ທັກສະ ແລະ ເທັກນິກການສອນ

8) ການນໍາຜນົ ງານຂອງຜຮູ້ ຽນມາສະແດງໃຫ້ເພີອ່ ນໆເບງິີ່ ໜ້າຊີັນ້ 1.3 ການເສີມກໍາລັງໃຈດວ້ ຍການໃຫລ້ າງວນັ ແລະ ສັນຍາລກັ ຕູາ່ ງໆ ຄ ການຍອມສນັ ຍາລັກເຄ່ີອງໝາຍ ປະດັບກຽດໃຫ້ແກູ່ຜູ້ຮຽນທີ່ເຮັດດີ ຫຼ ການມອບລາງວັນສິີ່ງຂອງເປັນການຕອບແທນການເຮັດດີ ການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈດວ້ ຍການໃຫ້ກາໍ ລັງໃຈດ້ວຍການໃຫ້ລາງວນັ ແລະ ສັນຍາລັກເຮດັ ໄດ້ ດງົ່ັ ນ:້ີ 1) ປະເພດສັນຍາລັກ (1) ການໃຫ້ດາວ ເຊິີ່ງຜູ້ສອນອາດໃຊ້ກາຍາງຕິດຮູບດາວລົງໃນປົ້ມຜົນງານຂອງຜູ້ ຮຽນທີ່ເຮດັ ໄດດ້ ີ ຫຼ ໃຫຈ້ ໍານວນດາວຫຼາຍໜອ້ ຍຕາມຄນຸ ນະພາບຂອງກດິ ຈະກາໍ ທ່ເີ ຮດັ ໄດ້ (2) ການໃຫ້ທຸງ ອາດເປັນທຸງນ້ອຍໆ ທີ່ເຮັດຈາກເຈ້ຍການມອບທຸງອາດມອບໃຫ້ ກຸູ່ມຜູ້ຮຽນ ຫຼ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເປັນລາຍບຸກຄົນ ຫຼ ຈໍານວນທຸງທີ່ມອບໃຫ້ຫຼາຍໜ້ອຍຂຶ້ີນຢູ່ກັບຄວາມສາມາດຂອງ ບຸກຄົນ ແລະ ກຸູ່ມ ຫຼ ອາດຈະມອບທຸງສີຕູ່າງໆ ກັນໂດຍກໍານົດວູ່າມີສີໃດໝາຍເຖິງຄຸນນະພາບສູງສີໃດຄຸນ ນະພາບຕໍ່າ ແລ້ວມອບຕາມຄວາວສາມາດ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງວຽກ (3) ການມອບໂບສຕີ ູາ່ ງໆ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນທີ່ເຮດັ ໄດ້ດີ (4) ການໃຊ້ເຄີ່ອງໝາຍຖກ ຫຼ ຮບູ ນ້ອຍໆ ງາມໆ ລງົ ໃນແບບສະໝຸດຝຶກຫັດທີເ່ ຮດັ ໄດ້ດີ (5) ປະກາດຊຜ່ີ ູ້ເຮັດດເີ ຮັດຖກໄວ້ເທງີ ກະດານ ຫຼ ປ້າຍນເິ ທດ ຫຼ ປ້າຍປະກາດ (6) ການນາໍ ຜົນງານຂອງຜູ້ຮຽນມາຕດິ ໄວ້ທີ່ປ້າຍປະກາດເປັນຕົວຢາ່ ງ ຫຼ ຕີັ້ງສະແດງ ໄວ້ເປັນຕົວຢ່າງ 2) ປະເພດຂອງລາງວັນ ຂອງລາງວັນທີ່ນໍາມາມອບໃຫ້ຜູ້ຮຽນເພີ່ອເປັນການເສີມກໍາລັງໃຈຜູ້ຮຽນນັີ້ນມຢູ້ ຫວຼ ງຫາຼ ຍຊະນິດຜູ້ສອນອາດຈະເລອກມອບສິີ່ງທີ່ມຄີ ຸນປະໂຫຍດຕໍ່ນກັ ຮຽນໂດຍສະເພາະການໃຊ້ປະໂຫຍດການ ຮຽນ-ການສອນຂອງຜຮູ້ ຽນເປັນອນັ ດບັ ທໍາອິດ ຂອງລາງວນັ ມໄີ ດດ້ ງ່ົັ ນີ:້ (1) ເຄີອ່ ງຂຽນ ອຸປະກອນການຮຽນ ເຊ່ນັົ ປົ້ມ, ສ, ໄມບ້ ນັ ທດັ (2) ຮບູ ງາມໆ ໂປຣກາຣດ (3) ໜັງສ ີ່ກະຕູນ ໜັງສ ່ີນິທານ ຫຼ ນັງສ ່ີໃຫ້ຄວາມຮູ້ ແລະ ບັນເທີງຕູ່າງໆ ພດົ ຈະນານກຸ ມົ ຫຼ ໜງັ ສທ່ີ ວ່ົ ໆໄປ (4) ຂອງຫຼີນ້ ຫຼ ພັດທະນາສະໝອງ ແລະ ຝກຶ ທັກສະ ເຊັນ່ົ ຊຼດຸ ເກມຕ່ຮໍ ູບ ຕົວຕສໍ່ ້າງ ເປນັ ຮູບຕາູ່ ງໆໄດ້ (5) ຂອງທີ່ຄິດເລັກໆ ນ້ອຍໆ ທີ່ສວຍງາມ ເຊັົ່ນ ຂອງທີ່ຄິດຈາກໄມ້ໄຜູ່ເຮັດຈາກ ເປອກຫອຍ (6) ອຸປະກອນກິລາລາຄາຖກ ເຊນ່ັົ ລູກປິງປອ໋ ງ (7) ເຄີ່ອງໃຊ້ສູ່ວນຕົວປະຈໍາວັນຂອງຜູ້ຮຽນ ເຊັ່ົນ ແປງສິແຂ້ວ ຢາສີແຂ້ວ ເຊິີ່ງຜູ້ ສອນອາດຂຈາກສນິ ຄາ້ ຕວົ ຢ່າງຈາກຝ່າຍໂຄສະໜາຂອງບລິສດັ ຕາູ່ ງໆໄດ້ (8) ເຂົ້າີ ໜມົ ເລກັ ໆ ນ້ອຍໆ ຫຼ ໝາກໄມ້ 1.4 ການເສີມກໍາລງັ ໃຈດ້ວຍການໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຫັນຄວາມກາ້ ວໜ້າຂອງຕນົ ເອງທຸກຄົນຍູ່ອມມີ ກໍາລັງໃຈເມີ່ອພົບວູ່າຕົນເອງກໍາລງັ ມີຄວາມກ້າວໜ້າດີຂຶ້ີນເລ້ີອຍໆ ເຂົາຈຕະມີຄວາມພະຍາຍາມເຮັດໃຫເດີຂຶນີ້ ໃຫ້ກ້າວໜ້າຫາຼ ຍຂຶ້ີນກວູ່າເກົ່າຜູ້ສອນຈິ່ີງສາມາດໃຊ້ຫຼັກຄວາມຈິ່ີງນີ້ກບັ ຜູ້ຮຽນໃນການຮຽນ-ການສອນໂດຍຜູ້ 89

ສອນເປນັ ຜູ້ວັດຄວາມກາ້ ວໜາ້ ຂອງຜູ້ຮຽນໃນດາ້ ນຕ່າູ ງໆ ແລະ ແຈ້ງໃຫ້ຮູ້ ຫຼ ຜ້ສູ ອນໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນເຮດັ ການບັນທຶກ ຄວາມກ້າວໜ້າຂອງຕົນໄດ້ ການບັນທກຄວາມກ້າວໜ້າຂອງຜູ້ຮຽນທີ່ຜູ້ສອນສາມາດເຮັດໄດ້ດັ່ົງສະເໜີໃນ ຕາຕະລາງທ່ີ 8.1 1.5 ການເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍການປະກອບກຽດຕິຄຸນ ຄການນໍາຊຜ່ີ ູ້ຮຽນທີ່ໄດ້ເຮັດຄວາມດີ ມາປະກາດໜ້າເສົາທຸງ ໜ້າຫ້ອງ ຫຼ ຕິດຊ່ີປະກາດຄວາມດີໄວ້ທີ່ປ້າຍນິເທດ ຫຼ ມີການປະກາດຊ່ີຜູ້ເຮັດຄວາມດີ ໃນໂອກາດວັນສາໍ ຄັນຕູ່າງໆ ເຊົນ່ັ ວນັ ເດກັ ວັນການສກຶ ສາປະຊາບານ ດັງນນ້ີັ ການປະກວດ ຫຼ ການສະແດງພດຶ ຕິ ກໍາເພອ່ີ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນສະແດງອອກເຊງີິ່ ພຶດຕກິ າໍ ທີ່ຕ້ອງການເຊ່ິີງເປັນກິດຈະກາໍ ທີເ່ ສີມກາໍ ລງັ ໃຈຜູ້ຮຽນໄດ້ເປັນຢ່າງດີ ນອກຈາກຈະເປັນກິດຈະກໍາທີເ່ ສີມກໍາລງັ ໃຈແລ້ວຍັງເປັນການຈງູ ໃຈໃຫ້ຜູ້ຮຽນປະຕິບດັ ຕົວຈ່ິີງຕາມທີ່ໂຮງຮຽນ ຕ້ອງການອກີ ດວ້ ຍ. 1.6 ການເສີມກໍາລັງໃຈໂດຍການມອບຕໍາແໜູ່ງໃຫ້ເປັນພິເສດຖ້າຜູ້ສອນຕ້ອງການທີ່ຈະ ສງົ່ ເສີມຄຸນສມົ ບດັ ດ້ານໃດຂອງຜູ້ຮຽນເປນັ ພິເສດ ເມ່ີອຜ້ສູ ອນພົບຄນຸ ສົມບັດນີ້ັນໆ ໃນການຮຽນຄົນໃດຄົນໜ່ຶີງ ອາດຈະຕ້ງີັ ຜ້ຮູ ຽນຜນູ້ ນັີ້ ໃຫ້ເປັນຜູນ້ ໍາ ຫຼ ຜູ້ຊູ່ວຍຜູ້ສອນໃນການພດັ ທະນາຄຸນສົມບດັ ດາ້ ນນນີ້ັ ຂອງຜູ້ຮຽນໃນຫ້ອງ ເຊັົນ່ ໃຫ້ຜນູ້ ໍາດາ້ ນການເຮັດວຽກເປັນລະບຽບຮຽບຮອ້ ຍຜ້ນູ ໍາດາ້ ນການແຕງູ່ ກາຍສະອາດ ຜນູ້ ໍາໃນດ້ານການຮຽນ ວິຊາຄະນສິ າດຜູ້ນໍາເລົ່ານີ້ຈະຊູ່ວຍຜູ້ສອນໃນການພັດທະນາຜູ້ຮຽນໃນຫ້ອງ ເຊິ່ີງນັບວູ່າເປັນການເສີມກໍາລັງໃຈ ແກ່ຜູ ້ຮູ ຽນຜເູ້ ຮດັ ດີ ຫຼ ມຄີ ນຸ ສົມບັດພເິ ສດເລົາ່ ນ້ນີັ ແລະ ເປນັ ການພັດທະນາຜູ້ຮຽນຄນົ ອ່ີນ ໃຫມ້ ຄີ ຸນສມົ ບັດທ່ດີ ີ. ຕາຕະລາງທ່ີ 8.1 ຕວົ ຢ່າງຕາຕະລາງສະແດງຄວາມກ້າວໜາ້ ຂອງຄະແນນການເຮັດແບບຝຶກຫດັ ຊີ່................................ ຊັີນ້ ............ ພາກຮຽນທ່ີ ......................... ປກີ ານສກຶ ສາ ................... ເທອີ່ ທີ1່ ເທີ່ອທ່ີ2 ເທ່ີອທ3ີ່ ເທ່ອີ ທີ4່ ໝາຍເຫດ ຄະແນນເຕມັ ຄະແນນເຕັມ ຄະແນນເຕມັ ຄະແນນເຕມັ ວິຊາ 50 50 50 50 ຄະແນນທີໄ່ ດ້ ຄະແນນທ່ີໄດ້ ຄະແນນທີໄ່ ດ້ ຄະແນນທີ່ໄດ້ ຄະນິດສາດ ວິທະຍາສາດ ພາສາອງັ ກິດ ພາສາໄທ ພຸດທະສາສະໜ າ 1.7 ການເສີມກໍາລັງໃຈໂດຍການເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ປະສົບການຄວາມສໍາເລັດການປະສົບ ຄວາມສໍາເລັດເປັຮສິ່ີງທີ່ມະນຸດທຸກຄົນປາຖະໜາເມ່ີອເຮັດສິີ່ງໃດສໍາເລັດລົງໄດ້ເຮົາຍູ່ອມມີກໍາລັງໃຈທີ່ຈະກະທ່ໍ ສິີ່ງນນ້ັີ ໆ ຫຼ ສ່ີິງອີນ່ ໆ ຕໍ່ໄປ ການທໃີ່ ຫຜ້ ສູ້ ອນມອບໝາຍວຽກໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຮັດພເໝາະກັບຄວາມສາມາດຜູ້ຮຽນ ເຮັດສໍາເລດັ ໄດ້ຍູ່ອມເປັນການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈທ່ີສໍາຄນັ ການມອບໝາຍໃຫເ້ ຮັດວຽກບາ້ ນ 20 ຂ້ຄໍ ົນ ອາດບໍ່ເປັນ ການເສີມກໍາລງັ ໃຈແກູ່ຜູ້ຮຽນໄດ້ດເີ ທົາ່ ກັບກໍານົດວູ່າມີວຽກບ້ານ 20 ຂໍ້ທຸກຄົນຄວນເຮັດໄດ້ຢ່າງໜ້ອຍ 10 ຂ້ໍ ຖາ້ ເຮດັ ໄດຫ້ າຼ ຍກວ່າູ ນ້ີັນຖວູ່າດແີ ຕູ່າ 10 ຂກ້ໍ ່ເໍ ປນັ ທ່ີຍອມຮັບລັກສະນະແບບນີຜ້ ຮູ້ ຽນທີ່ມຄີ ວາມສາມາດໜ້ອຍ 90

ຈະໄດ້ຮບັ ຄວາມສໍາເລັດໃນຂນີ້ັ ໜີຶງ່ ເຊ່ງິີ ເປນັ ການເສມີ ກໍາລັງໃຈເຮັດວຽດບ້ານໃນຄງ້ີັ ຕໍ່ໆໄປ. 2. ການເສີມກາໍ ລັງໃຈທາງລບົ (Negative Reinforcement) ເປັນການງົດໃຫ້ສິ່ີງທີ່ຜູ້ຮຽນມັກເມ່ີອຜູ້ຮຽນມີພຶດຕິກໍາທີ່ບໍ່ປາຖະໜາ ເຊັ່ົນ ຜູ້ຮຽນບ່ໍສົນໃຈຮຽນ ຜູ້ ສອນງົດໃຫ້ຫຼີ້ນເກມເມ່ີອຮຽນຈົບບົດຮຽນທີ່ຜູ້ຮຽນຢາກຫຼີ້ນ ເຊິີ່ງອາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນສົນໃຈຮຽນຫຼາຍຂຶ້ີນໃນ ຊ່ົວໂມງຕໍໆ່ ໄປ ຫຼ ການເສີມແຮງທາງລົບເປັນການນໍາເອົາສີງິ່ ທີ່ຜູ້ຮຽນບໍ່ມັກອອກໄປເພອີ່ ເຮັດໃຫ້ເກີດພຶດຕິກໍາທີ່ ຕ້ອງການໃຫ້ຫຼາຍຂຶ້ີນ ເຊັົ່ນ ຜູ້ຮຽນບ່ໍມັກການດູ່າ ຂອງຜູ້ສອນເມີ່ອເຮັດການສອນຫາກຜູ້ສອນລົດການດູ່າ ນັກຮຽນແລ້ວເຂາົ ຈະຕີັງ້ ໃຈຮຽນຫາຼ ຍຂຶ້ີນດງ່ັົ ນ້ີັນໃນທີ່ນີ້ການງົດໃຫ້ຫ້ີຼນເກມ ແລະ ການລົດການດູ່າຂອງຜູ້ສອນ ເປັນການເສມີ ແຮງທາງລບົ . ປະຕບິ ັດໃນການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈໃນການຮຽນ-ການສອນ ການເສີມກໍາລັງໃຈເປັນການລບພຶດຕິກໍາທີ່ບໍ່ຕ້ອງການຂອງຜູ້ຮຽນຈະເກີດຜົນດີເມ່ີອຜູ້ສອນຍນການ ປະຕິບັດດັົ່ງຕຕໄໍ່ ປນີ້ (ນະວະລັດ ສມົ ນາມ, 2546, ໜ້າ 149-150) 1. ໃຫແ້ ຮງເສມີ ທນັ ທີທີ່ຜູ້ຮຽນສະແດງພຶດຕິກໍາທີ່ຕ້ອງການ ຫຼ ເມີ່ອຜູ້ຮຽນສະແດງພຶດຕິກໍາທີ່ສອດຄູ່ອງ ກບັ ເປົ້າໝາຍຂອງການຮຽນ-ການສອນ 2. ບ່ສໍ ົນໃຈ ຫຼ ບໍເ່ ອົາໃຈໃສູ່ຕໍ່ພຶດຕກິ ໍາທີ່ບ່ໍຕ້ອງການ, ນອກຈາກພດຶ ຕິກາໍ ທ່ີບໍ່ຕ້ອງການນີັ້ນເປັນພຶດຕິກໍາ ທີຮ່ ນຸ ແຮງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຜ້ອູ ີນ່ ເຈບັ ຮູ່າງກາຍຈງິ່ີ ອາດໃຊກ້ ານລງົ ໂທດທີເ່ ໝາະສົມ 3. ຄວນເລອກໃຫແ້ ຮງເສີມທເີ່ ດກັ ພໃຈ ຫຼ ແຮງເສມີ ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູຮ້ ຽນໂດຍການສໍາຫຼວດ ວາູ່ ຜ້ຮູ ຽນມັກກດິ ຈະກາໍ ຫຍງັ ຫຼ ມັກສ່ງີິ ໃດອາດຈະເຮັດເປັນແບບສອບຖາມ ຫຼ ໃຫເ້ ລອກໃນຫອ້ ງຮຽນກໍໄ່ ດ້ 4. ແຮງເສມີ ທີ່ເໝາະສົມກັບໄວ ແລະ ບຄຸ ະລກິ ະພາບຂອງຜູ້ຮຽນ ເຊົ່ັນ ບ່ໃໍ ຫ້ເດກັ ພກິ ານຂາໄປຫີນ້ຼ ບານເຕະ 5. ແຮງເສມີ ທີ່ໃຫຕ້ ອ້ ງສອດຄູອ່ ງກັບພຶດຕິກາໍ ທ່ີຜຮູ້ ຽນສະແດງອອກ 6. ການໃຫູ່ແຮງເສີມທີ່ໄດ້ຜົນບ່ໍຄວນໃຫ້ຕະຫຼອດ ຫຼ ພໍ່າເພີ້ຈົນເກີນໄປເພາະຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດ ຄວາມສງົ ໄສ ແລະ ບ່ແໍ ນ່ໃູ ຈ 7. ການໃຫ້ແຮງເສີມທີ່ເປັນຄໍາຊົມເຊີຍ ບ່ໍຄວນຍອ້ ງຍຈົນເກນີ ໄປ ຫຼ ຜູ້ສອນບໍ່ຄວນເວົ້າີ ເກນີ ຄວາມຈງິ ຈະເຮັດໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນບ່ໍສດັ ທາ 8. ຄວນຄິດວູາ່ ແຮງເສມີ ບາງຢາ່ ງອາດມຜີ ົນສາໍ ລັບຜູຮ້ ຽນຄນົ ໜຶງ່ີ , ແຕ່ອູ າດບ່ໍມຜີ ນົ ສາໍ ລບັ ນກັ ຮຽນອກີ ຄນົ ໜງ່ີຶ 9. ຄວນໃຫແ້ ຮງເສີມໃນສະຖານະການທີ່ເໝາະສົມ ຄ ໃຫແ້ ຮງເສມີ ເມີ່ອຜູ້ຮຽນສະແດງພຶດຕິກໍາທີ່ເໝາະສົມ 10. ຄວນເປນັ ແຮງເສີມທີ່ຊັດເຈນເພ່ີອໃຫ້ເດັກຮູ້ວາູ່ ເປັນຫຍັງຜູ້ສອນຈງີ່ິ ຊົມເຊີຍ ຫຼ ເປັນຫຍັງເຂົາຈິ່ີງໄດ້ຮັບ ລາງວັນເຊັນົ່ “ສຸພັນ ເວາ້ົີ ຊດັ ເຈນຫາຼ ຍ” “ຄູມັກຄນົ ທີ່ບຮໍ່ ້ອງຖາມ” ບໍແ່ ມູ່ນຄໍາວາູ່ “ດ”ີ ຫຼ “ດຫີ ຼາຍ” ຢ່າງດຍວເທົ່ານນ້ີັ 11. ຄວນໃຫ້ແຮງເສີມຫຼາຍກວູ່າ 1 ຢ່າງໃນບາງໂອກາດເຊັ່ົນ ໃຫ້ຄໍາຊົມເຊີຍພ້ອມກັບການໃຫ້ລາງວັນ ຫຼ ສີງິ່ ທີເ່ ດັກມກັ 12. ບ່ໍຄວນໃຫ້ແຮງເສີມແບບດຽວຊາໍ້ ໆຄວນປຽ່ ນແຮງເສີມໄປເລ້ີອຍໆເຊົ່ັນ ປ່ຽນຈາກເຂົ້ີາໜົມ, ອາຫານ ຫຼ ປ່ຽນຈາກຄາໍ ຊມົ ເຊີຍເປັນແຮງເສີມແລກປຽ່ ນແບບອນ່ີ ໆ 13. ຄວນໃຫ້ແຮງເສີມທາງບວກຫຼາຍກວາູ່ ທາງລົບເພາະໄດຜ້ ົນກວາູ່ ແລະ ໝີັ້ນຄົງກວາູ່ 14. ການໃຫແ້ ຮງເສີມດ້ວຍຄາໍ ເວົ້າີ ຄວນເປນັ ຄາໍ ເວີົ້າທີຊ່ ັດເຈນ, ເຂົ້ີາໃຈງ່າູ ຍ, ກະທດັ ຫດັ , ບໍ່ຄວນໃຊຄ້ ໍາບໍ່ດີ 15. ຖາ້ ເປັນແຮງເສີມທເີ່ ປັນສງ່ິີ ຂອງບ່ໍຄວນເປັນຂອງມີຄູ່າສູງ 91

16. ການໃຫ້ແຮງເສີມຄວນສະໝໍາ່ ສະເໝບີ ່ໍຂີຶ້ນກັບອາລົມຂອງຜູ້ສອນ 17. ຜູ້ສອນບຄໍ່ ວນເປັນຜູ້ໃຫ້ແຮງເສີມຄົນດຽວ, ຕ້ອງເປດີ ໂອກາດໃຫເ້ ພ່ີອນຮ່ວູ ມຫ້ອງໃຫແ້ ຮງເສີມນໍາເພາະ ແຮງເສມີ ທີ່ໄດ້ຈາກເພີ່ອນຮ່ວູ ມຫ້ອງຈະມີປະສິດທິພາບຫາຼ ຍ 18. ພະຍາຍາມໃຫ້ແຮງເສີມກັບຜູ້ຮຽນທກຸ ຄົນ 19. ຜຸ້ສອນຄວນຈັດສະພາບແວດລ້ອມຂອງຫ້ອງຮຽນໃຫ້ມີລັກສະນະຈູງໃຈເພາະນອກຈາກເຮັດໃຫ້ເດັກ ຢາດຮຽນແລ້ວອາດປ້ອງກັນບ່ໍໃຫມ້ ີພຶດຕິກໍາທີ່ເປັນບັນຫາ 20. ການໃຫ້ແຮງເສີມທດ່ີ ີຄວນໃຊຄ້ າໍ ເວາ້ີົ ແລະ ທູ່າທປີ ະກອບກນັ 21. ຄວນຫາໂອກາດໃຫ້ເດັກເກີດແຮງຈູງໃຈພາຍໃນ ເຊັ່ົນ ກະຕຸ້ນໃຫ້ເກີດຄວາມກະຕລລ້ົີນ, ໃຫ້ມີຄວາມ ຕອ້ ງການຄວາມສາໍ ເລັດ ແລະ ເກດີ ຄວາມພໃຈທີ່ຈະຮຽນດວ້ ຍຕົນເອງ 22. ວທິ ລີ ງົ ໂທດຄວນເປັນວິທີສຸດທ້າຍເມີ່ອໃຊແ້ ຮງເສີມບໍ່ໄດ້ຜົນ ປະໂຫຍດຂອງການເສີມກໍາລັງໃຈໃນການຮຽນ-ການສອນ 1. ເປັນການກະຕນຸ້ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນກ້າຮວູ່ ມກິດຈະກໍາຫຼາຍຂ້ຶີນເພ່ີອສະແຫວງຫາການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈຄ້ີັງຕ່ໍໄປ 2. ເປັນການຊູ່ວຍໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຮ້ຈູ ັກເບ່ງີ ຄົນໃນແງູ່ດີ ແລະ ຮຈູ້ ັກຍອມຮບັ ຜອູ້ ີນ່ 3. ເປັນການກະຕນຸ້ ຜຮູ້ ຽນໃຫຮ້ ູ້ວ່າູ ເຂົາໄດບ້ ັນລຸເປາ້ົ ໝາຍທີ່ວາງໄວ້ 4. ເປັນການເສມີ ສ້າງບຸກຄະລກິ ະພາບຂອງຜູ້ສອນໃຫ້ດີຂຶີ້ນໃຫ້ສາຍຕາຂອງຜູອ້ ນີ່ 5. ເປນັ ການສາ້ ງຄວາມເພີງ່ິ ພໃຈໃຫເ້ ກີດຂຶີ້ນໂດຍການສ້າງບັນຍາກາດລະຫວູ່າງຜສູ້ ອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນ 6. ເປນັ ການຊູ່ວຍໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນສາມາດປະເມນີ ຜນົ ການກະທາໍ ຂອງຕົນເອງໄດ້ເປນັ ໄລຍະໆ 7. ເປນັ ການກະຕຸ້ນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນໄດ້ສະແດງພຶດຕກິ າໍ ທຕີ່ ້ອງການ ຂສ້ໍ ະເໜີແນະໃນການເສມີ ກາໍ ລັງໃຈ 1. ພະຍາຍາມຫາໂອກາດເສີມກໍາລັງໃຈໃຫທ້ ົ່ວເຖິງດ້ວຍວທິ ຕີ າູ່ ງໆ ແລະ ໂອກາດຕາູ່ ງໆ 2. ການເສມີ ກາໍ ລງັ ໃຈບຄໍ່ ວນມາຈາກຜສູ້ ອນຄົນດຽວຄວນໃຊ້ວທິ ເີ ສີມກໍາລງັ ໃຈຈາກສງ່ິີ ແວດລ້ອມ ເຊົັ່ນ ການໃຫເ້ ພອີ່ ນໃນຫອ້ ງຕົບມໃຫ້ ຫຼ ໃຫເ້ ປນັ ຜູ້ຕັດສີນຜົນງານ 3. ຄວນເສີມກໍາລັງໃຈໃຫເ້ ປັນທາໍ ມະຊາດດ້ວຍທູ່າທທີ ີ່ຈິີ່ງຈົັ່ງ ແລະ ຈິ່ງີ ໃຈ ການວາງແຜນການຝຶກທຫັ ສະການເສີມກໍາລັງໃຈ ເມີ່ອໄດ້ສຶກສາຂໍ້ມູນກູ່ຽວກັບທັກສະການເສີມກໍາລັງໃຈແລ້ວຜູ້ຮຽນຕ້ອງວາງແຜນການຝຶກທັກສະເພີ່ອ ໃຫ້ເກີດທັກສະຄວາມຊໍານານ ແລະ ມີຄວາມໝັີ້ນໃຈຫຼາຍຂຶີ້ນ ເຊິີ່ງເມີ່ອພົບຂໍ້ຜິດພາດຂອງຕົນເອງຄວນນໍາມາ ປັບປຸ່ງ ແລະ ແກ້ໄຂກ່ອູ ນທຈີ່ ະນາໍ ໄປໃຊ້ສອນຈິງໃນຊີນ້ັ ຮຽນຜູ້ຮຽນຄວນມີການວາງແຜນການຝກຶ ດງັ ຕໄ່ໍ ປນີ:້ 1. ສຶກສາຄວສມເຂາົີ້ ໃຈຫັຼກເກນທກັ ສະການເສີມກໍາລງັ ໃຈເພ່ອີ ເປັນແນວທາງໃນການຝກຶ ທັກສະ 2. ເບ່ີິງຕວົ ຢ່າງທັກສະການເສມີ ກໍາລັງໃຈຈາກວດີ ີໂອ 3. ເລອກປະເພດການເສມີ ກໍາລງັ ໃຈທີຕ່ ້ອງການຝກຶ ທັກສະ 4. ກຽມເນ້ອີ ໃນໃຫ້ສອດຄອູ່ ງກັບທກັ ສະທີ່ຝຶກ 5. ກຽມເຮດັ ແຜນການຝກຶ ທັກສະແບບຈລຸ ະພາກ 6. ສກຶ ສາແບບປະເມີນ ແລະ ຈັດກຽມແບບປະເມີນການຝຶກທກັ ສະໃຫ້ຜ້ສູ ງັ ເກດການ 7. ລົງມຝກຶ ປະຕບິ ດັ ຕາມແຜນການສອນທອີ່ ອກແແບໄວ້ 92

ການວັດ ແລະ ປະເມີນການຝຶກທກັ ສະການເສມີ ກໍາລງັ ໃຈ ຜູ້ຮຽນທີ່ເຂົ້ີາສູ່ການຝຶກທັກສະຕ້ອງກຽມແບບປະເມີນຜົນ ໃຫ້ແກູ່ຜູ້ສັງເກດການສອນເພີ່ອສະຫຼຸບຜົນ ການປະເມນີ ຂອງຜູ້ຝຶກທກັ ສະແບບປະເມີນມີອົງປະກອບດ່ງັົ ຕໍ່ໄປນ້ີ: 1. ຄຸນລັກສະນະປະກອບດ້ວຍເນີອ້ ໃນດົງ່ັ ນ້ີ: 1.1 ການເສີມກາໍ ລັງໃຈດ້ວຍວາຈາ 1) ການຊົມເຊຍີ ດ້ວຍຄໍາຕູາ່ ງໆ 2) ການກູ່າວຊົມຄາໍ ຕອບທີ່ໃກ້ຄຽງຄາໍ ຕອບທີຖ່ ກ ຫຼ ຈບັ ບາງສວູ່ ນຂອງຄາໍ ຕອບມາຊມົ 3) ການນາໍ ຄໍາຕອບທີ່ຖກຕອ້ ງຂອງຜຮູ້ ຽນໄປພວົ ພນັ ກັບຄໍາຖາມ ຫຼ ຄໍາຕອບໃໝູ່ 1.2 ການເສມີ ກາໍ ລງັ ໃຈດວ້ ຍທາູ່ ທາງ 1) ສະແດງອາການໃຫ້ກໍາລງັ ໃຈແກູຜ່ ້ຮູ ຽນທີຕ່ ອບຜດິ 2) ສະແດງການຍອມຮັບຜຮູ້ ຽນທີ່ຕອບຖກ 1.3 ການສ້າງການຍອມຮັບໃຫເ້ ກດີ ຂີ້ນຶ ໃນໝເູ່ ພອີ່ ນຂອງຜູ້ຮຽນ ເຊັນ່ົ ການຕົບມຂອງເພອີ່ ນ 1.4 ການເສມີ ກາໍ ລັງໃຈຢ່າງທົວ່ ເຖງິ ແລະ ມຫີ ຼັກເກນ ເຊນັົ່ ໃຊໄ້ ດ້ເໝາະສົມບຫໍ່ າຼ ຍຈົນເກີນໄປ ເປນັ ຕນົ້ີ 1) ເກນການປະເມີນຜົນ ເກນການປະເມີນຜົນການຝກຶ ທັກສະການນາໍ ເຂີົ້າສູ່ບົດຮຽນປະກອບດ້ວຍ 5 ລະດັບ ຄ ລະດັບ 1 ມີຄູ່າເທົ່າກັບຄວນ ປັບປຸງຫຼາຍ, ລະດັບ 2 ມີຄູ່າເທົ່າກັບຄວນ ປັບປຸງ, ລະດັບ 3 ມີຄູ່າ ເທ່ົາກັບປານກາງ, ລະດັບ 4 ມຄີ ູ່າເທົາ່ ກບັ ດ,ີ ລະດບັ 5 ມຄີ ູ່າເທາົ່ ກບັ ດີຫຼາຍ, 2. ນໍາແບບປະເມນີ ມາສະຫບຼຸ ການຝກຶ ທກັ ສະ ຄວນຢູໃ່ ນລະດັບບ່ຕໍ ໍາ່ ກວູ່າຮ້ອຍລະ 60 ຈ່ິີງຖວ່າູ ເປັນການ ຝຶກທັກສະນນັ້ີ ມທີ ງັ ປະສິດທິພາບ ຕ່ໍໄປນີເ້ ປນັ ຕວົ ຢາ່ ງແບບປະເມີນການຝກຶ ທກັ ສະ ແລະ ແຜນການສອນການຝກຶ ທັກສະການເສມີ ກາໍ ລັງໃຈ ຕາຕະລາງທີ່ 7.1 ຕວົ ຢ່າງການປະເມີນຜົນການຝກຶ ທັກສະການເສີມກາໍ ລັງໃຈ ຕວົ ຢາ່ ງແບບປະເມນີ ຜນົ ທກັ ສະການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈ ວິຊາ ...............................ເລອີ່ ງ .................................... ຊນັີ້ ...................................... ຊີ່ຜູສ້ ັງເກດການສອນ..................................... ວນັ ທີ່ສັງເກດການສອນ .................................... ຄາໍ ຊແ້ີ ຈງ ຂຽນເຄອີ່ ງໝາຍ ໃນເກນການປະເມີນ ທ່ີຜູ້ຝກຶ ໄດ້ສະແດງອອກ 1 = ຄວນປັບປຸງຫຼາຍ 2 = ຄວນປບັ ປງຸ 3 = ປານກາງ 4 = ດີ 5 = ດີຫາຼ ຍ ຄຸນລັກສະນະທປ່ີ ະເມີນ ເກນການປະເມີນ 12345 ຂສະເໜແີ ນະ ຫຼ ຂສໍ້ ງັ ເກດ.................................................................................................... ລງົ ຊ່ີ ................................... ຜູ້ສັງເກດການສອນ ຕວົ ຢາ່ ງທ່ີ 1 ແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈ ວຊິ າ ສຂຸ ະສກຶ ສາ ເລອ່ີ ງ ການປະຖມົ ພະຍາບານ 93

ຊນີັ້ ມັດທະຍມົ ສຶກສາປິທ່ີ1 ວນັ ທສ່ີ ອນ 4 ມັງກອນ 2548 ທັກສະທຕີ່ ້ອງການຝກຶ ທັກສະການເສີມກາໍ ລັງໃຈ ຈຸດປະສງົ ທາງພດຶ ຕກິ າໍ 1) ຜູ້ຮຽນສາມາດພບັ ຜາ້ ສາມຫູ່ຽຼ ມໄດ້ 2) ຜູ້ຮຽນສາມາດສະແດງວທິ ກີ ານເຂາ້ີົ ເຝອກຈາກຜ້າສາມຫຼູຽ່ ມໄດ້ 3) ຜຮູ້ ຽນສາມາດສະແດງວິທີເຮັດຜາ້ ຄ້ອງແຂນຈາກຜາ້ ສາມຫູ່ຼຽມໄດ້ ສ່ີການຮຽນການສອນ 1. ຜ້າສາມຫຽຼູ່ ມ 2. ຜາ້ ສຫີ່ ຽຼູ່ ມ ກິດຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ຮຽນ ເຫດຜນົ ຜສູ້ ອນຍູາ່ ງເຂ້ົີາຫອ້ ງດວ້ ຍໃບໜາ້ ຍມີ້ ແຍມ້ ກາູ່ ວ ຜູ້ຮຽນນັົ່ງບູ່ອນຮຽບຮ້ອຍເມີ່ອຜູ້ ເສີມແຮງໃຈໂດຍໃຊ້ ທັກທາຍ ແລະ ສົນທະນາກັບຜູ້ຮຽນ ດັ່ົງນີ້ ສອນເຂົ້ີາມາໃນຫ້ອງກໍ່ທໍາຄວາມ ກິລະຍາທູ່າທາງ ແລະ “ສະບາຍດີ” ຜູ້ຮຽນທີ່ຮັກທຸກຄົນ ມ ້ີນີ້ ຜູ້ ເຂາົ ລບົ ຜູ້ສອນພ້ອມກນັ ໃບໜ້າເສີມແຮງໃຈ ສອນດງຜາ້ ສາມ ຫຽ່ຼູ ມແລ້ວຖາມຄໍາຖາມ ດັົ່ງນ້ີ ຕອບຄໍາຖາມດົ່ງັ ນີ້ ດ້ວຍວາຈາ - ຜ້າຜຶີ່ນນີມ້ ີຮູບຮູ່າງເປັນແນວໃດ “ຖກຕ້ອງ ດີ ຫຼາຍ” - ເປນັ ຮບູ ສາມຫູ່ຽຼ ມ - ນັກຮຽນຕ້ອງເບ່ງີ ວ່າູ ເຮາົ ໃຊຜ້ ້າສາມຫູຼ່ຽມເຮັດ ເສີມແຮງໃຈດ້ວຍ ວາຈາ ຫຍັງໄດ້ແດູ່ “ເກັົ່ງຫຼາຍ ຕອບຖກທຸກຄົນເລີຍ - ໃຊ້ເປັນຜາ້ ພນັ ຄ ປະໂຫຍດຢາ່ ງໜ່ຶງີ ຂອງຜາ້ ສາມຫຽູ່ຼ ມກຄ ນໍາມາ - ໃຊ້ມດັ ສ່ິີງຂອງ ໃຊ້ປະຖມົ ພະຍາບານໄດ້” - ໃຊເ້ ຂົີ້າເຝອກ ຜູ້ສອນຍົກຜ້າສີ່ຫຼູ່ຽມຂຶ້ີນແລ້ວຖາມຄໍາຖາມ ດັົງ່ ນີ້ ເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍ - ຜສູ້ ອນມຜີ ້າສີ່ຫູ່ຽຼ ມຢູຫ່ ຼາຍຜຶນໃຜເຮັດໃຫ້ເປັນ - ນອ້ ງ ວາຈາ ຜ້າສາມຫູ່ຽຼ ມໂດຍບ່ໍຕອ້ ງຕັດໄດແ້ ດູ່ ຜູສ້ ອນແຈກຜ້າສີຫ່ ່ຽູຼ ມໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ຜູ້ສອນຍີ້ມ ແລະ ກູ່າວວູ່າ “ດວງພອນເຮັດໄດ້ ຜ ູ ້ ຮ ຽ ນ ພ ັ ບ ຜ ້ າ ໃ ຫ ້ ເ ປ ັ ນ ຮູ ບ ຖກຕ້ອງ ແລະ ເຮັດແລ້ວກູ່ອນ ນັກຮຽນຊູ່ວຍ ສາມຫູ່ຼຽມ ຕບົ ມໃຫດ້ ວງພອນແດູ່” ຜຮູ້ ຽນທກຸ ຄົນຕບົ ມ - ໃຜຈະລອງສະແດງການພັບຜ້າໃຫ້ເປັນຮູບ ສາມຫູຼ່ຽມໄດ້ - ນອ້ ງ ນອ້ ງ - ມະຍຸລີລອງອອກມາພບັ ຜ້າເບ່ີງດຸ ມ ະ ຍ ຸ ລ ີ ສ ະ ແ ດ ງ ກ າ ນ ພ ັ ບ ຜ້ າ “ເກ່ັົງຫຼາຍ ນັກຮຽນຕົບມໃຫມ້ ະຍຸລີແດູ່” ສາມຫູ່ຽຼ ມຜ້ຮູ ຽນອນ່ີ ໆເບີ່ງ - ນັກຮຽນລອງທົບຜ້າສາມຫຼູ່ງມຫຼາຍໆທົບ ເບ່ງີ ດຸ ຈະໄດ້ຜ້າທີຄ່ າ້ ຍກັບຫຍງັ ຜູ້ສອນເສີມກໍາລັງໃຈ ດ້ວ ຍ ທູ່າ ທາ ງ ແ ລະ ມະຍລຸ ີ : ຂອບໃຈ 94

- ເຊີ້ອກ ຫຼ ຜ້າແຖບຍາວໆນີ້ໃຊ້ເຮັດຫຍັງໄດ້ ວ າ ຈ າ ແ ລ ະ ໃ ຫ ້ ຜູ້ ແດູ່“ຍ້ຽມເລີຍ ນັກຮຽນຮູ້ເລີ່ອງການປະຖົມ ທບົ ຜາ້ ຫຼາຍໆທບົ ແລ້ວຕອບ ຮຽນມີສູ່ວນເສີມກໍາ ພະຍາບານດີຫຼາຍຕ່ໍໄປນີ້ຄູຈະສາທິດວິທີການ ຄາໍ ຖາມ ລັງໃຈດ້ວຍທູ່າທາງ ເ ຂົ ້ີ າ ເ ຝ ອກ ດ້ ວ ຍຜ້ າສາ ມຫຼ ູ່ຽ ມໃຫ້ ເບ ີ ່ງ ໃຜຈະ - ຄ ເຊີ້ອກ ເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍ ອາສາເປັນຜ້ເູ ຈັບໃຫ້ຄູ” - ໃຊ້ມດັ ສິງີ່ ຂອງ ວາຈາ ແລະ ທູາ່ ທາງ ເລອກຜ້ຮູ ຽນມາຄນົ ໜງີຶ່ ແລ້ວຜູ້ສອນສາທິດວິທີ - ໃຊ້ເຂີົາ້ ເຝອກ ເຂີ້ົາເຝອກເທອ່ີ ລະຫອ້ ງພອ້ ມອະທິບາຍປະກອບ ເມ ີ່ອຜູ້ສອນສາທິດສໍາເລັດແລ້ວຄູກູ່າວຄໍາ ຂອບໃຈຜູ້ຮຽນທີ່ອາສາສະແດງເປັນຄົນເຈັບ ຍົກມ ອາສາເປັນຄົນເຈັບເບ່ີງ ພ້ອມຕົບຫຼັງເບົາໆແລ້ວໃຫ້ຜູ້ຮຽນກັບໄປນ່ັົງ ແລະ ຟງັ ການສາທດິ ຂອງຜູ້ສອນ ບ່ອູ ນຜູສ້ ອນຖາມຄໍາຖາມ - ເມ່ອີ ເຂ້ີາົ ເຝອກທແີ່ ຂນແລ້ວເຮາົ ຕອ້ ງເຮັດຫຍັງ ຕ່ໍໄປກູ່ອນຈະໃຫ້ຄົນເຈັບກັບບ້ານ “ຖກແລ້ວ ເປັນຄົນຊູ່າງສັງເກດດີຫຼາຍຕ່ໍໄປນີ້ຄູຈະສາທິດ ວິທກີ ານເຮດັ ຜາ້ ຄ້ອງແຂນໃຫ້ເບີງ່ ” ຜູ້ສອນເລອກຜູ້ຮຽນຄົນໜຶ່ີງອອກມາສົມມຸດຕິ ຕອບຄາໍ ຖາມ ເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍ ຖານໃຫ້ຄົນໜຶີ່ງເປັນຄົນເຈັບອີກຄົນເ ປັນ - ຂ້ອຍເຄີຍເຫັນເຂົາເອົາເຊ້ີອກ ວາຈາ ພະຍາບານແຈກຜາ້ ສາມຫຽ່ຼູ ມໃຫ້ກູຸ່ມລະ 2 ຜຶນ ມັດແຂນຄອ້ ງຄນໍາ ໃຫ້ຝຶກດ້ວຍຜາ້ ສາມຫຼູຽ່ ມເມ່ີອຜູ້ຮຽນເຮັດແລ້ວ ໃຫ້ ຕິ ຊມົ ແລະ ໃຫ້ຂ້ໍສະເໜແີ ນະ ຈາກນັີ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍາູ່ ງສະຫັຼບກັນເປນັ ຄນົ ເຈບັ ແລະ ພະຍາບານ ໃຫ້ແຂງຂັນກັນພັບຜ້າເຝອກ ແລະ ເຮັດຜ້າຄ້ອງແຂນເລອກຄູ່ທີ່ເຮັດສໍາເລັດ ຜູ້ຮຽນຕົບມ ເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍ ກູ່ອນ ແລະ ເຮດັ ໄດ້ຖກຕ້ອງ - ເຮົາສາມາດໃຊ້ຜ້າສາມຫຼູ່ຽມ ວາຈາ ຮຽບຮ້ອຍທີ່ສຸດຈໍານວນ 3 ຄູ່ ອອກມາ ແລ້ວ ເຮັດເຝອກໄດ້/ຄ້ອງແຂນກັບຄ ເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍ ກ ູ່ າ ວ ວ ູ່ າ “ ນ ັ ກ ຮ ຽ ນ ສ າ ມ ຄ ູ ູ່ ນ ີ ້ີ ເ ຮ ັ ດ ໄ ດ້ ໄດ້ ການໃຫ້ລາງວັນ ແລະ ຖກຕ້ອງຮຽບຮ້ອຍ ແລະ ສໍາເລັດແລ້ວຄູຂມອບ ທາູ່ ທາງ ຄູ່ມການປະຖົມພະຍາບານເບີງ່ ຕ້ີົມໃຫ້ຄົນລະເຫີັ້ມຼ ” - ມ້ີນີ້ເຮົາໄດ້ຮຽນຮູ້ຫຍັງຈາກຜ້າສາມຫຼູ່ຽມ ຜູ້ຮຽນເຮັດຄວາມເຄົາລົບ ແລະ ເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍ “ເກົຫ່ັ າຼ ຍ ຈາກສິ່ີງທີນ່ ັກຮຽນໄດຮ້ ຽນຮູ້ມ້ີນ້ີຫວັງ ກາູ່ ວຂອງໃຈຜູ້ສອນພອ້ ມກນັ ວາຈາ ວູ່ານັກຮຽນຈະນໍາໄປໃຊ້ປະຖົມພະຍາບານຄົນ ເຈັບໄດ້” ຕວົ ຢາ່ ງທີ່ 2 ແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈ ວຊິ າ ຄະນິດສາດ ເລອ່ີ ງ ມາດຕາສ່ວູ ນ ທັກສະທຕີ່ ້ອງການຝກຶ ທັກສະການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈ 95

ຈຸດປະສງົ ທາງພດຶ ຕກິ າໍ 1) ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນສາມາດໃຊ້ມາດຕາສວູ່ ນໄດຖ້ ກຕອ້ ງ 2) ໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນສາມາດຂຽນແຜນຜງັ ຂອງສງ່ີິ ຕູາ່ ງໆໄດ້ 3) ໃຫ້ຜຮູ້ ຽນປຽ່ ນຄວາມຍາວທຈ່ີ ັດໄວ້ໄດ້ຈາກແຜນຜງັ ເປັນຄວາມຍາວຈງິ ທ່ຖີ ກຕອ້ ງໄດ້ ເນອ້ີ ໃນໂດຍຫຍ້ໍ ການຂຽນຮບູ ໃຫ້ມີຂະໜາດນ້ອຍກວ່າູ ຂອງແທ້ໂດຍໃຊ້ມາດຕາສູວ່ ນ ເອີນ້ ວາູ່ ການຫຍສ້ໍ ູ່ວນໃນການຫຍ້ໍ ສູ່ວນອາດບອກຂະໜາດແທ້ ຫຼ ມາດຕາສູ່ວນກໍາກັບໄວ້ ເຊັົ່ນ 1 ຊົ່ວໂມງ. 1 ມ. ອູ່ານວູ່າ 1 ຊັງຕີແມັດຕໍ່ 1 ແມັດ ໝາຍຄວາມວູ່າຖ້າຄວາມຍາວໃນແຜນຜັງ 1 ຊງັ ຕແີ ມັດ ຄວາມຍາວຈີິ່ງເປັນ 1 ແມັດ ສ່ກີ ານຮຽນການສອນ 1. ໄມ້ບນັ ທັດ 2. ໄມແ້ ມັດ 3. ສາຍວດັ 4. ກັບໄມ້ແມັດ ກິດຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ຮຽນ ເຫດຜນົ ສະຫບຼຸ ທກັ ສະການເສີມກໍາລງັ ໃຈເປັນຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ສອນໃນຫານໃຊ້ແຮງຈງູ ໃຈທັງພາຍນອກ ແລະ ພາຍໃນ ເພ່ອີ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເກດີ ຄວາມພມູ ໃຈທີ່ຈະສະແດງພຶດຕິກໍາອອກມາການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈມີບດົ ບາດສາໍ ຄັນຕ່ໍການຮຽນ- ການສອນມີຄວາມຈໍາເປັນຕ້ອງຮູ້ຫຼັກຈິດຕະວິທະຍາໃນການເສີມກໍາລັງໃຈເຊິີ່ງເນັີ້ນການສ້າງແຮງຈູງໃຈພາຍ ນອກການເສມີ ກາໍ ລັງໃຈຈມີ 2 ປະເພດຄ ການເສມີ ແຮງທາງບວກ ແລະ ການເສມີ ແຮງທາງລົບ ແນວປະຕິບັດໃນການເສີນກໍາລັງໃຈໃນການຮຽນ-ການສອນຄ ຕ້ອງເສີມແຮງທັນທີ ເສີມແຮງໃຫ້ ສອດຄ່ອູ ງກບັ ພຶດຕິກໍາ ເໝາະສົມກັບໄວ ຄວນເສີມແຮງຫຼາຍກວາູ່ 1 ຢ່າງພະຍາຍາມເສມີ ແຮງແກູ່ຜຮູ້ ຽນໃຫ້ທົ່ວ ເຖງິ ທຸກຄນົ ແລະ ວິທີການລງົ ໂທດເປັນວິທີສຸດທາ້ ຍ ເມອີ່ ໃຊ້ແຮງເສີມບໍ່ໄດ້ຜົນ ການເສມີ ກາໍ ລັງໃຈມີປະໂຫຍດ ຫຼາຍໃນການຮຽນ-ການສອນ ເຊັົ່ນ ກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນກ້າຮູ່ວມກິດຈະກໍາເບີ່ງໂລກໃນແງູ່ດີຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນປະ ເມີນການກະທໍາຂອງຕົນເອງ ແລະ ຍັງເປັນການສ້າງຄວາມເພິ່ີງພໃຈໃຫ້ເກດີ ຂຶີ້ນໂດຍການເສີມສ້າງບັນຍາກາດ ລະຫວາູ່ ງຜສູ້ ອນ ແລະ ຜ້ຮູ ຽນອີກດ້ວຍ ຄາໍ ຖາມທບົ ທວນ 1. ຈງົ່ ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍຂອງການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈ 2. ຈົງ່ ອະທິບາຍຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການເສີມກາໍ ລັງໃຈ 3. ທູ່ານມຄີ ວາມເຂົ້ີາໃຈວາູ່ ຫັກຼ ຈດິ ຕະວິທະຍາໃນການເສີມກາໍ ລັງໃຈ 4. ການເສມີ ແຮງມີຈກັ ປະເພດຄປະເພດໃດແດູ່ ຈ່ົງອະທິບາຍ 5. ທູາ່ ນເຂ້ົາີ ໃຈການເສີມແຮງທາງບວນຄຫຍງັ ຈົງ່ ອະທິບາຍ 6. ທູ່ານເຂົີ້າໃຈການເສມີ ແຮງທາງລົບຄຫຍັງ ຈົງ່ ອະທບິ າຍ 7. ລະຫວາູ່ ງການເສມີ ແຮງທາງບວນ ແລະ ການເສມີ ແຮງທາງລບົ ອັນໃດດີກວ່າູ ກັບ ຈງົ່ ອະທບິ າຍ 8. ທູ່ານເຂາົ້ີ ໃຈແນວປະຕບິ ດັ ໃນການເສມີ ກາໍ ລັງໃຈແນວໃດ ຈ່ງົ ອະທິບາຍ 9. ປະໂຫຍດຂອງການເສມີ ກໍາລັງໃຈມຫີ ຍງັ ແດູ່ ຈງົ່ ອະທບິ າຍ 10. ຂ້ໍສະເໜີແນະໃນການເສີມກໍາລັງໃຈມຫີ ຍັງແດູ່ ຈງົ່ ອະທິບາຍ 96

ບດົ ທ່ີ 9 ທັກສະການໃຊກ້ ລິ ຍິ າ, ທາູ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ໃນປະຈຖບັນເປັນທີ່ຍອມຮັບກັນວູ່າການຮຽນ-ການສອນໂດຍເນັ້ີນໃຫ້ຜູ້ຮຽນສຶກສາດ້ວຍຕົນເອງຫຼາຍຂນ້ີຶ ຜູສ້ ອນຕ້ອງລດົ ບດົ ບາດລົງ, ປ້ອນຂ້ໍມນູ ໃຫ້ໜອ້ ຍລງົ ແລະ ບນັ ຍາຍໃຫ້ສັນ້ີ ລງົ . ແນວໃດກໍ່ຕາມການອອກໄປໜ້ າຫ້ອງເປັນສິ່ີງທີ່ລິກລ້ຽງບໍ່ໄດ້, ຜູ້ສອນຍົງໄດ້ໃຊ້ພາສາທູ່າທາງປະກອບການເວົີ້າໃນບາງໂອກາດ ເຊັົ່ນ: ການນໍາ ເລ່ີອງໃໝູ່ມາສະເໜີຜູ້ຮຽນ, ການອະພິປາຍປະກອບການສາທິດ, ການແນະນໍາກິດຈະກໍາຕູ່າງໆ, ການແນະນໍາ ວິທະຍາກອນ, ການຊູ່ວຍການສົນທະນາອະພິປາຍໃນຫ້ອງຮຽນລ້ວນແຕູ່ຕ້ອງການການເວົີ້າທີ່ມີສິລະປະ ແລະ ເທັກນິກ. ຖ້າຜູ້ສອນໃຊ້ທູ່າທາງທີ່ບໍ່ເໝາະສົມ ເຊັ່ົນ: ການສາທິດທູ່າທາງແນວໃດແນວໜຶີ່ງຢູ່ຕະຫຼອດເວລາ ຫຼ ເຄີ່ອນໄຫວຮູ່າງກາຍຕະຫອຼ ດເວລາຢ່າງບໍ່ເໝາະສົມ ເກີນຄວາມຈໍາເປັນຈົນເກີດຄວາມຊໍ້າຊາກ ອາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ ຮຽນເກີດຄວາມລໍາຄານ ຫຼ ເຫັນເປັນເລີ່ອງສະນຸກສະໜານ ຕ້ອງຮຽນອາດຂາດຄວາມສົນໃຈຕໍ່ເລ່ີອງທີ່ຜູ້ສອນ ກາໍ ລງັ ເວົາ້ີ ເພາະຟາງແຕສູ່ ະນກຸ ກບັ ທ່າູ ທາງຂອງຜູ້ສອນ. ການຝກຶ ທັກສະການໃຊພ້ າສາທູ່າທາງຈິງ່ີ ມີເປົ້າໝາຍເພີ່ອ ໃຫຜ້ ູ້ສ້ອນມີບກຸ ຄະລກິ ກະພາບທດ່ີ ີ ທີເ່ ໝາະສົມໃນການອອກມາໜ້າຫ້ອງຮຽນ ໃນໂອກາດຕ່າູ ງໆ. ຄວາມໝາຍທັກສະການໃຊກ້ ິລຍິ າ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ເປນັ ພຶດຕກິ າໍ ການສະແດງທີ່ສໍາຄນັ ສາໍ ລັບຜສູ້ ອນຫາຼ ຍ ເຊີິງ່ ມນີ ັກຄີ້ົນ ຄວາ້ ຫຼາຍທູ່ານໄດ້ໃຫ້ຄວາມໝາຍໄວ້ ດງັົ່ ນ:ີ້ ນະວະລັດ ສົມນາມ (2546, ໜ້າ 136) ກູ່າວວູ່າ ທັກສະການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມສາມາດໃນການເຄ່ີອນໄຫວ ແລະ ປຽ່ ນອະລິຍະບົດ, ການໃຊ້ມ ແລະ ແຂນ, ການສະແດງອອກທາງສີໜ້າ ແລະ ສາຍຕາ, ການວາງທາູ່ ທາງ ແລະ ການຊງົ ຕົວ, ການໃຊ້ນາ້ໍ ສຽງ ແລະ ການແຕູ່ງກາຍ. ອາພອນ ໃຈທູ່ຽງ (2546, ໜ້າ 175) ກູ່າວວູ່າ ທັກສະສະການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມສາມາດໃນວິທີເວົ້ີາ, ນໍ້າສຽງ ແລະ ຈັົ່ງຫວະປະກອບກັບການໃຊ້ທູ່າທາງເຮັດໃຫ້ໜ້າສົນໃຈ, ເຂົ້ີາໃຈໄດ້ ຢາ່ ງຊດັ ເຈນ, ບໍເ່ ຂນີ ອາຍ ແລະ ເໝາະກບັ ບຸກຄະລກິ ກະພາບຜສູ້ ອນ. ອາໍ ມາລາ ເລັກເຮງິ ສນິ (2540, ໜາ້ 136) ເວົາ້ີ ເຖງິ ທັກສະການໃຊກ້ ລິ ຍິ າ, ທູາ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ໝາຍເຖິງ ການສະແດງອອກທາງດ້ານສີໜ້າ, ແວວຕາ, ການເຄີ່ອນໄຫວອະໄວຍະວະຕູ່າງໆ ເຊັ່ົນ: ມ, ແຂນ, ຫົວ, ການເໜັງຕີງ ຮາູ່ ງກາຍ ແລະ ເອັນໂຕໄປມາຢາ່ ງເໝາະສົມ, ເຊີິ່ງຖເປນັ ບກຸ ຄະລິກກະພາບສູ່ວນໜ່ີງຶ ຂອງຜູ້ສອນທີ່ຊູ່ວຍສ່ົງເສີມ ຜຮູ້ ຽນເກີດຄວາມສດັ ທາຕ່ໍຜສູ້ ອນຫຼາຍຂີ້ຶນ ແລະ ຜຮູ້ ຽນມຄີ ວາມສນົ ໃຈຕໍ່ບົດຮຽນ. ຈາກຄວາມໝາຍດ່ົັງກູ່າວພສະຫຼຸບໄດ້ວາູ່ ການໃຊກ້ ລິ ຍິ າ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ເປນັ ພດຶ ຕກິ າໍ ທຜີ່ ູ້ສອນໃຫ້ ຄວາມສໍາຄັນ ໂດຍສະເພາະການສະແດງອອກທາງສີໜ້າ, ທູ່າທາງ, ການໃຊ້ນໍ້າສຽງ ແລະ ການແຕູ່ງກາຍ ເຊີ່ິງ ເປັນການຊວູ່ ຍສົ່ງເສມີ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນເກີດສດັ ທາໃນຕວົ ຜູສ້ ອນຫາຼ ຍຂນີຶ້ . ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງການໃຊ້ວາຈາ ແລະ ກິລິຍາທູ່າທາງໃນການສອນ ການໃຊ້ວາຈາ ແລະ ກລິ ິຍາທູ່າທາງ ເປັນສິີ່ງສາໍ ຄັນຢ່າງໜີ່ຶງໃນການສອນ, ບຸກຄະລກິ ກະພາບທີ່ດີ, ວາຈາ ແລະ ທູ່າທາງຕາູ່ ງໆ ທີເ່ ໝາະສົມກບັ ຜູ້ສອນແມູ່ນເປັນສງິ່ີ ປະທັບໃຈຂອງຜູ້ຮຽນ, ເປັນແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ມີຄວາມຮ້ສູ ກຶ ທີ່ດີຕໍ່ການສອນຂອງຜູ້ສອນເປນັ ສ່ງິີ ກະຕຸ້ນຈດິ ໃຈໃຫຜ້ ູ້ຮຽນສົນໃຈຕ່ໍການຮຽນ-ການສອນ. ການ ສ່ີຄວາມໝາຍທີ່ດີລະຫວູ່າງຜູ້ສອນກັບຜູ້ຮຽນເປັນສິ່ີງທີ່ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ດີຕໍ່ຜູ້ສອນ ແລະ ຂະບວນການສອນຂອງຜູ້ສອນ ເພາະຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມສະບາຍໃຈທີ່ສາມາດສີ່ຄວາມໝາຍກັບຜູ້ ສອນໄດ້ເປັນຢ່າງດີ. ດັົ່ງນັ້ີນ; ວາຈາ, ກິລິຍາທູ່າທາງ ແລະ ບຸກຄະລິກກະພາບຂອງຜູ້ສອນຈິີ່ງເປັນສິ່ີງສໍາຄັນໃນ 97

ການຊັກຈຸງໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກດີ ຄວາມສົນໃຈໃນການຮຽນ-ການສອນ, ເຊິີ່ງເປັນເສັີ້ນທາງນໍາໄປສູ່ຄວາມສໍາເລັດໃນ ການສອນຂອງຜູສ້ ອນໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ. ເທກັ ນິກການໃຊ້ກລິ ຍິ າ, ທາູ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ມີຈຸດປະສົງໃຫ້ຜູ້ຮັບການຝຶກຮູ້ຈັກເລອກໃຊ້ວາຈາ, ກີລິຍາ ແລະ ທູາ່ ທາງ ທີ່ເໝາະສົມສາມາດນໍາ້ ໄປຝຶກຝນເພີ່ອໃຊ້ປະກອບການສອນຂອງຕົນໄດ້ໃນການສອນນອກຈາກຜູ້ສອນ ຈະຮູວ້ ິທສີ ອນແລວ້ ການຈູງໃຈ ແລະ ການໃຊ້ສີກ່ ານສອນ, ການສີຄ່ ວາມໝາຍໃຫເ້ ຂົາ້ີ ໃຈລະຫວູ່າງຜູສ້ ອນກັບຜູ້ ຮຽນແລ້ວໃນການສີ່ຄວາມໝາຍຍັງຕ້ອງອາໄສການສະແດງອອກທາງກິລິຍາ, ວາຈາ, ທູ່າທາງ ເປັນສິີ່ງສໍາຄັນ ທ່ສີ ດຸ ເພອ່ີ ຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນ ດົັວ່ ນີັນ້ ຜສູ້ ອນຄວນໃຫຄ້ ວາມສາໍ ຄນັ . 1. ການໃຊວ້ າຈາຖອ້ ຍຄໍາໃນການສອນ ການໃຊ້ວາຈາເປັນສິີ່ງສໍາຄັນໜຶີ່ງໃນການສອນຂອງຜູ້ສອນເພາະໃຊ້ເປັນເຄ່ີອງສີ່ຄວາມໝາຍລະຫວູ່າງຜູ້ ສອນ ແລະ ຜູຮ້ ຽນ, ການໃຊ້ວາຈາຂອງຜູ້ສອນມີອິດທິພນົ ຕຄ່ໍ ວາມຮູ້ສກ ແລະ ການສ້າງນິໄສທາງດ້ານການເວ້ີົາ ຈາຂອງເດັກຫາຼ ຍທີສ່ ດຸ , ໃນຖານະທີຜ່ ສູ້ ອນເປນັ ແມູ່ພີມຈ່ິີງຄວນໃຊ້ວາຈາໃຫ້ເປນັ ແບບຢາ່ ງ ລັກສະນະຂອງການ ໃຊ້ວາຈາມີ ດັົ່ງນ:້ີ 1.1 ລັກສະນະການໃຊວ້ າຈາທີດ່ ມີ ີ ດ່ັງົ ນ:ີ້ 1) ໃຊ້ຖອ້ ຍຄາໍ ຖກຕາມຫກຼັ ການໃຊ້ພາສາ 2) ໃຊຄ້ ໍາສພຸ າບອອູ່ ນໂຍນ 3) ໃຊ້ພາສາທີ່ຜູ້ຮຽນເຂາົ້ີ ໃຈງູ່າຍ 4) ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາໍ ກະທດັ ຫດັ 5) ເວີ້ົາມີຈ່ົງັ ຫວະ, ຢດຸ , ເນີນ້ັ ແລະ ເວນ້ີັ ວກັ 6) ອອກສຽງໄດ້ຊັດເຈນຖກຕອ້ ງ 1.2 ລັກສະນະຂອງການໃຊວາຈາທີບ່ ່ໍດີມີດງ່ັົ ນ້ີ 1) ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄໍາຫຍາບຄາຍ, ບໍສ່ ພຸ າບ, ເວາີົ້ ສຽດສີ ແລະ ເຍະເຍີອ້ ຍ 2) ອອກສຽງບ່ໍຊັດເຈນ 3) ໃຊຄ້ າໍ ສບັ ໃໝູຂ່ ອງພວກໄວລ້ນຸ 4) ເວາ້ີົ ໃຊຄ້ ໍາສອງແງສູ່ ອງງາູ່ 5) ເວາົີ້ ໄວບໍ່ມີຈັ່ງົ ຫວະ 6) ໃຊຄ້ ໍາໃດຄາໍ ໜງ່ຶີ ຊາໍ ໆ ເຊົນ່ັ : ຄວາູ່ , ແບບວູ່າ, ເອາົ ແລະ 1.3 ລັກສະນະຂອງການໃຊນ້ ໍ້າສຽງ ນາໍ້ ສຽງເປນັ ສີ່ງິ ສໍາຄນັ ທີ່ສາມາດສ້າງບັນຍາກາດຕູ່າງໆໃຫ້ເກີດຂີ້ຶນໃນ ຫອ້ ງຮຽນໄດນ້ ໍາ້ ສຽງຂອງຜູ້ສອນມີທງັ ປະໂຫຍດ ແລະ ໂທດຕໍ່ການຮຽນ-ການສອນ 1) ລັກສະນະນ້າໍ ສຽງທີກ່ ໍໃ່ ຫ້ເກີດປະໂຫຍດໃນການຮຽນ-ການສອນດ່ງັົ ຕໍ່ໄປນີ້: (1) ສຽງດັງຊດັ ເຈນ (2) ມີສຽງສງູ ສຽງຕໍ່າ (3) ມີຫາງສຽງພສົມຄວນ (4) ນາໍ້ ສຽງຈະແຈງ້ ໜ້າຟງັ (5) ມນີ ໍ້າໃຈດງຶ ດູດ ເຊນົັ່ ນໍາ້ ສຽງຕີນ່ ເຕີັນ້ ເວລາເລາ່ົ ນທິ ານ 2) ລັກສະນະຂອງນໍາ້ ສຽງທບີ ໍ່ດີມດີ ັງົ່ ນ:ີ້ (1) ສຽຄູອ່ ຍເກນີ ໄປ 98

(2) ສຽງດັງເກີນໄປ ແລະ ຮອ້ ງໃສນູ່ ັກຮຽນ (3) ໃຊສ້ ຽງລະດບັ ດຽວກນັ ຕະຫຼອດ (4) ຂະມູ່າ, ສຽງສົ່ັນກະຕກຸ ກະຕັນ (5) ສຽງສງູ ເຮດັ ໃຫນ້ ັກຮຽນກດົ ດນັ 2. ການໃຊທ້ ູ່າທາງໃນການສອນ ເປັນບກຸ ຄະລິກກະພາບທີ່ລວມເຖງິ ການຍນ, ການນ່ງັົ , ການໃຊ້ມ ແລະ ການສະແດງສໜີ ້າ 2.1 ການຍນຶ ການຍນຶ ຂອງຜູ້ສອນເປັນການສະແດງອອກເຊງ່ິີ ເປັນບກຸ ຄະລິກກະພາບຢ່າງໜີ່ຶງການຍຶນ ທ່ີສະງູ່າງາມ, ສາມາດສ້າງຄວາມນິຍົມໃຫແ້ ກູ່ຜູ້ຮຽນ ນອກຈາກຕາໍ ແໜງູ່ ຂອງການຍຶນທີ່ໃຊ້ຖກຶ ຕ້ອງແລ້ວຍັງຂະ ມີປະໂຫຍດໃຫແ້ ກູກ່ ານຮຽນ-ການສອນ. 1) ລັກສະນະການຍຶນທ່ດີ ໃີ ນເວລາສອນມດີ ັົງ່ ນີ້ (1) ຍນຶ ຊີ່, ໄຫລ່ບູ ຫ່ໍ ໍ່ ຫຼ ຫງັຼ ບໍກ່ ງ່ົ (2) ຍນຶ ໃຊຂ້ າທັງສອງເບອ້ີ ແລະ ພກັ ຜູອ່ ນຂາບາງຄ້ັງີ (3) ຍຶນປນີ່ ໜ້າເຂາົີ້ ຫານັກຮຽນເມ່ີອເວລາອະທບິ າຍ ຫຼ ເວີາ້ົ ກັບນັກຮຽນທງັ ໝົດຫ້ອງ (4) ຍນຶ ຢບູ່ ່ອູ ນັກຮຽນທຸກຄົນເຫັນໄດງ້ າູ່ ຍ (5) ປ່ຽນຈດຸ ຍນຶ ຕາມຄວາມເໝາະສມົ 2) ລັກສະນະທບ່ີ ໍ່ດີຂອງການຍຶນໃນເວລາສອນມີດັ່ງົ ນີ້ (1) ຍນຶ ອິງໂຕະຕະຫຼອດເວລາສອນ (2) ຍຶນອງິ ກະດານ (3) ຍຶນເອົາມກອດເອກີ , ຄດັ ຫຼັງ ຫຼ ຈກົ ຖົງໂສງ້ (4) ຍຶນອິງໂຕະຂອງຜູ້ຮຽນຫຼາຍເກີນໄປເວລວອະທິບາຍ ຫຼ ຍຶນບູ່ອນທີ່ຜູຮ້ ຽນເບີ່ງບ່ໍເຫັນທັງ ຫ້ອງເວລາອະທບິ າຍ (5) ຍຶນຄາ້ໍ ແອວ (6) ຍນຶ ສົ່ນັ ຂາ 2.2 ການຍູ່າງ ກນສອນນັ້ີນຜູ້ສອນຈໍາເປັນຕ້ອງມີການເຄ່ີອນໄຫວໄປຕາມຈຸດຕູ່າງໆ ໃນຫ້ອງຮຽນເພອ່ີ ຈຸດປະສົງຕູ່າງໆ ເຊັົ່ນ ໄປຊູ່ວຍອະທິບາຍໃຫ້ນັກຮຽນເປັນບຸກຄົນ, ການຍູ່າງໄປຫາກະດານ ແລະ ອ່ີນໆ. ການ ຍູ່າງຕາມຄວາມຖະນັດຂອງຜູ້ສອນອາດຈະສ້າງຄວາມລໍາຄານໃຫ້ແກູ່ຜູ້ຮຽນ, ຜູ້ສອນຄວນໄດ້ຝຶກວິທີການຍູ່າງ ໃນເວລາສອນເພ່ອີ ຫກຼິ ລ້ຽງບໍໃ່ ຫ້ເກີດຄວາມຜິດພາດ. 1) ລັກສະນະທີດ່ ຂີ ອງການຍູ່າງໃນເວລາສອນ ມີຄ (1) ຍູ່າງໂຕຊສີ່ ະງາູ່ ຜູາ່ ເຜຍີ , ບ່ໍຊາ້ ແລະ ບໄໍ່ ວເກີນໄປ (2) ຍາູ່ ງປ່ຽນບູ່ອນຍຶນບາງຄງັີ້ ເວລາອະທິບາຍ (3) ຍູ່າງໄປເບີງ່ ໃຫທ້ ວ່ົ ຫອ້ ງໃນເວລາໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເຮເັ ກິດຈະກໍາ (4) ຍາູ່ ງເຂົີ້າໄປໄກ້ໆຜູທ້ ່ບີ ສໍ່ ົນໃຈບດົ ຮຽນ (5) ຍາູ່ ງທູາ່ ທາງໃຫ້ມຊີ ວີ ດິ ວີ າ 2) ລກັ ສະນະທ່ີບໍ່ດີຂອງການຍູ່າງໃນເວລາສອນ ມີຄ (1) ຍາູ່ ງໄປມາຢໜູ່ ້າຫອ້ ງຮຽນຈນົ ຜຮູ້ ຽນວນິ ຫົວ (2) ຍາູ່ ງຊາ້ ບ່ໍມຊີ ວີ ດິ ຊີວາ (3) ຍາູ່ ງເອາົ ມຈັກຖງົ ໂສ້ງ 99

(4) ຍາູ່ ງເຂາ້ີົ ໄປຫານກັ ຮຽນໄວເກນີ ໄປເຮດັ ໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຕົກໃຈ 2.3 ການນັ່ົງ ການສອນບາງຄ້ີັງຜູ້ສອນອາດຈະຕອ້ ງນັົ່ງ ເຊັົ່ນ ນັ່ົງເວລາຜູ້ຮຽນເຮັດກດິ ຈະກໍາ, ເຮັດແບບ ທົດສອບ ຫຼ ນົງ່ັ ຮູ່ວມອະພິປາຍກັບນກັ ຮຽນ ຫຼ ນ່ັງົ ອະທິບາຍນັກຮຽນຄົນໃດຄນົ ໜີຶ່ງ, ນ່ັົງເຮັດວຽກ. ການນ່ັົງຂອງ ຜູສ້ ອນໃນລະຫວູ່າງສອນຈະມີຜົນຕ່ໍບຸກຕະລິກກະພາບຂອງຜູ້ສອນໃນສາຍຕາຜູ້ຮຽນ. 1) ລກັ ສະນະທດີ່ ຂີ ອງການນົັງ່ ໃນເວລາສອນ ມຄີ (1) ນັງ່ົ ຕງົັ່ ສາໍ ລບັ ຜູ້ສອນ (2) ສະງູ່າຜາູ່ ເຜຍີ ໃຊສ້ າຕາກວດເບງີ່ ທວ່ົ ຫອ້ ງ (3) ນົ່ັງດວ້ ຍທາູ່ ທາງຜູ່ອນຄາຍ ບເ່ໍ ຄງ່ົັ ຕຶງ (2) ລັກສະນະທ່ີບໍ່ດີຂອງການນັງ່ົ ໃນເວລາສອນ ມີຄ (1) ນ່ັົງຫບຼັ (2) ນງ່ົັ ເອົາມຄ້າໍ ຄາງ (3) ນັົ່ງຕາລອຍ (4) ໃນໄກຜ້ ຮູ້ ຽນເກນີ ໄປ (5) ນງ່ັົ ໂຕະຜູ້ສອນ ຫຼ ໂຕະຜຮູ້ ຽນ (6) ນ່ັົງມູບໂຕະ (7) ນັົ່ງສົ່ັນຂາ (8) ນັງ່ົ ຖອດເກີບເຂາົີ້ -ອອກຕະຫອຼ ດເວລາ (9) ນ່ງົັ ເຮັດວຽກອີນ່ ທບີ່ ກ່ໍ ູ່ຽວກັບການສອນ 2.4 ການໃຊມ້ ໃນເວລາສອນ ມ ແລະ ແຂນ ເປນັ ເຄ່ອີ ງມທີຊ່ ູວ່ ຍຜສູ້ ອນໄດຫ້ າຼ ຍທີ່ສຸດໃນການອະທິບາຍ ແລະ ສ່ີຄວາມໝາຍກັບຜູ້ຮຽນ, ການໃຊ້ມ ແລະ ແຂນ ໃນເວລາສອນຍັງຊູ່ວຍດຶງດູດຄວາມສັນໃຈຂອງຜູ້ ຮຽນອ້ກ. ຜສູ້ ອນຄວນໃຊມ້ ແລະ ແຂນໃນເວລາອະທິບາຍ ແລະ ໃນກິດຈະກໍາການສອນຢ່າງອ່ີນ ເພ່ີອຊູ່ວຍໃຫ້ ເກີດປະໂຫຍດແກູຜ່ ຮູ້ ຽນ, ນອກຈາກນຜ້ີ ສູ້ ອນຍງັ ຕ້ອງຮູ້ຈັກຫກຼີ ລ໊ຽງການໃຊ້ມ ແລະ ແຂນທບີ່ ໍເ່ ໝາະສົມໃນເວລາສອນ. 1) ລັກສະນະທີດ່ ີຂອງການໃຊມ້ ແລະ ແຂນປະກອບການສອນ ມຄີ (1) ໃຊ້ມປະກອບທ່າູ ທາງຕາມເນ້ອີ ໃນ, ຕາມລະດບັ ສຽງ ແລະ ຕາມຈັົ່ງຫວະ (2) ໃຊມ້ ສງົ່ ສັນຍານ ເຊັນ່ົ ກວັກມເອນີ້ , ໂບກມໃຫ້ຖອຍ ແລະ ຕົບມສະແດງຄວາມຍິນດີ (3) ເຄາະໂຕະຄູ່ອຍໆ ເມອ່ີ ຜຮູ້ ຽນໃຈລອຍ (4) ຈບັ ບູ່າຜ້ຮູ ຽນຄູອ່ ຍໆ ເມ່ີອຜູຮ້ ຽນໃຈລອຍ (5) ເຄາະໂຕະຄູ່ອຍໆ ເພີ່ອສ້າງຄວາມສນົ ໃຈບາງໂອກາດ 2) ລກັ ສະນະທີ່ບດ່ໍ ຂີ ອງການໃຊ້ມ ແລະ ແຂນປະກອບການສອນ ມີຄ (1) ໃຊນ້ ີວ້ ຫຼ ມລຶບກະດານ (2) ຕົບ ຫຼ ໃຊໄ້ ມ້ຟາດໂຕະຢ່າງແຮງ (3) ຍູ້ຜູ້ຮຽນໃຫອ້ ອກຫາູ່ ງ (4) ໃຊ້ສອກຖົັ່ງຜູຮ້ ຽນ (5) ໃຊ້ມຕບົ ຫົວຜ້ຮູ ຽນຢາ່ ງແຮງ ຫຼ ສົກຫວົ ຜູ້ຮຽນ (6) ສັົ່ນສຕະຫຼອດເວລາ (7) ຫັກສຫ້ຼີນ (8) ໂຍນເຄີ່ອງໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນຮບັ 100

(9) ຍາ້ ນຕງົັ່ ຕະຫຼອດ (10) ແກະເກົາສູ່ວນຕູ່າງໆຂອງຮາູ່ ງກາຍ (11) ດຶງສີນ້ ຫຼ ໂສງ້ ໃນເວລາທ່ີສອນ (12) ຫກັ ນ້ີວມຫ້ນີຼ ເຮດັ ໃຫ້ເກດີ ສຽງດງັ (13) ມັກຖມູ ເວລາອະທິບາຍ (14) ເອາົ ຫວົ ໂປ້ມໃສແູ່ າກຖງົ ໂສ້ງ (15) ເອາົ ວດັ ຖແຸຼ ກູງ່ ໃສູ່ຜ້ຮູ ຽນ (16) ດຜູຮ້ ຽນຕອນອາລົມບດໍ່ ີ (17) ເອົາມຈັບກາລະວດັ ຫນີຼ້ ເວລາສອນ (18) ຕິດການໃຊ້ມຢ່າງໃດຢາ່ ງໜີງ່ຶ ຈະຫຼອດໃນເວລາອະທບິ າຍ 2.5 ການສະແດງອອກທາງສີໜ້າ ສາຍຕາໃນການສອນ, ການສອນແດງອອກທາງສີໜ້າ, ສາຍຕາເປັນ ເຄ່ີອງສີ່ຄວາມໝາຍທີ່ສໍາຄັນໃນເວລາສອນ ເພາະສີໜ້າ, ສາຍຕາຂອງຜູ້ສອນສະແດງເຖິງອາລົມຂອງຜູ້ສອນ, ເຊຶ່ີງມີອິດທິພົນຕໍ່ການສ້າງບັນຍາກາດໃນຫ້ອງຮຽນ. ຜູ້ສອນທີ່ຍີ້ມແຍ້ມຊູ່ວຍໃຫ້ບັນຍາກາດໃນຫ້ອງຮຽນ ສະບາຍໆ, ບໍ່ເຄັົ່ງຕຶງ, ໃນດ້ານກົງກັນຂ້າມຖ້າຜູ້ສອນມີສີໜ້າເຄັ່ົງຕຶງບັນຍາກາດໃນຮຽນກ່ໍຮູ້ສຶກບໍ່ປອດໂປ່ງ. ຜູ້ສອນທີ່ດີຄວນປັບສີໜ້າໃນສະພາບການຕູ່າງໆໄດ້ຢ່າງເໝາະສົມ, ຜູ້ສອນບໍ່ຄວນຍີ້ມຕະຫຼອດ ຫຼ ມີສີໜ້າເຄ່ັົງ ຕງຶ ຕະຫອຼ ດ ຄວນປຽ່ ນຕາມສະຖານະການທີ່ຊູວ່ ຍໃຫ້ເກິດປະໂຫຍດຕໍກ່ ານຮຽນ-ການສອນຫາຼ ຍທີສ່ ດຸ . ການໃຊສ້ າຍຕາຂອງຜສູ້ ອນມປີ ະໂຫຍດໂດຍກົງໃນການຄວຍຄຸມຫ້ອງຮຽນ ໂດຍໃຊສູ່ າຍຕາກວດໄປທົ່ວຫ້ອງ ການໃຊສ້ າຍຕາຈ້ອງໃນເວລາທ່ີຜູ້ຮຽນກໍາລງັ ເຮັດກິດຈະກາໍ ຫຼ ກາໍ ລງັ ເລາົ່ ເລອ່ີ ງທ່ີສະເເດງເຖງິ ຄວາມສົນໃຈຂອງ ຜ້ສູ ອນ ດງັ່ົ ນີ້ນັ ; ໃນການສອນຜູ້ສອນຄວນໃຊສ້ າຍຕາຕຜໍ່ ້ຮູ ຽນໃນຫອ້ ງຕະຫອຼ ດເວລາ. 1) ລກັ ສະນະທ່ີດຂີ ອງການສະແດງອອກທາງສໜີ າ້ ແລະ ສາຍຕາໃນເວລາສອນ ມີຄ (1) ຍິ້ີມ ແລະ ຕອດຫົວຮບັ ເວລານກັ ຮຽນສະແດງຄວາມເຄາົ ລບົ , ຂໂທດ ຫ້ຼີ ຂອບໃຈ (2) ເມອ່ີ ນກັ ຮຽນຕອບຄາຖາມ ຫຼ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນ ຜູ້ສອນຄວນມີອາລົມຮວູ່ ມຜູຮ້ ຽນ (3) ເມີອ່ ຜູ້ຮຽນຕອບອອກນອກກອບ ຄວນສະແດງສີໜ້າເສຍີ ໆ (4) ເມ່ີອຜຮູ້ ຽນຕອບຖກ ຫຼ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນທີດ່ ີຄວນຕອດຫວົ ແລະ ຍີ້ມິ ໃຫ້ (5) ເມີ່ອຜຮູ້ ຽນຕອບຜິດຄວນແກ່ງູ ຫົວຊ້າໆ ເພອ່ີ ບ່ໃໍ ຫເ້ ສຍກາໍ ລງັ ໃຈ (6) ສະແດງສີໜ້າຕ້ີັງໃຈຟງັ ເວລາຜູຮ້ ຽນຕອບ ຫຼ ສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ (7) ໃຊສ້ າຍຕາກວດໄປທວົ່ ຫອ້ ງ ປະສານສາຍຕາກບັ ຜ້ຮູ ຽນ (8) ໃຊສ້ າຍຕາເບີ່ງເປນັ ໄລຍະໄປຫາຜູ້ຮຽນທ່ມີ ພີ ຶດຕິກໍາບໍເ່ ໝາະສມົ ໃນຫອ້ ງຮຽນ (9) ສະແດງສີໜ້າເສຍີ ໆ, ຄວຍຄມຸ ອາລມົ ໃນເວລາເກດີ ຄວາມຄດັ ແຍ້ງກບັ ລະຫວ່າູ ງຜູ້ສອນ ແລະ ຜູຮ້ ຽນ 2) ລກັ ສະນະທບ່ີ ດໍ່ ຂີ ອງການສະແດງອອກທາງສໜີ າ້ ແລະ ສາຍຕາໃນເວລາສອນ ມຄີ (1) ສະແດງສໜີ າ້ ບູດບີ້ງເວລາຢ່າງເຂາ້ີົ ຫ້ອງສອນ (2) ເມີອ່ ຜຮູ້ ຽນຕອບຜດິ ສະແດງສີໜ້າບ່ພໍ ໃຈ ຫຼ ຍມ້ີິ ເຍາະເຍີ້ອຍ ຫຼ ຮຽນແບບ (3) ສະເເດງສໜີ າ້ ລາໍ ຄານເມີ່ອຜ້ຮູ ຽນຖາມ (4) ບເ່ໍ ກັບຄວາມີ້ສູ ກຶ ເຊນ່ົັ ໜາ້ ງ, ກັດຮມິ ສົບ ແລະ ໜາ້ ບ້ງີ (5) ສະແດງສໜີ ້າເມີນເສຍີ ເມອີ່ ຜູ້ຮຽນສະເເດງຄວາມຮູ້ສຶກນໍາ ເຊັົ່ນ ທກັ ທາຍ ຫຼ ສະເເດງຄວາມເຄາົ ລບົ (6) ເຮັດຕາຫວານໃສູຜ່ ຮູ້ ຽນ (7) ຫາວຢ່າງເປດິ ເຜີຍ 101

(8) ແມບລີ້ນເລຍປາກຄະຫຼອດ (9) ມກັ ສະແດງສີໜ້າເມີອ່ ຍເປນັ ປະຈໍາ (10) ເບ່ີງໂມງຈນົ ສງັ ເກດເຫັນໄດ້ (11) ເບງີ່ ຜູ້ຮຽນຄນົ ໃດຄນົ ໜ່ີງຶ ຫຼ ກຸູ່ມໃດກ່ມູຸ ໜຶີ່ງຕະຫຼອດ ປະໂຫຍດຂອງການໃຊກ້ ລິ ິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ປະໂຫຍດຂອງການໃຊ້ກລິ ິຍາ, ທາູ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ມດີ ັົງ່ ນີ:້ 1. ຊູ່ວຍໃຫກ້ ານຄວຍຄມຸ ຫອ້ ງມີປະສິດທິພາບເພາະຜູ້ຮຽນຍອມຮັບຜູ້ສອນ ສອນອັນໃດກຟໍ່ ງັ ແລະ ເຮດັ ຕາມ 2. ຊວູ່ ຍໃຫ້ຜູຮ້ ຽນເກດິ ຄວາມເຄົາລັບ, ສດັ ທາ ແລະ ເກິດເຈຕະຄະຕິທດ່ີ ຕີ ໍ່ຜ້ສູ ອນ, ເກດີ ຄວາມກະຕລລົ້ນີ ໃນການເຮດັ ກດິ ຈະກາໍ ເຮດັ ໃຫບ້ ນັ ຫາຄວາມບສໍ່ ົນໃຈບດົ ຮຽນໝົດໄປ 3. ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມເຂົ້ີາໃຈບົດຮຽນຢ່າງຈະແຈ້ງ ເພ າະຜູ້ສອນມີຄວາມສາມດໃນການ ອະທິບາຍ ຫຼ ມອບວຽກຕ່າູ ງໆໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນເຂາ້ົີ ໃຈໄດດ້ ເີ ປັນຜນົ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນສນົ ໃຈ ແລະ ພໃຈໃນການຮຽນວຊິ ານັນ້ີ ວທິ ີການຝກຶ ທັກສະໃນການໃຊ້ກລິ ິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ການຝກຶ ທກັ ສະໃນການໃຊກ້ ລິ ຍິ າ, ທູາ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ສາມາດສັງລວມໄດ້ 3 ວິທີ ຄ: 1. ຝກຶ ດວ້ ຍຕົນເອງ ໃຊແ້ ວູ່ນເປນັ ຜ້ສູ ອນ ໂດຍໃຊ້ແວ່ນູ ໃຫຍ່ສູ າມາດເບີ່ງເຫັນໝົດໂຕ ເພີ່ອເບີ່ງພຶດຄິກໍາ ການສະເເດງທູ່າທາງ, ການສະແດງສີໜ້າ, ສາຍຕາປະກອບການເວ້ົີາ, ການຍນ, ການຍາູ່ ງ ແລະ ການແຕູ່ງການ ອ່ີນໆ ຂອງຕົນຈະຊວູ່ ຍໃຫຜ້ ູ້ຝກຶ ໄດ້ຮູວ້ າູ່ ຄວນປບັ ປຸງພຶດຕິກາໍ ສະແດງອອກດາ້ ນໃດແດູ.່ 2. ຝຶກໂດຍມີໝູ່ເພ່ີອນເປນັ ຜູ້ສອນ ການຝຶກຄວນມີຄວາມກ້າທີ່ສະແດງອອກຢູ່ສອນແທ້ຕ່ໍໜ້າໝູ່ ແລະ ກ້າຟັງສ່ິວີ ທີ່ຄວນປບັ ປຸງ ແລະ ແກໄ້ ຂ ເພ່ອີ ພັດທະນາຕນົ ເອງໃຫ້ມບີ ຸກຄະລິກກະພາບທເີ່ ໝາະສົມກັບການເປັນຜູ້ ສອນ ໝເູ່ ພີອ່ ນຄວນສາມາດຕໍານິໄດ້ຟ່າງຖກຕ້ອງ ແລະ ດ້ວຍຄວາມຈງິ ໃຈເພ່ອີ ປະໂຫຍດຂອງໝູ່. 3. ຝຶກໂດຍໃຊເ້ ທບບນັ ທຶກຮູບເປັນຜູ້ສອນ, ເວລາທ່ີຝຶກການສະແດງອອກທາງດາ້ ນການເວີົາ້ , ການຍູ່າງ, ການຂຽນ ແລະ ການໃຊ້ສີໜ້າທູ່າທາງ ອີ່ນໆ ຈະມີການບັນທຶກຮູບໄວ້ແລ້ວມາເປີດເບີ່ງ, ຜູ້ຝຶກຈະໄດ້ເຫັນບຸກຄະ ລິກທູ່າທາງການສະແດງອອກຂອງຕົນ. ອາຈານຜູ້ສອນ ຫຼ ໝູ່ຜູ້ສອນເປັນສູ່ວນໜຶີ່ງໃນການແນະນາໍ ເພີ່ອປັບປງຸ ແລະ ແກ້ໄຂ ເຮດັ ໃຫສ້ າມາດປບັ ປງຸ ບກຸ ຄະລິກຂອງຕົນເອງໄດ.້ ຈາກທີກ່ ູາ່ ວມາມັງໝດົ ສາມາດສະຫຸບຼ ໄດ້ວູ່າ ທັກສະການໃຊ້ກລິ ິຍາ, ທູ່າທາງເປັນທກັ ສະທີ່ສໍາຄັນຫາຼ ຍ, ຜູ້ ສອນຈໍາເປນັ ຕ້ອງຝຶກຝນໃຫ້ສາມາດສະແດງອອກໄດ້ຢາ່ ງຄູ່ອງແຄວ້ ແລະ ເໝາະສມົ ເພອີ່ ຄວາມສໍາລັດໃນອາຊີບ ຄູ ຈງ່ິີ ຕອ້ ງມີການຝຶກທກັ ສະການໃຊກ້ ິລຍິ າ, ທູາ່ ທາງ ແລະ ວາຈາໃນບດົ ຮຽນ. ການວາງແຜນການຝຶກທກັ ສະການໃຊກ້ ິລິຍາ, ທູາ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ເມອູ່ໄດ້ສຶກສາຂ້ໍມຸນກູ່ຽວກັບທັກສະການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ແລ້ວ ຜູ້ສອນຕ້ອງວາງ ແຜນການການຝຶກທກັ ສະເພ່ອີ ເກດີ ຄວາມຊາໍ ນານ ແລະ ມຄີ ວາມເຊອ່ີ ໝັ້ີນຫຼາຍຂຶີ້ນ, ເຊີງ່ິ ເຫນັ ຂບໍ້ ົກຜອູ່ ງຂອງຕົນ ຄວນນໍາມາປບັ ແລະ ແກ້ໄຂກ່ອູ ນທຈີ່ ະນໍາໄຊສ້ ອນແທ້ໃນຊີນັ້ ຮຽນ. ຜ້ສູ ອນຄວນວາງແຜນການສອນດັ່ງົ ຕໄ່ໍ ປນ້ີ: 1. ສກຶ ສາ ແລະ ທ້ຄໍ ວາມເຂີ້ົາໃຈຫັກຼ ເກນຂອງທກັ ສະສະການໃຊ້ກິລຍິ າ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ເພີ່ອເປັນ ແນວທາງໃນການຝກຶ ທັກສະ 2. ເບີ່ງຕວົ ຢາ່ ງທກັ ສະຈາດວິດີໂອ 3. ເລອກປະເພດທີຕ່ ອ້ ງການຝກຶ ທັກສະ 4. ກຽມເນອ້ີ ໃນໃຫ້ສອດຄູ່ອງກັບທກັ ສະທີ່ຝກຶ 5. ກຽມແຜນການຝຶກທັກສະແບບຈລຸ ະພາກ, ສຶກສາຕົວຢ່າງໃນໜ້າ 194-195 6. ສກຶ ສາແບບປະເມນີ ແລະ ຈດັ ລຽງແບບປະເມີນການຝຶກທກັ ສະໃຫ້ຜູ້ສງັ ເກດ 102

7. ຝກຶ ຕາມແຜນການສອນທກີ່ ະກຽມໄວ້ ການວັດ ແລະ ປະເມນີ ຜົນການຝກຶ ທັກສະການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ຜູ້ຮຽນທີ່ເຂົ້ີາສູ່ການຝຶກທັກສະ ຈະຕ້ອງກຽມແບບປະເມີນຜົນ ໃຫ້ຜູ້ສັງເກດການສອນເພ່ີອສະຫຼຸບຜົນ ການປະເມນີ ການຝຶກທັກສະ, ແບບປະເມີນປະກອບດ້ວຍເນ້ອີ ໃນ ດ່ງົັ ນີ້: 1. ຄຸນລັກສະນະທີ່ປະກອບດ້ວຍອົງປະກອບການເຄ່ີອນໄຫວ ແລະ ປ່ຽນອະລິຍະບົດ ການວາງທູ່າທາງ ແລະ ການຢນ, ການໃຊ້ມ ແລະ ແຂນປະກອບທູ່າທາງໃນການສອນ, ການໃຊ້ນ້ໍາສຽງ, ການສະແດງອອກທາງ ສໜີ າ້ ແລະ ສາຍຕາ. 2. ເກນການປະເມີນພິຈາລະນາຈາກຄວາມຖີ່ໃນແຕູ່ລະຄຸນລັກສະນະທີ່ສັງເກດໄດ້ຈາກຜູ້ປະເມີນ ແລ້ວ ເອົາຂ້ໍມູນທີ່ໄດ້ຈາກການສັງເກດໄປແປຜົນ ສູ່ຜົນຂອງການປະເມີນໃນແຕູ່ລະລັກສະນະໂດຍຈໍາແນກຜູ່ານ, ບ່ໍ ຜູ່ານ ແລະ ຄວນແກໄ້ ຂ ລາຍລະອຽດດົັ່ງຕາຕະລາງທ່ີ 9.1 ຕວົ ຢ່າງແບບປະເມນີ ການຝຶກທັກສະການສອນ. 3. ເອົາແບບປະເມນີ ມາສະຫບຼຸ ວາູ່ ຢູໃ່ ນລະດັບໃດ ຕ່ໍໄປນີ້ເປັນຕາຕະລາງຕົວຢ່າງແບບປະເມີນຜົນການຝຶກທັກສະ ແລະ ຕົວຢ່າງແຜນການຝຶກທັກສະ ການສອນ, ສະການໃຊ້ກິລຍິ າ, ທາູ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ວຊິ າ ............................................... ເລອ່ີ ງ ........................ ສອນວນັ ທ່ີ.......................... ຜູ້ສອນ .................................................... ຜສູ້ ັງເກດການສອນ ......................................... ຄາໍ ຊແີ້ ຈງ: ຊຽນເຄອ່ີ ງໝາຍ  ໃນຫ້ອງ “ຄວາມຖີ່” ແລະ ຫ້ອງ “ຜົນການປະເມີນ” ທາງຂວາມ ຄນຸ ລັກສະນະ ຄວາມຖີ່ ຜນົ ການປະເມີນ ບໍປ່ ະກດົ ຫຼາຍທີສ່ ດຸ ຫາຼ ຍ ບາງຄ້ີັງ ບຜໍ່ ູ່ານ ຜູ່ານ ຄວນແກ້ໄຂ 1. ການເຄີ່ອນໄຫວ ແລະ ການ ປ່ຽນອະລິຍາບົດ 1.1 ຍູ່າງໄປມາໃນຫ້ອງຮຽນ 1.2 ຍາູ່ ງຊາ້ ອອ້ ຍອີ່ິງ 1.3 ຍນຢູ່ບູ່ອນເກົາ່ 1.4 ຍນສ່ັນົ ຂາ ສນັົ່ ມ 1.5 ລຸກລີ້ລຸກລົນ ເຂນີ ອາຍ 1.6 ສະບັດ, ປັດ, ເກາົ ຜົມ 1.7 ແຂະ, ຈບັ ດັງ 1.8 ສະແດງໂຕບສ່ໍ ຸພາບ 2. ການວາງທາູ່ ທາງ ແລະ ການຊງົ ໂຕ 2.1 ຍນ, ຍູ່າງຜີ້ງໂຕຊີ່ 2.2 ສະແດງທູາ່ ທາງປະກອບຄໍາ ອະທິບາຍ 2.3 ນົ່ັງ,ຍນກ້ົີມໜ້າກມ້ີົ ຕາສອນ 2.4 ເບີ່ງເພດານ, ນອກຫ້ອງ ເວລາສອນ 2.5 ນັ່ົງ, ຍນເກງໂຕ, ໄຫລູ່ຫໍ່, ຫງັຼ ກົງ່ 103

2.6 ຍນອິງໂຕະ ຫຼ ກະດານ ເວລາສອນ 2.7 ເບີງ່ ແຜນການສອນເວລາ ສອນ 2.8 ທ່າູ ທາງຄບ່ມໍ ຊີ ີວດິ ຈດິ ໃຈ 2.9 ທູ່າທາງສະແດງຄຜ້ຮູ ຽນ 3. ການໃຊມ້ ແລະ ແຂນປະກອບທູ່າທາງການສອນ 3.1 ການໃຊ້ມປະກອບທູ່າທາງເ ໝາະສບົ 3.2 ການວາງມບໍ່ໄດ້ລະດັບ 3.3 ກອດເອີກໃນເວລາທສີ່ ອນ 3.4 ກາໍ້ ແອວເວລາສອນ 3.5 ໃຊ້ມ ຫຼ ນວີ້ ມລມຶ ກະດານ 3.6 ຫີ້ຼນສ 3.7 ໃຊມ້ ຫຼ ໄມ້ຕບົ ໂຕະ ຫຼ ກະດານ 3.8 ໂຍນ ຫຼ ແກູ່ງສ ຫຼ ວັດຖູ ໃຫນ້ ັກຮຽນ 3.9 ດງເສອຜ້າ ຫຼ ເຄີ່ອງແຕູ່ງ ການຢູ່ຕະຫອຼ ດ 4. ການສະແດງອອກສີໜ້າ ແລະ ສາຍຕາ 4.1 ໜ້າຕາຍ້ີມແຍ້ມແຈມູ່ ໃສ 4.2 ສະແດງສີໜ້າເໝາະສົມເມີ່ອ ຮບັ ຟງັ ຄໍາຕອບ 4.3 ສໜີ າ້ ບູດບີ້ງ ຫຼ ເບອ່ີ ໜ່າູ ຍ 4.4 ໃຊ້ສາຍຕາເລັງໄປຈຸດໃດ ຈຸດໜີ່ງຶ 4.5 ເຮັດໜ້າຮຽນແບບເຍາະ ເຍ້ອີ ຍ 4.6 ເບີ່ງຜູ້ຮຽນດ້ວຍການມິ່ີນປະ ມາດ 4.7 ແມບລນີ້ ເລຍປາກ 4.8 ເຮັດຕາຫວານໃສູ່ຜຮູ້ ຽນ 4 . 9 ເ ບ ີ ີ່ ງ ໂ ມ ງ ຕ ະ ຫ ຼ ອ ດ ຈົ ນ ສັງເກດເຫັນໄດ້5. ການໃຊ້ນ້ໍາ ສຽງ 5.1 ສຽງດັງຊັດເຈນ, ຈະແຈງ້ 104

5.2 ເນັີ້ນສຽງສູງ-ຕໍ່າ ສະແດງ ອາລົມໄດດ້ ີ 5.3 ໃຊຖ້ ້ອຍຄໍາຖກຕ້ອງຕາມຄໍາ ນຍິ ົມ 5.4 ໃຊ້ຄໍາເວົີ້າສຸພາບນຸ້ມນວນ ມ່ວູ ນຫູ 5.5 ເວົີ້າໃນອັດຕາຄວາມໄວ ປກກະຕິຂອງການສອນ 5.6 ສຽງຄູ່ອນ, ບໍຊ່ ດັ ເຈນ, ສີ້ັນເຄອ 5.7 ອອກສຽງຄໍາຄວບບຊ່ໍ ັດເຈນ 5.8 ເວົີ້າລົວ, ໄວ, ຄວບຄໍາຈົນ ຟງັ ໜາ້ ເບີ່ອ 5.9 ສຽງແຂງກະດາ້ ງ ຕວົ ຢ່າງທ່ີ 1 ແຜນການຝຶກທັກສະການໃຊກ້ ິລິຍາ ທູາ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ ວຊິ າ ກມຸູ່ ສ້າງເສີມປະສບົ ການຊວີ ດິ ເລ່ອີ ງ ອາຫານຫຼກັ 5 ໝູ່ ທກັ ສະທີ່ຕ້ອງການເນັີ້ນ ທກັ ສະການໃຊ້ວາຈາ ກລິ ິຍາ ທູ່າທາງ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງບົດຮຽນ 1. ຜ້ນູ ຮຽນສາມາດບອກອາຫານ 5 ໝ່ໄູ ດ້ 2. ຜຮູ້ ຽນສາມາດເລອກກີນອາຫານຄົບທັງ 5 ໝູໄ່ ດ້ 3. ຜູ້ຮຽນສາມາດບອກປະໂຫຍດຂອງອາຫານທງັ 5 ໝ່ໄູ ດ້ ເນີ້ອໃນໂດຍຫຍ້ໍ ອາຫານຫກັຼ 5 ໝູ່ ປະກອບດວ້ ຍ ໝທູ່ ີ່ 1: ຊີ້ນສດັ ຕູ່າງໆ, ໄຂມນັ , ໝາກຖົ່ວ ແລະ ນມົ ຊວູ່ ຍເສມີ ສູ່ວນທີ່ເສີມໂຊມ ແລະ ຊູ່ວຍໃຫຈ້ ະເລີນເຕີມໂຕ ໝູ່ທີ່ 2: ເຂາີົ້ , ນ້າໍ ຕາມ, ເຜ້ອີ ຍ ແລະ ມນັ ອາຫານມີ້ນຈ້ີ ະໃຫພ້ ະລັງງານແກ່ຮູ ່າູ ງກາຍ ໝູ່ທ່ີ 3: ຜກັ ໃບຂຽວ ແລະ ພຶດຜກັ ອີນ່ ໆ ໃຫວຕິ າມິນ ແລະ ເກອແຮູ່ ແກູ່ຮ່າູ ງກາຍ ໝທູ່ ີ່ 4: ໝາກໄມຕ້ າູ່ ງໆ ໃຫວ້ ຕິ າມນິ , ເກອແຮູ່ ແລະ ບາໍ ລູງຜວິ ຊວູ່ ຍໃນການຂບັ ຖູາ່ ຍ ໝ້ທູ ີ່ 5: ໄຂມັນຈາກພດຶ ແລະ ສດັ ໃຫພ້ ະລັງງານ, ເກອແຮູ່ ແລະ ຊູວ່ ຍໃຫອ້ າຫານມີລດົ ຊາດດີຂ້ີຶນ ສີກ່ ານຮຽນ-ການສອນ 1. ຮບູ ຊຼຸດອາຫານຫຼັກ 5 ໝູ່ 2. ປະໂຫຍກຊອ່ີ າຫານຫກຼັ 5 ໝູ່ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ຮຽນ ພດຶ ຕກິ ໍາທເ່ີ ນີ້ັນ 1. ຜູ້ສອນສົນທະນາກັບຜູ້ເຮຽນກູ່ຽວ 1. ຜູ້ຮຽນແຕູ່ລະຄົນບອກອາຫານທີ່ 1. ເວລາຟັງຜູ້ຮຽນຜູ້ສອນ ກບັ ອາຫານທີ່ຜຮູ້ ຽນແຕູລ່ ະຄນົ ກີນ ຕົນເອງມັກກີນໃຫ້ຜູ້ສອນ ແລະ ໝູ່ ສງັ ເກດຄວາມຕັີ້ງໃຈຂອງຜຮູ້ ຽນ ໃນຫ້ອງຟັງ 2. ຜູ້ສອນໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນທວາຍສີງ່ິ ທຢີ່ ູ່ 2. ຜູຮ້ ຽນທວາຍ 2. ຜູ້ສອນສະແດງສີໜ້າເປັນ ໃນຊູ່ອງ ກັນເອງພ້ອມທັງຍົກຊູ່ອງໃນມ ໃຫເ້ ບ່ີງ 105

3. ຜູ້ສອນຖອດສິ່ີງທີ່ຢຸ່ໃນຊູ່ອງອອກ 3. ນັກຮຽນຍົກມຕອບຄໍາຖາມ 3. ຜູ້ສອນສະແດງສີໜ້າພໃຈ ມາໃຫ້ນັກຮຽນເບີ່ງແລ້ວໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ພ້ອມທັງຕົບມ ແລະ ຍ້ອງວູ່າ ຕອບຄາໍ ຖາມ ເກ່ັົງ 4. ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບີ່ງປະໂຫຍກຊ່ີ 4. ຜູ້ຮຽນລຸກຂຶີ້ນອູ່າປະໂຫຍກເທີ່ອ 4. ຜູ້ສອນຍົກປະໂຫຍກເອີ້ນຊີ່ ອາຫານທັງ 5 ໝູ່ ເອີ້ນຊີ່ໃຫ້ນັບຮຽນ ຄົນ ຜຮູ້ ຽນອາູ່ ນເມອ່ີ ຜຮູ້ ຽນອູ່ານຈົບ ອູ່ານດັງໆເທີ່ອລະຄນົ ຜສູ້ ອນຍມີ້ ສະແດງຄວາມພໃຈ 5. ຜູ້ສອນເອາົ ຊູດຮູບພາບອາຫານຫັຼກ 5. ຜູ້ຮຽນຕັ້ີງໃຈຟັງຄໍາອະທິບາຍ 5. ຜູ້ສອນມີການຕັີ້ງຄໍາຼຸາມໃຫ້ 5 ໝູ່ ພ້ອມທັງອະທິບາຍແຕູ່ລະໝູ່ໃຫ້ ຂອງຜູ້ສອນ ຜ ູ ້ ຮຽ ນ ມ ີ ສູ່ ວ ນ ຮ ູ່ ວ ມ ໃ ນ ກ າ ນ ນກັ ຮຽນຟງັ ຕອບ 6. ຜູ້ສອນໃຫ້ນັກຮຽນແບູ່ງເປັນ 5ກູຸ່ມ 6. ຜ້ຮູ ຽນແບູ່ງກູຸ່ມການເຮດັ ວຽກ 6. ຜູ້ສອນສັງເກດການມີສູ່ວນ ຮ່ວູ ມກນັ ລາຍງານໜ້າຫ້ອງ ຮ່ວູ ມ 7. ຜູ້ສອນສະຫຸບຼ ບດົ ຮຽນ 7. ຜູ້ຮຽນຮູ້ ແລະ ເຂົ້ີາໃຈໃນເລີ່ອງ 7. ຄວາມເຂີາ້ົ ໃຈເລ່ີອງອາຫານ ອາຫານຫຼັກ 5 ໝູ່ ຫັຼກ 5 ໝູ່ ສະຫຼບຸ ລກັ ສະນະການໃຊ້ກລິ ຍິ າ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ເປັນພຶດຕກິ າໍ ທ່ີຜສູ້ ອນຄວນໃຫ້ຄວາມສໍາຄນັ ໂດຍສະເພາະ ການສະແດງອອກທາງສີໜ້າ, ທູ່າທາງ, ການນໍາໃຊສ້ ຽງ ແລະ ການແຕງູ່ ກາຍ. ເປນັ ການຊູ່ວຍສງ່ົ ເສີມໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ເກີດຄວາມສັດທາຕໍ່ຜູ້ສອນ, ດງ່ັົ ນນັີ້ ; ບກຸ ຄະລກິ ກະພາບຂອງຜູ້ສອນຈ່ີິງເປນັ ສິ່ີງສາໍ ຄນັ ໃນການດງດູດໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ເກດີ ຄວາມສົນໃຈໃນການຮຽນ-ການສອນເປນັ ການນາໍ ໄປສູ່ຄວາມສໍາເລດັ ໃນການສອນໄດ້ຢາ່ ງປະສິດທພິ າບ. ເທັກນິກການໃຊ້ ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ນັີ້ນ ຜູ້ສອນຄວນໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບການໃຊ້ຖ້ອຍຄາໍ ໃນການສອນ ເຊັ່ົນ: ການໃຊ້ວາຈາ ແລະ ນໍ້າສຽງທີ່ດີ ແລະ ການໃຊ້ທູ່າທາງໃນການສອນ ເຊັົ່ນ: ການຍນ, ການຍູ່າງການໃຊມ້ ແລະ ແຂນປະກອບການສະແດງອອກທາງສີໜ້າ ແລະ ສາຍຕາ. ປະໂຫຍດການໃຊກ້ ິລຍິ າ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ຊວູ່ ຍໃຫກ້ ານຄວບຄມຸ ຫອ້ ງມປີ ະສິດທິພາບ, ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ ຮຽນເກີດຄວາມເຄົາລົບ ແລະ ເກີດເຈຕະຄະຕິຕ່ໍຜູ້ສອນ, ເກີດຄວາມກະຕລລົີ້ນທີ່ຈະຮູ່ວມກິດຈະກໍາ, ເຮັດໃຫ້ ບັນຫາຄວາມບໍ່ສົນໃຈຮຽນໝົດໄປ. ວິທີການຝຶກທັກສະການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ ມີ 3 ວິທີ ຄ: ຝຶກດວ້ ຍຕົນເອງ, ຝຶກໂດຍມໝີ ເູ່ ປັນຜູສ້ ອນ ແລະ ເທບບັນທຶກເປນັ ຜູ້ສອນ. ຄໍາຖາມທບົ ທວນ 1. ຈງົ່ ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ 2. ຈງົ່ ອະທິບາຍຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການໃຊກ້ ລິ ິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ 3. ລັກສະນະທູາ່ ທາງຂອງຜສູ້ ອນສ່ົງຜນົ ແນວໃດຕ່ກໍ ານສອນຂອງຜູ້ສອນ ແລະ ຕໍກ່ ານຮຽນຂອງຜູ້ຮຽນ 4. ການໃຊທ້ ູ່າທາງເໝາະສມົ ໃນເວລາສອນຜູຮ້ ຽນຈະມີພດຶ ຕິກາໍ ແນວໃດ 5. ຈ່ງົ ອະທບິ າຍເທກັ ນິກຂອງການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາໃນເວລາສອນ 6. ຈົ່ງບອກປະໂຫຍດຂອງການໃຊກ້ ລິ ິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາ 7. ຈົ່ງອະທິບາຍວິທີການຝກຶ ທັກສະຂອງການໃຊກ້ ິລິຍາ, ທາູ່ ທາງ ແລະ ວາຈາໂດຍຕນົ ເອງ 8. ຈົງ່ ອະທບິ າຍວທິ ີການຝກຶ ທກັ ສະຂອງການໃຊ້ກິລຍິ າ, ທາູ່ ທາງ ແລະ ວາຈາໂດຍມີໝູ່ເປັນຜູ້ຝກຶ 9. ຈົ່ງອະທິບາຍວທິ ີການຝຶກທັກສະຂອງການໃຊ້ກິລິຍາ, ທູ່າທາງ ແລະ ວາຈາໂດຍໃຊ້ເທບບນັ ທຶກ 10. ຈົງ່ ອະທບິ າຍວທິ ີການວາງແຜນການຝຶກທັກສະການໃຊກ້ ລິ ຍິ າ, ທູາ່ ທາງ ແລະ ວາຈາ 106

ບດົ ທີ 10 ທັກສະການໃຊ້ກະດານດາໍ ກະດານດໍາເປັນອຸປະກອນການສອນທີ່ຄຸ້ນເຄີຍກບັ ຜູ້ສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນຫຼາຍຈົນເປັນສັນຍາລັກຢ່າງໜີຶ່ງ ຂອງຫ້ອງຮຽນ ເປັນອຸປະກອນການສອນທີ່ຫາງູ່າຍຢູ່ແລ້ວໃນຫ້ອງຮຽນນອກຈາກນັີ້ນຍັງເປັນຈຸດລວມຄວາມ ສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນທັງຫ້ອງເປັນບູ່ອນສໍາຫຼັບບັນທຶກຂ້ໍຄວາມສໍາຄັນຂອງການຮຽນ ແລະ ແນວຄວາມຄິດທັງ ຜູ້ສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນເອົາໄວ້, ກະດານດໍາມີປະໂຫຍດຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນການຮຽນ-ການສອນ ຄ ໃຊ້ເປັນ ອປຸ ະກອນໄດ້ທກຸ ຂ້ນັີ ຕອນພຽງແຕູຜ່ ູ້ສອນຮູ້ຈັກໃຊ້ໃຫເ້ ໝາະສົມ. ຄວາມໝາຍຂອງການໃຊກ້ ະດານດາໍ ນັກການສກຶ ສາຫຼາຍທາູ່ ນໃຫ້ຄວາມໝາຍຂອງກະດານດໍາໄວ້ ດ່ງົັ ນ້ີ: ອົມຮາ ເລັກເຣິງສິນ (2540, ໜ້າ 145) ການໃຊ້ກະດານດໍາ ໝາຍເຖິງ ການໃຊ້ກະດານດໍາ ເພ່ີອໃຊ້ ປະກອບໃນການສອນໃນບັນຈຸບັນແມູ່ນວູ່າການຮຽນ-ການສອນ ຈະບໍ່ເນັີ້ນຜູ້ສອນເປັນຈຸດສູນກາງກໍ່ຕາມແຕູ່ ກະດານດໍາກ່ໍເປັນອຸປະກອນທີ່ໃຊ້ປະໂຫຍດໃນການຮຽນ-ການສອນໄດ້ຫຼາຍບໍ່ແມູ່ນພຽງແຕູ່ການຂຽນໜັງສ່ີ ຂ້ຄໍ ວາມທ່ສີ ອນເທົ່ານີັນ້ . ນະວະຣັດ ສົມນາມ (2546, ໜ້າ 142) ທັກສະການໃຊ້ກະດານດໍາ ໝາຍເຖິງ ສ່ີເນີ້ອ ໃນສໍາຄັນໆ ຂອງການຮຽນ-ການສອນດ້ວຍການຂຽນກະດານດໍາເພີອ່ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນມຄີ ວາມເຂີ້າົ ໃຈໃນບດົ ຮຽນຫຼາຍຂີ້ນຶ . ຈິ່ີງສະຫຼຸບໄດ້ວາູ່ ການໃຊ້ກະດານດໍາເປັນອຸປະກອນທີໃ່ ຊ້ປະໂຫຍດໃນການຮຽນ-ການສອນໂດຍການສ່ີ ເນ້ອີ ໃນສາໍ ຄັນໂດຍການຂຽນເພອ່ີ ຄວາມເຂີົາ້ ໃນບດົ ຮຽນ. ຄວາມສໍາຂອງທັກສະການໃຊ້ກະດານດໍາ ກະດານດໍາ ເປັນອົງປະກອບຂອງການສອນຢ່າງໜຶ່ີງໃນສະໄໝູ່ທີຜ່ ູ່ານມາ, ດັ່ົງນັີ້ນການໃຊ້ກະດານດາໍ ຈິງ່ີ ມຄີ ວາມສາໍ ດ່ົັງນ້ີ: 1. ກະດານດໍາ ເປັນທີ່ຈົດບນັ ທຶກຂໍຄ້ ວາມສາໍ ຄນັ ທຜ່ີ ູ້ສອນຕອ້ ງການສະຫຼຸບ 2. ເປັນການສອນແດງອອກຂອງຜູ້ຮຽນ ແລະ ຜູຮ້ ຽນບັນທກຶ ຂສ້ໍ ະຫຼບຸ ແນວຄດິ ຕາູ່ ງໆໃນບດັ ຮຽນ 3. ຜຮູ້ ຽນທີມ່ ຄີ ວາມສາມາດໃນການໃຊ້ກະດານດາໍ ມີຜນົ ເຮັດໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຮັບຮູ້ຈົດບັນທກຶ ໄດເ້ ປັນລະບຽບສະດວກ 4. ຜູ້ສອນທີ່ຂຽນໜງັ ສໂຕທີ່ມີຂະໜາດເໝາະສົມ 5. ການຈັດໝວດໝູ່ ການຂີດເສັີ້ນໃຕ້ເນັີ້ນຈຸດສໍາຄັນການລຽງລໍາດັບເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ຮຽນຮູ້ ແລະ ຈົດບນັ ທຶກເນອີ້ ໃນສາໍ ຄນັ ທີ່ຜູ້ສອນສອນໄດ້ສະດວກສະບາຍຈະຊວູ່ ຍໃຫບ້ ົດຮຽນຜູ້ສອນ ສອນໜ້າສນົ ໃຈໜາ້ ຕິດຕາມ. ການທີ່ຜູ້ສອນຈະສາມາດໃຊ້ກະດານດໍາໃຫ້ມີປະສິດທິພາບດັ່ົງທີ່ກວູ່າມາໃນເບີ້ອງຕົີ້ນ, ຜູ້ສອນຈໍາເປັນ ຕ້ອງໄດ້ຮັບການເຝກຝນຜູ້ທີ່ບ່ໍເຄີຍຝຶກທັກສະໃນການຂຽນກະດານດໍາ, ຂຽນກະດານໃຫ້ເປັນລະບຽບ, ເປັບ ແຖວຕງົ ແລະ ບອ່ໍ ຽນຂ້ີຶນລງົ ກເໍ່ ປນັ ເລີ່ອງທເ່ີ ຮັດໄດ້ຍາກ. ນອກຈາກລກັ ສະນະການຂຽນເປັນແຖວ, ການລຽງລໍາ ດັບ, ການຈດັ ໝວດໝູແ່ ລວ້ ສັນຍາລັກ ຫຼ ເນອ້ີ ໃນທຂ່ີ ຽນລົງໄປເຊັ່ົນ ລກັ ສະນະຕົວອັກສອນ, ຕົວສະກົດການ ລາກເສນ້ັີ ໃນການຂຽນຕົວອັກສອນ ລວ້ ນເປັນສ່ີງິ ທີ່ຜູ້ຮຽນຈະຮັບຮູ້ເປນັ ຕນີ້ົ ແບບຫາກຜູ້ສອນເຮັດໃນສີ່ິງເລ່ົານີ້ບ່ໍ ຖກຕອ້ ງກ່ໍຈະເປນັ ຕີົນ້ ແບບທີ່ບໍ່ເໝາະສົມແກຜູ່ ້ຮູ ຽນດ້ວຍເນັ້ີນການໃຊ້ ກະດານດາໍ ດ່ົງັ ນ:້ີ 1. ໃຊຂ້ ຽນຫົວເລ່ີອງທຈ່ີ ະຮຽນ 107

2. ໃຊ້ຂຽນຄາໍ ສັບທີ່ຍາກ 3. ໃຊ້ການແຕ້ມຮບູ ປະກອບອະທິບາຍ 4. ໃຊຕ້ ດິ ຮບູ , ບັດຄາໍ ແລະ ຂຽນປະໂຫຍກ 5. ໃຊ້ຂຽນສະຫຸບຼ ເນ້ີອໃນ ແລະ ຂຽນຄວາມຄດິ ລວມຍອດຂອງເນ້ີອໃນທ່ີຮຽນ 7. ໃຊ້ສາທິດການຂຽນຕົວອກັ ສອນ, ການແຕມ້ ຮບູ ແລະ ຮູບຊງົ ຕູ່າງໆ 8. ໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສວູ່ ນຮວູ່ ມໃນການໃຊກ້ ະດານດໍາໃນການຂຽນ, ການແຕ້ມຮູບ ແລະ ການຫຼນ້ິີ ເກມຕາູ່ ງໆ ປະເພດຂອງການໃຊກ້ ະດານດາໍ ສີມຸງຄຸນ ເທບເຣນູ (2543, ໜ້າ 71) ເວົີ້າເຖິງການໃຊ້ກະດານດາໍ ນັີ້ນສາມາດຈັດແບ່ງູ ກະດານດໍາຕາມ ລັກສະນະການໃຊກ້ ະດານດໍາໄດ້ 2 ປະເພດ ຄ: 1. ກະດານດາໍ ຖາວອນ ເປນັ ກະດານດາໍ ທ່ຕີ ິດຕງ້ີັ ໄວເ້ ປັນປະຈາໍ ສະເພາະຫ້ອງຮຽນແຕລູ່ ະຫອ້ ງ, ເຊິງີ່ ອາດຈະ ເຮັດຕິດຝາຫ້ອງແບບນີ້ເປັນແບບທີ່ມີນໍ້າໜັກຫຼາຍ, ເຄີ່ອນຍ້າຍບໍ່ສະດວກ. ກະດານດໍາແບບນີ້ອາດຈະເຮັດມາ ຈາກວັດຖຸຼຫາຼ ຍໆຢ່າງເຊັ່ົນ ເຮັດຈາກໄມ້ກະດານ, ໄມ້ອັດ, ແຜູ່ນເຫຼັກ, ແຜູ່ນໂລຫະ ແລະ ກະເບີ້ອງຊີເມັນແຜນູ່ ລຽບ ເປັນຕນີົ້ ແລວ້ ທາສີຕາມຄວາມນຍິ ມົ ກັບໃນຍຸກປະຈຸບນັ 2. ກະດານດໍາມ້ວນໄດ້ ກະດານດໍາແບບນ້ີສະດວກໃນການທີ່ຈະສາມາດເຄອ່ີ ນທີ່ໄດ້ເພາະມີຂະໜາດກະ ທດັ ຫັດ ແລະ ນໍ້າໜກັ ເບົາ ເໝາະສາໍ ລບັ ຜູ້ສອນທີ່ຈະອອກໄປສອນນອກສະຖານທ່ກີ ະດານດາໍ ແບບນເ້ີ ຮັດມາຈາກ ຫຼາຍຢ່າງ ເຊ່ນົັ ປຣາລາສະຕິກຊະນິດໜາ, ສີດາໍ ແລະ ສຂີ ຽວ ການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊ້ກະດານດໍາ ກະດານດໍາເປັນສ່ີການສອນຢ່າງໜຶ່ີງທີ່ຜູ້ສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນຄຸ້ນເຄີຍ ນັບວູ່າເປັນຈຸດລວມຄວາມສົນໃຈ ຂອງຜຮູ້ ຽນໝົດຫອ້ ງ, ກະດານດາໍ ມີປະໂຫຍດຢາ່ ງກວ້າງຂວາງ, ສາມາດໃຊ້ໄດທ້ ຸກຂັີ້ນຕອນການສອນພຽງແຕູ່ຜູ້ ສອນເລອກໃຊໃ້ ຫ້ເໝາະສົມ ດັ່ງົ ນີ້ນັ ຈີ່ງິ ຄວນໃຊ້ກະດານດາໍ ໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດໃຫ້ຫຼາຍທີ່ສຸດຈະຫຼາຍໄດ້ ສໍາຫັຼບ ທກັ ສະການໃຊ້ກະດານດາໍ ມດີ ່ັົງນີ້: 1. ກ່ອູ ນໃຊກ້ ະດານດາໍ ຄວນຄາໍ ນງຶ ເຖງິ ຄວາມສະອາດເຊ່ີິງຈະເຮັດໃຫຂ້ ຽນໄດຊ້ ັດເຈນໜາ້ ອູາ່ ນ 2. ກະດານດໍາທີ່ມຂີ ະໜາດຍາວຄວນແບງູ່ ອອກເປັນ 2-3 ສວູ່ ນແລ້ວແຕູ່ຄວາມເໝາະສົມແລ້ວຂຽນເທອ ລະສູ່ວນຂຽນຈາກຊ້າຍໄປຂວາ 3. ຝຶກຂຽນຢູ່ສະເໝລີ ວມທັງຂຽນໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ ແລະ ວອູ່ ງໄວ 4. ທດົ ລອງຂຽນຕົວອັກສອນທີ່ມີຂະໜາດເໝາະສົມອູາ່ ນງູ່າຍ ແລະ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຫນັ ໄດຊ້ ັດເຈທຸກຄນົ 5. ຝກຶ ຂຽນກະດານດາໍ ໂດຍການອຽງຕົວຂຽນຈະໄດ້ບບໍ່ ງັ ຂຄໍ້ ວາມທີ່ຂຽນແລວ້ ເທິງກະດານ 6. ເວລາທີ່ຂຽນໃຫຈ້ ບັ ສໝູນ 45 ອງົ ສາກບັ ກະດານດໍາທີ່ໃຊ້ປາຍນ້ີວມກົດປາຍສໄວ້ 7. ຄະນະຝກຶ ຂຽນຄວນຂຽນເປນັ ແນວຊີ່ 8. ຄວນຂຽນຊເີ່ ລ່ອີ ງໄວກ້ າງກະດານໃນກລະນທີ ີ່ເນັີນ້ ຄໍາ ຂໍ້ຄວາມສາໍ ຄັນ ຫຼ ຮູບອາດຂຽນຕົວອັກສອນທ່ີ ມີຂະໜາດໃຫຍູ່ກວາູ່ ຂໍຄ້ ວາມອີ່ນ, ຂີດກ້ອງ ຫຼ ວົງມົນອອ້ ມ 9. ໃນກລະນຂີ ຽນຮບູ ຊງົ ເລຂາຄະນດິ ຄວນໃຊ້ເຄ່ີອງມຊູວ່ ຍຈະເຮັດໃຫກ້ ານຂຽນລະອຽດ ແລະ ຊັດເຈນ 10. ການໃຊກ້ ະດານດາໍ ຕ່ໍເນ່ີອງກັນ ຖ້າຈະຂຽນເລອ່ີ ງໃໝຄູ່ ວນລຶບຂຄໍ້ ວາມເກົາ່ ທ່ີບໍ່ໃຊ້ແລ້ວອອກ ເພາະ ອາດຈະເຮັດໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນສບັ ສນົ 11. ຄວນຝຶກການຂຽນຢູກ່ ະດານເພ່ີອຊູ່ວຍໃຫ້ການບນັ ລະຍາຍຂອງຜ້ສູ ອນໜ້າສນົ ໃຈຫຼາຍຂ້ີນຶ 108

12. ເປີດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການໃຊ້ກະດານດໍາເພາະຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມ ພມູ ໃຈ ແລະ ຕນ່ີ ເຕນັີ້ ໃນການຂຽນໃຫໝ້ ູ່ເບິ່ງີ ແລະ ເປັນການສ່ົງເສີມໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ສະແດງອອກ 13. ສສີ ເຊນ່ົັ : ນໍ້າເງິນ ແລະ ຂຽວ ເປນັ ສບີ ເ່ໍ ໝາະສມົ ທ່ຈີ ະໃຊຂ້ ຽນກະດານສຂີ ຽວເພາະສີຈະກມົ ກນກັບສີ ຂອງກະດານຫາຼ ຍ 14. ເວລາອະທິບາຍບົດຮຽນຢູ່ກະດານຜູ້ສອນຄວນຢນຂ້າງກະດານທາງໃດທາງໜຶ່ີງ, ໃຫ້ໃຊ້ໄມ້ຊີ້ ກະດານບ່ໍຄວນໃຊມ້ ແລະ ບຫໍ່ ນັ ຫັງຼ ໃຫ້ກບັ ຜູ້ຮຽນເວລາອະທິບາຍ 15. ບ່ໍຖ້ມີິ ເສດສລົງພ້ນີ ເພາະອາດຈະຍຽບເຮັດໃຫ້ມ່ນີ ລົມ້ີ ແລະ ພນີ້ ເປີ່ຶອນ 16. ການຂຽນບົດຮຽນຢກູ່ ະດານເບີອ້ ງລຸ່ມູ ໃຫຍ້ ້ໂໍ ຕລົງບຄໍ່ ວນໂຄ້ງໂຈໄປຂຽນ 17. ບ່ໍຄວນໃຊ້ມ ຫຼ ນ້ີວມລບຶ ກະດານ 18. ການລຶບກະດານຄວນລຶບແຕເູ່ ທິງລງົ ລຸມູ່ ແລ້ວຈ່ງຶີ ລບຶ ຈາກຊ້າຍຫາຂວາ ຫຼ ຈາກຂວາຫາຊາ້ ຍກໄດ້ 19. ຄວນໃຊ້ເຄີ່ອງສາຍຊູວ່ ຍໃນການແຕ້ມຮູບຢກູ່ ະດານ 20. ເມອ່ີ ສອນໝດົ ຊົ່ວໂມງແລ້ວຄວນລຶບກະດານໃຫ້ສະອາດ ຄຸນຄ່າູ ແລະ ປະໂຫຍດຂອງກະດານດາໍ ກະດານມປີ ະໂຫຍດຕ່ໍການຮຽນ-ການສອນຫາຼ ຍປະເພດດງົັ່ ນີ້: 1. ໃຊ້ສາໍ ລັບດຶງດດູ ແລະ ສ້າງຄວາມສນົ ໃຈຂນັ້ີ ນາໍ ເຂາົີ້ ສູ່ບດົ ຮຽນ 2. ໃຊ້ຖາູ່ ຍທອດຄວາມຄິດ, ເລອ່ີ ງ ຫຼ ເນ້ີອໃນສາໍ ຄນັ ຂອງການຮຽນ-ການສອນ 3. ໃຊແ້ ຕ້ມຮູບແຜນຜັງ, ແຜນພມູ , ການທົດລອງ ແລະ ຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງ ເພອ່ີ ໃຫ້ຜູຮ້ ຽນເກີດຄວາມເຂີົ້າໃຈ ໃນສ່ີງິ ທສ່ີ ອນໄດຢ້ າ່ ງຊດັ ເຈນ ແລະ ວ່ອູ ງໄວ 4. ໃຊນ້ າໍ ສະເໜີກດົ ເກນ, ນຍິ າມ, ຄໍາສັບ ຫຼ ສັນຍາລັກໃໝ່ໆູ 5. ໃຊໃ້ ນການສະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນ 6. ໃຊອ້ ະທິບາຍ ແລະ ສະເໜຄີ ວາມຄິດຂອງຜ້ຮູ ຽນ ແລະ ຜູສ້ ອນ 7. ໃຊເ້ ປນັ ເຄອ່ີ ງປະກອບວດັ ຜົນ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ການຮຽນ-ການສອນ 8. ໃຊໃ້ ນການຂຽນກດິ ຈະກໍາຕາູ່ ງໆເຊນັົ່ ບດົ ເພງ, ທວາຍບັນຫາ ແລະ ການສະກົດຄາໍ ຄຸນຄູາ່ ແລະ ປະໂຫຍດຂອງກະດານດາໍ ມຄີ ວາມສໍາຄັນ 3 ປະເດັນຄ: ເພອີ່ ການສອນ, ເພີ່ອການທົດສອບ ແລະ ເພ່ອີ ມອບວຽກໃໝ່,ູ ແຕກູ່ ານຈັດການຮຽນ-ການສອນຜ້ສູ ອນສາມາດໃຊກ້ ະດານດໍາເພ່ອີ : 1. ລອກແບບຝຶກຫດັ ຫຼ ອນ່ີ ໆ ທບ່ີ ່ມໍ ີຢ່ໃູ ນແບບຮຽນຂອງຜູ້ຮຽນ 2. ໃຊຂ້ ຽນຄາໍ ສບັ , ປະໂຫຍກ ຫຼ ສີ່ິງໃໝູ່ໆທຜີ່ ູ້ຮຽນບໍ່ເຄຍີ ພບົ ມາກອູ່ ນ 3. ໃຊຂ້ ຽນຂ້ໍຄວາມ ຫຼ ສິງ່ີ ອນ່ີ ໆ ເພີອ່ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນບນັ ທຶກໃນປົ້ມຶ , ແຕູ່ຕອ້ ງລະວງັ ເລອີ່ ງການສະກົດຄາໍ ຜິດ 4. ແຕ້ມຮບູ ຫຼ ສາ້ ງແຜນພມູ ຕາູ່ ງໆທ່ີເປນັ ວິທຊີ ່ວູ ຍໃຫກ້ ານອະທບິ າຍໄວຂນຶ້ີ ດັົ່ງນນັ້ີ ລກັ ສະນະຂອງກະດານດາໍ ມຄີ : ສາມາດໃຊ້ໄດ້ທຸກເວລາ ແລະ ໂອກາດ, ທົນທານບໍເ່ ສຍຫາຍງາູ່ ຍ, ຜູ້ຮຽນສາມາເບິີ່ງເຫັນພ້ອມກັນ, ສາມາດນໍາສະເໜີຄວາມຄິດໃໝ່ໆູ ໄດ້ທັນທີ, ສາມາດຂຽນ ແລະ ລຶບໄດ້ງູ່າຍ, ປະຍັດຄູ່າໃຊ້ຈູ່າຍ ແລະ ໃຊປ້ ະໂຫຍດໄດ້ທັງຜ້ສູ ອນ ແລະ ຜຮູ້ ຽນ. ການວາງແຜນການຝກຶ ທັກສະການໃຊ້ກະດານດາໍ ເມ່ອີ ສຶກສາລາຍລະອຽດການໃຊກ້ ະດານດາໍ ແລວ້ ຜຮູ້ ຽນຄວນວາງແຜນການຝຶກທັກສະການໃຊ້ກະດານເພີ່ອ ໃຫ້ເກີດຄວາມຊໍານານ ແລະ ມີຄວາມໝີັນ້ ໃຈຫຼາຍຂ້ີຶນ ດົງັ່ ນີ້ 109

1. ສກຶ ສາທໍາຄວາມເຂົາ້ີ ໃຈ, ເທກັ ນິກ ແລະ ປະເພດຂອງການໃຊ້ກະດານດາໍ 2. ສກຶ ສາຕວົ ຢາ່ ງແຜນການຝຶກທັກສະ ແລະ ການປະຕບິ ັດຕົວຈງິ ຈາກວດິ ີໂອ 3. ກຽມເນອີ້ ໃນທີ່ໜ້າສນົ ໃຈ ແລະ ຖະນດັ 4. ກຽມສາ້ ງແຜນການສອນແບບຈລຸ ະພາກ 5. ຝກຶ ການທດົ ລອງສອນຕາມແຜນການສອນແບບຈລຸ ະພາກ 6. ປະເມີນຜົນຕາມແບບທີປ່ ະເມນີ ການວດັ ແລະ ປະເມີນຜນົ ການຝຶກທັກສະການໃຊກ້ ະດານດໍາ ຜຮູ້ ຽນທີ່ຝກຶ ທກັ ສະຕອ້ ງກຽມແບບປະເມີນຜນົ ເພີ່ອສະຫຸຼບຜນົ ການຝກຶ ທັກສະ ມີອົງປະກອບດັ່ົງຕໄໍ່ ປນ້ີ 1. ຄນຸ ລັກສະນະທີ່ປະເມີນປະກອບດ້ວຍເນ້ີອໃນດົັ່ງນີ້ 1.1 ການກຽມຕົວແມູ່ນຄວາມສະອາດຂອງກະດານດໍາ ແລະ ການກຽມອຸປະກອນເຊັ່ົນ ສ, ຜ້າລຶບ ກະດານ ແລະ ອນ່ີ ໆ 1.2 ວິທີຂຽນແມູ່ນແບູ່ງກະດານອອກເປັນສູ່ວນໆ, ຫົວຂ້ໍເລ່ີອງ, ຂຽນຈາກຊ້າຍໄປຂວາ, ຂຽນເປັນ ລະບຽບໃນແຖວຕັີ້ງ, ຂະໜາດຕົວອັກສອນໃຫ້ມີຄວາມເໝາະສົມ, ຂຽນສະກົດຄໍາໃຫ້ຖກຕ້ອງ, ຂຽນຂໍ້ມູນບ່ໍ ສບັ ສນົ ແລະ ບ່ຢໍ ນບງັ ກະດານໃນເວລາຂຽນ ຫຼ ອູ່ານບດົ ຮຽນ 1.3 ກິດຈະກໍາເສີມຄວນເໝາະກັບບົດຮຽນ ແລະ ລະດັບຂອງຜຮູ້ ຽນມີສູວ່ ນຮວູ່ ມໃນການໃຊ້ 2. ເກນການປະເມີນຝຶກທັກສະການຍົກຕວົ ຢ່າງປະກອບດ້ວຍ 5 ລະດັບຄ 1. ມີຄູ່າເທົາ່ ກບັ ຄວນປບັ ປງຸ ຫຼາຍທີ່ສດຸ 2. ມີຄາູ່ ເທ່າົ ກບັ ຄວນປັບປຸງ 3. ມີຄາູ່ ເທົາ່ ກບັ ປານກາງ 4. ມຄີ າູ່ ເທົາ່ ກັບດີ 5. ມຄີ າູ່ ເທົ່າກັບດຫີ າຼ ຍ 3. ແບບປະເມີນຜົນສະຫຼຸບການຝຶກທັກສະຄວນຢູ່ໃນລະດັບບໍ່ຕໍ່າກວູ່າຮ້ອຍລະ 60 ຈິ່ີງຖກວູ່າການຝຶກ ທັກສະນີ້ນັ ມີທງັ ປະສດິ ທິພາບ ແລະ ປະສິດທຜິ ົນ 4. ຂ້ໍສະເໜີແນະເພີ່ມເຕີມໃນການສັງເກດການສອນຖ້າຜູ້ສັງເກດຕ້ອງການຂຽນນອກເໜອນຈາກຄຸນ ລກັ ສະນະທ່ີປະກົດຢຸ່ໃຫຂ້ ຽນລົງໃນຂໍສ້ ະເໜແີ ນະ ຫຼ ຂສ້ໍ ງັ ເກດ ຕວົ ຢາ່ ງ: ການປະເມີນຜົນການຝຶກທກັ ສະການໃຊກ້ ະດານດາໍ ວຊິ າ ............................................ ເລີ່ອງ ........................ ສອນວັນທີ່.......................... ຜສູ້ ອນ ................................................. ຜສູ້ ັງເກດການສອນ ......................................... ຄໍາຊ້ແີ ຈງ: ຊຽນເຄ່ີອງໝາຍ  ໃນຫ້ອງ “ເກນການປະເມີນ” ຕາມຄວາມໝາຍດ່ງັົ ຕໄ່ໍ ປນ້ີ 5. ໝາຍເຖງິ ດີຫຼາຍ 4. ໝາຍເຖິງ ດີ 3. ໝາຍເຖິງ ປານກາງ 2. ໝາຍເຖງິ ຄວນປັບປງຸ 1. ໝາຍເຖິງ ຄວນປບັ ປຸງຫາຼ ຍທສີ່ ດຸ ຄນຸ ລກັ ສະນະທປີ່ ະເມີນ ເກນການປະເມີນ 54321 1. ການກຽມຕວົ - ຄວາມສະອາດຂງກະດານດາໍ - ການກຽມອຸປະກອນເຊນ່ັົ ສ, ຜ້າລຶບກະດນ ແລະ ອ່ີນໆ 110

2. ວທິ ີຂຽນ - ແບ່ງູ ກະດານອອກເປັນສູ່ວນໆ - ຂຽນຫົວຂໍ້ເລ່ີອງ - ຂຽນຈາກຊາ້ ຍໄປຂວາ - ຂຽນເປັນລະບຽບໃນແຖວຕ້ັີງ - ຂະໜາດຕົວອັກສອນໃຫ້ມີຄວາມເໝາະສມົ - ຂຽນສະກດົ ຄໍາໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ - ຂຽນຂໍ້ມູນບໍ່ສັບສົນ ແລະ ບ່ໍຢນບັງກະດານໃນເວລາຂຽນ ຫຼ ອ່າູ ນບດົ ຮຽນ 3. ກດິ ຈະກໍາເສມີ - ເໝາະສມົ ກບັ ບົດຮຽນ - ເໝາະສົມກັບລະດບັ ຂອງຜຮູ້ ຽນ - ຜຮູ້ ຽນມສີ ູ່ວນຮວູ່ ມໃນການໃຊ້ ຂ້ໍສະເໜແີ ນະ ຫຼ ຂໍຄ້ ວາມຄິດເຫນັ ເພມີ່ ເຕມີ .............................................................................. .................................................................................................................................. ເຊັນຊີ.່ ..........................ຜສູ້ ັງເກດການສອນ ຕົວຢ່າງ: ແຜນການສອນການຝກຶ ທັກສະການໃຊ້ກະດານດາໍ ວຊິ າ: ສາ້ ງເສີມປະສົບການຊີວິດ ເລີ່ອງ: ອາຫານຫັກຼ 5 ໝູ່ ທກັ ສະທີ່ຕອ້ ງການຝຶກ: ທກັ ສະການໃຊກ້ ະດານດາໍ ຈດຸ ປະສງົ ທາງດ້ານພຶຕິກໍາ: ຜູ້ຮຽນສາມາດອະທິບາຍ ແລະ ຈາໍ ແນກປະເພດອາຫານຫັກຼ 5 ໝູ່ ເນອ້ີ ໃນໂດຍຫຍ:້ໍ ອາຫານຫຼກັ 5 ໝູ່ໄດ້ແກູ່ 1. ຊີນ້ ສັດ, ໄຂ,ູ່ ນມົ , ສັດ 2. ແປງ້ , ເຂ້ີົາ, ນ້ໍາຕາມ 3. ນມົ , ເນີຍ 4. ຜກັ ທກຸ ຊະນິດ 5. ໝາກໄມ້ທຸກຊະນິດ ສີກ່ ານຮຽນ-ການສອນ: ຮູບອາຫານຫຼກັ 5 ໝູ່, ກະດານດາໍ , ໄມບ້ ັນທດັ ຍາວ ແລະ ໄມຊ້ ີກ້ ະດານ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ພດຶ ຕກິ າໍ ທຕີ່ ອ້ ງເອາົ ໃຈໃສູ່ 1. ຜສູ້ ອນທັກທາຍຜູ້ຮຽນ ແລະ ຖາມຜູ້ ຜຮູ້ ຽນຕອນ- ໂຈ໋ກ ຮຽນວູ່າຕອນເຊີາົ້ ກນິ ເຂ້ີາົ ກັບຫຍັງ - ເຂີົ້າມນັ ໄກູ່ 2. ຜສູ້ ອນແບູ່ງກະດານເປນັ 2 ສູ່ວນສໍາກັນ 3. ຜສູ້ ອນຂຽນຫວົ ຂເໍ່ ລີ່ອງອາຫານຫຼກັ ຜຮູ້ ຽນຕງັ້ີ ໃຈຟັງ ຜູ້ສອນອະທບິ າຍການຂຽນ 5 ໝູ່ ໃນກະດານດາໍ ແລະ ອະທິບາຍ ກະດານ 4. ຜູ້ສອນຕິດຮູບອາຫານຫຼັກ 5 ໝູ່ ໃສູ່ ຜຮູ້ ຽນເບງ່ີິ ຮູບ ແລະ ຟງັ ຜູ້ ກະດານດໍາ ແລະ ອະທບິ າຍ ສອນອະທິບາຍ ຜູ້ຮຽນໃຊ້ກະດານດາໍ ສະແດງ 5. ຜສູ້ ອນລບຶ ກະດານໃຫ້ສະອາດ ແລະ ດງ ຜູ້ຮຽນຊູ່ວຍກນັ ເຮັດກດິ ຈະ ການແຂງຂັນການຫ້ີິຼນເກມຖ້າ ຮບູ ອອກແລ້ວແບູງ່ ກະດານເປັນ 3 ສູ່ວນ ກໍາ 111

ເພີ່ອໃຫຜ້ ູ້ຮຽນແບງູ່ ກຸູ່ມ ແລະ ອອກມາ ຂຽນຜິດຕອ້ ງລຶບ ແລະ ຂຽນ ຂຽນຂູງ່ ກັນ ໃຫ້ຖກຕອ້ ງ 6. ຜສູ້ ອນລຶບກະດານໃຫສ້ ະອາດ ແລະ ຜຮູ້ ຽນຊູ່ວຍກັນຕອບຄໍາ ສະແດງການຂຽນຄໍາຖາມ ແລະ ຕັີ້ງຄາໍ ຖາມເພອ່ີ ສະຫບຼູ ບດົ ຮຽນ ດົງ່ັ ນ້ີ ຖາມ ຂມ້ໍ ູນຖາ້ ຂຽນຜິດຕ້ອງລຶບ ແລະ - ອາຫານຫກຼັ ມຈີ ກັ ໝູ່ ຂຽນໃຫ້ຖກຕອ້ ງ - ມີຫຍງັ ແດູ່ 7. ຜູ້ສອນໃຊ້ໄມ້ຊ້ີກະດານໃຫຜ້ ູ້ຮຽນອາູ່ ນ ຜຮູ້ ຽນອາູ່ ນຂໍມ້ ນູ ຢກູ່ ະດານ ສະແດງການໃຊ້ໄມ້ຊີ້ກະດານ ເທີ່ອລະປະໂຫຍກ ປະກອບການເນັີ້ນຂມໍ້ ຸນ ສະຫບຼຸ ການໃຊ້ການດານດໍາເປັນອຸປະກອນທີ່ໃຊ້ປະໂຫຍດໃນການສອນໂດຍການສ່ີສານເນີ້ອໃນສໍ າຄັນ, ການຂຽນເພ່ີອຄວາມເຂົ້ີາໃຈບົດຮຽນເຊິີ່ງຜູ້ສອນຈະເລອກໃຊ້ກະດານດໍາ ຫຼ ກະດານຂາວຕາມສະຖານະການ. ກະດານດໍາມີຄວາມສໍາຄັນຕ່ໍຜູ້ສອນຄ ເປັນການເນັ້ີນເນີ້ອໃນສໍາຄັນ ແລະ ແນວຄິດຕູ່າງໆຂອງບົດຮຽນ, ການລຽງລາໍ ດບັ , ການຂດີ ກອ້ ງເນັີ້ນຈຸດສາໍ ຄັນຊ່ວູ ຍໃຫ້ບົດຮຽນທີ່ຜູ້ສອນໜາ້ ສົນໃຈ ແລະ ຍັງເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮູ້ ບນັ ທກຶ ເນ້ອີ ໃນສາໍ ຄັນຂອງບົດຮຽນ. ດງ່ັົ ນັີນ້ ຜູສ້ ອນຈາໍ ເປນັ ຕອ້ ງໄດ້ຮັບຄວາມສໍາຄນັ , ກະດານດາໍ ມີ 2 ປະເພດຄ ກະດານຖາວອນ ເປັນກະດານທ່ຕີ ດິ ໄວເ້ ປນັ ປະຈໍາສະເພາະຫອ້ ງອາດຈະຕິດໄວຂ້ າຝາ ຫຼ ມີຂາຕີ້ັງ ແລະ ອີກປະເພດ ໜຶີ່ງ ຄກະດານດາໍ ມ້ວນໄດ,້ ເປັນກະດານດໍາທີ່ເຄ່ອີ ນທີ່ໄດ້ສະດວກເພາະມີຂະໜາດກະທັດຫັດ ແລະ ນໍ້າໜກັ ເບົາ. ກະດານດໍາມີປະໂຫຍດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍເພາະໄດ້ໃຊ້ທຸກຂັ້ີນຕອນໃນການສອນ ດັົ່ງນັ້ີນນັກສຶກສາຄວນວາງ ແຜນຝກຶ ທັກສະຈົນເກີດຄວາມຊໍານານ. ຄາໍ ຖາມທບົ ທວນ 1. ກະດານດໍາໝາຍເຖງິ ຫຍັງ? ຈ່ົງອະທບິ າຍ 2. ກະດານດາໍ ມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ແນວໃດ? ຈ່ົງອະທບິ າຍ 3. ກະດານດໍາມີຈກັ ປະເພດ? ມຫີ ຍັງແດ່?ູ 4. ກະດານດາໍ ຖາວອນມີລກັ ສະນະແນວໃດ ເຮັດມາຈາກຫຍງັ ? 5. ກະດານມວ້ ນໄດ້ມີລກັ ສະນະແນວໃດ? ເຮັດມາຈາກຫຍງັ ? 6. ຈົ່ງອະທິບາຍທກັ ສະການໃຊ້ກະດານມາແບບສັງເຄບ 7. ຜູ້ສອນໃຊ້ກະດານດາເພອ່ີ ຫຍັງ? ຈ່ງົ ອະທບິ າຍ 8. ຈ່ົງອະທິບາຍຄນຸ ຄາູ່ ແລະ ຄຸນປະໂຫຍດຂອງກະດານດາ 9. ຈົງ່ ອະທິບາຍການວາງແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການຂຽນກະດານດາ 10. ຈົງ່ ອະທິບາຍເກນການຝກຶ ທັກສະການຂຽນກະດານດາ 112

ບດົ ທີ 11 ທກັ ສະການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງ ການຈດັ ການຮຽນການສອນໃຫແ້ ກຜູ່ ຮູ້ ຽນທມີ່ ຄີ ວາມຫາຼ ກຫາຼ ຍທາງດາ້ ນຄວາມສາມາດ ແລະ ການຮັບຮູ້ ທາງສະຕປິ ັນຍາໃນການຈດັ ການຮຽນຮູ້, ຜູ້ສອນຕ້ອງຮັບຮູ້ຢູ່ສະເໝີວູ່າຜູ້ຮຽນແຕູ່ລະຄົນມຄີ ວາມບໍ່ເທົ່າທຽມກັນ ທາງດ້ານຄວາມຄິດ ແລະ ສະຕິປັນຍາ, ການຈະເຂົີ້າໃຈສິີ່ງທີ່ຮຽນຈະໃຊ້ເວລາຕູ່າງກັນ, ບາງຄົນຮັບຮູ້ໄດ້ໄວ, ບາງຄົນຮັບຮູ້ໄດ້ຊາ້ . ຕ້ອງອາໄສການຈັດກິດຈະກາໍ ເພີ່ອເພີ່ມເຕີມ ຫຼ ຍກົ ຕົວຢ່າງມາອະທິບາຍ, ຂະຫຍາຍຄວາມ, ປຽບທຽບໄດ້ຊັດເຈນຈົນເກີດຄວາມເຂົີ້າໃຈໃນສິີ່ງທີ່ຮຽນ ແລະ ການຍົກຕົວຢ່າງໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຂົ້ີາໃຈຈຶີ່ງເປັນສງ່ິີ ຈໍາເປັນສາໍ ຫັຼບຄູຜູສ້ ອນທຸກຄົນ. ຄວາມໝາຍຂອງທັກສະການຍກົ ຕວົ ຢ່າງ ນັກສຶກສາຫຼາຍຄົນໄດ້ໃຫ້ຄວາມໝາຍຂອງທກັ ສະການຍົກຕວົ ຢ່າງໄວ້ດົ່ງັ ນີ:້ ນະວາລດັ ສົມນາມ (2546, ໜ້າ 153) ໃຫ້ຄວາມໝາຍວູາ່ ທັກສະການຍົກຕົວຢ່າງ ໝາຍເຖິງຄວາມ ສາມາດຂອງຜູ້ສອນໃນການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງທີ່ໄດ້ຮັບປະສົບການຈາກການດໍາລງົ ຊວີ ິດ ຫຼ ເປນັ ປະສົບການທາງອ້ອມ ຈາກການອູ່ານຟງັ , ການເຫັນຕວົ ຢ່າງຂອງຜອູ້ ່ນີ ແລະ ປະສົບການທີກ່ ູ່ຽວຂ້ອງກບັ ຜູ້ຮຽນ. ສີວິມົງຄຸນ ເທບເລນູ (2546, ໜ້າ 126) ໃຫ້ຄວາມໝາຍວ່າູ ທັກສະການຍົກຕົວຢ່າງ ໝາຍເຖິງ ທັກ ສະທີ່ຄວນໃຊ້ຕົວຢ່າງອາດຈະມາຈາກຜູ້ສອນ ຫຼ ຜູ້ຂຽນ ເພ່ີອສ່ີໃຫ້ເກີດຄວາມເຂົີ້າໃຈ ຫຼ ໄດ້ແນວຄິດທີ່ເປັນ ນາມ ມະທາໍ ຕົວຢ່າງອາດເປນັ ອຸປະໄນ ຫຼ ອະນລິ ະໄນ, ນິທານ, ແຜນພມູ , ຮູບພາບ ແລະ ອ່ນີ ໆ ທ່ີຈະຊູ່ວຍໃຫ້ ສິີ່ງທີ່ເປັນນາມມະທໍານັ້ີນກະຈູ່າງແຈ້ງຂຶີ້ນ ຕົວຢ່າງທີ່ດີຄວານເປັນສິ່ີງທີ່ຜູ້ຮຽນຄຸ້ນເຄີຍເພາະຜູ້ສອນຄວນສ່ີຈາກ ນາມມະທາໍ ໄປຫາສີິ່ງທີເ່ ປັນຮບູ ປະທາໍ . ດັ່ົງນັ້ີນ; ການຍົກຕົວຢ່າງຈຶີ່ງເປັນຂະບວນການທີ່ຜູສ້ ອນໃຊ້ຂະຫຍາຍແນວຄິດ, ຫຼັກການ ແລະ ເນີ້ອໃນ ສໍາຄັນຂອງບົດຮຽນເພີ່ອໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມເຂົ້ີາໃຈການຍົກຕົວຢ່າງອາດຈະໃຊ້ຄໍາເວົ້ີາ, ໃນການຂະຫຍາຍ ຄວາມຍົກຕົວຢ່າງ, ໃຊ້ສ່ີປະກອບຮູບອະທິບາຍ ແລະ ສີ່ຄວາມໝາຍ ເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຂົີ້າໃຈບົດຮຽນຊັດເຈນ ຫຼາຍຂນ້ີຶ . ຄວາມສໍາຄັນຂອງທັກສະການຍົກຕົວຢ່າງ ການຍກົ ຕວົ ຢ່າງເປນັ ການອະທິບາຍຂະຫຍາຍຄວາມເພີ່ມເຕີມຈາກເນອ້ີ ໃນສາໍ ຄັນ, ຫກັຼ ການ, ແນວຄິດ, ຄວາມຄິດລວມຍອດຂອງເນ້ີອໃນທີ່ຜູ້ຮຽນກາໍ ລງັ ຮຽນ ແລະ ການຍົກຕົວຢ່າງປະກອບການຮຽນຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ ຮຽນເກດີ ການຮຽນຮໄູ້ ດ້ມີຂ້ນັີ ດົ່ັງນ:ີ້ 1. ຊູ່ວຍໃຫ້ຜຮູ້ ຽນເຂາົ້ີ ໃຈເລອ່ີ ງຕູ່າງໆ ໃນບດົ ຮຽນໄດດ້ ີຫາຼ ຍຂຶີນ້ 2. ຊ່ວູ ຍເສີມສ້າງບນັ ຍາກາດການຮຽນຮູ້, ກະຕ້ນຸ ຄວາມສນົ ໃຈ ແລະ ຈງູ ໃຈຜູ້ຮຽນ 3. ຊ່ວູ ຍໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນເກດີ ຈິນຕະນາການ, ປະທັບໃຈ ແລະ ຈີ່ຈາສ່ິງີ ທີ່ຮຽນໄດ້ດນົ 4. ຊ່ວູ ຍໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນໄດຂ້ ໍ້ຄດິ ແລະ ຄະຕິສອນໃຈ 5. ຊວູ່ ຍໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນຮູ້ສຶກສະໜກຸ ສະໜານເພີດເພນີ ແລະ ບ່ໍເບອ່ີ ໜ່າູ ຍຕໍ່ການຮຽນ 6. ເຮັດໃຫ້ຜູ້ເຮຽນຮູ້ຈັກຄິດ, ວິເຄາະ, ປຽບທຽບ ແລະ ປະເມີນຄຸນຄູ່າຈາກເລ່ີອງທີ່ຜູ້ສອນເອົາມາ ຍົກຕົວຢ່າງກບັ ເນອ້ີ ໃນທີ່ຮຽນ 113

7. ເປນັ ການເສມີ ສາ້ ງເຈຕະຄະຕທິ ີ່ດຕີ ສ່ໍ ີງ່ິ ທີ່ຮຽນ ແລະ ພດັ ທະນາຄຸນລກັ ສະນະຈຸດປະສງົ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ເທັກນກິ ການຍົກຕວົ ຢາ່ ງ ການສອນຂອງຜູ້ສອນມີອົງປະກອບທີ່ສໍາຄັນຄ ຂະນະທີ່ສອນຈະຕ້ອງມີການບອກການແນະນໍາຕະຫຼອດ ເວລາ, ດັົ່ງນັ້ີນ; ການສອນຂອງຜູ້ສອນທີ່ຈະຕ້ອງໃຊ້ການອະທິບາຍ ແລະ ຂະຫຍາຍຄວາມເພ່ີອໃຫ້ເກີດ ປະສດິ ທິພາບໃນການ ຍົກຕວົ ຢາ່ ງປະກອບການສ້າງຄວາມເຂີາົ້ ໃຈໃນບດົ ຮຽນ ແລະ ການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງຄວນເອົາໃຈໃສູ່ເຕັກນກິ ດ່ົັງນ:້ີ 1. ຍກົ ຕົວຢາ່ ງຈາກເລອີ່ ງງູ່າຍໄປຫາເລີ່ອງຍາກ 2. ຍົກຕວົ ຢ່າງຮູບປະທາໄປຫານາມມະທາ 3. ຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງຈາກເລອີ່ ງໃກ້ໂຕໄປສູສ່ ິ່ີງທີ່ໄກໂຕ 4. ຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງຈາກສີງ່ິ ທ່ີຮ້ໄູ ປຫາສີິ່ງທີ່ບ່ໍຮູ້ 5. ຍົກຕົວຢ່າງຈາກສ່ິີງທີເ່ ບງິີ່ ເຫັນສາຜັດໄດ້ໄປຫາສີິ່ງທີເ່ ບິີ່ງບ່ເໍ ຫນັ ສາຜັດບ່ໍໄດ້ 6. ຍົກຕົວຢ່າງຫຼາຍໆ ຕົວຢ່າງກູ່ອນຈຶ່ີງສະຫຼບຸ ເປນັ ກົດເກນ ໂດຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນສະຫຼຸບກົດເກນດ້ວຍຄວາມ ຄດິ ລວມຍອດ (Concept) ຂອງຕນົ ເອງ. ນອກຈາກເຕກັ ນກິ ດງັ່ົ ກາູ່ ວແລ້ວ ຜສູ້ ອນຄວນເອາົ ໃຈໃສເູ່ ລີອ່ ງບຸກຄະ ລິກກະພາບໃນການອະທບິ າຍ ແລະ ການຍົກຕົວຢາ່ ງ ດ່ັງົ ນີ:້ 1. ມໜີ າ້ ຕາຍ້ມີ ແຍ້ມແຈມູ່ ໃສ ແລະ ສາ້ ງບັນຍາກາດໃຫ້ຮ້ສູ ຶກເປັນກນັ ເອງກັບຜູ້ຮຽນ 2. ມີຄວາມຮດູ້ ີ ແລະ ມີຄວາມເຊີອ່ ໝນ້ີັ ກບັ ສີິ່ງທ່ີເອົາມາອະທບິ າຍ ຫຼ ຍົກຕົວຢ່າງ 3. ຮູ້ຈັກໃຊພ້ າສາໃຫ້ເໝາະສົມກັບລະດັບຄວາມຮູ້, ຄວາມສາມາດ ແລະ ໄວຂອງຜ້ຮູ ຽນ 4. ຈັດລະດັບເລອ່ີ ງຢ່າງມລີ ະດັບຂັນ້ີ ຕອນບໍ່ສບັ ສນົ ແລະ ວຸ້ນວາຍ 5. ໃຊລ້ ະດບັ ສຽງ, ຈງັ ຫວະໃນການອະທິບາຍຢາ່ ງເໝາະສົມ ແລະ ນໍ້າສຽງເປັນຕາຟງັ 6. ເລອ່ີ ງທຍ່ີ າກຄວນອະທິບາຍຊ້າໆ, ຊັດເຈນ ແລະ ຈດັ ລະດັບໃຫເ້ ໝາະສົມ. ຜ້ສູ ອນຄວນໃຊ້ສ່ີປະກອບ ການອະທິບາຍ ແລະ ຍກົ ຕົວຢ່າງປະກອບ ດວ້ ຍ ຮບູ , ແຜນພູມ, ເຫດການຂູ່າວ, ຕົວຢາ່ ງວດັ ຖແູ ທ້ ແລະ ຈາໍ ລອງ ປະສົບການຂອງຜ້ສູ ອນ,ນິທານ- ນຍິ າຍ -ເລອ່ີ ງສນັ້ີ , ປະຫວດັ ສວູ່ ນສວູ່ ນຕົວ, ສະໄລ້, ຮູບເງົາ ແລະ ໂທລະທດັ 7. ຄວນມີການກວດຄວາມເຂົ້ີາໃຈຂອງຜູ້ຮຽນຈະໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍົກຕົວຢ່າງເພີ່ມເຕີມເພາະຖ້າຜູ້ຮຽນຍົກ ຕວົ ຢາ່ ງໄດຖ້ ກຕອ້ ງສະແດງວູ່າເຂ້າີົ ໃຈບດົ ຮຽນໄດດ້ ີ 8. ຜູ້ສອນຄວນປະເມີນຜນົ ການໃຊ້ທກັ ສະການຍົກຕວົ ຢາ່ ງ ເພ່ີອນາມາປັບປງຸ ໃນການສອນຄ້ີງັ ຕໍ່ໆໄປ ປະເພດຂອງການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງ ການຍົກຕົວຢ່າງໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມເຂົ້ີ່າໃຈໃນບົດຮຽນໂດຍປກກະຕິມີ 3 ວິທີຄ: ການຍົກຕົວຢ່າງ ແບບອຸປະໄນ, ແບບນິລະໄນ ແລະ ໃຊ້ນທິ ານປະກອບ. 1. ຍົກຕວົ ຢ່າງແບບອຸປະໄນ (Inductive Approach) ຜູສ້ ອນຈະຍກົ ຕົວຢາ່ ງກູອ່ ນຫຼາຍໆຕົວຢ່າງໃຫ້ຜູ້ ຮຽນສຶກສາຕວົ ຢ່າງແລວ້ ວເິ ຄາະ ສະຫຼຸບເປັນຫກັຼ ເກນ ຫຼ ແນວຄິດ. ຕວົ ຢາ່ ງແບບອຸປະໄນ ຜູ້ສອນ: ຄນູ ໍາໃບໄມ້ 5 ໃບ ມາໃໃຫ້ນກັ ຮຽນເບີງ່ິ ໃບພດຸ ທະຮັກສາ ໃບໝາກພ້າວ ໃບອ້ອຍ ໃບຕອງ ໃບສາລີ ນັກຮຽນເບິີງ່ ເສ້ນີັ ໃບເປນັ ແນວໃດ ນກັ ຮຽນ: ເສ້ັນີ ໃບຂະໜານກັນ 114

ຜູ້ສອນ: ພດຶ ທມ່ີ ເີ ສີ້ັນໃບຂະໜານກັນເອີ້ນວູ່າ ພດຶ ໃບລ້ຽງດ່ຽູ ວ 2. ຍກົ ຕວົ ຢ່າງແບບນິລະໄນ (Deductive Approach) ປະກອບດວ້ ຍ 3 ຂ້ີັນຕອນຄ: ຂີັ້ນຕອນທີ ໜຶີງ່ ຜູ້ສອນບອກກົດ ຫຼ ຫຼັກການທີ່ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຂົີ້າໃຈກູ່ອນ, ຂັີ້ນທີສອງ ຜູ້ສອນຍົກຕົວຢ່າງຕູ່າງໆເຊັົ່ນ: ໃຊ້ວິທີ ປຽບທຽບ, ອຸມາ, ອຸໄມ, ເປນັ ຄາໍ ເວົ້ີາ ຫຼ ອາດຈະໃຊ້ໜງັ ສ, ຮບູ , ການທດົ ລອງ. ຂ້ນີັ ທີສາມ ຄເູ ຊອີ່ ມໂຍງຕົວຢ່າງ ເຂົີ້າກັບຫຼັກການທີ່ໃຫ້ໄວ້ແຕູ່ກູ່ອນນີ້. ໃນຂັ້ີນທີ່ສາມນີ້ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍົກຕົວຢ່າງແລ້ວໃຫ້ບອກຕົວຢ່າງນ້ີັນ ເຊ່ີອມໂຍງກັບຄວາມຄິດຫັກຼ ແນວໃດ ຕົວຢາ່ ງແບບນິລະໄນ ຜສູ້ ອນ: ມີນ້ ີ້ຄູຈະສອນ “ເລ່ອີ ງພຶດໃບລ້ຽງຄູ່ ແລະ ພດຶ ໃບລ້ຽງດູຽ່ ວ” ພດຶ ໃບ ລຽ້ ງຄູ່ເປນັ ພຶດທີມ່ ເີ ສັ້ນີ ໃບເປັນໜູ່າງແຫ ນັກຮຽນຍກົ ຕົວຢ່າງພດຶ ໃບລຽ້ ງຄູ່ມາ 3 ຊະນດິ ຜູ້ຮຽນ: ພຶດໃບລ້ຽງຄູ່ເຊນ່ົັ ໃບໝາກມູ່ວງ ໃບໝາກຫູຸງ່ ໃບໝາກຍມົ ຜ້ສູ ອນ: ເປັນຫຍງັ ຈີຶ່ງຄດິ ວູາ່ ໃບໄມ້ 3 ຊະນິດນີ້ເປັນພຶດໃບລ້ຽງຄູ່ ຜູຮ້ ຽນ: ເພາະເສັີນ້ ໃບເປັນໜູາ່ ງແຫ 3. ຍົກຕົວຢ່າງແບບໃຊ້ນິທານປະກອບ, ຜູ້ສອນເນີ້ອໃນດ້ານຄຸນນະທາ, ຈະລິຍະທໍາ ຫຼ ພຶດຕິກໍາທີ່ ຕອ້ ງການ ການສອນໂດຍກົງແມ່ນູ ບໍ່ໜ້າສົນໃຈເທົ່າກບັ ການໃຊນ້ ິທານເລ່ີອງເລົາ່ ປະກອບການສອນ ຫຼ ໃຊ້ແຊກ ໃນລະຫວູ່າງການສອນ ເພອ່ີ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນເຂີ້າົ ໃຈຊັດເຈນຫາຼ ຍຂນ້ຶີ ດັ່ົງນ້ີ: ພດຶ ຕກິ າໍ /ລກັ ສະນະນໄິ ສທຕີ່ ອ້ ງການພດັ ທະນາ ນທິ ານທນ່ີ າໍ ມາໃຊປ້ ະກອບ 1. ຄວາມຊສ່ີ ດັ ບໍໂ່ ລບຢາກໄດຂ້ ອງຜູອ້ ນ່ີ 1. ນິທານເລີ່ອງເທວະດາກັບຄົນຕດັ ຟນ 2. ຄວາມມານະອົດທົນບ່ໍດູຖູກຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ອ່ນີ 2. ນທິ ານເລອ່ີ ງກະຕາູ່ ຍກັບເຕົາ່ 3. ຄວາມຊີ່ສັດບໍ່ຄດົ ໂກງຫກັ ຫຼງັ ຜອູ້ ່ນີ 3. ນິທານເລອ່ີ ງນົກກະສາກັບໝາຈີ້ງຈອກ 4. ການບ່ໍຍງ່ີິ ຍະໂສ ຄດິ ວູາ່ ໂຕເອງເກົັງ່ ບໍ່ເພງີ່ິ ໃຜ 4. ນທິ ານເລີ່ອງລາຊະສີກັບໜູ 5. ຄວາມບ່ໍໂລບຢາກໄດ້ຂອງຜອູ້ ່ີນທີຄ່ ດິ ວາູ່ ດີກວາູ່ ຕນົ 5. ນິທານເລີ່ອງໝາກັບເງົາ 6. ຄວາມສາມກັ ຄີໃນໝູ່ຄະນະ 7. ຄວາມຮູ້ຈັກປະມານຕົນເອງ ບໍ່ເຮັດຕົນໃຫ້ເທົ່າທຽມ 6. ນິທານເລີ່ອງພ່ກໍ ັບລູກ ຜ້ອູ ນ່ີ ທີມ່ ຖີ ານສູງກວູາ່ 7. ນທິ ານເລີ່ອງອຶີງ່ ກບັ ງົວ 8. ຄວາມຂະຫຍັນຮູ້ຈັກທໍາມາຫາກິນ ບ່ໍລະເລີຍປ່ອຍ ໂອກາດໃຫ້ຜ່າູ ນໄປຈົນເສຍຜົນປະໂຫຍດ 8. ນິທານເລີອ່ ງມດົ ງ່າູ ກັບຈກັ ກະຈນົ່ັ 9. ການຮູຈ້ ກັ ພໃຈໃນສງິີ່ ທີ່ຕົນມີຢູ່ 10. ການບໍ່ນໍາເລີ່ອງນ້ອຍມາໃຫ້ເປັນເລ່ີອງໃຫຍູ່ຈົນເຖິງ 9. ນິທານເລີ່ອງກບົ ເລອກນາຍ ຂັີ້ນກໍ່ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມຮຸນແຮງ 10. ນິທານເລີ່ອງນໍ້າເຜ້ງີ ຢດດຽວ ຕົວຢ່າງນທິ ານທີໃ່ ຊ້ປະກອບການສອນ ນິທານປະກອບການສອນມຫີ ຼາຍເລີອ່ ງດົງ່ັ ຕົວຢ່າງຕໍ່ໄປນີ້ 1. ນທິ ານເລອ່ີ ງເທວະດາກັບຄົນຕັດຟນ ຊາຍຜູ້ໜຶີ່ງເປັນຄົນຕັດຟນຂາຍ ມ້ີໜຶ່ີງເຂົາໄດ້ເຂົີ້າໄປເພ່ີອຫາຟນ ເຫັນຕົີ້ນໄມ້ໃຫຍູ່ແຄມນ້ໍາ, ຈຶີ່ງປີນ ຂ້ນີຶ ໄປຕດັ ກີງິ່ ໄມ້ເຮັດຟນ, ບັງເອນີ ຂວານທີ່ໃຊຕ້ ັດຟນກະເດັນຕົກນາ້ໍ ຊາຍຜ້ນູ ້ນີັ ລອຍນ້ໍາບໍ່ເປນັ ຈ່ີງຶ ເຝົ້າແຕູ່ອາໄລອາວອນ ໃນບລິເວນນ້ັນີ ມເີ ທວະດາ ເຝ້າົ ເບີງ່ິ ພດຶ ຕິກໍາຂອງຊາຍຕັດຟນເກີດຄວາມສົງສານຈຶງ່ີ ແປງກາຍເປນັ 115

ມະນຸດມາຖາມຊາຍຕັດຟນວູ່າ ຈະງົມຂວານໃຫ້ຈະຕ້ອງການ ຫຼ ບ່ໍ ຊາຍຕັດຟນດີໃຈຮີບບອກໃຫ້ຊູ່ວຍງົມ. ເທວະດາຕ້ອງການທົດລອງຈິດໃຈຊາຍຕັດຟນຈຶີ່ງດໍານໍ້າລົງໄປແລ້ວນໍາເອົາຂວານຄໍາມາຍ່ີນສົ່ງໃຫ້ຊາຍຕັດຟນ ປະຕິເສດວູ່າຂວານທອງບ່ແໍ ມນູ່ ຂອງຕົນ, ເທວະດາດໍາລົງໄປຄັີ້ງທີ່ 2 ດໍານໍ້າລົງໄປແລ້ວເອົາຂວານເງິນມາສົ່ງໃຫ້ ຊາຍຕດັ ຟນປະຕິເສດວູ່າ ຂວານເງິນບ່ໍແມູ່ນຂອງຕົນ. ໃນທ່ີສຸດເທວະດາງົມເອາົ ຂວານເຫກຼັ ຂອງຊາຍຕັດຟນຂີຶ້ນ ມາ ຊາຍຕດັ ຟນດໃີ ຈຮີບຮັບຂວານຂອງຕົນ ແລະ ກາູ່ ວຂອບໃຈເທວະດາ. ເທວະດາຈງີ່ຶ ມອບຂວານທງັ 3 ເຫັ້ຼີມ ໃຫ້ ແລະ ຍອ້ ງວາູ່ ເປນັ ຄນົ ຊສີ່ ັດຈີ່ຶງໄດ້ລາງວັນຕອບແທນ. ເພ່ອີ ນບ້ານຮູ້ຂາູ່ ວວ່າູ ຊາຍຕັດຟນໄດ້ຂວານ 3 ເຫ້ມີັຼ ຈາກການເຮັດຂວານຕົກນາ້ໍ ຈີິ່ງຢາກໄດ້ນໍາ ທໍາທູ່າໄປ ຕັດຟນ ແລະ ເຮັດຂວານຕົກນໍ້າ ເທວະດາກ່ໍມາປະກົດຕົວ ແລະ ງົມຂວານຄໍາຂຶີ້ນມາໄດ້ ຊາຍເພີ່ອນບ້ານເຫັນ ຂວານຄໍາກໍ່ດີໃຈຮີບບອວູ່າ ແມູ່ນຂວານຂອງຕົນເອງ ເທວະດາຈິີ່ງບ່ໍໃຫ້ຂວານຄໍາ ແລະ ເຊົາງົມຂວານໃຫ້ພ້ອມ ກັບບອກວ່າູ ຊາຍຄົນນັີ້ນບ່ໍຊ່ີສັດຈຶ່ງີ ບໍ່ຄວນໄດ້ຮັບຄວາມຊວູ່ ຍເຫຼອຈາກເທວະດາ. ນິທານເລີ່ອງນີ້ສອນໃຫຮ້ ູ້ວູ່າ ຄວາມຢາກໄດ້ຂອງຄນົ ອີ່ນຍູ່ອມເຮດັ ໃຫຂ້ າດຄວາມເຊອ່ີ ຖ ແລະ ບໄ່ໍ ດຮ້ ບັ ຄວາມຊວູ່ ຍເຫອຼ ຈາກຜູ້ອີນ່ . 2. ນທິ ານເລອ່ີ ງນາ້ີ ເຜີ້ງຢດດຽວ ຍິງຜູ້ໜີ່ຶງເປັນຄົນຂາຍນ້າໍ ເຜີງ້ ແບກໄຫນາໍ້ ເຜີງ້ ໄປຂາຍໃນເມອງ ຂະນະທີຍ່ ່າູ ງເບີິ່ງບ້ານເມອງເພ່ີນຍູ່າງ ຂ້ອງຂາຕົນເອງເຮັດໃຫ້ໄຫນໍ້າເຜ້ງີ ຕກົ ລົງຫົນທາງ ແມງວນັ ເຫັນນ້າໍ ເຜີງ້ ກໍ່ພາກັນມາບິນຕອມກິນນໍ້າເຜ້ີງ ຈິຈ້ຽມ ເຫນັ ແມງວນັ ກໍ່ມາກນິ ແມງວັນ ແມວເຫນັ ຈຈິ ຽ້ ມກ່ໍມາໄລູຄ່ ບຸ ກິນຈິຈຽ້ ມ ໝາເຫັນແມວກໍ່ໄລູ່ກັດແມວ ເຈ້ີົາຂອງ ແມວເຫັນດັົງ່ ນັີ້ນຈຶີ່ງໃຊໄ້ ມ້ໄລ່ຕູ ີໝາ ເຈົີ້າຂອງໝາເຫັນໝາຖກຕີກ່ໍອອກມາຊູວ່ ຍຈຶ່ງີ ເກີດການຜິດຖຽງກັນຕີກນັ ຈົນເຖິງຂັ້ີນບາດເຈັບລົ້ີມຕາຍ ທັງມົດນີ້ຍ້ອນສາເຫດພຽງນໍ້າເຜີ້ງຢດດຽວ . ນິທານເລ່ີອງນີ້ສອນໃຫ້ຮູ້ວູ່າ ເຫດພຽງໜ້ອຍດຽວຫາກບ່ນໍ ໍາມາຖເປັນເລອີ່ ງໃຫຍ່ກູ ່ໍບ່ໍເກີດຄວາມຮນຸ ແຮງ. 3. ນິທານເລ່ອີ ງໝາກບັ ເງົາ ໝາໂຕໜີງ່ຶ ຄາບຊີ້ນຂ້າມນ້ໍາ ຫຼຽວເຫັນເງົາຂອງຕົນເອງໃນນໍາ້ ຄດິ ວ່າູ ເປັນໝາອີກໂຕໜຶ່ີງ ໝາຕົວນັີ້ນ ຢາກໄດ້ຕອູ່ ນຊີ້ນທີເ່ ຫນັ ໃນເງົາ ເຊິີ່ງຕູ່ອນໃຫຍູ່ກວ່າູ ຈີງຶ່ ອາ້ ປາກຫວງັ ຈະງັບຕ່ອູ ນຊ້ີນ ຕ່ອູ ນຊີນ້ ທີໝ່ າໂຕນ້ີັນຄາບຢູ່ ຕູ່ອນຊີ້ນຈຶີ່ງຫຼຸດຈາກປາກຕົກລົງໄປໃນນໍ້າ. ນິທານເລ່ີອງນີ້ສອນໃຫ້ຮູ້ວູ່າ ຄວາມໂລບມາກຢາກໄດ້ຂອງຜູ້ອ່ີນ ອາດເຮດັ ໃຫ້ສນູ ເສຍຂອງຕົນເອງ ຄຄໍາທີ່ວາູ່ “ໂລບມາກລາບຫາຍ”. 4. ນິທານເລອ່ີ ງ ລາຊະສີກັບໜູ ໝູໂຕໜຶ່ີງໄດ້ຍິນລາຊະສີຕິດບ້ວງຂອງນາຍພານ ໜູຄິດເຖິງເຫດການທີ່ຜູ່ານມາເມ່ີອບດ່ໍ ົນມານີ້ເຄຍີ ຖກລາຊະສີຄຸບ ແຕອູ່ ີດຕູ ນົ ສົງສານ ແລະ ປອ່ ຍໃຫ້ລອດຊີວິດ ໜູຖາມລາຊະສວີ າູ່ “ທ່າູ ນຄລາຊະສີຜູ້ເຄຍີ ໄວຊ້ ວີ ິດ ຂ້ານ້ອຍແມູ່ນ ຫຼ ບ່ໍ ເມີ່ອລາຊະສີຕອບວູ່າແມູ່ນ ໜູກໍ່ກັດບູ່ວງອອກທີລ່ ະໜ້ອຍຈົນຂາດ ລາຊະສີຫຼດຸ ອອກຈາກ ບູ່ວງມີຊີວິດສບມາໂດຍການຊູ່ວຍເຫຼອຂອງໜູ”. ນິທານເລີ່ອງນີ້ສອນໃຫ້ຮູ້ວູ່າ ເຖິງຈະມີອໍານາດມີກໍາລັງຫຼາຍ ກ່ໍຕ້ອງເພິ່ີງພາຜູທ້ ີ່ນ້ອຍກວູ່າ. ລກັ ສະນະຂອງຕວົ ຢ່າງທມີ່ ປີ ະສດິ ທິພາບ ໃນການຮຽນການສອນໂດຍທ່ວົ ໄປມກີ ານຍົກຕົວຢ່າງປະກອບບົດຮຽນຫາຼ ຍປະເພດແຕຖູ່ ້າຈະໃຫເ້ ກດີ ປະສິດທພິ າບ ຄວນມລີ ກັ ສະນະ ດັ່ົງຕໄ່ໍ ປນີ້: 1. ເລີ່ມຈາກຕົວຢ່າງງູ່າຍທໄປຫາຕວົ ຢ່າງທີ່ຍາກ, ຕາມຫຼັກການສອນໃຫ້ເກີດຄວາມຄິດລວມຍອດແກູ່ ຜູ້ຮຽນ, ຜູ້ສອນຕ້ອງນໍາເອົາຕວົ ຢ່າງມາໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບ່ິີງເພ່ີອຈະໄດ້ສັງເກດພິຈາລະນາແຍກລັກສະນະທີ່ແຕກຕູ່າງ, ຖ້າຜູສ້ ອນນາໍ ເອາົ ຕົວຢາ່ ງຍາກໆມາໃຫ້ຜຮູ້ ຽນເບີງິ່ ກອູ່ ນອາດຈະເຮດັ ໃຫເ້ ກີດຄວາມສບັ ສົນ ແລະ ເຂາົ້ີ ໃຈຜິດ. 116

2. ຄວນຄິດເຖິງປະສົບການຄວາມຮູ້ເດີມຂອງຜູ້ຮຽນ, ຜູ້ສອນຮູ້ຈັກຜູ້ຮຽນຫຼາຍຂຶ້ີນພຽງໃດກໍ່ສາມາດ ເລອກຕົວຢາ່ ງໄດເ້ ໝາະສມົ ຫຼາຍຂ້ນີຶ . 3. ກວດສອບຄວາມເຂ້າົີ ໃຈຂອງຜຮູ້ ຽນອາດຈະໃຫ້ຜຮູ້ ຽນເປັນຝ່າຍຍົກຕວົ ຢ່າງເພີມ່ ເຕມີ ເພາະຜ້ຮູ ຽນ ສາມາດຍກົ ຕົວຢາ່ ງໄດ້ຖກຕ້ອງກ່ໍໝາຍຄວາມວູ່າຜ້ຮູ ຽນເຂ້ີາົ ໃຈແລວ້ , ແຕູຖ່ ້າຍກົ ຕົວຢ່າງບໍໄ່ ດ້ ຫຼ ຜິດ, ຜ້ສູ ອນ ຕອ້ ງແກ້ໄຂປັບປງຸ ບດົ ຮຽນຄນໃໝູ່. ລາໍ ດັບຂັີ້ນຕອນຂອງການສອນແບບຍົກຕົວຢ່າງ ການຍົກຕົວຢ່າງໄດ້ຈັດລໍາດັບຂີ້ັນຕອນກູ່ຽວກັບການສອນທົ່ວໄປໂດຍມີຂັີ້ນນໍາ, ຂັ້ີນອະທິບາຍ ແລະ ຂ້ີັນສະຫຼຸບ ດງ່ົັ ນ້ີ: 1. ຂີ້ນັ ການນາ: ກູອ່ ນການອະທບິ າຍເນີ້ອໃນເລອີ່ ງຄວນມກີ ານນາເພ່ີອຈຸດມຸູ່ງໝາຍ ດົັ່ງນີ້ 1.1 ເພອ່ີ ນໍາໃຫ້ຜູ້ຟງັ ສົນໃຈເລີອ່ ງທເີ່ ຮາົ ຈະອະທບິ າຍ 1.2 ເພອ່ີ ສາ້ ງບັນຍາກາດເປັນກັນເອງກັບຜ້ຟູ ັງ 1.3 ເພ່ອີ ເຊອ່ີ ມໂຍງໄປສສູ່ າລະສາໍ ຄນັ ທຄ່ີ ວນຈະອະທບິ າຍ. ດງົັ່ ນ້ີັນຖາ້ ຜູ້ອະທິບາຍມີການນາໍ ຕວົ ຢ່າງ ທເີ່ ໝາະສົມກ່ຈໍ ະຊວູ່ ຍໃຫ້ການອະທບິ າຍໜ້າສນົ ໃຈຫາຼ ຍຂນຶີ້ . 2. ຂນ້ັີ ການອະທບິ າຍ: ເນີ້ອໃນສາຄັນຄວນຄິດເຖງິ ສິ່ງີ ຕ່ໄໍ ປນ້ີ 1.4 ຜູ້ເວີາົ້ ຕອ້ ງເຂົີ້າໃຈຈະແຈງ້ ເສຍກອູ່ ນ 1.5 ການອະທິບາຍຕອ້ ງຈະແຈ້ງຊັດເຈນ, ໃຊ້ຄໍາເວາົ້ີ ເຂີົ້າໃຈງູ່າຍ ແລະ ໄດ້ໃຈຄວາມສໍາຄນັ ໄດ້ໝົດ 1.6 ເພ່ອີ ຂະຫຍາຍຄວາມສໍາຄນັ ຈ່ີຶງຕ້ອງຍກົ ຕວົ ຢ່າງທເ່ີ ໝາະສົມມາປະກອບການອະທິບາຍ 1.7 ຕົວຢ່າງທີນ່ າໍ ມາຕອ້ ງເໝາະສມົ ກັບໄວ, ລະດັບຄວາມສາມາດ ແລະ ຄວາມສົນໃຈຂອງຜ້ຟູ ັງ 3. ຂັີ້ນສະຫຼຸບ: ເມີ່ອຂະຫຍາຍສາຄັນແລ້ວ ຄວນມີການສະຫຼຸບໃຫ້ຜູ້ຟັງເຂົ້ີາໃຈຢ່າງຈະແຈ້ງຊັດເຈນ ຄົບຖວ້ ນ ໃນຂີນ້ັ ນ້ີອາດຈະໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງປະກອບຄວາມເຂາົ້ີ ໃຈ ການວາງແຜນການຝຶກທກັ ສະການຍກົ ຕົວຢາ່ ງ ເມ່ອີ ໄດສ້ ຶກສາລາຍລະອຽດຂອງທັກສະການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງແລວ້ , ຜ້ຮູ ຽນຕອ້ ງວາງແຜນການຝກຶ ທັກສະການ ຍກົ ຕົວຢ່າງ ເພີອ່ ໃຫ້ເກດີ ທກັ ສະຄວາມຊໍານານ ແລະ ມຄີ ວາມໝນັ້ີ ໃຈຫຼາຍຂີນຶ້ ຜູ້ຮຽນຄວນວາງແຜນ ດ່ົັງນີ້: 1. ສກຶ ສາທາຄວາມເຂີາົ້ ໃຈເທກັ ນກິ , ຫກັຼ ເກນ ແລະ ປະເພດຂອງທັກສະການຍົກຕົວຢາ່ ງການຝຶກທກັ ສະ 2. ສກຶ ສາຕວົ ຢ່າງແຜນການຝຶກທັກສະ ແລະ ປະຕບິ ດັ ຈາກວດິ ໂີ ອ 3. ເລອກປະເພດຕວົ ຢ່າງທ່ີຕອ້ ງການຝຶກ, ເຊີ່ງິ ປະກອບດວ້ ຍຕວົ ຢ່າງແບບອຸປະໄນ ແລະ ນິລະໄນ 4. ກຽມເນ້ອີ ໃນທີ່ຕົນເອງສນົ ໃຈ ແລະ ຖະນັດ 5. ກຽມເຮັດແຜນການສອນຈຸລະພາກ ແລະ ສຶກສາຕົວຢ່າງ 6. ຝກຶ ຊອ້ ມທົດລອງສອນຕາມແຜນການສອນແບບຈລຸ ະພາກ 7. ປະເມີນຜົນຕາມແບບປະເມີນທ່ແີ ຈກໃຫ້ ການວັດປະເມີນຜນົ ການຝຶກທັກສະການຍກົ ຕົວຢ່າງ ຜູຮ້ ຽນທີ່ເຂົີ້າສູກ່ ານຝຶກທັກສະຕ້ອງກຽມແບບປະເມີນຜນົ ໃຫ້ແກູ່ຜູ້ສັງເກດການ ເພ່ີອສະຫຼຸບຜົນການຝຶກ ທັກສະແບບປະເມນີ ມີອົງປະກອບຕໄໍ່ ປນ້ີ: 1. ຄຸນລກັ ສະນະທີປ່ ະເມນີ ປະກອບດ້ວຍສາລະ ດົງັ່ ນ້ີ 117

1.1 ໃຊ້ຕວົ ຢ່າງເໝາະສົມກັບຜູຮ້ ຽນ 1.2 ໃຊຕ້ ວົ ຢ່າງທໜີ່ າ້ ສນົ ໃຈ 1.3 ຕົວຢາ່ ງທີ່ໃຊ້ເຂົາ້ີ ກບັ ເນອ້ີ ໃນທີ່ສາຄັນ 1.4 ຕົວຢ່າງໃຫ້ຄວບຄມຸ ເນ້ອີ ໃນສາຄນັ ໄດ້ທງັ ໝດົ 1.5 ຜູ້ສອນມວີ ິທີເຊີ່ອມໂຍງຕົວຢາ່ ງກັບເນ້ີອໃນສາຄນັ ໄດ້ຊັດເຈນ ແລະ ພວົ ພນັ ກນັ 1.6 ຜູ້ສອນມວີ ທິ ີທົດສອບນັກຮຽນເພອ່ີ ວັດຄວາມເຂີາົ້ ໃຈເນ້ີອໃນສາຄັນ 2. ເກນການປະເມີນການຝຶກທກັ ສະການຍກົ ຕົວຢາ່ ງປະກອບດວ້ ຍ 5 ລະດບັ ຄ: 1 ມຄີ າູ່ ເທົ່າກັບຄວນ ປບັ ປງຸ ຢາ່ ງຫວຼ ງຫຼາຍ 2 ມີຄາູ່ ເທົ່າກບັ ຄວນປັບປງຸ 3 ມຄີ າູ່ ເທ່ົາກບັ ປານກາງ 4 ມີຄູ່າເທົ່າກັບ ດີ 5 ມີຄາູ່ ເທົ່າກບັ ດີຫຼາຍ 3. ນໍາແບບປະເມນີ ມາສະຫຼຸບຜົນການຝຶກທັດສະ ຄວນຢູ່ໃນລະດບັ ບໍ່ຕໍ່າກວ່າູ ຮ້ອຍລະ 60 ຈຶ່ີງຖວູ່າການ ຝຶກທກັ ສະນັນ້ີ ມີທັງປະສດິ ທິພາບ ແລະ ປະສິດທຜິ ົນ 4. ຂ້ໍສະເໜີ ຫຼ ຂໍ້ສັງເກດ ໃນການສັງເກດການສອນ ຜູ້ສັງເກດການສອນຄວນຂຽນ ສິີ່ງທີ່ພັບເຫັນ ນອກຈາກຄຸນລກັ ສະນະທີ່ປາກົດຢູ່ໃນຂ້ໍສະເໜີ ຫຼ ຂ້ໍສັງເກດ ຕົວຢ່າງ: ແບບປະເມນີ ການຝກຶ ທກັ ສະ ແລະ ແຜນການສອນ ການຝຶກທັກສະການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງ ຜູ້ສອນ.......................................ເລີອ່ ງ.......................................................ຊ້ີັນ....... ........... ຜູ້ສງັ ເກດການສອນ...........................................ວັນທສ່ີ ງັ ເກດການສອນ..................................... ຄໍາຊີ້ແຈງ: ໃຫ້ຂດີ ວົງມນົ ອ້ອມຮອບຕົວເລກທເີ່ ໝາະສມົ ກັບທກັ ສະທີຜ່ ູ້ສອນໄດ້ສະແດງອອກ 1 = ຄວນປັບປຸງຫາຼ ຍທສີ່ ດຸ 2 = ຄວນປັບປງຸ 3 = ປານກາງ 4 = ດີ 5 = ດີຫຼາຍ ຄນຸ ລກັ ສະນະທປີ່ ະເມນີ ເກນການປະເມນີ 1. ໃຊ້ຕວົ ຢ່າງເໝາະສມົ ກບັ ຜູ້ຮຽນ 1 2345 2. ໃຊ້ຕົວຢາ່ ງໜາ້ ສນົ ໃຈ 1 2345 3. ຕວົ ຢາ່ ງທ່ີໃຊ້ເຂ້າີົ ກັບສາລະສໍາຄນັ 1 2345 4. ຕວົ ຢ່າງຄວບຄມຸ ສາລະສໍາຄນັ ໄດທ້ ັງໝດົ 1 2345 5. ຜູ້ສອນມີວິທີເຊີ່ອມໂຍງກັບສາລະສໍາຄັນໄດ້ຊັດເຈນ 1 2345 ແລະ ສາໍ ພັນກນັ 6. ຜູ້ສອນມີວິທີທົດສອບຜູ້ຮຽນເພີ່ອວັດຄວາມເຂົີ້າໃຈ 1 2345 ໃນສາລະສໍາຄັນ ຂສ້ໍ ະເໜີ ຫຼ ຂ້ໍຄດິ ເພມີ່ ເຕມີ ................................................................................................ ເຊນັ ຊ.່ີ ...................................ຜູ້ສັງເກດການສອນ 118

ຕວົ ຢ່າງ: ແບບປະເມນີ ຜົນທັກສະການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງ ຕວົ ຢ່າງທ່ີ 1 ແບບການສອນການຝຶກທັກສະການຍົກຕວົ ຢາ່ ງອປຸ ະໄນ ຜສູ້ ອນ: ........................................ເລອ່ີ ງ.........................................ຊນັ້ີ ............................. ຜູສ້ ງັ ເກດການສອນ. .................................. ວທິ ີສັງເກດການສອນ............................................ ທກັ ສະການສອນທີ່ຕ້ອງການຝກຶ : ທັກສະການຍົກຕົວຢາ່ ງແບບອຸປະໄນ ຈຸດປະສງົ ທາງພຶດຕກິ ໍາ 1. ຜູ້ຮຽນສາມາດຍກົ ຕົວຢາ່ ງຄວາມແຕກຕູາ່ ງຂອງກາງເວັນກາງຄນໄດ້ 2. ຜຮູ້ ຽນສາມາດຕວົ ຢາ່ ງປະໂຫຍດຂອງກາງເວນັ ກາງຄນໄດຢ້ ່າງນ້ອຍ 3 ຂໍ້ 3. ຜຮູ້ ຽນສາມາດອາູ່ ນຄາກາງເວັນກາງຄນ ດາວ ດວງຈນັ ດວງອາທດິ ໄດຖ້ ກຕອ້ ງ ເນ້ີອເລີ່ອງໂດຍຫຍໍ້: ໃນກາງເວັນຈະມີແສງສະຫວູ່າງຈາກດວງອາທິດເຮົາມັກຈະເຮັດກິດຈະກໍາຕູ່າງໆ ໃນເວລາ ກາງເວັນເຊນົັ່ : ໄປໂຮງຮຽນ, ໄປເຮດັ ວຽກ, ຫຼີ້ນິ , ຮຽນໜັງສ ແລະ ອີ່ນໆ ສູວ່ ນໃນເວລາກາງຄນຈະມດຈະມີແຕູ່ ແສງຈາກດວງຈັນ. ສີກ່ ານສອນ: 1. ບດັ ຮບູ ພາບ ແລະ ບດັ ຄໍາ: ກາງເວັນ, ກາງຄນ, ດາວ, ດວງຈັນ ແລະ ດວງອາທິດ 2. ບດັ ຮບູ ພາບກາງເວນັ 3. ຄາໍ ທວາຍປິດສະໜາ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜສູ້ ອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ໝາຍເຫດ 1. ຜສູ້ ອນໃຊ້ຄໍາຖາມໂດຍໃຊຄ້ ໍາຖາມປດິ ສະ 1. ຜູ້ຮຽນຕອບວາູ່ ກາງເວັນ ແລະ 1. ການກະຕຸ້ນຄວາມ ໜາແລ້ວຜູ້ສອນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຕອບວູາ່ ກາງຄນ ສນົ ໃຈໂດຍໃຊຄ້ ໍາ ເປນັ ຫຍັງ ປິດສະໜາ 2. ຜູຮ້ ຽນສງັ ເກດພາບທ່ີຜູ້ສອນ 2. ຜສູ້ ອນນໍາຕົວຢ່າງພາບຂອງເວນັ ກາງຄນມາ ນາໍ ມາໃຫ້ເບີິ່ງ 2. ເດກັ ມີສວູ່ ນຮວູ່ ມ ໃຫ້ຜູຮ້ ຽນສັງເກດ ໃນການເຮັດວຽກ 3.ຜູ້ຮຽນຍົກຕົວຢາ່ ງໃນເວລາ ຫຼ ກິດຈະກໍາ 3. ຜສູ້ ອນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຍກົ ຕົວຢາ່ ງໃນເວລາ ກາງເວນັ ເຮດັ ຫຍັງ ເຊນ່ັົ ຮຽນ ກາງເວັນ ຜູ້ຮຽນເຮດັ ຫຍງັ ເວລາກາງຄນຜູ້ ໜງັ ສ ຫ້ນຼີິ ເຮັດວຽກ ສວູ່ ນ ຮຽນເຮດັ ຫຍງັ ກາງຄນ ຈະນອນ 4. ຜູສ້ ອນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຍົກຕວົ ຢ່າງປະໂຫຍດຂອງ 4.ຜູ້ຮຽນຍົກຕວົ ຢາ່ ງປະໂຫຍດ ກາງເວັນກາງຄນຢ່າງນອ້ ຍ 3 ຂໍ້ ຂອງກາງເວນັ ເຊັົນ່ ຮຽນໜງັ ສ ຫຼ້ີິນ ເຮັດວຽກ ສູ່ວນກາງຄນ 5. ຜສູ້ ອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນສງົ່ ຕົວແທນຈບັ ຄພູ່ າບໃຫ້ ນອນ ກົງກັບບດັ ຄໍາ ແລ້ວຍກົ ຕົວຢ່າງຂອງພາບໄດ້ 5.ຜູ້ຮຽນຈັບຄູ່ພາບ ແລະ ຍົກ 6. ຜສູ້ ອນສະຫຼບຸ ເລ່ອີ ງຄວາມແຕກກຕາູ່ ງແລະ ຕົວຢ່າງໄດ້ ປະໂຫຍດຂອງກາງເວນັ ແລະ ກາງຄນໃຫ້ຜູ້ ຮຽນຟງັ ໝາຍເຫດ: ຄໍາທວາຍປດິ ສະໜາ ແມ່ນູ ຫຍັງເປນັ ງວງົ ມນົ ຢູ່ເທິງທ້ອງຟາ້ ໃຫແ້ ສງສະຫວ່າູ ງເວລາຄໍ່າຄນ (ດວງຈັນ) ແລະ ແມູ່ນຫຍງັ ມາແຕ່ເູ ຊ້ົີາໃຫ້ແສງແດດຄາໍ່ ລາໍ່ ລາລບັ ຂອບຟາ້ (ດວງອາທິດ). 119

ຕົວຢາ່ ງທີ່ 2 ແຜນການສອນ ການຝຶກທັກສະການຍົກຕົວຢາ່ ງແບບອປຸ ະໄນ ທກັ ສະການສອນທີ່ຕ້ອງການຝຶກ: ທກັ ສະການຍົກຕວົ ຢ່າງແບບອປຸ ະໄນ ຈຸດປະສົງທາງພຶດຕິກາໍ : 1. ຜູ້ຮຽນສາມາດບອກລັກສະນະເຮອນຊະນດິ ຕາູ່ ງໆໄດ້ 2. ຜູ້ຮຽນສາມາດບອກລັກສະນະເຮອນຂອງຕນົ ເອງໄດ້ ເນີ້ອໃນໂດຍຫຍໍ້: ບ້ານມີຫາຼ ຍຊະນິດ ເຊົ່ັນ ເຮອນໄມ,້ ເຮອນຕກຶ ແລະ ເຮອນທ່ີເຮດັ ດ້ວຍເຟອງ - ເຮອນໄມເ້ ຮັດດ້ວຍໄມ້ - ເຮອນເຟອງທເີ່ ຮັດດ້ວຍໄມ້ - ເຮອນຕຶກເຮັດດວ້ ຍອິດ, ຫນີ , ປູນ ແລະ ຊາຍ - ສູ່ວນປະກອບຂອງເຮອນ ຄ ເສາົ , ປະຕູ, ປອ່ ງຢ້ຽມ, ຫຼັງຄາ ແລະ ອີ່ນໆ ສີ່ການຮຽນການສອນ: 1. ເຮອນຈໍາລອງ, ບັດຮູບພາບ 2. ກະເປາຝາ 3. ແຜູ່ນປ້າຍສໍາລີ 4. ເກມການສຶກສາ (ພາບຕັດຕໍ)່ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜສູ້ ອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ໝາຍເຫດ ຜູ້ຮຽນຕອບຄາໍ ຖາມເທີ່ອ 1. ສະແດງການຕິດ 1. ຜສູ້ ອນນໍາສົນທະນາກ່ຽູ ວກບັ ບ້ານຈໍາລອງທີ່ນໍາມາ ລະຄົນ. ບາ້ ນໄມ້, ພາບລົງໃນແຜ່ນູ ປ້າຍ ວູ່າງໄວ້ເທິງຕກົ ເມີອ່ ຜູ້ຮຽນບອກຊ່ບີ າ້ ນໃຫຕ້ ດິ ບັດ ບ້ານເຟອງ, ບາ້ ນຕຶກ ສໍາລີ ພາບຂອງບ້ານແຕລູ່ ະຊະນິດເທິງແຜູ່ນປ້າຍສໍາລີ 2. ຜສູ້ ອນອະທບິ າຍເຖິງລກັ ສະນະຂອງບ້ານແຕູ່ລະ ຜ້ຮູ ຽນຟັງຄາໍ ອະທິບາຍ ສະອດງການໃຊບ້ ັດ ຊະນດິ ແລະ ໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຕດິ ບັດພາບເທ່ີອລະຄນົ ແລະເບິ່ງີ ພາບປະກອບ ພາບ 3. ຜສູ້ ອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນຊູ່ວຍກັນບອກສວູ່ ນປະກອບບາ້ ນ - ເສາົ , ປະຕູ, ປ່ອງຢຽ້ ມ, ສະແດງການໃຊ້ບດັ ວ່າູ ມຫີ ຍັງແດູ່ ເທອ່ີ ລະຄົນຜູຮ້ ຽນຕອບແລວ້ ຄູຈບັ ຫລງັ ຄາ ພາບກບັ ຖົງຕດິ ຝາ ບດັ ພາບທຜີ ູ້ຮຽນຕອບໄປສຽບໄວ້ທີ່ຖງົ ຕິດຝາ 4. ຜສູ້ ອນແບູງ່ ຜູ້ຮຽນໃຫ້ຫຼ້ນີິ ເກມຕໍ່ພາບບ້ານໃຫ້ ຜຮູ້ ຽນຮູ່ວມກັນຫນຼ້ີິ ເກມ ສະແດງການຫນີິ້ຼ ເກມ ສມົ ບນູ ການສກຶ ສາ ຜຮູ້ ຽນບອກສັນຍາລກັ 5. ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນບອກລກັ ສະນະບ້ານຂອງຕົນເທີ່ອ ບາ້ ນຂອງຕົນ ລະຄົນ ແລະ ສະຫຼບຸ 6. ຜູ້ສອນ ແລະ ຜູຮ້ ຽນຮວູ່ ມກັນສະຫຼບຸ ບ້ານມສີ ວູ່ ນ ຜຮູ້ ຽນຈົດບົດສະຫຼບຸ ໃສູ່ ປະກອບ ເສາົ ປະຕູ ປ່ອງຢຽ້ ມ ຫັຼງຄາ ບາ້ ນມຫີ ຼາຍ ໃນປ້ົຶມ ຊະນດິ ຄ ບາ້ ນໄມ້ ບາ້ ນຕກຶ ( ຄໃູ ຫນ້ ັກຮຽນຈົດ ສະຫຼບຸ ລົງໃນປົຶ້ມ) ຕວົ ຢາ່ ງທີ 3 ແຜນການສອນການຝກຶ ທກັ ສະ ແລະ ການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງອປຸ ະໄນ ຜູ້ສອນ: ..................................ເລີອ່ ງ..............................................ຊ້ນີັ .............................. ຜ້ສູ ງັ ເກດການສອນ: ................................ວິທີສັງເກດການສອນ:................................................ ທັກສະການສອນທີຕ່ ້ອງການຝກຶ : ທັກສະການຍກົ ຕົວຢ່າງແບບອຸປະໄນ ຈດຸ ປະສົງທາງພດຶ ຕກິ າໍ : 120

1. ຜ້ຮູ ຽນສາມາດບອກອາຫານປະເພດແປ້ງໄດ້ 2. ຜ້ຮູ ຽນສາມາດບອກປະໂຫຍດຂອງອາຫານປະເພດແປງ້ ໄດ້ ເນີອ້ ໃນເລີ່ອງໂດຍຫຍ້ໍ: ອາຫານແປງ້ ໃຫພ້ ະລງັ ງານ, ອາຫານແປງ້ ໄດຈ້ າກເຂາົີ້ , ເຜອກ, ມັນ ແລະ ສາລີ ສ່ີການສອນ: ຮູບອາຫານ ຫຼັກ 5 ໝູ່, ຮູບບອາຫານປະເພດແປ້ງ: ເຂົີ້າຈ້າວ, ເຂົີ້າຕົີ້ມ ເຂົ້ີາໜຽວ, ເຂົີ້າແປ້ງ, ເຊ່ນົັ : ເຂ້ີາົ , ເຜອກ, ມນັ ແກວ, ສາລີ ແລະ ນໍ້າຕານ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ເຫດຜນົ 1. ຜູສ້ ອນທັກທາຍຜູ້ຮຽນພອ້ ມກັບຖາມຜູ້ - ຜຮູ້ ຽນກູ່າວສະບາຍດີ ເພີ່ອສງົ່ ເສີທການປະຕິສາໍ ພນັ ຮຽນວູ່າ “ເຊາີົ້ ນີນ້ ກັ ຮຽນກິນເຂາີ້ົ ມາແລວ້ ບ່ໍ” ຄູ ແລະ ຊູ່ວຍກນັ - ທັງສະທາງການຄິດ “ກິນຫຍງັ ແດູ່” ຕອບຄາໍ ຖາມຂອງຜູ້ - ທກັ ສະການໃຊ້ພາສາ ສອນ 2. ຜູ້ສອນນໍາ ເຂ້ີົາ ເຜອກ ມັນແກວ ເຂາ້ົີ ໂພດ - ຜຮູ້ ຽນຊູ່ວຍກນັ ຕອບ - ຄວາມຮູເ້ ດມີ ນໍ້າຕານ ຂຶີ້ນມາເທິງຕົກ ແລະ ຖາມຜູ້ຮຽນວູ່າມີ ຄາໍ ຖາມຂອງຄູ - ການປະສມົ ປະສານຄວາມຮູ້ ຫຍັງແດ່ພູ ອ້ ມທງັ ທວນຄນເລ່ີອງອາຫານຫັກຼ 5 ເດມີ ແລະ ໃໝູ່ ໝູ່ ແລະ ຖາ້ ຜຮູ້ ຽນວາູ່ ສງ່ີິ ທ່ີວາງຢ່ຈູ ດັ ຢູ່ໃນ ປະເພດໃດຂອງອາຫານ 5 ໝູ່ 3. ສນົ ທະນາເລີອ່ ງປະໂຫຍດຂອງອຫານແຫງ້ - ເຂີົາ້ ຕີມົ້ /ເຂາີ້ົ ຈາ້ ວ/ ແລະ ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນບອກວູ່າອາຫານແປ້ງທີ່ເປນັ ເຂ້າີົ ໜຽວ ອາຫານປະຈໍາວັນຂອງຄົນເຮາົ ແມ່ນູ ຫຍງັ ?ເຮາົ ນາໍ ເອົາເຂົາ້ີ ມາຮັບປະທານໃນລກັ ສະນະໃດ 4. ແບູ່ງກູມຸ່ ຜູ້ຮຽນເປນັ 3 ກຸູ່ມໃຫ້ແຕລູ່ ະກຸູມ່ - ປະຍກຸ ຄວາມຮເູ້ ດີມກັບ ສຶກສາລກັ ສະນະຂອງເຂາົີ້ ຈ້າວ ເຂີ້ົາໜຽວ ຄວາມຮໃູ້ ໝູ່ ເຂ້າີົ ຕົີ້ມ ກູຸ່ມລະຢາ່ ງ ແລະ ໃຫຕ້ ົວແທນອອກ - ທກັ ສະການຄດິ ມາສະຫຼຸບລກັ ສະນະຂອງເຂົາີ້ ເຂາ້ົີ ແຕູ່ລະຊະນດິ 5. ສະຫຼຸບເຖິງອານຫານປະເພດແປ້ງ ແລະ - ຮູຈ້ ັກສະຫຸຼບໃຈຄວາມສາຄັນ ປະໂຫຍດ ຂອງເລ່ີອງ ຕວົ ຢາ່ ງທີ 4 ແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງແບບນລິ ະໄນ ຊີ່ວິຊາ: ສ້າງເສມີ ປະສົບການຊວີ ິດ ຊີ້ນັ : ປະຖົມສກຶ ສາປີທີ 4 ເລີອ່ ງ: ໂລກຕດິ ຕ່ໍ ວັນທີ່ຝກຶ ທັກສະ: ................................. ທກັ ສະການສອນທີ່ຕອ້ ງການຝຶກ: ທັກສະການຍົກຕວົ ຢ່າງແບບນິລະໄນ ຈດຸ ປະສງົ ທາງພດຶ ຕິກໍາ: ຜ້ຮູ ຽນສາມາດອະທບິ າຍລກັ ສະຂອງໂລກຕິດຕໍ່ແຕູ່ລະຊະນດິ ໄດ້ ເນ້ີອເລ່ອີ ງໂດຍຫຍ້ໍ: ໂລກຕດິ ຕ່ໍໂລກທີ່ຕິດຕ່ໍຈາກຄົນໜ່ຶງີ ໄປຫາອີກຄນົ ໜງ່ີຶ ໂດຍອາໄສ ການຕິດຕ່ໍ 3 ທາງ ຄ: ທາງອາຫານ, ທາງລມົ ຫາຍໃຈ ແລະ ທາງການສໍາຜດັ ສ່ກີ ານຮຽນການສອນ: 1. ຂິດເສີ້ັນຂຽນປະໂຫຍດ 2. ຮູບຄນົ ທີ່ເປນັ ໂລກກາກ ແລະ ກຽ້ ນ 121

ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜ້ສູ ອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ໝາຍເຫດ 1. ຜສູ້ ອນນາໍ ເອົາພາບຄນົ ເປນັ ໂລກກາກກຽ້ ນໃຫ້ຜູ້ 1. ນກັ ຕບົ “ເປັນໂລກກາກ ຝຶກທກັ ສະການຕດິ ຮຽນເບີິ່ງ ແລະ ຖາມຜຮູ້ ຽນວາູ່ “ຄົນໃນຮູບນ້ີເປນັ ກ້ຽນ’ ຫຍັງ” 2. ຜ້ສູ ອນຖາມຜູ້ຮຽນວູ່າໂລກຕບັ ເປັນໂລກຕິດຕ່ໍ 2. ຜູ້ຮຽນຕອບ “ເປນັ ໂລກ ຫຼ ບ່ໍ ຕດິ ຕ່ໍ” 3. ຜູ້ສອນເອາົ ຂີດເສີັ້ນປະໂຫຍດອະທິບາຍຄວາມໝ 3. ຜູ້ຮຽນອາູ່ ນ າຍຂອງໂລກຕິດຕ່ໍໃຫນ້ ກັ ຮຽນອາູ່ ນ 4. ຜສູ້ ອນນໍາບດັ ຄາໍ ຄຕິດຕໍ່ທາງອາຫານ ລົມຫາຍໃຈ 4. ຜູ້ຮຽນຟງັ ຄາໍ ບນັ ຍາຍ ທາງການສາໍ ຜັດ ພ້ອມອະທິບາຍເພີ່ມເຕມີ 5. ຜສູ້ ອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍກົ ຕົວຢ່າງໂລກຕິດຕ່ໍທງັ 3 ທາງ 5. ຜູຮ້ ຽນບອກຊີ່ໂລກຕິດຕໍ່ ໃນແຕລູ່ ະທາງ ສະຫບຸຼ ທັກສະການຍົກຕົວຢ່າງ ເປັນຂະບວນການທີ່ຜູ້ສອນບັນຍາຍແນວຄິດ, ຫຼັກການ ແລະ ເນ້ີອໃນສໍາຄັນ ຂອງບົດຮຽນເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມເຂົ້ີາໃຈ. ການຍົກຕົວຢ່າງຄວນຍົກຕົວຢ່າງຈາກເລີ່ອງງູ່າຍໄປຫາຍາກ, ຮູບປະທໍາໄປຫານາມມະທໍາ, ໄກ້ໂຕໄປສູ່ສິ່ີງໄກໂຕ, ຈາກສິ່ີງທີ່ຮູ້ໄປສູ່ສິ່ີງທີ່ບ່ໍຮູ້ ແລະ ຈາກສິ່ີງທີ່ເບິີ່ງເຫັນສໍາຜັດ ໄດໄ້ ປຫາສີງິ່ ທີ່ເບີ່ງິ ບເ່ໍ ຫັນສາໍ ຜັດບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຜູ້ຮຽນສະຫຸບຼ ຄວາມຄິດຮວມຍອດ. ການຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງແບູ່ງອອກເປັນ 3 ປະເພດຄ: ແບບອຸປະໄນ, ແບບນິລະໄນ ແລະ ແບບໃຊ້ນິທານປະກອບ, ລັກສະນະຕົວຢ່າງທີມ່ ີປະສິດທິພາບຈະ ຕ້ອງເລີ່ມຈາກຕວົ ຢ່າງງູາ່ ຍໆ, ຄາໍ ນຶງເຖງິ ປະສົບການ ແລະ ຄວາມຮູເ້ ດີມຂອງຜູ້ຮຽນລວມໄປເຖິງກວດສອບຄວາມເຂີ້ົາໃຈ ຂອງຜູຮ້ ຽນລໍາດັບຂັ້ີນຂອງການສອນແບບຍົກຕົວຢ່າງມີ 3 ລາໍ ດັບຂນ້ີັ ຄ: ຂັນີ້ ນໍາ, ຂີັ້ນອະທບິ າຍ ແລະ ຂ້ນີັ ສະຫຸຼບ. ຄາໍ ຖາມທບົ ທວນ 1. ທກັ ສະການຍກົ ຕວົ ຢ່າງຈະຊ່ວູ ຍໃຫຜ້ ູ້ຮຽນທີ່ຮຽນຮູ້ໄດ້ໄວ, ຊ້າຕ່າູ ງກນັ , ຮຽນຮ້ໄູ ດທ້ ນັ ກັນ ຫຼ ບໍ່ ເປັນຈັງໃດ ຈ່ົງອະພິປາຍ. 2. ຜສູ້ ອນຈະມີວິທກີ ານຍົກຕົວຢາ່ ງດ້ວຍເທກັ ນກິ ໃດແດູ່ ເຮັດໃຫ້ການຮຽນຮມູ້ ີປະສດິ ທິພາບ 3. ບຸກຄະລກິ ກະພາບຂອງຜສູ້ ອນມີສອນເສີມການຍກົ ຕົວຢ່າງປະກອບ ຫຼ ແນວໃດ 4. ການຍົກຕວົ ຢາ່ ງແບບອປຸ ະໄນກບັ ນລິ ະໄນແຕກຕາູ່ ງກັນແນວໃດ? 5. ການໃຊນ້ ທິ ານປະກອບການສອນຄຸນນນະທາຈະລຍິ ະທາຖເປັນການຍົກຕວົ ຢາ່ ງທ່ດີ ີ ຫຼ ບ່ເໍ ພາະເຫດໃດ 6. ການຍົກຕົວຢາ່ ງປະກອບການສອນມລີ າດັບຂ້ນີັ ຕອນແນວໃດແດູ່? 7. ສູ່ວນປະກອບການຍົກຕວົ ຢ່າງມສີ ິ່ງີ ໃດແດູ່? 8. ຂາູ່ ວຈາກໜັງສພິມຖເປັນສນ່ີ າມາເປັນຕວົ ຢ່າງໄດ້ ຫຼ ບ່ໍ ເພາະເຫດໃດ? 9. ການຍົກຕົວຢ່າງແບບອຸປະໄນກັບແບບນິລະໄນ ຢ່າງໃດຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມຄິດລວມຍອດ ແລະ ຈຈ່ີ າໍ ໄດດ້ ກີ ວ່າູ ກນັ ຈົງ່ ອະທບິ າຍ 10. “ການຍົກຕົວຢ່າງທີ່ດີສໍາຫັຼບເດັກນ້ອຍຄວນມີລັກສະນະເປນັ ຮູບປະທໍາ” ນັກສຶກສາເຂົີ້າໃຈວູ່າງແນວໃດ? ຈົ່ງອະທບິ າຍ 122

ບດົ ທີ 12 ທກັ ສະການສະຫບຸຼ ບດົ ຮຽນ ການສະຫຼຸບບົດຮຽນເປັນຂະບວນການທີ່ສໍາຄັນຢ່າງໜຶ່ງີ ຂອງການຈັດການຮຽນຮູມ້ ີຄວາມສໍາຄັນບ່ໍຫຼາຍ ໄປກວູ່າຂນັີ້ ການນໍາເຂາົ້ີ ສູ່ບດົ ຮຽນ ແລະ ຂ້ັນີ ການຈັດການຮຽນການສອນ ການະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ມຄີ ວາມຊັດເຈນໃນເນີ້ອໃນສາໍ ຄັນຂອງເລອ່ີ ງທີ່ຮຽນ ເກດີ ຄວາມຄິດລວມຍອດທ່ີຊັດເຈນ ເຊິງ່ີ ຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຈີ່ຈໍາ ສງ່ີິ ທຮີ່ ຽນໄດ້ດນົ . ຄວາມໝາຍຂອງທກັ ສະການສະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນ ນກັ ການສຶກສາຫຼາຍທູ່ານໃຫຄ້ ວາມໝາຍຂອງທັກສະການສະຫຸຼບບດົ ຮຽນໄດຫ້ ຼາຍທດັ ສະນະດ່ົັງນ້ີ: ອໍາມະລາ ເລັກເລິງສິນ (2540, ໜ້າ 128) ການສະຫຼຸບບົດຮຽນ ໝາຍເຖິງ ການສະຫຼຸບເລີ່ອງສໍາຄັນ ຂອງເນີ້ອໃນບົດຮຽນ ຫຼ ສະຫຼບຸ ແນວຄດິ ສາໍ ຄັນຂອງເນີ້ອໃນບົດຮຽນທີ່ໄດ້ຮຽນມາໄປແລ້ວຄັີ້ງນີັ້ນໆ ເພີ່ອໃຫ້ຜູ້ ຮຽນໄດ້ຮັບຄວາມຮ,ູ້ ຄວາມຄິດ ທເ່ີ ປນັ ສີງ່ິ ສາໍ ຄນັ ຂອງບົດຮຽນ ເພອ່ີ ເຊ່ອີ ມຕ່ໍໄປສູກ່ ານຮຽນທຜີ່ າູ່ ນມາ ຫຼ ທ່ີຈະ ຮຽນໃນຄີ້ງັ ຕໄ່ໍ ປ. ສພຸ ນິ ບນຸ ຊູວງົ (2544, ໜາ້ 97) ທກັ ສະການສະຫບຸຼ ບດົ ຮຽນ ໝາຍເຖງິ ກດິ ຈະກໍາທ່ີຈດັ ຂີ້ຶນເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ ຮຽນໄດ້ປະມວນລວບລວມຄວາມຄິດ ແລະ ເນ້ີອໃນສໍາຄັນຂອງບົດຮຽນແຕູ່ລະບົດຮຽນທີ່ໄດ້ຮຽນແລ້ວ ຫຼ ສະຫຸຼບໃຈຄວາມສາໍ ຄັນຂອງແຕ່ລູ ະຕອນໃນລະຫວ່າູ ງຮຽນ. ສະຫຸຼບໄດວ້ າູ່ ການສະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນເປນັ ຂີ້ນັ ຕອນການຈັດການຮຽນທີ່ຈໍາເປນັ ຫຼາຍຂັ້ີນຕອນໜີງຶ່ , ເປັນຂີ້ັນ ທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນສາມາດລວບລວມຄວາມຄິດ, ຄວາມຮູ້ ແລະ ເນີ້ອໃນຂອງເລ່ີອງທີ່ໄດ້ຮຽນຮູ້ທັງໝົດ ຫຼ ສຶກສາໃນແຕູ່ລະຕອນ ເພີ່ອສາມາດເຊີ່ອມໂຍງກັບປະສົບການທີ່ມີ ແລະ ປະສົບການໃໝູ່ທີ່ຈະຮຽຮູ້ຕ່ໍໄປ. ທກັ ສະການສະຫບຼຸ ບົດຮຽນຖວູ່າເປນັ ຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ສອນໃນການສະຫບຸຼ , ທົບທວນເນີອ້ ໃນທ່ີໄດ້ຮຽນຈົບ ລົງເພ່ອີ ບັນລຸຈຸດປະສົງຂອງການສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນສາມາດຈັດລະບົບຄວາມຮູ້ຂອງຕນົ ເອງເຊີ່ອມຕ່ໍສກູ່ ານຮຽນໄດ.້ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງການສະຫຼຸບບົດຮຽນ ການສະຫຸບຼ ບົດຮຽນເປັນຂ້ີນັ ຕອນທສ່ີ ໍາຄນັ ດັົ່ງຕໄ່ໍ ປນ:ີ້ 1. ຊວູ່ ຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນສາມາດສະຫຼບຸ ເນີອ້ ໃນສາຄັນຂອງບດົ ຮຽນໄດ້ 2. ຊວູ່ ຍໃຫເ້ ຊອີ່ ມຕຄໍ່ ວາມຮູເ້ ກ່າົ ກບັ ຄວາມຮໃູ້ ໝູ່ ຫຼ ຈະເຊ່ີອມຕກໍ່ ບັ ເນ້ອີ ໃນທ່ີຈະຮຽນໃນຄີັ້ງຕໄ່ໍ ປໄດ.້ 3. ຊວູ່ ຍໃຫ້ຜຮູ້ ຽນສາມາດນາຄວາມຮູໄ້ ປໃຊເ້ ປັນປະໂຫຍດໃນຊີວິດປະຈາວນັ ແລະ ໃນຊວີ ດິ ຈິງ່ີ 4. ສົ່ງເສີມໃຫ້ຜູ້ຮຽນຄິດ ຫຼ ຄົີ້ນຫາແນວຄິດທີ່ສໍາຄັນຂອງບົດຮຽນ ແລະ ສາມາດສະຫຼຸບຄວາມຄິດ ລວມຍອດຂອງບດົ ຮຽນດ້ວຍຕົນເອງໄດ້ 5. ຊູ່ວຍເສມີ ຄວາມຮ້ໄູ ດເ້ ຕັມ ຫຼ ແກ້ໄຂຄວາມເຂົ້ີາໃນຂຜໍ້ ິດພາດບາງປະການຂອງຜຮູ້ ຽນໃຫເ້ ຂ້າົີ ໃນຊັດ ເຈນຕົງປະເດນັ ຍິງ່ີ ຂີຶ້ນ. 6. ຊູ່ວຍຊີ້າວັດຖຼຸປະສົງຂອງບົດຮຽນໃຫ້ຜູຮ້ ຽນເຫັນຄູ່າຂອງເນີ້ອໃນທ່ີຮຽນ ແລະ ເຫັນຄຸນຄູ່າຂອງການ ຈດັ ກິດຈະກໍາການຮຽນ-ການສອນ 7. ເປັນການສະໜັບສະໜນູ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນຮ້ວູ ທິ ີສະຫຼຸບ, ຫຍ,້ໍ ຈບັ ປະເດັນໃຈຄວາມສາໍ ຄັນຂອງສິງີ່ ທ່ຕີ ນົ ຮຽນ ຮໄູ້ ດຢ້ າ່ ງມີປະສດິ ທພິ າບ 123

8. ຈາກການວິໄຈຂອງ ແອນ ພິນິດຄ້າ (2522) ສະຫຼຸບກູ່ຽວກບັ ບົດຮຽນຈາກການໃຫ້ຜູຮ້ ຽນປະກອບ ກິດຈະກໍາ ເປັນວິທີການຫາທາງໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການເຮັດກິດຈະກໍາໃນຊັ້ີນຮຽນ, ເຊິ່ີງຈະຊູ່ວຍໃຫ້ ຜູ້ຮຽນໄດ້ພົບຄວາມຈິີ່ງດ້ວຍຕົນເອງ, ກິດຈະກໍາທີ່ຈະຈັດຂຶ້ີນຄວນເປັນກິດຈະກໍາທີ່ກູ່ຽວຂ້ອງກບັ ບົດຮຽນຫາຼ ຍ ທ່ີສຸດ ແລະ ຈະຕ້ອງເປັນກດິ ຈະກໍາທ່ີຜູ້ຮຽນມີສ່ວູ ນກູ່ຽວຂ້ອງຢ່າງທວົ່ ເຖງິ . ການໄດ້ເຂີົາ້ ຮວູ່ ມກິດຈະກໍາດ້ວຍຕົນ ເອງຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຂົ້ີາໃຈ ແລະ ສາມາດສະຫຼຸບໄດ້ດ້ວຍຕົນເອງ, ຜູ້ສອນຈະສັງເກດໄດ້ໂດຍຜູ້ຮຽນຈະ ສະແດງຄວາມຕ້ອງການບອກສ່ີງິ ທີຕ່ ົນຮູ້ ແລະ ເຂາ້ີົ ໃຈເພ່ອີ ນໃນຊ້ີນັ ຮຽນໂດຍການກະຕຸ້ນຈາກຜູ້ສອນ. ເທັກນກິ ການສະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນ ການສະຫຸຼບບດົ ຮຽນອາດຈະໃຊ້ເທັກນິກວທິ ີການດ່ງັົ ຕ່ໄໍ ປນີ:້ 1. ການສະຫບຸຼ ທບົ ທວນໂດຍຜູ້ສອນໃຊຄ້ າຖາມກະຕຸ້ນໃຫ້ຜຮູ້ ຽນໃຊຄ້ ວາມຄິດ ແລະ ລວບລວມເນ້ອີ ໃນ ສາໍ ຄັນຂອງສ່ງິີ ທໄີ່ ດ້ຮຽນໄປຮຽບຮຽງໂດຍເນັີ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສວູ່ ນຮູ່ວມ ແລະ ສະຫຼຸບດວ້ ຍຕົນເອງ 2. ສະຫບຼຸ ຈາກການປະຕິບັດ ໂດຍໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນນາຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ຈາກການຮຽນໃນບດົ ຮຽນນີັນ້ ມາສັງລວມ ເພອ່ີ ປະຕບິ ດັ ໃນສະຖານະການໃໝູ່ 3. ສະຫຼຸບຈາກການສ້າງສະຖານະການ ໂດຍຜູ້ສອນສ້າງສະຖານະການໃຫ້ສອດຄູ່ອງກັບບົດຮຽນ ແລ້ວ ໃຫ້ຜູຮ້ ຽນສະແດງຄວາມຄດິ ອອກມາ 4. ສະຫຼຸບຈາກການໃຊ້ອຸປະກອນ ແລະ ກິດຈະກາ ໂດຍນໍາເອົາອຸປະກອນທີ່ໃຊ້ສອນມາຊູ່ວຍໃນການ ສະຫຼຸບບົດຮຽນໃຫງ້ ູ່າຍຂຶ້ນີ , ອຸປະກອນໃຊໃ້ ນຂັ້ີນສະຫຼຸບຄວນຊູວ່ ຍໃຫ້ຜູຮ້ ຽນສາມາດລວບລວມຄວາມຄດິ ໃຫ້ ເປັນລະບຽບ ແລະ ເປັນໝວດໝູ່ເຊັົ່ນ: ແຜນຜັງ, ແຜນພູມ, ຄໍາກອນ, ໂຄງ ຫຼ ເປັນກິດຈະກໍາທີ່ຈັດຂຶີ້ນໂດຍ ສະເພາະກ່ໍໄດເ້ ຊັນົ່ : ເກມ, ເພງ, ການສະແດງບົດບາດ ແລະ ອນີ່ ໆ 5. ສະຫຼບຸ ໂດຍການອະພິປາຍຫາຂຄ້ໍ ິດ, ທັດສະນະຄະເນີ້ອໃນສາຄນັ ແລະ ແນວຄິດຈາກເລ່ີອງທີ່ຮຽນໄປ ແລ້ວນາໍ ແນວຄດິ ໄປປະຍຸກໃຊ້ໄດ້ 6. ສະຫຼຸບໂດຍການເຮັດລາຍງານເຊັ່ົນ: ເຮັດປຶ້ົມລວບລວມຄາສັບ ເຊິ່ີງວຽກນີ້ອາດຈະເປັນກຸູ່ມ ຫຼ ເປັນລາຍບຸກຄົນກໄດ.້ 7. ການຈັດນິທັດສະການ ເປັນການສະຫຼຸບເນ້ີອໃນຕູ່າງໆ ຈາກບົດຮຽນ ອາດຈະຈັດໄດ້ຫຼາຍຮູບແບບ ເຊົັນ່ : ປ້າຍນເິ ທດ, ຈດັ ມຸມສະແດງສງ່ີິ ຕູ່າງໆ ເຊ່ງີິ ຈະຊວູ່ ຍໃຫ້ຜຮູ້ ຽນສາມາດສະຫຸຼບເນີອ້ ໃນບົດຮຽນໄດ້ດີຂີນ້ຶ ຫຼັງຈາກການສະຫຼຸບບົດຮຽນແລ້ວ ຜູ້ສອນຄວນໃຫ້ຜູ້ຮຽນອູ່ານ ແລະ ຈົດບັນທຶກແນວຄິດຂໍສ້ ະຫຼຸບຂອງ ບົດຮຽນ ຫຼ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນສ້າງແຜນທ່ີຄວາມຄິດ. ຂ້ຄໍ ວນປະຕບິ ັດໃນການສະຫຼຸບບດົ ຮຽນ 1. ການສະຫຼຸບບົດຮຽນຄວນເປີດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເປັນຜູ້ລວບລວມຄວາມຄິດ ແລະ ສະຫຼຸບເນ້ີອໃນ ສາໍ ຄນັ ດວ້ ຍຕົນເອງ 2. ການສະຫບຼຸ ທົບທວນຕ້ອງສອດຄູ່ອງກບັ ຄວາມສົນໃຈ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ຮຽນ 3. ການສະຫຼຸບທບົ ທວນໂດຍການໃຊ້ຄໍາຖາມຄວນພົວພນັ ກບັ ເນ້ີອໃນ, ຈຸດປະສງົ ຂອງບົດຮຽນ ແລະ ຊວູ່ ຍໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນສາມາດລວບລວມຄວາມຄດິ ໄດ້ເປນັ ລະບບົ 4. ການສະຫຼຸບບົດຮຽນຫຼາຍໆຮູບແບບຕາມຄວາມສົນໃຈ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ຮຽນ ເພີ່ອໃຫ້ມີ ຄວາມສໍາພັນຂອງຄວາມຮູ້ທີ່ມີກັບຄວາມຮູ້ໃໝູ່ ເຊັົ່ນ: ການອະທິບາຍສັນີ້ ໆ, ສົນທະນາ, ການໃຊ້ອຸປະກອນ ຫຼ ຮບູ ປະກອບການສາ້ ງສະຖານະການ, ການສັງເກດ, ສາທດິ , ການທດົ ລອງ, ການອະພປິ າຍ, ການມຊ້ສີກ່ ານສອນ 124

ແລະ ການເຮັດແບບຝຶກຫດັ ແລະ ອ່ີນໆ 5. ຄວນໃຊ້ການສະຫຼຸບໃຫ້ເໝາະສົມກັບຈຸດປະສົງ ແລະ ເນີ້ອໃນສໍາຄັນຂອງບົດຮຽນທີ່ຈະຕ້ອງໃຫ້ຜູ້ ຮຽນເກດີ ການຮຽນຮູ້ໂດຍໃຊ້ເວລາສະຫບຼຸ ສີ້ັນໆ 5-10 ນາທ.ີ 6. ການສະຫຼຸບບົດຮຽນທີ່ໃນເນີ້ອບົດຮຽນບ່ໍຍາກເກິນໄປຄວນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເປນັ ຜູ້ສະຫຸຼບເອງ ຫຼ ໃຫ້ຊູ່ວຍ ກັນສະຫຼຸບເປນັ ກູຸ່ມຍູ່ອຍ ຫຼ ລວມທັງຫອ້ ງ, ແຕູ່ຖາ້ ເປນັ ເນີ້ອໃນບົດຮຽນທຍີ່ າກຜູ້ຮຽນອາດຈະເຂົີ້າໃຈໄດ້ຍາກຜູ້ ສອນຄວນເປັນຜ້ອູ ະທິບາຍເອງເພາະຈະເຮັດໃຫ້ຜູຮ້ ຽນຈີ່ຈາໍ ໄດ້ງ່າູ ຍຂີນ້ຶ ແລະ ບສ່ໍ ັບສົນ 7. ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ການສະຫຼຸບບົດຮຽນຄວນສະຫຼຸບເມີ່ອສິີ້ນສຸດກິດຈະກາ ຫຼ ຜູ້ສອນໃຊ້ການສະຫຼບຸ ບົດຮຽນໃນຊ່ວູ ງເວລາສດຸ ທ້າຍຂອງຊົ່ວໂມງຮຽນ ແລະ ນໍາໄປສຄູ່ ວາມຮທູ້ ີ່ຈະຮຽນຕໄໍ່ ປ ຂໍສ້ ະເໜີແນະການສະຫຸຼບບົດຮຽນ (ຊານໄຊ ອນິ ທອນປະຫວັດ. ອ້າງອີງໃນ ສີມົງຄຸນ ເທບເຣນູ 2543, ໜ້າ 35-36) ການສະຫບຸຼ ບົດຮຽນໂດຍແບ່ງູ ຕາມບົດບາດຂອງຜູ້ເຮດັ ການສະຫຼຸບເປັນ 3 ແບບໄດດ້ ່ົງັ ນີ:້ 1. ຜຸສ້ ອນເປນັ ຜູ້ປະຕບິ ັດ ຄ ການສະຫຼຸບບົດຮຽນໂດຍຜູ້ສອນເປນັ ຜກູ້ ະທາ ຫຼ ດໍາເນີນການພຽງຄົນດຽວ ຜຮູ້ ຽນເປັນພຽງຜ້ຮູ ບັ ຟງັ ການສະຫຸບຼ ເທາົ່ ນີັ້ນ ວທິ ີທີ່ຜູ້ສອນຈະສາມາດນາໍ ໄປໃຊ້ໄດ້ເຊົ່ັນ: 1.1 ຜສູ້ ອນດາເນີນຕາມແບບວທິ ີໃນການສະຫຼບຸ ບົດຮຽນ 1.2 ດາເນນີ ການໃຊວ້ ິທີໃດວິທີໜງີຶ່ ດົງ່ັ ຕໍໄ່ ປນີ້ ກ. ເວົາ້ີ ແລະ ເນ້ັີນໂດຍບ່ຖໍ າມ ຂ. ອະທິບາຍ ສະຫຼບຸ ໂດຍໃຊ້ສກ່ີ ານສອນ ຄ. ສະຫຼບຸ ໂດຍໃຊສ້ ີ່ການສອນ ແລະ ອະທິບາຍເພ່ນີ ເຕີມໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນໄປພຈິ າລະນາເອງ 2. ຜຮູ້ ຽນເປນັ ຜູ້ປະຕິບັດຄ: ຜ້ສູ ອນວາງແຜນໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນໄດ້ດາເນນີ ການເອງເຮດັ ໄດດ້ ັງ່ົ ຕໍໄ່ ປນີ:້ 2.1 ມອບໝາຍວຽກໃຫ້ເຮັດ ເຊິ່ີງເປັນສູ່ວນໜຶ່ີງຂອງວຽກບ້ານທີ່ເຮັດນອກຫ້ອງຮຽນເຊັົ່ນ: ໃຫ້ຜູ້ ຮຽນຂຽນຫຍ້ຕໍ າມທຜີ່ ສູ້ ອນມອບໝາຍ ຫຼ ກາໍ ນົດເຄ້ົາີ ໂຄງໃຫ້ ຫຼ ສ້າງແຜນພູມສະຫຼຸບສິງີ່ ທ່ຜີ ູ້ສອນວາງແຜນໄວ້ 2.2 ຂຽນລາຍງານຄ: ການຂຽນສະຫຼບຸ ຄວາມເຂ້ີົາໃຈຂອງຜູ້ຮຽນແຕູ່ລະຄນົ ເອາົ ເອງ ວິທີນ້ີເຮັດໃຫ້ຮູ້ ໄດວ້ ູ່າຜ້ຮູ ຽນແຕລູ່ ະຄົນຍງັ ບເ່ໍ ຂົີ້າໃຈສງ່ິີ ໃດ. 2.3 ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຮັດແບບຝຶກຫັດ ຫຼ ວຽກບ້ານ ໂດຍຜູ້ສອນເປັນຜູ້ການົດບັນຫາໃຫ້ແກ້ ເພີ່ອໃຫ້ຜູ້ ຮຽນໄດເ້ ຫັນຈດຸ ປະສົງ ແລະ ເນອີ້ ໃນທ່ສີ ໍາຄນັ ເມ່ີອຜູ້ຮຽນໄດ້ເຮັດແບບຝຶກຫັດໃນບົດຮຽນນີ້ນັ ຈບົ ລົງ ວທິ ນີ ີ້ບໃໍ່ ຊ້ ເວລາໃນຫ້ອງຮຽນ 3. ຜສູ້ ອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນເຮັດຮູ່ວມກັນ ປະຕບິ ດັ ກິດຈະກາທີ່ຜູ້ສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນຈະດໍາເນີນສະຫຸຼບຮູ່ວມ ກນັ ໄດແ້ ກ່ວູ ທິ ີດົ່ງັ ຕໍ່ໄປນີ:້ 3.1 ຜູ້ສອນຕັ້ີງຄາຖາມໃຫ້ຜູ້ຮຽນຕອບ, ຜູ້ສອນກຽມຊຸຼດຄໍາຖາມມາຖາມຜູ້ຮຽນໃຫ້, ການສະຫຼຸບ ບົດຮຽນດ້ວຍການເຮັດກິດຈະກໍາ ແລະ ວິທີຕັີ້ງຄໍາຖາມແບບງູ່າຍ ແລະ ສັີ້ນ ການຖາມຂອງຜູ້ສອນຈະຕ້ອງມີ ອຸປະກອນຮູ່ວມດ້ວຍ ໂດຍໃຫ້ນັກຮຽນໄດ້ເຮັດກິດຈະກໍາເຊັົ່ນ: ຜູ້ຮຽນຊີ້ແຜນ ທີ່ປະເທດຈີນ ແລະ ອ່ີນໆ ເປນັ ຕົີ້ນ. 3.2 ການອະພິປາຍ ເປັນວິທີທີ່ຜູ້ສອນກຽມໄວ້ລູ່ວງໜ້າ ເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການ ອະພິປາຍ ແລະ ເມີ່ອນໍາຜູ້ຮຽນເຂົ້ີາສູ່ຈຸດສໍາຄັນຂອງບົດຮຽນ ຕະຫຼອດຈົນແກ້ໄຂໃນສິ່ີງທີ່ຜູ້ຮຽນເຂົ້ີາໃຈຜິດ ການນາໍ ເຂົາ້ີ ສູ່ການອະພິປາຍຄວນເນນ້ັີ ໄປສູວ່ ັດຖຸປຼ ະສງົ ຂອງການສອນ ຕະຫອຼ ດຈນົ ເນອ້ີ ໃນ ແລະ ຄນຸ ຄ່າູ ຂອງກິດ ຈະກາໍ ຄ: 125

1. ບດົ ຮຽນຈະຊູວ່ ຍໃຫສ້ າມາດເຮດັ ຫຍງັ ໄດແ້ ດູ່ 2. ໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮສູ້ າຄນັ ຫຍັງແດູ່ 3. ການເຮັດກິດຈະກາກູ່ຽວກັບເລ່ີອງທີ່ຮຽນຊູ່ວຍໃຫ້ມີທັກສະ ຫຼ ແນວຄິດສອດຄູ່ອງກັບ ຈຸດປະສງົ ການວາງແຜນການຝຶກທກັ ສະການສະຫຼຸບບດົ ຮຽນ ເມ່ີອໄດ້ສຶກສາລາຍລະອຽດຂອງທັກສະການສະຫຼຸບບົດຮຽນ, ຜູ້ຮຽນຕ້ອງວາງແຜນການຝຶກທັກສະຫຸບຼ ບດົ ຮຽນ, ເພີ່ອໃຫ້ເກດີ ທັກສະຄວາມຊໍານິຊໍານານ ແລະ ມຄີ ວາມໝ່ັນົ ໃຈຫຼາຍຍ່ງີິ ຂີນຶ້ ຄວນວາງແຜນ ດົງ່ັ ນ:້ີ 1. ສຶກສາເຮັດຄວາມເຂົີ້າໃຈ ເທັກນິກ, ຫຼັກເກນ, ເທັກນິກຂອງທັກສະການສະຫຼຸບບົດຮຽນເພີ່ອເປັນ ແນວທາງໃນການຝຶກທກັ ສະ 2. ສກຶ ສາຕວົ ຢາ່ ງແຜນການຝຶກທກັ ສະ ແລະ ການປະຕບິ ັດຕົວຈິງຈາກທິດສະດີ 3. ກະກຽມເນອ້ີ ໃນທີຕ່ ົນເອງຕັດສິນໃຈ ແລະ ຊານານ 4. ກະກຽມເຮດັ ແຜນການສອນແບບຈຸລະພາກ 5. ຝກຶ ຊ້ອມທົດລອງສອນຕາມແຜນການສອນແບບຈລຸ ະພາກ 6. ປະເມີນຜນົ ຕາມແບບປະເມີນທີ່ແຈກໃຫ້ ການວັດຜນົ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ການຝຶກທັກສະການສະຫຸບຼ ບົດຮຽນ ຜຮູ້ ຽນທີ່ເຂົາີ້ ສູກ່ ານຝຶກທກັ ສະການສະຫຼຸບບົດຮຽນແບບປະເມີນຜົນເພ່ີອສະຫຸຼບຜົນການຝຶກທກັ ສະ ແບບ ປະເມນີ ມີອງົ ປະກອບຕໍໄ່ ປນີ:້ 1. ຄນຸ ລກັ ສະນະທປ່ີ ະເມີນປະກອບດວ້ ຍເນ້ີອໃນດັ່ົງນີ້: 1.1 ການສະຫຼຸບດ້ວຍບົດຮຽນດ້ວຍການໃຊ້ຄາຖາມ, ການໃຊ້ອຸປະກອນ, ການສ້າງສະຖານະການ ແລະ ສະຫຸຼບຈາກການປະຕບິ ດັ 1.2 ວທິ ີສະຫຼຸບບົດຮຽນສາພັນກບັ ການຮຽນຮຂູ້ ອງຜູ້ຮຽນ 1.3 ວທິ ີການສະຫຼຸບສອດຄອູ່ ງກັບຄວາມສົນໃຈ 1.4 ວທິ ສີ ະຫຼຸບສອດຄອູ່ ງກບັ ຄວາມສາມາດຂອງຜຮູ້ ຽນ 1.5 ການສະຫບຸຼ ເພອີ່ ຄວາມຮໃູ້ ໝສູ່ າພນັ ກບັ ຄວາມຮ້ເູ ກົ່າ 1.6 ການເວົີາ້ ເພ່ີອເນີ້ນັ ຈດຸ ສາຄັນໆ ເພ່ີອການສະຫຼບຸ ບົດຮຽນ 2. ເກນການປະເມນີ ການຝຶກທກັ ສະການຍກົ ຕົວຢາ່ ງປະກອບດ້ວຍ 5 ລະດບັ ຄ: 1 ມີຄູ່າເທາົ່ ກບັ ຄວນ ປັບປຸງຫຼາຍທີ່ສຸດ 2. ມຄີ າູ່ ເທົາ່ ກັບຄວນ ປັບປງຸ 3 ມຄີ ່າູ ເທົ່າກັບ ປານກາງ 4 ມຄີ ່າູ ເທົ່າກັບ ດີ 5 ມຄີ າູ່ ເທົ່າກບັ ດຫີ າຼ ຍ 3. ນາແບບປະເມນີ ມາສະຫຼຸບຜນົ ການຝຶກທກັ ສະ ຄວນຢູໃ່ ນລະດັບບ່ໍຕ່າີ ກວາູ່ ຮ້ອຍລະ 60 ຈ່ຶີງຖວູ່າການ ຝຶກທກັ ສະນັີນ້ ມີທງັ ປະສດິ ທິພາບ ແລະ ປະສິດທຜິ ົນ 4. ຂໍ້ສະເໜີແນະໃນການສງັ ເກດການສອນຖາ້ ຜສູ້ ງັ ເກດຕ້ອງການຂຽນນອກເໜອຈາກຄຸນລັກສະນະທີ່ ປາກດົ ຢູໃ່ ຫ້ຂຽນລົງໃນຂສ້ໍ ະເໜີແນະ ຫຼ ຂ້ສໍ ງັ ເກດ 126

ຕົວຢາ່ ງ: ແບບປະເມນີ ຜນົ ທກັ ສະການສະຫຼຸບບົດຮຽນ ຜ້ສູ ອນ...................................ເລ່ີອງ......................................ຊັີນ້ ....................................... ຜູສ້ ັງເກດການສອນ............................................ວນັ ທສີ ງັ ເກດການສອນ.................................... ຄາໍ ຊີ້ແຈງ: ໝາຍວົງກົມອ້ອມຮອບຕວົ ເລກທ່ີເໝາະສົມກັບທັກສະທ່ີຜສູ້ ອນໄດ້ສະແດງອອກ 1= ຄວນປັບປງຸ ຫຼາຍທສີ່ ຸດ 2= ຄວນປັບປຸງ 3= ປານກາງ 4= ດີ 5= ດຫີ າຼ ຍ ຄນຸ ລກັ ສະນະທປີ່ ະເມນີ ເກນການປະເມນີ 1. ໃຊ້ວິທສີ ະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນໂດຍ - ສະຫບຸຼ ທບົ ທວນໂດຍໃຊ້ຄາຖາມ - ສະຫຼຸບຈາກການໃຊອ້ ຸປະກອນ - ສະຫບຸຼ ຈາກການສາ້ ງສະຖານະການ - ສະຫບຸຼ ຈາກການປະຕິບັດ 2. ວທິ ສີ ະຫຼຸບບົດຮຽນພວົ ພນັ ກັບຄວາມຮູ້ຂອງຜຮູ້ ຽນ 3. ວິທກີ ານສະຫຼບຸ ສອດຄອູ່ ງກັບຄວາມສນົ ໃຈ 4. ວິທກີ ານສະຫຸບຼ ສອດຄ່ອູ ງກັບຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ຮຽນ 5. ການສະຫຼຸບເພີອ່ ຄວາມຮູ້ໃໝູ່ພວົ ພັນກບັ ຄວາມຮູ້ເກົາ່ 6. ການເວົາ້ີ ເພ່ີອເນນີ້ັ ຈຸດສາຄນັ ໆເພີ່ອການສະຫຸບຼ ຂສໍ້ ະເໜີແນະ ຫຼ ຂ້ໍຄວາມຄິດເຫັນເພີມ່ ເຕີມ.............................................................................. ເຊັນຊີ.່ ..........................ຜູ້ສງັ ເກດການສອນ ຕວົ ຢາ່ ງທີ 1 ແຜນການສອນການຝກຶ ທກັ ສະການສະຫບຼຸ ບດົ ຮຽນ ທກັ ສະທີ່ຕ້ອງຝຶກ: ທກັ ສະການສະຫຸຼບບດົ ຮຽນ (ຈາກການທົດລອງ) ຈດຸ ປະສົງ: ຜ້ຮູ ຽນສາມາດສະຫຸຼບໄດ້ວູ່າ ເມີອ່ ອາກາດໄດ້ຮບັ ຄວາມຮ້ອນຈະລອຍຕົວຂຶນ້ີ ສງູ ສ່ີການຮຽນການສອນ: 1. ຫຼອດແກວ້ ທົນໄຟ 2. ຕະກຽງເຫຼ້າົີ 3. ສາມຂາ 4. ນ້າໍ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ພຶດຕກິ າໍ ທເ່ີ ນນີັ້ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ຜູ້ສອນກາູ່ ວທັກທາຍຜູ້ຮຽນດັ່ງົ ນ້ີ “ສະບາຍດຜີ ູ້ຮຽນ ມນ້ີ ້ີຜູ້ສອນມີກິດຈະກາໍ ທາງວິທະຍາສາດໃຫ້ເບິງີ່ ຂໃໍ້ ຫ້ຜູ້ຮຽນ ສັງເກດ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມຂອງຜູ້ສອນ” 127

ຜສູ້ ອນສາທິດການທົດລອງດັງ່ົ ນີ້ ສງັ ເກດການທົດລອງ ແລະ ຖາມຄໍາຖາມເພອ່ີ ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນ ວາງຫອຼ ດແກ້ວເທງິ ສາມຂາ ຖອກນາ້ໍ ໃສູ່ ຕອບຄາໍ ຖາມ ສົນໃຈ ແລະ ເຊີ່ອມຕໍ່ຄວາມ ຫຼອດແກ້ວພຽງເລັກນ້ອຍ ຊີ້ໃສ່ຫູ ຼອດ ສາໍ ພັນຂອງເນອີ້ ໃນທຮີ່ ຽນ ແກ້ວແລ້ວຖາມຄໍາຖາມ - ຫຼອດແກ້ວ - ສ່ີິງນເ້ີ ອີ້ນວູ່າແນວໃດ “ແມູ່ນແລ້ວ ນແ້ີ ມນູ່ ຫອຼ ດແກ້ວທນົ ໄຟ - ມີນໍ້າ ໃຊສ້ ໍາລບັ ຕີ້ົມນ້າໍ ໄດ້” -ມອີ າກາດ -ໃນຫອຼ ດແກ້ວມຫີ ຍັງແດູ່ ຈດຸ ຕະກຽງເຫຼ້ົີາຕົມ້ີ ນ້ໍາໃນຫຼອດແກວ້ ຈົນ ຟດແລ້ວຕອບຄໍາຖາມ - ຂະນະນ້ໍາຟດ ຜຮູ້ ຽນເຫັນຫຍັງແດູ່ - ເມອີ່ ນ້ໍາກາຍເປນັ ອາຍລອຍຂ້ຶີນອາກາດ -ນໍາ້ ຮ້ອນຂຶີ້ນ ຖາມຄໍາຖາມເພອ່ີ ນາໍ ໄປສບູ່ ົດ ໃນຫຼອດແກວ້ ຈະເປັນແນວໃດ - ອາກາດຮ້ອນຂ້ນີຶ ສະຫຸຼບບດົ ຮຽນ - ອາຍນ້ໍາຈະລອຍໄປທາງໃດ -ອາຍນໍ້າລອຍອອກຈາກຫອຼ ດ - ເກ່ງົັ ຫາຼ ຍ ສະຫຼຸບແລວ້ ຖາ້ ອາກາດໄດ້ຮັບ ແກວ້ ຜູ້ຮຽນສະຫຼຸບບດົ ຮຽນດວ້ ຍຄໍາ ຄວາມຮອ້ ນຈະເປັນແນວໃດ - ອາກາດຈະຮ້ອນ ແລະ ລອຍ ເວ້ົີາຂອງຜ້ຮູ ຽນເອງ ຂ້ີຶນ - ລອຍອອກທາງປາກຫອຼ ດ ເມີອ່ ອາກາດໄດ້ຮັບຄວາມ ຮ້ອນຈະລອຍຕົວຂີຶ້ນສງູ ຕວົ ຢາ່ ງທີ 2 ແຜນການສອນການຝກຶ ທກັ ສະການສະຫບຸຼ ບດົ ຮຽນ ທັກສະທຕີ່ ອ້ ງການຝກຶ : ມັກສະການສະຫຸຼບບດົ ຮຽນ ( ໂດຍການໃຊຄ້ ໍາຖາມ) ຈດຸ ປະສງົ : 1. ຜູຮ້ ຽນສາມດສະຫບຸຼ ໃຈຄວາມສໍາຄນັ ຂອງເລ່ີອງໄດ້ 2. ຜູ້ຮຽນສາມາດອະພິປາຍສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຈາກເລີອ່ ງໄດ້ ເນອ້ີ ໃນໂດຍຫຍ:້ໍ ໃຫ້ທກຸ ກບັ ທູາ່ ນທກຸ ນ້ນີັ ເຖິງຕົວ. ກ້ອນກັບແກ້ວໄປທູຽ່ ວທົ່ງນາ ເຫັນນົກຫຼາຍຕົວ ບາງຕົວຢນ ຢຕູ່ າມແຄມໜອງ ບາງຕວົ ຈບັ ຢູ່ງ່າູ ໄມ້ ກອ້ ນເອາົ ກະສຸນຍິງນົກ ແຕແູ່ ກ້ວຫາ້ ມໄວ້ ກ້ອນບ່ໍເຊ່ີອເອົາກະສຸນຍິງນົກ ແຕູບ່ ຖ່ໍ ກ ກອ້ ນດິນທີ່ໃຊ້ຍິງແຕກໃສູ່ຕາ ເຮດັ ໃຫຕ້ າເຈັບ ຕ້ອງແລູນ່ ເມອ່ີ ບາ້ ນ ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ: 1. ຮູບພາບທ່ົງນາ ມນີ ກົ ເກາະຢູ່ຕາມແຄມໜອງ ແລະ ຕາມງູາ່ ໄມ້ 2. ກະສນຸ ແລະ ກອ້ ນດນິ ທີໃ່ ຊ້ເປັນລກູ ກະສຸນ 128

ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜສູ້ ອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ພດຶ ຕກິ າໍ ທເີ່ ນນ້ັີ ຜູ້ສອນກ່າູ ວທັກທາຍ ແລະ ສົນທະນາກບັ ຜູ້ ຮຽນດົງັ່ ນ:້ີ -ເບງ່ີິ ຮູບພາບ ແລະ ນໍາເຂົີາ້ ສູບ່ ດົ ຮຽນໂດຍການ “ສະບາຍດີຜູ້ຮຽນ ທ່ີຮກັ ທກຸ ຄົນ ມ້ນີ ີຜ້ ູ້ສອນມີ ຕອບຄາໍ ຖາມ ສົນທະນາໂດຍຮບູ ພາບ ນິທານເລ່ົາໃຫ້ຟັງ ຂໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນຕີັ້ງໃຈຟງັ ເດີ” -ຮບູ ທ່ົງນາ ຜສູ້ ອນຕິດຮູບພາບທົ່ງນາ ແລະ ຕັີງ້ ຄາໍ ຖາມ - ນ້ອງ/ຫຼານ ເລົ່ານິທານເພີອ່ ນໍາໄປສູເ່ ລອ່ີ ງ ດງ່ົັ ນີ້: -ມີຕນີ້ົ ເຂ້າີົ , ຄວາຍ, ນກົ ຕອ້ ງການສະຫຼບຸ - ຮູບນີແ້ ມນູ່ ຮບູ ຫຍງັ - ໃຜເຄຍີ ໄປທູ່ຽວທງ່ົ ນາແດູ່ - ກະສູນ ຖາມຄາໍ ຖາມແຊກ ເພ່ີອດຶງ - ໃນທົ່ງນາມີຫຍງັ ແດູ່ - ໃຊຍ້ ງິ ຄວາມສົນໃຈ - ແມນູ່ ມີສ່ິງີ ຕູ່າງໆ ຫຼາກຫຼາຍຕາມທີ່ - ຟັງນິທານ ຜ້ຮູ ຽນບອກ ຜູສ້ ອນເອົາກະສູນ ແລະ ຕງັີ້ ຄໍາຖາມດ່ົັງນີ:້ ຕອບຄໍາຖາມ ແລະ ຟງັ - ສິີງ່ ນ້ີເອນີ້ ວູ່າແນວໃດ ນທິ ານ - ເຮາົ ໃຊ້ກະສູນໄວເ້ ພອ່ີ ຫຍັງ -ຖກ/ບ່ໍຖກ “ ນິທານທີ່ຜູສ້ ອນຈະເລົ່າເປນັ ເລອີ່ ງທກີ່ ຽູ່ ວກບັ ຮບູ ພາບ ແລະ ກະສູນນ້ີ ແລະ ເລີ່ອງມຢີ ວູ່ ່າູ ” - ແກວ້ “ທີ່ບາ້ ນນາແຫູ່ງໜຶີງ່ ຍັງມຄີ ອບຄວົ ໜງີຶ່ ມລີ ກູ - ແກ້ວເປັນຄົນນໄິ ສດີ ຊາຍສອງຄົນ ຜ້ໜູ ີງຶ່ ຊວີ່ ູ່າແກວ້ ເປັນມີຈດິ ໃຈ ເມດຕາສວູ່ ນກ້ອນມັກລງັ ເມດຕາ ສູວ່ ນຄົນນ້ອງຊກີ່ ້ອນມີນິໄສມກັ ລງັ ແກ ແກສດັ ສດັ ຢູ່ມາມໜ້ີ ່ງຶີ ແກວ້ ແລະ ກອ້ ນອອກໄປ ທຽູ່ ວທົງ່ ນາ ເຂາົ ເຫັນນກົ ຫຼາຍໂຕ ບາງໂຕຢນຢູ່ ຕາມແຄມບຶງ ແລະ ບາງໂຕຈບັ ຢູງ່ ູ່າໄມ້ ກອ້ ນຍບິ ເອາົ ກະສນູ ອອກມາ ຕງີ້ັ ທ່າູ ຈະຍງິ ນກົ ແກວ້ ເຫັນແນວນັນ້ີ ຈີຶ່ງຫາ້ ມໄວ້ ແລະ ເຕອນວາູ່ ຢ່າລັງແກນກົ ເພາະມັນເປັນບາບ ແຕູ່ກ້ອນບ່ໍ ເຊ່ອີ ຟງັ ແນກູ່ ະສູນໄປຫານົກ ແລະ ຍິງອອກ ໄປ” ຜສູ້ ອນຖາມຄາໍ ຖາມແລ້ວເລາ່ົ ຕ່ໍ - ຜູ້ຮຽນຄດິ ວູາ່ ກອ້ ນຈະຍງິ ຖກນົກ ຫຼ ບ?ໍ່ “ບໍ່ຖກ ບງັ ເອີນກອ້ ນດນິ ທີ່ໃຊຍ້ ງິ ແຕກໃສູຕ່ າ ເຮັດໃຫຕ້ າເຈຍັ ກອ້ ນຈຶີ່ງຮ້ອງໃຫ້ ແລນູ່ ເມີ່ອ ເຮອນ” ຜູ້ສອນຖາມຄໍາຖາມເພອີ່ ສະຫຼບຸ ດງ່ົັ ນີ:້ - ຜູຮ້ ຽນຄດິ ວ່າູ ກ້ອນກັບແກ້ວໃຜນໄິ ສດີ 129

ກວາູ່ ກນັ ຖາມຄໍາຖາມ ເພີອ່ ສະຫບຸຼ -ເປັນຫຍງັ ແກວ້ ຈຶງ່ີ ນິໄສດີ ບົດຮຽນ ຕວົ ຢາ່ ງທີ 3 ແບບແຜນການສອນການຝກຶ ທກັ ສະການສະຫບຼຸ ບດົ ຮຽນ ທັກສະທຕີ່ ອ້ ງການຝຶກ: ການສະຫຼຸບບດົ ຮຽນ ຈຸດປະສົງ: 1. ຜູຮ້ ຽນສາມາດຈໍາແນກກຸູມ່ ຕີົ້ນໄມ້ຕາມບລເິ ວນທີ່ຂີຶນ້ ຢູ່ໄດ້ 2. ຜູ້ຮຽນສາມາດບອກຊີ່ຕນ້ົີ ໄມ້ໄດ້ 3. ຜູຮ້ ຽນມາດບອກປະໂຫຍດຂອງພດຶ ແຕລູ່ ະຊະນິດໄດ້ ເນີ້ອໃນໂດຍຫຍ້ໍ: ພຶດເປັນສິ່ີງທີ່ມີຊີວິດຄກັນກັບຄົນ, ສັດ, ຕົີ້ນໄມ້, ຜັກ ຫຼ ຫຍ້າ ລ້ວນແຕູ່ເປັນພຶດທັງໝົດ ບລິເວນທີ່ຂຶ້ີນຂອງຕົີ້ນພຶດມີ 3 ບລິເວນຄບລິເວນດິນ, ໃນນໍ້າ ແລະ ເທິງຕົ້ີນໄມ້ອ່ີນ. ພຶດຈະເລີນເຕີບໃຫຍູ່ ເທິງພີນຶ້ ດນິ ເອີ້ນວ່າູ : ພດຶ ບກົ . ພດຶ ທຈີ່ ະເລີນເຕີບໃຫຍູ່ໃນນໍາ້ ເອ້ີນວາູ່ ພດຶ ນໍາ້ ພຶດບົກເຊນັົ່ : ຕົີ້ນໝາກມູວ່ ງ ຕນີ້ົ ໂພ ຕົນ້ີ ໄຊ ແລະ ອີ່ນໆ ພຶດນໍ້າເຊນົ່ັ : ແຫນູ,່ ດອກຈອກ ຜັກບົ້ີງ ແລະ ອນີ່ ໆ ພດຶ ທີ່ອາໄສຢູ່ເທງິ ຕີນົ້ ໄມ້ອ່ີນເຊ່ນັົ : ກ້ວຍໄມ້ ກາຝາກ ຝອຍທອງ ແລະ ອນີ່ ໆ ສ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນ: 1. ບດັ ຄໍາສັບຂອງພຶດ 2. ແຜນຮູບພາບຕ້ົີນພດຶ 3. ແຜນພມູ ໄດອະແກຣມ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜສູ້ ອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ພດຶ ຕກິ າໍ ທເີ່ ນນ້ີັ ຂນ້ັີ ນໍາເຂາ້ີົ ສບູ່ ົດຮຽນ ສັງເກດສງິີ່ ທ່ີຢໃູ່ ນຮບູ ແລ້ວ ການຕັີ້ງຄາໍ ຖາມປະເພດ ( ທັກສະການຕງ້ີັ ຄາໍ ຖາມປະກອບການ ຕອບຄໍາຖາມຂອງຜູ້ສອນ ຕູ່າງໆແລະ ການໃຊເ້ ຕກັ ນກິ ໃຊ້ສີ່) ການຕອບດ່ັົງນ້ີ: ຜ້ສູ ອນເອົາຮູບຕົີ້ນໄມຕ້ ູ່າງໆມາຕດິ ໄວ້ທີ່ - ໃຊເ້ ທກັ ນິກການຕອບຄໍາ ກະດານດາໍ ແລະ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນຕອບວ່າູ ມີ ຖາມເປັນລາຍບຸກຄົນ ຕນົີ້ ໄມຫ້ ຍັງແດູ່ ແລວ້ ຜສູ້ ອນໃຫ້ຜຮູ້ ຽນ - ການສັງເກດ ຊ່ວູ ຍກນັ ບອກຕ້ົີນໄມເ້ ຫາົ່ຼ ນ້ັນີ ມີບລິເວນທ່ີ ຂຶນີ້ ຢູໃ່ ສແູ່ ດູ່ ເຊັນົ່ : ເທງິ ບົກ, ໃນນໍ້າ - ໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍກົ ມຂ້ຶີນແລວ້ ຕອບຄາໍ ຖາມ ເທີ່ອລະຄົນ -ບອກຊີຕ່ ້ົີນໄມ້ທ່ເີ ຫັນໃນຮູບ -ບອກບລເິ ວນທີ່ຂີຶ້ນຂອງຕີນ້ົ ໄມ້ນນ້ັີ ຂນ້ັີ ສອນ ( ທກັ ສະການອະທິບາຍ) (ທັກສະການໃຊ້ສີ່) (ທັກສະການເສີມກໍາລງັ ໃຈ) (ທັກສະການໃຊກ້ ະດານດໍາ) ຟັງຄາໍ ອະທິບາຍແລະ ຕອບຄໍາ ຖາມຂອງຜູ້ສອນ 130

ພຶດ ເປນັ ສງິ່ີ ທີ່ມີຊວີ ິດຊະນິດໜງ່ີຶ ທີ່ມຮີ ບູ - ເມ່ອີ ຜູ້ຮຽນຕອບຄໍາຖາມ ຮາູ່ ງແຕກຕາູ່ ງກັນໄປ ມີຮາກ, ລາໍ ຕົນີ້ , ໃບ, ຖກຜສູ້ ອນກາູ່ ວຄາໍ ຊມົ ເຊຍີ ຜູ້ ກາ້ ນ ເປັນສວູ່ ນປະກອບ ບາງຊະນດິ ມດີ ອກ ນັກຮຽນດວ້ ຍວາຈາ ມີຜົນ ບາງຊະນິດບ່ໍມີທັງດອກ ແລະ ຜນົ - ຝຶກການຂຽນເທິງກະດານ 1. ພດຶ ບກົ ມລີ າຕນ້ີົ ແຂງແຮງ ຂີ້ຶນຢູເ່ ທິງ ຕົີ້ນໄມອ້ ນ່ີ ເຊັົນ່ : ຕົີນ້ ໝາກພ້າວ, ຕີ້ນົ ໝາກ ມ່ວູ ງ, ຕົນີ້ ໂພ, ຕນ້ົີ ໝາກກ້ຽງ, ກວ້ ຍໄມ້ ແລະ ອນ່ີ ໆ 2. ພຶດນາ້ີ ມີລາຕີນ້ົ ອູອ່ ນ ສູວ່ ນໃຫຍູ່ມີ ຮາກຝອຍເປັນຈຸກໆຂນຶ້ີ ຢໃູ່ ນນ້າໍ ເຊັນົ່ : ດອກ ຈອກ, ແຫນ,ູ່ ບວົ , ສາຣາູ່ ຍ, ຜກັ ບງີົ້ , ຜກັ ຕບົ ແລະ ອີນ່ ໆ. ປະໂຫຍດຂອງພຶດປະກອບ ອາຫານຄ ຜກັ ບ້ົງີ , ຜັກກະເສດ, ຜັກຄະນາ້ , ໝາກຟກັ ແລະ ອນ່ີ ໆ. ໃຫ້ຄວາມສວຍງາມ ຄກ້ວຍໄມ້, ກຸຫາຼ ບບານຊ່ນີ , ມະລິ ແລະ ອີ່ນໆສາ້ ງທີ່ຢອູ່ າໄສ ຄ: ຕີົນ້ ໂພ, ຕີ້ນົ ສກັ , ຈກັ ສານ ຫວາຍ, ຕນ້ີົ ໄຜູ່ - ຜູສ້ ອນຕິດຮບູ ພຶດບກົ ແລະ ພດຶ ນ້າທງິ ກະດານດໍາແລ້ວໃຫ້ຜູ້ຮຽນບອກຊພີ່ ດຶ ແລະ ທີ່ຂ້ຶນີ ຂອງພຶດພອ້ ມທງັ ບອກປະໂຫຍດຂອງ ພດຶ ນັ້ີນໂດຍໃຫ້ຜູ້ສອນມີຊພີ່ ດຶ ກຽມໄວໃ້ ຫ້ ແລວ້ ແຕຕູ່ ້ອງຂຽນບອກທີຢ່ ູ່ຂອງພດຶ ແລະ ປະໂຫຍດຂອງພຶດນັນ້ີ ພ້ອມ ຂັນ້ີ ສະຫຼຸບ ( ທັກສະການໃຊ້ສ່ີ) - ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນແຕ້ມຮບູ ຄົນລະຊະນດິ ລງົ ໃສູ່ - ແຕ້ມຮູບຈາກຈິນຕະນາການ - ການໃຊຄ້ ວາມຄດິ ເຈ້ຍແລວ້ ໃຫກ້ ໍາກບັ ລມູຸ່ ຮູບແຕມ້ ວູ່າເປນັ ພຶດ - ອູ່ານຂຄ້ໍ ວາມເທິງແຜນພູມ - ການຈິນຕະນາການ ຊະນດິ ໃດ ຊີຫ່ ຍງັ ປະໂຫຍດຂອງພຶດນີນັ້ ໄດແກຣມ - ຄວາມຈ່ີຈໍາ - ຜູສ້ ອນສະຫບຼຸ ເນອີ້ ໃນທງັ ໝດົ ລົງແຜນພູມ - ຄວາມເຂ້າົີ ໃຈ ໄດອະແກຣມ ແລະ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນອູາ່ ນເທອີ່ ຜຮູ້ ຽນສະຫຼຸບບດົ ຮຽນດ້ວຍ ລະຫວົ ຂໍ້ ການອາູ່ ນແຜນພມູ ທີ່ຜູ້ຮຽນ ສອນສະຫຼຸບໄວໃ້ ຫ້ ສະຫບຸຼ ການສະຫຼບຸ ບົດຮຽນ ເປັນຂນ້ີັ ຕອນການຈັດການຮຽນ-ການສອນຂີັ້ນຕອນໜ່ີຶງ, ເປັນຂີັ້ນຕອນທ່ີຈະເຮັດ ໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນສາມາດລວບລວມຄວາມຄດິ , ຄວາມຮູ້ ແລະ ເນີ້ອໃນຂອງເລອ່ີ ງທ່ີໄດ້ຮຽນຮູ້ທງັ ໝົດ ຫຼ ຈະສຶກສາໃນ ແຕລູ່ ະຕອນເພີ່ອສາມາດເຊີອ່ ມຕກໍ່ ບັ ປະສບົ ການເກົ່າ ແລະ ປະສບົ ການໃໝູ່ທີຈ່ ະຮຽນຮູ້ຕ່ໍໄປ. ທກັ ສະການສະຫຸຼບ 131

ບົດຮຽນເປັນຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ສອນໃນການສະຫຼຸບ, ທົບທວນເນີ້ອໃນທີ່ໄດ້ຮຽນເພີ່ອໃຫ້ບັນລຸຈຸດປະສົງ ຂອງການສອນ ຜູ້ຮຽນຈັດລະບບົ ຄວາມຮູ້ຂອງຕນົ ເອງທີເ່ ຊ່ອີ ມຕ່ໍການຮຽນຕ່ໍໄປ. ການສະຫຼຸບບົດຮຽນເປັນຂັີ້ນຕອນທີ່ສໍາຄັນທີ່ຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນສາມາດສະຫຼຸບເນ້ີອໃນສໍາຄັນຂອງ ບົດຮຽນ ເຊ່ີອມຕໍ່ຄວາມຮູ້ເກົ່າກັບຄວາມຮູ້ໃໝູ່, ນໍາຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ໄປໃຊູ່ໃນຊີວິດປະຈໍາວັນ, ເສີມຄວາມຮູ້ ສ່ົງເສີມແນວຄິດ ແລະ ສະໜບັ ສະໜນູ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮູ້ວິທີສະຫຼຸບ. ເທັກນກິ ການສະຫຼບຸ ບົດຮຽນປະກອບດ້ວຍການ ສະຫຼຸບທົບທວນຈາກການປະຕິບັດ, ການສ້າງສະຖານະການ, ການໃຊ້ອຸປະກອນ ຫຼ ກິດຈະກໍາອະພິປາຍ ແລະ ການເຮດັ ລາຍງານ. ບົດບາດຂອງຜູ້ເຮັດການສະຫຼຸບບົດຮຽນແບູ່ງໄດ້ເປັນ 3 ແບບຄ: ຜູສ້ ອນເປັນຜູ້ປະຕິບັດ, ຜູ້ ຮຽນເປັນຜູ້ປະຕິບັດ ແລະ ຜູ້ສອນກັບຜູ້ຮຽນເຮັດຮູ່ວມກັນການວາງແຜນຝຶກທັກສະການສະຫຼຸບບົດຮຽນ, ຜູ້ ຮຽນຈະຕ້ອງວາງແຜນຄ ສກຶ ສາຄວາມເຂາົ້ີ ໃຈຂອງການຝກຶ ທັກສະ, ສຶກສາຕວົ ຢ່າງກຽມເນີ້ອໃນເຮັດແຜນການ ສອນຝຶກທົດລອງ ແລະ ການປະເມີນຜົນໃນການວັດຜົນ ແລະ ປະເມີນຜົນແບບປະເມີນຕ້ອງປະກອບດ້ວຍຄນຸ ລກັ ສະນະທີ່ຈະຕ້ອງປະເມີນເກນການປະເມນີ , ນາໍ ແບບປະເມີນມາສະຫບຼຸ ແລະ ຂໍສ້ ະເໜີແນະ. ຄໍາຖາມທວນຄນ 1. ການສະຫບຸຼ ບົດຮຽນຈດັ ເປນັ ຂນ້ີັ ຕອການສອນ ຫຼ ບ່ໍ ຍ້ອນຫຍງັ ? 2. ການສະຫຼຸບບດົ ຮຽນຄວນຈັດດາເນນີ ການໃນຕອນໃດແດຂູ່ ອງການສອນ 3. ການສະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນຕອ້ ງສອດຄູອ່ ງກັບເນ້ອີ ໃນສາໍ ຄັນຂອງແຜນ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການຮຽນຮູ້ ຫຼ ບ?່ໍ 4. ສີທ່ ີໃ່ ຊສ້ ະຫຼຸບບດົ ຮຽນຄວນໃຊ້ສີ່ແນວໃດແດູ່ ບອກມາໃຫຫ້ າຼ ຍທ່ສີ ດຸ ເທົາ່ ທີຈ່ ະສະຫຼຸບບົດຮຽນໄດ້ 5. ຂັ້ີນຕອນການສະຫຼຸບບົດຮຽນຜູ້ສອນຄວນມີບົດບາດແນວໃດ ເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ຮຽນເປັນຜູ້ສະຫຼຸບຄວາມເຂົີ້າໃຈ ດວ້ ຍຕວົ ຜູ້ຮຽນເອງ 6. ການສະຫບຼຸ ບົດຮຽນແຕກຕູ່າງຈາກຂນີັ້ ການວດັ ຜົນແນວໃດ? ຈົງ່ ອະທບິ າຍ 7. ຄາຖາມທີໃ່ ຊ້ສະຫບຼຸ ບດົ ຮຽນຕາູ່ ງຈາກຄາຖາມໃນຂ້ີັນການນາເຂ້ົາີ ສູບ່ ົດຮຽນແນວໃດ ຈົ່ງຍກົ ຕົວຢາ່ ງ 8. ຍອ້ ນຫຍງັ ການສະຫຼບຸ ບດົ ຮຽນຈຶ່ີງຄວນເຊ່ີອມຕໍ່ໄປສເູ່ ລ່ີອງທ່ີຈະຮຽນໃຫ້ຄ້ີງັ ຕໍໄ່ ປ 9. ບດົ ບາດຂອງການສະຫບຼຸ ຄວາມຄດິ ລວມຍອດຄວນເປັນບດົ ບາດຂອງຜຮູ້ ຽນເພາະເຫດໃດ? 10. ວິທີ ຫຼ ເຄ່ີອງມທີ່ຜູ້ສອນສາມາດໃຊ້ສະຫຼຸບບົດຮຽນໄດ້ທຸກຂັີ້ນຕອນຄການຕ້ັີງຄໍາຖາມ ທູ່ານຄິດວູ່າ ແນວໃດ? 132

ບດົ ທີ 13 ເທກັ ນກິ ການສອນກມູຸ່ ໃຫຍ,ູ່ ກມູຸ່ ນອ້ ຍ ແລະ ເປນັ ບກຸ ຄນົ ກາ ນຮຽ ນ -ການສອນໃນສະໄໝປັດຈຸບັນເປັນການຮຽ ນໃນລະບົບມີ ຊ ັີ້ນຊ ູ່ວຍຜູ້ຮຽ ນໄປສູ່ຈຸດໝາຍທີ່ ກໍານົດ, ຕ້ອງອາໄສເຄີ່ອງມທີ່ສໍາຄັນໃນການຖູ່າຍທອດເທັກນິການສອນແບບຕູ່າງໆ ແລະ ການຈັດຫ້ອງຮຽນ. ການນໍາເອາົ ຜູ້ຮຽນກຸູ່ມໜ່ີຶງມາຮຽນຢູ່ຮວູ່ ມກັນການໃຊ້ຂະບວນການກຸມູ່ ຈິ່ງີ ເປັນໄປໄດ້ຫຼາຍ ແລະ ໂດຍສະເພາະ ຫັກຼ ສດູ ການສກຶ ສາຂັນີ້ ພນ້ີ ຖານ, ໃນປດັ ຈບຸ ນັ ມີຈດຸ ໝາຍທ່ຊີ ັດເຈນວູ່າ ຕ້ອງການໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນຮຈູ້ ັກເຮັດວຽກ ແລະ ຢູ່ຮູ່ວມກັບໝູ່ເຫັນຄວາມສໍາຄັນຂອງລະບົບກຸູ່ມ. ດັ່ົງນັ້ີນ; ຄູຜູ້ສອນຈິ່ີງຄວນສະໜອງເຈຕະນາໂດຍການ ໃຊຂ້ ະບວນການກູຸ່ມໃນການສອນເພ່ີອພດັ ທະນາຜູ້ຮຽນໃຫ້ເປັນໄປຕາມຈຸດປະສງົ ຂອງຫັຼກສດູ . ຄວາມໝາຍຂອງກມູ່ ໃນສາຍຕາຂອງຄົນທົວ່ ໄປເບີິ່ງເຫັນວ່າູ ກຸູ່ມຄ ການທຄ່ີ ົນມາຮູ່ວມກັນຕີ້ັງແຕູ່ສອງຄົນຂີຶ້ນໄປຮູ່ວມກັນເປັນ ໝຸູ່ ຫຼ ກຸູ່ມ, ແຕູ່ໃນທັກສະຂອງນັກຈິດຕະວິທະຍາກູຸ່ມ ຄ ບຸກຄົນຕັ້ີງແຕູ່ສອງຄນົ ຂຶີ້ນໄປມາເຮັດກດຈະກຮູ່ວມ ກນັ ນອກຈາກນ້ີຍັງມີນັກການສກຶ ສາໃຫຄ້ ວາມໝາຍໄວ້ ດ່ົັງນ້ີ: ອໍາມະລາ ເລັກເລິງສິນ (2540, ໜ້າ 70) ໃຫ້ຄວາມໝາຍຂອງກຸູ່ມ ໝາຍເຖິງ ສະມາຊິກ 2 ຄົນ ມີຈຸດໝາຍເຮັດກິດຈະກໍາຮູ່ວມກັນມີການພົວພັນລະຫວູ່າງສະມາຊິກ ແລະ ສະແດງພຶດຕິກໍາ ເຊິ່ີງ ເປັນ ການສະແດງບດົ ບາດຮວູ່ ມກັນ. ສຸພິນ ບຸນຍາວົງ (2544, ໜ້າ 144) ໃຫ້ຄວາມໝາຍຂອງກຸູ່ມ ໝາຍເຖິງ ການຮູ່ວມຕົວຂອງບຸກຄົນ ຕງັ້ີ ແຕູ່ 2 ຄົນຂນຶ້ີ ໄປເຮັດວຽກຮ່ວູ ມກນັ ເພີ່ອຈດຸ ປະສງົ ດຽວກັນ. ຈາກຄວາມໝາຍດັົ່ງກວູ່າ ສາມາດສະຫຼຸບໄດ້ວູ່າ ກຸູ່ມຄບຸກຄົນຕັີ້ງແຕູ່ 2 ຄົນຂຶ້ີນໄປເຮັດກິນຈະກໍາຮູ່ວມ ກັນມີປະຕສິ ໍາພດັ ການເຮດັ ວຽກຮ່ວູ ມກັນເພ່ີອຈຸດປະສງົ ດຽວກນັ . ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງກຸູ່ມ ການຢ່ຮູ ວູ່ ມກັນໃນໝູຄ່ ະນະຕ້ອງການປັດໄຈຫາຼ ຍຢ່າງທີ່ເກດີ ຈາກສະມະຊກິ ທີ່ຈະຊວູ່ ຍສະໜັບສະໜູນໝູ່ ຄະນະໃຫ້ຢູ່ຮູ່ວມກັນໄດ້ຢ່າງມີຄວາມສຸກ, ຖ້າກຸູ່ມຍ່ອູ ຍໃນສັງຄມົ ມີຄຸນນະພາບຈະສົ່ງຜົນໃຫ້ສັງຄົມກຸູ່ມໃຫຍູ່ມີ ຄຸນນະພາບ ກມຸູ່ ມີຄວາມສາໍ ຄັນໃນດ້ານຕູ່າງໆ ດັງ່ົ ນ:ີ້ 1. ດາ້ ນການສກຶ ສາ ການສກຶ ສາໃນປະຈບຸ ັນຈີ່ິງເນີນັ້ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮູ້ຈັກເຮດັ ວຽກຢໃູ່ ນກູຸ່ມຮູ່ວມກັບຜູ້ອີ່ນໄດ້ ດັ່ົງນັີ້ນການຮຽນການສອນໂດຍໃຊ້ຂະບວນການກຸູ່ມຈີ່ິງມີບົດບາດຫຼາຍ ແລະ ຄູຈະໃຊ້ຂະບວນການກຸູ່ມຝຶກ ເດກັ ນ້ອຍໃຫ້ຮຽນຮ້ກູ ານຢູ່ຮູວ່ ມກັນ. 2. ກຸູ່ມເປັນແຫຼູ່ງຄວາມຮູ້ ສະມາຊິກໃນກຸູ່ມມີຄວາມແຕກຕູ່າງກັນໃນດ້ານຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສົບການ, ເມ່ີອມີປະຕິສໍາພັນກັນໃນກຸູ່ມ, ການອະພິປາຍ, ສົນທະນາການເຮັດວຽກຮູ່ວມກັນ, ແຕູ່ລະຄົນນໍາເອົາຄວາມຮູ້ ອອກມາໃຊ້ ແລະ ເຮັດໃຫ້ສະມາຊກິ ອ່ີນເກດີ ການຮຽນຮ.ູ້ 3. ດາ້ ນການເຮດັ ວຽກ ໂດຍສະເພາະກູຸ່ມເປັນບູ່ອນສະແດງຄວາມສາມາດຂອງສະມາຊກິ , ຊວູ່ ຍ ບັງຄັບສະມາຊກິ ທາງອ້ອມ, ແຕູ່ຖ້າມີກູຸ່ມເຕອນສະຕິຢູ່ຈະເຮັດໃຫ້ມີລະບຽບຕົນເອງດີຂຶີ້ນ, ມີອິດທິພົນຕ່ໍຜົນງານ 133

ແລະ ການເຮັດວຽກຂອງສະມາຊິກອີກດ້ວຍ. ຖ້າໝູ່ເພີ່ອນໃນກຸູ່ມເປັນຄົນດຸໝັ່ົນໃນການເຮັດວຽກສະມາຊິກ ພາຍໃນກຸມູ່ ກ່ໍຈະຄ້ອຍຕາມ, ຖ້າໝູໃ່ ນກຸ່ມູ ບເ່ໍ ອົາໃຈໃສູ່ຮຽນກ່ໍຈະຊກັ ຈູງສະມາຊກິ ຄົນອ່ີນໄປເຮັດແບບນັນີ້ . 4. ກູຸມ່ ຊວູ່ ຍຝກຶ ທັກສະຕາູ່ ງໆ ໃຫ້ແກູ່ສະມາຊິກເຊ່ົນັ : ທກັ ສະທາງປັນຍາ ແລະ ການເຮັດວຽກກູຸ່ມ. 5. ດ້ານການຊ່ວູ ຍເຫຼອເສີມສ້າງຄຸນຄູ່າຂອງຕົນເອງໃຫ້ແກສູ່ ະມາຊິກ ການຍອມຮັບຂອງກຸູ່ມແມູ່ນເຮັດ ໃຫ້ສະມາຊກິ ນນັີ້ ເກີດຄວາມອົບອນູຸ່ , ຮສູ້ ກຶ ວູ່າຕົນເອງມີຄນຸ ຄາູ່ ໃນກຸູ່ມ ແລະ ກມູຸ່ ສາມາດປັບປຸງນິໄສໃຫ້ເປັນໄປ ໃນທາງທີດ່ ີໄດ້. 6. ດ້ານການພັດທະນາຕົນເອງ ການທີ່ສະມາຊິກໄດ້ເຂົີ້າມາຢູ່ໃນກຸູ່ມ, ໄດ້ຮຽນຮູ້ລັກສະນະຂອງຄົນໃນ ກ່ມຸູ ແລະ ຄນົ ໃນກູຸມ່ ໄດ້ເປັນແວູ່ນສະທ້ອນພາບຂອງຕນົ ເອງອອກມາພ້ອມທັງປະຕິກລິ ິຍາຕາູ່ ງໆ ເຊົ່ັນ: ສະແດງ ອອກວາູ່ ມກັ ຫຼ ບໍ່ມັກ, ລັກສະນະດ່ງົັ ກາູ່ ວນີຈ້ ະເຮັດໃຫ້ສະມາຊິກນັ້ນີ ມກີ ານພິຈາລະນາຕົນເອງປັບປງຸ ພດຶ ຕກິ າໍ . ຫັຼກການໃນການເຮັດວຽກກູຸ່ມການຮຽນ-ການສອນ ໃນການຮຽນໂດຍໃຊກ້ ານເຮດັ ວຽກກຸູ່ມ ຜສູ້ ອນຄວນຍດຶ ຫັຼກສໍາຄນັ ດ່ັງົ ນ:ີ້ 1. ໃຫ້ຜູຮ້ ຽນທຸກຄົນມສີ ວູ່ ນຮູ່ວມໃນການເຮດັ ກດິ ຈະກາໍ ກຸູ່ມ ແລະ ຮຽນຮດູ້ ້ວຍຕນົ ເອງຈາກກິດຈະກາ 2. ຜູ້ສອນຕ້ອງສ້າງການຍອມຮັບຄວາມສະເໝີພາບຂອງສະມາຊິກໃນຫ້ອງຮຽນ ແລະ ໃນກຸູ່ມເພ່ີອຈະ ເຮດັ ໃຫ້ການເຮດັ ວຽກກ່ມຸູ ດໍາເນນີ ໄປຢາ່ ງມປີ ະສດິ ທພິ າບ 3. ຜູ້ສອນຕອ້ ງມບີ ົດບາດໃນການຈັດສະຖານະການ ແລະ ການຈດັ ປະສບົ ການໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນໄດ້ຮຽນຮູ້ດ້ວຍ ຕົນເອງຜາູ່ ນຂະບວນການກມຸູ່ 4. ຜູ້ສອນຕ້ອງວາງແຜນຈັດປະສົບການເປັນຢ່າງດີ, ມີການກະກຽມໄວ້ລູ່ວງໜ້າຢ່າງຮອບຄອບ ແລະ ຕ້ອງເຂົ້າີ ໃຈນັກຮຽນແຕລູ່ ະຄົນ ແລະ ທາໍ ມະຊາດຂອງກູ່ມຸ ນກັ ຮຽນຢ່າງເລກິ ເຊີິງ່ 5. ຄວນໃຊຮ້ ູບແບບການສອນຂະບວນການກຸູ່ມຫຼາຍຮູບແບບໃນການເຮັດວຽກກູຸ່ມ, ຈະເຫັນໄດ້ວູ່າໃນ ການຮຽນ-ການສອນຈະມີລັກສະນະຫຼາຍຮູບແບບ ເຊັົ່ນ: ການສອນແບບກຸູ່ມໃຫຍູ່, ການສອນກຸູ່ມນ້ອຍ ແລະ ການສອນລາຍບຸກຄນົ . ລກັ ສະນະຂອງກຸ່ມູ ທມີ່ ີປະສິດທພິ າບ ປະສດິ ທພິ າບຂອງກຸູ່ມເປັນສິງທີ່ມີຄວາມສໍາຄນັ ທີ່ຍ່ິງີ ໃຫຍູ່ທີ່ສ່ົງຜົນເຖງິ ການນໍາໄປໃຊ້ໃນຊີວິດປະຈໍາວັນ ກມຸູ່ ທມີ່ ປີ ະສິດທິພາບຈະມລີ ກັ ສະນະ ດັ່ົງນ:ີ້ 1. ຈດຸ ປະສົງຂອງກຸູ່ມຕ້ອງຊດັ ເຈນ ແລະ ເປັນທ່ີຍອມຮັບຂອງສະມາຊິກພາຍໃນກຸູ່ມ 2. ສະມາຊິກຈະຕອ້ ງຮວູ່ ມກັນເຮັດວຽກເພອີ່ ຈດຸ ປະສົງຂອງກູຸ່ມ ແລະ ບ່ຖໍ ີ້ິມກນັ 3. ສະມາຊກິ ທຸກຄນົ ມສີ ູວ່ ນຮູ່ວມໃນກິດຈະກາຂອງກຸ່ມູ 4. ປະທານ ຫຼ ຜູ້ນໍາຂອງກຸູ່ມຕ້ອງບ່ໍຜະເດັດການຈົນເກິນໄປ ແລະ ບໍ່ຄວນປ່ອຍຕາມໃຈກຸູ່ມທຸກຢ່າງ ຕອ້ ງປ່ຽນແປງຂ້ີນຶ ຢູກ່ ັບສະຖານະການ 5. ບັນຍາກາດພາຍໃນກຸູ່ມຕ້ອງເປັນກັນເອງບເ່ໍ ຈີົາ້ ລະບຽບຈນົ ເກິນໄປແຕູກ່ ບຂ່ໍ າດລະບຽບ 6. ສະມາຊກິ ຕອ້ ງເຄາົ ລບົ ເຊິງ່ີ ກນັ ແລະ ກນັ ກ່ຖໍ ວາູ່ ທກຸ ຄນົ ເທົາ່ ທຽມກນັ , ໃຊ້ເຫດຜົນ ແລະ ສະຕິປນັ ຍາ ໃນການແກໄ້ ຂບນັ ຫາ 7. ເມ່ີອກຸູ່ມຕົກລົງເຮັດກິດຈະກາຮູ່ວມກນັ ສະມາຊກິ ຕອ້ ງຮູ້ຈກັ ໜ້າທີ່ ແລະ ຍອມຮັບທີ່ຈະເຮັດເພ່ອີ ໃຫ້ ບັນລຸເປ້ົາໝາຍ 8. ທຸກຄນົ ມີສດິ ສະແດງຄວາມຮສູ້ ຶກໄດ້ຢ່າງເປດີ ເຜີຍ ແລະ ຄວນເປນັ ຂໍຕ້ ກົ ລົງຂອງກູ່ມຸ 134

ການສອນກ່ມຸູ ໃຫຍູ່ ການສອນກຸູ່ມໃຫຍູ່ເປັນການຈັດການຮຽນ-ການສອນໃຫ້ທຸກຄົນພ້ອມກັນສອນເລີ່ອງດຽວກັນ, ໄດ້ຮູ້ ແລະ ເຮດັ ກິດຈະກໍາພ້ອມໄປກັນ, ບາງທີເອີ້ນວ່າູ ການສອນເປນັ ຂ້ີັນເພີ່ອໃຫ້ທຸກຄົນຮັບຮູ້ຄກນັ ແລະ ກົງກນັ . ຄວາມໝາຍຂອງການສອນກຸູ່ມໃຫຍູ່ ການສອນກຸູ່ມໃຫຍູ່ ໝາຍເຖິງ ການໃຫ້ເນ້ີອໃນທີ່ເປັນຄວາມຮູ້ສູ່ວນໜຶີ່ງຂອງລະບົບໂຮງຮຽນໃຫແ້ ກູ່ຜູ້ ຮຽນເປັນຈໍານວນຫວຼ ງຫຼາຍ, ໃນຮູບການສອນກຸູ່ມໃຫຍູ່ ໝາຍເຖິງ ຊັ້ີນຮຽນປກກະຕິມີນັກຮຽນ 30-40 ຄົນ ລວມເຖິງຊັີ້ນຮຽນທີ່ອາດຈະມີຜູ້ຮຽນເຖິງ 300-500 ຄົນ, ໂດຍໃຊ້ໂທລະທັດຊູ່ວຍຖູ່າຍທອດພາບຜູ້ສອນໃຫ້ ທົວ່ ເຖິງໃນຫອ້ ງຮຽນຂະໜາດໃຫຍູ່ ຫຼ ຫ້ອງຮຽນຫຼາຍໆຫອ້ ງ. ຈດຸ ປະສົງຂອງການສອນກມຸູ່ ໃຫຍູ່ - ເພ່ອີ ໃຫນ້ ັກຮຽນຮັບຮໃູ້ ນສ່ິີງດຽວກັນ, ເວລາດຽວກັນ - ເພ່ອີ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນປະຕບິ ດັ ຫຼ ເຮດັ ກິດຈະກາໍ ພ້ອມກັນ ແລະ ຄກັນ - ເພ່ີອສ້າງຄວາມສົນໃຈໃຫ້ນກັ ຮຽນໃນເລ່ອີ ງໃດເລອ່ີ ງໜ່ຶີງ - ເພ່ອີ ອະພປິ າຍສະຫບຼຸ ຄວາມຄິດລວມຍອດຂອງບດົ ຮຽນ - ເພີ່ອທບົ ທວນສງ່ີິ ທີ່ຜ້ສູ ອນເວົ້າີ ຫຼ ເຮດັ ຮູ່ວມກັນ ຄວາມສໍາຄັນ ແລະ ຄວາມຈາໍ ເປນັ ໃນການສອນກູມຸ່ ໃຫຍູ່ ຄວາມສາໍ ຄັນ ແລະ ຄວາມຈາໍ ເປັນທ່ີຕ້ອງມກີ ານສອນກຸູ່ມໃຫຍູ່ມດີ ງົ່ັ ນີ:້ 1. ໃຊສ້ ອນຜູ້ຮຽນໄດ້ຫາຼ ຍ ແລະ ປະຢັດເວລາຈີ່ງຶ ມເີ ວລາເຫອຼ ໃນການຈັດການກິດຈະກາໍ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນ 2. ຜຮູ້ ຽນຈະຮບັ ຮູ້ໃນສີິ່ງດຽວກັນ, ເຂົ້ີາໃຈຕົງກນັ , ພອ້ ມກັນ ແລະ ຜ້ສູ ອນສາມາດດາໍ ເນີນການສອນຄົນດຽວໄດ້. 3. ການສອນແບບນີ້ເໝາະກັບການສອນທີເ່ ນັີ້ນການໃຫນ້ ິຍາມ, ຫັຼກການ ແລະ ການສະຫຼຸບບົດຮຽນ. ວທິ ສີ ອນທ່ີເອອີ້ ອາໍ ນວຍຕກໍ່ ານສອນກຸມູ່ ໃຫຍູ່ ການສອນກຸູ່ມໃຫຍູ່ເປັນການສອນທີ່ທຸກຄົນຮັບຮູ້ໃນເລີ່ອງດຽວກັນ ແລະ ກົງກັນ, ດັ່ົງນັ້ີນວິທີສອນທ່ີ ເອ້ອີ ອໍານວນຕໍກ່ ານສອນກູຸ່ມໃຫຍູ່ ຄ ການສອນແບບລະຍາຍ. ການສອນແບບບັນຍາຍໝາຍເຖິງ ຂະບວນການ ຖູ່າຍທອດຄວາມຮູ້ໂດຍຜູ້ສອນເວົີ້າບອກເລົ່າ, ອະທິບາຍເນີ້ອໃນເລ່ີອງໃຫ້ຜູ້ຮຽນ, ຜູ້ສອນເປັນຜູ້ກຽມສຶກສາ ຄົ້ີນຄວ້າ ແລະ ຜູ້ຮຽນຮັບຟັງ, ຈະມີການຈົດບັນທຶກ ຫຼ ມີໂອກາດຖາມສະແດງຄວາມຄິດເຫັນໄດ້ເມີ່ອຜູ້ສອນ ເປີດໂອກາດໃຫ້. ຈຸດປະສງົ ຂອງການບນັ ລະຍາຍມດີ ່ັງົ ນີ້: 1. ໃນການສອນແບບບນັ ຍາຍຈະຊູ່ວຍພັດທະນາຄວາມຄດິ ສ້າງສັນແກູຜ່ ູຮ້ ຽນ 2.ໃນການບັນຍາຍຈະຊວູ່ ຍພດັ ທະນາຄວາມຄດິ ວເິ ຄາະ ແລະ ຄິດແກປ້ ນັ ຫາຖາ້ ຜູ້ສອນຮ້ຈູ ກັ ຄິດໃຫ້ຜູຮ້ ຽນ ເປນັ ຕວົ ຢາ່ ງ ແລະ ໃຊເ້ ທກັ ນກິ ການສອນປະກອບ 3. ການບນັ ລະຍາຍຂອງຜູ້ສອນຈະຊູວ່ ຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ຂໍ້ມູນທີ່ທັນສະໄໝໃຫ້ຂ້ໍມູນທີ່ກົ່ັນກອງແລ້ວໃຫ້ຂໍ້ ມູນທ່ເີ ຊອ່ີ ມໂຍງກັນ ແລະ ໃຫຂ້ ມ້ໍ ູນທີຜ່ ູ່ານການວເິ ຄາະຕຄີ ວາມໝາຍສວູ່ ນໜຶີ່ງແລວ້ . ການດາໍ ເນນີ ການບນັ ຍາຍ 1. ການກຽມການບັນຍາຍ ຄວນເລີມ່ ຕີົນ້ ດວ້ ຍການເບິງີ່ ຈຸດປະສົງຂອງຫກັຼ ສູດນນ້ີັ ຕ້ອງການໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີ ຄນຸ ລກັ ສະນະແບບໃດ, ມີຈຸດປະສົງສະເພາະ, ການເນັີ້ນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຮູ້ ແລະ ເຂີ້າົ ໃຈໃນເລອ່ີ ງໃດໜຶ່ງີ . 135

2. ກໍານົດເນ້ີອໃນທີ່ຈະບນັ ຍາຍ ຕອ້ ງສອດຄູອ່ ງກັບເປ້າົ ໝາຍທີຕ່ ້ີັງໄວ້, ລັກສະນະທໍາມະຊາດ, ອາຍຸຂອງຜູ້ ຮຽນພນ້ີ ຖານຂອງຜ້ຮູ ຽນ ແລະ ໃຫ້ຄບົ ຕາມຫັຼກສດູ ທ່ີກໍານົດເນ້ອີ ໃນຕ້ອງເປນັ ທຜີ່ ູ້ຮຽນຄວນຈະຕອ້ ງຮູ້. 3. ການດໍາເນີນການບັນຍາຍ ຜສູ້ ອນຄວນເຮັດໂຄງຮາູ່ ງການບັນຍາຍວູ່າຕອນໃດ, ເຮດັ ຫຍັງ, ເອກະສານ ປະກອບອຸປະກອນ ແລະ ອ່ນີ ໆ ກຽມໄວໃ້ ຫ້ພອ້ ມການຈັດລາໍ ດບັ ຂ້ີັນຕອນການບັນຍາຍໃນແຕູ່ລະເວລາຄວນໃຫ້ ຕເໍ່ ນີອ່ ງ ແລະ ເຊ່ອີ ມໂຍງກນັ . 4. ການປະເມີນການບັນຍາຍ ເມີ່ອສໍາເລດັ ການບນັ ຍາຍແຕູ່ລະຄງີ້ັ ຜູ້ສອນຄວນປະເມີນການບັນຍາຍຂອງ ຕົນໂດຍການປະເມີນເບິ່ີງວູ່າ: ແຕູ່ລະຄັີ້ງທີ່ບັນຍາຍນັີ້ນຜູ້ຮຽນມີຄວາມສົນໃຈຫຼາຍນ້ອຍພຽງໃດ ເລ່ີອງໃດທີ່ຜູ້ ຮຽນທຜີ່ ຮູ້ ຽນສນົ ໃຈ, ເລີ່ອງໃດທ່ຜີ ູ້ຮຽນບ່ໍສົນໃຈຜູ້ສອນຄວນໄດ້ສະຫຼບຸ ວິເຄາະປະເມີນເນ້ີອໃນຕູ່າງໆ ເພີ່ອການ ປບັ ປຸງການບັນລະຍາຍໃນຄ້ງີັ ຕໍ່ໄປ.  ຂ້ໍດຂີ ອງການບັນຍາຍ - ປະຢດັ ເວລາ ແລະ ອປຸ ະກອນ - ເປນັ ການຈັດໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຄິດໄປທາງດຽວກນັ - ການກຽມການບນັ ຍາຍ, ການສາທິດ ຫຼ ການລາຍງານເຮດັ ງູ່າຍເພາະຂຶນ້ີ ຢ່ກູ ັບຄວາມສາມາດຂອງຜ້ເູ ວ້ີາົ  ຂ້ໍຈາໍ ກັດ - ການບອກຂມ້ໍ ູນເຮດັ ໃຫບ້ ່ໍສງົ່ ເສີມໃຫ້ຜູ້ຮຽນຄນ້ີົ ຄວາ້ ຕ່ໍ - ການບັນຍາຍບາງເລ່ອີ ງບ່ໍເໝາະສມົ ກັບການສອນກຽູ່ ວກັບທັດສະນະຄະຕ,ິ ຄວາມຮສູ້ ກຶ ແລະ ທກັ ສະ - ຜ້ສູ ອນບາງຄົນບ່ສໍ າມາດປບັ ການບນັ ຍາຍໃຫເ້ ໝາະກບັ ລະດັບຜຮູ້ ຽນໄດ້ - ສງ່ົ ເສມີ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນຍອມຮັບຄວາມຄດິ ເຫັນຂອງຜ້ສູ ອນເທ່ົານນັີ້ - ບ່ຄໍ ານງຶ ເຖິງຄວາມແຕກຕ່າູ ງລະຫວູາ່ ງບກຸ ຄົນ ການສອນກມຸູ່ ຍູ່ອຍ ການສອນກຸູ່ມຍ່ອູ ຍເປັນວິທີການການສອນອກີ ແບບໜຶີ່ງ ທີ່ຜູ້ສອນເປີດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ມີບດົ ບາດ ຕັີ້ງແຕ່ກູ ານເລອກເຂ້ີົາກຸ່ມູ ເຮັດວຽກຕາມທ່ີຕົນເອງພໃຈ, ສຶກສາຄີົ້ນຄວ້າດ້ວຍຕົນເອງໃນເວລາດຽວກັນກ່ໍສ່ີສານ ກັບຄົນອີ່ນເປັນການປູກຝັງທັກສະທາງສັງຄົມທີ່ເປັນຜົນປະໂຫຍດ ແລະ ໄດ້ມີການວາງແຜນປະຕິບັດງານ ຮູ່ວມກນັ . ການສອນກມຸູ່ ຍອູ່ ຍ ໝາຍເຖງິ ການສອນທີ່ຍດຶ ຄວາມສາມາດ, ຄວາມສນົ ໃຈ, ຄວາມເໝາະສມົ ຂອງ ຜູ້ຮຽນເປັນຫຼັກ ຈະເປັນຂະບວນການຕ່ໍເນ່ີຶອງຈາກການສອນກຸູ່ມໃຫຍູ່ກໄດ້ ເພ່ີອເຮັດໃຫ້ກິດຈະກໍາການຮຽນ ການສອນທີຜ່ ້ສູ ອນກໍານົດໄວບ້ ັນລຸຈຸດປະສົງ. ຈຸດປະສົງຂອງການສອນກມູຸ່ ຍ່ອູ ຍ ການສອນກ່ມຸູ ຍູອ່ ຍຈະຕອ້ ງວາງແຜນໃຫຮ້ ັດກຸມ ເນ່ີອງຈາກຜູ້ສອນຈະຕອ້ ງເນ້ັນີ ເອາົ ການສອນຕາມຄວາມ ສົນໃຈ ແລະ ຄວາມເໝາະສມົ ຂອງຜູ້ຮຽນເປັນສໍາຄັນ ການກາໍ ນດົ ຈຸດປະສງົ ມດີ ັ່ົງນ:ີ້ 1. ເພີ່ອໃຫ້ຜຮູ້ ຽນມີແນວຄດິ ໃກ້ຄຽງກັນ, ມີໂອກາດເຮດັ ວຽກຮູ່ວມກັນ ຄ ກິດຈະກາໍ ກູຸ່ມ ແລະ ດຽວ 2. ເປດີ ໂອກາດໃຫ້ຜູຮ້ ຽນຊູວ່ ຍເຫອຼ ເຊີິ່ງກັນ ແລະ ກັນ, ຊ່ວູ ຍແບູງ່ ເບາົ ພາລະຂອງຜສູ້ ອນໄດ້ 3. ເພີ່ອຝກຶ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮູ້ຈັກການເຮັດວຽກເປນັ ກູຸ່ມ, ຝຶກຢູ່ຮ່ວູ ມກັນແບບປະຊາທປິ ະໄຕ, ສ່ງົ ເສີມຄວາມ 136

ຮບັ ຜດິ ຊອບ, ຄວາມສາມກັ ຄີ ແລະ ຝກຶ ຄວາມມີລະບຽບຂອງຕນົ ເອງ. ລັກສະນະຄວາມສໍາຄນັ ຂອງກູຸມ່ ນ້ອຍ ຫຼ ກູຸ່ມຍູ່ອຍ ລັກສະນະສາໍ ຄນັ ຂອງກຸມູ່ ນ້ອຍ ຫຼ ກຸູ່ມຍູອ່ ຍມລີ ັກສະນະສໍາຄນັ ດ່ົງັ ນີ້: 1. ຖ້າກຸູ່ມຂະໜາດ 15-20 ຄົນ ຈະຈັດການຮຽນ-ການສອນດ້ວຍວິທີການປະຕິສາພັນ, ກຸູ່ມຂະໜາດ 4-6 ຄົນ ເໝາະການການຮຽນດ້ວຍວີທແີ ກປ້ ນັ ຫາ. 2. ວີທີສອນທີ່ເໝາະສມົ ກັບຜູ້ຮຽນກູ່ມຸ ຍອູ່ ຍ ຄ ວິທີການແກປ້ ນັ ຫາຍ້ອນວ່າູ ທຜີ່ ູ້ຮຽນມຈີ າໍ ນວນນອ້ ຍເຮັດ ໃຫ້ມແີ ນວໂນ້ມບແໍ່ ຕກແຍກໃນດາ້ ນຄວາມຄດິ . 3. ການສອນກຸູ່ມຍູ່ອຍຈາເປັນຕ້ອງມີການແນະແນວວິທີການແກ້ປັນຫາ ເພີ່ອການອະພິປາຍກຸູ່ມ, ແຕູ່ຄວນມີເອກະສານຄໍາຊີແ້ ຈງຂະບວນການປະຕບິ ດັ . 4. ກຸ່ມູ 15-20 ຄນົ ສາມາດແບູງ່ ເປັນກ່ມູຸ ລະ 4 ຫຼ 6 ຄົນໄດ້ເຊີິ່ງຈະເຮັດໃຫມ້ ີໂອກາດສະແດງຄວາມຄິດ ເຫນັ ໄດກ້ ວາ້ ງຂວາງ.  ຂໍດ້ ຂີ ອງການສອນກຸ່ມູ ຍູ່ອຍ 1. ສະມາຊກິ ທກຸ ຄນົ ມີໂອກາດຮູ່ວມໃນການຕດັ ສິນໃຈ 2. ສະພາບການຮຽນທີ່ຫັນໜາ້ ເຂາ້ົີ ຫາກັນຈະຊູ່ວຍສ່ົງເສີມປະຕິສາພັນກັນລະຫວາູ່ ງຜູ້ຮຽນ ແລະ ຍັງສ້າງ ບນັ ຍາກາດຂອງການຮວູ່ ມມ ແລະ ເຫນັ ອົກເຫັນໃຈໄດດ້ ກີ ວາູ່ ວທິ ີການຮຽນແບບອ່ນີ 3. ເປີດໂອກາດໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນໄດ້ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ໄດເ້ ຕັມທີ່ 4. ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ແລະ ຜສູ້ ອນໄດ້ຂໍ້ມນູ ແລະ ຄວາມຄດິ ເຫັນທຫ່ິີ າຼ ກຫຼາຍເກດີ ຄວາມຮູ້ທ່ີກວ້າງຂຶນີ້ 5. ພັດທະນາທັກສະການສີ່ສານ, ຮູວ້ ທິ ເີ ວາີ້ົ ໂຕ້ແຍ້ງດວ້ ຍການຕັງີ້ ຄໍາຖາມ ຫຼ ຝຶກການເວົ້ີາສະແດງຄວາມ ຄິດເຫນັ ໃຫ້ໄດໃ້ ຈຄວາມຄບົ ສົມບູນ ນອກຈາກນີຍ້ ງັ ເປນັ ການຝກຶ ທັກສະການຟງັ ແລະ ທັກສະການຄດິ .  ຂຈໍ້ າໍ ກັດຂອງການສອນກູຸ່ມຍູ່ອຍ 1. ເປັນວທິ ີສອນທໃ່ີ ຊ້ເວລາຫຼາຍ 2. ຕ້ອງອາໄສສະຖານທີ່ ຫຼ ບລິເວນທ່ີກວ້າງພທີ່ຈະຈັດກມູຸ່ ໃຫ້ອະພປິ າຍໄດ້ໂດຍບໍລ່ ົບກວນກັນ 3. ຖາ້ ຜຮູ້ ຽນບ່ຮໍ ູ້ ຫຼ ບ່ໍປະຕິບດັ ຕາມບົດບາດຂອງສະມາຊກິ ກູຸ່ມທ່ດີ ີ ແລະ ການອະພປິ າຍອາດຈະບໍ່ໄດຜ້ ົນດີ 4. ຖ້າສະມາຊິກກຸູ່ມ ແລະ ຜູ້ສອນ ບໍ່ສາມາດຄວບຄຸມສະຖານະການໄດ້ດີອາດຈະເກດີ ປັນຫາການປະຕິ ສາໍ ພັນລະຫວູ່າງສະມາຊກິ ໃນກູຸມ່ ໄດ້ 5. ເປັນການບັງຄບັ ໃຫ້ຜູ້ສອນຕ້ອງຍອມຮັບຂ້ໍສະຫຸຼບຂອງຜູຮ້ ຽນ ເຊິ່ີງບາງຄີ້ັງອາດຈະບ່ໍກົງງກັບຄວາມາ ຄດິ ເຫນັ ຂອງຜູ້ສອນ ແລະ ເຮດັ ໃຫ້ຜສູ້ ອນມີຄວາມລໍາບາກທຈີ່ ະແກໄ້ ຂສະຖານະການ 6. ບາງຄ້ັີງຜູຮ້ ຽນເກີດການຮວູ່ ມມກັນດີເກິນໄປຈນົ ບມ່ໍ ໄີ ຜເວົ້ີາໂຕ້ແຍ້ງກນັ ເລີຍ 7. ບາງຄງ້ີັ ມີບາງຄົນທຄີ່ ວບຄມຸ ຄວາມຄິດເຫນັ ຂອງຜູອ້ ີນ່ 8. ການປະເມນີ ຜົນເຮັດໄດ້ຍາກ. ເທກັ ນກິ ຂອງການສອນລາຍບຸກຄນົ ລັກສະນະທີ່ເປັນທໍາມະຊາດຂອງມະນຸດໂດຍທົ່ວໄປສໍາຄັນ ຄ ມະນຸດມີຄວາມແຕກຕູ່າງກັນທັງໆທ່ີ ສະແດງອອກໃຫ້ສັງເກດໄດ້ ແລະ ບ່ໍໄດ້ ເຊັ່ົນ: ລັກສະນະນິໄສ, ຄວາມຖະໜັດ ແລະ ຄວາມສົນໃຈ. ການທີ່ ມະນຸດເຮາົ ມຄີ ວາມແຕກຕາູ່ ງກນັ ນີນ້ັ ການຢູ່ຮູ່ວມກນັ ຈງ່ີຶ ເປັນບັນຫາສໍາຄັນ, ນກັ ຈິດຕະວິທະຍາໄດ້ພະຍາຍາມສຶກ ສາກຽູ່ ວກບັ ເລ່ອີ ງນເີ້ ພ່ອີ ຫາແນວທາງປບັ ພຶດຕກິ ໍາ ຫຼ ຫາວິທີການໃຫ້ມະນຸດຢູ່ຮູ່ວມກັນໂດຍແຕູ່ລະຄົນໄດ້ໃຊ້ 137

ຄວາມຮູ້, ຄວາມສາມາດ, ລກັ ສະນະສະເພາະຕວົ ໃຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດຕ່ຕໍ ນົ ເອງ ແລະ ສງັ ຄົມສງູ ສດຸ . ຄວາມໝາຍຂອງການສອນລາຍບກຸ ຄນົ ການຮຽນ-ການສອນເປັນລາຍບຸກຄົນຄ ຂະບວນການທີ່ກໍານົດໃຫ້ຜູ້ຮຽນແຕູ່ລະຄົນມີໂອກາດສໍາຫຼວດ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງຕົນເອງ, ການຮຽນຮ້ວູ ່າູ ຕນົ ເອງຕ້ອງການຈະຮຽນຮູ້ສິ່ີງໃດໂດຍມີໂອກາດເລອກວິທີສອນທ່ີ ເໝາະສົມກັບຄວາມສົນໃຈ, ຄວາມສາມາດຂອງຕົນເອງຍັງມີໂອກາດທ່ີຈະກ້າວໜາ້ ແລະ ຮບັ ຮູ້ຄວາມກ້າວໜ້າ ຂອງຕົນເອງຢ່າງສະໝໍ່າສະເໝີຕາມຂັ້ີນຕອນທີ່ຈັດໄວ້ໃຫ້. ເຊິ່ີງສາມາດຈະສະຫຼຸບໄດ້ວູ່າ ການຮຽນ-ການສອນ ເປນັ ລາຍບກຸ ຄົນກໍ່ຄການຮຽນ-ການສອນທເ່ີ ປັນຂອງຜູ້ຮຽນ, ໂດຍຜຮູ້ ຽນ ແລະ ເພອ່ີ ຜູຮ້ ຽນ ດ່ົັງນ້ີ: 1. ຂອງຜູຮ້ ຽນ ໝາຍເຖງິ ວດັ ຖຼປຸ ະສົງຂອງການຮຽນການສອນເປັນລາຍບກຸ ຄົນນີເ້ ປັນສິດຂອງຜູ້ຮຽນທ່ີ ຈະເລອກຮຽນໃນເລີ່ອງ ຫຼ ວິຊາໃດ ທ່ີກົງກບັ ວດັ ຖປຸຼ ະສົງ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການຂອງຕນົ ເອງໄດຢ້ ່າງອດິ ສະຫະຼ 2. ໂດຍຜູ້ຮຽນ ໝາຍເຖິງ ວິທີການຮຽນຮູ້ໂດຍຜູ້ຮຽນຈະເປັນຜູ້ເລອກວິທີການຮຽນ-ການສອນ ທີ່ຜູ້ ຮຽນສົນໃຈ ແລະ ຄິດວູ່າຈະເປັນວິທີທີ່ເຮັດໃຫ້ຕົນເອງເກີດການຮຽນຮູ້ໄດ້ດີທີ່ສຸດເຊັ່ົນ: ອາດຈະເປັນວິທີຟັງ, ອາູ່ ນ, ຄີ້ນົ ຄວ້າ, ລາຍງານ, ເຮັດກິດຈະກໍາ ແລະ ອນ່ີ ໆ ຫຼ ຈະເປັນຫາຼ ຍໆວິທີລວມກນັ ກໄດ້ 3. ເພອ່ີ ຜຮູ້ ຽນ ໝາຍເຖິງ ຄວາມກາ້ ວໜາ້ ໃນການຮຽນຮູ້ນນີ້ັ ຈະເປັນໄປເພ່ີອຕົວຜູ້ຮຽນ ແລະ ຂ້ຶີນຢູ່ກັບຜູ້ ຮຽນເອງຫຼາຍກວູ່າ ວູ່າຕ້ອງການກ້າວໜ້າໄປຊ້າ ຫຼ ໄວ, ຫຼາຍ ຫຼ ນ້ອຍພຽງໃດໂດຍບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງລຜູ້ອີ່ນ. ຕູ່າງຄົນຕູ່າງກ້າວໜ້າໄປຕາມຄວາມສາມາດ, ຄວາມສົນໃຈ ແລະ ຄວາມຖະໜັດສະເພາະຂອງຕົນ ແລະ ຍັງ ສາມາດຈະຮູ້ເຖິງຄວາມກ້າວໜ້າຂອງຕົນໄດ້ຕະຫຼອດທຸກໄລຍະເວລາຂອງການກາ້ ວໄປອີກດ້ວຍຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ ໄດ້ຮັບເພມີ່ ຂນີຶ້ ນ້ັີນກເປນັ ໄປເພີ່ອປະໂຫຍດຂອງຜູ້ຮຽນເອງ. ຈຸດປະສົງຂອງການສອນລາຍບກຸ ຄນົ ການສອນລາຍບຸກຄນົ ໄດແ້ ກູ່ ການສອນສະເພາະຕວົ ໂດຍມີຈຸດປະສງົ ດົ່ັງຕໍ່ໄປນີ:້ 1. ເພ່ີອເບີ່ງິ ຄວາມສາມາດສະເພາະຕວົ ຫຼ ຄວາມຖະໜັດຕາມທາມະຊາດຂອງຜູ້ຮຽນ 2. ເພີ່ອສົ່ງເສີມຄວາມສາມາດພິເສດ ຫຼ ແກ້ໄຂຂ້ໍບົກພູ່ອງເພ່ີອປັບປຸງຜູ້ຮຽນເປັນລາຍບຸກຄົນ ຕົວຢ່າງ ເຊນັົ່ : ສອນ ແລະ ມອບວຽກໃຫຄ້ ົນເກັງ່ົ ເປນັ ພິເສດແຕກຕ່າູ ງຈາກຄນົ ໃນຊ້ັນີ ຮຽນ 3. ເພອ່ີ ຊ່ວູ ຍແກໄ້ ຂ ແລະ ປບັ ປຸງຄົນທອ່ີ ູ່ອນດວ້ ຍມອບວຽກທີເ່ ໝາະສົມກັບຄວາມສາມາດ ຫຼັກເກນໃນການຈັດການສອນລາຍບຸກຄນົ ເພີອ່ ຕອບສະໜອງຄວາມແຕກຕາູ່ ງລະຫວູ່າງບຸກຄນົ ດວ້ ຍການຈັດກມຸູ່ ຜູ້ຮຽນໃຫມ້ ີລັກສະນະທົນທານ ແລະ ໃຫ້ໄດ້ລະດັບຄວາມທົນທານຫຼາຍໆດ້ານເຊັົ່ນ: ຜູ້ສອນ, ເວລາ, ສະຖານທີ່, ອຸປະກອນການຮຽນ ແລະ ອ່ນີ ໆ ຈງ່ີຶ ຍຶດຫກັຼ ການຈັດ ດັົ່ງຕ່ໍໄປນີ:້ 1. ການສອນລາຍບກຸ ຄນົ ທ່ີມີແບບແຜນ ແລະ ຂີ້ນັ ຕອນການຮຽນຊ່ີິງການົດໄວ້ຊັດເຈນ, ຜູ້ສອນຈະເປັນ ຜກູ້ ໍານດົ ສ່ີ ຫຼ ເອກະສານໃຫ້ນັກຮຽນແຕູລ່ ະຄົນສກຶ ສາຕນົ ເອງ 2. ການສອນລາຍບຸກຄົນທີ່ມີແບບແຜນການົດໄວ້ຢ່າງຕາຍຕົວ, ເຊິີ່ງຜູ້ຮຽນຈະເປັນຜູ້ກໍານົດຈຸດປະສງົ ແລະ ວທິ ກີ ານຮຽນທຜ່ີ ູ້ຮຽນຄາດວາູ່ ຈະໄດ້ຮຽນ, ຜູສ້ ອນເປັນພຽງທ່ີປກຶ ສາເທ່ົານີັ້ນ, ຜຮູ້ ຽນຕ້ອງເພິີ່ງຕົນເອງເປັນ ສູວ່ ນໃຫຍູ່ ເຊນັ່ົ : ການສອນແບບໂຄງການ (Project Method) ເປັນຕນ້ົີ 3. ການສອນລາຍບຸກຄົນທີ່ມີລັກສະນະເຄິີ່ງມີແບບແຜນ ໂດຍການການົດສິີ່ງທີ່ຈະຮຽນໄວ້ພປະມານ ໂດຍຜູ້ສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນຮູ່ວມກັນກໍານົດຂຶີ້ນເອງທັງໝົດ. ຈາກຫຼັກເກນໃນການສອນລາຍບຸກຄົນທັງ 3 ຢ່າງ 138