ທັກສະ ແລະ ເທັກນິກການສອນ

1) ເບິີ່ງທີ່ທ້ອງຟາ້ ຜູ້ຮຽນຈະເຫັນຫຍງັ ແດູ່ 2) ມນ້ີ ທ້ີ ອ້ ງຟ້າເປັນສີຫຍງັ 3) ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນແຕມ້ ຮູບແລະເລາ່ົ ເລ່ອີ ງກູ່ຽວກບັ ທ້ອງຟ້າຕອນນ້ີ ຕໄ່ໍ ປນີ້ເປນັ ຕວົ ຢ່າງຂະບວນການຄດິ ຂອງເດກັ ໂຮງຮຽນອະນຸບານອຸທິດ ການຈັດກດິ ຈະກາໍ ສິລະປະເພີອ່ ສົງ່ ເສີມຂະບວນການຄິດ ສິລະປະເປັນຂະບວນການພີ້ນຖານຂອງມະນຸຊູ່ວຍໃຫ້ມະນຸດໄດ້ສໍາຫຼວດທົດລອງ ແລະ ຄົີ້ນຄວ້າລວມ ຕະຫອຼ ດເຖິງສະແດງຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຕົນສິລະປະເປັນຂະບວນການຄວາມຄິດພັດທະນາຂນ້ີຶ ບົດບາດຂອງຜູ້ສອນໃນການຈດັ ກດິ ຈະກໍາສິລະປະສໍາລບັ ຜຮູ້ ຽນ ສລິ ະປະເປັນການສະແດງອອກຄວາມຮສູ້ ຶກຂອງເຈີົາ້ ຂອງຜົນງານກິດຈະກໍາທາງສລິ ະປະສໍາລບັ ຜູ້ຮຽນຄວນ ເປີດໂອກາດໃຫ້ເດັກໄດ້ຕັດສິນໃຈໃນການເລອກວັດຖຼຸ ແລະ ອຸປະກອນທີ່ຕົນຕ້ອງການ ເພ່ີອສ້າງສັນຜົນງານ ສິລະປະຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ຮຽນຮູ້ຄຸນສົມບັດຂອງວັດຖຼຸອປຸ ະກອນຕູ່າງໆ ແລະ ຜົນຂອງອຸປະກອນຜູ້ຮຽນຈະ ຮຽນຮ້ກູ ານປະສມົ ວດັ ຖຕຸຼ ່າູ ງໆເຂາີ້ົ ນາໍ ກນັ . ຜູ້ສອນຄວນເປີດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນສົນທະນາ ແລະ ເລົ່າເລ່ີອງກູ່ຽວກັບຜົນງານສິລະປະຂອງຕົນແຕູ່ຄວນ ປຽບທຽບຜົນງານຂອງຜູ້ຮຽນກັບໝູ່ຄົນອີ່ນ ຜູ້ຮຽນຄວນມີເນີ້ອໃນເພີ່ມເຕີມ ຫຼ ຕັດລາຍລະອຽດບາງຢ່າງຕາມ ຄວາມຕ້ອງການຂອງຕນົ ຜູ້ສອນ ຫຼ ຜູ້ປກຄອງບ່ໍຈໍາເປັນຕ້ອງເປນັ ນັກຄດິ ເພ່ີອຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຮຽນມວູ່ ນກັບການ ສ້າງຜົນງານທາງສິລະປະ ປະສົບການກູ່ຽວກັບຄວາມງາມສິລະປະ ແລະ ທໍາມະຊາດຖເປັນອົງປະກອບທີ່ສໍາຄນັ ແລະ ມີຄນຸ ຄູາ່ ໃນຊີວດິ ຂອງມະນດຸ . ການປະເມີນຜນົ ຂະບວນການຄດິ ການປະເມີນຜົນຖເປນັ ຫົວໃຈສໍາຄັນ ແລະ ຈໍາເປັນຢ່າງຍິ່ີງໃນການຈັດການຮຽນ-ການສອນ ເນີ່ອງຈາກ ການປະເມີນຜນົ ຊູ່ວຍໃຫ້ພ່ໍແມູ່ຜູ້ປກຄອງ ແລະ ຜ້ສູ ອນໃຫຮ້ ູ້ເຖິງການພັດທະນາການຄວາມກ້າວໜ້າຂອງຜູ້ຮຽນ ເພ່ີອໃຊ້ເປັນແນວທາງໃນການຈັດກຽມກິດຈະກໍາ, ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ປະສົບການ ໃຫ້ສອດຄູ່ອງກັບ ພດັ ທະນາຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນ. ແນວທາງໃນການປະເມນີ ຜົນຂະບວນການຄິດ ໃນການປະມວນຄດິ ເຮົາສາມາດເຮັດໄດ້ຫຼາຍວິທີ ແຕຖູ່ າ້ ພຈິ າລະນາເຖິງຮູບແບບ ແລະ ແນວທາງສາມາດ ແບູ່ງອອກໄດ້ 2 ແນວທາງໃຫຍູ່ຄ (ສາໍ ນັກງານຄະນະຜູ້ອໍານວຍການການສກຶ ສາແຫູ່ງຊາດ, 2540) ດງົ່ັ ນີ້ 1. ການປະເມີນຜນົ ໂດຍການໃຊ້ແບບທົດສອບມາດຕະຖານ (Standardized testing) ແບບທົດສອບ ໂດຍສູ່ວນໃຫຍູ່ຖກສ້າງຂຶ້ີນມັກໃຊ້ໃນການວັດຄວາມສາມາດທາງການຄິດຢ່າງມີວິຈາລະນາຍານ (Critical thinking) ແລະ ໄດ້ມີການພັດທະນາແບບທົດສອບອອກມາຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໂດຍໃນນີ້ຈະຂນາສະເໜີໃນ 2 ລກັ ສະນະຄ: 1.1 ແບບທດົ ສອບການຄດິ ທວົ່ ໄປ ແບບທດົ ສອບການຄິດທົ່ວໄປເປັນແບບທົດສອບທ່ເີ ນນັ້ີ ວັດໃຫ້ຄວບຄຸມຄວາມສາມາດໃນການ ຄິດ ໂດຍເປັນຄວາມຄິດທີ່ຢູ່ເທິງພ້ີນຖານຂອງການໃຊ້ຄວາມຮູ້ທົ່ວໄປສູ່ວນໃຫຍູ່ເປັນຂໍ້ສອບເລອກຕອບ (Multiple choice). 1.2 ແບບທົດສອບຄວາມສາມາດໃນການຄິດລັກສະນະສະເພາະ (Aspect specific Critical thinking test). 189

2. ການປະເມີນຜນົ ຕາມສະພາບຄວາມຈິງ (Authentic assessment) ການປະເມີນຜົນຂະບວນການຄິດເກີດຂຶ້ີນຕາມສະພາບຄວາມຈິງ ຫຼ ໃນບົດບາດທີ່ການຄິດກໍາລັງ ດໍາເນີນຢູ່ ພ່ໍແມູຜ່ ູ້ປກຄອງ ແລະ ຜ້ສູ ອນຄວນມີສວູ່ ນຮວູ່ ມໃນການປະເມີນຜົນ. ການປະເມີນຜົນຕາມສະພາບຄວາມເປນັ ຈິງໂດຍເນັີນ້ ຈຸດສໍາຄນັ ດັົ່ງນີ້ 1. ການປະເມີນພດັ ທະນາການຂອງຜູ້ຮຽນຄວນຢ່າງຕໍເ່ ນ່ີອງ ເພອ່ີ ຊວູ່ ຍໃຫ້ຜ້ສູ ອນຮູຄ້ ວາມກ້າວໜ້າຂອງ ຜູ້ຮຽນເປັນລາຍບຸກຄນົ , ຄະລະກອນ ແລະ ເອົາຂໍ້ມູນທີ່ໄດ້ຈາກການປະເມີນມາໃຊໃ້ ນການຈັດຫຼກັ ສູດເພອີ່ ໃຫ້ ສອດຄອູ່ ງກັບຄວາມສົນໃຈຂອງຜ້ຮູ ຽນໂດຍບໍ່ປຽບທຽບຄວາມກາ້ ວໜາ້ ຂອງຜູ້ຮຽນແຕູ່ລະຄນົ . 2. ການປະເມນີ ຜົນຕາມສະພາບຈີິງ່ ນີ້ຈະບແໍ່ ຍກຂະບວນການຮຽນ-ການສອນອອກຈາກການປະເມີນຜົນ ແຕູ່ຈະເປັນຂະບວນການທີ່ກູ່ຽວຂ້ອງປະສົມ ແລະ ເກີດຂຶ້ີນໃນເວລາດຽວກັນເຊິີ່ງສອດຄູ່ອງກັບການຮຽນ- ການສອນທ່ີສ່ົງເສີມຂະບວນການຄິດ ເນີອ່ ງຈາກກິດຈະກາໍ ສູ່ວນໃຫຍູ່ກຽູ່ ວຂ້ອງກັບການອະທິບາຍ, ສົນທະນາ, ເວ້ີົາແລກປຽ່ ນຄວາມຄດິ ເຫນັ ລວມເຖິງການນາໍ ສະເໜີຜນົ ງານບໍ່ວາູ່ ຈະເປັນໃນຮບູ ພາບທ່ແີ ຕ້ມ ການຂຽນບັນທກຶ ແລະ ການນາສະເໜປີ າກເປົ່າທງັ ໃນງານກມູຸ່ ແລະ ວຽກດຽວ. 3. ສິີງ່ ທີ່ຜູສ້ ອນຄວນນາໍ ມາເປນັ ຂໍ້ພິຈາລະນາໃນການປະເມີນຜົນບໍ່ໃຊຄ້ າໍ ຕອບທີ່ຖກ ຫຼ ຜິດແຕູ່ເປັນການ ວິເຄາະເຫດຜນົ ເບ້ີອງຫຼງັ ຄາໍ ຕອບເຊັນ່ົ ໃນການເລີມ່ ໜູ່ວຍການຮຽນ ເຜີງ້ ຜູ້ສອນອາດເວ້ົີາຈາກັບຜຮູ້ ຽນກູ່ຽວກັບ ຄວາມຮູ້ເກົ່າຂອງຜູ້ຮຽນໃນເລີ່ອງ ເຜີ້ງ ພ້ອມທັງໃນຮູບພາບ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມໃນສິີ່ງທີ່ຕົນຢາກຮູ້ກູ່ຽວກັບ ເຜງີ້ ຕ່ໍຈາກນີ້ັນຜສູ້ ອນອາດຈະພາໄປທັດສະນະສຶກສາຮອບບລເິ ວນໂຮງຮຽນເພີ່ອເບີິງ່ ແຫູ່ຼງທ່ີຢູອ່ າໄສໂດຍຜູ້ສອນ ຈະສງັ ເກດປະຕກິ ລິ ິຍາ ແລະ ການເວາ້ີົ ກບັ ຜູ້ຮຽນຢ່າງໃກ້ຊດິ ເພອ່ີ ລວບລວມສີ່ິງທີ່ຜຮູ້ ຽນຮູ້ ແລະ ຄິດກ່ຽູ ວກບັ ເຜີ້ງ ບາງຄນົ ອາດຄດິ ວູ່າ ເຜ້ງີິ ຄ ກັບແມງກະເບ້ີອ ບາງຄນົ ອາດຄິດວາູ່ ເຜງ້ິີ ມີເລອດຄກັບມະນຸດ ເປນັ ຕນ້ີົ . 4. ການລວບລວມຂໍ້ມູນຕູ່າງໆອາດໃຊ້ໄລຍະເວລາຫຼາຍມຜ້ີ ູ້ສອນຄວນເອົາຂ້ໍມູນທີ່ໄດ້ຈາກການສັງເກດ ແລະ ເວົີ້າກັບຜູ້ຮຽນມາໃຊ້ໃນການວາງແຜນການຮຽນ-ການສອນໂດຍຜູ້ສອນອາດນໍາ ເຜີ້ງ ມາໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ສງັ ເກດໂດຍໃຊແ້ ວູ່ນຂະຫຍາຍຊູ່ວຍ ພ້ອມທັງໃຫເ້ ດກັ ຈົດບັນທກຶ ຫຼ ຜູ້ສອນຄວນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບິີ່ງຮູບກູ່ຽວການ ສາ້ ງຮງັ ຂອງ ເຜ້ີງ ເປັນຕນົ້ີ . 5. ຜູ້ສອນຄິດສະເໜີວູ່າ ວັດຖຸຼປະສົງໃນການວາງແຜນການຮຽນ-ການສອນກເໍ່ ພ່ີອກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນຄິດ ໃນລະດບັ ສງູ ຕໍໄ່ ປ. ການປະເມີນຜົນການຈັດການຮຽນ-ການສອນເພີ່ອພັດທະນາລະບົບການຄິດນັີ້ນມີຄວາມສໍາພັນກູ່ຽວ ເນີ່ອງກນັ ໂດຍແຍກບໄໍ່ ດ້ ທກຸ ເທອ່ີຶ ທີຜ່ ້ສູ ອນເວົາີ້ ແລະ ຖາມຄາໍ ຖາມຜຮູ້ ຽນຜສູ້ ອນຈະເຮັດໜາ້ ທີ່ປະເມນີ ຜນົ ແລະ ທກຸ ເທອ່ີ ທີຜ່ ູ້ສອນເກັບລວບລວມຜນົ ງານຜູ້ຮຽນຜູ້ສອນເຮັດໜ້າທີ່ສັງເກດການຄິດຂອງຜູ້ຮຽນໄປພອ້ ມກນັ ເພ່ີອ ເອາຂມໍ້ ນູ ທີ່ໄດ້ໃຊໃ້ ນການວາງແຜນການຮຽນ-ການສອນ. ຕົວຢ່າງ: ແຜນການຈດັ ການຮຽນຮູໂ້ ດຍໃຊ້ຂະບວນການຄິດ ກຸູ່ມສາລະການຮຽນຮວູ້ ທິ ະຍາສາດແລະເທັກໂນໂລຢີ ຊນີ້ັ ມດັ ທະຍົມສກຶ ສາປທີ ີ 6 ເລ່ີອງ ຄນຸ ຄູ່າຂອງສານອາຫານຕໍຮ່ ູາ່ ງກາຍ ເວລາຮຽນ 3 ຊົ່ວໂມງ ສາລະການຮຽນຮູ້ ໃນອາຫານມສີ ານອາຫານຫກັຼ 6 ຊະນດິ ຄ ຄາໂບໄຮເດດ, ໄຂມນັ , ໂປຣຕນີ , ແຮ່ທູ າດ, ວິຕາມນີ ແລະ ນໍ້າ. ສານອາຫານທງັ 6 ຊະນດິ ນີ້ເຮົາຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຮັບປະລິມານທີ່ພຽງພ ແລະ ເໜາະສົມກບັ ຄວາມຕ້ອງການຂອງ ຮູ່າງກາຍໂດຍຄໍານຶງເຖິງ ເພດ ອາຍຸ ນໍ້າໜັກ ຕວົ ກິໂລກຣາມທເີ່ ຮດັ ແລະ ສະພາວະຂອງຮູາ່ ງກາຍ 190

ຈດຸ ປະສງົ ການຮຽນຮູ້ 1. ເລອກຮບັ ປະທານອາຫານໄດຢ້ ່າງເໜາະສມົ 2. ຄໍານວນປະລິມານພະລງັ ງານທ່ີໄດ້ຮບັ ຈາກສານອາຫານ ຄາໂບໄຮເດດ, ໄຂມນັ ແລະ ໂປຣຕີນໄດ້ 3. ບອກຜົນກະທົບຕໍ່ຮູ່າງກາຍເມີ່ອໄດ້ຮັບສານອາຫານຊະນິດນ້ອຍ ຫຼ ຫຼາຍກວູ່າຄວາມຕ້ອງການຂອງ ຮ່າູ ງກາຍ 4. ເອົາຄວາມຮູ້ໄປໃຊ້ໃນການເລອກຮັບປະທານອາຫານໃຫ້ສົມດຸນ ແລະ ໄດ້ຖກສັກສູ່ວນກັບຄວາມ ຕ້ອງການພະລງັ ງານຂອງຮາູ່ ງກາຍໂດຍປະມານໄດ້ ຂະບວນການຮຽນຮູ້ 1. ຜູ້ຮຽນເບິ່ີງຮູບຄົນທີ່ມີຂະໜາດຮູບຮູ່າງ ຄວາມສູງ ແລະ ນໍ້າໜັກ ແຕກຕູ່າງກັນໄດ້ຫຼາຍໆຮູບແລ້ວ ເລອກວູາ່ ຄນົ ໃນຮບູ ໃດທີ່ມີຂະໜາດຮບູ ຮາູ່ ງສມົ ສວູ່ ນທ່ີສຸດເພາະເຫດໃດ 2. ແບງູ່ ກຸູ່ມຜຮູ້ ຽນກ່ມຸູ ລະ 4 ຄນົ ໃຫແ້ ຕ່ລູ ະກຸູ່ມຊັງົ່ ນໍ້າໜກັ ແລະ ວດັ ສູວ່ ນສູງຂອງສະມາຊິກໃນກູຸ່ມພ້ອມ ທັງອອກແບບຕາຕະລາງ ແລະ ບັນທກຶ ຂ້ໍມູນ 3. ຜູຮ້ ຽນໃນກຸູ່ມຊູວ່ ຍກັນວິເຄາະອາຫານທຜີ່ ຮູ້ ຽນມີນາ້ໍ ໜັກ ແລະ ສູວ່ ນສງູ ກບັ ມາດຕະຖານ ປຽບທຽບ ກັບຜູ້ຮຽນທ່ີມີນາໍ້ ໜັກຕ່າໍ ກວ່າູ ມາດຕະຖານ ແລະ ເກນີ ມາດຕະຖານຮັບປະທານວູ່າແຕກຕູ່າງກັນ ຫຼ ບ່ໍຫາຂໍ້ມູນ ສະຫຼຸບວູ່າອາຫານກຽູ່ ວຂອ້ ງກັບການຈະເລີນເຕບີ ໂຕຂອງຮູາ່ ງກາຍແນວໃດພອ້ ມທງັ ລະບຸບນັ ຈຸອ່ນີ ໆທ່ີສົ່ງຜົນຕໍ່ນໍ້າ ໜັກ ແລະ ສວູ່ ນສູງຂອງຜູ້ຮຽນລງົ ໃນໃບງານທີ່ 1 4. ຄສູ ົມມດຸ ຖານ ແລະ ປຽບທຽບຄໍາຕອບຫາຼ ຍໆກມູຸ່ ຜຮູ້ ຽນຊ່ວູ ຍກັນສະຫບຼຸ ເປັນຂ້ຄໍ ວາມຮູ້ 5. ແຕລູ່ ະກມຸູ່ ຮັບຕາຕະລາງສະແດງຄຸນຄ່າູ ອາຫານ ແລະ ຊູ່ວຍກນັ ຄໍານວນພະນັກງານທີ່ໄດ້ຮັບຈາກສານ ອາຫານທີ່ໃຫ້ພະລງັ ງານໂດຍຕອບຄໍາຖາມຕາມໃບງານທີ 2 6. ສມຸ ຜຮູ້ ຽນຈາກ 2-3 ກູຸ່ມຕອບຄາໍ ຖາມຕາມໃບງານຜູ້ຮຽນທັງຫ້ອງ ແລະ ຄຊູ ູ່ວຍກນັ ພຈິ າລະນາ ແລະ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນເພີ່ມເຕີມຈົນໄດສ້ ະຫຼຸບຂໍ້ມູນວາູ່ ວທິ ີການຫາພະລັງງານ ແລະ ປະລິມານສານອາຫານນີ້ນັ ເປັນພຽງແນວທາງໃນການເລອກຮັບປະທານອາຫານໃຫ້ສົມດຸນ ແລະ ຖກສັກສູ່ວນກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງ ຮູ່າງກາຍສິງີ່ ທີ່ຄວນເນັນ້ີ ຄ ສຸບນິໄສໃນການຮັບປະທານອາຫານທີຖ່ ກຕອ້ ງທີ່ຄວນຮັບປະທານອາຫານທີ່ມີສານ ອາຫານຫຼາຍຊະນິດໃນແຕ່ລູ ະມີ້ ແລະ ໃນແຕລູ່ ະວນັ ເພີອ່ ໃຫຮ້ ູ່າງກາຍໄດ້ຮບັ ສານອາຫານຄບົ ທຸກໝູ່. 7. ການອະພິປາຍກູ່ຽວກັບຄຸນຄູ່າທາງໂພສະນາຫານຂອງອາຫານເຈ ວູ່າມີຄົບ ຫຼ ບ່ໍ ຜູ້ທີ່ຮັບປະທານ ອາຫານເຈມີໂອກາດຂາດສານອາຫານ ຫຼ ບໍ່ ເພາະເຫດຜົນໃດ ມີວິທີການແກໄ້ ຂແນວໃດ ແຕູ່ລະກູຸ່ມອະພິປາຍ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແລ້ວສົ່ງຜ້ແູ ທນອະທິບາຍກບັ ກມູຸ່ ໃຫຍູທ່ ັງຫອ້ ງຮຽນເພ່ອີ ຫາຄາໍ ຕອບຕາມປະເດນັ ດົ່ັງກູ່າວ 8. ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນແຕລູ່ ະກມຸູ່ ຈດັ ຕາຕະລາງອາຫານທີ່ມຄີ ນຸ ຄູ່າຄົບຖ້ວນຕາມຫກຼັ ໂຄສະນາການໃນ 1 ອາທດິ ສະຫບຼຸ ເທັກນິກການສອນໂດຍໃຊ້ຂະບວນການຄິດເປັນເລີ່ອງສໍາຄັນທີ່ເປັນເລີ່ອງສໍາຄັນທີ່ເປັນຮາກຖານຂອງ ການພັດທະນາຄຸນນະພາບພນົ ລະເມອງຂອງປະເທດຜູ້ສອນຈີຶງ່ ຕ້ອງໃຊ້ທັກສະຫຼາຍໆດ້ານໃນການສອນເພີ່ອໃຫ້ຜູ້ ຮຽນໄດ້ເກີດທັກສະໂດຍສະເພາະທັກສະຂະບວນການຄິດການທີ່ຈະໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີທັກສະຂະບວນການຄິດຢ່າງມີ ຄນຸ ນະພາບດນີ ນັີ້ ມຫີ ຼາຍຂີນ້ັ ຕອນການຄິດທຸກລັກສະນະສາມາດຝກຶ ຝນໄດ້. 191

ຜູ້ສອນຈຶີ່ງເປັນບຸກຄະລິກທີ່ກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດການຄິດຢ່າງເປັນລະບົບຂອງລັກສະນະການຄິດສູ່ວນ ໃຫຍູ່ຂ້ອນຂ້າງເປັນທໍາມະດາ ດັ່ົງນັີ້ນ ບົດບາດຂອງຜູ້ສອນທີ່ດີຈຶີ່ງຄວນຊູ່ວຍໃຫ້ຜູຮ້ ຽນເກີດຄວາມພາກພູມໃຈ ໃນຕົວເອງໂດຍການກະຕນຸ້ ເກີດຄວາມເຊ່ອີ ໜີັນ້ ໃນຕວົ ເອງ. ຄາໍ ຖາມທບົ ທວນ 1. ເປັນຫຍັງການປະຕິຮບູ ການສກຶ ສາຂີງ່ິ ເນັນ້ີ ປະຕຮິ ູບການຮຽນ-ການສອນເພີ່ອພັດທະນາຄຸນນະພາບດ້ານຂະບວນການຄິດ 2. ຈ່ົງບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງຂະບວນການຄນິ 3. ອງົ ປະກອບຂອງການສອນໃຫເ້ ກດີ ທັກສະການຄດິ ມຫີ ຍງັ ແດູ່ 4. ຂັີ້ນຕອນທຜີ່ ້ສູ ອນຄວນສົງ່ ເສີມລັກສະນະການຄິດຂອງຜູ້ຮຽນມຈີ ັກປະເພດ ຄ ປະເພດໃດແດູ່ 5. ເກນຄວາມສາມາດໃນການຄດິ ຢາ່ ງມີວິຈາລະນະຍານມຫີ ຍັງແດູ່ 6. ວິທຄີ ດິ ຢ່າງມີວຈິ າລະນະຍານມີຫຍງັ ແດູ່ 7. ບດົ ບາດຂອງຜສູ້ ອນໃນການເປີດໂອກາດໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຄດິ ແລະ ຮຽນຮູ້ມີຫຍງັ ແດູ່ 8. ໃນການຈັດການສ່ງິີ ແວດລອ້ ມເພອີ່ ສ່ງົ ເສມີ ການຄດິ ແລະ ການຮຽນຮມູ້ ຫີ ຍັງແດູ່ 192

ບດົ ທີ 18 ເທກັ ນກິ ການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ ການສອນແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ ຫຼ ແຜນຜັງຄວາມຄິດ ຈັດວູ່າເປັນນະວັດຕະກໍາທີ່ສົ່ງເສີມຄວາມຄິດ ແລະ ເປັນການເຝກໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮວບຮວມຂ້ໍມູມ ຫຼ ຄວາມຮຈູ້ າກການຄົ້ີນຄວາ້ ການອາູ່ ນ, ການຟັງຄໍາອະທິບາຍ, ແລ້ວເອົາຂ້ໍມູມມາຈັດກູຸ່ມ, ຂຽນເປັນຮູບສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງໂຄງສ້າງຄວາມຄິດ, ຂະບວນການຄິດແລະຄວາມ ສາໍ ພນັ ຂອງຂະບວນການໃຊ້ຮບູ ພາບ ແລະ ແຜນພາບ ຫຼ ສັນຍາລັກເປນັ ສ່ີິງອະທິບາຍຄວາມຄດິ . ຄວາມຫມາຍຂອງໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ ນັກການສກຶ ສາຫລາຍທູ່ານໄດ້ໃຫຄ້ ວາມຫມາຍຂອງໂຄງສາ້ ງຄວາມຮ້ໄູ ວ້ດັົ່ງນ້ີ ຊະນາທິບ ພອນນກຸນ (2544, ຫນ້າ 86) ໄດ້ອະທິບາຍຄວາມຫມາຍຂອງໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ວູ່າ ເປັນ ການສະເໜຂີ ້ໍມນູ ຫຼ ຄວາມຮ້ເູ ປັນພາບຫລັງຈາກທີ່ຂ້ໍມູມໄດ້ຜ່າູ ນຂະບວນການທາງສະຕປິ ນັ ຍາ ຫຼ ຂະບວນການ ສ້າງຄວາມຮູ້ ແຜນພາບນີ້ເປນັ ທີ່ບັນຈຸຂໍ້ມູມສໍາຄັນຈໍານວນໜຶ່ີງ ແລະ ເປັນໂອກາດໃຫ້ຜູ້ອ່ີນໄດ້ເບິີງ່ ເຫັນຄວາມ ຄດິ ແລະ ວິທີຄິດທີຢ່ ູ່ໃນສະໝອງຂອງຜສູ້ າ້ ງແຜນພາບນັີ້ນ. ສະໄວ ຟັກຂາວ (2542, ໜາ້ 51) ໄດໃ້ ຫ້ ຄວາມໝາຍຂອງໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ໝາຍເຖິງ ແຜນພາບທ່ີ ສະແດງຄວາມສາໍ ພັນລະຫວາູ່ ງມະໂນທດັ ຍູ່າງມລີ າໍ ດບັ ຂ້ນີັ . ຊາຕີ ເກີດທໍາ (2546, ໜ້າ 86) ໄດ້ໃຫ້ຄວາມໝາຍຂອງໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ ເປັນການສະແດງໂຄງສ້າງ ຂອງການຄິດ, ຂະບວນການຄິດ ແລະ ຄວາມສໍາພັນຂອງຂະບວນການຄິດແຕູ່ຕົ້ີນຈົນຈົບ, ຊູ່ວຍໃຫ້ເບິີ່ງເຫັນ ພາບລວມຂອງຄວາມຄິດ ແລະ ເຄີາ້ົ ໂຄງຂອງຄວາມຄິດໃນເລ່ອີ ງທີ່ກາໍ ລງັ ຄິດ ເຮັດໃຫ້ເບີ່ິງເຫັນຄວາມສາໍ ພັນຂອງ ຄວາມຄິດເຮັດໄດ້ໂດຍຂຽນຄວາມຄິດຫຼັກໄວ້ຈຸດເຄິ່ີງກາງ ແລະ ຂີດເສັີ້ນໃຫ້ສໍາພັນກັບຄວາມຄິດລວມ, ຄວາມຄິດຍູ່ອຍ ແລະ ຄວາມຄດິ ທີ່ແຍກຍູ່ອຍ ທ່ີມີຄວາມສາໍ ພັນທ່ີເຊ່ີອມໂຍງກັນ ຂະຫຍາຍໄດ້ຕໍ່ໄປອີກບໍ່ມີທິດ ທາງທີກ່ າໍ ນດົ ຕາຍຕວົ . ຈາກທີ່ກວູ່າມາພສະຫຼຸບໄດວ້ ູ່າ ໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ເປັນວິທີການທີ່ຜູຮ້ ຽນສະເໜີຂໍ້ມມູ ທີ່ຜູ່ານຂະບວນການ ສ້າງຄວາມຮູ້ ດ້ວຍແຜນພາບທີ່ສະແດງຄວາມສໍາພັນລະຫວູ່າງມະໂນທັດ ເພີ່ອຊູ່ວຍໃຫ້ເບິງ່ີ ເຫັນພາບລວມຂອງ ຄວາມຄດິ ຊ່ວູ ຍໃນການຄດິ ຈິງີ່ ບນັ ທກຶ ຂມ້ໍ ມູ . ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການສອນແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ ເທັກນິກການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮເູ້ ປນັ ຂະບວນການທ່ີສະແດງລໍາດັບຂນ້ີັ ຕອນຂອງຄວາມເຂີ້ົາໃຈ, ນອກຈາກເຮດັ ໃຫຈ້ ີ່ຈາໍ ໄດ້ດົນ ແລະ ເກດີ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ ມດີ ່ົັງນີ້: 1. ຜັງມະໂນທດັ ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດການຮຽນຮູ້ຢາ່ ງມີຄວາມໝາຍ, ສະແດງຄວາມຮ້ທູ ີ່ໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງ, ບ່ໍແມນູ່ ການຮຽນຮແູ້ ບບບົດທູ່ອງ. 2. ຜງັ ມະໂນທດັ ຈະຊວູ່ ຍໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນສະມາດແຍກຄວາມແຕກຕ່າູ ງລະຫວ່າູ ງຄວາມຊິນເຄີຍຂອງຜູຮ້ ຽນກັບ ຄວາມເຂົາ້ີ ໃຈທີແ່ ທ້ຈງິ ແລະ ຕູ່ອມມະໂນທດັ ທີ່ສຶກສາຢ່າງແທ້ຈິງ. 3. ຜັງມະໂນທັດເປັນວິທກີ ານສກຶ ສາທ່ີມີປະສິດທພິ າບ, ພົບໄດຈ້ າກຜູ້ຮຽນທ່ີໃຊ້ວິທກີ ານຮຽນຮູ້ໂດຍໃຊ້ ຜງັ ມະໂນທັດຈະໄດຮ້ ັບຄະແນນສງູ ກວູ່າຜູຮ້ ຽນທີ່ບ່ໍໄດ້ໃຊ້ຜັງມະໂນທັດ. 4. ຊູ່ວຍໃຫພ້ າບລວມຂອງເນອີ້ ໃນທຮີ່ ຽນເຫັນໄດ້ຄວາມສາໍ ພັນຂອງແຕ່ລູ ະສວູ່ ນຂອງເນີ້ອໃນ, ເຮດັ ໃຫ້ 193

ເຂີົ້າໃຈເນີ້ອໃນໄດ້ຢາ່ ງຖກຕ້ອງ. ຂັີ້ນຕອນການສ້າງໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ ການສ້າງໂຄງສ້າງຄວາມຮູມ້ ີ 3 ຂ້ີນັ ຕອນ ດງັ່ົ ນີ:້ 1. ສຶກສາຂ້ໍມນູ ຈາກແຫູ່ງຼ ຕ່າູ ງ 2. ໃຊຂ້ ະບວນການທາງສະຕິປນັ ຍາມນີ າໍ ໃຊຂ້ ້ໍມນູ 3. ຂຽນແຜູນ່ ພາບ ຂີ້ນັ ຕອນການສາ້ ງໂຄງສາ້ ງຄວມຮູປ້ ະກອບມີ 1. ສຶກສາຂໍມ້ ນູ ຈາກແຫູງຼ່ ຕູ່າງໆ ຜຮູ້ ຽນສາມາດຮັບຂ້ມໍ ນູ ຫຼ ປະສົບການໄດຈ້ າກແຫູ່ຼງຄວາມຮູ້ຕ່າູ ງໆອອ້ ມຕວົ ດັົ່ງນີ:້ 1.1 ບຸກຄົນ ທສ່ີ າມາດໃຫ້ຂໍມ້ ູນທີຕ່ ້ອງການ ເຊ່ນັົ : ຄ,ູ ເພອີ່ ນ, ບຸກຄະລະກອນໃນໂຮງຮຽນ ແລະ ຊຼຸມຊົນ. 1.2 ສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍຍະພາບ ໄດ້ແກູ່ ສະຖານທີ່ຕູ່າງໆທີ່ຕ້ອງການສຶກສາ ເຊັົ່ນ: ວັດ, ຕະຫຼາດ ແລະ ສະຖານທີເ່ ຮດັ ວຽກ ເປນັ ຕນ້ີົ . 1.3 ສະພາບແວດລອ້ ມທາງທາໍ ມະຊາດໄດ້ແກູ່ ປາ່ ໄມ້, ພ,ູ ທະເລ ແລະ ແມູ່ນາໍ້ ເປັນຕນ້ີົ . 1.4 ສ່ີຕູາ່ ງໆ ໄດແ້ ກູ່ ສງິີ່ ພິມ, ວິດໂີ ອ, ໜັງເລ່ອີ ງ, ສີອ່ ອນລາຍ ແລະ ອນີ່ ໆ. ເມ່ີອຜູ້ຮຽນໄດ້ຂໍ້ມູນຈາກແຫຼູ່ງຕູ່າງໆມາຈໍານວນໜຶີ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງເອົາມາຜູ່ານຂະບວນການທາງສະຕິ ປນັ ຍາເພອ່ີ ຄັດເລອກສະເພາະຂໍ້ມນູ ທີ່ຕ້ອງການ, ເພີ່ອໃຫ້ຂມ້ໍ ນູ ເກີດຄວາມໝາຍກັບຕົນເອງ ຄ ຕົນເອງມີຄວາມ ເຂາົີ້ ໃຈ ເຊິ່ງີ ຈະນາໍ ໄປສກູ່ ານນາໍ ຄວາຮນູ້ ນ້ັີ ໄປໃຊ້ໃຫເ້ ປັນປະໂຫຍດຕໍ່ໄປ. 2. ໃຊຂ້ ະບວນການທາງສະຕປິ ນັ ຍາ ຂະບວນການທາງສະຕິປັນຍາເອີ້ນວູ່າ ຂະບວນການສ້າງຄວາມຮູ້ ເຊິີ່ງເປັນຂະບວນການທີ່ໃຊ້ໃນ ການຄາໍ ນວນຂມໍ້ ນູ ພາຍໃນສະໝອງ, ໃນຂະບວນການເລົ່າສະໝອງຂອງຜູ້ຮຽນຈະເຮັດວຽກເປັນຂນ້ີັ ຕອນດົງ່ັ ນ:້ີ 2.1 ເລອກໃຊ້ທກັ ສະຄວາມຄິດ, ລກັ ສະນະການຄິດ ຫຼ ຂະບວນການຄດິ ທ່ເີ ໝາະສມົ ກັບລັກສະນະ ຂອງຂ້ໍມູນ ເຊັ່ົນ ການສຶກສາພຶດທີ່ປູກພາຍໃນໂຮງຮຽນ, ຜູ້ຮຽນຈະເລີ່ມຈາກການສັງເກດຕົ້ີນພຶດແຕູ່ລະຕົ້ີນ, ສະຫຼວດພດຶ ທງັ ໝົດ, ລວບລວມມລາຍຊ່ີ ແລະ ລັກສະນະຂອງພດຶ ແລ້ວເອາົ ມາຈັດເປນັ ໝວດໝູ່. 2.2 ຄດຫາຂ້ໍມູນ ຫຼ ຄວາມຮູ້ທີ່ເຄີຍມີມາກູ່ອນແລ້ວເຊ່ີອມໂຍງ, ປຽບທຽບຄວາມຄກັນ ແລະ ຄວາມແຕກຕາູ່ ງຂອງແຕູ່ລະໝວດໝູ,່ ຊອກຫາຄວາສາໍ ພນັ ລະຫວາູ່ ງໝວດໝູແ່ ລວ້ ສະຫຸຼບເປນັ ຄວາມຮູ້ໃໝູ.່ ໂດຍປກກະຕິຜູ້ຮຽນເຮັດກິດຈະກໍາການຮຽນຮູ້ພາຍໃນຫ້ອງຮຽນມາເຖິງຂັ້ີນຕອນນີ້ ກໍ່ຈະເກັບຄວາມຮູ້ ທັງໝົດໄວ້ພາຍໃນສະໝອງລຖ້າເວລາທີ່ເໝາະສົມມາໃຫ້ໂອກາດໄດ້ໃຊ້ຄວາມຮູ້ນັ້ີນ, ຄວາມຮູ້ທີ່ເກັບໄວ້ນັີ້ນ ອາດບໍ່ເປັນລະບົບ, ອີກບໍ່ດົນກໍ່ຈະລມ ຫຼ ບ່ໍຍາກຈີ່ຈາໍ , ບາງຄັ້ີງຜູ້ຮຽນເກັບຂໍ້ມູນທີບ່ ໍຖ່ ກຕ້ອງໄວ້ເປັນເວລາດົນ, ເມ່ີອເອາົ ມານໍາໃຊ້ກ່ໍຮູ້ວູ່າໄດ້ນໍາເອາົ ຄວາມຮ້ຄູ ວາມເຂີ້ົາໃຈໃນເລີ່ອງນີນັ້ ໄປໃຊ້ຢ່າງຜິດພາດມາຕະຫຼອດ. ດ່ົັງນີ້ັນ; ຖ້າຜູ້ຮຽນມີໂອກາດນໍາຄວາມຮູ້ມາໃຊໂ້ ດຍຜູ່ານຂະບວນການທາງສະຕິປັນຍາກໍ່ເປັນການດີທີ່ຈະໄດ້ກວດສອບ ດ້ວຍຕົນເອງ ຫຼ ຈາກຄົນອນີ່ . 3. ຂຽນແຜນພາບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ ໃນການຂຽນແຜນພາບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້, ຜູ້ຮຽນຄວນມີຄວາມຮູ້ກູ່ຽວກັບລັກສະນະຂອງມູນ ຫຼ ຄວາມຮູ້ໃໝູ່ ເພ່ີອສາມາດເລອກປະເພດຂອລແຜູ່ນພາບມາໃຊ້ບັນທຶກຄວາມຮູ້ໄດ້ຢາ່ ງເໝາະສົມ. 3.1 ຮູບແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ 194

ຮບູ ແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ສາມາດອອກແບບໄດ້ຫຼາຍຮູບແບບ ເຊິີ່ງແຕູ່ລະຮບູ ແບບມີການສະເໜີ ຂ້ີັນຕອນທີແ່ ຕກຕ່າູ ງກນັ ຕາມລັກສະນະຄວາມຮູ້ດົງ່ັ ນ:ີ້ ຮູບແບບຄວາມຮູແ້ ບບຈັດລາໍ ດັບ (Hierachical Oganizer) ປະກອບດວ້ ຍມະໂນທັດຫັຼກ ແລະ ລໍາດັບ ຂອງມະໂນທດັ ຮອງ ເຊ່ົນັ ຕວົ ຢ່າງເລອ່ີ ງ ຄົນອາເມລກິ ານໃຊ້ປະໂຫຍດຈາດສີິງ່ ແວດລອ້ ມແນວໃດ ຂອງນັກຮຽນ ຊັີ້ນປະຖມົ ປ 4 ການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກສງີິ່ ແວດລ້ອມ ສັດ ພດຶ ຫນີ ແລະ ດີນ ນ້າໍ ຊ້ນີ ເຮັດ ໄມເ້ ຮັດຟນ ເຮັດຫວົ ທະນູ ດີມ່ ອາຫານ ກະດູກເຮັດເຄອີ່ ງໃຊ້ ນໍ້າລຽ້ ງຮັດນາ້ໍ ຫວານ ເຮດັ ເຄອີ່ ງບົດ ອາບ ອາຫານ ເອັນມາເຮັດ ສີຈາກພຶດໃຊຍ້ ອ້ ມຜ້າແພ ປູກຕ້ນົີ ໄມ້ ລ້າງ ໄໝຍບິ ຂົນເຮັດເສ້ອີ -ຜາ້ ຮ່ົມ ລໍາຕນີົ້ ເຮດັ ເສາົ ເຮອນ ເຮັດດນີ ຈີ່ ປະກອບອາຫານ ຮູບທີ 18.1 ການໃຊປ້ ະໂຫຍດຈາກສ່ິີງແວດລອ້ ມ. ທມ່ີ າ (ຊະນາທິບ ພອນກຸນ, 2544, ໜາ້ 88) 195

ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ແບບສະແດງມະໂນທັດ (Conceptual Oganizer) ປະກອບດວ້ ຍແນວຄິດຫກຼັ ປະເພດ ຫຼ ລໍາດັບຂັ້ີນ ແລະ ຂ້ໍມູນສະໜັບສະໜູນ ເຊັົ່ນ ລັກສະນະ ຫຼ ຕົວຢ່າງ ເຊັົ່ນ: ເລ່ີອງການໃຊ້ພາສາເພ່ີອການ ສີ່ສານຂອງນັກຮຽນຊັີ້ນປະຖມົ ສຶກສາປ 5. ສຽງທໍາມະ ອາູ່ ນອອກສຽງ ສົນທະນາ ບດົ ຮຽນ ຟງັ ເພງັ ຮອ້ ງເພັງ ວທິ ະຍຸ ຖາມຄາໍ ຖາມ ເວ້ີົາ ຄາໍ ອອກຄາໍ ບອກທິດ ຈົດໝາຍ ພາສາ ໜັງສ ຕາຕະລາງ ບນັ ທຶ ຂຽນ ບົດກາວີ ອາູ່ ນ ໜັງສ ຄາໍ ສັ່ງົ ພິມ ເພັງ ແຜນທ່ີ ຮູບທີ່ 18.2 ການໃຊພ້ າສາເພອ່ີ ການສີສ່ ານຂອງນັກຮຽນຊີນ້ັ ປ 5 ທີມ່ າ (ຊະນາທບິ ພອນກຸນ, 2544 ໜາ້ 89) ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ແບບລຽງລໍາດບັ (Sequential Organizer) ເປັນການຈັດລຽງລໍາດັບເຫດການທ່ີເກີດ ຂນຶີ້ ມີຈດຸ ເລີ່ມຕີນ້ົ ແລະ ຈດຸ ຈບົ ທີ່ແນູ່ນອນຂະບວນການສງັ ເຄາະແສງຂອງພດຶ ໃບດູດແສງຈາກດວງອາທດິ ນໍາເອົາມາປ່ຽນນ້າໍ ແລະ ຄາບອນໄດອອກ໋ ໄຊເປັນນ້ໍາຕານ ນາໍ ເອົາໄປລ້ຽງສວູ່ ນຕູາ່ ງໆຂອງພດ ເຮດັ ໃຫ້ ພດຈະເລີນເຕີບໂຕ ພດມຊີ ວີ ິດຢູ່ໄດ້ ຮູບທີ 18.3 ຂະບວນການສງັ ເຄາະແສງ ທມ່ີ າ (ຊະນາທບີ ພອນກນຸ , 2544, ໜາ້ 90) 196

ໂຄງສ້າງຄວາມຮູແ້ ບບວງົ ຈອນ (Cyclical Organizer) ປະກອບດ້ວຍຊຸຼດເຫດການທ່ີເປນັ ຂະບວນການ ຕເໍ່ ນ່ອີ ງເປັນວົງຈອນ ຫຼ ວົງມນົ ໃນວົງຈອນບມໍ່ ີຈຸດເລີມ່ ຕນົ້ີ ຫຼ ຈດຸ ສ້ີນສຸດ ວດັ ຖະຈກັ ນາ້ໍ ຫຼ ວົງຈອນນາໍ້ ເມກ ດວງອາທດິ ການລວມຕວົ ຂອງອາຍນໍ້າ ຝນ ຫມິ ມະ ໝາກເຫບັ ອາຍນ້ໍາ ພເູ ຂາົ ຮູບທີ່ 18.4 ວັດຖະຈກັ ຂອງນາ້ໍ ລງີ ມຫີ າງ ທມີ່ າ (ຊະນາທບີ ພອນກນຸ , 2544, ໜ້າ 91) ຄວາມແຕກຕູ່າງ ລງີ ບ່ໍມຫີ າງ ຄວາມແຕກຕ່າູ ງ - ສະໝອງໃຫູຍ່ ຄວາມຄ - ສະໝອງຂະໜາດນ້ອຍກວາູ່ - ນ້ີວມນີວ້ ຕີນຍາວ - ໃຊ້ຫູ່າງຊວູ່ ຍຊງົ ຕົວຂະນະຫອ້ ຍ - ຮູບຮູາ່ ງ ແລະ ສະຫາຼ ດ - ລາໍ ຕວົ ຄາ້ ຍຄກັນ ຄາ້ ຍຄຄົນ - ໃບໜ້າມົນປາກແບມ ຫູນອ້ ຍ ໂຫນ - ລີງຊີມແປນຊີ ຊະນີ ຕາໃຫູ່ຍ - ລີງວອກ ລງີ ໂຄລູບດັ ກ໋ອດລລີ າ ອຮຸ ງັ ອຸຕງັ - ມຈບັ ໄດ້ໝ້ນັີ - ກີນອາຫານໄດຫ້ າຼ ຍ ຢາ່ ງ ຮບູ ທີ່ 18.5 ການປຽບທຽບຄວາມຄ ແລະ ຄວາມແຕກຕ່າູ ງ ທີມ່ າ (ຊະນາທີບ ພອນກຸນ, 2544, ໜາ້ 92) 197

ໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ແບບມະໂນທັດເຫຼີ່ອມຊ້ອນ (Overlapping Concepts) ເປັນການສະແດງ ຄວາມສາໍ ພັນຂມໍ້ ູນຫາຼ ນກວູ່າ 2 ຊຼດຸ ການຈັກການຮຽນ-ການສອນສງັ ຄມົ ສກຶ ສາ ທັກສະ ທກັ ສະ ມະໂນທັດ ມະໂນທດັ ການຮວບຮວມຂໍ້ມູນ ຄວາມປ່ຽນແປງ ການໃຊຂ້ ີ້ໍມນູ ເນ້ີອໃນ ປະຊາກອນ ການນາໍ ສະເໜີຂມ້ໍ ູນ ວັດທະນະທໍາ ການມສີ ວູ່ ນຮ່ວູ ມໃນກດິ ຈະກໍາກມູຸ່ ສງ່ີິ ແວດລ້ອມ ການຈດັ ການ ເອກະລກັ ການເພີງ່ ພາ ເນອີ້ ໃນ ປະເທດຊາດ ປະຫວດັ ເທກັ ໂນໂລຢີ ສະພາບພູມມສີ າດ ຄວາມຫາຼ ກຫຼາຍ ເສດຖີ ສດິ ທິມະນດຸ ການເມອງ ຮບູ ທີ່ 18.6 ການຈດັ ການຮຽນການສອນສັງຄົມ. ລະບບົ ການເມອງ ອໍານາດ ທ່ີມາ (ຊະນາທີບ ພອນກນຸ , 2544, ໜ້າ 93) ສງັ ຄມົ ໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ແບບເຫດ ແລະ ຜົນ (Cause - Effect) ເປັນການສະແດງຂ້ໍມູນທີ່ເປັນເຫດ ແລະ ຜນົ ບາງຄ້ັງີ ເອີ້ນວ່າູ ແຜນວາດກາ້ ງປາ ມີບັນຫາໃນຄອບຄົວ ມວີ ຽກ ບໍ່ມັກວິຊາ/ຜສູ້ ອນ ການໜຮີ ຽນ ທຽູ່ ວກາງຄນ ບ້ານມມາສວຍ ບ່ສໍ ະບາຍ ຮບູ ທີ່ 18.7 ໂຄງສ້າງຄວາມຮ້ແູ ບບເຫດຜົນ ທີມ່ າ (ຊະນາທບີ ພອນກນຸ , 2544,) 198

ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ແບບການວາງແຜນ (Planning Organizer) ກດິ ຈະກໍາບູລະນາການ ການອາູ່ ນຄນົ ດຽວ ສງັ ຄົມສກສາ ການເວີົ້າ ການຮຽນຮ້ເູ ລີ່ອງ ວທິ ະຍາສາດ ການຟັງ ບ້ານຂອງເຮາົ ຄະນດິ ສາດ ການຂຽນ ພະລະສກສາ ທດັ ສະນະສກສາ ສິລະປະ ຮບູ ທີ່ 18.8 ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ແບບວາງແຜນ ທີ່ມາ (ຊະນາທີບ ພອນກນຸ , 2544,) ຂັີ້ນຕອນການຂຽນແຜນຮບູ ໂຄງສ້າງຂອງຄວາມຮູ້ 1. ເລອກແບບແຜນຮູບໃຫ້ເໝາະກບັ ລັກສະນະຂອງຂມ້ໍ ູນທີຕ່ ້ອງການບນັ ຈລຸ ງົ ໃນແຜນຮບູ 2. ຂຽນຊແ່ີ ຜນຮບູ ລງົ ໃນບອູ່ ນໃດບູອ່ ນໜງ່ຶີ ໃນແຜນຮບູ 3. ອອກແບບການຈດັ ຂມ້ໍ ູນພາຍໃນແຜນຮູບໃຫສ້ ຄ່ີ ວາມໝາຍຕາມທີ່ຕ້ອງການ 4. ກວດສອບຄວາມຖກຕ້ອງ ແລະ ຄວາມສົນບູນຂອງຂໍ້ມູນໂດຍການບັນລະຍາຍແຜນຮູບໃຫ້ຕົນເອງ ປະໂຫຍດຂອງການໃຊ້ແຜນຮູບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ ປະໂຫຍດທີເ່ ກດີ ກບັ ຜູ້ຮຽນ 1. ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບ່ີິງເຫັນ ແລະ ສົນໃຈໃນມະໂນທດັ ຫຼັກ 2. ຊູ່ວຍບູລະນາການຂ້ໍມນູ /ປະສບົ ການເກົ່າກັບຂມ້ໍ ູນໃໝູ່ 3. ສົ່ງເສີມການພັດທະນາມະໂນທັດ 4. ສ່ົງເສີມການອູ່ານ, ການຂຽນ, ການຟັງ, ການເວາີົ້ ແລະ ການຄິດ 5. ສົ່ງເສີມການອະພິປາຍ ຫຼ ການໃຊພ້ າສາໃນການຕຄີ ວາມ, ເຊີ້ອມໂຍງ, ວິເຄາະ, ຄາດເດົາ, ແກ້ໄຂ ບນັ ຫາ ແລະ ສະຫບຸຼ ຄວາມເຫັນ 6. ຖ້າຜສູ້ ອນໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຊວູ່ ຍກນັ ສ້າງແຜນພາບຈະຊູ່ວຍພດັ ທະນາປະຕສິ າໍ ພັນທາງສັງຄົມຂອງຜູ້ຮຽນ ປະໂຫຍດທ່ີເກດີ ກັບຜສູ້ ອນ 1. ຊູ່ວຍຜູ້ສອນໃນການວາງແຜນການສອນເພາະຜູ້ສອນເບິ່ງີ ເຫັນພາບລວມຂອງການຮຽນ-ການສອນ, ສາມາດເພ່ມີ ເຕມີ ຂ້ມໍ ູນ ແລະ ປັບປງຸ ການສອນໄດ້ສະດວກ 2. ເປັນເຄ່ອີ ງມທຊີ່ ູວ່ ຍຜູ້ສອນໃຫ້ພັດທະນາການຄດິ ຂອງຜ້ຮູ ຽນໃຫເ້ ປນັ ລະບບົ 3. ເປນັ ເຄ່ອີ ງມປະເມີນຜົນການຮຽນຮຂູ້ ອງຜຮູ້ ຽນ 199

ວີທີໃຊແ້ ຜນພາບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ ການໃຊ້ແຜນພາບໂຄງສ້າງຄວາມຮູມ້ ີວິທີດ່ັົງນ້ີ 1. ເລີມ່ ຕນ້ົີ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູໃ້ ຊແ້ ຜນພາບໄດ້ 2 ລກັ ສະນະ ຂນີຶ້ ຢກູ່ ບັ ຈດຸ ປະສງົ ໃດຈດຸ ປະສງົ ໜີຶ່ງດ່ັົງນີ້ 1.1 ເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບິງີ່ ເຫນັ ພາບລວມຂອງເລ່ອີ ງທີ່ຈະຮຽນ (Overview) ສໍາລັບຈຸດປະສົງນີ້ຜູ້ ສອນຕ້ອງສ້າງແຜນພາບທີ່ປະກອບດ້ວຍມະໂນທັດຫຼັກມາໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບິີ່ງເປັນການໃຫ້ມະໂນທັດລວງໜ້າ (Advance Organizer) ເຊງິີ່ ຜ້ຮູ ຽນຈະໄດຮ້ ຽນຮລູ້ າຍລະອຽດຕ່ໄໍ ປ 1.2 ເພອ່ີ ດຶງດດູ ຄວາມຮູ້ເກົ່າຂອງຜູຮ້ ຽນ (Prior knowledge) ສໍາລບັ ຈດຸ ປະສົງນຜ້ີ ສູ້ ອນຈະເລີ່ມ ຕົີ້ນດ້ວຍຄາໍ ຖາມແລ້ວໃຫ້ຜູ້ຮຽນຕອບ ຫຼ ບອກຂ້ໍມູນທີ່ເຄີຍຮຽນຮູ້, ຜູ້ສອນກັບຜູ້ຮຽນຈະຊ່ວູ ຍກັນຂຽນ ຂໍ້ ມູນ ຫຼ ຄໍາຕອບທີ່ເປັນແຜນພາບຢູ່ກະດານແລ້ວປະແຜນພາບນັ້ີນໄວ້ຈົນກວູ່າຈະສຶກສາຂ້ໍມູນໃໝູ່ແລ້ວເອົາມາ ເພມ່ີ ມາເຕີມ ຫຼ ແກໄ້ ຂຂໍ້ມູນໃນແຜນພາບຕາມຂີນັ້ ຕອນການຂຽນແຜນພາບທີ່ກູາ່ ວມາໃນເບີ້ອງຕົນີ້ 2. ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ້ຄໃູ ຊແ້ ຜນພາບໃນ 2 ຈຸດປະສົງດງັົ່ ນີ້ 2.1 ເພີ່ອໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຮວບຮວມຂໍ້ມູນຄວາມຮູ້ທງັ ໝົດທີ່ຜູ້ຮຽນທາໍ ຄວາມເຂົາ້ີ ໃຈແລ້ວມາຂຽນເປັນ ແຜນພາບ, ເປັນການສະຫຼຸບພາບລວມຂອງເລີ່ອງທີ່ໄດ້ຮຽນຮູ້, ວິທີນີ້ຜູ້ຮຽນຈະມີຄວາມເຂົ້ີາໃຈ ແລະ ຈີ່ຈໍາໄດ້ ດົນ ແລະ ຖາ້ ມໂີ ອກາດບນັ ລະຍາຍຮູບຂອງຕນົ ໃຫຜ້ ອູ້ ນ່ີ ຟງັ ກຈະເຮັດໃຫ້ມຄີ ວາມແມ່ນູ ຍາໍ ໃນເລ່ອີ ງນ້ນີັ ຫຼາຍຂີ້ຶນ 2.2 ເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ສອນມີໂອກາດກວດສອບ ແລະ ປະເມີນການຮຽນຮູ້ຂອງຜູ້ຮຽນຈາກແຜນພາບ, ຜູ້ສອນຈະເຫັນວ່າູ ຜູ້ຮຽນເຂ້ີົາໃຈເນ້ີອໃນຖກຕ້ອງ ຫຼ ບ່ໍ, ເປັນລະບົບ ຫຼ ສັບສົນ, ວິທີນໍາສະເໜີ ຫຼ ທັກສະການ ສ່ີສານຂອງຜູ້ຮຽນເປັນແນວໃດ, ຜູ້ສອນສາມາດເກັບຂ້ໍມູນເລົ່ານີ້ຈາກຜູ້ຮຽນ ແລະ ໃຊ້ເປັນແນວທາງໃນການ ພດັ ທະນາຜ້ຮູ ຽນຕໄ່ໍ ປ ຕົວຢ່າງ: ແຜນການຈັດການຮຽນຮູ້ແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ ວຊິ າ ຫັກຼ ການສອນ ນກັ ສກຶ ສາສກຶ ສາສາດປີທີ 2 ເລີ່ອງ ການຮຽນ-ການສອນ ເວລາ 3 ຊົວ່ ໂມງ ເນ້ີອໃນການຮຽນຮູ້ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຮຽນ-ການສອນ 2. ອົງປະກອບຂອງການສອນ 3. ຫກັຼ ການພນ້ີ ຖານຂອງການສອນ 4. ລກັ ສະນະການສອນທີດ່ ີ 5. ການຈດັ ລະບົບການສອນ ຈຸດປະສົງການຮຽນຮູ້ 1. ຜ້ຮູ ຽນສາມາດອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງການຮຽນ-ການສອນໄດ້ 2. ຜູ້ຮຽນສາມາດວີເຄາະອົງປະກອບຂອງການສອນໄດ້ 3. ຜຮູ້ ຽນສາມາດອະພປິ າຍຫຼັກການພີນ້ ຖານຂອງການສອນໄດ້ 4. ຜຮຸ້ ຽນສາມາດຍກົ ຕົວຢ່າງລັກສະນະການສອນທີ່ດໄີ ດ້ 5. ຜູ້ຮຽນສາມາດອະທິບາຍຫັກຼ ການຈັດລະບບົ ການສອນໄດ້ 200

ຂະບວນການຮຽນຮູ້ 1. ຜູ້ສອນນໍາວິດີໂອເລີ່ອງການຈັດການຮຽນ-ການສອນໃນໂຮງຮຽນຮາຊວິນິດປະຖົມໃຫ້ເບິີ່ງໂດຍໃຊ້ ເວລາ 30 ນາທີ ແລະ ສນົ ທະນາກຽູ່ ວກັບຄວາມໝາຍຂອງການຮຽນ-ການສອນ 2. ຜູ້ສອນແບງູ່ ຜຮູ້ ຽນເປັນ 4 ກ່ມຸູ ເພ່ອີ ອະພິປາຍໃນປະເດັນຕ່ໍໄປນ້ີ ກຸ່ມູ ທີ່ 1 ອງົ ປະກອບຂອງການສອນ ກູຸ່ມທ່ີ 2 ຫກຼັ ການພນີ້ ຖານໃນການສອນ ກຸູ່ມທີ່ 3 ລກັ ສະນະການສອນທີດ່ ີ ກູ່ມຸ ທີ່ 4 ການຈດັ ຂະບວນການສອນ 3. ຜູສ້ ອນນໍາສະເໜຜີ ນົ ການອະພິປາຍຜສູ້ ອນເພີມ່ ເຕີມຕາມຄວາມເໝາະສົມ 4. ຜ້ສູ ອນໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນສະຫຼບຸ ເນ້ອີ ໃນທຮີ່ ຽນໂດຍການເຮັດແຜນໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ສົ່ງພາຍໃນອາທດິ ຕ່ໍໄປ ສ່ກີ ານສອນ 1. ວດິ ໂີ ອ 2. ແຜູນ່ ໃສ 3. ກິດຈະກໍາ ການວັດຜົນ ແລະ ປະເມີນຜົນ 1. ສງັ ເກດການສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ 2. ການເຮັດວຽກເປັນກຸູ່ມ 3. ການສະຫບຸຼ ເນີ້ອໃນໂດຍໃຊ້ 201

ຕວົ ຢ່າງຜົນງານການເຮດັ ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ຂອງນັກສຶກສາທ່ຮີ ຽນວິຊາຫກັຼ ການສ 1. ຫກັຼ ການກຽມຄວາມພອ້ ມພີນ້ ຖານ ຄ,ູ ນກັ ຮຽນ ແລະ ສີ່ງທຈ່ີ ະສ - ຕ້ອງມີຄວາມຮ້ເູ ລີ່ອງຫັຼກສູດ ຜູ້ສອນ, ຜູ້ຮຽນ ແລະ ເນ້ີອ - ຕ້ອງມີຄວາມຮູເ້ ລ່ີອງປດັ ຊະຍາການສກສາ - ຕ້ອງມີຄວາມຮູ້ດາ້ ນເນີ້ອໃນວຊິ າດີ ການຮຽນ-ການສ - ຕອ້ ງມີທັກສະການສອນທ່ີດີ - ສາມາດແກ້ໄຂບັນຫາການສອນ ແບບທີ່ 1 ຮູບການສອນທ່ົວ 2. ຫັຼກການວາງແຜນ ແລະ ກຽມການສອນ ແບບທີ່ 2 ການສອນທີ່ເປນັ ໄ - ຂຽນແຜນການສອນ ແບບທີ່ 3 ຮູບແບບກະບວນກ - ມີການຮວບຮວມຂມໍ້ ນູ - ມີການວາງແຜນຜະລິດສ່ີ ຂັີ້ນທ່ີ 1 ວິເຄາະລະບບົ ການສ - ກຽມແບບທດົ ສອບ ຂ້ນີັ ທ່ີ 2 ການສັງເຄາະລະບົບ - ມກີ ານ ຊອ້ ມ ຂນ້ີັ ທີ່ 3 ການສາ້ ງແບບຈໍາລອ 3. ຫກຼັ ການໃຊຈ້ ິດວິທະຍາການຮຽນຮູ້ ຂັ້ີນທີ່ 4 ການທົດສອບປະ - ທດິ ສະດພີ ດຶ ຕກິ ໍາ ສອນໃນສະຖານະການຈໍາລອ - ທດິ ສະດີມະນຸດນິຍົມ - ທດິ ສະດພີ ດັ ທະນາການທາງສະຕປິ ນັ ຍາ 4. ຫຼັກການປະເມນີ ຜນົ ແລະ ປະເມນີ ຜົນ - ກໍານົດຈຸດປະສົງພດຶ ຕິກາໍ - ການສ້າງ ແລະ ການໃຊເ້ ຄີ່ອງມປະເມນີ - ການຕຄີ ວາມໝາຍ ແລະ ການລາຍງານຜນົ ປະເມນີ 2

ສອນ ການຮຽນ ກະບວນການທີ່ບຸກຄະລາກອນປ່ຽນແປງພດຕິກໍາອັນ ເນອ່ີ ງມາຈາກປະສບົ ການ ສອນ ການສອນ ການຈດັ ປະສົບການທີ່ເໝາະສົມໃຫ້ນັກຮຽນເກີດການ ອໃນວຊິ າຕູ່າງໆ ປ່ຽນແປງພຕກິ າໍ ໃນທາງທີ່ດີ ການສກສາ ກະບວນການສົ່ງເສີມໃຫບ້ ຸກຄະລາກອນຈະເລີນເຕມີ ໂຕ ແລະ ມຄີ ວາມງອກງາມທາງ ອາລມົ ສງັ ຄົມ ແລະ ສະຕິປັນຍາ ເປັນສະມາຊກີ ຂອງສັງຄົມທີມ່ ີຄຸນນະທໍາສູງ ສອນ ວໄປ - ສົ່ງເສີມນັກຮຽນໃຫ້ຮຽນຮູ້ດວ້ ຍການເຮດັ ໄປຕາມເຫດຜນົ - ສົງ່ ເສີມໃຫ້ນກັ ຮຽນເຮັດວຽກເປັນກູຸ່ມ ການສອນ - ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການໃຫນ້ ັກຮຽນ - ການສອນໃຫ້ພວົ ພນັ ລະຫວາູ່ ງວຊິ າສອນກບັ ວິຊາອ່ນີ ສອນທີ່ໃຊ້ຢູ້ໃນປັດຈຸບັນ - ມີການໃຊ້ສ່ກີ ານສອນ ບ - ມີກິດຈະກໍາໃຫ້ນັກຮຽນເຮັດຫາຼ ຍຢາ່ ງ ອງລະບບົ - ສົງ່ ເສີມໃຫ້ນັກຮຽນໄດ້ໃຊ້ຄວາມຄດິ ຢ່ສູ ະເໝີ ະສິດທິພາບສະບົບການ - ສງ່ົ ເສີມຄວາມຄິດທີ່ເລີມ່ ສ້າງສັນຂອງນັກຮຽນ ອງ - ສງົ່ ເສີມການດໍາເນນີ ຕາມແຜຜນປະຊາທິປະໄຕ - ການໃຊ້ການຈູງໃຈ - ການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈກອູ່ ນລົງມສອນ - ການປະເມີນຜນົ ຢູ່ຕະຫຼອດເວລາ 202

ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນ-ການສອນ ກດິ ຈະກ 1. ຊູ່ວຍສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈ ໝາຍເຖ 2. ຈະເປີດໂອກາດໃຫ້ນກັ ຮຽນປະສບົ ຜົນສໍາເລັດ ເຂີ້າົ ໄປມ 3. ປູກຝງັ ຄວາມເປັນປະຊາທິປະໄຕ ໃຫ້ນ ຈຸດ 4. ຊູ່ວຍປູກຝັງຄວາມຮັບຜິດຊອບ 5. ຊູ່ວຍປູກຝັງ ແລະ ສົ່ງເສມີ ຄວາມຄດິ ລເິ ລ່ມີ ກິດ 6. ຊວູ່ ຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮູ້ສກຶ ສະນກຸ ສະໜານ 7. ຊວູ່ ຍໃຫ້ນັກຮຽນເກີດຄວາມເຂ້າີົ ໃຈໃນບົດຮຽນ 8. ສົງ່ ເສີມໃຫນ້ ັກຮຽນຮູ້ການເຮັດວຽກເປັນກມຸູ່ ປະເພດຂອງກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນ-ການສອນ 1. ກິດຈະກໍາການຮຽນ-ການສອນທີ່ຍດຶ ຜູ້ຮຽນເປັນໃຈກາງ 2. ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນ-ການສອນທີຍ່ ດຶ ຄເູ ປັນໃຈກາງ 2

ກາໍ ການຮຽນ-ການສອນ ລັກສະນະກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນ-ການສອນທດີ່ ີ ຖງິ ກິດຈະກາໍ ທ່ີນກັ ຮຽນ 1. ກິດຈະກາໍ ທຸກຢາ່ ງຕອ້ ງກູ່ຽວຂອ້ ງກັບ ມີສວູ່ ນຮວູ່ ມ ແລະ ເຮດັ ຈຸດປະສງົ ຂອງການຮຽນ ນກັ ຮຽນບນັ ລຕຸ າມ 2. ຕ້ອງສອດຄອູ່ ງກບັ ຈຸດປະສງົ ດາ້ ນພດຸ ທະພິ ດປະສົງທີ່ຕອ້ ງການ ໄສ, ດ້ານຈດິ ຕະວິໄສ ແລະ ດ້ານທັກສະພໄິ ສ 3. ຄວນເໝາະສມົ ກບັ ໄວ ດຈະກາໍ ການຮຽນ- 4. ຄວນມກີ ານຈັດລາໍ ດັບຂີັນ້ ຕອນ ການສອນ 5. ຕ້ອງກໃໍ່ ຫເ້ ກີດການຮຽນຮູ້ 6. ຕ້ອງພດັ ທະນາການຄດິ 7. ຕອ້ ງໃຫນ້ ັກຮຽນໄດສ້ ັງເກດ, ວິເຄາະ ແລະ ອະພປິ າຍໂດຍໃຊສ້ ່ກີ ານຮຽນຕູ່າງໆມາປະກອບ ກດິ ຈະກາໍ ກິດຈະກາໍ ການຮຽນ-ການສອນທໃີ່ ຊໂ້ ດຍທົ່ວໄປ ລາຍການກດິ ຈະກາໍ ການຫ້ຼນີ ບົດບາດສົມມຸດ ສະຖານະການຈາໍ ລອງ ການເຊີນວທິ ະຍາກອນ ການສາ້ ງສະຖານະການ ການເລົ່ານິທານ 203

ຄວາມໝາຍ ວທິ ສີ ວທິ ີສອນໝາຍເຖງິ ກະບວນການຕູ່າງໆທ່ີຄູນາໍ ມາໃຊສ້ ອນນັກຮຽນໃນການ ແບບຕ ຮຽນ-ການສອນທີມ່ ປີ ະສິດທິພາບໃນດາ້ ນຄວາມເຂາົ້ີ ໃຈ, ດາ້ ນເຈຕະຄະຕິ ແລະ ດ້ານທກັ ສະ 1. ວ 2. ກ ປະເພດຂອງວທິ ີສອນ ການ 1. ວທິ ີສອນແບບຄເູ ປນັ ໃຈກາງ (Teacher Centered Method) 3. ວ 2. ວິທີສອນແບບນກັ ຮຽນເປນັ ໃຈກາງ(Student Centered Method) ດ້ວຍ 4. ວ ວທິ ີສອນແບບຄເູ ປນັ ໃຈກາງ ຜາູ່ ນ 1. ວທິ ສີ ອນແບບບັນຍາຍ (Lecture Method) ໝາຍເຖງິ ສິງ່ີ ຄເູ ວ້າີົ , 5. ວ ບອກ ຫຼ ອະທບິ າຍເນ້ອີ ໃນບດົ ຮຽນຕາູ່ ງໆ ໃຫ້ນກັ ຮຽນຟງັ . 6. ວ 2. ວິທສີ ອນແບບສາທິດ (Demonstration Method) ໝາຍເຖງິ ຄມູ ໜີ ້ 7. ວ າທີ່ວາງແຜນຂອງຄກູ ຽູ່ ວກບັ ການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນເປນັ ຫກຼັ ໂດຍມີຄູ 8. ວ ສະແດງເປນັ ຕົວຢ່າງ. 9. ວ 3. ວິທີສອນໂດຍການທວນຄນ (Reviewing Method) ໝາຍເຖິງຄູທບົ 10. ທວນບດົ ທ່ີໄດຮ້ ຽຮຽນໄປແລ້ວໃນຫ້ນັກຮຽນ 11. ສະຫຼຸບແລ້ວ ວິທຮການສອນແມ່ນູ ຄຕູ ້ອງວທິ ີນໍາເອົາວທິ ີສອນແບບ ໃຊກ້ ຕາູ່ ງໆມນໃຊກ້ ັບຫຼກັ ສດູ ໃຫ້ເໝາະສົມກບັ ສະພາບການຮຽນ-ການ ສອນໃນແຕ່ລູ ະລາຍວິຊາ ແລະ ຕອບສະໝອງຄວາມຕອ້ ງການຂອງຜູ້ 2 ຮຽນໃນລະດບັ ຕາູ່ ງ

ສອນ ເກນໃນການພິຈາລະນາເລອກວທິ ສີ ອນ ຕາູ່ ງໆ 1. ທີເ່ ໝາະສມົ ກບັ ຄວາມສາມາດຜສູ້ ອນ 2. ທີເ່ ໝາະສົມກບັ ຄວາມສາມາດຜ້ຮູ ຽນ 3. ທສ່ີ ອດຄອູ່ ງກບັ ຈຸດປະສງົ ຂອງການສອນ 4. ທເີ່ ໝາະສມົ ກບັ ເວລາ ແລະ ສະຖານທີ່ 5. ທີ່ເໝາະສົມກັບອປຸ ະກອນ ແລະ ສະພາບແວດລອ້ ມ ວິທສີ ອນແບບເນນັ້ີ ນກັ ຮຽນເປນັ ໃຈກາງ ວິທີສອນແບບທົດລອງ ຄ ການໃຫນ້ ັກຮຽນຄ້ົີນຄວ້າດວ້ ຍຕນົ ເອງຈົນເກິດຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມເຂ້ົີາໃຈ. ການສອນແບບໂຄງການ ຄການ ໃຫນ້ ັກຮຽນເຮັດວຽກເປັນບກຸ ຄນົ ຫຼ ເປນັ ກມຸູ່ ຂ້ຶີນໂຄງການ ແລະ ດໍາເນີນໂງຄ ນຈົນສໍາເລດັ . ວີທີສອນແບບສນູ ການຮຽນ ຄ ການຈັດສະພາບຫ້ອງຮຽນໃຫເ້ ປນັ ແຫງ່ຼູ ສຶກສາແລະ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ສຶກສາຄົ້ນີ ຄວາ້ ຍໂປຣແກຮມການຮຽນຮູ້. ວທິ ີສອນແບສອບສວນ ໝາຍເຖງິ ການຈັດການຮຽນ-ການສອນໂດຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນຄນີ້ົ ຫາຄວາມຮດູ້ ວ້ ຍຕົນເອງໂດຍ ນຂະບວນການທາງດ້ານວິທະຍາສາດ. ວິທີສອນແບບແບູ່ງກູ່ມຸ ຄ ການໃຫ້ນັກຮຽນເຮັດວຽກເປນັ ກຸມູ່ ຊູ່ວຍກັນແກ້ໄຂບັນຫາ. ວິທີສອນແບບອະພິປາຍ ຄ ການແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນເຊງິີ່ ກັນ ແລະ ກັນ ເພອູ່ແກ້ໄຂບັນຫາ. ວທິ ີສອນແບບໜູວ່ ຍ ຄ ການສອນທເ່ີ ອົາເນອ້ີ ໃນບົດຮຽນທພ່ີ ົວພນັ ກັນມາເຂົ້ີາກນັ ວທິ ີສອນແບບອຸປະໄນ ຄ ການສອນທີ່ແຍກລາຍລະອຽດໄປຫາກດົ ເກນ. ວິທີສອນແບບນິລະໄນ ຄ ການສອນທເີ່ ລ່ມີ ຈາກທິດສະດີ, ກດົ ເກນແລ້ວຫາເຫດຜົນມາພິສູດ. . ວິທີສອນແບບສະແດງບດົ ບາດ ຄ ການໃຊ້ບົດບາດສມົ ມຸດມາຊູວ່ ຍເປັນເຄີ່ອງມໃນການສອນ. . ວທິ ກີ ານສອນແບບວິທະຍາສາດ ເປັນວິທີສອນທີໃ່ ຫ້ນກັ ຮຽນຄົ້ີນພົບບັນຫາ ແລະ ຫາວິທີແກໄ້ ຂໂດຍການນາໍ ກຂະບວນທາງວທິ ະຍາສາດ. 204

ທັກສະການສອນ ໝາຍເຖິງ ການຝຶກຝນຄວາມຊໍາ ການສອນແບບຈລຸ ະພາກ ໝ ນານໃນເທັກນິກການສອນແຕູ່ລະຢ່າງເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ຝຶກ ຄູໄດ້ຝຶກທັກສະການສອນໃ ເກີດຄວາມຄອູ່ ງແຄວ້ ແລະ ມຄີ ວາມໝ້ີັນໃຈ ສອນໂດຍຈັດໃຫມ້ ີການສອ ການດໍາເນີນການຝກຶ ທັກສະແບບຈລຸ ະພາກ ການຝຶກທກັ ສະການສ 1. ສຶກສາຫຼັກເກນຂອງທັກສະຈາກຄູ ແລະ ເອກະ ສານ ປະໂຫຍດຂອງການສອນແບບ ປະກອບການສອນ 1. ຊູ່ວຍໃຫຜ້ ູ້ຮຽນພວົ ພນັ ລະຫ ຊດັ ເຈນ, ເຂີົ້າໃຈງາູ່ ຍ 2. ສກຶ ສາເບິງ່ີ ຕວົ ຢ່າງເຊິງີ່ ອາດຈະເປັນການສາທດິ ຫຼ ໃຊ້ 2. ໃຫ້ຄູໄດເ້ ຫນັ ຂດ້ໍ ີ ແລະ ຂເໍ້ ສີກ່ ານສອນທາງເທກັ ໂນໂລຊີ 3. ເປັນການຝຶກໃນລກັ ສະນະ ລອງແກ້ໄຂ 3.ຜຝູ້ ກຶ ກຽມບນັ ທກຶ ການສອນແບບຈລຸ ະພາກ 4. ເຫັນເທັກນິກການສອນໃນ 5. ລົດຄວາມຫຍງຸ້ ຍາກໃນກາ 4. ລງົ ມສອນຕາມບັນທກຶ ການສອນ 5. ຫຼັງຈາກສັງເກດການສອນແລ້ວຜູ້ຝຶກ ຜູ້ສັງເກດການ ສອນ ແລະ ຜູ້ນເິ ທດຄວນໃຫຮ້ ູ່ວມອະພິປາຍການສອນ 6. ຖ້າຜູ້ຝຶກມີຂຸດທີ່ຄວນປັບປຸງແກ້ໄຂກຍ້ອນກັບໄປ ປບັ ປຸງບົດຮຽນໃໝູ່ທົດລອງສອນຊາໍ້ ກບັ ນນັ ຮຽນກູຸ່ມໃໝູ່ ແລະ ມີການປະເມີນອີກເທອ່ີ ໜງີ່ 2

ໝາຍເຖິງ ວທິ ກີ ານຊວູ່ ຍໃຫ້ ແນວຄດິ ໃນການໃຫຍ້ ອ້ ນກບັ ການຝຶກທກັ ສະການສອນ ໃຫ້ມີການຝຶກທັກສະການ ແບບຈຸລະພາກ ອນໃນຮບູ ແບບທຫີ່ ຍສໍ້ ູ່ວນ 1. ຈາກຕວົ ຜູ້ເຝຶກເອງ ຟງັ ການຝຶກຂອງຕົນຈາກເຄອ່ີ ງມ ສອນແບບຈຸລະພາກ ຈາກການປະເມີນຜນົ ຕົນເອງ ບຈລຸ ະພາກ 2. ຈາກຜູ້ສັງເກດການສອນ ໄດ້ແກູ່ນັບຮຽນທີ່ມາຮັບ ຫວູາ່ ງທດິ ສະດິ ແລະ ປະຕບິ ດັ ໄດ້ ການສອນ ແລະ ກ່ມຸູ ໝເູ່ ພອ່ີ ນຂອງຜູເຝຶກ ເສຍຂອງຕນົ ະທີ່ປອດໄພ ແລະ ໃຫໂ້ ອກາດທດົ ທັກສະການສອນແບບຈລຸ ະພາກທຄ່ີ ວນນາໍ ມາຝກຶ ມີ ນແງມູ່ ມຸ ຕາູ່ ງໆ ຫາຼ ຍທກັ ສະຄ ານເຝຶກປະຕິບດັ ການສອນ 1. ທກັ ສະການນໍາເຂາ້ີົ ສຸບູ່ ົດຮຽນ 2. ທກັ ສະການໃຊຄ້ າໍ ຖາມ 3. ທກັ ສະການສ້າງູວາມສົນໃຈ 4. ທັກສະການເລາົ່ ເລ່ີອງ 5. ທກັ ສະການຍົກຕົວຢ່າງ 6. ທັກສະການສະຫຼບຸ ບົດຮຽນ 7. ທັກສະການໃຊກ້ ະດານດາໍ 8. ທັກສະການເສມີ ກາໍ ລງັ ໃຈ 205

ການຝກຶ ທັກສະການສອນແບບຈຸລະພາກ ການສອນ ໝາຍເຖິງ ການຝຶກຄວາມຊາໍ ນານໃນ ການສອນແບບຈຸລະພາກ ໝາຍເຖິງ ວິທີການຊູ່ວຍໃຫ້ຄູໄດ້ ການສອນເພອ່ີ ຝຶກໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເກີດຄວາມຄູ່ອງແຄ້ວ ຝຶກທກັ ສະການສອນໃຫມ້ ີການຝຶກທັກສະການສອນໂດຍຈັດ ແລະ ມຄີ ວາມໝີ້ັນໃຈ ໃຫ້ມກີ ານສອນໃນຮູບແບບທີ່ຫຍໍ້ສູ່ວນ ການດາໍ ເນນີ ການສອນແບບຈລຸ ະພາກ ປະໂຫຍດຂອງການສອນແບບຈລຸ ະພາກ 1. ສກຶ ສາຫຼັກເກນຂອງທກັ ສະ 1. ຊູວ່ ຍໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນພວົ ພັນລະຫວາູ່ ງທິດສະດິ ແລະ 2. ສກຶ ສາ ຕົວຢ່າງ ປະຕບິ ັດໄດ້ຊັດເຈນ, ເຂາີົ້ ໃຈງູ່າຍ 3.ຜູ້ຝຶກກຽມບັນທກຶ ການສອນແບບຈຸລະພາກ 2. ໃຫຄ້ ໄູ ດ້ເຫນັ ຂໍດ້ ີ ແລະ ຂເ້ໍ ສຍຂອງຕນົ 4. ລງົ ມສອນຕາມບັນທກຶ ການສອນ 3. ເປນັ ການຝກຶ ໃນລກັ ສະນະທ່ີປອດໄພ ແລະ ໃຫ້ 5. ຫັງຼ ຈາກສັງເກດການສອນແລ້ວ ຜ້ຝູ ກຶ ຄວນ ຮວູ່ ມ ໂອກາດທດົ ລອງແກ້ໄຂ ອະພິປາຍການສອນ ໂດຍອາໄສແບບປະເມນີ 4. ເຫັນເທກັ ນກິ ການສອນໃນແງ່ມູ ຸມຕູ່າງໆ 6. ຖາ້ ຜູຝ້ ກຶ ມີສີງິ່ ທປີ່ ັບປງຸ ແກ້ໄຂກໍ່ນໍາໄປປັບປຸງໃໝູ່ 5. ລດົ ຄວາມຫຍງຸ້ ຍາກໃນການເຝກຶ ປະຕິບດັ ການສອນ ການໃຫ້ຜົນຍ້ອນກບັ ກັບການຝຶກທັກສະແບບຈລຸ ະພາກ ບັນທຶກການສອນແບບຈຸລະພາກ ໝາຍເຖິງ ການບັນທຶກ ນນ້ີັ ສີິ່ງສາໍ ຄນັ ຄ ການສະທ້ອນກບັ ໃຫກ້ ບັ ຜູຝ້ ຶກທັກສະ ການສົນທະນາ ແລະ ກິດຈະກໍາລະຫວູ່າງຄູກັບນັກຮຽນ, ເຊ່ງິີ ຈະບນັ ທກຶ ຂັີ້ນຕອນຂອງການສອນ ແລະ ການສົນທະນາ ທກັ ສະການສອນແບບຈລຸ ະພາກ ຂອງຄກູ ບັ ນັກຮຽນຢ່າງລະອຽດ 1. ທກັ ສະການນາໍ ເຂ້າົີ ສູ່ບດົ ຮຽນ ໝາຍເຖິງ ທກັ ສະການໃຊ້ໃນການຈດັ ກດິ ຈະກາໍ ກອູ່ ນເລມ່ີ ສອນເນອ້ີ ທກັ ສະການສອນແບບຈຸລະພາກຈນົ ຊໍານານ ໃນຕວົ ຈິງ 1. ທກັ ສະຄວນສ້າງຄວາມສົນໃຈ ໝາຍເຖິງ ການກະຕຸ້ນໃຫ້ 2. ທກັ ສະການໃຊ້ຄາຖາມ ຄາຖາມທດ່ີ ີຖວູ່າເປນັ ການ ນັກຮຽນເກີດຄວາມສນົ ໃຈທ່ີຈະຮຽນ, ບໍ່ເກີດຄວາມເບ່ອີ ກບັ ສອນທີ່ດີ ມີເທັກນກິ ດັ່ງົ ນ້:ີ ການຮຽນ, ຄຈູ ະຕ້ອງໃຊເ້ ທັກນຕິ ູ່າງໆຊູ່ວຍກະຕນຸ້ ແລະ ຄວບ - ການຖາມແບບຕົງປະເດນັ ຄຸມຄວາມສົນໃຈຂອງນັກຮຽນ - ການກະຈາຍຄາຖາມ 2. ທັກສະການໃຊກ້ ານດານທີ່ດີ ການດານຈາເປນັ ຕໍ່ການ - ຄາຖາມຄວນກະທດັ ຫັດ ແລະ ຊັດເຈນ ລວບລວມຄວາມຕັດສິນໃຈ ແລະ ແນວຄິດຕູ່າງໆຂອງຄູ ແລະ - ການຖາມກງົ ຄ ການຖາມໃຫ້ນັກຮຽນຄິດເລກິ ນັກຮຽນ, ດັ່ງົ ນີັນ້ ຄູຄວນໃຊ້ກະດານທຸກລາຍວິຊາ ແລະ ເກີດ ຄດິ ກວ້າງ ປະໂຫຍດທີ່ສຸດ. - ການເອີ້ນນກັ ຮຽນຕອບ 3. ທັກສະການເລ່ົາເລົ່າ ໝາຍເຖງິ ທັກສະທີ່ຄນູ າເອາົ ມາເລົ່າ - ການຖາມແບບປູພນ້ີ ໃຫນ້ ັກຮຽນຟງັ ເພອີ່ ຈດຸ ປະສງົ ຕາມຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ໃຫ້ ເກດີ ຄວາມຊາບຊ້ີງ. 4. ທັກສະການຍົກຕົວຢ່າງ ໝາຍເຖິງ ທັກສະທີ່ຄູໃຊ້ຍົກ ຕວົ ຢາ່ ງ, ເຊ່ິງີ ອາດຈະມາຈາກຄູ ຫຼ ນັກຮຽນ ເພ່ີອສົ່ງໃຫ້ເກີດ ຄວາມເຂ້ີາົ ໃຈ ຫຼ ໄດ້ແນວຄດິ ໃນສິີ່ງທີເ່ ປນັ ນາມມະທໍາ 5. ທກັ ສະການສະຫຼຸບບົດຮຽນ ໝາຍເຖິງ ການປະມວນເນ້ີອໃນ ສໍາຄັນຂອງບົດຮຽນແຕູ່ລະບົດໃຫ້ເຊ່ີອມໂຍງກັນກັບບົດຮຽນ ຕໍ່ໄປ 6. ທັກສະການເສີມກາລັງໃຈ ໝາຍເຖິງຄວາມສາມາດໃນການ ໃຊ້ທູ່າທາງ ແລະ ຄໍາເວົ້ີາເພ່ີອກະຕຸ້ນໃຫ້ນັກຮຽນເຂົ້ີາໃຈ ແລະ ສະແດງພຶດຕິກໍາທີ່ຄຕູ ້ອງການ ເຊັ່ນົ ການຍອ້ ງຍ 206

ສະຫບຼຸ ການສອນແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ເປັນວິທີການທີ່ຜູ້ສອນສະເໜີຂ້ໍມູນທີ່ຜູ່ານຂະບວນການສ້າງຄວາມຮູ້ ດ້ວຍແຜນພາບທີ່ສະແດງຄວາມສໍາພັນລະຫວູ່າງມະໂນທັດຊູ່ວຍໃຫ້ເບິ່ີງເຫັນພາວລວມຂອງຄວາມຄິດຊູ່ວຍ ໃຫ້ການຄິດຈໍາບນັ ທຶກ ແລະ ສະເໜີຂ້ໍມູນໂດຍຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການຮຽນແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮູປ້ ະກອບດ້ວຍ ຜັງມະໂນທັດທີ່ຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດການຮຽນຮູ້ຢ່າງມີຄວາມໝາຍ ແລະ ສາມາດແຍກຄວາມແຕກຕູ່າງ ລະຫວູ່າງຄວາມຊິນເຄຍີ ກບັ ຄວາມເຂົີ້າໃຈລວມເຖິງເປັນວິທີການສຶກສາທີ່ມີປະສດິ ທິພາບເຮັດໃຫ້ເຫັນພາບລວມ ຂອງເນີ້ອໃນທ່ຮີ ຽນ. ຂັນ້ີ ຕອນການສ້າງໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູປ້ ະກອບດ້ວຍສຶກສາຂ້ໍມູນຈາກແຫຼູງ່ ຕ່າູ ງໆ, ໃຊຂ້ ະບວນການທາງສະຕິ ປັນຍາຈັດຂ້ໍມູນ ແລະ ຂຽນແຜນພາບ, ຮູບແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ປະກອບດ້ວຍຮູບແບບຕູ່າງໆຄ: ແບບຈັດ ລໍາດັບ, ແບບສະແດງມະໂນທັດ, ແບບມະໂນທັດເລ່ີອມຊ້ອນ, ແບບເຫດ ແລະ ຜົນ ແລະ ແບບການວາງແຜນ. ຂັ້ີນຕອນການຮຽນແບບແຜນພາບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ປະກອບດ້ວຍການເລ ອກແບບແຜນພາບ, ຂຽນຊ່ີ, ອອກແບບການຈັດຂ້ໍມູນ ແລະ ກວດຄວາມຖກຕ້ອງ, ປະໂຫຍດຂອງການໃຊ້ແຜນພາບໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ມີຕ່ໍຄູ ແລະ ຜູ້ຮຽນເຊິງ່ີ ປະກອບດວ້ ຍການເລ່ີມຕ້ົີນກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູ້ ແລະ ຫກັຼ ຂອງການຈັດກິດຈະກາໍ ຮຽນຮູ້. ຄໍາຖາມທົບທວນ 1. ການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮໝູ້ າຍຄວາມວ່າູ ແນວໃດ? 2. ການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ຊວູ່ ຍພດັ ທະນາສະໝອງຂອງຜຮູ້ ຽນດາ້ ນໃດແດູ່ ເພາະສາເຫດໃດ? 3. ຫຼັກການຂຽນແຜນຜງັ ຄວາມຄດິ ມຄີ ແນວໃດ? 4. ຂີັ້ນຕອນການສາ້ ງຄວາມຮມູ້ ີຈັກຂ້ນີັ ຕອນ ແລະ ມຫີ ຍງັ ແດູ່? 5. ທູາ່ ນຄິດວູ່າການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູເ້ ໝາະກັບລະດບັ ຜຮູ້ ຽນຊັ້ນີ ໃດແດູ່? 6. ການຈັດໂຄງສາ້ ງຄວາມຮຕູ້ ໍ່ໄປນີ້ເໝາະກບັ ເນ້ີອໃນລກັ ສະນະໃດ? 6.1 ໂຄງສ້າງຄວາມຮແູ້ ບບຈດັ ລໍາດັບ 6.2 ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮ້ແູ ບບມະໂນທັດ 6.3 ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ແບບລຽງລໍາດບັ 6.4 ໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ແບບວົງຈອນ 6.5 ໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ແບບວົງມນົ ປຽບທຽບ 6.6 ໂຄງສາ້ ງຄວາມຮ້ແູ ບບມະໂນທັດເລອ່ີ ມຊອ້ ນ 6.7 ໂຄງສ້າງຄວາມຮແູ້ ບບເຫດ ແລະ ຜົນ 6.8 ໂຄງສ້າງຄວາມຮູ້ແບບການວາງແຜນ 7. ການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູຜ້ ສູ້ ອນຄວນມບີ ດົ ບາດແນວໃດ ແລະ ມີຂີ້ນັ ຕອນການສອນແນວໃດ? 8. ການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ມີຂນີ້ັ ຕອນແນວໃດ? 9. ການສອນແບບໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ້ມປີ ະໂຫຍດແນວໃດກບັ ຜສູ້ ອນ 10. ການສອນແບບໂຄງສ້າງຄວາມຮ້ມູ ີປະໂຫຍດແນວໃດກັບຜູ້ຮຽນ 207

ບນັ ນານກຸ ມົ ກຽງສກັ ຈະເລີນວົງສກັ . (2542). ປະຕິຮູບວທິ ີຄິດແບບໄທຕອ້ ງໃຫຄ້ ບົ 10 ມຕິ ິເບງີ ໄກ ໄອ ເອຟ ດີໃ ກຸງເທບ: ຊດັ ເຊວມີເດຍ. ໄກຍຸດ ທດິ ຕະຍາດນິ ັນ. (2539). ລະບບົ ການສກສາໄທໃນຍຸກໂລກາພິວດັ : ການພດັ ທະນາເດກັ ໄທຄດິ ເປນັ ແລະ ຄດິ ສາ້ ງອົງຄວາມຮ້.ູ ວາລະສານ Chulalongkom Education Review. 8 (ມງັ ກອນ-ມນີ າ 2537). ຊະນາທິບ ພອນກຸນ. (2540). ຫຼັກການສອນ. ກຸງເທບ: ຄະນະສກສາສາດ ມະຫາວິທະຍາໄລຮາຊພັດສວນດຸສິດ. . (2544). ແຄທ. ຮບູ ແບການຈັດການຮຽນ-ການສອນທີ່ຜູຮ້ ຽນເປັນສູນກາງ. ກງຸ ເທບ: ຈລຸ າລົງກອນ ມະຫາວທິ ະຍາໄລ. ຊາຕີ ເກິດທໍາ. (2546). ເອກະສານປະກອບການສອນວິຊາຫກຼັ ການສອນ. ກຸງເທບ: ຄະນະສກສາສາດ ສະຖານບນັ ມະຫາວທິ ະຍາໄລຮາຊພດັ ເພດັ ບູລວີ ທິ ະຍາລງົ ກອນ. ຊມົ ມະນາດ ລັດນະມະນ.ີ (2541). ຫັຼກການສອນ. ກງຸ ເທບ: ຄະນະສກສາສາດ ສະຖາບນັ ຮາຊພດັ ສວນດຸສດິ . ທດິ ສະນາ ແຂມມະນີ. (2544). ສາດການສອນເພ່ອີ ການຈັດກະບວນການຮຽນຮທູ້ ີ່ມີປະສິດທພິ າບ. ກຸງເທບ: ບຮິ ບການພມີ . . (2543). ແນວວທິ ີສອນສາໍ ລບັ ຄມູ ອາຊບີ . ກຸງເທບ: ສາໍ ນັກພມີ ແຫູ່ງຈຸລາລງົ ກອນມະຫາວິທະຍາໄລ. ທີລະໄຊ ປລູ ະນະໂຊກ. (2542). ການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນແບບບລູ ະນາການໃນການປະຊມຼຸ ວຊິ າການ ວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທກັ ໂນໂລຊກີ ານສກສາ (ວທສ.8) ເລອີ່ ງກະບວນການຮຽນຮວູ້ ິທະຍາສາດຕາມແນວ Constructivism ແລະ Constructionism. (ໜ້າ 1-5). ກງຸ ເທບ: ສະມາຄມົ ວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທກັ ໂນໂລຊສີ ກສາໄທ. ນະວາລັດ ສມົ ນາມ. (2546). ຫຼກັ ການສອນ. ກງຸ ເທບ: ຄະນະສກສາສາດ ສະຖານບັນຮາຊພັດສວນສນຸ ັນທາ. ບນັ ຈົບ ວົງຍງັ . (2538). ທກັ ສະ ແລະ ເທກັ ນກິ ການສອນ. ຊຽງໃໝ:ູ່ ຄະນະສກສາສາດ ສະຖານບັນຮາຊພັດຊຽງໃໝ.ູ່ ບນຸ ຊມົ ສສີ ະອາດ. (2537). ການພດັ ທະນາການສອນ. ກຸງເທບ: ສຸວີຮຍິ າສານ. ບູໄຊ ສິລິມະຫາສານ. (2547). ແຜນການຈັດການຮຽນຮທູ້ ີເ່ ນ້ນີັ ຜູ້ຮຽນເປັນໃຈກາງ. (ພີມຄີ້ງັ ທີ່ 2). ກງຸ ເທບ: ບກຸ ພອຍ. ປະໄພ ສະຫາຼ ດຄິດ. (2548). ຫັຼກການສອນ. ກຸງເທບ: ຄະນະສກສາສາດ ສະຖານບນັ ຮາຊພັດສວນສນຸ ັນທາ. ປຊີ າ ວຫິ າຄະໂຕ. (2539). ພດຕກິ ໍາການຮຽນ-ການສອນ.ໃນເອກະສານການສອນໃນຊດຸຼ ວຊິ າເທັກໂນໂລຢີການສອນ. ນນົ ທະບລູ ີ:ມະຫາວທິ ະຍາໄລສຸໂຂໄທທໍາມາທລິ າດ. ພະນມົ ພອນ ເຜົາ່ ຈະເລນີ . (2543). “ການສອນທ່ເີ ນັນ້ີ ການຮຽນແບບຮູ່ວມມ”. ໃນວາລະສານວິຊາການ. ກງຸ ເທບ: ພີມພັນ ເດຊະຄຸບ. (2544). ການຮຽນ-ການສອນທ່ເີ ນີ້ນັ ຜູຮ້ ຽນເປນັ ສາໍ ຄັນ: ແນວຄິດວິທີ ແລະ ເທກັ ນິກການ-ສອນ 2. ກຸງເທບ:ບລສິ ດັ ເດີະມາສເຕີກຣບຸ ຈາໍ ກັດ. ຮຸູງ່ ແກ້ວແດງ. (2541). ປະຕວິ ດັ ການສກສາໄທ. ພີມຄ້ີັງທີ່ 2 ກຸງເທບມະຫານະຄອນ: ພີມມະເນດພຮນ້ີິ ຕີ່ງິ ເຊນັ ເຕ.ີ ລັງສນັ ບຸດສະຍະມາ. (2541). ຄູ່ມການເຝຶກທັກສະການສອນ. ກຸງເທບ: ຄະນະສກສາສາດ ສະຖານບນັ ຮາຊພັດ ບູ່ານສມົ ເດດັ ພະເຈ້ົີາພະຍາ.

ວັດທະຈັກການສກສາ. (30 ມຖິ ຸນຼ າ-6ກລະກດົ 2540). “ສກສ. ເລັງ່ົ ພດັ ທະນາຄຸນນະພາບການຮຽນ-ການສອນ ນາໍ ສະເໜີທິດສະດີ ແລະ ກະບວນການຮຽນຮ.ູ້ ” 30-31. ວດັ ທະນາພອນ ລະຫງັບທຸກ. (2545). ເທກັ ນກິ ແລະ ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮທູ້ ີ່ເນັນ້ີ ຜຮູ້ ຽນເປັນໃຈກາງຕາມ ຫຼກັ ສູດການສກສາຂ້ັນີ ພີ້ນຖານ ພ.ສ. 2544. ກຸງເທບ:ບລິສັດພີກຫວານກຮາບຟກິ ຈາໍ ກັດ. . (2542). ແຜນການສອນທ່ີເນ້ັນີ ຜູ້ຮຽນເປັນໃຈກາງ. (ພີມຄ້ັີງທີ່ 2). ກຸງເທບ: ແອລ ທີ ເພລສ ສິການ ເພຍລໍາຍາກອນ. (2546). ເອກະສານປະກອບການສອນວຊິ າຫກຼັ ການສອນ. ສະກນົ ນະຄອນ: ສະຖານ ບນັ ຊາຮພດັ ສະກົນນະຄອນ. ສິມຸງຄຸນ ເທບເລນ.ູ (2546). ທກັ ສະ ແລະ ເທັກນກິ ການສອນ. ກງຸ ເທບ: ຄະນະສກສາສາດ ສະຖານບນັ ຮາຊພດັ ບ້ານສມົ ເດດັ ເຈາົີ້ ພະຍາ. ສະໄຫວ ຟັກຂາວ. (2542). ການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນທ່ເີ ນນ້ັີ ຜູ້ຮຽນເປັນໃຈກາງ. ກຸງເທບ:ຄະນະສກສາສາດ ສະຖາບັນຮາຊພດັ ຈັນກະເສມ. ສະຖາບັນພາສາໄທ, ກົມວຊິ າການ, ກະຊວງສກສາທິການ. (2545). ເອກະສານການປະຊຸຼມອບົ ຮມົ ເຊິງປະຕບິ ັດ ເລີ່ອງ ການຮຽນ-ການສອນ ພາສາໄທ: ແນວໃດຈງ່ີິ ຈະມຄີ ນຸ ນະພາບ. (4-6 ກມຸ ພາ) ກງຸ ເທບ. ສົມຊາດ ກິດຍນັ ຍົງ. (2547). ເກມ ແລະ ກດິ ຈະກໍາປະສມົ ປະສານເພີ່ອພດັ ທະນາບກຸ ຄະລາກອນ. ກງຸ ເທບ: ກົມການພມີ . ສົມພົງ ສິງຫະພນົ . (2544). ຮບູ ແບບການສອນທັກສະແບບເອສເອພີ. ວາລະສານວຊິ າການວຊິ າການ. 4(5) 32-34. ສາໍ ນັກງານຄະນະກາໍ ມະການສກສາແຫງູ່ ຊາດ. (2542). ວິທກີ ານຈດັ ການສກສາຕາມກົດໝາຍການສກສາ ແຫງູ່ ຊາດ ພ.ສ. 2542. ກຸງເທບ: ບລິສດັ ພີມດີ ຈໍາກັດ. . (2545). ຕົວຊ້ີບອກການຮຽນ-ການສອນທີເ່ ນ້ັີນຜູ້ຮຽນສໍາຄນັ ທສ່ີ ຸດ. ກຸງເທບ: 21 ເຊນັ ຈູຮ້ີ. ສນູ ທອນ ໂຄດບນັ ເທາົ . (2532). ເທກັ ນິການສອນຄົບວງົ ຈອນ. ກຸງເທບ: ບລສິ ດັ ຊີເອ໊ດຍເູ ຄຊັນ ຈໍາກັດ. ສຸມນົ ອົມວວິ ດັ . (2528). “ການຮຽນ-ການສອນທີເ່ ນີັນ້ ກະບວນການ” ເອກະສານການສອນຊດຸຼ ວິຊາການສອນ ກຸ່ມູ ສ້າງເສີມປະສບົ ການຊວີ ດິ ໜູ່ວຍທ່ີ 1-7. ກຸງເທບ: ປ. ສໍາພັນການພີມ. ສຸມນົ ທາ ພອນຫມົ ບຸນ ແລະ ຄະນະ. (2542). ເອກະສານການບັນຍາຍການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນແບບຜູ້ ຮຽນເປັນໃຈກາງ. ເອກະສານການບັນຍາຍເຊງິ ປະຕບິ ັດການ ວັນທີ່ 8-10 ມີນາ 2542. ສະຖາບັນຮາຊພັດ ສວນດຸສດິ . . (2533). ສມົ ບດັ ຂອງການສກສາໄທ. ກງຸ ເທບ: ຈຸລາລງົ ກອນມະຫາວິທະຍາໄລ. ສຸມົນ ອມົ ວິວດັ ແລະ ສົມພົງ ຈດິ ລະດັບ. (2530). ເນອີ້ ໃນ ແລະ ກິດຈະກາໍ ການສອນວິຊາຫຼັກສດູ ແລະ ການ ສອນລະດບັ ປະຖົມສກສາ. ກງຸ ເທບ:ພາກວິຊາປະຖົມສກສາ ຄະນະສກສາດ ຈລຸ າລງົ ກອນມະຫາວິທະຍາໄລ. ສຸພິນ ບນຸ ຊວູ ົງ. (2544). ຫກັຼ ການສອນ. (ພມີ ຄີງັ້ ທີ່ 9 ປັບປຸງເນ້ອີ ໃນ). ກງຸ ເທບ: ສະຖາບນັ ຮາຊພັດສວນດຸສິດ. ສພຸ ັນ ຕນັ ສວີ ົງ. (2538). ວິທີການສອນ. ກງຸ ເທບ: ສະກາຍບຸກ. ສຸລະສັກ ຫາຼ ບມາລາ. (2536). ຂແ້ໍ ນະນໍາບາງຢ່າງກູ່ຽວກບັ ການຮຽນແບບຮູ່ວມມ. ໃນສານພັດທະນາຫຼກັ ສດູ . 12 (ມັງກອນ-ມນີ າ 2536). ກງຸ ເທບ: ໂຮງພມິ ຄລຸ ຸສະພາ. ສວຸ ດິ ມູນຄາໍ ແລະ ອລະໄມ ມູນຄໍາ. (2543). ການຮຽນຮູ້ຄມູ່ ອາຊີບ. (ພີມຄີັ້ງທ່ີ 3). ກງຸ ເທບ: ພີ ທີ ປຣນ້ີ .

_____. “ການພັດທະນາຫຼກັ ສດູ ປະຖມົ ສກຶ ສາ ທູາ່ ທີ ທຕີ່ ອ້ ງທບົ ທວນ” ໃນ ວາລະສານສຶກສາສາດ (ເມສາ- ມິຖຸຼນາ 2530): 7-19. ອາໍ ມາລາ ເລັກເລີງສິນ. (2540). ຫກຼັ ການສອນ. ກງຸ ເທບ: ຄະນະສຶກສາສາດ ສະຖາບນັ ຮາຊພັດສວນດຸສິດ. ອລະຈນີ ຕະກົ່ວທົງ່ . (2545). ການຈັດການກັບຊີັນ້ ຮຽນ. ກງຸ ເທບ: ເບນັ ເນັດ. ອາພາພອນ ໃຈທຽູ່ ງ. (2540). ຫກັຼ ການສອນ. (ພມີ ຄ້ັີງທ່ີ 2). ກງຸ ເທບ: ໂອດຽນສະໂຕ. ແອນ ພິນິດຄາ້ . (2522). ຄວາມຄິດເຫນັ ຂອງນັກສກຶ ສາວທິ ະຍາໄລຄູກູ່ຽວກັບທັກສະການສອນໃນການເຝກຶ ປະສບົ ການວຊິ າຊິບຄ.ູ ກຸງເທບ: ວທິ ະຍານພິ ົນປະລນິ ຍາມະຫາບັນດດິ ພະແນກ ວຊິ າປະຖມົ ສກຶ ສາ ບັນດິດວິທະຍາໄລ ຈລຸ າລງົ ກອນມະຫາວທິ ະຍາໄລ. Duke, D. L. (1990). Teaching an introduction. New York: McGraw-Hill. Eggen, P. D. (2001). Strategies for teachers teaching content and thinking skills (4 th ed.). Boston: Allyn and Bacon. Epsilon Leaning Systems. (2004). Taxonomy of psychomotor objectives. [Online]. Available: Htto://www.epsilonlearningsststems.com/outcmes taxonomy.pdf. [2004, May, 4]. Eshleman, J.W. (2000). Instructional systems. [Online]. Available: http:// members.aol.com/standard charter/cybernetic.html. [2004, July, 11]. . (2000). Model of cybernetic instruction. [Online]. Available: http://members.aol.com/johneshleman/insys.html. [2004, September,3]. French and Bell. (1990). Organization development: Behaviral science interventions for Organization improvement (4th ed.). Englewood Cliffs New Jersey: Prentice-Hall. Good, Carter V. (1959). Dictionary of education (3 rd ed). New York: Mc Graw-Hill. . (1973). Dictionary of Education. New York: Mc Graw-Hill. Joyce, B. and Weil, M. (1986). Models of teaching (3 rd ed). Englewood Cliffs, N.J.: Prentic-Hail. Joyce, B. and Weil, M. (1996). Models of teaching (5 rd ed). London: Allyn and Bacon. Kemp, J.E. (1985). The instructional design process. New York: Harger & Row. Moore, K. D. (1992). Classrom teaching skills 2 nd.ed. New York: Nc Graw-Hill. Book Co., Slavin, R.E. (1995). Cooperative Learning: Theory, Research and Practice. Boston: Allyn and Bacon. Webster, N. (1996). Websters Third New International Dictionary. Chicago: Gand. C. Herriam.