สุขศึกษา ม.1

เอกสารประกอบคมู อื ครู กลุมสาระการเรียนรู สุขศึกษาและพลศึกษา สขุ ศกึ ษา สําหรับครู 1ชนั้ มธั ยมศึกษาปท ี่ ลักษณะเดน คูมือครู Version ใหม ขยายพื้นทรี่ ูปเลม ใหญข้นึ กวาเดิม จัดแบงพ้นื ท่อี อกเปนโซน เพอ่ื คนหาขอมูลไดงาย สะดวก รวดเรว็ และดเู ปนระเบยี บ กระตนุ Enคgวagาeมสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explain Expand Evaluate Engage Explore Explain Expand Evaluate Explore เปา หมายการเรยี นรู สมรรถนะของผูเ รยี น คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค โซน 1 หนา หนา โซน 1 หนังสือเรียน หนังสือเรียน กระตนุ ความสนใจ Engage ขแอนสวอบNเนTน กาOร-คNดิ ET ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT ขอ สอบ O-NET สาํ รวจคน หา Explore บูรณาการเช่ือมสาระ อธบิ ายความรู Explain โซน 3 ขยายความเขา ใจ Expand กจิ กรรมสรา งเสรมิ กิจกรรมทา ทาย ตรวจสอบผล Evaluate โซน 2 โซน 3 เกรด็ แนะครู No. คมู ือครู นักเรียนควรรู โซน 2 บเศรู ณราษกาฐรกจิ พอเพียง บรู ณาการอาเซียน มุม IT คมู ือครู No. โซน 1 ขั้นตอนการสอนแบบ 5Es โซน 2 ชว ยครเู ตรยี มสอน โซน 3 ชวยครูเตรียมนกั เรยี น เพอื่ ใหค รูเตรยี มจดั กิจกรรมการเรียน เพอ่ื ชวยลดภาระครผู สู อน โดยแนะนํา เพอื่ ใหค รสู ะดวกตอ การจดั กจิ กรรม โดยแนะนาํ การสอน โดยแนะนําขั้นตอนการสอนและ เกรด็ ความรสู ําหรับครู ความรูเสริมสําหรับ กิจกรรมบูรณาการเชื่อมระหวางกลุมสาระ วิชา การจัดกจิ กรรมแบบ 5Es อยา งละเอยี ด นกั เรียน รวมท้ังบูรณาการความรูสอู าเซยี น กจิ กรรมสรา งเสรมิ กจิ กรรมทา ทาย รวมถงึ เนอ้ื หา เพ่ือใหน ักเรียนบรรลุตามตวั ช้วี ดั และมมุ IT ทเ่ี คยออกขอ สอบNT/O-NET เกง็ ขอ สอบNT/O-NET และแนวขอ สอบเนนการคดิ พรอมคาํ อธบิ าย และเฉลยอยา งละเอียด

แถบสีและสัญลักษณ ทใ่ี ชในคูมือครู 1. แถบสี 5Es แถบสแี สดงข้ันตอนการสอนและการจดั กจิ กรรม แบบ 5Es เพ่ือใหค รทู ราบวาเปนข้นั การสอนข้ันใด สแี ดง สีเขยี ว สีสม สฟี า สมี ว ง กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล 2เสร�ม Engage Explore Explain Expand Evaluate • เปน ขั้นท่ผี ูส อนเลือกใช • เปนขน้ั ทีผ่ ูส อน • เปนขน้ั ทผี่ ูสอน • เปน ข้ันที่ผูสอน เทคนิคกระตนุ ใหผ ูเรยี นสํารวจ • เปนขัน้ ทผ่ี สู อน ความสนใจ เพอื่ โยง ปญ หา และศึกษา ใหผ ูเ รยี นคนหา ใหผูเรียนนําความรู เขา สบู ทเรียน ขอมลู คาํ ตอบ จนเกดิ ความรู ไปคดิ คนตอ ๆ ไป ประเมนิ มโนทัศน เชงิ ประจกั ษ ของผเู รยี น 2. สัญลักษณ สญั ลกั ษณ วตั ถปุ ระสงค สญั ลกั ษณ วตั ถปุ ระสงค • แสดงเปา หมายการเรียนรทู ีน่ ักเรียน ขอสอบ O-NET • ชแี้ นะเนอื้ หาทเ่ี คยออกขอ สอบ ตองบรรลตุ ามตัวชวี้ ัด ตลอดจนสมรรถนะ (เฉพาะวชิ า ชน้ั ท่สี อบ O-NET) O-NET โดยยกตวั อยา งขอ สอบ ทีจ่ ะตอ งมี และคณุ ลกั ษณะท่ีพงึ เกดิ ขึน้ พรอ มวเิ คราะหค าํ ตอบ ขแอนสวอบNเนTน กาOร-คNิดET อยา งละเอยี ด เปาหมายการเรียนรู กบั นักเรยี น (เฉพาะระดบั ชนั้ • เปน ตวั อยา งขอ สอบทม่ี งุ เนน หลกั ฐานแสดง • แสดงรอ งรอยหลักฐานตามภาระงาน มธั ยมศกึ ษาตอนตน ) ผลการเรียนรู การคดิ และเปน แนวขอ สอบ เกรด็ แนะครู ท่ีครมู อบหมาย เพือ่ แสดงผลการเรยี นรู NT/O-NET ในระดบั มธั ยมศกึ ษา ตามตวั ชี้วัด ตอนตน มที ง้ั ปรนยั - อตั นยั พรอ มเฉลยอยา งละเอยี ด • แทรกความรูเ สริมสําหรบั ครู ขอ เสนอแนะ ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT • เปน ตวั อยา งขอ สอบทมี่ งุ เนน ขอ ควรระวงั ขอสงั เกต แนวทางการจดั กจิ กรรมและอนื่ ๆ เพอ่ื ประโยชนใ นการ (เฉพาะระดบั ชน้ั การคดิ และเปน แนวขอ สอบ จัดการเรียนการสอน มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย) O-NET ในระดบั มธั ยมศกึ ษา ตอนปลาย มที ง้ั ปรนยั - อตั นยั นกั เรยี นควรรู • ขยายความรูเพ่มิ เติมจากเน้อื หา เพ่อื ให บรู ณาการเช่ือมสาระ พรอ มเฉลยอยา งละเอยี ด ครูนําไปใชอ ธบิ ายเพ่ิมเติมใหน กั เรียน • แนะนาํ แนวทางการจดั กจิ กรรม ไดม คี วามรมู ากข้นึ เชอ่ื มกบั สาระหรอื กลมุ สาระ • กจิ กรรมเสรมิ สรา งพฤตกิ รรมและปลูกฝง การเรยี นรู ระดบั ชนั้ หรอื วชิ าอน่ื คา นยิ มตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง ทเี่ กยี่ วขอ ง บรู ณาการ เศรษฐกจิ พอเพยี ง • แนะนาํ แนวทางการจดั กจิ กรรม • ความรหู รอื กจิ กรรมเสรมิ ใหค รนู าํ ไปใช กจิ กรรมสรา งเสรมิ ซอ มเสรมิ สาํ หรบั นกั เรยี นทค่ี วร เตรยี มความพรอ มใหก บั นกั เรยี นกอ นเขา สู ไดร บั การพฒั นาการเรยี นรู ประชาคมอาเซยี นใน พ.ศ. 2558 โดย บูรณาการอาเซียน บรู ณาการกบั วชิ าทกี่ าํ ลงั เรยี น • แนะนาํ แนวทางการจดั กจิ กรรม • แนะนําแหลง คน ควา จากเว็บไซต เพ่อื ให กิจกรรมทาทาย ตอ ยอดสาํ หรบั นกั เรยี นทเ่ี รยี นรู ไดอ ยา งรวดเรว็ และตอ งการ ครแู ละนกั เรียนไดเขาถงึ ขอ มลู ความรู ทา ทายความสามารถในระดบั ทสี่ งู ขน้ึ มมุ IT ที่หลากหลาย ทงั้ ไทยและตางประเทศ คมู อื ครู

5Es การจัดกิจกรรมตามขัน้ ตอนวฏั จกั รการเรียนรู 5Es ข้ันตอนการสอนที่สัมพันธกับข้ันตอนการคิดและการทํางานทางสมองของผูเรียนท่ีนิยมใชอยางแพรหลาย คือ วัฏจักรการเรียนรู 5Es ซึ่งผูจัดทําคูมือครูไดนํามาใชเปนแนวทางออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนในแตละหนวย ตามลําดับข้ันตอนการเรยี นรู ดังนี้ ข้ันท่ี 1 กระตุนความสนใจ (Engage) เส3ร�ม เปนข้ันท่ีผูสอนนําเขาสูบทเรียน เพื่อกระตุนความสนใจของผูเรียนดวยเร่ืองราวหรือเหตุการณท่ีนาสนใจโดยใชเทคนิควิธีการ และคาํ ถามทบทวนความรูหรือประสบการณเ ดมิ ของผเู รยี น เพื่อเช่อื มโยงผูเ รียนเขา สคู วามรูของบทเรยี นใหม ชว ยใหผ เู รียนสามารถ สรุปความสาํ คัญหัวขอและสาระการเรยี นรูข องบทเรยี นได จงึ เปน ขนั้ ตอนการสอนท่สี ําคญั เพราะเปน การเตรยี มความพรอ มและสราง แรงจูงใจใฝเ รียนรแู กผ ูเ รียน ขน้ั ท่ี 2 สํารวจคนหา (Explore) เปน ขนั้ ทผี่ สู อนเปด โอกาสใหผ เู รยี นลงมอื ศกึ ษา สงั เกต หรอื รว มมอื กนั สาํ รวจ เพอื่ ใหเ หน็ ขอบขา ยของประเดน็ หรอื ปญ หา รวมถงึ วิธีการศึกษาคนควา การรวบรวมขอมูลความรูที่จะนําไปสูการสรางความเขาใจประเด็นหรือปญหาน้ันๆ เมื่อผูเรียนทําความเขาใจใน ประเด็นหรอื ปญหาทจ่ี ะศึกษาคนควา อยางถอ งแทแลว ก็ลงมือปฏิบตั ิเพ่ือเก็บรวบรวมขอ มลู ความรู สํารวจตรวจสอบ โดยวธิ ีการตา งๆ เชน สมั ภาษณ ทดลอง อา นคน ควา ขอ มลู จากเอกสาร แหลงขอมลู ตา งๆ จนไดข อ มูลความรูท ่ีเก่ียวของกบั ประเดน็ หรอื ปญ หาที่ศกึ ษา ขน้ั ท่ี 3 อธิบายความรู (Explain) เปนขนั้ ท่ผี สู อนมีปฏิสัมพันธกบั ผเู รยี น เชน ใหการแนะนาํ ต้ังคาํ ถามกระตนุ ใหคดิ เพ่อื ใหผ ูเรยี นคน หาคําตอบ และนําขอมลู ความรูจากการศึกษาคนควาในขั้นที่ 2 มาวิเคราะห สรุปผล และนําเสนอผลที่ไดศึกษาคนความาในรูปแบบสารสนเทศตางๆ เชน เขียนแผนภูมิ ผังมโนทัศน เขียนความเรียง เขียนรายงาน เปนตน ในข้ันตอนน้ีฝกใหผูเรียนใชสมองคิดวิเคราะหและสังเคราะห อยา งเปน ระบบ ขั้นท่ี 4 ขยายความเขา ใจ (Expand) เปนขั้นท่ีผูสอนเลือกใชเทคนิควิธีสอนตางๆ ท่ีสงเสริมใหผูเรียนนําความรูท่ีเกิดข้ึนไปคิดคนสืบคนตอๆ ไป เพื่อพัฒนาทักษะ การเรียนรูและการทํางานรวมกันเปนกลุม ระดมสมองเพื่อคิดสรางสรรครวมกัน ผูเรียนสามารถนําความรูที่สรางขึ้นใหมไปเช่ือมโยง กบั ประสบการณเ ดมิ โดยนาํ ขอ สรปุ ทไี่ ดไ ปใชอ ธบิ ายเหตกุ ารณต า งๆ หรอื นาํ ไปปฏบิ ตั ใิ นสถานการณใ หมๆ ทเี่ กย่ี วขอ งกบั ชวี ติ ประจาํ วนั ของตนเอง เพ่ือขยายความรูความเขาใจใหกวางขวางยิ่งขึ้น ในขั้นตอนนี้ฝกสมองของผูเรียนใหสามารถคิดริเริ่มสรางสรรคอยางมี คุณภาพ เสริมสรางวสิ ัยทศั นใหก วา งไกลออกไป ขนั้ ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) เปน ขน้ั ทผี่ สู อนประเมนิ มโนทศั นข องผเู รยี น โดยตรวจสอบจากความคดิ ทเี่ ปลยี่ นไปและความคดิ รวบยอดทเี่ กดิ ขน้ึ ใหม ตรวจสอบ ทกั ษะ กระบวนการปฏิบัติ การแกปญหา การตอบคําถามรวบยอด หรือการเคารพความคดิ หรือยอมรับเหตผุ ลของคนอื่น เพอ่ื การ สรา งสรรคค วามรรู ว มกนั ผเู รยี นสามารถประเมนิ ผลการเรยี นรขู องตนเอง เพอื่ สรปุ ผลวา มคี วามรอู ะไรเพม่ิ ขนึ้ มาบา ง เกดิ ความเขา ใจ มากนอ ยเพียงใด และจะนําความรเู หลา น้ันไปประยุกตใ ชใ นการเรยี นรเู รอื่ งอน่ื ๆ หรือในชีวิตประจาํ วันไดอ ยางไร ผูเรยี นจะเกิดเจตคติ และเหน็ คณุ คา ของตนเองจากผลการเรียนรทู ่ีเกิดข้ึน ซง่ึ เปนการเรียนรูที่มีความสุขอยา งแทจรงิ การจัดกิจกรรมการเรียนรูตามข้ันตอนวัฏจักรการเรียนรู 5Es จึงเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนนผูเรียน เปนสําคัญอยางแทจริง เพราะสงเสริมใหผูเรียนไดเรียนรูตามขั้นตอนของกระบวนการสรางความรูดวยตนเอง และ ฝกฝนใหใชกระบวนการคิดและกระบวนการกลุมอยางชํานาญ กอใหเกิดทักษะชีวิต ทักษะการทํางาน และทักษะการ เรียนรูท ่ีมปี ระสทิ ธิภาพ สงผลตอการยกระดับผลสัมฤทธ์ขิ องผูเ รยี น ตามเปาหมายของการปฏิรปู การศกึ ษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) ทุกประการ คมู อื ครู

คําอธิบายรายวิชา กลมุ สาระการเรียนรู สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ภาคเรียนท่ี 1-2 รายวิชา สุขศึกษา ช้นั มัธยมศึกษาปที่ 1 เวลา 40 ชัว่ โมง/ป รหสั วิชา พ………………………………… เส4ร�ม อธิบายความสําคัญของระบบประสาทและระบบตอมไรทอท่ีมีผลตอสุขภาพ การเจริญเติบโต และ พัฒนาการของวยั รนุ รวมทัง้ วธิ กี ารดแู ลรกั ษาระบบประสาทและระบบตอมไรท อใหท ํางานตามปกติ วิเคราะหภาวะการเจริญเติบโตทางรางกายของตนเองกับเกณฑมาตรฐาน แสวงหาแนวทางในการ พัฒนาตนเองใหเจริญเติบโตสมวัย อธิบายวิธีการปรับตัวตอการเปลี่ยนแปลงทางรางกาย จิตใจ อารมณ และพฒั นาการทางเพศอยา งเหมาะสม แสดงทกั ษะการปฏเิ สธเพอ่ื ปอ งกนั ตนเองจากการถกู ลว งละเมดิ ทางเพศ เลอื กกนิ อาหารทเี่ หมาะสมกบั วยั วเิ คราะหป ญ หาทเี่ กดิ จากการภาวะโภชนาการทม่ี ผี ลกระทบตอ สขุ ภาพ ควบคมุ น้ําหนกั ตนเองใหอยูในเกณฑมาตรฐาน สรางเสรมิ และปรบั ปรงุ สมรรถภาพทางกายตามผลการทดสอบ แสดงวิธีปฐมพยาบาลและเคล่ือนยายผูปวยอยางปลอดภัย อธิบายลักษณะอาการของผูติดสารเสพติด การปองกันการติดสารเสพติด ความสัมพันธของการใชสารเสพติดกับการเกิดโรคและอุบัติเหตุ และแสดง วธิ กี ารชักชวนผูอ่นื ใหล ด ละ เลิกสารเสพติด โดยใชกระบวนการจัดการเรียนรูแบบกระบวนการกลุม กระบวนการสืบคนขอมูล การคิดวิเคราะห และอภิปรายเพื่อใหเกดิ ความรู ความเขา ใจ สาํ นึกในคุณคาและศักยภาพของตนเอง สามารถสอ่ื สารสงิ่ ทเ่ี รียนรู และนาํ ประสบการณไปปรบั ใชใหเกดิ ประโยชนสูงสุดในการดาํ เนินชวี ติ ตวั ช้ีวัด ม.1/2 ม.1/3 ม.1/4 พ 1.1 ม.1/1 ม.1/2 พ 2.1 ม.1/1 ม.1/2 ม.1/3 ม.1/4 พ 4.1 ม.1/1 ม.1/2 ม.3/3 ม.1/4 พ 5.1 ม.1/1 รวม 14 ตวั ชีว้ ัด คมู อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Explain Expand Evaluate หนังสือเรียน รายวิชาพ้ืนฐาน ÊØ¢ÈÖ¡ÉÒ Á.ñ ñชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ ผูเรยี บเรียง ผูตรวจ บรรณาธิการ รศ.ดร. พรสุข หุนนิรนั ดร ผศ.ดร. ทรงพล ตอนี รศ.ดร. จฬุ าภรณ โสตะ รศ.ดร. ประภาเพ็ญ สวุ รรณ ผศ. รตั นา เจรญิ สาธิต นายสมเกยี รติ ภูระหงษ ผศ.ดร. สรุ ยี พนั ธุ วรพงศธร นางสาวกญั จนณฏั ฐ ตะเภาพงษ ดร. อนันต มาลารตั น สงวนลขิ สิทธ์ิตามพระราชบญั ญตั ิ ปท พ่ี มิ พ ๒๕๖๒ พมิ พครัง้ ที่ ๑๔ จํานวนพมิ พ ๓๐,๐๐๐ เลม ISBN : 978-616-203-840-2 รหัสสนิ คา ๒๑๑๔๑๑๔ ¾ÔÁ¾¤ çÑé ·Õè 9 คณะผูจ ัดทาํ คูม ือครู เบญจพร ทองมาก ÃËÊÑ Ê¹Ô ¤ÒŒ 2144050 ธงชยั หวลถึง