Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Ke-chuyen-danh-nhan-viet-nam-tap-5-danh-nhan-quan-su-viet-nam

Ke-chuyen-danh-nhan-viet-nam-tap-5-danh-nhan-quan-su-viet-nam

Description: Ke-chuyen-danh-nhan-viet-nam-tap-5-danh-nhan-quan-su-viet-nam

Search

Read the Text Version

["B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Th\u1ee7 l\u0129nh Tr\u1ea7n V\u0103n D\u01b0 b\u00e0n v\u1edbi ban tham m\u01b0u c\u1ee7a Ngh\u0129a h\u1ed9i l\u00e0 Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u, Phan B\u00e1 Phi\u1ebfn, Nguy\u1ec5n Th\u00e0nh, Nguy\u1ec5n Phan Vinh... d\u00f9ng k\u1ebf \u201cgi\u1ea3i binh quy \u0111i\u1ec1n\u201d nh\u1eb1m b\u1ea3o to\u00e0n l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng. \u0110\u1ec3 \u0111\u00e1nh l\u1eeba k\u1ebb th\u00f9, Tr\u1ea7n V\u0103n D\u01b0 vi\u1ebft th\u01b0 b\u00e1o tin cho h\u1ecdc tr\u00f2 c\u0169 c\u1ee7a m\u00ecnh l\u00e0 vua \u0110\u1ed3ng Kh\u00e1nh, \u00f4ng s\u1ebd ra kinh ch\u1ecbu t\u1ed9i! \u0110i\u1ec1u n\u00e0y r\u1ea5t h\u1ee3p l\u00fd v\u00ec tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00f3 \u0111\u00e3 ba l\u1ea7n tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh ch\u1ec9 d\u1ee5 g\u1ecdi \u00f4ng v\u1ec1 \u0111\u1ec3 nh\u1eadn nhi\u1ec7m v\u1ee5 m\u1edbi. Nh\u01b0ng tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng v\u1ec1 kinh \u0111\u00f4, Tr\u1ea7n V\u0103n D\u01b0 c\u00f3 gh\u00e9 qua th\u00e0nh La Qua th\u00ec g\u1eb7p Ch\u00e2u \u0110\u00ecnh K\u1ebf - Tu\u1ea7n ph\u1ee7 Qu\u1ea3ng Nam - b\u1ecb y l\u1eadp m\u01b0u b\u1eaft, x\u1eed tr\u1ea3m. \u0110\u00f3 l\u00e0 ng\u00e0y 13\/12\/1885. Tr\u01b0\u1edbc l\u00fac m\u1ea5t, anh h\u00f9ng Tr\u1ea7n V\u0103n D\u01b0 \u0111\u00e3 \u0111\u1ec3 l\u1ea1i c\u00e2u th\u01a1 tuy\u1ec7t m\u1ec7nh (Nguy\u1ec5n \u0110\u00ecnh Gi\u1ea3n d\u1ecbch): T\u1ea5m l\u00f2ng v\u00ec ngh\u0129a kh\u00f4ng sai v\u1eady, Ma luy\u1ec7n ra sao th\u00e2n c\u0169ng \u0111\u00e0nh. T\u1eeb \u0111\u00e2y, ng\u1ecdn c\u1edd Ngh\u0129a H\u1ed9i \u0111\u01b0\u1ee3c trao cho Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u v\u00e0 Phan B\u00e1 Phi\u1ebfn. \u0110\u1ec3 h\u00ecnh dung ra hai con ng\u01b0\u1eddi m\u00e0 c\u1ee5 Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u \u0111\u00e3 t\u1eebng ca ng\u1ee3i: \u201cTrong con m\u1eaft, trong c\u00f5i l\u00f2ng c\u00e1c \u00f4ng ch\u1ec9 c\u00f3 h\u00ecnh \u1ea3nh duy nh\u1ea5t l\u00e0 T\u1ed5 qu\u1ed1c v\u00e0 \u0111\u1ed3ng b\u00e0o! Nh\u1eefng t\u1ea5m g\u01b0\u01a1ng can tr\u01b0\u1eddng \u1ea5y tr\u1eddi \u0111\u1ea5t ph\u1ea3i tr\u1ecdng, qu\u1ef7 th\u1ea7n ph\u1ea3i k\u00ednh n\u1ec3\u201d- ta th\u1eed \u0111\u1ecdc l\u1ea1i m\u1ed9t \u0111o\u1ea1n trong quy\u1ec3n H\u1ed3i k\u00fd v\u1ec1 An nam c\u1ee7a F. Baille - C\u00f4ng s\u1ee9 Hu\u1ebf trong nh\u1eefng n\u0103m 1886 - 1889 (theo b\u1ea3n d\u1ecbch H.X.H tr\u00ean t\u1ea1p ch\u00ed \u0110\u1ea5t Qu\u1ea3ng s\u1ed1 52- 5\/1988). Trong \u0111\u00f3, y \u0111\u00e3 d\u00e0nh nhi\u1ec1u trang vi\u1ebft v\u1ec1 Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u: \u201cNg\u01b0\u1eddi n\u00e0y c\u00f2n tr\u1ebb, c\u00f3 ngh\u1ecb l\u1ef1c phi th\u01b0\u1eddng, d\u1ea7n d\u1ea7n tr\u1edf th\u00e0nh v\u1ecb anh h\u00f9ng k\u1ef3 d\u1ecb, d\u1ef1ng t\u1ec9nh Qu\u1ea3ng Nam g\u1ea7n th\u00e0nh m\u1ed9t n\u01b0\u1edbc. Sinh ra v\u1edbi t\u00e2m h\u1ed3n th\u1ee7 l\u0129nh, y c\u00f3 t\u00ednh r\u1eafn r\u1ecfi nghi\u00eam ngh\u1ecb. T\u1ee9c l\u00e0 nh\u1eefng \u0111\u1ee9c t\u00ednh \u0111\u00e1ng trao cho y m\u1ed9t vai tr\u00f2 quan tr\u1ecdng trong ch\u00ednh ph\u1ee7, n\u1ebfu th\u1eddi c\u01a1 ng\u1eabu nhi\u00ean xui khi\u1ebfn. Y \u0111\u00e3 bi\u1ebfn phong tr\u00e0o phi\u1ebfn lo\u1ea1n \u1edf Qu\u1ea3ng Nam th\u00e0nh m\u1ed9t cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a r\u1ed9ng l\u1edbn v\u00e0 \u0111\u00e1ng k\u00ednh. H\u00ecnh nh\u01b0 y \u0111\u00e3 gieo \u0111\u01b0\u1ee3c \u00fd ch\u00ed \u00e1i qu\u1ed1c, th\u1ee9c t\u1ec9nh nh\u1eefng kh\u1ed1i \u00f3c t\u1eeb tr\u01b0\u1edbc \u0111\u1ebfn gi\u1edd ch\u01b0a \u0111\u01b0\u1ee3c hu\u1ea5n luy\u1ec7n h\u1eb3n hoi \u0111\u1ec3 thu nh\u1eadn \u00fd ch\u00ed \u1ea5y. Y \u0111\u00e3 th\u1ed5i b\u00f9ng, k\u00edch th\u00edch v\u00e0 t\u1ed5 ch\u1ee9c chi\u1ebfn tranh nh\u1edd m\u1ed9t m\u1ed1i t\u00ecnh tuy kh\u00f4ng m\u1edbi nh\u01b0ng bao gi\u1edd c\u0169ng c\u00f3 \u1edf x\u1ee9 n\u00e0y: o\u00e1n th\u00f9 ngo\u1ea1i qu\u1ed1c, o\u00e1n th\u00f9 ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p. B\u1edfi ph\u01b0\u01a1ng di\u1ec7n n\u00e0y, k\u1ebb phi\u1ebfn lo\u1ea1n kia \u0111\u00e3 n\u1ed5i ti\u1ebfng v\u00e0 s\u1ebd l\u01b0u danh v\u1ec1 sau. 200","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM Thanh th\u1ebf Hi\u1ec7u lan m\u1ea1nh l\u1ea1 l\u00f9ng trong h\u1ea1t. Theo l\u1ec7nh y, c\u00e1c l\u00e0ng b\u1ecf hoang, d\u00e2n qu\u00ea t\u1ef1 \u0111\u1ed1t nh\u00e0 v\u00e0 v\u01b0\u1eddn r\u1ed9ng tr\u01b0\u1edbc khi qu\u00e2n ta \u0111\u1ebfn. M\u1ed9t h\u00f4m y ra l\u1ec7nh cho m\u1ed9t \u0111\u1ecba h\u1ea1t kh\u00e1 l\u1edbn ph\u00e1 h\u1ebft c\u00e1c nh\u00e0 ng\u00f3i kh\u00f4ng \u0111\u1ec3 qu\u00e2n ta ho\u1eb7c c\u00f4ng v\u1ee5 c\u1ee7a ta d\u00f9ng l\u00e0m tr\u1ee5 s\u1edf. Th\u1ebf m\u00e0 m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi ngoan ngo\u00e3n thi h\u00e0nh, k\u1ec3 c\u1ea3 nh\u1eefng k\u1ebb gi\u00e0u c\u00f3 nh\u1ea5t trong v\u00f9ng c\u0169ng b\u1ecb c\u1ea3m h\u00f3a b\u1edfi l\u1eddi y, t\u1ef1 tay ph\u00e1 h\u1ee7y t\u00e0i s\u1ea3n c\u1ee7a m\u00ecnh. Chi\u1ebfn l\u01b0\u1ee3c c\u1ee7a nh\u1eefng tay c\u1ea7m \u0111\u1ea7u qu\u00e2n phi\u1ebfn lo\u1ea1n kh\u00e1 \u0111\u01a1n gi\u1ea3n: l\u00e0m cho hao m\u00f2n l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng qu\u00e2n ta b\u1eb1ng c\u00e1ch qu\u1ea5y r\u1ea7y lu\u00f4n. M\u1ed7i \u0111\u00eam \u0111\u00e1nh \u00fap \u0111\u1ed3n qu\u00e2n ta r\u1ed3i bi\u1ebfn m\u1ea5t, h\u1eb3n l\u00e0 \u0111\u1ec3 tr\u00e1nh cu\u1ed9c ph\u1ea3n c\u00f4ng r\u00e1o ri\u1ebft. \u01af\u1edbc m\u01a1 c\u1ee7a m\u1ed7i vi\u00ean \u0111\u1ed3n tr\u01b0\u1edfng l\u00e0 \u0111u\u1ed5i k\u1ecbp gi\u1eb7c. Nh\u01b0ng ph\u1ea7n l\u1edbn \u0111\u00f3 ch\u1ec9 l\u00e0 \u1ea3o t\u01b0\u1edfng. Bi\u1ebft c\u00f3 gi\u1eb7c ch\u0103ng ch\u1ec9 nh\u1edd nghe v\u00e0i vi\u00ean \u0111\u1ea1n b\u1eafn t\u1eeb \u0111\u00e0ng xa t\u1edbi ph\u00e1 gi\u1ea5c ng\u1ee7 c\u1ee7a m\u00ecnh, ho\u1eb7c v\u00e0i \u0111\u00e1m ch\u00e1y th\u00ecnh l\u00ecnh b\u00f9ng l\u00ean c\u1ea1nh \u0111\u1ed3n. N\u00f3 ch\u1ee9ng t\u1ecf r\u1eb1ng gi\u1eb7c \u0111\u00e3 \u0111i qua. Ng\u01b0\u1eddi ta h\u1eb3n kh\u00f4ng th\u1ec3 bi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c n\u1ed7i m\u1ec7t nh\u1ecdc v\u00f4 \u00edch m\u00e0 binh l\u00ednh v\u00e0 c\u00e1c s\u0129 quan ta ph\u1ea3i ch\u1ecbu \u0111\u1ef1ng v\u00ec \u0111u\u1ed5i theo c\u00e1c b\u00f3ng ma c\u0169ng nh\u01b0 kh\u00f4ng bi\u1ebft bao nhi\u00eau k\u1ebb \u0111\u00e3 ng\u00e3 g\u1ee5c v\u00ec b\u1ec7nh, v\u00ec gi\u1eb7c tr\u00ean \u0111\u1ea5t Qu\u1ea3ng Nam. Ch\u1eb3ng gi\u1ea5u gi\u1ebfm l\u00e0m g\u00ec: h\u00e0ng ng\u0169 qu\u00e2n b\u1ea3n x\u1ee9 v\u1ed1n h\u1ee3p l\u1ed1i \u0111\u00e1nh v\u1eb7t n\u00e0y h\u01a1n ta. \u0110\u00e1nh v\u1eb7t, n\u00f3 bu\u1ed9c ph\u1ea3i th\u00f4ng thu\u1ed9c m\u1ecdi \u201c\u0111\u01b0\u1eddng ngang l\u1ed1i t\u1eaft\u201d. M\u1ed9t s\u0129 quan xu\u1ea5t s\u1eafc t\u1eebng c\u1ea7m qu\u00e2n \u1edf Qu\u1ea3ng Nam \u0111\u00e3 n\u00f3i r\u1ea5t l\u1ebd ph\u1ea3i v\u1edbi t\u00f4i: - Nh\u1eefng \u0111o\u00e0n binh \u00c2u ho\u1eb7c \u1ea2 R\u1eadp kh\u00f4ng th\u1ec3 l\u01b0u \u0111\u1ed9ng b\u1eb1ng qu\u00e2n An nam. Ta ph\u1ea3i ch\u1edf h\u00e0nh l\u00fd, theo m\u1ed9t con \u0111\u01b0\u1eddng nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh. Ngo\u00e0i \u0111\u01b0\u1eddng \u0111i ta ch\u1eb3ng th\u1ea5y g\u00ec s\u1ea5t. V\u1ea3 l\u1ea1i ta ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ec3 h\u00e0nh qu\u00e2n trong m\u1ed9t th\u1eddi gian ng\u1eafn. Tr\u01b0\u1edbc h\u1ebft ph\u1ea3i mang theo l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c, sau n\u1eefa v\u00ec s\u1ed1 qu\u00e2n \u1edf \u0111\u1ed3n \u0111\u00e3 \u00edt th\u00ec \u0111i tu\u1ea7n l\u1ea1i c\u00e0ng \u00edt. Khi n\u00e0o \u0111i tu\u1ea7n ch\u1eebng ba ng\u00e0y ngo\u00e0i doanh tr\u1ea1i, b\u1ecb \u0111\u00e1nh lu\u00f4n, kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ngh\u1ec9 ng\u01a1i th\u00ec binh l\u00ednh \u0111\u1ec1u m\u1ec7t nho\u00e0i, ki\u1ec7t l\u1ef1c\u201d. Cho d\u00f9 nh\u00ecn cu\u1ed9c kh\u00e1ng chi\u1ebfn c\u1ee7a phong tr\u00e0o Ngh\u0129a h\u1ed9i b\u1eb1ng c\u00e1i nh\u00ecn th\u1ef1c d\u00e2n, nh\u01b0ng F. Baille \u0111\u00e3 cho ta bi\u1ebft r\u1eb1ng, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi r\u1ea5t gi\u1ecfi th\u1ef1c hi\u1ec7n chi\u1ebfn thu\u1eadt \u201cv\u01b0\u1eddn kh\u00f4ng nh\u00e0 tr\u1ed1ng\u201d v\u00e0 l\u1ed1i \u0111\u00e1nh du k\u00edch. Ngay sau khi Tr\u1ea7n V\u0103n D\u01b0 b\u1ecb gi\u1ebft, l\u00ean n\u1eafm quy\u1ec1n, Nguy\u1ec5n Duy 201","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Hi\u1ec7u v\u00e0 c\u00e1c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed \u0111\u00e3 ngh\u0129 \u0111\u1ebfn vi\u1ec7c x\u00e2y d\u1ef1ng m\u1ed9t c\u0103n c\u1ee9 kh\u00e1ng chi\u1ebfn l\u00e2u d\u00e0i - thay cho La Qua v\u00e0 D\u01b0\u01a1ng Y\u00ean \u0111\u00e3 b\u1ecb gi\u1eb7c ph\u1ea3n c\u00f4ng chi\u1ebfm \u0111\u00f3ng. Trong t\u1ea7m nh\u00ecn chi\u1ebfn l\u01b0\u1ee3c, \u00f4ng \u0111\u00e3 ch\u1ecdn v\u00f9ng Trung L\u1eadp, m\u1ed9t \u0111\u1ecba th\u1ebf r\u1eebng s\u00e2u n\u00fai cao hi\u1ec3m tr\u1edf, c\u00f3 nhi\u1ec1u ng\u1ecdn n\u00fai li\u00ean ho\u00e0n nhau t\u1ea1o n\u00ean c\u00e1c thung l\u0169ng h\u1eb9p v\u00e0 d\u1ed1c. T\u1eeb tr\u00ean cao, d\u1ef1a l\u01b0ng v\u00e0o v\u00e1ch n\u00fai, ngh\u0129a qu\u00e2n c\u00f3 th\u1ec3 kh\u1ed1ng ch\u1ebf l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a \u0111\u1ed1i ph\u01b0\u01a1ng t\u1eeb d\u01b0\u1edbi \u0111\u00e1nh l\u00ean. Nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u Tr\u1ea7n Vi\u1ebft Ng\u1ea1c \u0111\u00e3 ph\u00e2n t\u00edch: \u201cV\u00f9ng Trung L\u1eadp n\u1eb1m tr\u00ean con \u0111\u01b0\u1eddng t\u1eeb H\u01b0\u01a1ng An n\u1ed1i huy\u1ec7n l\u00ee Qu\u1ebf S\u01a1n, qua \u0111\u00e8o Le (1) \u0111i Trung Ph\u01b0\u1edbc, d\u1ecdc theo b\u1edd s\u00f4ng Thu B\u1ed3n. Nh\u1edd d\u00f2ng s\u00f4ng n\u00e0y, t\u1eeb Trung L\u1ed9c c\u00f3 th\u1ec3 li\u00ean l\u1ea1c v\u1edbi \u0110i\u1ec7n B\u00e0n, H\u1ed9i An v\u00e0 b\u1eb1ng s\u00f4ng V\u0129nh \u0110i\u1ec7n th\u00f4ng v\u1edbi \u0110\u00e0 N\u1eb5ng. C\u00f2n ph\u00eda b\u1eafc v\u00e0 t\u00e2y b\u1eafc, c\u0169ng b\u1eb1ng \u0111\u01b0\u1eddng s\u00f4ng, Trung L\u1ed9c c\u00f3 th\u1ec3 th\u00f4ng v\u1edbi \u0110\u1ea1i L\u1ed9c, ng\u01b0\u1ee3c l\u00ean mi\u1ec1n s\u00f4ng Con (2) ho\u1eb7c xu\u00f4i v\u1ec1 C\u1ea9m L\u1ec7, H\u00f2a Vang theo s\u00f4ng Y\u00ean. V\u1ec1 \u0111\u01b0\u1eddng b\u1ed9, ph\u00eda \u0111\u00f4ng, c\u00f3 th\u1ec3 t\u1eeb Trung L\u1ed9c, qua \u0111\u00e8o Le v\u1ec1 \u0111\u1ebfn huy\u1ec7n l\u00ee Qu\u1ebf S\u01a1n, r\u1ed3i t\u1eeb \u0111\u00f3 t\u1ecfa \u0111i nhi\u1ec1u n\u01a1i. Ph\u00eda t\u00e2y l\u00ean Trung Ph\u01b0\u1edbc, ng\u01b0\u1ee3c l\u00ean ph\u00eda b\u1eafc c\u00f3 con \u0111\u01b0\u1eddng xu\u1ed1ng \u0111\u1ed3ng b\u1eb1ng. \u0110\u00e8o Le, Th\u00e1c C\u00e1, n\u00fai Ph\u01b0\u1eddng R\u1ea1ch l\u00e0 nh\u1eefng \u0111\u1ecba th\u1ebf thi\u00ean nhi\u00ean hi\u1ec3m tr\u1edf gi\u00fap cho s\u1ef1 ph\u00f2ng th\u1ee7 \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ec5 d\u00e0ng. C\u1ea3 trong tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p b\u1ecb \u0111\u1ecbch t\u1ea5n c\u00f4ng hai m\u1eb7t: m\u1ed9t t\u1eeb \u0111\u00e8o Le l\u00ean, m\u1ed9t t\u1eeb Trung Ph\u01b0\u1edbc xu\u1ed1ng, ngh\u0129a qu\u00e2n v\u1eabn c\u00f3 th\u1ec3 b\u0103ng qua eo n\u00fai \u201c\u00d4ng Ph\u00f3 T\u00f2ng\u201d qua v\u0169ng Th\u1ea1ch B\u00edch r\u1ed3i v\u01b0\u1ee3t s\u00f4ng qua chi\u1ebfn khu Ph\u01b0\u1edbc S\u01a1n. C\u0103n c\u1ee9 Trung L\u1ed9c n\u1eb1m v\u1ec1 ph\u00eda t\u00e2y nam thung l\u0169ng Trung L\u1ed9c, d\u1ef1a (1) M\u1ed9t con \u0111\u00e8o n\u1ed5i ti\u1ebfng d\u00e0i n\u1eb1m gi\u1eefa hai huy\u1ec7n Qu\u1ebf Trang v\u00e0 Qu\u1ebf Long, d\u00e0i 7km, \u0111\u1ed9 d\u1ed1c 500m - b\u0103ng qua H\u00f2n T\u00e0y, n\u1ed1i li\u1ec1n hai v\u00f9ng trung v\u00e0 t\u00e2y Qu\u1ebf S\u01a1n. Theo ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n \u0111\u1ecba ph\u01b0\u01a1ng \u0111\u00e8o Le \u1edf \u0111\u00e2y c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 \u201cle l\u01b0\u1ee1i\u201d - do \u0111\u00e8o hi\u1ec3m tr\u1edf, d\u1ed1c cao, h\u1ed1 s\u00e2u, \u0111\u00e1 l\u1edfm ch\u1edfm n\u00ean ai qua \u0111\u00f3 c\u0169ng ph\u1ea3i \u201cle l\u01b0\u1ee1i m\u00e0 th\u1edf\u201d v\u00e0 h\u1ecd n\u00f3i l\u00e1i l\u00e0 m\u1ed9t c\u00e1ch d\u00ed d\u1ecfm, l\u1ea1c quan \u0111\u1ed9ng vi\u00ean nhau l\u00fac v\u01b0\u1ee3t \u0111\u00e8o v\u1edbi c\u00e2u \u201c\u0110\u00e8o Le l\u00e0 \u0111\u00e8 m\u00e0 leo\u201d. M\u1ea3i \u0111\u1ebfn n\u0103m 1937, c\u00e1c \u00f4ng T\u00fa t\u00e0i L\u00e2m Xu\u00e2n Qu\u1ebf, C\u1eedu ph\u1ea9m Nguy\u1ec5n \u0110\u00ecnh D\u01b0\u01a1ng, tri huy\u1ec7n Qu\u1ebf S\u01a1n l\u00e0 Nguy\u1ec5n Tr\u1ecdng Thu\u1ea7n m\u1edbi \u0111\u1ee9ng ra \u0111\u1ed1c th\u00fac nh\u00e2n d\u00e2n kh\u1edfi c\u00f4ng khai ph\u00e1 r\u1eebng r\u1eadm, b\u1eafn \u0111\u00e1, l\u1ea5p h\u1ed1 s\u00e2u... \u0111\u1ec3 ho\u00e0n th\u00e0nh con \u0111\u01b0\u1eddng t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i ho\u00e0n ch\u1ec9nh. C\u00f4ng tr\u00ecnh n\u00e0y ho\u00e0n th\u00e0nh v\u00e0o n\u0103m 1939, c\u00f3 d\u1ef1ng t\u1ea5m bia ghi l\u1ea1i c\u00f4ng do c\u1ee5 Ph\u00f3 b\u1ea3ng Nguy\u1ec5n \u0110\u00ecnh Hi\u1ebfn vi\u1ebft. T\u1eeb n\u0103m 1993, UBND huy\u1ec7n Qu\u1ebf S\u01a1n \u0111\u00e3 \u0111\u1ea7u t\u01b0 6 t\u1ef7 500 tri\u1ec7u \u0111\u1ed3ng \u0111\u1ec3 ti\u1ebfp t\u1ee5c h\u1ea1 d\u1ed1c, m\u1edf r\u1ed9ng, tr\u00e1ng nh\u1ef1a cho con \u0111\u01b0\u1eddng v\u01b0\u1ee3t qua \u0110\u00e8o Le. Ca dao \u0111\u1ecba ph\u01b0\u01a1ng c\u00f3 c\u00e2u: \u201cG\u1eadp gh\u1ec1nh Gi\u1ea3m Th\u1ecd, \u0110\u00e8o Le\/ Cu ng\u00f3i c\u00f5ng m\u00e8, c\u00e0 c\u01b0\u1ee1ng c\u00f5ng khoai\u201d ho\u1eb7c \u201cAi l\u00ean Trung Ph\u01b0\u1edbc, \u0110\u00e8o Le\/ L\u00e0m \u01a1n cho g\u1edfi n\u1eafm ch\u00e8 m\u1ed3ng n\u0103m\u201d. (2) C\u00f2n c\u00f3 t\u00ean l\u00e0 s\u00f4ng Bung, s\u00f4ng Tr\u1ea7u. Ca dao \u0111\u1ecba ph\u01b0\u01a1ng c\u00f2n l\u01b0u truy\u1ec1n c\u00e2u: \u201cAi l\u00ean ch\u00edn ng\u00e3 s\u00f4ng Con\/ H\u1ecfi th\u0103m H\u01b0\u1eddng Hi\u1ec7u c\u00f3 c\u00f2n hay kh\u00f4ng?\u201d 202","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM l\u01b0ng v\u00e0o tri\u1ec1n n\u00fai v\u00e0 ch\u1ea1y d\u00e0i gi\u1eefa hai khe n\u01b0\u1edbc. Khe Canh (th\u00f4n 2, x\u00e3 Qu\u1ebf L\u1ed9c) ch\u1ea1y ngang tr\u01b0\u1edbc m\u1eb7t. C\u0103n c\u1ee9 g\u1ed3m c\u00f3; m\u1ed9t kho l\u01b0\u01a1ng \u1edf l\u01b0ng ch\u1eebng s\u01b0\u1eddn n\u00fai \u0111\u1ec3 tr\u00e1nh l\u1ee5t; V\u0103n Mi\u1ebfu v\u00e0 c\u00e1c c\u01a1 quan b\u1ed9, nha, th\u1ef1, b\u00e3i luy\u1ec7n qu\u00e2n. Ch\u1ebfch v\u1ec1 ph\u00eda b\u1eafc l\u00e0 nh\u00e0 lao v\u00e0 ph\u00e1p tr\u01b0\u1eddng. G\u1ea7n m\u1ed9t tr\u0103m n\u0103m, ng\u00e0y nay tr\u1edf l\u1ea1i Trung L\u1ed9c ch\u00fang ta v\u1eabn th\u1ea5y d\u1ea5u v\u1ebft c\u1ee7a nh\u1eefng n\u1ec1n nh\u00e0 c\u0169\u201d (1). C\u0103n c\u1ee9 n\u00e0y x\u00e2y d\u1ef1ng xong v\u00e0o \u0111\u1ea7u n\u0103m 1886. L\u00fac b\u00f3ng tr\u0103ng ch\u00eanh ch\u1ebfch tr\u00ean \u0111\u1ec9nh n\u00fai, \u0111\u1ee9ng gi\u1eefa ba qu\u00e2n, th\u1ee7 l\u0129nh Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u n\u00f3i r\u1eafn r\u1ecfi: -La Qua \u0111\u00e3 m\u1ea5t, ta kh\u00f4ng th\u1ec3 \u0111\u1ec3 c\u00e1c b\u1eadc ti\u1ec1n hi\u1ec1n \u1edf l\u1ea1i c\u00f9ng ng\u1ee5y tri\u1ec1u v\u00e0 b\u1ecdn m\u1eaft xanh m\u0169i l\u00f5 b\u1ea9n th\u1ec9u. Ph\u1ea3i r\u01b0\u1edbc b\u00e0i v\u1ecb c\u1ee7a c\u00e1c ng\u00e0i v\u1ec1 th\u1edd t\u1ea1i c\u0103n c\u1ee9 c\u1ee7a ta. Cho d\u00f9 V\u0103n mi\u1ebfu c\u00f3 d\u1ef1ng b\u1eb1ng ph\u00ean, tre nh\u01b0ng c\u00e1c ng\u00e0i c\u0169ng vui l\u00f2ng v\u00ec bi\u1ebft l\u00f2ng trung ngh\u0129a c\u1ee7a ch\u00fang ta \u0111\u1ecf nh\u01b0 son, tinh th\u1ea7n c\u1ee9ng nh\u01b0 s\u1eaft \u0111\u00e1... Gi\u00f3 th\u1ed5i th\u1ed1c v\u00e0o v\u00e1ch \u0111\u00e1. T\u01b0\u1edfng c\u00f9ng nh\u01b0 c\u1ea3 c\u00e1nh r\u1eebng nghi\u00eang ng\u00e3 theo c\u01a1n gi\u00f3 \u0111ang gi\u1eadn d\u1eef. \u0110\u00eam t\u1ed1i \u0111en. L\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn b\u1eaft \u0111\u1ea7u xu\u1ea5t qu\u00e2n. Nh\u1eefng c\u1ea3m t\u1eed qu\u00e2n v\u01b0\u1ee3t h\u00e0o ch\u00f4ng, b\u0103ng r\u00e0o tre \u0111\u1ec3 \u0111\u1ed9t nh\u1eadp v\u00e0o trong th\u00e0nh La Qua. Ch\u1ec9 trong nh\u00e1y m\u1eaft m\u1ed9t bi\u1ec3n l\u1eeda s\u00e1ng r\u1ef1c trong \u0111\u00eam \u0111en. L\u1eadp t\u1ee9c, t\u1eeb b\u00ean ngo\u00e0i y\u1ec3m tr\u1ee3 cho tinh th\u1ea7n d\u0169ng c\u1ea3m \u1ea5y l\u00e0 nh\u1eefng kh\u1ea9u \u0111\u1ea1i b\u00e1c \u0111\u00e3 b\u1eaft \u0111\u1ea7u kh\u1ea1c \u0111\u1ea1n d\u1eef d\u1ed9i. B\u1ecb t\u1ea5n c\u00f4ng b\u1ea5t ng\u1edd, b\u1ecdn gi\u1eb7c Ph\u00e1p b\u00e0ng ho\u00e0ng t\u1ec9nh gi\u1ea5c, nh\u01b0ng ch\u00fang \u0111\u00e3 nghe gi\u1ee5c gi\u00e3 ti\u1ebfng tr\u1ed1ng, ph\u00e8ng la n\u00e1o \u0111\u1ed9ng b\u1ed1n b\u1ec1. Ch\u00fang ch\u1ea1y h\u01b0\u1edbng n\u00e0o c\u0169ng b\u1ecb ngh\u0129a qu\u00e2n d\u00f9ng gi\u00e1o, m\u00e1c \u0111\u00e1nh tr\u1ef1c di\u1ec7n. Trong tr\u1eadn \u0111\u00e1nh b\u1ea5t ng\u1edd n\u00e0y, ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 r\u01b0\u1edbc \u0111\u01b0\u1ee3c 150 b\u00e0i v\u1ecb ti\u1ec1n hi\u1ec1n, th\u00e1nh hi\u1ec1n... Ch\u00ednh nh\u1eefng \u201cchi\u1ebfn l\u1ee3i ph\u1ea9m\u201d n\u00e0y r\u1ea5t c\u00f3 \u00fd ngh\u0129a t\u00edch c\u1ef1c trong vi\u1ec7c k\u00eau g\u1ecdi nh\u00e2n d\u00e2n h\u01b0\u1edbng v\u1ec1 chi\u1ebfn khu Trung L\u1eadp. C\u00f3 th\u1ec3 ghi nh\u1eadn \u0111\u00e2y l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng c\u00f4ng t\u00e1c d\u00e2n v\u1eadn - ch\u00ednh tr\u1ecb r\u1ea5t t\u00e0i t\u00ecnh c\u1ee7a Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u v\u00e0 khi\u1ebfn ta nh\u1edb \u0111\u1ebfn m\u1ed9t h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng c\u0169ng t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 nh\u01b0 th\u1ebf c\u1ee7a s\u0129 phu Nam k\u1ef3. Theo h\u00f2a \u01b0\u1edbc k\u00fd n\u0103m 1862 c\u1ee7a nh\u00e0 Nguy\u1ec5n k\u00fd v\u1edbi gi\u1eb7c Ph\u00e1p th\u00ec \u201cN\u01b0\u1edbc Nam ph\u1ea3i nh\u01b0\u1eddng \u0111\u1ee9t cho Ph\u00e1p t\u1ec9nh Bi\u00ean H\u00f2a, Gia \u0110\u1ecbnh, \u0110\u1ecbnh T\u01b0\u1eddng\u201d v\u00e0 \u201cn\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p tr\u1ea3 t\u1ec9nh V\u0129nh (1) Danh nh\u00e2n \u0111\u1ea5t Qu\u1ea3ng- nhi\u1ec1u t\u00e1c gi\u1ea3 - NXB \u0110\u00e0 N\u1eb5ng - 1987, trang 58,59. 203","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Long l\u1ea1i cho n\u01b0\u1edbc Nam, nh\u01b0ng qu\u00e2n Ph\u00e1p v\u1eabn \u0111\u00f3ng \u1edf t\u1ec9nh l\u00ee\u201d. Tr\u01b0\u1edbc t\u00ecnh th\u1ebf n\u00e0y, c\u00e1c s\u0129 phu y\u00eau n\u01b0\u1edbc \u0111\u00e3 d\u1ea5y l\u00ean phong tr\u00e0o t\u00ee \u0111\u1ecba, b\u1ea5t h\u1ee3p t\u00e1c v\u1edbi gi\u1eb7c, kh\u00f4ng \u1edf l\u1ea1i v\u00f9ng \u0111\u00e3 b\u1ecb gi\u1eb7c chi\u1ebfm \u0111\u00f3ng. H\u1ecd \u0111\u00e3 ch\u1ecdn n\u01a1i t\u1ecb \u0111\u1ecba l\u00e0 V\u0129nh Long v\u00e0 B\u00ecnh Thu\u1eadn \u0111\u1ec3 kh\u00e1ng chi\u1ebfn v\u00e0 gi\u00fap \u0111\u1ee1 ngh\u0129a qu\u00e2n kh\u00e1ng chi\u1ebfn. B\u1ea5y gi\u1edd ph\u1ea7n m\u1ed9 c\u1ee7a th\u1ea7y V\u00f5 Tr\u01b0\u1eddng To\u1ea3n \u0111ang n\u1eb1m \u1edf l\u00e0ng H\u01b0ng H\u00f2a (Gia \u0110\u1ecbnh). \u0110\u00f3 l\u00e0 \u0111i\u1ec1u \u0111au x\u00f3t cho t\u1ea5t c\u1ea3 h\u1ecdc tr\u00f2 khi th\u1ea5y th\u1ea7y m\u00ecnh ph\u1ea3i n\u1eb1m l\u1ea1i tr\u00ean v\u00f9ng \u0111\u1ea5t b\u1ecb g\u00f3t gi\u00e0y x\u00e2m l\u01b0\u1ee3c c\u1ee7a gi\u1eb7c d\u00e0y x\u00e9o l\u00ean sau Hi\u1ec7p \u01b0\u1edbc 1862. V\u00ec th\u1ebf c\u00e1c m\u00f4n \u0111\u1ec7 \u0111\u00e3 \u0111\u1ee9ng ra lo c\u1ea3i t\u00e1ng m\u1ed9 th\u1ea7y, \u0111\u01b0a v\u1ec1 mai t\u00e1ng \u1edf l\u00e0ng B\u1ea3o Th\u1ea1nh (V\u0129nh Long). V\u00e0 m\u1ed9t khi nh\u1eefng b\u1eadc ti\u1ec1n hi\u1ec1n, th\u00e1nh hi\u1ec1n \u1ea5y \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u00f4n c\u1ea5t, th\u1edd ph\u1ee5ng n\u01a1i \u0111\u00e2u th\u00ec \u0111\u1ea5y m\u1edbi l\u00e0 \u201ct\u1ea5c \u0111\u1ea5t, ng\u1ecdn rau, \u01a1n ch\u00faa\u201d theo quan ni\u1ec7m c\u1ee7a c\u00e1c nh\u00e0 nho x\u01b0a. T\u1eeb \u0111\u00f3, nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi l\u00e3nh \u0111\u1ea1o cu\u1ed9c kh\u00e1ng chi\u1ebfn m\u1edbi thu\u1eadn l\u1ee3i trong vi\u1ec7c v\u1eadn \u0111\u1ed9ng, l\u00f4i cu\u1ed1n \u0111\u01b0\u1ee3c ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n \u0111i theo m\u00ecnh. Khi c\u00e1c b\u00e0i v\u1ecb tr\u00ean \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1edd \u1edf V\u0103n mi\u1ebfu Trung L\u1eadp th\u00ec kh\u00f4ng ph\u1ea3i ng\u1eabu nhi\u00ean m\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n g\u1ecdi \u0111\u1ea5y l\u00e0 T\u00e2n t\u1ec9nh - m\u1ed9t t\u1ec9nh l\u00ee m\u1edbi \u0111\u1ed1i tr\u1ecdng v\u1edbi La Qua c\u1ee7a ng\u1ee5y tri\u1ec1u. Kh\u00f4ng th\u1ec3 cam ph\u1eadn s\u1ed1ng trong v\u00f9ng gi\u1eb7c \u0111\u00e3 chi\u1ebfm \u0111\u00f3ng, nh\u00e2n d\u00e2n kh\u1eafp n\u01a1i k\u00e9o v\u1ec1 T\u00e2n t\u1ec9nh v\u00e0 t\u1ea1o n\u00ean m\u1ed9t c\u0103n c\u1ee9 \u0111\u1ecba h\u00f9ng m\u1ea1nh - theo nh\u1eadn \u0111\u1ecbnh c\u1ee7a J. Baille \u201cg\u1ea7n nh\u01b0 m\u1ed9t qu\u1ed1c gia\u201d! T\u1ea1i \u0111\u00e2y, c\u00e1c th\u1ee7 l\u0129nh Ngh\u0129a h\u1ed9i \u0111\u00e3 m\u1edf tr\u01b0\u1eddng h\u1ecdc d\u1ea1y ch\u1eef ngh\u0129a, d\u1ea1y v\u00f5 ngh\u1ec7, k\u00eau g\u1ecdi d\u00e2n binh t\u0103ng gia s\u1ea3n xu\u1ea5t, s\u1eb5n s\u00e0ng chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u... C\u00f2n c\u00e1c n\u01a1i l\u00e2n c\u1eadn T\u00e2n t\u1ec9nh, d\u00e2n ch\u00fang \u0111ang s\u1ed1ng trong v\u00f9ng t\u1ea1m chi\u1ebfm th\u00ec Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u ra l\u1ec7nh h\u1ecd kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111i l\u00ednh cho gi\u1eb7c, n\u1ebfu ai b\u1ea5t tu\u00e2n th\u00ec s\u1ebd b\u1ecb tr\u1eebng ph\u1ea1t; c\u00f2n n\u1ebfu mu\u1ed1n l\u00ean T\u00e2n t\u1ec9nh th\u00ec ph\u1ea3i th\u1ef1c hi\u1ec7n ch\u1ee7 tr\u01b0\u01a1ng \u201cv\u01b0\u1eddn kh\u00f4ng nh\u00e0 tr\u1ed1ng\u201d, kh\u00f4ng cho gi\u1eb7c c\u00f3 n\u01a1i ngh\u1ec9 ch\u00e2n trong nh\u1eefng cu\u1ed9c h\u00e0nh qu\u00e2n, c\u00e0n qu\u00e9t l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn... V\u00e0 ch\u00ednh t\u1eeb c\u01a1 quan trung \u01b0\u01a1ng \u0111\u1eb7t t\u1ea1i T\u00e2n t\u1ec9nh, c\u00e1c l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a Ngh\u0129a h\u1ed9i \u0111\u00e3 \u0111em qu\u00e2n ti\u1ebfn \u0111\u00e1nh nhi\u1ec1u ph\u1ee7, huy\u1ec7n trong t\u1ec9nh nh\u01b0 Qu\u1ebf S\u01a1n, Th\u0103ng B\u00ecnh, \u0110i\u1ec7n B\u00e0n... r\u1ed3i \u0111\u1ea7u th\u00e1ng 6\/1886 l\u1ea1i t\u1ea5n c\u00f4ng th\u00e0nh La Qua v\u00e0 t\u1ea1o \u0111\u01b0\u1ee3c thanh th\u1ebf r\u1ea5t l\u1edbn - m\u00e0 \u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c c\u1ee7a S\u1eed qu\u00e1n tri\u1ec1u Nguy\u1ec5n t\u1eebng cho bi\u1ebft \u0111\u00f3 l\u00e0 th\u1eddi gian \u201cto\u00e0n Qu\u1ea3ng Nam b\u1ecb nhi\u1ec5u lo\u1ea1n l\u1edbn\u201d. T\u1eeb th\u00e1ng 11\/1886, th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p b\u1eaft \u0111\u1ea7u cho \u0111\u1eb7t \u0111\u01b0\u1eddng d\u00e2y th\u00e9p 204","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM Hu\u1ebf - Qu\u1ea3ng Nam do Camille Paris l\u00e0m gi\u00e1m th\u1ecb c\u00f4ng tr\u01b0\u1eddng. Ch\u00fang \u0111\u00e3 b\u1ecb Ngh\u0129a h\u1ed9i qu\u1ea5y r\u1ed1i li\u00ean t\u1ee5c, \u0111\u00eam \u0111\u00eam m\u1ed9t v\u00e0i c\u1ea3m t\u1eed qu\u00e2n \u0111\u1ed9t nh\u1eadp cu\u1edbp h\u1ebft l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c r\u1ed3i \u0111\u1ed1t ch\u00e1y h\u1ebft l\u1ec1u tr\u1ea1i m\u00e0 ch\u00fang v\u1eeba d\u1ef1ng l\u00ean; \u0111\u00e3 th\u1ebf, ch\u00fang \u0111i \u0111\u1ebfn \u0111\u00e2u c\u0169ng g\u1eb7p c\u1ea3nh v\u01b0\u1eddn kh\u00f4ng nh\u00e0 tr\u1ed1ng, ch\u1ee3 b\u00faa v\u1eafng tanh... Qu\u00e1 ch\u00e1n ng\u00e1n, ch\u00fang cho d\u00e1n b\u1ea3ng y\u1ebft th\u1ecb: \u201c\u00d4ng quan d\u00e2y th\u00e9p kh\u00f4ng ph\u1ea3i \u0111\u1ebfn \u0111\u00e2y g\u00e2y chi\u1ebfn tranh, m\u00e0 \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c vua An Nam ph\u00e1i \u0111\u1ebfn \u0111\u1ec3 tr\u1ed3ng nh\u1eefng c\u1ed9t d\u00e2y th\u00e9p tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng c\u00e1i quan v\u00e0 n\u1ed1i li\u1ec1n nh\u1eefng c\u1ed9t n\u00e0y v\u1edbi nhau b\u1eb1ng m\u1ed9t s\u1ee3i d\u00e2y th\u00e9p d\u00f9ng cho c\u00e1c quan c\u1ee7a x\u1ee9 c\u00e1c ng\u01b0\u1eddi li\u00ean l\u1ea1c tin t\u1ee9c. H\u00e3y tr\u1edf v\u1ec1 nh\u00e0, ng\u01b0\u1eddi ta kh\u00f4ng b\u1eaft c\u00e1c ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e2u m\u00e0 c\u00e1c ng\u01b0\u1eddi l\u1ea1i \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u1ea3 ti\u1ec1n khi ng\u01b0\u1eddi ta thu\u00ea m\u01b0\u1edbn. H\u00e3y \u0111\u1ebfn \u0111\u00e2y l\u00e0m d\u00e2y th\u00e9p, c\u00e1c ng\u01b0\u1eddi s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0\u1edfng c\u00f4ng, \u0111\u00f3 l\u00e0 l\u1ec7nh c\u1ee7a nh\u00e0 vua. \u00d4ng quan d\u00e2y th\u00e9p s\u1ebd \u0111\u01b0a l\u1ec7nh vi\u1ebft b\u1eb1ng ch\u1eef c\u1ee7a nh\u00e0 vua cho l\u00fd tr\u01b0\u1edfng, c\u00e1c ng\u01b0\u1eddi s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c xem khi \u0111\u1ebfn tr\u00ecnh di\u1ec7n\u201d. Nh\u01b0ng kh\u00f4ng m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n n\u00e0o \u0111o\u00e1i ho\u00e0i \u0111\u1ebfn l\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi n\u00e0y, b\u1edfi l\u00fac \u0111\u00f3, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u \u0111\u00e3 cho d\u00e1n th\u00f4ng b\u00e1o y\u00eau c\u1ea7u l\u00fd tr\u01b0\u1edfng c\u00e1c l\u00e0ng ph\u1ea3i \u0111em rui, m\u00e8, c\u1ed9t, k\u00e8o l\u00ean T\u00e2n t\u1ec9nh \u0111\u1ec3 ti\u1ebfp t\u1ee5c x\u00e2y d\u1ef1ng doanh tr\u1ea1i, c\u00f2n b\u1ea5t c\u1ee9 ai cung c\u1ea5p l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c ho\u1eb7c ra l\u00e0m vi\u1ec7c v\u1edbi ch\u00fang th\u00ec s\u1ebd b\u1ecb t\u1ed9i ch\u00e9m \u0111\u1ea7u! Kh\u00f4ng ch\u1ec9 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng trong t\u1ec9nh, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u c\u00f2n ch\u1ee7 tr\u01b0\u01a1ng th\u1ed1ng nh\u1ea5t l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng \u1edf ba t\u1ec9nh Qu\u1ea3ng Nam - Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i - B\u00ecnh \u0110\u1ecbnh. B\u00f9 nh\u00ecn \u0110\u1ed3ng Kh\u00e1nh v\u00e0 th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p g\u1ea7n nh\u01b0 b\u1ea5t l\u1ef1c tr\u01b0\u1edbc t\u1ea7m ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng r\u1ed9ng l\u1edbn c\u1ee7a Ngh\u0129a h\u1ed9i. L\u1ecbch s\u1eed \u0111\u00e3 ch\u1ee9ng minh r\u1eb1ng, trong c\u00e1c cu\u1ed9c chi\u1ebfn tranh x\u00e2m l\u01b0\u1ee3c, th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng khi qu\u00e2n \u0111\u1ed9i vi\u1ec5n chinh do kh\u00f4ng th\u00f4ng th\u1ea1o \u0111\u1ecba h\u00ecnh \u0111\u1ecba v\u1eadt, kh\u00f4ng th\u00edch nghi v\u1edbi th\u1eddi ti\u1ebft kh\u00ed h\u1eadu kh\u1eafc nghi\u1ec7t... b\u00f3 tay tr\u01b0\u1edbc l\u1ed1i \u0111\u00e1nh du k\u00edch tho\u1eaft \u1ea9n tho\u00e1t hi\u1ec7n t\u00e0i t\u00ecnh c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 th\u00ec ch\u00fang s\u1ebd th\u1ef1c hi\u1ec7n chi\u1ebfn thu\u1eadt d\u00f9ng ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 \u0111\u00e1nh ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9, v\u1eeba tr\u00e1nh \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0\u01a1ng vong ch\u1ebft ch\u00f3c nh\u01b0ng c\u0169ng v\u1eeba \u0111\u1ea1t \u0111\u01b0\u1ee3c hi\u1ec7u qu\u1ea3! Trong cu\u1ed9c \u0111\u1ed1i \u0111\u1ea7u v\u1edbi Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u, sau khi c\u00e1c vi\u00ean ch\u1ec9 huy ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p khi\u1ebfp \u0111\u1ea3m tr\u01b0\u1edbc t\u00e0i c\u1ea7m qu\u00e2n thao l\u01b0\u1ee3c c\u1ee7a \u00f4ng th\u00ec ch\u00fang \u0111\u01b0a Nguy\u1ec5n Th\u00e2n v\u00e0o 205","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Ph\u1ee7 s\u1ee9 Vi\u1ec7t gian Nguy\u1ec5n Th\u00e2n (\u00e1o \u0111en) - k\u1ebb \u0111\u00e3 theo Ph\u00e1p \u0111\u00e0n \u00e1p phong tr\u00e0o kh\u00e1ng chi\u1ebfn Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u, Phan \u0110\u00ecnh Ph\u00f9ng, Mai Xu\u00e2n Th\u01b0\u1edfng v.v... tr\u1eadn - y t\u1ef1 Th\u1ea1ch Tr\u00ec, ng\u01b0\u1eddi Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i t\u1eebng tham gia C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng, nh\u01b0ng sau do b\u1ea5t m\u00e3n m\u00e0 quay \u0111\u1ea7u h\u1ee3p t\u00e1c v\u1edbi ch\u00fang. M\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi nh\u01b0 th\u1ebf s\u1ebd c\u00f3 \u01b0u th\u1ebf h\u01a1n khi giao chi\u1ebfn v\u1edbi Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u. Nh\u01b0ng t\u1ea1i sao Nguy\u1ec5n Th\u00e2n l\u1ea1i b\u1ea5t m\u00e3n v\u1edbi kh\u00e1ng chi\u1ebfn? Khi y \u0111ang gi\u1eef ch\u1ee9c Ph\u1ee7 s\u1ee9 s\u01a1n ph\u00f2ng Ngh\u0129a \u0110\u1ecbnh th\u00ec nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c chi\u1ebfu C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng. Theo k\u1ebf ho\u1ea1ch th\u00ec y s\u1ebd l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi t\u1ea5n c\u00f4ng t\u1ec9nh th\u00e0nh Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i, nh\u01b0ng do y ch\u1ea7n ch\u1eeb n\u00ean C\u1eed nh\u00e2n L\u00ea Trung \u0110\u00ecnh v\u00e0 T\u00fa t\u00e0i Nguy\u1ec5n T\u1ef1 T\u00e2n \u0111\u00e3 \u0111\u00e1nh chi\u1ebfm tr\u01b0\u1edbc! L\u1ebd ra, ph\u1ea3i vui m\u1eebng tr\u01b0\u1edbc th\u1eafng l\u1ee3i n\u00e0y th\u00ec y l\u1ed3ng l\u1ed9n l\u00ean, l\u1eadp t\u1ee9c tr\u1edf m\u1eb7t ph\u1ed1i h\u1ee3p v\u1edbi T\u1ed5ng \u0111\u1ed1c B\u00ecnh Ph\u00fa l\u00e0 L\u00ea Th\u1eadn, \u00c1n s\u00e1t B\u00ecnh \u0110\u1ecbnh l\u00e0 L\u00ea Duy Cung \u0111em qu\u00e2n ti\u1ebfn \u0111\u00e1nh th\u00e0nh Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i! Ph\u00f3 t\u01b0\u1edbng Nguy\u1ec5n T\u1ef1 T\u00e2n b\u1ecb gi\u1ebft t\u1ea1i tr\u1eadn, c\u00f2n ch\u1ee7 t\u01b0\u1edbng L\u00ea Trung \u0110\u00ecnh b\u1ecb b\u1eaft giam h\u1ea1 ng\u1ee5c! Sau nhi\u1ec1u l\u1ea7n mua chu\u1ed9c kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c, ch\u00fang \u0111em L\u00ea Trung \u0110\u00ecnh ra ch\u00e9m \u1edf g\u00f3c t\u00e2y th\u00e0nh Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i. Tr\u01b0\u1edbc l\u00fac m\u1ea5t, ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng n\u00e0y ch\u1ec9 m\u1edbi 22 xu\u00e2n \u0111\u00e3 d\u00f5ng d\u1ea1c ng\u00e2m b\u00e0i th\u01a1 tuy\u1ec7t m\u1ec7nh: 206","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM Ng\u00e0y nay, chim trong l\u1ed3ng S\u00e1ng mai, c\u00e1 tr\u00ean th\u1edbt Th\u00e2n n\u00e0y c\u00f3 ti\u1ebfc chi Ch\u1ec9 th\u01b0\u01a1ng cho x\u00e3 t\u1eafc (V\u0169 \u0110\u00ecnh Li\u00ean d\u1ecbch) \u0110\u00e0n \u00e1p xong phong tr\u00e0o kh\u00e1ng chi\u1ebfn \u1edf Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i, Nguy\u1ec5n Th\u00e2n k\u00e9o qu\u00e2n v\u1ec1 h\u00e0ng Ph\u00e1p! Th\u1ebf \u0111\u1ea5y! V\u1edbi Nguy\u1ec5n Th\u00e2n khi tham gia kh\u00e1ng chi\u1ebfn kh\u00f4ng ph\u1ea3i xu\u1ea5t ph\u00e1t t\u1eeb l\u00f2ng y\u00eau n\u01b0\u1edbc m\u00e0 qua \u0111\u00f3, y mu\u1ed1n l\u00e0m b\u1eadc thang leo l\u00ean danh v\u1ecdng... Nh\u1ee5c nh\u00e3 thay! V\u00e0 b\u00e2y gi\u1edd, theo l\u1ec7nh c\u1ee7a gi\u1eb7c, y tr\u1ef1c ti\u1ebfp c\u1ea7m qu\u00e2n \u0111\u1ed1i \u0111\u1ea7u v\u1edbi Ngh\u0129a h\u1ed9i Qu\u1ea3ng Nam. Y th\u1eeba bi\u1ebft th\u1ee7 l\u0129nh Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi c\u1ea7m qu\u00e2n t\u1ea7m th\u01b0\u1eddng. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y, ngay c\u1ea3 \u0110\u1ea1i \u00fay Besson ch\u1ec9 huy l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng m\u1edf \u0111\u01b0\u1eddng t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o T\u00e2n t\u1ec9nh, nh\u01b0ng l\u00fac m\u1edbi ch\u00e2n \u01b0\u1edbt ch\u00e2n r\u00e1o d\u1eebng ch\u00e2n t\u1ea1i tr\u1ea1m Nam Ch\u01a1n (ngay d\u01b0\u1edbi ch\u00e2n H\u1ea3i V\u00e2n) th\u00ec \u0111\u00e3 b\u1ecb ngh\u0129a qu\u00e2n t\u1eadp k\u00edch di\u1ec7t g\u1ecdn. Nh\u01b0ng th\u1eadt ra l\u1ed1i \u0111\u00e1nh xu\u1ea5t qu\u1ef7 nh\u1eadp th\u1ea7n c\u1ee7a Ngh\u0129a h\u1ed9i c\u0169ng kh\u00f4ng khi\u1ebfn y r\u1ee5t r\u00e8 khi xu\u1ea5t qu\u00e2n. V\u00ec nh\u1eefng l\u00fac ra tr\u1eadn, bao gi\u1edd y c\u0169ng nh\u1edb \u0111\u1ebfn l\u1eddi d\u1ea1y c\u1ee7a cha m\u00ecnh, \u0111\u1ea1i kh\u00e1i, mu\u1ed1n di\u1ec7t qu\u00e2n \u201cphi\u1ebfn lo\u1ea1n\u201d th\u00ec ph\u1ea3i thu ph\u1ee5c \u0111\u01b0\u1ee3c l\u00f2ng d\u00e2n, m\u1ed9t khi d\u00e2n kh\u00f4ng c\u00f2n h\u1eadu thu\u1eabn v\u1ec1 l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c, h\u1eadu c\u1ea7n th\u00ec tr\u01b0\u1edbc sau ch\u00fang c\u0169ng quy h\u00e0ng. Th\u1eadt v\u1eady, khi \u0111\u00e0n \u00e1p cu\u1ed9c n\u1ed5i d\u1eady c\u1ee7a s\u1eafc t\u1ed9c \u00edt ng\u01b0\u1eddi Co, H\u2019r\u00ea, K\u2019tu... \u1edf v\u00f9ng n\u00fai R\u0103ng C\u01b0a (Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i), Nguy\u1ec5n T\u1ea5n - cha y - \u0111\u00e3 tr\u00ed tr\u00e1 thu ph\u1ee5c d\u00e2n b\u1eb1ng c\u00e1ch \u0103n \u0111\u01b0\u1eddng ph\u00e8n tr\u01b0\u1edbc m\u1eb7t h\u1ecd, h\u1ecd ng\u00e2y th\u01a1 t\u01b0\u1edfng \u00f4ng ta \u0103n... \u0111\u00e1 cu\u1ed9i n\u00ean khi\u1ebfp \u0111\u1ea3m t\u00f4n l\u00e0 th\u1ea7n t\u01b0\u1edbng! T\u1eeb ch\u1ed7 thu ph\u1ee5c \u0111\u01b0\u1ee3c d\u00e2n, Nguy\u1ec5n T\u1ea5n d\u1ea7n d\u1ea7n \u0111\u1eadp tan cu\u1ed9c n\u1ed5i d\u1eady c\u1ee7a s\u1eafc t\u1ed9c \u00edt ng\u01b0\u1eddi m\u00e0 s\u1eed nh\u00e0 Nguy\u1ec5n g\u1ecdi l\u00e0 \u201cM\u1ecdi V\u00e1ch \u0110\u00e1\u201d(!). B\u00e2y gi\u1edd, Nguy\u1ec5n Th\u00e2n ra qu\u00e2n, t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 nh\u01b0 th\u1ebf, y c\u0169ng t\u00ecm c\u00e1ch thu ph\u1ee5c d\u00e2n Qu\u1ea3ng Nam b\u1eb1ng m\u1ecdi th\u1ee7 \u0111o\u1ea1n, nh\u01b0ng th\u1ea5t b\u1ea1i. B\u1edfi y kh\u00f4ng bi\u1ebft r\u1eb1ng, khi l\u1eadp T\u00e2n t\u1ec9nh, ngo\u00e0i vi\u1ec7c c\u1ea7m qu\u00e2n \u0111\u00e1nh Ph\u00e1p, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u c\u00f2n l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi c\u1ea5p b\u1eb1ng, phong ch\u1ee9c cho nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111i theo m\u00ecnh, d\u00f9 \u0111\u00e3 l\u00e0 tri\u1ec1u \u0110\u1ed3ng Kh\u00e1nh nh\u01b0ng c\u00e1c s\u1eafc phong c\u1ee7a \u00f4ng \u0111\u1ec1u d\u00f9ng ni\u00ean hi\u1ec7u H\u00e0m Nghi! V\u1edbi vi\u1ec7c l\u00e0m n\u00e0y, Nguy\u1ec5n 207","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Duy Hi\u1ec7u \u0111\u00e3 gi\u00e1o d\u1ee5c cho d\u00e2n Qu\u1ea3ng Nam th\u1ea5y Ngh\u0129a h\u1ed9i l\u00e0 ch\u00ednh ngh\u0129a, ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng d\u01b0\u1edbi ng\u1ecdn c\u1edd C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng ch\u1ee9 kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 \u0111\u00e1m gi\u1eb7c c\u1ecf. H\u01a1n n\u1eefa, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u c\u00f2n l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi bi\u1ebft thu ph\u1ee5c nh\u00e2n t\u00e2m b\u1eb1ng m\u1ed9t nh\u00e2n c\u00e1ch cao th\u01b0\u1ee3ng. Khi Nguy\u1ec5n Th\u00e2n sai Nguy\u1ec5n \u0110\u00ecnh T\u1ef1u l\u1ea5y t\u01b0 c\u00e1ch l\u00e0 th\u1ea7y d\u1ea1y h\u1ecdc k\u00eau g\u1ecdi h\u1ecdc tr\u00f2 c\u1ee7a m\u00ecnh \u0111ang tham gia Ngh\u0129a h\u1ed9i quay v\u1ec1 v\u1edbi ng\u1ee5y tri\u1ec1u th\u00ec nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f2i gi\u1ebft T\u1ef1u. Nghe th\u1ebf, \u00f4ng nghi\u00eam m\u1eb7t: - Ch\u00fang ta c\u1ee9 c\u1eed s\u1ef1, bi\u1ebft ch\u1eafc th\u1ebf n\u00e0o c\u0169ng b\u1ea1i, nh\u01b0ng v\u00ec ch\u00ednh danh m\u00e0 ph\u1ea3i l\u00e0m; nh\u01b0ng tr\u00ean danh ngh\u0129a, qu\u00e2n s\u01b0 l\u00e0 tr\u1ecdng. Nay mang ti\u1ebfng gi\u1ebft th\u1ea7y, bi\u1ebft l\u1ea5y g\u00ec t\u1ecf cho thi\u00ean h\u1ea1 h\u1eadu th\u1ebf? Nghe th\u1ebf, ai c\u0169ng th\u1ea5y ch\u1ee7 t\u01b0\u1edbng c\u1ee7a m\u00ecnh n\u00f3i \u0111\u00fang v\u00e0 c\u00e0ng kh\u00e2m ph\u1ee5c tinh th\u1ea7n \u201ct\u00f4n s\u01b0 tr\u1ecdng \u0111\u1ea1o\u201d c\u1ee7a \u00f4ng. Do \u0111\u00f3, khi h\u00e0nh qu\u00e2n truy k\u00edch Ngh\u0129a h\u1ed9i, Nguy\u1ec5n Th\u00e2n \u0111\u00e3 g\u1eb7p kh\u00f4ng \u00edt kh\u00f3 kh\u0103n c\u0169ng nh\u01b0 tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y \u201cT\u00e2y d\u01b0\u01a1ng b\u1ea1ch qu\u1ef7\u201d \u0111\u00e3 t\u1eebng n\u1ebfm tr\u1ea3i! L\u1ed3ng l\u1ed9n, \u0111i\u00ean ti\u1ebft tr\u01b0\u1edbc kh\u00ed ph\u00e1ch c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n n\u01a1i \u0111\u00e2y, Nguy\u1ec5n Th\u00e2n \u0111\u00e3 d\u00f9ng bi\u1ec7n ph\u00e1p m\u00e0 theo y h\u1eefu hi\u1ec7u h\u01a1n c\u1ea3 l\u00e0 b\u1eafn gi\u1ebft t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng ai m\u00e0 ch\u00fang g\u1eb7p tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng h\u00e0nh qu\u00e2n! Sau nhi\u1ec1u l\u1ea7n th\u1ea5t b\u1ea1i, Nguy\u1ec5n Th\u00e2n hi\u1ebfn k\u1ebf v\u1edbi gi\u1eb7c l\u00e0 b\u1eb1ng m\u1ecdi c\u00e1ch ph\u1ea3i c\u1ea5p t\u1ed1c t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o t\u1eadn \u0111\u1ea1i b\u1ea3n doanh T\u00e2n t\u1ec9nh \u0111\u1ec3 tr\u1ea5n an tinh th\u1ea7n c\u1ee7a qu\u00e2n vi\u1ec5n chinh \u0111ang xu\u1ed1ng d\u1ed1c th\u1ea3m h\u1ea1i. Ri\u00eang v\u1edbi ng\u1ee5y qu\u00e2n th\u00ec Nguy\u1ec5n Th\u00e2n l\u00e1u l\u1ec9nh ban cho th\u1ebb b\u00e0i v\u00e0ng, tr\u00ean kh\u1eafc hai ch\u1eef \u201cTrung d\u0169ng\u201d \u0111\u1ec3 \u0111\u1ed9ng vi\u00ean tinh th\u1ea7n! Theo k\u1ebf ho\u1ea1ch n\u00e0y, ch\u00fang huy \u0111\u1ed9ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng h\u00f9ng h\u1eadu, trang b\u1ecb \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 v\u0169 kh\u00ed chia th\u00e0nh nhi\u1ec1u h\u01b0\u1edbng \u0111\u1ec3 ti\u1ebfp c\u1eadn m\u1ee5c ti\u00eau: m\u1ed9t c\u00e1nh qu\u00e2n ti\u1ebfn l\u00ean huy\u1ec7n l\u00ee Qu\u1ebf S\u01a1n, v\u01b0\u1ee3t \u0111\u00e8o Le hi\u1ec3m tr\u1edf \u0111\u1ec3 m\u1edf \u0111\u01b0\u1eddng; m\u1ed9t c\u00e1nh qu\u00e2n kh\u00e1c ng\u01b0\u1ee3c s\u00f4ng Thu B\u1ed3n \u0111\u1ebfn Trung Ph\u01b0\u1edbc nh\u1eb1m ti\u00eau di\u1ec7t \u0111\u01b0\u1eddng r\u00fat qu\u00e2n c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n v.v...Th\u1ebf nh\u01b0ng khi ch\u00fang h\u00e0nh qu\u00e2n t\u1eeb nhi\u1ec1u h\u01b0\u1edbng nh\u01b0 th\u1ebf v\u1eabn kh\u00f4ng v\u01b0\u1ee3t qua \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e1c c\u0103n c\u1ee9 m\u00e0 ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111ang \u0111\u00f3ng qu\u00e2n. Nh\u1eefng cu\u1ed9c giao chi\u1ebfn long tr\u1eddi l\u1edf \u0111\u1ea5t \u0111\u00e3 n\u1ed5 ra kh\u1eafp t\u1ec9nh Qu\u1ea3ng Nam. 208","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM B\u1ea5y gi\u1edd, Nguy\u1ec5n Th\u00e2n cho r\u1eb1ng, n\u1ebfu c\u1ee9 \u0111\u1ed1i \u0111\u1ea7u v\u1edbi Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u th\u00ec ch\u1ec9 g\u1eb7t l\u1ea5y m\u1ed9t s\u1ef1 th\u1ea5t b\u1ea1i n\u1eb7ng n\u1ec1. Do \u0111\u00f3, y quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh thay \u0111\u1ed5i chi\u1ebfn thu\u1eadt m\u00e0 ch\u00ednh ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p ph\u1ea3i th\u1eeba nh\u1eadn l\u00e0 kh\u00f4n kh\u00e9o \u201cc\u1ef1c k\u1ef3 th\u00f4ng minh\u201d. Theo quan ni\u1ec7m c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam th\u00ec l\u00e0m con ph\u1ea3i l\u1ea5y \u0111\u1ea1o hi\u1ebfu l\u00e0m tr\u1ecdng, n\u1ebfu b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1eb9 th\u00ec ch\u1eafc ch\u1eafn con s\u1ebd ph\u1ea3i ra \u0111\u1ea7u th\u00fa. Ngh\u0129 nh\u01b0 th\u1ebf n\u00ean Nguy\u1ec5n Th\u00e2n r\u00e1o ri\u1ebft truy t\u00ecm n\u01a1i m\u1eb9 gi\u00e0 c\u00f9ng v\u1ee3 con Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u \u0111ang \u1ea9n n\u00e1u. Trong tr\u1eadn \u0111\u00e1nh \u00fap m\u1ed9t \u0111\u1ed3n l\u1edbn \u1edf G\u00f2 M\u00e2y (Trung Ph\u01b0\u1edbc), Nguy\u1ec5n Th\u00e2n \u0111\u00e3 ph\u00e1t hi\u1ec7n ra \u0111\u00f3 l\u00e0 n\u01a1i th\u1ee7 l\u0129nh Ngh\u0129a h\u1ed9i \u0111ang gi\u1ea5u gia \u0111\u00ecnh v\u00e0 l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c. Cho d\u00f9 Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u tho\u00e1t hi\u1ec3m, nh\u01b0ng nhi\u1ec1u b\u1ed9 h\u1ea1 th\u00e2n t\u00edn, \u1ea5n t\u00edn, l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c, thu\u1ed1c s\u00fang r\u01a1i v\u00e0o tay gi\u1eb7c. V\u00e0i h\u00f4m sau, ch\u00fang b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c g\u1ea7n h\u1ebft gia \u0111\u00ecnh Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u, g\u1ed3m m\u1eb9 gi\u00e0 85 tu\u1ed5i, v\u1ee3 c\u1ea3, v\u1ee3 l\u1ebb v\u00e0 5 con, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 2 con g\u00e1i c\u00f2n nh\u1ecf. Ch\u00fang thu \u0111\u01b0\u1ee3c h\u01a1n 900 s\u1ed5 thu\u1ebf, 250 b\u1eb1ng c\u1ea5p v\u00e0 5 c\u00e1i \u1ea5n, m\u1ed9t th\u1edbt voi m\u00e0 Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u \u0111\u00e3 b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c trong khi \u0111\u00e1nh qu\u00e2n tu\u1ea7n ti\u1ec5u c\u1ee7a Nam tri\u1ec1u v\u00e0 nhi\u1ec1u h\u00f2m thu\u1ed1c s\u00fang... Trong l\u00fac th\u1ebf c\u00f9ng l\u1ef1c ki\u1ec7t, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u kh\u00f4ng \u0111\u1ea7u h\u00e0ng ngay \u0111\u1ec3 c\u1ee9u m\u1eb9 m\u00e0 \u00f4ng c\u00f2n b\u00e0n v\u1edbi ph\u00f3 t\u01b0\u1edbng Phan B\u00e1 Phi\u1ebfn r\u00fat qu\u00e2n v\u1ec1 Ph\u01b0\u1edbc S\u01a1n. Nh\u01b0ng Nguy\u1ec5n Th\u00e2n l\u1ea1i \u0111\u01b0\u1ee3c gi\u1eb7c Ph\u00e1p cung c\u1ea5p th\u00eam s\u00fang \u0111\u1ea1n \u0111\u1ec3 ti\u1ebfp t\u1ee5c xu\u1ea5t qu\u00e2n truy k\u00edch. Cho d\u00f9 binh m\u00e3 tan t\u00e1c h\u1ebft, nh\u01b0ng hai \u00f4ng v\u1eabn tho\u00e1t \u0111\u01b0\u1ee3c, ch\u1ea1y v\u1ec1 H\u00e0 My. Gi\u1eefa v\u00f9ng n\u00fai non hi\u1ec3m tr\u1edf, b\u00f3ng n\u1eafng chi\u1ec1u nh\u1ee3t nh\u1ea1t d\u1ea7n. Nh\u1eefng ti\u1ebfng chim k\u00eau kh\u1eafc kho\u1ea3i t\u1eeb xa x\u0103m v\u1ecdng \u0111\u1ebfn... Ng\u1ed3i gi\u1eefa m\u1ed9t v\u00e0i c\u1eadn v\u1ec7 th\u00e2n t\u00edn, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u n\u1eafm tay ph\u00f3 t\u01b0\u1edbng m\u00e0 n\u00f3i trong u\u1ea5t ngh\u1eb9n: - Ngh\u0129a h\u1ed9i ba t\u1ec9nh th\u00ec t\u00f4i v\u1edbi \u00f4ng l\u00e0 \u1ea4n ch\u1ec9 Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u 209","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM ng\u01b0\u1eddi c\u1ea7m \u0111\u1ea7u. Nh\u01b0ng vi\u1ec7c ngh\u0129a \u0111\u00e3 kh\u00f4ng th\u00e0nh th\u00ec ch\u1ec9 c\u00f3 l\u1ea5y c\u00e1i ch\u1ebft m\u00e0 b\u00e0y t\u1ecf gan ru\u1ed9t v\u1edbi nh\u1eadt nguy\u1ec7t. Phan B\u00e1 Phi\u1ebfn g\u1ea1t n\u01b0\u1edbc m\u1eaft: - C\u1ea3 hai ch\u00fang ta c\u00f9ng ch\u1ebft sao? Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u nghi\u1ebfn r\u0103ng: - Kh\u00f4ng! C\u1ea3 hai ch\u00fang ta c\u00f9ng ch\u1ebft th\u00ec kh\u00f4ng ch\u1eafc \u00edch g\u00ec cho \u0111\u1ea1i s\u1ef1. V\u1eady \u00f4ng n\u00ean ch\u1ebft tr\u01b0\u1edbc. Sau khi gi\u1ea3i t\u00e1n Ngh\u0129a h\u1ed9i, t\u00f4i \u0111em th\u00e2n cho Ph\u00e1p b\u1eaft. Gi\u1eb7c t\u1ea5t s\u1ebd tra kh\u1ea3o, t\u00f4i nh\u00e2n \u0111\u00f3 s\u1ebd li\u1ec7u b\u1ec1 che gi\u1ea5u cho t\u1ed5 ch\u1ee9c. C\u00f3 nh\u01b0 th\u1ebf th\u00ec ch\u00fang m\u1edbi kh\u00f4ng truy b\u1eaft, tr\u1ea3 th\u00f9 nh\u1eefng ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111ang l\u1ea9n tr\u1ed1n. S\u1ed1ng ch\u1ebft tr\u00ean \u0111\u1eddi l\u00e0 chuy\u1ec7n th\u01b0\u1eddng t\u00ecnh. Nay mai c\u00f3 k\u1ebb n\u1ed1i ch\u00ed ta, t\u1ee9c l\u00e0 ta v\u1eabn s\u1ed1ng! Phan B\u00e1 Phi\u1ebfn kh\u00ed kh\u00e1i \u0111\u1ee9ng d\u1eady, ng\u1eeda m\u1eb7t nh\u00ecn l\u00ean v\u00f2m tr\u1eddi t\u1ed1i \u0111en. Th\u1ea5p tho\u00e1ng c\u00f3 nh\u1eefng ng\u00f4i sao l\u00f3e s\u00e1ng... Gi\u00e2y l\u00e1t sau, \u00f4ng Phan B\u00e1 Phi\u1ebfn s\u1eeda so\u1ea1n l\u1ea1i qu\u1ea7n \u00e1o, \u0111\u1ed9i m\u0169, \u0111eo \u0111ai, h\u01b0\u1edbng v\u1ec1 ph\u00eda kinh \u0111\u00f4 l\u1ea1y 5 l\u1ea1y, r\u1ed3i quay sang Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u l\u1ea1y 2 l\u1ea1y: - \u00d4ng h\u00e3y g\u1eafng s\u1ee9c, t\u00f4i xin \u0111i! N\u00f3i xong, \u00f4ng u\u1ed1ng thu\u1ed1c \u0111\u1ed9c ch\u1ebft tr\u01b0\u1edbc m\u1eb7t ngh\u0129a qu\u00e2n, ai n\u1ea5y c\u0169ng \u0111\u1ec1u th\u01b0\u01a1ng c\u1ea3m. B\u1ea5y gi\u1edd l\u00e0 n\u1eeda khuya ng\u00e0y 21\/9\/1887. Ng\u00e0y nay, m\u1ed9 c\u1ee7a anh h\u00f9ng Phan B\u00e1 Phi\u1ebfn \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u00f4n c\u1ea5t \u1edf x\u00f3m C\u00e2y B\u00e0ng, x\u00e3 Tam Ti\u1ebfn, huy\u1ec7n Tam K\u1ef3 (Qu\u1ea3ng Nam), tr\u00ean bia c\u00f3 kh\u1eafc b\u00e0i minh c\u1ee7a c\u1ee5 Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u: \u201cS\u1ed1ng hi\u1ebfu, ch\u1ebft trung. V\u00ec n\u01b0\u1edbc s\u1ed1ng t\u1ed1t \u0111\u1eb9p, v\u00ec d\u00e2n ch\u1ebft oanh li\u1ec7t. \u00d4ng qu\u1ea3 \u0111\u1ee7 hai \u0111\u1ee9c: s\u00e1ng v\u00e0 trung ki\u00ean\u201d. Sau khi ph\u00f3 t\u01b0\u1edbng tu\u1eabn ti\u1ebft, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u ra l\u1ec7nh gi\u1ea3i t\u00e1n ngh\u0129a qu\u00e2n, khuy\u00ean h\u1ecd tr\u1edf v\u1ec1 qu\u00ea \u1ea9n n\u00e1u ch\u1edd th\u1eddi c\u01a1. C\u00f2n v\u1ec1 ph\u1ea7n m\u00ecnh, \u00f4ng \u1ea9n n\u1ea5p \u1edf n\u00fai Ng\u0169 H\u00e0nh. Th\u00e1ng 8\/1887, Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u \u0111au \u0111\u1edbn khi hay tin m\u1eb9 \u0111\u00e3 m\u1ea5t. \u00d4ng d\u1eabn \u0111\u1ee9a con trai t\u00ecm v\u1ec1 l\u00e0ng Thanh H\u00e0 n\u01a1i ch\u00f4n c\u1ea5t m\u1eb9. Gi\u1eefa tr\u1ea3ng c\u00e1t n\u1eafng ch\u00f3i chang \u0111\u1ebfn nh\u1ee9c m\u1eaft, \u00f4ng qu\u1ef3 xu\u1ed1ng th\u1eafp nhang tr\u01b0\u1edbc m\u1ed3 m\u1eb9. Gi\u00f3 th\u1ed5i l\u1ed3ng l\u1ed9ng. B\u00e3o c\u00e1t xo\u00e1y l\u00ean ng\u00fat tr\u00ean tr\u1eddi... \u00d4ng t\u1ee9c t\u01b0\u1edfi kh\u00f3c: - L\u00e0 b\u00e0y t\u00f4i m\u00e0 vua n\u1ea1n kh\u00f4ng ph\u00f2, vua ch\u1ea1y kh\u00f4ng theo, kh\u00f3 \u0111em n\u1ed5i b\u1ea5t b\u00ecnh m\u00e0 k\u00eau c\u00f9ng t\u1ea1o h\u00f3a; 210","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM L\u00e0 con trai m\u00e0 m\u1eb9 \u0111au kh\u00f4ng d\u01b0\u1ee1ng, m\u1eb9 m\u1ea5t kh\u00f4ng ch\u00f4n, ch\u1ec9 bi\u1ebft l\u1ea5y tr\u01b0\u1eddng h\u1eadn m\u00e0 kh\u00f3c sinh th\u00e0nh. Sau \u0111\u00f3, \u00f4ng ng\u1ed3i trong mi\u1ebfu Quan C\u00f4ng, ng\u01b0\u1edbc m\u1eaft nh\u00ecn kh\u00f3i nhang t\u1ecfa nghi ng\u00fat tr\u01b0\u1edbc m\u1ed9 m\u1eb9 gi\u1eefa b\u00e3o c\u00e1t. B\u1ed7ng c\u1ea3 b\u00f3 nhang \u1ea5y ph\u1eebng ph\u1eebng l\u1eeda \u0111\u1ecf nh\u01b0 m\u1ed9t b\u00f3 \u0111u\u1ed1c! \u0110i\u1ec1m g\u00ec ch\u0103ng? Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u r\u00f9ng m\u00ecnh, gi\u1eefa tr\u01b0a n\u1eafng m\u00e0 to\u00e0n th\u00e2n \u00f4ng l\u1ea1nh to\u00e1t, khi \u00f4ng v\u1eeba \u0111\u1ecbnh th\u1ea7n l\u1ea1i th\u00ec qu\u00e2n gi\u1eb7c \u0111\u00e3 \u00f9a t\u1edbi v\u00e2y b\u1eaft. Nguy\u1ec5n Th\u00e2n h\u00ed h\u1eedng hay tin \u0111\u00e3 b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1ee7 l\u0129nh c\u1ee7a Ngh\u0129a h\u1ed9i Qu\u1ea3ng Nam, y v\u1ed9i v\u00e3 sai l\u00ednh \u0111\u00f3ng c\u0169i khi\u00eang hai cha Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u ra tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh Hu\u1ebf. L\u00e0 ng\u01b0\u1eddi ch\u1ee9ng ki\u1ebfn nh\u1eefng gi\u00e2y ph\u00fat n\u00e0y, F. Baille nh\u1eadn x\u00e9t: \u201cHi\u1ec7u tr\u1ea1c b\u1ed1n m\u01b0\u01a1i, dung m\u1ea1o tu\u1ea5n t\u00fa d\u1ecb th\u01b0\u1eddng. N\u01b0\u1edbc da tr\u1eafng m\u0169i di\u1ec1u h\u00e2u, m\u1eb7c \u00e1o d\u00e0i \u0111en, v\u1ea5n kh\u0103n \u0111en, x\u1ebfp ch\u00e2n theo ki\u1ec3u An Nam, y ng\u1ed3i tr\u00ean l\u00e1 c\u00f3t tre l\u00f3t trong c\u0169i. B\u00ean c\u1ea1nh y c\u00f3 m\u1ed9t h\u1ed9p tr\u1ea7u. Y phe ph\u1ea9y qu\u1ea1t, khoan thai nh\u00ecn \u0111\u1ed3ng b\u00e0o \u0111ang bao quanh. \u0110\u00f4i m\u1eaft \u0111en c\u1ee7a y v\u1eabn b\u00ecnh th\u1ea3n. C\u0169i d\u00e0i ba m\u00e9t, r\u1ed9ng hai m\u00e9t. \u1ede g\u00f3c kia con trai y c\u0169ng ng\u1ed3i ki\u1ec3u \u1ea5y, n\u01b0\u1edbc da t\u00e1i h\u01a1n, m\u1eb7t ph\u1edd ph\u1ea1t, y\u1ebfu \u0111i sau nh\u1eefng n\u1ed7i m\u1ec7t nh\u1ecdc m\u00e0 t\u00ednh kh\u00ed v\u00e0 l\u1ee9a tu\u1ed5i \u0111\u00e3 l\u00e0m cho n\u00f3 kh\u00f4ng ch\u1ecbu n\u1ed5i\u201d. L\u00fac \u1ea5y, \u0111\u1ec3 m\u1eebng chi\u1ebfn c\u00f4ng v\u1ebb vang n\u00e0y, Nguy\u1ec5n Th\u00e2n \u0111\u00e3 sai ch\u00e9m \u0111\u1ea7u v\u00e0i ngh\u0129a qu\u00e2n m\u00e0 y b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ec3 th\u1ecfa m\u00e3n s\u1ef1 h\u1ea3 h\u00ea, sung s\u01b0\u1edbng! Khi \u0111\u1ebfn kinh \u0111\u00f4, ng\u1ee5y tri\u1ec1u v\u00e0 gi\u1eb7c Ph\u00e1p ra s\u1ee9c d\u1ee5 h\u00e0ng nh\u01b0ng b\u1ea5t l\u1ef1c tr\u01b0\u1edbc kh\u00ed ph\u00e1ch ngoan c\u01b0\u1eddng c\u1ee7a \u00f4ng. D\u00f9 b\u1ecb tra t\u1ea5n t\u00e0n nh\u1eabn nh\u01b0ng tr\u01b0\u1edbc sau \u00f4ng c\u0169ng kh\u00f4ng cung khai m\u1ed9t l\u1eddi n\u00e0o. \u0110\u1ebfn m\u1ed9t ng\u00e0y kia, ch\u00fang kh\u1ea5p kh\u1edfi m\u1eebng th\u1ea7m khi ch\u00ednh \u00f4ng y\u00eau c\u1ea7u \u0111\u01b0\u1ee3c cung c\u1ea5p 200 t\u1edd gi\u1ea5y l\u1edbn \u0111\u1ec3 k\u00ea khai h\u1ecd t\u00ean c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi tham gia Ngh\u0129a h\u1ed9i! L\u1eadp t\u1ee9c m\u1ed9t \u00e1n th\u01b0 \u0111\u01b0\u1ee3c thi\u1ebft l\u1eadp trang tr\u1ecdng \u0111\u1ec3 \u00f4ng kh\u1ea3i tr\u00ecnh. Cu\u1ed1i c\u00f9ng, tr\u00ean 200 t\u1edd gi\u1ea5y, tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh Hu\u1ebf ph\u1ea3i \u0111\u1ecdc 200 l\u1ea7n v\u1edbi m\u1ed9t l\u1eddi khai duy nh\u1ea5t: \u201cNgh\u0129a h\u1ed9i Qu\u1ea3ng Nam, Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i ch\u1ec9 c\u00f3 m\u00ecnh Hi\u1ec7u. T\u1eeb Hi\u1ec7u tr\u1edf xu\u1ed1ng \u0111\u1ec1u b\u1ecb Hi\u1ec7u c\u01b0\u1ee1ng b\u1ee9c ph\u1ea3i theo\u201d. T\u00f2a c\u01a1 m\u1eadt t\u1ee9c \u0111i\u00ean l\u00ean, \u0111\u00f2i ph\u1ea3i \u0111\u01b0a \u00f4ng ra x\u1eed l\u0103ng tr\u00ec ngay. Nh\u01b0ng sau \u0111\u00f3, T\u00f2a Kh\u00e2m s\u1ee9 Ph\u00e1p \u0111\u1ed5i th\u00e0nh \u00e1n ch\u00e9m v\u00e0 b\u00f9 nh\u00ecn \u0110\u1ed3ng Kh\u00e1nh \u0111\u00e3 ph\u00ea chu\u1ea9n. 211","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM S\u00e1ng ng\u00e0y 1\/10\/1887 tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng \u0111\u1ebfn ph\u00e1p tr\u01b0\u1eddng An H\u00f2a (Hu\u1ebf), Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u \u0111\u00e3 \u0111\u1ecdc hai b\u00e0i th\u01a1 tuy\u1ec7t m\u1ec7nh g\u1eedi cho h\u1eadu th\u1ebf: C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng Nam B\u1eafc k\u1ebft d\u00e2y \u0111\u1ed3ng, C\u1ee9u gi\u00fap \u0111\u01b0\u1eddng kia kh\u1ed5 ch\u1eeda th\u00f4ng. Mu\u00f4n thu\u1edf cang th\u01b0\u1eddng kh\u00f4ng Ng\u1ee5y Th\u00e1o, Tr\u0103m n\u0103m t\u00e2m s\u1ef1 c\u00f3 Quan C\u00f4ng. Non s\u00f4ng ph\u1ea7n t\u1ef1 th\u01b0 tr\u1eddi \u0111\u1ecbnh, C\u00e2y c\u1ecf bu\u1ed3n xem th\u1ebf \u0111\u1ea5t c\u00f9ng. Ch\u00ecm n\u1ed5i \u0111\u1eddi nay ai \u0111\u00f3 t\u00e1? Ch\u1edb \u0111em th\u00e0nh b\u1ea1i lu\u1eadn anh h\u00f9ng. (Hu\u1ef3nh Th\u00fac Kh\u00e1ng d\u1ecbch) Ta, gi\u1eb7c \u0111\u00e0nh r\u1eb1ng s\u1ee9c kh\u00f3 so, Th\u1ec1 c\u00f2n l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c, vi\u1ec7c d\u00f9 cho... Gi\u00e1o kh\u00f4ng \u0111\u01b0a n\u1ed1i cho qu\u00e2n gi\u1eb7c, G\u1eady \u0111\u1ee7 ta vung qu\u1eadt \u0111\u1ee9a qu\u00e8. \u0110\u01b0\u1ee3c m\u1ea5y th\u00f4ng gi\u00e0 tr\u01a1 v\u00e1ch n\u00fai, D\u1ec5 \u0111\u00e2u c\u1ed9t m\u1ed9t ch\u1ed1ng nh\u00e0 to. T\u1ea5m son mang xu\u1ed1ng ch\u1ea7u vua th\u00e1nh, C\u00f9ng v\u1edbi tr\u0103ng th\u1ec1 s\u00e1ng gi\u1eefa thu. (L\u00e2m Quang Th\u1ef1 d\u1ecbch) L\u1ea1 thay, tr\u01b0\u1edbc \u00e1n ch\u00e9m, tr\u00ean m\u00f4i Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u v\u1eabn n\u1edf n\u1ee5 c\u01b0\u1eddi. Khi \u0111\u1ea7u c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng r\u01a1i xu\u1ed1ng \u0111\u1ea5t, l\u1eadp t\u1ee9c \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u1edf b\u1eb1ng m\u1ed9t chuy\u1ebfn xe t\u1ed1c h\u00e0nh v\u00e0o Qu\u1ea3ng Nam, b\u00eau cho c\u00f4ng ch\u00fang d\u1ecdc \u0111\u01b0\u1eddng th\u1ea5y - nh\u1eb1m uy hi\u1ebfp tinh th\u1ea7n c\u1ee7a h\u1ecd. C\u00f9ng l\u00fac, c\u00e1c tr\u1ea1m ph\u00f3ng ng\u1ef1a ru\u1ed5i kh\u1eafp t\u1ec9nh, c\u1ea7m tr\u00ean tay m\u1ed9t d\u00f2ng ch\u1eef r\u1ea5t l\u1edbn: \u201cHi\u1ec7u \u0111\u1ea1i th\u1ee7 l\u0129nh \u0111\u00e3 b\u1ecb gi\u1ebft\u201d! Tin d\u1eef \u0111\u1ebfn Qu\u1ea3ng Nam v\u00e0o l\u00fac tr\u1eddi v\u1eeba x\u1ebf b\u00f3ng. Ngay ng\u00e0y sau, c\u1ee5 \u0111\u1ed3 L\u00ea T\u1ea5n To\u00e1n - th\u1ea7y d\u1ea1y Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u - b\u1ecb ng\u1ee5y quy\u1ec1n b\u1eaft v\u1ec1 t\u1ec9nh \u0111\u01b0\u1eddng \u0111ang \u0111\u00f3ng t\u1ea1i La Qua \u0111\u1ec3 h\u1ea1ch t\u1ed9i d\u1ea1y h\u1ecdc tr\u00f2 l\u00e0m gi\u1eb7c. Tr\u01b0\u1edbc nh\u1eefng l\u1eddi tra h\u1ecfi, c\u1ee5 v\u1eabn m\u1ed9t m\u1ef1c im 212","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM M\u1ed9 Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u t\u1ea1i l\u00e0ng Thanh H\u00e0 (\u0110i\u1ec7n B\u00e0n - Qu\u1ea3ng Nam) l\u1eb7ng, cu\u1ed1i c\u00f9ng c\u1ee5 ch\u1ecdn l\u1ea5y ch\u00e9n thu\u1ed1c \u0111\u1ed9c t\u1ef1 v\u1eabn \u0111\u1ec3 gi\u1eef tr\u00f2n ti\u1ebft th\u00e1o c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi th\u1ea7y vinh d\u1ef1 c\u00f3 h\u1ecdc tr\u00f2 \u0111\u00e3 hy sinh v\u00ec N\u01b0\u1edbc. C\u00e1i ch\u1ebft c\u1ee7a c\u1ee5 c\u0169ng g\u00e2y x\u00fac \u0111\u1ed9ng l\u1edbn trong t\u1ec9nh, c\u00e1c m\u00f4n \u0111\u1ec7 \u0111\u00e3 ra ch\u1ee3 V\u0129nh \u0110i\u1ec7n mua c\u00e2y l\u1ee5a tr\u1eafng, phong k\u00edn thi th\u1ec3 c\u1ee7a th\u1ea7y l\u1ea1i, r\u1ed3i h\u1ecd th\u00e1o h\u1ebft kh\u0103n nhi\u1ec5u tr\u00ean \u0111\u1ea7u, k\u1ebft th\u00e0nh chi\u1ebfc v\u00f5ng \u0111\u01b0a th\u1ea7y v\u1ec1 l\u00e0ng H\u00e0 L\u1ed9c an t\u00e1ng. C\u00f2n Nguy\u1ec5n Th\u00e2n sau \u201cchi\u1ebfn c\u00f4ng\u201d b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c Nguy\u1ec5n Duy Hi\u1ec7u, y c\u00f9ng v\u1edbi Tr\u1ea7n B\u00e1 L\u1ed9c \u0111\u01b0\u1ee3c gi\u1eb7c Ph\u00e1p ra l\u1ec7nh ti\u1ebfp t\u1ee5c \u0111\u00e1nh ph\u00e1 ngh\u0129a qu\u00e2n kh\u00e1ng chi\u1ebfn... V\u1ec1 gi\u00e0, y b\u1ecb b\u1ec7nh \u0111i\u00ean r\u1ed3i ch\u1ebft t\u1ea1i l\u00e0ng Thu X\u00e0 (Qu\u1ea3ng Ng\u00e3i) d\u01b0\u1edbi s\u1ef1 gh\u1ebb l\u1ea1nh, khinh mi\u1ec7t c\u1ee7a m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi. 213","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng D\u1ef1ng l\u0169y Ba \u0110\u00ecnh b\u1ec1n gan ch\u1ed1ng Ph\u00e1p Ng\u00e0y 2\/9\/1945, Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh \u0111\u00e3 \u0111\u1ecdc Tuy\u00ean ng\u00f4n \u0110\u1ed9c l\u1eadp khai sinh ra n\u01b0\u1edbc Vi\u1ec7t Nam D\u00e2n ch\u1ee7 C\u1ed9ng h\u00f2a t\u1ea1i Qu\u1ea3ng tr\u01b0\u1eddng Ba \u0110\u00ecnh. \u0110\u1ecba danh n\u00e0y g\u1ee3i nh\u1edb \u0111\u1ebfn m\u1ed9t c\u0103n c\u1ee9 kh\u00e1ng chi\u1ebfn l\u1eebng l\u1eaby, \u0111\u00e3 t\u1eebng khi\u1ebfn gi\u1eb7c Ph\u00e1p khi nghe nh\u1eafc \u0111\u1ebfn ph\u1ea3i kinh h\u1ed3n b\u1ea1t v\u00eda. B\u00e0i V\u00e8 Ba \u0110\u00ecnh ch\u1ed1ng Ph\u00e1p (V\u00e8 B\u0110) l\u01b0u truy\u1ec1n th\u1eddi \u0111\u00f3 c\u00f3 c\u00e2u: C\u01a1 tr\u1eddi \u0111\u1ea5t xoay v\u1ea7n ch\u00ednh kh\u00ed \u0110\u1ea5ng nam nhi ph\u1ec9 ch\u00ed tang b\u1ed3ng L\u00e0m cho t\u1ecf m\u1eb7t anh h\u00f9ng Giang san \u0111\u1ec3 m\u1ea5t trong l\u00f2ng sao ngu\u00f4i? N\u01b0\u1edbc nh\u00e0 T\u00e2y \u0111\u00e3 chi\u1ebfm r\u1ed3i Ch\u01b0 qu\u00e2n, ch\u01b0 t\u01b0\u1edbng \u1eaft l\u00e0 theo ta K\u00e9o qu\u00e2n v\u1ec1 \u0111\u1ea5t Thanh Hoa T\u00ecm n\u01a1i hi\u1ec3m tr\u1edf \u0111\u1ec3 ta l\u1eadp \u0111\u1ed3n Thanh Hoa t\u1ee9c Thanh H\u00f3a, t\u00ean g\u1ecdi n\u00e0y c\u00f3 t\u1eeb n\u0103m 1469 khi vua L\u00ea Th\u00e1nh T\u00f4ng \u0111\u1ed5i Th\u1eeba tuy\u00ean Thanh H\u00f3a th\u00e0nh Th\u1eeba Tuy\u00ean Thanh Hoa \u201cv\u00ec l\u00e0 \u0111\u1ea5t thang m\u1ed9c, \u0111\u1ea5t L\u00ea l\u1ee3i d\u1ef1ng nghi\u1ec7p \u0111\u1ec3 v\u00ed v\u1edbi \u0111\u1ea5t K\u1ef3 nh\u00e0 Chu, \u0111\u1ea5t B\u00e1i nh\u00e0 H\u00e1n\u201d (1), m\u00e3i \u0111\u1ebfn n\u0103m 1843 v\u00ec ki\u00eang t\u00ean m\u1eb9 H\u1ed3 Th\u1ecb Hoa, vua Thi\u1ec7u Tr\u1ecb \u0111\u1ed5i l\u1ea1i Thanh H\u00f3a. V\u00f9ng \u0111\u1ea5t n\u00e0y, trong L\u1ecbch tri\u1ec1u hi\u1ebfn ch\u01b0\u01a1ng lo\u1ea1i ch\u00ed, nh\u00e0 b\u00e1c h\u1ecdc Phan Huy Ch\u00fa nh\u1eadn x\u00e9t: \u201cThanh H\u00f3a m\u1ea1ch n\u00fai cao v\u00fat, s\u00f4ng l\u1edbn l\u01b0\u1ee3n quanh, bi\u1ec3n ph\u00eda \u0111\u00f4ng, (1) S\u1ed5 tay \u0111\u1ecba danh Vi\u1ec7t Nam - \u0110inh Xu\u00e2n V\u1ecbnh - NXB lao \u0110\u1ed9ng - 1996 - tr.496 214","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM Ai Lao s\u00e1t ph\u00eda t\u00e2y, b\u1eafc gi\u00e1p tr\u1ea5n S\u01a1n Nam, nam gi\u00e1p \u0111\u1ea1o Ngh\u1ec7 An. N\u00fai s\u00f4ng r\u1ea5t \u0111\u1eb9p, l\u00e0 m\u1ed9t ch\u1ed7 \u0111\u1ea5t c\u00f3 c\u1ea3nh \u0111\u1eb9p \u1edf n\u01a1i xung y\u1ebfu. C\u00e1c tri\u1ec1u tr\u01b0\u1edbc v\u1eabn g\u1ecdi l\u00e0 m\u1ed9t tr\u1ea5n quan tr\u1ecdng. \u0110\u1ebfn \u0111\u1eddi L\u00ea l\u00e0 n\u01a1i c\u0103n b\u1ea3n. V\u1ebb non s\u00f4ng t\u01b0\u01a1i t\u1ed1t chung \u0111\u00fac n\u00ean sinh ra nhi\u1ec1u b\u1eadc v\u01b0\u01a1ng t\u01b0\u1edbng, kh\u00ed tinh hoa t\u1ee5 h\u1ecdp l\u1ea1i n\u1ea3y ra nhi\u1ec1u v\u0103n nho. \u0110\u1ebfn nh\u1eefng s\u1ea3n v\u1eadt qu\u00fd c\u0169ng kh\u00e1c m\u1ecdi n\u01a1i. B\u1edfi v\u00ec \u0111\u1ea5t thi\u00eang th\u00ec ng\u01b0\u1eddi gi\u1ecfi n\u00ean n\u1ea3y ra nh\u1eefng b\u1eadc phi th\u01b0\u1eddng, \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng (1842-1887) v\u01b0\u1ee3ng kh\u00ed chung \u0111\u00fac n\u00ean x\u1ee9ng \u0111\u00e1ng \u0111\u1ee9ng \u0111\u1ea7u c\u1ea3 n\u01b0\u1edbc\u201d. \u0110i\u1ec1u n\u00e0y c\u0169ng g\u00f3p ph\u1ea7n l\u00fd gi\u1ea3i v\u00ec sao cu\u1ed1i \u0111\u1eddi nh\u00e0 Tr\u1ea7n, n\u0103m 1397, H\u1ed3 Qu\u00fd Ly \u0111\u00e3 ch\u1ecdn n\u01a1i n\u00e0y \u0111\u1ec3 d\u1ef1ng th\u00e0nh nh\u00e0 H\u1ed3, d\u1eddi kinh \u0111\u00f4 v\u1ec1, nh\u1eb1m g\u00e2y d\u1ef1ng c\u01a1 nghi\u1ec7p l\u00e2u d\u00e0i. V\u00ec v\u1eady, khi \u201cT\u00ecm n\u01a1i hi\u1ec3m tr\u1edf \u0111\u1ec3 ta l\u1eadp \u0111\u1ed3n\u201d, qu\u1ea3 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi y\u00eau n\u01b0\u1edbc c\u00f3 con m\u1eaft tinh \u0111\u1eddi, gi\u1ecfi v\u1ec1 qu\u00e2n s\u1ef1. Nh\u01b0ng t\u1ea1i sao n\u01a1i \u1ea5y \u0111\u01b0\u1ee3c g\u1ecdi \u201cBa \u0110\u00ecnh\u201d? C\u00f3 nhi\u1ec1u t\u00e0i li\u1ec7u cho bi\u1ebft \u0111\u00f3 l\u00e0 t\u00ean g\u1ecdi chung ba th\u00f4n M\u1eadu Th\u1ecbnh, Th\u01b0\u1ee3ng Th\u1ecd v\u00e0 M\u1ef9 Kh\u00ea c\u00f9ng m\u1ed9t x\u00e3, chung nhau m\u1ed9t ng\u00f4i \u0111\u00ecnh \u1edf M\u1ef9 Kh\u00ea thu\u1ed9c huy\u1ec7n Nga S\u01a1n (Thanh H\u00f3a). Tuy nhi\u00ean, trong t\u1eadp Thi ca Vi\u1ec7t Nam th\u1eddi C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng, theo nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u Phan Canh, \u0110\u00e0o \u0110\u1ee9c Ch\u01b0\u01a1ng \u201cv\u00ec m\u1ed7i l\u00e0ng \u0111\u1ec1u c\u00f3 m\u1ed9t ng\u00f4i \u0111\u00ecnh, m\u00e0 v\u1ecb tr\u00ed r\u1ea5t \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t, \u0111\u1ee9ng \u1edf \u0111\u00ecnh l\u00e0ng n\u00e0y th\u00ec th\u1ea5y c\u1ea3 hai \u0111\u00ecnh l\u00e0ng kia, v\u00e0 c\u0169ng l\u1ea7n l\u01b0\u1ee3t nh\u01b0 th\u1ebf khi \u0111\u1ee9ng \u1edf hai l\u00e0ng kia\u201d. Trong T\u1eeb \u0111i\u1ec3n B\u00e1ch khoa Vi\u1ec7t Nam, T\u1eeb \u0111i\u1ec3n qu\u00e2n s\u1ef1 Vi\u1ec7t Nam c\u0169ng \u0111\u1ec1u cho r\u1eb1ng \u201cm\u1ed7i l\u00e0ng c\u00f3 m\u1ed9t c\u00e1i \u0111\u00ecnh n\u00ean g\u1ecdi Ba \u0110\u00ecnh\u201d. C\u00e1ch gi\u1ea3i th\u00edch n\u00e0y h\u1ee3p l\u00fd h\u01a1n. C\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh c\u00e1ch huy\u1ec7n l\u00ee Nga S\u01a1n 4km, n\u1eb1m gi\u1eefa m\u1ed9t c\u00e1nh \u0111\u1ed3ng chi\u00eam tr\u0169ng c\u1ee7a 3 l\u00e0ng M\u1ef9 Kh\u00ea, Th\u01b0\u1ee3ng Th\u1ecd v\u00e0 M\u1eadu Th\u1ecbnh. T\u1eeb v\u1ecb tr\u00ed n\u00e0y, ngh\u0129a qu\u00e2n c\u00f3 th\u1ec3 kh\u1ed1ng ch\u1ebf \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u1ee5c giao th\u00f4ng quan tr\u1ecdng 215","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM tr\u00ean qu\u1ed1c l\u1ed9 1 gi\u1eefa Ninh B\u00ecnh - Thanh H\u00f3a v\u00e0 ng\u0103n ch\u1eb7n t\u1ea7m ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a c\u00e1c \u0111\u1ed3n \u0111\u1ecbch \u1edf v\u00f9ng l\u00e2n c\u1eadn. N\u0103m 1885, sau khi kinh th\u00e0nh Hu\u1ebf th\u1ea5t th\u1ee7, T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft \u0111\u01b0a vua H\u00e0m Nghi ch\u1ea1y l\u00ean chi\u1ebfn khu T\u00e2n S\u1edf (Qu\u1ea3ng Tr\u1ecb), k\u00eau g\u1ecdi to\u00e0n d\u00e2n kh\u00e1ng chi\u1ebfn. H\u1ecbch C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng \u0111\u00e3 m\u1edf ra m\u1ed9t giai \u0111o\u1ea1n m\u1edbi trong trong phong tr\u00e0o ch\u1ed1ng Ph\u00e1p c\u1ee7a d\u00e2n t\u1ed9c ta \u1edf cu\u1ed1i th\u1ebf k\u1ef7 XIX. H\u01b0\u1edfng \u1ee9ng H\u1ecbch C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng, \u00f4ng \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng - sinh n\u0103m 1842, qu\u00ea l\u00e0ng Trinh X\u00e1, huy\u1ec7n Thanh Li\u00eam - H\u00e0 N\u1ed9i (nay x\u00e3 Thanh T\u00e2n, huy\u1ec7n Thanh Li\u00eam - Nam H\u00e0) - c\u00f9ng c\u00e1c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed \u0111\u00e3 ch\u1ecdn Ba \u0110\u00ecnh l\u00e0m c\u0103n c\u1ee9 kh\u00e1ng chi\u1ebfn l\u00e2u d\u00e0i. Tr\u01b0\u1edbc khi v\u1ec1 Ba \u0110\u00ecnh, \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng \u0111\u00e3 c\u00f3 th\u1eddi gian ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n ch\u1ec9 huy c\u1ee7a Ho\u00e0ng K\u1ebf Vi\u00eam \u1edf S\u01a1n T\u00e2y. Khi \u00f4ng Vi\u00eam ph\u1ed1i h\u1ee3p qu\u00e2n C\u1edd \u0110en c\u1ee7a L\u01b0\u01a1ng V\u0129nh Ph\u00fac c\u1ea7m c\u1ef1 v\u1edbi Henri Rivi\u00e8re, \u00f4ng c\u0169ng tham gia tr\u1eadn C\u1ea7u Gi\u1ea5y. Nh\u1edd t\u00f4i luy\u1ec7n trong h\u00f2n t\u00ean m\u0169i \u0111\u1ea1n v\u00e0 c\u00f3 tr\u00ed th\u00f4ng minh, d\u0169ng c\u1ea3m h\u01a1n ng\u01b0\u1eddi n\u00ean \u00f4ng \u0111\u00e3 tr\u1edf th\u00e0nh v\u1ecb t\u01b0\u1edbng gi\u1ecfi. Trong V\u00e8 B\u0110 cho bi\u1ebft \u00f4ng x\u00e2y d\u1ef1ng c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh sau khi: Qu\u00e2n quy\u1ec1n \u0111i\u1ec3m \u0111\u01b0\u1ee3c hai v\u00e0n \u0110inh C\u00f4ng \u0111\u1ea1i t\u01b0\u1edbng c\u00f3 c\u00f4ng ch\u0103ng l\u00e0 \u0110\u00e1nh T\u00e2y Nh\u00e2m ng\u1ecd (1882) th\u00e1ng ba N\u0103m m\u01b0\u01a1i kh\u1ea9u s\u00fang c\u00f9ng l\u00e0 l\u01b0\u1ee1i l\u00ea \u0110\u1ea1n th\u1eddi c\u01b0\u1edbp \u0111\u01b0\u1ee3c n\u0103m xe Th\u00e1ng m\u1ed9t B\u00ednh Tu\u1ea5t (1886) k\u00e9o v\u1ec1 huy\u1ec7n Nga K\u1ec1 vai s\u00e1t c\u00e1nh, \u0111\u1ed3ng cam c\u1ed9ng kh\u1ed5 v\u1edbi \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng c\u00f2n c\u00f3 c\u00e1c \u00f4ng qu\u00ea \u1edf Thanh H\u00f3a nh\u01b0: \u0111\u1ed1c h\u1ecdc Ph\u1ea1m B\u00e0nh, sinh n\u0103m 1825; \u00f4ng Ho\u00e0ng B\u1eadt \u0110\u1ea1t, kh\u00f4ng r\u00f5 n\u0103m sinh, khi tham gia kh\u00e1ng chi\u1ebfn c\u00f3 l\u00e0m c\u00e2u \u0111\u1ed1i n\u00f3i l\u00ean ch\u00ed m\u00ecnh: Ch\u00ed c\u1ee9u mu\u00f4n d\u00e2n n\u00ean ph\u1ee5c Vi\u1ec7t; L\u00f2ng th\u1ec1 m\u1ed9t ch\u1ebft ch\u1eb3ng h\u00e0ng T\u00e2y. \u00d4ng Tr\u1ea7n Xu\u00e2n So\u1ea1n sinh n\u0103m 1849, th\u1eddi tr\u1ebb \u00f4ng t\u00f2ng qu\u00e2n thay cho con c\u1ee7a m\u1ed9t gia \u0111\u00ecnh ph\u00fa h\u00e0o \u0111\u1ec3 l\u1ea5y ti\u1ec1n nu\u00f4i gia \u0111\u00ecnh. Cu\u1ed9c \u0111\u1eddi binh nghi\u1ec7p c\u1ee7a \u00f4ng g\u1eafn li\u1ec1n v\u1edbi nhi\u1ec1u tr\u1eadn \u0111\u00e1nh l\u1edbn, \u0111\u01b0\u1ee3c tri\u1ec1u 216","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM \u0111\u00ecnh phong \u0111\u1ec1 \u0111\u1ed1c. Ngo\u00e0i ra c\u00f2n c\u00f3 c\u00e1c th\u1ed5 h\u00e0o \u0111\u1ecba ph\u01b0\u01a1ng nh\u01b0 H\u00e0 V\u0103n Mao, C\u1ea7m B\u00e1 Th\u01b0\u1edbc... Nh\u00e2n d\u00e2n tin y\u00eau c\u00e1c \u00f4ng n\u00ean kh\u00f4ng ng\u1ea1i gian kh\u1ed5, c\u00f9ng v\u1edbi ngh\u0129a qu\u00e2n, h\u1ecd \u0111\u00e3 k\u00e9o \u0111\u1ebfn x\u00e2y th\u00e0nh \u0111\u1eafp l\u0169y \u0111\u00f4ng nh\u01b0 \u0111i tr\u1ea9y h\u1ed9i. Trong V\u00e8 B\u0110 \u0111\u00e3 ph\u1ea3n \u00e1nh: L\u1ec7nh cho d\u00e2n ch\u00fang ch\u1eb7t tre Ch\u1ebb nan \u0111an s\u1ecdt n\u1ed9p v\u1ec1 cho nhanh Nh\u1edd v\u1eady, ch\u1ec9 sau m\u1ed9t th\u1eddi gian h\u1ec7 th\u1ed1ng \u0111\u1ed3n l\u0169y Ba \u0110\u00ecnh \u0111\u00e3 x\u00e2y d\u1ef1ng ho\u00e0n thi\u1ec7n. Ta c\u00f3 th\u1ec3 h\u00ecnh dung theo th\u1ee9 t\u1ef1 l\u1edbp lang nh\u01b0 sau: Bao quanh 3 l\u00e0ng M\u1ef9 Kh\u00ea, Th\u01b0\u1ee3ng Th\u1ecd v\u00e0 M\u1eadu Th\u1ecbnh l\u00e0 m\u1ed9t v\u00f9ng s\u00ecnh l\u1ea7y ng\u1eadp n\u01b0\u1edbc r\u1ed9ng ch\u1eebng m\u1ed9t c\u00e2y s\u1ed1, s\u00e2u kho\u1ea3ng v\u00e0i m\u00e9t, c\u00f3 c\u1eafm h\u00e0ng ng\u00e0n m\u0169i ch\u00f4ng tre nh\u1ecdn ho\u1eaft. Ch\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eafm d\u00e0y \u0111\u1eb7c trong ph\u1ea1m vi h\u01a1n 50m - nh\u1eb1m t\u1ea1o m\u1ed9t v\u00e0nh \u0111ai b\u1ea3o v\u1ec7 an to\u00e0n \u0111\u1ec3 gi\u1eb7c kh\u00f4ng th\u1ec3 t\u1ea5n c\u00f4ng b\u1ea5t ng\u1edd. Sau b\u00e3i ch\u00f4ng l\u00e0 h\u00e0ng r\u00e0o tre. Nh\u1eefng S\u01a1 \u0111\u1ed3 c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh 217","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM c\u00e2y tre m\u1ea3nh kh\u1ea3nh s\u00e1t s\u00e0n s\u1ea1t \u0111\u1ee9ng b\u00ean nhau t\u1ea1o th\u00e0nh m\u1ed9t chi\u1ebfn l\u0169y v\u1eefng ch\u00e3i, che ph\u1ee7 c\u00e1c c\u00f4ng s\u1ef1 b\u00ean trong, c\u00f3 t\u00e1c d\u1ee5ng h\u1ea1n ch\u1ebf t\u1ea7m quan s\u00e1t c\u1ee7a k\u1ebb th\u00f9. V\u00e0 t\u1ea1i \u0111\u00f3, c\u00f3 nh\u1eefng l\u1ed7 ch\u00e2u mai do nh\u1eefng tay s\u00fang thi\u1ec7n x\u1ea1 \u0111\u1ea3m tr\u00e1ch. N\u1ebfu ph\u00e1t hi\u1ec7n k\u1ebb th\u00f9 li\u1ec1u l\u0129nh v\u01b0\u1ee3t b\u00e3i ch\u00f4ng ti\u1ebfn qu\u00e2n, th\u00ec n\u01a1i \u0111\u00f3 s\u1ebd n\u1ed5 nh\u1eefng ph\u00e1t s\u00fang ti\u00eau di\u1ec7t \u0111\u1ea7u ti\u00ean. Tr\u00ean m\u1ed9t v\u00f9ng sinh l\u1ea7y m\u00eanh m\u00f4ng \u1ea5y ch\u1ec9 c\u00f3 m\u1ed9t con \u0111\u01b0\u1eddng giao th\u00f4ng duy nh\u1ea5t, nh\u01b0ng ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 kh\u1ed1ng ch\u1ebf. K\u1ebf \u0111\u1ebfn n\u1eefa l\u00e0 th\u00e0nh l\u0169y v\u1edbi c\u00f4ng s\u1ef1 chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u r\u1ea5t ki\u00ean c\u1ed1. Ch\u00e2n th\u00e0nh r\u1ed9ng t\u1eeb 8m \u0111\u1ebfn 10m, \u0111\u1ee7 s\u1ee9c ch\u1ecbu \u0111\u1ef1ng s\u1ee9c c\u00f4ng ph\u00e1 c\u1ee7a h\u1ecfa l\u1ef1c hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i. Tr\u00ean m\u1eb7t th\u00e0nh ngh\u0129a qu\u00e2n x\u1ebfp s\u1ecdt r\u01a1m tr\u1ed9n b\u00f9n cao \u0111\u1ebfn 2m, ch\u1ec9 ch\u1eeba nh\u1eefng khe h\u1edf l\u00e0m l\u1ed7 ch\u00e2u mai. Ph\u00eda trong th\u00e0nh l\u00e0 h\u1ec7 th\u1ed1ng giao th\u00f4ng h\u00e0o li\u00ean ho\u00e0n ngang d\u1ecdc, t\u1eeb c\u00e1c v\u1ecb tr\u00ed chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u ngh\u0129a qu\u00e2n c\u00f3 th\u1ec3 chia l\u1eeda cho nhau. Kh\u00f4ng ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ebf, t\u1ea1i c\u00e1c giao th\u00f4ng h\u00e0o n\u00e0y c\u00f2n c\u00f3 c\u00e1c h\u1ea7m s\u00e2u h\u01a1n 4 m\u00e9t ch\u1ee9a v\u0169 kh\u00ed, l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c\u2026 Ngo\u00e0i ra h\u1ea7m s\u00e2u \u0111\u1ec3 ngh\u0129a qu\u00e2n \u1ea9n n\u00e1u khi c\u00f3 tr\u1ecdng ph\u00e1o. Sau n\u00e0y, b\u1eb1ng s\u1ef1 quan s\u00e1t c\u1ee7a m\u1ed9t thi nh\u00e2n, T\u1ea3n \u0110\u00e0 mi\u00eau t\u1ea3 sinh \u0111\u1ed9ng: Gi\u00f3 m\u00e2y r\u1ed9n bu\u1ed5i H\u00e0m Nghi Ba l\u00e0ng Thanh H\u00f3a th\u00e0nh tr\u00ec \u0111\u00e0o x\u00e2y Tr\u01b0\u1edbc th\u00e0nh gi\u1eef th\u1ebf ru\u1ed9ng l\u1ea7y M\u1eb7t th\u00e0nh x\u00e2y \u0111\u1eafp tre d\u1ea7y, b\u00e0ng cao Trong th\u00e0nh, kho ch\u1ee9a gi\u1ebfng \u0111\u00e0o Sau th\u00e0nh c\u00f3 ng\u1ea3 sang L\u00e0o, sang Thanh \u0110\u1ed3n qu\u00e2n t\u00ean g\u1ecdi Ba \u0110\u00ecnh T\u01b0\u1edbng qu\u00e2n C\u00f4ng Tr\u00e1ng h\u1ecd \u0110inh l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi: Uy nghi\u00eam t\u01b0\u1edbng m\u1ea1nh, th\u00e0nh d\u00e0i Th\u1ebf trong v\u1eefng th\u1ee7, th\u1ebf ngo\u00e0i m\u1ea1nh c\u00f4ng Thu\u1eadn th\u00e0nh nghe \u0111\u1ed9ng uy phong Ph\u00e1p binh t\u1eeb Hu\u1ebf \u0111\u00f9ng \u0111\u00f9ng k\u00e9o ra M\u1ea5y phen \u0111\u00e1nh gi\u00e1p l\u00e1 c\u00e0 \u0110\u1ecbch qu\u00e2n thua xi\u1ec3ng, qu\u00e2n ta \u0111\u01b0\u1ee3c ho\u00e0i R\u00f5 r\u00e0ng chi\u1ebfn c\u00f4ng oanh li\u1ec7t c\u1ee7a ti\u1ec1n nh\u00e2n c\u0169ng l\u00e0 ngu\u1ed3n c\u1ea3m h\u1ee9ng v\u00f4 t\u1eadn cho h\u1eadu th\u1ebf. Ngo\u00e0i Ba \u0110\u00ecnh, ngh\u0129a qu\u00e2n c\u00f2n x\u00e2y d\u1ef1ng th\u00eam 218","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM c\u0103n c\u1ee9 M\u00e3 Cao n\u1eb1m ven s\u00f4ng C\u1ea7u Ch\u00e0y \u1edf huy\u1ec7n Y\u00ean \u0110\u1ecbnh, c\u00e1ch \u0111\u00f3 ch\u1eebng 30km c\u00f9ng ph\u1ed1i h\u1ee3p t\u00e1c chi\u1ebfn, c\u0169ng l\u00e0 h\u1eadu c\u1ee9 d\u1ef1 ph\u00f2ng chi\u00eau t\u1eadp binh m\u00e3, t\u00edch tr\u1eef l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c, v\u0169 kh\u00ed do th\u1ed5 h\u00e0o H\u00e0 V\u0103n Mao ch\u1ec9 huy. Nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u Ph\u1ea1m C\u00f4n S\u01a1n cho bi\u1ebft: \u201cM\u00e3 Cao l\u00e0 m\u1ed9t c\u1ee9 \u0111i\u1ec3m n\u1eb1m gi\u1eefa r\u1eebng r\u1eadm v\u00e0 n\u00fai cao, c\u00f3 \u0111\u01b0\u1eddng xuy\u00ean sang L\u00e0o v\u00e0 l\u00ean V\u00e2n Nam. Ngo\u00e0i ra c\u00f2n c\u00f3 nhi\u1ec1u nh\u00e1nh s\u00f4ng t\u1eeb bi\u1ec3n ch\u1ea3y v\u00e0o nh\u01b0 s\u00f4ng L\u00e8n, s\u00f4ng M\u00e3, s\u00f4ng Chu v\u01b0\u1ee3t qua mi\u1ec1n \u0111\u1ed3ng b\u1eb1ng, \u0111\u1ec3 ti\u1ebfn l\u00ean c\u00e1c v\u00f9ng th\u01b0\u1ee3ng du Thanh H\u00f3a, ng\u01b0\u1ee3c ra Ninh B\u00ecnh, song song v\u1edbi \u0111\u01b0\u1eddng b\u1ed9 ra B\u1eafc k\u1ef3. Ngh\u0129a qu\u00e2n x\u00e2y d\u1ef1ng ngay c\u1ea1nh ch\u1ed7 l\u01b0\u1ee3n c\u1ee7a con s\u00f4ng s\u00e2u t\u1edbi 15 th\u01b0\u1edbc v\u00e0 r\u1ed9ng t\u1edbi 40 th\u01b0\u1edbc, \u0111\u01b0\u1ee3c coi nh\u01b0 l\u00e0 m\u1ed9t chi\u1ebfn h\u00e0o thi\u00ean nhi\u00ean. Gi\u1eefa l\u00f2ng s\u00f4ng \u0111\u00e1 l\u1edfm ch\u1edfm, c\u1eeda s\u00f4ng c\u00f3 m\u1ed9t con \u0111\u00ea \u0111\u01b0\u1ee3c d\u00e2n \u0111\u1ecba ph\u01b0\u01a1ng \u0111\u1eafp l\u00ean \u0111\u1ec3 ng\u0103n l\u1ee5t, ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e0o m\u1ed9t chi\u1ebfn h\u00e0o ch\u1ea1y d\u1ecdc theo b\u1edd \u0111\u00ea. Ngo\u00e0i ph\u00e1o \u0111\u00e0i ch\u00ednh, ngh\u0129a qu\u00e2n c\u00f2n thi\u1ebft l\u1eadp 6 ph\u00e1o \u0111\u00e0i ph\u1ee5 bao b\u1ecdc chung quanh, r\u1ea3i r\u00e1c trong m\u1ed9t khu v\u1ef1c r\u1ed9ng 3 c\u00e2y s\u1ed1 vu\u00f4ng v\u00e0 ch\u00fang \u1ea9n trong c\u00e1c b\u1ee5i r\u1eadm, m\u1ed9t s\u1ed1 \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1eed d\u1ee5ng l\u00e0m x\u01b0\u1edfng ch\u1ebf t\u1ea1o thu\u1ed1c s\u00fang. Khu r\u1eebng C\u1ef1 B\u1ea3o k\u1ec1 c\u1eadn c\u0169ng \u0111\u01b0\u1ee3c ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e0o c\u00f4ng s\u1ef1 ch\u1eb1ng ch\u1ecbt, \u0111\u1ec3 l\u00e0m gi\u1ea3m b\u1edbt s\u1ee9c ti\u1ebfn qu\u00e2n c\u1ee7a \u0111\u1ecbch trong tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p ch\u00fang t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o\u201d. S\u01a1 \u0111\u1ed3 t\u1ed5ng qu\u00e1t c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh - M\u00e3 Cao 219","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM D\u00f9 \u0111ang trong giai \u0111o\u1ea1n x\u00e2y th\u00e0nh d\u1ef1ng l\u0169y, nh\u01b0ng \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng v\u1eabn ch\u1ee7 tr\u01b0\u01a1ng ti\u1ebfn h\u00e0nh nh\u1eefng tr\u1eadn \u0111\u00e1nh l\u1edbn, nh\u1ecf. Ng\u00e0y 12\/3\/1886, l\u1ee3i d\u1ee5ng phi\u00ean ch\u1ee3, ngh\u0129a qu\u00e2n gi\u1ea3 l\u00e0m ng\u01b0\u1eddi \u0111i g\u00e1nh thu\u00ea, gi\u1ea5u dao trong \u0111\u00f2n \u1ed1ng, tr\u00e0 tr\u1ed9n v\u1edbi d\u00e2n \u0111\u1ec3 ung dung v\u00e0o trong th\u00e0nh. Sau khi th\u1ed1ng nh\u1ea5t k\u1ebf ho\u1ea1ch v\u1edbi l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng ti\u1ebfp \u1ee9ng b\u00ean ngo\u00e0i, h\u1ecd \u0111\u00e3 n\u1ed5 s\u00fang t\u1ea5n c\u00f4ng To\u00e0 C\u00f4ng s\u1ee9. D\u00f9 b\u1ecb ph\u1ea3n c\u00f4ng d\u1eef d\u1ed9i, nh\u01b0ng tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng r\u00fat lui, h\u1ecd v\u1eabn t\u1ea5n c\u00f4ng huy\u1ec7n l\u00ee \u0110\u00f4ng S\u01a1n, ph\u00e1 nh\u00e0 giam gi\u1ea3i ph\u00f3ng t\u00f9 nh\u00e2n r\u1ed3i r\u00fat lui an to\u00e0n. Nh\u01b0ng ph\u1ea3i \u0111\u1ebfn l\u00fac c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh x\u00e2y d\u1ef1ng xong v\u1edbi quy m\u00f4 nh\u1ea5t th\u1eddi \u0111\u00f3, th\u00ec ngh\u0129a qu\u00e2n m\u1edbi tr\u1edf th\u00e0nh l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng g\u00e2y cho gi\u1eb7c Ph\u00e1p nhi\u1ec1u t\u1ed5n th\u1ea5t n\u1ea1ng n\u1ec1. Xu\u1ea5t ph\u00e1t t\u1eeb \u0111\u00e2y, h\u1ecd \u0111\u00e3 li\u00ean ti\u1ebfp t\u1ea5n c\u00f4ng c\u00e1c ph\u1ee7, th\u00e0nh, huy\u1ec7n l\u00ee, ch\u1eb7n \u0111\u00e1nh c\u00e1c \u0111o\u00e0n xe, g\u00e2y cho qu\u00e2n Ph\u00e1p nhi\u1ec1u thi\u1ec7t h\u1ea1i. Kh\u00f4ng th\u1ec3 \u0111\u1ec3 Ba \u0110\u00ecnh s\u1eebng s\u1eefng nh\u01b0 m\u1ed9t bi\u1ec3u t\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a tinh th\u1ea7n b\u1ea5t khu\u1ea5t, gi\u1eb7c Ph\u00e1p quy\u1ebft t\u00e2m ph\u1ea3i ti\u00eau di\u1ec7t t\u1eadn g\u1ed1c. Chi\u1ebfn d\u1ecbch b\u00ecnh \u0111\u1ecbnh n\u00e0y m\u1edf m\u00e0n v\u00e0o ng\u00e0y 18\/12\/1886, ch\u00fang b\u1ed1 tr\u00ed \u0111\u1ed9i h\u00ecnh nh\u01b0 sau: c\u00e1nh qu\u00e2n c\u1ee7a trung t\u00e1 Metzinger t\u1ea5n c\u00f4ng h\u01b0\u1edbng t\u00e2y b\u1eafc, c\u00e1nh qu\u00e2n c\u1ee7a trung t\u00e1 Dodds \u0111\u00e1nh h\u01b0\u1edbng \u0111\u00f4ng b\u1eafc. S\u1ef1 ph\u1ed1i h\u1ee3p nh\u1ecbp nh\u00e0ng n\u00e0y s\u1ebd t\u1ea1o th\u00e0nh hai g\u1ecdng ki\u1ec1m si\u1ebft ch\u1eb7t c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh, t\u1eebng b\u01b0\u1edbc ti\u00eau di\u1ec7t sinh l\u1ef1c \u0111\u1ed1i ph\u01b0\u01a1ng. Th\u1ebf nh\u01b0ng, \u0111i\u1ec1u th\u1ea5t th\u1ebf \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u1ee7a qu\u00e2n \u0111\u1ed9i Ph\u00e1p l\u00e0 ch\u00fang kh\u00f4ng th\u00f4ng thu\u1ed9c \u0111\u1ecba h\u00ecnh, \u0111\u1ecba v\u1eadt c\u1ee7a m\u1ed9t v\u00f9ng \u0111\u1ea5t b\u1ea1t ng\u00e0n s\u00ecnh l\u1ea7y. D\u1ecdc \u0111\u01b0\u1eddng h\u00e0nh qu\u00e2n, ch\u00fang kh\u00f4ng g\u1eb7p m\u1ed9t b\u00f3ng ng\u01b0\u1eddi, ch\u1ec9 c\u00f3 ti\u1ebfng ch\u00f3 s\u1ee7a vu v\u01a1 nh\u01b0 b\u00e1o hi\u1ec7u m\u1ed9t tai h\u1ecda s\u1eafp \u1eadp xu\u1ed1ng \u0111\u1ea7u. Th\u1eadt v\u1eady, khi ti\u1ebfp c\u1eadn g\u1ea7n \u0111\u1ebfn m\u1ee5c ti\u00eau, b\u1ea5t ng\u1edd \u0111\u1ea1n t\u1eeb trong th\u00e0nh v\u00f9n v\u1ee5t b\u1eafn ra nh\u01b0 v\u00e3i th\u00f3c. D\u00f9 li\u1ec1u l\u0129nh ch\u1ed1ng tr\u1ea3 l\u1ea1i, nh\u01b0ng ch\u00fang c\u0169ng kh\u00f4ng th\u1ec3 v\u01b0\u1ee3t qua \u0111\u01b0\u1ee3c v\u0169ng l\u1ea7y ng\u1eadp \u0111\u1ebfn th\u1eaft l\u01b0ng. C\u00e0ng ch\u1ed1ng c\u1ef1 c\u00e0ng th\u01b0\u01a1ng vong. Tr\u01b0\u1edbc t\u00ecnh th\u1ebf ti\u1ebfn tho\u00e1i l\u01b0\u1ee1ng nan, thi\u1ebfu t\u00e1 Blaise ph\u1ea3i c\u1ea7u c\u1ee9u \u0111\u1ea1i b\u00e1c 80 ly b\u1eafn y\u1ec3m tr\u1ee3 \u0111\u1ec3 ch\u00fang r\u00fat lui an to\u00e0n. C\u00fa \u0111\u00e1nh v\u1ed7 m\u1eb7t, tr\u1ef1c di\u1ec7n c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 khi\u1ebfn ch\u00fang c\u00e0ng cay c\u00fa v\u00e0 quy\u1ebft t\u00e2m ph\u1ea3i ph\u1ee5c th\u00f9. Sau khi chu\u1ea9n b\u1ecb xong binh m\u00e3, ng\u00e0y 6\/1\/1886 ch\u00fang l\u1ea1i m\u1edf \u0111\u1ee3t 220","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM t\u1ea5n c\u00f4ng th\u1ee9 hai. L\u1ea7n n\u00e0y, ch\u00fang b\u1ed1 tr\u00ed \u0111\u1ed9i h\u00ecnh th\u00e0nh 3 c\u00e1nh qu\u00e2n do trung u\u00fd Drujon, thi\u1ebfu t\u00e1 Bouchange, trung \u00fay Callot ch\u1ec9 huy nh\u1eb1m t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o c\u1ee9 \u0111i\u1ec3m Th\u01b0\u1ee3ng Th\u1ecd v\u00e0 M\u1eadu Th\u1ecbnh. Trong tr\u1eadn \u0111\u00e1nh n\u00e0y, gi\u1eb7c Ph\u00e1p \u0111\u00e3 s\u1eed d\u1ee5ng h\u1ecfa l\u1ef1c t\u1ed1i \u0111a nh\u1eb1m \u201cd\u1ecdn \u0111\u01b0\u1eddng\u201d cho b\u1ed9 binh ti\u1ebfn qu\u00e2n. Nh\u01b0ng khi ti\u1ebfn g\u1ea7n \u0111\u1ebfn m\u1ee5c ti\u00eau, ch\u1ec9 c\u00f2n kho\u1ea3ng m\u1ed9t ng\u00e0n th\u01b0\u1edbc, c\u00e1nh qu\u00e2n Drujon g\u1eb7p ch\u01b0\u1edbng ng\u1ea1i v\u1eadt t\u01b0\u1edfng ch\u1eebng nh\u01b0 kh\u00f4ng th\u1ec3 v\u01b0\u1ee3t qua n\u1ed5i \u0111\u00f3 l\u00e0 l\u0169y r\u00e0o tre d\u00e0y. H\u00e0ng ng\u00e0n c\u00e2y tre gan d\u1ea1 \u0111\u1ee9ng s\u00e1t s\u1ea1t b\u00ean nhau t\u1ea1o n\u00ean th\u00e0nh l\u0169y v\u1eefng ch\u1ea3i, t\u01b0\u1edfng ch\u1eebng kh\u00f4ng lo\u1ea1i b\u1ed9c ph\u00e1 n\u00e0o c\u00f3 th\u1ec3 ch\u1ecdc th\u1ee7ng. Kh\u00f4ng l\u1ebd b\u00f3 tay? Li\u1ec1u ch\u1ebft x\u00f4ng l\u00ean, ch\u00fang \u0111\u1eb7t c\u00e1c kh\u1ed1i thu\u1ed1c n\u1ed5. Nh\u1eefng ti\u1ebfng n\u1ed5 long tr\u1eddi l\u1edf \u0111\u1ea5t g\u1ea7m l\u00ean! C\u1ea3 m\u1ed9t v\u00f9ng tr\u1eddi m\u00f9 m\u1ecbt. S\u1ee9c c\u00f4ng ph\u00e1 d\u1eef d\u1ed9i n\u00e0y \u0111\u00e3 kho\u00e9t th\u1ee7ng m\u1ed9t l\u00f5m l\u1edbn. B\u1ecdn gi\u1eb7c Ph\u00e1p nhanh ch\u00f3ng chui qua l\u0169y tre, nh\u01b0ng n\u00e0o kh\u00e1c g\u00ec c\u00e1 chui v\u00e0o r\u1ecd. T\u1eeb b\u00ean trong, ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 ch\u1ee7 \u0111\u1ed9ng b\u1eafn ch\u00ednh x\u00e1c t\u1eebng th\u00e2y ma li\u1ec1u ch\u1ebft. Trung u\u00fd Drujon h\u00f9ng h\u1ed5 ch\u1ec9 huy b\u1ecb th\u01b0\u01a1ng, ph\u1ea3i cho qu\u00e2n r\u00fat lui. Trong khi \u0111\u00f3, h\u01b0\u1edbng qu\u00e2n c\u1ee7a thi\u1ebfu t\u00e1 Bouchange t\u1ea5n c\u00f4ng \u0111\u1ebfn c\u00e1ch ph\u00f2ng tuy\u1ebfn ngh\u0129a qu\u00e2n kho\u1ea3ng 20 m\u00e9t th\u00ec c\u0169ng b\u1ecb \u0111\u00e1nh ch\u1eadn l\u1ea1i. M\u1eb7c d\u00f9, ti\u1ebfng k\u00e8n x\u00f4ng tr\u1eadn d\u00f5ng d\u1ea1c th\u00fac sau l\u01b0ng, nh\u01b0ng b\u1ecdn l\u00ednh Ph\u00e1p v\u1eabn tho\u00e1i lui. C\u00f9ng l\u00fac, h\u01b0\u1edbng qu\u00e2n c\u1ee7a trung \u00fay Callot c\u00f3 nhi\u1ec7m v\u1ee5 d\u00f9ng ch\u1ea5t n\u1ed5 ph\u00e1 th\u00e0nh l\u0169y, c\u0169ng kh\u00f4ng \u00e1p s\u00e1t \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ee5c ti\u00eau. Do ti\u1ebfn qu\u00e1 g\u1ea7n m\u1ee5c ti\u00eau n\u00ean khi r\u00fat ra c\u0169ng kh\u00f4ng d\u1ec5 d\u00e0ng, \u0111\u1ec3 h\u1ed7 tr\u1ee3 cho \u0111\u1ed3ng \u0111\u1ed9i, thi\u1ebfu t\u00e1 Goering \u0111em qu\u00e2n v\u00e0o ti\u1ebfp c\u1ee9u, nh\u01b0ng r\u1ed3i ch\u00ednh y v\u00e0 Bouchange c\u0169ng b\u1ecb b\u1eafn th\u1ee7ng ru\u1ed9t, g\u00e3y \u0111\u00f9i. Cu\u1ed9c t\u1ea5n c\u00f4ng tr\u00ean quy m\u00f4 l\u1edbn c\u1ee7a gi\u1eb7c Ph\u00e1p \u0111\u00e3 ph\u00e1 s\u1ea3n, n\u00f3 \u0111\u00e3 b\u1ecb b\u1ebb g\u1eaby b\u1edfi l\u00f2ng gan d\u1ea1 c\u1ee7a nh\u1eefng con ng\u01b0\u1eddi x\u1ea3 th\u00e2n v\u00ec N\u01b0\u1edbc. B\u00e0i V\u00e8 B\u0110 mi\u00eau t\u1ea3 b\u1eb1ng nh\u1eefng d\u00f2ng l\u1ee5c b\u00e1t nh\u01b0 reo, nh\u01b0 h\u00e1t s\u1ea3ng kho\u00e1i l\u1ea1 th\u01b0\u1eddng: \u0110\u00e1nh T\u00e2y tr\u1eadn \u1ea5y th\u1eadt gh\u00ea B\u1eafn ra qu\u00e2n ch\u1ebft ng\u00e3 k\u1ec1 bi\u1ebft bao Kinh s\u1ee3 ch\u1eb3ng d\u00e1m k\u00e9o v\u00e0o Th\u1ea5y qu\u00e2n b\u1ea1i tr\u1eadn bi\u1ebft bao nhi\u00eau r\u1ed3i 221","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Thua to gi\u1eb7c ph\u1ea3i r\u00fat lui Tr\u00e8o l\u00ean n\u00fai S\u1ebfn chi\u1ebfm coi \u0111\u1ecba h\u00ecnh Tr\u00f4ng v\u00e0o \u0111\u1ed3ng n\u01b0\u1edbc m\u00f4ng m\u00eanh \u0110\u01b0\u1eddng th\u1eddi \u0111\u1ed9c \u0111\u1ea1o v\u00e2y th\u00e0nh xung quanh Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y, khi t\u1ea5n c\u00f4ng c\u00e1c th\u00e0nh ki\u00ean c\u1ed1 nh\u01b0 S\u01a1n T\u00e2y, H\u00e0 N\u1ed9i th\u00ec gi\u1eb7c Ph\u00e1p gi\u1ea3i quy\u1ebft nhanh ch\u00f3ng, nh\u01b0ng v\u1edbi Ba \u0110\u00ecnh \u0111\u00e3 kh\u00f4ng nh\u01b0 \u00fd mu\u1ed1n, ch\u00fang \u0111\u00e2m ra lo ng\u1ea1i. Do \u0111\u00f3, ch\u00fang ph\u1ea3i tung ra \u201c\u00e1ch ch\u1ee7 b\u00e0i\u201d, \u0111\u00f3 l\u00e0 nh\u1eefng tay chi\u1ebfn binh t\u1eebng tr\u1ea3i tr\u1eadn m\u1ea1c, c\u00f3 kinh nghi\u1ec7m t\u00e1c chi\u1ebfn \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. Ch\u00fang c\u1eed \u0111\u1ea1i t\u00e1 Brissaud t\u1ed5ng ch\u1ec9 huy, \u0111\u1ea1i \u00fay D\u2019Amade l\u00e0m tham m\u01b0u tr\u01b0\u1edfng v\u00e0 \u0111\u1ea1i \u00fay Joffre ch\u1ec9 huy \u0111o\u00e0n c\u00f4ng binh v\u00e0 nhi\u1ec1u s\u0129 quan kh\u00e1c tham gia chi\u1ebfn tr\u1eadn. V\u1edbi chi\u1ebfn d\u1ecbch n\u00e0y, ch\u00fang \u0111\u00e3 huy \u0111\u1ed9ng \u0111\u1ebfn 78 s\u0129 quan, 1.580 l\u00ednh \u00c2u ch\u00e2u, 1.950 l\u00ednh kh\u1ed1 \u0111\u1ecf v\u00e0 4 ph\u00e1o h\u1ea1m tu\u1ea7n ti\u1ec5u tr\u00ean s\u00f4ng \u00e1p s\u00e1t b\u1ed1n m\u1eb7t th\u00e0nh Ba \u0110\u00ecnh. Kh\u00f4ng ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ebf, gi\u1eb7c Ph\u00e1p c\u00f2n c\u01b0\u1ee1ng b\u1ee9c tr\u00ean 5.000 ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n quanh v\u00f9ng \u0111i theo ph\u1ee5c d\u1ecbch vi\u1ec7c t\u1ea3i l\u01b0\u01a1ng, c\u00f5ng \u0111\u1ea1n, \u0111\u00e0o h\u1ea7m... cho ch\u00fang. R\u00fat kinh nghi\u1ec7m trong nh\u1eefng l\u1ea7n tr\u01b0\u1edbc, Brissaud kh\u00f4ng cho ti\u1ebfn qu\u00e2n \u1ed3 \u1ea1t d\u01b0\u1edbi s\u1ef1 h\u1ed7 tr\u1ee3 c\u1ee7a h\u1ecfa l\u1ef1c, m\u00e0 kh\u00f4n kh\u00e9o \u0111\u00e0o giao th\u00f4ng h\u00e0o, l\u1eadp c\u00f4ng s\u1ef1 l\u1ea5n chi\u1ebfm t\u1eebng b\u01b0\u1edbc m\u1ed9t. C\u00e1ch \u0111\u00e1nh n\u00e0y d\u1eabu m\u1ea5t nhi\u1ec1u c\u00f4ng s\u1ee9c, t\u1ed1n th\u1eddi gian nh\u01b0ng l\u1ea1i h\u1ea1n ch\u1ebf \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0\u01a1ng vong. \u0110\u1ebfn khi ti\u1ebfp c\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ee5c ti\u00eau, ch\u00fang s\u1ebd d\u00f9ng h\u1ecfa l\u1ef1c t\u1ed1i \u0111a y\u1ec3m tr\u1ee3 cho \u0111\u1ea1i qu\u00e2n xung phong. Ng\u00e0y 15\/1\/1887, k\u1ebf ho\u1ea1ch c\u1ee7a ch\u00fang g\u1ea7n nh\u01b0 ho\u00e0n th\u00e0nh, ch\u1ec9 c\u00f2n c\u00e1ch c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh ch\u1eebng m\u1ed9t tr\u0103m th\u01b0\u1edbc. Th\u1ebf nh\u01b0ng ch\u00fang v\u1eabn kh\u00f4ng d\u00e1m h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng, v\u00ec kh\u00f4ng hi\u1ec3u c\u00e1ch d\u00e0n binh b\u1ed1 tr\u1eadn c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n ra sao. Trong t\u1eadp Vi\u1ec7t Nam nh\u1eefng s\u1ef1 ki\u1ec7n l\u1ecbch s\u1eed 1858 - 1918 cho bi\u1ebft th\u00eam: \u201cCh\u00fang l\u1eadp \u0111\u1ed3n l\u0169y d\u00e0y \u0111\u1eb7c chung quanh c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh v\u00e0 ng\u00e0y \u0111\u00eam n\u00e3 \u0111\u1ea1i b\u00e1c li\u00ean t\u1ee5c v\u00e0o khu c\u0103n c\u1ee9. Ngo\u00e0i ra \u0111\u00eam \u0111\u00eam ch\u00fang c\u00f2n cho binh l\u00ednh (nh\u1ea5t l\u00e0 l\u00ednh ng\u1ee5y) m\u1ed7i t\u00ean v\u00e1c m\u1ed9t b\u00f3 c\u1ee7i d\u00e0n h\u00e0ng ngang \u0111i tr\u01b0\u1edbc (v\u1eeba l\u00e0m m\u1ed9c \u0111\u1ee1 t\u00ean \u0111\u1ea1n, v\u1eeba chu\u1ea9n b\u1ecb l\u00e0m m\u1ed3i l\u1eeda \u0111\u1ed1t c\u0103n c\u1ee9 ngh\u0129a qu\u00e2n); r\u1ed3i th\u00fac d\u00e2n l\u00e0ng m\u00e0 ch\u00fang b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111i theo sau \u0111\u1ec3 l\u00e0m bia \u0111\u1ee1 \u0111\u1ea1n cho ch\u00fang v\u00e0 c\u0169ng l\u00e0 \u0111\u1ec3 t\u00e1c \u0111\u1ed9ng \u0111\u1ebfn t\u00ecnh c\u1ea3m c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n nh\u1eb1m gi\u1ea3m nh\u1eb9 s\u1ef1 kh\u00e1ng c\u1ef1 c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n, cu\u1ed1i c\u00f9ng l\u00e0 l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng l\u00ednh chi\u1ebfn c\u1ee7a ch\u00fang. T\u1ea5t c\u1ea3 \u0111\u1ec1u l\u1ed9i b\u00ec b\u00f5m trong b\u00f9n l\u1ea7y, d\u1ecdc theo con \u0111\u01b0\u1eddng \u0111\u1ed9c \u0111\u1ea1o \u0111\u1ec3 222","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM ti\u1ebfn v\u00e0o c\u0103n c\u1ee9. Ngh\u0129a qu\u00e2n Ba \u0110\u00ecnh r\u1ea5t gan d\u1ea1, b\u00ecnh t\u0129nh. M\u1ed9t m\u1eb7t ngh\u0129a qu\u00e2n d\u00f9ng loa l\u00e0m c\u00f4ng t\u00e1c binh v\u1eadn, k\u00eau g\u1ecdi binh l\u00ednh ng\u1ee5y quay s\u00fang l\u1ea1i gi\u1ebft gi\u1eb7c Ph\u00e1p; m\u1ed9t m\u1eb7t b\u00ecnh t\u0129nh \u0111\u1ee3i qu\u00e2n \u0111\u1ecbch ti\u1ebfp c\u1eadn \u0111\u1ebfn g\u1ea7n m\u1edbi n\u1ed5 s\u00fang. Qu\u00e2n Ph\u00e1p kh\u00f4ng sao ti\u1ebfn v\u00e0o \u0111\u01b0\u1ee3c, bu\u1ed9c ph\u1ea3i th\u00e1o lui v\u00e0 b\u1ecf l\u1ea1i nhi\u1ec1u x\u00e1c ch\u1ebft\u201d (tr.177). D\u00f9 v\u1eady, b\u1ecb v\u00e2y h\u00e3m trong th\u00e0nh nhi\u1ec1u ng\u00e0y, ngh\u0129a qu\u00e2n c\u0169ng ph\u1ea7n n\u00e0o nao n\u00fang, v\u00ec \u0111\u01b0\u1eddng ti\u1ebfp l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c, v\u0169 kh\u00ed \u0111\u00e3 b\u1ecb kh\u1ed1ng ch\u1ebf ho\u00e0n to\u00e0n. Qu\u00e2n l\u1ec7nh d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n ch\u1ec9 huy c\u1ee7a \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng r\u1ea5t nghi\u00eam, kh\u00f4ng m\u1ed9t ai d\u00e1m tr\u00e1i l\u1ec7nh nh\u01b0ng c\u0169ng c\u00f3 k\u1ebb tham s\u1ed1ng s\u1ee3 ch\u1ebft \u0111\u00e0o ng\u0169. Ch\u00ednh v\u00ec th\u1ebf, gi\u1eb7c Ph\u00e1p \u0111\u00e3 b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c d\u0103m ng\u01b0\u1eddi v\u00e0 qua khai th\u00e1c ch\u00fang bi\u1ebft l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng trong th\u00e0nh kh\u00f4ng \u0111\u00e1ng k\u1ec3, ch\u1ec9 ch\u1eebng m\u1ed9t ng\u00e0n tay s\u00fang. V\u00ec th\u1ebf, r\u1ea1ng s\u00e1ng ng\u00e0y 20\/1\/1887, ba c\u00e1nh qu\u00e2n c\u1ee7a ch\u00fang c\u0169ng b\u1eaft \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed3ng lo\u1ea1t n\u1ed5 s\u00fang. V\u00e8 B\u0110 cho bi\u1ebft s\u1ef1 \u0111\u1ed1i ph\u00f3 c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n: Trong \u0111\u1ed3n s\u00fang n\u1ed5 \u00ecnh \u00ecnh B\u1eafn ra T\u00e2y ch\u1ebft tan t\u00e0nh bi\u1ebft bao Th\u1eb3ng \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00fang v\u1eabn k\u00e9o v\u00e0o \u0110\u1ea1n b\u1eafn r\u00e0o r\u00e0o, gi\u1eb7c v\u1eabn t\u1ea5n c\u00f4ng Trong tr\u1eadn \u0111\u00e1nh d\u1eef d\u1ed9i n\u00e0y, gi\u1eb7c Ph\u00e1p \u0111\u00e3 ch\u1ecdc th\u1ee7ng \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1ee9 \u0111i\u1ec3m Th\u01b0\u1ee3ng Th\u1ecd, nh\u01b0ng ngh\u0129a qu\u00e2n v\u1eabn kh\u00f4ng r\u00fat ch\u1ea1y, t\u1eeb sau l\u0169y tre tr\u00e1t b\u00f9n h\u1ecd v\u1eabn b\u1eafn tr\u1ea3 l\u1ea1i ngoan c\u01b0\u1eddng: \u0110inh C\u00f4ng cho ti\u1ebfp qu\u00e2n ra Th\u00eam cho L\u00e3nh To\u1ea1i \u0111\u1ec3 m\u00e0 giao c\u00f4ng L\u1eadp tr\u1eadn s\u00fang n\u1ed5 \u0111\u00ec \u0111\u00f9ng Qu\u00e2n gi\u1eb7c b\u1ecb ch\u1ebft n\u1eb1m trong r\u00e0nh r\u00e0nh \u0110\u00e1nh ra ch\u00fang \u0111\u00e3 tan t\u00e0nh C\u01b0\u1edbp c\u1edd l\u00ean m\u00faa tr\u00ean th\u00e0nh h\u00f4 qu\u00e2n! L\u1eadp t\u1ee9c, gi\u1eb7c Ph\u00e1p d\u00f9ng v\u00f2i phun d\u1ea7u h\u1ecfa \u0111\u1ed1t ch\u00e1y h\u1ebft nh\u00e0 c\u1eeda, c\u00f4ng s\u1ef1 v\u00e0 li\u00ean t\u1ee5c n\u00e3 \u0111\u1ea1n. C\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh th\u00e0nh m\u1ed9t bi\u1ec3n l\u1eeda kh\u1ed5ng l\u1ed3. \u0110\u1ec3 l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c nh\u01b0 v\u1eady, ch\u00fang \u0111\u00e3 b\u1eafn \u0111\u1ebfn 16.000 qu\u1ea3 \u0111\u1ea1i b\u00e1c r\u00f2ng r\u00e3 t\u1eeb s\u00e1ng \u0111\u1ebfn 22 gi\u1edd \u0111\u00eam! T\u01b0\u01a1ng quan l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00f4i b\u00ean kh\u00f4ng ch\u1ec9 ch\u00eanh l\u1ec7ch v\u1ec1 qu\u00e2n s\u1ed1, m\u00e0 c\u1ea3 v\u1ec1 h\u1ecfa l\u1ef1c, v\u0169 kh\u00ed n\u1eefa. Do \u0111\u00f3, tuy\u1ebfn 223","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM ph\u00f2ng ng\u1ef1 c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n l\u1ea7n l\u01b0\u1ee3t b\u1ecb ch\u1ecdc th\u1ee7ng. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00f3, do \u0111\u00e3 d\u1ef1 ki\u1ebfn n\u00ean \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng vi\u1ebft th\u01b0 cho th\u1ee7 l\u0129nh \u1edf c\u0103n c\u1ee9 M\u00e3 Cao, c\u00f9ng b\u00e0n ph\u01b0\u01a1ng \u00e1n h\u1ed7 tr\u1ee3 l\u1eabn nhau. V\u00ec th\u1ebf, trong l\u00fac nguy ng\u1eadp nh\u1ea5t, \u0110\u1ec1 So\u1ea1n, H\u00e0 V\u0103n Mao \u0111\u00e3 k\u1ecbp th\u1eddi k\u00e9o qu\u00e2n chi vi\u1ec7n. Ch\u00ednh nh\u1edd cu\u1ed9c \u0111\u00e1nh t\u1eadp h\u1eadu b\u1ea5t ng\u1edd n\u00e0y, l\u1ee3i d\u1ee5ng s\u01b0\u01a1ng khuya ph\u1ee7 m\u00f9 m\u1ecbt, ngh\u0129a qu\u00e2n trong c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh \u0111\u00e3 r\u00fat lui an to\u00e0n. S\u00e1ng ng\u00e0y 21\/1\/1887, \u0111\u1ed1i ph\u01b0\u01a1ng ho\u00e0n to\u00e0n l\u00e0m ch\u1ee7 t\u00ecnh th\u1ebf. L\u00fac n\u00e0y, m\u00f9i t\u1eed kh\u00ed \u0111\u00e3 x\u00f4ng l\u00ean n\u1ed3ng n\u1eb7c, \u0111\u00f4i b\u00ean giao chi\u1ebfn nhau b\u1ecf l\u1ea1i c\u1ea3 h\u00e0ng tr\u0103m x\u00e1c ng\u01b0\u1eddi. Quan s\u00e1t s\u1ef1 b\u1ed1 tr\u00ed trong c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh, gi\u1eb7c Ph\u00e1p kinh ng\u1ea1c v\u00e0 c\u1ea3m ph\u1ee5c c\u00f4ng tr\u00ecnh x\u00e2y d\u1ef1ng ki\u00ean c\u1ed1 t\u1ea1i \u0111\u00e2y. \u0110\u1ea1i t\u00e1 Brissaud cho c\u1eafm m\u1ed9t t\u1ea5m bi\u1ec3n l\u1edbn ghi m\u1ea5y d\u00f2ng ch\u1eef: \u201c\u0110\u00e2y l\u00e0 ba l\u00e0ng M\u1ef9 Kh\u00ea, Th\u01b0\u1ee3ng Th\u1ecd v\u00e0 M\u1eadu Th\u1ecbnh v\u00ec \u0111\u00e3 dung t\u00fang cho b\u1ecdn phi\u1ebfn lo\u1ea1n x\u00e2y th\u00e0nh \u0111\u1eafp l\u0169y m\u00e0 kh\u00f4ng b\u00e1o tr\u01b0\u1edbc cho nh\u00e0 ch\u1ee9c tr\u00e1ch, v\u00ec th\u1ebf ph\u1ea3i b\u1ecb tri\u1ec7t h\u1ea1 \u0111\u1ec3 l\u00e0m g\u01b0\u01a1ng. Nh\u1eefng t\u00ean phi\u1ebfn lo\u1ea1n s\u1ebd b\u1ecb tr\u1eebng tr\u1ecb \u0111\u00edch \u0111\u00e1ng\u201d. Nh\u01b0 th\u1ebf, sau khi Ba \u0110\u00ecnh th\u1ea5t th\u1ee7, ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p \u0111\u00e3 x\u00f3a t\u00ean ba l\u00e0ng n\u00e0y tr\u00ean b\u1ea3n \u0111\u1ed3 h\u00e0nh ch\u00e1nh! T\u01b0\u01a1ng t\u1ef1, sau n\u00e0y khi \u0111\u00e0n \u00e1p cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a c\u1ee7a Vi\u1ec7t Nam Qu\u1ed1c d\u00e2n \u0111\u1ea3ng, ch\u00fang \u0111\u00e3 man r\u1ee3 d\u00f9ng m\u00e1y bay n\u00e9m bom xu\u1ed1ng l\u00e0ng C\u1ed5 Am, nh\u1eb1m tri\u1ec7t h\u1ea1 t\u1eadn g\u1ed1c l\u00e0ng n\u00e0y v\u00ec \u0111\u00e3 ch\u1ea5p ch\u1ee9a \u201cqu\u00e2n phi\u1ebfn lo\u1ea1n\u201d! Nh\u01b0ng nh\u1eefng h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng \u0111i\u00ean cu\u1ed3ng n\u00e0y l\u00e0m sao khu\u1ea5t ph\u1ee5c \u0111\u01b0\u1ee3c tinh th\u1ea7n c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi y\u00eau n\u01b0\u1edbc, th\u01b0\u01a1ng n\u00f2i\u2026 D\u00f9 c\u0103n c\u1ee9 Ba \u0110\u00ecnh m\u1ea5t v\u00e0o tay gi\u1eb7c, nh\u01b0ng chi\u1ebfn c\u00f4ng c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng v\u1eabn s\u1ed1ng m\u00e3i c\u00f2n non s\u00f4ng \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc, nh\u00e2n d\u00e2n ca ng\u1ee3i: C\u00f3 ch\u00e0ng C\u00f4ng Tr\u00e1ng h\u1ecd \u0110inh D\u1ef1ng l\u0169y Ba \u0110\u00ecnh ch\u1ed1ng \u0111\u00e1nh gi\u1eb7c T\u00e2y C\u01a1 m\u01b0u d\u0169ng l\u01b0\u1ee3c ai t\u1ea7y Ch\u1eb3ng qu\u1ea3n \u0111\u00eam ng\u00e0y v\u00ec n\u01b0\u1edbc lo toan D\u00f9 cho v\u1eadn n\u01b0\u1edbc ch\u1eb3ng c\u00f2n Danh ngh\u0129a v\u1eb9n to\u00e0n mu\u00f4n thu\u1edf kh\u00f4ng phai Sau khi ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 r\u00fat ch\u1ea1y, l\u1eadp t\u1ee9c gi\u1eb7c Ph\u00e1p li\u1ec1n t\u1ed5 ch\u1ee9c nh\u1eefng \u0111\u1ed9i qu\u00e2n l\u01b0u \u0111\u1ed9ng truy k\u00edch, nh\u01b0ng ch\u00fang b\u1ea5t l\u1ef1c. C\u00f4ng cu\u1ed9c t\u00ecm ki\u1ebfm trong v\u00f4 v\u1ecdng \u0111\u00e3 khi\u1ebfn ch\u00fang m\u1ec7t m\u1ecfi. Ch\u00fang l\u00e1u c\u00e1 \u0111\u00e1nh l\u1eeba \u0111\u1ed1i 224","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM ph\u01b0\u01a1ng b\u1eb1ng c\u00e1ch tung tin gi\u1ea3i t\u00e1n c\u00e1c c\u00e1nh qu\u00e2n v\u00ec \u0111\u00e3 \u201cho\u00e0n th\u00e0nh nhi\u1ec7m v\u1ee5\u201d, nh\u01b0ng th\u1eadt ra ch\u00fang v\u1eabn kh\u00f4ng b\u1ecf \u00fd \u0111\u1ecbnh. Ng\u00e0y 2\/2\/1887, ch\u00fang m\u1edf \u0111\u1ee3t truy k\u00edch m\u1edbi, ti\u1ebfn \u0111\u00e1nh c\u0103n c\u1ee9 M\u00e3 Cao t\u1eeb nhi\u1ec1u h\u01b0\u1edbng do \u0111\u1ea1i t\u00e1 Brissaud, trung t\u00e1 Dodds, Metzinger v\u00e0 thi\u1ebfu t\u00e1 Diguet, Nugent ch\u1ec9 huy. Khi h\u00e0nh qu\u00e2n \u0111\u1ebfn ph\u1ee7 Th\u1ecd Xu\u00e2n (Thanh H\u00f3a), ch\u00fang \u0111\u01b0\u1ee3c vi\u00ean tri ph\u1ee7 giao cho hai ngh\u0129a qu\u00e2n v\u1eeba b\u1ecb b\u1eaft. C\u0103n c\u1ee9 nh\u1eadt k\u00fd h\u00e0nh qu\u00e2n c\u1ee7a qu\u00e2n \u0111\u1ed9i Ph\u00e1p, nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u C\u1ed1 Nhi T\u00e2n cho bi\u1ebft: \u201cBrissaud b\u1eaft hai ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y d\u1eabn \u0111\u01b0\u1eddng, qua nh\u1eefng khu r\u1eebng kh\u00fac khu\u1ef7u m\u00e0 kh\u00f4ng g\u1eb7p \u0111\u1ed3n l\u0169y g\u00ec c\u1ea3. Brissaud kh\u00f4ng b\u1eb1ng l\u00f2ng, bu\u1ed9c ph\u1ea3i \u0111\u01b0a t\u1edbi nh\u1eefng ch\u1ed7 c\u00f3 ngh\u0129a qu\u00e2n. Hai ng\u01b0\u1eddi li\u1ec1n \u0111\u01b0a t\u1edbi nh\u1eefng \u0111\u1ed3n hi\u1ec3m h\u00f3c, qu\u00e2n Ph\u00e1p b\u1ecb ph\u1ee5c k\u00edch t\u1ed5n h\u1ea1i r\u1ea5t nhi\u1ec1u, Brissaud t\u1ee9c gi\u1eadn sai tr\u00f3i h\u1ecd l\u1ea1i b\u1eaft \u0111i \u0111\u1ea7u, c\u1ed1t cho ngh\u0129a qu\u00e2n gi\u1ebft h\u1ecd. \u0110ang \u0111i, qu\u00e2n Ph\u00e1p g\u1eb7p m\u1ed9t khe s\u00e2u, v\u1eeba m\u1edbi \u0111\u1ecbnh l\u1ed9i qua th\u00ec b\u00ean kia khe \u0111\u1ea1i b\u00e1c b\u1eafn sang v\u00e0 s\u00fang tay li\u00ean ti\u1ebfp c\u00f9ng n\u1ed5. R\u1ed3i ngh\u0129a qu\u00e2n h\u00f4 v\u00e2y t\u1ee9 ph\u00eda, nh\u01b0ng \u0111\u1ec1u n\u1ea5p c\u1ea3 trong r\u1eebng. Bi\u1ebft th\u1ebf nguy, Brissaud chia qu\u00e2n l\u00e0m ba \u0111\u1ea1o c\u1ef1c l\u1ef1c c\u00f4ng ph\u00e1. Ngh\u0129a qu\u00e2n y\u1ebfu th\u1ebf ph\u1ea3i thu v\u00e0o th\u00e0nh. Ti\u1ebfng s\u00fang b\u1ed7ng im h\u1eb3n. S\u1ef1 im l\u1eb7ng c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n trong khu r\u1eebng hoang l\u00e0m cho qu\u00e2n Ph\u00e1p kinh h\u1ed3n, ai n\u1ea5y \u0111\u1ec1u c\u00f3 c\u1ea3m t\u01b0\u1edfng nh\u01b0 sa v\u00e0o c\u00f5i ch\u1ebft. Qu\u00e2n Ph\u00e1p l\u1eb3ng l\u1eb7ng \u0111i ch\u1eebng m\u1ed9t gi\u1edd n\u1eefa, \u0111\u1ebfn tr\u01b0\u1edbc m\u1ed9t con s\u00f4ng, ch\u00f4ng gai l\u1edd m\u1edd tr\u00ean m\u1eb7t n\u01b0\u1edbc, b\u00ean kia c\u00f3 \u0111\u1ed3n l\u0169y. Hai ng\u01b0\u1eddi t\u00f9 binh b\u1ed7ng h\u00f4 to: - Ra m\u00e0 b\u1eaft l\u1ea5y Brissaud! R\u1ed3i h\u1ecd nh\u1ea3y c\u1ea3 xu\u1ed1ng s\u00f4ng \u0111\u1ecbnh tr\u1ed1n. To\u00e1n l\u00ednh ph\u00e1o th\u1ee7 \u0111i k\u00e8m v\u1ed9i nh\u00e0o xu\u1ed1ng \u0111u\u1ed5i theo v\u00e0 b\u1eafn h\u1ecd ch\u1ebft. Qu\u00e2n Ph\u00e1p v\u01b0\u1ee3t s\u00f4ng sang c\u01b0\u1edbp \u0111\u1ed3n. \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng b\u1ecf \u0111\u1ed3n ch\u1ea1y v\u00e0o th\u00e0nh, ra l\u1ec7nh t\u1ed5ng c\u00f4ng k\u00edch. Trong th\u00e0nh ph\u1ea5t c\u1edd, ti\u1ebfng reo h\u00f2 l\u1eabn v\u1edbi ti\u1ebfng s\u00fang l\u00e0m vang \u0111\u1ed9ng c\u1ea3 m\u1ed9t g\u00f3c tr\u1eddi. Brissaud l\u00fac \u1ea5y m\u1edbi nh\u1eadn ra r\u1eb1ng m\u00ecnh b\u01b0\u1edbc v\u00e0o n\u01a1i hi\u1ec3m y\u1ebfu: gi\u1eefa l\u00e0 th\u00e0nh, xung quanh l\u00e0 \u0111\u1ed3n, c\u00e1ch t\u1ed5 ch\u1ee9c gi\u1ed1ng h\u1ec7t 225","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM nh\u01b0 th\u00e0nh tr\u00ec ki\u00ean c\u1ed1 b\u00ean Ph\u00e1p. Brissaud th\u00fac \u0111\u1ea1o qu\u00e2n ch\u00ednh \u0111\u00e1nh v\u00e0o th\u00e0nh. C\u00e1nh qu\u00e2n b\u00ean tr\u00e1i c\u1ee7a Metzinger \u0111\u00e1nh v\u00e0o ph\u00eda nam. Dodds ch\u1ec9 huy c\u00e1nh tr\u00e1i ch\u1eadn \u0111\u01b0\u1eddng c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n \u1edf ph\u00eda t\u00e2y. T\u1eeb gi\u1edd Ng\u1ecd tr\u1edf \u0111i, cu\u1ed9c chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u r\u1ea5t k\u1ecbch li\u1ec7t, ti\u1ebfng s\u00fang c\u1ee7a hai b\u00ean l\u00e0m r\u00fang \u0111\u1ed9ng c\u1ea3 khu r\u1eebng t\u1ecbch m\u1ecbch \u1edf C\u1ef1 B\u1ea3o. G\u1ea7n t\u1ed1i, ngh\u0129a qu\u00e2n h\u1ebft \u0111\u1ea1n. Li\u1ec7u kh\u00f4ng gi\u1eef \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00e0nh n\u1eefa v\u00e0 s\u1ee3 b\u1ecb v\u00e2y h\u00e3m nh\u01b0 \u1edf Ba \u0110\u00ecnh, \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng ph\u1ea3i cho ngh\u0129a qu\u00e2n r\u00fat ra \u1edf h\u01b0\u1edbng ph\u00eda nam. Brissaud th\u1ea5y im ti\u1ebfng s\u00fang, th\u00fac qu\u00e2n t\u1eeb ph\u00eda h\u01b0\u1edbng b\u1eafc ti\u1ebfn v\u00e0o. Nh\u01b0ng ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 r\u00fat h\u1ebft\u201d. Cu\u1ed9c truy k\u00edch v\u1eabn kh\u00f4ng b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e1c th\u1ee7 l\u0129nh ki\u00ean c\u01b0\u1eddng, xem nh\u01b0 v\u1eabn ch\u01b0a th\u00e0nh c\u00f4ng. Qu\u00e1 m\u1ecfi m\u1ec7t v\u1edbi c\u00e1c cu\u1ed9c t\u1ea5n c\u00f4ng l\u1eabn truy k\u00edch v\u1eeba th\u01b0\u01a1ng vong, l\u1ea1i v\u1eeba kh\u00f4ng \u0111\u1ea1t \u0111\u1ebfn m\u1ee5c \u0111\u00edch cu\u1ed1i c\u00f9ng, gi\u1eb7c Ph\u00e1p \u0111\u1ed1i ph\u00f3 b\u1eb1ng c\u00e1ch h\u00e8n h\u1ea1 kh\u00e1c. V\u1edbi \u0111\u1ed1c h\u1ecdc Ph\u1ea1m B\u00e0nh, ch\u00fang \u0111\u00e3 b\u1eaft giam m\u1eb9 v\u00e0 con trai \u0111\u1ec3 bu\u1ed9c \u00f4ng ph\u1ea3i ra h\u00e0ng. Sau khi m\u1eb9 v\u00e0 con \u0111\u01b0\u1ee3c k\u1ebb th\u00f9 th\u1ea3 t\u1ef1 do, ngay trong t\u00f9 \u00f4ng \u0111\u00e3 th\u1eaft c\u1ed5 t\u1ef1 t\u1eed \u0111\u1ec3 gi\u1eef v\u1eefng kh\u00ed ti\u1ebft. V\u1edbi \u0110\u1ec1 \u0111\u1ed1c Tr\u1ea7n Xu\u00e2n So\u1ea1n, ch\u00fang qu\u1eadt m\u1ea3 l\u1ea5y h\u00e0i c\u1ed1t th\u00e2n ph\u1ee5 x\u1ebfp \u1edf gi\u1eefa \u0111\u01b0\u1eddng, nh\u01b0ng \u00f4ng v\u1eabn b\u1ea5t khu\u1ea5t. C\u00f3 th\u1ec3 c\u00e1ch tr\u1ea3 th\u00f9 n\u00e0y do b\u1ecdn Vi\u1ec7t gian \u201cm\u00e1ch n\u01b0\u1edbc\u201d cho gi\u1eb7c, b\u1edfi ch\u00fang bi\u1ebft nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi trung v\u1edbi n\u01b0\u1edbc bao gi\u1edd c\u0169ng \u0111\u1eb7t ch\u1eef hi\u1ebfu tr\u00ean \u0111\u1ea7u. C\u00e1ch tr\u1ea3 th\u00f9 th\u00e2m \u0111\u1ed9c n\u00e0y \u0111\u00e3 khi\u1ebfn kh\u00f4ng \u00edt ngh\u0129a qu\u00e2n ph\u1ea3i ra h\u00e0ng. Trong khi \u0111\u00f3, Ho\u00e0ng B\u1eadt \u0110\u1ea1t t\u00ecm \u0111\u01b0\u1eddng l\u00e1nh sang Trung Qu\u1ed1c, nh\u01b0ng m\u1ed9t thu\u1ed9c h\u1ea1 b\u00e1o v\u1edbi gi\u1eb7c, \u00f4ng b\u1ecb b\u1eaft giam \u1edf nh\u00e0 lao Thanh H\u00f3a. Kh\u00f4ng khu\u1ea5t ph\u1ee5c \u0111\u01b0\u1ee3c \u00f4ng, ch\u00fang \u0111\u00e3 ch\u1eb7t \u0111\u1ea7u \u00f4ng r\u1ed3i b\u00eau tr\u00ean ng\u1ecdn c\u00e2y s\u00e0o c\u1eafm gi\u1eefa l\u00e0ng \u0111\u1ec3 uy hi\u1ebfp tinh th\u1ea7n c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n. H\u00e0 V\u0103n Mao trong b\u01b0\u1edbc \u0111\u01b0\u1eddng c\u00f9ng n\u00e1u \u1edf v\u00f9ng r\u1eebng n\u00fai \u0110i\u1ec1n L\u01b0 (nay thu\u1ed9c Thanh H\u00f3a), gi\u1eefa m\u1ed9t bu\u1ed5i ti\u1ec7c \u00f4ng n\u00f3i v\u1edbi c\u00e1c thu\u1ed9c h\u1ea1 v\u1ec1 c\u00e1i ch\u00ed quy\u1ebft t\u00e2m \u0111\u00e1nh gi\u1eb7c \u0111\u1ebfn c\u00f9ng, nh\u01b0ng c\u00f3 ng\u01b0\u1eddi khuy\u00ean n\u00ean b\u1ecf gi\u00e1o ra h\u00e0ng. \u00d4ng \u0111\u00f9ng \u0111\u00f9ng n\u1ed5i gi\u1eadn h\u00f4 ba qu\u00e2n tr\u00f3i h\u1ebft nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u1ea5y l\u1ea1i, mang ra ch\u00e9m. Sau \u0111\u00f3, ch\u00ednh \u00f4ng l\u1ea1i d\u00f9ng s\u00fang l\u1ee5c t\u1ef1 s\u00e1t. L\u00fac n\u00e0y, \u0110\u1ecbnh C\u00f4ng Tr\u00e1ng \u0111ang \u1ea9n n\u00e1u \u1edf \u0111\u00e2u? B\u1ecb gi\u1eb7c Ph\u00e1p truy n\u00e3 r\u1ea5t ng\u1eb7t n\u00ean \u00f4ng ph\u1ea3i tr\u1ed1n v\u1ec1 v\u00f9ng n\u00fai \u1edf Ngh\u1ec7 An. Ch\u00fang treo \u0111\u1ea7u \u00f4ng v\u1edbi gi\u00e1 cao, n\u1ebfu ai ch\u1eb7t \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ea7u ho\u1eb7c b\u00e1o n\u01a1i 226","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM \u00f4ng \u1ea9n n\u00e1u th\u00ec \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u1ecdng th\u01b0\u1edfng. V\u00ec tham ti\u1ec1n, ng\u00e0y 5\/10\/1887, t\u00ean l\u00fd tr\u01b0\u1edfng l\u00e0ng Ch\u00ednh An (Ngh\u1ec7 An) m\u1eadt b\u00e1o v\u1edbi thi\u1ebfu t\u00e1 Coste - \u0111\u1ed3n tr\u01b0\u1edfng \u0110\u00f4 L\u01b0\u01a1ng r\u1eb1ng, \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng \u0111ang tr\u1ed1n trong l\u00e0ng m\u00ecnh. Nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c tin nh\u01b0 b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c v\u00e0ng, ngay l\u1eadp t\u1ee9c y c\u00f9ng v\u1edbi thi\u1ebfu \u00fay De Fitz Jannes \u0111em theo 65 t\u00ean l\u00ednh \u0111i thuy\u1ec1n ng\u01b0\u1ee3c d\u00f2ng s\u00f4ng C\u1ea3. Khi ch\u00fang g\u1ea7n \u0111\u1ebfn n\u01a1i, m\u01b0a t\u1ea7m t\u1ea3 nh\u01b0 th\u00e1c l\u0169 t\u1eeb tr\u1eddi cao tr\u00fat n\u01b0\u1edbc nh\u01b0ng kh\u00f4ng n\u1ea3n l\u00f2ng v\u00ec ngh\u0129 r\u1eb1ng, m\u01b0a b\u00e3o nh\u01b0 th\u1ebf n\u00e0y th\u00ec v\u00e2y b\u1eaft r\u1ea5t d\u1ec5. Ngay trong \u0111\u00eam, ch\u00fang b\u00ed m\u1eadt l\u1ed9i b\u1ed9 v\u00e0o trong l\u00e0ng. Khi qua c\u00e1c d\u00f2ng su\u1ed1i n\u01b0\u1edbc ch\u1ea3y xi\u1ebft, c\u00f3 nh\u1eefng t\u00ean s\u1ea9y ch\u00e2n ch\u1ebft b\u1ecf m\u1ea1ng. M\u00e3i g\u1ea7n 3 gi\u1edd s\u00e1ng, ch\u00fang m\u1edbi \u0111\u1ebfn n\u01a1i. L\u00fac n\u00e0y, \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng \u0111ang n\u1eb1m ng\u1ee7 trong ng\u00f4i nh\u00e0 s\u00e0n c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi M\u01b0\u1eddng. \u0110i theo b\u1ea3o v\u1ec7 \u00f4ng ch\u1ec9 c\u00f3 m\u1ed7i m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi em v\u1ee3 ch\u00ed c\u1ed1t. Nghe ti\u1ebfng \u0111\u1ed9ng, \u00f4ng gi\u1eadt m\u00ecnh d\u1eady th\u00ec b\u1ed1n ph\u00eda \u0111\u00e3 bao v\u00e2y. Khi c\u00e1nh c\u1eeda v\u1eeba \u0111\u1ea9y v\u00e0o, \u00f4ng nhanh tay n\u1ed5 s\u00fang b\u1eafn ch\u1ebft hai t\u00ean l\u00ednh ngu d\u1ea1i lao l\u00ean tr\u01b0\u1edbc ti\u00ean. L\u1eadp t\u1ee9c nh\u1eefng lo\u1ea1t s\u00fang vang l\u00ean \u0111inh tai nh\u1ee9c \u00f3c. Kh\u00f4ng m\u1ed9t ph\u00fat ch\u1ea7n ch\u1eeb, \u00f4ng c\u00f9ng ng\u01b0\u1eddi em v\u1ee3 nh\u1ea3y ra ngo\u00e0i v\u00e0 ch\u1ea1y x\u1ed9c v\u00e0o r\u1eebng r\u1eadm t\u1ed1i \u0111en. Nh\u01b0ng kh\u00f4ng k\u1ecbp n\u1eefa r\u1ed3i. N\u1eef ngh\u0129a qu\u00e2n Ba \u0110\u00ecnh b\u1ecb gi\u1eb7c Ph\u00e1p b\u1eaft (1886) 227","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Ngh\u0129a qu\u00e2n sa v\u00e0o tay gi\u1eb7c Ph\u00e1p Ba \u0110\u00ecnh Nh\u1eefng m\u0169i lao nh\u1ecdn ho\u1eaft \u0111\u00e3 ph\u00f3ng t\u1edbi. Nh\u1eefng vi\u00ean \u0111\u1ea1n b\u1eafn x\u1ed1i x\u00e3 \u0111u\u1ed5i theo. \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng \u0111\u00e3 h\u00f3a v\u00e0o h\u1ed3n thi\u00eang s\u00f4ng n\u00fai v\u1ec1 tr\u1eddi. \u0110\u00e1nh gi\u00e1 v\u1ec1 ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng \u0111\u00e3 d\u1ef1ng l\u0169y Ba \u0110\u00ecnh, c\u00f3 ng\u01b0\u1eddi ghi nh\u1eadn: \u201cL\u00e0 ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 tr\u1eadt t\u1ef1 v\u00e0 ch\u00ed kh\u00ed c\u01b0\u01a1ng tr\u1ef1c, \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng bi\u1ebft gi\u1eef k\u1ef7 lu\u1eadt v\u00e0 nghi\u00eam tr\u1ecb nh\u1eefng t\u00ean qu\u00e2n di nh\u0169ng nhi\u1ec5u c\u00e1c l\u00e0ng. C\u00f3 tr\u00ed quan s\u00e1t v\u00e0 nh\u1eabn n\u1ea1i, Tr\u00e1ng hi\u1ec3u qu\u00e2n m\u00ecnh, v\u00e0 bi\u1ebft qu\u00e2n ng\u01b0\u1eddi n\u00ean kh\u00f4ng khi n\u00e0o d\u00f9ng qu\u00e2n m\u1ed9t c\u00e1ch v\u00f4 \u00edch \u0111\u1ec3 \u0111\u1ebfn n\u1ed7i hao binh, t\u1ed5n t\u01b0\u1edbng. Tr\u00e1ng l\u1ea1i gi\u1ecfi l\u1eadp \u0111\u1ea1i th\u1ebf v\u00e0 kh\u00e9o nh\u1eed qu\u00e2n Ph\u00e1p v\u00e0o ch\u1ed7 hi\u1ec3m nguy. Ch\u1eb3ng n\u1ec1 nguy hi\u1ec3m, Tr\u00e1ng bao gi\u1edd c\u0169ng \u0111i \u0111\u1ea7u, c\u1ea9n th\u1eadn suy ngh\u0129, m\u1ea1nh b\u1ea1o trong vi\u1ec7c l\u00e0m, l\u1ea1i c\u00f3 l\u00f2ng y\u00eau n\u01b0\u1edbc nhi\u1ec7t t\u00ecnh. Nh\u1edd nh\u1eefng \u0111\u1ee9c \u1ea5y, d\u00f9 l\u00e0 m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi b\u00ecnh d\u00e2n nh\u01b0ng Tr\u00e1ng \u0111\u00e3 \u0111\u1ee9ng \u0111\u1ea7u \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t s\u1ed1 th\u1ee7 l\u0129nh ph\u1ea7n \u0111\u00f4ng \u0111\u1ec1u l\u00e0 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi khoa b\u1ea3ng. N\u1ebfu \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t s\u1ed1 ng\u01b0\u1eddi c\u1ee9ng c\u00e1p theo ph\u00f9 th\u00ec qu\u00e2n Ph\u00e1p c\u00f2n ph\u1ea3i ch\u1eadt v\u1eadt v\u1edbi Tr\u00e1ng ch\u01b0a bi\u1ebft bao nhi\u00eau l\u1ea7n n\u1eefa m\u00e0 c\u0169ng ch\u01b0a ch\u1eafc \u0111\u00e3 th\u1eafng\u201d. Nh\u1eefng l\u1eddi kh\u00e2m ph\u1ee5c n\u00e0y l\u00e0 do h\u1eadu th\u1ebf ch\u00fang ta \u0111\u00e1nh gi\u00e1 ch\u0103ng? Kh\u00f4ng! \u0110\u00f3 l\u00e0 c\u1ee7a m\u1ed9t \u0111\u1ea1i \u00fay Masson, ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 t\u1eebng \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi 228","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM nh\u1eefng tr\u1eadn \u0111\u00e1nh d\u1eef d\u1ed9i d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n ch\u1ec9 huy c\u1ee7a \u0110inh C\u00f4ng Tr\u00e1ng. Th\u1eddi \u1ea5y, trong d\u00e2n gian c\u00f3 l\u01b0u truy\u1ec1n b\u00e0i th\u01a1 \u201cV\u1ecbnh tr\u1eadn \u0111\u00e1nh Ba \u0110\u00ecnh\u201d: Kh\u00e9o thay kh\u00e9o l\u1eadp tr\u1eadn Ba \u0110\u00ecnh, Th\u00e0nh \u0111\u1ea5t s\u1ecdt r\u01a1m kh\u00e9o d\u1ee5ng binh. \u0110\u00e1o \u0111\u1ec3 m\u01b0u s\u00e2u quan t\u00e1n Ph\u1ea1m, Tung ho\u00e0nh ngh\u1ec1 v\u00f5 \u0111\u1ed1c \u0111\u1ec1 \u0110inh. Ba qu\u00e2n quy\u1ebft chi\u1ebfn l\u00f2ng son \u0111\u1ecf, Ch\u00fang qu\u1ef7 v\u00f9i s\u00e2u \u0111\u00e1m c\u1ecf xanh. Thua \u0111\u01b0\u1ee3c, \u0111\u01b0\u1ee3c thua th\u00f4i m\u1eb7c k\u1ec7, Ngh\u00ecn n\u0103m ghi t\u1ea1c b\u1eadc t\u00e0i danh. 229","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n Thu\u1eadt Linh h\u1ed3n kh\u1edfi ngh\u0129a B\u00e3i S\u1eady Ch\u00e2n dung Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n Thu\u1eadt (1844-1926) M\u1ed7i l\u1ea7n nghe nh\u1eafc \u0111\u1ebfn H\u01b0ng Y\u00ean, ta kh\u00f4ng th\u1ec3 230 kh\u00f4ng nh\u1eafc \u0111\u1ebfn \u0111\u1eb7c s\u1ea3n nh\u00e3n l\u1ed3ng, n\u00f3 n\u1ed5i ti\u1ebfng \u0111\u1ebfn \u0111\u1ed9 nh\u00e0 b\u00e1c h\u1ecdc L\u00ea Qu\u00fd \u0110\u00f4n t\u1eebng h\u1ea1 b\u00fat khen ng\u1ee3i: \u201cM\u1ed7i l\u1ea7n b\u1ecf v\u00e0o mi\u1ec7ng th\u00ec t\u1eadn trong r\u0103ng l\u01b0\u1ee1i \u0111\u00e3 n\u1ea3y ra v\u1ecb th\u01a1m t\u1ef1a nh\u01b0 n\u01b0\u1edbc th\u00e1nh tr\u1eddi cho\u201d. T\u1ea1i v\u00f9ng \u0111\u1ea5t n\u00e0y, s\u00e1ng ng\u00e0y 30\/1\/2005, T\u1ec9nh \u1ee7y, \u1ee6y ban nh\u00e2n d\u00e2n c\u00f9ng nh\u00e2n d\u00e2n H\u01b0ng Y\u00ean \u0111\u00e3 t\u1ed5 ch\u1ee9c an t\u00e1ng h\u00e0i c\u1ed1t v\u00e0 d\u1ef1ng nh\u00e0 bia t\u01b0\u1edfng ni\u1ec7m nh\u00e0 y\u00eau n\u01b0\u1edbc Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n Thu\u1eadt t\u1ea1i qu\u00ea nh\u00e0 l\u00e0 th\u00f4n Xu\u00e2n \u0110\u00e0o, x\u00e3 Xu\u00e2n D\u1ee5c, huy\u1ec7n M\u1ef9 H\u00e0o sau khi ti\u1ebfn h\u00e0nh chuy\u1ec3n h\u00e0i c\u1ed1t c\u1ee7a c\u1ee5 t\u1eeb Trung Qu\u1ed1c v\u1ec1. Trong l\u1ecbch s\u1eed tr\u01b0\u1eddng chinh ch\u1ed1ng x\u00e2m l\u01b0\u1ee3c Ph\u00e1p d\u01b0\u1edbi","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM tri\u1ec1u Nguy\u1ec5n, c\u1ee5 l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng nh\u00e0 c\u1ea7m qu\u00e2n t\u00e0i ba, v\u00f5 t\u01b0\u1edbng d\u0169ng l\u01b0\u1ee3c. Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n Thu\u1eadt sinh n\u0103m 1844 t\u1ef1 M\u1ea1nh Hi\u1ebfu, con trai tr\u01b0\u1edfng c\u1ee7a \u00f4ng b\u00e0 c\u1ee5 Nguy\u1ec5n Tuy, hi\u1ec7u Qu\u1ea3ng Ph\u01b0\u1eddng, \u0111\u1ed7 T\u00fa t\u00e0i n\u0103m 1842, l\u00e0m ngh\u1ec1 d\u1ea1y h\u1ecdc v\u00e0 m\u1eb9 h\u1ecd Ph\u1ea1m. C\u1ee5 gi\u00e1o Nguy\u1ec5n Tuy sinh \u0111\u01b0\u1ee3c 6 ng\u01b0\u1eddi con g\u1ed3m 2 g\u00e1i, 4 trai - tr\u1eeb m\u1ed9t con trai m\u1ea5t s\u1edbm c\u00f2n ba anh em trai \u0111\u1ec1u tham gia cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a B\u00e3i S\u1eady do con trai tr\u01b0\u1edfng Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n Thu\u1eadt l\u00e3nh \u0111\u1ea1o. Sinh tr\u01b0\u1edfng trong m\u1ed9t gia \u0111\u00ecnh nho h\u1ecdc ngh\u00e8o, c\u00f3 t\u00e0i v\u0103n v\u00f5 n\u1ed5i ti\u1ebfng kh\u1eafp trong l\u00e0ng ngo\u00e0i huy\u1ec7n, ngay t\u1eeb nh\u1ecf Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n Thu\u1eadt \u0111\u00e3 n\u1ed5i ti\u1ebfng h\u1ecdc r\u1ea5t gi\u1ecfi. N\u0103m 1870, c\u1ee5 \u0111\u1eadu T\u00fa t\u00e0i v\u00e0 \u00fd th\u1ee9c v\u1ec1 v\u1eadn m\u1ec7nh \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc \u0111\u00e3 h\u00ecnh th\u00e0nh trong t\u00e2m tr\u00ed. N\u0103m 1873, khi danh t\u01b0\u1edbng Nguy\u1ec5n Tri Ph\u01b0\u01a1ng tu\u1eabn ti\u1ebft l\u00fac gi\u1eef th\u00e0nh H\u00e0 N\u1ed9i, c\u1ee5 c\u00f3 l\u00e0m b\u00e0i th\u01a1 \u0111i\u1ebfu: Qu\u00e2n th\u00e2n n\u1eb7ng ngh\u0129a, nh\u1eb9 th\u00e2n m\u00ecnh, Thua \u0111\u01b0\u1ee3c b\u00e0n chi vi\u1ec7c d\u1ee5ng binh. Tr\u0103m tr\u1eadn gian nan m\u00e0 ch\u1eb3ng ch\u1ebft, M\u1ed9t h\u00f2a t\u1ea1m b\u1ee3 l\u1ea1i quy\u00ean sinh. C\u1eeda tr\u1eddi \u0111\u00e3 \u0111\u1ed1n ng\u01b0\u1eddi qu\u00e2n t\u1eed, B\u1ed9 ng\u1ecdc kh\u00f4n tr\u00f4ng m\u1eb7t l\u00e3o th\u00e0nh. Danh v\u1ecdng th\u1ebf m\u00e0 l\u00e2m c\u1ea3nh th\u1ebf, Qu\u1ea3 tr\u1eddi ch\u1eb3ng mu\u1ed1n \u0111\u1ec3 tr\u00f2n danh. (Kh\u01b0\u01a1ng H\u1eefu D\u1ee5ng d\u1ecbch) R\u00f5 r\u00e0ng c\u00e1i ch\u1ebft v\u00ec ngh\u0129a c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng \u0111\u00e3 \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng s\u00e2u s\u1eafc \u0111\u1ebfn c\u1ee5. N\u0103m 1874 v\u00ec c\u00f3 c\u00f4ng d\u1eb9p gi\u1eb7c \u1edf ph\u1ee7 Kinh M\u00f4n (H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng) n\u00ean c\u1ee5 \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed l\u00e0m Bang bi\u1ec7n ph\u1ee7 \u1ea5y. N\u0103m 1876 c\u1ee5 \u0111\u1eadu C\u1eed nh\u00e2n, gi\u1eef ch\u1ee9c tri ph\u1ee7 T\u1eeb S\u01a1n (B\u1eafc Ninh), l\u00e0m quan thanh li\u00eam, c\u00f4ng minh, c\u00f3 t\u00e0i cai tr\u1ecb. N\u0103m 1879 c\u1ee5 gi\u1eef ch\u1ee9c T\u00e1n t\u01b0\u01a1ng qu\u00e2n v\u1ee5(1) gi\u00fap Ho\u00e0ng (1) Ch\u1ee9c quan d\u00e0nh cho ng\u01b0\u1eddi \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ed5 nhi\u1ec7m \u0111\u1ebfn m\u1ed9t \u0111\u01a1n v\u1ecb qu\u00e2n s\u1ef1 \u0111\u1ec3 h\u1ee3p \u0111\u1ed3ng th\u1ef1c hi\u1ec7n m\u1ec7nh l\u1ec7nh kh\u1ea9n c\u1ea5p c\u1ee7a c\u1ea5p tr\u00ean, c\u00f3 nhi\u1ec1u tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p nh\u01b0 ph\u00e1i vi\u00ean Nh\u00e0 n\u01b0\u1edbc, nh\u01b0ng c\u0169ng c\u00f3 nhi\u1ec1u khi \u1edf lu\u00f4n \u0111\u01a1n v\u1ecb \u1ea5y v\u1edbi t\u01b0 c\u00e1ch tham m\u01b0u\u201d (Quan ch\u1ee9c nh\u00e0 Nguy\u1ec5n - Tr\u1ea7n Thanh T\u00e2m - NXB Thu\u1eadn H\u00f3a - 2000. 252). 231","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM K\u1ebf Vi\u00eam \u0111\u00e1nh gi\u1eb7c T\u00e0u \u00d4 c\u01b0\u1edbp ph\u00e1 c\u00e1c v\u00f9ng bi\u00ean gi\u1edbi. N\u0103m 1881, c\u1ee5 l\u1ea1i gi\u1eef ch\u1ee9c H\u01b0\u01a1ng H\u00f3a s\u01a1n ph\u00f2ng ch\u00e1nh s\u1ee9 ki\u00eam T\u00e1n t\u01b0\u01a1ng qu\u00e2n v\u1ee5 t\u1ec9nh S\u01a1n T\u00e2y. V\u00ec v\u1eady \u0111\u01b0\u01a1ng th\u1eddi th\u01b0\u1eddng g\u1ecdi c\u1ee5 l\u00e0 T\u00e1n Thu\u1eadt ho\u1eb7c T\u00e1n \u0110\u00f4ng (v\u00ec c\u1ee5 \u1edf t\u1ec9nh \u0110\u00f4ng). G\u1ecdi H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng l\u00e0 t\u1ec9nh \u0110\u00f4ng do v\u1ecb tr\u00ed n\u00f3 n\u1eb1m v\u1ec1 ph\u00eda \u0110\u00f4ng kinh th\u00e0nh Th\u0103ng Long. Trong th\u1eddi gian \u201cgi\u1eefa bi\u00ean th\u00f9y r\u1ea1ch m\u0169i Can T\u01b0\u01a1ng\u201d, nh\u00e2n c\u00e1ch c\u1ee7a c\u1ee5 \u0111\u01b0\u1ee3c ghi nh\u1eadn: l\u00fac \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc \u0111ang b\u1ecb gi\u00e0y x\u00e9o d\u01b0\u1edbi g\u00f3t gi\u00e0y x\u00e2m l\u01b0\u1ee3c c\u1ee7a b\u1ecdn \u201cm\u1eaft xanh m\u0169i l\u00f5\u201d c\u1ee5 b\u1ea5t tu\u00e2n m\u1ec7nh l\u1ec7nh c\u1ee7a tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh, m\u00e0 h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng theo nh\u1eadn th\u1ee9c c\u1ee7a m\u1ed9t tr\u00ed th\u1ee9c. N\u0103m 1882, th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u00e1nh chi\u1ebfm B\u1eafc K\u1ef3 l\u1ea7n th\u1ee9 2, T\u1ed5ng \u0111\u1ed1c Ho\u00e0ng Di\u1ec7u kh\u00f4ng b\u1ea3o v\u1ec7 \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00e0nh b\u1edfi nhi\u1ec1u l\u1ebd, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 l\u00fd do tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00f3 tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh kh\u00f4ng ch\u1ea5p thu\u1eadn cho ng\u00e0i t\u0103ng c\u01b0\u1eddng ph\u00f2ng b\u1ecb H\u00e0 N\u1ed9i! L\u00fac \u0111\u00f3, kh\u00e2m ph\u1ee5c t\u1ea5m g\u01b0\u01a1ng hy sinh oanh li\u1ec7t c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng, T\u00e1n Thu\u1eadt t\u1eeb S\u01a1n T\u00e2y cho r\u00fat qu\u00e2n v\u1ec1 \u0110\u00f4ng Tri\u1ec1u \u0111\u1ec3 b\u1ea3o to\u00e0n l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng. M\u1eb7c cho tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh bu\u1ed9c c\u00e1c l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn ph\u1ea3i \u201c\u00e1n binh b\u1ea5t \u0111\u1ed9ng\u201d, nh\u01b0ng t\u1ea1i \u0111\u00e2y, c\u1ee5 v\u1eabn chi\u00eau m\u1ed9 ngh\u0129a qu\u00e2n c\u00f9ng v\u1edbi L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac (1) T\u1ea1 Hi\u1ec7n, Cai Kinh (t\u1ee9c Ho\u00e0ng \u0110\u00ecnh Kinh)... ti\u1ebfp t\u1ee5c kh\u00e1ng chi\u1ebfn Ph\u00e1p. Ngo\u00e0i ra, c\u1ee5 c\u00f2n th\u01b0\u1eddng li\u00ean l\u1ea1c v\u1edbi \u0110inh Gia Qu\u1ebf - l\u00e3nh t\u1ee5 (1) Thi\u1ebft t\u01b0\u1edfng khi vi\u1ebft v\u1ec1 l\u1ecbch s\u1eed c\u1eadn \u0111\u1ea1i Vi\u1ec7t Nam, ch\u00fang ta kh\u00f4ng th\u1ec3 kh\u00f4ng nh\u1eafc \u0111\u1ebfn L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac (Uy\u00ean \u0110\u00ecnh; 1837- 1916) - nh\u00e2n v\u1eadt l\u1eefng l\u1eaby n\u00e0y \u0111\u00e3 c\u00f3 nh\u1eefng \u0111\u00f3ng g\u00f3p quan tr\u1ecdng trong phong tr\u00e0o kh\u00e1ng chi\u1ebfn anh d\u0169ng c\u1ee7a d\u00e2n qu\u00e2n Vi\u1ec7t Nam. Trong T\u1eeb \u0111i\u1ec3n B\u00e1ch khoa qu\u00e2n s\u1ef1 Vi\u1ec7t Nam (NXB Qu\u00e2n \u0111\u1ed9i Nh\u00e2n d\u00e2n - 2004) \u0111\u00e3 ghi nh\u1eadn: \u201c\u00d4ng l\u00e0 t\u01b0\u1edbng ch\u1ec9 huy qu\u00e2n C\u1edd \u0110en trong kh\u1edfi ngh\u0129a Th\u00e1i b\u00ecnh Thi\u00ean qu\u1ed1c (1851- 1864) v\u00e0 ch\u1ed1ng Ph\u00e1p \u1edf Vi\u1ec7t Nam (1864- 1867). Ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ed9ng C\u1ed5 S\u00e2m, ti Ph\u00f2ng Th\u00e0nh, t\u1ec9nh Qu\u1ea3ng T\u00e2y (Trung Qu\u1ed1c). N\u0103m 1857, \u00f4ng tham gia kh\u1edfi ngh\u0129a n\u00f4ng d\u00e2n \u1edf Qu\u1ea3ng T\u00e2y, d\u00f9ng c\u1edd \u0111en l\u00e0m c\u1edd hi\u1ec7u n\u00ean c\u00f3 bi\u1ec7t hi\u1ec7u H\u1eafc k\u1ef3 t\u01b0\u1edbng qu\u00e2n\u201d (t\u01b0\u1edbng C\u1edd \u0110en). N\u0103m 1867, qu\u00e2n Thanh t\u1eadp trung \u0111\u00e1nh xu\u1ed1ng Qu\u1ea3ng T\u00e2y, kh\u00f4ng ch\u1ed1ng c\u1ef1 n\u1ed5i, L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac ph\u1ea3i \u0111em qu\u00e2n ch\u1ea1y sang Vi\u1ec7t Nam. \u0110\u01b0\u1ee3c tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh Hu\u1ebf thu n\u1ea1p, giao cho vi\u1ec7c d\u1eb9p ph\u1ec9, tr\u1ecb an v\u00f9ng bi\u00ean gi\u1edbi ph\u00eda B\u1eafc v\u00e0 \u0111\u00e1nh Ph\u00e1p, qu\u00e2n C\u1edd Tr\u1eafng, qu\u00e2n C\u1edd V\u00e0ng \u1edf B\u1eafc k\u1ef3. Trong c\u00e1c tr\u1eadn giao tranh v\u1edbi qu\u00e2n Ph\u00e1p \u1edf khu v\u1ef1c C\u1ea7u Gi\u1ea5y (H\u00e0 N\u1ed9i) \u0111\u00e3 gi\u1ebft 2 s\u0129 quan Ph\u00e1p l\u00e0 Francis Garnier (1873) v\u00e0 Henri Rivi\u00e8re (1883), L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac \u0111\u01b0\u1ee3c tri\u1ec1u Nguy\u1ec5n gia phong ph\u00f3 L\u00e3nh binh (1873), Tam nguy\u00ean \u0110\u1ec1 \u0111\u1ed1c, h\u00e0m Ch\u00e1nh nh\u1ecb ph\u1ea9m (1883). Sau Hi\u1ec7p \u01b0\u1edbc Thi\u00ean T\u00e2n (1885), v\u1ec1 n\u01b0\u1edbc l\u00e0m t\u1ed5ng binh Nam \u00c1o (3\/1886), t\u1ed5ng binh K\u1ec7 Th\u1ea1ch (1997). N\u0103m 1894, \u00f4ng sang \u0110\u00e0i Loan l\u00e0m Bang bi\u1ec7n qu\u00e2n v\u1ee5, lo vi\u1ec7c ph\u00f2ng th\u1ee7. N\u0103m 1897, \u00f4ng t\u1eeb ch\u1ee9c v\u1ec1 qu\u00ea. Khi kh\u1edfi ngh\u0129a V\u0169 X\u01b0\u01a1ng (10\/10\/1911) th\u1eafng l\u1ee3i, \u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed l\u00e0m T\u1ed5ng tr\u01b0\u1edfng D\u00e2n \u0111o\u00e0n Qu\u1ea3ng \u0110\u00f4ng. N\u0103m 1912, \u00f4ng t\u1eeb ch\u1ee9c v\u1ec1 qu\u00ea\u201d (trang 637). Trong t\u1eadp Ni\u00ean bi\u1ec3u, c\u1ee5 Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u nh\u1eadn x\u00e9t th\u1eadt ch\u00ed l\u00fd: \u201cL\u00fac gi\u1eb7c Ph\u00e1p hai l\u1ea7n t\u1ea5n c\u00f4ng H\u00e0 N\u1ed9i, n\u1ebfu kh\u00f4ng c\u00f3 \u0111\u00e1m qu\u00e2n c\u1ee7a \u00f4ng L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac th\u00ec ta kh\u00f4ng c\u00f3 m\u1ed9t gi\u1ecdt m\u00e1u n\u00e0o \u0111\u1ec3 r\u1eeda c\u1ed5 gi\u1eb7c. X\u00e9t ra \u00f4ng ta c\u0169ng l\u00e0 m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng\u201d. 232","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n B\u00e3i S\u1eady, ph\u00e1t tri\u1ec3n l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng ngh\u0129a qu\u00e2n \u1edf v\u00f9ng \u0111\u1ed3ng b\u1eb1ng. M\u1ed9t \u0111\u00f2n b\u1ea5t ng\u1edd \u0111\u1ed1i v\u1edbi gi\u1eb7c Ph\u00e1p l\u00e0 ng\u00e0y 12\/11\/1883, Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n Thu\u1eadt \u0111\u00e3 ch\u1ec9 huy ngh\u0129a qu\u00e2n t\u1ea5n c\u00f4ng t\u1ec9nh l\u00ee H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng bao v\u00e2y \u0111\u1ecbch, nh\u01b0ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng c\u00f2n non y\u1ebfu, c\u1ee5 ph\u1ea3i cho lui qu\u00e2n. Cu\u1ed1i n\u0103m 1883, sau khi k\u00fd hi\u1ec7p \u01b0\u1edbc Harmand, tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh l\u1ea1i ti\u1ebfp t\u1ee5c nh\u01b0\u1ee3ng b\u1ed9 th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p. Vua T\u1ef1 \u0110\u1ee9c ra l\u1ec7nh b\u00e3i binh \u1edf B\u1eafc K\u1ef3 v\u00e0 \u0111\u00f2i c\u00e1c quan l\u1ea1i ph\u1ea3i v\u1ec1 kinh \u0111\u1ee3i m\u1ec7nh l\u1ec7nh m\u1edbi, nh\u01b0ng L\u00ednh C\u1edd \u0110en t\u1eebng s\u00e1t c\u00e1nh v\u1edbi ngh\u0129a qu\u00e2n T\u00e1n Thu\u1eadt v\u1eabn kh\u00f4ng tu\u00e2n Vi\u1ec7t Nam \u0111\u00e1nh Ph\u00e1p theo, c\u1ee5 d\u1eabn qu\u00e2n l\u00ean H\u01b0ng H\u00f3a (Tuy\u00ean Quang) ph\u1ed1i h\u1ee3p c\u00f9ng v\u1edbi Nguy\u1ec5n Quang B\u00edch gi\u1eef th\u00e0nh. Th\u00e1ng 3\/1884 th\u00e0nh H\u01b0ng H\u00f3a th\u1ea5t th\u1ee7, m\u1ed9t s\u1ed1 t\u01b0\u1edbng l\u0129nh nh\u1eadn l\u1ec7nh v\u1ec1 kinh, nh\u01b0ng c\u1ee5 c\u00f9ng v\u1edbi c\u00e1c t\u01b0\u1edbng l\u0129nh kh\u00e1c v\u1eabn c\u01b0\u01a1ng quy\u1ebft \u1edf l\u1ea1i l\u1ea5y m\u00e1u r\u1eeda nh\u1ee5c non s\u00f4ng. Sau khi th\u00e0nh L\u1ea1ng S\u01a1n th\u1ea5t th\u1ee7 v\u00e0o th\u00e1ng 3\/1885, c\u1ee5 tr\u1ed1n sang Long Ch\u00e2u (Trung Qu\u1ed1c) ti\u1ebfp t\u1ee5c chu\u1ea9n b\u1ecb l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u. B\u1ea5y gi\u1edd, c\u00e1c l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn Vi\u1ec7t Nam v\u1eabn suy ngh\u0129 Trung Hoa r\u1ed9ng l\u1edbn l\u00e0 m\u1ed9t h\u1eadu thu\u1eabn v\u1eefng ch\u1eafc, nh\u01b0ng th\u1eadt ra n\u01b0\u1edbc n\u00e0y c\u0169ng \u0111ang suy y\u1ebfu d\u1ea7n, v\u1ec1 l\u00e2u d\u00e0i kh\u00f3 c\u00f3 th\u1ec3 gi\u00fap \u0111\u01b0\u1ee3c g\u00ec cho ta n\u1eefa. S\u1ed1ng tr\u00ean \u0111\u1ea5t kh\u00e1ch qu\u00ea ng\u01b0\u1eddi, t\u00e2m tr\u00ed c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt l\u00fac n\u00e0o c\u0169ng ng\u00f3ng v\u1ec1 T\u1ed5 qu\u1ed1c. V\u00e0 \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n th\u00edch h\u1ee3p \u0111\u00e3 \u0111\u1ebfn, th\u00e1ng 7\/1885, vua H\u00e0m Nghi h\u1ea1 chi\u1ebfu C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng, nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c tin n\u00e0y, c\u1ee5 tr\u1edf v\u1ec1 n\u01b0\u1edbc th\u00e0nh l\u1eadp c\u0103n c\u1ee9 B\u00e3i S\u1eady, l\u00e3nh \u0111\u1ea1o cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a ch\u1ed1ng Ph\u00e1p, ti\u1ebfp t\u1ee5c s\u1ef1 nghi\u1ec7p c\u1ee7a h\u1ecd \u0110inh (l\u00fac n\u00e0y \u0110inh Gia Qu\u1ebf \u0111\u00e3 m\u1ea5t). 233","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM L\u00ednh C\u1edd \u0110en c\u1ee7a L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac t\u1eebng chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u chung v\u1edbi ngh\u0129a qu\u00e2n Vi\u1ec7t Nam Vua H\u00e0m Nghi phong cho c\u1ee5 l\u00e0 \u201cB\u1eafc k\u1ef3 hi\u1ec7p th\u1ed1ng qu\u00e2n v\u1ee5 \u0111\u1ea1i th\u1ea7n gia ch\u1ea5n trung t\u01b0\u1edbng qu\u00e2n\u201d, n\u00ean nh\u00e2n d\u00e2n c\u00f2n g\u1ecdi c\u1ee5 l\u00e0 quan Hi\u1ec7p th\u1ed1ng. Trong th\u1eddi gian n\u00e0y, c\u1ee5 c\u00f3 l\u00e0m b\u00e0i th\u01a1 \u201cSi c\u01a1 h\u00e0nh\u201d (C\u00f4 g\u00e1i ng\u1ea9n ng\u01a1) b\u1eb1ng ch\u1eef H\u00e1n di\u1ec5n t\u1ea3 t\u00e2m tr\u1ea1ng c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi ph\u1ee5 n\u1eef, d\u00f9 ch\u1ed3ng \u0111i v\u1eafng nh\u01b0ng quy\u1ebft kh\u00f4ng \u0111\u1ec3 ai ve v\u00e3n, gi\u1eef trinh ti\u1ebft, ng\u1ee5 \u00fd n\u00f3i l\u00ean t\u1ea5m l\u00f2ng trung qu\u00e2n \u00e1i qu\u1ed1c, kh\u00f4ng v\u00ec b\u1ea3 vinh hoa m\u00e0 c\u1ed9ng t\u00e1c gi\u1eb7c Ph\u00e1p: ... R\u1eb1ng: \u201cCh\u1ed3ng ta l\u00e0 \u0111\u1ea5ng nam nhi Ch\u1eb3ng may g\u1eb7p bu\u1ed5i lo\u1ea1n li D\u1eabu r\u1eb1ng t\u00e2n kh\u1ed5, c\u00f3 k\u1ef3 vinh hoa Nh\u1edb thu\u1edf tr\u01b0\u1edbc m\u1eb9 cha d\u1ea1y b\u1ea3o 234","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM \u0110\u1ea1o ch\u00ednh chuy\u00ean l\u00e0 \u0111\u1ea1o l\u00e0m d\u00e2u \u01a0n ch\u00e0ng non th\u1eb3m b\u1ec3 cao D\u1eabu trong nguy hi\u1ec3m d\u00e1m \u0111\u00e2u qu\u00ean m\u00ecnh C\u00f3 h\u1ecda ph\u00fac ph\u00e2n minh b\u00e1o \u1ee9ng C\u1eeda ph\u00f9 v\u00e2n \u0111\u00e3 v\u1eefng b\u1ec1n \u01b0? Li\u1ec1u m\u00ecnh v\u00ec ch\u00fat \u1ea5m no \u1ea4m no ch\u1eeda ch\u1eafc, m\u1eb7t mo th\u00eam c\u00f9ng Ngh\u0129a b\u00e1o ph\u1ee5c k\u00eca n\u00e0ng Tr\u01b0ng Tr\u1eafc Mi\u1ebfu \u0110\u1ed3ng Nh\u00e2n th\u01a1m n\u1ee9c ng\u00e0n thu Thi\u1ebfp th\u00e2n ch\u01b0a ch\u00fat \u0111\u1ec1n b\u00f9 Ng\u1eabm ng\u01b0\u1eddi x\u01b0a ch\u1eb3ng th\u1eb9n th\u00f2 l\u1eafm ru? L\u1ea1i nh\u01b0 v\u1ee3 ch\u00e0ng Chu thu\u1edf n\u1ecd L\u00f2ng khinh b\u1ea7n tr\u1ecdng ph\u00fa g\u1edbm thay N\u01b0\u1edbc nghi\u00eang b\u1ed1c l\u1ea1i sao \u0111\u1ea7y? Tr\u0103m n\u0103m ti\u1ebfng x\u1ea5u \u0111\u1ec3 l\u00e2y m\u00e1 h\u1ed3ng Th\u00f4i, ch\u1ecb em c\u00f3 l\u00f2ng v\u00ec n\u1ec3 Chuy\u1ec7n b\u01b0\u1edbm ong g\u00e1c \u0111\u1ec3 ngo\u00e0i tai Ng\u00e2y ng\u00f4 \u0111\u00e0nh ph\u1eadn th\u1ebf th\u00f4i Mong t\u00f4i \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1ea5y ch\u1ed3ng t\u00f4i s\u1edbm v\u1ec1 (L\u00ea L\u0103ng V\u00e2n d\u1ecbch) Nghe ti\u1ebfng t\u0103m c\u1ee7a c\u1ee5, c\u00e1c t\u01b0\u1edbng l\u0129nh t\u00e0i gi\u1ecfi theo v\u1ec1 r\u1ea5t \u0111\u00f4ng v\u00e0 \u0111\u1ed3ng l\u00f2ng c\u1eed c\u1ee5 l\u00e0m t\u1ed5ng ch\u1ec9 huy t\u1ed1i cao. T\u1eeb \u0111\u00e2y, c\u00e1c th\u1ee7 l\u0129nh ch\u1ed1ng Ph\u00e1p \u0111ang ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng manh m\u00fan, l\u1ebb t\u1ebb \u0111\u00e3 t\u1ef1 nguy\u1ec7n t\u1eadp h\u1ee3p d\u01b0\u1edbi c\u1edd ngh\u0129a c\u1ee7a c\u1ee5. \u0110i\u1ec1u n\u00e0y ch\u1ee9ng t\u1ecf c\u1ee5 \u0111\u00e3 t\u1ea1o \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t uy t\u00edn, m\u1ed9t b\u1ea3n l\u0129nh \u0111\u1ec3 \u0111i\u1ec1u binh khi\u1ec3n t\u01b0\u1edbng, thu ph\u1ee5c nh\u00e2n t\u00e2m. D\u01b0\u1edbi tr\u01b0\u1edbng c\u1ee7a c\u1ee5 ngo\u00e0i \u201cth\u01b0 sinh tr\u00f3i g\u00e0 kh\u00f4ng ch\u1eb7t\u201d, c\u00f2n c\u00f3 nh\u1eefng anh h\u00f9ng, nh\u1eefng tay giang h\u1ed3 h\u1ea3o h\u1edbn xem c\u00e1i ch\u1ebft nh\u1eb9 nh\u01b0 l\u00f4ng h\u1ed3ng nh\u01b0 c\u1ee5 C\u1eed Nguy\u1ec5n \u0110\u1ee9c, \u0110\u1ec1 Qu\u00fd (H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng), L\u00e3nh Giang (B\u1eafc Ninh), Hai K\u1ebf (\u0110\u00e1p C\u1ea7u), \u0110\u1ed1c T\u00edch (Qu\u1ea3ng Y\u00ean), L\u01b0u K\u1ef3 (L\u1ee5c Nam), \u0110\u1ed9i V\u0103n (B\u1eafc Ninh) v.v... Vai tr\u00f2 c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt khi\u1ebfn ta nh\u1edb \u0111\u1ebfn anh h\u00f9ng Phan \u0110\u00ecnh Ph\u00f9ng, trong th\u1eddi \u0111i\u1ec3m n\u00e0y c\u0169ng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 c\u00f4ng th\u1ed1ng nh\u1ea5t c\u00e1c l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn \u1edf Ngh\u1ec7 T\u0129nh. 235","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM \u0110\u1ea1i b\u1ea3n doanh c\u1ee7a cu\u1ed9c kh\u00e1ng chi\u1ebfn d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n ch\u1ec9 huy c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt \u0111\u1eb7t \u1edf chi\u1ebfn khu B\u00e3i S\u1eady - m\u1ed9t v\u00f9ng lau s\u1eady thu\u1ed9c c\u00e1c huy\u1ec7n V\u0103n Giang, Kho\u00e1i Ch\u00e2u, M\u1ef9 H\u00e0o, t\u1ec9nh H\u01b0ng Y\u00ean c\u0169. T\u1ea1i sao v\u00f9ng n\u00e0y l\u1ea1i c\u00f3 t\u00ean B\u00e3i S\u1eady? C\u00f3 th\u1ec3 gi\u1ea3i th\u00edch nh\u01b0 sau: Do d\u01b0\u1edbi th\u1eddi vua T\u1ef1 \u0110\u1ee9c, c\u00e1c quan l\u1ea1i \u0111\u00e3 b\u1ea5t t\u00e0i l\u1ea1i kh\u00f4ng ch\u0103m lo \u0111\u1ebfn \u0111\u1eddi s\u1ed1ng c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n, kh\u00f4ng s\u1eeda sang \u0111\u00ea \u0111i\u1ec1u n\u00ean \u0111\u00ea V\u0103n Giang b\u1ecb v\u1ee1 nhi\u1ec1u n\u0103m li\u1ec1n. D\u00e2n m\u1ea5t m\u00f9a th\u1ea5t b\u00e1t, \u0111\u00f3i k\u00e9m ph\u1ea3i tha ph\u01b0\u01a1ng c\u1ea7u th\u1ef1c, ru\u1ed9ng \u0111\u1ea5t b\u1ecf hoang tr\u1edf th\u00e0nh r\u1eebng s\u1eady r\u1eadm r\u1ea1p. Trong t\u1eadp Vi\u1ec7t s\u1eed t\u00e2n bi\u00ean, nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u Ph\u1ea1m V\u0103n S\u01a1n cho bi\u1ebft th\u00eam: \u201cNh\u1edd v\u1ecb tr\u00ed c\u1ee7a n\u00f3, B\u00e3i S\u1eady kh\u1ed1ng ch\u1ebf \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ecdi tr\u1ee5c giao th\u00f4ng quan tr\u1ecdng \u1edf trung ch\u00e2u B\u1eafc k\u1ef3, nh\u01b0 qu\u1ed1c l\u1ed9 5 gi\u1eefa H\u00e0 N\u1ed9i - H\u1ea3i Ph\u00f2ng - H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng v\u00e0 qu\u1ed1c l\u1ed9 39 gi\u1eefa H\u00e0 N\u1ed9i - H\u01b0ng Y\u00ean - Th\u00e1i B\u00ecnh. C\u0103n c\u1ee9 B\u00e3i S\u1eady kh\u00f4ng c\u00f3 nh\u1eefng c\u00f4ng s\u1ef1 ki\u00ean c\u1ed1 tr\u00ean m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, nh\u01b0ng c\u00f3 r\u1ea5t nhi\u1ec1u h\u1ea7m, ch\u00f4ng b\u1eaby \u1edf d\u01b0\u1edbi \u0111\u1ea5t v\u00e0 nhi\u1ec1u \u0111\u01b0\u1eddng th\u00f4ng ra ngo\u00e0i. \u0110\u1ecba b\u00e0n ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a n\u00f3 B\u1ea3n \u0111\u1ed3 c\u00e1c khu v\u1ef1c ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n B\u00e3i S\u1eady 236","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM B\u1ea3n \u0111\u1ed3 th\u00e0nh H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng - n\u01a1i T\u00e1n Thu\u1eadt t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea5n c\u00f4ng ng\u00e0y 28\/9\/1885 lan r\u1ed9ng ra kh\u1eafp v\u00f9ng th\u00f4n qu\u00ea thu\u1ed9c c\u00e1c t\u1ec9nh H\u01b0ng Y\u00ean, H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng, B\u1eafc Ninh, Ph\u1ee7 L\u1ea1ng Th\u01b0\u01a1ng, Qu\u1ea3ng Y\u00ean, L\u1ee5c Nam\u201d. Ch\u1ecdn \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t v\u1ecb tr\u00ed chi\u1ebfn l\u01b0\u1ee3c nh\u01b0 th\u1ebf, r\u00f5 r\u00e0ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn c\u00f3 t\u1ea7m nh\u00ecn xa, th\u00f4ng th\u1ea1o binh ph\u00e1p. T\u1eeb \u0111\u00e2y, T\u00e1n Thu\u1eadt l\u00e3nh \u0111\u1ea1o ngh\u0129a qu\u00e2n d\u00f9ng chi\u1ebfn thu\u1eadt \u0111\u00e1nh du k\u00edch, l\u1ea5y \u00edt \u0111\u00e1nh nhi\u1ec1u, l\u00fac \u1ea9n l\u00fac hi\u1ec7n, d\u00e0n binh ph\u1ee5c k\u00edch... Nh\u01b0ng n\u1ebfu ch\u1ec9 \u0111\u01a1n thu\u1ea7n nh\u01b0 th\u1ebf th\u00ec li\u1ec7u trong t\u01b0\u01a1ng quan l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00f4ng c\u00e2n s\u1ee9c gi\u1eefa \u0111\u00f4i b\u00ean, ngh\u0129a qu\u00e2n B\u00e3i S\u1eady c\u00f3 th\u1ec3 r\u00f2ng r\u00e3 chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u \u0111\u01b0\u1ee3c 5 n\u0103m (1885 - 1889)?. Thi\u1ebft ngh\u0129 c\u1ea7n ghi nh\u1eadn th\u00eam m\u1ed9t y\u1ebfu t\u1ed1 quan tr\u1ecdng: \u0110i \u0111\u00f4i v\u1edbi vi\u1ec7c chi\u00eau m\u1ed9 ngh\u0129a qu\u00e2n, T\u00e1n Thu\u1eadt c\u00f2n \u0111\u1ea9y m\u1ea1nh vi\u1ec7c tuy\u00ean truy\u1ec1n kh\u00edch l\u1ec7 tinh th\u1ea7n y\u00eau n\u01b0\u1edbc c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n, n\u00f3i c\u00e1ch kh\u00e1c, c\u1ee5 \u0111\u00e3 l\u00e0m c\u00f4ng t\u00e1c \u201cd\u00e2n v\u1eadn\u201d r\u1ea5t gi\u1ecfi. Truy\u1ec1n th\u1ed1ng n\u00e0y v\u1ec1 sau ti\u1ebfp t\u1ee5c \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 kh\u00e1ng chi\u1ebfn ph\u00e1t huy, \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t \u1edf c\u1ee5 Ho\u00e0ng Hoa Th\u00e1m, ta c\u00f2n th\u1ea5y k\u1ebft h\u1ee3p c\u1ea3 c\u00f4ng t\u00e1c \u201c\u0111\u1ecbch v\u1eadn\u201d n\u1eefa. Nh\u1edd v\u1eady, cu\u1ed9c kh\u00e1ng chi\u1ebfn B\u00e3i S\u1eady kh\u00f4ng ph\u1ea3i c\u1ee7a ri\u00eang m\u1ed9t nh\u00f3m s\u0129 phu n\u00e0o, m\u00e0 l\u00e0 tr\u00e1ch nhi\u1ec7m c\u1ee7a to\u00e0n d\u00e2n. M\u1ed9t khi to\u00e0n d\u00e2n \u0111\u1ed3ng l\u00f2ng \u0111\u1ee9ng l\u00ean th\u00ec l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u1ed1i kh\u00e1ng n\u00e0o c\u00f3 th\u1ec3 ch\u1ed1i ch\u1ecdi n\u1ed5i? 237","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM H\u00e0ng ng\u00e0y, ngh\u0129a qu\u00e2n l\u00e0 c\u00e1c n\u00f4ng d\u00e2n c\u00e0y s\u00e2u cu\u1ed1c b\u1eabm, nh\u01b0ng khi c\u00f3 l\u1ec7nh chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u th\u00ec h\u1ecd \u0111\u01b0\u1ee3c trang b\u1ecb t\u1ea7m v\u00f4ng, gi\u00e1o, m\u00e1c... x\u00f4ng ra gi\u1ebft gi\u1eb7c. Xong, h\u1ecd l\u1ea1i t\u1ea3n m\u00e1c v\u1ec1 l\u1ea1i trong l\u00e0ng. L\u1ed1i \u0111\u00e1nh tho\u1eaft \u1ea9n, th\u1ea5t hi\u1ec7n t\u00e0i t\u00ecnh n\u00e0y khi\u1ebfn gi\u1eb7c Ph\u00e1p r\u1ea5t kh\u00f3 x\u00e1c \u0111\u1ecbnh \u0111\u01b0\u1ee3c v\u1ecb tr\u00ed c\u1ee7a \u0111\u1ed1i ph\u01b0\u01a1ng. D\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n t\u1ed5ng ch\u1ec9 huy chung c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt th\u00ec tr\u00ean t\u1eebng \u0111\u1ecba b\u00e0n ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng \u0111\u1ec1u c\u00f3 c\u00e1c v\u1ecb th\u1ee7 l\u0129nh ri\u00eang. Trong ph\u1ea1m vi b\u00e0i vi\u1ebft n\u00e0y, ch\u00fang t\u00f4i ch\u1ec9 \u0111\u1ec1 c\u1eadp \u0111\u1ebfn nh\u1eefng tr\u1eadn \u0111\u00e1nh li\u00ean quan tr\u1ef1c ti\u1ebfp \u0111\u1ebfn vai tr\u00f2 c\u1ea7m qu\u00e2n c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt. Sau khi t\u1ed5 ch\u1ee9c l\u1ea1i \u0111\u1ed9i ng\u0169, tr\u1eadn \u0111\u00e1nh \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n l\u00e0 t\u1ea5n c\u00f4ng th\u00e0nh H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng v\u00e0o \u0111\u00eam 28 r\u1ea1ng ng\u00e0y 29\/9\/1885 do T\u00e1n Thu\u1eadt ch\u1ec9 huy. \u0110\u00e1nh h\u01a1i \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1ef1 tr\u1ed7i d\u1eady c\u1ee7a l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1ng chi\u1ebfn, qu\u00e2n Ph\u00e1p canh ph\u00f2ng c\u1ea9n m\u1eadt v\u00e0 ch\u1eadn \u0111\u00e1nh t\u1eeb nhi\u1ec1u ng\u1ea3 \u0111\u01b0\u1eddng n\u00ean ngh\u0129a qu\u00e2n kh\u00f4ng th\u1ec3 ti\u1ebfn \u0111\u01b0\u1ee3c v\u00e0o s\u00e2u h\u01a1n. Tuy v\u1eady, trong tr\u1eadn \u0111\u1ee5ng \u0111\u1ed9 quy\u1ebft li\u1ec7t n\u00e0y, qu\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u00e3 b\u1ecb gi\u1ebft kh\u00e1 nhi\u1ec1u, ph\u1ea3i c\u1ea7u c\u1ee9u vi\u1ec7n binh \u0111\u1ebfn gi\u1ea3i v\u00e2y. V\u00e0i ng\u00e0y sau, ngh\u0129a qu\u00e2n l\u1ea1i chu\u1ea9n b\u1ecb m\u1edf cu\u1ed9c t\u1ea5n c\u00f4ng kh\u00e1c. Khi ph\u00e1t hi\u1ec7n m\u1ed9t l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng l\u1edbn t\u1eadp trung \u1edf Mao \u0110i\u1ec1n - c\u00e1ch H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng 15km v\u1ec1 ph\u00eda t\u00e2y, qu\u00e2n Ph\u00e1p t\u1eadp trung binh l\u1ef1c c\u1ea3n ph\u00e1 tr\u01b0\u1edbc. Do v\u1eady ngh\u0129a qu\u00e2n ph\u1ea3i t\u1ea1m th\u1eddi ho\u00e3n l\u1ea1i k\u1ebf ho\u1ea1ch, nh\u01b0ng ch\u1ec9 v\u00e0i ng\u00e0y sau l\u1ea1i ra qu\u00e2n. L\u1ed1i \u0111\u00e1nh du k\u00edch t\u00e0i t\u00ecnh, tho\u1eaft \u1ea9n tho\u1eaft hi\u1ec7n \u0111\u00e3 \u0111\u1ea9y gi\u1eb7c Ph\u00e1p v\u00e0o t\u00ecnh tr\u1ea1ng m\u1ea5t \u0103n, m\u1ea5t ng\u1ee7. V\u00ec th\u1ebf, t\u1eeb th\u00e1ng 9 cho \u0111\u1ebfn th\u00e1ng 12\/1885, trung t\u01b0\u1edbng N\u00e9gzierie ph\u1ea3i huy \u0111\u1ed9ng binh m\u00e3 h\u00f9ng h\u1eadu t\u1ea5n c\u00f4ng tr\u1ef1c ti\u1ebfp v\u00e0o chi\u1ebfn khu B\u00e3i S\u1eady, nh\u01b0ng kh\u00f4ng thu m\u1ed9t k\u1ebft qu\u1ea3 n\u00e0o \u0111\u00e1ng k\u1ec3. Tr\u00ean c\u00e1c chi\u1ebfn tuy\u1ebfn d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n ch\u1ec9 huy c\u1ee7a c\u00e1c th\u1ee7 l\u0129nh, ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 ch\u1ee7 \u0111\u1ed9ng b\u1ebb g\u1eaby c\u00e1c cu\u1ed9c t\u1ea5n c\u00f4ng c\u1ee7a \u0111\u1ed1i ph\u01b0\u01a1ng. \u0110\u1ed1i \u0111\u1ea7u v\u1edbi l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt sau N\u00e9gzierie, c\u00f2n c\u00f3 th\u00eam nhi\u1ec1u t\u01b0\u1edbng l\u0129nh kh\u00e1c kh\u00e1c nh\u01b0ng ch\u00fang \u0111\u1ec1u th\u1eeba nh\u1eadn \u0111\u00e3 th\u1ea5t b\u1ea1i cay \u0111\u1eafng. Kh\u00f4ng th\u1ec3 \u0111\u1ec3 cho qu\u00e2n \u201cphi\u1ebfn lo\u1ea1n\u201d ng\u00e0y c\u00e0ng th\u1eafng th\u1ebf, gi\u1eb7c Ph\u00e1p \u0111\u00e3 \u00e1p d\u1ee5ng nh\u1eefng th\u1ee7 \u0111o\u1ea1n \u0111\u00ea ti\u1ec7n nh\u1ea5t, con b\u00e0i ch\u00ednh tr\u1ecb \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u00fang s\u1eed d\u1ee5ng \u0111\u1eafc l\u1ef1c trong giai \u0111o\u1ea1n n\u00e0y l\u00e0 T\u1ed5ng \u0111\u1ed1c Vi\u1ec7t gian Ho\u00e0ng Cao Kh\u1ea3i. Y \u0111\u01b0\u1ee3c vua b\u00f9 nh\u00ecn \u0110\u1ed3ng Kh\u00e1nh v\u00e0 quan th\u1ea7y 238","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM Ph\u00e1p giao \u0111\u1eb7c tr\u00e1ch vi\u1ec7c \u0111\u00e0n \u00e1p kh\u1edfi ngh\u0129a B\u00e3i S\u1eady. \u0110\u1ec3 kh\u00f4ng ph\u1ee5 l\u00f2ng khuy\u1ec3n m\u00e3, y l\u1ec7nh tay sai t\u00ecm m\u1ed3 m\u1ea3 b\u1ed1 m\u1eb9 c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt qu\u1eadt l\u00ean tr\u1ea3 th\u00f9, nh\u01b0ng nh\u00e2n d\u00e2n tin y\u00eau ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng n\u00ean ra s\u1ee9c b\u1ea3o v\u1ec7! S\u0129 phu H\u01b0ng Y\u00ean c\u00f3 vi\u1ebft c\u00e2u \u0111\u1ed1i \u0111\u1eadp v\u00e0o m\u1eb7t Kh\u1ea3i. Tho\u1ea1t nghe qua ta th\u1ea5y nh\u1eb9 nh\u01b0 kh\u00f4ng, nh\u01b0ng ng\u1eabm l\u1ea1i t\u1eebng c\u00e2u ch\u1eef th\u00e2m th\u00fay bi\u1ebft ch\u1eebng n\u00e0o: \u00d4ng ra B\u1eafc l\u00e0 may, ch\u1ee9c \u0110inh \u0111\u01b0\u1ee3c t\u01b0\u1edbc Qu\u1eadn c\u00f4ng, b\u1ed1n b\u1ec3 kh\u00f4ng nh\u00e0 m\u00e0 nh\u1ea5t nh\u1ec9! \u00d4ng v\u1ec1 T\u00e2y c\u0169ng ti\u1ebfc, trong tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh, ngo\u00e0i ch\u00ednh ph\u1ee7, m\u1ed9t l\u00f2ng v\u1edbi n\u01b0\u1edbc c\u00f3 hai \u0111\u00e2u? Trong c\u00e1c v\u1ecb th\u1ee7 l\u0129nh \u1edf chi\u1ebfn khu B\u00e3i S\u1eady, ta ph\u1ea3i k\u1ec3 \u0111\u1ebfn vai tr\u00f2 c\u1ee7a L\u00e3nh Giang (t\u1ee9c Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n D\u01b0\u01a1ng) - em ru\u1ed9t c\u1ee7a T\u00e1n Thu\u1eadt. Ng\u00e0y 11\/11\/1888, \u00f4ng ch\u1ec9 huy m\u1ed9t \u0111\u1ed9i qu\u00e2n thi\u1ec7n chi\u1ebfn ph\u1ee5c k\u00edch to\u00e1n qu\u00e2n c\u1ee7a trung s\u0129 Filippi tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng t\u1eeb K\u1ebb S\u1eb7t v\u1ec1 \u0111\u1ed3n Gh\u1ec1nh. B\u1ecb t\u1ea5n c\u00f4ng b\u1ea5t ng\u1edd, gi\u1eb7c ch\u1ebft nh\u01b0 r\u1ea1, ph\u1ea3i ch\u1edd vi\u1ec7n binh \u0111\u1ebfn ti\u1ebfp c\u1ee9u. Trong l\u00fac giao tranh ch\u1eb3ng may L\u00e3nh Giang tr\u00fang \u0111\u1ea1n hy sinh. C\u00e1i ch\u1ebft c\u1ee7a \u00f4ng l\u00e0 m\u1ed9t t\u1ed5n th\u1ea5t l\u1edbn cho phong tr\u00e0o \u0111ang l\u00fac l\u1edbn m\u1ea1nh. \u0110\u1ec3 tr\u1ea3 th\u00f9 cho ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng, h\u01a1n 400 ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 th\u1ef1c hi\u1ec7n m\u1ed9t k\u1ebf ho\u1ea1ch t\u00e1o b\u1ea1o. B\u1ea5y gi\u1edd, nh\u1eb1m ti\u00eau di\u1ec7t ngu\u1ed3n l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c c\u1ee7a \u0111\u1ed1i ph\u01b0\u01a1ng, Ho\u00e0ng Cao Kh\u1ea3i v\u00e0 l\u00e3nh binh Ney - tr\u01b0\u1edfng \u0111\u1ed3n \u0110\u01b0\u1eddng H\u00e0o - \u0111\u00e3 huy \u0111\u1ed9ng d\u00e2n phu \u0111\u1ebfn c\u1eaft l\u00faa, ph\u00e1 ho\u1ea1i hoa m\u00e0u tr\u00ean \u0111\u1ecba b\u00e0n kh\u00e1ng chi\u1ebfn. Ngh\u0129a qu\u00e2n sau khi tr\u00e0 tr\u1ed9n v\u00e0o \u0111\u00e1m d\u00e2n phu n\u00e0y, \u0111\u1ee3i th\u1eddi c\u01a1 thu\u1eadn l\u1ee3i b\u1ea5t ng\u1edd n\u1ed5 s\u00fang t\u1ea5n c\u00f4ng. Kh\u1ea3i su\u00fdt b\u1ecb b\u1eaft, c\u00f2n t\u00ean l\u00e3nh binh Ney b\u1ecb gi\u1ebft t\u1ea1i ch\u1ed7. Tr\u1eadn \u0111\u00e1nh n\u00e0y c\u00e0ng t\u1ea1o th\u00eam thanh th\u1ebf c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n B\u00e3i S\u1eady. C\u00f9ng l\u00fac c\u00e1c th\u1ee7 l\u0129nh kh\u00e1c c\u0169ng t\u1ea1o n\u00ean nhi\u1ec1u tr\u1eadn \u0111\u00e1nh vang d\u1ed9i. Trong b\u00e0i V\u00e8 T\u00e1n Thu\u1eadt, nh\u00e2n d\u00e2n khen ng\u1ee3i: M\u1ed9t l\u00f2ng theo ng\u1ecdn c\u1edd \u0111\u00e0o Th\u1ec1 c\u00f9ng b\u1ea1ch qu\u1ef7 c\u00f3 tao kh\u00f4ng m\u00e0y Qu\u00e2n ngh\u0129a d\u0169ng \u0111\u00eam ng\u00e0y luy\u1ec7n t\u1eadp S\u1ee9c h\u00f9ng c\u01b0\u1eddng giao chi\u1ebfn c\u00e0ng h\u0103ng Nh\u1eefng ph\u01b0\u1eddng m\u0169i l\u00f5 t\u00f3c qu\u0103n M\u1ed9t r\u1eb1ng th\u1ea5t \u0111\u1edfm, hai r\u1eb1ng th\u1ea5t kinh 239","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM M\u1eb9o thao l\u01b0\u1ee3c t\u00e0i t\u00ecnh l\u1eafm v\u1ebb Xu\u1ea5t qu\u00e2n nh\u01b0 xu\u1ea5t qu\u1ef7 nh\u1eadp th\u1ea7n Khi xa khi l\u1ea1i nh\u01b0 g\u1ea7n Khi ch\u01a1i h\u00f3a th\u1eadt, khi \u0111\u00f4ng h\u00f3a \u0111o\u00e0i Khi gi\u1ea3 c\u00e1ch l\u00e0m trai th\u1ee3 g\u1eb7t Khi gi\u1ea5u m\u00ecnh gi\u1ea3 b\u1eaft t\u00f4m cua L\u1eeba cho gi\u1eb7c ph\u1ea3i sa c\u01a1 Godar v\u0169 d\u0169ng c\u0169ng thua s\u1ee9c n\u00e0y Tr\u1eadn \u0111\u1ea1i th\u1eafng c\u0169ng l\u1ea7y huy\u1ec7n Kho\u00e1i T\u01b0\u1edbng N\u00e9gzierie th\u1ea5t b\u1ea1i m\u1ed9t phen Tr\u00e1i \u0111\u1ea1n cam c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n B\u00e3i S\u1eady Giang s\u01a1n ri\u00eang d\u1ea3i H\u01b0ng Y\u00ean Nh\u1eefng mong \u0111\u1ea1i c\u1ee5c chu tuy\u1ec1n b\u00f5 c\u00f4ng... Tr\u01b0\u1edbc s\u1ef1 th\u1eafng th\u1ebf n\u00e0y, l\u1eadp t\u1ee9c, gi\u1eb7c Ph\u00e1p ti\u1ebfn h\u00e0nh nhi\u1ec1u chi\u1ebfn d\u1ecbch l\u1edbn nh\u1eb1m \u0111\u00e1nh b\u1eadt g\u1ed1c c\u0103n c\u1ee9 B\u00e3i S\u1eady. Th\u1eddi gian cao \u0111i\u1ec3m l\u00e0 t\u1eeb th\u00e1ng 3 \u0111\u1ebfn th\u00e1ng 8\/1889, do Ho\u00e0ng Cao Kh\u1ea3i v\u00e0 L\u00ea Hoan \u0111\u01b0a \u0111\u01b0\u1eddng d\u1eabn l\u1ed1i. B\u1ecdn ch\u00fang huy \u0111\u1ed9ng h\u00e0ng ng\u00e0n qu\u00e2n, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 ba binh \u0111o\u00e0n c\u01a1 \u0111\u1ed9ng do N\u00e9gzierie, Donnier v\u00e0 Godar ch\u1ec9 huy. Nh\u1eefng tr\u1eadn \u0111\u00e1nh b\u1ea5t ph\u00e2n th\u1eafng b\u1ea1i di\u1ec5n ra su\u1ed1t m\u1ed9t th\u1eddi gian d\u00e0i. Cu\u1ed1i c\u00f9ng, do kh\u00f4ng t\u01b0\u01a1ng quan l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng v\u00e0 y\u1ebfu th\u1ebf v\u1ec1 v\u0169 kh\u00ed n\u00ean ngh\u0129a qu\u00e2n ng\u00e0y m\u1ed9t th\u1ea5t th\u1ebf. M\u1ed9t s\u1ed1 th\u1ee7 l\u0129nh kh\u00e1ng chi\u1ebfn b\u1ecb gi\u1ebft ho\u1eb7c ra h\u00e0ng n\u00ean c\u0103n c\u1ee9 B\u00e3i S\u1eady ng\u00e0y m\u1ed9t tan r\u00e3. \u0110\u1ec3 kh\u00f4ng b\u1ecb \u0111\u1ea9y v\u00e0o b\u01b0\u1edbc \u0111\u01b0\u1eddng c\u00f9ng, T\u00e1n Thu\u1eadt giao quy\u1ec1n cho em ru\u1ed9t Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n K\u1ebf (t\u1ee9c Hai K\u1ebf) v\u00e0 \u0110\u1ed1c T\u00edt (c\u00f2n g\u1ecdi \u0110\u1ed1c T\u00edch, t\u1ee9c Nguy\u1ec5n \u0110\u1ee9c M\u1eadu) ti\u1ebfp t\u1ee5c duy tr\u00ec cu\u1ed9c chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u, c\u00f2n c\u1ee5 sang Trung Qu\u1ed1c c\u1ea7u vi\u1ec7n. Theo ghi ch\u00e9p \u0111i\u1ec1n d\u00e3 c\u1ee7a nh\u00f3m bi\u00ean so\u1ea1n T\u1ed5ng t\u1eadp v\u0103n h\u1ecdc Vi\u1ec7t 240","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM Nam (t\u1eadp 19), l\u00fac c\u1ee5 l\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng sang Trung Qu\u1ed1c th\u00ec \u0110\u1ed1c T\u00edt - th\u1ee7 l\u0129nh c\u1ee7a phong tr\u00e0o kh\u00e1ng chi\u1ebfn \u1edf Hai S\u00f4ng (thu\u1ed9c huy\u1ec7n Kinh M\u00f4n- H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng) v\u00e0 Th\u1ee7y Nguy\u00ean (H\u1ea3i Ph\u00f2ng) l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi b\u00ed m\u1eadt \u0111\u01b0a ti\u1ec5n c\u1ee5. Su\u1ed1t qu\u00e3ng \u0111\u1eddi c\u00f2n l\u1ea1i \u1edf Trung Qu\u1ed1c, T\u00e1n Thu\u1eadt n\u01b0\u01a1ng nh\u1edd t\u1ea1i nh\u00e0 c\u1ee7a chi\u1ebfn t\u01b0\u1edbng L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac, th\u01b0\u1eddng li\u00ean l\u1ea1c v\u1edbi T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft l\u00fac n\u00e0y c\u0169ng \u0111ang s\u1ed1ng l\u01b0u vong v\u00e0 m\u1ed9t s\u1ed1 \u0111\u1ed3ng ch\u00ed kh\u00e1c \u0111\u1ec3 b\u00e0n vi\u1ec7c n\u01b0\u1edbc. Trong khi \u0111\u00f3, \u1edf nh\u00e0 d\u1ed3n d\u1eadp nh\u1eefng b\u00e1o \u0111\u1ebfn tin kh\u00f4ng vui: \u00f4ng Nguy\u1ec5n Chi Tuy\u1ec3n - con trai tr\u01b0\u1edfng c\u1ee7a c\u1ee5 b\u1ecb gi\u1eb7c b\u1eaft v\u00e0 x\u1eed t\u1eed \u1edf B\u1ea7n Y\u00ean Nh\u00e2n; con trai th\u1ee9 Nguy\u1ec5n Chi Th\u01b0\u1eddng b\u1ecb gi\u1eb7c b\u1eaft \u0111\u00e0y ra C\u00f4n \u0110\u1ea3o v\u00e0 ch\u1ebft \u1edf \u0111\u00f3. Nghe tin \u0111au x\u00f3t n\u00e0y, c\u1ee5 ch\u1ec9 n\u00f3i: - Ch\u1ebft nh\u01b0 th\u1ebf x\u1ee9ng \u0111\u00e1ng l\u00e0 con c\u1ee7a t\u00f4i. N\u00f3i \u201cc\u1ee9ng\u201d nh\u01b0 th\u1ebf, ch\u1ee9 trong l\u00f2ng c\u1ee5 c\u0169ng ru\u1ed9t x\u00f3t gan b\u00e0o, kh\u00f3c con b\u1eb1ng c\u00e2u \u0111\u1ed1i: \u0110o\u1ea1n \u0111\u1ea7u \u0111\u00e0i n\u1ecd, ti\u1ec5n t\u01b0\u1edbng tr\u1ebb v\u1ec1 tr\u1eddi, x\u00f3t thay mu\u00f4n d\u1eb7m t\u00f4i xa, kh\u00f3c con c\u01a1n gi\u00f3 t\u00e1p; U\u1ed1ng m\u00e1u h\u1ed9i n\u00e0y, c\u00f9ng c\u1ee5 Ho\u00e0ng trong m\u1ed9ng, c\u00f2n \u0111\u00f3 m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi em ru\u1ed9t, gi\u1eef n\u01b0\u1edbc bu\u1ed5i gian nguy. (B\u1ea3n d\u1ecbch Ho\u00e0ng T\u1ea1o) S\u00fang th\u1ea7n c\u00f4ng c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng 241","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Trong c\u00e2u \u0111\u1ed1i n\u00e0y, T\u00e1n Thu\u1eadt nh\u1eafc \u201cc\u1ee5 Ho\u00e0ng\u201d t\u1ee9c Ho\u00e0ng Hoa Th\u00e1m \u0111ang d\u1ea5y binh \u1edf Y\u00ean Th\u1ebf; \u201cng\u01b0\u1eddi em ru\u1ed9t\u201d t\u1ee9c Nguy\u1ec5n Thi\u1ec7n K\u1ebf (Hai K\u1ebf). Bu\u1ed3n vi\u1ec7c nh\u00e0 m\u1ed9t, nh\u01b0ng c\u1ee5 bu\u1ed3n vi\u1ec7c n\u01b0\u1edbc \u0111\u1ebfn m\u01b0\u1eddi, b\u1edfi phong tr\u00e0o kh\u00e1ng chi\u1ebfn trong n\u01b0\u1edbc ng\u00e0y c\u00e0ng b\u1ecb \u0111\u00e0n \u00e1p \u0111\u1eabm m\u00e1u. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y, c\u1ee5 tin Trung Qu\u1ed1c c\u00f3 th\u1ec3 gi\u00fap \u0111\u01b0\u1ee3c \u00edt nhi\u1ec1u, nh\u01b0ng cu\u1ed1i c\u00f9ng c\u1ee5 ngao ng\u00e1n nh\u1eadn ra \u201cng\u01b0\u1eddi Thanh s\u1ee3 Ph\u00e1p nh\u01b0 s\u1ee3 c\u1ecdp\u201d! C\u00f9ng trong m\u1ed9t c\u1ea3nh ng\u1ed9, n\u1ebfu T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft, ng\u00e0y ng\u00e0y ra b\u1edd T\u1ea3 giang c\u1ea7m g\u01b0\u01a1m ch\u00e9m \u0111\u00e1 cho h\u1ea3 gi\u1eadn, th\u00ec T\u00e1n Thu\u1eadt t\u00ecm qu\u00ean trong thu\u1ed1c phi\u1ec7n. Sau n\u00e0y, ch\u00ed s\u0129 Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u xu\u1ea5t d\u01b0\u01a1ng, l\u00fac \u0111\u1ebfn Trung Qu\u1ed1c c\u00f3 \u0111\u1ebfn Sa H\u00e0 (Qu\u1ea3ng Ch\u00e2u) th\u0103m c\u1ee5 v\u00e0 l\u00e3o t\u01b0\u1edbng L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac. Nghe th\u1ebf h\u1ec7 \u0111i sau tr\u00ecnh b\u00e0y v\u1ec1 k\u1ebf ho\u1ea1ch c\u1ee9u n\u01b0\u1edbc qua ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh Duy t\u00e2n h\u1ed9i v\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ecdc quy\u1ec3n Vi\u1ec7t Nam vong qu\u1ed1c s\u1eed c\u1ee7a Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u, c\u1ee5 T\u00e1n Thu\u1eadt c\u1ea3m th\u1ea5y nh\u01b0 b\u1ea7u nhi\u1ec7t huy\u1ebft c\u1ee7a th\u1eddi tu\u1ed5i tr\u1ebb l\u1ea1i cu\u1ed3n cu\u1ed9n d\u1eady s\u00f3ng. B\u1ed7ng c\u1ee5 \u0111\u1ee9ng ph\u1eaft d\u1eady c\u1ea7m l\u1ea5y b\u00e0n \u0111\u00e8n \u0111\u1eadp n\u00e1t v\u00e0 t\u1eeb \u0111\u00f3 tr\u1edf v\u1ec1 sau c\u1ee5 kh\u00f4ng bao gi\u1edd h\u00fat n\u1eefa! C\u00f2n l\u00e3o t\u01b0\u1edbng L\u01b0u V\u0129nh Ph\u00fac, d\u00f9 \u0111\u00e3 ngo\u00e0i b\u1ea3y m\u01b0\u01a1i xu\u00e2n nh\u01b0ng d\u00e1ng ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn c\u00f2n qu\u1eaft th\u01b0\u1edbc, khi nghe nh\u1eafc \u0111\u1ebfn t\u1ed9i \u00e1c c\u1ee7a gi\u1eb7c Ph\u00e1p c\u0169ng \u0111\u1eadp b\u00e0n h\u00e9t l\u1edbn: - T\u1ea3! T\u1ea3! T\u1ea3! Th\u00e1i \u0111\u1ed9 \u0111\u00f3 \u0111\u00e3 khi\u1ebfn ch\u00ed s\u0129 Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u c\u1ea3m \u0111\u1ed9ng \u1ee9a n\u01b0\u1edbc m\u1eaft v\u00e0 c\u00e0ng nung n\u1ea5u quy\u1ebft t\u00e2m t\u00ecm \u0111\u01b0\u1eddng c\u1ee9u n\u01b0\u1edbc. Trong khi \u0111\u00f3, \u1edf qu\u00ea nh\u00e0, ngh\u0129a qu\u00e2n c\u00f2n l\u1ea1i \u1edf B\u00e3i S\u1eady d\u00f9 kh\u00f4ng h\u00f9ng m\u1ea1nh nh\u01b0 tr\u01b0\u1edbc, nh\u01b0ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng do Hai K\u1ebf v\u00e0 v\u00e0 \u0110\u1ed1c T\u00edt ch\u1ec9 huy v\u1eabn ki\u00ean c\u01b0\u1eddng chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u m\u00e3i \u0111\u1ebfn th\u00e1ng 8.1892 m\u1edbi k\u1ebft th\u00fac. Hai K\u1ebf hi\u1ec7u N\u1ec5 Giang, c\u00f2n g\u1ecdi Huy\u1ec7n N\u1ebb, Huy\u1ec7n M\u00f3m, l\u00e0 anh r\u1ec3 c\u1ee7a thi s\u0129 n\u1ed5i ti\u1ebfng T\u1ea3n \u0110\u00e0, ngo\u00e0i t\u00e0i c\u1ea7m qu\u00e2n c\u00f2n c\u00f3 th\u00eam t\u00e0i l\u00e0m th\u01a1 tr\u00e0o ph\u00fang n\u1eefa. Sau khi \u0111\u1eadu c\u1eed nh\u00e2n, \u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ed5 l\u00e0m tri ph\u1ee7, nh\u01b0ng do c\u0103m gh\u00e9t v\u00e0 ph\u1ea3n \u1ee9ng th\u00e1i \u0111\u1ed9 h\u1ed1ng h\u00e1ch, \u0103n \u0111\u00fat l\u00f3t c\u1ee7a quan tr\u00ean n\u00ean \u00f4ng b\u1ecb c\u00e1ch ch\u1ee9c, d\u00f9 v\u1eady, v\u1ec1 sau c\u0169ng \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ed5 l\u00e0m hu\u1ea5n \u0111\u1ea1o Ho\u00e0n Long, tri ph\u1ee7 huy\u1ec7n T\u00f9ng Thi\u1ec7n (S\u01a1n T\u00e2y). \u00d4ng \u0111\u00e3 l\u00e0m kh\u00e1 nhi\u1ec1u th\u01a1 tr\u00e0o ph\u00fang, ch\u00e2m bi\u1ebfm r\u1ea5t s\u00e2u s\u1eafc. V\u1edbi Vi\u1ec7t gian L\u00ea Hoan, ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 t\u1eebng tham gia c\u00e0n qu\u00e9t cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a Y\u00ean Th\u1ebf c\u1ee7a anh h\u00f9ng \u0110\u1ec1 Th\u00e1m, \u00f4ng c\u00f3 nh\u1eefng v\u1ea7n th\u01a1 nh\u01b0 t\u00e1t v\u00e0o m\u1eb7t: 242","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM T\u1ed5ng \u0111\u1ed1c mi\u1ec1n \u0110\u00f4ng ng\u1ee1 \u0111\u1ee9a n\u00e0o, L\u00ea Hoan th\u00f4i l\u1ea1i t\u1ee5i Ho\u00e0ng Cao... C\u1eadu h\u1ea7u ng\u00e0y tr\u01b0\u1edbc, tay c\u00f2n tr\u00e1p, \u00d4ng l\u1edbn b\u00e2y gi\u1edd, ng\u1ef1c \u0111\u00e3 sao! R\u1ec3, \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0\u1ee3ng Tr\u1ea7n th\u00eam x\u1ee9ng \u0111\u00e1ng, Gi\u1eb7c, nh\u1edd \u0110\u1ec1 Th\u00e1m c\u00f3 hu\u00e2n lao. T\u01b0\u1edbng tinh nay \u0111\u00e3 quay \u0111\u1ea7u l\u1ea1i, \u0110\u00f4i m\u1eaft tr\u1eebng tr\u1eebng ng\u01b0\u1ee3c m\u0169i \u0111ao! V\u1edbi b\u00e0i th\u01a1 tr\u00ean ta th\u1ea5y, Hai K\u1ebf x\u1ebfp L\u00ea Hoan v\u00e0 Ho\u00e0ng Cao Kh\u1ea3i v\u00e0o chung m\u1ed9t r\u1ecd, d\u00f9 ng\u1ef1c \u0111eo b\u1eafc \u0111\u1ea9u b\u1ed9i tinh nh\u01b0ng y xu\u1ea5t th\u00e2n ch\u1ec9 l\u00e0 t\u00ean l\u00ednh h\u1ea7u c\u1eafp tr\u1eafp, \u0111i\u1ebfu \u0111\u00f3m! Ri\u00eang c\u00e2u cu\u1ed1i cho bi\u1ebft, kh\u00f4ng r\u00f5 Hoan b\u1ecb b\u1ec7nh g\u00ec m\u00e0 l\u00fac h\u1ea5p h\u1ed1i c\u1ee9 n\u1eb1m ng\u1eeda m\u1eb7t, m\u1eaft nh\u00ecn tr\u1eebng tr\u1eebng l\u00ean s\u00e0n nh\u00e0 v\u00e0 m\u00e3i... s\u00e1u th\u00e1ng sau m\u1edbi ch\u1ea7u tr\u1eddi! \u201c\u00c1c gi\u1ea3 \u00e1c b\u00e1o\u201d ch\u0103ng? Hai K\u1ebf c\u00f2n \u0111\u1ec3 l\u1ea1i t\u00e1c ph\u1ea9m \u0110\u1ea1i vi\u00ean th\u1eadp v\u1ecbnh (10 b\u00e0i v\u1ecbnh 10 v\u1ecb quan l\u1edbn), Ti\u1ec3u vi\u00ean tam th\u1eadp v\u1ecbnh (30 b\u00e0i v\u1ecbnh 30 v\u1ecb quan nh\u1ecf)... Ngo\u00e0i ra \u00f4ng c\u00f2n vi\u1ebft b\u00e0i Ph\u00fa t\u00e0i b\u00e0n r\u1ea5t ph\u1ed5 bi\u1ebfn. Trong d\u00f2ng th\u01a1 tr\u00e0o ph\u00fang c\u1eadn \u0111\u1ea1i Vi\u1ec7t Nam, sau T\u00fa X\u01b0\u01a1ng l\u00e0 Hai K\u1ebf. \u0110\u1ed9i V\u0103n - th\u1ee7 l\u0129nh ki\u00ean c\u01b0\u1eddng c\u1ee7a chi\u1ebfn khu B\u00e3i S\u1eady 243","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM Trong tr\u1eadn chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u ng\u00e0y 12\/4\/1892 t\u1ea1i H\u00e0 B\u1eafc, ngh\u0129a qu\u00e2n B\u00e3i S\u1eady thi\u1ec7t h\u1ea1i n\u1eb7ng. Hai K\u1ebf b\u1ecb b\u1eaft \u1edf ch\u1ee3 S\u01a1n (Ti\u00ean S\u01a1n - B\u1eafc Ninh). Bi\u1ebft \u00f4ng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 t\u00e0i, c\u00f3 uy t\u00edn v\u1edbi ngh\u0129a qu\u00e2n, gi\u1eb7c Ph\u00e1p d\u00f9ng m\u1ecdi th\u1ee7 \u0111o\u1ea1n d\u1ee5 \u00f4ng c\u1ed9ng t\u00e1c v\u1edbi ch\u00fang, nh\u01b0ng \u00f4ng kh\u1ea3ng kh\u00e1i ch\u1ed1ng l\u1ea1i. Ch\u00fang \u0111\u00e0y \u00f4ng ra C\u00f4n \u0110\u1ea3o, m\u00e3i khi tu\u1ed5i ngo\u00e0i 70 xu\u00e2n m\u1edbi \u0111\u01b0\u1ee3c tha v\u1ec1. D\u00f9 b\u1ecb qu\u1ea3n th\u00fac, s\u1ed1ng c\u1ea3nh b\u1ea7n h\u00e0n nh\u01b0ng \u00f4ng r\u1ea5t kh\u1eb3ng kh\u00e1i, th\u01b0\u1eddng c\u1edfi tr\u1ea7n, m\u1eb7c qu\u1ea7n l\u00e1 t\u1ecda ngao du trong l\u00e0ng v\u00e0 l\u00e0m th\u01a1 tr\u00e0o ph\u00fang. B\u1ecdn cai l\u1ec7 r\u1ea5t k\u00ednh n\u1ec3, th\u01b0\u1eddng l\u00e2n la nghe \u00f4ng k\u1ec3 chuy\u1ec7n h\u00e0o h\u00f9ng c\u1ee7a m\u1ed9t th\u1eddi \u0111\u00e1nh gi\u1eb7c. Ri\u00eang Ph\u1ea1m V\u0103n Th\u1ee5, ng\u01b0\u1eddi c\u00f9ng l\u00e0ng, l\u00e0m quan tri\u1ec1u Nguy\u1ec5n, tr\u1ecdng kh\u00ed ph\u00e1ch v\u00e0 c\u0169ng v\u00ec t\u00ecnh ri\u00eang n\u00ean th\u01b0\u1eddng cho ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ebfn bi\u1ebfu qu\u00e0 nh\u01b0ng \u00f4ng kh\u00f4ng nh\u1eadn. N\u0103m 1937, Hai K\u1ebf m\u1ea5t, th\u1ecd 88 tu\u1ed5i. R\u00f5 r\u00e0ng, anh em c\u1ee5 T\u00e1n Thu\u1eadt \u0111\u00e3 s\u1ed1ng tr\u1ecdn v\u1eb9n kh\u00ed ph\u00e1ch c\u1ee7a m\u1ed9t con d\u00e2n m\u1ea5t n\u01b0\u1edbc. Khi \u0111\u00e1nh gi\u00e1 v\u1ec1 cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a B\u00e3i S\u1eady, h\u1ea7u h\u1ebft c\u00e1c nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u s\u1eed h\u1ecdc n\u01b0\u1edbc nh\u00e0 \u0111\u1ec1u ghi nh\u1eadn \u0111\u00e2y l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a ch\u1ed1ng Ph\u00e1p l\u1edbn nh\u1ea5t trong l\u1ecbch s\u1eed Vi\u1ec7t Nam cu\u1ed1i th\u1ebf k\u1ef7 XX. C\u1ee5 T\u00e1n Thu\u1eadt - linh h\u1ed3n c\u1ee7a cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a m\u1ea5t ng\u00e0y 25\/5\/1926. Ph\u1ea7n m\u1ed9 c\u1ee7a c\u1ee5 \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1eb7t tr\u00ean qu\u1ea3 \u0111\u1ed3i thu\u1ed9c h\u01b0\u01a1ng Quan Ki\u1ec1u, ngo\u1ea1i vi th\u00e0nh ph\u1ed1 Nam Ninh, t\u1ec9nh Qu\u1ea3ng T\u00e2y (Trung Qu\u1ed1c). Bia m\u1ed9 kh\u1eafc d\u00f2ng ch\u1eef \u201cVi\u1ec7t Nam C\u1ed1 t\u01b0\u1edbng qu\u00e2n Nguy\u1ec5n C\u00f4ng Thi\u1ec7n Thu\u1eadt chi m\u1ed9\u201d. N\u0103m 1990, Vi\u1ec7t ki\u1ec1u \u1edf Trung Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 di chuy\u1ec3n ph\u1ea7n m\u1ed9 c\u1ee5 v\u1ec1 \u0111\u1ed3i \u0110\u1ea1i L\u0129nh, ph\u00eda nam th\u00e0nh ph\u1ed1 Nam Ninh, c\u00f9ng khu v\u1ef1c ngh\u0129a trang c\u1ee7a b\u1ed9 \u0111\u1ed9i, th\u01b0\u01a1ng binh Vi\u1ec7t Nam sang Trung Qu\u1ed1c \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb v\u00e0 m\u1ea5t t\u1ea1i \u0111\u00e2y. Hi\u1ec7n nay, T\u1ec9nh \u1ee7y, \u1ee6y ban nh\u00e2n d\u00e2n v\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n H\u01b0ng Y\u00ean \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01b0a h\u00e0i c\u1ed1t c\u1ee7a c\u1ee5 v\u1ec1 y\u00ean ngh\u1ec9 thi\u00ean thu trong l\u00f2ng \u0111\u1ea5t M\u1eb9. 244","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p Danh t\u01b0\u1edbng \u201ct\u1eeb nh\u00e2n d\u00e2n m\u00e0 ra\u201d L\u00fac 13 gi\u1edd ng\u00e0y 28\/5\/1948 \u0111\u01b0\u1ee3c ghi nh\u1eadn l\u00e0 th\u1eddi \u0111i\u1ec3m l\u1ecbch s\u1eed \u0111\u00e1nh d\u1ea5u b\u01b0\u1edbc tr\u01b0\u1edfng th\u00e0nh c\u1ee7a Qu\u00e2n \u0111\u1ed9i Nh\u00e2n d\u00e2n Vi\u1ec7t Nam, l\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean trong \u0111\u1ed9i qu\u00e2n \u201cv\u00ec nh\u00e2n d\u00e2n qu\u00ean m\u00ecnh, v\u00ec nh\u00e2n d\u00e2n hy sinh\u201d c\u00f3 ng\u01b0\u1eddi l\u00ednh ti\u00ean phong \u0111\u01b0\u1ee3c th\u0103ng qu\u00e2n h\u00e0m \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng. L\u00fac b\u1ea5y gi\u1edd, sau chi\u1ebfn th\u1eafng Vi\u1ec7t B\u1eafc thu \u0111\u00f4ng n\u0103m 1947, Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh \u0111\u00e3 k\u00fd S\u1eafc l\u1ecbnh 110\/SL phong qu\u00e2n h\u00e0m \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng cho \u00f4ng Ch\u00e2n dung \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p - T\u1ed5ng ch\u1ec9 huy Qu\u00e2n \u0111\u1ed9i Qu\u1ed1c gia v\u00e0 D\u00e2n qu\u00e2n T\u1ef1 v\u1ec7. Bu\u1ed5i l\u1ec5 \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfn h\u00e0nh c\u1ea1nh con su\u1ed1i th\u01a1 m\u1ed9ng, trong h\u1ed9i tr\u01b0\u1eddng l\u00e0m b\u1eb1ng g\u1ed7, ph\u00ean n\u1ee9a, l\u1ee3p tranh. S\u00e1t v\u00e1ch gian gi\u1eefa l\u00e0 b\u00e0n th\u1edd T\u1ed5 qu\u1ed1c trang nghi\u00eam, hai b\u00ean l\u00e0 hai b\u0103ng kh\u1ea9u hi\u1ec7u \u201cTr\u01b0\u1eddng k\u1ef3 kh\u00e1ng chi\u1ebfn nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh th\u1eafng l\u1ee3i\u201d v\u00e0 245","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM \u201cTh\u1ed1ng nh\u1ea5t \u0111\u1ed9c l\u1eadp nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh th\u00e0nh c\u00f4ng\u201d, B\u00e1c H\u1ed3 v\u00e0 c\u1ee5 B\u00f9i B\u1eb1ng \u0110o\u00e0n -Tr\u01b0\u1edfng ban Th\u01b0\u1eddng tr\u1ef1c Qu\u1ed1c h\u1ed9i - \u0111\u1ee9ng hai b\u00ean, ph\u00eda tr\u01b0\u1edbc l\u00e0 t\u1eadp th\u1ec3 nh\u00e2n vi\u00ean Ch\u00ednh ph\u1ee7 \u0111\u1ee9ng x\u1ebfp h\u00e0ng d\u1ecdc. B\u01b0\u1edbc \u0111\u1ebfn ph\u00eda tr\u01b0\u1edbc b\u00e0n th\u1edd T\u1ed5 qu\u1ed1c, B\u00e1c H\u1ed3 tay c\u1ea7m S\u1eafc l\u1ec7nh v\u00e0 g\u1ecdi \u00f4ng V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p ra \u0111\u1ee9ng b\u00ean c\u1ea1nh. B\u1eb1ng gi\u1ecdng n\u00f3i trang nghi\u00eam, B\u00e1c n\u00f3i: \u201c- H\u00f4m nay thay m\u1eb7t Ch\u00ednh ph\u1ee7 v\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n...\u201d, r\u1ed3i b\u1ed7ng ng\u1eebng l\u1eddi, r\u00fat kh\u0103n lau n\u01b0\u1edbc m\u1eaft. Ai n\u1ea5y \u0111\u1ec1u x\u00fac \u0111\u1ed9ng. L\u00e1t sau B\u00e1c n\u00f3i ti\u1ebfp: \u201c- Nh\u00e2n danh Ch\u1ee7 t\u1ecbch n\u01b0\u1edbc Vi\u1ec7t Nam D\u00e2n ch\u1ee7 C\u1ed9ng h\u00f2a, t\u00f4i trao ch\u1ee9c v\u1ee5 \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng cho ch\u00fa \u0111i\u1ec1u khi\u1ec3n binh s\u0129 l\u00e0m tr\u1ecdn s\u1ee9 m\u1ea1ng m\u00e0 qu\u1ed1c d\u00e2n \u0111\u00e3 giao ph\u00f3...\u201d B\u00ean ngo\u00e0i h\u1ed9i tr\u01b0\u1eddng ti\u1ebfng su\u1ed1i r\u00e9o \u1ea7m \u1ea7m nh\u01b0 ti\u1ebfng v\u1ecdng c\u1ee7a l\u1ecbch s\u1eed \u0111ang v\u1ecdng v\u1ec1. B\u00e1c n\u00f3i ti\u1ebfp: \u201c- C\u00e1c th\u1ebf h\u1ec7 \u0111i tr\u01b0\u1edbc chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u cho \u0111\u1ed9c l\u1eadp m\u00e0 s\u1ef1 nghi\u1ec7p kh\u00f4ng th\u00e0nh, nh\u1eafm m\u1eaft v\u1eabn ch\u01b0a th\u1ea5y \u0111\u1ed9c l\u1eadp, t\u1ef1 do. Ch\u00fang ta ngay nay may m\u1eafn h\u01a1n, nh\u01b0ng tr\u01b0\u1edbc m\u1eaft v\u1eabn c\u00f2n nhi\u1ec1u kh\u00f3 kh\u0103n. Ngh\u0129 t\u1edbi h\u00e0ng ngh\u00ecn, h\u00e0ng v\u1ea1n ng\u01b0\u1eddi ng\u00e3 xu\u1ed1ng cho ng\u00e0y h\u00f4m nay, ch\u00fang ta c\u00e0ng ph\u1ea3i c\u1ed1 g\u1eafng gi\u00e0nh cho \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed9c l\u1eadp, t\u1ef1 do \u0111\u1ec3 th\u1ecfa m\u00e3n vong linh nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 khu\u1ea5t...\u201d. S\u1ef1 ki\u1ec7n n\u00e0y \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00f4ng b\u1ed1 tr\u00ean \u0110\u00e0i Ti\u1ebfng n\u00f3i Vi\u1ec7t Nam. M\u1ed9t ph\u00f3ng vi\u00ean ph\u01b0\u01a1ng T\u00e2y h\u1ecfi B\u00e1c \u0111\u00e3 d\u1ef1a v\u00e0o ti\u00eau chu\u1ea9n n\u00e0o \u0111\u1ec3 phong qu\u00e2n h\u00e0m, B\u00e1c n\u00f3i: \u201c- \u0110\u00e1nh th\u1eafng \u0110\u1ea1i t\u00e1 phong \u0110\u1ea1i t\u00e1; \u0111\u00e1nh th\u1eafng Thi\u1ebfu t\u01b0\u1edbng phong Thi\u1ebfu t\u01b0\u1edbng; \u0111\u00e1nh th\u1eafng Trung t\u01b0\u1edbng phong Trung t\u01b0\u1edbng; \u0111\u00e1nh th\u1eafng \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng phong \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng\u201d. Sau \u0111\u00f3, trong H\u1ed9i ngh\u1ecb Qu\u00e2n s\u1ef1 l\u1ea7n l\u1ea7n th\u1ee9 n\u0103m, B\u00e1c \u0111\u00e3 d\u1eb7n d\u00f2 \u201ct\u01b0 c\u00e1ch m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi t\u01b0\u1edbng\u201d ph\u1ea3i c\u00f3 \u201cTr\u00ed, D\u0169ng, Nh\u00e2n, Tr\u00ed, Li\u00eam, Trung\u201d. Su\u1ed1t m\u1ed9t \u0111\u1eddi c\u1ea7m qu\u00e2n v\u00e2ng t\u1ea1c l\u1eddi d\u1ea1y c\u1ee7a B\u00e1c trong t\u00e2m kh\u1ea3m, \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p \u0111\u00e3 l\u00e0m tr\u00f2n s\u1ee9 m\u1ec7nh c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi l\u00ednh m\u00e0 qu\u1ed1c d\u00e2n \u0111\u00e3 giao ph\u00f3. \u00d4ng sinh ng\u00e0y 25\/8\/1911 t\u1ea1i l\u00e0ng An X\u00e1, huy\u1ec7n L\u1ec7 Th\u1ee7y (Qu\u1ea3ng B\u00ecnh) trong m\u1ed9t gia \u0111\u00ecnh trung n\u00f4ng, b\u1ed1 l\u00e0 nh\u00e0 gi\u00e1o, m\u1eb9 l\u00e0 ch\u00e1u ngo\u1ea1i c\u1ee7a m\u1ed9t l\u00e3nh C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng. Ngay t\u1eeb nh\u1ecf \u00f4ng \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ed1 gi\u00e1o d\u1ee5c tinh th\u1ea7n y\u00eau n\u01b0\u1edbc qua b\u00e0i v\u00e8 Th\u1ea5t th\u1ee7 Kinh \u0111\u00f4 - n\u00f3i v\u1ec1 cu\u1ed9c kh\u00e1ng chi\u1ebfn c\u1ee7a T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft v\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1eb9 k\u1ec3 v\u1ec1 g\u01b0\u01a1ng hy sinh c\u1ee7a chi\u1ebfn s\u0129 C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng. N\u0103m 14 tu\u1ed5i, \u00f4ng thi \u0111\u1eadu v\u00e0o 246","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM tr\u01b0\u1eddng Qu\u1ed1c h\u1ecdc Hu\u1ebf v\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1ee5 Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u gi\u00e1o d\u1ee5c tinh th\u1ea7n y\u00eau n\u01b0\u1edbc qua nh\u1eefng l\u1ea7n nghe c\u1ee5 di\u1ec5n thuy\u1ebft. N\u0103m 1927, l\u00fac \u00f4ng m\u1edbi 16 tu\u1ed5i, phong tr\u00e0o h\u1ecdc sinh \u1edf Hu\u1ebf do \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng c\u1ee7a c\u00e1ch m\u1ea1ng Nga v\u00e0 Trung qu\u1ed1c n\u00ean ph\u00e1t tri\u1ec3n m\u1ea1nh m\u1ebd. L\u00e0 l\u1edbp thanh ni\u00ean h\u00e1o h\u1ee9c \u0111i t\u00ecm ch\u00e2n l\u00fd, h\u1ecd th\u01b0\u1eddng l\u00ean B\u1ebfn Ng\u1ef1 h\u1ea7u chuy\u1ec7n v\u1edbi c\u1ee5 Phan \u0111\u1ec3 nghe c\u1ee5 ph\u00e2n t\u00edch v\u1ec1 t\u00ecnh h\u00ecnh th\u1ebf gi\u1edbi. \u1ea4n t\u01b0\u1ee3ng kh\u00f3 phai trong t\u00e2m tr\u00ed c\u1ee7a V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p l\u00e0 th\u1ea5y trong nh\u00e0 c\u1ee5 Phan c\u00f3 treo \u1ea3nh L\u00e9nin c\u1ea1nh \u1ea3nh T\u00f4n D\u1eadt Ti\u00ean v\u00e0 Th\u00edch Ca M\u00e2u Ni. Th\u1eddi gian n\u00e0y, \u00f4ng c\u00f9ng c\u00e1c b\u1ea1n th\u00e2n nh\u01b0 Nguy\u1ec5n Khoa V\u0103n (t\u1ee9c H\u1ea3i Tri\u1ec1u), Nguy\u1ec5n Ch\u00ed Di\u1ec3u... th\u00e0nh l\u1eadp c\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 b\u00e0n v\u1ec1 th\u01a1 v\u0103n y\u00eau n\u01b0\u1edbc, sau \u0111\u00f3 b\u00ed m\u1eadt chuy\u1ec1n tay nhau \u0111\u1ecdc nh\u1eefng s\u00e1ch, b\u00e1o t\u1eeb h\u1ea3i ngo\u1ea1i chuy\u1ec3n v\u1ec1 nh\u01b0 B\u1ea3n \u00e1n ch\u1ebf \u0111\u1ed9 th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p, Le Paria, Vi\u1ec7t Nam h\u1ed3n... Sau khi b\u1ecb \u0111u\u1ed5i h\u1ecdc v\u00ec tham cu\u1ed9c b\u00e3i kh\u00f3a n\u0103m 1927, \u00f4ng V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p tr\u1edf v\u1ec1 qu\u00ea. M\u1ed9t h\u00f4m, ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n th\u00e2n \u1edf Hu\u1ebf l\u00e0 Nguy\u1ec5n Ch\u00ed Di\u1ec3u \u0111\u1ebfn th\u0103m, c\u00f3 \u0111\u01b0a cho \u00f4ng m\u1ed9t cu\u1ed1n s\u00e1ch n\u00f3i v\u1ec1 ch\u1ee7 ngh\u0129a c\u1ed9ng s\u1ea3n vi\u1ebft b\u1eb1ng ti\u1ebfng Ph\u00e1p v\u00e0 t\u1eadp t\u00e0i li\u1ec7u c\u1ee7a \u201cLi\u00ean \u0111o\u00e0n c\u00e1c d\u00e2n t\u1ed9c b\u1ecb \u00e1p b\u1ee9c tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi\u201d in t\u1ea1i B\u1ec9. L\u00f2ng h\u1ed3i h\u1ed9p kh\u00f3 t\u1ea3, \u00f4ng \u0111\u00e3 \u0111em t\u00e0i li\u1ec7u n\u00e0y ra m\u1ed9t c\u00e1nh \u0111\u1ed3ng v\u1eafng, tr\u00e8o l\u00ean c\u00e2y, ng\u1ed3i \u0111\u1ecdc say s\u01b0a. \u0110\u00e2y l\u00e0 l\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean \u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ecdc m\u1ed9t t\u00e0i li\u1ec7u t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i c\u00f3 h\u1ec7 th\u1ed1ng v\u1ec1 ch\u1ee7 ngh\u0129a c\u1ed9ng s\u1ea3n v\u00e0 ch\u1ee7 ngh\u0129a qu\u1ed1c t\u1ebf. T\u1eeb \u0111\u00f3, b\u1eb1ng \u00fd ch\u00ed v\u00e0 tinh th\u1ea7n c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi hi\u1ebfu h\u1ecdc, V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p v\u1eabn ti\u1ebfp t\u1ee5c t\u1ef1 h\u1ecdc v\u00e0 tham gia vi\u1ebft b\u00e1o Ti\u1ebfng d\u00e2n c\u1ee7a c\u1ee5 Hu\u1ef3nh Th\u00fac Kh\u00e1ng \u1edf Hu\u1ebf, r\u1ed3i gia nh\u1eadp \u0111\u1ea3ng T\u00e2n Vi\u1ec7t. N\u0103m 1927, \u00f4ng tham gia \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Li\u00ean \u0111o\u00e0n r\u1ed3i gia nh\u1eadp \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. N\u0103m 1930, \u00f4ng \u0111ang ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng trong C\u1ee9u t\u1ebf Ngh\u1ec7 An \u0111\u1ecf th\u00ec b\u1ecb gi\u1eb7c Ph\u00e1p b\u1eaft, k\u1ebft \u00e1n 2 n\u0103m t\u00f9, \u0111\u01b0a v\u1ec1 qu\u00ea qu\u1ea3n th\u00fac. M\u1ed9t chi\u1ec1u m\u00f9a \u0111\u00f4ng l\u0169 l\u1ee5t r\u00e9t m\u01b0\u1edbt, n\u01b0\u1edbc s\u00f4ng Ki\u1ebfn Giang cu\u1ed3n cu\u1ed9n d\u00e2ng l\u00ean, t\u01b0\u1edfng ch\u1eebng nh\u01b0 mu\u1ed1n cu\u1ed1n tr\u00f4i c\u1ea3 nh\u1eefng ng\u00f4i nh\u00e0 x\u00eau v\u1eb9o \u1edf m\u1ed9t v\u00f9ng qu\u00ea ngh\u00e8o, ng\u01b0\u1eddi ta th\u1ea5y \u00f4ng Nguy\u1ec5n Ch\u00ed Di\u1ec3u \u0111i m\u1ed9t chi\u1ebfc thuy\u1ec1n nh\u1ecf v\u00e0o nh\u00e0 \u0111\u00f3n \u00f4ng. Cu\u1ed9c \u0111\u1eddi c\u00e1ch m\u1ea1ng c\u1ee7a V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p b\u1eaft \u0111\u1ea7u t\u1eeb \u0111\u00e2y. Ra H\u00e0 N\u1ed9i, V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p t\u1ef1 h\u1ecdc t\u1ef1 l\u00e0m, \u0111\u1eadu th\u1ee7 khoa trong 247","B\u1ed8 S\u00c1CH K\u1ec2 CHUY\u1ec6N DANH NH\u00c2N VI\u1ec6T NAM k\u1ef3 thi t\u1ed5ng h\u1ee3p h\u1ecdc sinh to\u00e0n \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, l\u1ea7n l\u01b0\u1ee3t l\u1ea5y b\u1eb1ng T\u00fa t\u00e0i tri\u1ebft h\u1ecdc, r\u1ed3i C\u1eed nh\u00e2n lu\u1eadt v\u1edbi lu\u1eadn \u00e1n xu\u1ea5t s\u1eafc. \u00d4ng \u0111i d\u1ea1y \u1edf tr\u01b0\u1eddng Th\u0103ng Long v\u00e0 c\u1ed9ng t\u00e1c v\u1edbi b\u00e1o \u0110\u1ea3ng ra c\u00f4ng khai \u0111\u1ea5u tranh cho M\u1eb7t tr\u1eadn D\u00e2n ch\u1ee7 nh\u01b0 Le Travail (Lao \u0111\u1ed9ng), En avant (Ti\u1ebfn l\u00ean), Notre voix (Ti\u1ebfng n\u00f3i c\u1ee7a ch\u00fang ta)... v\u00e0 vi\u1ebft m\u1ed9t s\u1ed1 s\u00e1ch do T\u1ee7 s\u00e1ch D\u00e2n Ch\u00fang xu\u1ea5t b\u1ea3n nh\u01b0 V\u1ea5n \u0111\u1ec1 d\u00e2n c\u00e0y (1937- vi\u1ebft chung v\u1edbi Tr\u01b0\u1eddng Chinh), V\u1ea5n \u0111\u1ec1 d\u00e2n t\u1ed9c \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng (1939), L\u1ecbch s\u1eed cu\u1ed9c \u0111\u1ea1i c\u00e1ch m\u1ea1ng Ph\u00e1p (1939)... d\u01b0\u1edbi c\u00e1c b\u00fat danh V\u00e2n \u0110\u00ecnh, H\u1ed3ng Th\u1ea1ch... V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p c\u00f2n l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi s\u00e1ng l\u1eadp H\u1ed9i Truy\u1ec1n b\u00e1 ch\u1eef Qu\u1ed1c ng\u1eef theo ch\u1ec9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng v\u00e0 sau \u0111\u00f3, l\u1ea1i \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ea7u l\u00e0 \u1ee7y vi\u00ean c\u1ee7a Nghi\u1ec7p \u0111o\u00e0n b\u00e1o ch\u00ed to\u00e0n qu\u1ed1c. \u0110\u01b0\u1ee3c ph\u00e2n c\u00f4ng ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng n\u1eeda h\u1ee3p ph\u00e1p, V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p \u0111\u00e3 g\u00e2y \u0111\u01b0\u1ee3c \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng l\u1edbn cho \u0110\u1ea3ng trong gi\u1edbi tr\u00ed th\u1ee9c, sinh vi\u00ean, h\u1ecdc sinh. Th\u00e1ng 9\/1939, chi\u1ebfn tranh th\u1ebf gi\u1edbi l\u1ea7n th\u1ee9 hai b\u00f9ng n\u1ed5, M\u1eb7t tr\u1eadn D\u00e2n ch\u1ee7 kh\u00f4ng c\u00f2n th\u00edch h\u1ee3p, \u0110\u1ea3ng ch\u1ee7 tr\u01b0\u01a1ng th\u00e0nh l\u1eadp M\u1eb7t tr\u1eadn th\u1ed1ng nh\u1ea5t d\u00e2n t\u1ed9c ph\u1ea3n \u0111\u1ebf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. \u0110\u1ec3 tranh s\u1ef1 kh\u1ee7ng b\u1ed1, \u0110\u1ea3ng chuy\u1ec3n sang ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng b\u00ed m\u1eadt. Th\u00e1ng 5\/1940, c\u00f9ng v\u1edbi Ph\u1ea1m V\u0103n \u0110\u1ed3ng, V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p \u0111\u01b0\u1ee3c B\u00ed th\u01b0 Trung \u01b0\u01a1ng l\u00e2m th\u1eddi Ho\u00e0ng V\u0103n Th\u1ee5 giao nhi\u1ec7m v\u1ee5 sang C\u00f4n Minh (Trung Qu\u1ed1c) \u0111\u1ec3 nh\u1eadn nhi\u1ec7m v\u1ee5 m\u1edbi. L\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean \u0111\u01b0\u1ee3c g\u1eb7p l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng, \u00f4ng nh\u1eadn x\u00e9t \u0111\u00f3 l\u00e0: \u201c... m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ee9ng tu\u1ed5i g\u1ea7y g\u00f2, c\u00f3 \u0111\u00f4i m\u1eaft r\u1ea5t s\u00e1ng, m\u1eb7c m\u1ed9t b\u1ed9 qu\u1ea7n \u00e1o T\u00f4n Trung S\u01a1n m\u00e0u x\u00e1m, \u0111\u1ed9i m\u0169 ph\u1edbt. T\u00f4i nh\u1eadn ra ngay ch\u00ednh l\u00e0 \u0111\u1ed3ng ch\u00ed Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c. N\u1ebfu so v\u1edbi b\u1ee9c \u1ea3nh ng\u00e0y tr\u01b0\u1edbc t\u00f4i \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c xem th\u00ec tr\u00f4ng B\u00e1c \u1edf ngo\u00e0i linh ho\u1ea1t v\u00e0 s\u1eafc s\u1ea3o h\u01a1n nhi\u1ec1u... Ngay t\u1eeb ph\u00fat \u0111\u1ea7u, t\u00f4i \u0111\u00e3 c\u1ea3m th\u1ea5y nh\u01b0 m\u00ecnh \u0111\u01b0\u1ee3c \u1edf r\u1ea5t g\u1ea7n B\u00e1c, \u0111\u01b0\u1ee3c quen bi\u1ebft B\u00e1c l\u00e2u r\u1ed3i. Con ng\u01b0\u1eddi B\u00e1c to\u00e1t ra m\u1ed9t c\u00e1i g\u00ec r\u1ea5t trong s\u00e1ng, gi\u1ea3n d\u1ecb... \u1ede B\u00e1c, tr\u01b0\u1edbc sau v\u1eabn l\u00e0 phong c\u00e1ch gi\u1ea3n d\u1ecb v\u00e0 trong s\u00e1ng \u1ea5y. T\u00f4i ngh\u0129, con ng\u01b0\u1eddi v\u0129 \u0111\u1ea1i th\u01b0\u1eddng l\u00e0 con ng\u01b0\u1eddi l\u00fac n\u00e0o c\u0169ng gi\u1ea3n d\u1ecb\u201d. T\u1ea1i \u0111\u00e2y, \u00f4ng Ph\u1ea1m V\u0103n \u0110\u1ed3ng l\u1ea5y t\u00ean L\u00e2m B\u00e1 Ki\u1ec7t, c\u00f2n \u00f4ng l\u1ea5y t\u00ean L\u00fd Ho\u00e0i Nam v\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c B\u00e1c tr\u1ef1c ti\u1ebfp hu\u1ea5n luy\u1ec7n... Ng\u00e0y 8\/2\/1941, B\u00e1c H\u1ed3 b\u00ed m\u1eadt v\u1ec1 n\u01b0\u1edbc, \u1edf hang P\u00e1c P\u00f3 (H\u00e0 Qu\u1ea3ng - Cao B\u1eb1ng) v\u00e0 th\u00e0nh l\u1eadp M\u1eb7t tr\u1eadn Vi\u1ec7t Nam \u0110\u1ed9c l\u1eadp \u0110\u1ed3ng minh, g\u1ecdi t\u1eaft l\u00e0 Vi\u1ec7t Minh. \u00d4ng V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p - b\u00ed danh l\u00e0 V\u0103n - \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed 248","T\u1eacP 5: DANH NH\u00c2N QU\u00c2N S\u1ef0 VI\u1ec6T NAM ph\u1ee5 tr\u00e1ch \u1ee6y ban Qu\u00e2n s\u1ef1 T\u1ed5ng b\u1ed9 Vi\u1ec7t Minh. \u0110\u1ea3ng \u0111\u00e3 ra Ch\u1ec9 th\u1ecb v\u1ec1 c\u00f4ng t\u00e1c t\u1ed5 ch\u1ee9c nh\u1eb1m \u0111o\u00e0n k\u1ebft m\u1ecdi t\u1ea7ng l\u1edbp nh\u00e2n d\u00e2n, x\u00e2y d\u1ef1ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u1ec3 chu\u1ea9n b\u1ecb kh\u1edfi ngh\u0129a gi\u00e0nh ch\u00ednh quy\u1ec1n. \u0110\u1eb7c bi\u1ec7t trong Ch\u1ec9 th\u1ecb n\u00e0y c\u00f3 tr\u00edch d\u1eabn lu\u1eadn \u0111i\u1ec3m n\u1ed5i ti\u1ebfng c\u1ee7a L\u00e9nin: \u201cTrong cu\u1ed9c \u0111\u1ea5u tranh gi\u00e0nh ch\u00ednh quy\u1ec1n, giai c\u1ea5p v\u00f4 s\u1ea3n kh\u00f4ng c\u00f3 v\u0169 kh\u00ed n\u00e0o kh\u00e1c h\u01a1n l\u00e0 t\u1ed5 ch\u1ee9c\u201d. B\u1ea5y gi\u1edd, v\u1ea5n \u0111\u1ec1 hu\u1ea5n luy\u1ec7n qu\u00e2n s\u1ef1 tr\u1edf n\u00ean b\u1ee9c thi\u1ebft, B\u00e1c vi\u1ebft nh\u1eefng quy\u1ec3n s\u00e1ch, in li-t\u00f4 v\u1edbi kh\u1ed5 nh\u1ecf b\u1ecf t\u00fai nh\u01b0 Chi\u1ebfn thu\u1eadt du k\u00edch, Kinh nghi\u1ec7m du k\u00edch Nga- T\u00e0u...; Ph\u1ea1m V\u0103n \u0110\u1ed3ng vi\u1ebft cu\u1ed1n Ng\u01b0\u1eddi ch\u00ednh tr\u1ecb vi\u00ean; c\u00f2n V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p \u0111\u00e3 vi\u1ebft cu\u1ed1n C\u00f4ng t\u00e1c ch\u00ednh tr\u1ecb trong qu\u00e2n \u0111\u1ed9i c\u00e1ch m\u1ea1ng, l\u01b0\u1ee3c d\u1ecbch cu\u1ed1n Chi\u1ebfn tranh du k\u00edch kh\u00e1ng Nh\u1eadt c\u1ee7a Chu \u0110\u1ee9c \u0111\u1ec3 k\u1ecbp th\u1eddi c\u00f3 t\u00e0i li\u1ec7u gi\u1ea3ng d\u1ea1y cho c\u00e1c t\u1ed5 ch\u1ee9c v\u0169 trang \u0111ang l\u1ea7n l\u01b0\u1ee3t ra \u0111\u1eddi. T\u1eeb c\u0103n c\u1ee9 \u0111\u1ecba trung t\u00e2m Cao B\u1eb1ng - B\u1eafc S\u01a1n - V\u0169 Nhai, nh\u1eefng c\u0103n c\u1ee9 li\u00ean ho\u00e0n \u0111\u00e3 h\u00ecnh th\u00e0nh n\u1ed1i li\u1ec1n Cao B\u1eb1ng v\u1edbi L\u1ea1ng S\u01a1n, Th\u00e1i Nguy\u00ean, Tuy\u00ean Quang, B\u1eafc C\u1ea1n, H\u00e0 Gang, B\u1eafc Giang, V\u0129nh Y\u00ean... M\u1ed9t h\u00f4m B\u00e1c g\u1ecdi V\u00f5 nguy\u00ean Gi\u00e1p l\u00ean v\u00e0 b\u1ea3o: - L\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng v\u0169 trang c\u1ee7a ta hi\u1ec7n nay \u0111\u00e3 \u00edt l\u1ea1i ph\u00e2n t\u00e1n qu\u00e1. B\u00e2y gi\u1edd n\u00ean t\u1eadp h\u1ee3p nh\u1eefng c\u00e1n b\u1ed9, chi\u1ebfn s\u0129 anh d\u0169ng nh\u1ea5t, v\u0169 kh\u00ed t\u1ed1t nh\u1ea5t, t\u1ed5 ch\u1ee9c th\u00e0nh m\u1ed9t \u0111\u1ed9i v\u0169 trang t\u1eadp trung \u0111\u1ec3 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng. Ta s\u1ebd d\u00f9ng h\u00ecnh th\u1ee9c v\u0169 trang \u0111\u1ec3 g\u00e2y \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng c\u00e1ch m\u1ea1ng s\u00e2u r\u1ed9ng trong qu\u1ea7n ch\u00fang. T\u00e1c chi\u1ebfn ph\u1ea3i g\u00e2y \u0111\u01b0\u1ee3c \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng t\u1ed1t v\u1ec1 ch\u00ednh tr\u1ecb, t\u1eeb \u0111\u00f3, m\u1edf r\u1ed9ng c\u01a1 s\u1edf, ph\u00e1t tri\u1ec3n l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng v\u0169 trang. Ch\u00fang s\u1ebd l\u1eadp \u0111\u1ed9i qu\u00e2n gi\u1ea3i ph\u00f3ng. Vi\u1ec7c n\u00e0y ch\u00fa V\u0103n ph\u1ee5 tr\u00e1ch, ch\u00fa V\u0103n c\u00f3 th\u1ec3 l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c kh\u00f4ng? V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p th\u01b0a: - C\u00f3 th\u1ec3 \u0111\u01b0\u1ee3c. B\u00e1c d\u1eb7n th\u00eam: - C\u00f3 th\u1ec3 t\u00ecm \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t c\u0103n c\u1ee9 \u201cti\u1ebfn kh\u1ea3 d\u0129 c\u00f4ng, tho\u00e1i kh\u1ea3 d\u0129 th\u1ee7\u201d, m\u00ecnh c\u00f2n y\u1ebfu, \u0111\u1ecbch m\u1ea1nh, nh\u01b0ng nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh kh\u00f4ng th\u1ec3 \u0111\u1ec3 \u0111\u1ecbch ti\u00eau di\u1ec7t, c\u00f3 th\u1ec3 nh\u01b0 th\u1ebf \u0111\u01b0\u1ee3c kh\u00f4ng? Trong h\u1ed3i \u1ee9c c\u1ee7a m\u00ecnh sau n\u00e0y, V\u00f5 Nguy\u00ean Gi\u00e1p c\u00f3 cho bi\u1ebft nh\u1eefng chi ti\u1ebft \u0111\u1eaft gi\u00e1: \u201c \u0110\u00fang v\u00e0o d\u1ecbp n\u00e0y, anh ch\u1ecb T\u1ed1ng Minh Ph\u01b0\u01a1ng v\u00e0 b\u00e0 con Vi\u1ec7t Ki\u1ec1u \u1edf C\u00f4n Minh l\u1ea1i m\u1edbi g\u1eedi v\u1ec1 m\u1ed9t s\u1ed1 v\u0169 kh\u00ed: 1 kh\u1ea9u ti\u1ec3u 249"]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook