๔๘—๔๙ การพฒั นาการส่ือสารและโทรคมนาคมในรชั สมยั วทิ ยโุ ทรเลข บท ีท่๓ การ ืส่อสารในสมัยธน ุบรีและรัตนโก ิสนทร์ พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั วิทยุโทรเลขหรือการส่ือสารทางโทรเลขในระบบไร้สายด้วย เคร่ืองวิทยุ เพ่ิงเข้ามามีบทบาทในประเทศไทยในปลายรัชสมัย งานของกรมไปรษณีย์โทรเลข พ.ศ. ๒๔๕๔ โปรดเกล้าฯ ใหม้ ี รชั กาลท ่ี ๖ โดยนา� มาเพอื่ การทหารบก ตอ่ มาทหารเรอื กไ็ ดน้ า� ไปใช้ การจัดการบริหารในกระทรวงโยธาธิการใหม่ พร้อมเปลี่ยนชื่อ กระทรวงใหม่เป็น กระทรวงคมนาคม ดังนั้น กรมรถไฟ กรมทาง โทรศพั ท ์ และกรมไปรษณยี โ์ ทรเลขจงึ อยภู่ ายใตก้ ระทรวงคมนาคม นอกจาก โทรศัพท์มมี าตง้ั แตส่ มยั รัชกาลท ี่ ๔ เพือ่ อ�านวยความสะดวก นี้เพ่ือสร้างบุคลากรท่ีมีความรคู้ วามสามารถ ตอนปลายสมยั รชั กาลที่ ๖ กรมไปรษณยี โ์ ทรเลขจงึ เปดิ คดั เลอื กนกั เรยี นทนุ เลา่ เรยี นหลวงโดย ให้ประชาชนและเป็นประโยชน์แก่ทางราชการ ต่อมาในรัชสมัย วิธีการสอบแข่งขัน สาขาท่ีส่งไปเรียนคือ วิศวกรรมโยธา และ รัชกาลท ่ี ๖ ชาวต่างชาติเข้ามาตั้งหลักแหล่งค้าขายในไทยจ�านวน วิศวกรรมไฟฟ้า จากการท่ีรัฐบาลและประชาชนเห็นความส�าคัญ มาก การติดต่อส่ือสารตลอดจนการแจ้งราชการจึงมีความส�าคัญ ของการเปดิ ทท่ี า� การไปรษณยี โ์ ทรเลข รฐั บาลจงึ พยายามเรง่ วางสาย มาก รชั กาลท ี่ ๖ จงึ พระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหก้ รมไปรษณยี โ์ ทรเลข โทรเลขไปยงั เมอื งตา่ ง ๆ เพมิ่ มากขน้ึ นอกจากนยี้ งั ไดม้ กี ารบญั ญตั ิ นา� เครื่องโทรศัพทส์ าธารณะไปติดตัง้ ณ ท่ที �าการไปรษณีย์ทุกแห่ง กา� หนดศพั ทเ์ ปน็ ภาษาไทยใหเ้ ปน็ บรรทดั ฐาน และปรบั ปรงุ พระราช ในกรุงเทพฯ และขยายตามตา่ งจังหวัด ซึง่ การวางสายโทรศพั ทน์ ้ัน บญั ญัติการไปรษณยี ์โทรเลขทใ่ี ช้มาตงั้ แต่ พ.ศ. ๒๔๔๐ ใหท้ ันสมยั อาศยั การวางตามทางรถไฟ เพราะการรถไฟกส็ ามารถใชป้ ระโยชน์ มากข้ึน ได ้ ความตอ้ งการใชโ้ ทรศพั ทท์ งั้ แบบสว่ นตวั และสาธารณะมมี ากขน้ึ ทา� ใหก้ รมไปรษณยี โ์ ทรเลขตอ้ งขยายทท่ี า� การใหก้ วา้ งขนึ้ เพอ่ื รองรบั การไปรษณียอ์ ากาศ ผู้มาตดิ ต่อธุรการ สืบเนื่องจากที่ไทยเข้าเป็นสมาชิกองค์การสหภาพสากล ไปรษณีย์ใน พ.ศ. ๒๔๒๘ องค์กรนี้มีสมาชิกจากนานาประเทศทั่ว การพฒั นาการส่ือสารและโทรคมนาคมในรชั สมยั โลก ตอ้ งการให้มีการส่ือสารระหวา่ งกนั ทางไปรษณยี ์ ซ่งึ ไทยยงั ไม่ พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงรวมงานของ เคยมีการฝากสง่ ไปรษณียภณั ฑ์ทางอากาศเลย รัชกาลท ี่ ๖ จงึ มี กระทรวงคมนาคมและกระทรวงพาณชิ ยเ์ ข้าเปน็ กระทรวงเดียวกนั พระราชด�าริให้กรมไปรษณีย์โทรเลขทดลองจัดส่งไปรษณียภัณฑ์ พระราชทานนามว่า กระทรวงคมนาคมและพาณชิ ยการ ตอ่ มาได้ ทางอากาศโดยร่วมมือกับกรมอากาศยาน เสน้ ทางแรกทเี่ ปดิ เปลย่ี นชอ่ื เปน็ กระทรวงพาณชิ ยแ์ ละคมนาคม กรมพระกา� แพงเพช็ ร ทดลองคือ เส้นทางกรุงเทพฯ-จนั ทบุรี เมอื่ วันที ่ ๑๗ กมุ ภาพันธ ์ อคั รโยธินเสนาบดีกระทรวงพาณิชยแ์ ละคมนาคม ทรงจัดระเบียบ พ.ศ. ๒๔๖๒ เครื่องบินนา� ถงุ ไปรษณยี ์จากท่าอากาศยานดอนเมอื ง ก า ร บ ริ ห า ร ก ร ม ไ ป ร ษ ณี ย ์ โ ท ร เ ล ข ใ ห ม ่ เ นื่ อ ง จ า ก ข อ ง เ ดิ ม ท� า ใ ห ้ ไปสง่ ยงั จงั หวดั จนั ทบรุ ี ใชเ้ วลาเดนิ ทาง ๑ ชว่ั โมง ๓๘ นาท ี อกี ๓ ปี การท�างานไมค่ ล่องตัว ตอ่ มากไ็ ดเ้ ปดิ บรกิ ารไปรษณยี ท์ างอากาศภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ส�าหรับการขยายกิจการไปรษณีย์ มีพระราชด�าริ ๒ เร่ือง คือ การธนาณตั ิ การขยายทที่ า� การไปรษณยี ์ และงานบรกิ ารไปรษณยี โ์ ดยการขยาย การสง่ ธนาณตั เิ ปน็ การสง่ เงนิ ทางไปรษณยี โ์ ดยวธิ ที สี่ ง่ มอบเงนิ ท่ีท�าการไปรษณีย์ได้อนุญาตให้เอกชนรับติดต้ัง ทรงขนานนาม ไวย้ งั ทท่ี า� การไปรษณยี แ์ หง่ หนง่ึ แลว้ เจา้ หนา้ ทไ่ี ปรษณยี อ์ อกตราสาร ระบบไปรษณีย์ชนิดน้ีว่า ไปรษณีย์อนุญาต ส่วนงานบริการ ส่ังให้ที่ท�าการไปรษณีย์อีกแห่งหน่ึงจ่ายเงินให้แก่ผู้รับ กิจการน้ีมี ไปรษณีย์มีการปรับปรุงงานบริการไปรษณีย์ ได้แก่ งานรับฝาก ความเจรญิ มากขน้ึ โดยลา� ดบั มกี ารขยายการรบั สง่ ธนาณตั ไิ ปยงั ตา่ ง ไปรษณยี ภณั ฑช์ นดิ ธรรมดาและลงทะเบยี น งานรบั ฝากพสั ดไุ ปรษณยี ์ ประเทศรวม ๒๕ ประเทศ ชนิดธรรมดาและลงทะเบียน บริการพัสดุไปรษณีย์เก็บเงิน บริการรับฝากธนาณัติท้ังในประเทศและต่างประเทศ การขยาย โทรเลขและวทิ ยโุ ทรเลข กิจการโทรเลข ได้มีการจัดระเบียบการบ�ารุงใหม่โดยยึดแบบบ�ารุง การรับส่งโทรเลขของไทยแต่เดิมนั้นใช้รหัสมอร์ส (Morse รักษาทางหลวงให้ท้องท่ีรับผิดชอบ ส�าหรับโทรเลขไปต่างประเทศ Code) หรือสัญญาณอักษรโรมัน ข้อความท่ีส่งถึงกันจึงต้องเป็น ได้มีการปรับปรุงเทคนิคให้ทันสมัย ภาษาอังกฤษ จึงได้มอบหมายให้หลวงชวกิจบรรหาร (เลื่อน ณ ป้อมเพ็ชร) ร่วมกับกรมรถไฟและกระทรวงกลาโหม จัดท�ารหัส สัญญาณภาษาไทยจนเป็นผลส�าเร็จ และประกาศใช้อย่างเป็น ทางการวนั ที ่ ๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๕
๑๗ การส่ือสารโทรคมนาคมระหวา่ ง สงครามโลกครงั ้ท่ี ๒
๕๐—๕๑ ภาพท่ี ๑ เสาอากาศเคร่ืองส่งวิทยุหลกั ส่ี กอ่ นประเทศไทยเขา้ รว่ มกบั ญ่ปี ่ ุน ๑. การสร้างสถานีวิทยุประภาคารขึ้นใน เพอ่ื ตรงึ กา� ลงั ของฝา่ ยอกั ษะ มกี ารโฆษณาชวนเชอ่ื ในสงครามโลกครงั ้ ท่ี ๒ ความ ประเทศไทย เพราะมกี ารเพิม่ เท่ยี วบนิ ของบรษิ ทั ให้คนไทยคิดเป็นปฏิปักษ์ต่อญี่ปุ่น พร้อมท้ัง ส มั พ นั ธ ข์ อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ระดบั ไดนิปปอน แอร์เวย์ส ระหวา่ งไทยกบั ญปี่ นุ่ เพอื่ พยายามประชาสมั พนั ธก์ บั ฝา่ ยสมั พนั ธมติ รใหร้ บั ป ร ะ มุ ข กบั ป ร ะ มุ ข ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ความปลอดภยั และสง่ เสรมิ การพาณิชย์ ทราบถึงการด�าเนินงานของขบวนการเสรีไทย ฝ่ ายอกั ษะและฝ่ ายสมั พนั ธมิตร นอกจากนย้ี งั มกี ารตดิ ตอ่ กบั หนงั สอื พมิ พเ์ พอ่ื แสดง ดํ า เ นิ น ไ ป ไ ด ด้ ว้ ยดี แต่ระหวา่ ง ๒. ให้ที่ท�าการไปรษณีย์โทรเลขเปิดท�างาน ใหเ้ หน็ วา่ ขวบการเสรีไทย ไม่ใช่สายลับของญี่ปุน่ ช่ ว ง ท่ี ไ ท ย เ ข า้ ร่ ว ม ก บั ญ่ี ป่ ุ น ใ น คลงั ออมสินขึ้นอกี ๔ แหง่ มีการจัดปาฐกถาเร่ืองเก่ียวกับประเทศไทยตาม สงคราม การติดต่อส่ือสารและ มหาวิทยาลัย และสมาคมต่าง ๆ เพ่ือให้ชาว โ ท ร ค ม นา ค ม ข อ ง ไ ท ย จึ ง ต อ้ ง ๓. การขนึ้ คา่ ธรรมเนยี มและคา่ ไปรษณยี ากร อเมริกนั เข้าใจถงึ บทบาทของขบวนการเสรีไทย ต ดั ข า ด ก บั ฝ่ า ย ส มั พ นั ธ มิ ต ร ในระหวา่ งสงครามโลกครงั้ ท่ี ๒ ในช่วงระยะท่ีสงครามด�าเนินอยู่ มีการเพ่ิม ในชว่ งท้ายก่อนการยุติสงครามโลกครง้ั ท่ี ๒ บท ีท่๓ การ ืส่อสารในสมัยธน ุบรีและรัตนโก ิสนทร์ กําลงั ดําเนิ นอยู่ กจิ การดา้ นการ ความเขม้ งวดของการสอ่ื สารโทรคมนาคมเนอื่ งจาก ปรากฏโทรเลขด่วนท่ีสุดและลับสุดยอด ลงวันท่ ี ส่ื อ ส า ร โ ท ร ค ม นา ค ม ข อ ง ไ ท ย ความหวาดระแวง โดยญป่ี นุ่ ไดข้ อความรว่ มมอื ใน ๑๑ ๑๒ ๑๓ และ ๑๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๘๘ ไดร้ บั ผลกระทบดว้ ย การตรวจเซน็ เซอรจ์ ดหมายและโทรเลขสว่ นบคุ คล ในข้อความกล่าวถึงสถานภาพของประเทศไทย ภายหลงั สงคราม การดา� เนนิ งานของปรดี ี พนมยงค์ ใน พ.ศ. ๒๔๘๕ กรมไปรษณยี ์โทรเลขตอ้ ง การ ส่ื อ ส ารใ น ร ะ ห ว่า ง สง ค ร า ม โด ย วา่ จะประกาศสงครามกบั ญปี่ นุ่ กอ่ นทญ่ี ปี่ นุ่ จะแพ้ ย้ายกิจการเครื่องรับวิทยุโทรเลขจากสถานีวิทยุ การวิทยุกระจายเสียงและไปรษณีย ์ สงครามพร้อมท้ังจัดตั้งรัฐบาลใหม่ แม้ว่าการ บางกอกนอ้ ยไปซอยเกษมสนั ต ์ จากนัน้ ก็ยา้ ยไป เปน็ การสอื่ สารระหวา่ งสงครามทด่ี อี กี ทางหนง่ึ ใน กระท�าดังกล่าวจะไม่เกิดประโยชน์มากนัก แต่ ท่ีซอยสายลม และย้ายไปรวมกันที่สถานีวิทยุ การสง่ ขา่ วสารถงึ ราษฎร แตต่ อ้ งอยใู่ นความควบคมุ การกระท�าของขบวนการเสรีไทย เช่น การ หลักส่ี นอกจากน้ีการติดต่อทางวิทยุโทรเลขกับ ดแู ลรว่ มกบั ญปี่ นุ่ สว่ นโทรศพั ทน์ นั้ กรมไปรษณยี ์ ลกั ลอบขโมยยทุ ธปจั จยั ของญปี่ นุ่ เพอ่ื มาขาย การ ประเทศตา่ ง ๆ ในทวีปยโุ รปสามารถตดิ ต่อได้กบั โทรเลขตอ้ งเรง่ สรา้ งเสาโทรศพั ทท์ ใี่ ชใ้ นราชการทหาร ขายสนิ คา้ ให้แกญ่ ป่ี ่นุ ในราคาสูงกวา่ ปกติ การส่ง ประเทศที่เปน็ กลางเทา่ นัน้ ข ่ า ว ใ ห ้ ฝ ่ า ย สั ม พั น ธ มิ ต ร อ ย ่ า ง ลั บ ๆ น อ ก ขณะเดยี วกนั กม็ กี ารสอื่ สารกบั ฝา่ ยสมั พนั ธมติ ร ประเทศไทย การด�าเนินงานดังกล่าวท�าให้เป็นที่ ก า ร ส่ื อ ส า ร โ ท ร ค ม น า ค ม ใ น ช่ ว ง แบบลบั ๆ โดยขบวนการเสรไี ทยทกี่ ่อตั้งโดยนาย ยอมรับของชาติมหาอ�านาจอย่างสหรัฐอเมริกา ส ง ค ร า ม ญ่ีปุ่นให้ไทยปฏิบัติตามหลาย ปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้น�าประสานงานขบวนการ ส นั บ ส นุ น ใ ห ้ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ม ่ ต ก ใ น ส ภ า พ ผู ้ แ พ ้ ประการตลอดจนการด�าเนินการที่เกี่ยวข้องกับ เสรีไทยที่อังกฤษและสหรัฐอเมริกา โดยมีการ สงคราม และภายหลังสงครามโลกครง้ั ท ี่ ๒ การ การโทรคมนาคมของไทย ดงั นั้น พยายามสบื หาข่าวสงครามจากหนังสอื พมิ พแ์ ละ ดา� เนนิ กจิ การการสอื่ สารกบั ประเทศสมั พนั ธมติ ร วทิ ยกุ ระจายเสยี ง เชน่ การแปลขา่ วจากเสยี งวทิ ยุ ไดเ้ ปดิ ชอ่ งทางอีกคร้ังใน พ.ศ. ๒๔๘๙ ในประเทศไทยเปน็ ภาษาองั กฤษสง่ ใหฝ้ า่ ยสมั พนั ธมติ ร
๑๘ พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดชกบั การนาํ เทคโนโลยีส่ือสาร สารสนเทศมาใชใ้ นการปฏบิ ตั พิ ระราชกรณียกจิ
๕๒—๕๓ พ ร ะ ร า ช ดํ า ร สั / พ ร ะ ร า ช ดํ า ริ ด า้ น ก า ร ส่ื อ ส า ร ภาพท่ี ๑ ภาพเคร่ืองวิทยุ การจดั ระบบส่ือสาร ทรงทราบว่าหน่วย พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช คมนาคมท่ีพระบาทสมเดจ็ ต�ารวจตา่ ง ๆ ตา่ งมเี ครอื ขา่ ยของตนเอง แมจ้ ะถกู รชั กาลท่ี ๙ ทรงเหน็ ความสําคญั ของการส่ือสาร พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ก�าหนดให้ใช้คล่ืนความถ่ีในย่านเหมือนกันแต่ ใ น ฐ า น ะ เ ป็ น ปั จ จ ยั สํ า ค ญั ใ น ก า ร เ กื อ้ ห นุ น ก า ร ทรงสอนการใชง้ านแก่ ความถใี่ ชง้ านเฉพาะทกี่ รมไปรษณยี โ์ ทรเลขกา� หนด พฒั นาประเทศในดา้ นตา่ ง ๆ อยา่ งไดผ้ ล เหน็ จาก เจา้ หนา้ ท่ี เม่ือ พ.ศ. ๒๕๒๘ ใหก้ ระจดั กระจาย พระองคท์ รงดา� ร ิ ประการแรก ทรงมีพระบรมราชโองการวนั ท่ี ๑๕ กรกฎาคม ใหท้ กุ หนว่ ยในกรมตา� รวจใชค้ วามถใ่ี กลเ้ คยี งอยใู่ น พ.ศ. ๒๕๒๖ ณ ตาํ หนกั จติ รลดารโหฐาน ความวา่ กลมุ่ หรอื ยา่ นเดยี วกนั ประการทสี่ อง ใหจ้ ดั ตง้ั ศนู ย์ การสื่อสารร่วมของกรมต�ารวจข้ึนเป็นศูนย์กลาง “การสอื่ สารเปน็ ปจั จยั ทส่ี า� คญั อยา่ งหนง่ึ ในการพฒั นาสรา้ งสรรค์ การติดต่อระหว่างหน่วยต�ารวจต่าง ๆ ที่ปฏิบัติ ความเจรญิ กา้ วหนา้ รวมทง้ั การรกั ษาความมน่ั คงและปลอดภยั ของ งานรว่ มกัน ประเทศไทย ยงิ่ ในสมยั ปจั จบุ นั ทส่ี ถานการณข์ องโลกเปลยี่ นแปลง อยทู่ กุ ขณะ การตดิ ตอ่ สอ่ื สารทรี่ วดเรว็ ทนั ตอ่ เหตกุ ารณ ์ ยอ่ มมี การบรหิ ารความถ่วี ทิ ยุ พระองคท์ รงแสดง ความสา� คญั มากเปน็ พเิ ศษ ทกุ ฝา่ ยและทกุ หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั อัจฉริยะภาพในเรื่องน้ี เช่น ทรงสังเกตเห็น การส่ือสารของประเทศ จึงควรจะได้ร่วมมือกันด�าเนินงานและ สัญญาณวิทยุของเจ้าหน้าท่ีสื่อสารต�ารวจรบกวน ประสานผลงานกนั อยา่ งใกลช้ ดิ และสอดคลอ้ ง ทส่ี า� คญั ทสี่ ดุ ควร เจา้ หนา้ ทรี่ กั ษาความปลอดภยั บคุ คลทงั้ ทใ่ี ชค้ วามถี่ จะได้พยายามศึกษาค้นคว้าวิชาการและเทคโนโลยีที่ทันสมัยให้ ต่างกัน น�ามาสู่การทดลองและทดสอบการผสม ลกึ ซง้ึ และกวา้ งขวาง แลว้ พจิ ารณาเลอื กเฟน้ สว่ นทด่ี ี มปี ระสทิ ธภิ าพ คลนื่ ระหวา่ งกนั แนน่ อนมาปรบั ปรงุ ใชด้ ว้ ยความฉลาดรเิ รม่ิ ใหพ้ อเหมาะพอสมกบั ฐานะและสภาพบา้ นเมอื งของเรา เพอื่ ใหก้ จิ การสอ่ื สารของชาตมิ ี การนาํ เทคโนโลยีการส่ือสารมาใชใ้ น โอกาสไดพ้ ฒั นาอยา่ งเตม็ ท ี่ และสามารถอา� นวยประโยชนแ์ กก่ าร การปฏบิ ตั ิพระราชกรณียกิจ สรา้ งเสรมิ เศรษฐกจิ สงั คม และเสถยี รภาพของบา้ นเมอื งไดอ้ ยา่ ง - ทรงใช้วิทยสุ อื่ สารเพื่อรบั ฟังขา่ วเหตกุ ารณ ์ สมบรู ณอ์ ยา่ งแทจ้ รงิ ” เพื่อประโยชน์ในการทรงงานด้านการแพทย์และ สาธารณสุข การเกษตรและการพัฒนา ความสนพระราชหฤทยั พิ เศษ พระอจั ฉริยภาพ - ทรงใช้โทรพิมพ์ (เทเล็กซ)์ และเครื่องมือ บท ีท่๓ การ ืส่อสารในสมัยธน ุบ ีรและรัตนโก ิสนทร์ ทางนวตั กรรมท่ีเก่ียวขอ้ งกบั เทคโนโลยีการ ส่ือสารรอ่ืน ๆ ในการสื่อสารกับข้าราชบริพาร ส่ือสาร และคลค่ี ลายวกิ ฤตการณท์ างการเมอื ง การส่ือสารทางวิทยุ ความสนพระราชหฤทัยเกี่ยวกับวิทย ุ นอกจากนย้ี งั พระราชทานการสอื่ สารทางวทิ ยุ เรมิ่ ตน้ อยา่ งแทจ้ รงิ ใน พ.ศ. ๒๕๑๑ ทรงสนพระราชหฤทยั ในวชิ าชา่ ง และสายอากาศเพอื่ ใชง้ านในหน่วยงานราชการ แขนงนี้ต้ังแต่ยังทรงพระเยาว์ ทรงตระหนักว่าการสื่อสารวิทยุจะ เปน็ สอ่ื ทดี่ ที จี่ ะชว่ ยใหพ้ ระองคไ์ ดท้ ราบขา่ วสารและทกุ ขส์ ขุ ราษฎรได้ อย่างรวดเร็ว พระองค์ทรงตรวจซ่อมเครื่องรับและเคร่ืองส่งวิทยุที่ ทรงใช้งานด้วยพระองค์เอง เมื่อเสด็จพระราชด�าเนินปฏิบัต ิ พระราชกรณยี กจิ จะทรงตดิ ตอ่ สอื่ สารกบั สถานวี ทิ ยขุ องหนว่ ยงาน ทป่ี ฏบิ ตั หิ นา้ ทถี่ วายการอารกั ขา และถา้ พบปญั หาจะแนะนา� ในทนั ท ี นอกจากนย้ี งั ใหค้ วามสา� คญั เรอ่ื งความละเอยี ดเทยี่ งตรงของความถที่ ่ี ใชใ้ นการตดิ ตอ่ สอื่ สารอยา่ งมาก การพฒั นาสายอากาศ ทรงติดเครื่องรับ-ส่งวิทยุไว้ใน ห้องทรงงาน ทรงให้ความสนพระทัยอย่างจริงจังกับการทดสอบ ขดี ความสามารถทแี่ ทจ้ รงิ ของสายอากาศแตล่ ะชนดิ งานใดทพ่ี ระองค์ ทรงทดลองไดผ้ ลดแี ลว้ กจ็ ะพระราชทานพระบรมราชานญุ าตให ้ หนว่ ย งานตา่ ง ๆ นา� ไปใช้
ตอนที่ ๑ การสอ่ื สารของมนุษยชาติ และการสอื่ สารของประเทศไทย บทท่ี ๔ การส่ือสารในยุคโลกาภิวตั น ์ ๑๙ โลกาภิวตั นข์ องส่ือ ๕๖ ๒๐ ๕๘ การเปรียบเทียบเทคโนโลยี การสื่อสารไทยกบั นานาชาติ
๑๙ โลกาภิวตั นข์ องส่ือ เ ท ค โ น โ ล ยี ก า ร ส่ื อ ส า ร ข อ ง ม นุ ษ ย ช า ติ มี ก า ร พ ฒั นา ม า ย า ว นา น ห ล า ย พ นั ปี ย อ้ น ไ ป ไ ด ถ้ ึ ง อ า ร ย ธ ร ร ม เมโสโปเตเมี ยท่ีมี การประดิษฐแ์ บบพิ มพอ์ กั ษรล่ิมพิ มพล์ งบนดินเหนี ยว ทําใหส้ ามารถส่ื อสารผ่านส่ื อ เพ่ื อขา้ มกาลเวลาใหส้ ามารถเกบ็ รกั ษาขอ้ มูลขา้ มกาลเวลาใหค้ งอยู่ไดห้ ลายรอ้ ยปี นอกจากนีเ้ ทคโนโลยีการ ส่ือสารยงั ช่วยมนุษยส์ ามารถส่ือสารขา้ มเทศะหรือขา้ มสถานท่ี เป็ นด่งั ภาชนะท่ีบรรจุขอ้ มูลแลว้ ยา้ ยสถานท่ี บนพื น้ โลกหรอื กระท่งั ออกไปนอกโลกกไ็ ด ้ เช่น สญั ญาณดาวเทียม หลงั จากนน้ั การปฏวิ ตั คิ รง้ั สา� คญั ของการสอ่ื สาร เร่ืองพ้ืนที่และเวลาได้ส�าเร็จ ถือเป็นเทคโนโลยี โลกาภวิ ตั น ์ (Globalization) ถกู นยิ ามดว้ ยการไหล เกดิ ขน้ึ อกี ๒ ครงั้ ใหญ ่ ๆ ครงั้ ท ่ี ๑ คอื ราว ๕๖๐ ปี สอ่ื รว่ มเวลาขน้ั แรก (Synchronous media) นน่ั คอื เวยี นของปรมิ าณขอ้ มลู ขา่ วสาร ซงึ่ แตกตา่ งจากอดตี กอ่ น เมอื่ โยฮนั กเู ตนเบริ ก์ (Johannes Gutenberg) ก า ร ป ร ะ ดิ ษ ฐ ์ โ ท ร เ ล ข ไ ฟ ฟ ้ า แ ล ะ ก า ร สื่ อ ส า ร ด ้ ว ย ที่เน้นการไหลเวียนของปริมาณการค้า และการ สามารถผลติ แทน่ พมิ พท์ สี่ ามารถเปลย่ี นตวั พมิ พไ์ ด้ สญั ญาณวทิ ย ุ ซง่ึ ตอ่ มาไดพ้ ฒั นาไปสกู่ ารสอ่ื สารดว้ ย ลงทุนระหว่างประเทศ ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลง ท�าให้สามารถคัดลอกหนังสือจ�านวนมากในระยะ สญั ญาณแมเ่ หลก็ ไฟฟา้ ชนดิ อนื่ ๆ นบั วา่ เปน็ รากฐาน ทางเศรษฐกจิ เทคโนโลย ี และสงั คมทเี่ กดิ ขน้ึ อยา่ ง เวลาอนั สนั้ จากเดมิ ทตี่ อ้ งใชก้ ารเขยี นดว้ ยมอื นบั จาก ของการสอื่ สารในยคุ โลกาภวิ ตั น ์ รวดเรว็ โลกเผชญิ กบั โลกาภวิ ตั นใ์ นรปู แบบทเ่ี ปลย่ี นไป นั้นมาความรู้ท่ีเคยกระจุกตัวอยู่เฉพาะชนชั้นสูงใน ผู้คนต่างถูกร้อยเรียงเข้าด้วยกันผ่านตัวกลางอย่าง สังคม ได้แพร่กระจายอย่างกว้างขวาง เป็นกลไก ในชว่ ง ๓๐ ปที ผี่ า่ นมา มนี กั วชิ าการและบคุ คล อนิ เทอรเ์ นต็ และสอื่ ออนไลน ์ กระแสโลกาภวิ ตั น ์ ยงั สา� คญั ในการเปลยี่ นแปลงสงั คมในวงกวา้ งในเวลาตอ่ มา ในแวดวงตา่ ง ๆ ใหน้ ยิ ามคา� วา่ “โลกาภวิ ตั น”์ ไว้ เกี่ยวข้องกับกระบวนการท�าให้ตลาดโลกเสรี ด้วย อยา่ งหลากหลาย แตใ่ จความสา� คญั ทตี่ รงกนั คอื เป็น การลดหรอื ยกเลกิ กฎเกณฑท์ เ่ี ปน็ อปุ สรรคตอ่ การคา้ หลงั จากการปฏวิ ตั กิ ารพมิ พร์ าว ๔๐๐ ป ี ไดเ้ กดิ โลกที่เทคโนโลยีเช่ือมผู้คนที่อยู่ห่างไกลเข้าไว้ดว้ ย และการดา� เนนิ ธรุ กจิ เพอื่ ทา� ใหก้ ารเคลอื่ นยา้ ยขา้ ม การปฏวิ ตั คิ รงั้ ท ่ี ๒ ในการสอ่ื สาร ทขี่ า้ มขอ้ จา� กดั กันผ่านการส่ือสารที่รวดเร็ว ในแง่การสื่อสาร ประเทศในดา้ นตา่ ง ๆ เชน่ สนิ คา้ ทนุ บรกิ าร แรงงาน
เกรด็ ความรู ้ สามารถทา� การสอ่ื สารกนั ไดโ้ ดยขา้ มผา่ นขอ้ จา� กดั ๕๖—๕๗ กรณีทีมนกั ฟุ ตบอลเยาวชนหมูป่ าอะคาเดมี ในเรอ่ื งความแตกตา่ งดา้ นพน้ื ทแ่ี ละเวลาไดง้ า่ ยและ ภาพท่ี ๑ การปฏิวตั ิการพิ มพโ์ ดยโยฮนั แม่สาย ติดอยู่ในถาํ ้หลวง จงั หวดั เชียงราย ท่ีได ้ มปี ระสทิ ธภิ าพมากขน้ึ รวมถงึ ทา� ใหเ้ กดิ การสอื่ สาร รบั ความสนใจจากคนท่วั โลก ทุกคนเฝา้ ติดตาม แบบรวมกลมุ่ ของคนทไี่ มเ่ คยเหน็ หนา้ ตากนั มากอ่ น กูเตนเบิรก์ ข่าวผ่านส่ือจากท่วั โลกผ่านแพลตฟอรม์ ต่าง ๆ นอกจากนนั้ เทคโนโลยสี ารสนเทศยงั กระตนุ้ ใหเ้ กดิ ร่วมยินดีกบั ความสําเรจ็ ขอภารกิจถาํ ้หลวง แบบ ปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้คนแบบใกล้ชิดและรวดเร็ว และขอ้ มลู ขา่ วสารตา่ ง ๆ เปน็ ไปอยา่ งเสร ี จากที่ real time หรือแทบจะพรอ้ ม ๆ กนั เสมือนอยู่ท่ี ส ่ ง ผ ล ใ ห ้ เ กิ ด ก า ร ส ร ้ า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ข ้ า ม ช า ติ กลา่ วมาอาจจะสามารถสรปุ ไดส้ นั้ ๆ วา่ โลกาภวิ ตั น ์ เชียงราย มีการหลอมรวมส่งพลงั ใจไปถาํ ้หลวง วฒั นธรรมไรพ้ รมแดน หรอื แมก้ ระทงั่ วฒั นธรรมโลก หมายถงึ “โลกไรพ้ รมแดน” หรอื การทา� ใหโ้ ลกเลก็ จากท่วั โลกผ่านส่ือสงั คมออนไลนต์ ่าง ๆ ซึ่งภายใต้วัฒนธรรมดังกล่าวน้ี ผู้คนจะมีวิถีการ ลงภายใตก้ ารพฒั นาของเทคโนโลยสี ารสนเทศ ปรากฏการณน์ ีเ้กิดขนึ ้ไดเ้ พราะการเช่อื มโยงโลก ดา� เนนิ ชวี ติ ทค่ี ลา้ ยคลงึ กนั ไวด้ ว้ ยกนั ผ่านเทคโนโลยีการส่ือสารในยุค โลกาภิวตั น ์ ปรากฏการณท์ างวฒั นธรรมในโลกไรพ้ รมแดน ทบี่ ทบาทของเทคโนโลยกี ารสอื่ สารเปน็ ปจั จยั สา� คญั โลกาภวิ ตั นก์ บั เทคโนโลยเี ปน็ ความสมั พนั ธท์ ่ี ภาพท่ี ๒ ส่ือต่างชาติจาํ นวนมากรวมถงึ CNN ในการน�าวัฒนธรรมข้ามพรมแดน ส่งผลให้เกิด แยกจากกนั ไมอ่ อก จนถงึ กบั มกี ารนยิ ามวา่ แทจ้ รงิ รายงานข่าวทีมหมูป่ าอะคาเดมีในไทย กระแสทางวฒั นธรรมเปน็ ๒ ทาง คอื การทา� ให้ แลว้ ยคุ สมยั ปจั จบุ นั คอื Digital globalization ท่ี วัฒนธรรมเป็นเน้ือเดียวกัน (Homogenization) เทคโนโลยีพัฒนาอย่างก้าวกระโดดเมื่อเทียบกับ เกรด็ ความรู ้ และการผสมผสานทางวฒั นธรรม (Heterogenization) ทศวรรษทผ่ี า่ นมา หลงั วกิ ฤตเศรษฐกจิ ในชว่ ง พ.ศ. ข่าวปลอมเร่ืองขา้ วพลาสติคจากจีนท่ีแพร่ ในกระแสโลกาภวิ ตั น ์ วฒั นธรรมถกู ผลติ สรา้ งและ ๒๕๕๐ การค้าโลกและการไหลเวียนเงินลงทุน กระจายไปท่วั เอเชียจนถงึ แอฟริกาผ่านการแชร ์ ถา่ ยทอดดว้ ยสอ่ื ทสี่ มั พนั ธอ์ ยกู่ บั กลไกการตลาดใน ระหว่างประเทศลดลง แต่ปริมาณการไหลเวียน ผ่านส่ือสงั คมออนไลน ์ และส่ือกระแสหลกั ใน ระบบทุนนิยมอย่างเข้มข้น โลกาภิวัตน์จึงเป็น ของข้อมูลและธุรกรรมทางอินเทอร์เน็ตระหว่าง หลายประเทศ แต่ในทางกลบั กนั เทคโนโลยีการ กระบวนการทางวัฒนธรรมในกระแสโลกาภิวัตน์ ประเทศกลบั เพม่ิ ขน้ึ มากกวา่ ๕๐ เทา่ ผคู้ นกวา่ ส่ือสารในยุคโลกาภิวตั นก์ ส็ ามารถช่วยตรวจสอบ ท่ีสื่อมีบทบาทส�าคัญในการสร้างภาพลักษณ์และ ๒.๕ พนั ลา้ นคน อเี มลกวา่ ๒ แสนลา้ นฉบบั ถกู ความถูกตอ้ ง หรือ fact checking ของขอ้ มูล น�าไปสู่การน�าเสนอค่านิยมทางวัฒนธรรมและ แลกเปลย่ี นสอื่ สารกนั ผา่ นโลกออนไลนใ์ นแตล่ ะวนั ข่าวสารไดเ้ ช่นเดียวกนั แบบแผนชวี ติ ใหม ่ ๆ ขน้ึ มา Digital globalization มนี ยั สา� คญั ตอ่ การเตบิ โตทาง เศรษฐกจิ และธรุ กจิ ของประเทศตา่ ง ๆ ทว่ั โลกมาก กระแส Digital globalization ยงั สรา้ งโอกาส ข้ึนทุกวัน สถิติบันทึกไว้ว่านับต้ังแต่อินเทอร์เน็ต ใหแ้ กท่ งั้ ผปู้ ระกอบการและผบู้ รโิ ภคอยา่ งทไ่ี มเ่ คย เป็นที่รู้จักของชาวโลกแค่เพียง ๔ ปี ก็มีผู้เข้า มีมาก่อน Digital platform ช่วยลดต้นทุนในการ ใช้งานอนิ เทอรเ์ นต็ มากถงึ ๕๐ ลา้ นคนทวั่ โลก ติดต่อและท�าธุรกรรมข้ามประเทศและท�าให้เกิด จนในปัจจุบันน้ีมีผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ตท่ัวโลกกว่า โอกาสทางเศรษฐกจิ และธรุ กจิ ใหม ่ ๆ อยา่ งคาด ๔ พนั ลา้ นคน หรอื ประมาณครง่ึ หนง่ึ ของประชากร ไมถ่ งึ และทสี่ า� คญั ทส่ี ดุ การเปลย่ี นแปลงอยา่ งมาก ทงั้ โลก ทางดา้ นเทคโนโลยหี รอื Disruption ทา� ใหเ้ กดิ การ เปลย่ี นแปลงภมู ทิ ศั นส์ อื่ ครง้ั ยงิ่ ใหญ ่ จนมผี ลทา� ให้ โลกาภิวัตน์ไม่ได้ส่งผลในระดับสังคมเท่าน้ัน ยุคส่ือสารมวลชนเป็นใหญ่มาถึงจุดท่ีถูกท้าทาย อยา่ งมาก เมอื่ เทคโนโลยสี ามารถทา� ให ้ “ใคร ๆ ก็ หากแตย่ งั กระทบในระดบั ปจั เจกบคุ คล ทา� ใหผ้ คู้ น เปน็ สอื่ ได”้ (แตไ่ มไ่ ดห้ มายความวา่ ทกุ คนจะเปน็ สอ่ื ทด่ี ไี ด)้ มีการเชื่อมโยงกับโลกมากยิ่งข้ึน ก่อให้เกิดการ บท ีท่๔ การ ืส่อสารใน ุยคโลกา ิภวัตน์ ในทางกลับกันเทคโนโลยีการส่ือสารในยุค เปลย่ี นแปลงในระดบั ความคดิ ทศั นคต ิ พฤตกิ รรม โลกาภวิ ตั นก์ ท็ า� ใหป้ ระเทศไทยสง่ ออกเนอ้ื หาและ ขา่ วสารผา่ นออกไปสโู่ ลกมากมาย รวมถงึ อตั ลกั ษณท์ เ่ี ปลยี่ นไปโดยปจั จยั สา� คญั ทมี่ ผี ล เทคโนโลยกี ารสอื่ สารในยคุ โลกาภวิ ตั นเ์ ปน็ ตวั ทา� ใหเ้ กดิ สภาวะโลกาภวิ ตั น ์ นนั่ กค็ อื เทคโนโลยี ขบั เคลอ่ื นสา� คญั เปน็ โอกาสทา่ มกลางความทา้ ทาย ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น โ ล ก ที่ ทุ ก ป ร ะ เ ท ศ ต ่ า ง ก็ มี สารสนเทศ ซึ่งเทคโนโลยีสารสนเทศท�าให้ผู้คน ภาพท่ี ๓ การรายงานข่าวผ่านส่ือออนไลน ์ การเปล่ียนแปลงทั้งภูมิทัศน์ส่ือและเทคโนโลยี ทาํ ใหป้ ระชาชนทราบข่าวจากทุกมุมโลกในเวลา การสอ่ื สารในยคุ โลกาภวิ ตั นอ์ ยา่ งมาก เกรด็ ความรู ้ อนั รวดเรว็ ในสงั คมไทยเองกไ็ ดร้ บั อทิ ธพิ ลจากส่ือตา่ งประเทศมาเป็ นเวลาหลายทศวรรษ ตวั อยา่ งเช่น การเปล่ยี นแปลงในคา่ นิยม การแตง่ กาย วถิ ชี ีวติ ในหมู่วนั รนุ่ ปจั จบุ นั กม็ ีความนิยมวฒั นธรรมเกาหลี ท่ไี ดร้ กุ คบื ทว่ั ทงั้ทวปี เอเชียและตะวนั ตก เกดิ เป็ นกระแส K-pop ขนึ ้มา หรอื กระแสความนิยมกลมุ่ นกั รอ้ ง ไอดอลท่ไี ดร้ บั การจาํ ลองตน้ แบบจากวง AKB 48 ของญ่ีป่ นุ และมีแฟรนไชสไ์ ปทว่ั เอเชีย รวมถงึ วง BNK 48 ในประเทศไทย และเหลา่ โอตะหรอื แฟน ๆ สามารถมีปฏสิ มั พนั ธก์ บั กจิ กรรมตา่ ง ๆ ของวง เหลา่ นีไ้ปพรอ้ มกนั ทว่ั โลกผา่ น digital platform ตา่ ง ๆ
๒๐ การเปรียบเทียบเทคโนโลยี การส่ือสารไทยกบั นานาชาติ เทคโนโลยีการส่ือสารไทยและนานาชาติมีแนวโนม้ ท่ีจะมีลกั ษณะคลา้ ยกนั มากขนึ ้ เน่ืองจากกระแสโลกาภิวตั น ์ มอี งคก์ รระดบั นานาชาตแิ ละระดบั ชาตทิ าํ หนา้ ทก่ี าํ กบั ดแู ลและบญั ญตั กิ ฎหมายทค่ี วบคมุ การใชเ้ทคโนโลยกี ารสอ่ื สาร
20 การเปรียบเทียบเทคโนโลยีการส่ือสารไทยกบั นานาชาติ ๒๔๙๐ ๒๕๐๐ ๒๕๓๘ ๒๕๕๒ ๒๕๕๖ 5G ๕๘—๕๙ ประเทศไทย วิทยุ เปิ ดการใหบ้ ริการ ฝรง่ ั เศสเรม่ิ ใช ้ ประมูลคล่นื ๒๕๖๓ ใหบ้ ริการ อินเทอรเ์ น็ตเป็ น สญั ญาณ ความถ่สี ําหรบั โทรศพั ท ์ โทรเลข ครงั้ แรกใน เทคโนโลยี 4G คาดว่าประเทศไทย ครงั้ แรก ประเทศไทย โทรทศั นร์ ะบบ ในประเทศไทย จะสามารภใช ้ เร่ิมเป็ นท่ี เทคโนโลยี 5G แพร่หลาย ดจิ ทิ ลั ไดอ้ ย่างเป็ นทางการ ๒๔๑๘ ๒๕๑๒ ๒๕๔๘ ๒๕๔๘ ๒๕๕๗ ๒๕๖๓ โทรศพั ท ์ อินเทอรเ์ น็ต เกิดเทคโนโลยี สหรฐั อเมริกา เผยแพร่สญั ญาณ ญ่ีป่ ุน เกาหลใี ต ้ เคร่ืองแรก เกิดขึน้ ครงั้ แรก การรบั ส่ง โทรทศั นเ์ ป็ นระบบ และจีนจะสามารภใช ้ ของโลก ในโลก เร่ิมใชส้ ญั ญาณ ดิจิทลั เป็ นครงั้ แรก เทคโนโลยี 5G ถอื กาํ เนิดขึน้ ขอ้ มูลไรส้ าย โทรทศั นร์ ะบบ ในประเทศไทย ไดอ้ ย่างเป็ นทางการ แบบ 4G LTE ดิจิทลั 5G ภาพท่ี ๑ การเปรียบเทียบเทคโนโลยีการส่ือสารไทยกบั นานาชาติ ประเทศไทยได้เข้าเป็นส่วนหน่ึงของกระแส ประเทศไทยเปลยี่ นแปลงการเผยแพรส่ ญั ญาณ (National Association of Regulatory Utility บท ีท่๔ การ ืส่อสารใน ุยคโลกา ิภวัตน์ โลกภวิ ตั นเ์ พราะความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยสี อื่ สาร โทรทศั นจ์ ากระบบแอนะลอ็ กเปน็ ระบบดจิ ทิ ลั ใน Commissioners: NARUC) ตัวอยา่ งเชน่ ใน พ.ศ. ๒๔๕๐ หนงั สอื พมิ พ์และ พ.ศ. ๒๕๕๗ มจี า� นวนทง้ั สนิ้ ๒๔ ชอ่ ง โดยใน นติ ยสารสว่ นมากมผี อู้ า่ นเปน็ ประชาชนในประเทศ ประเทศฝร่ังเศสและสหรัฐอเมริกา เร่ิมเปล่ียน ในประเทศไทย ช่วงเดือนมกราคม พ.ศ. นั้น ๆ เพราะประชาชนมักไม่สามารถสื่อสาร ผ่านระบบแอนะล็อกสู่ดจิ ทิ ัล เม่ือ พ.ศ. ๒๕๔๘ ๒๕๖๐ สภาขบั เคลอื่ นปฏริ ปู ประเทศ (สปท.) ได้ ภาษาตา่ งประเทศไดแ้ ละการขนสง่ หนงั สอื พมิ พแ์ ละ และ พ.ศ.๒๕๕๒ ตามล�าดับ ซึ่งก่อนกว่า มีมติพิจารณาร่างพระราชบัญญัติ ว่าด้วยเร่ือง นติ ยสารกย็ งั ตอ้ งเสยี คา่ ใชจ้ า่ ยสงู ไมค่ มุ้ คา่ และใชเ้ วลา ประเทศไทย ๙ ปี และ ๕ ปี ตามล�าดับ คุ้มครองสิทธิเสรีภาพ ส่งเสริมจริยธรรมและ นานจนทา� ใหผ้ รู้ บั ไดข้ า่ วสารทล่ี า้ สมยั แตเ่ มอ่ื พ.ศ. ประเทศไทยมกี ารทดลองใชง้ าน 5G เชน่ เดยี วกบั มาตรฐานวิชาชีพส่ือมวลชน เพื่อเสนอให้สภา ๒๕๐๐ การโทรคมนาคมดว้ ยการสง่ วทิ ยโุ ทรเลข ที่ประเทศญ่ีปุ่น เกาหลีใต้ จีน และอีกหลาย ขับเคล่ือนปฏิรูปประเทศรับรอง การกระท�าดัง เปน็ ทแ่ี พรห่ ลายทา� ใหห้ นงั สอื พมิ พท์ อ้ งถน่ิ สามารถ ประเทศท่ัวโลก ซ่ึงคาดการณ์ว่าจะสามารถใช้ ก ล ่ า ว ส ่ ง ผ ล ใ ห ้ รั ฐ บ า ล มี บ ท บ า ท ก า ร ดู แ ล สื่ อ รับข่าวจากส�านักข่าวต่างประเทศมาเผยแพร่ใน เทคโนโลย ี 5G ไดอ้ ยา่ งเปน็ ทางการใน พ.ศ. ๒๕๖๓ นอกจากน ี้ คณะรกั ษาความสงบแหง่ ชาต ิ (คสช.) ประเทศไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ จงึ ทา� ใหส้ อ่ื ทอ้ งถนิ่ ของไทย เช่นเดยี วกัน ออกค�าสงั่ ท ี่ ๔๑/๒๕๕๙ เพ่ือคุ้มครอง กสทช. ได้ถูกผนวกเป็นส่วนหน่ึงของระบบส่ือระดับโลก ใหอ้ า� นาจในการลงโทษสถานีโทรทัศน์ท่ีฝ่าฝนค�า และเม่ือมีการส่ือสารผ่านดาวเทียมเกิดขึ้นก็ย่ิง องค์กรนานาชาติท่ีส�าคัญ ได้แก่ สหภาพ ประกาศ คสช. ท ี่ ๙๗/๒๕๕๗ และ ๑๐๓/๒๕๕๗ ท�าให้ข่าวสารจากต่างประเทศสามารถแพร่เข้าสู่ โทรคมนาคมระหวา่ ง ป ร ะ เ ท ศ ( I n t e r n a t i o n a l ทกุ ประเทศในโลกอยา่ งไรพ้ รมแดน ลดอา� นาจของ Telecommunication Union: ITU) มีหน้าที่ ในต่างประเทศก็มีการออกร่างกฎหมาย รัฐบาลในการควบคุมเนื้อหาที่ประชาชนจะได้รับ พฒั นามาตรฐานและกฎระเบยี บสา� หรบั การสอื่ สาร เก่ียวกับการควบคุมส่ือ เชน่ ใน พ.ศ. ๒๕๕๗ ส่วนประชาชนก็เกิดการเรียนรู้และแลกเปล่ียน วทิ ยแุ ละโทรคมนาคมระหวา่ งประเทศ กา� หนดแถบ ประเทศตุรกีมี การออกกฎหมายควบคุมการใช้ ขา่ วสารและวฒั นธรรมกนั มากขนึ้ คลื่นความถ่ีวิทยุส�าหรับการเชื่อมโยงโครงข่าย งานอนิ เทอรเ์ นต็ โดยใหอ้ า� นาจแกร่ ฐั บาลสามารถ ระหว่างประเทศ เช่น บริการโทรศัพท์ระหว่าง เข้าควบคุมดูแลเทคโนโลยีการสื่อสาร สามารถ ใน พ.ศ. ๒๔๑๘ มีการคดิ คน้ โทรศัพทข์ ึ้นใน ประเทศ ส่วนองค์กรระดับชาติในประเทศไทย ด�าเนินการปิดเว็บไซต์ได้โดยไม่ต้องรอค�าส่ังของ โลก ใน พ.ศ. ๒๔๙๐ ประเทศไทยได้มกี ารให้ ไดแ้ ก ่ คณะกรรมการกจิ การกระจายเสยี ง กจิ การ ศาล ในกลมุ่ ประเทศสหภาพยโุ รป (EU) มกี าร บรกิ ารโทรศัพท์ หรอื ประมาณ ๑๐๐ ปหี ลังจาก โทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาต ิ ออกกฎหมายคุ้มครองความเป็นส่วนตัว ในช่วง นั้น อนิ เทอรเ์ นต็ เกิดขึน้ ในโลกเมือ่ พ.ศ. ๒๕๑๒ (National Broadcasting and Telecommunication ปลายเดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ก�าหนด ประเทศไทยได้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของเครือข่าย Commission: NBTC) หรือ กสทช. แตใ่ นบาง บทลงโทษส�าหรับผู้ประกอบกิจการส่ือออนไลน์ อนิ เทอรเ์ นต็ และเรมิ่ มกี ารใหบ้ รกิ ารอนิ เทอรเ์ นต็ ประเทศอาจมีองค์กรก�ากับดูแลในหลายระดับ เพ่ือป้องกันการละเมิดความเป็นส่วนตัว การ ครงั้ แรกเม่ือ พ.ศ. ๒๕๓๘ หรือประมาณ ๒๖ ปี เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกามี ๒ ระดับ ได้แก ่ ประกอบธรุ กจิ แบบผกู ขาด และการแสวงประโยชน์ หลงั จากน้นั ใน พ.ศ. ๒๕๔๘ เกิดเทคโนโลยีการ ระดบั ประเทศ คอื คณะกรรมการกลางกา� กบั ดแู ล จากการบนั ทกึ ขอ้ มูลผใู้ ชง้ าน รับสง่ ข้อมูลไร้สายแบบ 4G LTE จากนัน้ ใน พ.ศ. กิจการสื่อสาร (Federal Communications ๒๕๕๖ หรือเพียง ๘ ปีหลงั จากนั้นประเทศไทย Commission: FCC) และระดับมลรฐั คอื คณะ กไ็ ดม้ กี ารประมลู คลน่ื ความถส่ี า� หรบั เทคโนโลยนี ้ี กรรมการก�ากับกิจการสาธารณูปโภคแห่งชาติ
ตอนท่ี ๒ เทคโนโลยกี ารสอื่ สาร บทท่ี ๕ ประเภทของเทคโนโลยีการส่ื อสาร ๒๑ คลื่นความถี่ ๕๔ ๕๖ ยุค 2G ระบบ GSM ๒๒ การอนุ ญาตคล่ืนความถ่ี ๕๖ ๕๗ ยุค 2.5G เทคโนโลยี GPRS ๒๓ ๕๘ ยุค 2.75G เทคโนโลยี EDGE ๒๔ ระบบสมั ปทาน ๕๘ ๕๙ ยุค 3G ๒๕ การประมูลคล่ืนความถ่ี ๖๐ ๖๐ ยุค 4G LTE ๖๑ ยุค 5G ๒๖ กิจการกระจายเสียงและ ๖๒ ๖๒ เคเบิลโคแอกเชียล ๒๗ ๖๓ เคเบิลโมเดม็ ๒๘ กิจการโทรทศั น ์ ๖๓ ๖๔ ดีเอสแอล ๒๙ ๖๔ ๖๕ เคเบิลเสน้ ใยนําแสง ๓๐ วิทยุกระจายเสียง ๖๖ ๖๖ การส่ื อสารเชิงแสง ๓๑ คล่ืนวิทยุ ๖๗ ๖๗ โทรเลข ๓๒ ๖๘ ๖๘ โทรศพั ท ์ ๓๓ วิทยุชุมชน ๖๙ ๖๙ เครือข่ายส่วนบุคคล (แพน) ๓๔ ๗๐ ๗๐ เครือข่ายเฉพาะที่ (แลน) ๓๕ วิทยุผ่านดาวเทียม ๗๒ ๗๑ เครือข่ายระดบั เมือง (แมน) ๓๖ ๗๔ ๗๒ เครือข่ายบริเวณกวา้ ง (แวน) ๓๗ วิทยุออนไลน ์ ๗๕ ๗๓ อินเทอรเ์ น็ตเกตเวย ์ ๓๘ ๗๖ ๗๔ เกณฑว์ ิธี ๓๙ หอกระจายข่าวและเสียงตามสาย ๗๗ ๗๕ ไอพี แอดเดรส ๔๐ ๗๘ ๗๖ เซิรฟ์ เวอร ์ ๔๑ วิทยุระบบดิจิทลั ๘๐ ๗๗ โฮสต ์ ๔๒ ๘๑ ๗๘ โดเมนเนมและดีเอน็ เอสเซิรฟ์ เวอร ์ ๔๓ กิจการโทรทศั น ์ ๘๒ ๗๙ HTML, HTML5, Java, PHP, ASP ๔๔ ๘๓ ๘๐ ลินุกซ ์ ๔๕ ยุคโทรทศั นข์ าวดํา ๘๔ ๘๑ คุกกี ้ ๔๖ ๘๒ ขนั้ ตอนวิธี ๔๗ ยุคโทรทศั นส์ ี ๘๓ เอนโคด้ /ดีโคด้ /เอนคริปชนั ๔๘ คล่ืนโทรทศั น ์ ๘๔ ขนาดของขอ้ มูล ๔๙ โทรทศั นภ์ าคพื น้ ดิน ๘๕ การเชื่อมต่อแบบหมุนโทรศพั ท ์ ๕๐ ๘๖ การเชือ่ มต่อแบบบรอดแบนด ์ ๕๑ โทรทศั นด์ าวเทียม ๘๗ บรอดแบนดไ์ รส้ าย ๕๒ ๘๘ Internet Leased Line ๕๓ โทรทศั นบ์ อกรบั เป็ นสมาชิก ๘๙ Backbone ๕๔ ๙๐ ผูใ้ หบ้ ริการอินเทอรเ์ น็ต ๕๕ ไอพี ทีวี เอม็ เอม็ ดีเอสทีวี ดิจิทลั ทีวี กิจการวิทยุสมคั รเล่น วิทยุสมคั รเล่นในประเทศไทย วิทยุคมนาคมยุคแอนะลอ็ ก วิทยุคมนาคมยุคดิจิทลั กิจการเคลื่อนที่ทางทะเล กิจการเคลื่อนที่ทางบก กิจการเคลื่อนที่ทางอากาศ การสื่ อสารผ่านดาวเทียม ดาวเทียมไทยคม ดาวเทียมไทพฒั อนาคตของดาวเทียมส่ื อสาร กิจการโทรคมนาคม ยุค 1G ระบบแอนะลอ็ ก
๒๑ คล่นืความถ่ี (Spectrum) ส� า ห รั บ ค ลื่ น ค ว า ม ถ่ี ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ต า ม รัฐธรรมนูญ พุทธศักราช ๒๕๔๐ เป็นต้นมาจนถงึ Wavelenght Electric พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๑ ถูกกา� หนดใหค้ ลนื่ ความถเี่ ปน็ Field ทรพั ยากรสอ่ื สารของชาติ เพ่ือประโยชนส์ าธารณะ ต า ม รั ฐ ธ ร ร ม นู ญ ใ ห ้ มี อ ง ค ์ ก ร ข อ ง รั ฐ ที่ เ ป ็ น อิ ส ร ะ ท� า ห น ้ า ที่ จั ด ส ร ร เ พ่ื อ ใ ห ้ เ กิ ด ค ว า ม เ ป ็ น ธ ร ร ม แ ก ่ MaFgineeldtic Direction สาธารณะ บรรจุอยู่ในหมวดสิทธิเสรีภาพของ ประชาชน หนว่ ยงานของรฐั ซงึ่ ทา� หนา้ ทเ่ี ปน็ ตวั กลางบรหิ าร และจดั สรรคล่ืนความถี่ คอื คณะกรรมการกิจการ ก ร ะ จ า ย เ สี ย ง กิ จ ก า ร โ ท ร ทั ศ น ์ แ ล ะ กิ จ ก า ร โทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ในฐานะเป็น ผู้ก�ากับดูแล (Regulator) การประกอบกิจการ โทรคมนาคม รวมท้ังกิจการกระจายเสียงและ โทรทัศน์ เพื่อให้เกิดการแข่งขันทเี่ สรีและเป็นธรรม (Free and Fair) รวมถงึ ภารกิจเพื่อการคมุ้ ครอง คล่ืนความถ่ี (Spectrum) หมายถึง คล่ืนวิทยุหรือคล่ืนแฮรตเซียน ผู้บริโภคให้ได้รับการใช้งานคล่ืนความถี่ท่ีอย่าง (ตามพระราชบญั ญตั ิวิทยุคมนาคม พ.ศ. ๒๔๙๘) ซ่งึ เป็ นคล่นื แม่เหลก็ เป็นธรรม ความสา� คญั และประโยชนข์ องคลนื่ ความถ ่ี เปน็ ไฟฟา้ ท่มี ีความถ่รี ะหวา่ ง ๑๐ กโิ ลไซเคลิ ตอ่ วนิ าที และต่าํ กวา่ ๓,๐๐๐,๐๐๐ ส่ิงท่ีช่วยในการพัฒนาเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม เมกะเฮิรตซล์ งมาท่ีถูกแพรก่ ระจายในท่ีวา่ งโดยปราศจากส่ือนาํ ของประเทศ สร้างคุณค่าในรูปของมูลค่าคลื่น โดยตรง แมค้ ล่ืนความถี่เปน็ ส่ิงทีจ่ บั ต้องไม่ได ้ แต่มี มูลค่าทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างมาก เน่ืองจาก ปัจจุบันการสอ่ื สารทั่วโลกถูกจดั แบง่ เป็นหลาย รปู ภาพ เสยี ง หรอื วีดทิ ัศนไ์ ด้ และสามารถสืบค้น ถกู น�ามาใช้ในกิจการต่าง ๆ ของมนุษยเ์ ช่นการใช้ ประเภทคล่ืนความถ่ี เพ่ือใช้เป็นระบบส่งสัญญาณ ขอ้ มลู ในเครอื ขา่ ยอนิ เทอรเ์ นต็ ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ดังนั้น ประโยชน์คล่ืนความถ่ีเพื่อการส่ือสารยุคดิจิทัล จากเครอื่ งสง่ ไปยงั เครอ่ื งรบั โดยใชค้ ลนื่ ความถเี่ ปน็ เครือขา่ ยโทรศัพทเ์ คล่ือนท ่ี 3G ในอดตี หรอื 4G ไร้สาย ทต่ี อ้ งอาศยั คลื่นความถ่เี ปน็ สื่อในการน�าพา ตัวน�าพา และก�าหนดให้เป็นทรัพยากรสาธารณะ ปัจจุบัน รวมทั้งประเทศไทยก�าลังพัฒนาไปสู่ 5G ขอ้ มลู ขา่ วสารตา่ ง ๆ ทอ่ี ยใู่ นรปู แบบดจิ ทิ ลั เชน่ การ สากลทม่ี อี ยอู่ ยา่ งจา� กดั ทกุ ประเทศทว่ั โลกมสี ทิ ธใิ น จงึ เปน็ โครงสรา้ งพน้ื ฐานทางดา้ นสารสนเทศทส่ี า� คญั ใช้โทรศัพทเ์ คลือ่ นท ี่ การส่งสญั ญาณคลน่ื ทีวีดจิ ิทลั การใชเ้ ท่าเทียมกนั ของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างย่งิ ในยุคดิจทิ ัลใน ในยุคท่ีเทคโนโลยีก้าวล้�ามากขึ้น การขยายแถบ ปจั จุบนั คล่ืนความถ่ี เป็นเสมือนช่องทางน�าพาข้อมูล The Electromagnetic Spectrum ขา่ วสารไปในทกุ ๆ ทท่ี สี่ ามารถไปไดโ้ ดยใชค้ วามเรว็ เทา่ กบั แสง ประกอบกบั เทคโนโลยใี นปัจจุบันมีการ Visible Light ขยายแถบความกว้างของสัญญาณ (Bandwidth) Ultraviolet ใหม้ ขี นาดกวา้ งมากขน้ึ เปรยี บเหมอื นการขยายชอ่ ง ทางหรือถนนที่จะน�าพาข้อมูลข่าวสารให้ไปอย่าง Infared X-ray ร ว ด เ ร็ ว ยิ่ ง ขึ้ น เ ช ่ น ตั ว อ ย ่ า ง ค ลื่ น ที่ ใ ช ้ ใ น ร ะ บ บ Microwave Gamma โทรศพั ทเ์ คลอื่ นท ี่ 4G สามารถนา� พาขอ้ มลู รปู ภาพ เสยี ง หรือวดี ทิ ศั น ์ ทเ่ี ร็วกว่าคลืน่ ความถแ่ี บบ 3G Radio เนอื่ งจากมคี วามกวา้ งของสญั ญาณและเทคโนโลยที ี่ ชว่ ยใหก้ ารรบั สง่ ขอ้ มลู ทมี่ ขี นาดใหญไ่ ดม้ ากขน้ึ และ Increasing wavelength ดีกว่า ส่งผลให้การใช้งานโทรศัพท์ท่ีได้แต่การพูด คุยเพียงอยา่ งเดยี วในอดีต แตส่ ามารถสง่ ขอ้ มลู ท้ัง Increasing energy ภาพท่ี ๑ คล่นื แม่เหลก็ ไฟฟา้ 21-1
Radiation Radio Microwave Infared Visible Ultraviolet X-Ray Gamma Ray ๖๒—๖๓ Type of 103 10- 2 10-⁵ 0.5 x 10-6 10-⁸ 10-¹⁰ 10-¹² Wavelength (m) Approxinmate Buildings Humans Butterflies Needle Point Protozoan Molecules Atoms Atomic Nuclei Scale of Wavelength Frequency (Hz) 10⁴ 10⁸ 10¹² 10¹⁵ 10¹⁶ 10¹⁸ 10²⁰ ความกวา้ งของสญั ญาณ (Bandwidth) ยง่ิ เออ้ื ใหเ้ กดิ ชอ่ งทางวง่ิ ของ IXP 100001111111100111000010000111101000000010111000000001111000000100001111010001111111110000101110000000001111010000000101111111010000000101110000 คลื่นส่งข่าวสารรวดเร็วยิ่งตามไปด้วย รวมทั้งก่อให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงทั้งชีวิตความเป็นอยู่ สภาพสังคมอุตสาหกรรมและ IXP ก ฎ ร ะ เ บี ย บ ส� า ห รั บ ก า ร ส่ื อ ส า ร วิ ท ยุ แ ล ะ ธุรกิจต่าง ๆ ให้ดียิ่งขึ้น จึงเป็นจุดบ่งบอกถึงความส�าคัญของ โทรคมนาคมระหว่างประเทศ ด้วยการก�าหนด คลื่นความถไี่ ดอ้ ย่างดี แถบคลื่นความถ่ี คลื่นวิทยุ และบริหารจัดการ การเชื่อมโยงโครงข่ายระหว่างประเทศ ซ่ึง of WR aavdeialetinoกgntาhTรy(mpใeช) ้ประโยชน์ของคลื่นความถ่ีเป็นอีกปัจจัยที่วัดมูลค่าและ ประเทศไทยได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกของสหภาพ คุณค่าความสามารถในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ โทรคมนาคมแหง่ ประเทศด้วย Radio Microwave Infared Visible Ultraviolet X-Ray Gamma Ray IXP 10-¹² ในอนาคตความตอ้ งการใชง้ านคลน่ื ความถจี่ ะ เชน่ ถนน ไฟฟา้ 1 0ป³ ระปา ซ10งึ่ -น² านาชาต1กิ0-⁵า� หนดวา่ 0เ.5ปxน็ 1ด0-ชั⁶ นชี วี้ 1ดั 0-ค⁸ วาม 10-¹⁰ มีมากขึน้ โดยเฉพาะด้านความเร็ว และพืน้ ที่การ ใช้งานเพ่ือให้ครอบคลุมยิ่งขึ้น แต่ขณะที่คล่ืน ApproxสinาmมatาeรSถcaใlนe การแขง่ ขันสรา้ งความเจริญก้าวหนา้ ในประเทศ ปจั จยั ช้ี ภ2าพ1ท-่ี 2๓ Bandwidth ความถี่หาได้ยากเพราะมีจ�ากัด จึงเป็นความ oวf ัดWอavยelู่ทenี่ขgtดี h ความสามารถทีท่ า� ใหป้ ระชาชนสามารถติดตอ่ สื่อสารไป ท้าทายของมนุษยชาต ิ จะตอ้ งพฒั นาใหส้ ามารถ พูดคุยเรียนร ู้ ทา� มาคา้ ขาย หรือพบปะสังสรรค์ นา� ไปสู่Buildings Humans Butterflies Needle Point ใช้คล่ืนความถ่ีได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า มาFหreาqกueันnc y Protozoan Molecules Atoms Atomic Nuclei สูงสุด มีประโยชน์หลากหลายจากเทคโนโลยีที่ พฒั นาอย่างก้าวกระโดด ความจ(�าHเzป) ็นท่ีต้องพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานของการโทรคมนาคม สา� หรบั ประเทศไทย นโยบายคลนื่ ความถแ่ี หง่ และคมนาคมไป10พ⁴ ร้อมกัน10 ⁸ ให้สาม10า¹ร² ถสื่อสารกัน10ไ¹ด⁵ ้ในทุก10ส¹⁶ถานท1ี ่ 0¹⁸ 10²⁰ ชาติ จ�าเปน็ อยา่ งย่ิงท่ี กสทช. จะตอ้ งบริหารและ จดั การใหท้ นั ตอ่ การเปลยี่ นแปลงของเทคโนโลยที ่ี ทกุ เวลา หลายประเทศจึงมนี โยบายของชาต ิ เพ่อื การพัฒนาเครือ ปรับโฉมหน้าอย่างรวดเร็ว เพื่อไม่ให้กระทบต่อ การให้บริการและการน�าไปใช้ประโยชน์ รวมถึง ข่ายสารสนเทศ และการสื่อสารอยา่ งประสทิ ธิภาพ กฎหมาย ข้อบังคับต่าง ๆ มีความเท่าทันกับ สถานการณ์ทีเ่ กิดขนึ้ ดว้ ย คลน่ื ความถย่ี งั ถกู กา� หนดคณุ คา่ เปน็ ปจั จยั ชวี้ ดั การพฒั นาดา้ น ภาพท่ี ๔ โลโก ้ ITU ไอซที ี หรือ IDI (ICT Development Index) ของแตล่ ะประเทศ บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ITUท่วั โลก โดยสหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (International Telecommunication Union: ITU) เดิมใช้ชื่อ “สหภาพโทรเลข ระหว่างประเทศ” เป็นองค์การสากล ส�านักงานใหญ่ตั้งอยู่ที่ นครเจนีวา ประเทสสวิตเซอร์แลนด์ ท�าหน้าที่พัฒนามาตรฐาน คล่นื ความถ่ขี องผูใ้ หบ้ รกิ ารโทรศพั ทเ์ คล่อื นท่ี Coverage Band Capacity Band คล่นื ความถ่รี วม (MHz) ผูใ้ หบ้ ริการ 850 900 1800 2100 2300 - (17.5) 15 15 - 30 AIS 25 15 - 50 DTAC 10 - 15 15 - 55 TRUE 15 10 20 - - 15 - 15 35 CAT - 64 79 TOT - - ภาพท่ี ๒ ตารางนโยบายคล่นื ความถ่ี
๒๒ การอนุญาตคล่นืความถ่ี
การอนุญาตคลน่ื ความถ่ี หมายถงึ ๖๔—๖๕ การทห่ี น่วยงานกาํ กบั ดแู ลอนญุ าต และจดั สรรใหใ้ ชค้ ล่ืนความถ่ีโดย การออกใบอนุ ญาต การออกใบอนญุ าตใชง้ านคลน่ื ความถก่ี ระทา� โดยผ่านทางการใช้กฎหมาย และการออก ประกาศขอ้ บังคบั ภายในประเทศนัน้ เน้นขนั้ ตอน การดา� เนนิ การทโี่ ปร่งใส เช่น ๑. การกา� หนดขนั้ ตอน กระบวนการการออก ใบอนญุ าตทช่ี ดั เจนเหมาะสม ตลอดจนเงอื่ นไขใน การต่ออายุ การระงับการใช้งานและยกเลิก ใบอนญุ าตตามความเหมาะสม ๒. การตรวจสอบคุณสมบัติของผู้มาขอรับ ภาพท่ี ๒ การอนุญาตคล่นื ความถ่ีมีขนั้ตอนโปรง่ ใส เป็ นธรรม และตรวจสอบได ้ ใบอนญุ าต จากมมุ มองทางกฎหมายและเกณฑท์ ี่ ก�าหนด รวมท้ังความเหมาะสมทางด้านเทคนิค ข้ันตอนถัดไปเป็นกระบวนการวิเคราะห์ มีความส�าคัญว่า ฝ่ายบริหารคล่ืนความถี่ต้อง ของอุปกรณ์ทีจ่ ะนา� มาใชง้ าน ความสอดคล้องระหว่างความต้องการในการใช้ รั ก ษ า ใ ห ้ ท ะ เ บี ย น ก า ร จั ด ส ร ร ค ลื่ น ค ว า ม ถ่ี งานคลื่นความถี่ท่ีถูกร้องขอกับแผนการจัดสรร สอดคล้องกับข้อมูลท่ีเป็นอยู่ในปัจจุบันอยู่เสมอ ๓. การคิดค�านวณการเรียกเก็บค่าอนุญาต ความถีท่ ่มี ีอยู่ กระบวนการจัดสรรคลนื่ ความถที่ ่ี กระบวนการดังกล่าวต้องก�าหนดให้แน่ชัดว่า ใช้งานตามความเหมาะสม มีประสิทธิภาพจะต้องพึ่งพาข้อมูลเพ่ือประกอบ ข้อมูลเงื่อนไขประเภทใดมีความส�าคัญ และ การพจิ ารณา จากนนั้ จะเขา้ สชู่ ว่ งการประมลู คลนื่ จ�าเพาะเจาะจงกับการประยุกต์ใช้งานในกิจการ ข้ันตอนของกระบวนการขออนุญาตคล่ืน ความถี่ ประเภทใด ท้ังน้ีขึ้นอยู่กับเป้าหมายของแต่ละ ความถ่ี เร่ิมต้นด้วยการยื่นใบค�าร้องขอรับการ ประเทศว่าต้องการให้ข้อมูลดังกล่าวแสดงถึง จัดสรรคลนื่ ความถี่และใบอนญุ าตใชง้ านอุปกรณ์ เม่ือช่องความถ่ีได้รับอนุญาตให้กับผู้ที่ได้รับ วัตถุประสงค์ของการใช้งานคล่ืนความถ ่ี หรือใช้ ห รื อ ต้ั ง ส ถ า นี วิ ท ยุ ค ม น า ค ม แ บ บ ฟ อ ร ์ ม การประมูลเรียบร้อย ข้อมูลทุกอย่างที่เก่ียวข้อง แสดงคณุ ลกั ษณะเฉพาะทางเทคนคิ เทา่ นน้ั ดงั นนั้ ค�าร้องขอจะประกอบดว้ ยขอ้ มลู เชงิ ธรุ การ ขอ้ มลู จะถูกบันทึกลงบนฐานข้อมูลทะเบียนการจัดสรร การออกใบอนญุ าตใหใ้ ชค้ ลนื่ ความถเี่ ปน็ สงิ่ สา� คญั ทางเทคนคิ ทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การปฏบิ ตั กิ าร ทตี่ ง้ั และ คลืน่ ความถ ่ี เพ่อื การจดั สรรในคร้ังต่อไป และใช้ ในการใช้คล่ืนความถี่เพื่อท�าประโยชน์ในด้าน รายละเอยี ดอปุ กรณ์ของสถานีรับ สถานสี ง่ สาย เป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ประสิทธิภาพใน ต่าง ๆ เพราะการขออนุญาตคลน่ื ความถี่เปน็ การ อากาศ รวมถึงข้อมลู ทม่ี คี วามจา� เปน็ อนื่ ๆ การอนุญาตและใช้งานคล่ืนความถ ่ี ดว้ ยเหตุนีจ้ งึ รวบรวมข้อมูลผู้ท่ีมีสิทธิใช้งานคล่ืนความถี่ท่ีได้ รบั อนญุ าตใหใ้ ชใ้ นปจั จบุ นั ทา� ใหท้ ราบสถานภาพ ผไู้ ดร้ บั อนญุ าต เปน็ พน้ื ฐานในการตรวจสอบและ ใ ช ้ ใ น ก า ร ว า ง แ ผ น จั ด ส ร ร ค ล่ื น ค ว า ม ถ่ี ใ ห ้ มี บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ประสิทธิภาพมากยิ่งข้ึนต่อไปในอนาคต ภาพท่ี ๑ คล่นื ความถ่ีเป็ นทรพั ยากรท่ีมีจาํ กดั กสทช. จงึ ตอ้ งอนุญาตใหก้ บั การอนุญาตคลื่นความถ่ีท�าได้หลายวิธี เช่น ผูป้ ระกอบการท่ีมีศกั ยภาพเพ่ื อประโยชนข์ องผูใ้ ชบ้ ริการ วิธีประมูล วิธีคัดเลือกประกวด หรือวิธีมาก่อน ไดก้ ่อน เป็นต้น ในบางครัง้ กฎหมายก�าหนดวิธี การจดั สรรและออกใบอนญุ าตไวอ้ ยา่ งชดั เจน เชน่ การจัดสรรคล่ืนความถี่ในกิจการโทรคมนาคม แ ล ะ กิ จ ก า ร โ ท ร ทั ศ น ์ ดิ จิ ทั ล ภ า ค พื้ น ดิ น ท่ี น� า ไ ป ใ ช ้ ใ น ท า ง ธุ ร กิ จ จ ะ ต ้ อ ง ข อ อ นุ ญ า ต ค ล่ื น ความถี่ ด้วยวิธีการประมูล โดยคณะกรรมการกิจการ กระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการ โทรคมนาคมแหง่ ชาต ิ (กสทช.) เปน็ ผจู้ ดั สรรการ อนญุ าตคลืน่ ความถ่ี
๒๓ สมั ปทาน สมั ปทาน (Licensing) คอื สญั ญาประเภทหน่ึงของสญั ญาทางปกครอง แนวคิดสัมปทานเกิดข้ึนจากการที่รัฐยังไม่มี วา่ ดว้ ยขอ้ ตกลงระหวา่ งคู่สญั ญาฝ่ ายรฐั กบั ฝ่ ายเอกชน ในลกั ษณะของ ความพรอ้ มในการประกอบกจิ การบางอยา่ ง แตต่ อ้ งการ การอนุ ญาตใหค้ ู่สญั ญาฝ่ ายเอกชนไดร้ บั สิทธิแต่เพี ยงผูเ้ ดียว ในการ ความร ู้ เทคโนโลยใี หม ่ ๆ และเงนิ ลงทนุ จากตา่ งประเทศ จดั ทําบริการสาธารณะซ่ึงเป็ นกิจการท่ีมีกฎหมายกําหนดใหร้ ฐั มีสิทธิ เพอ่ื นา� มาพฒั นาประเทศใหเ้ จรญิ กา้ วหนา้ รฐั จงึ สง่ เสรมิ กระทาํ ไดเ้ ท่านนั ้ โดยฝ่ ายเอกชนดาํ เนินการแทนรฐั ทงั ้ หมด หรอื เขา้ มามี ใหม้ กี ารลงทนุ จากตา่ งประเทศดว้ ยการใหส้ มั ปทาน ส่วนรว่ มจดั ทาํ ในการท่ีรฐั อนุญาตใหเ้ อกชนจดั ทาํ บรกิ ารสาธารณะหรอื แกผ่ ลู้ งทนุ ตา่ งชาต ิ ซง่ึ การใหส้ มั ปทานจา� เปน็ ตอ้ งมี จดั ทาํ ประโยชนเ์ ก่ียวกบั โทรคมนาคม ภายในระยะเวลาและตามเง่ือนไขท่ี มาตรการทางกฎหมายเป็นการควบคุมดูแลการ รฐั กาํ หนด เช่น สมั ปทานโทรศพั ทเ์ คล่อื นท่ี สมั ปทานทีวีดิจทิ ลั สมั ปทาน ด�าเนินการของเอกชน เพื่อรองรบั การใหส้ มั ปทาน ดาวเทียม ฯลฯ และเพอ่ื การสง่ เสรมิ การลงทนุ ทงั้ ยงั เปน็ หลกั ประกนั ให้เอกชน
สรปุ คล่นื ความถ่ี 3 ค่ายมือถอื ๖๖—๖๗ AIS-TRUE-DTAC นบั รวมคล่นื ความถ่ีท่ีไดร้ บั ใบอนุญาตจากสทช. และคล่นื ความถ่ีตามสญั ญากบั พนั ธมิตร 20 MHz 40 MHz 60 MHz* 120 MHz* (10MHzx2) (20MHzx2) (30MHzx2) FDD Uplink/ Downlink 900MHz 1800MHz 2100MHz 30 MHz** 20 MHz 30 MHz 30 MHz 110 MHz (15MHzx2) (10MHzx2) (150MHzx2) (15MHzx2) FDD Uplink/ Downlink 850MHz 900MHz 1800MHz 2100MHz 10 MHz 30 MHz 60 MHz*** 100 MHz* (5MHzx2) (15MHzx2) (TDD) FDD Uplink/ Downlink & TDD 1800MHz 2100MHz 2300MHz หมายเหตุ: *AIS ร่วมกบั TOT บนคล่นื 2100 MHz จาํ นวน 30 MHz (15MHz x 2) ภาพท่ี ๑ แสดงผูใ้ หบ้ ริการท่ีไดร้ บั **TRUE รว่ ม CAT บนคล่นื 850 MHz จาํ นวน 30 MHz (15MHz x 2) ***DTAC รว่ มกบั TOT บนคล่นื 2300 MHz จาํ นวน 60 MHz สมั ปทานคล่นื ความถ่ใี นย่านต่าง ๆ ผู้ประกอบการโทรคมนาคมเริ่มมีบทบาทได้ Build Own and Operate: BOO จนพทุ ธศักราช ๒๕๔๘ ภายหลงั การก่อต้ัง เอกชนเปน็ ผจู้ ดั ทา� กอ่ สรา้ งสงิ่ ตา่ ง ๆ และบรหิ าร ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร กิ จ ก า ร โ ท ร ค ม น า ค ม แ ห ่ ง ช า ต ิ รบั สมั ปทา2นก3บั ห-2นว่ ยงานรฐั วสิ าหกจิ เรม่ิ จากการ (กทค.) ซ่ึงเป็นองค์กรอิสระท�าหน้าท่ีก�ากับดูแล จัดการ ซงึ่ เป็นการลงทุนด้วยตัวเอง เอกชนจะมี กิจการโทรคมนาคมในยุคนั้น ได้มีการเปิดเสรี ให้บริการโทรศัพท์เคล่ือนที่ ซ่ึงรัฐบาลได้แก้ไข ป ร ะ ก อ บ กิ จ ก า ร โ ท ร ค ม น า ค ม ภ า ย ใ ต ้ ร ะ บ บ ใ บ ยกเลกิ ระบบสมั ปทานคลนื่ ความถดี่ า้ นโทรคมนาคม กรรมสิทธ์ใิ นสนิ ทรพั ย์ที่ลงทุน แตจ่ ะมสี ญั ญากบั อนญุ าต แตย่ งั คงไมม่ กี ารจดั สรรคลน่ื ความถเ่ี พม่ิ และสนิ้ สุดไปเมือ่ พ.ศ. ๒๕๕๘ เติมส�าหรบั กจิ การโทรศพั ท์เคล่อื นท ี่ จนกระทงั่ มี รัฐบาลในการรับรองรายได้ระยะยาว โดยหน่วย พระราชบัญญัติองค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ และ สา� หรบั บรกิ ารหรอื ขอ้ กา� หนดและเงอื่ นไขของ กา� กบั การประกอบกจิ การวทิ ยกุ ระจายเสยี ง วทิ ยุ สัมปทานในประเทศไทย มีความแตกต่างกันไป งานรฐั จะเปน็ ผรู้ บั ซอื้ สนิ คา้ ตามชว่ งเวลาในสญั ญา โทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม พุทธศักราช ตามข้อตกลง รูปแบบการท�าสัญญาสัมปทาน ๒๕๕๓ ได้บัญญัติให้มีการอนุญาตให้ใช้คล่ืน ท่ีปรากฏตามบทบัญญัติของกฎหมาย เพื่อการ และเมื่อหมดอายุสัมปทานที่ได้รับ สินทรัพย์ ความถ่ตี อ้ งกระทา� โดยวิธีการประมูล ด�าเนินการ ดา� เนินธุรกจิ ปรากฏอยู ่ ๔ รปู แบบ ไดแ้ ก่ โดยสา� นกั งานคณะกรรมการกจิ การกระจายเสยี ง ดังกลา่ วกจ็ ะยงั คงเป็นของบรษิ ทั ผูล้ งทุน กจิ การโทรทศั น ์ และกจิ การโทรคมนาคมแหง่ ชาติ Build Operate and Transfer: BOT (กสทช.) ซง่ึ แปลงสภาพจาก สา� นกั งาน กทช. ได้ เอกชนไดร้ บั สทิ ธติ ามสญั ญาสมั ปทานจากรฐั บาล จดั ใหม้ กี ารประมลู คลน่ื ความถขี่ นึ้ ถอื เปน็ ครง้ั แรก ของประเทศไทยทม่ี กี ารประมลู คลน่ื ความถค่ี วบคู่ ในการลงทุนก่อสร้างและด�าเนินงาน เพื่อหาผล Acquire Operate and ไปกับการอนุญาตให้ประกอบกิจการโทรศัพท์ ตอบแทนภายในระยะเวลาทกี่ า� หนดไว ้ ในระหวา่ ง Transfer: AOT เคลอ่ื นทภ่ี ายใตร้ ะบบใบอนญุ าต และชว่ งเวลาใกล้ การดา� เนนิ งานดงั กลา่ ว กรรมสทิ ธใิ์ นสนิ ทรพั ยน์ นั้ กนั น้ัน สญั ญาสมั ปทานระหว่าง CAT และ TOT จะเปน็ ของภาคเอกชน แตห่ ลงั จากการสนิ้ สดุ อายุ เปน็ สมั ปทานซง่ึ เอกชนจะไดร้ บั สทิ ธสิ มั ปทานจาก กับคู่สัญญาบริษัทเอกชนเร่ิมทยอยครบก�าหนด สมั ปทานกรรมสทิ ธใ์ิ นสนิ ทรพั ยท์ ลี่ งทนุ จะถกู โอน ต้งั แต่ พ.ศ. ๒๕๕๖ โดยคลื่นความถท่ี ่ีใชใ้ นการ ให้แก่รฐั บาลเพ่อื เปน็ การตอบแทน รฐั บาล โดยภาคเอกชนจะรบั ทรพั ยส์ นิ จากรฐั บาล ประกอบกิจการภายใต้สัญญาสัมปทานร่วมดงั กลา่ วตอ้ งกลบั คนื ส่ ู กสทช. เพื่อน�าไปจัดสรรใหม ่ มาบรหิ าร แลว้ เอกชนจะมกี ารลงทนุ ในสนิ ทรพั ยแ์ ละ โดยวธิ กี ารประมูล กอ่ ใหเ้ กิดการเปลี่ยนแปลงทง้ั Build Transfer and Operate: BTO ต่อโครงสร้างตลาด และแนวโน้มบริการท่ีน�าไป เอกชนเป็นผู้ออกแบบ ลงทุน และก่อสร้าง ดา� เนนิ งานเพอื่ หาผลตอบแทนในระยะเวลาทไี่ ดต้ กลง ส่เู ทคโนโลยที ันสมัยมากขนึ้ สินทรัพย์แล้วโอนกรรมสิทธ์ิในสินทรัพย์ให้แก่ ไวก้ บั ภาครฐั บาล หลงั จากทส่ี ญั ญาสมั ปทานทไ่ี ด้ รัฐบาลทันทีหลังจากการก่อสร้างแล้วเสร็จ โดย เอกชนจะมีสทิ ธิในการใชท้ รพั ยส์ นิ ท่ตี นเองลงทุน ตกลงกนั ไวส้ น้ิ สดุ ลง กรรมสทิ ธใิ์ นสนิ ทรพั ยท์ เ่ี อกชน ตามสัญญาสมั ปทานในการดา� เนินงานเพอ่ื หาผล ตอบแทนภายในระยะเวลาที่ก�าหนด โดยในช่วง ลงทนุ จะถกู โอนใหแ้ กร่ ฐั บาล เวลาทบ่ี ริษทั ยงั มีสทิ ธใิ นการใช้สนิ ทรพั ย์ดังกลา่ ว ตามระยะเวลาสัญญาสัมปทาน บริษัทจะมีการ การจดั สรรคลน่ื ความถ ่ี ในระบบโทรคมนาคม บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร บนั ทกึ สนิ ทรพั ยใ์ นรปู ของสทิ ธใิ นการใช ้ และมกี าร ในประเทศไทย เริ่มจากการให้บริการโทรศัพท์ ตดั คา่ เสือ่ มตามอายุสัมปทาน เคลื่อนท่ี ภายใต้สัญญาร่วมแบบสร้าง-โอน- ดา� เนนิ งาน (Build-Transfer-Operate หรอื BTO) ของรัฐวสิ าหกิจ ได้แก ่ บรษิ ทั กสท โทรคมนาคม จ�ากัด (มหาชน) หรือ CAT และบรษิ ทั ทีโอที จ�ากัด (มหาชน) หรือ TOT อนุญาตให้ผู้รับ สมั ปทานหรือคสู่ ญั ญา สรา้ งและบรหิ ารโครงข่าย โทรคมนาคม และเกบ็ คา่ ใชบ้ รกิ ารจากผใู้ ชบ้ รกิ าร ท่ัวไป โดยต้องน�าส่งเงินค่าสัมปทานตามอัตราท่ี กา� หนดในสญั ญาใหแ้ ก ่ CAT หรือ TOT และเมอื่ สิ้นสุดระยะเวลาสัมปทาน ผู้ได้รับสัมปทานต้อง โอนสิทธิความเป็นเจ้าของโครงข่ายให้กับ CAT หรอื TOT แลว้ แต่กรณี
๒๔ การประมูลคล่นืความถ่ี คลน่ื ความถเ่ี ปน็ ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ใ่ี ชโ้ ดยไม่ (Spectrum auction) หมดไป แต่มีอยู่อย่างจ�ากัด กระบวนการจัดสรร คล่ืนโดยรัฐท�าได้หลายวิธี ในปัจจุบันหน่วยงาน การประมูลคล่นื ความถ่ี (Spectrum Auction) คือ การเสนอหรอื การ กา� กบั ดแู ลดา้ นโทรคมนาคมในตา่ งประเทศ เปลยี่ น ประกวดราคาแข่งขนั ในการเป็ นผูร้ บั ใบอนุญาตจดั สรรคล่นื ความถ่ี ใน มาใช้วิธีการประมูลคลื่นความถี่ ซึ่งเป็นวิธีการ ฐานะผปู ้ ระกอบกจิ การโทรคมนาคมท่ไี ดร้ บั ใบอนุญาตการประกอบกจิ การ จดั สรรคล่นื ความถ่ีอาศยั กลไกตลาดหรือกลไกทาง โทรคมนาคมจากคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ ตาม ดา้ นราคา แนวคิดพนื้ ฐานของการประมูลคือ ความ ลกั ษณะและประเภทท่กี าํ หนด โดยคล่นื ความถ่เี ป็ นทรพั ยากรท่จี าํ เป็ นตอ่ เช่ือที่ว่าผู้ท่ีเสนอราคาประมูลสูงสุดคือผู้ท่ีมีความ กิจการโทรคมนาคม ไดแ้ ก่ โทรศพั ทเ์ คล่อื นท่ี ดาวเทียม วิทยุติดตามตวั สามารถในการใชค้ ลนื่ ความถไี่ ดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ และบรกิ ารโทรคมนาคมเฉพาะกลุ่มต่าง ๆ สูงสุด และประโยชนส์ ุทธสิ งู สดุ ในสงั คม วิธีการประมูล มี ๔ รปู แบบ ไดแ้ ก่ English auction หรือเรียกว่า first-price open-cry ascending auction กฎของการประมูล คือ เมื่อเริ่มประมูล ผู้ขายจะประกาศจากราคาที่ คอ่ นขา้ งตา�่ หรอื ตง้ั ราคาเรม่ิ แรกทร่ี าคาสา� รองขน้ั ตา่� (reserve price) ราคาประมูลจะเพ่ิมขึ้น ผู้ชนะการ ประมลู ไดแ้ กผ่ ทู้ ใี่ หร้ าคาสงู สดุ วธิ กี ารประมลู แบบน้ี มักใช้กับการประมูลงานศิลปะโบราณวัตถุ บ้าน เปน็ ต้น Dutch auction หรอื เรยี กวา่ first-price open- cry descending auction กฎของการประมูลคือ เมอื่ เรมิ่ ต้นประมูล ผขู้ ายจะประกาศราคาทีส่ งู มาก แลว้ ราคาประมลู จะคอ่ ย ๆ ลดลง จนเหลอื ผปู้ ระมลู ทส่ี ามารถใหร้ าคาระดบั นนั้ ได ้ วธิ กี ารประมลู แบบน้ี มกั ใช้กับการประมลู ดอกไม ้ ปลา เป็นต้น First-price sealed-bid auction กฎ ของการประมูลคือ ผู้ประมูลย่ืนซองประมูลพร้อม กนั โดยไมท่ ราบวา่ ผปู้ ระมลู รายอนื่ ใหร้ าคาใด ผชู้ นะ การประมูลคือ ผู้ท่ียื่นราคาและจ่ายท่ีราคาประมูล สูงสุด วิธีการประมูลแบบนี้มักใช้กับการประมูล พันธบัตรรัฐบาล ใบอนุญาตในการประกอบการ เหมอื งแร ่ เป็นต้น Second-prince Sealed-bid auction หรือเรียกตามชื่อนักเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบล ครสิ ต์ศักราช ๑๙๙๖ ทค่ี ดิ วิธีการประมูลแบบนีว้ ่า Vickrey’s auction กฎของการประมลู คอื ผ้ปู ระมูล ย่ืนราคาประมูลพร้อมกัน โดยไม่รู้ว่าผู้ประมูลราย อื่นให้ราคาใด ผู้ชนะการประมูลคือ ผู้ท่ียื่นราคา สูงสุด โดยจ่ายที่ราคาสูงอันดับที่สอง (second- highest price) วิธีการประมูลแบบนม้ี ักไดร้ บั ความ สนใจทางทฤษฎมี ากกวา่ นา� ไปใชป้ ฏบิ ตั จิ รงิ อยา่ งไร กต็ าม ครสิ ตศ์ ักราช ๑๙๙๐ นิวซีแลนดเ์ คยนา� วธิ นี ้ี ไปใช้ประมูลคลนื่ ความถ ี่ ซึ่งไดผ้ ลไมเ่ ปน็ ที่นา่ พอใจ เนอื่ งจากราคาสงู สดุ แตกตา่ งจากราคาทจ่ี า่ ยจรงิ ซงึ่ เป็นราคาท่สี งู กว่าอนั ดบั ท่ีสองมาก
คล่นื ความถ่ีท่ีใชง้ าน กิจการประจาํ ท่ี กิจการเคล่อื นท่ี ยกเวน้ ๖๘—๖๙ หน่วย: เมกะเฮิรตซ ์ (MHz) กิจการการนาํ ทางการบินในเสน้ ทางบินเชงิ พาณิชย ์ กิจการประจาํ ท่ี กิจการกระจายเสียง กิจการวิทยุ กิจการวิทยุนาํ ทางการบิน กิจการปฏบิ ตั ิการสู่อวกาศ กิจการอุตุนิยมวิทยา กิจการเคล่อื นท่ี และกิจการโทรทศั น ์ นาํ ทางการบิน ในเสน้ ทางบินพาณิชย ์ ผ่านดาวเทียม, กิจการเคล่อื นทีผ่านดาวเทียม และกิจการวิจยั อวกาศ (อวกาศสู่โลก) 75.4-87 87-108 108-117.975 117.975-137 137-137.025 75 80 85 90 39$5 100 5$ 105 1101$ 115 120 125 130 135 140 ภาพท่ี ๑ ภาพคล่นื Hoคwวmาuมchถfo่ีทr ่aีใชhuง้ g?านรูปแบบต่าง ๆ3$ 5$ 1$ การประมูลทั้งสี่รูปแบบสามารถแก้ไขหรือปรับ รวมกันได้ เพ่ือให้เกิดการประมูลท่ีเหมาะสมกับ How much for a hug? 3$ 5$ 1$ สถานการณ์ วิธีการประมูลซ่ึงใช้กลไกทางด้าน 3$ 5$ 1$ ราคาเป็นเคร่ืองมือในการจัดสรรคลื่นความถ่ีน้ัน 24-2 How much for a hug? สิทธิในการใช้คลื่นจะตกกับผู้ที่ให้มูลค่าสูงสุด หรอื สามารถใชค้ ลน่ื ความถไ่ี ดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ How much for a hug? สงู สุด อยา่ งไรกต็ าม ขอ้ สรปุ ดงั กล่าวจะเป็นจรงิ ไดต้ อ่ เมอ่ื การประมลู ไดร้ บั การออกแบบมาอยา่ งดี 15$ 20$ ส่งเสริมให้เกิดการแข่งขันกันอย่างในตลาดอย่าง 20$ แท้จริงภายใต้กฎกติกาทมี่ ีความชัดเจน 15$ 20$ 20$ going once, going twice, 20$ sold to the gentleman in purple for 20$! 15$ 20$ going once, going twice, 15$ sold to the gentleman in purple for 20$! 20$ going once, going twice, 20$soglodintog tohneceg,egnotlienmg atwn iicnep, urple for 20$! sold to the gentleman in purple for 20$! I’m seelling a tulip. ภาพที่ ๒ การประมAูลnyแonบe บforE10n0g,0l0i0s$h? auction ประเทศไ ทยจัดสรรคลื่นความถี่โทรศัพท์ 50,000$? เคลอื่ นท ี่ 4G ซง่ึ การประมลู เมอ่ื เดอื นพฤศจกิ ายน I’m seelling a tulip. พ.ศ. ๒๕๕๘ สามารถสร้างเม็ดเงินเข้ารัฐได้ถึง ๑๕๑,๙๕๒ ลา้ นบาท จากจา� นวน ๒๐ เมกะเฮริ ตซ์ Anyone for 100,000$? (MHz) สา� หรับย่าน ๙๐๐ เมกะเฮิรตซ ์ เม่อื รวม มลู คา่ เงนิ ทไ่ี ดจ้ ากการประมลู คลน่ื ในยา่ น ๑๘๐๐ I’m seelling a tulip. 4500,,000000$$?? เมกะเฮิรตซ ์ อีก ๘๐,๗๗๘ ล้านบาท รวมเปน็ I’m Asneyeollninegfaortu1l0ip0. ,000$? 345000,5,0,0000000,00$0$0?$?0?$? เงินได้จากการประมูลคล่ืน 4G ท้ังสองคร้ังรวม Anyone for 100,000$? ทงั้ สนิ้ ๒๓๒,๗๓๐ ลา้ นบาท (ขอ้ มลู ๒๔ มนี าคม ๒๕๔๙) จากขอ้ เสนอและคา� แนะนา� ของสหภาพ 234000,0,4,0000000,0$00$?0$?0?$? I will โทรคมนาคมระหวา่ งประเทศ กสทช. จงึ พจิ ารณา take it! กา� หนดราคาเรม่ิ ตน้ ขน้ึ ท ี่ ๑๕,๙๑๒ ลา้ นบาท หรอื Sold to the gentleman in 20,30000,0$0?0$? I will รอ้ ยละ ๘๐ ของมลู คา่ ราคากลาง (๑๙,๘๙๐ ลา้ น purple for 20,000$! 30,000$? take it! บาท/๑ ใบอนญุ าต/๑๕ เมกะเฮิรตซ)์ ของคล่ืน ในยา่ น ๑๘๐๐ เมกะเฮริ ตซ์ และราคาเร่ิมตน้ ท ี่ Sold to the gentleman in 20,000$? I will ๑๒,๘๖๔ ล้านบาทหรอื รอ้ ยละ ๘๐ ของมูลคา่ purple for 20,000$! 20,000$? I wtailkle it! ราคากลาง (๑๖,๐๘๐ ล้านบาท/๑ ใบอนุญาต/ take it! ๑ ๐ เ ม ก ะ เ ฮิ ร ต ซ ์ ) ข อ ง ค ลื่ น ใ น ย ่ า น ๙ ๐ ๐ เมกะเฮริ ตซ์ ใบอนญุ าตมีอายุ ๑๕ ป ี ซึ่งในการ Sold to the gentleman in ประมูลดังกล่าว ปรากฏว่ามีการแข่งขันที่สูง Solpdutroptlehefogre2nt0le,0m0a0n$!in จนราคาที่ได้รับจริงจากการประมูลสูงกว่าราคา purple for 20,000$! กลางมาก อันเป็นปัจจัยท่ีส�าคัญอีกประการหนึ่ง ตามหลกั การแขง่ ขนั เสรแี ละเปน็ ธรรม ทที่ า� ใหก้ าร ภาพที่ ๓ การประมูลแบบ Dutch auction ประมูลดังกล่าวมีการแข่งขันท่ีสูง ทั้งเรื่องของ อุปสงค์ (Demand) และอุปทาน (Supply) ที่ 200$ 100$ 50$ 150$ 250$ สะท้อนความต้องการในการใช้คลื่นความถ่ีของ บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ประชาชนและผู้ประกอบการในประเทศไทย 200$ 100$ 50$ 250$150$ Sold to the purple gentleman for 250$! 200$ 100$ 50$ 250$150$ 200$ 100$ 50$ 250$150$ Sold to the purple gentleman for 250$! ภาพที่ ๔ การประมูลแบบ First-price sealed-bid auction Sold to the purple gentleman for 250$! Sold to the purple gentleman for 250$! 200$ 100$ 50$ 150$ 250$ 200$ 100$ 50$ 150$ 250$Sold to the red gentleman for 200$! ภาพที่ ๕ การประ2ม02ูล00แ$บ0บ$Sec1o01n00d$0-p$rice 5se05a$0le$d-bid1a51u05c$0ti$onSold2to52th05e $0red$gentleman for 200$! Sold to the red gentleman for 200$! Sold to the red gentleman for 200$!
๒๕ กิจการกระจายเสียง และกิจการโทรทศั น ์ กฎหมายกาํ หนดใหก้ ิจการส่ือสารไม่ว่าจะเป็ นวิทยุกระจาย ผูไ้ ดร้ ับอนญุ าตให้ประกอบกจิ การต้องเปน็ บุคคลทม่ี สี ญั ชาติไทย เสียง วทิ ยโุ ทรทศั น ์ และกจิ การโทรคมนาคม ทงั ้ สง่ สญั ญาณ เทา่ นน้ั เมอ่ื ไดร้ บั สทิ ธใิ นการประกอบกจิ การจะเปน็ สทิ ธเิ ฉพาะตวั ของ โดยใชค้ ล่ืนความถ่ี ไม่ใชค้ ล่ืนความถ่ี เป็ นกิจการกระจาย ผู้ได้รับอนุญาตเท่านั้น ไม่สามารถโอนให้แก่บุคคลอ่ืน หากจะมีการ เสียง และกิจการโทรทศั นท์ ่ีจะตอ้ งอยู่บงั คบั ของกฎหมาย แบง่ เวลาใหผ้ อู้ น่ื เขา้ รว่ มดา� เนนิ การจะตอ้ งไดร้ บั อนญุ าตเสยี กอ่ นจงึ จะ ดงั นนั ้ การใหบ้ ริการการส่งข่าวสารสาธารณะหรือรายการ ดา� เนนิ การได ้ และไมอ่ นญุ าตใหผ้ รู้ บั ใบอนญุ าตถอื ครองธรุ กจิ ในกจิ การ ไปยงั เคร่ืองรบั ไม่ว่าจะดว้ ยระบบไฟฟ้าแบบดงั ้ เดิม หรือ ประเภทเดยี วกนั หรอื ถอื ครองสทิ ธขิ า้ มสอื่ ในกจิ การกระจายเสยี งและ ระบบสญั ญาณดิจิทลั การส่งสญั ญาณผ่านสายเคเบิลใย กจิ การโทรทศั นท์ ใี่ ชค้ ลน่ื ความถม่ี ากเกนิ สดั สว่ น ทงั้ นเ้ี พอ่ื ปอ้ งกนั ไมใ่ ห้ แกว้ หรอื การส่งขอ้ มูลรายการผ่านเครอื ข่ายอนิ เทอรเ์ น็ตก็ บุคคลใดบุคคลหน่ึงครอบง�ากิจการสื่อสาร จนอาจจ�ากัดโอกาสของ ถอื เป็ นกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทศั นท์ งั ้ สิน้ การเป็ น ประชาชนในการรบั รู้ข่าวสารท่มี แี หลง่ ข้อมลู ท่ีหลากหลาย กิจการกระจายเสียง กิจการโทรทศั นน์ นั ้ จะถูกควบคุมโดย กําหนดหลายประการ ไดแ้ ก่ การกําหนดคุณสมบตั ิของ คณะกรรมการ กสทช. ไดก้ า� หนดระยะเวลาสงู สดุ ในการนา� เสนอ บุคคลผูไ้ ดร้ บั อนุญาต การกาํ หนดเง่อื นไขของรายการท่ีได ้ เน้ือหาเก่ียวกับโฆษณาและบริการธุรกิจได้ไม่เกินช่ัวโมงละ ๖ นาท ี รบั อนุญาตประกอบกิจการ เป็ นตน้ และเม่ือรวมเวลาตลอดทั้งวันแล้วเฉลี่ยต้องไม่เกินช่ัวโมงละ ๕ นาที ทั้งน้ีจะต้องค�านึงการคุ้มครองผู้บริโภค สภาพการแข่งขันของตลาด ตน้ ทนุ ในการประกอบกิจการ และการให้ความเปน็ ธรรมระหว่างผู้รับ ใบอนุญาตประกอบกจิ การท่ใี ชค้ วามถแ่ี ละไม่ใชค้ วามถดี่ ว้ ย กฎหมายยังก�าหนดให้ผู้ได้รับใบอนุญาตต้องแต่งต้ังบุคคลที่มี สัญชาตไิ ทยเปน็ ผอู้ �านวยการสถาน ี ประจา� แต่ละสถาน ี เพือ่ ทา� หนา้ ท่ี ในการควบคมุ ดแู ลใหม้ กี ารออกอากาศเปน็ ไปตามทไี่ ดร้ บั อนญุ าต ทงั้ นี้ ผู้รับใบอนุญาตยังต้องร่วมรับผิดชอบในการกระท�าของผู้อ�านวยการ สถานเี สมือนเปน็ การกระท�าของผรู้ บั ใบอนุญาตเอง ใบอนญุ าตประกอบกจิ การ มีประเภทตา่ ง ๆ และต้องระบุการจดั ผังรายการท่มี ีสดั ส่วนแตกต่างกนั ดงั นี้ ใบอนุ ญาตประกอบกิจการบริการสาธารณะ ต้องมี รายการทเ่ี ปน็ ขา่ วสารหรอื สาระทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ สาธารณะในสดั สว่ น ท่ไี ม่นอ้ ยกว่าร้อยละ ๗๐ ใบอนุญาตประกอบกิจการบรกิ ารชุมชน จะตอ้ งกา� หนด ให้มีรายการที่เป็นข่าวสารหรือสาระท่ีเป็นประโยชน์ต่อชุมชนหรือ ทอ้ งถน่ิ ไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ ๗๐ ใบอนุญาตประกอบกิจการทางธุรกิจ จะตอ้ งกา� หนดใหม้ ี รายการทเี่ ปน็ ขา่ วสารหรอื สาระทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ สาธารณะในสดั สว่ น ไม่น้อยกว่ารอ้ ยละ ๒๕ รายการท่ีเป็นประโยช น์ต่อสาธารณะ หมายความถึง รายการ ขา่ วสาร รายการสง่ เสรมิ ความร ู้ ความเขา้ ใจในการปกครองในระบอบ ประชาธิปไตย รายการสง่ เสริมการศึกษา จรยิ ธรรม ศลิ ปวัฒนธรรม การใหค้ วามร ู้ ความเขา้ ใจในการพฒั นาเศรษฐกจิ สงั คม คณุ ภาพชวี ติ และสง่ิ แวดล้อม
๒๖ วิทยุกระจายเสียง เสยี งเปน็ ไปในลกั ษณะการใหก้ ารศกึ ษาแกป่ ระชาชน ๗๐—๗๑ โดยทดลองดว้ ยการดดั แปลงเครอ่ื งโทรเลขประกอบ เครอื่ งสง่ ๑ กโิ ลวตั ต ์ โดยสถานที ดลอง ๑๑ พ.ี เจ (หนงึ่ หนง่ึ พ.ี เจ.) ตงั้ อยทู่ ส่ี ถานศี าลาแดง ในการ ทดลองหากใชร้ ว่ มกบั อปุ กรณโ์ ทรเลขทอี่ ยบู่ รเิ วณ ใกลเ้ คยี งจะกอ่ ใหเ้ กดิ เสยี งรบกวน การทต่ี อ้ งสรา้ ง หอ้ งสถานใี หมจ่ ะทา� ใหส้ นิ้ เปลอื งเปน็ จา� นวนมาก ใน ชว่ งนน้ั พระราชวงั พญาไทไดด้ ดั แปลงเปน็ โรงแรม ชอื่ วา่ โฮเตล็ พญาไท จงึ เปน็ การสะดวกกวา่ หาก ยา้ ยสถานมี าตง้ั อยทู่ พี่ ระราชวงั พญาไท เพยี งแต่ ดดั แปลงหอ้ งเทา่ นนั้ โดยกรมรถไฟหลวงอนญุ าต ใหก้ รมไปรษณยี เ์ ชา่ พนื้ ทหี่ อ้ งชดุ สวที เดอลกุ ซ ์ บ ี ๑ หรอื หอ้ งพระบรรทมในพระทนี่ ง่ั ไวกณู ฐเทพยสถาน เปน็ หอ้ งสง่ กระจายเสยี งของสถานวี ทิ ยกุ ระจายเสยี ง พญาไท ใน พ.ศ. ๒๔๗๓ ตง้ั ชอ่ื สถานวี า่ สถานี วิทยุพญาไท เนื่องจากส่งกระจายเสียงจาก พระราชวงั พญาไท และยงั ทรงมอบหมายใหก้ รม ไปรษณีย์โทรเลข โดยกองช่างวิทยุด�าเนินการ ทดลองส่งวิทยุกระจายเสียง เป็นการคู่ขนานกับ สถานสี ว่ นพระองค ์ โดยผฟู้ งั นยิ มเรยี กวา่ สถานี วทิ ยศุ าลาแดง เนอื่ งจากสถานสี ง่ กระจายเสยี งตง้ั อยใู่ นบรเิ วณยา่ นทเ่ี รยี กวา่ ศาลาแดง วทิ ยกุ ระจายเสียง เป็ นการถา่ ยทอดผา่ นคลน่ื วทิ ยเุ พ่ือใหเ้ ขา้ ถงึ ผฟู ้ ังได ้ ตอ่ มาสถานวี ทิ ยพุ ญาไทเปดิ กระจายเสยี งอยา่ ง บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร กวา้ ง ทางเลอื กในการกระจายเสียงวิทยุภาคพื น้ ดิน ไดแ้ ก่ วิทยุแบบ เปน็ ทางการ เรม่ิ ดว้ ยการถา่ ยทอดเสยี งสด กระแส สาย วิทยุดาวเทียม และวิทยุออนไลน ์ ประเภทสญั ญาณสามารถเป็ น พระราชดา� รสั เนอ่ื งในการพระราชพธิ ฉี ตั รมงคล ไดท้ งั ้ แบบแอนะลอ็ กหรอื แบบดิจทิ ลั การกระจายเสียงในวิทยุมีทงั ้ ใน ในพระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั รชั กาลท ่ี เชงิ พาณิชย ์ เชงิ การศึกษา และแบบท่ีไม่แสวงหาผลกาํ ไร เช่น วิทยุ ๗ เมอ่ื วนั พธุ ท ่ี ๒๕ กมุ ภาพนั ธ ์ พ.ศ. ๒๔๗๓ จาก ชุมชน สถานีวิทยุของมหาวิทยาลยั และสถานีวิทยุของโรงพยาบาล พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยมไหยสูรยพิมาน ใน บางสถานีออกอากาศในแถบคล่นื สนั ้ ดว้ ยเทคโนโลยี AM ซ่งึ สามารถ พระบรมมหาราชวงั กรงุ เทพมหานคร และถอื เอา รบั ไดห้ ลายพนั ไมลโ์ ดยเฉพาะในเวลากลางคืนท่ีสญั ญาณถูกรบกวน วนั ท ี่ ๒๕ กมุ ภาพนั ธ ์ เปน็ วนั วทิ ยกุ ระจายเสยี งไทย จากสภาพบรรยากาศและคล่นื แสงอาทิตยน์ อ้ ย ตวั อย่างเช่น สถานี BBC และ VOA ไดส้ ่งคล่นื สนั ้ ไปยงั ทวีปแอฟรกิ าและทวีปเอเชีย การด�าเนินกิจการกระจายเสียงที่สถานีวิทยุ พญาไทด�าเนินการอย่างตอ่ เนอื่ งจนกระทัง่ โฮเตล็ รปู แบบรายการวทิ ยกุ ระจายเสยี ง ไดแ้ ก ่ การพดู คยุ กบั ผฟู้ งั การสนทนากนั ระหวา่ งผรู้ ว่ มรายการ พญาไทยุติกิจการใน พ.ศ. ๒๔๗๕ สถานีวิทยุ การสมั ภาษณค์ นทว่ั ไปและบคุ คลสา� คญั การอภปิ รายของบคุ คลทม่ี คี วามแตกตา่ งทางความคดิ เหน็ และ พญาไทยงั คงใชเ้ ปน็ หอ้ งสง่ อยรู่ ะยะหนงึ่ แลว้ จงึ ยา้ ย ทรรศนะกนั การให้ข้อมลู ในรปู แบบสารคด ี การน�าเสนอข่าวสาร ซงึ่ อาจแยกยอ่ ยลงได้หลายประเภท ไปทสี่ ถานวี ทิ ยกุ รงุ เทพ ทศี่ าลาแดง ๗ พ.ี เจ. ใน เชน่ ขา่ วการเมอื ง ขา่ วอาชญากรรม ขา่ วตา่ งประเทศ ขา่ วเศรษฐกจิ ขา่ วสงั คม ขา่ วกฬี า ขา่ วการศกึ ษา พ.ศ. ๒๔๗๙ ดว้ ยเครอื่ งสง่ ชนดิ ใหม ่ กา� ลงั กระจาย และขา่ วบนั เทงิ นอกจากนย้ี งั มกี ารตอบปญั หา และการเปดิ เพลง ซง่ึ รปู แบบรายการทไ่ี ดร้ บั ความสนใจ ๑๐ กโิ ลวตั ต ์ ขนาดคลน่ื ๔๐๐ เมตร จนกระทงั่ ใน จากผฟู้ งั มากทสี่ ดุ และการทา� เปน็ ละครวทิ ย ุ ทง้ั ทเี่ ปน็ แบบเพอ่ื ใหค้ วามบนั เทงิ และใหค้ วามร ู้ เปน็ การผกู วนั ท ี่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๒ สถานวี ทิ ยกุ ระจาย เรอ่ื งใหผ้ ฟู้ งั ตระหนกั ถงึ สง่ิ ทเ่ี ปน็ ปญั หา และแสดงวธิ แี กป้ ญั หานนั้ เ สี ย ง ก ร ม ไ ป ร ษ ณี ย ์ โ ท ร เ ล ข โ อ น ไ ป ยั ง สั ง กั ด ส�านักงานโฆษณาการ ในส�านักนายกรัฐมนตร ี (กรมประชาสัมพนั ธ)์ และเปล่ยี นชอ่ื เปน็ สถานี วิทยกุ ระจายเสียงแห่งประเทศไทย วทิ ยกุ ระจายเสยี งในประเทศไทยถอื ก�าเนดิ ข้นึ ระยะแรก ราว พ.ศ. ๒๔๗๐-๒๔๗๒ โดยพลเอก พระเจา้ บรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุรฉตั รไชยากร กรมพระก�าแพงเพชรอคั รโยธนิ เสนาบดกี ระทรวง พาณิชยแ์ ละคมนาคม ในขณะนน้ั ทรงรเิ ร่มิ ทดลองกระจายเสียงทวี่ งั ดอกไมใ้ น พ.ศ. ๒๔๗๑ โดยใช้ช่อื วา่ ๔ พ.ี เจ. ซ่งึ คา� วา่ พี.เจ. ย่อมาจากพระนามเดมิ ว่า บุรฉตั รไชยากร โดยการทดลองแพร่กระจาย
๒๗ คล่นืวิทยุ ระหวา่ งทแ่ี มกซเ์ วลลก์ า� ลงั ทา� การตรวจสอบทาง ค ณิ ต ศ า ส ต ร ์ เ ข า ไ ด ้ สั ง เ ก ต เ ห็ น ว ่ า แ ส ง น้ั น มี คุณสมบัติบางประการคล้ายกับคลื่น และต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๓๐ เฮนริช เฮริ ตซ ์ (Heinrich Hertz) นัก วทิ ยาศาสตรช์ าวเยอรมนั ไดท้ า� การสาธติ วา่ สมการ ของแมกซ์เวลล์นั้นเป็นความจริง โดยจ�าลองการ สร้างคลนื่ วิทยขุ ึ้นมาในห้องทดลองของเขาเอง ภาพที่ ๑ เจมส ์ เคลิรก์ แมกซเ์ วลล ์ คล่ืนวิทยุ เป็ นคล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้าในช่วงคล่ืนท่ีมีความยาวคล่ืนอยู่ใน ภาพที่ ๒ เฮนริช เฮิรตซ ์ ระหวา่ ง ๑ มิลลิเมตรจนถงึ ๑๐,๐๐๐ กโิ ลเมตร และมีความถ่อี ยู่ในช่วง ๓๐ เฮิรตซจ์ นถงึ ๓๐๐,๐๐๐ ลา้ นเฮิรตซ ์ คล่นื วิทยุจะถูกคน้ พบขนึ ้ กอ่ นใน ทางทฤษฎี จากสมการคณิ ตศาสตรท์ ่ีช่ือว่า สมการของแมกซเ์ วลล ์ (Maxwell’s equations) โดยนกั ฟิ สิกส ์ และนกั คณิตศาสตรช์ าวสกอ็ ต นามวา่ เจมส ์ เคลริ ก์ แมกซเ์ วลล ์(James Clerk Maxwell) ใน พ.ศ. ๒๔๑๐
AM ๗๒—๗๓ ภาพที่ ๓ นิ โคลา เทสลา AM ภาพท่ี ๕ ลกั ษณะคล่ืน FM และ AM FM FM 26-5 26-5 Increasing energy Increasing energy Increasing wavelength 0.0001 nm 0.01 nm 10 nm 1000 nm 0.01 cm 1 cm 1m 100 m Gamma rays X-rays Ultra- InIncfrarreedasing Radio waves AM1 m violet wavelength 0.0001 nm 0.01 nm 10 nm 1000 nm 0.01 cmRadar TV1 cFMm 100 m A ภาพที่ ๔ กูเยลโม มารโ์ กนี Gamma rays X-rays UltVrais-ible lighInt frared Radio waves violet 400 nm 500 nm 600 nm 700 nm Radar TV FM 26-6 ภาพท่ี ๖ ความยาวคล่นื ของคล่นื แม่เหลก็ ไฟฟา้ แต่ละช่วง จากน้ันกม็ สี ่งิ ประดิษฐ์เก่ียวข้องกบั คลนื่ วทิ ยุ ระบบกระจายเสียงขอVงวisทิ iยbทุ l่นี eิยมliใgนht คลนื่ วทิ ยเุ ปน็ ชว่ งหนงึ่ ของคลนื่ แมเ่ หลก็ ไฟฟา้ เกิดขึ้นมากมาย ระบบวิทยนุ น้ั ไดร้ ับพัฒนาอยา่ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย A M ( A m p l i t u d e ที่มีความยาวคล่ืนมากท่ีสุด จึงถูกเลือกน�ามาใช้ ต่อเนอ่ื ง และถูกนา� มาใช้ประโยชนโ์ ดยเฉพาะใน Modulation) เป็นการกระจายเสียงโดย เปน็ คลน่ื พาหใ์ นการสง่ ขอ้ มลู ขา่ วสารเพราะสามารถ ด้านการสอื่ สาร นโิ คลา เทสลา (Nikola Tesla) ผสมคลนื่ เสยี งกบั คลนื่ วทิ ยทุ างสว่ นสงู ทา� ใหย้ อด เกดิ การเลย้ี วเบนไดม้ ากกวา่ จงึ กระจายตวั ไดด้ กี วา่ และกูเยลโม มาร์โกนี (Guglielmo Marconi) ได้ คล่ืนมีระดับความสูงต่�าไม่เท่ากันตามรหัสของ และถกู บดบังได้น้อยกวา่ ชว่ งคล่ืนแม่เหลก็ ไฟฟ้า บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร รบั การยกยอ่ งวา่ เปน็ ผปู้ ระดษิ ฐร์ ะบบทน่ี า� คลนื่ วทิ ยุ 40เ0สียnงm จึงถูกคลื่นอ่ืนที่ความ5ถ0่ีใก0ลn้เคmียงเข้ามา อนื่ ๆ ที่ม6ีค0ว0ามnยmาวคลน่ื สน้ั กวา่ อันไดแ้ ก7่ 0คล0นื่ nm มาใช้ในการสื่อสาร รบกวนได ้ คณุ ภาพของเสยี งจงึ ไมค่ อ่ ยชดั เจน แต่ ไมโครเวฟ ค� า ว ่ า วิ ท ยุ เ ป ็ น ค� า ท่ี พ ร2ะ บ6า-ท6ส ม เ ด็ จ สามารถกระจายเสียงได้ในระทางไกล คลื่นวิทยุ A M ยั ง ส า ม า ร ถ ส ะ ท ้ อ น ค ล่ื น วิ ท ยุ จ า ก ชั้ น คลน่ื อนิ ฟราเรด คลน่ื แสง คลน่ื รงั สเี หนอื มว่ ง พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั รชั กาลท ี่ ๖ ทรงบญั ญตั ิ บรรยากาศได้ คลน่ื รงั สเี อก็ ซแ์ ละ คลนื่ รงั สแี กมมา คลนื่ แมเ่ หลก็ ขึ้นเพื่อใช้แทนค�าวา่ เรดิโอ (Radio) ซง่ึ หมายถึง ไฟฟา้ ทง้ั เจด็ ชว่ งนมี้ คี วามเรว็ ในสญุ ญากาศเทา่ กนั การรับส่งข่าวสารด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าโดยไม่ FM (Frequency Modulation) ทั้งหมดคือ ๓๐๐,๐๐๐ กโิ ลเมตรต่อวนิ าที โดย ตอ้ งใชส้ ายเชอ่ื มตอ่ ระหวา่ งเครอ่ื งรบั และเครอื่ งสง่ เป็นการกระจายเสียงโดยการผสมคล่ืนเสียงกับ ในช้ันบรรยากาศของโลกซึ่งถือว่ามีปริมาณแกส การส่งขอ้ มูลข่าวสารเปน็ รหัสไฟฟา้ ผา่ นคล่นื วทิ ยุ คล่ืนวิทยุในทางแนวนอนท�าให้สันคล่ืนมีความสูง เบาบาง ความเร็วของคล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้าก็จะยัง จะเรยี กว่าวิทยโุ ทรเลข (Radio telegraph) สว่ น เทา่ กนั ตลอด คลน่ื อน่ื จงึ เขา้ มาแทรกไดย้ าก ทา� ให้ คงมคี า่ ประมาณ ๓๐๐,๐๐๐ กิโลเมตรต่อวนิ าที การสง่ ออกเปน็ ขอ้ มลู เสยี งโดยตรงจะเรยี กวา่ วทิ ยุ มีความคมชัด แต่ไมส่ ามารถกระจายเสียงได้ไกล ด้วยเชน่ กัน กระจายเสยี ง (Radio broadcasting) เพราะไมส่ ามารถว่งิ ทะลุส่ิงกดี ขวางเช่นภเู ขาและ ตึกสงู ได้
๒๘ วิทยุชุมชน วิทยุชุมชนเป็นสื่อชุมชนท่ีเกิดขึ้นเพื่อกระตุ้น การมสี ว่ นรว่ มของคนในชมุ ชนทง้ั ในระดบั เศรษฐกจิ การเมือง สังคม วิถีชีวิตและวัฒนธรรม โดยมี ลักษณะการส่ือสารแบบสองทางและมีทิศทางการ ไหลของข่าวสารทั้งจากบนลงล่าง จากล่างขึ้นบน และในระดับเดียวกัน โดยมุ่งตอบสนองความ ตอ้ งการและประโยชนข์ องชมุ ชน วิทยุชุมชน เป็ นการส่ือสารภายในทอ้ งถ่ินของชุมชนบนพื น้ ท่ีอนั จาํ กดั วิทยุชุมชนเป็นสื่อภาคประชาชนท่ีมีเป้าหมาย โดยใชก้ ารส่ือสารผ่านคล่นื วิทยุในระยะใกล ้ มีเปา้ หมายสําคญั คือ สรา้ ง ด�าเนินงานเพื่อสาธารณประโยชน์ของชุมชน เน้น ความสมั พนั ธแ์ ละการมีส่วนรว่ มของคนในชุมชน ในการจดั ทาํ กิจกรรม การนา� เสนอเนอื้ สาระมากกวา่ บันเทิง มุง่ เนน้ การมี ตา่ ง ๆ มีคณะกรรมการท่เี ลอื กสรรจากชมุ ชนซง่ึ สมคั รใจท่จี ะทาํ กจิ กรรม ส่วนร่วมของชุมชนทั้งการเป็นเจ้าของร่วมผลิต ใหช้ ุมชนมาทําหนา้ ท่ีเป็ นผูด้ ําเนินงาน บริหารจดั การ กาํ หนดทิศทาง รายการ ร่วมหารายได้และร่วมประเมินผล วิทยุ นโยบาย ใชร้ ะบบอาสาสมคั รเขา้ มาช่วย ไม่แสวงหากาํ ไร ภายใตต้ น้ ทุน ชุมชนเป็นส่ือสาธารณะท่ีมีความเป็นอิสระจากรัฐ ต่าํ และเป็ นสมบตั ิของทอ้ งถ่นิ และกลุ่มผู้ลงทุน มีความหลากหลายและแตกต่าง จากสื่อเชงิ พาณชิ ย์ เน้นคณุ ภาพมากกวา่ ปรมิ าณ เน่ืองจากวิทยุเป็นการด�าเนินงานที่เก่ียวกับ กิจการสาธารณะ การด�าเนินการจึงต้องอยู่ภายใต้ กฎหมายท่ีเกี่ยวขอ้ ง อาท ิ - พ.ร.บ. วิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน ์ พ.ศ. ๒๔๙๘ (มาตรา ๕) - พ . ร . บ . วิ ท ยุ ค ม น า ค ม พ . ศ . ๒ ๔ ๙ ๘ รัฐธรรมนูญ ๒๕๔๐ (มาตรา ๔๐) วทิ ยชุ มุ ชนชว่ ยแกไ้ ขปญั หาเนอื้ หาทเี่ ผยแพรท่ าง ลกั ษณะของวทิ ยชุ มุ ชนในอดุ มคติ วทิ ยุ - พ.ร.บ. องค์กรจัดสรรคลืน่ ความถแ่ี ละก�ากับ วทิ ยจุ ากสว่ นกลางไมส่ อดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของ ชมุ ชนเปน็ สอื่ ทางเลอื ก โดยมปี ระชาชนเปน็ เจา้ ของ ประชาชน การเปดิ โอกาสใหป้ ระชาชนเขา้ มามสี ว่ น และดา� เนนิ งานเอง และปราศจากอา� นาจของรฐั และ กิจการวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์ พ.ศ. รว่ มในการเลอื กรบั ขอ้ มลู ขา่ วสารจากภาคประชาชน องค์กรทางสังคม ท�างานแบบอาสาสมัคร เป็นท้ัง ชุมชนหรือท้องถ่ินด้วยกันเอง ช่วยให้รูปแบบและ ผูส้ ง่ และผ้รู ับขอ้ มลู ข่าวสารของชุมชนสูช่ ุมชน ๒๕๖๐ เนอ้ื หาของรายการสามารถตอบสนองความตอ้ งการ และสรา้ งประโยชนใ์ หแ้ กป่ ระชาชนในระดบั ชมุ ชนได ้ - พ.ร.บ. การประกอบกจิ การกระจายเสยี งและ กิจการโทรทศั น์ ๒๕๕๑
๒๙ วิทยุผ่านดาวเทียม ชอ่ งกวนสญั ญาน (Scrambled channel) พรอ้ ม ๗๔—๗๕ ดว้ ยขอ้ มลู เมตาเกย่ี วกบั รายการ จากนนั้ สญั ญาณ วทิ ยผุ า่ นดาวเทยี ม เป็ นบรกิ ารกระจายเสียงผา่ นการสะทอ้ นสญั ญาณ จะถูกถอดรหัส โดยในพ้ืนที่เขตเมืองซึ่งมักมี จากดาวเทียม สามารถกระจายสญั ญานไดก้ วา้ งไกลครอบคลุมไดท้ ่วั อาคารสงู บดบงั สญั ญาณจะมตี วั ทวนสญั ญาณหรอื ประเทศ จงึ รบั ฟังไดอ้ ย่างต่อเน่ืองแมเ้ ดินทางในระยะไกล บางสถานี รพี ีทเตอร ์ (Repeater) ทีอ่ ย่ภู าคพ้ืนดนิ คุณภาพ ใหบ้ ริการโดยผูฟ้ ังไม่ตอ้ งเสียค่าสมาชิก ในช่องสญั ญาณหน่ึง ๆ เสียงของวิทยุผ่านดาวเทียมดีกว่าคุณภาพเสียง สามารถสง่ ไดห้ ลายรายการจงึ มีรายการใหเ้ ลอื กรบั ฟังไดม้ ากกวา่ วทิ ยุ ของสถานวี ทิ ยใุ นระบบเอเอม็ ทง้ั นกี้ ารกา� กบั ดแู ล ภาคพื น้ ดินในระบบแอนะลอ็ ก เนอ้ื หาทเ่ี ผยแพรผ่ า่ นวทิ ยดุ าวเทยี มยงั เปน็ ไปดว้ ย ความยากล�าบากจึงมคี วามเข้มขน้ แตกตา่ งกนั ไป ใ น แ ต ่ ล ะ ป ร ะ เ ท ศ อ ย ่ า ง ไ ร ก็ ต า ม ป ร ะ เ ท ศ อตุ สาหกรรมสว่ นใหญก่ า� หนดไมใ่ หม้ กี ารเผยแพร่ เน้ือหาทห่ี ยาบคายหรือไมเ่ หมาะสม นอกจากนยี้ งั มกี ารใชค้ า� วา่ วทิ ยผุ า่ นดาวเทยี ม ส�าหรับการสื่อสารโทรคมนาคมท่ีใช้ระบบวิทยุ ผ่านเครือขา่ ยดาวเทียม เชน่ การติดต่อระหวา่ ง ส่วนกลางกับเจ้าหน้าท่ีท่ีก�าลังปฏิบัติงานในพ้ืนท่ี ท่ีไม่สามารถติดต่อส่ือสารด้วยเครือข่ายอ่ืน ใน ระบบวิทยุส่ือสารแบบน้ี อาจมีการใช้รถส่ือสาร ดาวเทียมซึ่งเป็นรถยนต์ท่ีติดต้ังตัวทวนสัญญาณ ทจี่ ะเคลอ่ื นทเ่ี ขา้ ไปในพนื้ ทต่ี า่ ง ๆ ได ้ ทง้ั นร้ี ถยนต์ ที่ติดตั้งตัวทวนสัญญาณกับเคร่ืองรับวิทยุจะต้อง ไมห่ ่างกนั เกนิ ๕ กิโลเมตร ในประเทศไทย ความถวี่ ทิ ยสุ า� หรบั การตดิ ตอ่ สอ่ื สารในกจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ ผา่ นดาวเทยี มทใี่ ช้ เสียงในการตดิ ตอ่ ม ี ๒ ย่าน ไดแ้ ก ่ ในทวีปอเมริกาเหนือ วิทยุดาวเทียมใช้คลื่น เชื่อมต่อเข้ากับระบบอินเทอร์เน็ต และระบบ ๑. ความถ่ีวิทยุ ๑๔๕.๘๐๐๐-๑๔๖.๐๐๐๐ บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ความถ ี่ ๒.๓ กิโลเฮิรตซ์ ยา่ นความถ่ี S แตใ่ น สเตอริโอ ทั้งนี้สถานีภาคพ้ืนดินท�าหน้าท่ีส่ง เมกะเฮิรตซ์ ที่ใช้ติดต่อสื่อสารจากสถานีวิทยุ สว่ นอนื่ ๆ ของโลก ใชค้ ลน่ื ความถ ่ี ๑.๔ กโิ ลเฮริ ตซ์ สัญญาณไปยังดาวเทียมท่ีอยู่เหนือเส้นศูนย์สูตร สมคั รเลน่ ไปยงั ดาวเทยี มเปน็ ไดท้ งั้ ดา้ นสง่ (Uplink) ย่านความถ ่ี L ในวงโคจรของคลาร์ก (Clark) ท่ีอยู่ห่างจาก และดา้ นรับ (Downlink) เส้นศูนย์สูตรประมาณ ๓๕,๗๘๖ กิโลเมตร ผู้เป็นสมาชิกสถานีวิทยุดาวเทียมต้องซ้ือ (๒๒,๒๓๖ ไมล)์ จากนนั้ ดาวเทยี มจะสง่ สญั ญาณ ๒. ความถี่วทิ ยุ ๔๓๕.๐๐๐๐-๔๓๘.๐๐๐๐ เคร่ืองรับและจ่ายค่าสมัครสมาชิกรายเดือนเพ่ือ กลบั ไปยังเครือ่ งรับวิทยทุ อี่ าจตดิ ตง้ั อยใู่ นรถยนต์ เมกะเฮริ ตซ ์ ใชเ้ ปน็ ด้านรับเทา่ นนั้ ฟังรายการ โดยฟังผ่านตัวรับสัญญาณที่มีการ หรือในที่พักอาศัย โดยเป็นการออกอากาศแบบ ผู้สนใจที่จะใช้งานต้องเข้าสอบเพ่ือขอรับใบ อนุญาตเป็นพนักงานวิทยุสมัครเล่น โดยจะ สามารถใช้ดาวเทียมวิทยุสมัครเล่นได้ทุกดวงท่ี เปิดให้บริการอยู่ในขณะน้ัน ผู้ใช้ต้องศึกษา กฎระเบียบ และมารยาทเพื่อให้สามารถใช้วิทยุ สอ่ื สารไดอ้ ยา่ งปลอดภยั และไมร่ บกวนการปฏบิ ตั ิ งานท่ีสา� คญั อุปกรณ์ส�าหรับการใช้วิทยุสมัครเล่นผ่าน ดาวเทียม ได้แก ่ วทิ ยสุ อื่ สาร สายอากาศ และ โปรแกรมติดตามดาวเทียม เช่น โปรแกรม ออบิตรอน (Orbitron)
๓๐ วิทยุออนไลน ์ ภาพที่ ๑ โลโกว้ ิทยุออนไลน ์ สถานีจฬุ า ภาพที่ ๒ โลโกส้ ถานี วิทยุออนไลน ์ Cool ๙๓ Fahrenheit วทิ ยอุ อนไลน ์ หรอื วทิ ยอุ นิ เทอรเ์ นต็ หมายถงึ การฟังเพลงผา่ นเครอื ขา่ ย ภาพท่ี ๓ โลโกส้ ถานี วิทยุออนไลน ์ Chill 89 ออนไลน ์ หรอื ฟังเพลงผ่านระบบอนิ เทอรเ์ น็ต ซ่งึ มีเวบ็ ไซตต์ ่าง ๆ ท่ีให ้ บรกิ ารฟังเพลงออนไลน ์ ซ่งึ ปัจจบุ นั นีเ้ ป็ นท่ีนิยมมากมายในทว่ ั โลก เนอ้ื หาของสถานวี ทิ ยอุ อนไลนท์ นี่ ยิ มในปจั จบุ นั มีหลากหลาย เช่น รายการธรรมะ รายการเพลง บริการวิทยุอินเทอร์เน็ตสามารถเข้าถึงได้จาก ผฟู้ งั สามารถฟงั จากเครอื่ งคอมพวิ เตอรท์ บ่ี า้ น จาก สากล รายการเพลงลกู ทุ่ง รายการทเ่ี ก่ียวกบั สลาก ทกุ ทท่ี วั่ โลกดว้ ยการเชอ่ื มตอ่ อนิ เทอรเ์ นต็ เชน่ ผฟู้ งั อุปกรณ์ที่ติดต้ังโปรแกรมฟังวิทยุไว้ หรือจากหน้า กินแบ่งรัฐบาล รายการกีฬา รายการข่าว ทั้ ง น้ี ที่อยู่ประเทศไทยสามารถเข้าถึงรายการที่เผยแพร่ เว็บไซต์ท่ีมีโปรแกรมฟังวิทยุฝังอยู่ ส่วนในฝ่าย สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ๘๘.๐ จากสถานวี ิทยุทอ่ี ยู่ในทวปี ตา่ ง ๆ เชน่ สถานีวทิ ยุ ผสู้ ง่ เสยี ง จะทา� การสตรมี มง่ิ ซงึ่ หมายถึงเทคโนโลยี FM กม็ กี ารออกเผยแพรผ่ า่ นช่องทางออนไลน์ด้วย ซีบเี อส Pandora Radio, iHeartRadio และ Citadel ท่ี ใ ช ้ ใ น ก า ร เ ผ ย แ พ ร ่ เ น้ื อ ห า วิ ท ยุ อิ น เ ท อ ร ์ เ น็ ต จงึ ทา� ใหเ้ นอ้ื หาของวทิ ยอุ อนไลนไ์ มแ่ ตกตา่ งจากวทิ ยุ Broadcasting ท้ังน้ีอาจมกี ารงดการเผยแพร่แบบ รปู แบบไฟล์สา� หรับการสตรมี มงิ่ เสียง ไดแ้ ก่ MP3, กระจายเสียงมากนัก ท�าให้เป็นการท ้ า ท า ย ถึ ง ออนไลน์ในบางช่วง เช่น การมียกเว้นการออก Ogg Vorbis, Windows Media Audio, RealAudio ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ก� า กั บ ดู แ ล ใ ห ้ กิ จ ก า ร วิ ท ยุ รายการข่าว หรือรายการกีฬา วิทยุอินเทอร์เน็ต และ HE-AAC (หรอื aacPlus) โดยขอ้ มลู เสียงจะ ออนไลน์กับกิจการวิทยุกระจายเสียงมีการแข่งขัน เหมาะสา� หรบั ผฟู้ งั ทีม่ คี วามสนใจเปน็ พิเศษช่วยให้ ถกู สง่ ตอ่ เนอื่ งผา่ นเครอื ขา่ ยทอ้ งถน่ิ หรอื อนิ เทอรเ์ นต็ ท่ีเท่าเทียมกัน ผู้ใช้สามารถเลือกจากสถานีและประเภทต่าง ๆ ในแพ็กเกจ TCP หรอื UDP จากนั้นข้อมูลจะถกู นอกจากนี้บางสถานียังเปิดโอกาสให้ผู้ฟัง ท่ีไม่ค่อยมีอยู่ในวิทยุแบบเดิม สรา้ งขึ้นใหม่ในเครอื่ งรบั สามารถรบั ฟงั รายการทเ่ี คยไดอ้ อกอากาศไปแลว้ ได ้ และบางเว็บไซต์ยังให้บริการฟังเพลงแบบ Music- on-demand ซึ่งเป็นรูปแบบการกระจายเพลงที่มี การเตบิ โตเพมิ่ ขนึ้ ตามเทคโนโลยคี อมพวิ เตอร ์ การ สอื่ สารโทรคมนาคม และอนิ เทอร์เนต็
๓๑ หอกระจายข่าว กรมสง่ เสรมิ การปกครองทอ้ งถน่ิ ไดแ้ นะนา� ให้ ๗๖—๗๗ และเสียงตามสาย หอกระจายข่าวท่ีมีมาตรฐานมีอุปกรณ์กระจาย เสียงแบบเสียงตามสายที่ใช้ในหอกระจายข่าว ได้แก่ ไมโครโฟน เครอื่ งเลน่ ซีด ี จนู เนอร ์ เคร่อื ง ขยายเสยี ง ล�าโพง สายลา� โพง ต้อู ปุ กรณ ์ โดย แ น ะ น� า ว ่ า จ ะ มี ใ ช ้ จ ่ า ย ร ว ม ค ่ า ติ ด ตั้ ง ป ร ะ ม า ณ ๔๐,๐๐๐ บาท และมีค่าใช้จ่ายด้านวัตถุและ ค่าแรงกอ่ สร้างอกี ประมาณ ๑๐,๐๐๐ บาท หอกระจายข่าวท่มี คี ุณภาพตอ้ งมีการแต่งต้ัง คณะกรรมการบริหารงานหอกระจายข่าวอย่าง เหมาะสม ต้องมีผ้ทู �าหนา้ ที่ในการประกาศข่าว มี ทั ก ษ ะ ใ น ก า ร น� า เ ส น อ ข ่ า ว ส า ร อ ย ่ า ง ถู ก ต ้ อ ง มีการวิเคราะห์และคัดเลือกข้อมูลข่าวสารที่จะ นา� เสนอไดอ้ ยา่ งเหมาะสม มกี ารกา� หนดชว่ งเวลา ของการน�าเสนอขอ้ มลู ขา่ วสารอยา่ งเหมาะสม ระบบหอกระจายข่าวท่ีใช้กันในรุ่นแรก ๆ เป็นแบบมีสายส่งสัญญาณจากเครื่องส่งไปยัง เครื่องรับ และส่งแบบง่ายที่สุดคือไม่มีการเข้า รหัส ใช้การส่ือสารผ่านสายสัญญาณ เปรียบ เหมอื นการสง่ สญั ญาณพดู ทางไมโครโฟนไปออกทาง ลา� โพง หรือท่ีเรียกว่าเสียงตามสาย แตเ่ นื่องจาก เรม่ิ มกี ารใชง้ านเปน็ ระยะทางไกลมากขนึ้ สญั ญาณ จงึ สญู เสยี ไประหวา่ งการเดนิ สาย ทา� ใหเ้ มอื่ มกี าร สื่อสารเป็นระยะทางไกลเกนิ กวา่ ๒-๓ กโิ ลเมตร ผู้ฟงั ปลายสายจะเรม่ิ ไมไ่ ดย้ นิ นอกจากนยี้ ังมขี อ้ เสียในเรื่องของสายสัญญาณที่ต้องลากสายไป ตามจุดต่าง ๆ ท�าให้มีปัญหาในเร่ืองการติดต้ัง และการหมดอายุการใช้งาน จึงต้องมีการตรวจ สอบและซอ่ มแซม ดงั นน้ั ในเวลาตอ่ มาจงึ นยิ มทา� เปน็ การสง่ สัญญาณแบบไรส้ ายแบบ Wi-Fi แทน ส่วนระบบท่ีใช้สายยังเป็นคงเป็นระบบที่ใช้ใน อาคารเท่านนั้ หอกระจายข่าว หมายถงึ เคร่อื งมอื ส่ือสารท่ี บุคลากรขององคก์ ร คณะกรรมการ ผูท้ ่ีองคก์ รปกครอง บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร รฐั หรอื องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ จดั สรา้ ง ปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ บริหารฯ ส่วนทอ้ งถ่นิ มอบหมาย ขนึ ้ ในการกระจายเสียงในหมู่บา้ น ชุมชน เพ่ื อ หรือบุคคลอ่นื ท่ีองคก์ ร เผยแพรป่ ระชาสมั พนั ธ ์ ขอ้ มูลข่าวสาร และ ปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ เป็ นกรรมการ การบริการสาธารณะท่ี อยู่ในอํานาจหนา้ ท่ี ไม่เกนิ ๓ คน ขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ และของรฐั มอบหมายให ้ ใหป้ ระชาชนไดร้ บั ประโยชน ์ รวมทงั ้ เผยแพร่ เป็ นท่ีปรกึ ษา ประชาชนท่ีประชาคม ความคดิ เหน็ ความตอ้ งการของประชาชนใน หมู่บา้ นหรือชุมชน ทอ้ งถ่ินในดา้ นการบริหาร การพฒั นาและ ภาพท่ี ๑ แผนภูมิองคป์ ระกอบ ตรวจสอบการดาํ เนนิ งานขององคก์ รปกครอง ของคณะกรรมการบริหารการ คดั เลอื กเป็ นกรรมการ ส่วนทอ้ งถ่นิ และของรฐั โดยมีบคุ คลในชุมชน ดําเนิ นงานของหอกระจายข่าว ตามจาํ นวนท่ีเหน็ สมควร นนั ้ เป็ นผูม้ ีส่วนรว่ มในการบรหิ ารจดั การ
๓๒ วิทยุระบบดิจิทลั วิทยุดิจทิ ลั คือการใชเ้ ทคโนโลยีดิจทิ ลั เพ่ื อผสมคล่นื วิทยุใหเ้ ป็ นสญั ญาณแบบดิจทิ ลั ซ่งึ เป็ นการบีบอดั โดยใช ้ รปู แบบ เช่น MP2 จดุ มุ่งหมายคือการเพ่ิ มจาํ นวนรายการวิทยุในคล่นื ความถ่ีหน่ึง ๆ
วงจรผสมคล่นื คล่นื AM + ทางความสูง 0 - 31-2 + Value ๗๘—๗๙ ข่าวสารขอ้ มูล 0 - คล่นื พาห ์ + 0 - วงจรผสมคล่นื คล่นื AM + ทางความสูง 0 - Time 31-2ภาพที่ ๑ การผสมคลื่นหรือการมอดูเลต 31-3 การผสมคลนื่ วทิ ยคุ วามถ ่ี หรอื ทเี่ รยี กวา่ การมอดเู ลต (modulate) +V ยกตวั อยา่ งเช่น การน�าเอาคลนื่ แอนะล็อก เช่น เสยี งพดู หรอื เสยี ง ดนตรี ซ่ึงเป็นคลื่นท่ีอยู่ในย่านความถี่ตV�่าอaยluู่ในeช่วง ๓๐๐-๓๔๐๐ -V เมกะเฮิรตซ ์ มาผสมกบั คลื่นความถีท่ ี่สูงมากท�าให้สามารถสง่ คลื่น 01101 เสยี งออกไปผา่ นตวั กลางได ้ เมอื่ สถานสี ง่ สญั ญาณผา่ นการมอดเู ลต ไปแล้ว ฝ่ายสถานีรับจะต้องมีกรรมวิธีแยกคล่ืนเสียงออกจาก 31-4ภาพที่ ๓ การเขา้ รหสั แบTบiNmReZ-L คลื่นพาห์ เรียกวา่ การดีมอดูเลต (demodulate) (NonReture-to-Zero-Level) แตก่ ารผสมคลน่ื ดจิ ทิ ลั นนั้ จะแตกตา่ งออกไปอยา่ งสนิ้ เชงิ เพราะ ค ล่ื น ดิ จิ ทั ล เ ป ็ น ค ลื่ น แ บ บ สั ญ ญ า ณ ไ ม ่ ต ่ อ เ นื่ อ ง ( D i s c r e t e / Discontinuous) เป็นลักษณะแรงดันไฟฟ้าในรูปแบบคล่ืนของรูป เเหลขลหย่ี นม่งึ ( S(q0u,1a)re Wave) ซง่ึ วดั คา่ ดว้ ยเลขฐ3าน1สอ-ง3 คอื เลขศนู ยแ์ ละ ใช้กากราเรขแา้ ปรหลัสงขแอ้ บมบลู ดNจิ Rทิ Zลั -ใLห เ้ (ปNน็ oสnญั Rญe+tาuณreแ-tบoบ-Zด+eจิ roทิ V-ลั L eจvงึ eจlา�)เ ปโน็ ดตยอ้ใชง้ การรบั สง่ สญั ญาณวทิ ยกุ ระจายเสยี งระบบดจิ ทิ ลั ทป่ี ระเทศไทย ระดับแรงดัน (Voltaขg่าeว)ส าทร่ีตข่าอ้ งมกูลันส0- องระดับ เพื่อใช้แทนข้อมูล จะด�าเนินการใช้คล่ืน VHF ในการรับส่งสัญญาณ โดยวิทยุ แอนะล็อกกับวิทยุดิจิทัลนั้นจะมีความแตกต่างกันอย่างชัดเจน ไบนาร ี เช่น หากไมม่ ีแรงดัน แทนค+า่ ดว้ ยเลขศูนย ์ แตเ่ มอื่ แรงดัน ดว้ ยคณุ ภาพของเสยี งทฟ่ี งั ดว้ ยระบบดจิ ทิ ลั นน้ั จะมคี วามชดั เจน ไมม่ ี เพม่ิ ขนึ้ จงึ จะแทนดว้ ยเลคขลห่นื นพง่ึ า นหอ์ กจ0ากนยี้ งั มกี ารเขา้ รหสั อกี หลาย คลืน่ แทรก หากฟงั เพลงก็จะเหมอื นกบั การรับฟังผา่ นทาง CD และ รูปแบบ เช่น NRZI (NRZ, Inver-t on ones) แมนเชสเตอร์ ไมม่ กี ารจา� กดั พน้ื ทใ่ี นการรบั ฟงั อกี ตอ่ ไป เพราะจะสามารถรบั ฟงั ได้ ครอบคลมุ ในระดับภมู ิภาคและระดบั ประเทศ วทงาจงรคผวสจกM(ามMมะาaครสสanลเูง่nงcข่นื พchา้ heรลesหังtsงสัetาer )น(r )Eเด มnังcแอ่ื กoลไลdดะ่าiส้ดnวgญัิฟไ)ปคเญ ฟเลยพาอ่นืังณอ่ืเตรAเดัวนปMจิกลเทิชลย่ี ียลั านแลง+0ข- ลแอ้ ว้มเมมในนลู ื่อเกใชไหาปสเ้รยเปสตังน็ ง่ อ-ปสพVรลญั ล์ างั ญ(ยงDทาาiนณfาfง eจจจr0ะาeะใกnเชปนtว้ ia็นน้ั ธิ l ี 1 1 ข ้อ0คจวดาุ มเดแน่ ลขะ1อภงาวพทิ ไยปดุ พจิ รทิ ้อลั ม ไกดันแ้ กเ ่ ชค่นวา มขสณาะมทาร่ีกถ�าใลนังกฟาังรเสพง่ ลไงดกท้ ็องั้ าเสจจยี ะง 31-2 กระบวนการถอดรหัส (Decoding) เพื่อให้พลังงานกลับมาเป็น มชี อื่ เพลงทฟี่ งั อยแู่ สดงขนึ้ มาใหเ้ หน็ พรอ้ มภาพศลิ ปนิ ทร่ี อ้ งเพลงดงั บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ขอ้ มลู ตามเดิม กล่าว หรืออาจมีข้อความบอกรายการหรือเพลงต่อไปแสดงข้ึนมา 31-4 หรือหากเป็นรายการวิทยุด้านการศึกษา ก็จะท�าให้ผู้จัดรายการ สามารถเปิดภาพพร้อมกับการบรรยายหรือหากเป็นวิทยุด้านการ Value จราจร ก็สามารถใส่ภาพการจราจรให้ชมได้ หรือมีการแสดง ภ า พ ถ ่ า ย ใ ห ้ ดู พ ร ้ อ ม กั บ ก า ร จั ด ร า ย ก า ร ทั้ ง น้ี ก็ ข้ึ น อ ยู ่ กั บ ว ่ า Time ผ้ปู ระกอบการจะน�าไปใชง้ านอยา่ งไร แต่การรบั ฟงั วิทยดุ จิ ิทัลน้นั ก็ ต้องใช้อุปกรณ์ที่รองรับในการฟังวิทยุดิจิทัลด้วย ซึ่งแตกต่าง จากเครื่องรับวิทยุระบบแอนะล็อก ในตอนนี้มีรถยนต์หลายรุ่น โดยเฉพาะรถยนต์ที่ผลิตส�าหรับประเทศที่มีการออกอากาศวิทยุ ดจิ ิทัลแล้วเช่นในหลายประเทศของทวีปยุโรป ก็มาพร้อมกบั วิทยทุ ่ี รองรับสัญญาณวิทยุกระจายเสยี งในระบบดจิ ทิ ลั 31-3ภาพท่ี ๒ ลกั ษณะคล่นื ดิจิทลั +V
๓๓ กิจการโทรทศั น ์ กจิ การโทรทศั นใ์ นประเทศไทย เรม่ิ ตน้ ครงั้ แรก (Television broadcasting) อย่างเป็นทางการ เมื่อวันท่ี ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๙๘ ซึง่ ตรงกับวนั ชาติของไทยในสมัยนนั้ โดย กิจการโทรทศั น ์ คือ กิจกรรมการใหบ้ ริการส่งภาพและเสี ยง ท่ีเป็ น จอมพล ป. พิบลู สงคราม นายกรฐั มนตรี เป็นผูท้ �า ขา่ วสารสาธารณะหรอื รายการ ไปยงั เคร่อื งรบั สญั ญานท่สี ามารถรบั ชม พิธีเปิดการด�าเนินกิจการโทรทัศน์ของบริษัทไทย และรบั ฟังการใหบ้ รกิ ารนนั ้ ๆ ได ้ ไม่วา่ จะส่งโดยผ่านคล่นื ความถ่ี ระบบ โทรทศั น์ จ�ากดั ภายใตช้ อื่ สถานวี ทิ ยโุ ทรทัศนไ์ ทย สาย ระบบแสง ระบบแม่เหลก็ ไฟฟา้ หรอื ระบบอ่ืนใดระบบหน่ึง หรอื หลาย ทีวชี อ่ ง ๔ บางขุนพรหม นับเปน็ การแพร่ภาพออก ระบบรวมกนั อากาศรายการโทรทศั นเ์ ปน็ ครงั้ แรกของประเทศไทย และครง้ั แรกของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต ้ ดว้ ยระบบ แอนะล็อก ภาคพืน้ ดินแพรภ่ าพขาวดา� ๕๒๕ เสน้ ผา่ นคลน่ื วทิ ยคุ วามถส่ี งู มาก (Very High Frequency: VHF) โดยเครื่องสง่ ขนาด ๑๐ กโิ ลวตั ต์ ของบริษัท เรดิโอคอรป์ อเรชั่น ออฟ อเมริกา จา� กดั (Radio Corporation of America: RCA) จากฐานสถานี ภาคพื้นดิน ย่านบางขุนพรหม ไปยงั เครอื่ งรับท่ตี ดิ ตง้ั เสาอากาศรับสัญญาณ ใน พ.ศ. ๒๕๐๐ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต ์ ผู้บัญชาการ ทหารบก (ขณะนน้ั ) ไดล้ งนามตงั้ คณะ กรรมการด�าเนินการวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก โดย มี พล.อ. ไสว ไสวแสนยากร ผู้ช่วยผู้บัญชาการ ทหาร (ขณะนน้ั ) เปน็ ประธาน และพนั เอก (พเิ ศษ) การณุ เกง่ ระดมยงิ ทา� หนา้ ทเ่ี ลขานกุ าร เพอ่ื ดา� เนนิ การจัดตั้งสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก และการ ด�าเนนิ การจัดต้งั สถานวี ทิ ยุโทรทศั น์กองทพั บกแล้ว เสร็จพร้อมแพร่ภาพออกอากาศโทรทัศน์ขาวด�า ด้วยระบบแอนะล็อกภาคพน้ื ดิน ผ่านช่องสญั ญาณ ท ี่ ๗ อยา่ งเปน็ ทางการเมอ่ื วนั ท ี่ ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๑ ดว้ ยเครอื่ งสง่ ขนาด ๖๐ กโิ ลวตั ต ์ ของบรษิ ทั สปาย แห่งประเทศอังกฤษ จากอาคารที่ท�าการ สถาน ี บรเิ วณกองพลทหารม้าท ่ี ๒ รกั ษาพระองค ์ สนามเป้า นับเป็นสถานีโทรทัศน์แห่งที่ ๒ ของ ประเทศไทย ความเป็ นมากิจการโทรทศั นใ์ นประเทศไทย ใน พ.ศ. ๒๕๑๐ จอมพล ประภาส จารเุ สถยี ร คา� วา่ วทิ ยโุ ทรทศั น ์ เรม่ิ เปน็ ทร่ี จู้ กั ครง้ั แรกในประเทศไทย เมอื่ วนั ท ่ี ๑๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๕ เมอ่ื ผบู้ ญั ชาการทหารบก (ขณะนนั้ ) ไดอ้ นมุ ตั ใิ หบ้ รษิ ทั คณะสอ่ื มวลชนไดก้ ราบทลู ถามพระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ วรรณ ไวทยากร กรมหมน่ื นราธปิ พงศป์ ระพนั ธ์ กรงุ เทพโทรทศั นแ์ ละวทิ ย ุ จา� กดั ซงึ่ จดั ตงั้ ขนึ้ เมอื่ วนั ถงึ คา� แปลความหมายศพั ทภ์ าษาองั กฤษ Television แตใ่ นเวลาตอ่ มามกั เรยี กขานกนั ทว่ั ไปวา่ โทรทศั น์ ท่ี ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๑๐ ดว้ ยทุนจดทะเบียน ๑๐ ล้านบาท เขา้ ร่วมด�าเนนิ กจิ การกบั สถานวี ิทยุ โทรทัศน์กองทัพบก ด�าเนินการออกอากาศเป็น ระบบภาพส ี ๖๒๕ เส้นในระบบแอนะล็อก ภาคพื้น ดิน ควบคู่ไปกับการออกอากาศเป็นระบบภาพ ขาวด�า ๕๒๕ เส้น ผ่านสถานีวิทยุโทรทัศน ์ กองทพั บก จุดเริ่มต้นของการประกอบกิจการโทรทัศน์ในประเทศไทย ก่อตัวขน้ึ เมื่อวนั ท ี่ ๑๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ใน พ.ศ. ๒๕๑๑ คณะกรรมการควบคุมวทิ ยุ ๒๔๙๕ อนั เปน็ วนั จดทะเบยี นจดั ต้ังบริษทั ไทยโทรทศั น์ จ�ากดั หรอื ททท. ภายใตก้ ารก�ากบั ดแู ลของกรม และโทรทัศน์ กองทัพบก ได้ท�าสัญญาให้บริษัท ประชาสัมพันธ์ ด้วยทุนจดทะเบียนเร่ิมต้นจ�านวน ๒๐ ล้านบาท โดยความเห็นชอบของที่ประชุมคณะ กรุงเทพโทรทัศน์และวิทยุ จ�ากัด จัดสร้างอาคาร รฐั มนตรสี มยั รฐั บาลจอมพล แปลก พบิ ลู สงคราม เพอื่ ดา� เนนิ กจิ การโทรทศั นเ์ ปน็ แหง่ แรกของประเทศไทย และ ท่ที �าการสถานีวทิ ยุโทรทศั น์กองทัพบกชอ่ ง ๗ ข้ึน เป็นแหง่ แรกในภาคพืน้ เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ ภายในบริเวณเดียวกับท่ีท�าการสถานีวิทยุโทรทัศน์
กองทัพบก สนามเป้า พร้อมติดตั้งเครื่องส่ง ก�าหนดให้กรมประชาสัมพันธ์รับผิดชอบด�าเนิน ๘๐—๘๑ โทรทัศนส์ ี ก�าลังสง่ ๕๐๐ กโิ ลวัตต์ มอบใหแ้ ก่ การสถานีโทรทัศน์ไอทีวี ต่อเนื่องในชื่อสถานี สถานวี ทิ ยโุ ทรทศั น์กองทพั บก แล้วท�าสัญญาเช่า ภาพท่ี ๑ สถานีวิทยุโทรทศั นไ์ ทยทีวีชอ่ ง ๔ โทรทศั นส์ ไี อทวี ี ในขณะอยรู่ ะหวา่ งด�าเนินการจัด บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ใช้ระยะ ๑๐ ปี กระทง่ั วันที่ ๒๐ ธนั วาคม พ.ศ. ตั้งองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะ ๒๕๑๑ สถานวี ทิ ยโุ ทรทศั นไ์ ทยทวี ชี อ่ ง ๔ บางขนุ - บางขุนพรหม เป็ นสถานีโทรทศั นแ์ หง่ แรกของ แห่งประเทศไทย พรหม และสถานวี ทิ ยุโทรทศั น์กองทพั บกชอ่ ง ๗ รวมทั้งสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง ๕ ประเทศไทย องคก์ ารกระจายเสยี งและแพรภ่ าพสาธารณะ สนามเปา้ ไดร้ ว่ มกนั กอ่ ตงั้ โทรทศั นร์ วมการเฉพาะ แหง่ ประเทศไทย ดา� เนนิ การแพรภ่ าพออกอากาศ กิจแห่งประเทศไทย เพ่ืออ�านวยความสะดวกใน มกราคม พ.ศ.๒๕๒๘ มมี ตใิ หก้ รมประชาสมั พนั ธ์ รายการโทรทัศน์อย่างเป็นทางการเป็นคร้ังแรก การปฏบิ ตั งิ านระหวา่ งสถานโี ทรทศั นท์ ง้ั หมด โดย จัดท�าโครงการสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งชาติเป็น เมือ่ วนั ที่ ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑ ภายใต้ชอื่ ม ี พล.ต. ประสิทธ์ิ ช่ืนบุญ ทา� หนา้ ทป่ี ระธานคน สถานีวิทยุโทรทัศน์เพ่ือการศึกษา เพื่อเผยแพร่ สถานโี ทรทศั น์ทีวไี ทย กอ่ นทจี่ ะเปลยี่ นเป็น ไทย แรก และประเดมิ ภารกิจแรก ด้วยการถ่ายทอด ข้อมูลข่าวสารของทางราชการสู่ประชาชน และ พบี เี อส ในเวลาตอ่ มาและใชต้ อ่ เนอ่ื งจนถงึ ปจั จบุ นั การสง่ มนษุ ยไ์ ปดวงจนั ทร ์ กบั ยานอวกาศอพอลโล เปน็ แมข่ า่ ยในการถา่ ยทอดสญั ญาณจากสว่ นกลาง ๑๑ ขององคก์ ารนาซา่ แหง่ สหรฐั อเมรกิ า เมอ่ื วนั เชอื่ มโยงไปยงั สถานวี ทิ ยโุ ทรทศั นใ์ นเครอื ขา่ ยกรม กจิ การโทรทศั นป์ ระเทศไทย กา้ วสจู่ ดุ เปลยี่ น ที่ ๒๑ กรกฏาคม พ.ศ. ๒๕๑๒ ประชาสมั พนั ธท์ มี่ อี ยแู่ ลว้ ในสว่ นภมู ภิ าคภาคเหนอื ครงั้ ยง่ิ ใหญแ่ ละถอื เปน็ การเปดิ หนา้ ประวตั ศิ าสตร์ ท่ี จั ง ห วั ด ล� า ป า ง ภ า ค ต ะ วั น อ อ ก เ ฉี ย ง เ ห นื อ ครงั้ สา� คญั ของการดา� เนนิ กจิ การโทรทศั นใ์ นประเทศไทย วันที่ ๑ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๕๑๓ สถานีวิทยุ ที่จังหวดั ขอนแก่น และภาคใต้ ที่จังหวัดสงขลา เม่ือคณะกรรมการกิจการวิทยุ กิจการโทรทัศน์ โทรทศั นก์ องทพั บกชอ่ ง ๗ ซึ่งดา� เนนิ กจิ การโดย และกจิ การโทรคมนาคมแหง่ ชาต ิ (กสทช.) จดั ให้ บริษัท กรุงเทพโทรทัศน์และวิทยุ จ�ากัด ท่ีม ี สถานวี ทิ ยโุ ทรทศั นแ์ หง่ ชาต ิ ตามมตทิ ป่ี ระชมุ มีการประมลู ใบอนญุ าตประกอบกิจการทีวีดจิ ทิ ัล คณุ หญิงไสว จารุเสถยี ร เปน็ ประธาน และนาง คณะรัฐมนตรี ได้ถูกจัดตั้งข้ึนภายใต้ช่ือ สถานี ขน้ึ เปน็ ครง้ั แรกในระหวา่ งวนั ท ่ี ๒๖-๒๗ ธนั วาคม เรวดี เทียนประภาส (น้องสาวคุณหญิงไสว วิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย ช่อง ๑๑ หรือ พ.ศ. ๒๕๕๖ จา� นวน ๒๔ ใบ โดยจา� แนกเปน็ จารเุ สถยี ร) เปน็ กรรมการผจู้ ดั การ กย็ า้ ยทที่ า� การ สทท. ๑๑ ถนนเพชรบรุ ตี ดั ใหม ่ กรงุ เทพมหานคร ใบอนุญาตประเภทความคมชัดสงู จา� นวน ๗ ใบ ออกจากสนามเป้า ไปสร้างอาคารที่ทา� การถาวร และไดร้ บั พระมหากรณุ าธคิ ณุ จากสมเดจ็ พระเทพ ประเภทความคมชัดมาตรฐาน จ�านวน ๗ ใบ บริเวณด้านหลังสถานีขนส่งสายเหนือ (ตลาด รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จ ประเภทข่าว จ�านวน ๗ ใบ และประเภทเด็ก- หมอชติ ) พระราชด�าเนินทรงเปิดอาคารท่ีท�าการเม่ือวันที่ ครอบครัว จา� นวน ๓ ใบ และมกี ารบนั ทกึ รายได้ ๑๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๑ และถอื เอาวนั นเ้ี ปน็ จากการประมลู รวมทง้ั สิน้ ๕๐,๘๖๒ ล้านบาท ความเปลย่ี นแปลงในกจิ การโทรทศั นป์ ระเทศไทย วันสถาปนาสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย เกดิ อกี ครงั้ เมือ่ วันท ี่ ๓ กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๐ ช่อง ๑๑ นบั แตบ่ ดั นัน้ เป็นต้นมา ผรู้ ับใบอนุญาตประกอบกิจการทีวีดิจิทัลทั้ง โดยที่ประชุมคณะรัฐมนตรีวันน้ัน มีมติยุบเลิก ๒๔ ใบ แพร่ภาพออกอากาศในระบบดิจิทัลภาค กิจการบริษัทไทยโทรทัศน์ จ�ากัด แล้วจัดตั้ง เม่ือเวลาลว่ งมาถึง พ.ศ. ๒๕๔๑ สถานีวิทยุ พนื้ ดนิ อยา่ งเปน็ ทางการพรอ้ มกนั เปน็ ครง้ั แรกเมอื่ องคก์ ารสอื่ สารมวลชนแหง่ ประเทศไทย (อสมท) โทรทัศน์กองทัพบก ได้ขยายขอบเขตงานวิทยุ วนั ที่ ๑ เมษายน ๒๕๕๗ เปน็ ต้นมา ขึน้ ดา� เนนิ กิจการแทน ซึง่ ถอื เปน็ จุดอวสานของ โทรทัศน์เพิ่มเติม โดยจัดต้ังสถานีโทรทัศน์ผ่าน บ ริ ษั ท แ ห ่ ง แ ร ก ท่ี ด� า เ นิ น กิ จ ก า ร โ ท ร ทั ศ น ์ ใ น ดาวเทยี มในชื่อ ไทยทีวีโกลบอลเน็ตเวริ ค์ (Thai การเกิดขึ้นอย่างเป็นทางการของโทรทัศน์ ประเทศไทย TV Global Network: TGN) มีรศั มกี ารแพร่ภาพ ดจิ ทิ ลั คอื การนบั ถอยหลงั ของโทรทศั นแ์ อนะลอ็ ก ออกอากาศครอบคลุม ๑๗๗ ประเทศทั่วโลก ในประเทศไทย ซ่ึงเป็นไปตามข้อตกลงร่วมกนั ตอ่ มาวนั ที่ ๒๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๐ ได้มี ของประเทศภาคสี มาชกิ สมาคมประชาชาตเิ อเชยี การตราพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์การสื่อสาร ความเคลอื่ นไหวทเ่ี ปน็ ชนวนการเปลย่ี นแปลง ตะวันออกเฉียงใต้ หรืออาเซียน ท่ีก�าหนดการ มวลชนแห่งประเทศไทย (อสมท) ท่ีมีสถานภาพ ครงั้ สา� คญั ในกจิ การโทรทศั นป์ ระเทศไทย เกดิ ขนึ้ สน้ิ สดุ ของโทรทศั น์แอนะล็อกไวท้ ี่ พ.ศ. ๒๕๖๓ เป็นรัฐวิสาหกิจ สังกัดส�านักนายกรัฐมนตรี ท�า อีกครั้งเมื่อท่ีประชุมคณะรัฐมนตรี วันที่ ๗ หน้าทรี่ บั โอนกิจการบริษทั ไทยโทรทศั น์ จ�ากัดไป มนี าคม พ.ศ. ๒๕๕๐ มมี ตเิ ลกิ สญั ญาและยตุ กิ าร อย่างไรก็ตาม การแพร่ภาพออกอากาศ ด�าเนินการต่อ ออกอากาศสถานีโทรทัศน์ไอทีวีพร้อมกับให้ตรา โทรทัศน์แบบแอนะล็อกในประเทศไทย ก�าหนด พระราชบัญญัติจัดต้ังองค์การกระจายเสียงและ สิน้ สุดลงทั้งหมดในเดอื นกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ การด�าเนินการจัดตั้งองค์การสื่อสารมวลชน แพรภ่ าพสาธารณะแหง่ ประเทศไทย เพอื่ รบั โอน รวมระยะเวลาทโี่ ทรทศั นแ์ อนะลอ็ ก ใหบ้ รกิ ารสาระ แห่งประเทศไทย (อสมท) เพ่ือรับโอนกิจการ กจิ การสถานโี ทรทศั นไ์ อทวี ไี ปดา� เนนิ การตอ่ โดย ความรแู้ ละความสขุ ความบนั เทงิ ผา่ นจอโทรทศั นใ์ น บริษัทไทยโทรทศั น ์ จ�ากดั เสร็จสิ้นเรียบรอ้ ยใน ประเทศไทยตอ่ เนอื่ งยาวนานถงึ ๖๓ ปี วันที่ ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๐ ซ่ึงถือเป็นวัน สถาปนา อสมท นบั แต่นั้นเร่ือยมา คล้อยหลังการยุบกจิ การบริษทั ไทยโทรทัศน์ จ�ากัด ท่ีประชุมคณะรัฐมนตรี เมื่อวันท่ี ๑๕
๓๔ ยุคโทรทศั นข์ าวดาํ ความเป็ นมาของระบบโทรทศั นข์ าวดาํ เร่ิมขึน้ จาการทดลองของ เจ. ภาพที่ ๒ เครื่องส่งภาพของเบียด (Baird) โดย A แอล. เบียด (J. L. Baird) ชาวองั กฤษ และ ซี. เอฟ. เจนกินส ์ (C. F. คือ หุ่นออกอากาศ B คือกงลอ้ Nipkow ทําหนา้ ที่ Jenkins) ชาวอเมริกนั ไดท้ ดลองดว้ ยระบบเคร่อื งกลท่ีแยกภาพใหเ้ ป็ น จุดดว้ ยกงลอ้ ท่ี สามารถส่ งจุด (Element) เป็ นเสน้ (Line) ไดถ้ ึง แยกภาพใหก้ ลายเป็ นจุด ๖๐-๑๒๐ เสน้ และเสรจ็ สิน้ หน่ึงภาพน่ิง ภายในเวลา ๑ ส่วน ๒๐ วินาที ต่อมา วี. เค. สวอรีกิน (V. K. Zworykin) ไดท้ ําการสาธิตการรบั ส่ง ใน พ.ศ. ๒๔๗๙ บริษัทส่งกระจายเสียงของ โทรทศั นผ์ ่านหลอดภาพอิเลก็ ทรอนิกส ์ ใน พ.ศ. ๒๔๗๕ โดยยงั คงใช ้ รฐั บาลองั กฤษ (British Broadcasting Corporation: หลกั การแยกภาพของเบียด BBC) ไดถ้ า่ ยทอดสัญญาณโทรทัศนใ์ หส้ าธารณชน เปน็ ครัง้ แรกทีก่ รงุ ลอนดอน โดยมี ๒๔๐ เส้นตอ่ เกรด็ ความรู ้ ภาพ ๒๔ ภาพตอ่ วนิ าทเี ทา่ นนั้ เมอ่ื เกดิ สงครามโลก การแพร่ภาพโทรทศั น ์ (Television Broadcasting) คือการส่งกระจาย ครง้ั ท ี่ ๒ การพฒั นาโทรทศั นจ์ งึ ตอ้ งหยดุ ชะงกั และ ภาพและเสียงในรูปแบบคลื่นแม่เหลก็ ไฟฟ้าไปยงั เคร่ืองรบั ส่ง แต่เดิม เมื่อส้ินสุดสงคราม อังกฤษได้พัฒนาโทรทัศน์มาก เป็ นการเผยแพร่แบบไม่จาํ กดั ผูร้ บั (Broadcasting) ต่อมาถูกพฒั นา ขึ้นเป็น ๔๕๐ เส้นต่อภาพ ๒๕ ภาพต่อวินาที ใหก้ ลายเป็ นการรบั ส่งเฉพาะบุคคลมากขึน้ (Narrowcasting) สหรัฐอเมริกาเร่ิมแพร่ภาพให้สาธารชนเมื่อ ภาพท่ี ๑ ภาพของบุคคล พ.ศ. ๒๔๘๔ และดา� เนนิ กจิ การเรื่อยมาตลอดช่วง (ไม่ทราบนาม) ท่ีเกิดจากการ สงครามโลกครงั้ ท ่ี ๒ เพราะไมไ่ ดร้ ับผลกระทบจาก ออกอากาศโทรทศั นแ์ บบเบียด ภัยสงครามมากนัก โดยใช้ระบบการส่งภาพแบบ (Baird) ใน พ.ศ. ๒๔๖๙ ๕๒๕ เส้นตอ่ ภาพ ๓๐ ภาพตอ่ วินาที โทรทัศน์ขาวด�าในประเทศไทยใช้ระบบเอ็นที เอสซ ี (National Television System Committee: NTSC) หรือเอฟซีซี (Federal Communications Committee: FCC) ซ่ึงเป็นระบบเดียวกับที่ใช้ใน สหรฐั อเมริกา จึงตอ้ งตดิ ตง้ั อปุ กรณ์แปลงกระแส ไฟฟา้ จาก ๒๒๐ โวลต ์ ซงึ่ ใชอ้ ยทู่ วั่ ไปในประเทศไทย ให้เป็นกระแสไฟฟ้า ๑๑๐ โวลต์ ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๑๐ การแพรภ่ าพออกอากาศโทรทศั นข์ าวด�าได้ ถู ก เ ป ลี่ ย น จ า ก ร ะ บ บ เ อ็ น ที เ อ ส ซี เ ป ็ น ร ะ บ บ พั ล (Phase Alternating Line: PAL) ตามแบบยุโรปที่ ใชก้ ระแสไฟฟา้ ๒๒๐ โวลตแ์ ละสอดคลอ้ งกับระบบ การจา่ ยกระแสไฟฟา้ ทใ่ี ชอ้ ยทู่ ว่ั ไปในประเทศไทย กอ่ น ที่จะปิดฉากโทรทัศน์ขาวด�าในประเทศไทยไปในปี เดียวกัน
๓๕ ยุคโทรทศั นส์ ี ๘๒—๘๓ ภาพท่ี ๑ โทรทศั นแ์ พร่ภาพแบบสี การแพรภ่ าพออกอากาศโทรทศั นส์ ที ง้ั หมดใน ประเทศไทยเปน็ การแพรภ่ าพออกอากาศในระบบ พลั ตามแบบนยิ มทใี่ ชอ้ ยใู่ นยโุ รป ซง่ึ ถอื เปน็ การ ปดิ ฉากการแพรภ่ าพออกอากาศระบบเอน็ ทเี อสซ ี ตามแบบสหรฐั อเมรกิ าในประเทศไทยลงอยา่ งสนิ้ เชงิ สีทเ่ี กิดขึน้ ในเคร่อื งรับสัญญาณโทรทัศนเ์ กิด จากการผสมของแสงท่ีมีสี เม่ือผสมกันอย่าง เข้มข้นมากข้นึ ท�าใหผ้ ูช้ มเหน็ เป็นแสงสีขาว แมส่ ี ของแสงไมเ่ หมอื นแมส่ ที ใี่ ชส้ า� หรบั วาดภาพ (เหลอื ง แดง นา�้ เงนิ ดา� ) แตเ่ ปน็ แสงสแี ดง เขยี ว และฟา้ เมอื่ กลอ้ งบนั ทกึ ภาพของวตั ถใุ ด ๆ กลอ้ งตอ้ ง ท�าการแยกแสงท่ีได้รับมาจากวัตถุนั้นออกเป็น แมส่ ที ้งั สาม แล้วสง่ ไปยังหลอดสตี า่ ง ๆ ในกล้อง ผา่ นจานแกว้ เรียกวา่ จานสญั ญาณโดยด้านหลัง จะมเี ป้ารบั ที่เป็นตวั น�าไฟฟ้า ย่งิ แสงทต่ี กกระทบ ช้ันสารดังกล่าวมีความสว่างมากเท่าใด ปริมาณ ไฟฟา้ ทไี่ ดร้ บั จะยิ่งสงู ข้นึ เทา่ นน้ั ดงั น้ันภาพท่มี ีจดุ แสงสว่างที่สดุ คอื พน้ื ท่ที มี่ ปี ระจไุ ฟฟา้ มากท่สี ดุ ก า ร แ พ ร่ ภ าพ อ อ กอ า ก า ศ จ า ก โ ท ร ท ศั นข์ า ว ดํ า ไ ป สู่ โ ท ร ท ศั น ส์ ี ใ น การทดสอบสญั ญาณภาพสามารถทา� ดว้ ยการ บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ประเทศไทยเกิดขนึ ้ เม่อื วนั ท่ี ๒๗ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๑๐ โดยสถานี แสดงแถบส ี (Color Bar) ๗ สี ประกอบดว้ ย วิทยุโทรทศั นส์ ีกองทพั บกชอ่ ง ๗ ภายใตก้ ารดาํ เนินงานของบริษทั สีขาว เหลอื ง ฟา้ เขียว ชมพู แดง น้�าเงิน หาก กรงุ เทพโทรทศั นแ์ ละวทิ ยุ จาํ กดั ภายใตส้ ญั ญาสมั ปทานของกองทพั เ ค รื่ อ ง รั บ โ ท ร ทั ศ น ์ แ ส ด ง ผ ล ท่ี แ ถ บ สี ข า ด ห า ย บก ใชเ้ คร่อื งส่งย่ีหอ้ ฟิ ลปิ สท์ ่ีผลิตในประเทศเนเธอรแ์ ลนด ์ นบั เป็ นจดุ สีสลับกัน หรือไม่ตั้งฉากกับจอโทรทัศน์แสดง เร่มิ ตน้ ของยุคโทรทศั นส์ ีในประเทศไทย ว ่ า เ ค รื่ อ ง รั บ โ ท ร ทั ศ น ์ น้ั น เ สี ย ห รื อ ถู ก สั ญ ญ า ณ แม่เหลก็ รบกวน จากนัน้ เมือ่ วนั ท ี่ ๒๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๓ โทรทัศน์สี กระทั่งผู้ผลิตโทรทัศน์ยุติการผลิต จงึ มกี ารจดั ตง้ั สถานโี ทรทศั นไ์ ทยทวี สี ชี อ่ ง ๓ โดย โทรทัศน์ขาวดา� ลงในท่ีสุด โดยใน พ.ศ. ๒๕๑๗ ใน พ.ศ. ๒๕๖๐ ประเทศไทยมีเคร่ืองรับ บรษิ ทั บางกอกเอน็ เตอรเ์ ทนเมนท ์ จา� กดั ภายใต้ สถานโี ทรทศั น ์ ๒ สถาน ี เปลย่ี นระบบจากขาวดา� โทรทัศน์สีจ�านวนประมาณ ๓๒,๐๘๓,๐๔๑ สญั ญาบรษิ ทั ไทยโทรทศั น ์ จา� กดั ไดแ้ พรภ่ าพออก มาเป็นระบบส ี คอื สถานโี ทรทศั นไ์ ทยทวี ีชอ่ ง ๔ เครือ่ ง หรือเฉลยี่ ๑.๕ เครื่องต่อครัวเรอื น โดย อากาศโทรทัศน์สีเป็นแห่งที่สอง ต่อมาสถานี (ระบบขาวด�า) เปลี่ยนมาเปน็ สถานโี ทรทัศน์ไทย แบ่งเป็น เครื่องรับโทรทัศน์แบบจอแก้ว (CRT) โทรทัศน์ท่ีมีอยู่เดิมและท่ีเปิดด�าเนินกิจการเพ่ิม ทีวีสีช่อง ๙ (ระบบสี) และสถานีโทรทัศน ์ เคร่ืองรับโทรทัศน์จอแอลซีดี (LCD)/แอลอีด ี เติมขึ้นภายหลังได้ทยอยเปลี่ยนแปลงการแพร่ กองทัพบกชอ่ ง ๗ (ระบบขาวดา� ) เปลย่ี นมาเปน็ (LED)/พลาสมา (Plasma) และเครื่องรับ ภ า พ อ อ ก อ า ก า ศ จ า ก โ ท ร ทั ศ น ์ ข า ว ด� า ไ ป เ ป ็ น สถานโี ทรทศั นส์ ีกองทพั บกชอ่ ง ๕ (ระบบส)ี สัญญาณดิจทิ ัลโทรทศั นใ์ นตวั (iDTV)
สตูดิโอ สญั ญาณภาพ สญั ญาณภาพ 36-1 และสญั ญาณเสียง และสญั ญาณเสียง ๓๖ คล่นืโทรทศั น ์ การใชส้ ถานี ถ่ายทอดเป็ นระยะ 36-2 การถ่ายทอดผ่านดาวเทียม ภาพท่ี ๒ การส่งคล่นื สญั ญาณแพร่ภาพและ สญั ญาณเสียง ๒ รูปแบบ ปัจจุบันข้อจ�ากัดในการถ่ายทอดสัญญาณคลื่น โทรทศั น ์ ไดถ้ กู แกไ้ ขดว้ ยระบบสง่ สญั ญาณทม่ี คี วาม หลากหลาย ระบบการส่งสญั ญาณโทรทศั น ์ คลน่ื โทรทศั น ์ หมายถงึ คลน่ื แมเ่ หลก็ ไฟฟา้ ความถ่ตี งั ้ แต่ ๑๐๐ ลา้ นเฮิรตซ ์ ๑. การสง่ สญั ญาณโทรทศั นภ์ าคพน้ื ดนิ เปน็ การ ถงึ ๑ ลา้ นลา้ นเฮิรตซ ์ ใชน้ าํ สญั ญาณภาพและเสียงจากสถานีส่งไปยงั ถา่ ยทอดสญั ญาณโทรทศั น ์ จากสถานสี ง่ ผา่ นอากาศ เคร่อื งรบั ท่ีอยู่ปลายทาง ไปยงั เสาอากาศทเ่ี ชื่อมตอ่ เข้ากับเครอ่ื งรับโทรทศั น์ ท่อี ยปู่ ลายทาง สตูดิโอ ๒ . ก า ร ส ่ ง สั ญ ญ า ณ โ ท ร ทั ศ น ์ ผ ่ า น ช ่ อ ง น� า สญั ญาณภาพ สญั ญาณภาพ สัญญาณ เป็นการสง่ สญั ญาณโทรทัศนไ์ ปตามสาย และสญั ญาณเสียง และสญั ญาณเสียง นา� สัญญาณส่เู ครอื่ งรบั ที่อยปู่ ลายทาง เชน่ เสารับ สัญญาณแบบหนวดกงุ้ หรอื ก้างปลา 36-1 คล่ืนโทรทัศน์มีความยาวของคล่ืนสั้นท�าให้ไม่ สามารถทะลุผ่านสิ่งกีดขวางขนาดใหญ่ได้ จ�าเป็น ๓. เป็นการส่งสัญญาณโทรทศั นผ์ ่านดาวเทยี ม ภาพท่ี ๑ การส่งสญั ญาณแพร่ภาพและ ตอ้ งมสี ถานยี อ่ ยทา� หนา้ ทรี่ บั และสง่ สญั ญาณทตี่ งั้ อยู่ ไปยั งจานรับสัญญาณที่เชื่อมต่อกับกล่องแปลง ตอ่ เนอื่ งกันเป็นระยะ ๆ เพ่อื รับคลนื่ โทรทัศน์ทเ่ี ดิน สัญญ าณเข้ากับเคร่ืองรับปลายทาง เดิมใช้วิธีส่ง สญั ญาณเสียง ทางมาเปน็ เสน้ ตรงจากสถานสี ง่ สญั ญาณ เนอื่ งจาก ผ่านสาย เรยี กวา่ เคเบลิ ทวี ี (Cable TV) ผิวโลกมีลักษณะโค้งจึงส่งได้ในระยะทางประมาณ ๘๐ กิโลเมตร ตอ่ มาจึงมีการใช้คล่นื ไมโครเวฟเพอื่ ๔. การส่งสัญญาณโทรทัศน์ผ่านอินเทอร์เน็ต ส่งสัญญาณข้นึ ไปยงั ดาวเทียมเพอ่ื สะทอ้ นสญั ญาณ เปน็ การสง่ สญั ญาณผา่ นเครอื ขา่ ยอนิ เทอรเ์ นต็ ไปยงั กลบั มาใหก้ ับสถานีรบั ท่อี ยู่ห่างไกลออกไปได้ดขี นึ้ อปุ กรณร์ บั สญั ญาณ เชน่ คอมพวิ เตอร ์ สมารต์ โฟน แทบ็ เลต็ โนต้ บกุ ทเ่ี ชอ่ื มตอ่ กบั เครอื ขา่ ยอนิ เทอรเ์ นต็ เครอื่ งรบั วทิ ยโุ ทรทศั น ์ มหี ลอดภาพซง่ึ ภายในมี เคร่ืองก�าเนิดอิเล็กตรอนที่ยิงอิเล็กตรอนออกไปบน จอภาพตามสญั ญาณไฟฟา้ ทไี่ ดร้ บั โดยโทรทศั นส์ มี ี แหลง่ กา� เนดิ อเิ ลก็ ตรอน ๓ ชดุ ใชค้ วบคมุ ความเขม้ สญั ญาณ สแี ดง เขยี ว และนา้� เงนิ การใชส้ ถานี ถ่ายทอดเป็ นระยะ
๓๗ โทรทศั นภ์ าคพืน้ดิน ๘๔—๘๕ (Terrestrial television) โทรทศั นภ์ าคพื น้ ดิน หมายถงึ ระบบการส่งสญั ญาณเสียงและภาพ องค์ประกอบของโทรทศั นภ์ าคพน้ื ดิน ได้แก ่ พรอ้ มกนั ดว้ ยคล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้า จากเคร่ืองส่งตน้ ทางไปยงั เสา สถานสี ง่ สญั ญาณ เครอ่ื งสง่ สญั ญาณ เสาอากาศ อากาศท่ีมีการเช่อื มต่อสายนําสญั ญาณเขา้ กบั เคร่ืองรบั ปลายทาง สายน�าสญั ญาณ แล ะเครื่องรับโทรทัศน์ โทรทศั นภ์ าคพืน้ ดนิ รจู ้ กั กนั ในอกี ชอ่ื หน่งึ คอื ฟรที วี ี (Free TV) เน่ืองจาก เป็ นบรกิ ารสาธารณะ ไมเ่ สยี คา่ ใชจ้ า่ ย กระบวนการทาํ งาน การส่งสัญญาณโทรทัศน์ภาคพ้ืนดิน จะเป็น บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร การสง่ สญั ญาณในลักษณะผสมระหว่างสัญญาณ ภาพและสัญญาณเสยี ง โดยเครอ่ื งสง่ จากสถานสี ง่ สญั ญาณ จะทา� หนา้ ทเ่ี ปลยี่ นสญั ญาณภาพทอ่ี ยใู่ นรปู พลงั งานแสงหรอื พลงั งานไฟฟา้ และนา� ไปผสมกบั สญั ญาณเสยี ง แลว้ แพรก่ ระจายออกสอู่ ากาศในรปู คลน่ื แมเ่ หลก็ ไฟฟา้ เขา้ ไปยงั เสาอากาศทเี่ ชอ่ื มตอ่ อยู่ กบั เครอ่ื งรบั โทรทศั น ์ เครอื่ งรบั โทรทศั นเ์ มอ่ื ไดร้ บั สญั ญาณผา่ นเสา อากาศเขา้ มา จะทา� การแยกสญั ญาณภาพทผี่ สมมา กบั สญั ญาณวทิ ยใุ หก้ ลายเปน็ ภาพปรากฏบนหนา้ จอ และเสยี งแพรก่ ระจายผา่ นลา� โพงของเครอ่ื งรบั โทรทศั น์ คลน่ื ความถที่ ใี่ ชใ้ นระบบโทรทศั นภ์ าคพนื้ ดนิ ถอื เปน็ ทรพั ยากรของชาต ิ ตามกฎหมายรฐั ธรรมนญู แห่งราชอาณาจักรไทย มีหน่วยงานราชการ รัฐวิสาหกิจในรูปแบบบริษัทมหาชนหรือหน่วย งานของรฐั เปน็ ผกู้ า� กบั ดแู ลเพอ่ื จดั สรรคลนื่ ความถี่ หรอื ทา� สญั ญาสมั ปทานรว่ มกบั นติ บิ คุ คลภาคเอกชน ปจั จบุ นั หนา้ ทด่ี งั กลา่ วเปน็ ของคณะกรรมการกจิ การ กระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ แ ล ะ กิ จ ก า ร โทรคมนาคมแห่งชาต ิ (กสทช.) พระราชบญั ญตั ิ การประกอบกจิ การกระจาย เสยี ง กิจการโทรทัศน์ และกจิ การโทรคมนาคม แหง่ ชาต ิ ไดก้ า� หนดใหก้ ารสง่ สญั ญาณภาพระบบ แอนะลอ็ กเปล่ยี นเปน็ ระบบดิจิทัล ภายใน พ.ศ. ๒๕๕๘ โดยมแี ผนแมบ่ ทโทรทัศนใ์ นระบบดจิ ิทลั เพิ่มจา� นวนเป็น ๔๘ ชอ่ ง โดยแบง่ ออกเป็นกล่มุ ต่าง ๆ เช่น กลุ่มช่องรายการธุรกิจ กลุ่มช่อง รายการทว่ั ไป กลมุ่ ชอ่ งรายการประเภทขา่ ว กลมุ่ ช่องรายการเด็กและเยาวชน และมีแผนยุติการ รับส่งสัญญาณวิทยุโทรทัศน์ในระบบแอนะล็อก ท้งั หมดทวั่ ประเทศใน พ.ศ. ๒๕๖๓
๓๘ โทรทศั นด์ าวเทียม (Satellite television)
โทรทศั นด์ าวเทยี ม คอื เคร่อื งโทรทศั นท์ ่ตี อ้ ง Satelliet op de transponders ๘๖—๘๗ อ า ศ ยั เ ค ร่ื อ ง ร บั ส ญั ญ า ณ โ ท ร ท ศั น ผ์ ่ า น Clarke Belt ด า ว เ ที ย ม โ ด ย ก า ร เ ช่ื อ ม ต่ อ อุ ป ก ร ณ ร์ บั 12 GHz สญั ญาณ ซง่ึ ประกอบดว้ ย จานรบั สญั ญาณ 14 GHz downlink และกลอ่ งแปลงสญั ญาณ uplink วิวฒั นาการโทรทศั นด์ าวเทียมในประเทศไทย groundstation การใช้ดาวเทียมเป็นเคร่ืองมือในการส่งสัญญาณโทรทัศน์ TV บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ในประเทศไทยเกดิ ขนึ้ เปน็ ครงั้ แรกเมอื่ พ.ศ. ๒๕๒๒ โดยการรเิ รมิ่ studio ของสถานีโทรทัศน์วิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง ๕ และสถานี โทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง ๗ ท่ีได้เช่าช่องสัญญาณดาวเทียม ภาพท่ี ๑ การส่งสญั ญาณโทรทศั นด์ าวเทียม ปาลาปาของประเทศอินโดนีเซีย ส� า ห รั บ เ ส ริ ม ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ การส่งสัญญาณคู่ขนานไปกับสถานีโทรทัศนภ์ าคพ้นื ดนิ ผใู้ หบ้ รกิ ารจดั เรยี งล�าดบั ชอ่ งรายการ (Over The Air: OTA) หมายถึง ผู้ท�าหน้าที่ให้บริการจัดเรียงล�าดับช่องรายการส�าหรับ กจิ การโทรทศั นด์ าวเทยี มแพรห่ ลายมากขนึ้ นบั จาก พ.ศ. ๒๕๓๖ ผใู้ หบ้ รกิ ารชอ่ งรายการโทรทศั นด์ าวเทยี มใหม้ คี วามเปน็ เอกภาพเดยี วกนั เป็นต้นมา เม่ือดาวเทียมไทยคมถูกยิงข้ึนสู่วงโคจร ประกอบกับ ซึ่งจะเป็นการอ�านวยความสะดวกแก่ผู้ใช้งานที่ไม่ต้องท�าการปรับ ระเบยี บกฎเกณฑก์ ารใหบ้ รกิ ารโทรทศั นด์ าวเทยี ม ภายใตก้ ารกา� กบั เปลี่ยนการตัง้ คา่ ด้วยตนเอง ดูแลของส�านักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการ โทรทศั น ์ และกจิ การโทรคมนาคมแหง่ ชาต ิ (กสทช.) ทเ่ี ปดิ กวา้ ง ผู้ให้บริการขายต่อช่องสัญญาณ หมายถึง ผู้ได้รับอนุญาตให้ โดยกา� หนดใหก้ ารประกอบกจิ การโทรทศั นด์ าวเทยี มในประเทศไทย น�าช่องสัญญาณดาวเทียม (Transponders) ไปจัดสรรแบ่งให้เช่า เปน็ การใหบ้ รกิ ารโทรทศั นแ์ บบไมต่ อ้ งขอรบั การจดั สรรคลนื่ ความถ่ี ช่วงแก่ผู้ประกอบกิจการรายอนื่ ตามพระราชบัญญัติการประกอบกิจการกระจายเสียงและกิจการ โทรทัศน์ พ.ศ. ๒๕๕๑ แต่ต้องได้รับใบอนุญาตเพ่ือให้บริการ โดยปกตดิ าวเทยี มสอ่ื สาร จะมอี งคป์ ระกอบสา� คญั ๒ สว่ น คอื โครงข่ายกระจายเสยี งหรอื โทรทศั น ์ ซงึ่ ผู้รับใบอนุญาตจะทา� การให้ ภาคอวกาศ (Space segment) ไดแ้ ก ่ ตวั ดาวเทยี ม และภาคพนื้ ดนิ บริการแพร่สัญญาณโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมถึงผู้รับ (Direct to (Ground segment) คือสถานรี บั ส่งภาคพ้นื ดนิ สา� หรบั วิธีการใน Home: DTH) ท้ังในระบบ C-band และ KU-band โดยมพี ืน้ ทีใ่ น การส่งสัญญาณจะเป็นการส่งสัญญาณโดยคลื่นไมโครเวฟ ย่าน การให้บริการครอบคลุมประเทศไทย ความถี ่ C-band และ KU-band ผสมข้อมูลข่าวสาร และเชือ่ มโยง สญั ญาณขาข้ึน (Uplink) ไปยังดาวเทยี ม จากน้นั ดาวเทยี มจะทา� โครงสรา้ งการใหบ้ ริการโทรทศั นด์ าวเทียม การเปลย่ี นความถแี่ ลว้ สง่ สญั ญาณผสมขอ้ มลู ขา่ วสารเชอื่ มโยงขาลง ๑. ผู้ให้บรกิ ารช่องรายการ ได้แก่ ผู้ทา� หนา้ ทร่ี ับผิดชอบการ (Downlink) ไปยังสถานีภาคพื้นดินหรืออุปกรณ์รับสัญญาณ จดั หารายการ บริหารจัดการชอ่ งรายการ จัดท�าผงั รายการ ภาคพืน้ ดนิ เพอ่ื สง่ ต่อไปยังเครอ่ื งรับโทรทัศนต์ ่อไป ๒. ผู้ให้บริการดาวเทียม หมายถึง ผู้ให้บริการช่องสัญญาณ ดาวเทยี มสอื่ สาร ซงึ่ มขี ดี ความสามารถในการทา� หนา้ ทเี่ ปน็ สถานที ง้ั รับและสง่ สญั ญาณโทรทัศน์ ๓. ผใู้ หบ้ รกิ ารโครงขา่ ยดาวเทยี ม ไดแ้ ก ่ ผทู้ า� หนา้ ทใี่ นนา� สง่ รายการผ่านดาวเทียม ไปยังเคร่ืองรับโทรทัศน์ของผู้รับสัญญาณ โทรทศั นท์ อ่ี ยปู่ ลายทาง โดยผใู้ หบ้ รกิ ารโครงขา่ ยดาวเทยี มแบง่ ออก ไดเ้ ป็น ๓ ลกั ษณะ คือ ๓.๑ ผใู้ หบ้ รกิ ารโครงขา่ ยดาวเทยี มประเภทบรกิ ารเชอ่ื มโยงชอ่ ง สัญญาณ หมายถึง ผู้ท�าหน้าท่ีให้บริการส่งสัญญาณข้อมูลและ สญั ญาณโทรทัศน์สูด่ าวเทียม โดยมีวตั ถปุ ระสงค์เพ่อื การเชอ่ื มโยง สัญญาณโทรทัศน์ระบบดาวเทียมจากสถานีรับส่งภาคพ้ืนดินสู่ ดาวเทยี มสอ่ื สาร หรือ Uplink/Downlink
๓๙ โทรทศั นบ์ อกรบั เป็ น การเริ่มต้นอย่างเป็นทางการของบริการโทรทัศน์บอกรับสมาชิก สมาชิก (Pay TV) ในประเทศไทย เกดิ ขนึ้ ครัง้ แรกเมอ่ื พ.ศ. ๒๕๓๒ โดยบริษทั อนิ เตอร์- เนช่ันแนล บรอดคาสติ้ง คอร์ปอเรชั่น จ�ากัด (International โทรทศั นบ์ อกรบั เป็ นสมาชิก หรอื Pay TV หมายถงึ การให ้ Broadcasting Corporation: IBC) ซง่ึ มกี ลมุ่ บรษิ ทั ชนิ วตั รคอมพวิ เตอร์ บรกิ ารสญั ญาณโทรทศั นผ์ า่ นสายเคเบลิ หรอื ผา่ นดาวเทยี ม แอนด์คอมมวิ นิเคชน่ั จา� กัด ในขณะนั้น ท่ีต่อมาเปลย่ี นชอื่ เป็นบรษิ ทั จากผูใ้ หบ้ ริการไปยงั ผูร้ บั บริการท่ีเป็ นสมาชิก โดยผูร้ บั ชนิ คอรป์ อเรชน่ั จา� กดั (มหาชน) และเปลย่ี นแปลงชอื่ ลา่ สดุ เปน็ บรษิ ทั บรกิ ารหรอื สมาชกิ ยนิ ยอมจา่ ยคา่ บรกิ ารแกผ่ ใู ้ หบ้ รกิ ารตาม อินทัชโฮลด้ิง จ�ากัด (มหาชน) ในปจั จุบัน เป็นผู้ให้บริการรายแรก อตั รา และเง่อื นไขท่ีตกลงกนั ภายใตส้ มั ปทานขององคก์ ารสอ่ื สารมวลชนแหง่ ประเทศไทย (อสมท) หรอื บริษทั อสมท จ�ากดั (มหาชน) ในปัจจบุ นั ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๓๔ บริษทั สยามบรอดแคสติ้ง จ�ากัด ในเครือ บริษัทธนายง ได้เปิดบริการโทรทัศน์แบบบอกรับสมาชิก ภายใต้ สัมปทาน อสมท เป็นรายท่ ี ๒ ภายใต้ชอ่ื ไทยสกายทวี ี และยตุ กิ าร ประกอบกิจการลงใน พ.ศ. ๒๕๔๐ โดยมสี าเหตุมาจากผลประกอบ การขาดทุน อนั เน่ืองมาจากวิกฤตเศรษฐกิจ ลว่ งมาถงึ พ.ศ. ๒๕๓๖ บริษัทยูนเิ วอร์แซลเทเลวิช่ันเคเบิลเน็ท- เวิร์ค จา� กัด (ยูทีวี) ในเครือเจรญิ โภคภณั ฑ ์ ได้เปิดใหบ้ รกิ ารโทรทัศน์ แบบบอกรับสมาชกิ ภายใต้สัมปทาน อสมท เปน็ รายท่ ี ๓ โดยใชช้ ือ่ ยูทีว ี กจิ การโทรทศั นแ์ บบบอกรบั สมาชกิ ของยทู ีวีด�าเนินมาถึง พ.ศ. ๒๕๔๐ ก็ต้องเผชิญกับวิกฤติการณ์ครั้งใหญ่ อันเน่ืองมาจากวิกฤติ เศรษฐกจิ กระทั่งบรษิ ทั อนิ เตอร์เนชัน่ แนลบรอดแคสตงิ้ คอรป์ อเรชั่น จา� กดั (ไอบซี )ี และบรษิ ทั ยนู เิ วอรแ์ ซลเทเลวชิ นั่ เคเบลิ เนท็ เวริ ค์ จา� กดั (ยทู วี )ี ตอ้ งแกไ้ ขปญั หาดว้ ยการเจรจาควบรวมกจิ การเขา้ ดว้ ยกนั แลว้ เปลี่ยนแปลงแก้ไขช่ือใหม่ภายหลังการควบรวมกิจการเป็น บริษัท ยูไนเต็ดบรอดแคสต้ิงคอร์ปอเรชั่น จ�ากัด (ยูบีซี) พร้อมกับยุบรวม กิจการใหบ้ ริการโทรทัศนแ์ บบบอกรบั สมาชกิ ภายใตไ้ อบีซเี ข้ากับยูทีว ี เป็นยูบีซี ใน พ.ศ. ๒๕๔๑ ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๕๒ ยูบีซีได้ถูก เปลีย่ นแปลงแก้ไขชื่อใหมเ่ ป็นทรวู ิชั่น และใช้ช่อื นี้มาจนถงึ ปัจจบุ ัน วิวฒั นาการโทรทศั นบ์ อกรบั เป็ นสมาชิกในประเทศไทย อยา่ งไรก็ตาม ใน พ.ศ. ๒๕๕๕ อา� นาจหน้าทีใ่ นการกา� กบั ดแู ล กิจการให้บริการโทรทัศน์บอกรับเป็นสมาชิกในประเทศไทย ซ่ึงปรากฏหลักฐาน กิจการกระจายเสยี ง กิจการโทรทัศน์ และกจิ การโทรคมนาคม ไดถ้ ูก ยืนยันชดั เจนเปน็ คร้งั แรกเมือ่ พ.ศ. ๒๕๒๓ มลี กั ษณะเป็นการใหบ้ รกิ ารโทรทศั น์บอก รวมศนู ยอ์ ยู่กบั สา� นกั งานคณะกรรมการกิจการกระจายเสยี ง กิจการ รบั เปน็ สมาชกิ ระดบั ทอ้ งถนิ่ โดยมจี ดุ เรมิ่ ตน้ ทจ่ี งั หวดั จนั ทบรุ ี โดยทมี งานของวา่ ทร่ี อ้ ยตรี โทรทศั น ์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ หรอื กสทช. ไดเ้ กดิ กลุม่ ฉลาด วรฉัตร แล้วแพร่ขยายออกไปในหลายจังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย ผปู้ ระกอบกจิ การใหบ้ รกิ ารโทรทศั นแ์ บบบอกรบั สมาชกิ ระดบั ชาตริ าย นครราชสีมา นครสวรรค ์ และแม่ฮ่องสอน ใหมข่ น้ึ คอื บรษิ ัทเคเบลิ ไทยโฮลด้งิ จา� กัด (มหาชน) หรือ ซีทเี อช ที่ มีนายวชิ ยั ทองแตง และนางย่งิ ลักษณ ์ วชั รพล เป็นผูถ้ อื หุ้นใหญร่ ่วม การเกดิ ขน้ึ ของบรกิ ารโทรทศั นบ์ อกรบั สมาชกิ ในระยะแรกไมม่ กี ฎหมายใด ๆ รองรบั กบั กล่มุ ผู้ประกอบกิจการเคเบลิ ทวี ที ้องถ่ิน และผใู้ หบ้ รกิ ารไมไ่ ดใ้ หค้ วามสา� คญั กบั การผลติ รายการ หรอื การจดั หารายการทต่ี ระหนกั ในเรอ่ื งลขิ สทิ ธ ิ์ แตม่ งุ่ แกไ้ ขปญั หาจดุ บอดในการรบั สญั ญาณโทรทศั นใ์ นบางพน้ื ท ี่ เพอ่ื ให้ การดา� เนนิ กิจการของซที ีเอช ดา� เนินไปเพียงระยะเวลาส้ัน ๆ ก็ ประชาชนในพนื้ ทท่ี มี่ ปี ญั หาสามารถรบั ชมรายการของสถานโี ทรทศั นไ์ ดอ้ ยา่ งชดั เจนทงั้ ภาพ ประสบปัญหาขาดสภาพคล่องอย่างรุนแรง และต้องประกาศยุติการ และเสยี ง ออกอากาศลงอย่างส้ินเชิงในเดือนกันยายน พ.ศ . ๒๕๕๙ ต่อเนื่อง ดว้ ยการยนื่ คา� รอ้ งจอลม้ ละลาย ตอ่ ศาลลม้ ละลายกลางในเดอื นตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ดว้ ยเหตุมหี น้ีสินกวา่ ๒๑,๐๐๐ ล้านบาท ขณะท่ีมที ุน จดทะเบยี นเป็นจา� นวน ๑,๐๐๐ ล้านบาท ทกุ วนั นปี้ ระเทศไทยจงึ มผี ปู้ ระกอบกจิ การโทรทศั นแ์ บบบอกรบั เปน็ สมาชกิ ระดบั ชาตอิ ยเู่ พยี งรายเดยี วคอื บรษิ ทั ทรวู ชิ น่ั จา� กดั (มหาชน)
๔๐ ไอพี ทีวี การบรกิ ารของไอพี ทวี ี ม ี ๓ รปู แบบ ๘๘—๘๙ (Internet Protocol ไดแ้ ก่ Television: IPTV) ๑ . ก า ร บ ริ ก า ร เ ผ ย แ พ ร่ ต า ม ไอพี ทวี ี หรอื อนิ เทอรเ์ น็ตโพรโทคอลเทเลวชิ นั (Internet Protocol ค วา ม ตอ้ งการของผชู ้ ม (Video On บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร Television: IPTV ) หมายถงึ กระบวนการสง่ สญั ญาณภาพและเสยี ง Demand: VOD) หมายถงึ การบรกิ ารแบบ ของรายการโทรทศั นโ์ ดยใชอ้ ินเทอรเ์ น็ตโพรโทคอลผ่านเครือข่าย เฉพาะเจาะจงตามความตอ้ งการของผรู้ บั ชม โดย อินเทอรเ์ น็ต หากผูช้ มใชเ้ คร่ืองรบั โทรทศั นท์ ่ีไม่สามารถถอดรหสั จะ ใหผ้ ชู้ มสามารถคน้ หาหรอื เลอื กวดิ โี อทต่ี นตอ้ งการ ตอ้ งตดิ ตงั ้ กลอ่ งแปลงสญั ญาณ (Set Top Box) หากผชู ้ มใชเ้ ครอ่ื ง ชมผา่ นเมนทู อี่ ยบู่ นหนา้ จอ จากนนั้ ผใู้ หบ้ รกิ ารจงึ คอมพิ วเตอรห์ รอื อปุ กรณพ์ กพา เช่น คอมพิ วเตอรพ์ กพา แทบ็ เลต็ แพร่ภาพวิดีโอน้ันมายังเครื่องรับโทรทัศน์หรือ หรือสมารต์ โฟน สามารถรบั ชมไดโ้ ดยไม่ ตอ้ งติดตงั ้ กล่องแปลง เครอื่ งคอมพวิ เตอรข์ องผชู้ ม ตวั อยา่ งผใู้ หบ้ รกิ าร สญั ญาณ แตอ่ าจตอ้ งตดิ ตงั ้ แอปพลเิ คชนั หรอื สมคั รเป็ นสมาชกิ กบั ไดแ้ ก ่ เนต็ ฟลกิ ซ ์ (Netflix) ฮลู ู (Hulu) และอะเมซอน ผูใ้ หบ้ ริการ ไพรม ์ (Amazon Prime) ๒ . ก า ร บ ริ ก า ร บ นั ทึ ก ร า ย ก า ร (Digital VDO Recorder: DVR) เปน็ การใหผ้ รู้ บั บรกิ ารเลอื กชมรายการโทรทศั นข์ อง สถานโี ทรทศั นแ์ บบดง้ั เดมิ ทผ่ี ใู้ หบ้ รกิ ารไดบ้ นั ทกึ ไว้ ทา� ใหร้ ายการทม่ี ปี ระโยชนแ์ ตไ่ ดร้ บั การจดั สรรใน เวลาที่ผู้ชมไม่ไดอ้ ยทู่ หี่ นา้ จอ หรอื ทเี่ รยี กวา่ นอก เวลาไพรมไ์ ทม ์ (Prime time) ไดม้ โี อกาสเขา้ ถงึ ประชาชนไดม้ ากขนึ้ ตวั อยา่ งผู้ให้บริการ ได้แก ่ ทีโอที ไอพีทีวี (TOT IPTV) สามบีบี คลาวด์ ไอพที วี ี (3BB Cloud IPTV) บบี ซี ี ไอเพลยเ์ ยอร ์ (BBC iPlayer) ๓. การบรกิ ารถา่ ยทอดรายการสด (Live IPTV) เปน็ การใหผ้ รู้ บั บรกิ ารไดร้ บั ชม การถ่ายทอดสดการแข่งขันกีฬา การแสดง คอนเสริ ต์ โดยมกั กา� หนดใหเ้ สยี คา่ บรกิ ารจงึ มสี ทิ ธิ เขา้ ชม ตวั อยา่ งผใู้ หบ้ รกิ าร ไดแ้ ก ่ ฟอกซ ์ สปอรท์ โก (FOX Sports Go) ซบี เี อส สปอรท์ เฮชควิ (CBS Sports HQ) ฮลู ู ไลฟ ทวี ี (Hulu Live TV) สลงิ ทวี ี (Sling TV) ผู้ให้บริการบางรายอาจโฆษณาเชิญชวนให้ ประชาชนสมคั รเปน็ สมาชกิ โดยอา้ งวา่ สามารถเผย แพรร่ ายการโทรทศั น ์ ภาพยนตร ์ เพลง กฬี า ที่ กา� ลงั เปน็ ทนี่ ยิ มได ้ แตใ่ นความเปน็ จรงิ ผใู้ หบ้ รกิ าร รายนั้นไม่มีสิทธิดังกล่าว การเผยแพร่จากผู้ให้ บริการท่ีทุจริตจึงอาจถูกปิดก้ันในภายหลังท�าให้ สมาชิกไม่สามารถเข้ารับชมได้แม้ว่าได้จ่ายค่า สมาชกิ แลว้ ดงั นนั้ ผสู้ นใจใชบ้ รกิ ารตอ้ งตรวจสอบ สทิ ธใิ นการใหบ้ รกิ ารแลว้ จงึ สมคั รเปน็ สมาชกิ และ ตรวจสอบวา่ ตนเองอยใู่ นพนื้ ทท่ี มี่ สี ทิ ธไิ ดร้ บั การเผย แพรร่ ายการดงั กลา่ วหรอื ไม ่ เพราะหากผรู้ บั บรกิ าร อยู่นอกพ้ืนท่ีท่ีผู้ให้บริการมีสิทธิเผยแพร่ ผู้ให้ บรกิ ารกจ็ ะไมส่ ง่ รายการใหไ้ ดร้ บั ชม
๔๑ เอม็ เอม็ ดีเอสทีวี (MMDS TV) เอม็ เอม็ ดีเอสทีวี (Multichannel Multipoint Distribution Service สถานโี ทรทศั นใ์ นประเทศไทยทใ่ี ชก้ ารสง่ สญั ญาณ TV: MMDS TV) หมายถงึ การบรกิ ารกระจายสญั ญาณแบบหลายจดุ โทรทศั น์แบบเอ็มเอ็มดเี อส เปน็ สถานแี บบบอกรับ หลายชอ่ ง ใชค้ ล่นื ไมโครเวฟเป็ นส่ือนาํ สญั ญาณจากสถานีตน้ ทางไปยงั เป็นสมาชิก จ�านวน 3 สถาน ี ได้แก่ เสาอากาศรบั สญั ญาณซ่งึ มกั ติดตงั ้ อยู่บนหลงั คา ถา่ ยโอนขอ้ มูลดว้ ย ความเรว็ ๘๐๐ กโิ ลบติ ตอ่ วนิ าที ใชค้ ลน่ื ความถร่ี ะหวา่ ง ๒.๕-๒.๗ กกิ ะเฮริ ตซ ์ ขอ้ มูลอยู่ในรปู แบบแอนะลอ็ ก จากนนั ้ ถอดรหสั โดยกลอ่ งรบั สญั ญาณท่ี ๑. ไอบีซี โดย บริษัทอินเตอร์เนชั่นแนล- เช่ือมต่อกบั เคร่ืองรบั โทรทศั นข์ องผูร้ บั ชมท่ีจ่ายค่าสมาชิก กล่องรบั บรอดแคสตงิ้ คอร์ปอเรชั่น จ�ากัด ภายใต้สัญญา สญั ญาณจงึ สามารถถอดรหสั ท่ีส่งมาเพ่ื อแปลงเป็ นภาพได ้ สมั ปทานกับ บริษัท อสมท จ�ากัด (มหาชน) Subscriber Equipment ๒. ไทยสกายทวี ี โดย บรษิ ทั สยามบรอด- Antenna & Set-Top Box แคสต้ิง จ�ากัด ภายใต้สัญญาสัมปทานกับบริษัท Down-Converter อสมท จา� กดั (มหาชน) Transmitter/ Antenna System ๓. ไททีวี โดย บริษัทไททีวี วิทยุโทรทัศน์ จา� กดั ภายใตส้ ญั ญาสมั ปทานกบั กรมประชาสมั พนั ธ์ ไทยสกายทวี แี บง่ ชอ่ งสญั ญาณสว่ นหนง่ึ จากไอบซี ี สมาชิกของไทยสกายทีวีจึงรับชมรายการได้ทง้ั ของ ไอบซี แี ละไทยสกายทวี ี หรอื เลอื กสมคั รสมาชกิ เพอื่ รับชมเฉพาะรายใดรายหน่ึงก็ได้ ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๔๐ ซึง่ เป็นชว่ งเวลาทปี่ ระเทศไทยกา� ลงั ประสบ วิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจ ไทยสกายทีวีได้ยุติการ ออกอากาศ เพราะปญั หาการด�าเนินกิจการและผล ประกอบการของบรษิ ทั แตไ่ อบซี ยี งั คงดา� เนนิ กจิ การ ต่อไปโดยเปล่ยี นเป็น ยทู วี ี ยบู ีซ ี ยูบีซ-ี ทรู ปจั จบุ ัน คอื สถานโี ทรทศั น ์ ทรวู ชิ น่ั ส ์ ดา� เนนิ การโดย บรษิ ทั ทร ู วชิ นั่ ส ์ จา� กดั (มหาชน) แตไ่ มไ่ ดใ้ ชก้ ารเผยแพร่ แบบเอม็ เอม็ ดเี อส แตใ่ ชก้ ารสง่ สัญญาณแบบดิจิทัล ผ่านเคเบิ้ลใยแก้วน�าแสงท่ีส่งสัญญาณได้ไวกว่า และป้องกันการละเมิดสิทธิในการรับชมได้อย่าง ปลอดภัย ไททีว ี ไดย้ ตุ ิการเผยแพร่แบบเอ็มเอ็มดเี อส ใน พ.ศ. ๒๕๕๖ เน่ืองจากการเปลี่ยนผ่านสู่การเผย แพรโ่ ทรทศั นแ์ บบดจิ ทิ ลั ดงั นน้ั ระยะเวลาการใชง้ าน ระบบการสง่ สญั ญาณโทรทศั นแ์ บบเอม็ เอม็ ดเี อสอยู่ ระหว่าง พ.ศ. ๒๕๓๒-๒๕๕๖ เทา่ น้นั Wifi Combiner 2.5-2.686 MHz Connected VHF Output Video/Audio in 222-408 MHz Transmitter ภาพที่ ๑ แสดงระบบ MMDS TV Digital Headend Billing System / CAS
๔๒ ดิจิทลั ทีวี ๙๐—๙๑ ดิจทิ ลั ทีวี หรอื ทีวีดิจทิ ลั เป็ นการแพรภ่ าพออกอากาศโทรทศั นแ์ บบ โทรทัศน์ดิจิทัล โดยส�านักงานคณะกรรมการ ล่าสุ ด ซ่ึง เ ร่ิ ม เข า้ ม า แ ท น ท่ี โ ท ร ท ศั น ท์ ่ี แ พ ร่ ภาพ อ อ กอ า กา ศ ด ว้ ย กจิ การกระจายเสยี ง กจิ การโทรทศั น ์ และกจิ การ สญั ญาณแอนะลอ็ กแบบดงั ้ เดิมตงั ้ แต่ พ.ศ. ๒๕๔๙ เป็ นตน้ มา และ โทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ใชแ้ พรห่ ลายกนั ทว่ ั โลกในปัจจบุ นั ผู้ที่เป็นปฐมบทการแพร่ภาพ และได้รับ ใ บ อ นุ ญ า ต ป ร ะ ก อ บ กิ จ ก า ร โ ท ร ทั ศ น ์ ดิ จิ ทั ล จ�านวน ๒๔ ชอ่ ง ออกอากาศโทรทศั นด์ จิ ทิ ลั อยา่ ง เป็นทางการ ประกอบด้วยช่องล�าดับที่ ๑๓ ถึง ช่องล�าดับที่ ๓๖ ซ่ึงครอบคลุมข่าวและรายการ รวม ๔ ประเภท คอื ชอ่ งรายการกลุ่มท่ี ๑ ช่องรายการส�าหรับเด็ก เยาวชน และ ค ร อ บ ค รั ว มี ม า ต ร ฐ า น ค ว า ม ค ม ชั ด ป ก ต ิ (Standard Definition: SD) ซ่งึ คดั เลือกโดยการ ประมูล จา� นวน ๓ ชอ่ ง โดยก�าหนดราคาประมูล ข้นั ตา�่ ไว้ที่ ๑๔๐ ลา้ นบาท ชอ่ งรายการกลุ่มท่ี ๒ ช่องรายการที่เป็นข่าวสารหรือสาระที่เป็น ประโยชน์ต่อสาธารณะ มีมาตรฐานความคมชัด ปกต ิ (Standard Definition: SD) ซง่ึ คดั เลอื กโดย การประมูล จ�านวน ๗ ช่อง โดยก�าหนดราคา ประมูลข้นั ต่�าไวท้ ่ี ๒๒๐ ลา้ นบาท ชอ่ งรายการกลุ่มท่ี ๓ บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร ชอ่ งรายการท่ัวไป ท่มี มี าตรฐานความคมชัด ปกต ิ (Standard Definition: SD) ซงึ่ คดั เลอื กโดย การประมูล จ�านวน ๗ ช่อง โดยก�าหนดราคา ประมลู ข้ันตา�่ ไว้ท่ี ๓๘๐ ลา้ นบาท กระบวนการแพร่ภาพโทรทัศน์แบบดิจิทัล ทง้ั นท้ี วี ดี จิ ทิ ลั จา� แนกออกเปน็ ทวี ดี จิ ทิ ลั แบบธรุ กจิ ชอ่ งรายการกลุ่มท่ี ๔ มีลักษณะเหมือนกับแอนะล็อก ประกอบด้วย จ�านวน ๒๔ ช่อง ทวี ีดิจทิ ัลแบบสาธารณะจา� นวน ชอ่ งรายการทวั่ ไป ทมี่ มี าตรฐานความคมชดั สงู สถานสี ่งสญั ญาณ เครอ่ื งรับและเสาอากาศ แต่ ๑๒ ชอ่ ง และทวี ดี จิ ทิ ลั แบบชมุ ชนจา� นวน ๑๒ ชอ่ ง (High Definition: HD) ซง่ึ คดั เลอื กโดยการประมูล ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ แ ล ะ คุ ณ ภ า พ ข อ ง ก า ร แ พ ร ่ ภ า พ จา� นวน ๗ ช่อง โดยกา� หนดราคาประมลู ขนั้ ตา่� ไวท้ ่ี โทรทศั น์แบบดจิ ทิ ัลดีกวา่ แอนะล็อกในทุกมิต ิ ทัง้ สา� หรบั ประเทศไทย การแพรภ่ าพออกอากาศ ๑,๕๑๐ ลา้ นบาท ในมิติของคุณภาพความคมชัดของภาพและเสียง โทรทศั นด์ จิ ทิ ลั หรอื ดจิ ทิ ลั ทวี ี เปน็ การออกอากาศ ที่สม�่าเสมอเท่ากันตลอดเวลา และในมิติของ ในระบบ DVBT-2 ตามแบบท่ีใช้ทั่วไปในสหภาพ ประสทิ ธภิ าพการใชป้ ระโยชนจ์ ากทรพั ยากรคลนื่ ยุโรป เกิดขึ้นอย่างเป็นทางการเป็นคร้ังแรก ความถท่ี ี่ดีกว่าแอนะล็อกหลายเท่าตัว สามารถ จ�านวน ๒๔ ชอ่ ง เมื่อวนั ที่ ๑ เมษายน พ.ศ. เพ่ิมช่องสถานีทีวีดิจิทัลในประเทศไทยได้ ๔๘ ๒๕๕๗ ซึ่งเป็นวันแรกเร่ิมของการออกอากาศ ชอ่ งสถาน ี จาก ๖ ชอ่ งสถานเี ดมิ ในแบบแอนะลอ็ ก โทรทัศน์ภายใต้ระบบใบอนุญาตประกอบกิจการ
๔๓ กิจการวิทยุสมคั รเลน่ กิจการวทิ ยุสมคั รเลน่ (Amateur Service) หมายถงึ กิจการท่ีดาํ เนินการโดยพนกั งานวิทยุสมคั รเลน่ ท่ีไดร้ บั อนุญาตจากทางรฐั หรือส่วนราชการ เพ่ื อติดต่อส่ือสารถงึ กนั โดยการฝึ กฝนตนเอง ทดลอง ทดสอบทาง วชิ าการวทิ ยคุ มนาคม เพ่ื อจดุ ประสงคใ์ นการเพ่ิ มพู นความรแู ้ ละวชิ าการ โดยไม่เก่ียวขอ้ งกบั กจิ กรรมทางดา้ น ธุรกิจ การเงิน และการเมือง (นิ ยามจากขอ้ บงั คบั วิทยุของสหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ หรือ ITU)
กจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ ถอื เปน็ การสอ่ื สารโทรคมนาคมประเภทหนงึ่ ๙๒—๙๓ ทมี่ ีประชาชนทว่ั โลกจ�านวนมากใหค้ วามสนใจศกึ ษา คน้ คว้า และ วจิ ยั เพอ่ื การพฒั นาเทคโนโลยกี ารสอื่ สารโทรคมนาคมในแงม่ มุ ของ การเปน็ งานอดเิ รกมาเปน็ เวลาชา้ นาน ในหลายประเทศตา่ งยอมรบั และเห็นว่ากิจกรรมของพนักงานวิทยุสมัครเล่นสามารถน�าไปใช้ ประโยชนแ์ ละมสี ว่ นในการพฒั นาเทคโนโลยดี า้ นการสอื่ สารไดจ้ รงิ ดังนนั้ หลายประเทศจึงไดส้ ง่ เสรมิ และพฒั นากิจการวทิ ยสุ มคั รเล่น มีความสนใจกิจการวิทยุสมัครเล่นมากย่ิงข้ึน โดยเฉพาะในกลุ่ม เยาวชน นอกจากนี้ มาตรา ๒๕ ข้อบังคับวิทยุระหว่างประเทศยังได้ บัญญัติข้อบังคับเกี่ยวกับวิทยุสมัครเล่นส�าหรับประเทศภาคีได้ใช้ ปฏบิ ัติไว้ ดังนี้ ๑. บุคคลใดก็ตามที่ประสงค์จะได้รับใบอนุญาต เพื่อใช ้ ภาพท่ี ๑ นกั วิทยุสมคั รเลน่ บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร เครอ่ื งมอื สอ่ื สารในสถานวี ทิ ยสุ มคั รเลน่ จะตอ้ งแสดงความสามารถ วา่ ตนเองสามารถส่งขอ้ ความได้ถกู ตอ้ งดว้ ยมอื และรบั ขอ้ ความได้ ช่วงที่ผ่านมาวงการวิทยุสมัครเล่นมักให้ความส�าคัญกับการ ถูกต้องด้วยหู โดยเฉพาะท่ีเป็นสัญญาณวิทยุโทรเลขรหัสมอร์ส ช่วยเหลือสังคมเป็นกิจกรรมหลัก กระน้ันเพอ่ื ให้กิจการวทิ ยุสมคั ร อยา่ งไรกต็ าม รัฐบาลของประเทศท่ีเกี่ยวข้องกับผู้น้ันอาจยกเว้น เลน่ ไดร้ บั การพฒั นาไปในทศิ ทางทถ่ี กู ตอ้ งและยงั่ ยนื ตามเจตนารมณ์ ใหส้ ถานวี ทิ ยสุ มคั รเลน่ ใชค้ วามถว่ี ทิ ยสุ งู กวา่ ๓๐ เมกะเฮริ ตซ ์ (MHz) จงึ เนน้ ใหค้ วามสา� คญั กบั การศกึ ษาคน้ ควา้ และพฒั นาในเชงิ วชิ าการ ควบคูไ่ ปพร้อมกบั การชว่ ยเหลือสงั คมและประเทศชาต ิ ถงึ แม้ว่ามี ๒. รฐั บาลของแต่ละประเทศจะด�าเนนิ การเทา่ ทีเ่ ห็นว่าจา� เปน็ หนว่ ยงานของรฐั และขา่ ยวทิ ยเุ พอ่ื สาธารณประโยชน ์ สาธารณกศุ ล และ เพื่อทดสอบความรู้ความสามารถทางวิชาการของบุคคลใดท่ีใช้ กจิ การความถส่ี า� หรบั ประชาชน หรอื CB (Citizen Band) ทใ่ี ห้การ เคร่ืองวทิ ยุคมนาคมของสถานีวิทยุสมัครเลน่ ก็ได ้ สนับสนุนข่ายสื่อสารหลักกรณีเกิดเหตุฉุกเฉินหรือภัยพิบัติอยแู่ ลว้ การปลกู ฝังจติ ส�านึก คณุ ธรรม จรยิ ธรรมในการมุ่งเน้นการปฏบิ ตั ิ เนอื่ งจากเจตนารมณท์ แี่ ทจ้ รงิ ของกจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ เนน้ ให้ ตนเพื่อส่วนรวม ไม่แสวงหาผลประโยชน์จากความเป็นนักวิทยุ พนักงานวิทยสุ มัครเล่นทุ่มเทใหค้ วามสนใจ ศกึ ษา ฝกึ หดั ฝกึ ฝน สมัครเล่นเป็นสิ่งท่ีควรค�านึงถึงควบคู่กันไป ทั้งนี้ พนักงานวิทยุ เพื่อพัฒนาการติดต่อสื่อสารระหว่างกัน พัฒนาเครื่องมืออุปกรณ์ สมัครเลน่ จา� แนกไดเ้ ป็น ๓ ระดบั คือ สอื่ สาร รวมทง้ั เทคโนโลยกี ารสื่อสาร โดยมิได้มุ่งหวงั เพอ่ื ธรุ กจิ ผล ประโยชน์ทางการเงิน หากแต่ผลสัมฤทธ์ิส�าคัญประการหนึ่งของ พนกั งานวิทยุสมคั รเลน่ ขนั ้ ตน้ กจิ การวิทยสุ มคั รเล่นคอื การพฒั นาบุคลากรดา้ นการสื่อสาร ท้ังนี้ พนกั งานวิทยุสมคั รเลน่ ขนั ้ กลาง ความรู้ความสามารถของพนักงานวิทยุสมัครเล่นในแต่ละประเทศ พนกั งานวิทยุสมคั รเลน่ ขนั ้ สูง จึงจ�าเป็นต้องได้รับการรับรอง เพื่อแสดงให้เห็นถึงคุณภาพและ มาตรฐานที่เป็นสากล ในแต่ละข้ันมีความแตกต่างกันในพ้ืนฐานความรู้ และสิทธิใน การใชค้ วามถวี่ ทิ ยใุ นการรบั -สง่ ขา่ วสารผา่ นเครอ่ื งวทิ ยคุ มนาคมตาม วตั ถปุ ระสงคข์ องกจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ ประกอบดว้ ย ท่ีกฎหมาย ๑. ส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดนักคิด นักประดิษฐ์ในด้าน ก า ร สื่ อ ส า ร แ ล ะ ก า ร ใ ช ้ ป ร ะ โ ย ช น ์ ท า ง ค ล่ื น ค ว า ม ถี่ วิ ท ย ุ ขอ้ กา� หนดทสี่ า� คญั สา� หรบั พนกั งานวทิ ยสุ มคั รเลน่ ไดแ้ ก ่ ความ ๒. สง่ เสรมิ และสนบั สนนุ ในการศกึ ษา ทดลอง และการ กระตนุ้ เป็นผมู้ ีมารยาท วินยั ปฏบิ ตั ิตามกฎระเบียบในการติดตอ่ สอื่ สาร ใหเ้ กิดการตื่นตัวดา้ นวิชาการสือ่ สารกบั ประชาชนและสถานศกึ ษา ความใฝร่ มู้ งุ่ ศกึ ษา วจิ ยั และพฒั นาเทคโนโลยดี า้ นการสอ่ื สาร และ ๓. เพิ่มพูนบุคลากรของประเทศชาติที่มีความรู้ ความเข้าใจ ความเปน็ ผมู้ คี วามรกั ชาต ิ ชว่ ยเหลอื สงั คมสว่ นรวมและประเทศชาต ิ และการปฏิบัต ิ ด้านการสอ่ื สารทางความถ่ีวิทยุอยา่ งถูกตอ้ งและมี ซงึ่ มคี วามจา� เปน็ ตอ้ งสง่ เสรมิ ประชาสมั พนั ธ ์ และปลกู ฝงั คณุ สมบตั ิ ประสทิ ธภิ าพ ทดี่ แี กน่ กั วทิ ยสุ มคั รเลน่ ยดึ ถอื เปน็ คา่ นยิ มหลกั ในการปฏบิ ตั ติ นเปน็ ๔. สง่ เสรมิ ใหป้ ระชาชนเกดิ จติ สา� นกึ ของการมสี ว่ นรว่ มในการ แบบอยา่ งท่ดี ีของนักวทิ ยุสมคั รเล่นรุ่นต่อ ๆ ไป รกั ษาและใชค้ วามถซี่ งึ่ เปน็ ทรพั ยากรของชาตเิ พอ่ื ประโยชนส์ าธารณะ ๕. เพื่อเป็นเครือข่ายสื่อสารสาธารณะส�ารองกรณีเกิดเหตุ ฉกุ เฉินหรือภัยพิบัต ิ ๖. เพื่อสร้างช่ือเสียงของประเทศให้เป็นท่ีรู้จักในวงการวิทยุ สมัครเลน่ ระหว่างประเทศ
๔๔ วิทยุสมคั รเลน่ ในประเทศไทย กิจการวิทยุสมคั รเล่นในประเทศ ไ ท ย ก่อ ตงั ้ ขึน้ จา ก กลุ่ ม บุ ค ค ล ท่ี มี ความสนใจในกิจการวิทยุส่ื อสาร ทงั ้ ท่เี ป็ นขา้ ราชการ พลเรอื น ทหาร แ ล ะ ป ร ะ ช า ช น เ ร่ิ ม ด ว้ ย ก า ร ท่ี เ จ า้ ห น า้ ท่ี ค ณ ะ ทู ต ท ห า ร ข อ ง ส ห ร ฐั อ เ ม ริ ก า ไ ด น้ ํ า เ ค ร่ื อ ง วิ ท ยุ ส่ื อ ส ารใ น ย่ าน ค วา ม ถ่ีส ม คั ร เ ล่น ม า ท ด ล อ ง ใ ช ต้ ิ ด ต่ อ ส่ื อ ส า ร ก บั ท ห า ร อ เ ม ริ ก นั ท่ี ม า ป ฏิ บ ตั ิ ห นา้ ท่ี ช่ วั ค ร า ว ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย แ ล ะ ไ ด ้ ร ว ม ต วั ก นั ก่ อ ต งั ้ ส ม า ค ม วิ ท ยุ สมคั รเลน่ แหง่ ประเทศไทย (Radio Amateur Society of Thailand: R A S T ) เ ม่ื อ ว นั ท่ี ๕ สิ ง ห า ค ม พ.ศ. ๒๕๐๗ ภายหลงั ไดเ้ ขา้ เป็ น ส ม า ชิ ก ข อ ง I n t e r n a t i o n a l Amateur Radio Union: IARU แ ต่ ไ ม่ ไ ด จ้ ด ท ะ เ บี ย น อ ย่ า ง เ ป็ น ท า ง ก า ร เ น่ื อ ง จ า ก ข ณ ะ น ัน้ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ม่ อ นุ ญ า ต ใ ห ้มี กิ จ ก า ร วิ ท ยุ ส ม คั ร เ ล่ น ขณะน้ันกรมไปรษณีย์โทรเลข เป็นหน่วยงาน หลกั ทท่ี า� ใหเ้ กดิ กจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ ขนึ้ ในประเทศไทย อยา่ งถกู ตอ้ งตามกฎหมาย แตใ่ นระยะแรกไม่สามารถ เปิดให้มีกิจการวิทยุสมัครเล่นได้อย่างถูกต้องตาม กฎหมาย เพราะขณะน้ันประเทศไทยยังมีปัญหา เกีย่ วกบั ความมน่ั คงของประเทศอยู่ ขณะนั้นกรมไปรษณีย์โทรเลขยังขาดเคร่ืองมือ ตรวจสอบและบคุ ลากรทจี่ ะตอ้ งควบคมุ ดแู ลกจิ การ วทิ ยสุ มคั รเลน่ อยา่ งใกลช้ ดิ พล.ต.ต. สชุ าต ิ เผอื กสกนธ์ อธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข ได้จัดต้ังชมรมวิทยุ อาสาสมัคร (Voluntary Radio: VR) วันที่ ๕ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๒๔ เพื่อใหส้ มาชกิ ชมรมวิทยุ อ า ส า ส มั ค ร ท่ี ผ ่ า น ก า ร ส อ บ แ ล ะ ส อ บ ป ร ะ วั ติ จ า ก ต�ารวจสันติบาล และส�านักข่าวกรองแห่งชาติแล้ว เข้ามาเป็นสมาชิกได้ใช้วิทยุสื่อสาร โดยมีศูนย์ ควบคุมข่าย ศูนย์สายลม ต้ังอยู่ท่ีกรมไปรษณีย์
๙๔—๙๕ ภาพท่ี ๑ การประชาสมั พนั ธเ์ ร่ืองการ เป็ นนกั วิทยุสมคั รเลน่ ของ กสทช. โทรเลข และใหบ้ คุ คลทมี่ เี ครอ่ื งวทิ ยนุ า� ไปตรวจสอบ ระยะต่อมากิจการวิทยุสมัครเล่นเป็นท่ีนิยม สร้างสรรค์ความรู้และคุณภาพของเยาวชนไทย บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร เ พ่ื อ จ ด ท ะ เ บี ย น แ ล ะ อ อ ก ใ บ อ นุ ญ า ต ใ ห ้ ใ ช ้ วิ ท ยุ และได้รับความสนใจจากประชาชนจ�านวนมาก และการช่วยเหลือสังคมประเทศไทยในยามเกิด คมนาคม การติดต่อส่ือสารทางวิทยุของวิทย ุ มีผู้สนใจเข้าสู่วงการวิทยุสมัครเล่น เพื่อศึกษา เหตุฉุกเฉินหรือภัยพิบัติได้อย่างมีประสิทธิภาพ อาสาสมคั ร โดยใชค้ วามถผ่ี า่ นวทิ ยสุ มคั รเลน่ เพยี ง คน้ ควา้ ฝกึ หัด เพิม่ พนู ความรูใ้ นดา้ นการสอ่ื สาร กทสช. ในฐานะผรู้ บั ผดิ ชอบหลกั มนี โยบายสง่ เสรมิ ๓ ช่อง และก�าหนดสัญญาณเรียกขาน VR ภายใต้การบริหารจัดการด้านนโยบายของกรม การพฒั นากจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ ใหเ้ จรญิ กา้ วหนา้ ตามด้วยตัวเลข ๓-๔ หลัก ด�าเนินการเพื่อ ไปรษณีย์โทรเลข จนกระทั่งมกี ารเปลยี่ นสถานะ อย่างย่ังยืน เพื่อเป็นก�าลังส�าคัญในการพัฒนา ชว่ ยเหลอื สงั คมในการรายงานขา่ วจราจรและแจง้ เปน็ สา� นกั งานคณะกรรมการกจิ การโทรคมนาคม เศรษฐกจิ สังคมของประเทศ ไดก้ า� หนดแนวทาง ข่าวอาชญากรรม ซ่ึงเป็นประโยชน์ต่อสังคม แห่งชาติ (กทช.) ในปัจจุบัน ท�าให้กิจการวิทยุ สา� คญั ใหก้ จิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ มบี ทบาทสา� คญั ใน อย่างมาก และได้ประสานงานกับสภาความ สมัครเล่นเจรญิ ก้าวหนา้ และเตบิ โตอยา่ งต่อเน่อื ง การส่งเสริมการศึกษา วัฒนธรรม ความมั่นคง ม่ันคงแห่งชาติ เพ่ือพิจารณาอนุญาตให้สามารถ จนกระทง่ั ในปจั จุบนั มจี า� นวนพนักงานวิทยสุ มคั ร ประโยชน์สาธารณะ และการช่วยเหลือประเทศ ด�าเนินกิจการวิทยุสมัครเล่น จึงได้เสนอคณะ เลน่ ทไ่ี ดร้ บั ใบอนญุ าตเปน็ พนกั งานวทิ ยสุ มคั รเลน่ ยามเกดิ เหตุฉกุ เฉินและภัยพิบตั ิ เป็นยทุ ธศาสตร์ กรรมการประสานงานการจัดและบริหารความถ่ี ประมาณ ๑๗๙,๑๐๐ คน สา� คญั ในแผนแมบ่ ทกจิ การโทรคมนาคม พทุ ธศกั ราช วิทยุแห่งชาติ (กบถ.) เพื่อพิจารณาก�าหนด ๒๕๔๘-๒๕๕๐ จนถึงฉบับปัจจุบัน รวมทง้ั แผน ระเบยี บคณะกรรมการวา่ ดว้ ยกจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ ชว่ งเวลา ๒๐ ปที ผ่ี า่ นมา กจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ กลยทุ ธส์ า� นกั งานคณะกรรมการกจิ การโทรคมนาคม พุทธศกั ราช ๒๕๓๐ ซึ่ง กบถ. ได้ประกาศใช้เมื่อ จะเป็นท่ียอมรับอย่างแพร่หลายในหมู่ประชาชน แหง่ ชาต ิ ไดก้ า� หนดกลยทุ ธเ์ พอื่ การพฒั นากจิ การ วนั ท ่ี ๔ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๓๐ ทา� ใหม้ กี จิ การวทิ ยุ หลายกลมุ่ การพฒั นากจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ ประสบ โทรคมนาคมเฉพาะกจิ เช่น การสง่ เสริมกจิ การ สมคั รเลน่ ในประเทศไทยอยา่ งถกู ตอ้ งตามกฎหมาย ปญั หาและอปุ สรรคบางประการ ไมว่ า่ จะเปน็ ปญั หา วิทยุสมัครเล่น เพื่อเป็นข่ายสื่อสารรองรับกรณี ดา้ นการบรหิ ารจดั การขององคก์ รวทิ ยสุ มคั รเลน่ ทมี่ ี เกดิ เหตุฉุกเฉนิ หรอื ภัยพบิ ตั ิ ทง้ั น ้ี ผทู้ ตี่ อ้ งการเปน็ พนกั งานวทิ ยสุ มคั รเลน่ เครือข่ายอยู่ท่ัวประเทศ การสร้างความเข้าใจท่ี จะตอ้ งไดร้ บั ประกาศนยี บตั รพนกั งานวทิ ยสุ มคั รเลน่ สอดคลอ้ งกบั เจตนารมณเ์ ดยี วกนั ของกลมุ่ คนจา� นวน จากคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาต ิ มาก ขอ้ จา� กดั ดา้ นกฎหมายทเี่ กย่ี วขอ้ งทส่ี ง่ ผลใหก้ าร โดยผ่านขน้ั ตอนที่รับรองความรคู้ วามสามารถใน พฒั นากจิ การวทิ ยสุ มคั รเลน่ หยดุ ชะงกั เปน็ ระยะ การเป็นพนักงานวิทยุสมัครเล่นในวิธีต่าง ๆ และมีนโยบายทจี่ ะส่งเสรมิ กิจการวทิ ยสุ มัครเล่น ตามที่ก�าหนด เชน่ การสอบ การอบรมและสอบ อยา่ งจรงิ จงั เปน็ รปู ธรรมทยี่ ง่ั ยนื และการอบรมเป็นกรณีพิเศษ และเมื่อได้รับ ประกาศนียบัตรแล้วสามารถยื่นขอใบอนุญาต ปจั จบุ นั เปน็ ทย่ี อมรบั มากขน้ึ ในบทบาทสา� คญั พนักงานวิทยสุ มัครเลน่ ได้ ของกิจการวิทยุสมัครเล่นในการส่งเสริมและ
๔๕ วิทยุคมนาคม ยุคแอนะลอ็ ก วทิ ยคุ มนาคมยคุ แอนะลอ็ ก หมายถงึ เคร่อื งส่ง ภาพท่ี ๑ วิทยุคมนาคม วทิ ยคุ มนาคมนนั้ ทา� งานโดยแปลงกระแสไฟฟา้ และเครอ่ื งรบั วทิ ยคุ มนาคมดว้ ยคลน่ื แฮรตเซยี น ตวั เคร่ืองสีแดง เป็นคล่ืนแม่เหล็ก แบ่งเป็นภาครับและภาคส่งแผ่ ร บั ส่ ง ส ญั ญ า ณ แ อ น ะ ล็อ ก เ ป็ น ข อ้ มู ล แ บ บ กระจายคล่ืนวิทยุออกทางสายอากาศ ซ่ึงคล่ืน ต่อเน่ื อง (Continuous data) ซ่งึ คุณสมบตั ิ แม่เหล็กไฟฟ้านี้ถูกคิดค้นโดย เจมส์ แมกซ์เวลล์ ของคล่ืนแอนะลอ็ กเป็ นสญั ญาณท่ีมกั เกิดขึน้ (James C. Maxwell) นกั ฟิสกิ สช์ าวองั กฤษ เมือ่ ใ น ธรร ม ช า ติ มี ข นา ด ข อ ง ส ญั ญ า ณ ไ ม่ ค ง ท่ี ค.ศ. ๑๘๖๔ มี การเปล่ียนแปลงขนาดของสญั ญาณแบบ ค่ อ ย เ ป็ น ค่ อ ย ไ ป จ า ก ล กั ษ ณ ะ เ ป็ น เ ส น้ โ ค ง้ การใช้งานระบบสื่อสารด้วยสัญญาณวิทยุ ได้ ต่ อ เ น่ื อ ง ก นั ไ ป โ ด ย ก า ร ส่ ง ส ญั ญ า ณ แ บ บ รับความนิยมและการยอมรับอย่างมาก ภายหลัง แอนะลอ็ กจะถกู รบกวนใหม้ ีการแปลความหมาย จากทเ่ี กิดเหตุการณ์อบุ ัตเิ หตรุ า้ ยแรงทางทะเล เม่อื ผิดพลาดไดง้ า่ ยกว่าสญั ญาณดิจิทลั พ.ศ. ๒๔๕๙ แฟรงก์ คอนราด (Frank Conrad) นั ก วิ ท ยุ ส มั ค ร เ ล ่ น แ ล ะ เ ป ็ น วิ ศ ว ก ร จ า ก บ ริ ษั ท เวสติงเฮาส ์ (Westinghouse) สหรฐั อเมรกิ า ไดเ้ รมิ่
ทดลองส่งสัญญาณกระจายเสียงเพลงจากบ้าน กระแสโลกาภิวตั น ์ (Globalization) โดยภาครัฐ A-Alpha N-November ๙๖—๙๗ ที่เมืองพิตส์เบิร์ก (Pittsburgh) โดยที่นักวิทยุ กรมไปรษณีย์โทรเลขเห็นเหมาะสมว่าประชาชน B-Bravo O-Oscar สมัครเล่นอ่ืน ๆ สามารถตรวจรับสัญญาณการ มีความจ�าเป็นต่อการมีวิทยุใช้ส่ือสารเพ่ือพัฒนา C-Charlie P-Papa กระจายเสยี งน้ันได้ บ้านเมือง และสวัสดิภาพความปลอดภัย จึง D-Delta Q-Quebec อนญุ าตใหป้ ระชาชนสามารถใชว้ ทิ ยคุ มนาคมเปน็ E-Echo R-Romeo วนั ท ี่ ๒ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๔๕๙ บรษิ ทั เคดี วิทยุคล่ืนความถี่ประชาชน หรือ CB (Citizen F-Foxtrot S-Sierra เคเอ (KDKA) ได้ก่อต้ังขึ้นโดยเป็นสถานีวิทยุ Band) G-Golf T-Tango กระจายเสยี งเชงิ พาณชิ ยแ์ หง่ แรก ตอ่ มาเกดิ สถานี H-Hotel U-Uniform วทิ ยกุ ระจายเสยี งมากขนึ้ กวา่ ๕๐๐ สถาน ี จนกระทงั่ ปัจจบุ นั วิทย ุ CB ๒๔๕ เมกะเฮิรตซ ์ นยิ ม I-India V-Victor พ.ศ. ๒๔๗๒-๒๔๗๖ เอดวิน อาร์มสตรองได ้ แพรห่ ลายอยา่ งรวดเรว็ เพราะประสทิ ธภิ าพในการ J-Juliet W-Whiskey คดิ คน้ การผสมหรอื การกลา�้ สญั ญาณแบบใชค้ วามถ ่ี ส่งกระจายคล่ืนได้ไกลสุด (สายอากาศสูง ๓๐ K-Kilo X-X-ray (Frequency Modulation: FM) ทเ่ี รยี กวา่ “เอฟ เมตรจากพื้นดิน ส่งไกลไม่น้อยกว่า ๒๒๕ L-Lima Y-Yankee เอม็ ” ซงึ่ มผี ลชว่ ยลดผลการจางหายของสญั ญาณ กิโลเมตร) รับส่งได้ชัดเจนกว่าวิทยุส่ือสารทุก M-Mike Z-Zul ไดม้ าก ความถี่ คลื่นแรงทะลุทะลวงผ่านกระจกอาคาร บา้ นเรอื น ลฟิ ต์ และชน้ั ใต้ดนิ ได้ดี สามารถปรับ ภาพท่ี ๓ การใชง้ านเคร่ืองวิทุยส่ือสาร สา� หรบั วทิ ยคุ มนาคมแอนะลอ็ กมใี ชใ้ นประเทศ ก�าลังส่งได้ ๒-๓ ระดับ เช่น ๑ วัตต์ ๒.๕ แบบแอนะลอ็ ก ไทยเกอื บรอ้ ยปีแลว้ ส่วนใหญ่ใชใ้ นราชการทหาร วัตต ์ และ ๕ วตั ต์ อีกทั้งมีอุปกรณ์สว่ นควบและ นบั แต่สงครามโลกคร้งั ท ี่ ๑ สงครามโลกครั้งท ่ี ๒ เคร่ืองอะไหล่อีกมากมาย กรมไปรษณียอ์ นุญาต แก้ไขโดยวิธีใด ๆ เพ่ือให้เครื่องวิทยุคมนาคม และสงครามมหาเอเชยี บรู พา หลังภาวะสงคราม ให้ต้ังสถานี (ตั้งสาย/เสาอากาศสูง ๖๐ เมตร) สามารถรับหรือส่งความถี่วิทยุนอกย่านความถ ี่ กิจการวิทยุคมนาคมมีใช้ภายในกิจการราชการ และตดิ ในรถยนตไ์ ด ้ เช่น CB อนื่ และคลน่ื แฮม วทิ ย ุ ๒๔๕ เมกะเฮิรตซ์ เป็นการผสมคลื่นเป็น โดยเฉพาะฝา่ ยปราบปรามและฝา่ ยปกครอง และ แบบ Frequency Modulation (FM) โดยความถ ี่ แพร่หลายมากขึ้นในหน่วยราชการ รัฐวิสาหกิจ ทัง้ น ี้ ประชาชนมีขอ้ ก�าหนดทางวิชาการของ ที่ระบบวิทยุคมนาคมใช้งานจะแบ่งเป็น ๓ ช่อง รวมไปถึงพลเรือน ในช่วง ๔๐ ปีย้อนหลัง การใช้เครื่องวิทยุคมนาคม ลักษณะท่ัวไปของ ความถ ่ี ประกอบดว้ ย โครงสรา้ งวทิ ยคุ มนาคม (Case) จะตอ้ งเปน็ สแี ดง ส�าหรับประชาชนทั่วไป วิทยุคมนาคมที่มี เครื่องท�างานเฉพาะในย่านความถี่วิทยุ ๒๔๕ ช่ อ ง ค ว า ม ถ่ี ส า ธ า ร ณ ะ ( C i t i z e n ใช้ได้ชนิดแรกคือ วิทยุอาสาสมัครหรือวีอาร์ เมกะเฮิรตซ์และมีช่องความถี่วิทยุใช้งานเริ่มต้น Band: CB) เป็นช่องความถี่ท่ีเปิดให้บุคคล (Voluntary Radio) โดยกา� หนดให้ผู้ประสงคม์ ใี ช้ คอื ๒๔๕ เมกะเฮริ ตซ ์ จา� นวนไมเ่ กิน ๘๐ ชอ่ ง ทว่ั ไปใช้ในการติดตอ่ ส่ือสารกนั ต้องสอบความรู้ขออนุญาตซ้ือขาย พกพาตัว มีความห่างระหว่างช่องความถี่วิทยุ (Channel เครอ่ื งมอื ถอื ตดิ รถตดิ บา้ นอาศยั จากทางราชการ spacing) ๑๒.๕ หรือ ๒๕ kHz. โดยก�าเนิด ช่องความถ่ีวิทยุสมคั รเล่น เป็นช่อง ดว้ ย ทงั้ นร้ี ะเบยี บขอ้ กา� หนดกรมไปรษณยี โ์ ทรเลข ความถว่ี ทิ ยแุ บบสงั เคราะหค์ วามถ ่ี (Synthesizer) ความถ่ีท่เี ปิดให้นกั วทิ ยุสมคั รเล่นใช้ในการตดิ ตอ่ และเหตุผลความมั่นคงแห่งชาติต่อมาบ้านเมือง ผใู้ ชไ้ มส่ ามารถตงั้ ความถวี่ ทิ ยไุ ดเ้ องจากภายนอก ส่ือสารกัน ซึ่งผู้ใช้งานส่วนใหญ่จะเป็นนักวิทยุ เจริญก้าวหน้าข้ึน มีการลงทุนข้ามประเทศ ใน เครื่องวิทยุคมนาคม และไม่สามารถดัดแปลง สมัครเล่นที่ผา่ นการทดสอบแลว้ ชอ่ งความถ่ีเฉพาะ เป็นชอ่ งความถที่ ีถ่ กู จัด บท ีท่๕ ประเภทของเทคโนโล ียการ ืส่อสาร สรร สา� หรบั หนว่ ยงานเฉพาะทางเชน่ ชอ่ งความถี่ ส� า ห รั บ ต� า ร ว จ ท ห า ร แ ล ะ ห น ่ ว ย บ ร ร เ ท า สาธารณภัย เปน็ ตน้ โดยค่าความถใ่ี ชง้ านจะไม่ เปิดเผยใหบ้ ุคคลทว่ั ไปทราบ ความเข้าใจถึงข้อแตกต่างระหว่างสัญญาณ แอนะลอ็ กและสญั ญาณดจิ ทิ ลั ถอื วา่ มคี วามสา� คญั มากในการเข้าใจการส่ือสารข้อมูล โดยสรุปว่า สญั ญาณแอนะลอ็ กเปน็ สญั ญาณทมี่ คี วามตอ่ เนอื่ ง และมีค่าตลอดช่วงของสัญญาณ เช่น เสียงพูด เสียงดนตร ี วดิ ีโอ เหมาะสา� หรับการส่งสัญญาณ เสยี งสนทนา (Voice) บางครงั้ เรยี กวา่ บรอดแบนด์ หรือสญั ญาณมอดูเลตนัน่ เอง ภาพท่ี ๒ การใชง้ านเคร่ืองวิทุยส่ือสารแบบแอนะลอ็ ก
๔๖ วิทยุคมนาคม ยุคดิจิทลั
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
