ທັກສະ ແລະ ເທັກນິກການສອນ

ຮ້ອງສຽງດັງສະແດງຄວາມຢ້ານ, ບົດຕະຫຼົກກ່ໍຄວນສະແດງອອກທາງໜ້າຕາຖ້າຜູ້ສອນສາມາດເຮັດໄດ້ຈະເຮດັ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກດີ ຄວາມສນົ ໃຈຕະຫຼອດເວລາ 3. ການສາທິດ ການສາທິດ ໝາຍເຖິງ ການສະແດງປະກອບການອະທິບາຍຂອງຜູສ້ ະແດງເປັນການສະແດງໃຫ້ເຫັນ ຫຼ ພສິ ດູ ການໃຊ້ທາູ່ ທາງປະກອບ. ໃນດ້ານການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນ ການສາທິດ ໝາຍຄວາມວູ່າ ການທ່ີຜູ້ ສອນອະທບິ າຍໂດຍການໃຊ້ເຄີອ່ ງມ ຫຼ ວັດຖຸຼຕູ່າງໆປະກອບໃຫ້ຜູ້ຮຽນສັງເກດກາຍສອນຕູ່າງ, ການສາທິດເປັນ ວິທີການສອນຢ່າງໜີ່ຶງສໍາລັບການສ້າງຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນໄດ້ເປນັ ຢ່າງດ.ີ ການສາທິດສໍາຄັນຢູ່ທີ່ຜູ້ສາທດິ ຈະສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມສົນໃຈ ຫຼ ບໍ່, ຫຼາຍໜ້ອຍປານໃດ, ການສາທິດຈະຕ້ອງເຮັດຢ່າງຕ່ໍເນີ່ອງ ແລະ ຄວນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນໄດມີສູວ່ ນຮູ່ວມເຊິີງ່ ຜູ້ສອນຈະຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສູ່ສ່ິີງຕ່ໄໍ ປນ:້ີ 3.1 ການກຽມຕົວສອນ ຜູ້ສອນຕ້ອງກຽມຕົວໃຫ້ພອ້ ມທີ່ຈະສາທິດໃຫ້ຄູ່ອງແຄ້ວຢ່າງມີທັກສະໂດຍ ສະເພາະການບນັ ຍາຍຕອ້ ງໃຫ້ເຂ້າົີ ກບັ ຂີັ້ນຕອນຂອງການສາທິດ ແລະ ການໃຊ້ເຄ່ອີ ງມ 3.2 ກຽມເຄ່ີອງມໃຫ້ພ້ອມ ຄວນຈັດລຽງລໍາດັບສິ່ີງຂອງທີ່ຈະໃຊ້ຢ່າງມີລະບຽບຕາມລໍາດັບເພ່ີອ ສະດວຍໃນການໃຊ້, ການໃຊ້ເຄອ່ີ ງມ ແລະ ວັດສະດຸ ຈະຕ້ອງດາໍ ເນນີ ໄປດວ້ ຍດີດ ບຂ່ໍ າດວັກຂາດຕອນ ເຊິີ່ງຈະ ເຮດັ ໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນເບອ່ີ 3.3 ຜູ້ສອນບຄໍ່ ວນບອກຜົນການສາທິດກ່ອູ ນ, ຄວນໃຫ້ຜູ້ຮຽນສງັ ເກດເອງ ແລະ ເປັນສງ່ີິ ຈະເຮັດໃຫ້ ຜູ້ຮຽນສນົ ໃຈ ແລະ ຕິດຕາມຕະຫຼອດເວລາ 3.4 ພະຍາຍາມໃຫຜ້ ູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການສາທິດນີ້ັນຈະສາທິດຄວບຄູ່ກັບການໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເຮດັ ໄປເທ່ີອລະຂີ້ນັ ຕອນ 3.5 ພະຍາຍາມສງັ ເກດສີໜ້າຂອງຜູຮ້ ຽນວູ່າ ປະຕກິ ິລຍິ າຕອບໂຕແ້ ນວໃດໃນຄະນະທສີ່ າທດິ 3.6 ການສາທດິ ຕ້ອງບໍ່ຊກັ ຊາ້ ຫຼ ໄວຈນົ ຜູຮ້ ຽນຕິດຕາມບ່ໍທັນ ແລະ ບໍ່ໃຊ້ເວລາດົນຈົນເຮັດໃຫ້ເກີດ ຄວາມເບີອ່ 3.7 ການສາທດິ ຕ້ອງສະແດງໃຫ້ເຫັນຂະບວນການຢາ່ ງຄບົ ຖວ້ ນບໍແ່ ມູ່ນສາທດິ ແຕຈູ່ ຸດສາໍ ຄນັ ເທາົ່ ນ້ັີນ 3.8 ຄວນຈັດບູ່ອນນັ່ົງໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ມີໂອກາດສັງເກດຄວາມເປັນໄປໄດ້ທີ່ເກີດຂຶີ້ນຢ່າງຊັດເຈນໃນ ລະຫວ່າູ ງທມີ່ ກີ ານສາທິດ 4. ການຫນີຼ້ ເກມ ເກມເປັນສິີ່ງທີ່ດງດູດຈິດໃຈ, ມູ່ວນຊ່ີນ ແລະ ເກີດຄວາມທ້າທາຍໃຫ້ແກູ່ຜູ້ຮຽນຫຼາຍໃນຂະບວນ ການຮຽນ-ການສອນ, ການຫຼນີ້ ເກມເຮັດໄດ້ຫຼາຍຂນ້ີັ ຕອນຂອງການສອນຕ້ັີງແຕ່ກູ ານນໍາເຂົີ້າສູບ່ ົດຮຽນຈົນຮອດ ຂນ້ັີ ສະຫຼຸບ. ເກມທຈ່ີ ະໃຊຕ້ ້ອງເໝາະສົມກັບເນ້ີອໃນ ແລະ ຂ້ັີນຕອນຂອງການສອນ, ກູ່ອນຫີຼ້ນເກມຜູ້ສອນຕ້ອງ ບອກກະຕິກາການຫຼີ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນກູ່ອນ ເພ່ີອໃຫ້ເກີດຄວາມເຂົີ້າໃຈ ເຊັ່ົນ: ເກມໄກູ່ຫາງໝູ, ໝູຫາງໄກູ່ ແລະ ເກມແຂນຄົນຕີ ເປນັ ຕນ້ີົ (ຊານໄຊ ສີໄສຍະເພດັ ອາ້ ງໃນ ບຸກຍະມາ 2541, ໜາ້ 44) ຕໍ່ໄປນີ້ເປນັ ຕົວຢ່າງການ ໃຊເ້ ກມປະກອບການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນ. ຕວົ ຢາ່ ງທີ່ 1 ໃຊ້ເກມຫາງໝູ, ໝູຫາງໄກູ່ ຈາໍ ນວນຜູ້ຫນີ້ຼ ບຈໍ່ ໍາກດັ ຈາໍ ນວນ, ຫີນຼ້ ເປັນຄູ່ໆ ສີ່ການຮຽນ 1. ເຈຍ້ ແຂງຮູບໄກູ່ຕັດເຄີງ່ິ ຫວົ , ແຍກເປັນຫົວໄກ້ ແລະ ຫາງໄກ່ຕູ ິດໄມເ້ ພ່ີອໃຫ້ຖຍູ່າງໄດ້ ຈໍານວນເທາ່ົ ກັບເຄ່ີງິ ໜີ່ຶງຂອງຈໍານວນຜ້ຮູ ຽນ 39

2. ເຈ້ຍແຂງຮູບໝ,ູ ຕດັ ເຄ່ີິງໂຕ ແຍກເປນັ ຫົວໝູ ແລະ ຫາງຕິດໄມ້ເພອີ່ ໃຫ້ຖຍູ່າງໄດ້ ຈານວນ ເທົາ່ ກບັ ເຄິງ່ີ ໜ່ງີຶ ຂອງຈາໍ ນວນຜູ້ຮຽນ. ວິທຫີ ຼີນ້ 1. ຜູ້ສອນຍາຍເຈຍ້ ແຂງຮູບໄກູ່ຕັດເຄິ່ງີ ໂຕ ແລະ ຮບູ ໝູຕັດເຄີິ່ງໂຕ ໃຫ້ແກູ່ຜູ້ຮຽນຄນົ ລະ 1 ອັນ, ບາງຄນົ ອາດໄດສ້ ູ່ວນຫົວ ຜສູ້ ອນບອກວາູ່ “ໄກຫູ່ າງໄກູ່” “ໝູຫາງໝູ” ຜທູ້ ່ີໄດ້ສູ່ວນ ຫົວຂອງໄກູ່ທຸກຄົນຕ້ອງຮ້ອງເພງໄກູ່ ແລະ ແລູ່ນຫາຄູ່ໃຫໄ້ ດ້ ແລະ ຜູ້ທີ່ໄດ້ຊິີ້ນສູ່ວນຂອງໄກູ່ ທຸກຄົນຕ້ອງຮ້ອງ ເປັນສຽງໄກູ່ ແລະ ແລນູ່ ຫາຄູ່ໃຫໄ້ ດ້ ແລະ ຜທູ້ ີໄ່ ດຊ້ ີ້ິນສວູ່ ນຂອງໝູກ່ໍຕອ້ ງຮ້ອງເພງໝູ ແລະ ແລນູ່ ຈບັ ຄູ່ກນັ ໃຫ້ໄດ້ 2. ຜ້ສູ ອນອາດປ່ຽນຄາສົງັ່ ເປັນ “ໄກ່ຫູ າງໝູ” “ໝູຫາງໄກູ່” ໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ຕາມຄາສົ່ັງໃຫຖ້ ຶກຕ້ອງ 3. ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເປັນຜູ້ອອກຄາສັົ່ງຜັດປ່ຽນກັນໄປ ແລະ ຜູ້ອອກຄາສັົ່ງຕ້ອງແລູ່ນຫາຄູ່ຕາມຄາສັົ່ງຂອງ ຕົນເອງຈນັ ໝົດເວລາຫີ້ນຼ ເກມ ຕົວຢາ່ ງທີ່ 2 ເກມແຂນຄນົ ຕຢີ ູ່ດາ້ ນດຽວ ຈໍານວນຜຫູ້ ້ຼີນ ບຈ່ໍ ໍາກັດຈາໍ ນວນ, ແບູ່ງຈໍານວນຜຮູ້ ຽນອອກເປັນ 2 ກຸູມ່ ແຕູ່ອກີ ກຸມູ່ ໜຶ່ີງຈໍານວນໜ້ອຍກູ່ວາ ອກີ ກຸູມ່ ໜ່ງີຶ 1 ຄົນ ສີ່ການຮຽນ ເພງ ຫຼ ດນົ ຕີ ວທິ ຫີ ້ຼີນ 1. ຈານວນຜຫູ້ ີນ້ຼ ທີ່ມຈີ າໍ ນວນໜ້ອຍກວູ່າຢນເປນັ ແຖວໃນຫອ້ ງ, ແຕລູ່ ະຄົນເອາົ ມຂວາ ແລະ ມ ຊາ້ ຍຄາໍ້ ແອວສະຫບັຼ ກັນ 2. ຜຫູ້ ີນ້ຼ ອີກຈານວນໜງີ່ຶ ເຊ່ີງຶ ມີຫາຼ ຍກວູາ່ ຢາ່ ງອ້ອມແຖວຂອງຜູ້ທ່ີຢນຕາມຈັົ່ງຫວະດົນຕີ 3. ເມີອ່ ດນົ ຕີຍຸດທຸກຄົນຕ້ອງເຂີົາ້ ໄປຄ້ອງແຂນຜທູ້ ີ່ຢູ່ໃນແຖວ, ຜູຫ້ ້ຼີນຄນົ ໃດບ່ໍສາມາດໄປຄ້ອງ ແຂນຜູລ້ ່ີນທີ່ຢູ່ໃນແຖວໄດ້ ຈະອອກຈາກການແຂູ່ງຂັນທຸກຄງີ້ັ ໄປ, ຜທູ້ ີ່\\ຫີນ້ຼ ຢູ່ໃນແຖວຈະຕ້ອງອອກໄປຄ້ີັງລະ 1ຄົນ ເຊົນ່ັ ດຽວກນັ ແລະ ຜທູ້ ສ່ີ າມາດຄອ້ ງແຂນໄດເ້ ປັນຄົນສຸດທ້າຍຈະເປັນຜ້ຊູ ະນະ. 4. ເມີ່ອເກມຈົບລົງໃຫ້ທຸກຄົນເອາົ ແຂນຄອ້ ງກັນ ແລະ ຢາ່ ງອອ້ມຫ້ອງດວ້ ຍເພງມາ 5. ການຮອ້ ງເພງ ເພງເປັນປດັ ໃຈປະກອບການຮຽນ-ການສອນທ່ີຊວູ່ ຍເພີ່ມຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສົບການ ຈົນໃຫ້ມຄີ ວາມ ເພີດເພີນແກູ່ຜູ້ຮຽນ ເປັນກິດຈະກໍາທີ່ໜ້າສົນໃຈ, ເພງສາມາດຊູ່ວຍໃຫ້ການຮຽນ-ກາຍສອນກູ່ຽວກັບ ການ ອອກສຽງທາງພາສາໄດ້ ຫຼ ຮຽນຮເູ້ ນອ້ີ ໃນໂດຍຕົງຂອງເລ່ີອງທີ່ສອນ. ວທິ ກີ ານຈດັ ກິດຈະກໍາການຮ້ອງເພງ ຜູ້ສອນມໂີ ອກາດໃຊເ້ ພງປະກອບການຮຽນ-ການສອນໃນໂອກາດຕ່າູ ງໆໄດ້ດົງັ່ ນ້ີ: 5.1 ເລອກຮອ້ ງເພງກຽູ່ ວກັບບດົ ຮຽນ ຫຼ ໃຊເ້ ພງອນີ່ ທ່ສີ ະນກຸ ສະໜານທຸກຄົນຮອ້ ງເພງໄດເ້ ປັນເພງທ່ີສ້ີັນ ໃຊ້ເວລາ 1-2 ນາທີ ສະລັບການສອນໃນຂັ້ີນຕອນຕູ່າງໆ ຕາມຄວາມເໝາະສົມເພີ່ອປ່ຽນບັນຍາກາດອາດເຮັດ ທູາ່ ປະກອບເພງ. 5.2 ເມ່ອີ ຜູສ້ ອນຕ້ອງການໃຊ້ເພງສອນໂຄງສ້າງຂອງຈຸດປະສົງເພາະໃນບົດເພງເຊິີ່ງເປັນການທົບທວນ ຫຼ ສອນເນ້ີອໃນນ້ນັີ . 5.3 ເມ່ີອຜ້ສູ ອນຕ້ອງການເຊີ່ອມໂຍງເນີ້ອໃນ ຫຼ ສະຖານະການທ່ີກູ່ຽວຂອ້ ງກັບເລອີ່ ງທສ່ີ ອນບດົ ຮຽນ. ວິທີການຜູສ້ ອນຈະໃຊເ້ ພງໃນການສ້າງຄວາມສົນໃຈຈະຕອ້ ງຍຶດຫັກຼ ການເລອກເພງ 2 ປະການຄ: ປະການທ່ີ 1 ເລອກເພງທີກ່ ູຽ່ ວຂອ້ ງກັບບດົ ຮຽນໂດຍກົງ ປະການທີ່ 2 ຖ້າບ່ໍມີເພງທີຕ່ ງົ ກບັ ບດົ ຮຽນຄວນເລອກເພງສ້ັນີ ໆ, ມູ່ວນໆ ທກຸ ຄນົ ຮ້ອງໄດ້ ຫຼ ຮຽນຮູມ້ າ 40

ແລ້ວການໃຊ້ເພງແຕລູ່ ະເທີ່ອຄວນໃຊ້ເວລາສີ້ັນໆອາດເຮັດໄດຕ້ ະຫຼອດ ຈະຮອ້ ງເພງເມອີ່ ໃດ, ຂັີ້ນຕອນໃດ ຂ້ີຶນຢູ່ ກັບຜູ້ສອນ ເຊັ່ົນ: ອາດໃຊ້ເພງໃນຂັ້ີນນໍາເຂົ້ີາສູ້ບົດຮຽນ, ຂັ້ີນສອນ, ຂັີ້ນສະຫຼຸບບົດຮຽນ ຫຼ ເມີ່ອເຫັນວູ່າ ບັນຍາກາດໃນຫ້ອງຮຽນໜາ້ ເບີ່ອກໍ່ຊູ່ວຍໃກຫຜ້ ູ້ຮຽນໃຫ້ຮອ້ ງເພງໄດ້ທນັ ທີ ແລະ ຄວນໃຊທ້ ່າູ ທາງປະກອບດ້ວຍ. 6. ການໃຊ້ສກີ່ ານສອນ ສກ່ີ ານສອນຈະໃຊເປັນເຄ່ີອງຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດການຮຽນຮູ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບເຊີ່ິງຜູ້ສອນສາມາດ ໃຊ້ສ່ີການສອນສ້າງຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນໄດ້, ການໃຊບ້ ັດຄາໍ ປະກອບຮູບ, ການໃຊ້ຮບູ ພາບ, ການໃຊ້ແຜູ່ນ ປາ້ ຍສາໍ ລີ ແລະ ການໃຊແ້ ຜນວາດ. ວທິ ກີ ານຈັດກນູ່ ກດິ ຈະກໍາການໃຊ້ສ່ີການສອນຜູ້ສອນສາມາດໃຊ້ສກ່ີ ານສອນສາ້ ງຄວາມສົນໃຈຜູ້ຮຽນໄດ້ດົັ່ງນີ:້ 6.1 ການໃຊບ້ ດັ ຄາໍ ປະກອບຮບູ ອາດໃຫເ້ ຮັດໄດ້ໂດຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນຈັບຄູ່ລະຫວູາ່ ງບັດຄໍາປະກອບຮູບ ແລະ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນສພແດງຄວາມໝາຍຂອງຮູບໂດຍໃຊ້ບັດຄໍາ ຫຼ ຜູ້ສະແດງຄວາມໝາຍ ຂອງບັດຄໍາອອກມາຕໃຫ້ຜູ້ ຮຽນຕເໍ່ ຕມີ ຮູບພາບໃຫ້ສົມບູນ ຫຼ ໃຫ້ລຽງລໍາດັບພາບຕາມເຫດການ. 6.2 ການໃຊ້ຮູບພາບ ເພ່ີອໃຫ້ຜູ້ຮຽນສັງເກດຮູບພາບ ຫຼ ທວາຍຮູບພາບໂດຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ເບີ່ງຮູບພາບ ແລ້ວຈີ່ງິ ເປດີ ຂຄໍ້ ວາມ ຫຼ ຄາໍ ອະທບິ າຍລຸມູ່ ຮູບພາບ ຫຼ ແມູ່ນແຕູ່ຈະໃຊ້ຮບູ ພາບປະກອບ ການເລົາ່ ເລີອ່ ງກໄດ້ກຈະ ສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈໄດ້ຄກັນ. 6.3 ການໃຊ້ແຜູ່ນປ້າຍສໍາລີ ຈະໃຊ້ກັບການສະແດງເຖິງການປ່ຽນແປງຂອງທໍາມະຊາດໄດ້ ເຊັ່ົນ: ການສະແດງການໝນຸ ວຽນນ້ໍາ, ລົມ ເປັນຕົີ້ນ ຫຼ ສະແດງລໍາດບັ ຂັ້ນີ ຂອງເລ່ີອງໃນການເລົ່າເລ່ີອງ ແລະ ສາມາດ ໃຊກ້ ິດຈະກາໍ ກູຽ່ ວກບັ ການຕໍ່ເຕມີ ຮບູ ພາບໃຫມ້ ຄີ ວາມສົນບູນຍງິ່ີ ຂຶີນ້ . 6.4 ການໃຊ້ແຜນວາດ ຜູ້ສອນມີຫຼັກການເລອກທີ່ເໝາະສົມກັບຄວາມເປັນຈິງ ຫຼ ເລ່ີອງເພີ່ອດງດູດ ຄວາມສົນໃຈຜູ້ສອນຄວນເປີດໂອກາ ດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການໃຊ້ແຜນວາ ດໃນກ ລະນີສອນເນ ີ້ອ ໃນ ກູ່ຽວກັບສວນປະກອນຂອງອະໄວຍະວະພາຍໃນຂອງສັດແລັວໃຫ້ຜູ້ຮຽນຊີ້ຕໍ່ເຕີມແຜນວາດ ພ້ອມອະທິບາຍ ເປັນຕົ້ີນ ຄະນະທີ່ຜູ້ສອນໃຊ້ແຜນວາດຄວນໃຊ້ເຈ້ຍປິດຂໍ້ຄວາມບາງສູ່ວນໄວ້ ແລະ ຄູ່ອຍໆເປີດທີ່ລະສູ່ວນ ປະກອບດ້ວຍຄໍາອະທິບາຍຜູ້ຮຽນຈະສນົ ໃຈເນີອ້ ໃນ ແລະ ແຜນວາດຕະຫຼອດເວລາດວ້ ຍ. 7. ການສະແດງທາູ່ ທາງປະກອບ ການສະແດງທາູ່ ທາງປະກອບຜູ້ສອນໃນຄະນະກາໍ ລງັ ສອນເປັນສ່ິີງທ່ີເຮັດໃຫບ້ ົດຮຽນໜ້າສົມໃຈ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດດຕໍ່ການຮຽນ-ການສອນການສະແດງທູ່າທາງປະກອບອາດເຮັດໄດ້ທກຸ ຂີນັ້ ຕອນຂອງຂະບວນການຮຽນ-ການສອນ. ວທິ ີການຈັດກຈິ ະກາໍ ການສະແດງທູາ່ ທາງປະກອບເຮດັ ໄດ້ດ່ົງັ ນີ້: 7.1 ຜູ້ສອນຄວນໃຊ້ສີໜ້າທູ່າທາງ ແຂນ, ມ, ຫົວ ເປັນການສີ່ຄວາມໝາຍແທນການເວົາີ້ ຫຼ ປະກອບ ການເວົີາ້ ເຊົນັ່ : ຕ້ອດຫົວຍອມຮັບພ້ອມຍ້ີມ ສະແດງວູ່າຖກຕ້ອງ ເປນັ ຕີ້ົນ. 7.2 ຜູ້ສອນໃຊ້ການເຄີ່ອນໄຫວທີ່ມີຈດຸ ປະສົງ ເຊັົ່ນ: ຢ່າງໄປຈັບສີ່ການສອນ ຫຼ ຢ່າງໄປຖາມຄໍາຖາມຜູ້ ຮຽນຄນົ ໃດຄນົ ໜຶງ່ີ ເປັນຕນົີ້ . 7.3 ຜ້ສູ ອນໃຊ້ການຢນຢູ່ບູອ່ ນເກ່ົາ ເພີ່ອຮຽກຮອ້ ງຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜູ້ຮຽນຖ້າຜູ້ຮຽນສົ່ງສຽງດງັ ໃນຫ້ອງ ຫຼ ບ່ໍເປນັ ລະບຽບ ເປນັ ຕ້ີົນ. 7.4 ຜສູ້ ອນໃຊ້ທູ່າທາງປະກອບເພງໃຫ້ສົມກບັ ບດົ ບາດຂອງຕວົ ລະຄອນໃນເລີ່ອງ 7.5 ຜ້ສູ ອນນາໍ ຜ້ຮູ ຽນທັງໝດັ ລຸກຂຶີ້ນເຕ້ີນັ ຕາມຈົັ່ງຫວະພ້ອມກນັ ຕບົ ມໃຫເ້ ຂົ້າີ ກັບຈົ່ັງຫວະ ແລະ ເນ້ີອເພງ ເຮັດໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນໄດ້ປຽ່ ນອະລຍິ ະບົດດ້ວຍ. 41

8. ການຕ້ີັງບັນຫາສົນທະນາ ແລະ ການຖາມຕອບ ໃນການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນຜູ້ສອນຕ້ອງສ້າງຄວາມສໍາພັນໃຫ້ກຽູ່ ວຂອ້ ງກບັ ຜູ້ຮຽນ, ຜຮູ້ ຽນໂດຍ ຄໍານຶງເຖິງໄວ, ວຸດທິພາວະ ແລະ ຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນເຊິີ່ງຕ້ອງບໍ່ຢາກຈົນເກີນໄປ ວິທີການຈັດກິກຈະກໍາ ຕ້ງັີ ບນັ ຫາ ດ່ົງັ ນີ້: 8.1 ຕັີ້ງບັນຫາຈາກສີ່ການສອນ ເຊັ່ົນ: ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບີ່ງທີ່ເນ້ີອໃນບົດຮຽນທີ່ຕັີ້ງຂອງປະເທດມາເລເຊຍ ແລ້ວຜສູ້ ອນຖາມບັນຫາຈາກຜູ້ຮຽນ ‘‘ທາງທດິ ຕາເວນັ ອອກຂອງປະເທດມາເລເຊຍມີເຂດແດນຕິດຕ່ກໍ ັບປະເທດ ໃດແດູ່’’ ເປັນການຕີັ້ງຄາໍ ຖາມຫາຄາໍ ຕອບ. 8.2 ຜູ້ສອນຕັ້ີງບັນນຫາໂດຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນຕໍ່ພາບເປັນຕອນໆພ້ອມກັນ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນທວາຍວູ່າເປັນຮູບຫຍັງ ເຊັົ່ນ: ໃຊ້ຊີ້ນສູ່ວນຕໍຮ່ ູບປະເທດມາເລເຊຍ (ຮູບຈີກຊ) ແລະ ຮູບຂີດເສັ້ີນຕໍ່ເປັນຮູບປະກອບຄໍາຖາມເປັນໄລຍະ ເມອີ່ ຕຮໍ່ ບູ ຫຼ ຕ່ໍເສ້ນີັ ໄປຫາຊວູ່ ງໜ່ຶງີ . 8.3 ຜູ້ສອນຕັ້ີງບັນຫາ ໂດຍການສ້າງສະຖານະການຂຶີ້ນມາແລ້ວໃຫ້ຜູ້ຮຽນຄິດຫາຄໍາຖາມຕອບຈາກ ສະຖານະການອາດຈະຫາມາຈາກຊ່ີມວນຊົນ ລ ເປັນສະຖານະການທີ່ຜູ້ສອນສົມມຸດ ຂຶີ້ນມາເອງກໄດ້ ຫຼ ຈາກເຫດການປດັ ຈບຸ ນັ . 8.4 ຜູ້ສອນຖາມບັນຫາທົ່ວໄປ ກູ່ຽວກັບສິີ່ງແວດລ້ອມອ້ອມຕົວຜູ້ຮຽນແລ້ວໂຍງໄປສູ່ບົດຮຽນ ເຊັົ່ນ: ຖາມຜູ້ຮຽນວູ່າ ‘‘ມ້ີເຊົ້ີານີ້ ມາໂຮງຮຽນໄດ້ແນວໃດ’’ ການຖາມແບບນີ້ຈະເຊີ່ອມໂຍງເລີ່ອງໄປສູ່ ‘‘ມີ້ການ ຄົມມະນາຄມົ ’’ໄດ້. 8.5 ຕີັງ້ ຄາໍ ຖາມຈາກການສງັ ເກດ ຫຼ ການໃຊປ້ ະສາດສາໍ ພັດ ເຊ່ັົນ: ການຟັງສຽງ, ການໃຊ້ມຈບັ ເປນັ ຕ້ນົີ . 8.6 ໃຫ້ຜູ້ຮຽນສະແດງຄາໍ ຄິດເຫນັ ຈາການສນົ ທະນາ. 9. ການຫນີຼ ຄາໍ ສໍາພັດ ການຫຼນີ້ ຄໍາສໍາພດັ ເປັນວິທີການສ້າງຄວາມສນົ ໃຈທ່ີດີອກີ ວທິ ີໜີງຶ່ ຜນົ ທ່ີໄດຮບັ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ແລະ ຜູ້ ສອນສະໜກຸ ສະໜານຜູ້ຮຽນເກດີ ຄວາມຢາກຮຽນໂດຍບາໍ ຮູ້ສກເບ່ອີ ເຊນັົ່ : 9.1 ສາໍ ພັດທເີ່ ນັ້ນີ ການໃຊ້ “ບັນ” ຄໍານາໍ ໜາ້ 9.2 ຄໍາສາໍ ພດັ ທກ່ີ ່ຽູ ວກັບຕ້ນົີ ໄມ້ 9.3 ຄໍາສໍາພັດທກີ່ ຽູ່ ວກບັ ຕົວສະກດົ ທ່ີຍາກໆ ວິທີການຈັດກິດຈະກາໍ ການຫ້ຼນີ ຄໍາສໍາພດັ ໃນຄະນະທ່ີຜູ້ສອນ ສອນວິຊາພາສາໄທກູ່ຽວກັບຄໍາສໍາພັດທ່ີສອດຄູ່ອງກັນ ແລະ ເພອ່ີ ເນັີ້ນການອູ່ານ, ການຂຽນ ໄດຖ້ ກຕອ້ ງຕາມຕົວສະກດັ ເຊນ່ົັ : ສອນເລ່ອີ ງຊີ່ຕີ້ນົ ໄມ້ໃນວັນນະຄະດີຜູສ້ ອນອາດໃຊ້ຄໍາສາໍ ພດັ ທ່ກີ ູ່ຽວກບັ ຊີຕ່ ົີ້ນໄມຄ້ : ໂມງໂມກໝາກມວູ່ ງໄມ້ ມກູ ມັນ ຈາກຈດິ ແຈງຈວງຈນັ ຈ່ິີງຈ້ໍ ໂຫມຫງິ ຫງີິ່ ຫາຍຫັນ ຫຽງຫາດ ຄຸຍຄຽູ່ ມຄາໍ ຄນູ ຄໍ້ ຄັດເຄີົາ້ ແຄງ ຜູ້ສອນອາດຈະໃຊ້ແຜນວາດຂຽນກອນບົດນໄ້ີ ວແລວ້ ຕດິ ໃສ່ກູ ະດານໃຫ້ນັກຮຽນອູາ່ ນຕາມພອ້ ມທັງຂຽນ ຕາມຄໍາອູາ່ ຂອງຜ້ສູ ອນເທີອ່ ລະປະໂຫຍດເປັນການທດົ ສອບການຟັງ, ການຂຽນ ແລະ ການອູ່ານໄປພອ້ ມໆກນັ . ປະໂຫຍດຂອງການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈ ການສ້າງຄວາມສນົ ໃຈມີປະໂຫຍດດ່ົງັ ນີ້: 42

1. ເຮດັ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນເກີດຄວາມພ້ອມທ່ຈີ ະຮຽນບົດຮຽນນີັ້ນ 2. ເຮດັ ໃຫ້ຜຮູ້ ຽນມຄີ ວາມສນົ ໃຈໃນບົດຮຽນຢາ່ ງສະໝໍ່າສະເໝີໃນເວລາຮຽນນີ້ນັ 3. ເຮດັ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນເກີດຄວາມເຂົາ້ີ ໃຈໃນບດົ ຮຽນຢາ່ ງຈະແຈ້ງ ແລະ ມີເຈດຕະຄດຕິຕ່ກໍ ານຮຽນ 4. ເຮດັ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດຜ້ ູ່ອນຄາຍ ແລະ ຕີ່ນຕົວຂນ້ຶີ ຈາກຄວາມຮູສ້ ກເຢັນຊາ 5. ຊູວ່ ຍສາ້ ງບັນຍາກາດໃນຫ້ອງຮຽນໃຫເ້ ປນັ ບັນຍາກາດຂອງການຮຽນຮທູ້ ີ່ກະຕລລ້ີນົ ຂໍສ້ ະເໜແີ ນະໃນການສ້າງຄວາມສນົ ໃຈ ຜູ້ສອນນໍາການສ້າງຄວາມສົນໃຈໄປໃຊ້ໃນຫ້ອງຮຽນເພີ່ອເກີດປະສິດທິພາບໃນການຮຽນ -ການສອນ ຕ້ອງຄໍານງຶ ເຖິງຂ້ສໍ ະເໜີແນະ ດ່ັງົ ນ:ີ້ 1. ເລອກການສ້າງຄວາມສນົ ໃຈໃຫເ້ ໝາະສົມກັບໄວ ແລະ ສະຖານະການ 2. ເລອກການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈໃຫສ້ ອດຄອູ່ ງກັບບົດຮຽນ 3. ມກີ ານສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈເປັນໄລຍະຕະຫຼອດເວລາໃນການສອນ 4. ປຽ່ ນແປງວທິ ີ ການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈຫາຼ ຍໆຮູບແບບບຊ່ໍ ໍາ້ ເກາ່ົ 5. ໃຊ້ວທິ ີ ການສ້າງຄວາມສົນໃຈໃຫກ້ ົມກນກນັ ແລະ ເຮັດໃຫເ້ ປັນທາໍ ມະຊາດ 6. ເລອກການສ້າງຄວາມສົນໃຈໃຫ້ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຜ້ຮູ ຽນ 7. ເປດີ ໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມສີ ວູ່ ນຮູ່ວມໃນການເຮັດກດິ ຈະກໍາໃຫ້ຫາຼ ຍຂຶີ້ນ ຈາກທີ່ກູ່າວມາທັກສະການສ້າງຄວາມສົນໃຈຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດແກູ່ຜູ້ຮຽນຢ່າງແທ້ຈິງຖ້າຜູ້ສອນມີ ຄວາມສາມດໃນ, ການສ້າງຄວາມສົນໃຈຜູ້ຮຽນໄດ້ຖກຕ້ອງເໝາະສົມກັບໂອກາດ ແລະ ໄວຂອງຜູ້ຮຽນ. ນອກຈາກນຍີ້ ງັ ລວມເຖງິ ບຸກຄະລິກກິລິຍາທາູ່ ທາງການສອນຂອງຜູ້ສອນ, ຜູ້ສອນທີ່ມີຄວາມຄູ່ອງແຄ້ວ, ກະຕລລົີ້ນ, ຮູ່າເຮີງ ແລະ ມູ່ວນ ຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນໄດ້ດີທັງຄວາມຕັີ້ງໃຈໃນການສອນຂອງຜູ້ສອນ ຜູ້ ສອນມີຄວາມມຸງໝັ້ີນມີຄວາມຕັີ້ງໃຈໃນການສອນມີກໍາລັງໃຈ ແລະ ມີຄວາມປາຖະໜາດຕີ ໍ່ຜູ້ຮຽນຈະມີຄວາມ ພະຍາຍາມໃນ ການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈຜຮູ້ ຽນໄດດ້ ີ. ການວາງແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການສ້າງຄວາມສົນໃຈ ເມ່ີອໄດ້ສຶກສາລາຍລະອຽດຂອງທັກສະການສ້າງຄວາມສົນໃຈຜູ້ຮຽນຕອງວາງແຜນທັກສະການສ້າງ ຄວາມສນົ ໃຈເພອ່ີ ໃຫ້ເກີດທັກສະຄວາມຊາໍ ນານ ແລະ ມຄີ ວາມໝ້ັນີ ໃຈຫຼາຍຍິງ່ີ ຂຶ້ີນ ຜຮູ້ ຽນຄວນວາງແຜນການ ສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈດ່ົງັ ນ້ີ: 1. ສກຶ ສາຄວາມເຂີົາ້ ໃຈເທັກນິກການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈເພ່ີອເປນັ ແນວທາງໃນການຝຶກທກັ ສະ 2. ສກຶ ສາຕົວຢາ່ ງແຜນການຝຶກທັກສະ ແລະ ການປະຕບິ ັດຕວົ ຈງິ ຈາກວດີ ໂີ ອ 3. ກຽມເນ້ີອໃນທ່ີຕນົ ເອງສນົ ໃຈ ແລະ ຖະນດັ 4. ກຽມເຮດັ ແຜນການສອນ ການຝກຶ ທກັ ສະການສ້າງຄວາມສົນໃຈ ແລະ ການສຶກສາຕົວຢ່າງໃນໜ້າ 79-82 5. ຝຶກຊອ້ ມທົດລອງຕາມແຜນການສອນແບບຈລຸ ະພາກ 6. ປະເມນີ ຜນົ ຕາມແບບປະເມີນຜນົ ທ່ຢີ າຍໃຫ້ ການວດັ ຜົນ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ການສຶກສາການສ້າງຄວາມສົນໃຈ ຜູ້ຮຽນທີ່ເຂົີ້າສູ່ການຝຶກທັກສະຕ້ອກຽມແບບປະເມີນ ໃຫແ້ ກູ່ຜສູ້ ງັ ເກດການ ເພີ່ອສະຫຸຼບຜົນການຝຶກທັກສະ ແບບປະເມີນມີອງົ ປະກອບຕໍ່ໄປນ:ີ້ 1. ຄຸນລັກສະນະທີ່ປະເມນີ ປະກອບດ້ວຍເນີ້ອໃນດັງົ່ ນີ້: 43

1) ການເຄີອ່ ນໄຫວຂອງຜສູ້ ອນເໝາະສົມ ແລະ ມຈີ ດຸ ໝາຍ 2) ທາູ່ ທາງຂອງຜູສ້ ອນຊວູ່ ຍໃຫສ້ ີຄ່ ວາມໝາຍ 3) ການປ່ຽນລະດັບສຽງຂອງຜູສ້ ອນເຮັດໃຫ້ເກດີ ການຮຽນຮ້ໄູ ດຫ້ ຼາຍທີສ່ ຸດ 4) ການໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນມີສ່ວູ ນຮູ່ວມໃນກດິ ຈະກາໍ 5) ການປະໄລຍະຊົ່ວໂມງຜສູ້ ອນເຮັດໃຫຄ້ ດິ ແລະ ເພີ່ມຄວາມໜາ້ ສນົ ໃຈ 6) ການປ່ຽນແປງກດິ ຈະກໍາເໝາະສມົ 2. ເກນການປະເມີນການຝຶກທັກສະການຍົກຕົວຢ່າງປະກອບດ້ວຍ 5 ລະດັບ ຄ: 1 ມີຄູ່າເທົ່າກັບ ຄວນປບັ ປຸງຫາຼ ຍ 2 ມີຄູ່າເທາ່ົ ກັບ ຄວນປັບປຸງ 3 ມີຄູາ່ ເທ່ົາກັບ ປານກາງ 4 ມີຄາູ່ ດີ 5 ມີຄູ່າ ດີຫາຼ ຍ 3. ນໍາແບບປະເມີນມາສະຫຼຸບການຝຶກທັກສະຄວນຢູ່ໃນລະດັບບໍ່ຕໍ່າກວູ່າຮ້ອຍລະ 60 ຈິີ່ງຖວູ່າການຝຶກ ທກັ ສະນນີ້ັ ມີທັງປະສິດທພິ າບ ແລະ ປະສິດທິຜົນ 4. ຂໍ້ສະເໜີແນະເພີ່ມເຕີມ ໃນການສັງເກດການສອນຖ້າຜູ້ສັງເກດການສອນຕ້ອງການຮຽນນອກຈາກ ຄຸນລັກສະນະທີ່ປາກດົ ຢູໃ່ ຫຂ້ ຽນລົງໃນຂໍ້ສະເໜີແນະ ຫຼ ຂໍສ້ ັງເກດ ຕໍໄ່ ປນ້ເີ ປນັ ຕວົ ຢາ່ ງແບບປະເມີນການຝຶກທັກ ສະການໃຊ້ກະດານດາໍ ຕ່ໄໍ ປນີ້ິເປັນຕົບຢ່າງແບບປະເມີນຜົນການຝຶກທກັ ສະດັົ່ງຕາຕະລາງທີ່ 4.1 ແລະ ຕົວຢາ່ ງແຜນການຝຶກທັກ ສະການສ້າງຄວາມສນົ ໃຈ ຕາຕະລາງທີ່ 4.1 ຕົວຢ່າງການປະເມີນຜນົ ການຝກຶ ທັກສະການສ້າງຄວາມສົນໃຈ ແບບປະເມນີ ການຝຶກທກັ ສະການສ້າງຄວາມສນົ ໃຈ ວິຊາ .......................................... ເລີອ່ ງ ................................... ສອນວັນທີ່......................... ຜສູ້ ອນ................................................ ຜູ້ສງັ ເກດການສອນ .................................................. ຄາໍ ຊ້ີແຈງ ຂຽນເຄ່ີອງໝາຍ ໃສໃູ່ ນ “ເກນການປະເມີນ” ທາງຂວາມຕາມຄວາມໝາຍດ່ັົງຕໄໍ່ ໄປນີ້ 5 ໝາຍເຖິງ ດຫີ າຼ ຍ 4 ໝາຍເຖງິ ດີ 3 ໝາຍເຖງິ ປານກາງ 2 ໝາຍເຖິງ ຄວນປັບປຸງ 1 ໝາຍເຖງິ ຄວນປັບປຸງຫາຼ ຍ ຄຸນລັກສະນະທີ່ປະເມນີ ເກນການປະເມນີ 5 4 321 1. ການເຄີ່ອນໄຫວຂອງຜູ້ສອນເໝາະສົມ ມີຈຸດໝາຍ 2. ທູ່າທາງຂອງຜສູ້ ອນຊູ່ວຍໃຫ້ສຄ່ີ ວາມໝາຍ 3ການປ່ຽນລະດັບສຽງຂອງຜູ້ສອນເຮັດໃຫເ້ ກີດການຮຽນຮູໄ້ ດ້ ຫາຼ ຍທສີ່ ດຸ 4 ການໃຫ້ຜູຮ້ ຽນມີສູ່ວນຮ່ວູ ມໃນກດິ ຈະກາໍ 5 ການເວ້ັນີ ໄລຍະຊ່ົວໂມງຜູ້ສອນເຮັດໃຫ້ຄິດ ແລະ ເພີ່ມຄວາມ ໜາ້ ສນົ ໃຈ 6 ການປ່ຽນແປງກດິ ຈະກໍາເໝາະສົມ 44

ຂໍ້ສະເໜີແນະເພ່ມີ ເຕມີ ........................................................................................................ ລງົ ຊີ່ ................................. ຜູ້ສັງເກດການສອນ ຕວົ ຢາ່ ງທີ່ 1 ແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈ ວຊິ າ ພາສາໄທ ເລອີ່ ງ ຄາໍ ໃໝູ່ ຫອ້ ງ ປະຖົມສກຶ ສາປີທ່ີ 1 ເວລາ 15 ນາທີ ທັກສະທຕີ່ ້ອງການຝກຶ ການສ້າຄວາມສນົ ໃຈໂດຍການເຊດີ ຫນູຸ່ ຈຸດປະສງົ ດາ້ ນພດຶ ຕກິ າໍ ຜູ້ຮຽນສາມາດອູ່ານຄາໍ ໃໝູ່ທີ່ຮຽນໄດ້ ເນອ້ີ ເລີ່ອງ ໂຮງຮຽນເປີດເທີມແລວ້ ມານະດີໃຈ ພໍ່ ແມູ່ ພາໄປທຽູ່ ວຊຽງໃໝູ່ໜ້າ ມານະມກັ ນ່ັົງລດົ ໄຟ ສຽງລດົ ໄຟແລນູ່ ດັງ ຊ່ກົັ ຊ່ກົັ ສຽງຫວູດຮດັ ໄຟດງັ ວ້ນູ ວູ້ນ ກິດຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກິດຈະກາໍ ຂອງຜູ້ຮຽນ ເຫດຜນົ 1. ຜູ້ສອນເຊີດຫຸູ່ນສົນທະນາກັບຜູ້ຮຽນ ສະບາຍດີ ເບ່ງີ ຫູຸ່ນ ຟງັ ຫ່ນຸູ ເວ້ີົາ ເພີ່ອສ້າງຄວາມສົນໃຈ ເພີ່ອນທີ່ຮັກ ເພອີ່ ນທກຸ ໆຄົນເປັນຄົນດີໝົັ່ນອູ່ານໜັງ ທຈີ່ ະຮຽນ ສມາໂຮງຮຽນທຸກມ້ີ ຂ້ອຍຂຕົບມໃຫ້ (ຫຸູ່ນຕົວມ) ຂ້ອຍຈະເລົ່າຫຍັງໃຫ້ຟັງເມ່ີອຕອນປິດເທີມຂ້ອຍໄປ ທ່ຽູ ວມານົ່ັງລົດໄຟໄປໄກຫຼາຍຂ້ອຍມນັ ນົັ່ງລົດໄຟມັນ ມູ່ວນແທ້ໆເວລາລົດຈະອອກສຽງຫວູດມັນດັງ ວູ້ນ ວນູ້ ພລດົ ແລູນ່ ສຽງມັນກໍດ່ ັງ ຊົັກ່ ຊົ່ັກ ຊັກົ່ ຊ່ກົັ ຂ້ອຍ ຟັງເພີດຈົນນອນຫຼັບໄປເລີຍຂ້ອຍຄິດຮອດພວກເຮົາ ທຸກຄົນມ້ີນີ້ຂ້ອຍຈະພາພວກເຮົາໄປນັົ່ງລົດໄຟທູ່ຽວ ໃຜຢາກໄປແດູ່ ດແີ ລ້ວແຕກູ່ ່ອູ ນພວກເຮາົ ຈະໄປຂ້ອຍ ຢາກໃຫ້ພວກເຮົາທວາຍຫຍງັ ຫີນ້ຼ ກບັ ຜ້ສູ ອນຂ້ອຍຈະ ນ່ງົັ ພັກຖາ້ ເພອ່ີ ນໆບອູ່ ນນີ້ແລະ ຜສູ້ ອນວາງຫູຸ່ນໃຫ້ນັ່ົງ ອງີ ຝາກະດານດາໍ 2. ຜູສ້ ອນລຽງບດັ ຄໍາທງັ ໝົດໃສໃນກະເປາ່ົ ແລ້ວວາງ ໂຮງຮຽນຜູ້ຮຽນຈັບບັດຄາໍ ເພ່ີອໃຫ້ກໍາລົງໃຈເຮັດ ບັດຮູບໂຮງຮຽນໄວ້ອີກມຸນໜຶ່ີງ “ນີ່ແມູ່ນຮູບຫຍັງ” ໂຮງຮຽນມາວາງຕິດກັບ ໃຫ້ທຸກຄົນຢາກສະໜ “ໃຜເຫັນບດັ ຄາໍ ໂຮງຮຽນຈັບມາວາງໃກ້ໆກັນ” ຜູເ້ ບ່ີງ ຮູບໂຮງຮຽນ ອງຜ້ສູ ອນ “ດີຫາຼ ຍ” ທກຸ ຄນົ ອອກສຽງໂຮງຮຽນຊັດເຈນພ້ອມກນັ 3. ຜ້ສູ ອນສຽບບດັ ຄາໍ ຮູບລດົ ໄຟໃນກະເປົ່າໜງັ ຖາມ ລົດໄຟ ຜູ້ຮຽນຈັບບັດຄໍາ ເພີ່ອຝຶກກາຍອອູ່ານທ່ີ “ນີາແມູ່ນຮູບຫຍັງ” “ບັດຄໍາລົດໄຟຢູ່ໃສູ່ນ” ຜູ້ເບ່ີງ ລົດໄຟມາວາງຕິດກັບຮູບ ອອກສຽງທ່ຖີ ກຕ້ອງ “ເກົັ່ງຫາຼ ຍ” ຜສູ້ ອນໃຫທ້ ຸກຄົນອອກສຽງ “ລົດໄຟ” ລົດໄຟ 4. ຜູ້ສອນເຮັດສຽງ ຊັົ່ກ ຊັົ່ກ ຊັົ່ກ ຊັ່ົກ ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ ຊັົ່ກ ຊັົ່ກ ຊັົ່ກ ຊັົ່ກ ຜູ້ຮຽນ ໃ ຊ ້ ສ ຽ ງ ສ ້ າ ງ ຄ ວ າ ມ ຮຽນເຮດັ ສຽງນໍາ ຊ່ັົກ ຊັົກ່ “ໃຜເຫນັ ບດັ ຄາໍ ຊ່ກົັ ຊັົ່ກ ຈັບບັດຄໍາ ຊກ່ັົ ຊ່ັົກ ສງ່ົ ໃຫ້ ສົນໃຈ ຈບັ ມາໃຫຜ້ ້ສູ ອນດຽວນ”ີ້ “ຜ້ສູ ອນເວົາ້ີ ວ່າູ ວູ່ອງໄວຫາຼ ຍ” ຜູສ້ ອນ 45

5. ຜູ້ສອນຊີ້ບັດຄໍາທີ່ເຫຼອຖາມວູ່າ “ຄໍານີ້ອູ່ານວູ່າ ວູ້ນ ວູ້ນ ຜູ້ຮຽນທຸກຄົນ ຜູ້ສອນປ່ຽນວິທີການ ຫຍງໃຜຮແູ້ ດູ່” ຜ້ສູ ອນກົີ້ມຫົວລງົ ໃຫ້ ສະແດງວູ່າຖກ ຕົບມໃຫ້ ວນູ້ ວນູ້ ເບ່ີງໃຫກ້ າໍ ລັງໃຈ “ພວກເຮົາຕົບມໃຫ້” ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນອອກສຽງ ວນູ້ ວ້ນູ 6. ຜູ້ສອນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນອູ່ານບັດຄາໍ ພ້ອມກັນທັງໝົດ ໂຮງຮຽນ, ລົດໄຟ, ຊ່ັົກ ອູ່ານຄໍາຍາກໄດ້ ແລະ ອກີ ຄີ້ັງ ຊົັກ່ ແລະ ວ້ນູ ວູ້ນ ອອກສຽງໄດຖ້ ກຕອ້ ງ 7. ຜູ້ສອນເປີດຜ້າທີ່ປກຮູບລົດໄຟອອກ ຖາມ “ນີ່ ຮບູ ລດົ ໄຟ ເດັກຜ້ຊູ າຍ ເພີ່ອສ້າງຄວາມສົນໃຈ ແມນູ່ ຫຍງັ ” ຜສູ້ ອນຊີຮ້ ບູ ເດັກນ້ອຍຜຊູ້ າຍທີ່ນັ່ົງຢູ່ໜ້າ ຢາກເຫັນຮູບທີ່ປິດໄວ້ ລົດໄຟ ຖາມວາູ່ ນ້ແີ ມ່ນູ ເດັກນ້ອຍຜ້ຊູ າຍ ຫຼ ຜຍູ້ ິງ ເປີດຮູບທີ່ປິດໄວ້ເພີ່ອ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນສັງເກດ 8. ໃຜຢາກຮູ້ແດູ່ວູ່າ “ເດັກຊາຍຄົນນີ້ຊ່ີວູ່າແນວໃດ ຜູ້ຮຽນຟງັ ຜູ້ສອນເວາ້ົີ ໃ ຊ ້ ລ ີ ລ າ ກ າ ນ ເ ວ ົ ີ້ າ ເ ຖິ ງ ກໍາລັງຈະໄປໃສູ່?” ຜູ້ສອນເວົ້ີາຊ້າໆ “ຜູ້ຮຽນຢາກຮູ້ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດັກ ລອງອູາ່ ນໃນໃຈຄູ່ອຍໆ ໃຜອູາ່ ນຈົບແລ້ວຍົກມຂີ້ຶນຜູ້ ສອນຈະເບງີ່ ວູ່າໃຜອູາ່ ນໄດ້ໄວ” 9. ຜູ້ສອນເປີດເຈ້ຍທ່ີປິດຂ້ໍຄວາມອອກແລ້ວສັງເກດ ຜູ້ຮຽນອູ່ານຂ ໍ້ຄວາມຈົບ ໃຊ້ຄວາມມິດສ້າງໃຫ້ ວູ່າຜູ້ຮຽນຄົນໃດອູ່ານໄວ ຫຼ ຊ້າ ຖ້າມີຄົນບ່ໍອູ່ານຜູ້ ແລ້ວຍກົ ມ ເດກັ ສນົ ໃຈທີ່ຈະອູ່ານ ສອນໃຊ້ທູ່າ ທາ ງເຕ ອນໃຫ້ ອູ່າ ນ ໂດຍບ ໍ່ໃຊ້ ສຽ ງ ລົ ບ ກວນຄົນອີ່ນ 10. ເມ່ອີ ຜຮູ້ ຽນອາູ່ ນຈົນ ຍົກມທຸກຄົນແລ້ວ ຜູ້ສອນ ຊ່ີ ມານະ ເພີ່ອສໍາຫຼວດວູ່າເດັກມີ ຊຽງໃໝູ່ ທັ ກ ສະ ກ າ ນ ອ ູ່ າ ນ ພ ຽ ງ ຍ້ອງວູ່າ “ຜູ້ຮຽນອູ່ານໄດ້ໄວຫຼາຍ” ຊີ້ທີ່ຮູບເດັກຊາຍ ເມອ່ີ ໂຮງຮຽນປິດເທມີ ໃດ ແລະ ຂ ້ໍຄວາມທີ່ ຖາມວູ່າ “ຄນົ ນຊ້ີ ຫີ່ ຍັງ” ໄປກບັ ພໍ່ ແລະ ແມູ່ ອູາ່ ນ ຫຼ ບ່ໍ “ມານະໄປໃສູ່” ລົດໄຟ “ມານະໄປຊຽງໃໝູ່ມີ້ໃດ” ເພາະສຽງມັນດງັ ຊກົ່ັ ຊົ່ກັ “ໄປກັບໃຜ” ຜູ້ຮຽນບາງຄົນຍກົ ມ “ມານະມັກນົັ່ງລົດໄຟ” ຜູ້ຮຽນຕອບຕາມຄວາມ “ເປັນຫຍັງມານະມກັ ລົດໄຟ” “ໃຜມກັ ນ່ົັງລົດໄຟແດູ່” “ເປນັ ຍງັ ຜູ້ຮຽນມັກນົ່ງັ ລດົ ໄຟ” ເຫນັ ຂອງຕົນ ສຽງຫວູດລົດໄຟດັງແນວໃດ” ວູ້ນ ວູ້ນ “ທຸກຄົນລອງເຮດັ ສຽງຫວດູ ລົດໄປເບ່ງີ ” ຜູ້ຮຽນທຸກຄົນເຮັດສຽງ ວູນ້ ວນູ້ 11. “ໃຜຢາກຮ້ອງເພງລດົ ໄຟແດູ່” ເຮົາເຄີຍຮ້ອງກັນ ຍາກຫຼາຍ ເພີ່ອໃຫ້ຜູ້ຮຽນທຸກຄົນ ແລ້ວ ຍັງຈໍາາໄດ້ ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍ ນຂ້າງໂຕະ ຜຮູ້ ຽນຍນຂ້າງໂຕະ ອອກສຽງເກີດຄວາມ ຮ້ອງເພງລົດໄຟຜູ້ສອນຮ້ອງເພງ ແລະ ເຮັດທູ່າໃຫ້ຜູ້ ມ ູ່ ວ ນ ແ ປ ປ ່ ຽ ນ ຄ ວ າ ມ 46

ຮຽນເຮັດຕາມຕອນສຸດທ້າຍຜູ້ສອນສົມມຸດຕົວເອງ ຮ້ອງເພງເຮັດທູ່າຕາ ມຜູ້ ສົນໃຈມາເຮັດໃຫ້ຢາກ ເປັນຕົວລົດໄຟໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກາະແອວຕ່ໍກັນເປັນແຖວ ສອນ ຜູ້ຮຽນເກາະແອວຕ່ໍ ຮ້ອງເພງທູ່າທາງການ ແລູ່ນໄປອ້ອມຫ້ອງ ຮ້ອງ ວູ້ນ ວູ້ນ 1-2 ຮອບ ຈົບ ກັນຄົນທໍາອິດເກາະແອວຜູ້ ຮ້ອງເພງທີ່ຜູ້ສອນເຮັດ ແລ້ວໃຫທ້ ຸກຄົນຕົບມກບັ ໄປນົ່ງັ ບູອ່ ນເກ່າົ ສອນແລູ່ນໄປອ້ອມຫ້ອງ ໃຫ້ເດັກສະໜຸກສະໜ ຮ້ອງ ວນູ້ ວູ້ນ ຜູ້ຮຽນຕົບມ າ ນຄ ວ ນຮ້ອງ ເ ພງ 1 ເທ ອເພ ີ່ອໃຫ ້ອາ ລົ ມ ຂອງຜູ້ຮຽນເບີດບານທີ່ ຈະຮຽນວຊິ າອີ່ນຕໍໄ່ ປ ຕວົ ຢາ່ ງທີ່ 2 ແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈ ວຊິ າ ກູຸ່ມສາ້ ງເສີມປະສົບການຊີວດິ ເລອ່ີ ງ ສັດບກົ ຫອ້ ງ ອະນຸບານປີທ່ີ 3 ທກັ ສະການສອນທຕີ່ ອ້ ງຝກຶ ທັກສະການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈໂດຍໃຊ້ຮູບພາບ ຈຸດປະສງົ ດາ້ ນພດຶ ຕກິ າໍ 1. ຜູ້ຮຽນສາມາດເອີ້ນຊ່ີສັດໄດ້ 2. ຜູ້ຮຽນສາມາດບອກບອກລກັ ສະນະຂອງສັດຊະນິດຕາູ່ ງໆໄດ້ ເນອ້ີ ເລ່ີອງຫຍ້ໍ ສັດບົກເປນັ ສັດທ່ີອາໄສຢູ່ເທງີ ພນ້ີ ດີນເຊີິ່ງ ມີຫຼາຍຊະນິດດ້ວຍກນັ ເຊົັນ່ : ໝາ, ແມວ, ໝ,ູ ໄກ,ູ່ ງົວ, ເສອ ເປັນຕີ້ນົ ສກີ່ ານສອນ 1. ເພງ 2. ຮບູ ພາບ 3. ບດັ ຄາໍ ທວາຍບນັ ຫາ ກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ສອນ ກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ຮຽນ ເຫດຜນົ 1. ຜູ້ສອນກູ່າວຄໍາທັກທາຍຜູ້ຮຽນ ແລະ 1. ຜູ້ຮຽນກູ່າວທັກທາຍຜູ້ 1. ເພ ່ີອສ້າງຄວາມສົນໃຈ ເກີ່ນນໍາວູ່າມ້ີນີ້ເອົາເພງກູ່ຽວກັບສັດມາໃຫ້ ສອນ ໂດຍໃຊຮ້ ບູ ພາບ ຮ້ອງກັນ 2. ຜູ້ສອນຖາມຜູ້ຮຽນກູ່ອນວູ່າ ຮູ້ຈັກສັດ 2. ຜູ້ຮຽນຮູ່ວມສົນທະນາ 2. ເພອ່ີ ຝກຶ ທກັ ສະທາງສັງຄົມ ຫຍງັ ແດູ່ ແລ້ວເຄຍີ ເຫັນຕົວຈງິ ຫຼ ບໍ່ ແລະ ຮ້ອງເພງນໍາຜສູ້ ອນ ໂ ດ ຍ ກ າ ນ ມ ີ ສ ູ່ ວ ນ ຮ ູ່ ວ ມ ຕອບຄາໍ ຖາມ ແລະ ຮ້ອງເພງ 3. ຜູ້ສອນເລີ່ມຮ້ອງເພງໃຫ້ຜູ້ຮຽນຟັງ 3. ຜູ້ຮຽນຍົກມຂຶ້ີນຕອບຄໍາ 3. ເພອ່ີ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນມີຄວາມກ້າ ກູອ່ ນປລ້ວຈ່ງິີ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຮອ້ ງຕາມ ຖາມ ສະແດງອອກ 4. ເທ່ີອຮ້ອງເພງຈົບແລ້ວຜູ້ສອນຈັບບັດຄໍາ 4. ຜຮູ້ ຽນ ຮຽນສຽງສັດ ທວາຍບັນຫາຂຶ້ີນມາພ້ອມກັຍໃຊ້ຮູບພາບ ສັດເປນັ ຄາໍ ສະເລີຍ 5. ເມີ່ອໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບີ່ງຮູບພາບແລ້ວຜູ້ສອນ 5. ຜູຮ້ ຽນເບີ່ງຮບູ ສັດ ກໃໍ່ ຫຜ້ ຮູ້ ຽນ ຮຽນສຽງສັດທີ່ເຫັນໃນຮບູ ພາບ 6. ຈາກນັ້ີນຜູ້ສອນຕົກລົງກັບຜູ້ຮຽນເຖິງ ເລ່ອີ ງສດັ ບົກທ່ີຈະຮຽນຕໍ່ໄປຊົ່ວໂມງໜ້າ 47

ສະຫຼຸບ ການສ້າຄວາມສົນໃຈ ໝາຍເຖິງ ຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ສອນໃນການກະຕຸ້ນຜູ້ຮຽນໃຫ້ມີຄວາມສົນໃຈ ບົດຮຽນ ແລະ ພ້ອມທີ່ຈະຮຽນ ເພີ່ອຊູ່ວຍໃຫ້ການສອນປະສົບຜົນສໍາເລັດຕາມເປ້ົາໝາຍ ຄ: ມີຄວາມເຂົ້ີາໃຈ ບົດຮຽນຢາ່ ງຊັດເຈນ, ມີເຈດຕະຄະຕທິ ີ່ດີຕໍກ່ ານຮຽນຮູ້ ເຊີງິ່ ເປັນສີ່ງິ ທ່ີສໍາຄັນຢ່າງຍິງີ່ ໃນການສ້າງບັນຍາກາດໃຫ້ ເດັກມີຄວາມສົນໃຈທີ່ຈະຮຽນຮູ້ ດ້ວຍການໃຊ້ສ່ີການສອນ ແລະ ເທັກນິກຂະບວນການຕູ່າງໆ ໃຫ້ເໝາະສົມ ຄວນຕັ້ີງໃຈໃນການສອນ, ຄວາມຕັີ້ງໃຈ, ຄວາມພ້ອມ ແລະ ທັກສະຂອງຜູ້ສອນ. ການສ້າງຄວາມສົນໃຈຈະມີ ປະສດິ ທິພາບ ແລະ ປະສິດທິຜນົ ຕ້ອງຄາໍ ນຶງເຖິງຂ້ສໍ ະເໜີແນະກູ່ຽວກບັ ການເລອກວິທກີ ານສ້າງຄວາມສົນໃຈໃຫ້ ເໝາະກັບໄວ, ສອດຄູ່ອງກັບບົດຮຽນ, ການສ້າງຄວາມສົນໃຈຫຼາຍຮູບແບບ, ໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມ ແລະ ສະໜອງຕຄ່ໍ ວາມຕອ້ ງການຂອງຜູ້ຮຽນ. ຄາໍ ຖາມທບົ ທວນ 1. ການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈມຄີ ວາມໝາຍວາູ່ ແນວໃດ 2. ການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ຕ່ໍການຮຽນ-ການສອນແນວໃດ 3. ສ່ໃີ ດທີ່ໃຊໃ້ ນການສ້າງຄວາມສນົ ໃຈໄດ້ຢາ່ ງມປີ ະສິດທຜິ ົນ 4. ຂະບວນການໃດທີ່ເຮດັ ໃຫກ້ ານສ້າງຄວາມສນົ ໃຈມປີ ະສດິ ທິພາບ 5. ທູ່ານຄດິ ວາູ່ ເທັກນກິ ໃດທີ່ສາມາດສາ້ ງຄວາມສົນໃຈໄດດ້ ີທ່ີສຸດ 6. ປະໂຫຍດຂອງການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈມີຫຍັງແດູ່ 7. ນທິ ານ ຫຼ ເລີອ່ ງສ້ນີັ ມີປະໂຫຍດຕ່ໍການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈແນວໃດ 8. ຈົງ່ ອະທບິ າຍຂ້ໍສະເໜແີ ນະການສ້າງຄວາມສົນໃຈ 9. ຈົງ່ ອະທິບາຍການວາງແຜນການຝກຶ ທັກສະການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈ 10. ຈ່ົງອະທບິ າຍແບບປະເມນີ ຜົນທກັ ສະການສາ້ ງຄວາມສົນໃຈ 48

ບດົ ທີ່ 5 ທກັ ສະການໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ທກັ ສະການຕີງ້ັ ຄໍາຖາມ ເປນັ ກດິ ຈະກາໍ ທີ່ຜູສ້ ອນຄວນນາໍ ມາໃຊ້ໃນການສອນເພີ່ອໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ພັດທະນາ ຂະບວນການຄິດໂດຍຜູ້ສອນຕ້ອງຕ້ອງເປີດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການຮຽນ ແລະ ຈະຕ້ອງໃຊ້ ຄໍາຖາມທີ່ຊດັ ເຈນ. ໃນແຕູລ່ ະບດົ ຮຽນຜູ້ຮຽນຈະຕອ້ ງຮຽນຮູ້ຈາກຄາໍ ຖາມ ເຊ່ງິີ ສ່ົງເສມີ ໃຫ້ເກີດຄວາມກະຕລລົີ້ນ ໃນການຮຽນ ແລະ ສກຶ ສາຄນົ້ີ ຄວາ້ ເພ່ີມເຕີມໃຫ້ຮ້ກູ ວາ້ ງ ແລະ ຮເູ້ ລິກເຊ່ີງິ ເພີມ່ ຈາກບົດຮຽນດ້ວນຄວາມເຂີ້ົາໃຈ ຢາ່ ງຊດັ ເຈນ ແລະ ສາມາດເຊ່ອີ ມໂຍງຄວາມຮເູ້ ກ່ົາກັບຄວາມຮູ້ໃໝູພ່ ້ອມທງັ ການຂະຫຍາຍຄວາມຄດິ ແລະ ວິທີ ໃນການຮຽນຮໄູ້ ດ້ຢາ່ ງເໝາະສມົ ແລະ ມປີ ະສດິ ທພິ າບ. ຄວາມໝາຍຂອງທກັ ສະການສາ້ ງຄາໍ ຖາມ ນັກຄົີນ້ ຄວາ້ ຫຼາຍທູ່ານໃຫຄ້ ວາມໝາຍຂອງທັກສະການຕ້ີງັ ຄໍາຖາມໄວ້ຫຼາຍທດັ ສະນະ ດ່ງົັ ນີ້: ນະວະລັດ ສົມນາມ. (2546, ໜ້າ 139) ໃຫ້ຄວາມໝາຍວູ່າ ຍຸດທະສາດການສອນທີ່ສໍາຄັນທີ່ ກໍ່ໃຫ້ເກີດການຮຽນຮູຊ້ ູ່ວຍໃນການພັດທະນາຂະບວນການຄິດ, ການຕີຄວາມໝາຍ, ການຖູ່າຍທອດຄວາມຮ,ູ້ ການຈູງໃຈ ແລະ ການປະເມີນຜົນໃນຊີ້ັນຮຽນ ຄໍາຖາມເປນັ ເຄີ່ອງມສໍາລັບນໍາເຂົີ້າສູ່ບົດຮຽນ, ສະຫຼຸບບົດຮຽນ, ສ້າງຄວາມສນົ ໃຈ ແລະ ເສມີ ແຮງກະຕນຸ້ ໃຫຄ້ ິດ. ພິມພັນ ເດສະຄຸບ (2544, ໜ້າ 82) ໄດ້ອະທິບາຍຄວາມໝາຍການໃຊ້ຄໍາຖາມ ໝາຍເຖິງ ການໃຊ້ ປະເພດຂອງຄໍາຖາມເປັນ ແລະ ຮູ້ຈັກລັກສະນະການຖາມທີ່ດີ, ການໃຊ້ປະເພດຄໍາຖາມທັງງູ່າຍ ແລະ ຍາກ ຫຼ ຄໍາຖາມແຄບ ແລະ ກວ້າງ ຫຼ ຄໍາຖາມລະດັບຕໍ່າ ແລະ ລະດັບສູງ ການຖາມຄໍາຖາມໃນຫ້ອງຮຽນອາດມີຄວາມ ເປນັ ໄປໄດ້ ດົັ່ງນ:້ີ 1. ຜູ້ສອນເປນັ ຜູ້ຖາມຄໍາຖາມໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນຕອບ 2. ຜ້ສູ ອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນຮູ່ວມກັນອະພປິ າຍ 3. ຜູ້ຮຽນເປັນຜູ້ຖາມຄໍາຖາມສູ່ວນລັກສະນະການຖາມທີ່ດີນັ້ີນເປັນສີລະປະໃນການຖາມທີ່ເຮັດໃຫ້ ສາມາດກະຕຸ້ນການຄດິ ຂອງຜຮູ້ ຽນ, ກະຕນຸ້ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນກາ້ ຕອບສະໜອງ ແລະ ກ້າຖາມຄນ. ຈິນຕະນາ ສຸຂະມາກ (ມ.ປ.ປ ໜ້າ 174-175) ອະທບິ າຍການຕງີັ້ ຄາໍ ຖາມຄກິດຈະກໍາທ່ີຜູ້ສອນຕ້ອງໃຊ້ ຄູ່ໄປກັບການສອນເພີ່ອເປັນການກະຕຸ້ນໃຫເຜູ້ຮຽນໄດ້ຄິດ ແລະ ເກີດການຮຽນຮູ້ໃນເວລາທີ່ຜູ້ສອນໃຊ້ເວລາ ເປນັ ເຄີອ່ ງມໃນການຮບັ ຂໍ້ມູນສະທອ້ ນກບັ ເຖງິ ຄວາມເຂົ້ີາໃຈຂອງຜູ້ຮຽນໄດເ້ ປັນຢາ່ ງດ.ີ ດັົ່ງນັ້ີນ; ການໃຊ້ຄໍາຖາມເປັນກິດຈະກໍາທີ່ຜູ້ສອນຄວນນໍາໄປໃຊ້ໃນການຮຽນ-ການສອນໃຫ້ຫຼາຍທີ່ສດຸ ເພ່ອີ ເປນັ ການກະຕນຸ້ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດຄ້ ິດ ແລະ ເກີດການຮຽນຮ້ໄູ ດຢ້ າ່ ງມີປະສດິ ທພິ າບ. ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ການໃຊຄ້ າໍ ຖາມມຄີ ວາມສາໍ ຄັນ ດັງ່ົ ນ:ີ້ 1. ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູສ້ ອນສາມາດຮູ້ເຖງິ ພ້ີນຖາມຄວາມຮູຄ້ ວາມສາມາດຂອງຜູ້ຮຽນຈະເຮດັ ໃຫ້ການຮຽນການ ສອນມີປະສດິ ທິພາບຫຼາຍຂຶນີ້ 2. ຊູ່ວຍສງົ່ ເສີມໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມຄິດຄົ້ີນຄວາ້ ແລະ ລວມທັງກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມສົນໃຈທີ່ ຈະຮຽນຮູ້ 49

3. ເປັນການນໍາໄປສູ່ການສະຫຼຸບ ແລະ ທົບທວນໃຫ້ເກີດຄວາມຮູສ້ ກຊັດເຈນກະທດັ ຫັດ 4. ເປນັ ການເປິດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສວູ່ ນຮວູ່ ມໃຫກ້ ານຮຽນ-ການສອນ ລກັ ສະນະຂອງຄໍາຖາມທດີ່ ີ ຄາໍ ຖາມທ່ີດີ ແລະ ສາມາດເຮັດໃຫ້ການຮຽນ-ການສອນມີປະສດິ ທິພາບສູງຄວນມີລກັ ສະນະດ່ງົັ ນ້:ີ 1. ຄຸນລກັ ສະນະທົວ່ ໆໄປ 1.1 ມຈີ ຸດປະສົງຊດັ ເຈນວາູ່ ຖາມເພ່ອີ ໃຫເ້ ກດີ ຜົນຮັບທີແ່ ນູ່ນອນແນວໃດ 1.2 ເປນັ ຄໍາຖາມທີກ່ ະຕ້ນຸ ຄວາມຄິດຂອງຜູ້ຮຽນໃນລກັ ສະນະຕາູ່ ງໆຕາມທ່ີຕ້ອງການ 1.3 ມີຂອບເຂດການຖາມສະເພາະເລອ່ີ ງ 2. ການໃຊພ້ າສາໃນການຖາມ 2.1 ສ້ນີັ ກະທັດຫັດໄດໃ້ ຈຄວາມສົມບນູ 2.2 ໃຫຄ້ ວາມໝາຍຕວົ ຢາ່ ງຊັດເຈນ 2.3 ໃຊ້ພາສາເວ້ົີາງ່າູ ຍໆເໝາະກັບໄວ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຜູ້ຮຽນ ປະເພດຂອງຄາໍ ຖາມ ຈາກທີ່ໄດ້ພິຈາລະນາຄໍາຖາມທີ່ໃຊ້ໃນການຮຽນ-ການສອນ, ໄດ້ຈາກປະສົບການຂອງຜູ້ສອນ ຫຼ ຈາກ ແນວຄິດຂອງຜ້ທູ ່ີໄດ້ສັງລວມອາດຈັດປະເພດຂອງຄໍາຖາມທີ່ຈະໃຊເ້ ພີ່ອໃຫກ້ ານຮຽນ-ການສອນມີ 3 ປະການ ດ່ົັງນີ້: 1. ຄໍາຖາມທໃ່ີ ຊຄ້ ວາມຄດິ ພ້ີມຖານ ເປັນຄໍາຖາມງູ່າຍໆທ່ບີ ຈ່ໍ ໍາເປນັ ຕອ້ ງໃຊຄ້ ວາມຄິດຫາຼ ຍ, ເຮາົ ໃຊ້ຄາໍ ຖາມຊະນດິ ນ້ເີ ພ່ີອໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຄິດເຖິງ ຄວາມຮູ້ເກົ່າ ຫຼ ເພີ່ອໃຫ້ພິຈາລະນາຈາກປະສົບການທີ່ເກີດຂຶີ້ນໃນຕອນນີ້ເປັນຄໍາຖາມທີ່ຜູ້ສອນສາມາດຖາມ ໄດ້ງູ່າຍ ແລະ ເໝາະສມົ ທີ່ຈະໃຊ້ເພີ່ອຝກຶ ໃຫເ້ ກີດຄວາມຄູ່ອງແຄວ້ ໃນການຖາມ. ນອກຈາກນີ້ຍັງເປັນພີ້ນຖານທ່ີ ສໍາຄັນທີຈ່ ະພັດທະນາຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ສອນໃນການໃຊ້ຄາໍ ຖາມໃຫເ້ ກີດຄວາມຄິດສູງຂີ້ຶນ ຄາໍ ຖາມລກັ ສະນະ ນີ້ແບ່ງູ ອອກເປັນ 2 ປະເພດ ດ່ງັົ ນ້:ີ 1.1 ຄວາມຈໍາ ເປັນຄໍາຖາມທີ່ຈະໄດ້ຄໍາຕອບຈາກຄວາມຮູ້ທີ່ຜູ່ານມາແລ້ວ ຫຼ ຈາກປະສົບການຂອງ ຜສູ້ ອນ, ຄາໍ ຖາມອາດເປນັ ເລອີ່ ງຈິງທ່ພີ ົບພນັ ກນັ ຄ: ຄວາມຮູ້ກູ່ຽວກັບຄາໍ ສັບ, ນິຍາມ ແລະ ລະບຽບ, ລາໍ ດັບຂີັ້ນ , ການຈັດປະເພດ, ເກນ ແລະ ຫຼັກວິຊາ ນອກຈາກນີ້ຍັງລວມເຖິງການເລົາ່ ເລ່ີອງ ຫຼ ການຍົກຕົວຢ່າງປະກອບ ໂດຍອາໄສປະສບົ ການທີ່ຮຽນມາ. ຕວົ ຢາ່ ງຄາໍ ຖາມຄວາມຈາໍ - ປະເທດໄທມຈີ ັກແຂວງ - ຄາສບັ ພະນາມມີຈັກຊະນດິ - ບດຸ ສະບາແປວູ່າຫຍງັ 1.2 ການສັງເກດ ຄໍາຖາມສະນິດນຈີ້ ະໄດຄ້ າໍ ຕອບຈາກປະສົບການຈິງ ໂດຍຜຕູ້ ອງຕ້ອງອາໄສປະສາດ ສາໍ ພັດ, ລກັ ສະນະຂອງຄໍາຕອບຈະເປນັ ການບອກເຖິງຮບູ ຮູ່າງລັກສະນະ, ສູວ່ ນປະກອບ ຫຼ ຄນຸ ສມົ ບດັ ລວມເຖິງ ການປຽ່ ນແປງຂະບວນຂະບວນການທີສ່ ງັ ເກດເຫນັ . ຕົວຢາ່ ງຄາໍ ຖາມທ່ີສງັ ເກດ - ຈາກຮທູ້ ຜີ່ ູຮ້ ຽນເຫັນ - ຜ້ຮູ ຽນໄດລ້ າຍລະອຽດຈາກດອກໄມທ້ ່ີໃຫສ້ ັງລວມອນັ ໃດແດູ່ 50

- ຈາກການທົດລອງໃບໄມ້ ໃບໄມປ້ ຽ່ ນແປງແນວໃດ 2. ຄາຖາມເພອີ່ ການຄົີນ້ ຄິດ ເປັນຂັ້ີນຄອນທີ່ຜູ້ສອນຕ້ອງໃຊ້ໃນຂັ້ີນຕອນຂອງຄວາມຄິດທີ່ຊັບຊ້ອນຂຶ້ີນກວູ່າຄວາມຄິດພຶ້ີນຖານ, ການຄິດອາດແຍກອອກເປັນຫຼາຍລັກສະນະຂ້ີຶນກັບຈຸດປະສົງການຮຽນຮູ້ທີ່ຕ້ອງການຈະຕອບ, ເຖິງແນວໃດກ່ໍ ຕາມຈູດປະສົງຂອງຄໍາຖາມແມູ່ນຕ້ອງການຄໍາຕອບທີ່ດີທີ່ສຸດ ຫຼ ຖຶກຕ້ອງຕາມຄວາມເປັນຈິງ ເຊິ່ີງອາດແບູ່ງ ລັກສະນະຂອງຄາໍ ຖາມປະເພດນີໄ້ ດຫ້ າຼ ຍຢາ່ ງເຊນ່ົັ : 2.1 ຄວາມເຂົາ້ີ ໃຈ ເປັນຄໍາຖາມທີ່ຜູ້ຕອບໃຊ້ຄວາມຮູ້ທີ່ມີມາແກ້ໄຂບັນຫາໃໝູ່, ເຊິ່ີງເປັນສະຖານະ ການທີ່ຮຽນແບບ ຫຼ ສະຖານະການໃໝູ່, ແຕູ່ໃຊ້ຄວາມຮູ້ເກົາ່ ມາດັດເເປງເປັນຮູບແບບໃໝູ່, ຮູບແບບຄໍາຖາມ ຄວາມເຂີາ້ົ ໃຈມລີ ກັ ສະນະເປັນການແປຄວາມໝາຍ, ຕີຄວາມໝາຍ ແລະ ຂະຫຍາຍຄວາມໝາຍ. ຕົວຢ່າງຄໍາຖາມຄວາມເຂົາ້ີ ໃຈ - ເປນັ ຫຍງັ ສະພາບອາກາດແຕລູ່ ະພາກຈິງ່ີ ແຕກຕູ່າງກນັ - ດງຄກົ ຂນຶ້ີ ພູ ໝາຍຄວາມວູ່າແນວໃດ - ຖ້ານັກຮຽນເຫັນກະປ໋ອງນມົ ກະປອ໋ ງໜຶ່ີງ ມີອາຍນີ້າຕິດຢູ່ທາງນອກ ນ້ີາໃນກະປ໋ອງຈະເປນັ ແນວໃດ (ນກັ ຮຽນຜູ່ານການທດົ ລອງເອົານາ້ໍ ກ້ອນໃສູ່ຈອກແລ້ວມີຍອດນາ້ໍ ຕິດອ້ອມຈອກ) 2.2 ການນາໄປໃຊ້ ເປັນຄາໍ ຖາມທຜີ່ ູ້ສອນອາໄສຄວາມຄິດພຶີ້ນຖານ ແລະ ຄວາມເຂາີົ້ ໃຈແລ້ວນໍາເອົາ ຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ໄປໃຊ້ໃນເລີ່ອງອີ່ນຢ່າງຖຶກຕ້ອງ. ດັ່ົງນ້ັີນ; ຄໍາຖາມທີ່ຜູ້ສອນຈິ່ີງຕ້ອງກໍານົດສະຖານະການໃໝູ່ທ່ີ ແຕກຕູ່າງຈາກຄໍາຖາມໃນບົດຮຽນໃຫຜ້ ູ້ຮຽນລອງຫາວທິ ີແກ້ໄຂບັນຫາ. ຕວົ ຢາ່ ງຄາໍ ຖາມການໃນໄປໃຊ້ - ສເສນີັ້ ໝງຶີ່ ລາຄາ 3 ບາດ ເຄິງ່ີ ໂຫເຼ ປັນເງິນເທົາ່ ໃດ - ຜຮູ້ ຽນຈະໃຊ້ຄາວາູ່ ຂໂທດ ໃນເວລາໃດແດູ່ - ຜູ້ຮຽນຄດິ ວູ່າໝດ້ໍ ິນ ແລະ ໝໍ້ເຄອບຈະເລອດອນັ ໃສູໃ່ ສ່ນູ ້ໍາຈະເຍນັ ກວູ່າ (ຈາກຫກັຼ ການລະເຫີຍອາຍ) 2.3 ການປຽບທຽບ ເປນັ ຄໍາຖາມທີ່ຜູຕ້ ອບຕອ້ ງວິເຄາະເລ່ີອງອອກມາເປນັ ສູວ່ ນຍ່ອູ ຍ ແລະ ພິຈາລະນາ ວູ່າອັນໃດເປນັ ສິ່ງີ ສໍາຄນັ ແລະ ບ່ໍສໍາຄັນ, ມີສາເຫດ ແລະ ຈຸດປະສົງແນວໃດ ເປັນການປຽບທຽບທີ່ປາ່ ນຄີົ້ນຄິດ ຈາກຫັກຼ ເກນ ເຊງ່ີິ ຕູາ່ ງຈາກການປຽບທຽບການສງັ ເກດ. ຕົວຢາ່ ງຄໍາຖາມປຽບທຽບ - ລມົ ທະເລກບັ ລມົ ເທິງບກົ ມ່ສີ ່ງິີ ໃດຄກນັ - ກບົ ກບັ ຂຽດຕູ່າງກັນແນວໃດ - ເປນັ ຫຍງັ ເສອ້ີ ຜ້າທຕີ່ າກໃນລະດູໜາວຈ່ງິີ ແຫງ້ ໄວກວູາ່ ລະດູຝນ 2.4 ເຫດ ແລະ ຜົນ ເປັນຄໍາຖາມທີ່ຜູ້ຕອບຕ້ອງຫາຄວາມກູ່ຽວຂ້ອງຂອງເລີ່ອງ ຫຼ ເຫດການຕູ່າງໆ ວູ່າສອດຄູ່ອງ ຫຼ ແຕກແຕກຕູ່າງກັນແນວໃດ, ຮູບແບບຄໍາຖາມເຫດ ແລະ ຜົນເປັນການຖາມຄວາມກູ່ຽວຂ້ອງ ຂອງເລອ່ີ ງ, ຄົນ ແລະ ຄວາມຄດິ . ຕວົ ຢ່າງຄໍາຖາມເຫດ ແລະ ຜົນ - ເປນັ ຫຍັງເສັນ້ີ ທາງຈິີ່ງມເີ ສນ້ີັ ມ້າລາຍ - ຖ້າເຮາົ ກີນອາຫານປະເພດມໄີ ຂມນັ ຫາຼ ຍເກີນໄປຈະເກດີ ຫຍງັ ຂີ້ຶນ - ຍ້ອນເຫດຜົນໃດຕົນ້ີ ໄມ້ທີ່ຖກປກຄມຸ ຈ່ິີງມໃີ ບສີຂາວ 51

3. ຄາຖາມທຂີ່ ະຫຍາຍຄວາມຄິດ ລັກສະນະຄໍາຖາມປະເພດນີ້ສົ່ງເສີມຄວາມຄິດສ້າງສນັ ເພາະເປີດໂອກາດໃຫ້ຜຮູ້ ຽນໄດ້ຕອບ ໂດຍໃຊ້ ຄວາມຄິດເຫັນສູ່ວນຕວົ ຫຼາຍທ່ີສຸດ, ເປັນຄາໍ ຖາມທີບ່ ່ໍກໍານົດຄາໍ ຕອບວູ່າຈະຕ້ອງເປັນແນວໃດ ຈິີ່ງບໍ່ມີຄໍາຕອບທີ່ ຫຼ ຜິດຊັດເຈນ. ຄໍາຖາມເລົ່ານີ້ເປັນປະໂຫຍດໃນການໃຊ້ເປັນຈຸດເລ່ີມຕົ້ີນໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີແນວຄິດກວ້າງຂວາງ ຄໍາຖາມປະເພດນມ້ີ ລີ ກັ ສະນະຕາູ່ ງໆ ເຊນົັ່ : 3.1 ຄາດຄະເນ ເປັນລັກສະນະສົມມດຸ ຕິຖານ ຫຼ ສົມມຸດເຫດການ, ເປັນໄດ້ ຫຼ ເປັນໄປບໍ່ໄດ,້ ຄໍາຕອບ ເປັນໄປໄດ້ຫາຼ ຍຢ່າງ ການສັງລວມຄໍາຕອບທີ່ດີທສ່ີ ຸດອອກມາໄດ້ຕ້ອງອາໄສການແະພິປາຍ ຫຼ ຫາຂໍ້ມນູ ເພີມ່ ເຕີມ. ຕວົ ຢາ່ ງຄໍາຖາມຄາດຄະເນ - ໝາກເຂອທີກ່ ້າໄວເ້ ປນັ ຫຍງັ ບໍ່ອອກທກຸ ຕີນົ້ - ຖ້າບມ່ໍ ດີ ວງອາທດິ ເຮາົ ຈະເປນັ ແນວໃດ - ຖາ້ ຕີ້ົນໄມ້ໃນປ່າຖກຕັດໝົດປະເທດເຮາົ ຈະມຜີ ົນແນວໃດ 3.2 ການວາງແຜນ ເປັນຄໍາຖາມທີ່ຕ້ອງຕອບສະເໜີແນວຄິດ ວາງໂຄງການ ຫຼ ການແນະນໍາວຽກໃ ໝູ່ ຂຶ້ີນຢູ່ກັບຈຸອປະສົງຂອງຄໍາຖາມ ອາດຈະສັງຜົນຈາກຄວາມຈິງຈາກປະສົບການບວກກບັ ຄວາມຄິດຂອງຕົນ ເອງ ແລວ້ ສະເໜີອອກມາເປັນຄໍາຕອບ. ຕວົ ຢາ່ ງຄໍາຖາມພ້ ີອ່ ການວາງແຜນ - ຖ້າຜ້ຮູ ຽນເປັນເຈາົີ້ ເມອງຈະເຮດັ ຫຍງັ ໃຫ້ເປນັ ປະໂຫຍດໃຫກ້ ັບແຂວງຂອງຕົນ - ຖ້າຄອບຄວົ ຂອງເຮົາມີເງີນບໍພ່ ໃຊຈ້ ະຊູ່ວຍກນັ ວາງແຜນແນວໃດ - ເຮັດແນວໃດຈງ່ີິ ຈະກາຈັດຍຸງລາຍອອກໄປຈາກບ້ານເຮົາໄດ້ 3.3 ການວິຈານຄ ຄໍາຖາມທີ່ຕ້ອງໃຫ້ຜູ້ຕອບພິຈາລະນາເລີ່ອງ ຫຼ ເຫດການຕາມຄວາມເໝາະສົມ, ຈູດດີ ແລະ ຈຸດອ່ອູ ນ ທີ່ຜູ້ຕອບມີຄວາມຄິດເຫັນທີ່ອາໄສທັດສະນະຄະຕິຂອງຕນົ ເປັນພີ້ຶນຖານລັກສະນະຂອງຄໍາ ຕອບອາດເຮດັ ໃຫ້ເກດີ ການອະພິປາຍຢາ່ ງກວ້າງຂວາງ. ຕວົ ຢ່າງຄາໍ ຖາມວິຈານ - ຜູຮ້ ຽນຄິດວ່າູ ນາງລດົ ຈະນາໃນເລີອ່ ງເງາະປາ່ ເປນັ ຄົນອູອ່ ນແອ ຫຼ ບໍ່ ເພາະເຫດໃດ - ຜູ້ຮຽນຄິດວ່າູ ກຸງເທບເປັນຕົວເມອງທີເ່ ໝາະສົມປານໃດ - ຜູ້ຮຽນຄດິ ວູາ່ ລດົ ມີຜນົ ເສຍເເນວໃດ 3.4 ການປະເມນີ ຄ່າູ ຄ ຄາໍ ຖາມເພອ່ີ ກໍໃ່ ຫ້ເກີດການຕລີ າຄາໂດຍສະຫຼຸບຢ່າງມີຫັຼກເກນ, ເປັນການຕີ ຄວາມຄິດເຫັນ, ຜົນງານຕູ່າງໆ ແລະ ວດັ ຖສຸຼ ງີິ່ ຂອງ ເຖງິ ຢາ່ ງໃດກໍ່ຕາມຕ້ອງໃຫ້ມີອິດສະຫະຼ ໃນການປະເມີນຄູ່າ, ການກໍານົດເກນກເ່ໍ ປັນສິງ່ີ ຈໍາເປັນ ເຊົັ່ນ ການກາໍ ນົດເກນຂອງລະບຍບແບບແຜນເກນທ່ສີ ງັ ຄມົ ປດັ ຈບຸ ນັ ຍອມຮບັ . ຕວົ ຢາ່ ງຄໍາຖາມການປະເມີນຄູ່າ - ຈາກເລອ່ີ ງທີເ່ ລ່ົານີ້ຜູ້ຮຽນຄິດວາູ່ ຄົນໃດໃນເລອີ່ ງດີທ່ສີ ຸດ - ເຈ້າີົ ມັກສັດລຽ້ ງປະເພດໃດທີສ່ ຸດ ຍ້ອນຫຍັງ - ບົດຄວາມສອງບົດນ້ຄີ ິດວາູ່ ຂອງຜູ້ໃດຈະຊະນະ ເທກັ ນິກການໃຊ້ຄໍາຖາມ ເມີ່ອຄູກຽມຄໍາຖາມຊະນິດຕູ່າງໆໄວ້ແລ້ວ ການຮູ້ຈັກໃຊ້ຄາໍ ຖາມນັບເປັນສິີ່ງຈໍາເປັນຫຼາຍທີສ່ ຸດທີ່ຜູ້ສອນ ຄວນຝຶກຝນເພາະການຮູ້ຈກັ ໃຊຄ້ າໍ ຖາມໜ້າສົນໃຈຫາຼ ຍຂນ້ີຶ ຜູ້ຝຶກຝນຄວນປະຕບິ ັດ ດງັ່ົ ນ:້ີ 52

1. ຖາມດ້ວຍຄວາໝັ້ີນໃຈ ຜູ້ສອນຈະຕ້ອງສຶກສາເນີ້ອໃນທີ່ຈະຖາມໃຫ້ເຂົີ້າໃຈກຽມຄໍາຖາມໃຫ້ດີຄິດ ເຫດຜນົ ໄວ້ໂຕ້ຕອບຜູ້ຮຽນ ຖ້າຜສູ້ ອນຄວາມໝີນັ້ ໃຈຄາໍ ຖາມຈະບຊໍ່ ັດເຈນວົນໄປວຽນມາ ແລະ ຄາໍ ຖາມບາງຄໍາ ຜ້ຮູ ຽນອາດຕອບບ່ໍໄດ້. 2. ຄວາມກົມກີ່ນໃນການຖາມຄໍາຖາມທຸກຄໍາຖາມທີຜູ້ສອນກຽມຖາມຜູ້ຮຽນໃນແຕູ່ລະຄັ້ີງມັກຈະມີ ຫຼາຍຄໍາຖາມຖາ້ ຜູ້ສອນໝັ້ີນໃຈໃນການຖາມ, ຜູ້ສອນກ່ໍຈະຈີ່ຄໍາຖາມເຫຼົ່ານັ້ນີ ໄດ້ເມີ່ອເຂົ້ີາໃຈ ແລະ ຈ່ີໄດ້ເວລາ ຖາມຜສູ້ ອນກອໍ່ າດຈະເສີມສະຫຼັບ ຫຼ ເວົ້ີາສ້າງຄວາມສົນໃຈອີນ່ ໆ ໃຫຄ້ າໍ ຖາມເຫາ່ົຼ ນີັນ້ ມຄີ ວາມກົມກີ່ນ, ໜ້າຟັງ, ໜາ້ ໂຕຕ້ ອບ ການຕັີງ້ ໜາ້ ຕັີງ້ ຕາຖາມຈະເຮດັ ໃຫກ້ ານຖາມການຕອບຂາດຄວາມໜາ້ ສນົ ໃຈຫາຼ ຍ. 3. ໃຊ້ພາສາເວາົ້ີ ທງ່ີ ູ່າຍ ການໃຊ້ຄາໍ ຖາມນັນີ້ ເປັນການສາ້ ງມະນຸດສາໍ ພັນອນັ ດີຕ່ໍກັນລະຫວູ່າງຜູ້ຮຽນ ແລະ ຜູ້ສອນ ສິີ່ງທີ່ຄວນລະວັງອີກປະການໜຶີ່ງ ຄ: ພາສາທີ່ໃຊ້ການໂຕ້ຕອບຄວນເປັນພາສາທີ່ເວົີ້າງູ່າຍໆ, ສັ້ີນໆ, ກະທັດຫັດໄດ້ໃຈຄວາມ, ບໍ່ເວົາພາສາຂຽນທີ່ຜູ້ສອນກຽມໄວ້ມາຖາມເປັນພາສາເວ້ີົາຈະເຮັດໃຫ້ກາຍເປັນເລ່ີອງ ຍາກ ແລະ ຈິີ່ງຈງັ ເກີນໄປບໍ່ຄູ່ອງຕົວໃນການໂຕ້ຕອບ. 4. ມີການເວນ້ີັ ໄລຍະໃຫ້ຜຕູ້ ອບຄດິ ຜຕູ້ ອບຄວນຈະມີໂອກາດໄດ້ຄດິ ຫາຄໍາຕອບທີດີທ່ີສຸດຜູ້ຖາມບ່ໍຄວນ ເລັ່ົງລດັ ຄໍາຕອບຈາກຜຮູ້ ຽນຫາຼ ຍເກີນໄປການໃຊ້ເທກັ ນີກ, ລີລາ, ທູ່າທາງ, ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນມີໂອກາດພິຈາລະນາຄໍາຖາມ, ຄິດຫາຄໍາຕອບໃຫຮ້ ອບຄອບ ເຊງິີ່ ປາກດົ ຢູຫ່ ຼາຍເພາະຜສູ້ ອນບໍຄ່ ອູ່ ຍຖາ້ ຜຮູ້ ຽນ ແລະ ຄິດຫາຄາໍ ຕອບດວ້ ຍຕນົ ເອງ. 5. ເປີດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນຕອບໄດ້ທົ່ວເຖິງ, ຜູ້ສອນມັກຈະຖາມຜູ້ຮຽນທີ່ຕອບເກັົ່ງເປັນສູ່ວນໃຫູ່ຍ ເຊີ່ງິ ຕາມຄວາມຈິ່ີງແລ້ວຜູ້ຮຽນໃນຫ້ອງຄວນມີໂອກາດເທົ່າທຽມກັນໃນການຕອບຄໍາຖາມ ແລະ ຜູ້ສອນຄວນໃຫ້ ນັກຮຽນທຸກຄົນມສີ ູ່ວນຮ່ວູ ມໃນການຕອບບນັ ຫາເຊງ່ີິ ເປນັ ການສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວາູ່ ຜູ້ຮຽນທກຸ ຄນົ ມີຄວາມສໍາຄັນ ເທົາ່ ທຽມກັບ. 6. ເທັກນິກໃນການເລອກຖາມ ຜູ້ສອນຄວນພິຈາລະນາຄວາມແຕກຕູ່າງຂອລຜູ້ຮຽນໃນຫ້ອງຮຽນໃຫ້ ຫຼາຍຜູຮ້ ຽນໃນຫ້ອຮຽນຈະມີຫາຼ ຍປະເພດຜູ້ສອນ ແລະ ຄວນພິຈາລະນາໃຫເ້ ໝາະສົມລະຫວູ່າງຄໍາຖາມກັບຜູ້ຕອບ ຍົກຕົວຢ່າງເຊັ່ນົ : - ຜູ້ຮຽນທີມ່ ັກສະເໜີຕນົ ເອງເພ່ອີ ຕອບຄໍາຖາມສະເໝີ - ຜ້ຮູ ຽນບ່ໍສະມກັ ໃຈຕອບຄໍາຖາມດວ້ ຍຕົນເອງ - ຜູ້ຮຽນທີ່ຂາດຮຽນຕະຫອຼ ດ - ຜ້ຮູ ຽນທ່ີມີຄວາມບົກພອູ່ ງບາງຢ່າງ ເຊົ່ນັ ເວ້າີົ ຕດິ ອ໋ັງ, ເວາີົ້ ບ່ໍແຈງ້ ລັກສະນະຂອງຜູ້ຮຽນດັົ່ງກູ່າວ ຜູ້ສອນຈະຕ້ອງສຶກສາໃຫ້ດີວູ່າຜູ້ຮຽນໃນຫ້ອງຄົນໃດມີລັກສະນະແນວໃດ ຫຼ ຄໍາຕອບບາງຄີງັ້ ອາດຕອບພອ້ ມກນັ ທງັ ຫ້ອງກະໄດ້, ແຕູໃ່ ນທາງກງົ ກັນຂ້າມຄໍາຖາມບາງຄາໍ ຕອ້ ງຖາມເປນັ ລາຍ ບກຸ ຄນົ ເຊງິ່ີ ບຸກຄນົ ໃດຄວນຕອບຂໍໃ້ ດກໍ່ຂ້ນຶີ ຢູກ້ ັບຄວາມຕັດສິນໃຈຂອງຜູ້ຖາມເຊນັົ່ ກັນ. 7. ປະຕິກລິ ິຍາຂອງຜູ້ຖາມ ການໃຊຄ້ າໍ ຖາມໃນຂະບວນການກຽມການສອນນັ້ີນປະຕິກິລິຍາຂອງຜູ້ສອນ ຕ່ໍຄໍາຖາມຂອງຜູ້ຮຽນນີັ້ນເປັນສິີ່ງສໍາຄັນຫາຼ ຍທີ່ຈະສົງ່ ເສີມ ຫຼ ບັນທອນຄວາມຄິດ ແລະ ກໍາລັງໃຈການຮຽນໄດ້ ຄໍາຕອບຂອງຜູ້ຮຽນນີນັ້ ແບ່ງູ ອອກເປນັ 3 ປະເພດ ຄ: - ຄໍາຕອບທີ່ຖກຕ້ອງ ຜູ້ສອນຈະຍ້ອງຍຊົມເຊີຍ ແລະ ໃຫ້ກໍາລັງໃຈທັນທີຜູ້ຮຽນທີ່ຕອບຖກໂດຍ ສະເພາະຜຮູ້ ຽນທີຮ່ ຽນອອູ່ ນ. - ຄໍາຕອບທີ່ບ່ໍຖກຕ້ອງ ຜູ້ຮຽນທີ່ຕອບບໍ່ຖກຜູ້ສອນບໍ່ຄວນຕໍານິ, ເຍາະເຍີເປັນເດັດຂາດ ອາດຈະເວົ້ີາວາູ່ “ຍງັ ບຖໍ່ ກໝົດ ລອງຄິດບີງ່ ໃໝູ່” “ຜູ້ສອນຈະບອກໃຫໜ້ ອ້ ຍໜງ່ີຶ ” ສິງີ່ ເຫົາ່ຼ ນຈີ້ ະຊູວ່ ຍໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນມີກໍາລງັ ໃຈຫຼາຍ 53

ຍົກເວ້ີນັ ຜ້ຮູ ຽນທບ່ີ ໍ່ສນົ ໃຈຮຽນແທ້ໆອາດຈະໃຊ້ວິທີຮ້າຍ ຫຼ ລງົ ໂທດກ່ໍໄດ້. - ຄໍາຕອບທ່ີຖກແດ່ຜູ ດິ ແດູ່ ຜູ້ສອນຄວນພະຍາຍາມຍອມຮັບຄໍາຕອບທີ່ຖກ ແລະ ຊວູ່ ຍແກ້ໄຂຄຕອບ ທ່ີຜິດ, ຜ້ສູ ອນຄວນອະທິບາຍເພີ່ມເຕີມໃນສີ່ການຮຽນເຂີ້ົາຊູ່ວຍ ຫຼ ເພ່ີອນໃນຫ້ອງກ່ຈໍ ະຊູ່ວຍເລອກໄດ້ເຊັົ່ນກັນ ເພີອ່ ໃຫ້ໄດ້ຄາໍ ຕອບສົມບນູ ແລະ ຖກຕອ້ ງ. 8. ໃຊ້ຄໍາຖາມຫຼາຍປະເພດ ການຖາມນັ້ີນມີຫຼັກການຄ: ຜູ້ສອນຈະວັດຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ຮຽນໃນທຸກໆ ດ້ານ ການໃຊ້ຄໍາຖາມຈິງ່ີ ຄວນໃຊ້ຫຼາຍໆປະເພດ (ລາຍລະອຽດປະເພດຂອງຄໍາຖາມໄດ້ກວູ່າໄວ້ແລ້ວຂ້າງເທິງ) ເລີ່ມ ຈາກຄາໍ ຖາມງາູ່ ຍໆ ຈນົ ເຖງິ ຄໍາຖາມທີ່ຕອ້ ງໃຊ້ຄວາມຄດິ ຢາ່ ງກວ້າງຂວາງ, ຈະມີຄໍາຖາມປະເພດໃດຫຼາຍນ້ອຍນີ້ັນ ບໄ່ໍ ດກ້ າໍ ນດົ ຕາຍຕວົ ຂີນ້ຶ ກັບລກັ ສະນະຂອງເນອ້ີ ໃນບົດຮຽນ. ສະນນ້ັີ ການໃຊຄ້ າໍ ຖາມຫາຼ ຍປະເພດຈະເຮດັ ໃຫ້ການ ຖາມກວ້າງຂວາງໄດປ້ ະໂຫຍດຫາຼ ຍຂີ້ຶນຜູຮ້ ຽນມຄີ ວາມສນົ ໃຈການໂຕຕ້ ອບໄດຫ້ ຼາຍຍິີງ່ ຂນີ້ຶ . 9. ການໃຊ້ທູ່າທາງສຽງປະກອບໃນການຖາມບັນຍາກາດຂອງການໃຊ້ຄໍາຖາມຈະດີຍິີ່ງຂຶີ້ນ ແລະ ຖ້າຜູ້ ສອນສາມາດນໍາທກັ ສະກລິ ິຍາທາູ່ ທາງມາໃຊ້ແທນຖ້ອຍຄໍາຈະເຮັດໃຫ້ເກດີ ຄວາມສນົ ໃຈຫຼາຍຂີຶ້ນ ເຊ່ົັນ: - ເນນ້ີັ ສຽງໃນຈຸດສໍາຄນັ ຂອງຄໍາຖາມ - ໃຊ້ສາຍຕາເບ່ີງໄປທ່ີຜ້ຮູ ຽນປທນການເອີ້ນຊ່ີ - ຜສູ້ ອນຍນໃນຕາໍ ແໜູ່ງທ່ີຈະໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຫນັ ຊດັ ເຈນຟັງຄາໍ ຖາມໄດ້ຖກຕອ້ ງ - ໃຫ້ອາການຍີມ້ ຮບັ ພະຍກັ ໜາ້ , ຕອດຫວົ ແລະ ສາຍຕາບ່ໍຖກຕອ້ ງ - ຕບົ ມໃຫ້ກໍາລງັ ໃຈຜູ້ຮຽນທຕີ່ ອບຖກຕອ້ ງ 10. ການໃຊ້ຄໍາຖາມສ້າງຄວາມສົນໃຈ ບາງຄັ້ີງຜູ້ຮຽນອາດຕອບຄໍາຖາມຂອງຜູ້ສອນບ່ໍຊັດເຈນ, ບ່ໍຖກຕ້ອງ, ຜູ້ສອນຄວນຮູ້ຈັກປ້ອນຄໍາຖາມຄໍາຖາມລັກສະນະອ່ີນໆຕໍ່ເນີ່ອງເພ່ີອສ້າງຄວາມສົນໃຈຂະຫຍາຍ ຄວາມຮ້ຂູ ອງຜູຮ້ ຽນໃຫຫ້ ຼາຍຂີນ້ຶ ເພາະບາງຄັີ້ງຜູຮ້ ຽນອາດບໍເ່ ຂົ້າີ ໃຈມນບັນຫາຂອງຜູ້ສອນເມ່ອີ ໄດ້ມກີ ານຊັກຖາມ ໄປເລີຍກ່ໍອາດຈະເຂົາ້ີ ໃຈ ແລະ ຖກຕ້ອງຂີ້ນຶ ເຊນ່ົັ : - ຊກັ ຖາມເພອ່ີ ຄວາມຊດັ ເຈນຂອງຄາໍ ຖາມ - ຊກັ ຖາມເພີ່ອໃຫສ້ ະຫບຸຼ ໄດ້ຖກຕອ້ ງ - ຊັກຖາມເພີ່ອໃຫເ້ ປນັ ແນວທາງເຊ່ີອມຄວາມຮູ້ເກ່ົາກບັ ຄວາມຮູ້ໃໝູ່ - ຊກັ ຖາມເພີອ່ ໃຫ້ເກດີ ເຫດຜົນ ແລະ ຄວາມຄິດສາ້ ງສນັ ເທັກນິກທັງ 10 ປະການ ຖ້ານໍາມາຝຶກຝນໃນການໃຊ້ຄໍາຖາມຈະເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ຂະບວນການຮຽນ- ການສອນໃນລັກສະນະຕູ່າງໆຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ເຊັົ່ນ: ຈຸດໝາຍຂອງການສຶກສາໃນປັດຈຸບັນຕ້ອງການໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ໃຊຄ້ ວາມຄດິ ທງັ ໃນດາ້ ນເຫດຜນົ , ສ້າງສັນ, ວເິ ຄາະບນັ ຫາ ແລະ ຕ້ອງການໃຫ້ຜູ້ຮຽນມສີ ວູ່ ນຮູ່ວມໃນກິດຈະກໍາ ການຮຽນເພອີ່ ພັດທະນາຄວາມຄິດຂອງຕນົ ເອງ ລວມທງັ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນມຄີ ວາມເຊີ່ອໝີ້ັນໃນຕົນເອງຫຼາຍຂ້ີຶນ ແຕູ່ກ່ໍ ບໄ່ໍ ດ້ລະເລຍີ ດ້ານຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມຈໍາ. ປະໂຫຍດຂອງການໃຊ້ຄໍາຖາມ ບົດບາດສໍາຄັນຕກ່ໍ ານຮຽນ-ການສອນ ຄ ການໃຊ້ຄໍາຖາມເນີ່ອງຈາກຄາໍ ຕອບຊູວ່ ຍກະຕນຸ້ ຄວາມຄິດຂອງ ຜູ້ຮຽນຖ້າຜູ້ສອນມີຄວາມສາມາດໃນການຖາມຄໍາຖາມທີ່ມີປະສິດທິພາບຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ພັດທະນາທັກ ສະການຄິດວເິ ຄາະ, ວິຈານໄດ້ດີໂດຍສະເພາະຫກຼັ ສູດສະບັບປັດຈຸບັນ ເນີ້ັນໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນໄດ້ຄິດ, ໄດ້ແກ້ໄຂບັນຫາ, ໄດ້ວິເຄາະ, ໄດ້ຫາແນວທາງທີເ່ ໝາະສມົ ດງັົ່ ນ້ີນັ ການໃຊ້ຄໍາຖາມຈິງ່ີ ເກີດປະໂຫຍດດັົ່ງນ້ີ: 54

1. ສ້າງແຮງຈູງໃຈ ແລະ ກະຕຸ້ນຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນຕນ່ີ ຕົວ ແລະ ສະແດງໃຫ້ເຫນັ ຄວາມບ່ໍເຂົີາ້ ໃຈຂອງຜ້ຮູ ຽນໃນເບອ້ີ ງຕນີ້ົ 2. ຜູ້ສອນຊູ່ວຍໃນການວາງແຜນການຮຽນ-ການສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຂົີ້າຮູ່ວມກິດຈະກໍາໄດ້ຢ່າງມີ ປະສິດທິພາບ ແລະ ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ສອນສາມາດກໍານົດອົງປະກອບຂອງວຽກທີ່ມອບໝາຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນປະຕິບັດໃຫ້ ສອດຄອູ່ ງກບັ ຈຸດປະສົງການຮຽນຮູ້ 3. ເປນັ ການຊູວ່ ຍສ້າງລກັ ສະນະ ແລະ ນໄິ ສການມັກຄດິ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນ ຈົນເຖງິ ນໄິ ສໄຝ່ຮູ້ໄຝ່ຮຽນຕະຫອຼ ດຊີວິດ 4. ຊ່ວູ ຍ້ນັີ້ນຈດຸ ສາໍ ຄັນຂອງເນ້ອີ ໃນການຮຽນຮູ້ທີຮ່ ຽນ ແລະ ທບົ ທວນເນອີ້ ໃນສາໍ ຄນັ ໃນເລີອ່ ງທຮີ່ ຽນ 5. ຊວູ່ ຍຜ້ສູ ອນປະເມີນຜົນການຮຽນ-ການສອນເຂີ້ົາໃຈຄວາມສົນໃຈທ່ີແທ້ຈງິ ຂອງຜູ້ຮຽນ ແລະ ວິນິໄສ ຈຸດແຂງຈຸດອູອ່ ຂອງຜູ້ຮຽນໄດ້ ຂໍຄ້ ວນຄໍານຶງໃນການຖາມຄໍາຖາມ ໃນການຖາມຄໍາຖາມຜູ້ສອນຄວນຄໍານງຶ ຂຕ້ໍ ໍໄ່ ປນີ້ 1. ໃຊຄ້ ໍາຖາມໃຫ້ສອດຄ່ອູ ງກບັ ເນອ້ີ ໃນ, ໄວ ແລະ ສະຕປິ ນັ ຍາຂອງຜູຮ້ ຽນ 2. ໃຊ້ຄໍາຖາມໃຫ້ກົມກ່ີນກນັ ໃນຂນ້ັີ ຕອນຕາູ່ ງໆ ຂອງການສອນເປນັ ການສອນທຖີ່ ກຈງັົ່ ຫວະ ແລະ ໂອກາດ 3. ເປັນຄາໍ ຖາມທ່ີຕງົ ປະເດນັ ຄວາມຖາມໃຫ້ສະເພາະເຈາະຈງົ ກະຊັບ ແລະ ຊດັ ເຈນ 4. ໃຊພ້ າສາທີ່ງູ່າຍແກູ່ການເຂາ້ີົ ໃຈເຮດັ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນເຂ້າົີ ໃຈກບັ ຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ສອນ 5. ຖ້າບໍ່ມີຄໍາຕອບຄວນຖາມໃໝູ່ໃຊ້ຄໍາຖາມທີ່ງູ່າຍຂຶ້ີນ ຫຼ ອະທິບາຍຂະຫຍາຍຄວາມເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮູ້ ທາງໃນການຕອບ 6. ຖ້າຜູ້ຮຽນຕອບຖກ ຄວນມີການເສີມກໍາລັງໃຈ ແລະ ການຕອບບ່ໍຖກຄວນເສີມແຮງກະຕຸ້ນໃຫ້ ພະຍາຍາມຕ່ໄໍ ປ 7. ຄວນກະຕຸນ້ ຜູ້ຮຽນທີບ່ າໍ ສນົ ໃຈຕອບຄໍາຖາມໃຫ້ມີສວູ່ ນຮວູ່ ມໃນການຕອບ ການວາງແຜນການຝຶກທກັ ສະການໃຊຄ້ ໍາຖາມ ເມ່ີອໄດ້ສຶກສາລະອຽດຂອງທກັ ສະການໃຊຄ້ ໍາຖາມແລ້ວຜູ້ຮຽນຕ້ອງວາງແຜນຝຶກທັກສະການໃຊ້ຄໍາຖາມ ເພອ່ີ ໃຫເ້ ກດີ ທັກສະຄວາມຊາໍ ນານ ແລະ ເກດີ ຄວາມໝ້ັນີ ໃຈ ໃນການຝຶກຫຼາຍຍ່ີິງຂີຶ້ນຜູ້ຮຽນຄວນວາງແຜນດງ່ົັ ນີ:້ 1. ສກຶ ສາຄວາມເຂົາີ້ ໃຈປະເພດ ແລະ ເທັກນິກການໃຊຄ້ ໍາຖາມເພີ່ອປະກອບເປັນແນວທາງໃນການຝຶກທັກສະ 2. ສກຶ ສາຕວົ ຢາ່ ງແຜນການເຝກທັກສະ ແລະ ຕວົ ຢາ່ ງການຝກຶ ທັກສະຈາກວດິ ີໂອ 3. ກຽມເນີອ້ ໃນທີ່ມຄີ ວາມສົນໃຈ ແລະ ຄວາມຖະນດັ 4. ເຮັດແຜນການສອນແບບການຝຶກທັກສະ 5. ສກຶ ສາແບບປະເມີນການຝກຶ ທກັ ສະເພ່ອີ ກຽມພ້ອມກູ່ອນປະຕບິ ັດຕວົ ຈິງ 6. ຝຶກຊອ້ ມສອນຕາມແຜນການສອນແບບຈຸລະພາກທີວ່ າງໄວ້ ການວັດ ແລະ ປະເມນີ ຜົນການຝຶກທກັ ສະການໃຊຄ້ ໍາຖາມ ຜູ້ຮຽນທີ່ເຂົີ້າສູ່ການຝຶກທັກສະຕ້ອງກຽມແບບປະເມີນຜົນໃຫແ້ ກູ່ຜູສ້ ັງເກດການເພີ່ອສະຫຸຼບຜົນການຝຶກ ທັກສະແບບປະເມນີ ມີອງົ ປະກອບດົັ່ງນີ້: 1. ຄຸນລກັ ສະນະທີປ່ ະເມີນປະກອບດ້ວຍເນີ້ອໃນ ດັງ່ົ ນີ:້ 1.1 ເລອກຄໍາຖາມໄດເ້ ໝາະກບັ ການດໍາເນີນເລີອ່ ງ 1.2 ຄາໍ ຖາມກະທັດຫັດຊັດເຈນ ແລະ ເໝາະສົມກບັ ຜູຮ້ ຽນ 55

1.3 ຖາມໄດຄ້ ູອ່ ງແຄວ້ ໂດຍມີການເວ້ັນີ ໄລຍະໃຫຄ້ ດິ 1.4 ວິທີຖາມບໍ່ຊ້າໍ ໄປຊໍາ້ ມາ ຫຼ ຖາມແນະ ຫຼ ຖາມເອງຕອບເອງ 1.5 ມວີ ທິ ລີ ຸກຄາໍ ຖາມເພອ່ີ ກວດຄວາມເຂົາ້ີ ໃຈຂອງຜູຮ້ ຽນ ຫຼ ຊວູ່ ຍໃຫ້ຄິດໄດ້ເອງ 1.6 ແຈກຄາໍ ຖາມໄດ້ທົ່ວເຖິງ ແລະ ສົງ່ ເສີມໃຫ້ມກີ ານອະພປິ າຍ 1.7 ຍອມຮັບຄໍາຕອບຂອງຜ້ຮູ ຽນ ແລະ ໃຫ້ຄວາມຄດິ ຂອງຜຮູ້ ຽນໃນການດາໍ ເນນີ ເລ່ອີ ງ 1.8 ມີການເສມີ ກໍາລັງໃຈດ້ວຍການໃຊວ້ າຈາ ຫຼ ທູາ່ ທາງທເ່ີ ໝາະສົມ 2. ເກນການປະເມນີ ຝກຶ ທັກສະການຍກົ ຕົວຢ່າງປະກອບດ້ວຍ 5 ລະດັບ ຄ ລະດັບ 1 ມຄີ ່າູ ເທາ່ົ ກັບຄວນ ປັບປງຸ ຫຼາຍ ລະດບັ 2 ມຄີ ູ່າເທົ່າກັບຄວາມປັບປງຸ ລະດັບ 3 ມຄີ ູ່າປານກາງ ລະດບັ 4 ມຄີ ູ່າດີ ລະດັບ 5 ມີຄາູ່ ດີຫຼາຍ 3. ເອົາແບບສອບຖາມມາສະຫຼບຸ ການປະເມີນ ຄວນຢູ່ໃນລະດັບບໍ່ຕາໍ່ ກວາູ່ ຮ້ອຍລະ 60 ຈີ່ິງຖາມວູ່າການ ຝກຶ ທກັ ສະນນ້ີັ ມທີ ັງປະສິດທິພາບ ແລະ ປະສິດທຜິ ນົ 4. ຂ້ໍສະເໝີແນະເພີ່ມເຕີມໃນການສັງເກດການສອນ ຖ້າຜູ້ສັງເກດສອນຕ້ອງການຂຽນນອກເໜອຈາກ ຄນຸ ລັກສະນະທີ່ປາກດັ ຢໃູ່ ຫຂ້ ຽນລົງໃນຂໍ້ສະເໜີແນະ ແລະ ຂສ້ໍ ງັ ເກດ ຕໍ່ໄປນເີ້ ປັນຕຕວົ ຢາ່ ງແບບປະເມີນການຝຶກທກັ ສະການໃຊ້ຄໍາຖາມ ແລະ ແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ຕາຕະລາງ 5.1 ຕວົ ຢາ່ ງການປະເມີນການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ແບບປະເມນີ ການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ວິຊາ ................................ ເລີອ່ ງ ....................................... ສອນວັນທີ່ ............................. ຜູ້ສອນ ................................................... ຜູ້ສງັ ເກດການ ................................................... ຄາໍ ຊແີ້ ຈງ ຂຽນເຄອີ່ ງໝາຍ ໃສູ່ໃນ “ເກນການປະເມີນ” ທາງຂວາມຕາມຄວາມໝາຍຕໍ່ໄປນ້ີ 5 ໝາຍເຖິງ ດີຫຼາຍ 4 ໝາຍເຖິງ ດີ 3 ໝາຍເຖິງ ປານກາງ 2 ໝາຍເຖິງ ຄວນປບັ ປງຸ 1 ໝາຍເຖງິ ຄວນປບັ ປຸງຫາຼ ຍ ຄຸລັກສະນະທີປ່ ະເມນີ ເກນການປະເມນີ 12345 1. ເລອກຄໍາຖາມໄດ້ເໝາະກັບການດາໍ ເນີນເລອີ່ ງ 2. ຄາໍ ຖາມກະທັດຫັດຊັດເຈນ ແລະ ເໝາະສົມກັບຜູຮ້ ຽນ 3. ຖາມໄດຄ້ ່ອູ ງແຄວ້ ໂດຍມີການເວີັ້ນໄລຍະໃຫຄ້ ິດ 4. ວິທຖີ າມບ່ໍຊໍ້າໄປຊໍ້າມາ ຫຼ ຖາມແນະ ຫຼ ຖາມເອງຕອບເອງ 5. ມີວິທລີ ກຸ ຄາໍ ຖາມເພີ່ອກວດຄວາມເຂີົ້າໃຈຂອງຜູ້ຮຽນ ຫຼ ຊູ່ວຍໃຫ້ຄິດ ໄດເ້ ອງ 6. ແຈກຢາຍຄໍາຖາມໄດ້ທວົ່ ເຖງິ ແລະ ສງົ່ ເສມີ ໃຫ້ມີການອະພປິ າຍ 56

7. ຍອມຮັບຄໍາຕອບຂອງຜູ້ຮຽນ ແລະ ໃຫ້ຄວາມຄິດຂອງຜູ້ຮຽນໃນ ການດາໍ ເນີນເລ່ອີ ງ 8. ມກີ ານເສີມກາໍ ລງັ ໃຈດວ້ ຍການໃຊວ້ າຈາ ຫຼ ທາູ່ ທາງທ່ີເໝາະສມົ ຂ້ໍສະເໝແີ ນະເພມີ່ ເຕີມ ....................................................................................................... ລົງຊີ່ ...........................................ຜ້ສູ ັງເກດການສອນ ຕົວຢາ່ ງທີ່ 1 ແຜນການສອນການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊ້ຄາໍ ຖາມ ວິຊາ ກມຸູ່ ສ້າງເສມີ ປະສົບການຊີວດິ ເລອ່ີ ງ ສຸລິຍະຈກັ ກະວາດຂອງເຮາົ ທັກສະທີ່ຕອ້ ງການຝຶກ ທັກສະການໃຊ້ຄໍາຖາມ ຈຸດປະສົງຂອງບດົ ຮຽນ ຜູ້ຮຽນສາມາດອະທບິ າຍເຖິງສຸລຍິ ະຈັກກະວາດຂອງເຮົາ ເນີ້ອເລ່ີອງໂດຍຫຍໍ້ ສຸລຍິ ະຈກັ ກະວາດຂອງເຮົາ ດວງອາທິດ, ດາວພຸດ, ດາວສກຸ , ໂລກ, ດາວອັງຄານ, ດາວພະຫັດ, ດາວເສາົ , ດາວຍເູ ຮນດັ , ດາວເນບຈນູ ດາວພຣໂູ ຕ, ດາວເຄາະນ້ອຍ ແລະ ດາວຫາງ ສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ ຮູບດາວເຄາະໃນລະບບົ ສຸລຍິ ະຈກັ ກະວາດຂອງເຮາົ ກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ສອນ ກດິ ຈະກໍາຂອງຜູ້ຮຽນ ຊະນິດຂອງຄໍາ ຖາມ 1. ຕດິ ຮູບດາວເຄາະໃນລະບບົ ສລຸ ິຍະຈກັ ກະວາດຂອງເຮາົ ສງັ ເກດຮູບດາວເຄາະໃນລະບບົ 2. ໃຫ້ຜູ້ຮຽນສັງເກດເຖິງຄວາມແຕກຕູ່າງຂອງດາວ ສຸລຍິ ະຈັກກະວາດ ເຄາະໃນລະບົບສຸລິຍະຈັກກະວາດຂອງເຮົາແ ຕູ່ລະ ເຫດການ 3. ຜູ້ສອນຖາມຄໍາຖາມໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍົກມຜູ້ສອນຊີ້ໃຫ້ຜູ້ ຮຽນຕອບເທອີ່ ລະຄນົ - ຈາກຮູບຜຮູ້ ຽນເຫນັ ຫຍັງແດູ່ - ການສງັ ເກດ - ຄວາມຈໍາ - ແຫຼູ່ງພະລັງງານທີ່ໃຫູ່ຍທີ່ສຸດໃນລະບົບສຸລິຍະຈັກກະ - ດວງອາທິດ ດາວພດຸ ດາວສກຸ ວາດແມູ່ຫຍັງ - ດວງອາທດິ - ດາວເຄາະໃດຢູໄ່ ກດວງອາທດິ ຫຼາຍທສິີ່ ດຸ - ໂລກ ດາວອັງຄານ ດາວພະຫດັ - ຄວາມຈາໍ - ໂລກມີດວງຈນັ ເປນັ ບໍ່ລວິ ານຈັກດວງ - 1 ດວງ - ດາວເຄາະໃດມດີ ວງຈນັ ເປັນບລວິ ານ 2 ດວງ - ດວງພຸດ ດາວອງັ ຄານ - ດາວເຄາະໃດທີ່ໃຫຍູ່ ທ່ີສິ ດຸ ໃນລະບົບສລຸ ຍິ ະຈັກກະວາດ - ດາວພະຫດັ - ຄວາມຈາໍ - ດາວພະຫັດມີເສີັ້ນຜູ່າສນູ ກາງຫາຼ ຍກວ່າູ ໂລກຈັກເທົາ່ - 11 ເທົາ່ - ດວງຈນັ ທເ່ີ ປນັ ບລວິ ານຂອງດາວພະຫດັ ຈກັ ດວງ - 17 ດວງ - ຄວາມຈາໍ - ດາວເຄາະໃດທວ່ີ ງົ ແຫວນອ້ອມຮອບ - ດາວເສາົ - ຄວາມຈາໍ - ວງົ ແຫວນທີ່ອ້ອມຮອບດາວເສາົ ມທີ ັງໝດົ ຈກັ ຊນັ້ີ - 12 ຊີນ້ັ 57

- ດາວເຄາະໃດມີລັກສະນະຄ້າຍກັບດາວເສົາ ແລະ ດາວ ພະຫັດ - ດາວຍເູ ຮນສັ - ສງັ ເກດ - ດາວເຄາະໃດທີ່ຢ່ທູ ດັ ຈາກດາວຍເູ ນນັສ - ສງັ ເກດ - ຄວາມຈໍາ - ດາວພລໂູ ຕໃຊ້ເວລາໃນການໂຄຈອນຮອບດວງອາທິດ - ດາວເນປຈນູ ນານເທ່ົາໃດ - 248 - ສັງເກດ - ຄວາມຈາໍ ສະຫບຸຼ ທັກສະການຕັີ້ງຄໍາຖາມ ໝາຍເຖິງ ຂະບວນການທີ່ຜູ້ສອນນໍາການຕັີ້ງຄໍາຖາມມາໃຊ້ໃນກິດຈະກໍາທີ່ຈັດ ໃນລະບົດຮຽນເພອ່ີ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເກດີ ຄວາມຄິດໃນແຕລູ່ ະດັບໄດຢ້ າ່ ງເໝາະສົມ ສອດຄູ່ອງກັບເນ້ອີ ໃນ. ຜູສ້ ອນຈໍາເປັນຕອ້ ງຝຶກທັກສະການຕີັງ້ ຄໍາຖາມໃຫ້ສາມາດນໍາໄປໃຊ້ໃນການຈັດການຮຽນ-ການສອນແຕູ່ ລະບົດຮຽນໃຫ້ນັກຮຽນໄດ້ຮັບການພັດທະນາຂະບວນຄວາມຄິດທັງລະດບັ ພ້ີນຖາມ ແລະ ລະດັບສູງເພ່ີອນໍາໄປ ໃຊ້ໃນຊີວິດຈິງໄດ້ຢ່າງເໝາະສົມ, ສອດຄູ່ອງກັບສະພາບສັງຄົມ ແລະ ເສດຖະກິດໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ອານາຄົດ ເຊ່ງີິ ຈະຕອ້ ງໃຊ້ເທັກນິກຂະບວນການ ແລະ ສ່ເີ ທັກໂນໂລຊີທ່ີໃຫ້ຝກຶ ການຮຽນມເີ ຈດຕະຄະຕິທີ່ດີຕ່ໍການໃຊ້ທັກ ສະການຕງ້ັີ ຄາໍ ຖາມໃນຂະບວນການຮຽນ-ການສອນ. ຄາໍ ຖາມທບົ ທວນ 1. ຈ່ົງອະທບິ າຍຄວາມໝາຍຂອງການໃຊຄ້ ໍາຖາມ 2. ການໃຊຄ້ າໍ ຖາມມີຄວາມສາໍ ຄນັ ຕໍ່ການຮຽນແນວໃດ 3. ປະເພດຂອງຄໍາຖາມມຈີ ກັ ປະເພດ ຄ ປະເພດໃດແດູ່ 4. ເທກັ ນິກການຕງັີ້ ຄາໍ ຖາມມີຜນົ ຕ່ກໍ ານຮຽນ-ການສອນແນວໃດ 5. ຈງ່ົ ອະທບິ າຍເທກັ ນິກການຕ້ັງີ ຄໍາຖາມມາພເຂີົ້າໃຈ 6. ລກັ ສະນະໃດທີສ່ ະແດງໃຫ້ເຫັນວູ່າເປນັ ຄາໍ ຖາມທີດ່ ີ 7. ຈງ່ົ ອະທິບາຍປະໂຫຍດຂອງການຕງັ້ີ ຄໍາຖາມ 8. ຂຄ້ໍ ວນຄາໍ ນຶງໃນການໃຊຄ້ າໍ ຖາມມີຫຍງັ ແດູ່ ຈງ່ົ ອະທບິ າຍ 9. ຈ່ງົ ອະທິບາຍການວາງແຜນການຝກຶ ທັກສະການໃຊຄ້ ໍາຖາມ 10. ຈົງ່ ອະທບິ າຍວທິ ກີ ານວັດຜນົ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ທັກສະການໃຊຄ້ ໍາຖາມ 58

ບດົ ທີ່ 6 ທກັ ສະການໃຊ້ສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ ການຮຽນ-ການສອນເປັນຂະບວນການສູ່ວນໃຫູ່ຍທີ່ເກີດຂຶີ້ນໃນຫ້ອງຮຽນໃນການຮຽນ-ການສອນຜູ້ ສອນມີໜ້າທີ່ສໍາຄັນ ຄ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີຄວາມຮູ້, ຄວາມເຂົີ້າໃຈມີເຈດຕະຄະຕິ ແລະ ທັກສະຕາມຫຼັກສູດທີ່ ຕ້ອງການ ໂດຍຜູ້ສອນພະຍາຍາມໃຊ້ວິທີສອນທີ່ເໝາະສົມ ແຕູ່ບັນຫາສໍາລັບຜູ້ສອນກຄ ຜູ້ຮຽນບ່ໍເຂົ້ີາໃຈເຖິງ ເນ້ີອໃນທີ່ສອນຜູ້ຮຽນຂາດປະສົບການກຽວກັບການຮຽນຮູ້ ຫຼ ຜູ້ສອນອາດອະທິບາຍບັນຫາບ່ໍຊັດເຈນເທົ່າໃດ ຫນົ ທາງທີຜ່ ູ້ສອນຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນມີຄວາມເຂາີ້ົ ໃຈໃນສິີງ່ ທີ່ສອນກຄ ການໃຊ້ສ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນເຂີ້ົາຊູ່ວຍ ເສີມປະສົບການການຮຽນຮູ້ຂອງຜູ້ຮຽນໂດຍສ່ີການຮຽນ-ການສອນຖວູ່າເປັນຜູຊ້ ູ່ວຍສອນຂອງຜູ້ສອນຢ່າງແທ້ ຈງິ ເພາະສ່ີ ການຮຽນ-ການສອນສາມາດເອີນ້ ຄວາມສົນໃຈຈາກຜູ້ຮຽນໄດ້ ແລະ ຍັງສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ເກີດຈິນຕະນາການຕ່າູ ງໆໄດ້ຢ່າງຖກຕ້ອງຕາມຄວາມເປນັ ຈິງ ດັົ່ງນັີ້ນຜູ້ຈິີ່ງຕ້ອງພະຍາຍາມໃຊ້ວທິ ີການສອນ ແລະ ສີກ່ ານສອນທ່ເີ ໝາະສົມເພີ່ອຖູ່າຍທອດຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສບົ ການໃຫ້ກັບຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມຮູ້ໄດ້ຕາມເປ້ົາໝາຍ. ຄວາມໝາຍຂອງການໃຊສ້ ກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ ນກັ ສຶກສາຫຼາຍທາູ່ ນໄດ້ໃຫ້ຄວາມໝາຍ ສ່ີການຮຽນ-ການສອນໄວ້ຫາຼ ຍທັດສະນະ ດັົງ່ ນ້ີ ອາພອນ ໃຈທູ່ຽງ.(2540, ໜ້າ 188) ໄດກ້ າູ່ ວວູາ່ ສ່ີການສອນທຽບໄດ້ກບັ ມທ່ີສາມຂອງຜູ້ສອນເພາະຜູ້ ສອນສາມາດໃຊເ້ ປນັ ເຄ່ີອງຊວູ່ ຍໃຫກ້ ານສອນໜ້າສົນໃຈລົດພະລງັ ງານການສອນທ່ີຕ້ອງເວີ້າົ ອະທີບາຍໜ້ອຍລັງ ໄດ້ເປັນການປະຫຍັດເວລາການສອນລົງສີ່ການສອນຈະຊູ່ວຍກະຕຸນ້ ຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນຊູ່ວຍສ້າງຄວາມ ເຂົ້ີາໃຈໃຫຊ້ ດັ ເຈນຂ້ຶີນ ແລະ ຊູ່ວຍໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນເກດີ ຄວາມຮູ້ໄດໄ້ ວຂ້ນຶີ ແລະ ຈ່ຈີ ໍາໄດດ້ ົນ. ສີມຸງຄນົ ເທບເຮນູ. (2546, ໜ້າ 171)ໄດກ້ ່າູ ວວູ່າ ສກີ່ ານສອນ ໝາຍເຖິງ ຕົວກາງທເີ່ ປນັ ພາຫະນະໃນ ການຖູ່າຍທອດຄວາມຮູ້, ຄວາມເຂົ້ີາໃຈ, ທັກສະ ແລະ ປະສົບການ ໃນການຮຽນ-ການສອນ ຫຼ ເປັນວັດຖຼຸ, ອປຸ ະກອນ ແລິ ວທິ ກີ ານທີ່ໃຊ້ເປນັ ສີກ່ າງໃຫ້ຜສູ້ ອນສາມາດຖາູ່ ຍທອດຄວາມຮູ້, ເຈດຕະຄະຕິ ແລະ ທກັ ສະ ໄປສູ່ ຜຮູ້ ຽນຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ບາງຄັງອາດເອນີ້ ສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນວາູ່ ສີ່ການຮຽນ ເພາະສີ່ການສອນເຮັດໜ້າທີ່ ຖູ່າຍທອດຄວາມຮ້,ູ ທັກສະ ແລະ ປະສົບການໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນໄດເ້ ກີດການຮຽນຮ້.ູ ຄະນະສຶກສາສາດ ສະຖາບັນຮາຊພັດຈັນກະເສັມ. (2540, ໜ້າ 151) ໄດ້ກູ່າວວູ່າ ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ ຈະ ເປັນເຄ ່ີອງມ ທີ່ຊ ູ່ວ ຍໃນການຮຽ ນ -ກ ານສອນເປັນໄປໄດ້ດີ ມີປະສິດທິພາ ບເຮັດໃຫ້ເກ ີການ ຮຽ ນຮູ້ຈົດຈໍາ, ເຂາ້ີົ ໃຈສິ່ງີ ຕາູ່ ງໆໄດ້ວ່ອູ ງໄວ້ ແລະ ຖກຕອ້ ງຊູ່ວຍສາ້ ງຄວາມສົນໃຈຂອງຜູຮ້ ຽນໄດເ້ ປັນຢາ່ ງດີ. ກູ່າວໂດຍສະຫຼຸບ ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ ໝາຍເຖິງ ສ່ີກາງທີ່ເປັນວັດຖຼຸ, ອຸປະກອນ ແລະ ວິທີການໃຊ້ ເປັນເຄ່ີອງມຊູ່ວຍໃຫກ້ ານຮຽນ-ການສອນໄປສູຜ່ ູ້ຮຽນຢ່າງມີປະສິດທິພາບກົງກບັ ເນ້ີອໃນ ກະຕຸ້ນຄວາມສົນໃຈ ຂອງຜຮູ້ ຽນ ແລະ ຊູ່ວຍໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນເກດີ ການຮຽນຮູໄ້ ດໄ້ ວຂີ້ຶນ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງສີກ່ ານຮຽນ-ການສອນ ບັນຈົງ ວົງຍັງ. (2538, ໜ້າ 84) ໄດ້ກູ່າວເຖິງ ຄວາມສໍາຄັນ ຂອງທັກສະການໃຊ້ສ່ີການຮຽນ-ການ ສອນວ່າູ ໃນການຮຽນ-ການສອນນ້ີັນຜູ້ສອນມີໜ້າທີ່ສາໍ ຄັນຄ ເຮດັ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນມີຄວາມຮູ້, ຄວາມເຂ້າົີ ໃຈ, ເຈດຕະ ຄະຕິ ແລະ ທກັ ສະຕາມທີ່ຫັກຼ ສູດຕ້ອງການ ບນັ ຫາທສີ່ ໍາຄນັ ທີ່ຜູ້ສອນມກັ ພບົ ເຫັນຄ ຜ້ຮູ ຽນບ່ໍເຂ້ີົາໃຈຈະແຈ້ງຊັດ ເຈນກຽວກັບສິີ່ງທີສ່ ອນຜູ້ຮຽນຂາດປະສົບການຕົງທີ່ຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດການຮຽນຮູຢ້ ່າງແທ້ຈງິ ຄໍາອະທບິ າຍຜູ້ສອນບ່ໍ 59

ສາມາດແກ້ໄຂບ້ ນັ ຫາໄດ້ຫາຼ ຍເນີ່ອງຈາກຈນິ ຕະນາການຂອງຜູ້ຮຽນບ່ແໍ ມູ່ນສງ່ີິ ທ່ີຜູ້ສອນຈະໄວໃ້ ຈໄດ້ຫົນທາງທີດີ ທີ່ຜູ້ສອນຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູຮ້ ຽນມຄວາມເຂົ້ີາໃຈຊັດເຈນໃນສິງ່ີ ທີ່ສອນຄ ການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນເຂົ້ີາຊວູ່ ຍ ສ້າງປະສົບການໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ຮຽນຮູ້ສ່ີການສອນເປນັ ຜູ້ຊູ່ວຍຜູສ້ ອນຢ່າງແທ້ຈິງໃນການສອນໂດນຊູ່ວຍຜູສ້ ອນ ນັກຕງ້ັີ ແຕ່ກູ ານຮຽກຮ້ອງຄວາມສົນໃຈ, ການສາ້ ງຄວາມເຂົີາ້ ໃຈໃນສີິ່ງຕ່າູ ງໆ, ກະຕຸນ້ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນເກີດຄວາມຄິດ, ເຮັດໃຫ້ຈິນຕະນາການຂອງຜູ້ຮຽນໃນເລ່ີອງຕູ່າງໆ, ເປັນໄປໄດ້ຢ່າງຖກຕ້ອງຕົງກັບຄວາມເປັນຈິງ, ເຮັດໃຫ້ ເຂ້າີົ ໃຈ ແລະ ຈົດຈໍາສິງີ່ ຕາູ່ ງໆໄດ້ແມູ່ນຍໍາ ນອກຈາກນີສ້ ່ີການສອນຍັງສາມາດໃຊ້ສະຫຸຼບບົດຮຽນ ວັດ ແລະ ປະ ເມີນຜນົ ການຮຽນ. ຈງິ ເວີາ້ົ ໄດ້ວູາ່ ສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນຊວູ່ ຍຜູ້ສອນຕັີ້ງແຕູ່ຕີ້ົນຈນົ ຈບົ ຂະບວນການຮຽນ-ການ ສອນ, ສິ່ີງສໍາຄັນຄຜູ້ສອນຈະຕ້ອງຮູ້ຈັກການໃຊ້ອຸປະກອນການສອນໃຫ້ມີປະສິດທິພາບ ດ້ວຍເຫດນີ້ຈ່ິີງ ເປັນຄວາມຈໍາເປນັ ສາໍ ຫັບຼ ຜ້ສູ ອນທີ່ຕອ້ ງມີທກັ ສະໃນການໃຊ້ສ່ີການສອນສາມາດໃຊ້ສີກ່ ານສອນເຮັດໃຫ້ເກີດຜົນ ດີຕ່ໍການຮຽນຮູຂ້ ອງຜຮູ້ ຽນໄດ້. ປະເພດຂອງສ່ີການຮຽນ-ການສອນ ສ່ກີ ານຮຽນ-ສ່ີສອນຈໍາແນກຕາມລັກສະນະຂອງສີ່ ແລະ ວິທີການໃຊ້ອອກເປັນ 3 ປະເພດ ດັງົ່ ນ້ີ: 1. ປະເພດວດັ ຖຸຼ ໝາຍເຖງິ ວັດຖທຼຸ ີສ່ ະເໜີຄວາມຮູ້ໂດຍຕວົ ຂອງສີ່ຊະນິດນັ້ີນ ແລະ ວັດຖຸຼທີ່ຕ້ອງອາໄສສ່ີ ປະເພດເຄ່ີອງກົນໄກປະກອບ ເຊັົ່ນ ໜັງສ່ີຮຽນ, ຕໍາລາ, ຂອງແທ້, ຫຸູ່ນຈໍາລອງ, ຮູບພາບ, ແຜນວາດ, ແຜນທີ,່ ຟມີ ສະຄບິ , ເທບັ ບນັ ທຶກສຽງ, ປາ້ ຍນິເທດ. 2. ປະເພດອຸປະກອນ ສີ່ເປັນຕົວກາງໃນການນໍາຄວາມຮູ້ຖູ່າຍທອດໄປສູ່ຜູ້ສອນແລະ ຜູ້ຮຽນ ເຊັ່ົນ ເຄີ່ອງສາຍພາບພະຍົນ, ເຄ່ອີ ງສາຍຮູບຂ້າມສະລະປະ, ໂທລະທັດ, ວທິ ິຍຸ, ວິດໂີ ອ, ເຄ່ອີ ງບັນທຶກສຽງ. 3. ປະເພດວິທີການ ໝາຍເຖິງ ກິດຈະກໍາທີ່ຈັດຂຶີ້ນທັງໃນ ແລະ ນອກຫ້ອງຮຽນ ເຊັ່ົນ ການສາທິດ, ການສະແດງບົດບາດສົມມຸດ, ການສະແດງລະຄອນ, ການສຶກສານອກສະຖານທີ່, ການຈັດນິເທດການຮຽນ- ການສອນໂດຍໃຊ້ໂທລະທັດ. ປະເພດຂອງສ່ກີ ານຮຽນການສອນທ່ຄີ ວານສຶກສາ ປະເພດຂອງສ່ີການຮຽ-ການສອນມີທັງ ປະເພດວັດຖຸຼ, ປະເພດອຸປະກອນ ແລະ ປະເພດວິທີການ ໂດຍ ສະເພາະຢ່າງຍິີ່ງສີ່ທີ່ໃຊ້ໃນການຮຽນ-ການສອນເປັນປະຈໍາທີ່ຄວນສຶກສາ ແລະ ຝຶກຝນ ໃຊ້ໃຫ້ເກີດຄວາມຊໍາ ນານມລີ ສຍລິອຽດດງັ່ົ ຕໍໄ່ ປນ:້ີ 1. ວັດຖຼຸຈິງ ເປັນສີ່ທີ່ເອີ້ນຄວາມສົນໃຈຜູ້ຮຽນຫຼາຍມີຄຸນຄູ່າໃນການສ້າງຄວາມຄິດລວມຍອດ ເຊ່ົັນ ວດັ ຖຼຸສ່ິີງຂອງ, ຄນົ , ສັດ, ພດຶ ແລະ ໝາກໄມ້ ຂອງແທ້ ເປັນສີ່ງິ ທ່ຜີ ູ້ສອນຄວນເລອກໃຊ້ກອູ່ ນເປັນອັນດັບທໍາອິດ ຕ້ອງຄໍານງຶ ເຖິງຄວາມເໝາະສມົ , ຄວາມຖກຕ້ອງ ແລະ ຄວາມປອດໄພ ເປັນປະການສາໍ ຄັນ. 2. ວັດຖຸຼຈໍາລອງ ບາງຄັີ້ງເມີ່ອເອົາຂອງແທ້ມາບ່ໍໄດ້ຜູ້ສອນກຕ້ອງພະຍາຍາມຕ້ອງຫາຂອງຈໍາລອງເຊີ່ງິ ມີ ລກັ ສະນະຄຂອງແທ້ທຸກປະການອາດຈະນ້ອນກວູ່າ ຫຼ ໃຫູຍ່ ກວູ່າກ່ໍໄດ້ ເຊົ່ັນ ລກູ ໂລກ, ຫຸ່ນູ ຊົນຊາດສະໄໝຕູ່າງໆ , ແຂ້ວ, ຫ,ູ ຕາຈໍາລອງ, ເຄ່ີອງສລຸ ຍິ ຸປຣາຄາ, ການເກີດຂອງລາວາ. 3. ວັດຖຸຼຕົວຢ່າງ ຜູ້ສອນຕ້ອງໝັີ້ນ້ກັບສະສົມເພາະຂອງຕົວຢ່າງນັ້ີນເປັນສີ່ຢ່າງດີ ແລະ ຫາໄດ້ຍາກ ເຊ່ົນັ ສະແຕມ, ເງີນຫຽຼ ນຕູ່າງໆ, ເປອກຫອຍ, ຫີນ, ແຮູ່, ໂລຫະ, ເຄອີ່ ງຖົມ, ທງຸ ປະເທດເພີ່ອບ້ານ ເປນັ ຕນົີ້ . 4. ຮູບພາບ ໄດ້ແກູ່ ແຜນວາດ, ຮູບຖູ່າຍ, ຮູບຂະຫຍາຍ, ຮູບພີມ, ຮູບທີຄິດ ຮູບເຫຼົ່ານີ້ເປັນສີ່ກການ ຮຽນ-ການສອນທ່ີດຫີ າງາູ່ ຍ, ລາຄາຖກ ແລະ ໜ້າສົນໃຈ ມປີ ະໂຫຍດຕໍກ່ ານຮຽນ-ການສອນ ຮູບເຫຼົ່ານີ້ຜູ້ສອນ ອາດຈະນໍາມາຈັດເປນັ ໝວດໝູ່ ເລ່ອີ ງລາວເກບັ ໃສຊູ່ ອງໄວເ້ ປັນລະບຽບພ້ອມຈະນາໍ ມາສອນໄດທ້ ັນທີ. 60

5. ແຜນວາດ ເປັນທັດສະນະວັດຖຸຼທ່ີໃຊ້ອະທິບາຍບົດຮຽນໂດຍການໃຊ້ຂໍ້ຄວາມ ສັນຍາລກັ ຫຼ ຮູບພາບ ເຊິງີ່ ຊ່ວູ ຍໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເຂົີ້າໃຈງາູ່ ຍຍງິີ່ ຂຶີນ້ ມຫີ ຼາຍປະເພດ. - ແຜນວາດແບບຕາຕະລາງ ເຊົ່ັນ ຕາຕະລາງສະແດງການສົງ່ ສີນຄ້າ-ອອກຂອງປະເທດໄທ - ແຜນວາດຕົນີ້ ໄມ້ ເຊົ່ນັ ແຜນວາດສະແດງຄົມມະນາຄົມ - ແຜນວາດແບບສາຍນ້ໍາ ເຊນັົ່ ອາຫານຫັຼກ 5 ໝູ່ ມລີ ູກສອນຊຮີ້ ວມມາທ່ອີ າຫານທີ່ຈໍາເປັນຂອງມະນຸດ - ແຜນວາດຕເ່ໍ ນ່ອີ ງ ເຊ່ນັົ ວງົ ຈອນຊີວດິ ຂອງກົບວັດທະຈັກການເກດີ ຂອງຝນ - ແຜນວາດແບບອະທິບາຍຮູບ ເຊັ່ົນ ອະທິບາຍສູ່ວນຕູ່າງໆຂອງຮາງກາຍ ອະທິບາຍການແຕູ່ງກາຍ ຂອງນາງລະຄອນ - ແຜນວາດປຽບທຽບ ເຊົນ່ັ ການປຽບທຽບ ກັບ ແລະ ຄນັ ຄ້າກ - ແຜນວາດອົງກອນ ເຊົັນ່ ການສະແດງການແບງູ່ ວຽກການບລິຫານໂຮງຮຽນ 6. ແຜນຜັງ ເປັນການໃຊ້ສາຍເສັີ້ນສະແດງສັນຍາລັກຕູ່າງໆໃຫ້ເຂົີ້າໃຈຫຼາຍຂຶ້ີນສາມາດເຫັນສູ່ວນຕ້ອງ ຂອງພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກ ເຊ່ົນັ ແຜນຜງັ ຊມຼຸ ຊນົ , ແຜນຜັງການເຮັດວຍກຂອງຮູ່າງກາຍ. 7. ແຜນສະຖຕິ ິ ເປນັ ສີທ່ ີ່ສະແດງກູຽ່ ວກັບຈາໍ ນວນ, ປະລິມານ, ເປີເຊນັ ໂດຍໃຊ້ສັນຍາລັກແທນເສັີ້ນ ຫຼ ຮູບ ເຊນັ່ົ ແຜນສະຖຕິ ິຕາູ່ ງໆ. 8. ຮູບກະຕູນ ເປັນຮູບຕະຫຼົກຂອງ ພຶດ ສັດ ແລະ ຄົນ ເຊິ່ີງສາມາດແທນ ຫຼ ອະທິບາຍຄວາມໝາຍ ຢ່າງໃດຢາ່ ງໜງ່ຶີ ໄດ້ຢາ່ ງຈະແຈ້ງໂດຍບຕໍ່ ້ອງອະທິບາຍຜູ້ຮຽນເຂາ້ົີ ໃຈງູ່າຍ ແລະ ດງດູດຄວາມສົນໃຈດຫີ າຼ ຍ. 9. ປ້າຍນິເທດ ເປັນສ່ີທີ່ຊູ່ວຍໃຫ້ການສະຫຼຸບເລ່ີອງລາວຕູ່າງໆມັກຈະຕິດຢູ່ໜ້າຫ້ອງເຮັດຈາກອ້ອຍແຫ້ງ, ເສອກ, ໄມ້ໄຜ,ູ່ ຕບົ ແຕູງ່ ດວ້ ຍຮູບຕາູ່ ງໆ ຕາມບົດຮຽນ ເຊົ່ນັ ມາລະຍາດຂອງໄທ, ວດັ ປໃີ ໝູ,່ ອາຊີບຂອງຄົນໄທ, ຄົມມະນາຄມົ . 10 ປ້າຍສໍາລີ ຄສໍາລີຫຸ້ມໄມ້ອັດ ຫຼ ໄມ້ອ້ອຍແຫ້ງ, ວັດຖຸຼທີ່ໃຊ້ຄູ່ກັນຄຊີນ້ ສູ່ວນຂອງຮູບຕູ່າງໆ, ຕິດກະ ດາດຊາຍໃຊ້ສອນໃນເລີອ່ ງທເ່ີ ຄອນໄຫວໄດ້ ເຊົັນ່ ໃຊ້ເລົ່ານທິ ານ, ການເກີດລົມທະເລ, ລົມບົກ, ວງົ ຈອນຊວີ ດິ ກົບ, ຜ້າສໍາລີຄວນໃຊເ້ ປັນສີເຂມັ້ີ ວດັ ຖຼທຸ ່ີມາຕິດກໍາຕ້ອງເປນັ ສສີ ົດໄສ ແລະ ເຫັນຊດັ ເຈນ. 11. ກະເປ່ົາຝາ ໃຊ້ຄູ່ກັບບັດຄໍາ ຫຼ ແຖບປະໂຫຍກ ໂດຍຜູ້ຮຽນຈະເລອກບັດຄໍາ ຫຼ ແຖບປະໂຫຍກໃສູ່ ໃນກະເປ່ົາຕາມທີ່ຜ້ສູ ອນສງົ່ັ ຫຼ ຕອ້ ງການຄໍາຕອບ ມປີ ະໂຫຍດຫຼາຍໃນວິຊາພາສາໄທ ແລະ ກຸ່ມູ ສາ້ ງເສີມປະສົບການຊວີ ດິ . 12. ເຄ່ີອງສາຍສະໄລ ພ້ອມສະໄລສໍາລັບໂຮງຮຽນທີ່ສາມາດໃນການຈັດຫາສີຊ່ ະນິດນີ້ຜູໃ້ ຊ້ຕ້ອງສຶກສາ ວິທີການໃຊ້ໃຫ້ຄູອ່ ງແຄວ້ ມີປະໂຫຍດ ແລະ ດງດຄູ ວາມສົນໃຈຫາຼ ຍ. 13. ເຄ່ີອງຫຼີ້ນວິທະຍຸ, ເທັບ ເປັນສີ່ອີກຊະນິດໜຶີ່ງປັດຈຸບັນນິຍົມກັນໃຊ້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ເພາະສະດວກ, ລາຄາຖກພສົມຄວນຊວູ່ ຍໃຫ້ການສອນຮອ້ ງເພງ, ຝຶກການຟັງເພງຕາູ່ ງໆ ແລະ ໃຊ້ໃນການເປນັ ຂໍ້ມນູ ສໍາລັບການ ອະພິປາຍສກຶ ສາຫາຄວາມຮດູ້ ້ວຍຕົວເອງ. ນອກຈາກທີ່ກູ່າວມານີ້ ອາດຈະມີເຄີ່ອງສາຍພາບພະຍົນ, ເຄີ່ອງສາຍຮູບໂປ່ງແສງ, ແຜນໂປ່ງໃສ, ປ້າຍ ໄຟຟ້າ, ການຈັດນເິ ທດ ນັບວາູ່ ຈະເປນັ ສິງີ່ ທີນ່ າໍ ມາໃຊ້ປະກອບການຮຽນ-ການສອນໄດ້ທງັ ນ້ັີນແຕູ່ຕອ້ ງຄໍານຶງເຖິງຫຼັກ 3 ປະການ ທີຄ່ ວນຈະສກຶ ສາດັົ່ງໄດກ້ ູ່າວມາແລ້ວໄດ້ແກູ່ ການເລອກ, ການກຽມ ແລະ ການໃຊ້. ຫກັຼ ການໃຊສ້ ີກ່ ານຮຽນ-ການສອນ ເລີ່ອກສີ່ມາໃຊ້ໃນການຮຽນ-ການສອນຢ່າງມປີ ະສິດທິພາບນັີ້ນຜູສ້ ອນຈະຕ້ອງມີຄວາມຮູຄ້ ວາມສາມາດ ແລະ ທັກສະໃນເລອ່ີ ງຕາູ່ ງໆດ່ົັງນີ້: 61

1. ສີ່ການສອນທ່ນີ າໍ ມາໃຊຕ້ ອ້ ງພວົ ພັນກບັ ເນີ້ອໃນບດົ ຮຽນ ແລະ ຈຸດໝາຍທີ່ຈະສອນ 2. ເປັນສີທ່ ່ີເໝາະສມົ ກບັ ໄວ, ລະດັບຊ້ນັີ , ຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສົບການຂອງຜຮູ້ ຽນ 3. ສ່ທີ ່ີໃຊ້ຕ້ອງມີຂະໜາດໃຫຍູ່ ພທ່ີຈະສຶກສາໄດ້ ເຊັ່ນົ ຕົວອັກສອນທ່ີໃຊ້ຂຽນບັດຄໍາຕ້ອງມີຂະໜາດສູງ 1.5 ນີ້ວ ແລະ ໜາ 1/8 ນ້ວີ 4. ຜູສ້ ອນຄວນກຽມ ແລະ ຝຶກການໃຊ້ສີ່ເພອີ່ ຄວາມຄູ່ອງແຄ້ວກອູ່ ນສະເໜີ ແລະ ຕອ້ ງກຽມອຸປະກອນທ່ີ ໃຊ້ປະກອບສີ່ໃຫ້ພ້ອມທ່ີຈະໃຊ້ 5. ສກີ່ ານສອນຄວນມີ ສສີ ັນ, ສວຍງາມ, ສ້າງຄວາມໜ້າສົນໃຈ ບໍຄ່ ວນເລອກສີທ່ີແຮງເກີນໄປ ເພາະຈະ ເຮັດໃຫລ້ ົດຄວາມສໍາຄັນຂອງເນີອ້ ໃນລງົ 6. ສີທ່ ໃ່ີ ຊ້ຕອ້ ງເປັນສ່ີທຫ່ີ າໄດງ້ ູ່າຍ, ລາຄາບ່ໍແພງເກີນໄປ, ປອດໄພໃນການໃຊ້ ແລະ ໃຊ້ໃຫ້ຄຸ້ມຄູ່າທ່ີໄດ້ ກຽມມາ ເຊົັ່ນ ເມ່ອີ ໃຊປ້ ະກອບການສອນແລ້ວກໍ່ສາມາດສະຫບຸຼ ບົດຮຽນໄດ້ 7. ຄວນສະແດງສີ່ໃຫ້ຊັດເຈນທົ່ວຫ້ອງ ແລະ ສະແດງໃຫ້ດົນພທີ່ຜູ້ຮຽນຈົດຈໍາລາຍລະອຽດໄດ້ ເຊັົ່ນ: ການຍກົ ຮູບໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບີງ່ ຄວນຍົກໃຫ້ສງູ ໃນລະດບັ ເອກີ ຂອງຜູ້ສອນ ແລະ ຢູ່ທາງໜາ້ ຄວນຍນຢູ່ກາງຫອ້ ງ ແລະ ຕິດກະດານດໍາຫາຼ ຍທີ່ສດຸ ເພີ່ອໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນທີນ່ ງ່ົັ ໜາ້ ສາມາດເບງີ່ ເຫັນໄດ້ 8. ສິ່ີງທີມ່ ີຂະໜາດໃຫຍູ່ ແລະ ມນີ າໍ້ ໜກັ ເບົາເຊົ່ັນ ແຜນວາດ, ແຜນທ່ີ, ຮູບພາບຕູ່າງໆ ຄວນຈະແຂນໃນ ຈຸດທ່ີຜູ້ຮຽນເຫັນໄດ້ຊດັ ເຈນທງັ ຫ້ອງບໍ່ຄວນຖໄວ້ພ້ອມອະທິບາຍໄປນໍາຫາກໃຊ້ເທບກາວໃນການຕິດ ຄວນຕິດ ເທບກາວໄວທີ່ມຸມດ້ານຫັຼງທຸປມຸນຂອງຮູບໃຫ້ຮຽບຮ້ອຍກອູ່ ນຕິດກະດານດໍາບ່ໍຄວນໃຊ້ເປັກ ຫຼ ລວດຍິບເຈຍ້ ເພາະຈະເຮດັ ໃຫກ້ ະດານເປັນຮອຍ, ເປນັ ຮູ ແລະ ບ່ຄໍ ວນໃຊເ້ ທບກາວສອງໜາ້ ເພາະມັກແກະອອກບ່ໍໝົດເຮັດໃຫ້ ກະດານເປ້ົອຍ 9. ຄວນໃຊໄ້ ມ້ຍາງມີປາຍແຫຼມຊີ້ ແຜນວາດ, ແຜນທີ່, ກະດານດາໍ ແທນການໃຊນ້ ວ້ີ ມ 10. ຄວນນໍາສ່ທີ ຈີ່ ະໃຊ້ມາລຽນກນັ ໄວ້ຕາມລໍາດບັ ທ່ີໜາ້ ຫ້ອງກ່ອູ ນເຖິງເວລາເພ່ີອຄວາມສະດວກໃນການ ຈັບໃຊ້ ເຊັົ່ນ ຮູບພາບທີ່ໃຊ້ກູ່ອນລຽນລໍາດັບໄວ້ເທິງ ຮູບພາບທີ່ໃຊ້ຕາມຫຼັງຄວນລຽນເ ກັບໄວ້ທາງຫຼັງ ແລະ ບຄ່ໍ ວນນໍາຮບູ ພາບທງັ ໝົດມາລຽນໄວທ້ ງັ ໝົດແລວ້ ຈີ່ງິ ສອນເພາະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນຂາດຄວາມສນົ ໃຈ 11. ຄວນໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການໃຊສ້ ີ່ການສອນ ເຊັົ່ນ ການໃຫ້ຜູ້ຮຽນອອກມາເລອກຮູບພາບ ໄປຕດິ ເທິງກະດານດໍາ ການອູ່ານບັດຄໍາ ເປັນຕີນ້ົ 12. ຫັຼງຈາກການໃຊສ້ ີ່ການສອນແລວ້ ຄວນມີການປະເມນີ ຜົນທງັ ລກັ ສະນະຂອງສ່ີ ແລະ ການໃຊສ້ ີ່ ເຊງ່ີິ ອາດຈະເຮັດໂດຍຜູ້ຮຽນລາຍງານປາກເປ່ົາ, ອະພປິ າຍ ຫຼ ຂຽນລາຍງານ ຜູ້ໃຫຜ້ ສູ້ ອນຮ້ວູ າູ່ ຜ້ຮູ ຽນມຄີ ວາມຮູ້ຫຼາຍ ໜອ້ ຍປານໃດຖ້າພົບຂ້ຜໍ ດິ ພາດກໍສ່ າມາດແກໄ້ ຂໄດ້ ເທັກນິກວິທີການໃຊສ້ ກ່ີ ານສອນ ເທກັ ນິການໃຊສ້ ່ີການຮຽນ-ການສອນ ຄວນປະຕິບດັ ດ່ງົັ ນີ້: 1. ກຽມສີ່ການສອນໄວລ້ ວງໜ້າໃຫຖ້ ກຕ້ອງໃນການຜະລິດສີກ່ ານສອນປະເພດຕູ່າງໆລວມທັງສາໍ ຫຼວດສ່ີ ການສອນທຸກອັນທີ່ຈະນາໍ ໄປໃຊເ້ ສຍກ່ອູ ນຢ້ໃູ ນສະພາບດີ ຫຼ ບ່ໍ ເຊົນ່ັ ຂາດ ຫຼ ໃຊບ້ ໄໍ່ ດ້ ເປັນຕ້ີນົ 2. ເລອກສ່ກີ ານສອນໃຫ້ເໝາະສົມ ກບັ ລະດບັ ໄວ ລະດັບສະຕິຂອງຜູ້ຮຽນ ເຊົ່ນັ ບັດຄາໍ ໃຊ້ໄດ້ເໝາະກັບ ຜູ້ຮຽນລະດັບປະຖມົ ສຶກສາເປນັ ຕີ້ົນ 3. ສ່ີການສອນທີ່ນໍາມາໃຊ້ປະກອບການສອນບາງຊະນິດອາດເກີດອັນຕະລາຍແກູ່ຜູ້ຮຽນໄດ້ ຜູ້ສອນ ຄວນຫກີຼ້ ລຽ້ ງແຕູ່ຖ້າຈາໍ ເປນັ ຕອ້ ງນໍາມາໃຊ້ ເຊັນົ່ ຂອງມຄີ ົມ, ຂີ້ສດັ , ສານເຄມີ ຄວນຫາທາງປອ້ ງກນັ ເພີອ່ ບໍໃ່ ຫ້ 62

ເກີດອນັ ຕະລາຍ ຫຼ ອບຸ ັດຕເິ ຫດກອູ່ ນນາໍ ມາໃຊ້ໄດຈ້ ງິ 4. ຂະໜາດຂອງສີ່ການສອນຕ້ອງເໝາະສົມກັບຈໍານວນຜູ້ຮຽນ ເຊັົ່ນ ການຂຽນບັດຄໍາຄວນຂຽນໃຫຫ້ ຕວົ ສງູ ປະມານ 1.5 ນີວ້ ແລະ ຄວນຂຽນນາໍ້ ມກທີ່ມີສີສນັ ຊັດເຈນ ແລະ ຄວນເປັນອກັ ສອນສີຂຽວ ຫຼ ສີນໍາເງິນ ຕດິ ກະດານຂາວ ເພາະການໃຊ້ຕົວອັກສອນສີຂຽວ ແລະ ສີນໍ້າເງິນກັບກະດານຂາວຈະຊູວ່ ຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດການ ຮຽນຮູ້ດີກວູ່າຕົວອັກສອນສີອ່ີນໆ. ນອກຈາກນີ້ຄວນຄໍານຶງເຖິງຮູບແບບຕົວອັກສອນ, ຮູບແບບຂອງຕົວ ອັກສອນຄວນເປນັ ແບບທີອ່ ູາ່ ນງາູ່ ຍ ແລະ ເປັນແບບທ່ີຖກຕອ້ ງ 5. ສີ່ການສອນຄວນມີສີສັນທ່ີໜ້າສົນໃຈເພ່ີອເປັນສ່ີິງທີ່ຊວູ່ ຍກະຕນຸ້ ແລະ ດຶງດດູ ຄວາມສນົ ໃຈໃນຄ້ີັງທໍາອິດ ທເີ່ ຫັນຂອງຜູ້ຮຽນໄດ້ດີ ແນວໃດກຕ່ໍ າມຢາ່ ໃຊ້ສີສົດ ບາດດຽວຫຼາຍສີ ຄວນໃຊສ້ ສີ ົດໃນຕໍາແໜງູ່ ທີ່ຕ້ອງການຈະ ເນີນັ້ ໃຫເ້ ຫນັ ຄວາມສາໍ ຄັນເທາົ່ ນນີັ້ 6. ພະຍາຍາມເລອກສີ່ການສອນທີ່ແປກໄປຈາກສ່ີທ່ີເດັກນັກຮຽນເຄີຍເຫັນເປັນປະຈາໍ ອາດເລອກສີ່ການ ສອນທ່ີເຄອ່ີ ນໄຫວໄດຈ້ ະຊູວ່ ຍສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈຜຮູ້ ຽນໄດ້ດີເປັນພິເສດ 7. ສ່ກີ ານສອນທມີ່ ຂີ ະໜາດໃຫຍູ່ ເຊນົັ່ ແຜນວາດ, ແຜນທ່ີ ຜສູ້ ອນບເ່ໍ ຄຍີ ຍນຖແລວ້ ອະທິບາຍເຮັດໃຫ້ຜູ້ ສອນບໍຄ່ ອູ່ ງແຄວ້ ເທົ່າທີ່ຄວນ ຄວນນໍາໄປຕດິ ທີ່ກະດານນິເທດ ແລ້ວຈີິ່ງໃຊໄ້ ມ້ຊີ້ປະກອບການອະທບິ າຍ ໃນການ ໃຊແ້ ຜນວາດ, ແຜນທີ,່ ກະດານດາໍ ຄວນໃຊໄ້ ມ້ຍາວໆທີ່ມີປາຍແຫຼມຊ້ີສອນຜູ້ສອນໃຫຍ້ ນຕິດດ້ານໃດດ້ານໜີ່ຶງ ເຊີ່ງິ ຈະເຮັດໃຫບ້ ບ່ໍ ງັ ສາຍຕາຂອງຜູ້ຮຽນຈາກສ່ີການສອນ 8. ສ່ກີ ານສອນຊະນດິ ດຽວກັນ ຖາ້ ໃຊໃ້ ນຈດຸ ປະສງົ ທີ່ຕູາ່ ງກນັ ຈະມີວິທໃີ ຊ້ຕາູ່ ງກັນຕວົ ຢາ່ ງ ເຊົນ່ັ : ການໃຊ້ ແຜນວາດສະແດງສູວ່ ນຕ່າູ ງໆຂອງຕນີົ້ ໄມ້, ຖ້າຢູ່ໃນຂ້ັນີ ສອນຜູ້ສອນໃຊແ້ ຜນວາດເປນັ ສິີ່ງຊ່ວູ ຍອະທິບາຍເນ້ີອໃນ ແລະ ຜູ້ສອນຄວນໃຫເ້ ດກັ ໄດ້ເຫັນຄໍາອະທິບາຍປະກອບແຜນວາດນີ້ັນໄດແ້ ກູ່ ໃບລານ, ໝໍ່ ເປັນຕົ້ີນ ແຕູ່ຖ້າໃຊ້ ໃນຂນ້ີັ ສະຫຼຸບບດົ ຮຽນ ຜສູ້ ອນຄວນຫາເຈ້ຍແຜນນອ້ ຍໆປີດຄາໍ ອະທິບາຍປະກອບເຫຼົາ່ ນີ້ັນເມີ່ອຕີ້ງັ ຄໍາຖາມຜູ້ຮຽນ ແຕູ່ລະສູ່ວນຂອງຕົີ້ນໄມ້ແລ້ວຈິີ່ງດງເຈ້ຍສະເລຍອອກເທີ່ອລະສູ່ວນ ຜູ້ສອນກ່ໍຈະໄດ້ໃຊ້ແຜນວາດນີັ້ນເປັນເຄອີ່ ງ ສະຫຸບຼ ບົດຮຽນ ແລະ ຍັງເປນັ ການວດັ ຜົນການຮຽນນ້ັີນໄປໃນຕວົ ນອກຈາກນນ້ີັ ຍງັ ເຮັດໃຫ້ຄູປະຫຍັດແຮງງານ ໃນການເຮດັ ສີ່ການສອນມີສ່ີການສອນພຽງຊນ້ີັ ດຽວແຕູ່ສາມາດໃຊ້ສອນທຸກຂັີ້ນຕອນຢາ່ ງມີປະສິດທິພາບ ແລະ ບນັ ລຸ ຈດຸ ໝາຍ 9. ຝຶກການໃຊ້ສກ່ີ ານສອນນນ້ີັ ໃຫ້ຄອູ່ ງແຄ້ວກອູ່ ນການສອນຕວົ ຈິງ ແລະ ສ່ກີ ານສອນອັນໃດຈະໃຊ້ກູ່ອນ ຈະໃຊ້ຕາມຫຼັງຄວນຈະນໍາມາວາງລຽນກັນຕາມລາໍ ດັບເສຍກູອ່ ນເພອີ່ ສະດວກໃນການຈັບໃຊ້ ເຊັ່ົນ: ບັດຄໍາບັດ ໃດຈະໃຊກ້ ູ່ອນຄວນລຽນໄວ້ ແລະ ລຽນລາໍ ດັບກອູ່ ນຫັງຼ ລົງມາ 10. ເມີ່ອຕ້ອງການຈະຕິດແຜນວາດ ແຜນຮູບ ແຜນທີ່ ເທິງກະດານນິເທດຄວນໃຊ້ມຸດຕິດແຕູ່ຖ້າມີ ຄວາມຈໍາເປນັ ຕ້ອງຕດິ ເທິງກະດານດໍາກບໍ່ ຄ່ໍ ວນໃຊມ້ ຸດຕິດຄວນໃຊ້ດນີ ນາ້ໍ ມນັ ຫຼ ເທບກາວແທນ ແລະ ຄວນຕັດ ເທບກາວເປັນອັນໂດຍຕິດປາຍຂ້າງໜຶ່ີງໄວກ້ ບັ ແຜນວາດໃຫ້ຄົບທຸກມຸມກູ່ອນເມ່ີອຕິດກັບກະດານດໍາກ່ໍສາມາດ ຕິດໄດເ້ ລີຍບໍ່ຕອ້ ງເສຍເວລາກບັ ການຕິດເທບກາວຈາກມວ້ ນແລວ້ ນາໍ ມາຕດິ ແຜນວາດ 11. ຜູ້ສອນຕ້ອງໃຫ້ມີຮຽນມີຄວາມສັງເກດໃນເລ່ີອງໃດ ຕອນໃດ ຄວນບອກໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮູ້ເສຍກອູ່ ນຜູ້ ຮຽນຈງີິ່ ຈະເຮດັ ຕາມຈດຸ ປະສົງຂອງຜູ້ສອນໄດ້ ເຊັົ່ນ ການທົດລອງທາງດາ້ ນວິທະຍາສາດທີ່ຕ້ອງການສງັ ເກດການ ທດົ ລອງ 12. ການຍົກຮູບໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບ່ີງ ຄວນຍົກໃຫສ້ ູງໃນລະດັບເອີກຂອງຜູ້ສອນ ແລະ ຢູ່ທາງໜ້າພະຍາຍາມ ຍນໄກ້ກະດານ ແລະ ບູ່ອນນົ່ັງຂອງຜູຮ້ ຽນທພີ່ ດີເພ່ີອໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນໄດ້ເຫນັ ທກຸ ຄົນ 63

13. ໃນໂອກາດທີ່ຕ້ອງການແຈກສີ່ການສອນໄປຕາມໂຕະຜູ້ຮຽນ ເຊັົ່ນ: ທຽນໄຂ, ໄມ້ຂີດ ແລະ ເຈ້ຍ ຜູ້ສອນຄວນຈະຝຶກໃຫ້ຜູ້ຮຽນຍາຍກັນເອງໂດຍຜູ້ສອນສົ່ງສີ່ການສອນທັງໝັດໃຫ້ກັບຜູ້ຮຽນທີ່ນັົ່ງໃກ້ຜູ້ສອນ ແລວ້ ບອກວາູ່ ໃຫ້ເອາົ ຂອງຕນົ ໄວແ້ ລ້ວສ່ວູ ນທເ່ີ ຫຼອສ່ົງຕໍ່ໄປ 14. ໃນໂອກາດທີ່ຜູຮ້ ຽນມາໃຊສ້ ່ກີ ານສອນທີ່ໜ້າຫອ້ ງຮຽນຄວນຝຶກໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນຫນັ ໜ້າເຂີາົ້ ຫາຫອ້ ງຮຽນ ແລະ ບຍໍ່ ນບງັ ສາຍຕາຂອງເພ່ອີ ນຈາກສກີ່ ານສອນຕູາ່ ງໆເທິງໂຕະໜາ້ ຫ້ອງ 15. ສ່ີການສອນບາງຊະນິດຜູ້ສອນຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງຄວາມປອດໄພທີ່ຈະຕ້ອງໃຊ້ ແລະ ເມ່ີອມີຄວາມຈໍາ ເປນັ ຕອ້ ງໃຫ້ເດັກໃຊ້ສ່ີການສອນນັ້ີນກ່ໍຄວນເນ້ີັນໃຫ້ເດກັ ນັ້ນີ ມີຄວາມລະມດັ ລະຫວັງເປັນພິເສດ ເຊ່ົັນ: ການໃຊ້ ຂອງມຄີ ົມ, ສງີິ່ ທ່ກີ ູ່ຽວຂ້ອງກບັ ໄຟ ຄ ການຈດູ ໄມຂ້ ີດ ຄວນມຝີ າໂລຫະ ຫຼ ຈານແກ້ວຮອງຮບັ ກາ້ ນໄມ້ຂີດທີ່ຕິດ ໄຟແລ້ວແລ້ວຫຼາຍກວາູ່ ທີຈ່ ະວາງໄວເ້ ທີ່ງໂຕະເຮັດໃຫ້ໂຕະເປັນຮອຍໄໝ້ໄດ້ ແລະ ເປັນການປູກຝັງຄວາມບໍ່ຮອບ ຄອບຄວາມບລ່ໍ ະມດັ ລະວັງໃຫ້ກັບເດັກດວ້ ຍເມ່ີອມີການໃຊ້ສກີ່ ານສອນປະເພດນີ້ຜູ້ສອນຄວນເນີັ້ນໃຫ້ເດັກຮູ້ຈັກ ອນັ ຕະລາຍ ແລະ ຮຈູ້ ັກລະມັດລະວງັ ປະໂຫຍດຂອງການໃຊ້ສກີ່ ານຮຽນ-ການສອນ ສກີ່ ານຮຽນ-ການສອນໃຫປ້ ະຫຍດຕ່ຜໍ ູ້ຮຽນ ແລະ ຜູ້ສອນດ່ົັງນ້ີ ສ່ີການຮຽນ-ການສອນກບັ ຜູ້ຮຽນ 1. ເປັນສິີ່ງຊູ່ວຍໃຫ້ເກີດຄວາມຮູ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບເພາະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມເຂົ້ີາໃຈເນີ້ອໃນ ບົດຮຽນທຫ່ີ ຍ້ງຸ ຍາກຊບັ ຊ້ອນໄດ້ງູາ່ ຍຂນຶີ້ ໃນໄລຍະເວລາອັນສີນັ້ ແລະ ສາມາດຊູວ່ ຍໃຫເ້ ກີດຄວາມຄດິ ລວມຍອດ ໃນເລອີ່ ງນ້ັນີ ໄດຢ້ າ່ ງຖກຕ້ອງ ແລະ ວ່ອູ ງໄວ 2. ສິ່ີງທີ່ຈະຊູ່ວຍກະຕຸ້ນ, ສ້າງຄວາມສົນໃຈໃຫ້ກັບຜູ້ຮຽນເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມມູ່ວນ ແລະ ບ່ໍເບີ່ອໜູ່າຍ ການຮຽນ 3. ການໃຊສ້ ຈ່ີ ະເຮັດໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເຂີົ້າໃຈຕງົ ກັນ ແລະ ເກດີ ປະສົບການຮູ່ວມກນັ ໃນວຊິ າທຮີ່ ຽນນນີ້ັ 4. ຊູວ່ ຍໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນມສີ ູ່ວນຮູ່ວມໃນກິດຈະກາໍ ການຮຽນ-ການສອນຫຼາຍຂ້ີຶນເຮັດໃຫເ້ ກີດມະນຸດສໍາພັນທ່ີ ດໃີ ນລະຫູ່ວາງຜູ້ຮຽນດ້ວຍກນັ ເອງ ແລະ ຜ້ສູ ອນ 5. ຊູ່ວຍສ້າງເສີມລັກສະນະນິໄສທີ່ດີໃຫ້ການສຶກສາຄົ້ີນຄ້ວາຫາຄວາມຮູ້ ແລະ ຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດ ຄວາມຄິດສາ້ ງສັນຈາກການໃຊສ້ ເ່ີ ຫົ່ຼານນ້ັີ 6. ຊວູ່ ຍແກ້ໄຂບນັ ຫາເລີອ່ ງຄວາມແຕກຕູ່າງລະຫວາູ່ ງບຸກຄົນໂດຍການຈດັ ໃຫ້ມີການໃຊ້ສໃີ່ ນການຮຽນ- ການສອນລາຍບກຸ ຄົນ ສີກ່ ານຮຽນ-ການສອນກັບຜູ້ສອນ 1. ການໃຊສ້ ີ່ວັດຖຸຼອປຸ ະກອນຕູ່າງໆ ປະກອບການຮຽນ-ການສອນຊູວ່ ຍໃຫ້ບນັ ຍາກາດໃນການຮຽນໜ້າ ສົນໃຈຫ ຼາ ກ ຂຶ້ີນ ເຮັດໃຫ ້ຜູ້ສອນມີຄ ວ າມຮູ້ສະ ໜຸກສະ ໜານໃນການ ສອນຫ ຼາ ຍກວູ່າວິທີການທີ່ເຄີຍໃຊ້ການ ບນັ ຍາຍແຕູພ່ ຽງຢາ່ ງດຽວເປນັ ການສາ້ ງຄວາມເຊອີ່ ໝນ້ັີ ໃນຕົວເອງໃຫ້ເພມີ່ ຫາຼ ຍຂຶນ້ີ 2. ສ່ີຈະຊູ່ວຍແບູ່ງພາລະຂອງຜູ້ສອນໃນດ້ານການກຽມເນ້ີອໃນເພາະບາງຄັ້ີງອາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນສຶກສາເນ້ີອ ໃນຈກສ່ີໄດ້ເອງ 3. ເປັນການກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູສ້ ອນຕີ່ນຕົວຢູ່ສະເໝີໃນການກຽມ ແລະ ຜະລິດວັດຖຼຸໃໝູ່ເພ່ີອໃຊ້ເປັນສີ່ການ ສອນເພ່ອີ ຄິດຄ້ນີົ ເທກັ ນິກວິທີການຕູາ່ ງໆເພອ່ີ ໃຫກ້ ານຮຽນຮູ້ໜ້າສນົ ໃຈຫຼາຍຂ້ຶີນ ສີ່ການສອນຈະມີຄຸນຄາູ່ ກຕ່ໍ ່ເໍ ມີອ່ ຜູ້ສອນໄດ້ນາໍ ໄປໃຊ້ຢ່າງເໝາະສົມ ແລະ ຖກວທິ ີ ດ່ັງົ ນີ້ັນ ກ່ອູ ນທີ່ຈະນາໍ ສ່ີ 64

ແຕູລ່ ະອັນໄປໃຊ້ຜສູ້ ອນຈິ່ງີ ຄວນທຈ່ີ ະໄດ້ສຶກສາເຖງິ ລັກສະນະ ແລະ ຄຸນສມົ ບດັ ຂອງສກ່ີ ານສອນ ຂ້ດໍ ີ ແລະ ຂໍ້ຈໍາ ກັດທີ່ກູ່ຽວເນ່ີອງກັບຕົວສີ່ ແລະ ການໃຊ້ສ່ີແຕູ່ລະອັນ ຈົນເຖິງການຜະລິດສ່ີ ແລະ ການໃຊ້ສ່ີທີ່ເໝາະສົມກັບ ສະພາບການຮຽນ-ການສອນ ເພອ່ີ ໃຫ້ການຈດັ ກິດຈະກໍາການສອນບັນລຸຕາມຈດຸ ໝາຍ ແລະ ວດັ ຖຸຼປະສົງທ່ີວາງໄວ້ ຂ້ນີັ ຕອນການໃຊ້ສ່ີການຮຽນ-ການສອນ ການນາໍ ສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນໄປໃຊມ້ ີ 4 ຂັນ້ີ ຕອນດ່ງັົ ນ:້ີ 1. ການເລອກ ການທີ່ຈະນໍາສີ່ມາໃຊ້ປະກອບການຮຽນ-ການສອນຈະຕ້ອງມີການເລອກ ກູ່ອນການ ເລອກສໃ່ີ ດໆມາໃຊ້ຕອ້ ງອາໄສຄວາມຮຄູ້ ວາມສາມາດຂອງຜູ້ສອນຂອງການເລອກສີ່ມາປະກອບການຮຽນ-ການ ສອນໃຫ້ເໝາະສມົ ແລະ ເກີດປະໂຫຍດຢາ່ ງເຕັມທຜີ່ ູ້ສອນຕ້ອງຄໍານງຶ ເຖິງຈຸດປະສົງຂອງການໃຊ້ສີນ່ ັີ້ນກູ່ອນ ເຊ່ັົນ ໃຊ້ສີ່ ເພອ່ີ : 1.1 ເປນັ ບດົ ນໍາເຂ້າີົ ສບູ່ ົດຮຽນ 1.2 ໃຊອ້ ະທິບາຍໃຫຈ້ ະແຈ້ງໃນບົດຮຽນນ້ນີັ 1.3 ໃຊຂ້ ະຫຍາຍຄວາມຮູ້ຂອງຜຮູ້ ຽນໃຫກ້ ວາ້ ງຂວາງຂີນ້ຶ 1.4 ໃຊ້ສະຫຸຼບເນອ້ີ ໃນບດົ ຮຽນ ນອນຈາກນີ້ການເລອກໃຊສ້ ່ີຍັງຕ້ອງພິຈາລະນາໃຫເ້ ໝາະສົມກັບຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ພີ້ນຖານປະສົບ ການຂອງຜູ້ຮຽນ ແລະ ສ່ີການສອນທຸກຊະນິດທີ່ນໍາມາໃຊ້ຈະຕ້ອງພົວພັນກບັ ຫຼັກສູດ ແລະ ເປັນສູ່ວນໜຶ່ີງຂອງ ຫກຼັ ສູດເປັນລາຍວຊິ າໂດຍສະເພາະຖ້າຫາກໃຊ້ສປີ່ ະກອບການສອນຫຼາຍເກນີ ໄປ, ຍາກເກີນໄປກອ່ໍ າດເຮດັ ໃຫສ້ ູນ ເສຍຄຸນປະໂຫຍດ ແລະ ຄວາມໜາ້ ສົນໃຈ 2. ການກຽມ ເມ່ີອເລອກສີ່ການຮຽນ-ການສອນແລວ້ ຜູ້ສອນຈະຕ້ອງກຽມຕວົ ເອງ ແລະ ກຽມຜູ້ຮຽນໃນ ຫອ້ ງເພ່ີອເປັນການວາງແຜນການໃຊ້ສີ່ລູວ່ ງໜາ້ ກູ່ອນລງົ ມສອນ 2.1 ກຽມບດົ ຮຽນໂດຍການນໍາແຜນການສອນ ມີການກໍານດົ ວດັ ຖຸຼປະສງົ , ກາໍ ນດົ ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ ເຊິງການກະກຽມເປັນວິທີໜຶ່ີງທີ່ຈະນໍາການສອນໄປສູ່ຄວາມສໍາເລັດຖ້າໄດ້ກຽມການສອນຢ່າງສົມບູນແລ້ວ ໂອກາດຂອງຄວາມສາໍ ເລດັ ຂອງການສອນກ່ຈໍ ະມີປະສິດທິພາບ 2.2 ກຽມສ່ີການຮຽນ-ການສອນ ເປັນການນໍາສ່ີທີ່ເລອກໄວ້ມາກວດສອບວູ່າຖກຕ້ອງກົງກັບ ຈດຸ ປະສງົ ທ່ກີ ໍານົດ ຫຼ ບ່ໍ, ມີການກວດກາໃຫຢ້ ໃູ່ ນສະພາບທ່ີສົມບູນພ້ອມທີ່ຈະໃຊ້ຖ້າເປ່ເພຄວນແປງກູ່ອນການ ທົດລອງໃຊກ້ ູ່ອນນໍາໄປໃຊ້ຈິງຈະໃຊ້ໄດ້ຢາ່ ງຄ່ອູ ງແຄ້ວມີການກຽມບູ່ອນວາງ ຫຼ ສະແດງສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ ກຽມອປຸ ະກອນໄຟຟ້າ, ເຄອີ່ ງສາຍ ແລະ ເຄີ່ອງສຽງ 2.3 ກຽມຫ້ອງຮຽນ ມີສະຖານທີ່ສະແດງສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ ເຊັ່ົນ ຈັດຫ້ອງຮຽນໃຫ້ເໝາະສົມ, ຈັດຕັົ່ງໃຫ້ພຽງພ, ກວດເບີ່ງແສງສະຫວູ່າງ, ທິດທາງລົມ ແລະ ການລະບາຍອາກາດ ສໍາຫຼວດວູ່າມີສິ່ີງລົບກວນ ສະມາທິນກັ ຮຽນໃນຂະນະທີ່ໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ ຫຼ ບໍ່ 2.4 ກຽມຜູ້ຮຽນ ເປນັ ການກຽມຄວາມພ້ອມຜູ້ຮຽນໃຫພ້ ອ້ ມທ່ີຈະຮບັ ຮ້ປູ ະສົບການຈາກສ່ກີ ານຮຽນ- ການສອນໃໝູ່ ແລະ ເປນັ ການກຽມຕົວຜ້ຮູ ຽນໃຫ້ມີສວູ່ ນຮ່ວູ ມໃນການໃຊສ້ ກີ່ ານຮຽນ-ການສອນ 3. ການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ ການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນເປັນຂັ້ີນຕອນທີ່ສໍາຄັນທີ່ຜູ້ສອນ ຕອ້ ງນໍາສະເໜສີ ຕີ່ ຜ່ໍ ູຮ້ ຽນຕາມແຜນການສອນທ່ີກຽມໄວ້ ການກຽມຕົວເປັນຢ່າງດຈີ ະຊ່ວູ ຍໃຫຜ້ ້ສູ ອນເກດີ ຄວາມ ໝີັ້ນໃຈໃນປະສິດທີພາບການໃຊສ້ ີໃ່ ນລະດບັ ໜີ່ຶງ ການໃຊສ້ ປີ່ ະກອບການສອນຈງິ ໃນຫ້ອງຮຽນມີແນວທາງຕ່ໍໄປນ້ີ 3.1 ຄວນເລີ່ມຕົ້ີນດ້ວຍສິ່ີງທີ່ກຽມໄວ້ບ່ໍຕ້ອງເວ້ີົານອກຕວົ ຫຼ ບັນລະຍາຍນອກເລີ່ອງພະຍາຍາມໃຫ້ ນກັ ຮຽນມາສນົ ໃຈໃນສ່ິີງທ່ີຮຽນອາດເວ້າົີ ເຖິງຈຸດປະສົງຂອງບົດຮຽນຄວານສາ້ ງຄວາມຢາກຮູ້ຢາກເຫັນກຽວກັບ 65

ສີ່ງິ ທ່ີສະແດງ ແລະ ຄວນຄດິ ສະເໜີວາູ່ ຜສູ້ ອນເປັນຄກັບນັກສະແດງອາຊບີ ຈງິ ມີຄວາມຮູ້, ຄວາມເຂົີ້າໃຈ, ທັກສະ, ປະສບົ ການ ແລະ ຄວາມສາມາດທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ສິີງ່ ທີ່ສະແດງນີ້ນັ ເກດີ ຄວາມສົນໃຈ 3.2 ຄວນໃຊ້ສກີ່ ານຮຽນ-ການສອນຢ່າງຄູ່ອງແຄ້ວ, ວອູ່ງໄວ ແລະ ເປັນໄປຕາມລໍາດັບຂັີ້ນ 3.3 ການເວົີ້າອະທບິ າຍປະກອບ ຄວນໃຊ້ຄາໍ ເວ້າົີ ທີ່ຖກຕ້ອງ ກະທັດຫັດ ແລະ ເຂ້ີົາໃຈງາູ່ ຍ 3.4 ຜ້ຮູ ຽນຄວນຫາກິດຈະກໍາຕໍ່ເນີອ່ ງໃຫ້ກັບນກັ ຮຽນເຮດັ ພາຍຫັງຼ ກາຍສະແດງສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ 4. ການຕິດຕາມຜົນ ເມີ່ອສໍາເລັດການສອນແຕູ່ລະເທ່ີອຜູ້ສອນຄວນຕິດຕາມຜົນການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ- ການສອນໂດຍມີຈຸດປະສົງເພີ່ອຕ້ອງການຮູ້ວູ່າຜູ້ຮຽນໄດຮັບການຮຽນຮູ້ຈາກສີ່ການຮຽນ -ການສອນທີ່ນໍາ ມາ ປະກອບການສອນຫຼສຍໜ້ອຍປານໃດຜູ້ຮຽນມີໂອກາດຂະຫຍາຍຄວາມຮູ້ທ່ີໄດ້ຮັບໃຫ້ກວ້າງໄກ ຫຼ ບໍ່ ພຽງໃດ ເຊ່ີິງເປນັ ການກວດສອບວູ່າສ່ີການຮຽນ-ການສອນທ່ນີ າໍ ມາໃຊ້ນ້ັີນມີຄຸນຄາູ່ ຕ່ໍບົດຮຽນຢາ່ ງຄຸ້ມຄູ່າຫາຼ ຍໜ້ອຍພຽງໃດ ວິທກີ ານຕດິ ຕາມຜນົ ອາດເຮັດໄດ້ໂດຍການອະພປິ າຍຜນົ ການທດັ ສອບ ແລະ ການຂຽນລາຍງານພາຍຫງັຼ ການຕິດຕາມຜົນການໃຊສ້ ີ່ຜູ້ສອນຄວນບັນທກການໃຊ້ສີ່ໄວ້ເພ່ີອເປນັ ແນວທາງການປັບປຸງວິທີການໃຊ້ສ່ກີ ານ ຮຽນ-ການສອນນັີ້ນໃຫ້ເກີດປະສິດທິພາບຫຼາຍທີ່ສຸດໂດຍການບັນທກກູ່ຽວກັບຜົນສໍາເລັດຂອງການໃຊ້ສີ່ ປະກອບການສອນໃນເລີ່ອງນີັ້ນຈຸດເດັ່ົນຂອງສ່ີການຮຽນ-ການສອນທີ່ຈະນໍາມາໃຊ້ ຂ້ໍຄວນແກ້ໄຂ ປັບປຸງເມີ່ອ ຈະນາໍ ສດ່ີ ົັ່ງກູ່າວໄປໃຊໃ້ ນເທ່ີອຕໍ່ໄປ ບນັ ຫາ ແລະ ຂໍສ້ ະເໜີແນະອັນເກດີ ຈາກການໃຊ້ສີ່ດງັົ່ ກ່າູ ວ ສະຫຼບຸ ວູ່າການໃຊ້ສ່ີການຮຽນ-ການສອນຈໄດຜ້ ນົ ດີຂຶີ້ນຢູ່ກັບອງົ ປະກອບ ດົັງ່ ຕໍ່ໄປນີ້ 1. ຜູ້ໃຊ້ ໄດ້ແກູ່ ຜູສ້ ອນ, ຜ້ຮູ ຽນ ແລະ ຄົນອນ່ີ ໆທ່ີມສີ ູວ່ ນຮວູ່ ມກຽູ່ ວຂອ້ ງ 2. ຕົວສ່ີການຮຽນ-ການສອນ ໄດ້ແກູ່ ວັດຖຼຸ, ເຄີ່ອງມ, ໂທລະທັດວັດຖຼຸ ແລະ ກິດຈະກໍາຕູ່າງໆຜູ້ສອນ ສາມາດນໍາມາໃຊ້ປະກອບການຮຽນ-ການສອນເພີ່ອຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດການຮຽນຮູ້ ຢ່າງຖກຕ້ອງ, ວູ່ອງໄວ, ມປີ ະສິດທິພາບ 3. ວິທີການໃຊ້ ການຈະໃຊ້ສ່ີການຮຽນ-ການສອນໃຫ້ໄດ້ຜົນດີຂຶີ້ນຢູ່ກັບຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງກຽມລູ່ວງໜ້າ ສາມາດນາໍ ໄປໃຊ້ໄດ້ທັນທີ ການວາງແຜນການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊສ້ ີ່ການຮຽນ-ການສອນ ເມ່ີອໄດ້ສຶກສາລາຍລະອຽດຂອງທັກສະການໃຊ້ສ່ີການຮຽນ-ການສອນຜູ້ຮຽນຕ້ອງວາງແຜນການເຝກ ທັກສະການໃຊສ້ ກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນເພ່ີອໃຫ້ເກີດທັກສະຄວາມຊາໍ ນານ ແລະ ມີຄວາມໝີັ້ນໃຈຫຼາຍຂຶ້ີນຜູ້ຮຽນ ຄວນວາງແຜນດົ່ັງນີ້ 1. ສກຶ ສາຄວາມເຂ້ີາົ ໃຈ ເທກັ ນກິ ຫຼກັ ເກນ ປະເພດຂອງທັກສະການໃຊ້ສກີ່ ານຮຽນ-ການສອນເພີ່ອເປັນ ແນວທາງການຝຶກທກັ ສະ 2. ສກຶ ສາຕວົ ຢາ່ ງແຜນການຝຶກທັກສະ ແລະ ຕວົ ຢ່າງການຝກຶ ປະຕິບັດຕວົ ຈງິ ຈາກວິດີໂອ 3. ກຽມເນີ້ອໃນທີຕ່ ນົ ເອງສນົ ໃຈ ແລະ ມີຄວາມຖະນັດ 4. ກຽມເຮດັ ແຜນການສອນແບບຈຸລະພາກ 5. ຝຶກຊ້ອມທົດສອບຕາມແຜນການສອນແບບຈຸລະພາາກ 6. ປະເມນີ ຜົຕາມແບບປະເມີນ ການວດັ ຜົນປະເມີນການຝຶກທກັ ສະການໃຊ້ສ່ີການຮຽນ-ການສອນ ຜຮູ້ ຽນທີ່ເຂ້ົີາສກູ່ ານຝຶກທກັ ສະຕ້ອງກຽມແບບປະເມນີ ຜົນໃຫ້ແກູ່ຜູ້ສັງເກດການ ເພ່ອີ ສະຫຸຼບຜົນກາກຝຶກ ທັກສະ ແບບປະເມນີ ມອີ ງົ ປະກອບຕໍ່ໄປນ:້ີ 66

1. ຄນຸ ລັກສະນະທີປ່ ະເມນີ ປະກອບດວ້ ຍເນ້ອີ ໃນດ່ົງັ ນ:ີ້ 1.1 ການເລອກສ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນໄດ້ເໝາະສົມກບັ ບົດຮຽນ 1.2 ກຽມສກີ່ ານຮຽນ-ການສອນໄວ້ຕາມລໍາດບັ ຂ້ີັນຕອນຂອງການໃຊ້ 1.3 ສ່ົງສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນທເ່ີ ໝາະກບັ ຊນ້ີັ ແລະ ໄວຂອງຜ້ຮູ ຽນ 1.4 ຜ້ຮູ ຽນມີໂອກາດຮູ່ວມກິດຈະກໍາໃນການໃຊ້ອຸປະກອນ 1.5 ຂະໜາດຂອງສ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນມີຄວາມຊດັ ເຈນເໝາະສົມ 1.6 ລກັ ສະນະຂອງສກີ່ ານຮຽນ-ການສອນສາ້ ງຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນ 1.7 ສະແດງສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນໃຫ້ຊໍ ດັ ເຈນທວ່ົ ເຖງິ 1.8 ໃຊສ້ ກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນໄດ້ຄຸມ້ ຄາູ່ 2. ເກນການປະເມນີ ການຝຶກທກັ ສະການໃຊ້ສີ່ການສອນປະກອບດ້ວຍ 5 ລະດັບ ຄ ລະດັບ 1 ມຄີ າູ່ ເທ່ົາ ກບັ ຄວນປັບປຸງຫາຼ ຍ, ລະດບັ 2 ມຄີ າູ່ ຄວນປັບປຸງ, ລະດັບ 3 ມີຄູ່າເທາົ່ ກັບປານກາງ, ລະດັບ 4 ມີຄູ່າເທົ່າກັບດີ ແລະ ລະດບັ 5 ມຄີ ູາ່ ເທ່ົາກບັ ດີຫາຼ ຍ 3. ນໍາແບບປະເມີນມາສະຫຼຸບຜົນການຝຶກທັກສະຄວນຢູ່ໃນລະດັບບ່ໍຕໍ່າກວູ່າຮ້ອຍລະ 60 ຈິງຖວູ່າການ ຝກຶ ທກັ ສະນ້ນັີ ມທີ ັງປະສິດທິພາບ ແລະ ປະສດິ ທດິ ຜນົ 4. ຂໍສ້ ະເໜແີ ນະ ຫຼ ຂໍ້ສັງເກດ ໃນການສັງເກດການສອນຖ້າຜູ້ສັງເກດການສອນຕ້ອງການຂຽນນອກເໜີ່ ອຈາກລັກສະນະທີປ່ າກົດຢູໃ່ ຫ້ຂຽນລົງໃນຂສ້ໍ ະເໜີແນະ ຫຼ ສັງເກດ ຕໍ່ໄປນີ້ເປັນຕາຕະລາງຕົວຢ່າງແບບປະເມີນການຝຶກທັກສະ ແລະ ຕົວຢ່າງແຜນການສອນການຝຶກທັກ ສະການໃຊສ້ ກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ ຕາຕະລາງທີ່ 6.1 ຕວົ ຢາ່ ງແບບປະເມນີ ທກັ ສະການໃຊ້ສ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນ ຕວົ ຢາ່ ງແບບປະເມນີ ຜນົ ທກັ ສະການໃຊສ້ ກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນ ຊີ່ຜູ້ສອນ ................................... ເລີອ່ ງ ..................................... ຊ້ີັນ ................................ ຊີ່ຜູ້ສັງເກດການສອນ .................................... ວນັ ທສີ່ ັງເກດການສອນ ....................................... ຄາໍ ຊ້ີແຈງ ຂຽນເຄອີ່ ງໝາຍ ໃນເກນການປະເມີນທາງຂວາມຕາມຄວາມໝາຍຕ່ໄໍ ປນ້ີ 1 = ຄວນປບັ ປງຸ ຫາຼ ຍ 2 = ຄວນປັບປງຸ 3 = ປານກາງ 4 = ດີ 5 = ດຫີ າຼ ຍ ຄຸນລກັ ສະນະທີປ່ ະເມນີ ເກນການປະເມນີ 12345 1. ເລອກອຸປະກອນການສອນໄດເ້ ໝາະສົມກັບບົດຮຽນ 2. ກຽມອປຸ ະກອນການສອນຕາມລໍາດັບຊ້ັີນຂອງການໃຊ້ 3. ອປຸ ະກອນການສອນເໝາະສມົ ກບັ ລະດບັ ສະຕິປັນຍາ 4. ຜູ້ຮຽນມີໂອກາດຮູວ່ ມກດິ ຈະກໍາໃນການໃຊ້ອປຸ ະກອນ 5. ຂະໜາດຂອງອຸປະກອນມີຂະໜາດຊັດເຈນເໝາະສົມ 6. ລັກສະນະຂອງອຸປະກອນສາ້ ງຄວາມສົນໃຈຂອງຜຮູ້ ຽນ 7. ສະແດງອຸປະກອນການສອນໃຫຊ້ ດັ ເຈນທວົ່ ເຖງິ 67

8. ໃຊ້ອຸປະກອນໄດ້ຄຸ້ມຄູ່າ ຂສະເໜແີ ນະ ຫຼ ຂສ້ໍ ງັ ເກດ................................................................................................... ລົງຊີ່ ................................... ຜູ້ສງັ ເກດການສອນ ຕວົ ຢາ່ ງທ່ີ 1 ແຜນການສອນ ການຝກຶ ທກັ ສະກາໃຊສ້ ກີ່ ານຮຽນ-ການສອນ ວຊິ າ ວທິ ະຍາສາດ ຊນີັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາປີທ່ີ 4 ເລອີ່ ງ ພດຜກັ ສວນຄວົ ທກັ ສະທຕີ່ ອ້ ງການເນນັີ້ ທກັ ສະການໃຊ້ສ່ີການຮຽນ-ການສອນ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງບດົ ຮຽນ ຜຮູ້ ຽນສາມາດຈາໍ ແນກປະເພດຂອງພດຜກັ ສວນຄວົ ໄດ້ ເນອີ້ ໃນໂດຍຫຍ້ໍ ພດຜກັ ສວນຄົວ ອາດຈໍາແນກເປນັ ປະເພດຕາູ່ ງໆໄດ້ດງັ່ົ ນີ້ 1. ຜກັ ກິນໃບ ແລະ ລາໍ ຕີນົ້ ໄດ້ແກູ່ ຜັກຄະນາ້ , ຜກັ ກາດຂາວ 2. ຜກັ ກນິ ຮາກ ໄດ້ແກູ່ ກະຊາຍ, ຂງີ ແລະ ຂາູ່ 3. ຜກັ ກີນຝກັ ໄດແ້ ກູ່ ໝາກຖ່ວົ ຍາວ, ໝາກກະຖນິ 4. ຜັກກີນຜນົ ໄດແ້ ກູ່ ໝາກແຕງ, ໝາກເລັ່ນົ , ໝາກເພດັ ສກີ່ ານຮຽນການສອນ 1. ບດັ ຄໍາປະເພດ ແລະ ຊີ່ຜກັ ເຊ່ນັົ ຜກັ ກິນຮາກ, ຜັກຄະນ້າ, ຜກັ ກາດຂາວ, ໝາກແຕງ 2. ບດັ ຮູບພດຜັກສວນຄວົ ທໃີ່ ຊ້ຕດິ ແຜນປາ້ ຍສາໍ ລີ ເຊ່ນົັ ບດັ ຮບູ ຜັກຄະນາ້ , ໝາກແຕງ 3. ແຜນປ້ານສໍາລີ 5 ແຜູນ່ 4. ກະເປ່າົ 5 ແຜູ່ນ ກິນຈະກໍາຂອງຜູ້ສອນ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ຮຽນ ພດຶ ຕກີ ໍາທເ່ີ ນ້ີັນ 1. ຜູ້ສອນນໍາສົນທະນາກູ່ຽວກັບພດ ຜູຮ້ ຽນຕອບຄໍາຄາມເທີ່ອລະຄົນ 1. ສະແດງການຕດິ ບັດຮູບລົງ ຜັກສວນຄົວທີ່ນໍາ ມາໃຊ ້ປະ ກ ອ ບ - ຜັກໝາກແຕງ ເທງິ ແຜູ່ນປ້າຍຜາ້ ສາໍ ລີ ແລະ ອາຫານວາູ່ ມີຫຍງັ ແຕ່ເູ ມ່ີອຜູ້ຮຽນບອກ - ໝາກເລົນ່ັ ກຽມບດັ ຮູບໄດ້ຄວບຄມຸ ເນ້ີອ ຊ່ີພດໃຫ້ຕິດບັດຮູບຂອງພດຜັກສວນ - ຜັກຄະນ້າ ໃນ ຄົວຊະນດິ ນີັ້ນເທງີ ແຜ່ນູ ປ້າຍຜາ້ ສໍາລີ - ຜກັ ກາດຂາວ 2. ຄຈູ າໍ ແນກປະເພດຂອງພກຜັກສວນ ຜູ້ຮຽນຟັງຄໍາອະທິບາຍ ກ ະ ແ ດ ງ ກ າ ນ ໃ ຊ ້ ແ ຜ ູ່ ນ ຮູບ ຄົວອອກເປັນ 4 ປະເພດໂດຍໃຊ້ແຜູ່ນ ປະກອບການອະທິບາຍ ແລະ ຮູບຜາ້ ສໍາລີ ການໃຊ້ໄມ້ຊ້ີ 3. ຜູ້ສອນຕິດຊ່ີຂອງປະເພດພ ດຜັກ ນັກຮຽນອອກມາຕິດບັດຊ ່ີຜັກ ສະ ແ ດງ ກ າ ນໃຊ ້ບັດຊ ່ີກັບ ສວນຄົວລົງໃສູ່ກະເປ ່ົາຝາ 4 ແຜູ່ນ ສວນຄົວກະເປາຝາໃຫ້ຕົງຕາມ ກະເປາຝາ ແລ້ວແຈກບັດຊ່ີຜັກໃຫ້ຜູ້ຮຽນຄົນລະ ປະເພດທີຄ່ ູເອຍ່ີ ເຖງິ ແຜູ່ນອະທິບາຍກະຕິກາການຫຼີ້ນວູ່າ ເມອີ່ ຄູເອນີ້ ຊ່ີປະເພດຂອງພດຊະນິດໃດ 68

ໃຫ້ນັກຮຽນທີ່ມີບັດຊີທ່ ີ່ຕົງກັບປະເພດ ຂອງພດຊະນິດນ້ີນັ ຕດິ ບັດຊ່ກີ ະເປາຝາ 4. ຜູ້ສອນແບູ່ງຜູ້ຮຽນໃຫ້ຫຼີ້ນເກມ ຜ້ຮູ ຽນແຂງຂັນກນັ ຫນ້ີຼ ເກມເທີອ່ 4. ຝກຶ ການໃຊແ້ ຜນູ່ ປາ້ ຍສໍາລີ ແຂູ່ງຂັນກັບຕິດບັດຮູບຜັກພດສວນ ລະ 2 ກູ່ມຸ ຕາກະຕິກາທກີ່ າໍ ນົດ ຄົວແຜູ່ນປ້າຍສໍາລີໂດນຜູ້ສອນຈະເອີ່ຍ ຊີ່ປະເພດຂອງພດຜັກສວນຄົວໃຫ້ຕົວ ແທນອອກມາເລອກບັດຮູບທີ່ຕິດໄວ້ທີ່ ແຜນປ້າຍສໍາລີແຜູ່ນໜຶ່ີງໄປຕິດເທີງ ແຜູ່ນປ້າຍສໍາລີຂອງກຸູ່ມຕົນໃຫ້ຕົງກັບ ປະເພດຂອງພດສວນຄົວຜູ້ທ່ີເລອກຮູບ ໄດູ່ຖກຕ້ອງ ແລະ ແລ້ວກູ່ອນໄດ້ 2 ຄະແນນຖ້າແລ້ວຕາມຫຼັງໄດ້ 1 ຄະແນນ ຖ້າເຮັດບ່ຖໍ ກຈະບໄ່ໍ ດ້ຄະແນນ ເມ່ີອຈົບເກມກຸູ່ມທີ່ມີຄະແນນສູງສຸດ ເປັນຝາຍຊະນະ 5. ຜູ້ສອນສະຫຼຸບບົດຮຽນໂດຍການ ຜູ້ຮຽນຕອບຄໍາຖາມເປັນລາຍ ການໃຊ້ກະເປ າຝາປະກອບ ຖາມຕອບ ແລະ ໃຊ້ບັດຊີ່ທີ່ຜູ້ຮຽນຕິດ ບຸກຄົນ ການຖາມ-ຕອບ ທີ່ກະເປາຝາປະກອບການຖາມ-ຕອບ ດງົັ່ ນີ້ - 4 ປະເພດ - ພ ດຜັກສວນຄົວອາດແບູ່ງໄດ້ທ່ີ - ໝາກເລົັ່ນ ປະເພດ - ພດຜັກທ່ກີ ີນໝາກມຫີ ຍັງແດູ່ ຕວົ ຢາ່ ງທີ່ 2 ແຜນການສອນ ການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊສ້ ກີ່ ານຮຽນ-ການສອນ ວຊິ າ ກມູຸ່ ສາ້ ງເສມີ ລກັ ສະນະນໄິ ສ ຊນັີ້ ປະຖົມສກຶ ສາປີທີ່ 2 ເລອ່ີ ງ ຄວາມປະມາດ ທັກສະການສອນທຕີ່ ້ອງຝກຶ ທັກສະການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ (ແຜູ່ນປາ້ ຍສໍາລ)ີ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງບດົ ຮຽນ ຜຮູ້ ຽນເຂົ້າີ ໃຈກູ່ຽວກບັ ເລອ່ີ ງຄວາມປະມາດ ເນອີ້ ໃນໂດຍຫຍ້ໍ ກະຕາູ່ ຍກບັ ເຕົ່າຍາູ່ ງຊາ້ ກໍ່ກວູາ່ ວາຈາເຍາະເຍີຖາກຖາງເຕ່າົ ກເ່ໍ ລຍີ ຂແລູ່ນກບັ ກະຕາູ່ ຍ ແລະ ກຄໍ່ ດິ ວາູ່ ຕົວເອງ ຕ້ອງແພກ້ ະຕາູ່ ຍແນູນ່ ອນມີແ້ ຂູ່ງຂນັ ມີສັດໃນປາ່ ມາໃຫ້ກໍາລັງໃຈເຕ່າົ ຢາ່ ງຫຼວງຫາຼ ຍໂດຍມີໜາເປນັ ກາໍ ມະການຕດັ ສນີ ໄປຈົນເຖິງຫຼກັ ໄຊກະຕາູ່ ຍຕີ່ນມາເບ່ີງເຕົາ່ ເກບິ ເຖິງຫກັຼ ໄຊຈງີິ່ ແລູ່ນສດຸ ແຮງແຕູ່ກ່ຊໍ າ້ ເກນີ ໄປດ້ວຍຄວາມປະ ມາດກະຕາູ່ ຍຈງ່ິີ ແພ້ເຕາ່ົ ສ່ກີ ານຮຽນການສອນ 1. ແຜູ່ນປາ້ ຍສໍາລີ 2. ກາຕູນຕົວລະຄອນກະຕາູ່ ຍກບັ ເຕາົ່ ດາ້ ນຫງັຼ ຕດິ ກະດາບຊາຍ 69

ກນິ ຈະກໍາຂອງຜູ້ສອນ ກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ຮຽນ ພດຶ ຕີກໍາທເ່ີ ນັີ້ນ 1. ຜູ້ຮຽນຮຽນເລ່ີອງປະມາດຈົບແລ້ວ ຜຮູ້ ຽນຟງັ ແລະ ເບງີ່ ຜູສ້ ອນ ຜສູ້ ອນນໍາເອົາແຜ່ນູ ປ້າຍຜ້າສາໍ ຜູ້ສອນຈະເລົ່ານິທານໃຫ້ຜູ້ຮຽນຟັງຜູ້ ລວີ າງໄວຕ້ າໍ ແໜູ່ງທີ່ເຫນັ ຊັດ ສອນກຽມແ ຜູ່ນປ້າຍ ຜ້າ ສໍາ ລີວ າ ງ ເຈນຫຼາຍທີສ່ ຸດ ໃນຕາໍ ແໜ່ງູ ທີເ່ ຫນັ ຊດັ ເຈນ 2. ຜູ້ສອນເລົ່ານິທານ “ກະຕູ່າຍກັບ ຜຮູ້ ຽນ 2-3 ຄົນມາຈດັ ຮບູ ປາ່ ລງົ - ຜູ້ຮຽນໄດ້ມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນ ເຕົາ່ ” ຜຮູ້ ຽນລອງມາຈດັ ປ່າແຜນູ່ ປາ້ ຍສາໍ ລີ ໃນແຜູ່ນປາ້ ຍສາໍ ລຜີ ູ້ຮຽນ ເບີ່ງ ການໃຊ້ສ່ີ - ໃນປ່າມີສັດຫຼວງຫຼາຍລວມທັງເຕົ່າ ແລະ ຟັງ - ຜູ້ສອນວາງຕົວສັດເຊິີ່ງເປັນ ແລະ ກະຕູາ່ ຍ ສີ່ໄວຢ້ ່າງເປັນລະບຽບສະດວກ ໃນການຈບັ ໃຊ້ 3. ຜູ້ສອນຕິດກະຕູ່າຍ ແລະ ເຕົ່າໃຫ້ ຜູ້ຮຽນເບີ່ງ ແລະ ຟັງດ້ວຍຄວາມ - ກະຕູນກະຕູ່າຍ ແລະ ເຕົ່າມີ ເຫນັ ຊັດເຈນ ຕ່ນີ ເຕີ້ັນ ແລະ ສນົ ໃຈ ສີສັນສວຍງາມໜ້າສົນໃຈ ດງ ດູດຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຮຽນ ຫາຼ ຍ 4. ເລີມ່ ການແຂູ່ງຂັນລະຫວູາ່ ງກະຕູ່າຍ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນມາປ່ຽນເປັນສາກຜູ້ ນາໍ ເອົາສັດຫາຼ ຍໆຊະນິດມາ ກັບເຕາ່ົ ມສີ ັດມາເບ່ີງຢາ່ ງຫວຼ ງຫຼາຍ ແຂງູ່ ຂັນ ຕິດອກີ ເທ່ອີ ໜ່ຶງີ 5. ຜູ້ສອນເລົ່າເຖິງຄວາມປະມາດຂອງ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນ 2 ຄົນອອກມາໃຫ້ ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການ ກະຕ່າູ ກະຕ່າູ ຍ ແລະ ເຕ່ົາເຄອນໄຫວເທງີ ໃຊ້ສ່ີ ແຜູນ່ ປ້າຍຜາ້ ສໍາລີ 6. ກະຕູ່າຍນອນຫຼັບຢູ່ໃຕ້ຕົີ້ນໄມ້ເຕົ່າ ຜູ້ຮຽນເບີງ່ ແລະ ຟງັ ຈັດຮູບໃຫ້ໜ້າຕີ່ນເຕັີ້ນ ແລະ ຍາູ່ ງໄປເຖງິ ເສ້ີນັ ໄຊ ສົນໃຈກະຕູ່າຍນອນຫຼັບໃຕ້ ຕົີ້ນໄມ້ຕນ້ີົ ໜ່ຶີງອກີ ມຸມໜີຶ່ງເຕົ່າ ກໍາລັງເຖິງເສັ້ີນໄຊໂດຍມີໝາ ຍນເປນັ ກໍາມະການ 7. ຜູ້ສອນສະຫຼຸບຜົນຂອງນິທານໂດຍ ຜູ້ຮຽນມາຊູວ່ ຍເກບັ ສທີ່ ຸກອນັ ມ ີ ກ ູ່ ອ ງ ເ ກ ັ ບ ສ ີ່ ຢ ່ າ ງ ເ ປັ ນ ເຊ່ອີ ມຕໍ່ເລ່ອີ ງໃຫ້ກງົ ກັບຂນີັ້ ສອນ ລະບຽບຮຽບຮ້ອຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນ ທີ່ສົນໃຈອອກມາຫຼີ້ນຊ່ີແັນນ້ີ ໄດອ້ ກີ ໃນເວລາວູ່າງ ຕວົ ຢາ່ ງທີ່ 3 ແຜນການສອນ ການຝກຶ ທກັ ສະການໃຊສ້ ກີ່ ານຮຽນ-ການສອນ ທກັ ສະທຕີ່ ອ້ ງການເນນ້ີັ ທກັ ສະການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງບົດຮຽນ ຜູ້ຮຽນສາມາດບອກປະເພດຂອງສານອາຫານໄດ້ ເນອີ້ ໃນໂດຍຫຍ້ໍ ສານອາຫານຈາໍ ແນກປະເພດຕ່າູ ງໆໄດ້ດັົ່ງນີ:້ 1. ຄາໂບໄຮເດດ ໄດແ້ ກູ່ ເຂາ້ົີ , ມັນ, ເຜອກ, ອ້ອຍ, ເຂາີ້ົ ໂພດ ແລະ ໝາກໄມ້ທີ່ມລີ ົດຫວານ 70

2. ໂປຣຕນີ ໄດແ້ ກູ່ ເນອີ້ ສັດຕ່າູ ງໆ ຖວົ່ ເຫອຼ ງ 3. ໄຂມນັ ໄດແ້ ກູ່ ໄຂມັນສັດ, ໄຂມນັ ພດ 4. ວຕິ າມິນ ໄດ້ແກູ່ A, B1, B2, C, D, E ແລະ K 5. ເກອແຮູ່ ໄດແ້ ກູ່ ແຄລຊຽມ, ຟອສຟອຮດັ , ເຫັກ ແລະ ເນອ້ີ ສດັ ສີ່ການຮຽນການສອນ 1. ບດັ ຄໍາ 2. ບດັ ຮບູ ສານອາຫານ 3. ກະເປາຝາ 4. ແຜູ່ນປາ້ ຍຜ້າສາໍ ລີ ກນິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກິດຈະກາໍ ຂອງຜູ້ຮຽນ ພດຶ ຕີກໍາທເ່ີ ນັີ້ນ 1. ຜູ້ສອນສົນທະນາກູ່ຽວກັບສານ ຜຮູ້ ຽນຕອບຄໍາຄາມເທີອ່ ລະຄົນ ສະແດງການຕິດບັດຮູບເທິງ ອາຫານວ່າູ ມຫີ ຍັງແດູ່ - ຄາໂບໄຮເດດ ແຜູ່ນປ້າຍຜ້າສໍາລີ ແລະ ກຽມ - ເມີ່ອຜູ້ຮຽນບອກຊ່ີສານອາຫານໃຫ້ - ໂປຣຕນີ ບັດຮູບໄຫ້ຄວບຄມຸ ເນອີ້ ໃນ ຕິດບດັ ຮບູ ຂອງສານອາຫານນ້ັີນ - ໄຂມນັ - ວິຕາມິນ - ເກອແຮູ່ 2. ຜູ້ສອນແ ບູ່ງ ປະ ເ ພດຂອງ ສາ ນ ຜຮູ້ ຽນຟັງຄາໍ ບນັ ຍາຍ ກ ະ ແ ດ ງ ກ າ ນ ໃ ຊ ້ ແ ຜ ນ ຮູ ບ ອາຫານອອກເປັນ 5 ປະເພດໂດຍໃຊ້ ປະກອບການອະທິບາຍ ແລະ ແຜນຮບູ ປະກອບການອະທບິ າຍ ການໃຊ້ໄມຊ້ ີ້ 3. ຜູ້ສອນຕິດຊີ່ປະເພດສານອາຫານ ນັກຮຽນອອກມາຕິດບັດຊ ່ີສານ ສະ ແ ດງ ກ າ ນໃຊ ້ບັດຊ ່ີກັບ ລົງໃສູ່ກະເປາຝາ 5 ແຜູ່ນ ແລ້ວແຈກ ອາຫານເທິງກະເປາຝາໃຫ້ຕົງຕາມ ກະເປາຝາ ບັດຊ ີ່ສານອາຫານໃຫ້ຜູ້ຮຽນຄົນລະ ປະເພດທີຄ່ ູເອີຍ່ ເຖິງ ແຜູ່ນອະທິບາຍກະຕິກາການຫຼີ້ນວູ່າ ເມີ່ອຜູ້ສອນເອີ້ນຊ່ີປະເພດສານອາຫານ ໃດໃຫ້ນັກຮຽນທີ່ມີບັດຊ ີ່ທີ່ຕົງກັບ ປະເພດຂອງສານອາຫານນັ້ີນຕິດບັດຊີ່ ກະເປາຝາ 4. ຜູ້ສອນແບູ່ງຜູ້ຮຽນໃຫ້ຫຼີ້ນເກມ ຜຮູ້ ຽນແຂູ່ງຂນັ ກນັ ຫີ້ນຼ ເກມ ຝຶກການໃຊ້ແຜນູ່ ປາ້ ຍ ແຂູ່ງຂັນກັບຕິດບັດຮູບສານອາຫານ ແຜູ່ນປ້າຍສໍາລີໂດຍຜູ້ສອນຈະເອີ່ຍຊີ່ ປະເພດຂອງສານອາຫານໃຫ້ຕົວແທນ ອອກມາເລອກບັດຮູບທີ່ຕດິ ໄວ້ທີ່ແຜນ ປ້າຍສໍາລີແຜູ່ນໜຶີ່ງໄປຕິດເທີງແຜູ່ນ ປ້າ ຍ ສໍາ ລີຂອງກ ຸູ່ມຕົນໃຫຕົງກັບ ປະເພດຂອງສານອາຫານ 71

5. ຜູ້ສອນສະຫຼຸບບົດຮຽນໂດຍການ ຜູ້ຮຽນຕອບຄໍາຖາມເປັນລາຍ ການໃຊ້ກະເປ າຝາປະກອບ ຖາມ-ຕອບ ແລະ ໃຊ້ບັດຊ ່ີທີ່ຜູ້ຮຽນ ບກຸ ຄນົ ການຖາມ-ຕອບ ຕິດທີ່ກະເປ າຝາປະກອບການຕອບ ດັົງ່ ນີ້ - 5 ປະເພດ - ສານອາຫານແບູ່ງໄດ້ຈກັ ຊະນດິ - ແປງ້ , ນາໍ້ ຕານ - ອາຫານຊະນິດໃດຈັດຢູ່ໃນປະເພດ ຄາໂບໄຮເດດ ສະຫບຸຼ ສີ່ການຮຽນ-ການສອນເປັນສີ່ກາງທີ່ເປັນວັດຖຸຼອຸປະກອນ ແລະ ວິທີການໃຊ້ເປັນເຄີ່ອງມຊູ່ວຍໃຫ້ການ ຮຽນ-ການສອນໄປສູ່ຜູ້ຮຽນຢາ່ ງມປີ ະສິດທິພາບສ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນມຄີ ວາມສໍາຄັນຊວູ່ ຍສ້າງປະສົບການໃຫ້ ຜູ້ຮຽນໄດ້ຮຽນຮູ້ ແລະ ຍັງຊູ່ວຍກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມຄິດເຮັດໃຫ້ຈິນຕະນາການຂອງຜູ້ຮຽນໃນເລີ່ອງ ຕ່າູ ງໆ ເປັນໄປຢາ່ ງຖກຕອ້ ງຕົງຄວາມຈິງນອກຈາກສກີ່ ານຮຽນ-ການສອນຍງັ ສາມາດສະຫຼບຸ ບົດຮຽນໄດ້. ສ່ີການຮຽນ-ການສອນມີ 3 ປະເພດຄ ປະເພດວັດຖຼຸ, ປະເພດອຸປະກອນ ແລະ ປະເພດວິທີການ ນອກຈາກນີ້ຍັງມີຊ່ີການຮຽນ-ການສອນເປັນປະຈໍາ ແລະ ຄວນສຶກສາຂອງຈິງ, ຂອງຈໍາລອງ ຂອງຕົວຢ່າງ ຮູບ ແຜນ, ແຜນວາດ, ແຜນຜັງ, ແຜນສະຖິຕິ, ຮູບກະຕູນ, ປ້າຍນິເທດ, ວິທະຍຸເທັບ ແລະ ເຄ່ີອງສາຍສະໄ ລ ຫັກຼ ການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນພົວພນັ ກັບບົດຮຽນ ເໝາະກບັ ໄວ, ລະດບັ ຊ້ນີັ ຄວນສະແດງໃຫເ້ ຫັນທົ່ວຫ້ອງ ຄວນໃຊ້ໄມ້ຊ້ີແຜນວາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການໃຊ້ ແລະ ຫຼັງຈາກໃຊສ້ ່ີການສອນ ຄວນມີການປະເມນີ ທັງລກັ ສະນະຂອງສ່ີ ແລະ ການໃຊ້ ໂດຍຜູ້ຮຽນລາຍງານປາກເປົ່າ ຫຼ ອະພິປາຍ ຫຼ ຂຽນລາຍງານ ການນໍາສ່ີການຮຽນ- ການສອນໄປໃຊ້ຢາ່ ງມປີ ະສດິ ທພິ າບປະກອບດວ້ ຍການເລອກ ການກຽມ ການໃຊ້ ແລະ ການຕດິ ຕາມຜນົ . ຄໍາຖາມທບົ ທວນ 1. ສກ່ີ ານຮຽນ-ການສອນໝາຍເຖິງຫຍງັ 2. ຈົ່ງອະທບິ າຍຄວາມສາໍ ຄັນຂອງສີກ່ ານຮຽນ-ການສອນ 3. ສີ່ການຮຽນ-ການສອນມຈີ ັກປະເພດ ຄ ປະເພດໃດແດູ່ 4. ປະເພດຂອງສ່ີການຮຽນ-ການສອນທີ່ຄວນສຶກສາມຫີ ຍັງແຕູ່ ຈົ່ງອະທບິ າຍ 5. ຈງົ່ ອະທິບາຍຫັກຼ ການໃຊສ້ ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນມາ 5 ວທິ ີ 6. ເທກັ ນິກການໃຊສ້ ການຮຽນ-ການສອນມີຫຍງັ ແດູ່ ຈງົ່ ອະທບິ າຍ 7. ຈົ່ງອະທິບາຍປະໂຫຍດຂອງສີ່ການຮຽນ-ການສອນມາ 3 ຂ້ໍ 8. ຂນັີ້ ຕອນການໃຊ້ສ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນມຫີ ຍັງແດູ່ 9. ຈງົ່ ອະທິບາຍການວາງແຜນການຝກຶ ທັກສະການໃຊ້ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ 10. ຈົ່ງອະທບິ າຍການວັດປະເມີນຜົນການຝຶກທັກສະການໃຊສ້ ່ກີ ານຮຽນ-ການສອນ 72

ບດົ ທີ່ 7 ທັກສະການເລາ່ົ ເລອີ່ ງ ການເລົາ່ ເລີ່ອງເປນັ ທັກສະທີ່ຜູ້ສອນທຸກຄົນຈະຕ້ອງຝກຶ ຝນ ແລະ ມີຄວາມສາມາດໃນການນໍາເລີ່ອງລາວ ຕ່າູ ງໆທງັ ໃນອາດິດ ແລະ ປດັ ຈຸບັນມາເລົ່າໃຫ້ຜູ້ຮຽນຟັງໄດ້ຢາ່ ງສົມບູນ, ມີຄວາມຮູ້ຄວາມເຂີາົ້ ໃຈ, ເກີດຈິນຕະນາການ ໄດ້ຄະຕິຄວາມຄິດທີ່ສ້າງສັນ, ເກີດທັກສະພາສາມີເຈດຕະຄະຕິຕໍ່ການຮຽນຮູ້ທີ່ມີຄວາມພົວພັນອັນດີຕ່ໍຜູ້ສອນ, ເພີ່ອນ ແລະ ຜ້ອູ ່ີນໃນສງັ ຄມົ . ສົ່ງເສີມລັກສະນະນິໄສທີ່ດີ, ມີຄນຸ ນະທາໍ , ຈາລິຍະທາໍ ແລະ ມີຄວາມຮູ້ເພີ່ມຈາກ ເກ່ົາຕາມຄວາມຕ້ອງການຜູ້ສອນຈະຕ້ອງໃຊ້ທູ່າທາງພາສາ, ນາໍ້ ສຽງ ແລະ ການສະແດງອອກຢ່າງເໝາະສົມຕາມ ເລີ່ອງເລົ່າເພີ່ອເລົາ່ ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນເກີດຄວາມສົນໃຈ ແລະ ຄິດຕາມເນີ້ອໃນທີ່ເປັນບົດຮຽນຢ່າງຕໍ່ເນີ່ອງ ແລະ ມີປະ ສດິ ທິຜົນຜູ້ສອນຈງິ ຕອ້ ງມກີ ານກຽມພ້ອມທງັ ເນີ້ອໃນຂໍ້ມູນໃນເລີ່ອງທີ່ຈະເລ່າົ ເທັກນກິ ການໃຊພ້ າສາກາຍ ແລະ ນໍ້າສຽງ ທູວ່ ງທໍານອງໃນການເລາົ່ ລວມທງັ ສີ່ອປຸ ະກອນປະກອບອີນ່ ໆຕາມຄວາມເໝາະສົມ. ຄວາມໝາຍຂອງການເລົາ່ ເລ່ອີ ງ ນັກການສກຶ ສາຫາຼ ຍທູ່ານໄດໃ້ ຫຄ້ ວາມໝາຍຂອງການເລົາ່ ເລີ່ອງຫຼາຍທດັ ສະນະ ດົງັ່ ນີ້ ນະວະລັດ ສົມນາມ (2546,ໜາ້ 145) ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງການເລົາ່ ເລ່ອີ ງໄວວ້ ່າູ ການເລາົ່ ເລີ່ອງ ໝາຍເຖິງ ຄວາສາມາດຂອງຜສູ້ ອນໃນການເອາົ ເລອີ່ ງລາວ ຕ່າູ ງໆທງັ ໃນອະດິດ ແລະ ປັດຈບຸ ັນ ມາເລົາ່ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນ ຟັງໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນທີ່ສົມບູນມີຄວາມເຂົີ້າໃຈ ຫຼ ເກີດຂ້ໍຄິດ, ຈິນຕະນາການ, ເກີດທັກສະທາງພາສາ, ເກີດຈິດຕະຄະຕິດທີ່ດີຕໍ່ການຮຽນຕໍ່ຜູສ້ ອນມີການພົວພັນທີ່ດີເຊິີ່ງກັນ ແລະ ກັນ. ຊູ່ວຍສ້າງເສີມລັກສະນະນໄິ ສ ແລະ ຄຸນນະທໍາອັນດີງາມ ລວມທັງການຮຽນຮູ້ເພີ່ມຂຶີ້ນຕາມທີ່ຕ້ອງການໂດນໃຊູ່ທູ່າທາງ ພາສາ ແລະ ນໍ້າສຽງ ການສະແດງອອກປະກອບໄດ້ຢ່າງເໝາະສົມສ້າງຄວາມສົນໃຈ ແລະ ໃຫ້ໜາ້ ຕິດຕາມຕະຫອຼ ດເວລາ. ສຸພິນ ບຸນຊູວົງ (2544, ໜ້າ 91) ອະທິບາຍການເລົ່າເລ່ີອງ ໝາຍເຖິງ ການທີ່ຜູ້ສອນເອົາເລີ່ອງລາວ ເຊັົ່ນ: ນິທານ, ເລີ່ອງລາວໃນປະຫວັດສາດ, ພົງສາວະດານ, ເຫດການ ແລະ ເລີ່ອງສັີ້ນເລ່ີອງແຕູ່ງ ຫຼ ອີ່ນໆ ທີ່ເປັນເລ່ີອງລາວມາເລົ່າໃຫ້ຜູ້ຮຽນຟັງ ເພີ່ອຕ້ອງການໃຫ້ວິເຄາະປະເມີນເພ່ີອໃຫ້ໄດ້ຄະຕິ, ເພີ່ອໃຫ້ເກີດຄວາມ ຊາບຊ້ີງ ແລະ ເພດີ ເພີນ. ສິມຸງຄົນ ເທບເຮນູ (2545, ໜ້າ 279) ການເລົ່າເລີ່ອງ ໝາຍເຖິງ ການນໍາເອົາເລີ່ອງລາວ ຕູ່າງໆໃນອາດິດ ເຊັົ່ນ: ເລ່ີອງໃນປະຫວັດສາດ, ນິທານ, ພົງສາວະດານ, ເທບນິຍາຍ ແລະ ປະສົບການ ຫຼ ເລີ່ອງທີ່ມີຄະຕິມາເລ່ົາ ຫຼ ເວ້ົີາໃຫ້ຜຟູ້ ງັ ເຂົີາ້ ໃຈໄດ້ຮບັ ປະໂຫຍດຕາມຊະນິດຂອງເລ່ອີ ງ. ອໍາມະລາ ເລັກເລອງສິນ (2540, ໜ້າ 11) ອະທິບາຍຄວາມໝາຍ ກາຍເລົ່າເລອ່ີ ງ ໝາຍເຖິງ ການນໍາ ເອົາເລ່ີອງລາວ ເຊັົ່ນ: ນິທານ, ຂູ່າວ, ເຫດການ, ເລີ່ອງລາວໃນປະຫວັດສາດ, ພົງສາວິດານ, ເລີ່ອງຈິງ ແລະ ເລີ່ອງແຕູ່ງມາຊອດແຊກໃນບົກຮຽນເພ່ີອໃຫ້ບົດຮຽນໜ້າສົນໃຈມີຊີວິດຊີວາ, ມີຄວາມເປັນຮູບປະທໍາຜູ້ຮຽນ ເຂົີ້າໃຈງູ່າຍ ແລະ ຊັດເຈນຍິງີ່ ຂຶນີ້ ຊູ່ວຍໃຫ້ການຮຽນ-ການສອນບັນລຸຕາມວດັ ຖຼຸປະສົງໄດ້ງາູ່ ຍ ແລະ ມີປະສິດທິພາບ ຍິີ່ງຂ້ຶນີ . ຈາກທີ່ກູ່າວມາຈິີ່ງສະຫຸຼບໄດ້ວູ່າ ການເລົ່າເລີ່ອງເປັນທັກສະທີ່ຜູ້ສອນຕ້ອງຝຶກການສະເໜີເລ່ີອງໂດຍໃຊ້ ພາສາທາູ່ ທາງ ແລະ ນໍ້າສຽງ ເພອີ່ ຊູ່ວຍໃນການຮຽນ-ການສອນເກີດຜນົ ດີ ແລະ ມີປະສດິ ທິພາບຕກ່ໍ ານສອນ. 73

ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການເລາ່ົ ເລອີ່ ງ ການເລົ່າເລີ່ອງເປນັ ທັກສະທີ່ຈໍາເປັນຢ່າງຍ່ິີງເຊັົ່ນດຽວກັນການໃຊ້ກິລຍິ າທູ່າທາງໂດຍສະເພາະຜູ້ສອນໃນ ລະດັບອະນຸບານ ແລະ ລະດັບປະຖົມສຶກສາຈະໃຊ້ການເລົ່າເລີ່ອງມາໃຊ້ໃນຂັີ້ນນໍາເຂົ້ີາສູ້ບົດຮຽນ ແລະ ສະຫຸຼບ ບົດຮຽນ ດງ່ົັ ນັນ້ີ ການເລ່າົ ເລອີ່ ງຈີິ່ງມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຕໍ່ການຮຽນ-ການສອ ນດັົ່ງນີ້: 1. ການເລົາ່ ເລ່ອີ ງປະກອບການສອນເປນັ ການເຮັດໃຫບ້ ົດຮຽນໜາ້ ສນົ ໃຈຫຼາຍຂຶນ້ີ 2. ການເລົ່າເລ່ີອງເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມຮູ້ສກພໃຈໃນບົດຮຽນ ເພາະເດັກໄດ້ຮຽນຮູ້ໃນບົດຮຽນ ສອດຄອູ່ ງກບັ ທາໍ ມະຊາດຂອງເດກັ ເອງ 3. ການເລົ່າເລ່ີອງສ່ົງເສມີ ຄວາມຄິດ ແລະ ໃຊ້ນິທານເລີອ່ ງຊອດແຊກຄນຸ ນະທໍາ ແລະ ຄະຕິທໍາ ເທັກນິກວທິ ກີ ານເລົ່າເລີອ່ ງ ເທັກນິກວິທີການເລົ່າເລ່ີອງເປັນຂະບວນການທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດໃນການຮຽນ-ການສອນເປັນການສົ່ງເສີມ ການຮຽນ-ການສອນໃຫ້ເກີດຄວາມສົມບນູ ໜ້າຮຽນ ໜ້າສົນໃຈ ເທກັ ນິກວິທຈີ ງ່ີິ ເປັນການຊວູ່ ຍເສີມການເລ່ົາ ເລອີ່ ງໃຫມ້ ຄີ ຸນຄູາ່ ຕ້ອງຄາໍ ນງຶ ເຖິງເທກັ ນກິ ແລະ ວິທີການເລາົ່ ເລີອ່ ງ ມລີ າຍລະອຽດ ດ່ົງັ ນ:ີ້ 1. ເທັກນິກການເລົ່າເລີ່ອງ ການເລົາ່ ເລອ່ີ ງຜູສ້ ອນຕ້ອງສາ້ ງຄວາມເຂ້າີົ ໃຈໃນເທກັ ນິກການເລາ່ົ ເລອີ່ ງ ດົັ່ງນ້ີ 1.1 ກູ່ອນເລົ່າເລີ່ອງຄວນສ້າງບັນຍາກາດສະບາຍໆ, ໃຫ້ຜູ້ຮຽນນັ່ົງຮຽນໃນລັກສະນະທີ່ຜູ່ອນຄາຍ ແລະ ບ່ໍເຄ່ົັງຕງ ຫາກຜສູ້ ອນໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນນົັງ່ ເອາົ ມມກອດເອກີ ຟງັ ນິທານຈະເຮັດໃຫເ້ ກີດຄວາມຄຽດຜິດທໍາມະຊາດ ຂອງເດກັ ແນວໃດກ່ຕໍ າມຄວນໃຫຢ້ ໃູ້ ນລກັ ສະນະຂອງການຮກັ ສາມາລະຍາດຂອງການຟັງ. 1.2 ການໃຊ້ທູ່າທາງປະກອບການເລາ່ົ ການສະແດງທາູ່ ທາງທ່ີດີປະກອບການເລາ່ົ ເລ່ີອງຈະຊູ່ວຍໃຫ້ຜູ້ ຟັງສົນໃຈຢູ້ສະເພາະຜູ້ເລົ່າ ແລະ ເນີ້ອເລີ່ອງທີ່ເລົ່າເທົ່ານັ້ີນທູ່າທາງການເຄອນໄຫວດັ ງກູ່າວສາມາດນໍາສາໃຊ້ ປະກອບໃນຕອຍຕູ່າງໆໄດ້ ດັ່ງົ ນີ້: 1. ບດົ ເຈລະຈາ ນອກຈາກໃຊ້ນໍາ້ ສຽງແລ້ວຍັງສາມາດໃຊ້ມ ແລະ ແຂນໃນການສຄ່ີ ວາມໝາຍ ໃນລັກສະນະຕາູ່ ງໆອກີ ດວ້ ຍ 2. ການເຄີ່ອນໄຫວຂອງຕົວລະຄອນ ເຊນັ່ົ : ຍ່າູ ງ, ແລູນ່ , ນ່ງັົ , ຕໍ່ສູ້ ແລະ ຜເູ້ ລົ່າສະແດງທາູ່ ທາງໄປຕາມບົດ 3. ຄວາມຮູ້ສກຂອງຕົວລະຄອນ ເຊັ່ົນ: ຄຽດ, ຊັງ, ຮັກ, ໂສກ, ພໃຈ ແລະ ເສີຍໃຈ ຜູ້ສອນ ຄວນຈະສະແດງທູ່າທາງ ແລະ ສີໜ້າເຄັ່ົງຂັດ ເອົາຈິງເອົາຈັງ ຫຼ ອູ່ອນໜ້ອມ ຫຼ ຍີ້ມແຍ້ມ ໃຫ້ສອດຄູ່ອງກັບ ອາລົມຄວາມຮູ້ສກຂອງຕົວລະຄອນໃນເລີ່ອງ ນອກຈາກນີ້ຄວາມຮູ້ສກທາງກາຍ ເຊັົ່ນ: ຮ້ອນ, ໜາວ, ເມ່ີອຍ, ເຈັບ ແລະ ປວດ ກຄໍ່ ວນສະແດງທາູ່ ທາງປະກອບດ້ວຍ 1.3 ການໃຊ້ພາສາ ແລະ ນ້ໍາສຽງ ໃນການເລາ່ົ ເລີອ່ ງນນີ້ັ ຜູ້ເເລາົ່ ຕອ້ ໃຊ້ພາສາໃຫເ້ ໝາະສົມກັບລະດັບຜູ້ ຟັງບໍ່ຍາກ ຫຼ ສູງຈົນເກີນໄປ ຄວນຈະເປັນຖ້ອຍຄໍາທີ່ຄຸ້ນຫູ ເຄີຍໄດ້ຍິນໄດ້ຟັງຢູ່ຕະຫຼອດ ເປັນຄໍາທີ່ຟັງແລ້ວ ເຫນັ ພາບ, ມອີ າລມົ ຄ້ອຍຕາມ ເວລາເລ່ົາບ່ໍຄວນເວີ້າົ ຈົນຜູ້ຟັງສັບສົນ ບເ່ໍ ຂົີາ້ ໃຈເນີ້ອເລີ່ອງ ຫຼ ຈັບໃຈຄວາມບ່ໍໄດ້ ນອກຈາກນ້ນັີ ນໍີ້າສຽງຂອງຜູ້ເລົາ່ ເລ່ີອງຈໍາເປັນຕ້ອງເນ້ີັນສຽງເນັນີ້ ໜັກ-ເບາົ ໄປຕາມໂອກາດ ແລະ ເຫດການຂອງ ເລອ່ີ ງ ຕວົ ຢາ່ ງ ເຊນົັ່ ການສະແດງຄວາມໂສກເສ້ີົາເສຍໃຈ ການສະແດງຄວາມຕ່ນີ ເຕັີ້ນ ປະໝູ່າ ຫຼ ຕົກໃຈ ໃຊ້ສຽງສີ້ັນ ແລະ ໄວ ເປັນຕົ້ີນ ໃນການເລົາ່ ຄວນໃຫ້ສຽງດງັ ຊັດເຈນໄດ້ຍິນສຽງຢ່າງທົ່ວເຖງິ ຄວນເວັນີ້ ຈັງຫວະໃນການເລ່າົ ໃຫ້ໜ້າສົນໃຈ 1.4 ການສະແດງອາລົມອອກມາທາງສໜີ າ້ ເຊົັ່ນ: ຍ້ີມແຍມ້ , ມີສໜີ ້າບດູ ບ້ງີ , ພະຍກັ ໜ້າ ແລະ ສາູ່ ຍໜ້າ 74

ເຫຼົາ່ ນີ້ ຄວນຕ້ອງນໍາໄປໃຊ້ໃນຂະນະທ່ີການເລົາ່ ເລີ່ອງດາໍ ເນີນຢູ່ແຕຕູ່ ້ອງໃຫ້ເໝາະສົມ ຫຼ ຕົງກັບເຫດການຕູ່າງໆ ໃນລອີ່ ງ ເພ່ອີ ໃຫ້ຜຟູ້ ງັ ເຫນັ ພາບ, ສະໜຸກສະໜານ ຕ່ີນ້ຕນັ້ີ ຄກັບວ່າູ ໄດ້ຢູ່ໃນເຫດການນ້ັີນແທ້. ນອກຈາກນຜ້ີ ້ເູ ລົ່າ ຄວນໃຊ້ສາຍຕາເບີ່ງໄປທົ່ວຫ້ອງ ແລະ ສົບຕາໄປທີ່ຜູ້ຟັງຈຸດໃດຈຸດໜຶ່ີງພຽງຈຸດດຽວຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງອີ່ນໆຂາດ ຄວາມສນົ ໃຈທ່ີຈະຟັງ ແລະ ເຂົາ້ີ ໃຈວາູ່ ຜເູ້ ລາົ່ ບ່ໍສົນໃຈຕົນ ເຊີ່ິງອາດກໃ່ໍ ຫ້ເກດີ ພດຕີກໍາອ່ີນອັນເປັນອຸປະກອນໃນ ການຟັງແຊກຊອ້ ນຂຶີ້ນມາໄດ້ 1.5 ການໃຊ້ອຸປະກອນປະກອບການເລົ່າ ວັດຖຸຼປະສົງທີ່ສໍາຄັນຄ ເພ່ີອສ້າໃຫ້ຜູ້ຮຽນສົນໃຈ ແລະ ເຂົ້ີາໃຈເນີ້ອເລອ່ີ ງທຟ່ີ ງັ ໄດດ້ ີ ວູ່ອງໄວ ອຸປະກອນທີກ່ ່າູ ວມານີມ້ ີຫຼາຍຊະນດິ ເຊັນ່ົ : ແຜນູ່ ພາບ, ແຜນທີ່ ແລະ ເຄີອ່ ງ ບນັ ທກສຽງທ່ບີ ນັ ທກເລອ່ີ ງລາວຕາູ່ ງໆ ໄວແ້ ລ້ວ ຫູຸນ່ ກະບອກ ຫຼ ຫຸນູ່ ໃສູ່ຖງົ ມ ຕວົ ໜັງຕະລຸງ ຂອງຈິງ ຫຼ ຫູຸນ່ ຈໍາ ລອງ ແລະ ອ່ີນໆ ທຈ່ີ າໍ ເປນັ ຜູ້ເລົ່າຈະຕ້ອງເລອກແນະນໍາມາໃຊ້ໃຫກ້ ງົ ກັບເນ້ີອເລ່ີອງທກີ່ ໍານດົ ໄວ້ຈະໃຊ້ອຸປະກອນ ຕອນໃດຈງິ ເໝາະສົມອຸປະກອນ ຫຼ ສງ່ີິ ຂອງຕູ່າງໆທຈີ່ າໍ ເປັນສາໍ ລັບການເລາົ່ ເລ່ີອງ ນອກຈາກເປັນສິ່ີງທີຜ່ ູ້ສອນຈັດ ຫາຫຼ ທີ່ເຮັດຂຶີ້ນເອງແລ້ວ ຄວນເປັນຜົນງານຂອງເດັກເພີ່ອໃຫ້ເດັກເກກີດຄວາມພາກພູມໃຈຜົນງານຂອງຕົນ ແລະ ໃຫຄ້ ວາມຮ່ວູ ມມໃນກິດຈະກໍາຕູາ່ ງໆຢາ່ ງດີ 1.6 ໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີສູ່ວນຮູ່ວມໃນການເລົ່າ ເພ ີ່ອສົ່ງເສີມພັດທະນາການທາງການຄິດ ແລະ ຈິນຕະນາການ ເຊັ່ົນ: ການເລົ່າເລ່ີອງຄ້າງໄວໃ້ ຫ້ຜູ້ຮຽນຕ່ໍເຕີມເອງຕາມຈນິ ຕະນາການ ຫຼ ຕັ້ີງຄໍາຖາມໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນ ແລະ ໃນບາງຄັ້ີງການເລົ່າເລ່ີອງຄ້າງໄວ້ແລ້ວໃຫ້ຜູ້ຮຽນແຕູ່ງຕໃໍ່ ຫ້ຈົບຕາມຈິນຕະນາການຂອງຕົນ ຫຼ ອາດຈະກໍ່ ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນແຕມ້ ຮບູ ເຫດການຕໄ່ໍ ປຕາມຈນິ ຕະນາການ 1.7 ເມ່ີອເລ່າົ ເລ່ອີ ງຈົນຈົບແລ້ວຄວນມີການອະພິປາຍກບັ ຜູ້ຮຽນ ການອະພປິ າຍນຈ້ີ ະເປັນການນໍາໄປ ສຈູ່ ປຸ ະສົງຂອງການເລາົ່ ເລີອ່ ງໃນຄ້ັງີ ນັ້ນີ ເຊ່ນົັ ໃນການອະພິປາຍລະຫວາູ່ ງຜສູ້ ອນກບັ ຜູ້ຮຽນຈະເນນ້ັີ ປະເດັນໃຫ້ກົງ ກັບເນອີ້ ໃນທ່ີຈະສອນ ເປັນຕ້ົີນ ການອະພປິ າຍລະຫວ່າູ ງຜູ້ສອນກັບຜູ້ຮຽນ ຫຼ ຈະແບູງ່ ກູຸ່ມໃຫ້ຜູ້ຮຽນອະພິປາຍກໍ່ໄດ້ ແລະ ເມອີ່ ເລົາ່ ຈົບຕອ້ ງສະຫບຼຸ ປະເດັນສໍາຄັນຂ້ໍຄິດ ແລະ ເສມີ ຕວົ ຢາ່ ງເພີ່ມເຕິມອາດເປັນບົດກອນ ຄະຕພິ ົນ ຫຼ ຄາໍ ຂັວນ 2. ວິທກີ ານເລ່າົ ເລອ່ີ ງ ວິທີການເລົ່າເລ່ີອງນັບວູ່າເປັນຂັ້ີນທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດເພາະເປັນການນໍາໄປປະຕິບັດກພ່ີອໃຫ້ເກີດຄວາມ ສົມບູນ ຄວາມຕ້ອງການເລ່ີອງຕູ່າງໆທີ່ຜູ້ສອນນໍາມາເລ່ົາເພ່ອີ ຜົນດັົ່ງກູ່າວຈະມຄີ ວາມໝາຍຕໍ່ຜູຮ້ ຽນເປັນຢ່າງຍງີ່ິ ຫາກຜູ້ສອນໄດ້ຮູ້ເຖິງວິທີການເລົ່າເລີ່ອງ ສາມາດນໍາໄປໃຊ້ໄດ້ຢ່າງຖກຕ້ອງເໝາະສົມວິທີການທີ່ຈະຊູ່ວຍເສີມ ການເລ່ົາເລ່ີອງໃຫ້ມີຄຸນຄູ່າ ແລະ ຈງູ ໃຈຜູຟ້ ງັ ໃຫເ້ ກີດຄວາມສນົ ໃຈເລີ່ອງທີ່ຈະນໍາມາເລົ່າໃນການຮຽນ-ການສອນ ນນ້ີັ ຜູ້ສອນຄວນມີຫກັຼ ເກນຕາູ່ ງໆ ເຊ່ັນົ : 1. ຄວານເປັນເລອ່ີ ງທີ່ມີຄວາມຍາວພເໝາະກັບໄລຍະເວລາສົນໃຈຂອງເດກັ ໃນໄວຕາູ່ ງໆ 2. ຄວນມີເນ້ີອໃນສອດຄູ່ອງກັບບົດຮຽນມຄີ ຸນຄູາ່ ຕ່ກໍ ານປະເມີນປັນຍາ ແລະ ພັດທະນາຄນຸ ນະທໍາຂອງເດັກ 3. ຄວນເປນັ ເລ່ີອງທມ່ີ ຄີ ວາມສະໜກຸ ສະໜານ ສນົ ໃຈ ບ່ຄໍ ວນເປນັ ເລ່ີອງທ່ີເພີຝນັ ບ່ໍມີເຫດຜນົ ຈົນເກີນໄປ 4. ຄວນເປນັ ເລ່ີອງຫຼາຍປະເພດບໍ່ຊ້າໍ ກັນ ແລະ ຄວນເປັນເລີອ່ ງທີມ່ ີຄວາມຍາວພເໝາະກບັ ວດັ ຖຼຸປະສົງ ເຊ່ັົນ ການເລ່ົາເລອ່ີ ງເພ່ອີ ນາໍ ເຂາົ້ີ ສູ່ບດົ ຮຽນ ຄວນເປນັ ເລອີ່ ສນ້ີັ ຕໄ່ໍ ປນີວ້ ທິ ີການເລາ່ົ ເລ່ອີ ງປະເພດຕາູ່ ງໆ 2.1 ການເລົ່ານິທານ ການເລົ່ານິທານເປັນສິນລະປະຢ່າງໜຶ່ີງຜູ້ເລົ່າຈະຕ້ອງມີວິທີການເລົ່າໃຫ້ຜູ້ຟັງ ເພີດເພີນຈິນຕະນາການຄອ້ ນຕາມໄປກັບເນ້ີອເລີອ່ ງເກດີ ຂ້ຄໍ ດິ ແລະ ກ່ໍໃຫ້ເກດີ ຄະຕິໃນການດໍາເນນີ ຊວີ ດິ ການເລາ່ົ ນິທານນອກຈາກຈະຊູ່ວຍໃຫຄ້ ວາມເພດີ ເພີນແລ້ວຍັງເປັນເຄີ່ອງມທີຊ່ ່ວູ ຍໃນການສອນຂອງຜູ້ສອນ 75

ປະສບົ ຜນົ ສໍາເລດັ ຄ ຜູ້ຮຽນສາມາດເຂົ້ີາໃຈບດົ ຮຽນທີ່ຜູ້ສອນ ແລະ ຊວູ່ ຍປຽ່ ນແປງພດຶ ຕກິ ໍາຂອງຜູ້ຮຽນໄປໃນ ທາງທີ່ດງີ າມທັງຊວູ່ ຍສາ້ ງຄວາມສົນໃຈໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນບ່ເໍ ກດີ ຄວາມເບີ່ອໜາູ່ ຍ. ນອກຈາກນີ້ນທິ ານຍງັ ມີສະເໜຈັບໃຈເດກັ ເພາະນິທານສວູ່ ນໃຫ່ຍູ ມກັ ຈະດໍາເນີນເລີ່ອງໄປຢ່າງວູ່ອງໄວ ຕົງໄປຕົງມາ, ສາມາດຕອບຄໍາຖາມຂອງເດກັ ໄດ້ທັນທີ່ວູ່າໃຜເຮັດຫຍງັ , ຢູ່ໄສ, ເມ່ີອໃດ ແລະ ຜົນເປັນແນວໃດ ການເຄອ່ີ ນໄຫວນນ້ີັ ຖກໃຈເດັກ ເຊັນ່ົ : ສັດເວ້ົາີ ໄດ້, ຕີ້ົນໄມ້ເວ້າີົ ໄດ້, ຄົນບນິ , ຄົນຫາຍຕົວໄດ້ດີ ແລະ ນິທານຍັງ ໃຫຄ້ ວາມຮູ້ສກຕູ່າງໆ ເຊັນົ່ : ໄດຄ້ ວາມຕນ່ີ ເຕັ້ີນ, ຄວາມຢ້ານກວາູ່ , ຄວາມເມຕາ ແລະ ຄວາມຂັບຂັນ ຄ ຜູ້ຮ້າຍ ຈະຕ້ອງຖກລງົ ໂທດ ແລະ ພະເອກມັກຈະຊະນະ. 1) ປະເພດຍອູ່ ຍຂອງການເລົາ່ ນິທານ ນທິ ານມຫີ ຼາຍປະເພດດ້ວຍກນັ ເຊນ່ົັ : (1) ນທິ ານປະເພດຕໍານານ ເຊງ່ີິ ເລອ່ີ ງທີ່ເລົ່າອາດມຄີ ວາມຈງິ ສູ່ວນໃຫ່ຍູ ເປັນເລີ່ອງທີ່ກູ່ຽວກັບ ສະຖານທີ່ ຫຼ ບຸກຄົນສໍາຄນັ ໃນສະໄໝບູຮານ ເຊົ່ນັ ຕາໍ ນານເລ່ີອງທາ້ ວແສນປມ (2) ນທິ ານສຸພາສິດ ເປັນນິທານແຕູງ່ ເພ່ີອການສົ່ັງສອນ ແລະ ມຄີ ະຕິ ເຊັ່ນົ ນທິ ານທແີ່ ຕູ່ງໂດຍອີສົບ (3) ນິທານຊາວບາ້ ນ ເປັນເລີ່ອງລາວ ທ່ກີ ຽູ່ ວກບັ ພ້ີນເມອງ ແລະ ຮູ້ຈກັ ກນັ ດີ ເຊົັນ່ ເລອ່ີ ງປູ່ກບັ ຍູ່າ (4) ນິທານຊາດົກ ເປັນເລີ່ອງທີ່ກູ່ຽວກັບພະຊາດຕູ່າງໆ ຂອງພະພຸດທະເຈົ້ີາ ເປັນເລີ່ອງສໍາລບັ ສ່ັງົ ສອນ ຫຼ ອບົ ຮົມຄນຸ ະທາໍ ຕູ່າງໆ ທ່ຢີ ໃູ່ ນຊາດນີນ້ັ (5) ນທິ ານກຽູ່ ວກັບເທບພະເຈາ້ົີ ທນີ່ ກັ ຖກັນໃນສະໄໝບຮູ ານ ເຊົນ່ັ ພະອາທິດ ພະຈນັ ພະລາຫູ (6) ນິທານປະເພດເທບນິຍາຍ ເປັນເລີ່ອງລາວ ທ່ີສະແດງເຖິງອໍານາດຈຈອນອະພິນິຫານເໜອ ມະນຸດຕູ່າງໆ ເຊົັ່ນ ມພີ ວກແມູມ່ ົດ, ພມໍ່ ດົ ແລະ ຍັກ ເປັນຕວົ ລະຄອນ ເຊງິ່ີ ມອີ ໍານາດໜາ້ ທີ່ຈະແປງຕນົ ເປນັ ສ່ິີງຕາູ່ ງໆ 2) ຂໍປ້ ະຕິບັດ ແລະ ເລາົ່ ນທິ ານ (1) ໃຊ້ທູ່າທາງປະກອບການເລົ່າ ຜູ້ເລົ່າຄວນໃຊ້ທູ່າທາງ, ຫົວ, ແຂນ, ມ ແລະ ການສະແດງ ອອກທາງສີໜາ້ ປະກອບການເລ່ົາ ເພາະຈະເຮັດໃຫ້ຜຟູ້ ງັ ມຄີ ວາມຮສູ້ ກຄອ້ ຍຕາມເນີ້ອເລີ່ອງ (2) ນໍ້າສຽງຕ້ອງໜ້າຟັງ ປ່ຽນລະດັບສຽງໄດ້ຕາມເນີ້ອເລ່ີອງເພີ່ອໃຫ້ເຫັນຈິງຈັງຖ້າໃຊ້ລະດບັ ສຽງດຽວຈະໜ້າເບີ່ອຈົນຢາກນອນມີສຽງສູງຕໍ່າ ສະແດງຄວາມຮູ້ສກໃນບາງໂອກາດ ຜູ້ເລົ່າຄວນສາມາດຮຽນ ແບບສຽງຮ້ອງ ແລະ ສຽງປະກອບຕູ່າງໆ ໃຫ້ເຂ້ີົາກບັ ເລ່ອີ ງໄດ້ ແລະ ແຊກບດົ ຕະຫຼົກເພອ່ີ ດງດດູ ຄວາມສົນໃຈ (3) ການເນັນ້ີ ການຍຸດເລ່ົາ ເວ້ີັນໄລຍະ ເພອີ່ ສ້າງຄວາມສນົ ໃຈ ເມີ່ອເຖງິ ຕອນສາໍ ຄັນ ຄວນຍດຸ ເລາົ່ ເພີ່ອດງດດູ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜຟູ້ ັງ (4) ການລຽນລໍາດບັ ເລີ່ອງ ເລ່ີອງທ່ີເລາ່ົ ຈະຕງ້ ອລຽນລາໍ ດັບ ຕ້ອງຮູວ້ ່າູ ຈຸດສົນໃຈຄວນຈະຢູ່ໃສູ່ ຄວນຈະແກ້ໄຂປມບູ່ອນໃດ (5) ພາສາ ໃຊ້ຄໍາງູາ່ ຍໆ ສີັ້ນໆ ເໝາະກບັ ລະດບັ ການສກຶ ສາ ໄວ ຂອງຜູ້ຮຽນ (6) ການສັງເກດປະຕິກິລິຍາຂອງຜູ້ຟັງເພີ່ອກວດສອບເບີ່ງວູ່າຜູ້ຟັງຄົງສົນໃຈເລ່ີອງທີ່ເລ່ົາ ຕະຫຼອດເວລາ ຫຼ ບໍ່ ແນວໃດກຕາມການເລົ່ານທິ ານອາດໃຊກ້ ິດຈະກໍາຕາູ່ ງໆດງົ່ັ ນີ້ - ເລົ່າດ້ວຍວາຈາລວ້ ນໆ - ໃຊເ້ ພງ ດົນຕີປະກອບ - ໃຊ້ຮູບພາບປະກອບ - ໃຊ້ສໜີ ້າ ນາໍ້ ສຽງ ທູ່າທາງ ການສະແດງປະກອບ 3) ຂຈ້ໍ ໍາກັດໃນຂະນະເລາ່ົ ນິທານ ການເລາົ່ ນິທານເປັນສ່ິີງທີເ່ ກີດປະໂຫຍດຕ່ກໍ ານຮຽນ-ການສອນ ແຕູ່ 76

ມຂີ ໍ້ຈໍາກັດທີ່ຄວນສກຶ ສາດ່ງັົ ນ້ີ (1) ບໍເ່ ລົາ່ ລາຍລະອຽດປກີ ຍູ່ອຍເກີນໄປເພາະຈະເຮັດໃຫ້ບເໍ່ ຫນັ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງເນ້ອີ ເລ່ອີ ງ (2) ບໍ່ຄວນນອກຈາກເລີອ່ ງໃຫູຍ່ ແລ້ວໄປເລົາ່ ເຫດການຮອງ ຫຼ ຕົວລະຄອນຮອງຈົນເຮັດໃຫ້ ເນ້ອີ ໃນສາາຄນັ ຂອງເລ່ອີ ງໝົດຄວາມໝາຍ (3) ໄລຍະເວລາຂອງການເລົາ່ ບຄໍ່ ວນນານເກນີ 30 ນາທີ (4) ບໍ່ປ່ຽນເນ້ີອເລ່ີອງເກົ່າ ເຊິ່ີງເປັນນິຍາຍປຮໍາປຮາ ຫຼ ນິຍາຍຊາວບ້ານ ເພ່ີອໃຫ້ເໝາະກັບ ສະຖານະການເພາະຈະເຮັດໃຫ້ຈດຸ ມງຸ້ ໝາຍຂອງເລອີ່ ງ (5) ບຄໍ່ ວນເລາົ່ ຫຼ ອະທິບາຍຕອນໜ່ງຶີ ຕອນໃດດົນເກີນໄປ 2.2 ການເລາົ່ ຊວີ ະປະຫວດັ ບກຸ ຄນົ ສໍາຄນັ ການເລົ່າຊີວະປະຫວັດບກຸ ຄົນສໍາຄນັ ມີຈດຸ ໝາຍທ່ີຈະໃຫ້ຜູ້ ຟັງໄດ້ຮັບຄວາມຮູ້ຄວາມເປນັ ມາ ຫຼ ການກະທໍາຂອງບກຸ ຄນົ ຫຼ ກິດຈະກໍາທີ່ຕ້ອງການເລົ່າ ເພ່ີອເຊີ່ອມໂຍງໃຫ້ ເກີດຜນົ ຕາມວັດຖຸປຼ ະສົງທີຕ່ ີ້ັງດ່ັງົ ນ້ີ ການເລົ່າຊີວະປະຫວັດບຸກຄົນສໍາຄັນ ເຊິີ່ງສູ່ວນໃຫູ່ຍໄດ້ແກູ່ ວິລະບູລຸດ ວິລະສະຕີ ນັກປະດບິ ເປັນຕນົ້ີ ຄວນສຶກສາລາຍລະອຽດໃນເລ່ີອງຕໄ່ໍ ປນ້ີ 1) ແມູ່ນໃຜແນະນໍາບຸກຄນົ ນີັນ້ ໃນໂອກາດໃດ 2) ຊວີ ດິ ປະຖົມໄວ ການສຶກສາ ຄອບຄົວ ລັກສະນະນິໄສໃຈຄ 3) ຜົນງານ ຫຼ ວິລະກໍາ ຫຼ ເຫດການສໍາຄັນໃນຊີວິດ ໃນຂໍ້ນີ້ອາດຕ້ອງເປັນລາຍລະອຽດ ແລະ ເຫດຜນົ ເພາະຜົນງານຄຫົວໃຈຂອງຊວີ ະປະຫວດັ ບກຸ ຄນົ 4) ວິທີການເລ່ົາ ບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງລຽນລາໍ ດບັ ເຫດການຜູເ້ ລົ່າອາດມີເຫດການໃດເຫດການໜຶ່ີງມາຂຶນ້ີ ຕີ້ົນກ່ໍໄດແ້ ຕູ່ຂ້ຄໍ ວາມທີນ່ າໍ ມາເວ້າົີ ຈະຕ້ອງເຊ່ີອມໂຍງໄປສູ່ຕອນອີ່ນໆ ໄດ້ 2.3 ການເລາົ່ ເຫດການສາໍ ຄນັ ການເລົາ່ ເຫດການສາໍ ຄັນ ມຈີ ຸດໝາຍເພ່ີອໃຫ້ເດກັ ເກີດຄວາມຮູ້ຄວາມ ເຂົີ້າໃຈ ແລະ ເກີດທັດສະນະຄະຕິຕາມຈຸດປະສົງທີ່ຄາດຫວັງໄວ້ໂດຍຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງເລີ່ອງທີ່ເລົ່ານັ້ີນຈະຕ້ອງ ພົວພັນກັບເລ່ີອງທີ່ສອນເໝາະສົມກັບໄວ ແລະ ພນີ້ ຖານຂອງຜ້ຮູ ຽນ ຜູ້ສອນຄວນສກຶ ສາວທິ ກີ ານເລ່າົ ຕໍ່ໄປນີ້ 1) ຜູ້ເລາົ່ ຕອ້ ງຈາໍ ເຫດການຢ່າງແມູ່ນຍໍາ ແລະ ລຽນລາໍ ດັບເຫດການທີ່ເກດີ ຂຶ້ນີ ກູອ່ ນ-ຫັຼງໄດ້ຖກຕ້ອງ 2) ຜູເ້ ລົາ່ ຕ້ອງພະຍາຍາມເນັີ້ນສງູ -ຕາໍ່ ຫຍໍໄ້ ລຍະເພອີ່ ໃຫ້ເລີ່ອງທ່ີເລາ່ົ ໜາ້ ສນົ ໃຈຍິີງ່ ຂຶີ້ນ 3) ຜູ້ເລົ່າຈະຕ້ອງບອກລາຍລະອຽດບາງຢາ່ ງໄວດ້ ້ວຍ ເຊົັນ່ ວນັ ເວລາ ສະຖານທີ່ ບຸກຄົນທີ່ກູ່ຽວຂ້ອງ ແລະ ຜົນທ່ີໄດຮ້ ບັ 4) ຜເູ້ ລົາ່ ຄວນສະແດງສໜີ ້າທູ່າທາງປະກອບການເລົາ່ 5) ຂະນະເລ່ີມເລົ່າຄວນເລ່ົາໃຫ້ຟງັ ເຫນັ ພາບ ຢາ່ ເລ່ົາລາຍລະອຽດຈນົ ເກີນໄປ 6) ເມ່ອີ ຈົບເລີ່ອງຄວນເຮດັ ໃຫ້ຜູ້ຟັງຕີ່ນເຕນີ້ັ ເຊ່ັົນ ສະເລຍີ ສ່ີງິ ທເ່ີ ລິກຫບຼັ 2.4 ການເລົ່າເລີ່ອງປຽບທຽບ ໃນການສອນເນ້ີອໃນແຕູ່ລະວິຊາຈະມີຂໍ້ຄວານທີ່ເຂົີ້າໃຈຍາກ ຫຼ ເປັນນາມມະທໍາໃຫ້ຜູ້ຮຽນບໍ່ເຂົ້ີາໃຈກະຈາງວິທີການໜຶີ່ງທີ່ຈະຊູ່ວຍໃຫ້ເກີດເຂົີ້າໃຈ ແລະ ໄດ້ຄວາມຄິດລວມ ຍອດທີ່ຖກຕ້ອງຖກຕອ້ ງກຄ ການປຽບທຽບສິີ່ງນ້ັີນໃຫ້ເປັນຮູບປະທໍາ ຫຼ ປຽບທຽບສິ່ີງນັນີ້ ກັບປະສົບການທີ່ຜູ້ ຮຽນຮູ້ຈັກຫຼາຍແລ້ວໂດຍມີຈຸດໝາຍເພີ່ອໃຫ້ຜູຮ້ ຽນເຂົີ້າໃຈຢ່າງວູ່ອງໄວ ແລະ ຖກຕ້ອງ ເປັນສິີ່ງຊູ່ວຍໃຫ້ການ ສອນບົດຮຽນນັ້ີນບ່ໍໜ້າເບ່ີອ ແລະ ເຄັົ່ງຄຽດໃນເນ້ີອໃນຫຼາຍເກີນໄປລວມທັງຍັງຊູ່ວຍໃຫ້ບັນຍາກາດໃນການ 77

ສອນຂອງຜູ້ສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນເປັນເອງ ເຮດັ ໃຫຜ້ ້ຮູ ຽນເກດີ ຄວາມຊງົ ຈາໍ ແລະ ປະທບັ ໃຈໃນບົດຮຽນໄປໄດ້ດົນ ສ່ີງິ ທີຈ່ ະນາມາໃຊ້ໃນການປຽບທຽບຊວີ ິດປະຈໍາວັນ, ປະສບົ ການ, ຄວາມຮ,ູ້ ສຸພາສິດ ແລະ ການທົດລອງເປນັ ຕົີ້ນ. ເກນທີ່ດີສາໍ ລບັ ການເລ່າົ ເລີ່ອງປຽບທຽບ 1. ເລ່ີອງທ່ີຍກົ ມາປຽບທຽບຈະຕອ້ ງພົວພນັ ກບັ ເລີອ່ ງທ່ີສອນ 2. ຕ້ອງເໝາະສົມກັບໄວ ແລະ ລະດັບຊັີ້ນນີ້ນັ ໆ 3. ຕ້ອງຊັດເຈນ ແລະ ສາມາດໂນມ້ ນ້າວໃຫ້ຜ້ຟູ ັງຄ້ອຍຕາມ 2.5 ການເລາ່ົ ນມິ ານເສີມບດົ ຮຽນ ບົດຮຽນທີ່ຜສູ້ ອນນາໍ ມາສອນນນີ້ັ ຫາກຜູ້ສອນເນີັນ້ ສະເພາະເນ້ີອໃນ ຫາຼ ຍເກນີ ໄປ ອາດຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມເບີ່ອໜ່າູ ຍໄດ້ ໂດຍສະເພາະບົດຮຽນທີ່ຜູ້ສອນເອົາມາຈາກໜັງສີ່ ແບບຮຽນ ເພາະຜູຮ້ ຽນສາມາດອ່າູ ນ ຫຼ ເຂ້າີົ ໃຈກູ່ຽວກັບບົດຮຽນນີ້ັນໆດວ້ ຍຕົນເອງໄດແ້ ຕູ່ຜູ້ສອນກຈໍາເປັນຕ້ອງ ສອນຕາມເນ້ີອໃນຫຼັກສດູ ຢາ່ ຫກຼ້ີ ລ້ຽງບ່ໍໄດເ້ ພາະເປັນການກາໍ ຈັດຄວາມເບອ່ີ ໜູ່າຍໃນການຮຽນຂອງເດັກດ່ົັງກູ່າວ ແລ້ວຜູ້ສອນຈໍາເປັນຕ້ອງມີກົນລະວິທີຕູ່າງໆ ມາຊູ່ວຍເພີ່ອໃຫ້ເກີດບັນຍາເລົ່ານີ້ລດົ ໜ້ອຍລົງ ຫຼ ໝົດໄປ ແລະ ຈະເຮັດໃຫກ້ ານຮຽນ-ການສອນດໍາເນນິ ໄປສູ້ຍຈດຸ ໝາຍຕາມຕ້ອງການໄດ້ ວິທີໜ່ີຶງທີຈ່ ະຊ່ວູ ຍໃຫຜ້ ູ້ສອນເອົາຊະນະອຸປະສັກດັງກູ່າວນີັນ້ ໄດກ້ ຄໍ່ ການເອົາເລ່ີອງລາວ ທີ່ມີຈຸດໝາຍ ດຽວກັບບົດຮຽນທີ່ຜູ້ສອນມາເລົ່າ ຫຼ ອະທິບາຍເສີມເພີ່ອໃຫ້ບົດຮຽນມີຄວາມໝາຍ ແລະ ສ້າຄວາມສົນໃຈຜູ້ ຮຽນໄດດ້ ີຍງີ່ິ ຂີນຶ້ ຕວົ ຢ່າງເຊັ່ນົ ບົດຮຽນວະຊາພາສາໄທຊີັນ້ ປະຖມົ ສຶກສາປີທີ4 ເລອີ່ ງສະຍາມານຸຕິ ເຊ່ິີງມີຄວາມ ໝາຍໃຫ້ຜຮູ້ ຽນເກດີ ຜຄູ້ ວາມຮັກຊາດຄນົ ໄທຕ້ອງສູ້ສັດຕູທ່ີມາຮຸກຮານປະເທດໄທເລີ່ອງທີ່ຜູສອນຄວນຈະນໍາມາ ເລົ່າເສີມເພີ່ອໃຫ້ເກີດຄວາມເປັນຊາດນິຍົມ ຄ ເລ່ີອງ ຂອງບັນພະບູລຸດໄທທີ່ກ້າຫານ ແລະ ເສຍສະຫຼະເພ່ີອ ປະເທດຊາດມາແລ້ວໃນອະດີດ ເຊັົນ່ ຊາວບ້ານບາງລະຈັນ ພະນາເຮສວນມະຫາຮາຊ ທາ້ ວເທບສະຕີ ທ້າວສີສຸທນົ ເປັນຕ້ົີນ ສີ່ິງທ່ຈີ ະນາໍ ມາເລາົ່ ເສີມບົດຮຽນ 1. ຊີວະປະວັດ ເຊັົ່ນ ບົດເລ່ີອງແຮງໂນ້ມຖູ່ວງ ອາດຈະນໍາປະຕິບັດຂອງນີວຕັນ ຜູ້ຄົ້ີນພົບແລູ່ງແຮງ ໂນມ້ ຖວູ່ ງມາເລ່ົາປະກອບ 2. ເລ່ອີ ງລາວ ໃນປະຫວັດສາດ 3. ປະສບົ ການຂອງຜູ້ສອນ ຫຼ ຜຮູ້ ຽນ 4. ຂາູ່ ວຈາກໜງັ ສພ່ີ ີມ ວິທະຍຸ ໂທລະທັດ ແລະ ສີ່ມວນຊນົ ອີ່ນໆ 5. ນິທານຕາູ່ ງໆ ການນໍາການເລ່າົ ເລ່ອີ ງໄປສູກ່ ານຮຽນ-ການສອນ ໂອກາດຂອງການເລົ່າເລີ່ອງທີ່ຈະສອດແຊກຢູ່ໃນການຮຽນ-ການສອນນ້ີັນມີຢູ່ຫຼາຍ ອາດເວົີ້າໄດ້ວູ່າ ສາມາດສອດແຊກໄດ້ທກຸ ຂີັ້ນຕອນການສອນ ດງ່ົັ ຈະກູ່າວຕໍ່ໄປນີ້ 1. ການເລົ່າເລີ່ອງເພີ່ອໃຫ້ສຶກສາເພີ່ມເຕີ່ມ ສ້າງນິໄສໃຝ່ຮູ້ ເຊັົ່ນ ເມີ່ເລີ່ມການສອນເຖິງເລີ່ອງໃດ ແລະ ຕອ້ ງການໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນໄດ້ອາູ່ ນຫາຄວາມຮູ້ເພີ່ມເຕ່ີມຜູ້ສອນອາດເລົ່າເລີ່ອງກະຕຸ້ນຄວາມສົນໃຈ ຫຼ ອາດຈະເລົ່າຄ້າງ ໄວ້ ແລວ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄປອາູ່ ນເພີ່ມເຕມ່ີ ເອງ 2. ໃຊ້ການນາໍ ເຂົ້າີ ສູ່ບົດຮຽນ ລັກສະນະແບບນີເ້ ປັນການດງດູດຄວາມສົນໃຈ ແລະ ເຊີ່ອມໂຍງຄວາມຮູ້ ຄວາມເຂາີົ້ ໃຈ ຄວາມຄິດຂອງຜູ້ຮຽນຈາກທີ່ເລົາ່ ເຂ້າີົ ສູ່ເນ້ີອໃນເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຂ້ົາີ ສູ່ບົດຮຽນໂດຍບ່ໍຮູ້ຕົວເປັນທໍາ ມະຊາດ ດງ່ົັ ນີັ້ນ ເລອີ່ ງທີນ່ ໍາມາເລົ່າຈີິງ່ ຄວນມີລກັ ສະນະເນີ້ອໃນທີ່ສອດຄອູ່ ງເຊີ່ອມໂຍງກັບບົດຮຽນໄດ້ເປັນຢ່າງດີ ການໃຊເ້ ວລາເລ່ົາບໍຄ່ ວນດນົ ເກນີ ໄປ ຄວນເປນັ ເລອ່ີ ງສັ້ີນໆຈບົ ພາຍໃນ 5 ນາທີ 78

3. ໃຊ້ການເລົ່າເລີ່ອງຍົກຕົບຢ່າງປະກອບການຮຽນ-ການສອນ ເພີ່ອເສີມບົດຮຽນໃຫ້ເດັ່ົນຍິີ່ງຂຶ້ີນ ເຊນັົ່ ການສອນເລ່ີອງຄວາມຂະຫຍັບໝ່ົັນພຽນ ຜູ້ສອນອາດເລົ່າປະຫວັດຊີວິດຂອງມະຫາເສດຖີທີ່ມາຈາກຄວາມ ຍາກຈົນໃຫຟ້ ງັ ພາຍຫັງຼ ຈາກທີ່ມກີ ານອະທິບາຍປະໂຫຍດຂອງຄວາມຂະຫຍບັ ໝົັ່ນພຽນແລວ້ 4. ເລ່ົາເນີອ້ ໃນໂດຍກົງ ເພ່ີອເພມີ່ ຄວາມຮ້ຄູ ວາມເຂ້ົາີ ໃຈທັດສະນະຄະຕຕິ າມເນີ້ອໃນ ເຊັນ່ົ ໃນການສອນ ປະຫວັດສາດບາງຕອນຜູ້ສອນອາດໃຊ້ການເລົ່າເຫດການໃນປະຫວັດສາດໃຫ້ຜູ້ຮຽນຟັງເຊິີ່ງມີລັກສະນະແບບ ນຈີ້ ໍາເປນັ ຕ້ອງໃຊວ້ ິທກີ ານ ແລະ ເທກັ ນກິ ໃນການເລ່ົາເລອີ່ ງໃຫບ້ ັນລຸດວັດຖປຼຸ ະສງົ ຂອງການສອນ 5. ໃຊ້ການເລົ່າເລີ່ອງເພີ່ອສະຫຼຸບບົດຮຽນ ບາງຄັ້ີງຜູ້ສອນທີ່ມີຄວາມສາມາດໃນການເລົ່າເລ່ີອງອາດຜູກ ເລ່ີອງເປັນການເລົ່າເປນັ ການສະຫຼຸບບົດຮຽນ ເຊັົ່ນ ໃນການສອນຄຸນນະທໍາອາດລົງທ້າຍບົດຮຽນໂດຍການເລົ່າ ເລອ່ີ ງເປນັ ການສະຫຸບຼ ໄດ້ 6. ໃຊການເລາ່ົ ເລ່ອີ ງເພອ່ີ ບນັ ຍາກາດ ເພ່ີອຜູ່ອນຄາຍໃນກລະນບີ ົດຮຽນເປັນເນີອ້ ໃນທ່ີໜກັ ກລະນີແບບນ້ີ ການເລົ່າເລອີ່ ງຄວນເປນັ ເລອ່ີ ງທີສ່ ະໜກຸ ສະໜານ ຄວນເປນັ ເລອີ່ ງທ່ສີ ນ້ັີ ໆ ປະໂຫຍດຂອງການເລົາ່ ເລອີ່ ງ ການເລົາ່ ເລ່ີອງມປີ ະໂຫຍດຫາຼ ຍຢ່າງ ມີທັງໂດຍຕງົ ແລະ ເຊີອ່ ມໂຍງໄປສູ່ງກິດຈະກາໍ ອນ່ີ ມລີ າຍລະອຽດດັົງ່ ນ້ີ 1. ການເລົ່າເລີ່ອງຕູ່າງໆ ຈະຊູ່ວຍສ້າງບັນຍາກາດທີ່ດີ ມີຄວາມສະໜຸກສະໜານໃນຫ້ອງຮຽນ ຊູ່ວຍ ຜອູ່ ນຄາຍຄວາມຕງຄຽດຄວາມເບ່ີອໜູ່າຍຈາກການຮຽນານບົດຮຽນນັກເລ່າົ ເລີ່ອງທີ່ສາມາດນໍາໄປໃຊ້ສະຖານະ ການຕງຄຽດໃຫຜ້ ອູ່ ຍຄາຍລົງໄດ້ 2. ການເລົ່າເລ່ີອງຕູ່າງໆ ໂດຍເພາະຢ່າງຍິ່ີງທີ່ທານທີ່ສະໜຸກສະໜານຈະຊູ່ວຍໃຫ້ເກີດມະນຸດສໍາພັນທີ່ດີ ລະຫວາູ່ ງຜູ້ສອນ ແລະ ຜູ້ຮຽນ ຜູສ້ ອນທ່ສີ າມາດເລາ່ົ ເລີອ່ ງຕູາ່ ງໆໄດດ້ ີຈະເປນັ ຜູ້ສອນທີ່ມຄີ ວາມຄຸ້ນເຄີຍສະນິດສະ ໜມົ ກບັ ຜູຮ້ ຽນເປັນຢ່າງດີ ແລະ ຈະເປນັ ທີຮ່ ັກຂອງຜຮູ້ ຽນດວ້ ຍ 3. ການເລົ່າເລີ່ອງຕູາ່ ງໆ ທີ່ແຝງຄະຕິ ປັນຍາ ຫຼ ຂໍ້ຄິດບາງ ຈະຊູ່ວຍໃຫກ້ ານອົບຮົມຜູ້ຮຽນໃຫ້ເຮັດຕາມ ແບບຢາ່ ງທ່ດີ ໃີ ນເລອີ່ ງທເ່ີ ລົ່າ ຫຼ ເກີດແນວຄດິ ທຈີ່ ະເຮັດໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນມີຄວາມປະພຶດທ່ດີ ີ ຫຼ ມຄີ ນຸ ນະທໍາຕາູ່ ງໆ 4. ການເລົ່າເລອ່ີ ງຕ່າູ ງໆ ແຊກເນີ້ອໃນວິຊາຕູ່າງໆ ລງົ ໄປຈະຊ່ວູ ຍໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດຮ້ ັບຄວາມສະໜຸກສະໜານ ເພີດເພນີ ແລະ ໄດ້ຮບັ ຄວາມຮູ້ ໂດຍບໍ່ຮູ້ສກຕົວ ເຊງ່ີິ ໂດຍທໍາມະຊາດຂອງເດກັ ແລ້ວການແຝງຄໍາສອນເຂົີ້າໄປໃນ ການເລົ່າເລ່ີອງຍູ່ອມເຮັດໃຫ້ເດັກພໃຈໄດ້ຜົນຫຼາຍກວູ່າການບອກເລົ່າໂດຍຕົງການເລົ່າເລີ່ອງຕູ່າງໆ ຈິີ່ງເປັນ ເຄ່ອີ ງມ ຫຼ ອປຸ ະກອນການສອນຢາ່ ງໜີ່ຶງທີເ່ ດກັ ເຕມັ ໃຈຍອມຮບັ 5. ການເລົ່າເລີ່ອງມີປະໂຫຍດຕຜໍ່ ູ້ຮຽນໂດຍກງົ ຄ 1) ໄດ້ຮັບຄວາມສະໜຸກສະໜານ ເພີດເພີນ ແລະ ຊວູ່ ຍໃຫ້ຜູ່ອຍຄາຍເນ້ີອໃນຕູ່າງໆທໄີ່ ດຟ້ ັງ 2) ເພ່ມີ ພນູ ຄວາມຮູ້ທາງພາສາ ຮູ້ຈັກຄໍາຫຼາຍຂຶີ້ນ ຮູ້ຈັກເກບັ ໃຈຄວາມ ແລະ ເນ້ີອເລີອ່ ງຕາູ່ ງໆທ່ີໄດ້ຟງັ 3) ຊວູ່ ຍໃຫຮ້ ຈູ້ ັກສະແດງອອກໃນດ້ານຕຕູາ່ ງໆ ເຊ່ນັົ ຮູ້ຈັກເວີາົ້ ແລະ ກ້າສະແດງອອກທາງຄວາມຄດິ 4) ຊູ່ວຍຝຶກໃຫ້ເປັນຜູ້ຮ້ຈູ ກັ ຟັງ ມສີ ະມາທິ ຮ້ຈູ ກັ ການວາງຕວົ ຂອງຕົນ 6. ການເລົ່າເລີ່ອງຈະໃຊ້ເປັນເຄີ່ອງສ້າງຄວາມສົນໃຈໃນການຮຽນ-ການສອນເປັນການຊູ່ວຍໃຫ້ເກີດ ຄວາມສົນໃຈ ແລະ ມຄີ ວາມຕ່ີນຕົວໃນການຮຽນຕະຫຼອດເວລາ 7. ການເລ່າົ ເລີ່ອງອາດຈະໃຊ້ເປັນຈດຸ ເລີ່ມຕນີ້ົ ໃນການເຊ່ີອມໂຍງໃນການສະແດງອອກໃນກດິ ຈະກາໍ ຕາູ່ ງໆ ເຊ່ົັນ 1) ສ່ົງເສມີ ໃຫ້ເກີດຈນິ ຕະນາການ ເຊີງ່ິ ອາດຈະເປັນການໃຫ້ຜູ້ຮຽນວາດພາບຕາມຄວາມຄິດຫັຼງຈາກ ຟັງຜສູ້ ອນເລ່າົ ເລ່ອີ ງ 79

2) ເຮັດໃຫ້ຜູຮ້ ຽນຄິດເປນັ ຮຈູ້ ກັ ຄດິ ປຽບທຽບ ຫຼ ຄິດໃຫເ້ ຊີ່ອມໂຍງກັບປະສົບການທີຜ່ ູ້ຮຽນມີຢູ,່ ມີ ເຫດຜນົ ໃນການວິພາກວຈິ ານເຊິງ່ີ ອາດເປນັ ການໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນໄດຮ້ ວູ່ ມກນັ ອະພິປາຍຫັງຼ ຈາກຟັງການເລົາ່ ເລີ່ອງແລວ້ 3) ເສິມທັກສະໃນການສ່ີຄວາມໝາຍ, ການໃຊພ້ າສາ ແລະ ການຈີຈ່ າໍ ເນ້ອີ ເລອີ່ ງ ຫຼ ອ່ີນໆ ເຊີ່ິງອາດ ຈະເຮັດໄດ້ໂດຍການເລົ່າເລອີ່ ງໃຫຟ້ ັງໃໝູ່ ການວາງແຜນການຝກຶ ທັກສະການເລາົ່ ເລ່ອີ ງ ເມ່ອີ ໄດ້ສກຶ ສາລາຍລະອຽດຂອງການຝຶກທກັ ສະການເລີ່ອງແລວ້ ຜເູ້ ລ່ົາເລອີ່ ງຕ້ອງວາງແຜນການຝຶກທັກ ສະການເລົ່າເລີອ່ ງເພີອ່ ໃຫ້ເກີດຄວາມຊາໍ ນານ ແລະ ມຄີ ວາມໝັີນ້ ໃຈຫຼາຍຂ້ີຶນຜູ້ສອນຄວນມີການວາງແຜນ ດັງົ່ ນີ:້ 1. ສຶກສາຄວາມເຂົ້ີາໃຈເທັກນກິ ການເລົ່າເລ່ີອງເພີອ່ ເປັນແນວທາງໃນການຝຶກທກັ ສະ 2. ສກຶ ສາຕວົ ຢາ່ ງແຜນການຝກຶ ທັກສະ ແລະ ການປະຕິບດັ ຕົວຈງິ ຈາກວດິ ໂີ ອ 3. ກຽມເນອີ້ ໃນທີຕ່ ົວເອງສົນໃຈ ແລະ ມີຄວາມຖະນດັ 4. ກຽມເຮັດແຜນການສອນແບບຈລຸ ະພາກສຶກສາ 5. ຝຶກຊ້ອມສອນທດົ ສອບຕາມແຜນການສອນແບບຈຸລະພາກ 6. ປະເມນີ ຜົນຕາມແບບປະເມນີ ການວດັ ຜນົ ແລະ ປະເມີນຜນົ ການຝຶກທກັ ສະການເລາົ່ ເລ່ີອງ ຜູ້ຮຽນທີ່ເຂີົາ້ ສູ່ການຝກຶ ທກັ ສະຕ້ອງກຽມແບບປະເມີນ ໃຫ້ແກຜູ່ ສູ້ ງັ ເກດການເພ່ີອສະຫຼຸບຜົນການຝຶກທັກ ສະແບບປະເມນີ ມີອົງປະກອບດັົງ່ ຕໍ່ໄປນ້ີ: 1. ຄຸນລກັ ສະນະທີ່ປະເມີນປະກອບມເີ ນ້ີອໃນດົງ່ັ ນ້ີ: 1.1 ການເຄອນໄຫວຂອງຜສູ້ ອນຕ້ອງເໝາະສມົ ແລະ ມຈີ ຸດໝາຍ 1.2 ທ່າູ ທາງຂອງຜສູ້ ອນຊ່ວູ ຍໃນການສີ່ຄວາມໝາຍ 1.3 ການປຽ່ ນລະດັບສຽນຂອງຜູ້ສອນເຮັດໃຫ້ເກດີ ການຮັບຮູ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ 1.4 ການໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນມສີ ູ່ວນຮ່ວູ ມໃນກິດຈະກາໍ 1.5 ການເວ້ນີັ ໄລຍະເຮັດໃຫ້ຄດິ ແລະ ເພີ່ມຄວາມໜາ້ ສົນໃຈ 1.6 ການປ່ຽນແປງກດິ ຈະກໍາເໝາະສມົ 2. ເກນການປະເມີນການຝຶກທັກສະການເລົ່າເລີອ່ ງປະກອບດ້ວຍ 5 ລະດັບ ຄ ລະດັບ 1 ມີຄູ່າເທົ່າກບັ ຄວນ ປັບປຸງຫຼາຍ, ລະດັບ 2 ມີຄູາ່ ເທາົ່ ກບັ ຄວນ ປບັ ປງຸ , ລະດັບ 3 ມຄີ າູ່ ເທົ່າກັບປານກາງ, ລະດັບ 4 ມີຄູ່າເທົ່າ ກບັ ດີ, ລະດັບ 5 ມີຄູາ່ ເທ່ົາກບັ ດຫີ າຼ ຍ, 3. ເອົາແບບປະເມີນມາສະຫຸບຼ ການຝຶກທັກສະ ຄວນຢູໃ່ ນລະດັບບໍຕ່ ໍາ່ ກວູ່າຮ້ອຍລະ 60 ຈ່ິງີ ຖວູາ່ ເປນັ ການ ຝກຶ ທັກສະນ້ນັີ ມທີ ງັ ປະສດິ ທິພາບ ແລະ ປະສິດທຜິ ົນ 4. ຂ້ໍສະເໜີແນະ ຫຼ ຂ້ໍສັງເກດ ໃນການສັງເກດການສອນຖ້າຜູ້ສັງເກດການສອນຕ້ອງການຂຽນນອກເໜອ ຄນຸ ລກັ ສະນະທປີ່ ະກົດຢ້ໃູ ຫຂ້ ຽນລງົ ໃນຂ້ໍສະເໜແີ ນະ ຫຼ ຂ້ໍສັງເກດ ຕໍໄ່ ປນີເ້ ປັນຕົວຢາ່ ງແບບປະເມີນການຝກຶ ທກັ ສະ ແລະ ແຜນການສອນການຝກຶ ທັກສະການເລາົ່ ເລີ່ອງ ຕາຕະລາງທ່ີ 7.1 ຕວົ ຢາ່ ງການປະເມນີ ຜນົ ການຝຶກທັກສະການເລົ່າເລອ່ີ ງ ແບບປະເມນີ ການຝກຶ ທກັ ສະການເລົ່າເລ່ີອງ ວຊິ າ .................................... ເລ່ອີ ງ .................................... ສອນວັນທີ່ ............................. ຜສູ້ ອນ............................................. ຜູສ້ ງັ ເກດການສອນ ..................................................... 80

ຄໍາຊີແ້ ຈງ ຂຽນເຄອ່ີ ງໝາຍ ໃນເກນ ການປະເມນີ ທາງຂວາມຕາມຄວາມໝາຍຕ່ໄໍ ປນ້ີ 5 ໝາຍເຖິງ ດີຫຼາຍ 4 ໝາຍເຖງິ ດີ 3 ໝາຍເຖງິ ປານກາງ 2 ໝາຍເຖິງ ຄວນປບັ ປຸງ 1 ໝາຍເຖງິ ຄວນປັບປຸງຫຼາຍ ຄຸນລກັ ສະນະທີປ່ ະເມີນ ເກນການປະເມນີ 5 1234 1. ການເຄີ່ອນໄຫວຂອງຜ້ສູ ອນຕ້ອງເໝາະສົມ ແລະ ມີຈດຸ ໝາຍ 2. ທາູ່ ທາງຂອງຜູ້ສອນຊວູ່ ຍໃນການສີ່ຄວາມໝາຍ 3. ການປຽ່ ນລະດບັ ສຽນຂອງຜ້ສູ ອນເຮັດໃຫ້ເກດີ ການຮັບຮ້ຫູ າຼ ຍທີ່ສດຸ 4. ການໃຫ້ຜຮູ້ ຽນມີສ່ວູ ນຮູ່ວມໃນກດິ ຈະກໍາ 5. ການເວ້ນີັ ໄລຍະເຮັດໃຫຄ້ ິດ ແລະ ເພີ່ມຄວາມໜ້າສົນໃຈ 6. ການປຽ່ ນແປງກິດຈະກາໍ ເໝາະສມົ ຂສະເໜແີ ນະ ຫຼ ຂ້ສໍ ັງເກດ.................................................................................................... ລງົ ຊີ່ ................................... ຜູສ້ ງັ ເກດການສອນ ຕວົ ຢາ່ ງທ່ີ 1 ແຜນການສອນ ການຝກຶ ທກັ ສະການເລາົ່ ເລອ່ີ ງ ວຊິ າ ກມູຸ່ ສາ້ ງເສີມລັກສະນະນິໄສ ເລອ່ີ ງ ຄວາມສາມັກຄີ ຊນ້ັີ ປ.5 ທກັ ສະການສອນທຕ່ີ ອ້ ງການຝກຶ ທັກສະການການເລ່ົາເລີ່ອງ ຈດຸ ປະສງົ ທາງພດຶ ຕກິ າໍ ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍຂອງຄວາມສໍາຄນັ ທ່ີໄດເ້ ລ່ີອງຫຍ້ໍ ເລີ່ອງ ຄວາມສາມກັ ຄີ ໝາຍເຖງິ ຄວາມຮູ່ວມມ ຮູ່ວມແຮງກັນ ເຮດັ ສ່ີງິ ໃດສງິີ່ ໜຶງີ່ ໃຫ້ເກີດຄວາມສໍາເລັດ ແລະ ຕ່ສໍ ກູ້ ັບອຸປະກອນທັງຫາຼ ຍໄວ້ ສກ່ີ ານຮຽນການສອນ 1. ໄມ້ 1 ມັດ (10 ອັນ) 2. ໂຕະ 1 ໜູ່ວຍ ກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ສອນ ກດິ ຈະກໍາຂອງຜູ້ຮຽນ ທັກສະທີ່ເນີນັ້ 1. ຜູ້ສອນກູ່າວວູາ່ ຄວາມສາມກັ ຄີປຽບ 1. ຜຮູ້ ຽນຟງັ ເໝອນໄມມ້ ັດນ້ີ 2. ຜສູ້ ອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນຫັກໄມທ້ ງັ ໝດົ 2. ຜູ້ຮຽນຫກັ ຢາ່ ງເຕມັ ທກີ່ ໍບ່ ່ໍສາມາດ ຫດັ ໄດ້ 3. ຜສູ້ ອນແຍກໄມ້ເປັນອັນໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນຫັກ 3. ຜຮູ້ ຽນຫກັ ແຕລູ່ ະອນັ ໄດ້ 4. ຜສູ້ ອນຖາມວູ່າເປັນຫຍງັ ຈ່ງີິ ຫັກບໄ່ໍ ດ້ 4. ຜ້ຮູ ຽນຕອບຄາຖາມ 5. ຜສູ້ ອນໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຄນົ ໜຶີ້ງ່ ມາຍົກໂຕະ 5. ຜູ້ຮຽນຍກົ ໂຕະດ້ວຍຄວາມລາບາກ 81

6. ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນອອກມາຍົກໂຕະຊູ່ວຍ 6. ຜຮູ້ ຽນຍົກໂຕະສະບາຍ ການປຽບທຽບທ່ີ ກັນອກີ 4-5 ຄົນ ເບງີ່ ເຫນັ 7. ຜູ້ສອນຖາມວູ່າເປັນຫຍັງໃຊ້ຄົນຫຼາຍຈີິ່ງ ການປະຕບິ ດັ ຍົກໂຕະສະດວກ 8. ຜສູ້ ອນປຽບທຽບວູ່າ ຄວາມສາມກັ ຄີຄກບັ ໄມ້ມດັ ນີ້ ແລະ ຄກບັ ການຊູ່ວຍກັນຍົກໂຕະ 9. ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູຮ້ ຽນສະຫຼຸບຄວາມໝາຍຂອງ ຄວາມສາມັກຄີ 10. ຜູສອນເຮັດແຜນພູມຄວາມໝາຍຂອງ ຄວາມສາມກັ ຄໃີ ຫ້ຜູຮ້ ຽນອ່າູ ນ 11. ຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນລອງຍົກຕົວຢ່າງ ປຽບທຽບສະແດງຄວາມສາມັກຄີ ຕວົ ຢາ່ ງທ່ີ 2 ແຜນການສອນການຝກຶ ທກັ ສະການເລາ່ົ ເລອ່ີ ງ ວຊິ າ ສາ້ ງເສີມປະສົບການຊວີ ິດ ເລອີ່ ງ ຜົນຂອງຄວາມຂີ້ຄາ້ ນ ແລະ ການເອົາປຽບຜອູ້ ນ່ີ ທກັ ສະການສອນທຕ່ີ ອ້ ງການຝກຶ ທັກສະການການເລ່າົ ເລອ່ີ ງ (ການເລົ່ານິທານ) ຈຸດປະສງົ ທາງພດຶ ຕກິ າໍ 1) ໃຫ້ຜຮູ້ ຽນສາມາດອະທບິ າຍເຖິງຜນົ ຄວາມຂີຄ້ າ້ ນ 2) ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນສາມາດອະທິບາຍເຖງິ ຜົນການເປາປຽບຜ້ອູ ່ີນ ເນອີ້ ໃນໂດຍຫຍໍ້ ແມວກບັ ໜູ ແມວກັບໜູເປັນເພີ່ອນກັນ ພວກມັນອາໄສຢູ່ນໍາກັນໃນບ້ານຫຼັງໜຶີ່ງ, ແມວເປັນສັດທີ່ດຸໝັ່ົນ ແລະ ມີນໍ້າໃຈຫາຼ ຍ ເວລາຫາອາຫານມາກແໍ່ ບູງ່ ໃຫ້ໜູກີນນໍາ, ສວູ່ ນໜູເປັນສດັ ທ່ີຂ້ຄີ ້ານ ແລະ ເອົາປຽບແມວຕະຫຼອດ ມາເພາະມນັ ບ່ໍເຄຍີ ອອກໄປຫາອາຫານເລຍີ , ມນັ ມກັ ອາ້ ງວູ່າມນັ ເປນັ ສດັ ໂຕນ້ອງຂນົ ອາຫານມາໄດ້ໜ້ອຍ ບ່ໍພກີນ ໃຫແ້ ມວອອກໄປຫາມາດີກວູ່າຈະໄດ້ອາຫານມາຫາຼ ຍກວູ່າມັນ ແມວກໍເ່ ຫນັ ວູ່າໜໂູ ຕນ້ອຍແທ້ ແລະ ພວກມັນກ່ໍ ເປນັ ເພ່ອີ ນກັນມາດນົ ແມວຈງິ ຍອມອອກໄປຫາກນີ ຄົນຄຽວມາຕະຫອຼ ດ. ມາມີ້ໜຶ່ີງແມວກັບມາມີອາຫານໜ້ອຍດຽວ, ໜູເຫັນກໍ່ບໍ່ພໃຈແລ້ວບອກໃຫ້ແມວອອກໄປຫາອາຫານ ເພີ່ມແມວກ່ໍຍອມໄປ, ແຕແູ່ ມວກຜ່ໍ ດິ ຫວງັ ເພາະບສ່ໍ າມາດຫາອາຫານມາໄດ,້ ແມວທັງເມອີ່ ຍ ແລະ ຫີວ ເມຶ່ີອກັບ ມາຮອດບ້ານເຫັນໜນູ ອນສະບາຍ ແລະ ຫາອາຫານທີ່ມນັ ຫາມາໄດ້ກູອ່ ນໜ້ານ້ີ ໜູກ່ໍກີນໝົດບ່ເໍ ຫຼອໄວ້ໃຫ້ແມວ ເລີຍ. ແມວໃຈຮາ້ ຍ ແລະ ຫວີ ຫຼາຍຈີງ່ິ ກນີ ໜເູ ປັນອາຫານ. ນິທານເລ່ີອງນີ້ມີຄະຕິສອນໃຈວູ່າ: ຄວາມຂີ້ຄ້ານ ແລະ ການເອົາປຽບຄົນອີ່ນອາດຈະເຮັດໃຫ້ຕົນເອງ ເດອດຮອ້ ນໄດ້. ສີ່ການຮຽນ-ການສອນ 1) ແຜນຄໍາຄອູ່ ງ 2) ຮູບ ແມວ ແລະ ໜູ 82

ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຜູ້ສອນ ກດິ ຈະກໍາຂອງຜູ້ຮຽນ ພດຶ ຕກີ າໍ ທີ່ເນັ້ີນ 1. ຜູ້ສອນຕິດແຜນພາບໃສູ່ກະດານ ແລະ ສະແດງ - ຜກັ ໝາກແຕງ ຄວາມເຄົາລົບຕໍ່ຜູ້ຮຽນ, ບອກຜູ້ຮຽນອູ່ານຄໍາຄູ່ອງ “ແມວເອີຍແມວມຽວ ຮູບ - ຜູ້ຮຽນສະແດງ ຕາມຄູ ຄວາມເຄາົ ລບົ ຕຄໍ່ ູ “ແມວເອີຍແມວມຽວ ຮູບຮູ່າງປາດປ້ຽວໜັກໜາ, ຮູ່າງປາດປ້ຽວໜັກໜາ, ຮ້ອງ - ໃຊແຜູ່ນພາບ ເອນ້ີ ແມວໝຽວບດຶ ດຽວກໍມ່ າ ຮ້ອງເອີ້ນແມວໝຽວບຶດດຽວກໍ່ມາ, ເກົາແຂູ່ງເກາົ ຂາ , ເກົາແຂູ່ງເກົາຂາໜ້າເອັນດູ, ປະກອບການອາູ່ ນ ໜ້າເອັນດູ, ຮູ້ຈັກຮັກເຊົີ້າ ແລະ ແລງຄອຍເຝົ້າລະວັງ ຮ້ຈູ ັກຮັກເຊາີົ້ ແລະ ແລງຄອຍ ຄາໍ ຄ່ອູ ງ ແລະ ອູາ່ ນ ໜູ, ໃຜກໍ່ຄິດວູ່າມັນກະຕັນຍູ ເດັກນ້ອຍຄວນຮູ້ໄວ້ ເຝ້ົາລະວັງໜູ, ໃຜກ ໍ່ຄິດວູ່າ ຄໍາຄອູ່ ງຕາມຄູ ໃສູໃ່ ຈເອຍີ ” ມັນກະຕັນຍູ ເດັກນ້ອຍຄວນ - ຄູຊົມເຊີຍຜູ້ຮຽນ ແລ້ວຖາມວູ່າເປັນຫຍັງແມວຈີິ່ງ ຮ້ໄູ ວ້ໃສ່ໃູ ຈເອີຍ” ໄລູ່ກີນໜເູ ປັນອາຫານ - ຜຮູ້ ຽນຕອບ ແມວ - ຄູເລົ່າສາເຫດວູ່າເປັນຫຍັງແມວຈິ່ີງໄລູ່ກີນໜູເປັນ - ບ່ຮໍ ູ້ ຫຼ ໂດຍ ອາຫານ - ຜຮູ້ ຽນຟງັ ນທິ ານ ແລະ - ເສມີ ທັກສະດວ້ ຍ ຕອບຄໍາຖາມ ການເວາີົ້ ແລະ ການ ຕັງ້ີ ຄາໍ ຖາມ 2. ຜູ້ສອນຕິດຮູບແມວ ກັບ ໜູ ແລະ ເລີ່ມເລ່ົາ - ເລົ່ານິທາຍໂດຍ ໃຊ້ຮູບ ແລະ ສຽງ ນິທານ ແຕູ່ກູ່ອນແມວກັບໜູເປັນເພ່ີອນກັນ ພວກ ປະກອບ - ຕັ້ີງຄ າຖາມແຊກ ມນັ ອາໄສຢນູ່ າໍ ກນັ ໃນບາ້ ນຫັຼງໜ່ຶງີ . - ຜຮູ້ ຽນຕອບ ເຂາ້ົີ ບດົ ອູ່ານ - ຄູຖາມນກັ ຮຽນວູ່າຢບູ່ າ້ ນມີແມວບ່ໍ - ມໜີ ູບ່ໍ 3. ຜູ້ສອນເລົ່ານິທານຕໍ່ ແລະ ຕງີ້ັ ຄາຖາມ “ແມວເປັນ - ຜ້ຮູ ຽນຟງັ ນິທານ ແລະ ສັດທີດ່ ໝຸ ່ນົັ ແລະ ມີນາ້ໍ ໃຈຫຼາຍ ເວລາຫາອາຫານມາ ຕອບຄໍາຖາມ ກໍແ່ ບູ່ງໃຫໜ້ ກູ ີນນາໍ ” - ແລ້ວນັກຮຽນເດເວລາມີເຂົີ້າໜົມເຄີຍແບູ່ງໃຫ້ໝູ່ ກນີ ບ່ໍ - ຜູ້ຮຽນຕອບ 4. ຜູ້ສອນເລົ່ານິທານຕ່ໍ ແລະ ຕັີ້ງຄາຖາມ “ສູ່ວນໜູ - ຜູ້ຮຽນຟງັ ນທິ ານ ແລະ ເປັນສັດທີ່ຂີ້ຄ້ານ ແລະ ເອົາປຽບແມວຕະຫຼອດມາ ຕອບຄໍາຖາມ ເພາະມັນບ່ໍເຄຍີ ອອກໄປຫາອາຫານເລຍີ , ມັນມັກອາ້ ງ ວູ່າມັນເປັນສັດໂຕນ້ອງຂົນອາຫານມາໄດ້ໜ້ອຍ ບ່ໍພ ກນີ ໃຫແ້ ມວອອກໄປຫາມາດີກວູ່າຈະໄດ້ອາຫານມາ ຫຼາຍກວາູ່ ມັນ” 83

- ນັກຮຽນຄິດວູ່າແມວຈະຍອມອອກໄປຫາອາຫານ ໃຫ້ຄະແນນຜູຕ້ ອບ ຄໍາຖາມ ໂຕດຽວບ່ໍ - ຜຮູ້ ຽນຕອບຫ - ເ ນ ັ ີ້ ນ ນ ້ີ າ ສ ຽ ງ 5. ຜູ້ສອນເລົ່ານິທານຕໍ່ ແລະ ຕັີ້ງຄາຖາມ “ແມວກໍ່ - ຜູ້ຮຽນຟງັ ນທິ ານ ແລະ ປະກອບການເລາົ່ ເຫັນວູ່າໜູໂຕນ້ອຍແທ້ ແລະ ພວກມັນກໍ່ເປັນເພີ່ອນ ຕອບຄາໍ ຖາມ ກັນມາດົນແມວຈິງຍອມອອກໄປຫາກີນຄົນຄຽວມາ ຕະຫອຼ ດ. ມາມີ້ໜຶີ່ງແມວກັບມາມີອາຫານໜ້ອຍດຽວ, - ຜ້ຮູ ຽນຕອບ ໜູເຫັນກ ໍ່ບໍ່ພໃຈແລ້ວບອກໃຫ້ແມວອອກໄປຫາ ອາຫານເພີ່ມ” - ນັກຮຽນຄດິ ວູາ່ ແມວຈະຍອມໄປບ່ໍ 6. ຜູ້ສອນເລົ່ານິທານຕໍ່ ແລະ ຕັ້ີງຄາຖາມ “ແມວກ່ໍ ຍອມໄປ, ແຕູ່ແມວກ ່ໍຜິດຫວັງເພາະບໍ່ສາມາດຫາ ອາຫານມາໄດ້, ແມວທັງເມີ່ອຍ ແລະ ຫີວ ເມຶີ່ອກັບ ມາຮອດບ້ານເຫັນໜູນອນສະບາຍ ແລະ ຫາອາຫານ ທີ່ມັນຫາມາໄດ້ກູ່ອນໜ້ານີ້ ໜູກ່ໍກີນໝົດບ່ໍເຫຼອໄວ້ ໃຫແ້ ມວເລີຍ.” - ນັກຮຽນຄິດວາູ່ ແມວໃຈຮ້າຍບໍ່ - ຜູ້ຮຽນຕອບ 7. ຜູ້ສອນເລົ່ານິທານຕ່ໍ ແລະ ຕັີ້ງຄາຖາມ “ແມວໃຈ ຮ້າຍ ແລະ ຫີວຫຼາຍຈິ່ີງຈະກີນໜູເປັນອາຫານແທນ, ໜູແລູ່ນໜີ ແມວກ່ໍແລນູ່ ໄລ,ູ່ ແຕູ່ໜູກີນຈົນອ່ີມຈິງ່ີ ບ ມີແຮງແລູ່ນ, ມນັ ຈງິີ່ ຖຶກແມວຈັບໄດ້ ໜກູ ່ເໍ ວີົ້າຂ້ີນຶ ວູ່າ ແມວເພອ່ີ ຮັກເຮາົ ເປນັ ເພີອ່ ນກນັ ມາດົນ ແລະ ຮກັ ກັນ ຫຼາຍ ເຈີ້ົາປ່ອຍຂ້ອຍໄປເຖີະນາ” ໜູອ້ອນວອນຂຊີວິດ ແລະ ແມວກໍ່ເວົ້ີາຂຶີ້ນວູ່າ “ແມູ່ນແລ້ວເຮົາເປັນເພີ່ອນ ກັນ ເຮົາມີນໍ້າໃຈກັບເຈົີ້າຕະຫຼອດມາ ອາຫານທີ່ໄດ້ ມາກ ່ໍເເບູ່ງປັນໃຫ້ເຈົ້ີາກີນ ເຈົ້ີາບ່ໍເຄີຍອອກໄປຫາ ອາຫານເລີຍ ຍັງກີນອາຫານທີ່ຂ້ອຍຫາມາໄດ້ຈົນໝົ ດ ບໍ່ເຫຼອໄວໃ້ ຫຂ້ ້ອຍເລີຍ, ເຈົີ້າທັງຂິ້ີຄ້ານ ແລະ ເອົາ ປຽບຂ້ອຍມາຕະຫຼອດ ຂ້ອຍບ່ໍຄິດວູ່າເຈົີ້າເປັນເພ່ີອນ ອີກແລ້ວ” ດ້ວຍຄວາມຫີວແມວຈິ່ີງກີນໜູເປັນ ອາຫານຈນົ ທຸກວນັ ນີ້. 84

- ນກັ ຮຽນຟັງນທິ ານເລ່ອີ ງນ້ີແລວ້ ຄດິ ວ່າູ ໜດູ ບີ ່ໍ - ນໄິ ສໜູດບີ ໍ່ ແລະ ມັນເດອດຮອ້ ນຍອ້ ນຫຍງັ - ຄູສອນນັກຮຽນໃຫ້ດຸໝັ່ົນ, ມີນ້ີາໃຈ ແລະ ບ່ໍເອົາ ປຽບຜູ້ອ່ນີ . - ນກັ ຮຽນຕອບຄາຖາມ ສະຫບຼຸ ການເລົ່າເລ່ີອງ ໝາຍເຖິງ ການນໍາເອົາເລີ່ອງຕູ່າງໆທີ່ຜູ້ສອນຄິດວູ່າມີປະໂຫຍດຕໍ່ການຮຽນຮູ້ ທັງໃນ ບົດຮຽນ ແລະ ນອກບົດຮຽນມາປະກອບເພີ່ອໃຫເ້ ກີດຄວາມເຂົ້ີາໃຈທີ່ຊັດເຈນ, ໜ້າສົນໃຈ ແລະ ໜ້າຕິດຕາມ ຢ່າງຕ່ໍເນ່ີອງ . ການເລົ່າເລີ່ອງຈໍາເປັນຕ້ອງອາໄສທັກສະຄວາມສາມາດຂອງຄູຜູ້ສອນ ເຊິ່ີງສາມາດຝຶກຝນ ແລະ ສ້າງເສີມໃຫ້ເກີດການຮຽນຮູ້, ເທັກນິກ ແລະ ວິທີ ແລ້ວເອົາມາປະຕິບັດຈົນເກີດຄວາມຊໍານານ ແລະ ຄວາມ ຊຽູ່ ວຊານ. ເຮດັ ໃຫ້ຜູ້ສອນສາມາດຖາູ່ ຍທອດຄວາມຮູ້ຄວາມເຂີ້ົາໃຈໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ໂດຍການ ຕງີ້ັ ຈຸດປະສງົ ຂອງການເລາ່ົ ເລີ່ອງ, ການເລອກເລີ່ອງ, ການປັບອາລົມ ແລະ ຈຈີ່ ໍາເນ້ອີ ໃນ-ຂນັີ້ ຕອຍໂດຍຫຍໍ້ ແລະ ເນັີ້ນຈຸດສໍາຄັນດ້ວຍການກຽມໂຕກູ່ອນເລົ່າທຸກຄັງ້ີ . ເພ່ີອໃຫ້ການເລົ່າເລ່ີອງໜ້າສົນໃຈ ແລະ ມີຄຸນຄູ່າໃນການ ສ້າງເສີມລັກສະນະນິໄສ ແລະ ຄຸນນະທໍາອັນດີງາມ, ສ້າງບັນຍາການທີ່ດີໃນການຮຽນຮູ້, ກະຕຸ້ນຄວາມສົນໃຈ ແລະ ສ້າງເສມີ ຈນິ ຕະນາການໃຫແ້ ກ່ຜູ ູຮ້ ຽນໄດ້ເປັນຢ່າງດ.ີ ຄໍາຖາມທບົ ທວນ 1. ການເລົາ່ ເລອ່ີ ງໝາຍເຖງິ ຫຍງັ 2. ການເລ່ົາເລີ່ອງມີຄວາມສາໍ ຄັນຕໍກ່ ານຮຽນ-ການສອນແນວໃດ 3. ຈົ່ງອະທບິ າຍການໃຊທ້ ູ່າທາງປະກອບການເລ່ົາເລອີ່ ງ 4. ຈ່ົງອະທບິ າຍການໃຊ້ອຸປະກອນປະກອບການເລົາ່ ເລອີ່ ງ 5. ການເລົ່ານິທານມຈີ ກັ ປະເພດ ມປີ ະພເດໃດແດູ່ 6. ຈົ່ງອະທບິ າຍຈດຸ ສາຄນັ ຂອງການເລ່າົ ນິທານ 7. ທູ່ານສາມາດນາການເລົ່າເລ່ອີ ງໄປສກູ່ ານຮຽນ-ການສອນແນວໃດ 8. ຈົ່ງອະທິບາຍປະໂຫຍດຂອງການເລ່ົາເລອ່ີ ງ 9. ຈົງ່ ອະທບິ າຍການວາງແຜນການຝຶກທັກສະການເລ່ົາເລອ່ີ ງ 10. ຈົ່ງອະທິບາຍການວັດປະເມນີ ຜົນການຝຶກທັກສະການເລົາ່ ເລີ່ອງ 85

ບດົ ທີ່ 8 ທັກສະການເສມີ ກາໍ ລງັ ໃຈ ການຈັດການຮຽນ-ການສອນໂດຍທົ່ວໄປມັກຈະສອນຕາມຫຼກັ ສູດ, ຕາມຈຸດມູ້ງໝາຍ, ຕາມຈຸດປະສົງ ການຮຽນໂດຍບ່ໍຄໍານຶງເຖິງຄວາມມັກ ແລະ ຄວາມສົນໃຈ ລວມທັງຍຸດທະສາດການສອນຂອງຜູ້ສອນກ່ໍເປັນ ປັດໃຈໜຶ່ງີ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເບອີ່ ການຮຽນ ແລະ ເຫນັ ວູ່າການຮຽນບແ່ໍ ມູ່ນເລອ່ີ ງສະນຸກ, ບທ່ໍ ຄີ ວາມສຸກໃນການຮຽນ. ຜຸ້ສອນບາງຄົນເຂີາ້ົ ໃຈວາູ່ ການລົງໂທດ, ການຕາໍ ນິ ແລະ ການບງັ ຄັບໃນການຮຽນແລວ້ ຊວູ່ ຍໃຫຜ້ ູ້ຮຽນມີຄວາມ ກະຕລລ້ີົນ ແລະ ສົນໃຈຫຼາຍຂຶ້ນີ ຈິີ່ງເປັນການເຂົີ້າໃຈຜິດ ເພາະການເຮັດແບບນ້ັີນນອກຈາກຈະເຮັດໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນ ເບ່ີອນູ່າຍແລ້ວ ຍັງເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາມີເຈຕະຄະຕິທີ່ບໍ່ຕໍ່ການຮຽນ. ຄວາມສໍາຄັນຂອງການຈັດການຮຽນ-ການ ສອນແມູ່ນຈະເຮັດແນວໃດໃຫ້ຜູ້ຮຽນເກີດຄວາມກະຕລລົ້ນີ ທີ່ຈະຮຽນ ແລະ ການເສີມກໍາລັງໃຈເປັນສິີ່ງສໍາຄັນ ຂອງການຮຽນຮ.ູ້ ຄວາມໝາຍຂອງການເສມີ ກໍາລງັ ໃຈ ນກັ ການສຶກສາຫາຼ ຍທູ່ານໄດໃ້ ຫ້ຄວາມໝາຍຂອງການເສມີ ກໍາລັງໃຈໄວດ້ ງົ່ັ ຕ່ໍໄປນີ້ ນະວະລັດ ສົມນາມ (2546, ໜ້າ 147) ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງການເສມີ ກໍາລັງໃຈທກັ ສະການເສີມ ກໍາລງັ ໃຈ ໝາຍເຖງິ ຄວາມສາມດຂອງຜສູ້ ອນໃນການໃຊ້ແຮງຈູງໃຈທັງພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກ ເພ່ີອຊວູ່ ຍໃຫ້ ຜູ້ຮຽນມີເຈດຕະຄະຕິທີ່ດີ ແລະ ມີຄວາມເຊ່ີອໝັ້ີນໃນຕົວເອງ ເກີດຄວາມພູມໃຈ ກ້າທີ່ຈະສະແດງອອກ ແລະ ໃຫຄ້ ວາມຮູວ່ ມມໃນການຮຽນ-ການສອນເປນັ ຢ່າງດີ. ສຸພິນ ບຸນຊູວົງ (2544, ໜ້າ 99) ອະທີບາຍຄວາມໝາຍຂອງທັກສະການເສີມກໍາລັງໃຈ ໝາຍເຖິງ ຄວາມສາມາດໃນການໃຊ້ທູ່າທາງ ແລະ ຄໍາເວົີ້າເພ່ີອກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຕັມໃຈສະແດງພຶດຕິກໍາທີ່ຜູ້ສອນ ຕ້ອງການຮວມທັງຄວາມສາມາດທເີ່ ຮດັ ໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນເກີດຄວາມພູມໃຈໃນຕນົ ເອງ. ອໍາມາລາ ເລັກງເຮິງສນິ (2540, ໜ້າ 70) ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍຂອງທັກສະການເສີມກໍາລັງໃຈ ໝາຍເຖິງ ການກະຕຸ້ນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຕັມໃຈສະແດງພຶດຕິກໍາການຮຽນຮູ້ຕາມທີ່ຕ້ ອງການ, ເປັນການສ້າງບັນຍາກາດທີ່ ຕ້ອງການໃນຊັ້ີນຮຽນ ໂດຍມີຜູ້ສອນເປັນຜູ້ກະຕຸ້ນ ຫຼ ມີບົດບາດສໍາຄັນທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນຮູ້ວູ່າພຶດຕິກໍາທ່ີ ສະແດງອອກມານ້ີັນເປັນທ່ີຍອມຮັບຂອງຜູ້ສອນເພອສ້າງຄວາມພູມໃຈໃຫແ້ ກູ່ຜູ້ຮຽນເຮັດໃຫຜ້ ູ້ຮຽນມີແນວໂນ້ນ ຈະສະແດງພຶດຕກິ າໍ ນີນ້ັ ອກີ . ຈາກຄວາມໝາຍທີ່ປະມວນມານ້ີທັກສະການເສີມກໍາລັງໃຈ ໝາຍເຖິງ ຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ສອນທີ່ຈະ ປຽ່ ນພດຶ ຕກິ າໍ ຂອງຜຮູ້ ຽນໄປໃນທາງບວກ ແລະ ເກດີ ທັດສະນະຄະຕທິ ີດ່ ຕີ ໍ່ການຮຽນ. ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການເສມີ ກໍາລງັ ໃຈ ຄວາມສໍາຄັນຂອງການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈມເີ ນອີ້ ໃນສໍາຄັນ 2 ປະການຄ 1. ຜູ້ສອນໃຊ້ເທັກນກິ ການເສີມກໍາລງັ ໃຈໃນຂະບວນການຮຽນ-ການສອນໂດຍສະເພາະການເສີມກໍາລັງ ໃຈທາງບວກ ຫຼ ຜູ້ສອນກໍາລັງສະໜັບສະໜູນຜູ້ຮຽນໃຫ້ເພີ່ມພູນຄວາມເອົາໃຈໃສູ່ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີແນວຄິດ ກູ່ຽວກັບຕົນເອງໄປໃນທາງທີ່ດີເກີດແຮງຈູງໃຈໃນການພັດທະນາການຮຽນຮູພ້ ັດທະນາພຶດຕິກໍາຂອງຕົນ ແລະ ຊູ່ວຍສາ້ ງເສມີ ຄວາມເຊ່ີອໝົັ່ນໃຫເ້ ກີດແກູ່ຜູ້ຮຽນອກີ ດ້ວຍ. 2. ການເສີມກາໍ ລັງໃຈມີບົດບາດສາໍ ຄນັ ຕກ່ໍ ານຮຽນ-ການສອນ ແລະ ຕໍຊ່ ີວິຜຮູ້ ຽນເລາີ້ົ ຄ ເຮັດໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນ 86

ເກີດກໍາລັງໃຈ ຢາກຕອບຄໍາຖາມ ຢາກທົດລອງ ຢາກຈະຄົ້ີນຄວ້າ ຢາກສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ແລະ ຢາກເຮັດ ແບບຝກຶ ຫດັ ເປນັ ຕົີ້ນ ຜສູ້ ອນຈະຕ້ອງພະຍາຍາມຫາວທິ ທີ ່ີຈະຝຶກຕົນເອງໃນການຫາວທິ ີເສີມກາໍ ລງັ ໃຈຜູ້ຮຽນໃຫ້ ໄດເ້ ພອີ່ ຊ່ວູ ຍໃຫ້ການຮຽນ-ການສອນເກີດປະສິດທິພາບຕາມຈຸດໝາຍ ດັົງ່ ນ້ີ: 2.1 ເພອີ່ ເນັນ້ີ ໃຫເ້ ຫນຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການເສມີ ກໍາລັງໃຈ 2.2 ເພີ່ອໃຫຜ້ ູ້ສອນຮູ້ ແລະ ໃຊວ້ ິທເີ ສີມກໍາລັງໃຈໄດຖ້ ກຕ້ອງ 2.3 ເພອ່ີ ໃຫ້ເຫນັ ແບບຢາ່ ງຂອງການເສີມແຮງທີ່ເໝາະສມົ 2.4 ເພີ່ອກະຕ້ນຸ ໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນສະແດງພດຶ ຕິກາໍ ທີປ່ າຖະໜາ 2.5 ເພີ່ອໃຫ້ຜູຮ້ ຽນກາ້ ຮູ່ວມກິດຈະກໍາຫຼາຍຂຶນ້ີ 2.6 ເພີອ່ ສົ່ງເສີມໃຫ້ການຮຽນ-ການສອນບັນລຸເປົ່າໝາຍໄດ້ດຫີ ຼາຍຂນີຶ້ 2.7 ເພອ່ີ ຊວູ່ ຍໃຫຜ້ ູ້ຮຽນປະເມີນຜນົ ການເຮັດຂອງຕນົ ເປນັ ໄລຍະ 2.8 ເພີ່ອຊວູ່ ຍເສີມສາ້ ງບກຸ ຄະລິຄະພາບຂອງຜູສ້ ອນ 2.9 ໃຫຜ້ ູ້ຮຽນຮູ້ຈກັ ເບ່ີງຄົນໃນແງູ່ດີໃຫຍ້ ອມໃນຂໍເ້ ທັດຈງິ ຫຼກັ ຈິດຕະວິທະຍາໃນການເສມີ ກາໍ ລງັ ໃຈ ແນວຄິດທາງຈິດຕະວິທະຍາຖວູາ່ ຜູ້ສອນມໜີ າ້ ທເ່ີ ຊ່ັົນດຽວກັບການຮຽນຮດູ້ ້ານການຈັດສິີງ່ ແວດລ້ອມເພອ ເປນັ ການວາງເງອີ່ ນໄຂໃນການສ້າງພດຶ ຕິກາໍ ດາ້ ນການພິຈາລະນາ ສາ້ ງກາໍ ລງັ ໃຈເພອີ່ ໃຫ້ຜູຕ້ ອບສະໜອງພຶດຕິກໍາ ທເ່ີ ຂ້ມັີ ແຂງຂນ້ີຶ ທງັ ພຶດຕກິ າໍ ທີ່ບປ່ໍ າຖະໜາ ແລະ ປະເມີນຜົນພຶດຕິກາໍ ທເີ່ ກີດຂຶ້ນີ ຕາມຈດຸ ປະສົງທີ່ກໍານົດ. ຈາກແນວຄິດດັ່ົງກູ່າວຈິີ່ງສະຫຼບຸ ເປັນຫຼກັ ຈິດຕະວິທະຍາໃນການເສີມກໍາລັງໃຈທີ່ຜູ້ສອນຕ້ອງພິຈາລະນາ ເພີອ່ ນາໍ ໄປໃຊໃ້ ນການຮຽນ-ການສອນມລີ າຍລະອຽດ ດ່ັງົ ນ້ີ: 1. ການເສີກາໍ ລງັ ໃຈສາ້ ງແຮງຈູງໃຈພາຍໃນຫຼາຍກວ່າູ ແຮງຈູງໃຈພາຍນອກ ແຮງຈງູ ໃຈພາຍໃນເປັນແຮງ ຈູງໃຈທີເ່ ກດີ ຈາກຄວາມຕ້ອງການທີ່ແທ້ຈງິ ຂອງຜູ້ຮຽນເນີ່ອງຈາກເຫນັ ຄຸນຄາູ່ ແລະ ປະໂຫຍດຂອງສິ່ີງທ່ີຮຽນທ່ີ ຈະສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຕົນ ສູ່ວນແຮງຈູງໃຈພາຍນອກເປັນແຮງຈູງໃຈທີ່ເກີດຈາກການກະທໍາຂອງຜູ້ ຮຽນເພ່ີອລາງວັນ ສິ່ີງຕອບແທນຫຼາຍກວູ່າຜົນທີ່ແທ້ຈິີ່ງຂອງການຮຽນຮູ້. ແຮງຈູງໃຈພາຍໃນຈິີ່ງເປັນສິ່ີງສໍາຄນັ ແລະ ເປົາ້ ໝາຍຂອງການເສີມກໍາລັງໃຈ, ແຕູ່ເຖງິ ຢ່າງໃດກ່ໍຕາມຜູ້ສອນອາດຈະໃຊແ້ ຮງຈູງໃຈພາຍນອກແຕູ່ເປັນ ພຽງການນາໍ ພາໃຫ້ຜຮູ້ ຽນເກດີ ແຮງຈູງໃຈໃນຕອນທາ້ ຍ. 2. ການເສີມກໍາລັງໃຈຕ້ອງພົວພັນກັບພຶດຕິກໍາການຮຽນຮູ້ຕາມຈຸດປະສົງທີ່ກໍານົດໄວ້, ເມ່ີອຜູ້ຮຽນ ສະແດງພຶດຕກິ າໍ ຖກຕ້ອງເໝາະສົມທີ່ຈະເປນັ ຜນົ ສໍາເລັດຕາມຈຸດປະສງົ ທີ່ກາໍ ນົດໄວ້, ຜສູ້ ອນກໍ່ເສີມກໍາລັງໃຈໃຫ້ ຜູຮ້ ຽນເພ່ີອໃຫ້ຜຮູ້ ຽນສະແດງພດຶ ຕກິ ໍານັ້ີນຕໄໍ່ ປ. 3. ການສະແດງຄວາມກະຕີລ້ ີ່ລົ້ີນ ແລະ ຈິງໃຈຂອງຜູ້ສອນໃນການເສີມແຮງຈະຊູ່ວຍໃຫແ້ ຮງເສີມນ້ີນັ ມີ ຄວາມໝາຍ ແລະ ຊ່ວູ ຍພັດທະນາພຶດຕກິ າໍ ຂອງຜູ້ຮຽນໄດຫ້ າຼ ຍຂນ້ີຶ . 4. ການລົງໂທດດ້ວຍການຕົບຕີ, ຕັດຄະແນນ, ກັກຄັງ ແລະ ບໍ່ແມູ່ນການເສີມແຮງ ແຕູ່ເປັນການຈັດ ພຶດຕິກໍາທີ່ບ່ໍປາຖະໜາ, ເມີ່ອພຶດຕິກໍາທີ່ບ່ໍປາຖະໜາເລີ່ມຫາຍໄປຜູ້ສອນບ່ໍໄດ້ລົງໂທດ ຫຼ ເອົາສິ່ີງທີ່ເຂົາບ່ໍ ຕອ້ ງການອອກໄປເພີອ່ ສົ່ງເສີມໃຫ້ມີພດຶ ຕິກາໍ ດີຂ້ນີຶ ນັີນ້ ເປນັ ການເສີມແຮງເຊງິີ່ ໃນກລະນນີ ີ້ບາງຄົນເອນ້ີ ວູ່າ ການເສີມແຮງ ທາງລົບ. 5. ການເສີມກໍາລັງໃຈທງບວກຈະສົ່ງຜົນດີກວູ່າການເສີມແຮງທາງລົບເພາະຜູ້ຮຽນຈະສະແດງພຶດຕິກໍາ ດວ້ ຍຄວາມສຸກ ແລະ ຄວາມພໃຈ ຈະມຜີ ນົ ຕ່ກໍ ານສ້າລກັ ສະນະນໄິ ສທ່ດີ ກີ ວ່າູ . 87

6. ການວາງກິດຈະກໍາໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນທ່ີເໝາະສົມກັບຄວາມສາມາດ ແລະ ການຈດັ ບນັ ຍາກາດສ່ິີງແວດລ້ອມ ທີ່ດີເປນັ ຜນົ ການເສມີ ກໍາລງັ ໃຈທສີ່ ໍາຄນັ ຢ່າງໜຶງ່ີ . 7. ການເສີມກໍາລັງໃຈຢ່າງດຽວກັນມີຜົນບໍ່ເທົ່າທຽມກັນໃນຜູ້ຮຽນທຸກຄັນ, ຜູ້ສອນຈິີ່ງຄວນເລອກໃຊ້ ວິທີ ການເສີມກາໍ ລັງໃຈໃຫເ້ ໝາະສມົ ກັບຄວາມແຕກຕາູ່ ງລະຫວ່າູ ງບຸກຄົນ. ປະເພດຂອງການເສມີ ກາໍ ລງັ ໃຈ ການເສມີ ກາໍ ລງັ ໃຈແບງູ່ ອອກເປນັ 2 ປະເພດຄ 1. ການເສີມແຮງທາງບວກ (Positive Reinforcement) ເປັນການທີ່ໃຫ້ສີ່ງິ ທີ່ຜູ້ຮຽນມກັ ຫຼ ການນາໍ ເອາົ ສງີ່ິ ທ່ີຜູ້ຮຽນຕ້ອງການເຂົ້ີາມາ, ເມີ່ອຜູ້ຮຽນມີພຶດຕິກໍາ ທີ່ປາຖະໜາເພ່ີອເພີ່ມພຶດຕິກໍານັ້ີນໃຫ້ດີຂຶ້ີນໃນຄັ້ີງຕ່ໍໄປ, ວິທີການເສີມແຮງທາງບວກ ເຊັົ່ນ ຍີ້ມ,ສະແດງການ ຍອມຮບັ ຊົມເຊຍີ , ການໃຫສ້ ິງີ່ ທີ່ຜູ້ຮຽນມັກ ແລະ ການແຕງູ່ ຕງັີ້ ໃຫເ້ ປນັ ຜູ້ຮຽນແບບຢ່າງອີ່ນໆ. ການເສີມກໍາລັງ ໃຈທີ່ຜູ້ສອນຄວນປະຕບິ ດັ ມີລາຍລະອຽດ ດົງ່ັ ນ້:ີ 1.1 ການເສມີ ກາລງັ ໃຈດວ້ ຍການເວົີ້າ ໝາຍເຖິງ ການທີຜ່ ສູ້ ອນໃຊຄ້ າໍ ເວ້ົີາໃນການເສີມກາໍ ລງັ ໃຈຜ້ຮູ ຽນ ເຊົນ່ັ : 1) ດີ, ດີຫຼາຍ, ເກ່ງັົ 2) ເກງ່ົັ ຫາຼ ຍ, ຖກຕອ້ ງ, ຖກຕ້ອງທສີ່ ຸດ 3) ຍອດຍ້ຽມ, ເປັນຄໍາຕອບທດີ່ ຫີ ຼາຍ 4) ວເີ ສດທສ່ີ ຸດ, ເປັນຄວາມຄດິ ທ່ຫີ ກັຼ ແຫຼມຫາຼ ຍ 5) ຕອບໄດດກີ ວ່າູ ເກາ່ົ ຫາຼ ຍ, ໃຊໄ້ ດ້, ນີ້ເປນັ ຜນົ ງານທີດ່ ຫີ ຼາຍ 6) ເກອີ ບຖກແລ້ວ, ຂ້ັນີ ໜຶີ່ງເລີຍ 7) ຕອວແນວນໜີ້ ້າໃຫ້ລາງວນັ , ເຮັດໄດດ້ ຄີ ກັບຜ້ໃູ ຫ່ຍູ ເລີຍ 8) ຕອບໄດ້ເຂ້າີົ ທູ່າຫາຼ ຍ, ໜ້າຊມົ ເຊຍີ , ນີ້ຄຜົນງານທ່ີຄວນໄດຮ້ ັບຄໍາຍ້ອງຍ 1.2 ການເສີມກໍາລັງໃຈດ້ວຍກລິ ິຍາທູ່າທາງຄການທີ່ຜູ້ສອນໃຊ້ທູ່າທາງ, ກິລິຍາອາການສະແດງອອກ ໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຫັນວູ່າຜູສ້ ອນຍອມຮັບວູ່າຖກຕ້ອງນອກຈາກສະແດງທູ່າທາງໂດຍຜູສ້ ອນແລ້ວຜູ້ສອນຍັງໃຫ້ຜ້ຮູ ຽນ ຄົນອ່ີນໆສະແດງທູ່າທາງການເສີມກາໍ ລັງໃຈໃຫ້ໄດ້ອກີ . ການໃຊທ້ ູ່າທາງເສີມກໍາລງັ ໃຈໃນການຮຽນ-ການສອນ ເຮັດໄດ້ ດ່ັົງນ:້ີ 1) ການຍ້ີມໃຫ້ ສະແດງການຍອມຮັບວາູ່ ສິີ່ງທ່ີຜູ້ຮຽນເວົີາ້ ຫຼ ສະແດງອອກເປັນສິ່ີງທ່ີຖກຕ້ອງ ແລະ ເປນັ ສີິ່ງທຜ່ີ ສູ້ ອນຕ້ອງສະໜບັ ສະໜນູ 2) ການຕ້ອດຫົວ ເປັນການສະແດງອອກຂອງຜູ້ສອນໃຫ້ຜູ້ຮຽນເຫັນວູ່າຜູ້ສອນເຫັນດີກັບ ສ່ງີິ ທຄູຜ່ ູ້ຮຽນເຮັດນັີນ້ ຖກຕອ້ ງແລວ້ , ເຮດັ ຕ່ໄໍ ປ ແລະ ຄວນເຮດັ ພ້ອມກັບຍີມ້ ໃຫ້ຜ້ນູ ຮຽນ 3) ການຍົກຫວົ ແມມູ່ ໃຫເ້ ມີ່ອຜູ້ຮຽນຕອບຖກ ຫຼ ເຮັດກິດຈະກາໍ ບາງຢາ່ ງໄດດ້ ີ 4) ການໃຫຜ້ ຮູ້ ຽນຍົກຫວົ ແມູ່ມຂີນ້ຶ ແລວ້ ຮ້ອງພອ້ ມໆກັນວ່າູ ເກງ່ັົ ຫຼາຍ ເກັ່ງົ ຫຼາຍ ເກົ່ັງຫຼາຍ 5) ການຕບົ ມໃຫ້ ຜູສ້ ອນອາດຕົບມໃຫ້ ຫຼ ຊກັ ຊວນໃຫ້ຜຮູ້ ຽນທງັ ຫອ້ ງປບມໃຫ້ 6) ການສະແດງຄວາມສົນໃຈໃນການຕອບຄໍາຖາມ ຫຼ ການອະທບິ າຍ ຫຼ ການເຮດັ ວຽກຂອງ ຜູ້ຮຽນ ຜຮູ້ ຽນຈະຕອ້ ງຮ້ສູ ກມກີ າໍ ລັງໃຈທີ່ຈະເຫນັ ຜສູ້ ອນສົນໃຈຕົນເອງ 7) ການຂຽນຄໍາຕອບຂອງຜຮູ້ ຽນເທງິ ກະດານດໍາ 88