หนังสือหลาน 2

โดย ... ปัญญานันทภิกขุ

ค�ำน�ำ . . . ห นั ง สื อ เ กี่ ย ว กั บ ลู ก ๆ ที่ ท่ า น กํ า ลั ง จ ะ อ่ า น อ ยู่น้ี เกิดจากความกดดันของเหตุการณ์แห่งสังคมในสมัยน้ี ข้าพเจ้า ในฐานะผู้ท�ำงานประกาศธรรมของพระผู้มีพระภาค ได้ไปในที่ ตา่ งๆ เสมอได้พบเหน็ อะไรๆ หลายอย่าง เมอ่ื เห็นแล้วกช็ อบน�ำมา คิดหาเหตุผลของเรื่องนั้นๆ โดยเฉพาะเรื่องของเด็กๆ เป็นปัญหาที่ ต้องคิดมาก เด็กสมัยนี้ ไม่เหมือนเด็กสมัยก่อน เพราะสิ่งแวดล้อม แตกต่างกันสมัยก่อนความเป็นไปของสังคมเป็นไปตามเร่ืองท่ีมัน เป็นไป แต่เดีย๋ วน้สี งั คมวงิ่ แขง่ กนั ตลอดเวลา ชาวโลกอยู่กันดว้ ยการ แข่งขนั กนั ชงิ ดีชงิ ได้กัน ผปู้ กครองของเด็กไม่มเี วลามากนักสำ� หรบั อยู่กับเด็ก เพราะอาชีพบีบคั้นอยู่เสมอ ปัญหาต่างๆ จึงเกิดขึ้น เราจงึ ได้รบั ขา่ วรา้ ยตา่ งๆ เสมอมา อีกประการหนงึ่ พ่อแม่ทั่วไปทขี่ าดการศกึ ษาธรรม ไม่มีความรู้ ในการส่ังสอนลูก มักตามใจลูกของตนมากเกินไป เวลาลูกไปท�ำ อะไรผิด ก็มิได้ว่ากล่าวตักเตือน จึงเป็นเหตุให้เด็กเสียคนได้ง่าย ความรักของพ่อแม่ที่มีต่อลูกน้ันมีมาก แต่ถ้ามากในทางเสียก็จะ เสียหาย จึงควรท่ีจะได้คิดกันบ้างว่า ท�ำอย่างไรเราจึงจะรักลูกได้ อย่างพอดีๆ หนงั สอื เร่ืองนจี้ ึงเกดิ ขึ้นโดยอาการอยา่ งน้ี รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 2

เมอื่ ขา้ พเจา้ อยเู่ ชยี งใหม่ สถานวี ทิ ยปุ ระจำ� ถน่ิ เชยี งใหมไ่ ดก้ รณุ า ใหเ้ วลาแกข่ า้ พเจา้ ทกุ วนั เสารค์ รง้ั ละ 15 นาที ขา้ พเจา้ จงึ เขยี นเรอื่ งนี้ ไปอา่ น ปรากฏวา่ เปน็ ทพ่ี อใจของทา่ นผฟู้ งั เปน็ จำ� นวนมาก ไดพ้ ดู มาถงึ 36 คร้งั แล้ว และยงั ไม่จบเรือ่ ง แต่เวลาเขียนไมม่ ี จึงจบลงเพยี งเทา่ นก้ี ่อน มเี วลากจ็ ะเขียนต่อไปอกี ขอทา่ นผสู้ นใจได้ติดตามตอ่ ไปเถิด บางคนสงสัยว่าข้าพเจ้าเป็นพระไม่มีครอบครัว ท�ำไมมาเขียน เรอ่ื งเกยี่ วกบั เดก็ ได้ ขอทำ� ความเขา้ ใจเสยี สกั หนอ่ ยวา่ ถงึ แมพ้ ระไมม่ ี ครอบครัว แตพ่ ระกม็ ีความคิดในทางชว่ ยเหลือผอู้ น่ื เสมอ จงึ ท�ำการ ศกึ ษาค้นควา้ อ่านหนังสอื ประเภทท่ีเกีย่ วกบั เดก็ บา้ ง แตช่ ่างหายาก เสียจริงๆ เคยเข้าไปในห้องสมุดเพื่อดูว่า มีหนังสืออะไรเกี่ยวกับ เดก็ บ้าง ไดพ้ บเพียงเลม่ เดียว ชอ่ื วธิ อี บรมเดก็ ของนายแพทย์จ�ำรสั ศิรสิ ัมพันธ์ ฉบบั พิมพค์ ร้ังท่สี อง ขา้ พเจ้าจึงไดอ้ า่ นเปน็ การใหญ่ อา่ น หลายเทย่ี ว และไดน้ ำ� ขอ้ ความทเี่ กบ็ จากการอา่ นนม้ี ารอ้ ยกรองออก ทางวิทยุกระจายเสยี ง จึงขอขอบพระคุณต่อนายแพทยจ์ �ำรัสไว้ดว้ ย และใคร่ขอวิงวอนท่านผู้รู้เก่ียวกับการอบรมเด็ก จงได้ช่วยกันแต่ง หนังสือประเภทนี้ข้ึนให้มาก เพื่อบิดามารดาผู้ประสงค์จะศึกษา จะได้ศกึ ษากันได้ และเปน็ การชว่ ยชาตปิ ระการหน่งึ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 3

เดก็ คอื ฐานของชาตบิ า้ นเมอื ง ถา้ มารดาบดิ าใหก้ ารอบรมแกเ่ ดก็ ถูกทาง เด็กก็จะเป็นเด็กดี โตขึ้นจะท�ำงานเป็นประโยชน์แก่ชาติ บ้านเมือง เราจะช่วยชาติประเทศให้ก้าวหน้านั้น ก็จงช่วยเด็กของ ท่านใหก้ ้าวหน้าเถดิ ข้อความในหนังสือนี้ คงจะยังไม่สมบูรณ์ดีนัก เพราะท�ำอย่าง รวดเร็ว และผู้เขียนก็ไม่มีความช�ำนาญในเร่ืองนี้ ถ้าหากท่านผู้ใดมี ความรู้ ความช�ำนาญ และมีน�้ำใจรักเด็ก รักเพ่ือนมนุษย์ โปรดให้ ค�ำแนะน�ำแก่ข้าพเจ้าบ้างเถิด ข้าพเจ้ายังจะเขียนต่อไปอีกหลาย ตอน โดยเฉพาะเรอ่ื งการน�ำเดก็ เขา้ สพู่ ระธรรม อนั เปน็ เรอื่ งรีบดว่ น ในสมัยนี้ ในท่สี ุดน้ี ขออวยพรใหท้ ่านผู้อา่ นจงใช้หลกั การรกั และเลีย้ งลกู ของทา่ นให้เปน็ เด็กดีทั่วกนั ทุกทา่ นเทอญ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 4

พรหมาติ มาตา ปิตโร มาตาปิตไุ ซร้ พรหมของ บุตรนา อนั สภุ าษติ ปอง เปรยี บไว้ ใหผ้ ู้ฉลาดตรอง เหน็ ชอบ ตามแล ฝงั จิตตแ์ ลว้ จกั ได้ บร่ ้ลู ืมคณุ ฯ มาตาปิตไุ ซร้ ควรนบั ได้ว่าเปน็ พรหม ของบุตรสุดนยิ ม ชมพจนเ์ ทียบเปรียบงดงาม ฯ เม่ือผฉู้ ลาดตรอง ก็จะตอ้ งเหน็ ชอบตาม ฝังจติ ต์คดิ ถงึ ความ ท่ีมีคณุ บุญนกั หนา ฯ พอ่ แม่ให้ก�ำเนดิ ต้ังแตเ่ กิดอบรมมา ให้รู้ทกุ ส่ิงสา -รพัตรตง้ั จติ ตส์ ัง่ สอน ฯ ชที้ างธรรมวถิ ี ที่คนดีควรสญั จร ชที้ างกะลีบร จงึ่ อาจล้หี นพี ้นพาล ฯ มารดาและบดิ า มคี ุณหาใดเปรียบปาน คุณานันต์ของท่าน ฝงั กมลจนบรรลัย ฯ พระราชนิพนธ์ในรชั กาลที่ ๖ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 5

สารบญั คํ า นํ า อ น า ค ต อั น แ จ่ ม ใ ส ข อ ง ลู ก ท่ า น 2 พ่อ แม่ เปน็ พรหมของลูก 8 ครูคนแรกของลกู 14 อิทธิพลของกรรมพนั ธุ์ 25 ความปรารถนามีบุตรทด่ี ี 37 การถ่ายทอดอปุ นิสยั 48 ความรกั ท่ีบรสิ ุทธ ์ิ 59 แมพ่ มิ พข์ องลกู 70 สัญชาตญาณของเด็ก 81 อยา่ ใช้อารมณ์กบั เด็ก 92 การฝึกเดก็ ใหก้ ินเปน็ เวลา 104 ความตอ้ งการของเด็ก 115 วิธีแก้นสิ ัยเกเร 125 อยา่ สรา้ งความหวาดกลัวแก่เด็ก 137 ทางฉลาดของเด็ก 149 วิธีแก้ความด้ือร้ันของเด็ก 151 การฝึกเด็กไมใ่ หม้ ีความริษยา 163 การฝกึ เดก็ ใหไ้ กลจากอาชญากร 175 เด็กทฝี่ ึกดีแลว้ เป็นเด็กประเสรฐิ 187 รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 6



พฺรหฺมาติ มาตาปติ โร . . . พ่อ-แม่ เปน็ พรหมของลกู . . . . . . เ ห นื อ ด ว ง ใ จ ข อ ง ทุ ก ท่ า น ที่ เ ป็ น พ่ อ เ ป็ น แ ม่ น้ั น ย่อมจักมีส่วนท่ีตรงกันโดยไม่ต้องมีข้อยกเว้น ข้อนั้นก็คือ พ่อ-แม่ ทุกท่านย่อมมีส่วนเหนือของของหัวใจที่ปรารถนาตรงกัน คือ “ปรารถนาอนาคตที่แจ่มใสของลูก” หากจักมีราคีระคายเคือง ส่องฉายแสดงเงาให้รู้แม้แต่เพียงนิดๆ ว่า “อนาคตของลูกช่าง ไมแ่ นน่ อน” เทา่ นน้ั แหละ ทา่ นผเู้ ปน็ พอ่ -แมจ่ กั เกบ็ ความหมน่ หมอง ในดวงใจซอ่ นไวอ้ ยา่ งไมส่ สู้ บายนกั ตลอดระยะเวลาทย่ี งั ไมม่ ชี อ่ งทาง ทโ่ี ปรง่ แจ่มใสได้เลย รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 8

ความเปน็ พอ่ -แม่ โดยสมบรู ณ์ ไมใ่ ชส่ งิ่ ทเี่ ปน็ ภาระทเี่ บาและงา่ ยๆ เลย ไม่ใช่มภี าระเพียงวา่ สรา้ งลกู ให้เกดิ มาในโลกกบั เขา ไดเ้ ท่าน้นั ปัญหาและภาระท่ีจักต้องประคับประคองลูกในทุกสิ่งทุกประการท่ี เปน็ หนา้ ทข่ี องพอ่ -แม่ โดยธรรมดาสามญั นนั้ ยงั ไมเ่ ปน็ การสมบรู ณท์ ี่ เพียงพอ ท่านจะนึกแต่เพยี งวา่ “มบี ้านให้อยู่ มีอใู่ หน้ อน มหี มอนให้ หนนุ มคี ณุ ใหพ้ งึ่ ”และ“มขี า้ วใหก้ นิ มสี นิ ใหใ้ ช”้ เทา่ นน้ั วา่ เพยี งพอแลว้ หาถูกต้องสมบูรณไ์ ม่ ปญั หาทีส่ �ำคญั ย่ิงยวดขนึ้ อยูท่ ี่วา่ ท่านได้สรา้ ง แนวทางชวี ติ แห่งลกู ของทา่ น ใหร้ สู้ ึกวา่ “มีอนาคตทแ่ี จม่ ใจ” แลว้ หรือยัง? ปัญหาส�ำคัญอยู่ท่ีตรงน้ี ถ้ายัง! ก็อะไรเล่า? เป็นแนวทาง แหง่ อนาคตที่แจ่มใสของลกู ทา่ น เราลองมาศกึ ษาติดตามกนั ตอ่ ไป เหนือดวงใจ ท่ีปรารถนาอย่างสูงของพ่อ-แม่ เพ่ืออนาคต อันแจ่มใสของลูกๆ นั้น ท่านผู้เป็นพ่อเป็นแม่บางท่านได้แต่คิดๆ เฝา้ คำ� นงึ คอยกาลคอยเวลาคอยโชคคอยวาสนายงิ่ บางทา่ นสดุ ปญั ญา ทจี่ ะคดิ สง่ เสรมิ สรา้ งอนาคตของลกู โดยสถานใดๆ กเ็ ลยใชว้ ธิ ี “สดุ แต่ บุญวาสนา จะน�ำพาให้ลูกไป” เข้าต�ำราว่า “ตามบุญตามกรรม” การงานและภารกิจใดๆ ก็ดี ถ้าตกอยู่ในลักษณะปล่อยตามบุญ ตามกรรมแลว้ อนาคตของลกู จกั เปน็ เชน่ ไร? ดงั นนั้ ทา่ นผเู้ ปน็ พอ่ แม่ จงึ มคี วามจำ� เปน็ และมคี วามสำ� คญั ยงิ่ โดยทจี่ กั ตอ้ งหาวธิ แี ละลทู างท่ี แจม่ ใสอยเู่ สมอ โบราณทา่ นวา่ “ลกู แกว้ -ลกู ขวญั ” นน้ั หมายถงึ ภาระ ของพอ่ แม่ ทจี่ กั ตอ้ งปลกู สรา้ งประคบั ประคองลกู ใหก้ า้ วไปสคู่ ำ� ขวญั ทป่ี ระทบั ใจอนั เปน็ ดวงใจของพอ่ แมท่ ว่ี า่ “ลกู แกว้ ลกู ขวญั ” นนั้ จรงิ ๆ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 9

เร่ืองบุญกรรมน�ำแต่ง น้ัน เป็นเรื่องหนึ่งซ่ึงท่านผู้เป็นพ่อแม่ ท้ังหลายควรจักได้ตระหนักไว้โดยยิ่ง ท้ังน้ีก็เพื่อเป็นการช่วย เสรมิ สรา้ งอนาคตอนั เจม่ ใสใหแ้ กล่ กู ๆ นน้ั เอง พระพทุ ธองคว์ างหลกั ไว้เป็น 3 ประการ 1. บุพพกรรม = กุศลกรรมในปางก่อนท่ีลว่ งแลว้ 2. ปัจจบุ ันกรรม = กศุ ลกรรมในปจั จบุ ัน 3. อนาคตกรรม = กศุ ลกรรมในส่วนที่จะมาถึงข้างหน้า หลักของกรรมตามแนวทางของพระพุทธองค์ยังมีมากกว่าน้ี แต่เพื่อพอเป็นแนวทางของท่านพ่อแม่ทั้งหลาย จึงจักไม่กล่าวถึง ใหม้ ากและยาวความ อาจจะท�ำใหฟ้ ั่นเฝือ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 10

หลกั กรรมอนั เปน็ บพุ เพ นนั้ หมายถงึ กรรม (การกระทำ� ) ทก่ี ระทำ� ไปแล้ว ไม่หมายเฉพาะแต่กรรมในชาติปางก่อนเท่าน้ัน แม้กรรม ในชาตนิ ภ้ี พนไี้ มว่ า่ จะเปน็ การกระทำ� ชนดิ ใดๆ อยา่ งไร แมใ้ นสว่ นทงั้ ดี ทงั้ ชว่ั ชอื่ วา่ เปน็ “บพุ กรรม”ทงั้ นนั้ เรอื่ งของ“บพุ กรรม”นจ้ี กั พงึ สงั เกต ได้วา่ บพุ พกรรมบางอยา่ ง เช่นเราทำ� ดไี ว้นานแล้ว มอี ายุถึง 10-20 จงึ ใหผ้ ล บางครง้ั จนถงึ กบั ลมื แลว้ วา่ “เราทำ� ดอี ะไรไว้ จงึ ไดอ้ ยา่ งน”้ี บางคนกเ็ ชน่ กนั ถงึ คราวตกอบั อาภพั โชควาสนาคบั แคน้ ลำ� เคญ็ เปน็ ท่ยี ่งิ จนถงึ กับแอบร้องไห้คนเดียว ได้แต่ ร�ำพงึ วา่ “เราทำ� กรรมชวั่ อะไรไวห้ นอ? จึงไดต้ กระกำ� ล�ำบากเช่น” ดังน้กี ็มี นี!่ ล้วนเปน็ เรือ่ ง ของบพุ กรรมทั้งน้ัน ใครจะวา่ “บพุ กรรม” ไมม่ ฤี ทธิ์เดชบนั ดาลให้ แกช่ วี ติ ของเรานกี้ ช็ า่ งเถดิ แตฤ่ ทธเ์ิ ดชของบพุ กรรมนนั้ ยอ่ มอยเู่ หนอื สง่ิ อนื่ ใดในชวี ติ ของเราโดยแทจ้ รงิ ไมม่ ใี ครจะมาบนั ดาล “บพุ กรรม” ให้แก่ตัวเราได้เลย นอกจากตัวเราเองจะเป็นผู้บันดาลตัวเราเป็น ผู้สร้าง ตวั เราเป็นผกู้ ระทำ� การกระท�ำของเราวันนี้ จักเปน็ บพุ กรรมของวันพรงุ่ นี้ การกระทำ� ของเราเดี๋ยวนี้ จกั เปน็ บุพกรรมของเดย๋ี วโน้น การกระท�ำของเราเดือนน ้ี จักเป็นบุพกรรมของเดือนหน้า การกระท�ำของเราปีน ้ี จกั เปน็ บุพกรรมของปีหน้า การกระทำ� ของเราชาตินี้ จักเป็นบุพกรรมของชาติหน้า รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 11

บพุ กรรมในสว่ นดี จกั หนนุ และสง่ เสรมิ ใหเ้ ราดยี งิ่ ๆ ขน้ึ บพุ กรรม ฝ่ายข้างชั่วน้ันแน่นอนท่ีสุดที่จักฉุดรั้งให้เราทรามและต�่ำลงๆ นี่ แหละ“บญุ วาสนา” ทเี่ ราไดแ้ ตพ่ ากนั พรำ่� เรยี กรอ้ งหาแตไ่ ดส้ ำ� นกึ โดย ถกู ต้องวา่ เป็นเพราะอ�ำนาจแหง่ “บุพกรรม” ไม่? ดว้ ยเหตุดงั กล่าว หากท่านพ่อแม่ท้ังหลาย จักได้ช้ีแนวทางแก่ลูกสุดที่รักของท่าให้ได้ สรา้ งแต่ “กรรมด”ี ไวใ้ หส้ มำ่� เสมอเปน็ ประจำ� ในชวี ติ แลว้ “กรรมชวั่ ” จงหลกี เวน้ ใหห้ า่ ง เมอื่ เปน็ เชน่ นี้ “บพุ กรรมสว่ นด”ี ยอ่ มจกั เปน็ สมบตั ิ มรดกอนั ลำ�้ คา่ ยอ่ มจกั ตราตดิ ตามเปน็ ผลสนองแตส่ ว่ นทด่ี ที ช่ี อบโดย ตลอด นน่ั แหละ “บญุ วาสนา” อนั เปน็ สงิ่ เรน้ ลบั เพราะอำ� นาจผลมา แต่ “บุพพกรรมส่วนดี” โดยแน่นอน เรอ่ื งของ “ปจั จบุ นั กรรม” และ “อนาคตกรรม” เราขอยกไว้ กอ่ นจกั กลา่ วเปน็ ลำ� ดบั ถงึ ในโอกาสตอ่ ๆ ไป ขอแตเ่ พยี งทา่ นไดโ้ ปรด อดใจไว้ ขณะนขี้ อใหท้ า่ นไดต้ ดิ ตามในเนอ้ื หาของ “อนาคตอนั แจม่ ใส แห่งลูกของท่าน” ภาค 1 ว่าด้วย “รกั ลกู ใหถ้ ูกทาง” สืบไปกอ่ นเถดิ สว่ นภาค 2-3 และภาคตอ่ ๆ ไป ขอใหท้ า่ นโปรดตดิ ตามเปน็ ลำ� ดบั ไป. รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 12



ครูคนแรก . . . ข อ ง ลู ก . . . . . . ท่ า น พ่ อ แ ม่ ท่ี นั บ ถื อ ท้ั ง ห ล า ย โปรดเอียงหูของท่านฟังทางน้ีหน่อยฟังเสียงที่เกิดจากความรัก ความปรารถนาดีต่อท่าน ฟังเสียงที่ท่านควรท�ำตามโดยส่วนเดียว ซ่งึ จกั กลา่ วใหท้ า่ นทงั้ หลายไดฟ้ ังตอ่ ไป ข้าพเจ้าเรยี กท่านวา่ พ่อ แม่ เพราะทา่ นมฐี านะเป็นผู้ใหก้ ำ� เนดิ แก่เดก็ หญิงชายซึ่งท่านรกั และภมู ใิ จว่าท่านมีลูกแลว้ พ่อแม่ทุกคนมี ความรกั ลกู มคี วามปรารถนาทจี่ ะใหล้ กู ทกุ คนไดม้ หี นา้ มตี า ไมม่ ใี คร คนไหนปรารถนารา้ ยตอ่ บตุ รธดิ าของตน ขอ้ นเี้ ปน็ หลกั ธรรมดาทวั่ ไป แตค่ วามรกั ของพอ่ แมน่ เ้ี ปน็ ดาบสองคม เปน็ คณุ กไ็ ดเ้ ปน็ โทษกไ็ ด้ ถา้ รกั ถกู กเ็ ปน็ คณุ แกล่ กู ๆ ถา้ รกั ผดิ กเ็ ปน็ โทษโดยไมต่ อ้ งสงสยั พอ่ แมเ่ ปน็ จำ� นวนไมน่ อ้ ยไดท้ ำ� ลายลกู ของตน โดยอาศยั ความรกั ลกู เปน็ มลู ฐาน การท�ำลายแบบน้ีเป็นแบบท่ีเป็นไปโดยเจ้าตัวไม่รู้ เช่นพ่อแม่รักลูก และถนอมใจลกู ของตนมากเกนิ ไป ให้เสรีภาพแก่ ลูกๆ มากเกนิ ไป รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 14

จนลูกๆ กลายเป็นคนท่ีไม่รู้จักรักษาตัวเอง อะไรๆ ก็เป็นเรื่องของ พอ่ แมไ่ ปเสยี ท้ังหมด ลูกตอ้ งการอะไร อยากท�ำอะไร กต็ ามใจทัง้ น้ัน ไมเ่ คยขดั ใจลกู กลวั ลูกจะได้รบั ความช้ำ� ใจ เด็กๆ ทีไ่ ด้รับการตามใจ สิ่งใดๆ ไมก่ ล้าขดั คอลกู แมแ้ ตน่ ้อยลกู ก็รู้ว่าพ่อแมเ่ อาใจตน อันธรรมดาของเด็กๆ เป็นคนมกั ชอบตามใจตนเอง ขาดความย้ังคิดในเหตุ ถ้าต้องการอะไรขึ้นมาแล้วเขาคิดว่า เอาใหไ้ ด้ ตอ้ งทำ� ใหไ้ ด้ เขาจงึ กลายเปน็ คนใจรอ้ นขโ้ี มโห พอขดั ขน้ึ มาก็ ตอี กชกหวั บา้ ง ทบุ ขา้ วของเสยี หายไปบา้ ง ทำ� ใหพ้ อ่ แมเ่ กดิ ความเกรงใจ เลยยอมเขาทุกๆ อย่างตามที่เขาต้องการ เมื่อเขาได้ชนะโดยวิธีใด สักคร้ังแล้ว ก็ต้องท�ำวิธีนั้นอีกและได้ผลเร่ือยมา ข้อน้ีเป็นความผิด ของใคร เปน็ ความผดิ ของพอ่ แมน่ น้ั เอง พอ่ แมเ่ ปน็ เปน็ ผผู้ ดิ ในแงไ่ หน ในแงต่ ามใจเดก็ มากเกนิ ไป ความตามใจเกนิ ไปเกดิ จากความรกั เปน็ เหตุ นมี่ ิใช่จะหา้ มทา่ นมใิ หร้ กั ลกู แตโ่ ปรดรกั ลูกให้ถกู ทางสักหน่อย รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 15

คนโบราณเขาสอนไวว้ ่ารักวัวให้ผกู รกั ลกู ใหต้ ี . . . เป็นค�ำสอนที่ควรฟังอยู่มากทีเดียว คนมีวัวถ้ารักแล้วปล่อย ตามใจมัน คงกนิ ผักกนิ ของในสวนเขา เจา้ ของต้องเสียเงนิ จงึ จ�ำเปน็ ตอ้ งผกู ไวก้ บั หลกั อยา่ ใหไ้ ปขา้ งไหน ลกู ของเรากเ็ หมอื นกนั ถา้ เรารกั ก็ต้องตีเขาบ้างเพ่ือสั่งสอน มิใช่จะตีจนเจ็บตาย ตีพอให้เข็ดหลาบ เท่าน้ัน คนท�ำหม้อขายเขาก็ต้องเอาไม้แบนมาตีหม้อให้ได้รูปทรงดี ตพี องาม หาตีให้แตกหกั ไปไม่ ฉันใดคนมลี ูกต้องตลี กู แบบนน้ั การตลี กู นั้นมีสองวธิ ีคอื . . . . . . หนงึ่ ตดี ว้ ยคาํ พดู สองตดี ว้ ยไม้เรียว การตดี ว้ ยคำ� พดู นนั้ ใชใ้ หม้ ากๆ สกั หนอ่ ย คอื พยายามพรำ�่ สอน ตามสอนอยู่เสมอ ธรรมดาของเด็กเปน็ ผซู้ กุ ซนชอบทำ� อะไรๆ เสมอ เขายังไม่รู้ว่าการกระท�ำของเขาจะถูกจะผิด เขาท�ำอะไรลงไปแล้ว สมมตวิ า่ เปน็ เรอ่ื งผดิ พลาด ถา้ พอ่ แมไ่ มห่ า้ มไมเ่ ตอื นเขากค็ งนกึ วา่ ไม่ เปน็ ไรไมเ่ หน็ พอ่ แมด่ ุ เขากท็ ำ� แถมอกี หลายครงั้ จนกระทงั้ ตดิ เปน็ นสิ ยั พอตดิ เสยี แลว้ กแ็ กย้ ากเตม็ ทพี อ่ แมส่ ว่ นมากมกั ทำ� ผดิ ในขอ้ นี้ เพราะ คิดเสียว่า เร่ืองเล็กน้อยไม่เป็นไรดอกเร่ืองเล็กน้อยน้ันแหละสร้าง เรอ่ื งใหญๆ่ ข้ึนมา คนฉลาดมคี วามรอบคอบจงึ ควรระวงั ในเร่ืองเลก็ นอ้ ยเสมอถา้ ระวงั ในเร่ืองเล็กนอ้ ยได้ เรอ่ื งใหญ่ๆ กพ็ ลอยถกู ระวังไป ดว้ ย หลกั ความจรงิ มอี ยอู่ ยา่ งนี้ หนา้ ทขี่ องพอ่ แมจ่ งึ ควรดแู ลเอาใจใส่ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 16

การพดู การเตือนน้นั ตอ้ งพยายามพูดจนเขาเขา้ ใจ ใหเ้ ขาเหน็ เหตผุ ลว่าอะไร เป็นอยา่ งไรถกู ตอ้ ง. . . ถึงการกระท�ำของลูกๆ ไว้เสมอๆถ้าเห็นว่าลูกท�ำอะไรจะเป็นการ ผิดพลาดเสียหาย ก็รีบบอกเสียทันทีพูดกันดีๆ พูดกันอย่างใจเย็น อย่าพูดด้วยความโกรธเพราะการสอนเด็กในเวลาโกรธไม่ได้ผล อะไรเลยกลับเป็นการฝึกให้เด็กเป็นคนมักโกรธไปเสียด้วยการพูด ด้วยความรักความเอ็นดูได้ผลกว่าในช้ันต้นๆ ก็พูดให้เขาเข้าใจว่า ชว่ั เปน็ อยา่ งไร ดเี ปน็ อยา่ งไรพอ่ แมช่ อบคนดี ไมช่ อบคนชว่ั ถา้ อยาก ให้พ่อแม่รักต้องเป็นคนดี คอยบอกคอยเตือนไว้เสมอ อย่าเป็นคน เกียจครา้ นเป็นอันขาด รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 17

การพูดการเตือนนั้น ต้องพยายามพูดจนเขาเขา้ ใจ ให้เขาเหน็ เหตุผลว่าอะไรเปน็ อย่างไรถูกต้อง . . . เม่ือได้พูดได้สอนอะไรลงไปแล้ว ต้องคอยควบคุมติดตาม อย่าปล่อยให้เด็กท�ำผิดซ�้ำอีกเป็นอันขาด ถ้าเห็นเด็กท�ำผิดในเร่ือง ที่บอกแล้วต้องบอกอีก ให้เขาได้ระวังต่อไป เด็กมีนิสัยอ่อนดัดง่าย เว้นไว้แต่ผู้ใหญ่จะท�ำให้เขาเป็นคนแข็งเสียเท่าน้ัน การท�ำให้แข็ง กค็ อื ไมบ่ อกไมเ่ ตอื นกนั นนั่ เอง เมอื่ ไดบ้ อกไดส้ อนเรอื่ งใดแลว้ ถา้ เขา ยงั กระทำ� ผดิ อกี ตอ้ งลงโทษกนั บา้ งดว้ ยไมเ้ รยี ว แตพ่ งึ จำ� ไว้ การเฆย่ี นตี ถ้าไม่จ�ำเป็นแล้วขออย่าได้ใช้เป็นอันขาดเพราะการตีบ่อยๆ ท�ำให้ เดก็ เคยชนิ ดา้ นไมแ้ ละไมร่ สู้ กึ กลวั ตอ่ พษิ สงของมนั พอ่ แมต่ อ้ งใชด้ ว้ ย ปญั ญาสกั หนอ่ ยในเวลาจะตลี กู โปรดอยา่ ตดี ว้ ย การบนั ดาลโทสะเป็นอันขาด บางคนพอโกรธ ข้ึนมาก็ดีเลยทีเดียว ตีไม่เลือกที่ ตีโดยไม่ให้ เหตุผล เป็นการทารุณเด็กไปสกั หนอ่ ย เมื่อจะตีต้องเรียกมาพูด มาทําความเข้าใจ กนั เสยี กอ่ น ว่าการกระท�ำเช่นนี้เป็นความผิดเสียหาย พ่อแม่ได้ห้ามหลายครั้งแล้วลูกก็ยังท�ำอยู่ พูด ให้เด็กเข้าใจว่าตนผิด ให้เห็นว่าการกระท�ำ ของตนไมถ่ กู ตอ้ งทำ� ใหเ้ ขาไดเ้ กดิ ความรสู้ กึ ผดิ ขึ้นในใจของเขาให้ได้ การท�ำให้เด็กรู้ว่าตนได้ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 18

ทำ� ผดิ ไปนน้ั มคี า่ มาก เมอื่ เขารจู้ กั ผดิ แลว้ จงึ ลงโทษแตพ่ อสมควร เพอ่ื ให้เขาจดจ�ำไวต้ อ่ ไป แล้วคงไมก่ ระท�ำผดิ ในรปู น้นั เมื่อเขาไม่กระท�ำ ผิดเขาก็คงหันเข้าหาการกระท�ำความดีความงาม เพื่อให้เขาได้เห็น ความจริงที่ว่า ท�ำดีได้ดี ท�ำชัว่ ไดช้ ัว่ เวลาท�ำผดิ ถกู ลงโทษเขาเห็นว่า ทำ� ชวั่ ไดช้ วั่ แลว้ พอเขาหนั เขา้ กระทำ� ความดี พอ่ แมก่ ค็ วรสอนใหเ้ ขา เห็นผลแห่งความดีเสียบ้าง โดยการชมเชย อย่าเป็นคนเฉยเมยต่อ การกระท�ำของลูกเป็นอันขาด ดีต้องชม ชั่วต้องติ น่ีเป็นหลักการ สำ� คญั การตามสอนพรำ�่ สอนเสมอ เปน็ ทางหนง่ึ ทชี่ ว่ ยใหล้ กู เปน็ คนดี กับเขาได้ ขอใหพ้ ่อแม่โปรดสนใจกระทำ� กันหนอ่ ย . . . ในการสงั่ สอนอบรมลูก ๆ น้ัน เพยี งแต่การพดู ไม่มีคุณค่า เพียงพอ ตอ้ งมีการกระทาํ ใหด้ ูควบคูก่ นั ไปดว้ ย พ่อแม่ทุกคนควรจะส�ำนึกตนไว้เสมอๆ ว่า ตนเป็นแบบอย่าง ของลูกๆ ลูกทุกคนในครอบครัวคอยถ่ายแบบอย่างจากพ่อแม่ไว้ เสมอ ถ้าลูกรักพ่อติดพ่อก็ถ่ายทอดกิริยาอาการทุกอย่างของพ่อไว้ ถ้าลูกรักแม่ติดแม่ก็ถ่ายทอดกิริยาอาการทุกอย่างของแม่ไว้เสมอ การถ่ายทอดบอ่ ยๆ คอื การสร้างนิสัยขึ้นในใจของเขาและเป็นอย่าง ท่ีพ่อแม่เป็นอยู่ คือการสร้างนิสัยข้ึนในใจของเขา และเป็นอย่างท่ี พ่อแม่เป็นอยู่ ฉะน้ันพ่อแม่จึงจะต้องระมัดระวังให้มากเป็นพิเศษ ในเม่ือตนอย่หู นา้ กลอ้ งถา่ ย คอื ลูกๆ ของท่าน อย่าได้คดิ พูดท�ำส่งิ ใด ในทางเสียให้ลูกเห็นเป็นอันขาด ให้ลูกได้เห็นได้ยินเฉพาะส่ิงที่ดีๆ งามๆ ถา่ ยเดยี ว การทเ่ี ปน็ เชน่ นไี้ ด้ พอ่ บา้ นแมเ่ รอื นจะตอ้ งฝกึ ฝนตน รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 19

อบรมตนเองใหม้ ีระเบียบวินยั อย่เู สมอ อย่าไดเ้ ปน็ คนตามใจตนเอง ในเรื่องใดๆ เป็นอันขาด ถ้าหากผู้น�ำในครอบครัวได้เป็นอยู่อย่าง ดีแล้ว ลูกก็คงจ�ำแบบที่ดีไว้ได้ โปรดจ�ำไว้ว่า แบบอย่างการกระท�ำ ของพ่อแมม่ อี ิทธิพลสงู เหนือจิดใจของลกู ๆ เสมอ เเบบอย่างจากคนข้างเคียงจากสง่ิ แวดลอ้ ม . . . กม็ ีอทิ ธิพลเหนือใจของเดก็ อยู่ไมน่ อ้ ย พ่อแม่จึงควรระวังให้มากสักหน่อย สถานที่ใด บุคคลใด ส่ิงใด เปน็ สงิ่ ไมด่ ไี มง่ ามแลว้ อยา่ ไดป้ ลอ่ ยเดก็ ของทา่ นใหเ้ ขา้ ไปคลกุ คลกี บั สงิ่ นนั้ เปน็ อนั ขาด เพราะการเขา้ ไปใกลส้ งิ่ ไมด่ ยี อ่ มทำ� ใหผ้ เู้ ขา้ ไปใกล้ ได้รับส่ิงไม่ดีไปด้วย ถ้าหากเด็กได้เห็นได้พบส่ิงใดท่ีเป็นความชั่ว เรอ่ื งของเดก็ เขายงั ไมร่ วู้ า่ มนั ชวั่ ขนาดไหนเปน็ ทขี่ องพอ่ แมท่ จี่ ะอธบิ าย โดยการบอกใหเ้ ขาดแู ลว้ บอกวา่ คนนน้ั สงิ่ นนั้ ไมด่ อี ยา่ งไร การกระทำ� ในรูปนน้ั อาจมโี ทษแก่ผูก้ ระทำ� อยา่ งไรบ้าง อย่าให้เดก็ พบอะไรโดย ไมร่ วู้ า่ มนั เปน็ อะไรเปน็ อนั ขาด แมใ้ นเรอ่ื งดๆี กต็ อ้ งบอกใหเ้ ขาเขา้ ใจ เชน่ เดยี วกนั พอ่ แมน่ อกจากทำ� หนา้ ทเ่ี ปน็ ผเู้ ลยี้ งดแู ลว้ ตอ้ งทำ� หนา้ ท่ี ครสู งั่ สอนลกู ดว้ ย พระพทุ ธเจา้ ทา่ นจงึ ตรสั ไวว้ า่ พอ่ แมเ่ ปน็ ครคู นแรก ของลกู ๆ ท่านจงึ ควรทำ� หน้าทข่ี องตนในแง่น้ีไว้เสมอ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 20

เด็กๆ . . . มกั รบเร้าขอโนน่ ขอนจี่ ากทา่ นเสมอ เช่น ไปตลาดเห็นลูกโป่ง เขาอยากได้ลูกโป่ง ท่านควรให้เขา หรือไมค่ วรใหเ้ ขา เพราะไมม่ ีประโยชนอ์ ะไร ควรพูดใหเ้ ขาเขา้ ใจว่า ไมม่ ปี ระโยชนเ์ ปน็ การหมดเปลอื งสตางคเ์ ปลา่ ๆ อยา่ ตามใจเขาในสงิ่ อนั ไมค่ วรเปน็ อนั ขาด การทพี่ อ่ แมถ่ กู รบกวนบอ่ ยๆ ในเรอื่ งจกุ จกิ นนั้ กเ็ นอื่ งจากการตามใจเปน็ มลู ฐาน เดนิ ไปตลาดเดก็ อยากกนิ ถวั่ กนิ เมด็ แตงโม ออ้ ยควนั่ ทเี่ ขาวางขายไวต้ ามขา้ งถนนเปน็ สง่ิ สกปรกไมน่ า่ กนิ เราก็ควรบอกกับเด็กให้เข้าใจเหตุผลว่าของนั้นไม่สะอาด มีเช้ือโรค กินแลว้ จะปวดท้อง ฟนั จะผุ ไม่สบาย เด๋ยี วถกู ฉีดยาเจบ็ เนือ้ เปล่าๆ จงหาวธิ พี ดู ใหเ้ ขาเขา้ ใจเรอื่ ง เดก็ กค็ งไมร่ บกวนตอ่ ไปแมใ้ นกรณอี นื่ ๆ ก็เช่นเดียวกัน จงพยายามท�ำความเข้าใจกับเด็กๆ ไว้เสมอๆ เถิด ท่านคงหายจากความล�ำบากชึ้นเป็นล�ำดับ น้ีเป็นวิธีรักษาลูกหลาน ของทา่ นประการหน่ึง รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 21

คนผู้ใหญใ่ นครอบครวั จะเปน็ ยา่ . . . ยาย หรอื ปู่ . . . ตาของเด็กกต็ าม มกั ทำ� ให้เด็กๆ เสยี มากกว่าพอ่ แม่ ถ้าหากว่าคนเเกๆ่ เหลา่ นัน้ มี ความเขา้ ใจผดิ อยใู่ นใจ เพราะคนแกๆ่ มคี วามรกั เดก็ ๆ มากเปน็ พเิ ศษ เคยได้ยินคนแก่หลายคนคนพูดว่า ลูกๆ ฉันก็รัก แต่ฉันรักหลานๆ มากกวา่ ลกู ไปอกี หลานยงั เลก็ ๆ จงึ เปน็ ขวญั ใจของคนแกๆ่ เมอื่ รกั มาก ความรกั มกั ปดิ สญั ญามองไมเ่ หน็ ความผดิ ถกู เลยเอาอกเอาใจหลาน มากเกินไป หลานท�ำอะไรก็เป็นเร่ืองน่ารักน่าเอ็นดูไปเสียท้ังน้ัน ให้อภัยแก่หลานไปหมดทุกอย่าง หลานก็เกิดภูมิใจว่าคุณย่ารัก คุณยายรัก กลายเป็นคนไม่กลัวใคร ถ้าคราวใดคุณพ่อคุณแม่ดุเขา ก็หลบสู่อ้อมแขนของคุณยายคุณย่าให้พ้นภัย ได้รับความปรานี ให้อุ่นใจ หลานจึงกลายเป็นคนท่ีใครว่าไม่ได้ แม้คราวท�ำผิดถูกดุ จากพ่อแม่ คุณยายก็เข้าขวางโดยพูดว่า มันยังเป็นเด็กจะรู้อะไร ชา่ งมนั เถอะ โตขน้ึ กด็ เี องเหละ นค่ี อื ผชู้ ว่ ยทำ� ใหเ้ ดก็ ๆ เสยี คน จงึ ใคร่ ขออภัยบอกกับคุณย่าคุณยาย คุณปู่ คุณตาว่ารักหลานน้ัน รักได้ ไม่มีใครว่าดอก แต่ต้องรักให้ถูกทาง คือต้องช่วยกันท�ำให้หลาน เปน็ คนดี อยา่ ทำ� ใหห้ ลานเปน็ คนเสยี เปน็ อนั ขาด เวลาเดก็ โตขนึ้ เดก็ จะว่าได้ว่า ผมเสียเพราะคุณปู่ คุณตาคุณย่า คุณยาย เป็นบาปท่ี หนกั อยเู่ หมือนกัน เป็นบาปทเ่ี ราทำ� กันโดยไมร่ ตู้ วั และกอ่ ให้เกดิ ผล มากระทงั่ ทกุ วนั นี้ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 22

จงจําไว้ว่า . . . คนดี . . . คนช่ัว . . . ท่ีปรากฏตัวอยู่ในโลกสมัยนีน้ น้ั เปน็ ผลท่มี าจากพอ่ แม่เปน็ ส่วนใหญ่ พ่อแม่เป็นผู้ให้ก�ำเนิดเลี้ยงรักษา เเละท�ำให้เขาเป็นคนดีคนช่ัว ไดท้ งั้ นนั้ ถา้ เราพบคนชว่ั สกั คนหนง่ึ กล็ องสบื ดเู ถอะ ตน้ สกลุ ของเขา ช่ัวมาแล้ว ถ้าเราพบคนดีสักคนหน่ึง ก็แสดงอยู่ในตัวว่าเขามาจาก พ่อแม่ท่ีดี ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น ฉันใด ลูกของใครก็เป็นคนเช่นนั้น ลกู คนขเ้ี มากอ็ ยใู่ กลค้ นขเ้ี มา ลกู นกั การพนนั กอ็ ยใู่ กลบ้ อ่ นการพนนั ลูกมนุษย์บ้ากามก็มักมากแบบพ่อเขา ทุกคนเก็บเก่ียวผลจากสกุล รบั มรดกจากสกุล จงึ ขอใหพ้ อ่ แมท่ กุ คนจงช่วยกันสรา้ งลกู ของท่าน ใหเ้ ปน็ คนดกี นั เถิด รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 23



อิทธพิ ลของ . . . ก ร ร ม พั น ธ์ุ . . . . . . ท่ า น พ่ อ แ ม่ ทั้ ง ห ล า ย ที่ นั บ ถื อ ท้ั ง ห ล า ย เมื่อวันเสาร์ก่อนได้พูดเตือนท่านท้ังหลายท่ีมีหน้าที่เป็นพ่อแม่ ของเดก็ ๆ ให้เอาใจใส่ สนใจในความเปน็ อยู่ของลูกของท่านให้มาก สักหน่อย เพราะการเลี้ยงลูกเราจะเลี้ยงแต่เพียงกายหาได้ไม่ ต้อง เล้ยี งใจของเด็กดว้ ย การเลย้ี งกายของลกู ทํางา่ ย เพียงแต่ใหอ้ าหารใหถ้ ูกสว่ น ปอ้ งกันมใิ ห้อนั ตรายเกิดขน้ึ . . . ก็เป็นการเพียงพอแลว้ แต่การเลี้ยงใจของลูกนั้น เราต้องให้อาหารทางใจแก่เขาบ้าง จงให้อาหารทไี่ มเ่ ป็นพษิ แก่จิตใจของเด็ก ปอ้ งกนั มใิ หโ้ รคทางใจเกิด ขน้ึ แกเ่ ดก็ ของทา่ น ถา้ หากทา่ นเผลอไป โรคทางใจไดเ้ กดิ แกเ่ ดก็ ของ ท่านแล้ว กจิ รีบดว่ นที่ต้องท�ำก็คอื การรกั ษาอย่าใหโ้ รคนน้ั ได้ลกุ ลาม ตอ่ ไปอีก กจ็ ะเปน็ ทางชว่ ยลกู ของท่าน ใหพ้ น้ จากความชัว่ ได้บา้ ง รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 25

การบํารงุ รกั ษาใจของเดก็ ให้ดีน้ัน . . . ควรจะเรม่ิ ทํากันเม่ือไร ? เก่ียวกับเรื่องน้ี ขอพูดถึงเร่ืองอิทธิพลของกรรมพันธุ์ก่อน สกั เลก็ นอ้ ย กรรมพนั ธเ์ุ ปน็ หลกั หนงึ่ ในเรอ่ื งกรรมทางพระพธุ ศาสนา พระพุทธเจ้าได้สอนให้เรามีความเช่ือในเรื่องของกรรม เราทำ� ดไี ด้ดี ท�ำชัว่ ไดช้ ว่ั เราจะหนีจากผลกรรมไปไมไ่ ดเ้ ป็นอนั ขาด น่ีเป็นส่วนที่ ได้รับเฉพาะตัวผู้กระท�ำ นอกจากน้ียังมีการถ่ายทอดของกรรมไป ทางสายเลือดอีก เพราะคนเรา เมื่อมีการกระท�ำอะไรบ่อยๆ การ กระทำ� นน้ั กอ่ ใหเ้ กดิ เปน็ นสิ ยั ตดิ สนั ดารของตน คนมนี สิ ยั อยา่ งใด ใจก็ ครุ่นคิดเรื่องน้ันบ่อยๆ เลือดเน้ือของเขาได้รับอิทธิพลจากความคิด และสง่ สะทอ้ นกลบั ไปถงึ สง่ิ ทผี่ นู้ นั้ ถา่ ยทอดใหไ้ ปดว้ ย เหมอื นตน้ ไมท้ ี่ มรี สเป็นอยา่ งไร เปร้ยี วหรอื หวาน ตน้ เดิมมรี สอยา่ งใด ก็ถ่ายรสนน้ั ไปสพู่ นั ธุท์ เ่ี ราน�ำไปปลูกดว้ ย สว่ นมากมกั จะเปน็ จริงอย่างน้ี ในเร่อื ง ของคนกเ็ หมอื นกนั ขอใหท้ า่ นสงั เกตดใู หด้ เี ถดิ แลว้ ลองกำ� หนดเรอื่ งไว้ ความจริงจะปรากฏแกท่ า่ นทีเดยี ว วันหนงึ่ . . . ขณะทีข่ า้ พเจ้านัง่ สนทนา อย่กู ับพระผู้ใหญ่รูปหนง่ึ ทางจังหวัดภาคใต้ ญาติของท่านพระรูปน้ันได้มาหา และบอกว่าลูกชายคนท่ีสอง ในครอบครัวอันเป็นแกะด�ำมีความเกมากที่สุด ได้ก่อกรรมท�ำเข็ญ ให้แก่ครอบครัวอีกแล้ว ลูกชายเขาต้องการเงิน ต้องการนาอันเป็น ส่วนแบ่งที่เขาพึงได้ พ่อแม่ไม่ยอมให้เขาก็ท�ำอาการในทางดุร้าย รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 26

อนาคตของลกู ๆ เกดิ จาการกระท�ำ ในปจั จุบนั ของทา่ น ทา่ นจงึ ควร จะไดร้ ะมัดระวังปัจจุบนั เพื่อใหม้ ี อนาคตทด่ี ีข้นึ ข้อน้ีเป็นเรือ่ งส�ำคญั ส�ำหรับทา่ นทก่ี �ำลัง เตรยี มตัวเพื่อ เป็นพอ่ แม่ของลกู ๆ เขาจะทุบตีพ่อแม่มาทีเดียว พ่อต้องเอาน�้ำเย็นเข้าลูบเพ่ือให้เขา หายโกรธและท�ำให้เขามีความหวังข้ึนมาบ้างเร่ืองก็สงบไป ปรากฏ วา่ เดก็ คนนช้ี อบทำ� ความยงุ่ ยากใหแ้ กค่ รอบครวั เสมอๆ ขา้ พเจา้ ถาม ในภายหลัง เม่ือมารดาของเด็กกลับไปแล้ว ว่าเด็กคนน้ีเมื่อเล็กๆ ไม่ได้เขา้ โรงเรยี นดอกหรือ ? ทา่ นพระกบ็ อกวา่ ได้เข้า แตม่ นั เก หนี โรงเรียนบ่อยๆ ชอบชกต่อยกับเพ่ือนฝูงเสมอๆ จนกระทั่งเรียน ไมส่ ำ� เรจ็ กต็ อ้ งเลกิ จากการเรยี น โตเปน็ หนมุ่ กลายเปน็ นกั เลงการพนนั ดม่ื ของเมา ทง้ั สองประการนร้ี บั มาทหี ลงั เพราะอาศยั สง่ิ แวดลอ้ มแต่ ฐานเดิมของเขาคือ ความด้ือดา้ น ไม่เช่ือฟงั คำ� ของใครๆ แมพ้ ่อแม่ สง่ิ นเี้ นอื่ งมาจากอะไรเลา่ ? ขา้ พเจา้ จงึ สบื ถามทา่ นพระรปู นน้ั วา่ เมอ่ื ขณะทไี่ ดเ้ ดก็ คนนมี้ านนั้ เรอ่ื งครอบครวั เปน็ อยา่ งไรบา้ ง กไ็ ดร้ บั ทราบ วา่ พ่อกับแมท่ ะเลาะกนั บอ่ ยๆ มีเร่ืองยุ่งมาก ความย่งุ ในใจของพอ่ ของแม่ มอี ทิ ธิพลไปสร้างความย่งุ ในใจของเดก็ เด็กจงึ กลายเปน็ คน ที่ชอบไปในทางยุ่งๆ นีเ่ ปน็ ตวั อยา่ งรายหนง่ึ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 27

บางครอบครัวมีลูกหลานหลายคน ลูกทุกคนเป็นคนดี แต่มีอยู่ คนหนงึ่ เปน็ คนชว่ั ในฐานะคนดี กส็ บื ทราบไดว้ า่ ในขณะทมี่ ลี กู คนนน้ั พ่อเปน็ คนไมเ่ รียบร้อยบา้ งหรือแมเ่ ปน็ คนไมเ่ รียบรอ้ ยบ้าง ลกู ท่เี กดิ มาจากดวงใจทีไ่ มเ่ รยี บร้อย จึงกลายเปน็ คนไม่เรียบรอ้ ยไป ในครอบครัวหน่ึง . . . มบี ุตรมากถึง 10 คน และเปน็ บตุ รทีด่ ีท้งั นั้น มคี วามประพฤตดิ ี เรียนหนังสือดี ได้ท�ำงานดีเป็นปึกแผ่น เป็นลูกที่น�ำแต่ความอบอุ่น ใจมาใหพ้ อ่ แม่ ไม่เคยมีใครน�ำความรอ้ นใจมาใหเ้ ลย ขา้ พเจา้ คนุ้ เคย กบั ครอบครวั ดี จงึ ไตถ่ ามไดค้ วามวา่ พอ่ แมเ่ ปน็ คนเครง่ ครดั ในศาสนา ถอื ศลี หา้ เปน็ ประจำ� ไปวดั ทกุ วนั พระอโุ บสถ ตงั้ แตห่ นมุ่ ๆ สามภี รรยา มคี วามรกั ใครก่ นั ดมี ากไมเ่ คยมเี รอื่ งยงุ่ ยากใจตอ่ กนั เลยเพราะพอ่ แม่ มีใจสงบอยู่ในศีลในธรรม ลูกที่เกิดมาจึงเป็นคนดี ว่านอนสอนง่าย ทงั้ นน้ั น่คี อื อิทธิพลท่ีเกดิ จากความดีของพอ่ แม่ ในครอบครวั หนง่ึ . . . สองสามีภรรยาเป็นคนเรียบร้อยเม่ือตอนแก่ แต่ในสมัยหนุ่มๆ นน้ั พอ่ บา้ นไมเ่ รยี บรอ้ ย ชอบดมื่ เหลา้ ชอบเทยี่ วผหู้ ญงิ มเี มยี ลบั หลาย คนเพราะความคะนองในทางกามตามประสาของหนุ่มคะนอง แม้ แตง่ งานเป็นหลักฐานแลว้ ยังไม่มีความพอใจในบ้านของตน เทยี่ วไป ด่ืมของมนึ เมาเมือ่ เมาแล้วกไ็ ปหาผหู้ ญงิ บำ�เรอตนให้เพลดิ เพลิน ตดิ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 28

พนันในความสุขทางเน้ือหนังมากเกินไป ลูกคนที่เกิดมาในยุคท่ีพ่อ กำ�ลงั ประพฤตใิ นทางอยา่ งนนั้ เปน็ ลกู ทถ่ี า่ ยแบบจากพอ่ แม่ คอื เจา้ ชู้ มีเมียมากจนไม่เป็นหลักแหล่ง ไม่มีความพอใจในทางกาม นี่ก็ เนื่องมาจากพ่อท่ีประพฤติไม่ดี ต่อมาพ่อเกิดความรู้สึกตัวได้ จึง หันเข้าหาชีวิตศาสนา ประพฤติตนเรียบร้อย ลูกที่เกิดมาในตอนนี้ เปน็ ลกู ทด่ี มี ีความรูส้ กึ ทางใจสงู กว่าคนทก่ี ล่าวมาแล้ว เร่ืองอย่างนี้เป็นเรื่องท่ีมีอยู่จริงๆ และพอมองหามาเป็นพยาน หลักฐานกันได้เว้นไว้แต่เขาผู้เป็นพ่อแม่จะไม่ยอมรับว่าตนเป็นเช่น นั้นเท่าน้ัน ถึงกระน้ันเราก็พอสืบเอาจากคนข้างเคียงได้ว่า เขาเป็น คนเชน่ ใด จึงมีลกู แบบนัน้ ๆ ทง้ั สว่ นดแี ละสว่ นเสีย เม่ือท่านทราบว่า ตัวของท่านผู้จะเป็นพ่อแม่ผู้ให้กําเนิดแก่ลูก ของท่าน มีอ�ำนาจสูงพอท่ีจะท�ำให้ลูกของท่านเป็นอย่างท่ีท่าน เปน็ อยไู่ ด้ ทา่ นมคี วามคดิ มคี วามประพฤตหิ นกั ไปในทางใดชวั่ หรอื ดี กต็ ามเถิด ส่ิงนั้นจะชว่ ยสรา้ งสรรค์ชวี ติ จิตใจให้แก่ลกู ของท่านเสมอ อนาคตของลกู ๆ เกดิ จาการกระทำ� ในปัจจุบันของทา่ น ทา่ นจงึ ควร จะได้ระมดั ระวงั ปจั จบุ ันเพอื่ ใหม้ อี นาคตท่ีดขี น้ึ ขอ้ นี้เปน็ เรื่องส�ำคญั สำ� หรบั ทา่ นทกี่ ำ� ลงั เตรยี มตวั เพอื่ เปน็ พอ่ แมข่ องลกู ๆ อยา่ นกึ แตเ่ พยี ง วา่ ทา่ นจะแตง่ งานอยกู่ นั เบบผวั ๆ เมยี ๆ แลว้ ลกู กค็ งเกดิ ออกมาเลยี้ ง มันให้โตจะให้ได้ใช้งานเท่าน้ัน แต่จงนึกว่าลูกคือผู้สืบทอดสกุลของ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 29

เราต่อไป สกุลจะเป็นหลักหรือไม่นั้น เกี่ยวกับอนาคตของลูกของ ทา่ นดว้ ย ลกู จะดหี รอื เสยี อยทู่ ที่ า่ นผเู้ ปน็ พอ่ พมิ พแ์ มพ่ มิ พข์ องลกู ถา้ พมิ พไ์ มด่ สี ง่ิ ท่อี อกมาจากพิมพ์น้ันจะดีงามได้อยา่ งไร จงึ ควรจัดการ กับพิมพเ์ สยี ก่อนแลว้ จึงพมิ พอ์ ะไรออกมา ชายหนุ่มหญงิ สาว . . . ผู้ตกลงใจจะแต่งงานกนั แล้ว ควรมีความสํานึกไวว้ า่ . . . เธอทง้ั สองกำ� ลงั เปน็ เทพเจา้ ผสู้ รา้ งมนษุ ยใ์ หม้ จี ำ� นวนมากขน้ึ ใคร จะสรา้ งสง่ิ ใดกต็ อ้ งคดิ ถงึ ประโยชนข์ องสง่ิ ทตี่ นสรา้ งขน้ึ มาดว้ ย ผวั เมยี ทกุ คมู่ คี วามปราถนาจะไดล้ กู ทงั้ นน้ั ถา้ ใครไมม่ ลี กู กร็ สู้ กึ วา่ ตนเปน็ คน อาภพั คดิ ถงึ ความลำ� บากในตอนแกช่ รา คดิ ถงึ ทรพั ยส์ มบตั ทิ ต่ี นหาไว้ วา่ จะไมเ่ ปน็ ประโยชน์ ในศาสนพรามหมณเ์ ขาถอื วา่ คนไมม่ ลี กู ตกนรก นรกในทีน่ ี้หมายถงึ ความวติ กกงั วลถงึ อนาคตของตนนั่นเอง ถา้ มีลูก รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 30

กจ็ ะไดพ้ ่งึ ลูกตอ่ ไป เปน็ ความเบาใจประการหนงึ่ ในเรอ่ื งน้ี แตถ่ ้าพอ่ แม่คนใดมีลูกช่ัว ตัวก็ต้องตกนรกหนักลงไปอีก การที่ตนมีลูกช่ัว กเ็ พราะตวั ไดก้ ระทำ� ความผดิ ไวน้ น้ั เอง เรอ่ื งนมี้ ที างแกไ้ ขไดค้ อื ตงั้ ตน้ ปรบั ปรงุ ตวั เองเสยี กอ่ น เมอื่ ตนเองมคี วามเรยี บรอ้ ยแลว้ ลกู ทอี่ อกมา กค็ งเรยี บรอ้ ยไปเอง ในประการแรก เมอ่ื ชายหญงิ ไดแ้ ตง่ งานกนั แลว้ พงึ ปรบั ปรงุ จติ ใจของทง้ั สองฝา่ ย ใหม้ คี วามสขุ ในชวี ติ ของครอบครวั การทเ่ี ขา้ กนั ไดด้ นี นั้ ในหลกั ธรรม ท่านสอนให้ท้งั สองฝา่ ยมีข้อปฎิบัตเิ หมือนกนั 4 ประการ ดงั นี้ 1. ความเชอ่ื ในทางศาสนาและศลี ธรรม ตอ้ งแบบเดยี วกนั อยา่ ขดั กนั ในเรอ่ื งความเชอื่ ไมเ่ หมอื นกนั อยกู่ นั ได้ ไมย่ ดึ มกั ถกเถยี งกนั บอ่ ยๆ เม่ือเถียงกันบ่อยๆ ก็เกิดความระหองระแหงในครอบครัว จึงควร จะปรบั ปรุงความเชอื่ ใหเ้ ขา้ กัน ให้กลมเกลียวกันจึงจะดี 2. มคี วามประพฤตเิ ปน็ แบบเดยี วกนั เชน่ มศี ลี เสมอกนั มรี ะเบยี บ ในการเป็นอยู่แบบเดียวกันมีขนบธรรมเนียมเป็นแบบเดียวกันได้ ทราบวา่ สตรชี าวฝรง่ั ผวิ ขาวมาแตง่ งานกบั ผวิ เหลอื ง เชน่ แตง่ งานกบั คนไทย เปน็ ตน้ เธอไดเ้ ปลยี่ นความคดิ ความเหน็ และขนมธรรมเนยี ม ประเพณี เพ่ือให้เข้ากับสามีและญาติๆ ของสามีเสมอ นั่นเป็นการ กระทำ� ท่ีถูกต้อง ทำ� ให้สามมี ีความรักและสงสารมากข้ึน รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 31

3. มีความรู้พอทัดเทียมกัน ถึงแม้ว่าจะมีความรู้ไม่ถึงขนาดได้ ปริญญาเหมือนกัน ก็พอให้สนทนากันได้ ผัวพูดอะไร เมียก็เข้าใจ เมียพดู อะไร ผวั ก็เขา้ ใจ กเ็ ดินร่วมทางกนั ไดเ้ รียบรอ้ ย 4. มกี ารบริจาคเท่าเทียมกนั ขอ้ นห้ี มายถงึ ความพอใจเห็นด้วย ในเม่ือฝ่ายหน่ึงจะท�ำกุศล ไม่มีการขัดต่อกันจนเป็นเหตุถกเถียงกัน อาจจะน�ำไปสู่ความแตกร้าวในครอบครัว เมอ่ื ทง้ั สองฝา่ ยเปน็ คนมคี วามคดิ ความเหน็ แบบเดยี วกนั เรยี กวา่ พิมพ์เท่ากัน ฝากับตัวพอสมควร ก็เข้ากันได้โดยเรียบร้อย ความ เปน็ อยใู่ นครอบครวั กม็ แี ตค่ วามสงบ ไมม่ คี วามระหองระแหงเกดิ ขนึ้ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 32

ป ร ะ ก า ร ต่ อ ไ ป . . . สามีภรรยาพึงงดเว้นจากอบายมุข อันเป็นบ่อเกิดของความ ฉบิ หายหลายประการ เช่น 1. งดเว้นจากการดม่ื น้�ำเมา หรือสิ่งเสพย์ติดใหโ้ ทษทกุ ชนิด 2. งดเวน้ เดด็ ขาดจากการทอ่ งเทยี่ วไปในเวลากลางคนื อนั จะนำ� ความทกุ ข์มาให้แกต่ นและครอบครัว 3. งดเวน้ จากการมวั เมาในการละเลน่ อนั สนกุ สนานมากเกนิ ไป จนเปน็ เหตใุ ห้ลมื ตน 4. งดเวน้ เดด็ ขาดจากการพนนั ทกุ ประเภท ไมว่ า่ จะเปน็ การพนนั ถูกกฎหมาย หรือผดิ กฎหมายกต็ าม ควรถอื ว่ากอ่ บาปทั้งนัน้ 5. งดเว้นจากการคบหาสมาคมกบั คนชว่ั เป็นมิตรสหาย 6. งดเว้นจากการประพฤติตนเป็นคนเกียจคร้านในการงาน อันมใิ ช่ทางเจรญิ งอกงามของทรัพย์สมบัติ สามภี รรยาทป่ี ระพฤตติ นงดเวน้ จากปากทางฉบิ หายดงั กลา่ วมา กย็ อ่ มเปน็ ใหค้ นทง้ั สองไดต้ ง้ั มน่ั ในคณุ ธรรม เปน็ การปรบั ปรงุ ตนเองให้ เรยี บรอ้ ยตามหลกั ของผคู้ รองเรอื นประการหนง่ึ แลว้ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 33

คนท่ยี ังมกี ิเลสกวนใจ . . . ยอ่ มมีอะไรๆ เกิดขึ้น ทําให้ยุง่ ยากได้บา้ งเป็นบางคราว ยิ่งคนที่อยู่ครองเรือนด้วยแล้วย่อมมีเร่ืองกระทบกระทั่งได้ง่าย จึงต้องเพ่ิมความระมัดระวังให้ดีเป็นพิเศษ จึงควรจะมีคุณธรรม 4 ประการน้ัน คอื 1. สจั จะ ผู้ครองเรอื นจะตอ้ งมีความซ่ือสัตยต์ รงตอ่ กนั อย่าคิด เอาใจออกห่างจากกัน อยู่อย่างเปิดเผย ให้ทั้งสองฝ่ายมองเห็นกัน ชัดเจน ไม่มีอะไรท่ีเป็นความลับ อันตนจะพึงปิดบังแก่กัน ข้อนี้ สำ� คัญมาก 2. ทมะ ตอ้ งรจู้ กั ขม่ ใจ อยา่ ววู่ าม คดิ แลว้ จงึ ทำ� -จงึ พดู เสมอ ไดร้ บั ข่าวอะไรมาจากใครก็ต้องคิดทบทวนเสียก่อน อย่าปล่อยใจไปตาม ความอยากความปรารถนาให้มากเกินไป จนเกิดความยุ่งยากแก่ ครอบครวั 3. ขนั ติ ตอ้ งมคี วามอดทนตอ่ ทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ งทเี่ กดิ ขน้ึ ในครอบครวั ด้วย อย่าทำ� ใจอ่อนต่ออะไรๆ เปน็ อันขาด ทนไวก้ อ่ นได้เป็นดี และ ทนกันนานๆ สักหนอ่ ย ความสุขย่อมมแี ก่ผูอ้ ดทนเสมอ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 34

4. จาคะ หมายถงึ การสละใหป้ นั สงิ่ ของตนแกบ่ คุ คลทค่ี วรใหป้ นั อย่าท�ำตนเป็นคนคับแคบ จงสร้างร้ัวบ้านด้วยความรักจากคนข้าง เคยี ง ดว้ ยการแบ่งปนั กนั กนิ เสมอ ครอบครวั ใดประพฤตติ นอยา่ งน้ี ครอบครวั นนั้ มพี น้ื ฐานดสี ำ�หรบั การมผี ูส้ บื สกลุ ตอ่ ไป เมื่อวิญญานของทั้งสองฝ่ายดีพร้อมแล้ว ย่อมมีแรงดึงดูดเอา วิญญาณดีให้มาสู่ท้องของแม่บ้านได้สมความปรารถนา ท่านจะได้ ลูกที่ดีเพราะท่านเป็นคนดี จึงขอให้ท่านเร่ิมเป็นคนดีในวันแต่งงาน เถดิ แลว้ รักษาความดีไว้ให้ถาวรตลอดไป. รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 35



ความปรารถนา . . . มี บุ ต ร ที่ ดี . . . . . . ท่ า น พ่ อ แ ม่ ท่ี นั บ ถื อ ท้ั ง ห ล า ย เมื่อวันเสาร์ก่อนได้อธิบายให้ท่านทราบถึงอิทธิพลของกรรม ทเ่ี รยี กวา่ กรรมพนั ธุ์ วา่ มีอ�ำนาจรนุ แรงขนาดไหน การกระท�ำของ พ่อแมม่ ผี ลสง่ ไปถงึ ลูกได้อยา่ งไร เพือ่ เป็นการชบ้ี อกแนวทางให้ท่าน ไดเ้ ขา้ ใจวา่ ตวั ทา่ นทง้ั สองเปน็ ผมู้ สี ว่ นสำ� คญั ในการสรา้ งสรรคร์ า่ งกาย ตลอดถึงจิตใจของลูกของท่าน ถ้าท่านมีความปรารถนาท่ีจะสร้าง อนาคตของครอบครวั ใหม้ น่ั คง กจ็ งประคบั คองตวั ของทา่ นโดยมติ อ้ ง สงสยั วันน้ีมาพูดถงึ กันเรอื่ งอน่ื ๆ ต่อไป รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 37

ไดท้ ราบมาว่ามชี ายหนมุ่ ไทยคนหน่ึงได้ไปเทีย่ วเมืองพมา่ เท่ียวอยู่นานก็พูดพม่าได้ และในท่ีสุดก็ได้แต่งงานกับหญิงสาว ชาวพม่า ในคืนวันแต่งงานเจ้าบ่าวคนไทยได้ไปนอนรอเจ้าสาวอยู่ ในห้องเป็นเวลานาน มิได้เห็นเจ้าสาวเข้ามาสู่ห้องตามประเพณีตน ก็ทำ�ใจเย็นนอนคอยต่อไป หนึ่งช่ัวโมงผ่านไปแล้วยังไม่เห็นเจ้าสาว ใจชักไม่ดี นึกในใจว่าเจ้าสาวต้มคนไทยเสียแล้วกระมัง ผลที่สุดทน ไมไ่ หวกต็ อ้ งออกไปตามเจา้ สาว ไปพบเจา้ สาวกำ�ลงั นง่ั หลบั ตาสวดมนต์ อยตู่ รงหน้าพระอนั เปน็ สถานสกั การะประจำ�บ้าน เจ้าสาวสวดมนต์ กวา่ ชว่ั โมงจงึ จบ และไดม้ าอยกู่ บั สามตี ามประเพณี ชายคนนนั้ ไดเ้ ลา่ ให้ฟังต่อไปว่า ในคืนแรกของวันแต่งงานเจ้าสาวได้น่ังไหว้พระเป็น เวลาหน่งึ ชว่ั โมง เมื่อไดอ้ ยู่กนิ กนั มาเปน็ เวลาหลายปกี ารปฏิบตั ิของ ภรรยาของเขาในเรอื่ งสวดมนต์ กค็ งเดมิ ไมเ่ ปลย่ี นแปลง ผดิ กนั แตว่ า่ ในคนื แรกสวดคนเดียว ตอ่ มามสี มาชกิ เพม่ิ เปน็ หลายคนเทา่ นน้ั สว่ น เจา้ บา่ วนน้ั ยงั คงแบบเดมิ คอื ขเ้ี กยี จไปสวดมนตไ์ หวพ้ ระ มารดาขณะทีท่ อ้ งเปน็ คนสองชีวิต ถา้ เจริญกเ็ จรญิ ท้ังสองชวี ติ ถ้าหากเสื่อมก็เสือ่ มท้งั สองชวี ติ เช่นเดยี วกนั จงึ ต้องระมัดระวงั เป็นพิเศษเสมอ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 38

การท่ีสุภาพสตรีพม่าท�ำการสวดมนต์ก่อนนอนทุกคืนๆ น้ัน เป็นการกระท�ำที่ชอบแท้ ธรรมเนียมคนไทยเราในสมัย โบราณก็ได้ สอนกันมาอย่างน้ัน ข้าพเจ้าผู้เขียนเร่ืองน้ีก็ได้รับการอบรมให้รู้จัก สวดมนต์ไหว้พระมาตั้งแต่ตัวน้อยๆ นิสัยจึงได้โน้มเอียงไปในทาง เป็นพระมากกว่าเป็นชาวบ้าน การกระท�ำเช่นนี้ ก็มีอิทธิพลอยู่ ไมน่ ้อยเหมือนกัน เปน็ ธรรมดาของผู้ท่ีครองเรอื นดว้ ยความพอใจคอื . . . มีการแตง่ งานกนั อยา่ งถกู ต้องตามประเพณี ท้งั สองฝ่ายมคี วาม รกั ใครก่ นั เปน็ อยา่ งดี เมอ่ื แตง่ งานกนั แลว้ ยอ่ มมคี วามปรารถนาทจี่ ะ ไดบ้ ตุ รไวส้ บื สกลุ อยากไดบ้ ตุ รไวเ้ ปน็ พยานแหง่ ความรกั อยากไดบ้ ตุ ร ไวเ้ ปน็ สอื่ เชื่อมโยงความมไี มตรีระหว่างพ่อแม่ มิใชแ่ ตผ่ ทู้ ีเ่ ป็นพอ่ แม่ เทา่ นน้ั ทอี่ ยากได้ คนทคี่ อยจะเปน็ ปู่ ยา่ ตายาย กพ็ ลอยอยากไดไ้ ปดว้ ย เช่นกัน น่ีคือความปรารถนาทั่วไปของผู้ครองเรือน มีอยู่บ้างท่ี อยากสนุกแต่ไม่อยากได้ลูก นั้นคือชายหญิงที่ได้เสียกันในทาง ลับๆ เขาเป็นคนลุแก่อำ�นาจของความอยาก อยากได้ความสุขทาง เนื้อหนัง ไม่มีความต้ังใจท่ีจะมีลูกเลย คนประเภทน้ีเป็นพวกใจ ทราม ทรามอย่างสัตว์เดรัจฉานก็ว่าได้ เขาขาดความรับผิดชอบใน ตัวเขาและลูกท่ีจะออกมา เด็กที่ออกมาโดยมิใช่เป็นความประสงค์ ของพ่อแม่น้ัน มักเป็นเด็กไม่เรียบร้อย สมองมักไม่ค่อยสมบูรณ์ คนชนิดน้ีเป็นตัวบาป ที่ออกจากผลอันเป็นความช่ัวของผู้ท่ีอยาก สนุกเท่านั้น หาใช่ลูกในทางธรรมไม่เป็นเร่ืองที่ชายหนุ่มหญิงสาว รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 39

พึงสังวรให้มากสักหน่อย เพราะสมัยนี้เป็นสมัยของปรมาณู สมัย ดาวเทยี ม มนษุ ยส์ มยั นชี้ กั จะไวไฟสกั หนอ่ ย เพราะความไวไฟนแี่ หละ ลกู ไม่มพี ่อจึงเพิ่มจำ�นวนมากข้นึ เป็นการเพมิ่ ความชั่วและคนชัว่ ให้ เกดิ ข้ึนในโลกเทา่ น้นั จงึ ขอใหร้ ะวงั กันใหม้ ากสกั หนอ่ ย อยา่ เห็นแก่ ความสนกุ ให้มากเกนิ ไปจะเป็นทุกขท์ ้ังแก่ตนและผอู้ ่ืนในภายหลงั . . . ไดท้ ราบวา่ คนโบราณเขามพี ธิ อี ะไรๆ หลายอยา่ ง เชน่ การแตง่ งานบางทมี ฤี กษด์ สี ำ� หรบั แตง่ งานเทา่ นน้ั แตย่ งั ไมด่ ี ส�ำหรับจะนอนร่วมกัน แม้เจ้าบ่าวจะได้มาอยู่บ้านเจ้าสาวก็เป็น กรรมสิทธขิ์ องตนตามกฎหมายแล้วกต็ าม ตนกต็ ้องรอบางทีถงึ สาม คนื จงึ จะเขา้ หอ เขากม็ พี ธิ หี ลายอยา่ งเชน่ ใหท้ ำ� พธิ ไี หวพ้ ระสวดมนต์ เสยี กอ่ นจงึ จะนอนรว่ มกนั วธิ กี ารเชน่ นเี้ ปน็ วธิ กี ารสอนคนใหเ้ ปน็ คน ไมบ่ มุ่ บาม ใหพ้ จิ ารณาเสยี กอ่ นถงึ จะเสพ เพราะการกระทำ� อะไรโดย มกั งา่ ยนนั้ ไมใ่ ชว่ สิ ยั ของคน แตเ่ ปน็ วสิ ยั ของสตั วเ์ ดรจั ฉานหรอื คนปา่ ที่ยังไม่เจริญ พิธีการต่างๆ เป็นเร่ืองแสดงถึงความไม่เป็นป่าเถ่ือน ของสังคม เขาจึงอยู่กันด้วยความเรียบร้อยเป็นอย่างดีถ้าชายหญิง คใู่ ดปรารถนาบตุ รทด่ี ๆี ไวส้ บื สกลุ จงึ ควรปฏบิ ตั ดิ งั นค้ี อื ใหน้ กึ ถงึ คณุ ของพระรตั นตรยั ดว้ ยการไหวพ้ ระสวดมนต์ นกึ ถงึ บญุ คณุ ของพอ่ แม่ และของบรรพบรุ ษุ ทไ่ี ดส้ บื สกลุ มาโดยลำ� ดบั ใหใ้ จของตนไดเ้ บกิ บาน ผ่องใสด้วยคุณงามความดีก่อน แล้วจึงอยู่ร่วมกันอย่างสามีภรรยา มิใช่มุ่งความสนุกสนานอย่างเดียว แต่ต้องมุ่งหวังเพื่อให้มีบุตรท่ีดี ไว้สืบสกลุ ต่อไปด้วย อฐิษฐานใจขอใหว้ ิญญาณดีๆ ได้จุติมาเขา้ ท้อง รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 40

ของภรรยาของตน แม้หญิงก็พึงท�ำในใจอย่างนั้น เป็นการสร้าง ความดไี วใ้ นตนเสียกอ่ น แลว้ ความดีจักถา่ ยทอดไปสู่บุตรตอ่ ไป . . . เวลาใดทตี่ นมใี จขนุ่ มวั เศรา้ หมองดว้ ย ราคะ โทสะ โมหะ หรอื กิเลสใดๆ อ่นื ขออยา่ ไดท้ ำ�อะไรในทางทจี่ ะใหม้ ลี กู ออกมาเปน็ อนั ขาด เพราะใจ ทเี่ ปน็ บาป ยอ่ มสง่ ผลใหบ้ าปเสมอ คนโบราณเขาถอื หลายอยา่ ง เชน่ วันเกิดของชายหญิง วันตายของบิดามารดา วันพระในทางศาสนา ที่ตนนับถือ วันท่ีหญิงมีระดูหรือมีอาการป่วยไข้อย่างใดอย่างหนึ่ง ถอื เปน็ วนั ไม่สมควร สามภี รรยาไม่ควรเสพยก์ ามเปน็ อันขาด การท่ี เขาสอนให้ถือเช่นน้ัน เป็นการตัดทางมิให้มักมากในทางกามเกินไป เพราะความมกั มากในกามมไิ ดก้ อ่ ใหเ้ กดิ สง่ิ ทดี่ ขี นึ้ เลย จงจำ�ไวว้ า่ อยา่ เสพย์กามเพ่ือสนุก แต่เสพย์เพียงเพื่อมีลูกไว้สืบสกุลเท่านั้นและจง เสพย์ดว้ ยความไมห่ ลงใหลในกามจนเสียคน นี่เป็นแบบแผนท่ีดขี อง คนในสมัยโบราณซ่ึงพวกเราในสมัยน้ีควรถือกันเสียบ้างจะเป็นทาง ช่วยทำ�ใหส้ งั คมอันเละเทะได้กลายเปน็ สังคมทีส่ ดใสขึน้ บา้ ง รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 41

ในขณะที่มารดาก�ำลังต้ังครรภ์ เป็นระยะส�ำคัญของชีวิต เป็น ระยะของการกระท�ำส่ิงที่มีค่ายิ่งส�ำหรับตนและครอบครัว จึงต้อง มีระเบียบส�ำหรับปฏิบัติท้ังทางกายและทางใจ ในการปฏิบัติทาง กายน้นั เป็นเร่อื งของหมอท่ีจะแนะน�ำให้ เพือ่ ให้มารดามพี ลานามยั สมบูรณ์ เด็กในท้องจะได้พลอยสมบูรณ์ไปด้วย อาหารการกินเป็น เรอ่ื งทมี่ ารดาจะตอ้ งระมดั ระวงั เปน็ พเิ ศษเสมอ เพราะมารดาขณะท่ี ทอ้ งเปน็ คนสองชวี ติ ถา้ เจรญิ กเ็ จรญิ ทง้ั สองชวี ติ ถา้ หากเสอ่ื มกเ็ สอื่ ม ทงั้ สองชีวิตเชน่ เดียวกนั จึงต้องระมัดระวังเปน็ พิเศษเสมอ ส่วนด้านจิตใจนับว่าส�ำคัญมาก ในสมัยโบราณคนไทยเราพอ ต้ังทอ้ งก็ตอ้ งถอื ศีลหา้ ประการอยา่ งเครง่ ครัด ประการท่ีหน่งี ไมม่ ีการฆ่าสตั ว์ ทรมานสตั ว์หรือไปดู เขาทรมานสตั ว์ ไมว่ า่ กรณใี ดๆ ตอ้ งหดั ทำ�ใจ ให้อ่อนโยนมีความรักความเอ็นดูต่อ สรรพสัตว์ทุกถ้วนหน้า เป็นการช่วยให้ใจ ของตนดีงามข้นึ ประการหนง่ึ รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 42

ประการทีส่ อง ต้องมีความพอใจในทรัพย์สมบัติของตนและ เคารพกรรมสิทธ์ิ ในทรัพย์สินของผู้อื่น มองดูทรัพย์ของคนอื่นเป็นเช่นกับก้อนกรวด อย่าเปิดโอกาสใหค้ วามอยากไดเ้ กดิ ขนึ้ แมแ้ ต่นอ้ ย ประการที่สาม ตอ้ งรกั ษาใจใหบ้ รสิ ทุ ธิ์ ระวงั มใิ หเ้ กดิ ความกำ� หนดทางกาม ตอ้ ง งดเว้นจากการเสพกามเด็ดขาด จนกว่าจะคลอดลูก อย่าได้กระท�ำ กจิ ใดๆ อนั เป็นทางใหเ้ กดิ ความกำ� หนดั ได้เปน็ ดี ผูม้ ีครรภ์ต้องทำ� ตน เปน็ หญงิ พรหมจารจี งึ เหมาะ ประการทส่ี ี่ การพูดจากับใครๆ ต้องพูดแต่ค�ำจริง ค�ำอ่อนหวาน ค�ำสมาน สามัคคี คำ� ประโยชน์ งดเว้นจากการพูดทไ่ี ม่สมควรให้หมดสิ้น แม้ เรื่องทคี่ วรพูดกพ็ ดู แตพ่ อประมาณ อยา่ พูดมากเกินไป จนก่อให้เกิด ความฟงุ้ ซ่านในทางใจได้ ประการที่ห้า ของเสพติดมึนเมาทุกชนิดเป็นส่ิงให้โทษโดยส่วนเดียว หญิง มคี รรภต์ อ้ งงดเวน้ โดยเด็ดขาด สถานทบ่ี างแหง่ อันไมเ่ หมาะสม เชน่ บอ่ นการพนัน สนามชนโค สนามแข่งมา้ สนามชกมวย และสถานท่ี ใดๆ อันก่อให้เกิดการตื่นเต้นหวาดเสียว เป็นสถานที่หญิงมีครรภ์ ไมพ่ ึงเหยียบกรายเข้าไปเป็นอนั ขาด รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 43

วนั หนงึ่ ขา้ พเจา้ ไดพ้ บครอบครวั ของขา้ ราชการผหู้ นงึ่ ทางภาคใต้ . . . ท่านผ้นู ี้ท�ำงานอยู่ในหม่พู ่นี ้องอิสลาม อันชาวอิสลามน้ัน เขามี วิธกี ารอยู่หนีง่ เรียกวา่ รบั ศลี สุหนดั คอื การขลิปปลายองคชาติของ เดก็ ผชู้ ายนนั่ เอง ในเวลาทำ� พธิ อี ยา่ งนเ้ี ขาถอื เปน็ เรอ่ื งสำ� คญั คลา้ ยพธิ ี บวชของชาวพทุ ธ ทา่ นขา้ ราชการผทู้ กี่ ลา่ วนไี้ ดร้ บั เชญิ ใหร้ ว่ มในงาน ดว้ ย เขาได้พาภรรยาซ่งึ ก�ำลังมีทอ้ ง ตามปกตเิ ขามักถือว่าคนมที อ้ ง ไม่ควรไปในงานเช่นน้ัน แต่ความอยากรู้อยากเห็นบังคับให้ไป เมื่อ ไปถงึ ก็เห็นพธิ ีทกุ อยา่ ง ต่อมาเม่อื เธอคลอดบุตรชาย ปลายองคชาติ ของบุตรชายเป็นเหมือนรอบขลิบแล้วอย่างนั้น น่ีเป็นตัวอย่างของ การพาบตุ รในทอ้ งไปในทไี่ ม่สมควร . . . มเี ด็กคนหนง่ึ พอโตขนึ้ กเ็ ก่งในทางไพ่มาก ถามได้ความว่าแมช่ อบเล่นไพ่ . . . เวลามที อ้ งกต็ อ้ งพาทอ้ งอนั ผดิ ปกติ ไปบอ่ นไพด่ ว้ ย นสิ ยั การพนนั จึงติดมาถึงลูกของตนท�ำให้ลูกมีนิสัยการพนันอย่างแม่ด้วย นี้เป็น ตัวอย่างท่ีช้ีให้เห็นว่าความเป็นอยู่ของมารดามีส่วนร่วมสร้างสรรค์ นิสัยของลูกมากเพียงไร จึงขอให้มารดาผู้ก�ำลังต้ังท้องพึงระวังให้ จงหนัก เพื่อเป็นผลดีแก่ลูกอันเป็นท่ีรักของตน แต่มารดาจะท�ำให้ เรยี บรอ้ ยคนเดียวไมไ่ ด้ ถา้ หากขาดความช่วยเหลือของบิดา รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 44

ในขณะที่ภรรยาก�ำลังตั้งครรภ์ สามีจะต้องเอาใจใส่ต่อภรรยา ให้ดีเป็นพิเศษ อย่ามัวแต่เท่ียวเตร่เถลไถลหาความสุขนอกบ้าน จงกลบั บา้ นตามเวลา ใหน้ กึ วา่ คนหนง่ึ ทางบา้ นกำ� ลงั รอคอยทา่ น อยู่ เขาต้องการคำ� ปลอบโยน ต้องการความเห็นอกเห็นใจ อยา่ ไดท้ ำ� ให้ เธอต้องช้�ำใจเป็นอันขาด ความทุกข์ของแม่ย่อมส่งผลไปถึงลูกได้ เสมอพ่อบ้านจงึ ต้องเอาใจใส่ แสดงความรักความเห็นใจให้มากกว่า ปกติ หาของขวัญมาให้บ้าง พูดให้เธอได้รับความเบิกบานใจบ้าง ความสนกุ สนานอันใดทต่ี นเคยทำ� ใหร้ ะยะที่ภรรยาตัง้ ครรภ์ ต้องงด เวน้ เดด็ ขาด จงอยกู่ ับเหยา้ เฝ้ากับเรอื น สิง่ ที่กระทบกระเทอื นใจแม่ บ้านท่ีสุดคือ การกลับบ้านไม่ตรงเวลา ได้ข่าวว่าไปเที่ยวกับผู้หญิง อื่น สองอยา่ งนี้ทำ� ให้ชำ้� ใจหนัก ต้องระวงั ใหม้ ากสกั หนอ่ ย ธรรมดา ของผู้หญิงเป็นผู้อ่อนไหวง่ายโดยก�ำเนิด และโดยเฉพาะในขณะ มีท้องด้วยแล้วคือ ความรู้สึกของหญิงแรงกว่าปกติจงอย่าได้จุดไฟ คือความทุกข์ความร้อนใดๆ ขึ้นในครอบครัวเป็นอันขาด ผู้หญิง บางคนมักหึงหวงในเวลามีท้อง ใจน้อยกระทบอะไรนิดก็ย้ังยาก ฉะนั้นผู้ชายต้องมีความอดทนอย่าใจน้อยตามเขาไป ฝ่ายหนึ่งเป็น ไฟมา ตนตอ้ งเปน็ นำ�้ เสยี อยา่ เผาบา้ นของทา่ นดว้ ยโทสะของทา่ นเปน็ อนั ขาด ในเวลาใกลค้ ลอดบตุ ร ความขลาดกลวั ยอ่ มเกดิ แกห่ ญงิ บา้ ง เพราะเร่ืองคลอดบุตรเป็นเร่ืองส�ำคัญอยู่มาก สามีพึงน�ำเธอไปหา หมอเปน็ ครงั้ คราว เพอ่ื รบั คำ� แนะนำ� อนั ถกู ตอ้ งและเพอ่ื รบั คำ� แนะนำ� อันถกู ตอ้ ง และเพอื่ ตรวจรา่ งกายเพ่ือรู้วันคลอดได้ลว่ งหน้า ตนจะมิ ตอ้ งเดนิ ทางไปไหนๆ และเตรยี มอะไรๆ ทจ่ี ำ� เปน็ ไวใ้ หพ้ รอ้ ม สำ� หรบั รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 45

หนูน้อยท่ีจะออกมาดูโลกอีกผู้หน่ึง จงชวนเธอสนทนาแต่ในเรื่องที่ ดีมีประโยชน์ ฟังแล้วสบายใจให้เธอได้พบเห็นแต่ส่ิงอันดีงามฝ่าย เดียว ก็จะเป็นทางช่วยให้ลูกและมารดามีความสมบูรณ์ในทางจิต สมปรานถนา จงึ ขอเตอื นผทู้ จ่ี ะใหก้ ำ� เนดิ แกท่ ารกทารกิ านอ้ ยๆ จงไดป้ ระพฤติ ปฏิบัตชิ อบตามศีลธรรมทางศาสนา ตามประเพณคี นสมยั ก่อนๆ ได้ ประพฤติกันมาเพื่อช่วยกันสร้างลูกหลานให้เป็นคนดี มีประโยชน์ แกช่ าตบิ า้ นเมืองต่อไป ขอให้ทา่ นที่ก�ำลงั จะเป็นพ่อแมท่ งั้ หลาย พึง ท�ำตนดังกล่าวนี้เถิด ความสขุ ความเจรญิ กม็ แี ก่ทา่ นไดส้ มปรารถนา รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 46



การถ่ายทอด . . . อุ ป นิ สั ย . . . . . . ท่ า น พ่ อ แ ม่ ที่ นั บ ถื อ ท้ั ง ห ล า ย เมื่อวนั เสาร์ก่อน . . . ข้าพเจ้าไดพ้ ยายามอธบิ ายให้ทา่ น ไดเ้ ขา้ ใจถึงความหมายของการ อยรู่ ่วมกนั โดยถกู ต้องของสามี ภรรยา ไดน้ ำ� วธิ ขี องคนโบราณมาเลา่ ใหฟ้ งั วา่ เขาไดป้ ฏบิ ตั ติ อ่ กนั อยา่ งไร คณุ ธรรมตามหลกั พระพทุ ธศาสนาอนั พอ่ บา้ นแมบ่ า้ น เรอื นควรปฏบิ ตั มิ กี ารใดบา้ ง ขา้ พเจา้ ไดน้ ำ� มากลา่ วโดยละเอยี ด เพ่ือให้ทุกท่านได้รับทราบไว้ และหากท่านได้น�ำไปใช้ในชีวิต ประจ�ำวันของท่านด้วยแล้ว ครอบครัวน้อยๆ ของท่านก็จะ กลายเปน็ สวรรค์ ตวั ของทา่ นกจ็ ะกลายเปน็ เทวดาขนึ้ มาทนั ที เป็นการง่ายเหลือเกินที่ท�ำตนให้เป็นเทวดา โดยการปฏิบัติ ตามหลักพระพุทธศาสนาท่านอาจสงสัยว่าท�ำไมข้าพเจ้าจึง กล่าวย�้ำหนักในเรื่องการเป็นอยู่ของสามีภรรยา มันมีความ ส�ำคัญมากนกั หรือ ขอบอกวา่ มคี วามสำ� คญั มาก รั ก ลู ก ใ ห้ ถู ก ท า ง 48