๐ น. สรปุ กิจกรรม/นัดหมาย/พิธีการทางศาสนา/สรรเสรญิ พระบารมี/นอน วันท่ี ๓ ของการฝกอบรม (วันที่ ........ เดอื น .................... พ.ศ. .............) ๐๕.๓๐ น. ตื่นนอน กายบริหาร ภารกจิ สวนตวั ๐๗.๐๐ น. รบั ประทานอาหารเชา ๐๗.๓๐ น. รับการตรวจ ๐๘.๐๐ น. พธิ รี อบเสาธง ๐๙.๐๐ น. ลกู เสือบําเพญ็ ประโยชน (กจิ กรรมบําเพ็ญประโยชน... คา ย/ท่พี กั /ปลูกตนไม/...) ๑๐.๓๐ น. พกั รบั ประทานอาหารวา งและเครื่องดื่ม ๑๐.๔๕ น. ลูกเสอื กับการเสนอจดั ทําโครงการ/โครงงาน ๑๒.๐๐ น. รบั ประทานอาหารกลางวนั ๑๓.๐๐ น. ชีแ้ จงการจัดต้งั ลูกเสือสามญั ชอสะอาดในสถานศกึ ษา ๑๔.๐๐ น. สรุป อภิปราย ประเมินผล พิธีปด การฝก อบรม • ผูแทนผเู ขารับการฝกอบรมกลาวความรูส ึก • ผอู ํานวยการฝกอบรมประกาศผลการฝกอบรม • มอบวุฒบิ ตั ร • ผูอาํ นวยการฝกอบรมกลาวปราศรยั ปด การฝกอบรม • ทบทวนคาํ ปฏิญาณ • สวดมนต สงบนิ่ง ชักธงลง ๑๕.๐๐ น. • รองเพลงสามัคคีชุมนมุ จับมือลา เดินทางกลบั หมายเหตุ ๑. ตารางการฝก อบรมอาจเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม ๒. คําวา “ลูกเสือ” หมายรวมถึง ลูกเสือสามัญ เนตรนารีสามัญ ยุวกาชาด และสมาชิกผูบําเพ็ญ ประโยชนทีอ่ ยูในระดับเดยี วกนั ๓. การนัดหมายกจิ กรรมชมุ นุมรอบกองไฟใหอ ยูในดลุ ยพินิจของพธิ ีกรประจําวัน ๔. พักรับประทานอาหารวา งและเคร่ืองดื่ม เวลา ๑๐.๓๐ - ๑๐.๔๕ น. และ ๑๔.๓๐ - ๑๔.๔๕ น. ๘ 9
สว่ นที่ ๒ กจิ กรรม/รายวชิ า และเนื้อหาสาระ
คําแนะนาํ ท่ัวไป การบชู าพระรตั นตรยั การฝกอบรมผูบังคับบัญชาลูกเสือ การฝกอบรมลูกเสือ - เนตรนารีของไทยเรานั้น จะมีพิธีทางศาสนา พุทธเขามาเก่ียวของดวย เชน พธิ เี ปด การฝกอบรม พิธีฟงพระธรรมเทศนา กอนเดินทางไกล พิธีเขาประจํากอง ลูกเสือ ดงั น้นั เพ่อื เปน แนวทางในแนวเดียวกัน จึงมขี อ เสนอแนะในดานตาง ๆ ดังน้ี ๑. การจดั โตะหมบู ูชา การจัดโตะหมูบูชามีจุดประสงคเพื่อเปนที่ประดิษฐานพระพุทธรูปพรอมเคร่ืองบูชาตามคตินิยมของ ชาวพุทธ ศาสนพิธีตาง ๆ ทางพระพุทธศาสนานิยมอัญเชิญพระพุทธรูปมาประดิษฐานไวในพิธีดวย เพ่ือให พระรัตนตรัยครบสมบูรณ การอัญเชิญพระพุทธรูปมาประดิษฐานนั้น ควรทําสถานท่ีประดิษฐานใหเหมาะสม ในปจจุบันเปนเอกลักษณของชาติไทย พรอมท้ังเปนวัฒนธรรมประเพณีที่สําคัญเปนมรดกของชาติ สวนหน่ึง การจดั โตะหมบู ูชา โตะ หมมู จี ํานวนโตะ แตกตางกัน คอื หมู ๔ หมู ๕ หมู ๖ หมู ๗ หมู ๙ แตที่นิยมใชคือ หมู ๕ หมู ๗ หมู ๙ การใชโ ตะ หมูขนาดใดขึน้ กับพ้ืนท่ี และอุปกรณท ่ีมเี ปน สาํ คัญ เคร่ืองบูชาท่ีใชในการตั้งโตะหมูบูชา คือ พานพุมหรือพานดอกไม แจกันดอกไม กระถางธูป เชิงเทียน โดยมีปริมาณที่มากนอยแตกตา งกันไปตามจาํ นวนของโตะหมูท่ีใช โดยมีหลักเกณฑการจัดที่สําคัญ คือ การจัดตั้ง เครือ่ งบูชาทกุ ชนดิ จะตองไมสูงกวา พระพุทธรปู ทป่ี ระดิษฐานทีโ่ ตะ หมูบชู า การจัดโตะหมูบูชาในพิธีของราชการ (ที่ไมใชเกี่ยวกับนานาชาติ) นิยมต้ังธงชาติ และพระบรมฉายาลักษณหรือพระบรมฉายาทิสลักษณของ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว รวมกับโตะหมูบูชาเพ่ือใหครบท้ัง ๓ สถาบัน คือ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย มีหลักในการจัด คือ ตั้งโตะหมูบูชาตรงกลาง ตั้งธงชาติทางดานขวาของโตะหมู และต้ังพระบรมฉายาลักษณ หรอื พระบรมฉายาทิสลักษณทางดา นซา ยของโตะ หมู การจัดโตะหมูบ ชู า ๒. การแสดงความเคารพของผูเปนประธาน ณ ทบี่ ชู าและผรู วมพิธี เมื่อประธานในพิธีลุกจากท่ีนั่งเพื่อไปบูชาพระรัตนตรัย ผูรวมพิธียืนขึ้น เมื่อประธานเริ่มจุดเทียนธูป ผูรวมพิธีประนมมือเสมออก ประธานในพิธีจะรับเทียนชนวนและจุดเทียนเลมทางซายมือของประธานกอน จึงจุดเทียนเลมขวามือ เม่ือจุดเทียน ๒ เลมแลว จึงจุดธูป เมื่อประธานในพิธีจุดธูปเสร็จแลว จะลงน่ังคุกเขา และเตรียมกราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ ชาย นั่งคุกเขาปลายเทา ต้ัง นงั่ บนสนเทา มอื ทั้งสองวางบนหนา ขาท้ังสองขาง (ทา เทพบุตร) หญิง นั่งคุกเขาปลายเทาราบ นัง่ บนสน เทา มอื ทงั้ สองวางบนหนาขาท้งั สองขาง (ทาเทพธดิ า) ๑๐ 11
การกราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ จังหวะท่ี ๑ (อญั ชลี) ยกมือข้ึนประนมระหวางอก ปลายนวิ้ ชิดกัน ตง้ั ข้นึ แนบตวั ไมกางศอก จงั หวะที่ ๒ (วนั ทา) ยกมอื ขึ้นพรอ มกับกมศรี ษะ โดยใหป ลายน้ิวชี้จรดปลายหนา ผาก จังหวะท่ี ๓ (อภิวาท) ทอดมอื ลงกราบ ใหม ือและแขนท้ังสองขางลงพรอมกัน มือคว่ํา หางกันเล็กนอย พอใหห นา ผากจรดพืน้ ระหวา งมือได ชายและหญงิ กราบแบบเบญจางคประดิษฐ ทําสามจังหวะใหครบสามครั้ง แลวยกมือข้ึนจบโดยใหนิ้วชี้จรดหนาผาก แลวปลอยมือลง การกราบ ไมค วรใหช า หรือเร็วเกินไป เม่ือประธานกราบ ผูรวมพิธียกมือที่ประนมมือขึ้นใหน้ิวช้ีจรดหนาผาก พรอมท้ังกมศีรษะเล็กนอย การจัดทบ่ี ูชาพระรตั นตรัยสําหรับประธานในพิธีที่เปนสามัญ ไมนิยมตั้งแทนสําหรับกราบพระ แตอาจใชพรมปู กบั พ้นื ทห่ี นา โตะ หมูบชู าสําหรบั ประธานเทานน้ั เม่ือประธานบูชาพระรตั นตรัยเสรจ็ แลว จะยนื ขน้ึ ถอยหลัง ๑ กาว ยืนตรง คอมศีรษะ คารวะคร้ังเดียว ตรงโตะหมูบูชา ซึ่งถอื วาเคารพตอธงชาติและพระบรมฉายาลักษณพรอมกนั แลวใหประธานปฏิบัติเชนเดียวกันนี้ ท้งั ชายและหญิง ทง้ั ท่อี ยูในและนอกเครอื่ งแบบ การกราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ พธิ เี ปดการฝก อบรมในหองประชมุ • ประธานจดุ เทยี นธูป บูชาพระรัตนตรัย ผนู บั ถือศาสนาอ่ืนใหสาํ รวมอยูกับทนี่ ่ัง • เจา ของโครงการหรือผทู ี่ไดรับมอบหมายกลา วรายงานตอประธาน • ประธานกลา วเปดการฝกอบรม ใหโอวาทและ/หรือบรรยายพิเศษ ๑๑ 12
การถวายราชสดดุ ีพระบรมรูปรชั กาลที่ ๖ ในพิธเี ปดการฝก อบรมหลกั สตู รลูกเสอื ชอ สะอาด ๑. เคร่ืองบูชา จัดต้ังหนาพระบรมรูป ควรมีเคร่ืองทองนอยและพานสําหรับวางพวงมาลัยหรือ ชอดอกไม ถาไมมีเคร่อื งทองนอ ยใหจดั เครือ่ งบูชา ดังน้ี ๑.๑ ธูป ๑ ดอก ๑.๒ เทียน ๑ เลม ๑.๓ พานสาํ หรบั วางพวงมาลัย หรือชอดอกไม ๒. พิธีกร พิธีกรเชิญประธานในพิธีจุดเทียน จุดธูปถวายราชสักการะ ภายหลังที่ประธานจุดเทียน จดุ ธปู บชู าพระรัตนตรัยแลว ๓. ประธานในพิธี ๓.๑ เดนิ ไปยังหนาพระบรมรปู ถวายคํานับ (ตามระเบยี บสํานกั พระราชวัง) รับพวงมาลัยหรือ ชอดอกไมจากเจาหนา ทีถ่ วายไวบ นพานทีห่ นาพระบรมรูป แลว จุดเทียน จดุ ธปู ตามลําดับ ๓.๒ เสรจ็ แลวลงนงั่ คกุ เขา ประนมมอื ถวายบงั คม ๓ ครั้ง แลวลกุ ขึน้ ยืนถวายคาํ นับอกี ครงั้ หนึง่ ๓.๓ ถอยออกมาน่ังเตรียมถวายราชสดุดี กาวเทาซายไปขางหนาหนึ่งกาว คุกเขาลง ต้ังเขา ซายน่งั ลงบนสน เทาขวา มือขวาแบคว่ําวางลงบนเขาขวา แขนซายวางพาดบนเขาซายเอียงไปทางขวาเล็กนอย เมอื่ รองเพลงราชสดุดี ใหกมหนาเล็กนอยและใหเงยหนาข้ึนตามเดิมเมื่อจบเพลง (ถาถือหมวกอยูดวยใหปฏิบัติ ตามคูม ือระเบยี บแถวของสาํ นกั งานคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหงชาติ) ๔. ผเู ขารบั การฝกอบรม และแขกผรู บั เชญิ อนื่ ๆ ปฏิบตั ิ ดังน้ี ๔.๑ เมอ่ื ประธานเดนิ ไปจดุ เทียน จดุ ธูปบูชาพระบรมรปู ทกุ คนยนื ในทา ตรง ๔.๒ เม่อื ประธานลงนัง่ คกุ เขา ถวายบงั คมใหทุกคนน่งั ลงในทาเตรยี มถวายราชสดดุ ี ๔.๓ เม่ือประธานถอยมานั่งในทาเตรียมถวายราชสดุดี พิธีกรจะนําถวายราชสดุดี ใหทุกคน รองตามพรอ มกนั ๕. เมื่อจบบทถวายราชสดุดีแลว พิธีกรจะส่ังใหทุกคน “ลุก” ทุกคนลุกขึ้นยืน เมื่อประธานเดินไปน่ัง ยังทีแ่ ลว ใหทกุ คนนั่งลง หมายเหตุ • สําหรับประธานในพิธีและผูเขารับการฝกอบรมที่เปนสตรี เมื่อเวลาถวายราชสดุดี เพ่ือความเหมาะสม ใหน ่งั คุกเขาทัง้ สองขา ง มอื ทัง้ สองวางขนานกันไวบนเขาทง้ั คู • พิธีกรขนึ้ เพลงราชสดดุ ี ควรมีนาํ้ เสยี ง จังหวะที่ถูกตอ ง นุมนวล การจัดโตะหมแู ละพระบรมรปู ประธานบูชาพระรตั นตรัย ประธานถวายราชสดดุ ีพระบรมรปู ร.๖ 13 ๑๒
พธิ ีรอบเสาธงในตอนเชา ระหวา งการฝก อบรม การประชุมรอบเสาธง สําหรับการฝกอบรมหลักสูตรลูกเสือสามัญชอสะอาด ใหมีพิธีกรคนหน่ึง ซึ่งไดรับมอบหมายจากผูอํานวยการฝกเปนผูดําเนินการ และใหมีการปฏิบัติในการชักธงชาติข้ึนสูยอดเสา ตามลาํ ดับ ดังน้ี ๑. ใหพิธีกรยืนอยหู นา เสาธง หันหลงั ใหเ สาธง หา งประมาณ ๓ กาว ๒. ใหคาํ สัง่ เรียก “กอง” ใชส ญั ญาณมือเรียกแถวรูปครง่ึ วงกลม ๓. ใหหมูแรกอยูทางซายมือของผูเรียกเสมอ ทุกคนจะตองจัดแถวโดยการสะบัดหนาไปทางขวามือ ระยะเคยี งระหวางบุคคลภายในหมู ๑ ชวงศอก โดยใหมือซายทาบสะเอว และดันศอกซายใหเปนแนวเดียวกับ ลาํ ตวั ระยะเคยี งระหวางหมู ๑ ชว งแขน โดยใหรองนายหมยู กแขนซายข้ึนวัดระยะแลว เอาลง ๔. ใหหมูถัดไปเขาแถวจัดระยะเคียงตอจากหมูแรกเรียงกันไปตามลําดับจนครบทุกหมู เปนรูป ครึ่งวงกลม ใหหมูสุดทายอยูทางขวามือของผูเรียกตรงกับหมูแรก คือ รองนายหมูของหมูสุดทายจะตองยืน ตรงกับนายหมขู องหมแู รก ๕. เมื่อพิธีกรเห็นวาจัดรูปแถวเรียบรอยแลวจะสั่ง “นิ่ง” ทุกคนสะบัดหนากลับ และคนที่ยกศอกซาย มือทาบสะโพกกล็ ดมือซา ยลง ยนื อยูใ นทาตรง ระวังอยาใหวงกวา งเกนิ ไปนัก จะทาํ ใหไดย นิ เสียงพดู ไมช ดั เจน ๖. เมื่อทุกคนพรอม พิธีกรสั่ง “ตามระเบียบ - พัก” แลวส่ังกองอยูในทาตรงเสียกอน จึงส่ังใหหมู บริการเขาไปเร่ิมพิธีการชักธงชาติ ในขณะเดียวกันพิธีกรกลับไปเขาแถวกับวิทยากรอ่ืนที่เขาแถวอยูหลังเสาธง เมอื่ จะออกคําสงั่ ทุกคร้ังใหก าวไปขา งหนา ๑ กา ว สงั่ เสรจ็ ใหก ลับเขาแถวตามเดมิ ๗. นายหมบู รกิ ารหรือลูกเสือในหมูบริการรวม ๒ คน ฝากไมพลองไวกับคนถัดไป แลวว่ิงออกไปยืนหาง จากเสาธงชาติ ประมาณ ๓ กา ว ๘. ทั้งสองคนทําวันทยหัตถพรอมกัน คนทางขวามือเดินเขาไป ๒ กาว ยืนเทาชิด แกเชือกผูกเสาธง ถอยหลังกลับไปอยูท่ีเดิม แยกเชือกธงเสนที่จะชักข้ึน ใหคนอยูทางซายมือถือไว สวนธงชาติอยูที่คนขางขวา อยาใหเ สนเชือกหยอน ยืนเตรยี มพรอ ม แลวพิธกี รส่งั “กองเคารพธงชาติ วันทยา - วธุ ” ๙. ลูกเสือตามที่กําหนดในหมูบริการนํารองเพลงชาติ ลูกเสือทุกคนรองเพลงชาติ พอเร่ิมรองเพลง ใหผ ูชกั ธงคนทางซายคอ ย ๆ สาวสายเชือกใหธงขึ้นสูยอดเสาชา ๆ ใหสายเชือกตึง สวนคนขางขวาผอนสายเชือก ใหธงคอย ๆ ข้ึนไป และคุมสายเชือกใหตึงเสมอกัน ผูชักธงจะตองกะระยะวา พอเพลงชาติจะจบ กะใหระยะ ธงชาติหางจากปลายเสาประมาณ ๕๐ เซนติเมตร พอเพลงชาติจบ จึงกระตุกเชือกใหธงชาติถึงปลายเสาพอดี เสร็จแลว คนทางขวาไปผกู เชอื กใหเ รยี บรอย แลว ถอยหลงั กลับมา ๑๐. ผูชกั ธงชาติทาํ วนั ทยหตั ถพ รอ มกัน แลวกลับหลังหันวิ่งไปเขาแถวตามเดิม และรับไมพลองมาจาก ทฝี่ ากไวท าํ วันทยาวธุ พธิ กี รสัง่ “เรยี บ - อาวธุ ” ๑๑. พิธีกรสั่ง “หมูบริการนําสวดมนต” แลวสั่ง “สงบน่ิง” ลูกเสือทุกคนรวมท้ังวิทยากรยืนสงบนิ่ง ๑ นาที แลวเงยหนาขึน้ (ตามคูมอื การฝกระเบียบแถวฯ) ๑๒. พธิ กี รสงั่ “กองตามระเบียบ - พกั ” แลว พิธกี รเชิญผอู ํานวยการฝก ๑๓. ขณะทผ่ี อู ํานวยการฝกเดินออกไปหนา เสาธง พิธีกรส่ัง “กอง - ตรง”“วันทยา - วุธ” ผูอํานวยการฝก ทําวนั ทยหัตถตอบ พิธกี รสงั่ “เรียบอาวุธ - ตามระเบยี บพัก” ๑๔. ผูอํานวยการฝกกลาวปราศรัย และกลาวเปดการฝกอบรม สวนพิธีรอบเสาธงเวลาเชาระหวาง การฝกอบรม ใหดําเนินการเก่ียวกับกิจวัตรประจําวัน เชน การรายงานการตรวจ ใหโอวาทตามขั้นตอน จบแลว ๑๓ 14
พิธีกรสั่ง “กอง - ตรง” “วันทยา - วุธ” ผูอํานวยการฝกทําวันทยหัตถตอบ พิธีกรส่ัง “เรียบ - อาวุธ” “ตาม ระเบียบ - พัก” ๑๕. พธิ ีกรนดั หมายแลว สั่ง “กอง - ตรง” “กอง - แยก” หมายเหตุ ๑. กรณีที่ไมม พี ลอง ไมต อ งสั่ง “วนั ทยาวุธ” ๒. กรณีทน่ี ายหมูม ีอาวธุ คนเดียวไมต อ งสั่งวันทยาวุธ แตต วั นายหมูต อ งทําวนั ทยาวุธ พธิ รี อบเสาธงในตอนเชา ระหวางการฝก อบรม การใชค ําบอกกอนการรองเพลงสรรเสริญพระบารมี ในการฝก อบรมผูบังคับบัญชาลูกเสือและลกู เสือ ในการฝกอบรมลูกเสือหรือผูบังคับบัญชาลูกเสือ จะมีการรองเพลงสรรเสริญพระบารมีอยูเสมอ กอนจะมีการรอ งเพลงสรรเสริญพระบารมีน้ัน ควรใชค ําบอกตางกนั ดงั ตอไปน้ี ๑. ในกรณีที่มีพระบรมรูปหรือพระบรมฉายาลักษณอยูในที่ชุมนุมนั้นดวย ใหใชคําบอกวา “กองตรง ถวายคาํ นับ” ครน้ั แลว ใหหมูบรกิ ารนําขึ้นรอ งเพลงสรรเสรญิ พระบารมี ๒. ในกรณที ่ีไมมพี ระบรมรปู หรือพระบรมฉายาลักษณอยูในทชี่ มุ นุมน้ัน ใหใชคําบอกวา “ทุกคนหันหนา ไปทางทิศ…….(ที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวกําลังประทับอยู)” “กองตรง ถวายคํานับ” คร้ันแลวใหหมูบริการ นําข้นึ เพลงสรรเสรญิ พระบารมี ๓. ในกรณีผูบังคับบัญชาลูกเสือและลูกเสือมีอาวุธอยู ใหใชคําบอกวา “กองตรง วันทยาวุธ” แลวหมู บริการนําข้นึ รอ งเพลงสรรเสริญพระบารมี เม่ือจบเพลงแลว ใหใชค าํ บอกวา “กอง เรียบอาวุธ” “เลิกแถว” หรือ แลวแตกรณี ๑๔ 15
ช่ือวิชา ปฐมนเิ ทศการฝก อบรมหลักสูตรลกู เสอื สามัญชอสะอาด บทเรยี นที่ ๑ เวลา ๓๐ นาที ขอบขา ยวิชา ๑. มอบหบี อุปกรณ/การแตง กาย ๒. การใชสมดุ จดรายวชิ า ๓. แนะนาํ สถานที่ ๔. หมแู ละการเปล่ียนหนา ท่ีภายในหมู ๕. หนาที่ของหมบู รกิ าร ๖. แนวปฏิบตั ิอน่ื ๆ ท่จี ะตองปฏิบัตริ ว มกนั จดุ หมาย เพือ่ ใหลกู เสือสามัญไดทราบรายละเอยี ดและแนวปฏิบัติใหเปนไปในทางเดยี วกัน วตั ถปุ ระสงค เมือ่ จบบทเรยี นน้ีแลว ลูกเสอื สามญั สามารถ ๑. ปฏบิ ัตติ นเองตามขอตกลงรว มกันได ๒. รบั ผดิ ชอบงานประจาํ วันที่ไดรบั มอบหมายได ๓. บอกรายละเอยี ดและขน้ั ตอนของพิธเี ปด การฝกอบรมได วธิ ีสอน/กจิ กรรม บรรยาย ช้แี จงประกอบการสาธติ สื่อการสอน ๑. เอกสารประกอบการปฐมนิเทศ ๒. อปุ กรณสว นบุคคล ๓. Power Point วีดิทัศน การประเมนิ ผล ๑. วิธกี ารวดั ผล : สงั เกตพฤติกรรมในการฟงบรรยาย สาธติ และปฏิบตั ิ ๒. เครอ่ื งมือวดั ผล : แบบสังเกตพฤติกรรมในการฟงบรรยาย สาธติ และปฏิบัติ ๓. เกณฑการประเมนิ ผล : ระดบั คุณภาพดี หมายถงึ ผา น เน้ือหาวชิ า การปฏิบัติตนของลูกเสือสามัญ เพื่อท่ีจะใหการฝกอบรมเปนไปตามความตองการของคณะผูให การฝกอบรมไดอยา งดีนน้ั ขน้ึ อยูกับการช้แี จง แนะนําไดล ะเอยี ดมากนอยเพยี งใด วทิ ยากรผูท่ีจะทําหนาที่ช้ีแจง น้ัน จะตองเปนผูมีบุคลิกลักษณะท่ีนาเล่ือมใสพอสมควร มีความรูและทักษะในการบริหารงานฝกอบรม เปน อยางดี พรอ มกนั นี้จะตอ งรูจักสถานทท่ี ้งั หมดภายในคายฝก อบรมดว ย จึงจะทําใหลูกเสือสามัญปฏิบัติตนได ถูกตองครบถวน ตามความมุงหมายของคณะผูใหการฝกอบรม น่ันก็คือ “การปฐมนิเทศ” การปฐมนิเทศจะ ไดผ ลดเี พียงใดนนั้ จะทราบผลไดใ นการปฏิบตั จิ ากลูกเสือสามญั ที่เขา รับการฝก อบรมนน่ั เอง ๑๕ 16
ผทู ีจ่ ะทําหนา ทปี่ ฐมนิเทศนัน้ ควรจะตองมคี วามรู ความเขาใจและทักษะตาง ๆ ดงั น้ี • การใชสมุดจดวชิ า • การจดั หมู • การปฏิบตั ขิ องผูเขา รบั การฝกอบรมในระหวางการฝกอบรม • การจัดเตรียมสถานท่ี • การรกั ษาเวลา • ขอหามตาง ๆ ในการฝก อบรม • การรกั ษาพยาบาล • วิธีดาํ เนนิ การฝกอบรม • หนา ทหี่ มบู รกิ าร • การวดั ผลหรือการประเมินผล • ฯลฯ ๑. การจัดหีบอปุ กรณ หีบอุปกรณเปนเครื่องมือที่สําคัญของหมูที่จะชวยใหการฝกอบรมบรรลุวัตถุประสงค ท่ีกลอง/หีบ ดา นนอกเขียนชือ่ หมูข องลกู เสือสามัญชอสะอาด ที่กลอง/หีบดา นในตดิ รายการอุปกรณ อปุ กรณควรมีสิ่งเหลาน้ี จดั ไวลวงหนากอ นเปดการฝกอบรม ดังนี้ • ผา ผูกคอ • เคร่ืองหมายหมู • เครอ่ื งหมายตาํ แหนง นายหมู และรองนายหมู • เคร่อื งหมายตําแหนงพลาธิการ • ปา ยช่ือ • เข็มกลดั ซอนปลาย • เข็มเย็บผาพรอมดา ย • ไมบรรทัด • สเี มจิก • สมุดจดบนั ทึกของผเู ขารับการฝก อบรม • กรรไกร • คัตเตอร • อุปกรณใชฝ ก อบรมอื่นสาํ หรบั การฝก อบรม ๒. การแตง กายในการฝกอบรมหลกั สตู รลูกเสอื สามญั ชอสะอาด ผเู ขารบั การฝก อบรม ๒.๑ แตงเครอ่ื งแบบลูกเสือ ตามประเภทลูกเสอื สาํ หรับการฝกอบรม ๒.๒ ผา ผูกคอ ใชผาผกู คอสําหรับการฝกอบรม ๒.๓ หมวก การฝก อบรมหลกั สูตรลูกเสือสามญั ชอ สะอาด สวมหมวกปกกวา ง ๑๖ 17
๒.๔ ปา ยช่ือ ผูเขารับการฝกอบรมทุกคนตองติดปายช่ือที่เหนือกระเปาขางขวา ปายชื่อเปนกระดาษแข็งสีอะไรก็ได ใหมีขนาดกวางประมาณ ๔ - ๕ ๒.๕ เครื่องหมายหมู ซม. ยาว ๘ - ๙ ซม. เขียนชื่อตัว ชื่อสกุล บรรทัดบน ชื่อหมู/กลุม ๒.๖ เครอ่ื งหมายนายหมู ท่ีบรรทัดลางดวยขนาดที่มองเห็นชัดเจน หุมดวยพลาสติกแข็ง ๒.๗ เครอ่ื งหมายรองนายหมู ใชตดิ ท่ีหนา อก เหนอื กระเปาเสื้อขา งขวา ใชอนุโลมตามเคร่ืองแบบลูกเสือตามกฎกระทรวง ติดแขนซาย ประเภทสามัญใชรบิ บิน้ สีเปนแถบยาว ใชแถบผาสีขาว กวาง ๑.๕ ซม. นายหมูใช ๒ แถบ ยาวตามกระเปา รูปสีเ่ หลยี่ มผนื ผา ขางซาย ใชแ ถบผา สีขาว กวาง ๑.๕ ซม. รองนายหมูใช ๑ แถบ ยาวตามกระเปา รูปส่เี หล่ียมผืนผา ขา งซาย ๓. โอกาสในการแตงกาย ผเู ขา รบั การฝก อบรมแตงเครอ่ื งแบบครบ คอื ก. ในพิธเี ปด - ปด การฝก อบรม ข. ในพธิ ีประชุมรอบเสาธง (ตอนเชา) และพิธชี ักธงชาตลิ งเวลา ๑๘.๐๐ น. ค. เมอ่ื ไดร ับอนญุ าตใหอ อกไปนอกบรเิ วณคายฝก อบรม (เพ่อื ธรุ กิจที่จําเปน ) ง. เมือ่ ผอู ํานวยการฝกอบรมจะนัดหมายเปน กรณีพเิ ศษ แตง กายอยา งอ่ืน ๑. แตงกายลําลอง คือ การแตงกายสุภาพ ใชเส้ือมีแขน ประกอบดวยหมวก ผาผูกคอ เครื่องหมายหมู เครอ่ื งหมายนายหมู รองนายหมู พลาธิการ และปายชอ่ื (หา มสวมรองเทา แตะ) ๒. แตงกายตามสบาย คือ การแตงกายสุภาพ (ใชเสื้อมีแขน - หามสวมรองเทาแตะ) แตไมตองมีหมวก ผาผูกคอ สวนเคร่ืองหมายอ่ืน ๆ ควรติดเพ่ือจะไดทราบหมู และหนาท่ี โอกาสท่ีจะแตงกายตามสบาย เปน การเรียนตอนกลางคนื หรอื เม่อื เลกิ จากฝก อบรมประจาํ วนั แลว ๔. การใชส มุดจดวิชา บอกใหทราบถึงการฝก อบรม เปนตนวา หนาที่ ๑ การฝก อบรมหลกั สูตรลูกเสือสามญั ชอ สะอาด รุนที่……………… ระหวา งวนั ท่ี………………… หนา ที่ ๒ ณ คา ย…………………………………….. หนาที่ ๓ รายช่ือคณะผูใหการฝกอบรม เขียนเย้ืองไปทางซายเพื่อจะเหลือดานขวาของ หนาที่ ๔ หนากระดาษไวส าํ หรบั ขอลายเซน็ หนา ท่ี ๕ รายชอื่ ผเู ขา รับการฝกอบรมในหมู ปฏบิ ัติเชนเดยี วกบั หนา ที่ ๒ หนา ที่ ๖ ขอความสาํ คัญของประธานผูกลาวเปด หรือผรู ายงานทีเ่ ปนใจความสําคัญ ตารางการฝก อบรม เปนหนาที่ของผูเขารับการฝกอบรมจะตองบันทึกเกี่ยวกับคําบรรยายของผูบรรยาย แตล ะวิชา ควรจะมรี ูปแบบ ดงั นี้ ๑๗ 18
หัวขอบรรยาย • ผูบ รรยายคือใคร • วัน/เดือน/ป ท่ีบรรยาย ควรเขียนที่มุมทางซายแตละหนา ตอจากน้ันแตละบรรทัดควรมีหัวขอยอย ลงไปตามลําดบั • สมุดโนตวิชาเหมือนกระจกเงาของแตละคน วันสุดทายวิทยากรประจําหมูมีหนาท่ีตรวจและให ขอ คดิ เห็นในสมุดของผเู ขา รับการฝก อบรม • ปกหลังดานในสมุดของผูเขารับการฝกอบรม กําหนดใหมีการสอบในเรื่องคําปฏิญาณและกฎของ ลูกเสือ การสเกตภาพประจําวนั ขอควรจาํ ของผูเขา รบั การฝกอบรม หรือส่ิงทค่ี วรนาํ ไปปฏิบตั ิ ๕. การจดั หมู ผูเขารับการฝกอบรมทุกคน ใชผาผูกคอของการฝกอบรมตามท่ีกําหนดและติดเครื่องหมายประจําหมู นอกจากนี้ ผูอ าํ นวยการฝกอบรมจะเปน ผกู ําหนดใหมีการแตง กายแบบลาํ ลอง ตามโอกาสอันสมควร อัตรากําลังของหมูเปนไปตามขอบังคับคณะลูกเสือแหงชาติวาดวยการปกครอง หลักสูตรและวิชา พเิ ศษ (หมลู กู เสอื สามญั ๖ - ๘ คน) เวลา ๑๒.๐๐ น. เปลี่ยนหนาท่ีภายในหมู เพ่ือทุกคนจะเรียนรูความรับผิดชอบภายในหมูระหวาง การฝกอบรม ๖. การปฏบิ ตั ขิ องผเู ขารบั การฝกอบรมในระหวางการฝกอบรม เวลา ๐๕.๓๐ น. ต่นื ทาํ ภารกิจสว นตัว ออกกําลงั กาย เวลา ๐๗.๐๐ น. รบั ประทานอาหาร เวลา ๐๗.๓๐ น. รบั การตรวจ เวลา ๐๘.๐๐ น. ประชุมรอบเสาธง รบั ฟง รายงานการตรวจ การเลน เพื่อสุขภาพ เวลา ๐๙.๐๐ น. การฝกอบรม/กิจกรรม เวลา ๑๒.๐๐ น. รบั ประทานอาหารกลางวนั เวลา ๑๓.๐๐ น. การฝก อบรม/กจิ กรรม เวลา ๑๘.๐๐ น. ชกั ธงลง รบั ประทานอาหารเย็น เวลา ๑๙.๐๐ น. การฝก อบรม/กิจกรรม เวลา ๒๑.๓๐ น. สวดมนต ดบั ไฟ นอน ๗. การเตรียมจดั สถานที่กินอยูหลบั นอน เปน ไปตามท่ผี ูอ ํานวยการฝกกําหนด ๘. ขอ ไมค วรปฏิบัติ ไมสูบบุหรี่ระหวางเวลาการบรรยายและการปฏิบัติกิจกรรม ไมดื่มของเมาในระหวางการฝกอบรม ไมมอี าวุธหรอื ของผดิ กฎหมายเขา มาในสถานทฝ่ี ก อบรม ๙. การตรงตอ เวลาและการรกั ษาความสะอาด เปนไปตามตารางการฝก อบรมและขอกําหนด ๑๐. การรักษาพยาบาล เปนหนาที่ของผูเขารับการฝกอบรมจะตองปฏิบัติและรักษาตัวเอง และคายฝกอบรมจะตองจัด เจาหนาท่ีฝายบรกิ ารและใหค วามสะดวกตลอดเวลาการฝกอบรม เพ่อื ใหเกดิ ความปลอดภยั และสบายใจ ๑๘ 19
๑๑. หนาท่ีหมูบริการ ใหเปนไปตามขอกําหนดเพื่อความเหมาะสมแตละสถานท่ีในการฝกอบรม โดยจะกําหนดหมูบริการ ประจําวนั และหนา ท่ีของหมบู รกิ ารแตละวนั จะสิน้ สดุ เวลา ๑๘.๐๐ น. หมบู รกิ ารมหี นา ท่ใี นการปฏิบัติ ดังตอไปน้ี ๑๑.๑ การเตรยี มและชกั ธงชาตขิ น้ึ สยู อดเสาในตอนเชา เวลา ๐๘.๐๐ น. และชักธงลงเวลา ๑๘.๐๐ น. การชักธงขึ้นและชกั ธงลง ใหปฏิบตั ติ ามขอ บังคบั คณะลูกเสอื แหงชาติ ๑๑.๒ การทําความสะอาดสถานทท่ี ่ใี ชร ว มกัน เชน หองนา้ํ หองสว ม หอ งเรียน บรเิ วณรอบเสาธง ๑๑.๓ การจดั สถานท่ชี มุ นุมรอบกองไฟ การเตรยี มสถานที่ ทําพวงมาลัย แจกันปา การทําความสะอาด หลังการชมุ นุมรอบกองไฟ ๑๑.๔ การชวยเหลอื จดั อุปกรณ เตรียมอปุ กรณทจ่ี ะใชในการฝก อบรมตามที่วิทยากรกําหนด ๑๑.๕ หนาท่อี ่นื ใดท่ไี ดรับมอบหมาย ๑๒. แนวปฏบิ ตั ิเมือ่ วทิ ยากรเขา - ออก ในการใหค วามรู ๑๒.๑ เมื่อวิทยากรเขาบรรยายแตละวิชา ใหผูเขารับการฝกอบรมยืนตรง แสดงความเคารพ (วันทยหตั ถ) พรอ มกลา วคําวา “สวสั ดคี รบั /คะ ” เอามือลง และนงั่ ลงทีเ่ ดิม ๑๒.๒ เม่ือวิทยากรจบคําบรรยายแตละรายวิชา ใหผูเขารับการฝกอบรมยืนตรง แสดงความเคารพ (วนั ทยหตั ถ) พรอ มกลาวคาํ วา “ขอบคณุ ครับ/คะ” เอามือลงและน่ังลงทเี่ ดมิ ๑๓. การรกั ษาส่ิงของมีคา ขอใหแตละหมูนําไปฝากที่วิทยากรประจําหมู และ/หรือ หากคายฝกอบรมมีสถานท่ีรับฝากของมีคา ที่ปลอดภัย ใหนําไปฝากไว ณ ท่ีนั้น ท้ังนี้ เม่ือเกิดการสูญหาย เพ่ือนสมาชิกผูเขารับการฝกอบรมจะเกิด ความไมส บายใจ ๑๔. กิจกรรมยามวา ง (SPARE TIME ACTIVITY) เปนท่ียอมรบั กันวา กิจกรรมยามวา งเปนอปุ กรณในการฝกอบรมอยางไดผลดี เพราะวา ๑๔.๑ กิจกรรมยามวางชวยใหผูอํานวยการฝกอบรมสามารถประเมินผลความสามารถของผูเขารับ การฝกอบรมวาไดรบั ความรูมากนอ ยเพยี งไร หากเหน็ วายงั มีอะไรบกพรอง ควรจะสอนอะไรเพมิ่ เติมให ๑๔.๒ ฝายผูเขารับการฝกอบรมเอง ก็ปรารถนาจะทดสอบความรูของตนวาไดรับความรูไปมากนอย เพียงไร และมโี อกาสท่ีจะเสาะหาความรู ความเขาใจจากวิทยากรในประเดน็ ที่ตนเองยังไมเ ขา ใจ ๑๔.๓ กิจกรรมยามวาง เปนกิจกรรมหนึ่งที่จะทําใหคณะผูใหการฝกอบรมและผูเขารับการฝกอบรม ปรับตัวเขาหากัน มีสัมพันธภาพที่ดีตอกัน มีการหารือในการแกปญหาอ่ืน ๆ ทําใหเกิดความสนิทสนมกัน มากยิง่ ขนึ้ ๑๔.๔ ควรใหมีระยะเวลาเพียงพอที่ทุกคนจะศึกษาหาความรู ทําความเขาใจกับกิจกรรมยามวางท่ี มอบหมาย และนดั หมายใหทําการทดสอบตามกาํ หนด ขอควรระลึกถึงมีวา เมื่อใดใหกิจกรรมยามวางแกผูเขารับการฝกอบรมไปทําแลว ควรใหมีระยะเวลา เพียงพอที่ทุกคนจะศึกษาหาความรู ทําความเขาใจกับกิจกรรมยามวางที่ใหไปกอน แลวจึงนัดหมายใหมาทํา การทดสอบ การทํากิจกรรมยามวางน้ัน เปนเร่ืองของผูเขารับการฝกอบรมแตละคนท่ีจะไปศึกษาหาความชํานาญ เพมิ่ เติม ถาสงสยั จะถามหรอื ขอคําแนะนําจากเพือ่ นสมาชิกหรือวทิ ยากร ๑๙ 20
กิจกรรมยามวา ง อาจจัดใหมีในเร่ือง ตอ ไปน้ี ๑. คําปฏญิ าณและกฎของลกู เสือ ๒. การสเกตภาพ ๓. กิจกรรมหรือทกั ษะอยา งอ่ืนท่ีผูอาํ นวยการฝกจะเห็นสมควร ๑๕. การวัดผลหรือประเมินผลในระหวางการฝกอบรม ผทู ี่เขารับการฝกอบรมผานหรอื ไมผ านการฝกอบรม พจิ ารณาจากสงิ่ ตอไปน้ี ๑๕.๑ ผูเขารับการฝกอบรมจะขาดการฝกอบรมไมเกิน ๓ ช่ัวโมง และตองไดรับอนุญาตจาก ผูอํานวยการฝกอบรมเปนผูพิจารณาเปนราย ๆ โดยจัดทําบันทึกขออนุญาตเปนลายลักษณอักษรผานวิทยากร ประจาํ หมู ๑๕.๒ ระบบหมู ๑๕.๓ ความต้ังใจและสนใจในการเขารว มกจิ กรรมในระหวางการฝก อบรม ๑๕.๔ การสอบกจิ กรรมยามวาง ๑๕.๕ สมดุ จดรายวชิ า ๑๕.๖ ผูอํานวยการฝกอบรม เปนผูประเมินจากการสังเกตพิจารณาของวิทยากรประจําหมู และ วิทยากรอ่นื ๆ ความต้ังใจและสนใจในการเขารว มกจิ กรรม ๒๐ 21
หมู................................. แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการฟงบรรยาย คุณภาพการปฏบิ ัติ ลําดับ พฤตกิ รรม ๓๒๑ ๑ มคี วามกระตือรือรน ใหความสนใจในการฟงบรรยาย ๒ มีสวนรวมในการสาธิตและปฏิบตั ิ รวม ลงชือ่ ..............................................ผปู ระเมนิ (...............................................) เกณฑการใหค ะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤติกรรมอยางสม่ําเสมอ เทากับ ดี ให ๓ คะแนน ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมบอยครั้ง เทา กับ พอใช ให ๒ คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤตกิ รรมบางคร้ังหรอื นอยคร้ัง เทากับ ปรับปรุง ให ๑ คะแนน เกณฑการตัดสินคณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดับคณุ ภาพ ๕ – ๖ ดี ๓ – ๔ พอใช ๒ ปรับปรงุ ๒๑ 22
ชื่อวิชา วัตถุประสงคของการฝกอบรมหลกั สตู รลกู เสอื สามญั ชอสะอาด บทเรียนที่ ๒ เวลา ๓๐ นาที ขอบขา ยวิชา ผูอํานวยการฝก อบรมกลา วตอนรับ และแนะนําใหรจู กั คณะผูใหการฝกอบรม อธิบายถึงวิธีการตอนรับ ของคณะวิทยากร การดําเนินงาน พรอมท้ังระบุวัตถุประสงคของการฝกอบรมหลักสูตรลูกเสือสามัญชอสะอาด อยา งชดั เจน จดุ หมาย เพ่ือใหลูกเสือสามัญรู เขาใจ ปฏิบัติตามวัตถุประสงคและวิธีการฝกอบรม นําความรู แนวคิด ทัศนคติ การอยรู วมกนั ในสังคมไปปฏบิ ตั ใิ นชีวิตประจําวนั อยางมคี วามสุข เกิดคุณธรรมความดี ความซ่ือสัตยสุจริต และ มีความรูสกึ ทดี่ ตี อ การฝกอบรมหลักสตู รลกู เสอื สามัญชอสะอาด วตั ถปุ ระสงค เม่ือจบบทเรยี นน้ีแลว ลกู เสือสามญั สามารถ ๑. อธิบายถึงความอบอุน มีความรูสึกท่ีดีตอการตอนรับจากคณะวิทยากรและพบกับวิทยากรประจํา หมูได ๒. บรรยายวัตถุประสงคของการฝกอบรมหลกั สตู รลูกเสือสามัญชอ สะอาดได ๓. บรรยายถึงวธิ ีการจัดฝกอบรมหลกั สตู รลูกเสือสามญั ชอสะอาดได วิธสี อน/กิจกรรม บรรยายประกอบสอ่ื ภาพนิ่ง เก่ยี วกับวัตถปุ ระสงคข องการฝกอบรมหลกั สตู รลูกเสอื สามัญชอ สะอาด สอ่ื การสอน ส่อื ภาพน่ิงประกอบการบรรยายวัตถุประสงคหลักสตู รลูกเสือสามัญชอ สะอาด การประเมนิ ผล ๑. วิธีการวดั ผล : สังเกตพฤติกรรมในการฟงบรรยาย ๒. เครอ่ื งมอื วดั ผล : แบบสังเกตพฤติกรรมในการฟงบรรยาย ๓. เกณฑการประเมนิ ผล : ระดับคณุ ภาพดหี มายถึง ผาน เนอ้ื หา ความประทับใจคร้ังแรกเปนเร่ืองสําคัญ ทุกส่ิงทุกอยางควรเตรียมใหพรอมเสร็จ เพ่ือวาคณะผูให การฝก อบรมจะไดวางทําการตอนรับลกู เสอื สามญั ทจ่ี ะเขารบั การฝก อบรม เมื่อลูกเสือสามัญมาถึง ควรไปลงทะเบียนรายงานตัว รับเอกสาร แตงเครื่องแบบลูกเสือใหเรียบรอย จัดแบงออกเปนหมู วิทยากรประจําหมูควรแนะนําใหสมาชิกในหมูทุกคนไดรูจักเม่ือมาถึง ถาสมาชิกแตละคน ในหมไู ดรูจ ักกนั โดยเรว็ ท่สี ดุ แลว จะชวยใหลดความประหมา ความไมคุนเคยจะหมดไป วิทยากรควรอธิบายถึง สถานท่ีท่ีใชในการฝกอบรมตาง ๆ ใหสมาชิกทราบดวย วิทยากรประจําหมูอาจแนะนําใหดูหนังสือ คูมือ แผนภมู ิ ฯลฯ ทแ่ี สดงไว ๒๒ 23
จงเรมิ่ งานใหตรงเวลาท่ีกําหนดไว ผอู าํ นวยการฝกอบรมควรทาํ ดังนี้ ๑. กลา วคาํ ปราศรยั ตอนรับ ๒. แนะนาํ คณะวิทยากร ๓. ชี้แจงวตั ถุประสงคของการฝก อบรม ๔. อธบิ ายวิธกี ารทีจ่ ะใชในการฝกอบรม ๕. อธิบายวิธกี ารบรหิ ารจดั การในการฝกอบรม ๖. อธิบายถงึ วิธกี ารประเมินผลในการฝกอบรม การกลาวตอนรับแสดงความรูสึกอยางจริงใจ เปรียบเสมือนลูกเสือสามัญและคณะวิทยากรอยูรวมกัน เหมอื นญาตพิ นี่ อ ง เหมอื นเพื่อนสนทิ ทาํ ใหการอยรู วมกนั ระหวางการฝก อบรมมคี วามสุข ผูอํานวยการฝกอบรมควรกลาวดวยวา ลูกเสือสามัญแตละคนมีความรู มีทักษะและประสบการณ ท่ีจะไดรับจากการฝกอบรมคร้ังนี้ดวย ฉะน้ัน ขอใหลูกเสือสามัญทุกคนเห็นวาการฝกอบรมครั้งนี้ เปนการแลกเปลย่ี นความรู และประสบการณซ ่ึงกันและกัน การฝกอบรมหลักสูตรลูกเสือสามัญชอสะอาดอาจประสบปญหาความยุงยากบาง เพราะวาลูกเสือ สามัญยังมิไดรูจักคุนเคยกัน จึงเสนอแนะใหใชเวลาเล็กนอยกอนเร่ิมบทเรียน เพื่อวิทยากรประจําหมูจะได แนะนาํ สมาชกิ ไดรจู ักกันและกนั ผอู ํานวยการฝกอบรมกลา วคําปราศรยั ตอ นรบั และชแ้ี จงวัตถุประสงค ๒๓ 24
แบบสังเกตพฤติกรรมการฟงบรรยาย หมู............................... ลาํ ดบั พฤตกิ รรม คณุ ภาพการปฏบิ ตั ิ ๓๒๑ ๑ มคี วามกระตือรอื รนใหความสนใจในการฟง บรรยาย ๒ มีสวนรวมในการแสดงความคิดเห็น รวม ลงชอื่ ..............................................ผูประเมิน (...............................................) เกณฑการใหค ะแนน ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤตกิ รรมอยางสมํ่าเสมอ เทากับ ดี ให ๓ คะแนน ปฏิบัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบอยครงั้ เทากับ พอใช ให ๒ คะแนน ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤตกิ รรมบางคร้ังหรอื นอยครง้ั เทากับ ปรับปรุง ให ๑ คะแนน เกณฑก ารตดั สินคุณภาพ ชว งคะแนน ระดับคุณภาพ ๕ - ๖ ดี ๓ - ๔ พอใช ๒ ปรบั ปรงุ ๒๔ 25
ช่อื วิชา ลูกเสอื กับการเปด ดวงตาใหมอยางมคี วามสุข บทเรียนท่ี ๓ เวลา ๖๐ นาที ขอบขา ยรายวิชา รปู แบบการจดั กิจกรรมกลมุ สัมพันธ กจิ กรรม วัตถุประสงค ละลายพฤติกรรม เพือ่ สรางบรรยากาศใหเกดิ ความสนุกสนาน ความเปน กนั เอง ความประทับใจ (Ice Break) กระบวนการกลมุ เพ่อื สรางกระบวนการทํางานรวมกนั เปน กลมุ (Group Process) การสรางทมี งานและ เพอ่ื สรางทีมงานใหเกดิ การยอมรบั ซงึ่ กนั และกัน การปลกุ พลงั ดงึ ศกั ยภาพของ การทํางานเปนทมี แตล ะคนท่เี ปน สมาชิกในทีม เปนการเตรียมความพรอมและทาํ ใหส มาชกิ ในทีม (Team Building and มโี อกาสปฏิสัมพนั ธกัน Team Work) เพื่อใหเกดิ การยอมรับความแตกตางการอยรู วมกนั พฒั นาทางดา นศักยภาพ ความกลา แสดงออก เปด ใจยอมรบั ซึ่งกันและกัน เกดิ สัมพันธภาพท่ีดตี อ การพัฒนาศกั ยภาพ เพ่อื นรว มงาน (Golden chain development) จุดหมาย เพื่อใหลูกเสอื สามัญสามารถสรางความสัมพันธแ ละพฒั นาทางดา นศักยภาพระหวางกันได วตั ถปุ ระสงค เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว ลูกเสือสามัญสามารถสรางความสัมพันธและอยูรวมกันในคายลูกเสือหลักสูตร ลกู เสอื สามญั ชอ สะอาดอยางมคี วามสุข วิธีสอน/กจิ กรรม ๑. นําเขาสูบทเรียนโดยใชเพลงท่ีสนุกสนานตาง ๆ เพ่ือกระตุนใหมีความพรอมที่จะปฏิบัติกิจกรรม ตอไป ๒. จัดกิจกรรมกลุมสัมพันธเพ่ือสรางความคุนเคย โดยใชเพลง เกม การจับกลุมสนทนา ซักถามขอมูล สวนตวั ซงึ่ กันและกนั ๓. เพลงหรือเกมที่ใช ควรใหผเู ขารบั การฝกอบรมเปล่ยี นพฤติกรรม ดังน้ี • มีการเคล่ือนไหวอวัยวะของรางกายใหม ีความสัมพนั ธกัน • เนน ความสนกุ สนานเพลดิ เพลิน • มกี ารทาํ งานรวมกันเปนทีม • มปี ฏสิ ัมพันธค วามเปน มติ รไมตรีตอกนั ๔. อภปิ รายสรุปสิง่ ทไ่ี ดจากการเขารวมกิจกรรมกลุมสัมพันธ ๒๕ 26
สอ่ื การสอน ๑. เคร่ืองเสียง ๒. เครอ่ื งดนตรี เชน กลอง ฉิ่ง ฉาบ กรับ ฯลฯ ๓. เพลง เกม ๔. ใบความรูท่ี ๑ เร่ือง กลุมสัมพันธ การประเมินผล ๑. วิธกี ารวดั ผล : สังเกตพฤติกรรมในการเขา รวมกิจกรรมกลุมสัมพนั ธ ๒. เคร่ืองมอื วัดผล : แบบสังเกตพฤตกิ รรมในการเขารว มกิจกรรมกลุมสัมพนั ธ ๓. เกณฑก ารประเมินผล : ระดบั คณุ ภาพดี หมายถงึ ผาน เนอ้ื หาวิชา กลมุ สมั พนั ธ ๒๖ 27
ใบความรูท่ี ๑ เรื่อง กลุมสัมพันธ กจิ กรรมที่ ๑ ปรบมือเปน จงั หวะ อปุ กรณ ไมมี กระบวนการ ๑. วทิ ยากรใหผ เู ขา รับการฝก อบรมปรบมือโดยสาธติ ประกอบทา ทาง เชน • ปรบมอื ๑ ครั้ง ใชม ือทาํ รปู ปนยงิ ๔ ทิศ • ปรบมือ ๒ ครง้ั ใชม ือทาํ รูปปนยิง ๔ ทศิ • ปรบมือ ๓ คร้ัง ใชม ือทาํ รูปปนยงิ ๔ ทศิ • ปรบมอื ทาํ ตอเน่ือง คือ ปรบมือ ๑ ครัง้ ยิง ปรบมอื ๒ คร้ัง ยิง ปรบมือ ๓ คร้งั ยงิ ๒. วิทยากรใหผเู ขารบั การฝก อบรมปรบมือ ๑ ครั้ง ฝก ปรบมือเปน จงั หวะตอ เน่ือง เชน ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๓. วิทยากรรอ งเพลงและทาํ ทาทางประกอบเพลง แลว ใหผูเขา รับการฝกอบรมทําตาม (ออกเสยี งดัง ๆ) ตวั อยา งเพลง เพลง ตบมอื ตบมือ ๕ คร้ัง ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ตบใหดังกวานี้ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ตบใหมอีกที ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ตบอยูกับที่ ดงั เดมิ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ตบไปทางซาย ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ แลว ยา ยไปทางขวา ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ตบไปขางหนา ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ แลว สง เสียงฮาดงั ดัง ฮา ฮา ฮา ฮา ฮา เพลง เจอะกัน เม่อื เรามาเจอะกนั ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ถามวาไปไหนมา ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ จับมือซายขวา ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ โบกมือ ลาสวัสดี ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ขอ เสนอแนะ วทิ ยากรนาํ กจิ กรรมปรบมือในรูปแบบอ่ืน ๆ ได เชน ยกมือขึ้นปรบมือเร็ว ลดมือลงปรบมือชาลง หรือ การกระทืบเทา หรอื การหยกั ไหล กิจกรรมที่ ๒ ใครช่อื อะไร อุปกรณ รายช่ือสมาชกิ ทุกคน กระบวนการ ๑. วิทยากรอานรายชื่อสมาชิก และใหยืนข้ึนแสดงตัวทีละคนจนหมดทุกคน แลวใหปดปายช่ือท่ีต้ัง บนโตะ (ถามี) ๒. วิทยากรเชญิ สมาชกิ หมายเลข ๑ เอย ชอื่ สมาชิก ๑ คน และผทู ี่ไดร ับการเรียกชอื่ ยนื แสดงตวั อกี ครั้ง ๓. สมาชิกที่ไดรับการเรียกช่ือ ก็จะเรียกช่ือคนตอไป ดําเนินเชนนี้ตอไปเรื่อย ๆ โดยไมมีการซ้ําคน วิทยากรจะคอยขีดหมายเลขบนผังที่นัง่ ออกทีละคนจนหมด ๔. ในกรณีท่ีจําช่อื ไมได เรยี กไมถกู ใหถามช่อื บุคคลน้ันแลว แนะนาํ ตวั ขอ เสนอแนะ วิทยากรนํากิจกรรมในรปู แบบอืน่ ๆ ได เชน จับคูถามช่ือ ถาม...อ่ืน ๆ หรือทําตอเนื่อง จับมากกวา ๒ คน กไ็ ด เชน จับ ๓ คน จับ ๔ คน .... ๒๗ 28
กจิ กรรมท่ี ๓ แจคพอตคนโชคดี อุปกรณ สลากช่อื สมาชิกใสในกลองหรือกระปอง กระบวนการ ๑. วิทยากรช้ีแจงใหสมาชกิ ทราบวาในกระปองมีสลากชื่อของสมาชิกทุกคน วิทยากรเร่ิมหยิบสลาก ๑ คนท่ีหยิบไดตองแสดงกิจกรรมอยางหน่ึงใหสมาชิกชม เชน รองเพลง เลานิทาน ถาทําไมไดหรือผานใหหยอด เหรยี ญ ๑ บาท ลงในกระปอ งแลว สง คนตอ ไป และปฏิบัตเิ ชนเดียวกบั คนที่ ๑ ๒. เม่ือสมาชิกเขาใจดีแลววิทยากรเร่ิมดําเนินการไปเรื่อย ๆ จํานวนก่ีคนก็ไดตามความเหมาะสม คนสุดทา ยจะไดร ับเงนิ ท้ังหมดท่อี ยูใ นกระปอง ขอเสนอแนะ วิทยากรนํากิจกรรมในรูปแบบอื่น ๆ ได เชน เขียนขอความลงในกระดาษ A4 ใหรองเพลง ทําทา เลียนแบบสัตว ....... กจิ กรรมที่ ๔ ผูกเชือกสัมพันธ อปุ กรณ เชือกฟางยาวประมาณ ๑ ฟุต จาํ นวนเทาสมาชิก กระบวนการ ๑. วิทยากรกลาวนําเก่ยี วกบั การตองการทดสอบพลังกลุม โดยจะมอบงานใหทํา ๑ ช้ิน ใหสมาชิกของ กลมุ ประมาณวา จะใชเวลากี่นาที โดยไมบอกวาจะทําอะไร ๒. วิทยากรแจกเชอื กคนละ ๑ เสน ๓. วิทยากรช้ีแจงกติกาวาเม่ือเริ่มจับเวลา ใหทุกคนนําเชือกของตนเองตอกับเชือกของคนอื่นจนกลาย เปน เสน เดียวกนั และจะตอ งดึงไมห ลุด ๔. เมือ่ เสรจ็ วทิ ยากรจบั เวลาและแจงผล ๕. วิทยากรทดสอบดึงรอยตอ แตละเสนวาหลุดหรอื ไม ถา หลุดลบเวลาตําแหนง ละ ๑ วินาที ๖. วิทยากรเปดโอกาสใหสมาชิกอภิปรายในประเด็นที่วา “งานของเราจะเสร็จส้ินอยางเรียบรอยและ รวดเร็วเพราะเหตุใด” ๗. วิทยากรใหขอคิดเพิ่มเติมเก่ียวกับความสามัคคี ปริมาณและคุณภาพ การมอบหมายงานท่ีแจง จุดประสงคช ัดเจน ขอ เสนอแนะ วิทยากรนํากิจกรรมในรูปแบบอื่น ๆ เชน การพับแขนเสื้อขางซายของทุกคน โดยเร่ิมที่คนทายแถว ไมต องพบั แขนเสอ้ื ใหพ บั แขนเสือ้ ของคนท่อี ยทู างขวา พับตอ ๆ กนั ไปจนถึงคนหัวแถว ครบแลว น่งั ลง ๒๘ 29
กจิ กรรมท่ี ๕ ใครเฉยี บ อุปกรณ ไมมี กระบวนการ ๑. วทิ ยากรแบง สมาชิกออกเปน ๒ กลมุ เทา ๆ กัน ๒. เชิญสมาชิกออกมาทีละคูสลับกันถามปญหาอะไรเอย อีกฝายจะตองตอบ เชน ตัวยอ ตัวเต็มอะไร อะไรตรงขา มอะไร สิ่งนัน้ สอี ะไร ฯลฯ ๓. วิทยากรคอยใหคะแนนฝายไหนไดแ ตมสูงกวา กจ็ ะชนะ ๔. วิทยากรเปดอภปิ รายกิจกรรมน้ใี หแงคิดอะไร ๕. วิทยากรเสริมเนนเรื่องความตน่ื ตวั อยูเสมอ การแกปญหาเฉพาะหนา ยิ่งฝกยิ่งแกรง ขอเสนอแนะ วิทยากรนํากิจกรรมในรูปแบบอื่น ๆ เชน จับคู หันหนาหากัน ย่ืนมือซายหงาย มือขวาคว่ํา เม่ือ วิทยากรบอกชื่อกลุม เครื่องครัว ใหผูเขารับการฝกอบรมคนแรกพูดเครื่องครัว เชน หมอ พรอมตีฝามือคน ท่ี ๒ คนท่ี ๒ พูด เชน กระทะ พรอมตีฝามือคนที่ ๑ ทําสลับไปเร่ือย จนวิทยากรเปานกหวีด ใครยังไมพูด ใหรางวัลทําทาทาง หมายเหตุ ๑. ตัวอยางกิจกรรมรวบรวมจากหนังสือ ๑๐๑ กิจกรรมประกอบการฝกอบรมของอาจารยอนุกูล เย่ยี งพฤกษาวลั ย ๒. ผูดําเนินการกิจกรรมกลุมสัมพันธสามารถเลือกกิจกรรมท่ีสอดคลองกับเน้ือหาวิชาตาม ความเหมาะสม ๒๙ 30
แบบประเมนิ การปฏบิ ัติกิจกรรม ช่ือวิชา กลุมสัมพันธ หมู............................... ขอ รายการประเมนิ ระดบั คณุ ภาพ ๓ ๒๑ ๑ มกี ารทํางานเปนทีม ๒ มีความกระตือรอื รน ๓ มีปฏสิ มั พนั ธค วามเปนมติ รไมตรตี อกัน รวม ลงช่ือ................................................. (..................................................) ผกู ํากบั ลูกเสือ เกณฑก ารประเมินผลงานกลมุ หวั ขอที่ประเมิน ดี (๓) ระดับคุณภาพ/คะแนน ปรับปรุง (๑) ๑. มีการทํางานเปนทีม สมาชกิ ทกุ คนมสี ว นรวม พอใช (๒) สมาชิกไมใหค วามรวมมือ ๓ คน ข้ึนไป ๒. มีความกระตือรือรน สมาชกิ ไมใหความรว มมือ ๑ - ๒ คน ขาดความกระตือรือรน ๓. มีปฏสิ มั พันธ ๓ คน ข้ึนไป ความเปนมติ รไมตรี ทุกคนมี ขาดความกระตือรือรน ตอ กนั ความกระตือรือรน ๑ - ๒ คน ขาดการมปี ฏิสัมพันธ ความเปน มติ รไมตรี ทุกคนมีปฏิสมั พนั ธ ขาดการมีปฏสิ ัมพนั ธ ตอกนั ๓ คน ขนึ้ ไป ความเปนมติ รไมตรี ความเปน มิตรไมตรี ตอกัน ตอ กัน ๑ - ๒ คน เกณฑการตดั สินคณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ๗ - ๙ ดี ๕ - ๖ พอใช ๓ - ๔ ปรับปรงุ ๓๐ 31
ชือ่ วิชา ลูกเสือกบั การกระทาํ ทเ่ี ปดเผยโปรง ใส บทเรยี นที่ ๔ เวลา ๖๐ นาที ขอบขา ยรายวิชา ๑. ความซ่ือตรง ๒. การกระทําที่เปดเผย ความจริงใจ ๓. การกลา ยอมรบั ผิด จดุ หมาย เพื่อใหลูกเสือสามัญมีพฤติกรรมที่แสดงถึงความจริงใจตอผูอ่ืน ไมหลอกลวง กลาพูดความจริง กลายอมรบั ความผดิ ในสิง่ ทตี่ นเองกระทาํ ดวยความรสู ึกภาคภูมิใจ วัตถปุ ระสงค เมอ่ื จบบทเรยี นนี้แลว ลูกเสอื สามญั สามารถ ๑. แสดงความละอายตอการพูดโกหก หรือการปกปดความผดิ ที่ไดกระทํา ๒. ปฏิบัติหนา ทที่ ไ่ี ดรบั มอบหมายอยางตรงไปตรงมา ตามกฎ ระเบียบทีก่ าํ หนด ๓. แสดงการรบั ผิดตอการกระทาํ ของตนเองได วธิ ีสอน/กิจกรรม ๑. บรรยายใหท ราบถึงคาํ นิยาม หรอื คําจํากัดความของขอบขายรายวิชา (ใบความรูท ่ี ๑) ๒. ใหแตละหมู เลนเกมใบคํา เชนคําวา เปดเผย โปรงใส รับผิดชอบ คดโกง โกหก บิดเบือน ฯลฯ หรือเขียนคําขวัญรณรงคความโปรงใส เชน โปรงใส ไรคอรรัปชัน รวมสรางสรรคชาติไทย เพ่ือใหจําไดและ เกดิ ความรูส ึกคลอ ยตาม ๓. แจกใบงานที่ ๑ ใหอภิปรายในหมูโดยใชใบความรูท่ี ๒ เรื่อง สํานวน สุภาษิตและคํากลอน และ ใบความรูที่ ๓ เรอื่ ง พันทายนรสงิ ห เพอ่ื ใหเกิดการนําเสนอและแลกเปลี่ยนความเห็น พรอมรวมกันยกตัวอยาง จากประสบการณจรงิ ทัง้ ในสว นดแี ละไมด ี ๔. รวมกนั สรุปเน้ือหา และกลาแสดงการรับผิดตอการกระทําของตนเอง สอื่ การสอน ๑. วีดิทัศน เรื่อง พนั ทา ยนรสงิ ห ๒. เกมใบคาํ ภาพ สํานวนสุภาษิต นทิ าน ๓. ใบความรูที่ ๑ เรื่อง การกระทําท่ีเปด เผยโปรงใส ใบความรทู ี่ ๒ เร่ือง สํานวน สภุ าษติ และคํากลอน ใบความรูท่ี ๓ เรื่อง พันทา ยนรสิงห ๔. ใบงานที่ ๑ การประเมนิ ผล ๑. วธิ กี ารวดั ผล : สังเกตพฤติกรรมการเลน เกมและการทํางานหมู ๒. เครื่องมอื วดั ผล : แบบประเมินคําสุภาษิต คาํ กลอน และแบบประเมนิ การทาํ งานหมู ๓. เกณฑก ารประเมนิ ผล : ระดับคุณภาพดี หมายถึง ผาน เนื้อหาวชิ า การกระทําท่ีเปดเผยโปรง ใส ๓๑ 32
ใบความรทู ่ี ๑ เร่ือง การกระทาํ ที่เปดเผยโปรง ใส ความโปรงใส (Transparency) หมายถึง การมองเห็นภาพโดยตลอด ปราศจากประเด็นแอบแฝง ซอนเรน มีขอมูลชัดเจน ละเอียด ประกอบการประสานงาน การรวมมือรวมใจ และการตัดสินใจ การอํานวย ความสะดวกใหประชาชน เขาสูขอมูลขาวสารขององคกร กฎหมาย กฎ ระเบียบและกระบวนการทํางาน โดยสะดวกสรางความเปดเผย เปดโอกาสใหผูมีสวนไดสวนเสียท้ังจากภายในและภายนอกหนวยงานสามารถ เขาถึงขอมูลดวยวิธีการตาง ๆ มีการส่ือสาร การแสดงความรับผิดชอบพรอมรับการตรวจสอบ รวมท้ังมี กระบวนการในการติดตามและประเมินผลท่ีไดรับการยอมรับวาเที่ยงตรงและเช่ือถือได ความโปรงใสจึงเปน เคร่ืองมือที่สําคัญในการตรวจสอบความถูกตองและชวยปองกันไมใหเกิดการทุจริต รวมทั้งนําไปสูการสราง ความไววางใจซ่ึงกันและกัน ท้ังระหวางผูปฏิบัติรวมกันในองคกรเดียวกัน ระหวางประชาชนตอรัฐ ไปจนถึง ระหวางคนในชาติดวยกัน การทํางานใหมีความโปรงใส มีการเปดเผยขอมูลขาวสารที่เปนประโยชนอยาง ตรงไปตรงมา ดวยภาษาที่เขาใจงาย เพ่ือประชาชนจะไดเขาถึงขอมูลขาวสารไดโดยสะดวกและชวยตรวจสอบ ความถูกตอง สังคมไทยเร่ิมรูจักคําวา “ความโปรงใส” อยางแพรหลายในชวง พ.ศ. ๒๕๓๕ ที่ทานนายกฯ อานันท ปนยารชนุ เขา มาบริหารประเทศ ซ่ึงทานนายกฯ อานันท ใหความสําคัญตอ “ความโปรงใส” ในการบริหารงาน ของรัฐบาลอยางมาก ดังจะเห็นจากปาฐกถาพิเศษของทาน เรื่องความโปรงใสและธรรมรัฐ เม่ือวันท่ี ๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๒ วา “..สมัยผมเปนนายกรัฐมนตรี ผมไมมีฐานอํานาจ ไปสูกับทหารก็ไมได ไปสูกับ กระบวนการทางการเมืองก็ไมได ผมมาตัวเปลา และก็อาศัยส่ือตาง ๆ ไมวาจะเปนโทรทัศน หนังสือพิมพ มหาวิทยาลัย ที่ผมจะไปส่ือความคิด ความเขาใจของผม วิธีการบริหารของผม แนวทางนโยบายของรัฐบาล ของผม อันนั้นเปนจุดเริ่มตนในการบริหารงานการเมืองของประเทศชาติในขณะนั้น เปนท้ังหนาที่และ ความรับผิดชอบที่ตองส่ือใหประชาชนมีความเขาใจวารัฐบาลกําลังทําอะไรอยู กําลังคิดอะไรอยู กําลังวางแผน อะไรอยู และประชาชนมีสิทธิท่ีจะรับทราบขอมูลถึงแนวทางความคิด ถึงวิธีการ ถึงกระบวนการและ วัตถุประสงคบั้นปลายของแนวนโยบายตาง ๆ” “โปรง ใส ประสทิ ธิภาพ เปนธรรม และประหยดั ” นโยบาย ๔ ป. สมัยรัฐบาลพลเอกสุรยุทธ จุลานนท เปนแนวนโยบายสําคญั ประการหนง่ึ ในการบริหารประเทศในขณะนั้น ซึ่งเปนที่คาดหวังวาจะบริหารบานเมือง ดวยความโปรงใส ขจัดปญหาการคอรรัปชันในหนวยงานรัฐท่ีเช่ือกันวาเกิดขึ้นอยางมากมาย “ความโปรงใส” เปนส่ิงสําคัญย่ิงในการบริหารและการปฏิบัติงานของภาครัฐ การบริหารหรือการปฏิบัติดวยความโปรงใสนั้น เปน ปฏปิ ก ษกับการคอรรัปชันหรือการทุจริตประพฤติมิชอบ ความโปรงใสมุงเนนใหหนวยงานรัฐเปดเผยขอมูล ขาวสารท่ีเก่ียวของกับการดําเนินงานที่มีผลกระทบตอประชาชน ใหผูมีสวนไดสวนเสียหรือสาธารณชนทราบ การปกปดนั้น ใหกระทําใหนอยที่สุดและเทาท่ีจําเปนเทานั้น ท้ังนี้ โดยไมขัดตอขอกําหนดของพระราชบัญญัติ ขอมลู ขา วสารของทางราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ ดงั นั้น ความโปรงใสจงึ เปนกลไกประการหนึ่งในแนวคิดของระบอบ การปกครองแบบประชาธิปไตย ท่ีเนนการมีสวนรวมของประชาชน (Public Participation) การบริหารดวย ความโปรงใส จึงเปนการเปดพ้ืนที่ใหประชาชนเขามามีสวนในการตรวจสอบการใชอํานาจของรัฐอยาง กวางขวางยิ่งขึ้น เพราะประชาชนสามารถเขาถึงขอมูลขาวสารของภาครัฐโดยมีขอจํากัดนอยท่ีสุด นอกจากนี้ การที่หนวยงานภาครัฐประพฤติปฏิบัติใด ๆ ดวยความโปรงใสนั้น กลายเปนระบบกลไกควบคุมประการหน่ึง ท่ีจะชวยขจัดปดเปาปญหาการคอรรัปชันใหคอย ๆ หมดไป ในขณะเดียวกันก็เปนการสรางความเช่ือม่ันและ ความไววางใจใหก บั ประชาชนโดยสว นรวมอกี ดว ย ๓๒ 33
ในการประเมินความโปรงใสของหนวยงานภาครัฐ ประการสําคัญที่สุดนาจะอยูท่ี “จิตสํานึก” หากขาราชการและพนักงานของรัฐทุกคน ต้ังแตผูบริหารระดับสูง ลงมาจนกระทั่งผูปฏิบัติงานในระดับลาง และรวมถึงบรรดาขาราชการการเมืองดวย ตางก็มีจิตสํานึกของความซื่อสัตยสุจริต มีจิตสํานึกตอวิชาชีพ ขา ราชการ หรือพนักงานของรฐั ทีเ่ ตม็ เปยมไปดวยความรับผดิ ชอบในหนา ที่ มสี ํานกึ ในภาระความรับผิดชอบท่ีมี ตอประชาชน ตอสังคมโดยสวนรวม และตอประเทศชาติ หากเปนเชนน้ี การสรางกลไกและการผลักดัน ใหเกิดความโปรงใสของหนวยงานภาครัฐทั่วทั้งประเทศ ยอมประสบความสําเร็จอยางแนนอน หากขาด ซึ่งจิตสํานึกแลว กลไกการประเมินความโปรงใสของหนวยงานภาครัฐที่พยายามสรางข้ึนมา ก็อาจประเมินแค เพยี ง “ความโปรง ใสทางเอกสาร” ซ่งึ หาใชความโปรง ใสทแ่ี ทจริงไม “ความโปรงใส เปรียบเสมือนคนอยูในบาน กลางวันถาปดประตูบานหมด และในเวลากลางคืนก็ไม เปดไฟ คนขางนอกจะไมเห็นอะไรเลย แตถาเราเปดบานใหโปรงใส เปดประตูหนาตางใหคนเห็นมากข้ึน และ กลางคืนก็เปดไฟใหคนเห็นได ความพยายามท่ีจะทําอะไรที่ไมอยากใหคนเห็น ก็จะลดนอยลง คนเราถาจะโกง กนิ แลว อยา งนอยกจ็ ะมคี วามเกรงใจ มีความเปนหว งวาใครจะเหน็ หรือไม” อานันท ปนยารชนุ ในทุกสังคมประกอบดวยสมาชิกหรือบุคคลที่แตกตางหลากหลาย ตามบทบาทและหนาท่ีตาง ๆ ที่เหมอื นกนั บางและตา งกนั บา ง ตั้งแตเ ปน สมาชกิ ของครอบครวั สมาชกิ ของโรงเรยี น สมาชิกของท่ีทํางาน และ สมาชิกของสังคม ดังนั้น การอยูรวมกันอยางสันติสุข เขาใจซ่ึงกันและกัน ไมละเมิดผูอื่น และพรอมยอมรับ ในการกระทําของตนเองนั้น สมาชิกทุกคนจะตองเขาใจความรับผิดชอบ ในบทบาทและหนาท่ีของตนเอง และบุคคลตาง ๆ รวมท้ังการปฏิบัติหนาที่ตาง ๆ อยางมีความรับผิดชอบ พรอมที่จะใหมีการตรวจสอบ มคี วามเคารพตอกฎเกณฑกตกิ าอยา งมีวนิ ยั การกระทําอยางรับผิดชอบ (Responsibility and Accountability) คือ การมีจิตสํานึกในบทบาท และหนาทข่ี องตวั เอง และปฏบิ ตั หิ นา ทีใ่ หด ที ีส่ ดุ เคารพกฎเกณฑ กติกา พรอมใหตรวจสอบการกระทําไดเสมอ หากมกี ารกระทําผิดกพ็ รอ มท่ีจะยอมรบั และแกไขในสง่ิ ทีผ่ ิด มเี รอื่ งเลา ใหอ ิ่มใจ ในสัปดาหแรกของการเปดเรียนตอนเย็นวันศุกร ขณะท่ีกําลังจะปดประตูหองเรียน ไดยินเสียงเรียก \"คุณครูครับ ๆ\" มาแตไกล เห็นเด็กชาย ๒ คน วิ่งหนาต้ังมาหาครู พอมาถึงก็ยื่นเงินเหรียญ ๑๐ บาท ใหพรอมกับบอกวา \"ผมเก็บเงินไดท่ีขางถนนดานนอกโรงเรียนครับ\" ครูซักถามขอมูลเพ่ิมเติมอีก เล็กนอย และกลาวชมเชย ชื่นชม ในคุณความดีคร้ังน้ี พรอมกับใหพรเพ่ือเปนกําลังใจ และใหความม่ันใจใน การทําดตี อไป วนั น้นั ครเู ดนิ ย้มิ ออกจากโรงเรียนดวยความสุขใจ นึกถึงเด็กชายท่ีเก็บเงินได ถาเก็บเอาไปใชเอง ก็ไมมีใครรู บอกเพ่ือนแลว ทั้งสองแบงกันคนละ ๕ บาท ก็ยอมได แตเด็กท้ังสองไมคิดเชนน้ัน คิดวาเงินไมใช ของเขา คร้ันจะถามหาเจาของก็ไมได จึงนํามาใหครู น่ันก็แสดงถึงคุณธรรมที่มีอยูในจิตใจ สะทอนถึงสภาพ ครอบครัวที่อบอุนม่ันคง มีจริยธรรม และการอบรมบมเพาะของพอแม ครูอาจารย ที่สําคัญคือจิตใจใฝดีของ เดก็ เองท่มี ุง ม่ันพฒั นาใหค ณุ ธรรมเจริญงอกงามข้ึนในจิตใจดวงนอย ๆ ครูเช่ือวาเติบใหญภายหนายอมเปนคนดี อยา งแนนอน ๓๓ 34
ใบความรูท่ี ๒ เร่ือง สํานวน สุภาษติ และคํากลอน ตัวเปนข้ีขา อยา ใหผาเหม็นสาบ สํานวนน้ีเปนสุภาษิตเกาแก ท่ีสอนใหคนเราประพฤติชอบแตในทางที่ดี ไมใหประพฤติตนไปในทาง เสื่อมเสียแมจะมีฐานะยากจน เปนคนรับใชหรือลูกจางเขาก็ตามแต ก็ตองรักษาความดี ความซื่อสัตย รวมทั้ง ความสะอาดกายไปในตวั ดว ย อยา ปลอ ยตวั เองใหต กเปน ทาสของความช่วั คาํ กลอน ควรรกั ษาใหตดิ เปนนิสัย ความซ่อื สตั ยคณุ ธรรมอันลํ้าคา ตองจริงใจในคาํ พดู ของตน อยา สับปลับกลบั กลอกหลอกลวงใคร เมอ่ื ผิดกลาแถลงแจงเหตผุ ล รบั ปากแลวทาํ ตามอยา งทวี่ า เหลาผองชนจะช่นื ชมตลอดกาล ยอมรับแตโดยดนี ่ีคอื คน ผปู ระพนั ธ : ไชยญาณ บญุ ยศ (๒๒ ธันวาคม ๒๕๓๕) ใบความรูที่ ๓ เรื่อง พนั ทายนรสิงห “พันทายนรสิงห” เปนเร่ืองของความซื่อตรงตอหนาท่ี กลาวคือ ในสมัยสมเด็จพระเจาเสือแหง กรุงศรีอยุธยา ไดเสด็จลงเรือพระที่นั่งเอกชัยเพื่อไปประพาสทรงเบ็ด เมื่อเรือพระท่ีนั่งมาถึงตําบลโคกขาม เมืองสาครบุรี ซ่ึงเปนคลองคดเคี้ยว พันทายนรสิงหนายทายเรือไมสามารถคัดทายไดทัน เรือพระที่นั่งจึงชน กิง่ ไมหักตกนํา้ ซึ่งมีโทษประหาร แตพระเจาเสือเห็นวาเปนเร่ืองสุดวิสัย จึงพระราชทานอภัยโทษใหถึงสองคร้ัง แตพันทายนรสิงหกลับขอใหประหารตน ยอมตายเพื่อมิใหเสียกฎมณเฑียรบาล ดวยความกลาหาญและ ความซื่อตรงตอหนาท่ีนี้เอง ท่ีทําใหปจจุบันยังมีศาลพันทายนรสิงหอยูท่ีจังหวัดสมุทรสาคร บริเวณที่เกิด เหตุการณดังกลาว เพ่ือเปนอนุสรณสถานใหอนุชนรุนหลังนึกถึงคุณงามความดีของทาน ซึ่งแมจะเปนเพียง นายทายเรือ แตก ็ประพฤตติ นเปน แบบอยา งแกล ูกหลาน หากทา นรบั การอภยั โทษครง้ั น้นั ชือ่ เสียงของทานก็คง ไมเปน ทีก่ ลาวขวญั กนั จนถงึ ทกุ วันนี้ “พันทายนรสิงห” แมจะเปนเรื่องเลาในพงศาวดารของไทย ก็ตาม แตก็เปนที่เลาขานสืบตอกันมาจนถึงปจจุบัน เพื่อใชเปนคติ สอนใจคน อันแสดงใหเห็นวาไมวาชนชาติใด ภาษาไหน ตางก็เห็นวา ความซ่ือสัตย กลารับผิดชอบ เปดเผยและไมโกหกหลอกลวงใคร เปน คณุ ธรรมท่นี า ยกยอ งและเปน เรอ่ื งท่ีสมควรประพฤตปิ ฏิบัติ ๓๔ 35
ใบงานที่ ๑ เรอ่ื ง การกระทาํ ที่เปด เผยโปรงใส คําชแี้ จง ผเู ขารับการฝกอบรมยกตัวอยางสํานวน สุภาษิต ที่มีความหมายแสดงถึงการกระทําดี ซ่ือสัตยสุจริต ไมคดโกง เปดเผยโปรงใส พรอมอธิบายความหมายสํานวน สุภาษิตนั้น และชวยกันแตงคํากลอนที่มีลักษณะ ที่เปน การกระทําดี ซอ่ื สตั ยส ุจรติ ไมค ดโกง เปด เผยโปรง ใส แลวบนั ทึกสรุปผลการอภิปรายลงในใบงาน สํานวน สภุ าษิต ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... แตง คํากลอนทมี่ ีลักษณะเปน การกระทําดี ซื่อสตั ยส จุ รติ ไมค ดโกง เปด เผยโปรงใส ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ๓๕ 36
แบบประเมนิ เรอื่ ง การกระทาํ ท่ีเปดเผย (สาํ นวน สุภาษติ คํากลอน) หมู............................... ลําดับ รายการประเมิน คณุ ภาพผลงาน ๑ ผลการอภิปรายเร่ือง สํานวน สุภาษิต ๓๒๑ ๒ แตง คาํ กลอนท่ีมลี กั ษณะเปน การกระทาํ ดี ซื่อสตั ยส ุจรติ ไมคดโกง เปดเผยโปรง ใส รวม ลงชือ่ ..............................................ผปู ระเมนิ (...............................................) เกณฑการใหค ะแนนความหมายสาํ นวน สภุ าษิต สํานวน สภุ าษิตตรงเนอ้ื หา และใหค ําอธบิ ายความหมายไดดี ให ๓ คะแนน สํานวน สภุ าษิตตรงเนือ้ หา และใหคาํ อธิบายความหมายไมชัดเจนครอบคลมุ ให ๒ คะแนน สํานวน สภุ าษติ ไมตรงเนือ้ หา และใหค ําอธบิ ายความหมายไมช ดั เจนครอบคลมุ ให ๑ คะแนน เกณฑก ารใหค ะแนนการแตง คาํ กลอน การใชคาํ การสมั ผสั ถกู ตอง ตรงเนอ้ื หา ครบทั้งสามรายการ ให ๓ คะแนน การใชค าํ การสัมผัสถกู ตอง ตรงเนอื้ หา ขาดหนึ่งรายการ พอใช ให ๒ คะแนน การใชค ํา การสัมผสั ถกู ตอง ตรงเน้ือหา ขาดสองรายการ ปรบั ปรงุ ให ๑ คะแนน เกณฑก ารตดั สนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ๕ - ๖ ดี ๓ - ๔ พอใช ๒ ปรับปรงุ ๓๖ 37
แบบสังเกตพฤติกรรมการทํางาน หมู............................... ลาํ ดับ พฤตกิ รรม คุณภาพการปฏิบตั ิ ๓๒๑ ๑ มีสว นรว มในการแสดงความคิดเห็น ๒ มคี วามกระตือรอื รน ในการทาํ งาน ๓ รบั ผดิ ชอบงานท่ีไดร บั มอบหมาย ๔ มขี นั้ ตอนในการทาํ งานอยา งเปนระบบ ๕ ใชเ วลาในการทาํ งานอยางเหมาะสม รวม ลงชื่อ..............................................ผปู ระเมิน (...............................................) เกณฑก ารใหค ะแนน ปฏบิ ตั ิหรอื แสดงพฤตกิ รรมอยางสมาํ่ เสมอ เทากบั ดี ให ๓ คะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤติกรรมบอยคร้งั เทา กับ พอใช ให ๒ คะแนน ปฏิบตั หิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั หรอื นอยครงั้ เทา กบั ปรับปรงุ ให ๑ คะแนน เกณฑการตดั สินคุณภาพ ชวงคะแนน ระดับคุณภาพ ๑๑ - ๑๕ ดี ๖ - ๑๐ พอใช ๕ ปรบั ปรงุ ๓๗ 38
ชอ่ื วิชา ลกู เสือกับหนา ท่พี ลเมืองทีด่ ี บทเรยี นที่ ๕ เวลา ๖๐ นาที ขอบขายรายวิชา ๑. หนาท่ีของพลเมืองตามรฐั ธรรมนูญ ๒. การปฏบิ ตั ิตนเปนพลเมืองท่ดี ี ๓. คุณคา ของหลกั ประชาธิปไตย จุดหมาย เพื่อใหลูกเสอื สามัญมีความรู ความเขาใจ และสามารถปฏิบัตติ นเปน พลเมืองที่ดขี องชาติได วตั ถุประสงค เม่ือจบบทเรยี นน้ีแลว ลูกเสือสามัญสามารถ ๑. ระบหุ นาท่ที ี่ถูกตอ งตามรัฐธรรมนญู ได ๒. นําหลักประชาธปิ ไตยมาใชเพอื่ ความเปน พลเมืองทดี่ ีได วธิ ีสอน/กิจกรรม ๑. บรรยายนาํ ถงึ หนา ทต่ี ามรัฐธรรมนญู เพื่อสรา งความเปนพลเมอื งดี (ใบความรทู ่ี ๑) ๒. ใหแตละหมูเลนเกมอธิบายจากภาพเกี่ยวกับหนาที่ใหมีการแขงขันและนําเสนอ มีการพิจารณา ใหคะแนนโดยผเู ขารบั การฝกอบรม (นําภาพจากหนังสือพิมพมาอธบิ าย) (ใบความรูท่ี ๒) ๓. ถาม - ตอบ/อภิปรายกลุมถึงประเด็นท่ีเก่ียวของกับหนาท่ีตามรัฐธรรมนูญ โดยใชคําปฏิญาณและ กฎของลูกเสือ (ใบความรูท ี่ ๓) ๔. วิทยากรเปดเพลงใหฟง เชน ตนไมของพอ เพ่ือสรางความตระหนักการเปนพลเมืองดีของประเทศไทย โดยสรุปจากพระราชกรณียกจิ ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวรชั กาลปจ จุบัน สือ่ การสอน ๑. Power Point ๒. ภาพบุคคลอาชพี ตา ง ๆ ๓. ขา วหนงั สือพิมพ ส่ือตา ง ๆ ที่เก่ียวกับหนาที่ ๔. ใบความรูท่ี ๑ เร่อื ง หนา ท่ีของปวงชนชาวไทย ใบความรูที่ ๒ เรือ่ ง การปฏิบตั ิตนเปน พลเมืองดี ใบความรูท ่ี ๓ เร่ือง คาํ ปฏญิ าณและกฎของลูกเสือ ๕. วีดิทัศนเพลงตนไมของพอ การประเมนิ ผล ๑. วิธกี ารวดั ผล : สงั เกตพฤติกรรม ประเมนิ การทํางานและประเมินผลงาน ๒. เคร่ืองมือวัดผล : แบบประเมินพฤตกิ รรมการทํางานและแบบประเมินผลงาน ๓. เกณฑก ารประเมินผล : ระดบั คุณภาพดี หมายถึง ผา น เน้ือหาวชิ า ๑. หนาที่ของปวงชนชาวไทย ๒. การศกึ ษาเพอ่ื ความเปนพลเมืองดี ๓๘ 39
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144