កម្ពុជានឹងឥណ្ឌូចិន -Cambodia and indochinafederation

1 km¬õCa ngishB&nì²Ncëè ni krM gGtbÄ TGtÄbTedémCaPasaVrSgeday can’ tara cuHk¬~g¨Bwtb¶i ¨& t shKmnE_ xµrenAkaNada elx 2-3-7 nig 8. E¨bsrM Yleday Eb”n narvé nig Gitu fgu gnY . Binti ´eLgI v^j Ek ngi bågðb’eday can’ dara 1976 - 1983 eVHBmu eõ nAm”gu erGal’ kaNada emsa 1983 d÷klT’ ku tamcºab’ – bNöal&yCati «n ekbik elx D8300817

2 tSgBIeygI VnTTYlGar´FámBI²Nëamk rhUtdlp’ tu smy& sli acarik (stvt§r_T1I 4) PasaExµrCaPasaTI2 (ùùù). äPasaEdlG~kecHd·ge¨bI (ùùù) KWPasasåM swtû (ùùù). eyIgxMtbu EtgEfTSTkUsåM stwû eFsà ¨bEhs minVnerobcMp^ÍtpgÍ ’kMBgE’ xµrpg. luHmkdl’stvt§r_TI 20 (ùùù) ceM NHfµé KMnitféµ (ùùù) VnclU mkkan¨’ beTseyIgEdr EtclUedayGa¨s&yPasaVrSg Cayanp¬ækykmk. (ùùù) PasaVrSg eKk*kanE’ te¨b¨I Vs’kg¬~ ¨beTsExµre¨cIneLIg (ùùù). k~¬gevlaCamyY enH PasaExµrmane¨bkI arkan’Ettci eTA (ùùù). äcMnYnG~kecHPasaVrSglµme¨bkI arVnEmnBti enaH ebTI ukCabegûét[e¨cIneLIgy”agNake* day kalebyI keTAe¨bobnwgcMnYn¨bCaCnExµrTSgmlU ehIy km* ni xsu BIcMnnY ¨Kab’Ggrû mYyk¶ab’ Edle¨bobeTAnwgcMnnY GgûrmyY etAenaHeT. ebInwgÓbmamyY ya” geTot KWdcU CaeKe¨sacTkw dakC’ é[ltU lasE’ tedmé eQI 3-4 edmé kg~¬ ÓT´anmYyd*FMTUlay, äeQId«TeTotk~g¬ ÓT´anenaH ke* nAetOdEdl dcU k¬g~ stvt§rT_ I 19 EfmTSgk~¬gÓT´anenaH manesAµ bnÂadHu varJseBjeTotpg. kalNaPasaeyIgmane¨bIkare¨cnI eLIg kn* gw ¨tèveronsU¨tPasaeygI e¨cnI eLIgEdr. kalebIerone¨cIneLIg kn* wgmanmnus§ecHPasaeygI kan’Ete¨cnI K~aeLgI kanE’ t¨Cale¨CAeTA. Gk~ EdlEsÃgrkceM NHVnmkBIPasae¨kA manPasaVrSgCaedém kalebIecHPasaExµr¨Cale¨CAehyI k*ngw GacnSykv^CØaEdlxnç Esgà VnmkenaH mkeroberogsresrCaPasaExrµ Eckcayp§aydlb’ gbèínrmY CatiTSgLay [VnecHdg· edaysarpg. eGov eksI , enAq~S 1947(kg¬~ “PasaExµr, karlºgBinit´edayrkehtupl| eVHBmu põ §ayenAqS~ 1967 edaybNaö ly& mti ¶esr,I P~eM Bj, kmC¬õ a)

3matikaerOg TBM &rPaKTImyY 5edmé kMeNtI Exrµ ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù 12PaKTIBrI 19BI karbH\" elIkd÷bUgngw bswÍm¨beTs eTA GaNaniKm ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù 29PaKTIbI 71BI GaNaniKm eTA shPaB²Nècë in ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù 126PaKTIbnY 133BI shPaB²Ncëè ni eTA shBn& ì²Nècë in ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù 142PaKTI¨VM 156shBn& ²ì Nëècin edmé ºGé ÃI? ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùTBM r& PØab1'karTak'Tg Exµr-cni ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùTBM &rPØab2'vP^ aKcuge¨kay ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùTMB&rPØab'3EpnTI ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùTMBr& PØab4'ldM ab'eBl«nkarB¨gké Tkw dyé nY ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù

4 esckIe¶ p¶mé edmI kMeNtI rbse' sovePAenH KWGtÄbTmyY cnM YnEdlVn¨tvè eVHp§aykg¬~ cena HExvc^ Ïika 1976nigExtlu a 1977. PaKT5I eQaµ H \shBn& ²ì Nècë inedmé ºIG?Ià | ¨Kan'EtCakarsik§a ngi karv^PaKelI¨Btw i¶karN_TSgLayEdlVnekIteLgI kg¬~ ¨beTskmõ¬Cak¬~gry:eBlenaH EdleKd·g¾CasaFarN: BIGgkð arp§ayBátman nigtamskPIÅ aBrbs'Gk~ ePosxnÂç . karBti karN_Bti EmnETnel«I pæneyaVy GacecjEtBmI at' ÉBsI a bV\"kûarbss' amCI neTKWGttI :BkY dk· nSrdk½ m¬õCa¨bCaFei ty´. G~keroberogd÷kl'TukesrIæ EtTSg¨sgu nvU GtÄbTedmé ehIyEkEtkEng xÂHEdl¨Btw i¶karN_e¨kaymkVnbMPWy \"agcºas'. elI«pæBg§savta G~kGannwgGaceXIjfa sm&ymhanKr smy& BkY vrµ&nd*bvr BsuM vU Vnra\" yra\" b'e¨cIneT. pæ¬yeTAv^j eKngw eXIjehtukarN_xH EdleF[Ià PÆak' [eGon ehIy[riHKit. ry:evlaxH eTot KWsm&ysgmð raås¶niym nigsmy& saFarNrd½ k*BuVM n¨tvè briyayCavKðBei ss É[VnekºaHkºayEvgqa© ycbs' B¨Ã Kb'enaHke* TEdr ehyI ¨tvè maneKsresrcarTukCaesovePA srM ab'saFar-NCnExµreygI . dcU eQµaHxÂçnVnbgúaj¨sab' esovePAenH krM gGtÄbTenH lºgsik§arkmUlehtuxÂH@ EdlVneFIÃ[¨sukExµreygI FÂak'xçn mkk¬g~ saÄ nPaBsBëf© KsW aÄ nPaBCa¨beTse¨kamkarGaNaB´aVlrbs'ev¿tNam kg¬~ rgÃg²' Nëcè in. cab’ep¶émBIenaHeTA \shBn& ì²Ncèë in| enH VnCamaneQµaHCak'cºasd' UecH~ e¨JHmankMeNItrYcm¶geTAehIy enAkg¬~ sm&yGaNaniKmVrSg. dUecH~ KWCakarFmµtaEdlesovePAenHmanbIPaK EdlGFbi ºayGMBIyuKGaNanKi m. el«I pæGk§rsa¨s¶ Gk~ Ganngw cab'kMhusCae¨cIn xagvak´s&Bæ xagevy´akrN_ ngi xagGkrÅ avr^ uT.ì enHmkBrI br«nG~keroberogpg EdlKµanTMnakT' MngGIeà saHngw GkrÅ asa¨s¶ ngi mkBkI arxHà xatpaæ lr' bs'PasaeyIgpg. CaBei ss eK¨tvè Ganya\" gytW nUvkarsU¨tXa (stIu as´¬g) rbs'G~knBi nìbreTs. eygI eC¯elkI areyaKyl'rbs'Gk~ Gan. Cabegéyú ¨kmu Gk~ eroberog ²tGHGageFÃIesovePA¨bvtsi¶ a¨s¶ ɨbvt¶si a¨sn¶ eyaVyeTbuE\" n¨¶ Kan'EtCnU Tdi P½^ aBmYy«nkmõ¬Ca k~g¬ kal:eTs:TeU TA«n²Nëècni TidP^½ aBEdlxnç yl'faman¨b-eyaCn_ dl'kar¨tHi rHi BicarNa rkmeF´aVysrM alvasna¨beTseygI ngi ¨bCaCneygI . mug\" er\"Gal Exemsa 1983 .

5 PaKTI1edmé kMeNIt«nExrµ kayminsMxan’Cag¨BlwgeT

6 eBlEdlVrSgmkdlk’ m¬Cõ ak~g¬ q~S 1863 ¨sukExµrbgaú jTdi P½ aBmyY EdleFI[à exa cp§ar.kmCõ¬ asB«Ã f©, ¨beTsmyY EdlesrIæ EtGs’mnsu §rlgI , ehobngw eTACaextm¶ YyrbsG’ ~kC^txagTsi äliceTAehIy KW¨beTs«f (sm&yenaHesom), k~¬geBlEdlG~kCt^ xagTsi äektI K¨W beTsevotNam(sm&yenaHGNaö m) VnykeFCIà arbs’xçn tSgEtBIdN÷ acs’ tvt§rT_ I 18 nvU ext¶Exrµ TSgGs’xagTisGeKu~y_ KW kmC¬õ ae¨kam. sågðamkLM ¬g 500 q~S, db÷ gU Tln’ wgkar¨tçt¨tarbse’ som rYcmkTl’ngw kar¨ttç ¨tarmY(condominium) rbs’esom nigynY (kar¨ttç ¨tarmY EdlVneFÃ[I Exrµ EbkVk’Ka~ ya” gxS g), VneFÃI[bN¶aCnExµr¨TDu e¨Tam rhUtdlV’ tc’ MNgTSgGsC’ amyY ¨bvtis¶ aåsx¶ nÂç ehyI b¨gjç cMnYn¨bCaCnExµr[enAslE’ t 800 000 nak.’ kareFÃI[TdI a½ nGgrð manCév^teLIgv^j(1) edayGk~ ¨VCVÆ rSg«nsalaVrSgenAcugbUBaá ¨beTs(2) VneF[Ià mnsu §Catei XjI eLgI v^jnUvGcÏriyvt¬Ä EdlCasNM l’nigCaPs¶¬tag«nGaryi FmámyY k¬~gcMeNamBBkY PWÂsaà gCageKTSgGs«’ nBPi BelakÐ Garyi FmáExµr . karsik§asilacarki , karrku rkdl’¨bPBcni , Gara” b,’ B&rTuyehð nigVrSg ebIk[eroberogeLgI v^jVnnUv¨bvti«¶ n¨bCaCatiExrµ , ¨bvt¶imYyEdleF[Ià PwÂkpg, eJreBjeTAedayTku Å P&ypg, eFIÃ[exa ccit¶pg. k~g¬ eBlenaH kicÍkarCYsCul¨VsaTGgrð ¨tèveFImà nu GTIà SgGs’. edayehteu nH karBni it´rk buB¨Ã bvtsi¶ aås¶(R) «n¨beTsTSgbI«n²Nëcè ni BsuM UvVn¨tçveFIeà ¨cIneLyI ebIfaeKBsuM Uvykcit¶Tukdak’elkI e* srIæ EtVn. Tal’Etdld’ ÷Nac’q~S 1931 eTbI eKcab’eXIjT¨I sav¨CavbuB¨Ã bvtsi¶ aås¶Cag 60 enAk~¬g²Nècë inVrSg. karsik§axagmnsu §saås¶ (anthropologie) bgaú j[eXIjfa km¬Cõ akg~¬ yuKfµ CaG¨g·grbsC’ atisasn_mYycnM nY EdlGk~ tBUC(3) enAmanrhtU sB«Ã fk© ¬~gekaH¨slI gaû ,enAmae” LsIu, hÃIlIBIn, ²Neèë NsIu(4) ngi enAGUåsa¶ lI. PaKGeKy~ _«nTIbà GasuI CaTrI s’enA«nsasnF_ MBIr KWsasnm_ u”gehað lxagtºgè ngi sasn_²Neèë NsuIEyn(5). Catyi nY CalTpì l«nkarbgaû ts’ asn_TSgBrI . äCat«i f nigCatiPmU a k*deU ca~ HEdr. b”Eu nc¶ MeJHCatEi xrµ v^j, eTaHbsI avtaxÂnç eJreBjeTAedaycVM gM rSgClm’ inecHcb’ minecHehIyCamyY Gk~ C^txag —cMVMgEdleF[ÃI mankarbgaû t’K~acuHeLIgCae¨cnI dg— k*lkÅN:«nsasn_EsºkelOg mni elceLgI [Cak’Es¶g dcU krN¨I bCaCatiäeTot enAGasuGI eK~y_ (6)Ð Esºk¨kem”ACag, EPk~------------------------------------------------------------------(R) buBèbvti¶saås¶ (préhistoire) KkW arsik§a¨bvtm¶i nus§elak mnu eBlmanäksarsresr. eKGactamdanVn edaysik§asMNlq’ wgí nigsNM l’ÓbkrN_ep§g@ EdleKVnKas’kayeXjI . eKEbgEckbBu ¨Ã bvts¶i aåsC¶ abI yKu EdlmandUcteTAÐ 1- yKu fµcas’ (paléolithique) Ð PaKe¨cnI «nCévt^ TI 4 «nFrNI (quaternaire) mkdlq’ S~ 8000 munKùsù. Cévt^ TI 4 «nFrNI KsW my& EdlFatuGakascab¨’ tCak’xS g ehIyTwkkkrwgTSgGs’ (cabe’ pé¶mBI 2 eTA 3 lanqS~ mnu ). mnsu § elakekIteLgI k~¬gCév^tTI 4 «nFrNIenaH. kg¬~ yKu fµcas,’ mnus§kan’EtecHeFÓIà bkrNe_ p§g@ (vaybEM bkfµ ehIy cSg[¨scç ), e¨bqI gíw ngw P¬Âk, mansilº:xH (KMnUrk¬g~ rgU PML~ asûè, VrSg) . 2- yuKfµkN¶al (mésolithique) BqI ~S 8000 mun Kùsù dl’ 3000 mnu Kùsù . hsY BkI arrkciJÍmw Cévt^ edaybrVj’ eKeXjI elcecjnvU esd½kci ÍCad÷NSdSduH. karecHe¨bI¨VsE’ dk kc* ab’epém¶ eLgI ehIy. 3- yuKffµ µé (néolithique) BI 3000 mun Kùsù dl’ 1500 mnu Kùsù . mnsu §ecHkats’ eM logf,µ eFÃIfU ngi bBM g’ ep§g@ BGI id½, ecHtºaj. ksikmkµ an’EtcMerIn, rIäxagelahFatu mnus§ecHe¨bImas, saõ n’ ngi sMrTi .ì

7epí¿ge¨C eKBuMsvU maneXIjeT, sk’rYjGgað dé ÉmyY ¨kjaj’Etmg¶ . mYycMENkeTot lkNÅ :mnsu §sa¨s¶«nCatiExµr enAEtCaTITMnas«’ n¨Tsw ¶TI SgBYg. G~kmnus§sa¨s¶xH PaØ bE’ xµreTAnwgBYk \eN¨KIt|U(négrito, mnsu §exAµ tUcenA ma” eLsI)u (7), Gk~ xÂHeTot PaØ be’ TACB÷ Uk ²Nèeë NsEIu yn. qgwí kºal EdleKKase’ cjBI¨sTab’dé casC’ ageK enAreNA¶ ¨sav¨Cav enAsMeragEsn kg~¬¨beTskmC¬õ a enAlíagPM~ pbU ^jß y”a ngi elOgkwg k¬~gev¿tNamxageCgé , enAlíagPM~ mijkS kg¬~ev¿tNamxagtºèg, ngi enAGN¶gè Er” fShag kg~¬ ¨beTslav sutEì tenAkg~¬ cMBkU \eN¨KtI U- emLaeNsIuyag| Edl¨bEhlK~anwgqwígkºal«nmnsu §exµAenA GåU sa¶ lI nig«nBkY V”BU enAemLaeNsuI. eKGacrkcemIÂyxÂHVn ebIeKdak’kmõ¬Cak~¬gkal:eTs:TUeTA«nGasGIu eK~y._ dUecH~ Emn, k~¬gPmU iPaKenH d÷NakF’ M@ «nkarv^vt¶n«_ nsN¶anstÃbeM ×kUnEdleC¯nelOnCageK (primates) Vn¨tvè eKbgúajy”agcºas’ edaysarkarrkeXjI qwíg«n \GUmInIyag| (hominien), sNa¶ nstsà aà esIræ mnus§)(8). sMNlB’ IyKu fcµ as’ Vn¨tèveKrkeXjI enAekaHCÃa nigenAelTI bIà . sMNl’TSgenH dUcKa~ nwgsNM lE’ dleKrkeXjI kg¬~ PUmPi aK EdlenAcenÂaH¨beTscinxageCég nigGaskuI Na¶ l. T¨I sav¨CavenAekaHCaÃVn¨tvè eKski §aya” ghtµ c’ tC’ agTIäeTotTSgGs’(9). enAqS~ 1891 qgwí kºalmyY PaK «nmnsu §-sÃa(pithécanthrope) Vn¨tvè eKKase’ XIjenAkN¶alekaHCÃa. mnus§-saà enH CastÃeCOnelOnNas’ehIy k¬~gsN¶anstbà eM ×knU eCOnelOn (primates). e¨kaymkeTot enAkNa¶ lekaHCÃadEdl, eKrkeXjI qwgí «n |GUmInÆag| EdlVnrse’ nAk¬~gyuKfcµ as’. qgwí xÂH«nCB÷ kU mnus§fCµé agenH (12000 q~S mnuKùsù) Vn¨tvè eKrkeXjI enA vad” ´ak’ elIeqr~ xagtºèg«nekaHCÃa. kg¬~ q~S 1942 enAGåU sa¶ lIeKrkeXjI qíwgkºalmyY Edl¨bEhlK~angw kºalenA va”d´ak’ Edr. enA¨beTslav G~kvT^ ´asa¨s¶xagFrNI h§ù åhmà ”aeh§ß rkeXIjkg¬~ GNèg¶ Er” fShag, fSb”gu nig fSVL” y nUv qígw \GUmnI aÆ g| Edl¨bEhlK~angw qgwí \mnus§cni | (sinanthrope) EdleKkayeXjI enAeb”kSg ehIynigqíwgEdleKKas’eXjI enA muC” eCaEKtU k¬~gekaHCÃa ehyI Edlsl’mkBIyKu fµcas.’ bBu kà arI«nmnsu §elakTSgenH,EdlVnrs’enAkg¬~ Cvé ^tT4I «nFrNI, mni Tane’ cHeFI¨Ã bdab’¨bdare¨beI nAeLIyeT. enAk~¬gyKu fµkN¶al eKeXjI karmkdl’CaelkI TmI yY «nbN¶aCnEdlenAkg¬~ CB÷ kU \GåU sa¶ LèGIud–eveDaGIud| (australoïde-veddoïde)(10) EdllkÅN:kaymanCaGaTi_ KW Ð Esºk¨kemA” nigskr’ jYGgað d.é d÷Nagy”agbrisTu ì (²tkat’) «nbN¶aCnsmy& edmé TSgenH manenAeLyI rhUtsBëfk© ¬~gGåU s¶alI, m”aeLsIu (kånæajP)M~ , ekaHsßmU a” ¨ta ngi ekaH¨slI gaû (kånæaj). bN¶aCnyuKfµkNa¶ lenHrs’enAedaye¨tccrrhtU ehyI cab’eF[Ià EtVn@ BqI íwg BIfµ ngi BeI QI nvU ÓbkrNe_ ¨bI¨Vs’. bN¶aCnEdlmkdlC’ aelkI T2I kg¬~ yuKfkµ Na¶ l enAk~g¬ CB÷ Uk \eN¨KtI U|Ð mnsu §xnç Tab (k¬g~ ¨kum\Bci em|” pygmée), Esºk¨kemA” , sk’¨kjaj,’ eramxçÂnBsuM vU man ÉKµanEtm¶g. bNa¶CnTSgenH enAmanya” gbrsi uTìenAeLIy k¬g~ ma” eLsIu, GåU s¶alI ngi hlIà BI nI . bNa¶ CnEdlmkdl’ CaelIkTIbegúyI k~¬gyuKdEdl enAk~¬gC÷BkU \emLaeNsUGdIu | (mélanésoïde, dUcmnsu §enAemL” aeNsI)u (smy&xage¨kayenH eKe¨cInEt[eQaµ Hfa \smy& hÃabjß^ | edayehtufa eKVnrkeXjI enA haà bjß^ ,evotNamxageCgé , nvU qgwí kºalEdldUcrbsm’ nsu §enAemL” aeNsI)u . dN÷ agy”agbrisuTì«nbNa¶ CnelkI e¨kayenH VnVt’Gs’BIGasPIu aKGeK~y_eTAehIy, buE” ne¶ nAsl’e¨cnI enAeLIy k~g¬ ekaH

8em”LaeNsIu nigenAGåU sa¶ l.I BkY enHbriePaKmnus§, enAEte¨bIÓbkrNe_ FÃBI fI µ bu”En¶ecHeFIfà UGMBGI di ½ehyI e¨b¨I VsT’ UkedémºIensaT. TalE’ tmkdl’yKu ffµ µé eTbI mnus§sasn_ ²Nèeë NsuEI yn cHu BITisxageCgé ehIy cUlmkrse’ nAbn¶bnaæ b’K~arhtU eBj GasuIPaKGeKy~ _. ÓbkrN_ \qÂat| Cagmnu Vn¨tèveKeXIjmaneLIg.bNa¶ CnTSgenH sg’pæH, eFTIà kU ehyI nSclU mk²Ncèë innUvkardS¨svè . eC¯favtÄe¬ p§g@ man¨BlgwenAxagk¬g~ , BYkenHeKarBGark§ G~kta rUbbd^makrCae¨cnI ehIyeKarBbUCadld’ nU ta buBÃkar.I bE”u ne¶ KBuMd·gfa mankartTlK’ ~arvagBkY sasn_ ²Nèeë NsuIEyn nigBYkbNa¶ Cnedmé ––dUecH~ Kaµ nkarlaybgaû tK’ ~a–– ÉmYypæ¬yeTAvj^ mankarbgaû tl’ ayK~arvagshKmn_TSgBIr(11). yKu srM Ti ì (âge deBronzes) maneLgI rvagqS~ 300 mun Kùsù . kEng TImYyEdlmanÓs§ahkmeµ FsÃI MriTì Vn¨tvè eKrkeXjI enAdgu sWg, ¨beTsevotNam. sm&yenaH Casm&yggt· s¬g «n¨bvt¶isa¨s¶Exµr ––eyIgfaÇ«nbBu ¨Ã bvti¶sa¨sE¶ xrµ È eTAcHu –– Edl²tmannrNad·gerOgehtuGÃeI LIy ehIyEdleygI sgôwmfangw Vn¨tèvbMPÂWk¬g~ «f©NamyY . CnCaticinngi CnCat²i Nëa eTIbngw cUlmkdle’ dayCakl’ ak’k~g¬ ²Nèëcni enAedmé ¨Kiss¶ kraC. BYk²Naë , edaynSmknvU GriyFámxçÂn (sasna, Gk§r, karyle’ XjI neyaVy .l.), VnbJÍèl¨bCaCatEi xµreTAk~¬g¨bvti¶sa¨s.¶ Exrµ eyIgcUlmkelqI ak¨bvt¶isa¨s¶ Ca¨bCaCncNM uHGaNac¨k hè-ßà Nn (nKrP~M k¬~gPasacni ) EdlCaGaNac¨kTImyY enAGasuGI eK~y_ ehIyEdles¶celIkdb÷ gU , tameKsµan, sTu Eì tCaCnCati²Naë . KrW vag Kùsù 545 EdlnKrcni -La, eQµaHcin«nnKrBkY kmõC¬ a(12), p¶ac’xnÂç ecjBIGaNac¨kh-èßà Nn ehyI cºSgdeNmI¶ rhUtdl¨’ sèbVnGaNac¨kTSgmlU (cin-La enHlatsnwgì tamdgTenÂemKgð cabB’ I¨kecHenATisxagtºèg eTAdl’ V”ke’ s (lav)enATsi xageCgé ehIyvateTATisxaglci elPI aKe¨cIn«ndgTenÂesmn”U k~¬g¨beTs«fsB«Ã f(© R). etIcMVgM enHCakardeN¶ImraC´K~arvages¶c«nGaNac¨k dcU EdlG~k¨bvti¶sa¨s¶VnGHGag, ÉmyY CakarbHeVr«nCatisasn_mYyEdleKCH^ Can’ Tl’ngw G~k¨tçt¨taxÂçn? cNM ucenH¨tèvEteKrkbMPÂ[W cºas’.b”Eu n¶ eygI Gackt’sMKal’karr”ayra” b’rbsc’ ni m~ake’ QµaH kSg-«t, smaCk^ «nKN:ebskkmµcinmYyEdlVnsiÄtenAkg~¬ hèÃ-ß Nn (Kùsù 245 – Kùsù 250), EdlVnEcgdcU teTA GBM ICévPaBenAk~¬g¨beTs (kuM¨cLM kSg-«t CamYy ecv ta kaà n’ EdlVnmkdlk’ ¬~gsmy& Ggrð enA Kùsù 1296)ÐÇraCFanImanvm^ and*FMeqtI qayenABT& ìC÷vu j^ . ¨BHraCanignamnWu sBmà uxmånI¶ rs’enAk~¬gPaBf÷ûe¬ fgéû rugerOgehyI eFdÃI ÷eNIrep§g@edaye¨bdI r÷ ICayan. buE” nr¶ aås¶¨bCaenAxnÂç TeT, rbU Ga¨kk’, exµA ehyI sk’¨k-jaj.’ ¨bCaraåsr¶ s’enAk¬g~ pHæ eFIÃBòI s§I sge’ lbI egðalssrùùù.È Caeyabl’bJÍb,’ ¨bEhlCamankar¨bevsn«_ nbN¶aCnenAkmõC¬ ak¬~gyKu fµ eqaõ HeTAkan’ekaHem”LaeNsuI, KasµanI ngi GåU sa¶ lI(13). ¨Tsw ¶ICae¨cInKaM¨Tfa kar¨bevsn_enHGaceFIÃeTAVn k¬g~smy& ¨tCak’d*yUrlg’GEgÃg«nCvé ^tTI4 «nFrN,I sm&yEdlekaHTSgGs’ dcU CaCabn’ wgTIÃbEdr edaysarkarrgI Twksmu¨T (¨skcuHBI 200 eTA 300 Em”¨t)(14) myY cEM NkeTot CnCatEi xrµ sBëfG© acCalTìpl«nkarlaybgaû tr’ vagsasn_BrI Ð myY sasnC_ n÷ ane’ dmI enAk~¬g¨sku (eN¨KtI U–– emLaeNsyuI ag), mYyeTot sasn_ ²NëèeNsEuI yn(15) .ÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑÑ(R) emIlEpnTI TMB&r 147 nig 157

9 GFbi ºay(1)- Gk~ v^T´asaåsF¶ mµCatVi rSgeQµaH mUGU Vn¨bTHeXjI ¨VsaTGgrð enAq~S 1859. Ggðrvt¶,(2)- ksageday¨BHVTsrU yi avrµ&nT2I (1113-1150), Vn¨tèvExrµ eyIgeVHbg’ecal tSgBIqS~(3) 1432 (esc¶ Bjaya” t).(4) salaVrSgenAcugbUJ¨á beTs (Ecole Française d’Extrême-Orient) Vn¨tvè begétû eday b”lU DEè mr(5) k~g¬ qS~ 1898 enAhaNUy. kUnsGM b«’ nGaNaniKmkmVµ rSg, km¬õCaVnTTYlticNas’(6) BIkarbrci ÍaK«nVrSg ceM JHvDónPaBvbºFám«n²Nëècin.(7) Gk~ tBUC«n \Exrµ yuKf|µ TSgGs’enH rse’ nACaGaNikCn ehIynwgputtMNenAkg¬~ GnaKt. em”LaeNsuI (Mélanésie, ekaHmnus§exAµ ): ekaHmYy¨kmu enAmhasmu¨TVs” hIu iÃkxagtºgè ehIy(8) EdlmanCaGaT_:i nEU vl hIðeN, saLèmg”u (kÃadalk’ aNal’) nUEvl kaeLdUnI .l. KNu nam \²Neèë NsuIEyn| enH Vn¨tève¨bIedayGk~ mnus§saås¶ edaymkBlI kNÅ :dcU Ka~ CamyY BYk daya” k’ enAekaH beß NGU ngi BYk Vtt’ ak’ ngi Gaet´H enA smßU a”¨ta. Jk´ \GasuIPaKGeK~y_| enH manedémkMeNItCaGge’ KÂs (GanTMB&r 39). ¨beTs«nGasuI GeK~y_man : PUma «f lav kmCõ¬ a evotNamTSg2 shBn& ìm”aeLsIu sgw bú urI ²NëèeNsuI nig hIlà IBIn. GasPIu aKGeKy~ E_ dleFI[à Pti Py& , [¨sLaj,’ [GaNti . KWCaEpnd«é nPaBep§g K~apg «näkPaBpg. ep§gK~aedayCati edayrbbneyaVy edayPasa nigedaysasna. äkPaBedaymkGMBIsasn_EsºkelOgrbs’xnÂç cMNIGaharrbs’xÂçn TIlMenArbsx’ Âçn. eKeXjI lkNÅ : \eN¨KItU| enH enArs’e¨cnI Étick~¬g¨bCaksikreyIg. bNa¶ CnenAtam¨kug enAk~¬gCB÷ kU myY ep§geTot EdldcU Cakate’ TAv^j PaKe¨cInKCW ÷BkU Exµrkat’cin. deU c~HEmn Cn Caticni VncakecjBI¨sku keM NtI xçn mkrs’enAk¬~g¨beTsd«TenATisxagtºgè edaymkGMBI sågað md*e¨cIn karman¨bCaCne¨cInhYs¨bmaN ngi karrehmrham. ecjBCI B÷ Ukkat’enH KW vNö:Gk~ ¨kgu «nsgmð Exrµ . ¨bCakski rExrµ rs’enAk~g¬ Gte¶ sdk½ ci Í (autarcie) myY d*eBjelj ehIy, ebeI ¨bobpmæ· eTAsgðmG~k¨kgu ngi G~kman, sgmð kski r KWCasgmð myY d«T. cMeJHkar EbkCaBIrenH eteI K¨tèvdak’khM uselIkar¨BegIykenI¶y«nrda½ PVi lTSgLay ÉelI \kar¨b- kan’BNá smº¬r| «nBYkGk~ ¨kug? karNm_ YyEdlBti KW cab’tSgBGI aNac¨kExrµ cuHeGanfymk ¨bCaCnExrµ sTu ì edértbY MeBjqakeT kg¬~ nadksalneyaVyngi sgmð . fÃétºti EtbN¶aCnExµr (7lannake’ nAq~S1970) manlkÅN:mUlEtmyY Edr(R) kg¬~ PaB TUeTA, ¨beTsExµrCaTIrse’ nA«n¨kmu GaNki Cnk¬g~ ¨sku (Exrµ elI 50 000 nak)’ ngi «nGaNki CnGena¶ ¨bevsn_b¨I kum: cin (450 000 nak’), yYn (220 000 nak,’ 200 000 nak' Vn¨tLbe’ TAevotNamvji e¨kayExmIna 1970), cam (80 000 nak’). (R – mni dUc¨bCaCnlav É ¨bCaCnsgw bú urI Caedém.) k¬~gvak´sB& æmnsu §saås,¶ \GUmInaÆ g| (hominiens) Ca¨kummnus§ngi buBÃkarIxÂnç k¬~gsN¶an stÃbMe×kUneC¯nelOnCageK. stEà dlCabuBkà arIcM«nmnus§ e¨cnI EteK[eQaµ Hfa \GUmU”sa

10 B´ag| (homosapiens, mnsu §sB«Ã f)© . GmU nI ÆagT1I VnekIteLgI kalBI 3 lanqS~ mun. cMENk äFrNI manCvé t^ 4 500 lanq~SmkehyI .(9) TI¨sav¨CavenAekaHCaà Vn¨tèveKski §ae¨CA¨CHNas’ BIe¨JHkarrkeXjI mnus§-sÃa EdlCa stÃektI mnu \GuUms”U aB´ag|. cMENkäkar¨sav¨Cavxagmnus§saås¶ nigxagbru aNv^T´aenA ²Nècë ni Vn¨tvè eKbJÎb’sine¨JHsågað m.(10) Jk´ \GåU sa¶ LèGdIu -eveDaGuId| Vn¨tvè e¨bI edaymkBIBYkexµAkg~¬ ¨sukenAGUås¶alI manlkÅN: kaydUcBkY evD: enAekaH¨slI gaû .(11) tam¨Tsw ¶IxÂH CatEi xrµ Gac[eKsMKalC’ asasn_ ²Neèë NsEIu yn Edl¨tèv¨KbdN¶b’edayBYk mn-Exµr . BYk mn-Exµr VncakecjBIP~M hmuI a” Laya” xagtºèg eqaõ HmkTisäekIt ehyI Tku ecaltampÂèvnUv¨kmu Cae¨cIn EdlG~ktBCU enAmanrhUtsBëf;© BkY xHsuI enA¨sukGs§S (cena H bgw lð aeTs nig PmU a), BYkV”Lgè ngi BkY va” enA¨beTsPUmaxageCgé , BkY lÃa” ngi BYkva” enA ¨beTscinxagnirtI nigenA¨beTs«fxageCég, BYkmnenA¨beTsPUmaxagtºèg ngi enA¨beTs «fkN¶al, ngi BYkxaenA¨beTslav. m´ag” eTot PasaExrµ Vn¨tvè rab’bJèÍlk¬~gGMbrU Pasa mn-Exµr rYcmkehyI . ¨Tsw ¶I mn-Exrµ xageleI nH Vn¨tvè CT÷ as’edaymnsu §sa¨sT¶ MenbI ehacNask’ *xagmtCi vé - sa¨s¶Edr. beckÍ eTsmYyeQµaH v^CØarkCB÷ kU Qam (hémotypologie) sik§akt¶aQamTSg Lay EdlxusKa~ tamFatuEdlp§MxnÂç eLIg BICnma~ k’eTACnm~ake’ Tot BI¨bCaCnmyY eTA¨bCaCn mYy BIsasn_myY eTAsasnm_ yY (emlI k¬g~ Ts§navtI¶ \vT^ ´asa¨s¶ nigCvé t^ (Science et Vie) | elx 685 Extula 74). karski §aVnbgúajfa kmCõ¬ aenAk¬g~ «pmæ nus§sa¨s¶myY ya” gBiess. deU cH~ Emn esæIr EtmanEtExrµ eT Edlmanya” ge¨cnI hrU ehornvU lk¶_iQam (hémoglobine) m´a” gEdlE¨b¨blç (mutante) ehIyEdlenAkg¬~ CB÷ Uk |GW|. edaysarkarski §aelIkt¶aQam «nbN¶aCnenAGasIu

11(12) PaKGeKy~ _ Gk~ ¨sav¨CavVnKUseLgI vj^ nvU ¨BEM dn (myY PaK) «nGaNac¨kExrµ BeI dmé . eKBMu(13) ¨tèvq©le’ LyI BkI arN_EdlkrM itlk¶iQ_ am \GW| enAkmõ¬Cae¨kamman 3% k~¬geBlEdlenA km¬Cõ a KW 28%. e¨JHfabN¶aCn enAkmC¬õ ae¨kamKW ùùù ynY xagtºèg. \BkY kmCõ¬ a| É BYkknU ²sIkm¬õ : es¶c¨beTscni La tSgxnÂç CaGk~ tvg§²sI km¬-õ ¨BHnagemra. eQµaHvg§esc¶ enHVnkÂayeTACaeQaµ H¨bCaCn rYcmkeTACaeQµaH¨beTs. räI ¨JhNµ _ ekaNëJï ngi ¨BHnagesama, es¶cTImYy«nhÃßèNn, VncUlk~g¬ erOge¨BgCa¨BHefagnagnaK «nnKreKakFk . kar¨bevsn_«n \ExµryKu f|µ :(14) kg¬~ lkÅN:vT^ ´asa¨s¶FrNI km¬õCaCaEdndeé TbI nigduHfI.µ bgw Tens abkalBeI démCaQgU(15) sm¨u TmyY . bgw myY Edlman¨teI ¨cnI Cagbgw äeTotTSgGsk’ ~g¬ BiPBelak, TenÂsabVn cJi wmÍ bN¶aCnExrµ TSgmlU ehyI EfmTSgd·k¨tIecjeTAe¨kAeTotpg. vtC¬Ä aTIcg’Vn«nG~kC^t xag, eKenAEtBMud·gfabwgTenÂsabenAEtciJmwÍ bN¶aCnExrµ dcU kalmun ÉmyY eTACay”agdUcemc¶ eLIy. G~ktBUCya” gbrsi Tu ì«nsasn_²Neèë NsIEu yn enAkmõC¬ a lav nigyYn enAmanrhtU sBëf© ehIyrse’ nACa¨kmu GaNki Cn. kånæajTSgenHxMrk§aCvé ^txnç teTAeTot enAtamPmU iPaKEdl \caj|’ CageKTSgGs«’ nTbÃI . enAkm¬õCamanBUCesæ¿g KyY P~g. enAlav BkY xa. enA ev¿tNam BYkya” r”ay r”aed. kånaæ jTSgGs’enH rs’enAk¬g~ tMbn’ \¨BMEdnbI| (tMbnT’ Ylxõs’) ehIymancnM nY 50 000 nak’ k¬g~ kmõC¬ a ngi 700 000 nak’ k¬~gev¿t-Nam (tamTs§navtI¶ \PmU si a¨s¶Cati| (National Geographic) Exmkra 1965). féÃtºti EteKdake’ calk¬~g«pæTI2 «nCvé ^tsgðm GaNki CnTSgenHVn¨tvè eKe¨bI¨Vsk’ ¬~gsågðamTSgLay«n²Nëècni : d÷bgU edayBYkVrSg e¨kaymkBkY GaemrikSg (knb¶w «btg), edayynY xageCgé ngi edayExrµ eyIg (rNsri §rmY tyTu «ì nCatsi asne_ KCH^ Can,’ |hìlß rU|” ). vasna«nsasn_²Neèë NsEIu ynTSg enH mindg· Cay”agNaEdrk~g¬ GnaKt. #####################

12 PaKTI 2 BIkarb”HelkI dbM Ugngw bsmiÍ ¨beTs eTA GaNaniKm knU eGIyekr¶e_i mV crU rk§aEtekri_¶lí .

13 rhUtmkdl’dN÷ ac’stvt§rT_ I12, kardg· sðal«’ nbsmwÍ ¨beTselTI ÃIbGasuI enA¨twmEtkarsað l¨’ beTscin tamkarniTanr”ayr”ab’«nG~kedré eTs EdlVneTAdl’TeI naHedaykatt’ amGasIukN¶al. bnæab’BIkarB¨gké GMNacy”agmhima«nBkY mgu” ehðal enAstvt§r_T1I 3 mk —karB¨gké Edlman eh§g h§Hß^ xan’ nigbnæab’mk ecArbsx’ nÂç , XUbéß«Lxan’ CaGk~ d·knS(1) ehIyEdlVnsabe¨BaHmhn¶rayJseBjTIÃb cenÂaHGrW u”b-GasuI rhUtdld’ éval¨beTshgu ¨KI— ¨beTscni VneTACaTTI akT’ ajmyY ceM JHbsÍwm¨beTs. d÷eNIrEsÃgrkBni ti ´Cae¨cnI Vn¨tvè eFIÃeLIg dUcde÷ NrI BIrdgdr* n«Wæ n ma” rkU bLU” è enA¨sukcni Caedmé (2). rvagdN÷ ac’stvt§rT_ I13, bnaæ bB’ IkarrkeXIjpÂvè smu¨TmyY mkbUJ¨á beTs, BYkB&rTyu ehðsem¸aFyuKEmnETn«nde÷ NIrEsÃgrkBinti ´. va”sèû d· haû ma” mkdl’ kalIKut (kalk’ t¶a) enAq~S1498. Gal’bUEß Kk ykVnkBM gE' p ehað (²Naë ) enAqS~ 1510 rcY ehIykBM gE' p m”aLakk’ a(²Neëè Ns)Iu enAqS~ 1511, ehyI mkdl’ kgt’ ug enAqS~ 1517. PUQyY ma~ kr’ bs’ Gal’bßUEKk,Gg’tnU jI ”è d· haà rIya” clU mkk~¬gqksm¨u T TYra” n (evotNamxagtºgè ) ehyI kts’ MKalT’ IPUmi «hÃhÃèEdle¨kaymkVneTACakBM gE' pEtmyY «n²Nëcè ni (3) EdlebkI cMhreTAbreTs. karniTanra” yra” b’«nG~kEsgà rkelIkdb÷ UgTSgenH TakT’ ajBkY Qjµç ngi G~kp§aysasna¨Ksi ¶[mkGas.Iu enAq~S 1555 Gk~ bsY \dYmInkI Sg| CatBi r& Tuyehð eQµaH haû sº”a d· ¨Kyu h§_ mkdl’raCvSg«nesc¶ GgðcanT’ 1I . kalenaHkm¬õCakMBgu EteGanfyeBjTMhwg edayhni ehacngw karcUlvay«nBYkesom(4). tamdaneCég«n haû sºa” dW ¨Kuyh§,_ G~kbsY \dUmInIkSg| nig \¨hgà ’ ssIu ¶Sg|Br& Tuyehð äeTotmkdlk’ m¬Cõ a(5). CnCatBi r& Tuyehsð mYyk¶ab’ k*VncUlrYmCamYyes¶cExrµ kg¬~ kartyuTTì ln’ gw BYkesom(6), karCYytyTu ìEdlnwgcbe’ nAq~S 1623 e¨JHfa ¨kumBr& Tyu ehðTSgLayenAGasuI k*cuHsabsnU ´xÂçnägEdr. BI Kùsù 1623 dl’ 1682 KdW le’ vnBYk hlU Âg’ed mg¶ Edlxti xMdak’hagC÷njY myY enA¨sukExµr buE” n¶minVnsMerceLIy. kg¬~ cenÂaHeBlenaH, BkY G~kbYs \eysÃßét|, bnaæ b’BIbraCy& «nBYk \dUmnI kI Sg| kg¬~ karp§aysasnaenAkm¬õCa Vnsg’TIp§aysasnamyYenAkMBg'Ep «hÃhÃè k~¬gqS~ 1615 ehyI seM rcsg’myY eTotk~¬gq~S 1625 enA¨sku tugkgw (7). kg¬~eKaledAenH BkY \eyséÃßt| tSgG~kbYsVrSgm~ak’, GaeLcsg’¨d_ d· rdU” , CaemKN:ebskkm.µ d· r”dUxti xbM MVkP’ aBp¶acm’ ux«nkic¨Í ttç ¨ta (pvÂè sgô) katUlki enAbUJá¨beTs EdlkalenaHenAk~g¬ «dBkYBr& Tuyehð. eBl¨tLbm’ k¨sukVrSgvj^ , Katr’ ju ¨canmhasn~iVtsgôVrSg[eFIkà ci ÍbgÅ^tbgÅ÷¨kgur”Um edémºEI tgtSgemKN (eGEvt” ) VrSgenA²Nèëcni (8). enAqS~ 1663, edayman klu Ebßr nig esc¶lÃITI14 KS¨Tpg GgðkarmyY eQaµ H \ Société des Missions Etrangères | (smaKm¨kmu ecjp§aysasnaenAbreTs) Vn¨tvè begtéû eLIg ehyI EdlmanPar:erIsrkGk~ p§aysasnaCatVi rSgedmé ºI²Ncëè ni . enAstvt§rT_ 1I 8 Qjµç VrSgelkI db÷ gU mkdl’²Nècë in. karbn”u b”gTImyY rbs’BYkenH edmé ºIrse’ nAkg~¬ GNöam nigkg~¬ tgu kgw ²tmaneCaKC&yeT edayehtufa karTate’ cal, karminTTlY BIsMNakC’ nCatyi Yn VnmaneLgI ya” geBjTMhgw . mkdl’q~S 1773 km* anbgbíènbInak’ EdlmanedémkeM NtI enA «tsWg nSynY bHeVrTln’ wgesc¶ xageCégnigesc¶ xagtºgè . BkY enHdeN¶ImykblÂ&gVû n,ehyI es¶cGNaö meQaµ H ehà ev¯g EdlePosxÂnç eTAkm¬Cõ ae¨kam Vn¨tvè eKsma be’ nAqS~ 1777. kyµç

14esc¶ eQµaH eg¿Ã g Gan,’ G~kbnr¶ aC´, EknT&Bedmé ºIcºSgbgbnèí \«tsgW |. eq¿Â t{kasBkI artyuTìxagk~¬genH, emKNenAkmõC¬ ae¨kam, BIjèd” WebEGn, rju maÍ s’ eg¿Ã g Gan’ Edlxnç VneFIÃCamti y¶ a” gsiT~ ì[suMC÷nyY VrSg. bnæabB’ IVncºSgqµk’ 5 q~Seday²teCaKCy& mk egÿg Gan’ ¨Bmtameyabl’emKN(9). deW bEGn, edaymankUncºg eg¿Ã g Gan’ Gayu 5 qS~ mkCamyY pg, k*cHu sMeBAmkdl’LèrIyg” ’ (¨sku VrSg) enAqS~ 1787. enAeBlenaH VrSgkMBugEteVHbg’ecalGaNaniKmrbs’xÂnç enAGaemrki , kaNada EdlBMsu vU CaTeI Bjcti ¶«nesc¶ lITà 1I 6. mu”gmrU” Sg, rd½månIk¶ arbreTs, EdleXIjfa{kasedémºIsgbMeBjkarbgx’ atenA¨beTs²Nëamkdl’ehyI , kc* Hu snisì JïasmõnìPaBT1I CamYyGNaö m enA ev«s k¬g~ «f© 28 v^cÏika 1787(10). C÷nyY skw myY Vnp¶l[’ eg¿Ã g Gan.’ tbeTAvj^mÍasy’ YnenH¨tvè [ekaH¨tLac (BULkè ugDr) ngi kBM g’Ep TYra” n eTA¨beTsVrSg Edl¨tèvmankmsµ iTìp¶acm’ uxxagCn÷ YjeTot. buE” n¶eBlemKNkatlU ik¨tLbm’ kdlk’ mõ¬Cae¨kamvj^ , egÿg Gan’ ykVn«¨BnKrrYceTAehyI ¨BmTSgEdndéTsi xagtºgè TSgGs’. enAq~S 1802, eg¿Ã g Gan’ vayQH~ \«tsgW |e¨kaybgsí ’enAhaNUy ehIy¨bkasxçÂnCaGFiraCe¨kameQaµ Hfa ya” L¬g(11). ceM NaTep§g@ «nkarbdv^ tn¶ _ (1789) VneFÃI[VrSgxlà x’ aà y. karTak’TgCamyY ¨beTsynY k*Vn¨tèveKBuMsUvykcitT¶ ku dak’elImyY ry:eTA. CnCatiVrSgmYy¨kmu , PaKe¨cInCaG~kp§aysasna, Vnrs’enAedaysni¶PaBedaysarkarKSJr«ny”aLg¬ . Gk~ traC´«nes¶cenH, mji m”ag rYcmk TDI kw cab’¨bTUs¶ra\"ynwgVrSgeLgI vj^ . karB´aVTeFTÃI ku Åbukemj~ elBI kY Gk~ p§aysasna k*ekIteLIgmg¶ eTot. ykelsfadakT’ Nkë meµ lIGFri aCyYn TIDwk GMBIkarsma b’rgað lG~kp§aysasna¨Kis,¶ Nabe”U LGgu TI 3 bJaØ [elIkT&BVrSgmyY kgmkvayynY (12). «f© 31 sIha 1858,seM BAmYykgEdld·knSebsk:eyaFBlVrSg-eGsºa” j”¬l 3000 nak’ e¨kambJaØ «nÓt¶mnavéreI hða dWh§WnyU ,I eVHyufaû enAqksm¨u T TYr”an. BI TYra” n emT&BVrSgKti KrU vayraCFanI ehÃ. bE”u ns¶ eM BAVjk’ SePÂIgFrM bsx’ çÂn BMuGacclU tamsgæw ehÃVneLIy. e¨kayBkI gsMeBAVrSgVnenAngw fûl’ya” gyrU , dWh§InyU IseM rcbr¶è TeI dA Ð ÉmYytugkwg ÉmyY kmCõ¬ ae¨kam. x´l’rdUvrganSsMeBAmkkmCõ¬ ae¨kamqab’Cag. kgsMeBAkc* uHmkxagtºgè ehyI eLgI tamswgæ «¨BnKr, ¨kgu EdlVn¨tèvvaysrM ukenA«f© 17kum¸: 1859. VrSgVnesI~sMubrè¶ kgu sluß Ka~ CamyY ynY b”uEn‘ ceM JHmxu cMnYnscç¶ esg¶I «nT&BVrSg, TI DwkTate’ calseM NeI nH. ya” gNamji kgTahanVrSgngi eGsº”aj”l¬ EdlpK¶÷¬ a~ kg¬~ bnæaymyY Tb’Tl’Vnngw karvaybeJjÍ TSgb”unaµ nrbsT’ &BynY . enAExkum¸: 1860 navacVM MgVrSg 70 e¨KOg cHu BI¨sku cni mk, ehyI min¨tmw EtvaybMEbkVnnUvkareLamB&TìeT EfmTSgkank’ ab’extb¶ IenAxageCgé «¨BnKreTot. «f© 5 kkdû a 1862 TI Dwk, edayrvln’ gw karbHeVrenAtugkwg, cHu snìsi JïamYyCamYyÓtm¶ navé eVNaö EdlenAk¬~genaH GFri aCynY GnuJïatesrIPaBkans’ asnakatlU ik ehyI [ext¶bI(eboghaà , y”aDij ngi v^jLWg) nigekaH¨tLaceTAVrSg(13). yk kUsSgsIun (km¬õCae¨kam, Ganelxeyag2 cMeJHedémkMeNIt«neQµaHenH) VnminTan’GsJ’ k’kNa¶ lpg VrSgecalEPk~ mkkmCõ¬ a EdlVnGs’dmé yY deMu TAehyI . ExkJïa 1862 Ótm¶navé eVNöa mkeFITà s§nkicdÍ l¨’ BHVTneratm¶ enAÓdgu ð EdlkalenaHCaraCFan,I Ts§nkicEÍ dlCakarsæabsæg’emIl E¨kgGacTajkmõC¬ adak’e¨kamkarKSJrVrSgVn. dUec~aHEmnkg¬~ sm&yenaH VrSgrkpèÂvmyY clU mkk~g¬ ¨beTscni xagtºgè edmé ºeI FÃIC÷nYj. ebI¨tçt¨takm¬õCaVn, VrSgmin¨Kan’Et¨ttç ¨ta

15VnnUvTenÂemKgeð T EdlGacCapèv myY clU eTAdl’¨beTscni xagtºèg(14) KWEfmTSgPmU iPaKbgûaTku xagmxu mYyeTotsMrab’eBlNamankaryayIB¨I sku esom EdlVn¨tèvBkY Gge’ Ks KS¨TrcY eTAehyI . «f© 10 sIha 1863 Ót¶mnavé dãLa¨kg’ED´r, \KEU vnr& | (ecAhaà y) TI1 «nksU SgsIun EdlemKNkatlU ki , mIs, mkCamyY pg Vnmkdl¨’ kgu Ódugð ehIy \[| ¨BHVTneratm¶ cHu htÄelxaelsI nìisJaï TTlY karKSJr (¨bètiktrU a” ) BVI rSg(15), sniìsJaï EdlnwgTTlY htÄelxa«n NabU”eLGugTI3 enAeBlxage¨kay. karNe_ nH Vn¨tèveFeIà LgI edaysm©at’ ehyI kg~¬ eBlEdlBjaraCa ––namuWnesomEdl¨kgu eTB (Vgkk) cat’[XS emIles¶cExrµ –– minenA. «f© 4 vc^ Ïki a 1864 sas§WlULèV, rdm½ ån¶I¨ksgY navacr dake’ sckr¶I aykarN_mYyeTANabeU” LGgu T3I , EdlenAk~¬genaH rd½mån¶IbgúajkarcSVc¨’ tèvrk§aTku ²Nëècin. enAq~S 1867 dL· a¨kg’ED´r ykextb¶ IeTotenA kUsSgsuIn Ðv^jL¬g, suk¨tag (XS g) ngi cUdku (mat’¨Cèk). KkW ~g¬ eBlEdlxnÂç eFGÃI nr¶ aKmns_ [Mu GFiraCynY edaHElgG~krt’BnGì avFu VrSgma~ k’eQaµ H h§g’ DuyBIà EdlBYkVrSgclU kg¬~ karcºSgyktgu kgw . karvayd÷bgU Vn¨tvè d·knSeday åhgà s’ suI hûarenÆ enA«fT© I 20 v^ciÏka 1873. ¨beTscink*KrM amfanwgeFÃIGnr¶ aKmn_tampèÂvswk. naykrd½mån¶I h§¬ßl EhÃrß I [sPaeVHeq~atebkI ²NTan edémºIbJØènebsk:eyaFamyY kg, EdlnwgvaypæçnKa~ elGI Nöampg elItugkgw pg. karvay¨beTsGNöameFIeà TAeday²tceM NaTeLyI edayes¶c TI-Dkw Vnsa bk’ ~¬gExkkdû a1883. rda½ PVi lyYnmni Tb’Tl’eT ehyI cuHk¬~g«f© 25 shI a nvU snsiì Jaï TTYlkarKSJr(¨btè iktUra” )VrSg el¨I beTsGNaö m. bu”En¶karvay¨beTstgu kwg VnnS[cni eFÃGI n¶raKmn_. Tal’EtVrSg(Ót¶mnavé KY eb) vaybMPn& ¶ (ɨBman) eleI kaHhr&à msU” ngi ekaH ebs” aû Dr& (Pescadoros) eTIbcnibJÎb’kar¨bTUsr¶ ”ay ehIycuHsnisì JïaenA etonT§in (9 mifnu a 1885) TTYlsðalk’ arKSJr«n¨beTsVrSgelGI Nöam ngi elItugkgw .

16 GFbi ºay(1) enA Kùsù 1282 XUb«ßé L bJèØnTB& myY kg[mkkan’kab’¨beTscVM ” nig¨beTskm¬õCa (Cy& vr&µnT8I [syY saGakreTABYkmu”gehað lenAqS~ 1285). bEu” n¶TB& enHVn¨tèvynY vaykcM at’ min [qÂgtamdgP~GM Naö mVneLIy.(2) rvag Kù sù 1280 ma” rkU bLU” è Qbs’ MctenAtugkwg ehIye¨bIJk´ \ekACéh|ðè (caugigu) edémºI cg¬ílval¨tIekaN EdlTen¨khmhrU katc’ lU kg¬~ smu¨T. BkY edré sMeBACaticam-Caà e¨bI kÂayCa \KutCé| rcY mkBYkCbu”nfaCa \kUQ|I . e¨kaymk VrSge¨bICa \kUsSg| edaybEnÄm \snIu | enAxagcugedmé ºIbJØakf’ a ksU SgenAxagcni (minEmnkMBgE’ pkUsSgenA²Naë ). VrSg ¨cLmM YyCane’ Tot edaycg¬lí val¨tIekaNe¨kambgís’eTAv^j KWval¨teI kaNrbs’Tene m Kgð .(3) Jk´ \²Ncèë ni | Vn¨tèvbegétû eLIgCaelkI db÷ Ug edayGk~ PUmisaås¶Cati daNmW a”k eQaµ H ma” ltW-¨bg (Malte-Brun) enAqS~ 1852. Jk´enHykmlU da½ neleI htEu dldgPG~M NöamxN& ë ¨beTslavnigkmCõ¬ a EdlmanvbºFámrebob²Nëa B¨I beTsynY EdlmanvbºFmá rebobcni .(4) esomvayykVnGgðrkalBIqS~ 1351 (esc¶ lBM g,’ ¨kmu jatti a¨tskE’ pím).(5) karNE_ dlKYrkts’ MKal’ KbW raCy& eBjTI «n \¨Kis¶sasnUbnIykm|µ elkI mõ¬Ca. edayman sTìaya” ge¨CAelIBuTìsasna ExµreygI Tat’ecalkarbJØènxçn «n¨Ksi ¶sasna minEmntamkar B´aVTeFIVà beT bu”En¶tamkarmni ¨BmTTlY Ce÷ nOfµé. kg¬~ eBlEdlenA¨beTsevotNam e¨kay eBlGs’karB´aVTmk BYkG~kp§aysasna¨Ksi ¶VnTTYlbrisT& y”age¨cnI rhUtdlk’ ¬g~ 8% «nbN¶aCn.(6) ry:eBlbnY stvt§r_ BIKùsù 1474 (kar¨bECg¨tIPaKI ramaFbi t-I Femaµ raCa-sUrieyaTy& ) eTAKùsù 1859 Cary:eBlexµAKe¨Kc«n¨bvt¶isaåsE¶ xµr. KCW asmy& «nkardeNm¶I raC´Ka~ rvag¨kmu jaties¶c, «nkareFÃXI adneyaVy, «nkarsmÂabr’ gðal, k~¬geBlEdlTwkdké mCõ¬ a ecHEtrebHreVceTA e¨kamkarrju ¨can«nesomnigynY . BkY Gk~ cgV’ nestà q&¨t xÂHehAesom mkCyY xÂHehAynY mkBYt«d k¬~gsågað mPatrXadedémºéGNM ac (GanTMBr& 32 Edr, elxeyag 3, ¨beyaKTI 2). k~¬graC´«nGgnð n’T2I (1775-1779) kmõ¬CadkxnÂç BkI ar¨tçt¨tarbse’ som edmé ºcI lU e¨kamkarKSJrrbs’yYn. buE” n¨¶ beTsynY edaycHu ex§aye¨JHkarbHeVr«nBYk«tsWg k*bnìrè «dv^je¨kaybnc¶i mk ehtEu dlebIk[esom¨tLb’mkvj^ . k~g¬ raC´«nGgðcan’TI2 (1806- 1834) kmC¬õ aeTACarNbynY (e¨kamy”a-L¬g). mij-ma” g, traC´BI ya” -L¬g, Cen¿s k§¨tIyanIGgmð uI (kUn¨sGI gcð an)’ ngi namunW vSgTSgGs’mk«¨BnKr ehyI drU eQaµ H kmCõ¬ a Ca \Twkdé m-I LS|. mÍasD’ Yg, bgbínè begûté m~ak’rbs’Ggðcan’TI2, ¨tLbm’ kB¨I beTsesomvj^ Edlxçn Vnrt’eTA¨Ck ehIybbM HbMeVrExµreLIgCamyY C÷nYyrbs’esom. sågðammYyrvag esomngi yYnk*p¬æHeLIg ehIyVncbe’ daykar¨Bme¨BogKa~ dakm’ ÍasD’ Yge¨kamesÃtq&¨t nig e¨kamkar¨tçt¨tarYm ynY -esom.

17(7) ¨BHVTGgDð Yg, edayeC¯Cak’fa ¨beTskm¬Cõ amuxCangw ¨tvè yYnnigesomEhkEckK~a edayykTene mKgCð a¨BEM dnrmY , ks* MercGMBavnavdlG’ Fri aCNabU”eLGgu T3I tamry: \mgu(8) suIjr& | msI emKNkatUlki . b”Eu n¶, edaymkBkI arbTi mat’minCt^ «nrdm½ ån¶TI TYlbMeBj(9) ebskkmeµ nA¨beTscni nig¨beTsesom EdlNabeU” LGugT3I cat’[cuHsnsìi Jïasmnõ ìPaB(10) CamyY ¨BHVTGgDð gY , namunW esomEdlmanPar:XÂSemlI es¶cExµr k*Vndg· erOgGs’ ehyI(11) beJÍjkhM wgrbs’xnÂç edayvaykºal¨BHecAGgðDgY ngw EsºkeCgé . Vkm’ xu xÂSgNas’ buE” n¶BMu haß neFIGà eIà K, GgðDgY k*suxcti ¶Qbe’ hArkVrSg. bnY qS~ e¨kaymk ¨BHVTGgDð gY xrM kTak’Tg m¶geTotCamyY VrSgEdlmkkUsSgsnIu eTAehIy. buE” n¶es¶csKu tenAdN÷ acq’ S~ 1859. kUn ¨buseQµaH Ggðvdé¶ eLgI esayraC´bn¶ e¨kameQaµ Hfa neratm¶ , eQµaHEdlesom[k¬g~ eBl GPiesk. e¨kaymk ¨BHVTnerat¶mcuHsnìsi Jïa \¨bèt” ki trU ”a| CamYy¨beTsVrSg, kar GaNaB´aVlEdlrMedaHkmCõ¬ aecjputBI \karemlI xus¨tèv| esom rhtU mkdl’sB«Ã f©enH. tgu kwg e¨kaymkevotNamxageCég CaG¨gg· «nCatsi asny_ nY . BsI tvt§rT_ I10 eTAT1I 7 ynY cabe’ FkÃI arB¨gké TwkdécHu mkxagtºgè . enAdN÷ ac’stvt§rT_ 1I 7 ¨beTscMV”, raCaNac¨k «nBYkcam (GanTMB&r116 Edr, elxeyag8), Vn¨tvè ynY elbGsT’ SgmUl ehyI [eQµaHfµé fa GNaö m. bnaæ b’BIkarykVnenH yYnVnmkenACab’ngw Exµr. b”Eu n¶karrkI GMNac ngi rIkTkw déenH VnbEM bkäkPaByYn. kar¨bktY ¨bECgK~aekItmaneLIgrvag¨kum¨Tij (es¶c¨taj’ xageCgé ) nig¨kmu egÿg (es¶c¨taj’xagtºèg) karVk’EbkEdlenAEtCaTkI t’sKM al’ rhtU dls’ Bëf©. enAqS~ 1623 es¶cC&yeCd½aEdlVnerobkarCamyY mÍas’¨sIynY ma~ k’ edmé ºITb’Tln’ gw karruj¨canrbse’ som sCuM ÷nYyBIes¶cynY «nTisxagtºgè ehon-ev¯g. Caf~èr es¶cExµr¨tvè ebIk[CnCatiyYnmkebIkhagC÷njY enAext«¶ ¨BnKr. karkekrdké mCõ¬ ae¨kam k*cab’ep¶mé eLgI ehyI ebHdUg«nnKr hÃ-ßè Nn k*ricrli Gse’ nAqS~ 1775 k~¬gd÷Nac’raC´es¶cÓTy& T2I (elIk ElgEt¨sku XÂSg e¨kaymkexts¶ ku ¨tag EdlynY cUlkank’ ab’k¬~gqS~ 1840). \eGEv”k| VrSgelkI d÷bgU enA²Nèëcni minEmnCaeGEv”keBjsmtPÄ aBrbs¨’ kgu va”TIkg’eT bu”En¶ Vn¨tèveKehA[manEteQµaHb”ueNaö H (in partibus). dbM UgeLIg eg¿Ã g-Gan’ lMeGogeTAkan’Cn÷ yY esommnu . tambJaØ rbse’ sc¶ esom ebsk:eyaF BlExrµ mYykg Vn¨tèvbJnèØ eTA¨kgu ehà enAq~S 1800 edmI ºICyY cºSgtTl’ngw BYk«t-sgW . edayminsvU luHlg'Edr mu”gmur” uSg [mktamsarsMgat’myY nUvlTìPaBeBjelj (carte blanch) dl’ kgu vué embJØakarkgTahanVrSgenA²Naë EdltSgTkI ~g¬ ¨kgu b”gu DI esrI edmé ºI sMercbJØèn Émni bJnèØ TB& myY kgeTA²Ncëè ni . kugvméu in¨Bm. emKNkatUlik d· ebEGn k*erobcxM ÂçnägnvU karelIkTahanenH CamyY ¨Vkk’ as«n¨KçsarxÂnç ngi «nBYkGaNaniKm enA bug” DIesrI. y”a-Lg¬ TTYlcHu cUl¨beTscni ehyI Vn¨tèvGPei skenAhaNUy k~g¬ qS~ 1804. GFiraC cni Ka Kwg dak’eQµaH[¨beTsyYnfa \ev¿t-Nam| Edl¨bmlU p÷¬¶tgu kwg (Vk’KI) GNöam (¨Tgu KI) nig ksU SgsnuI (NamK)I .

18(12) enH¨Kan’EtCaelseT. tamBti edayÓs§ahkmxµ çÂnsðalv’ DónPaBya” gxÂSg BkY GrW ”bu eVHxçnÂ(13) kg¬~ kardeNmI¶ K~aykp§arenAGasuI nigk~¬gkarrkFnFanedmé f.éµ VrSgngi Gg’eKÂs ykcti ¶Tuk dakC’ aBiessel¨I beTscni . BkY Gge’ Ks VnebkI yuK«nGaNanKi mkmeµ lIGasuI CamyY \sågað mGaePon| enAq~S 1841 (edmé GaePondHu enA¨beTs²Nëa EBrsÉ_ GurI g” ’ ngi enATYrK.I BkY GWrbu” VnnScUlmkdSk~¬g¨beTscni ). VrSgnigGge’ KÂsdeNI¶mKa~ ykkmµsTi ìp¶ac’mxu xag Cn÷ jY . edaycajB’ kY Gg’eKÂsesrIæ Et¨KbT’ IkEnÂg VrSgelatmksågbð e’ l²I Nëcè ni . m´”ag eTot ¨sbK~angw karelkI TahanmkksU SgsnIu TahanmYykgVn¨tèvbJèØneTAeb”kSg edmé ºI vay \CaTNëkm|µ ngi bJÎb’karsMLabr' gað lBYkkans’ asna¨Ksi ¶. k~¬gsmy& enaH kmõ¬Cae¨kamVn¨tèves¶cExrµ eVHbge’ caleTAehyI bN¶aCnExµrerobcMedayxÂnç äg nUvkarbHeVrTSgLayTl’nwgyYn. bnaæ b’BIkarPaØ b’ksU SgsInu eTAevot-Nam Edl¨b- eTsVrSgVnsMercenA«f©TI 21 ÓsPa 1949 CnCatEi xµreygI enAkmõ¬Cae¨kam Vnka yeTA Ca \Blrd½evotNam edémkMeNItExµr| (evot hû¬k emon, k~¬gPasaynY ). teTAenH KTW I ¨bCu÷CnExrµ eyIgxH EdleKenAcSeQaµ HenAeLyI :(14) KN:ebskkmVµ rSgmYy dk· nSeday DdU a d·Laeåhû eLIgtamTenÂemKgð edmé ºEI sÃgrkBinit´(15) enAExmfi nu a 1866. edaylakm’ in[ ¨BHVTnerat¶m dg· VrSgnigesomeFIsà nsìi JïamYyeTotenAVr” Is kg¬~ q~S 1867. k¬g~ enaH esomElgTamTarsyY saGakrBIExµr bEu” n¶VnCafr~è v^jnvU ext¶Vtd’ ÷bg esomrab ssIu Upnu TenÂreBA ngi m«è ¨B. bnaæ bB’ Ikartva”rbs’hçÂg neratm¶ , dL· a ¨kgE’ D´r ccar VnBeI somv^jEtma¨tabEnÄmmyY : ExµrGaceFÃeI nsaTk¬g~ bgw Tens ab dcU esomVn. ####################

19 PaKTI 3 BI GaNanKi m eTAshPaB²Nècë inxçn Tab[xMetag «dxIÂ[xeM Qag eTbI eyIgltU las’ .

20 BIq~S 1863 Edl¨BHVTnerat¶m(1) cHu snisì JïaTTYlkarKSJrBVI rSg dlq’ S~ 1885 EdlcinTTYlsðalt’ amsnsìi Jaï eton-T§ni dlk’ arKSJrVrSgelIGNaö mnigtugkwg, ¨BHraCaNac¨k¨kugkmC¬õ a (eQµaHCapèv karrhtU dl’rCkØ al¨BHmhak§¨tyI anI sIusuvti-¶ ksu m:) VnregðéedaykarbHeVrCae¨cnI . k¬~gBrI qS~ d÷bUg (1865- 1867) neratm¶ ¨tèv¨bQmmxu Tln’ wgkarbHeVrBIr Ð mYydk·nSeday Gacar´saà myY eToteday eJkMeVr(2). karbHTI1 Vn¨tèvbågûaby”agrh&s. Gacar´sÃaVn¨tèveKsLM abe’ nAq~S 1866. bEu” n¶edémºTI bT’ l’ngw eJkeM Vr Edl¨bkasfaxÂnç CakUnrbs’ Ggcð an’T2I , neratm¶ ¨tèvehAkgTahanGaNaniKm(3) mkCYy. edaymanExµrelCI yY pg eJkMeVr bMbHbN¶aCnedaycabe’ p¶émBIext¶¨kecH. Etk¬g~ ry:BrI qS~ bu”eNöaH clnaeJkMeVrVnmkdl¨’ kgu Ódgu .ðenAq~S 1867 eJkeM VrVn¨tvè eKnScUlGnæak’mYy ehyI eKkatk’ enAext¶kBM gF’ M. karbHeVrmYyeTotEdleFeÃI LgI esræI EteBjrCkØ al«n neratm¶ Vn¨tèvdk· nSedaybínè es¶cbegûét KmW aÍ s’ sIuvtaÄ (4). e¨kayBkI arsa b«’ neJkMeVr VrSgKti eFIkà arEkTrM gd’ lr’ cnasmõnìrd½VlExrµ EdlVn¨tvè eKv^nicyÏ& fa¨bEhlKa~ nwgrebob«¨B(5). enAqS~ 1884 ¨beTsVrSgehA¨beTskm¬õCa[clU k~g¬ <p§arrmY > m´a” gedaybVM tk’ arykBnìKyrvagkmC¬õ a ksU SgsnIu ngi GNöam. bnæabB’ kI armin¨Bm«n¨BHVTneratm¶ <KUEvnr& eh§eNr”al’> (ecAhaà yTeY TA) «nkUsSgsnuI eQaµ H saál fumsnu , CamYykaryl’¨Bm«nnaykrdm½ ånIV¶ rSg h§¬lß Ehrßà ,I eLIgeKakenAÓdugð CamyY TahaneCégTkw VrSg 4-5 nak,’ clUmky”agKhM ku k~¬g¨BHbrmraCvSg ehyI ––cBM uHTgu PØgn’ gw bMBg’k–– KMram¨BHnerat¶mfanwgbMbrbg’(6).edayy”agenH VrSgVnEhkTajB«I des¶cExrµ nvU sniìsJïamYy EdleFÃI[kmõ¬CakÂayeTACaGaNanKi m <tampÂèvehtu> «n¨beTsVrSg. k~¬gsnsìi JïaenH neratm¶ yl’¨BmTTlY ykTSgGsn’ UvkarEkTrM gr’ dV½ l hirJvï tĬ ngi JNiCØkmµ EdlVrSgyl’eXjI faman¨beyaCn_dlk’ mõ¬Ca. CaBiesssnìsi Jaï enHtrM g’eTAkarlbu bVM tT’ asPaB(7). k¬g~ qS~ 1885, q~S«nsnisì Jaï eton-T§ni , Vncb’smy& mYy«n¨bvtiG¶ aNanKi m EdleK[eQµaHfa ÇBkY Ótm¶ navÈé . dUcenHEmn sm&yenaHKCW ary:eBl«nkarcUlkank’ ab’¨sku Exµr nig¨skuynY tamskmkµ ci ÍeyaFasTu ìsaF Edldk· nSedayemT&BeCégTwk. ecjBkI arvayykeKägeFGIà aNaniKmenH (TSgenAGa¨hÃki TSgenAGasIu), nayTahanBIrnak,’ el´atI ngi hûa el´nI, Vn¨tvè eKsMKal’CaemTB& ya” gcMNan. enAqS~ 1886 VrSgdakG’ NM acsIuvl^ Cn÷ sY GNM acTahan edayEtgtSg bUl” Ebßr Ca Çer”sIdu g’ eh§eNra” lÈ’ (rebobCaG~kemIlxus¨tèvTYeTA) enAGNaö mngi enAtugkwgC÷nYselakÓtm¶ esnIy dãKsY Iu (ksU SgsnIu man KUEvnr& suvI ^lehyI ). e¨kay ÇkareF[ÃI mansn¶Pi aBÈ «nBkY Ót¶mnavé, sm&y«nkarEsÃgrk ehIyTajykkM«rBIFnFanEr” nigFnFankski m«µ n¨beTse¨kamGNM ac k*cab’epmé¶ eLIg. FnFanEdleKVnehAk¬g~ smy& enaHfa Çrbsr’ brGaNaniKmÈ (denrées coloniales). edmé ºIGMeBIenH VrSgVndakr’ cnasmnõ ìEdl¨tvè kar ehyI ¨bmUlp¶G÷¬ MNacTSgGs.’ GaCÆaFryYnCYykMNkci ÍkarTSgenH edaydg· xnÂç fanwgGacCn÷ sY VrSgk~g¬ «f©NamyY . ¨ktw ´myY cuH«f© 11 v^ciÏka 1887 begtIû ÇshPaB²Nècë ni È (Union Indochinoise) edaybMVte’ calnvU ¨BMEdnrvag¨sukExµrngi ¨sukyYn (sm&yenaH tugkgw , GNaö mngi ksU SgsunI ). ¨beTsTSgBIrVn¨tèveKbJlèÍ Ka~ CardE½ tmyY fÐéµ ²Nècë inVrSg (kalenaH¨beTslav mni TanV’ rSgykVnenAeLyI eT). enAelrI de½ nH man ÇKUEvn&r eh§ß eNra” lÈ’ ma~ k’ EdlkanG’ NM acTSgGs’ ehIyEdl

21enAe¨kamrdm½ ån¨I¶ ksYgGaNanKi mä¨sukVrSg. måneI¶ nHcatk’ arrd²½ Nèëcin CamYyemk¬g~ ¨sukbnY nak’(CatiVrSgCakarFmµta) Ð ÇKEU vnr& «nksU SgsnuI , niger”sduI g’ sßeU br” Iyr& È (Gk~ emlI xsu ¨tvè Can’xõs’)enAtugkwg, enAGNaö m ngi enAkmC¬õ a(8). karcUlkan'kab'«nVrSgVnCyY —esIræ EtminTan'— kmCõ¬ a[BIkarVtb' g'. bu\"Ene¶ nATsi xageCég, ¨beTslavkMBugEtsað lv' asna Edl¨beTskm¬Cõ aeTbI ngw eKcecjrcY enAq~S 1863 Ð karkekrelbTkw déBIsMNak'esomnwgyYn. tSgEtBIedmé stvt§r_T1I 9, ¨beTsesomVnykraCaNac¨kev¿gcnnæ _ kg~¬ eBlEdlynY kan'kab' ÇnKrÈ esogxÃag nig ÇnKrÈ xSmYn. enA qS~ 1864 BkY ÇhUÈ,¨kumecarcincuHBIyunNn, cUlmklukluytugkwg niglavxageCég. karlku luyenH eF[ÃI manGn¶ra-Kmn_«neyaFa¨beTsesomEdl, edayeq¿Â t{kasB¨gék²TBiì lrbsx' nç pg, bJnèØ TB& mYykgmk¨sku suIm-sugecA-«f (Lay-ecA, ev¿tNamxageCgé ) (1883-1885). BkY VrSg, EdlVnmktSgTeI nA¨sku Exµrnig¨sukynY ehyI , sg§y& fa¨beTsGge' Ks cUl«dCamYyesom(9) edmé ºIemlI xsu¨tvè elTI en¨Â khm EdlCapÂvè ecjclU sMrabC' YjCamYy¨beTscni xagtºgè (10). rdk½ arGaNanKi mVrSgEdlcgy' kTene mKgeð FCIà a¨BM¨bTl'FmµCat«i n²Ncëè inrbs'xnÂç ks* MerccUl¨bLèkkg¬~ erOglavEdr e¨kamelsfaCYyyYn [dakG' FibetyPaBxÂnç el¨I beTslavxageCégvj^ . VrSgrju ¨canGFri aC dgu xaj' [¨Vb'erOgenHeTAesom, ehIyk~g¬ eBl¨sbKa~ esI~eTAesomsMdu akT' kI gu sluß rgmYyenAhÂçg¨BHbg. ¨kgu eTB (Vgkk) yl¨' Bm. GUh¬sð V\"vé, Pa~ k'garCanT' abma~ k«' n¨ksYg«¨bsNIyenAkBM t Vn¨tèvEtgtSgkg¬~ mxu tMENgenH. eday²tcSesckGI¶ nJu ïat[bMeBjmuxgar(exequatur) BeI som, Vv\" éecjd÷eNrI mk¨beTslav CamYyVrSg¨bmaN 40 nak' nigExrµ 2-3 nak'EdlCaG~kbkE¨bPasa. eBlmkdl'hçÂg¨BHbg enAExkmu :¸ 1887, ¨kgu enHVn¨tvè kgTahanesomkank' ab'eTAehIy. es¶clav GßunxS, edayman Çsg~ karÈ esomenA ÇGmÈ pg, ElgmanGNM acGeIà hyI . ExÓsPa kgTahanesomeVHbg'hçg ¨BHbgvj^ . «f© 10 mni a, BYkÇhÈU b-I bnY ry nak' cUllukluyraCFanIlav edaybn 'nigsmÂab'rgað lbNa¶ Cn. es¶c GußnxS, edayeFIÃGÃBI eMu ktI ehyI epéÆxnÂç[kmpµ l, rg'cSesck¶IsÂab'elIraCbl&g (û R), esck¶sI ÂabE' dl¨bEhlCaCYb¨bTHEmn ebKI µanExµrEdlCaGk~ bkE¨bPasarbs' Vv\" é ¨bGUs¨bTajykeTAcuHTUkCamyY eT. kg~¬ eBleKcxnÂç CamyY K~a,¨BHecAniyayeTAkgu sßlu rg V\"vé suMkarKSJr (¨bUtiktUra\" ) BVI rSg. TnM asT' mI YyrvagVrSgngi esomkc* ab'epém¶ eLgI . kgTahanesom¨ttç ¨taTenÂemKgð, kank' ab¨' kgu GtÄeBA (lavxagtºèg) ehIycUlmkk~g¬ exts¶ æwgE¨tg. V\"vé (EdlVn¨tèveKEtgtSgCakugslßu ¨beTsVrSg¨bcS¨beTsesom) dakk' Mhti [BrI dg (Ultimatum) dle' s¶cesom. k¬g~ eBlCamYyKa~ kgseM BAVrSgmYyeLIgtamTenÂEmN\" amrhtU dl'¨kugeTB. karbeJÍjGanuPaBnavamYyenAmuxraCFanIesom u ehyI bnaæ b'mk karB&Tìxæb'eq~rsmu¨T VneF[ÃI esomcuHcaj' ehIycuHhtÄelxaelsI nisì Jaï VrSg-esom «n«f© 3 tlu a1893, «f«© nkarclU mkk¬g~ shPaB²Nèëcin «n¨beTslav. tamsnìsi Jaï enH, lkÅx&NëdUcteTAVn¨tèvbg[Å÷ esomTTYl Ð-----------------------------------------------------------------------(R) e¨kaymk, k¬~gqS~ 1953 eBlEdlkgev¿tmijB&TìCab¨' kgu hçÂg¨BHbg ¨BHecAssIu avag\" vg§ k*¨kajenAkg~¬ raCvSgEdr.

22 - ¨beTsesom¨tvè Qb'cg'VnTkw deé nAe¨tyI xageqgà «nTene mKgð (Twkdélav) ehIyTTYl sðal'Ca ÇPmU iPaK²tkgT&BÈ Edndmé yY bnæHTTgw ¨bEvg 25 Kmù enAe¨tyI xagsS¶ «nTen emKgð (Edndeé som). - ¨beTsVrSgkank' abc' nbæ ru I (can'tabßun) Ca Çkarkk'bJSÍ È rhtU dl'eBlkgTahan esomdkxçÂnecjGs'BeI ¨tIyxageqgà «nTenÂemKg.ð - ¨beTsesommni ¨tvè mankgT&BenAVt'db÷ gnigesomrab (ext‘eTACaGB´a¨ktw ) nigTUk sMeBA ep§g@ elbI gw TenÂsab (GanTBM r& 18, elxeyag 15) b\"Eu n‘karv^vaTTSgenH TalE' t 14 qS~ e¨kaymkVncb'CamyY snìsi Jaï ngi kicÍsn´aVrSgesommyY cMnYn Ð - kicsÍ n´a«nq~S 1902 Ð VrSglbb' VM t'PmU Pi aK²tkgT&BTTwg 25 Kùmù enAe¨tIyxagsS¶ «nTene mKgð. tbmkv^j, esom[mkkm¬õCav^jnUvextm‘ «Âè ¨B ngi Tenr eBA (mè«Â ¨B + Ten reBA = kBM gF' Mnig¨BHv^har). rIä¨beTslavVnTTlY ext‘ Vs§ak.' - kicsÍ n´a«nq~S 1904 Ð kMBg'¨tat ehyI ngi TwkdéenATisxagtºgè , ¨BmTSgekaHTSgLay EdlenAC^teqr~ cabB' EI Lmsguw eTA Vn¨tvè [mk²Ncèë in EdlTTYl¨sukdan«seTot. - snìsi Jïa«nq~S 1907 Ð bè¶rCamyY dan«s, ¨tatnigekaHTSgLayEdlenAxagtºège¨Cay ELmswgu , ¨beTsesom (Edlnwgpa s'eQµaHCa¨beTs«fenAqS~ 1939)(11) [mk km¬õCavj^ nvU exte‘ somrab, Vt'd÷bg ngi susiI upnu (12). enA«f© 24 emsa 1904, ¨BHVTnerat‘mclU TvI gðt'. edaybJM nelI¨b«BNIcNM as'Jn'q~S¨kmu ¨bwk§araCsmºti,‘ ¨bC÷eu ¨kamGFibtPI aB«n Çer\"sduI g' seUß b\"reI yIr&È VrSg, cgí¬lbníè es¶c, mÍas'sIsu uvtÄi [esayraC´bn¶(13)

23 GFbi ºay(1) ¨BHVTneratm¶ TTYlm¬dû enA«fT© I 3 mfi nu a 1864 CamyY vt¶man«ntMNagVrSg DUda dW Laeåhû nigtNM agesom BjaraCa. nerat¶m VnbegûétTgC' atiExµr (mnu Tg'saFarNrd½) nigePg Cat,i nKrraC, EdlTMnukbTVn¨tvè EtgedayvresnIy¨t-I eBT´VrSg m~ak'.(2) eKBVi knwgfaEdr etIkarbHeVrTSgenH b\"nu b\"gedjVrSg ÉmyY rlM Mesc¶ . tamVrSgGaNa nKi mnyi m karbHenHKWTln' wges¶c, CakarNF_ mµta. k¬g~ emeronenAsalabfmsik§aeTot esat k¨* Kbè e¨gon¨KanE' t[kt' \bHGacar´saà |, \bHeJkeM V| eday²tman (Éhßan) Evk EjkeTAq©ayeLIy.(3) k~g¬ smy& enaH KBW Yk \Ta«r\"yr& | ynY (tirailieurs annamites) e¨kambJaØ nayTahanVrSgm~ak'.(4) ¨BHVTGgðDYg mankUn¨busbnI ak' : neratm¶ , svuI tÄa nig suIsuvt.Äi eBles¶csKu tenAq~S 1859 kUncºg, nerat¶m, ¨tèveLgI esayraC´bn‘. b\"uEn¶ kg¬~ eBlrg'cSBiFGI Piesk svIu taÄ cg' esayraC´Edr. edayP&yngw kareLIg¨bCa¨biyPaB«nsIuvtÄa, nerat¶mrt'eTA¨sukesom eday ykmûd¬ nig¨BHxan'raC´eTACamYy. bnaæ b'BGI nr¶ aKmnE_ nemKNkatlU ik mIs, tamry:TkI gu slßu VrSgenA¨kgu eTB (Vgkk), neratm¶ Vn¨tèvbJènØ mkmatu¨beTsv^jenAq~S 1862. kar ¨bktY rbss' uIvtÄa VnkÂayeTACasågað mqkµ ' Tln' gw karkank' ab«' nVrSg cab'tSgBIqS~ 1885 eTA. enAqS~ 1887 sIuvtaÄ \rMedaH| Vntb÷ n'mYy ehyI begtéû CaraCaNac¨k (PmU Pi aK kBM gs' aà y). edayVrmn¸ wgkarEbkVk«' nkm¬õCaenH ehIyedayxÂacE¨kgesomeFÃGI n‘raKmn_ CyY suvI taÄ VrSge¨CésersI ykkarccar ehIyKit \BlkI m|µ nerat¶m edémºsI IuvtÄav^j. eQµaH b\"lU klu La Vn¨tvè cat[' beM Bjebskkmeµ nH. buE\" ns‘ Ivu taÄ VnsKu teTA k¬~geBlEdlkar ccarehobngw ¨tèvbJÎbE' dr.(5) BkY VrSgGaNanKi mniymelIkd÷bUg VnbeJÍj, ceM JH¨bCaCneygI , nvU karemIlgayya\" g xS g—rhUtdld' l'Garyi Fám. eyIgGacv^nicÏy& elkI arsresrxÂH«nBYkenH : Gù bUnYr k¬~gesovePAxçn eQaµ H \²Nèëcni | ecjenAqS~ 1900 : \¨bCaCnenAkm¬õCa ¨bEhlCaxÂSgtampÂèvkay Cag¨bCaCnenAGNaö mEmn bu\"Enx‘ ÃHfamBl xHà skmµPaB. kar erobceM lI«psæ gðmenArak'kEM Pl ehIy¨sedogngw rebob«¨B. KµankarbNH¬¶ bN¶alKMnti ¨VCÆa eLyI (k~g¬ eBlEdlenAGNöam yYn¨kya\" gNak*eday ehIy¨Kçsarxnç tcU tacya\" gNak* eday ke* nAEtmankarGb'rMsgw Et¨Kb'Ka~ . PmU iyYnTSgGs' mansalabe¨gon²tyk«f ebImni cgf' a eKtrM vU [kUnekgµ eTAeron¨Kb'Ka~ ), Kaµ nsamKFIð ámtampèv cti ‘eLIy ehIyedayehteu nH ²tmanmenaseJtÍ naCatbi nic‘ bn‘çc ²tyl'famatuPmU Ci aGÃeI LyI . CnExrµ GnC' agCnynY ya\" gqa© yk~¬g¨Kb'Epk~ TSgGs.' b\"Eu n‘ebEI xµrKµanKNu smºtyi‘ nY Exrµ manKuNvb^ t‘yi nY rhUt dl'eTA¨Vkc' MNlU EmnETn«nesc¶ Exrµ VnmkEtBIkaryktugelbI nElºgsIusgEdlcin kan' ehyI EdleFÃ[I ¨beTshinehac.ùùùù JNiCØkmTµ SgmlU enAkg¬~ «dbreTs : yYn cin cam-CÃa.|

24 nyi ayBkI arv^vtn‘ _«nExrµ eygI , esovePA \TlM ab' nig TMenom«nExµr| ecjenAqS~ 1938,eday hIð be\"U r\" ngi eGvluã nI m\"aesº\"r\"U : \Exrµ TSgLayEdlfalUtlas' e¨cInEtminsUv¨VCaÆminsUvecHdg· GeIà T ehyI ²tykcitT‘ ku dake' lGI TÃI SgGs'. tamJk´niyayrbss' si §ekgµm~ak«' nvT^ ´al&ysusI vu tÄi myY BYkCa ǨkbGI tX' a nÈ Edls¨Iu beTsäg mYyBkY eTotCa ÇBEBlIe© lÈ©I EdlecHEtE¨skEtBsI EtJs ²tdg· xsu ¨tvè . BkY TI1 ebIxÂçnmanbgbínè ÉG~kKSJrFM@ Vnmuxgar Çxa jÈ' CaGk~ raCkar ehIyTajykk«¨m[GsB' I«d, yWtskwõ ¨VCÆaTal b\"Eu n‘sµanEtxçn «vqÂat. BkY enHemlI gay CYnkalCnCatGi Wrbu\" kg~¬ nam«n¨b«BNIGafákVM gM GÃmI ´ag\" EdleyIgeTAmindl'eLyI ehyI EdlenAe¨kayenaH eKlak'VMgkarl©ge' xA rbse' K CYnkal bgbèínrYmCatiäg EdlK~a¨k¨I kehyI minltU las.' karsMxan'ceM JHGs'elakTSgenH KmW ni Vce' FGÃI Ià manzann‘rsk‘imYy (bNTö tUkg¬~ rd½kar sgw EtCagarGPCi nmyY ehIy) vayòk ÇBUCGgrð vt‘È enAmuxBYkGWrb\"u eFèI tab'tamBkY CnCatGi Wru\"b edmé º[I Gk~ enAe¨kambgað bx' çn ekat ehyI nigsaæ bGEglí snkÂw ¨Vk'enA¨Kb'eBlNaebkI {kas[. ¨tg'kEng enH BkY enHeFÃItam¨b«BNmI yY ya\" gcas'mkehIy ehyI xƬMylf' a kci kÍ ar«nCdé nU CétaBYkenHkg¬~ smy& Ggðr enA¨tmw ¨tg'Par:ya\" gFn© «' nG~kTarluy. ¨kmu TI2 BYk ÇBEBÈ EdlmancMnnY FMCageK mane¨cInEtGk~ rge¨KaH. Bti ehIy BYkenHcgV' neCaKCy& dUcBkY T1I Edr bu\"En‘K~adg· xçÂnfaGsk' mS geBk edmé ºeI TAdle' naHrcY . tamsMdéBYkenH karxitx«M nCédnU CétaxçÂnEdlCaCag (ksagGgðr) ngi CaG~kcºSg VneFÃI[xçÂnehvrhtw r«h. xçÂnmni GaceTACaevCØbNiëtektI eT saåsa‘ car´k*minektI Kli anubda½ kkm* inektI Gk~Cn÷ Yjk*mni ektI nei yaCt^ k*minekIt kmkµ rkm* ni Vn GkIà *mni VnEdr e¨kABInahWµn ÉmYybNöTtU .| blU\" DEU mr ÇKUEvn&r eh§enra\" lÈ' «n²Nëècin BqI S~ 1897 eTA 1902 VneTArhUtdl'kareCretµH. cUreyIgv^nic&yÏ sMdvé a k¬g~ esovePAeQµaH DzNècë ni VrSgÈ ecjenAq~S 1905 :\etIsasn_ (Exrµ ) enHmanenAsle' T? sasn_enHVneXIjkarcHu Gab'{n«nxnÂç eT? CnanCu nkmõ¬CasBëf© eteI somCakUnrbs'xçn ÉGÃI? minEmneT. BkY Gk~ QH~ minenA¨twmEtyk¨TB´smºt‘ieT eKVnkMeTcsasn_enHlbe' cjBIbJIØmnus§rs'. Pst¶¬ ag KWenAk~g¬ CnanCu nkmõC¬ aKaµ nenAsl'¨b«BNIGImà Yy Gnus§avrIy_GÃbI nc‘i «nPasaExµr. eyIgVneXjI BkY enHQremIlCaTs§nki Cn¨BegéykenI‘y ngi ²tyl'GIà enAmuxGcÏryi PaB«nsÄabt´kmbµ ru aN ²tdg· yl'GTIà SgGs' GMBIGk§rcarki elIfµ «nsNM l'¨VsaTd*eqmI~ TSgenH KCW abreTsdcU eyIgEdrceM JHmuxmnsu §EdlVnrse' nAkg¬~ TeI nHmunxÂçn k¬g~ Cvé ^tmYyEdlxõs'Cag. Kµan¨bCaCnNamYyeLIy ehyI swgEtKµanbuKðlNama~ k'pg EdlGacGtY xçn famanBUCGMbrU CaExrµ . krNICatiExrµ enAGasuI KWdUcCakrNCI at¨i kikngi rU\"mSu genAGrW \"ubEdr.| \esck¶sI Âab'Vnp¶acC' év^tmnsu §TSgLayEdr k¬g~ eBlCamyY K~a EdlxçÂnVnpa¶ c'Cvé t^¨bCaCatTi SgBYg. k*b\"uEnm‘ anPUm2i kq* a© ydac'¨syalk~g¬ km¬õCa kbV' t'k~g¬ «¨Be¨sagFcM UlmincuH EdlmanbN¶aCnk~¬gsasn_myY xsu BsI asn_kmC¬õ a ehyI Edlnyi ayPasa¨VsaTbru aNElgBeI raHGse' TAehIy ryIkryakGs'ehyI b\"uEnE‘ dleKGacsað lV' nPa m. etI

25 mnsu §mYy¨kumtcU enH manExrµ dÓ* tm¶ CabuBÃkarIÉ? ¨KçsarmYy BIr bI km* ind·g ¨bEhlCaVn putxÂnç BkI arbpM cÂ^ bMpa j EdlVn¨tèveFeIà LIg kalBI 5 É 6 stvt§rm_ un ehIyenArs'ranman Cév^t bnæab'BVI nePosxçn eTAenATtI Mbn«' ¨BP~M ehIybnB‘ UCerogrhUtmk k~¬gPaBetaky\"ak ngi kg~¬ PaBGab{' n«nkarP&yxa cCanci nÍ irn¶r_. etImnus§rehmrhamTSgenH CaknU Gk~ cVM Mgdh* M Ca kUn«nsilºkrdÓ* t¶m «nraCaNac¨kEdlrlayVt'enaHÉ? karN_enHGacBti Edr. bu\"En‘ebI deU ca~ HEmn mind·gCaÒBku xnÂç EdlemlI eXjI knU BeI lIzansKY ¨á BHBuTeì naH QWcti c¶ ukcabk' ~¬gxÂnç ya\" gNaeT! cºasC' aKatc' g[' karsMLab'rgðal (EdlVnykCvé t^ Kate' naH) kTMu ku knU Kat[' enAsl'm~ak' CaCagTku [sle' ldI né UvGnsu §avryI r_ bs'Katr' ebobenH [sl'd÷bUnµanrebob enH dl¨' bCaCnTSgLayNaEdleVHbg'xÂçnecal.| plEdlecjBkI aremIlgayenH KWGaNanKi mVrSg ÉmUlFnniymVrSgv^j¨tvè Cag Vnvn^ ci &yÏ fa km¬Cõ aCakEng mYy Çmni sUv[ceM NjÈ ehyI k¨* bmUlp¬÷k¶ arxitxMrbsx' nç edmé ºICe÷ rOnvDónPaBesd½kicÍnigvbºFám eTAelIevotNamEtmYy. ¨beTsenHk*VnTTlY vC^ aØ saÄ nnigmnIræ ¨sav¨CavCae¨cnI rhUteTAdl'saklvT^ ´al&yeTot (1904). k~g¬ eBlEdlenA kmCõ¬ a eKVnrab'eXIj, enAqS~ 1939, sis§cnM Yn 4 nak'(!) k¬~gmF´msik§aPaKT2I , 4 nak' elcI MnnY bNa¶ Cn 3 lan! VrSgVneTArhUtdl'min¨Bme¨bInieyaC^tExrµ ehIynScUlnUvCn CatiynY edmé ºIe¨bkI g~¬ rdk½ arxnÂç enA¨sku Exµr. PaKe¨cIn«nCnGena‘ ¨bevsny_ nY enH Vnrs'enA bn‘BCU rhUtkg~¬ ¨beTseygI . manCnedmé kMeNtI ynY Cae¨cInnak' Edlkank' abm' uxkarsMxan@' k~g¬ rd½karExµr rhUtdlE' xmIna 1970 (eBlEdl ln'-nl' ngi sirmi t: seM rceFIkà areVs sGM atmYy. ebskkmµVn¨tvè ¨bKl'[ ln'-Nnu bèínrbs' ln'-nl' ehyI kci ÍkarenHk* kÂayeTACakarkab'sMLab'. e¨kaymk k¬g~ eBlEdlTahanyYnxageCég eFIÃ[km¬Cõ akÂayeTA CaregékePIÂg kgTahanyYnxagtºègVnykkarsgswkCaebskkmµrbs'xÂnç Ð k~¬gry:eBlEt 2-3 «fb© e\"u Naö H PUmPi aK ÇcMBHu Ta, saà yerogÈ VnE¨beTACaePIÂgGvccI MeJHbgbnèí eygI enA TeI naH.(6) enHmni EmnCakarKrM amecaleT. GNM acGaNanKi me¨b¨I Vsk' arbMbrbg' CaGavFu cit‘saås¶ srM ab'bMVkk' arb\"unbg\" bHeVrTSgBYg dcU EdleygI nwgeXIjkg¬~ eBlxagmux.(7) ÇxMƬeKÈ sm&yenaH (rhtU mkdle' Blfµé@ enHeTot) Casmºtdi‘ ac«' fÂrbsm' Ías.' KrY [exIõm CagTasPaBGaemrki Sg Edlykmnus§exAµ eBjv&ymk[dSkbºas, TasPaBExµre¨bI¨Vs' tSgBkI nU ekgµ EdlsgðmmanGaryi Fmá ¨tèvkarJr eday[eronsU¨t. KrY [hYscite‘ TAeTot TasPaBExµr EdlVrSgb\"unb\"glbb' MVtt' SgBIk~g¬ raC´esc¶ nerat¶m VneLIgdl'kMrtw mha GsaÍ r´ k~¬geBlEdl ÇG~kesh~ aCatÈi myY ka¶ b'Vnyk¨bCaCnägeFIÃCa Çxr¬ÆM dȽ .(8) karbegtûé enHmanEteQaµ HeT e¨JHfaTalE' t 10 qS~ e¨kaymk eTIbGgkð arep§g@ «nshPaB cabe' dérEmnETnk¬~grd½kar«n b\"Ul DUEmr. Çrd½FanÈI Vn¨tèvtSgenAhaNUy. kUsSgsnuI Edl eKsMKalC' aGaNaniKmeBjTI (kLU ènI) manlkÅnk‘i :Bei ss ehyI enAe¨kamkar¨ttç ¨ta«n ÇKEU vnr& È ma~ k.' km¬Cõ a GNaö m ngi tugkgw enAe¨kamkarcat'Ecg«n Çers\" Idu g' seUß br\" Iy&rÈ (esc¶ TSgLay manGNM acEdlmanEteQµaH) EdlPar:FKM eW FÃbI n‘icm¶g@ nvU karEkTrM g'rcna

26(9) smnõ rì d½Vl«n¨beTse¨kamGNM ac. ¨kmcºab'ep§g@ Vn¨tvè cmg tamKrM VU rSg. karEbg Eckrd½Vl : ext‘ ¨suk x&Në XMu Vn¨tvè e¨bI¨Vsr' htU dls' B«Ã f© (e¨kaymk bMENg xN& ë(10) Vn¨tvè lb'ecalvj^ , Óù xN& ë eJFicni tgu ).(11) enAstvt§rT_ 1I 7 lTIà I14 esc¶ ¨BHGaTti ´VrSg minTakc' ti n¶ gw ²NèëcineT b\"Eu nn‘ gw ¨beTs(12) esom. tSgBIq~S 1685 esomcHu snìisJaï TI1 xagJNCi ØkmCµ amYyVrSg. 3 qS~ e¨kaymk CnCat¨i kikma~ k'eQaµ H kgu sg‘ 'TnI hÃlè kun EdleFIÃkarCakmkµ r (m\"atWLè) elIseM BAVrSgmYy eLgI buN´skC¶i aTI¨bkw §arbse' s¶cesom. edaymanGk~ p§aysasnaCatiVrSgbnI ak'CyY pg hèlà kuneFkÃI arrkGk~ Xbu Xwt edémºIyk¨beTsesomclU e¨kamGMNacVrSg. buE\" ne‘ ¨kay bnic‘ mk (1688) kar Çbdv^ tn‘ v_ SgÈ myY rMleM sc¶ esom sma b'¨kki hlèà kun ehIyedj VrSgecj. rd½¨bharenH VnbJÍb'²TBiì lrbs'VrSgel¨I beTsesom. mYystvt§rk_ nÂHe¨kaymk enAqS~ 1826 es¶cesomramaTI3 cuHsnsiì JïaJNCi Økmµ TI1 CamYy¨beTsGg'eKs . k~¬gqS~ dEdl kgTahanGg'eKÂscab'ep¶mé clU kank' ab'¨beTs ma\" eLsuI ngi PUma. «f© 15 mkra 1896 snìisJïaVrSg-Gg'eKs mYy (kicsÍ n´a¨kgu Lg¬ ¨d)_ EbgEck¨beTsesomCabIPUmiPaK : xagekIt enAe¨kam²TBìi lVrSg xaglic (CamyY e¨Cay m\"aeLsI)u eTACasmºt‘iGge' KÂs cEM NkPUmiPaKkN¶al KvW altamdgTenÂEmN\" amecA¨paya\" eTACamNëlGB´a¨kwt (dUec~H ¨beTsesomminEmnmni EdlVn¨tvè breTs¨tçt¨taeT ¨Kan'Et mni eBjelI¨beTsTSgmlU b\"eu Naö H) kartE¨mt¨mèvKa~ saeLgI vj^ rvagGge' KÂsnigVrSg elI karEckTkw deé nH ecjCasnìisJaï qS~ 1902 1904 nig 1907. ecjBÓI dugeð nAExmifuna 1866 ebskkmµ DUdadWLae¨hû EdleTAEsgà rkBni it´Tene mKgð Vn [Pst¶¬ agfa pÂèvTwkEtmyY EdlnSBIsm¨u TeTAk¬~g¨beTscinxagtºgè KTW en¨Â khm. deU cH~ Emn cabB' I¨kgu ¨kecHeTA cracrNt_ amTenÂemKgðElgGaceFVIà n BIe¨JHmanTWke¨CaH nigTwkFa k'Ca e¨cIn (CaBei ss TwkFÂak'd*lív^salenAxnU elI¨BEM dnExrµ -lav). rdm½ ånT‘I mI Yy«f Pibulsågðam drU eQµaH¨beTsesomCa¨beTs«f e¨JHmanbNM gc¨kBti‘ nyi m. sasn_«fmanenAkg¬~ ¨beTsesom lav (LavCasac'Qam«fEdr) ev¿tNam (kånaæ j) nigcin (ynu Nn) cEM NkävbºFmá «fmanenAkg¬~ ùùù ¨sukExrµ . eBlEdlCbun\" kMBgu lku lyu cin nigKrM amVrSgenA²Ncëè ni k¬g~ qS~ 1939 enaH Piblu manKnM ti bn\"u bg\" ¨bmUl ÇdéÈ «fTSgenaH. e¨kaymk sarti faNara\"t' Vn¨tvè G~kBátmanbsÍmw ¨beTsma~ ks' Yrfa etIcg' pÂas'eQaµ H¨beTs«fCa¨beTsesomvj^ eT? cemIy sarti : xƬmM ni d·gfaelakcg'nyi ayGBM I GÃeI T. VrSgVnyl'dl'karP&n¨‘ cLrM bs'xçn EdlVn[eTAesomnUvextE‘ xrµ d*smºNáè ¨svè TSg3 enH (70 000 Kmù¨kLa k¬g~ kalenaH). kg~¬ kci kÍ arrk¨bmUlTwkdémkv^j nayTahan 2 nak' xagPaKVI rSg-Exµr dk· nSKNkmµkareVHbegðal¨BEM dn : VrSgm~ak' vresnIy¨tI EbßNa (Vn sresresovePAmYyGMBeI rOgenH esovePAEdlBiVkrkGanNas' e¨JHeKlak') ngi Exµrm~ak' Gneu snyI äk Gßmu . ¨B¨M bTl'xaglic«nkm¬Cõ asBëf© kV* nmanrUbrageLIgedayya\" genHäg (1907).

27(13) qS~ 1907 Gac[eKcatT' ukCaq~SbegyúI eCaKC&y «nGaNanKi mkmµrbsV' rSgelI²Nëè cin EdleygI GacsrubdMNakk' ar dUcenAtaragk¬~gTBM &rbnaæ b.' ExkJïa1908 ¨BHVTsIsu uvteÄi TAGtItmharaCFanIGgrð edmI ºTI TlY ykext‘TSgbImkvj^ Edl VnenAe¨kamesom 40 q~S. edmé ºrI Mlwk¨Bwtik‘ arN_enH TzI anGnsu §avryI _mYyVn¨tvè elkI eLIg k¬g~ T¨I kugP~eM Bj raCFanfI .µé G~kpgEtgeXIj, Kge' lIcegûHP~MdnU eBj ehIysmÂgw eTAv^man äkraC´, rUbsMNakBIsMrwTnì gi tamThM FM mµCat«i nes¶csusI vu t‘i enAcenÂaHpSæ gsilaBIrEdlEcg BkI arVnmkv^jnvU extb¶ IenH. pæSgsilamYyceM hog Vn¨tèvKasy' kmk[eKvay«fÂenAhug kgu edayÓt‘mesnIym~ak«' nsaFarNrdE½ xrµ (1970-1975).

28q~S Twkdé snìsi Jaï , samuCI n1862-64 Jk'kNa¶ l kUsSgsInu xageCgé TIDkw - eVNöa 1863 kmCõ¬ a neratm¶ , dW La¨kgE' D´r 1867 Jk'kNa¶ l ksU SgsnIu begyIú TDI wk, dW La¨kgE' d´r 1867 (VrSg[extV‘ t'db÷ g suIspu nu esomrab VrSg-esom, (nerat¶m) Tenr eBA ngi m«Âè ¨B eTA¨beTsesom)1883-85 GNaö m rcY mk tgu kgw rda½ PiVlyYn e¨kayTIDkw rcY mk etonT§i n (VrSg-cni )1893 lav GßunxS, VrSg-esom1902 extT‘ enÂreBA nig mè«Â ¨B VrSgesom, (nerat¶m)1907 kmC¬õ a begúyI (Vt'dbM g ssIu pu nu nig VrSg-esom, (sIsu vu tÄi) esomrab)45 qS~ ²Nècë ni tarag : dN÷ ak'kar «n GaNanKi mkmµ Æ©Æ©Æ©Æ©Æ©Æ©Æ©

29 PaKTI 4 BIshPaB²Nècë ni eTAshB&n²ì Nècë ni¨bvt‘si a¨s¶Caprè~ kbk' arP&n¨¶ cL«M nmnsu §. (bl\"U vae\" LrI, Ts§nvT^ )UdUecH~ crU eyIgkMuexmIõ ngw Kask' ayemlI .

30 ¨BHVTsusI uvtÄi (1904-1927) eLIgesayraC´dN÷ alK~angw ¨Btw ki‘ arN_myY ya\" gsxM an' KWC&yCn÷ H«nCbu\"nk¬~gsågðamCbn\"u -rus§I (1904-1905). ¨Btw i‘karNs_ xM an'myY eTot EdlektI eLgI k~g¬rCkØ alssIu vu teiÄ nHEdr KkW arbd^vtn‘ _cni «nq~S 1911 (saFarNrd½«n snßu -ya\" t esn). C&yC÷nH«nCbnu\" VneFÃI[Vt'nUvCe÷ nOfa CatEi sºksBUEkelsI lubBuMecHcaj'eK. C&yC÷nHenHVneFÃ[I Gk~ ecHdg· yYnman¨btki mPµ Âam Ð G~kGk§rsaåse¶ QµaH pan' bYycvU , edaymanmaÍ s' KgY edEdlCajat«i nGFri aC y\"a Lg¬ ngi G~kGk§rsaås¶ 3-4 nak'eTotCnU eTApg, VneTAdl¨' beTsCb\"nuehIykc* ab'bbM HbeM VrynY BITIenaH. cab'tSgBqI ~S 1912 EdlKNbk§ KY min tag (cni Catiniym)ekIteLIg, ¨beTscinke* TACaTCI r÷ kmYy«nGk~ Catni yi myYnEdr. kg¬~ eBlsågað melakqS~ 1914-1918 BlTahan 130 000 nak' EdlCaCnCatirbs'¨beTsTSg3 «n²Ncëè ni Vn¨tvè eKbJnØèeTAGWrub (kg¬~ enaHmanExµreyIge¨cnI kgvresnatUc EdleKdak'eTAsmrPUmimxu , Ex§TI1(1). TajecjBBI Pi Bski¶PmU irbs'xÂçn dakc' lU eTAkg¬~ BPi BelakmyY eTot, G~kTSgenaHVnCYb¨bTHngw KnM ti f@éµ eTotШbCaFibety´, shCéB, sgðmniym, kmu µy¬ nsi ‘, mUlFnnyi m ngi kar¨bkan'BNsá mº¬r. kar ÇbH\"Bal'È nwgbswmÍ ¨beTsenH VneF[Ià ektI eLgI nvU KNbk§neyaVykg¬~ ¨sukynY ehyI KNbk§TSgenH Casl~è «nKnM it¨bqSgngw karkan'kab'¨ttç ¨ta«n VrSg. bE\"u n‘k~g¬ ¨beTskm¬õCa saÄ nkarNK_ mW ´ag\" eTAv^j. eBlEdlmkdl'¨sukExrµ VrSgVneXjI¨beTsmYyEdlhni ehac, nigsNM l«' n¨bCaCatimyY Edl¨TDu e¨Tam e¨JHEtsågað m nigkarC^HCan'BIbreTsCab'rabs' tvt§r_. slB' Iesc¶ EdlmanGNM acdUc¨BHGaTieTB(2) nigsl'BI¨bCaCnEdlrse' nAC÷vu j^ PikŬsgônigGacar´, cena Hsgmð enA¨behagTeT ²tmanExµrbiTbMeBj Ð rbrensaT, rbrcJi ÍwmstÃ, karrksueI FCIà ag enAkg¬~ kN¶ab«' dynY , cEM NkkareFCIà ÷nYj enAk~¬grgÃg¨' kckcin. karxMsaklºgbJÍlè xnç kg¬~ sgðmExrµ BIsNM akG' k~ Gen¶a¨bevsn_TSgenaH(3) VneFIÃ[manGaJhB_ Ji h_cni -Exrµ Cae¨cnI . BYkknU katE' dlekIteLIgCabn‘bnaæ bm' kenaH Vn¨tèvG~kniBnìVrSgeQµaH hIÃlBIdWvEé l kt'sMKal'faCaCn ÇBUEk ngi sÃahabÈ' . edayyle' XIjdUec~HEdr eTbI rdk½ arGaNaniKm,EdlBImnu VnnScUlmk¨sku ExµrnUvG~keFkIà arCatiynY , cab'erIsykknU kat'cni -Exrµ (ticÉe¨cIntMN)mkeFICà a¨kbx&Nrë d½kar. kg~¬ raC´¨BHVTsIsu uvtÄinigmnu vI g§ (1927-1941)(4) ¨beTskm¬õCaVnTTYlkarEkTrM gC' ae¨cnI (5) EdleFeÃI LIgedémºIbVM t'bnic‘ m¶g@ nUvsaÄ b&ncas'«nrd½. -enAq~S 1910 edmé ºICr÷ ujkarGb'reM LgI v^j ¨BHecAsIusvu tÄbi JØa[be¨gonPasaExrµ dle' kgµGayu 8 qS~ eLgI eTA k¬g~ ¨KbT' IvtG‘ aramTSgGs'. eygI ylN' as'nUvkayvk^ ar ¨BHsusI vu tÄi EdlbgúajnUvbMNg¨tmw ¨tvè «n¨bCaCatiTSgGs' Edlcg'ecHdg· nigcrM gu ceM rInk~¬gPasarbsx' nç . bE\"u n¶¨sbKa~ ngw kayvk^ arenH rdk½ arGaNanKi mk*VnCYyCae¨cInEdr dlk' arrIkceM rnI «nsala EdleKVnehAfaÇsalaraCkarÈ EdleKbe¨gonPasaVrSg ngi muxvC^ Øae¨cIneTot Edl²tbe¨gonenAsala ÇvtÈ‘ .sala ÇraCkarÈ TSgenaH manenAEtk¬~graCFanI nigTI¨bC÷uCnF@M ehyI knU sis§esæIrEtCakUnG~kman-Gk~ FTM SgGs' KfW aecjmkBIvN:ö FUr¨slç . lTìpl«nkarmansalaBIrya\" genH eyIgVneXjI ¨Kb'K~amkehIy Ð ¨beTseTACamansgmð 2 Edlxsu BIKa~ TSg¨sug(6). sgðmmYyCasgðm«nGk~ ÇltUlas'È EdlkarGb'rMnigceM NHvC^ aØ xÂçnGnuJaï t[bH\" Jln' wgBPi Belakxage¨kA ehyI edré eTAmuxtamBi

31PBe¨kAenaH. Gk~ TSgenHxMe¨b¨I Kbm' eF´aVy edmé ºIeFIÃCév^txçn [Tans' m&y. sgmð mYyeTot CasgðmÇG~kl©g'exÂAÈ EdleCaKCSya\" ge¨CAnwgBTu ìsasna ehIyclU citr‘ se' nAkg~¬ BiPBelakmyY eJreBjeTAedayCe÷ nOeleI htmu haGsaÍ r´ ehyI EdlkareKarBTMenomTlM ab' Vnka yeTACakarenAes¿© mminkeM rkI . - k¬g~ qS~ 1912, ÇKEU vn&r eh§ßeNra\" lÈ' Gal'Ebr sarU\" begûét ÇsPa[eyablG' ayÈ(Assemblée consultative indigéne) EdlmansmaC^ke¨CéstSg (1PaK8) nigsmaC^kCab'eq~at (Gk~ EdleK[manGNM aceVHeq~aterIssPaenH mancnM nY ticNas'). sPa[eyable' naH ¨KanE' tCakarsaklºgemIleT e¨JHmYyqS~ eFIkà arEt 10 «f.© -enAq~S 1915 mxu garCaecAhaà yext‘Vn¨tvè eKbegétû [maneLgI sMrab'Exµr. BImnu ext¨‘ tçtedayVrSgEdlmangarCa Çers\" Iudg'È. -kg~¬ qS~ 1920 salaVlCI an'xsõ 'VnektI eLgI enAPe~M Bj(7). -enAqS~ 1922 T¨I bkw §acºab'VrSgma~ kC' YyENnSkci kÍ arbegtûé salaÓ¨kdi ½ (enAP~eM Bj) srM ab'Cn÷ MuC÷rHbTÓ¨kid½kg~¬ ¨beTsTSgmUl. -k~g¬ q~S 1930 (raC´¨BHVTmnu vI g§) BuTìsasnbNtië ´ VnekIteLIgenAP~MeBj edmé ºIbgaú t¨' Kèbe¨gonsalaVlI (Gacar´salaVl)I . -enAq~S 1937, ¨beTseygI mansalacMnnY 952 (kg¬~ enaH 813 Casalavt‘), salaGnuvt‘nÓ_ s§ahkmµmyY , salasli º:Exrµ myY ngi salacºabn' igrd½VlmYy(8). cMENkävDónPaBxagesdk½ icvÍ j^ eKeXjI mankarrkI cMerIn«nkski mµ(9) Ð ¨svè , edémekAsßU(10),eJt, e¨mc .l. kareknI eLIgenH KWTSgxagThM M«pdæ S TSgxagcnM nY plti pltam«pdæ S. b\"uEn‘ eK¨tvèEtTTYlsðal'karmyY enH Ð ebkI arEkTMrg«' nsik§aFki areFÃI[mankarEckvNö:k¬~gsgmð , vDónPaBesd½kci ÍeF[Ià ceM rnI EmnETn EtCnbreTsmYyka¶ b' CatVi rSg, cni ngi ynY EdlepélÆ uyxÂçnenAV\"rsI ,hugkgu , sigbú ru I nig«¨BnKr. KeW nAkg~¬ kal:eTs: (sgðmsaås)¶ enaHehyI Edl¨beTskmõC¬ aQaneCgé clU mkkg¬~ (¨bvti‘saås¶) BiPBelaksBëf.© ebIsågað melakelIkT1I BVMu neF[Ià GaNac¨kGaNanKi mVrSgE¨b¨bçleT sågað melakelkI TI2 CasJaï «nkarcabe' pmé¶ rlM«nGaNac¨kenaH. eq¿Â t{kasEdlVrSgcuHGne' x§ay edaykarlku lyu GalmW g\" ,' ¨beTsTSgbI«n²Ncëè inyl'eXjI fa eBlevlamkdl'ehyI edémºrI käkraC´erogxnç . teTAenH eyIg¨tèvEck¨Btw ki‘ arNE_ dlekItmaneLgI CaBrI cBM Uk KW Ðk) erOge¨kA¨beTs, KW¨Bwti‘karN_TSgLayEdlVnektI eLIg edaymkBnI eyaVybreTs, b\"Eu n¶Edlman²TiìBlya\" gpaæ l' mkelI¨beTskmõ¬Ca (ehIyEdlnwgEcgenATMB&r 36)x) erOgk¬~g¨beTs, KWkarvv^ tn‘ n_ eyaVykg~¬ ¨beTskmõ¬Ca EdlmanCaGaT− TnM akT' nM gCamyY VrSgngw karsaklºgrbb¨bCaFbi ety´myY tamry:KNbk§neyaVy (EcgenATMBr& 51) --------------------------

32 GFbi ºay(1) edImºIrMlwk nig Cakit‘yi sdlB' lTahanExµrEdlVnsa b'edémº¨I beTsVrSg kg~¬ sågað m elak 1914-18 enaH TzI anmrNsJïamyY Vn¨tèvelkI eLgI k~¬g¨kugPe~M Bj EkºrkILazan Çsa‘ dLMEbßÈ ehyI EdlmhaCnehAfa ÇrbU BrI È (rbU sNM akVrSgma~ k' nigExrµ ma~ k)' . Gk~ pg Etgfa Exrµ enaHKW taEm\"n EdlCanayTahanbJØakgBlTSgenaH.(2) ceM JHCnFmµtak~g¬ ¨beTskmC¬õ aeygI Jk´ Çesc¶ È ngi ÇCatiÈ mann&ydUcK~a. kºt'es¶c KW kºt'CatiehIy. eKdUcCacSfa Gk~ neyaVy«nsgmð raåsn‘ iym VnbMeV\"gkaryl'eXIjenH [kan'EtxS geLgI edmé ºBI ¨g·gGNM acxçn . tamTeM nomTMlabE' dlCaekr‘−mrtk«n¨BhJµ ïsa- sna Exrµ ¨Kbr' Ub elkI ElgEtPki ¬Å ¨tvè ltu Cgðg'¨kabenAmxu es¶c. bE\"u n‘k¬g~ smy& enH karyl' eXjI GMBIes¶c leM GogeTAtamBTu sì asna. VneLgI esayraC´Caesc¶ KWCargaà n'putelx cMeJHmnus§elak EdlkalBCI atimunVnksagEtGMeBlI í ehyI kan'ya\" gxaØ bx' Ønç nUvslI «n ¨BHBTu .ì esc¶ sgw EtdcU GaTei TB EdleKBGMu acv^nic&Ïykate' Tas kayvk^ arnigGeM BVI neLIy. e¨JHEtkaryle' XjI enH ¨bCaCnExrµ BmI un Ca¨bCaCnEdlcSEtTTlY sux TTYlTku Å TTlY bJaùØ ùùùù.(3) Gk~ ¨bvt‘isaås‘ EdlmkBni ti ´erOgehtuenAGasPIu aKGeKy~ _ ehIyEdlePÂcKiteTAdl'kta‘ Catisasn_«nmnus§k~g¬ sgmð cºasC' aminyle' day¨twm¨tèveLyI faet¨I beTsEdlxnç Binit´enHenAk~¬gkal:eTs:GIÃ. ehtEu dleFÃI[manCnCaticincakecjBI¨sku xÂçn mkenA¨sku ä eTot«nGasIPu aKGeK~y_ man2 FM@KW cMVMgrvagKa~ ägk¬g~ ¨suk nigkarN_EdlmanbNa¶ Cn e¨cInhYs. PaKe¨cIn«nG~kGena‘ ¨bevsn_TSgenaH mkBIext‘3 «n¨beTscni xagtºèg KkW aà gsuI kÃagTug ngi hßèÃKan. bE\"u nc¶ ni TSgenaHniyayeTsPasaCae¨cnI EdleKEckCa 5 ¨kmu FM KW eTsPasahukKan hak'ka «hNan' kn‘Sg nigetvCév. k¬~gq~S 1970 cni enA¨sku ExµrmancnM nY 435 Jnn' ak' KWfa 6,4 % «nbN¶aCn¨sukExµr EdlmancMnYn 6 701 000 nak' (tamesov ePArbs' seU mIs hayDsU ). 30 % «ncni ¨sku Exrµ rs'enAäPeM~ Bj. EdlehAfacin¨sukExµr KWcinGen‘a¨bevsnf_ µé nigCnEdlekItBÒI Bku ma¶ ycni ehyI nyi ayngi kanT' MenomTMlabc' ni . enAqS~ 1970 BYkPaKe¨cInKWBYketvCév cHu mkKWBkY knS‘ g. BiVkngw faEdr etcI ni cab'clU mkenA¨beTskmõC¬ atSgBsI m&yNa. bE\"u n‘eKd·gfa cni cabc' Ulmkk~¬gqakneyaVyExrµ tSgBsI tvt§rT_ I 17. esc¶ brmraCaTI4 (1660-1672) Vn¨tvè es¶cyYnbg[÷Å cuHsnìsi JïamyY ¨BmTTlY [CnCatyi Yn ngi CnCatci in 3 000 nak' cUlmkenA¨sku Exrµ . CnePosxçÂncni enaH Cabk§BYkraCvg§mig EdlVn¨tèvraCvg§tanr' Ml.M KWk~g¬ BBkY cni TSgenaHehIy EdlGgðnnV' ne¨Csé ersI TahansQuI l~ç edmé ºdI eNmI¶ blÂg& ûBI bgbníè CédnU myY xnÂç esc¶ Cy& eCda½ TI4 (GgðsrU ). enAq~S 1689 CamyY nwgTahancni sIQu çl~ xnç ngi TB& yYnEdlmkCyY Ggðnn'deNI¶mVn¨kgu P~eM Bj. C&yeCda½ T4I Edlrte' TAenAkMBg'

33 hçÂg k*cHu snsiì Jaï myY eTotCamYyynY TTlY sðaly' YnCaecAhaà y. enAqS~ 1710 KWcinma~ k' eTot eQµaHm\"akK' W EdlExµr[TTYlbn¬ækkarJrPmU Pi aKJm (sB«Ã f©haeTog) ¨kmYns (ra\" c s´a) ngi ekaH¨tl'. G~kBwgKWGgEð Gm (kUn¨bsaes¶cCy& eCda½ TI4) EdleQÂaHK~anwgFemµaraCa (kUnbegéûtCy& eCd½aT4I ) EdlmanesomCaGk~ KS¨T. edayehtuenH PmU Pi aKeqr~ smu¨TTSgenaH VnenAe¨kamGNM acm\"akK' W nigepAsn¶anrbs'xnç rhtU dl'qS~ 1867 (157qS~ !) ehIycni enaH eFÃIkar[ynY . cin¨sukExrµ EtgEtVnTTlY GPy& äksiTBiì iess. G~kEdlekItenA¨beTskmõ¬Ca ehyI kany' kTMenomTMlab¨' beTs KeW TACaBlrd½Exrµ Etm¶g. Gk~ Edlmin¨BmbJÍlè xnç kg¬~ sgmð Exrµ enAe¨kamGMNaccinma~ kE' dlmangarCa ÇecATaÈ ehIyEdlEtgtSgeLgI eday es¶cExµr ehyI cni TSgenaH raCkarminGacEknykeTAe¨bIVneT (e¨kamrbbGaNaniKm). kar GaNaB´aVlVrSgVnebIkyuK«nGaJh_BJi h_cin-Exrµ . kta‘ FCM aedmé ehtu«nGaJhB_ -i Jh_ (Gnr‘ sasn_) enH man2 : karsÃahab«' nsasn_cin EdleFÃI[cni man ngi karxHà ¨scI ni . enAq~S 1921 Gk~ niBnì davd^ Esg¶ Ebßk [cMnnY kUnkatc' ni -Exrµ fa¨bEhl 68 000 nak.' e¨kayBI ¨beTskmC¬õ aVnäkraC´ cMnYnGaJh_BiJh_¨bsu cni -¨sIExµr Vnfye¨cnI Nas'. b\"uEn‘ k~g¬ eKalbMNgnwgB¨gékGNM acesd½kicÍxçn cin¨sku Exrµ e¨bcI NM g¨KçsaredémºbI MBuk rMlyY rdk½ arExrµ edaykmÂaGaJhB_ iJh¨_ sIcni -¨bsu Exrµ . ceM JHGk~ segtû karNb_ reTsCa e¨cIn karGen‘a¨bevsnc_ in VnnSmk[sgðmExµrnUvcrns‘ Ãahab' ehyI eTaHbI¨beTskm¬õCamin EmnCasmºtir‘ bsc' insuTì kk* mõ¬CaCasmºtdi‘ acm' xu rbs'Exrµ katc' ni Edr (hß-U yn,' hßyu -nim, exov-sMpn CaExrµ katc' in). cEM NkäExµrkaty' Ynv^j mancnM nY tci eTenA¨beTskmõ¬Ca mkBeI htuEdleKdg· ¨KbK' a~ . karGen‘a¨bevsn_ynY Edlmany\"agxS gCaelIkdb÷ gU mk¨beTskmC¬õ a (k¬g~ ¨BMEdnsBëf©) KW kg¬~ smy& GaNanKi mVrSg. ynY ¨sukExµrPaKe¨cnI rse' nAtam¨BMEdnExµr-ynY . enHCasJïa faynY TSgenaHenAEtVrm.¸ kg~¬ qS~ 1952 kalsmaCCatiGnmu t& karbJtï ‘hi amCnbreTsmni [¨bkbrbrxH bJïtiT‘ SgenaHtrM g'eTACaBiessdl'BYkynY . karminTku cit¶rbsE' xrµ elyI Yn manenA¨Kb'kEng ¨Kbe' Blevla. erOgxmI Yy KYrelIkykmknyi ay : kal¨Btw ‘karN_ExmnI a 1970pH¬æ eLgI Ót¶mesnyI ln'-nl', CamYyK~angw kars[Mu ynY xagtºèg CyY Tbk' arvaysM rku rbsy' nY xageCég, VnbMrugbJÎbB' ItMENg nayTahanTSgGs'Edlman¨bBnìyYn. lHu dld' g· fa nayTahanCaTITku cit‘KatC' ae¨cnI nak' enAkg¬~ saÄ nPaBenH Katk' ¨* tèvbJÎbk' ar¨bgu ¨byt& e~ nHv^jeTA.(4) eBlCt^ cb'rCØkal¨BHsIusvu tiÄ VrSgcg'dakr' aCvg§ nerat¶m elIblÂg& ûvj^ . eKeBjcti ¶nwg knU ¨BHnerat¶mma~ k' EdlCaG~knBi nyì a\" gcNM an maÍ s' nerat¶m-suFars. b\"Eu ne‘ dayVntva\" enA¨kugV\"rsI GBM kI arrMelaPxH «nGaCÆaFrGaNanKi m maÍ s'sFu ars k¨* tèveKdkvj^ eTA. Ce÷ rsI kt* rM ge' TAknU m~ak'eTotrbse' sc¶ nerat¶m ¨TgP' aNuvg§ Etmni dace' ¨sc. sMerceTA blÂ&gVû n mkknU es¶csIusuvtiÄ mÍas'munvI g§ EdlVneFÃTI ahank¬g~ kgT&BVrSgenAq~S 1908.

34(5) GNM acGaNanKi mVrSg min¨Kan'Etbg÷[Å EkTMrg'eT EfmTSgxMeF[ÃI karyle' XIjGBM I \es¶c| EkE¨beTot. e¨kayqS~ 1897 edémºEI bgEckrMElkGNM acEdlrhUtmkdle' BlenaHenAEtkg¬~ «desc¶ m~ak' VrSgVnbg÷Åes¶c[TTYlsÄabn& féµmYy EdleKBuEM dlsðal'esaHk¬g~ ¨beTs km¬õCa : rda½ PiVl. ¨kwt´myY bJØakm' xu karrd½aPiVlenaH : ¨beTs¨tvè dk· nSedayrda½ PVi l EdlmanKN:rdm½ ån‘mI yY (kgu §I esnabtI) manrd½mån‘¨I VmM yY nak' (esnabtI, Exµr) KN:rd½ mån¨I‘ tvè d·knSeday er\"suIdg'sßUeb\"ryI &rVrSg. GMNacGaNanKi mbg÷Åes¶c[Tku naTCI aGKmð ha esna (rdm½ ån‘TI I1) [mnus§EdlVneFIÃCaGk~ bkE¨bPasa k¬~grd½karxÂnç . ägarBYkesnabtI manCaGaTi : ¨kLaeham (navacr) ymraC (ytu Fi‘ má ) c¨kI (karJr¨beTs) vSg ngi GKðmha esna. GKðmhaesnamuneKbgís' KWelakGumß bnæabm' kelakbk\"u TSg2nak'CaknU namnuW . enA q~S 1902 VrSgQb'tamTlM ab'enH (EdlTuknaTIesnabt[I knU namnuW ) edayEtgtSgelak CnY (Gk~ bkE¨bPasa) CaesnabtI¨ksYgvSg. elak ÇvSgÈ CnY enAkEng enaHCag 30 q~S rhtU dl'raC´¨BHVTmunvI g§. elakCYnenH VneTACamnus§TnM ku cti ¶rbsV' rSg ––Pasa sm&yfacarbru s, ehyI Vn[VrSgdg· BIkarbrM ugkºt'TMlake' s¶csusI vu tÄi BsI NM akm' Ías' myrU \"a (kUnnerat¶m). enAq~S 1917 (myrU a\" Vn¨tèveKbbM rbg'eTAesogxaà g, ¨beTslav). elak Eb\"n-nut Vncab'ep¶émCvé ^tneyaVyd*EvgrbsK' at' CaPQU YyesnabtI¨ksYgvSg enA q~S 1940. (6) ehtuePTenH eKsegûteXjI CaTUeTA enAk~g¬ ¨beTsTSgLay«nelakTI3 (¨beTs¨k e¨kABI elakesrI ngi elakkumµ¬ynsi ‘). Cvé t^ rehmrham enAkkwtK~angw Cvé ^teqItqay. raCFanI PeM~ Bj CatMNag Çkm¬õCaTeM nbI È. enACt^ begûéyesaH BPi Bksikr enAEtrs'enAtamrebob bru aN. enHehIyCacNM ucex§ay«n¨beTs PaBpuy¨Cay«n¨beTs. e¨kaykci ¨Í Bme¨Bog h§EW NvqS~ 1954 sågað mrvagev¿tNamTSg2 Vnpl¶ s' nPi¶ aBrvag 15 q~S[kmCõ¬ a. kg~¬ kM- L¬g 15 qS~ enaH G~kdk· nSExµr²tmansmtÄPaBeFÃ[I BPi Bkski r manGKIðsnInigTkw Çmas\" IunÈ e¨beI LIy : minKti p¶l[' ¨beTsnvU sma¸ r:karJrxnç ¨Kb'¨Kan' srM ab'eBlNamanGasn~ Gk~ dk· nSTSgenaHEbrCaerIsyk ÇGB´a¨ktw È, ÇbJsÍ lI aÈ eTAv^j. GB´a¨kwtExrµ VneTACa Gsar²tkar äslI 5 k*BuVM neFÃI[Exrµ sxu e¨JHExµr \suM| Etma~ k'äg.(7) munqS~ 1920 ¨BHsgôExµr¨tèveTAVgkk edémºeI ron[e¨CAeTAeTotnvU PasaVl.I enA¨kugenaH ¨BHsgôEtgCbY nwgmÍas'yuKnrì EdlCakUnma~ k'eTotrbs'esc¶ nerat¶m. yKu nrì Vn¨tvè es¶c bJèØneTA¨sku VrSg edémºIbg¶w tvad\" l'rd½aPiVlVrSg GBM IkarreM laP«nGaCaÆ FrGaNaniKm mk dl'¨sukVrSgenAExsIha 1900 maÍ s'yuKnìr¨bKl'[rd½aPVi lVrSg nUvkNM t'ehtuy\"ag EvgmYy eBjeTAedaybN¶gw rbs'hgÂç nerat¶m. edaymanGk~ sarBátmanVrSgm~ak'eQµaH h§g' ehs§ CyY pg ¨Tg'yuKnrì xMlkU [dlm' timhaCnVrSg rhUtdl'VncuHGtÄbTmyY k¬~g äkTni \LW hßhÃé að rU\"|. min¨tmw EtTieTonGaCÆaFrGaNanKi m yKu nrì Ehkbgúaj \karXubXwt rbs'VrSgBku rlyY | CamyY elakGußm (GKmð haesna) ngi elakCnY (bnaæ bm' kesnabtI ¨ksYgvSg) edmé ºICJkØ 'Qam¨beTs (exploiter le pays, sic) ngi bEM bkbVM kG' k~ raCkarExrµ sèÂt

35(8) ¨tg.' (erOg GaLicssiu Qun). rdm½ ån¶VI rSg¨ksUgGaNanKi m tbv^jya\" gxÂSgedaybJaØ [ er\"sIudgs' ßeU br\" Iy&r bgÅe÷ s¶cneratm¶ [dak'eTasdlm' Íasy' uKnìr : kalNamkdlv' j^(9) ehyI yuKnìr¨tèvsUmeTasCasaFarN: dle' snabtI \Edl¨tvè eKmlY bgûac|' . BMeu naHesat(10) mÍase' nHnwgGac¨tvè eKbMbrbg' ehyI rbw GsU yk¨TB´smºti.‘ ecjB¨I sku VrSgenAd÷Nac'qS~ 1900 yKu nrì , edayE¨kg¨tèvTNkë mµxÂSg, k*sxu citr‘ se' nAäVgkk rhtU dle' BlsuKtenA q~S 1934. ecjB¨I kgu Vgkk ¨BHsgôEtgEtnSeTAPeM~ Bjvj^ nvU KMnti bHeVrEdlp÷¬ÂBmI Ías' yKu nrì . edémºIxaXSg¨BHsgôBIKnM itdm* ane¨KaHf~ak'enH eKk*begûté salaVlCI an'xsõ 'mYy enAraCFanIExµreTA. sågað melakelkI TI1 VnbnÄyya\" ge¨cInnvU cMnnY CnCatVi rSg Edlmkrse' nAk~g¬ ²Nëècni . EbrmkrkG~kecHeFkIà ar k~g¬ ceM NamCnCatiedmé v^j rdk½ arVrSgbegtûé sala \rdV½ l| edémºI bgúatG' ~kraCkarExµr (muxgarCaTcI g'Vnsm&yenaH KW \féer\"sdIu g|' EdlsrM abG' k~ NaVnCab' \DbI èÂm|. dUec~HehyI VnCa enAq~S 1939 eKeXIjmansis§Et 4 nak' Edleronbny‘ k \V sU|. KkW ~¬gsalard½VlenaHehIy EdldHu dalvrCnneyaVyelIkT1I «n¨beTskm¬Cõ a. PaKe¨cnI «nGttI G~kdk· nSExµr ecjBsI alaenaH. e¨kayeBlVnäkraC´ salardV½ lVn brè¶ mxu karBrI dg : elIkT1I KW¨Kan'EtCakEnÂgpl¶ k' msµ ki §a bEnmÄ [Gk~ raCkarcas' (Óù Gk~ ¨kbxN& ërd½Vl Edl¨bLgecjCab'elx1 ngw Vn¨tèvEtgtSgCaGPVi lext‘) elIkbegyúI smngw eQµaHfµé \salaPmU ni ræ d½Vl| KsW rM abn' is§itEdlmansJïab¨& txagcºab'ehIyEdl eKngw bgaú t'[eTAbMeBjmuxgark¬g~ ¨ksYgnana. eday¨cENnnwg \ekµg@| Edl \eLgI bNu ´ ski|¶ elOneBk Gk~ rd½karcas'@ TamTar[biTsalaenaH. salaCatri d½Vl¨tvè bTi TÃarenA dN÷ ac'q~Sski §a 1975 Taà rEdlVn¨tèvbTi qab'CagdcU bMrgu Tuk edaysarkarclU mk«nExrµ ¨khm. manEtksU SgsIun (km¬Cõ ae¨kam) eT EdlVnTTYlBIVrSge¨cInCageK nvU beckÍ eTsxag kski m.µ enAkmCõ¬ aeygI kareknI eLIg«nplti plkski mµ mkBsI n‘Pi aBEdlmaneLIgvj^ e¨kaycVM MgrSgCl'rabs' tvt§r._ CaelkI TI1 edmé ekAsßVU n¨tvè ykecjBI¨beTsm\"aeLsIu mkdl«' ¨BnKrenAq~S 1897 eday {sfkarVI rSgm~ake' QµaH r\"aGßlU . cMeJHkmõC¬ angi evotNam ekAsßVU neTACaFnFanF1M Edl nSmknUvrbU yI bNöbreTs. b\"Eu n‘¨beTskmCõ¬ aVnTTYltci Nas'nvU plBFI nFanenH e¨JH VrSgmaÍ sc' kM arekAsßU VneFÃdI écMkarrbsx' nç [eTACa \¨sukVrSg| mYyk~¬g¨sku ExµrehIy. CnCatEi xrµ eygI cUlmincuHeTk¬~gsh¨KasenaH Edle¨bIEtCnCatyi nY TSgCaG~kbeckÍ eTs TSgCakmµkr. sÄanPaBenHmanCagknÂHstvt§r_ enAe¨kamEP~ks÷ßu¨KlM «nGk~ dk· nSExrµ . ÆÄÆÄÆÄÆ ÄÆÄÆÄÆÄÆÄÆ

36 BI shPaB²Nècë in eTA shBn& ì²Nëcè in erOge¨kA¨beTs kg¬~ kLM ¬g 10 q~S munkarp¬æH«nsågað melakelkI TI2, mhaGMNacféµmyY Vnpsu eLIgbni‘cmg¶ @BTI ÃIbGasuI. karlatsnwgì ²TìiBl«nmhaGMNacfeéµ naH mkelGI asuIPaKGeK~y_ e¨kayqS~ 1940, VneF[ÃI rlayGaNac¨k GaNanKi mVrSgngi Gg'eKÂs. mhaGNM acfeµé naHKW¨beTsCb\"nu . sågað mrvagrus§nI gi Cbnu\" EdleqHeLIgk¬g~ q~S 1904 Vncbe' dayC&yCn÷ H Cb\"nu EdldeN¶ImykVn¨kgu B&r-GarFrY enA«f© 2 mkra 1905. e¨kamkarsrM Hu sMrlY «n¨bFanaFibtIGaemrki Sg etGDU rrsU WEvl, snsiì JïacuHenA Brs_mfU [eTACbu\"n nvU ¨beTskeU r\" ngi ma\"nC' UrxI agtºèg. «f© 19kJaï1931 (26q~Se¨kaymk) Cb\"unVnykma\" nC' UrITSgmlU , ehIyq~Se¨kaymk kk* an'kab'Vn¨suk eyhlU eTot (ext‘cni BeI dém, CaTÃarecjclU eTA¨suk mgu\" ehðal). kg¬~ eBlEdlcin kmY gi tag (Catiniym) ngi cni kmu ¬µynsi ‘ kMBugcºSgKa~ äg, Cb\"nu cUllukluy¨beTscin enAqS~ 1937 ehyI ykVn¨kgu ebk\" SgenAExkkdû a, ¨kugkgt' gu enAExtula 1938, nigekaH«hNan' k~g¬ Exkum¸: 1939. deU cH~ enAeBlEdlsågðamelakelIkTI2 pHæ¬ eLgI enAqS~ 1939 enaH, ²Ncèë inrbsV' rSgenAcMe¨kamkarKrM amrbsC' bnu\" . enATbIà GWrb\"u vj^ , Exmifnu a 1940 VneXIjsaFarNrdT½ I3 rbsV' rSg remole¨kameCgéedérsgÃakk' a© n«nBYkNah§I. «f© 16 mifnu a esna¨bmxu eb\"tSg cHu htÄelxasMucHu caj.' eq¿teBlEdlGNM acVrSgenA²Nëècni kMBugeLHeLaH, Cbn\"u catv' F^ ankarNb_ JÎbk' arrt'BnìGavFu Edlykmk[T&Brbs' CagkayCak tamkMBg'EpynY , «h-pgu (kBM g'EpcinTSgLay¨tvè Cbnu\"BT& Cì ab'). «f© 19 mifnu a (1940) Cbn\"u dakk' NM t' (ultimatum) [, CaelIkT1I , dl' ÇKUEvnr& ehߧeNr\"alÈ' «n ²Nëècin, Ót¶mesnIy ka¨Tè EdleTIbngw ¨tvè EtgtSgfµ@é . ka¨Tè xsM MuCn÷ YyBIGge' Ks nigGaemrki Sg Et²tVneLIy(1). «f© 29 mifuna Ótm¶ esnIyCbn\"u , nIsIhu ara\" , mkdl'haNyU ehyITamTar[ bJÎb'cracrelpI èv reTHePÂIg EdlclU eTAext‘cin yunNn, ngi [biT¨B¨M bTl' cni -yYnTSgmUl (edaydak'KN:kmµkar¨ttç Bni it´myY ). karTamTar Edl ka¨Tè yl¨' Bm[TSgGs.' «f©20 kkûda VrSgEtgtSgÓtm¶ navé dãtU Cn÷ sY Ót¶mesnIy ka¨Tè. «f© 2 sIha Cbun\" dakk' NM t'mg¶ eTotedayTamTar[T&BxnÂç ecjclU tam¨sku tgu kgw edayesrI ¨BmTSg[VrSgdakv' alGakasyanCae¨cnI enA tgu kwg [Cbnu\" e¨b.I kic¨Í Bme¨BogVrSg-Cb\"nu myY Vn¨tèveFIeà LgI enA«f© 30 shI a tamry:rdT½ tU VrSg dsã SgkintSg, EdlenAk~¬genaH VrSg¨BmeFÃItamkarTamTarrbs'Cbnu\" TSgGs' k~¬gerOgeyaFa ehIyTTYlsað l'fa ngw GacmanlTPì aBb¶èresd½kicÍK~a. tbmkv^j Cbn\"u yl¨' Bm \eKarBGFbi tPI aB«nVrSgelI²Nècë in ngi brU NPaBTkw dxé çn |. bE\"u ne‘ nA²Nèëcni Ót¶mnavé dKã U EdlmineBjcti n‘ gw KnM ti [karsrM lY TSgenaHeTACbn\"u ks* Mercfa¨tvè erobcMTB& edémºITbT' l'. enAyb'«f© 5 kJïa kgvresnatcU Cbu\"nmyY qg kat¨' BEM dncin-yYn enA dugdag Ct^ ¨kgu Lag-sWg. «f© 19 kJïa nIsIuhara\"dakk' NM t'[ dKã U m¶geTot CaelIkTI3 CamYyK~anwgkarsLM t¬ edaybeJjÍ GanPu aBkgTB& k¬g~ QUgsm¨u T tugkgw , enA«f© 20 kJïa. rda½ PiVlenA vésuI (rda½ PVi lEdl¨BmenAe¨kamGMNacGalmÂW \"g)'

37k*bJaØ [ dãKU cHu htÄelxaelkI icͨBme¨BogVrSg-Cbun\" myY eTot, «f© 22 kJaï enAhaypgu , Edl¨KanE' teFIÃ[cºase' LgI nvU kic¨Í Bme¨Bogmun(2) T&BCbu\"nGacqÂgkat'¨suk tugkwg Vn, Tku eyaFa 6 Jn'nak' enAxageCgé Ten¨khm ehyI Gace¨bI¨Vsv' alGakasyan 3 enAtugkwg. karcab'epé¶meLgI GNM ac«nCbu\"nelI²Nëcè ni VnbJÍH¬ kit´anuPaBVrSgxÂSgNas' cMeJHmxubN¶aCn«n¨beTsTSgbI. b\"Eu n¶KW¨beTs«feT EdlVneq¿Â tykceM Njmnu eK BIkarFÂak'kit´anuPaB«nGaNaniKmnyi mVrSgenH. TnM akT' MngBei ssrvagesomngi Cbu\"n(3) VneF[Ià Vrmd¸ l'rda½ PiVlVrSg EdlVncHu kci ͨBme¨Bogmni Qa nJnKa~ myY CamYyrd½aPVi l«fenA«f© 12 mifuna 1940. k~g¬ExkJïa, eBlEdlVrSgkBM gu vv^ aTCamyY Cbnu\" kg¬~ erOg tgu kgw , rda½ PVi l vésuI s[Mu rd½aPVi lVgkkÇeFIÃ[kic¨Í Bme¨BogminQa nJnKa~ man¨bsiTìPaBeLgI edayminVcb' r¶è hteÄ lxaKa~ È (e¨JHkci ¨Í Bme¨BogenHVneFeÃI LgI CamyY rd½aPVi lCbnu\" , mni Tanc' aj'GalmW \"g.' niyaytamJk´samJïfa Ð s«uM fkuMmkQÂanJn). Pibulsågðam, rd½mån‘TI 1I «f, mni yl'Tas' b\"Eu nd‘ l«' f©TI 13 kJaï VnTamTarykBrI da½ PVi l vésuI vj^ nUvTwkdEé dlVn[eTA²Nëècni VrSg tamsniìsJïaqS~ 1907 nigTwkdémYyPaKeTot EdlVrSgsn´atamsniìsJaï q~S 1904 nig 1907 fanwg[eTAesomeBlNaxçn Qb'¨ttç ¨ta²Ncèë ni . ehIy «fenAEtrk§asiTi¨ì ttç ¨ta¨beTslav ngi km¬õCa! (emlI PaKT3I , TBM &r 22). karmin¨Bm«nrda½ PiVl vsé Iu rju [esome¨bkI mÂSg. enAdN÷ acE' xkJïa Pbi lu bJaØ T&B[eFÃTI ukbÅ ukemj~ tam¨BMEdnlavngi Exrµ . VrSgtbtv^jedayTma k¨' Kab'EbkenAeBlyb' eTAelIT¨I bC÷uCnesomxagPaKøsan. cabt' SgB«I f© 19 vc^ kÏi a kgeyaFBlcMruHVrSg-Exrµ eFÃI¨btibt‘ikareCgé eKak karJr¨BMEdn, bEu\" n‘¨tvè TTlY braCy& Cae¨cIndg(4). «f© 5 mkra 1941 kgeyaFaesomcab'ep¶émkank' abP' mU Ei xµrCae¨cInEdlenAtam¨BEM dn. braC&yenAelI«peæ Kak bJØa[ \KEU vn&r eh§ßeNr\"al'| dKã U –– EdlCanayTahaneCégTwk–– eFI¨Ã btbi tk‘i armyY tamsmu¨T. kgäkPaBnavaVrSgmyY Edlmannavalºat \Lamu\"t-BIekû|nigkV\"lt' Uc 4 eTot (LWDyu mg\"u DYkvél, LamrI a\" l'-sakE' n, LtW aGrY ngi LmW a\"n) e¨kambJØakar«nvrnavéäk ebr\"g'eh§ß VneTAvaykgT&BeCgé Twk«fmYyPaK EdleVHyfu ûaenAekaHcg,' eBl¨Blwm¨sag@ «f© 17 mkra. kVl\" 'VrSgVnbMpa jnavae¨kaHrk§aeq~resom ÇfunburÈI nignavasMrabb' Mpa jkV\"lV' j¨' Kab'EbkTwkCae¨cIneTot EdlbI¨tèvlicVt' (C^t 40% «nTB& eCégTkw «f¨tvè e¨bIkarElgekIt). «f© 21 mkra Cbn\"u bg÷Å«f nigVrSg[TTYlkarsMruHsMrYlrbs'xçÂn. G~ktMNagVrSg, Cbn\"ungi «f ¨bCu÷K~ae¨kamGFibtPI aB«nÓtm¶ esnyI sUmß it, «f© 31 mkra enA«¨BnKr, ehIycHu hteÄ lxa¨BmQb'VjK' a~ enAelInavalºatCb\"un \NatrU I|. karccaredémºsI nPi‘ aB cabe' FIÃeLgI enA«f© 7 kmu ¸: ä¨kugtUk´è e¨kamGFibtPI aB G~ktNM agrda½ PiVlCbu\"n, mat\" 'sßUka. xagVrSgmanrd½TtU VrSgenAtUk´è, GakEsn Ggr' I ngi xagesommanmaÍ s' van\" «v\"f´akn, TI¨bkw §a«nrd½månI¨‘ ksYgkarbreTs. karccarenHcb'ngi kareFIÃkci Ísn´asnPi‘ aBVrSg-«f enA«f© 9 ÓsPa 1941 EdltamkiceÍ naH VrSg[eTAesom nvUext‘ssIu upun, Vt'd÷bg, PaKext‘swægE¨tg, kMBgF' M nigesomrab EdlenAxageCégEx§ \åhaû d| elx15 (k¨Mu cLEM x§¨sbEdlCa \deã åh|ð ehyI xõsC' ag) elIkElgEtbrei vNGgðr(5). karVtb' g'CaelIkTI2 nUvexts‘ mºNè ¨á sèvTSgenH eFI[à dundabesdk½ ci EÍ xrµ CaehtueFIÃ[¨bCaCneygI evTnay\"agxÂSg kg~¬ ry:sågað melakelkI TI2 TSgmlU .

38 e¨kaymkeTot, enA¨sukVrSg, Cb\"nu eFkIà ci ͨBme¨BogmYyeTotCamyY VrSg (ehAkci ͨBme¨Bog darLg'-katU «n«f© 29 kkdû a 1941) EdlGnuJaï t[¶ T&BCbu\"n Çsa~ ke' nAÈ elITkw d²é NèëcniTSgmUl. ¨KanE' tsÂwkeQäI ¨sukVrSgTuMehIy¨CuHPÂam, kgGakascrCb\"nu kc* ab'epmé¶ e¨bIvalcHu yn‘ehaHenAkmCõ¬ anigenAkUsSgsInu , kicEÍ dl[sJaï «nkarerobvay¨beTs«fngi ¨beTsPmU a. «f© 8 F~è1941 KWmYy«f©bnaæ b'BkI arTmÂak¨' KabE' bkelI ePIlEhßbbrY , kgeyaFaCbn\"u cUleTA¨sukesomtam¨sku Exrµ (6). eTaHbICaCb\"nu VneKarBGFbi tPI aBVrSgel²I Nèëcink*eday (rhtU dl'ExmIna 1945), vt‘man«nkgT&BCbnu\" Vn[snæ¬HmYydlB' kY Gk~ Catni yi menA²NëècinTSgGs' [haß necjBIPaB esIærBYn-esrIæ ecjmxu rbsx' nÂç . b\"uEn¶s~lè «nclnaCatinyi mExrµ VnekIteLIgyrU mkehIy mnu |Cb\"nu cUl| eTAeTot(7), ebIbJaØ k[' cºas'EmnETn KWk~¬gq~S 1939, eBlEdlGacar´VlIm~ak' eQµaH Vc\" -QnWngi månm‘I ~ake' nAbNaö l&yBuTsì asnbNitë ´ eQaµ H sgW g\"ku fan' VnbegéûtsarBátmanTI1 CaPasaExrµ Ð kaEst (eBlenaHmni Tanm' anJk´sarBtá manenAeLyI eT) ÇnKrvtÈ‘ . namTSg2 enH, CamYynignammYyeTot – Ehm ecov, VndkC' abk' ¬~gdgY citn‘ gi k~g¬ sti«nexmrCnCae¨cnI EdlsKM al'Gk~ TSg3 faCaG~kes~haCatiedayskmµ. eKaledAdMbgU «nkaEstnKrvt‘ KW j¬Hjg'bN¶aCn[TamTarsÃ&yPaB[VnkanE' te¨cnI BGI aNaniKmniymVrSg, KWfa[¨tLbm' krbbmun Edlmni svU tgw Etg ehyIEdlVnEcgk~g¬ snsiì JïaqS~ 1863 (mnu kar |PØg'nwgcMBuHTgu | «nqS~ 1884). k¬g~ kartyuTìenH elaksWg guk\" fan(' 8) nwgeTABgw Epkí el¨I BHsgô, EdlminEmn¨KanE' tCakmÂSg«n¨BHBTu ìsasnaEdl¨bCaCnExrµ VnrMlayclU CaBummõ Yy CamYy¨beTsnigCatisasnx_ nç eT(9), ¨BHsgôCakmS gneyaVy1edaysarskmµPaBk¬~gkarGb'r¨M bCaraås¶. CamYynwgPik¬Å Ehm ecov, saås‘acar´VlI nigGacar´«neyaFPUmTi ahan \eCIg¨khm| TSgGs'(10), elak sgW g\"ukfan' begûétsmaKmmYyeQµaH smaKmBTu iìmamikCn (mit«‘ nBuTìsasna)EdlebIk[KatT' ak'Tgy\"ag¨slç CamyY ÓVsknig¨BHsgô«nKN:TSg2, Fmµytu i‘ nigmhanikay.«f© 15 kkdû a 1942 elakGacar´ Ehm ecov ¨tvè eKcab' e¨kamkarecaTfa Eck¨tak¨' bqSgngw VrSgehyI nig \TakT' gngw Cbu\"n|. enAkg~¬ salCn÷ «uM nKN:rd½mån‘I, ceM JHmuxelak Ta san, rd½mån‘¨I ksYgFmkµ ar, VrSgeQaµ H VrU\" EdlCaGFikarkci ÍkarneyaVy Vndksºg'cBI recjBeI lakGacar´ ecovEdlrYcmk ¨tèveKykeTAXXMu Sg. «f© 19 kkûda, Pki ¬Å 1 500 GgEð dlmkB¨I Kbt' bM n'«n¨beTs, ¨bC÷uK~akkkju enAmxu pæH \er\"sudI g'seUß b\"rIyr& | eQaµ H dãELm edayelIkbda \edaHElgGacar´ ecov!|. karvaytbK' ~aVnekItmaneLIg rvagPki Ån¬ gi TahanVrSg (tamesovePAVrSg) EdleKehAmkbEnmÄ(e¨JHTahanExµrBuhM ßan¨bmafPki ¬Å). VrSgVncg[' karbågaû bVtku mTµ 1I Edl¨bqSgnwgxçn enH eTACaKrM .U eKk*²tVneXjI man¨btikmeµ qIÂynwgkarbågûabPike¬Å nH ehIycab'tSgB«I f©enaHmk ¨beTsks* b© 'sa© t'vj^ rhtU dlq' ~S 1945. \G~knSGaT−| Vn¨tèveKcabX' MuXSg. elak sWg gk\"u fan' EdleKrkmux, ¨tvè eTA¨CknwgTahanCbnu\" EdlbJnèØ Kat'mkdl'tUk´è tamry:sÄanTUtCbnu\" enAVgkk. tulakarskw enA«¨BnKr, k¬g~ «f© 19 F~è, kate' Tas¨bharCév^telak V\"c QnW ngi elakGacar´ Ehm ecov.b\"Eu ne‘ nA«f© 15 mfi una 1943, eTasenaHVn¨tèvbnÄymk¨twmdak'Kku 1Cvé ^tvj^ ehyI G~kTSg2 k*¨tèveK

39ykeTAXuMXSgäekaH¨tLac(11) EdlenATIenaH, e¨kaymk elakGacar´ Ehm-ecov VnsKu t (ebItamv^n&ysgô Pki Ŭ Ehm-ecov ²tVn¨tvè eKp§kw eT). enHKWk~¬graC´¨BHVT nerat¶m shI n.u kareqHqYl«nKnM ti Catni iymTSgenH Vn¨tvè kma edaykareXasnaCbu\"nGBM kI arbegéûteLIg,k~g¬ GnaKtkal, nUv ÇBPi BsmºèNsá bºayCamyY K~aenAmhaGasuIbUJáÈ(12). Vrmn¸ igkarNe_ nH, dãKU¨bwgE¨bgeFÃ[I maneLgI nvU KnM it ÇshB&nìniymÈ féµmyY GMBI²Nëècni (13). edémºkI ci ÍenH, v^FankarN_xÂHVn¨tvè cate' LgI edayGaCÆaFrVrSg Ð Binit´eLgI v^jnvU TnM akT' nM gpvÂè mnsu § rvagVrSg ngi CnCatikg~¬ ¨suk, tMekIgkit´anPu aB«nes¶cenA²Ncëè ni (14), begéûtclnayvu CnnigkILa(15), ceM rnI Gk§rsaås¶esh~ aCatiféµmyY edmé ºyI uvCn, begtûé sPashB&nì«n²NèëcinmyY EdlmansmaC^k30nak' CaCnCati²Nèëcin Tln' gw 23 xagVrSg.l. enA¨beTskmõ¬Ca, ÇersIudg' sßUebr\" Iy&rÈ ehðaeC enAEtbgÅ÷[mankarEkTrM gd' t* gw Etg, CaehtuEdlxsu nwgKMnit ÇshBn& nì yi mÈ «n dKã U. raCbJtï ¶mi yY cHu «f© 13sIha 1943 bgað b[' e¨bGI k§rrmU\" Sug edémºIsresrCaPasaExµr (rebobdcU Gk§ryYnsBëf©. Exrµ eygICae¨cnI enAmanbJIØCati ÉbJcØI uHGaJhB_ Ji hE_ dlsresrrebobenaH). raCbJït‘mi yY eTot «f© 17kkdû a 1945 bgað b[' e¨bICapèv karnUv¨bktiTni ÇVrSgÈ (ehað eC bgÅ÷[Qb'e¨bI¨b¨ktiTni tamcnKæ tie¨JHcg'bMVt'buN´clU qS~ Exµr). eBlEdlÓt¶mnavé dãKU, BQI gU sm¨u Tesom eTAQgU sm¨u Ttugkwg, kMBgu k' acc' gûètTbn' ava²Nèëcni kMu[XÂIgeXa g – nava²NèëcinEdlelkI Tg'Cy& VrSgenAeLyI - Ótm¶ esnyI dãehðal, EdlenACamYyGar\"ab'Ekºrvalx§ac'sahara\" , kMBgu edaH¨saycMeNaTep§geTot. 3-4 GaTti ´e¨kaykarektI man ÇkgkmÂSgVrSgesrIÈ mk, dãehðal begéût ÇsPakarBarGaNac¨kÈ Ð cMeJH deã hað l, karreM daH¨sku VrSg¨tvè eFICà amYyK~angw kar¨bgu e¨bobksageLgI v^j nUvGaNac¨kGaNaniKmVrSg, EdlGacrlayxaÍ t'xÍay e¨JHEtkarrl«M nsaFarNrdT½ I3. ksagGaNac¨keLgI vj^ KeW F[ÃI ¨sku VrSgeTACamhaGMNacvj^ . «f© 22 kum¸: 1941 sPakarJrGaNac¨k ecjesck¶¨I bkasT1I faxÂçnngwmni TTYlsðalk' areVHbg'ecal (TwkdGé aNanKi m) NamYyeLIy BIsNM akr' da½ PiVl vsé u,I CaBiess²Nëècin. deU cH~ deã hað l enAEtsmgÂw mk²Ncëè inCanci .Í Exmifuna 1943 enA¨kgu Gale' h§,ß\KN:kmµkarVrSgrMedaHCat|i Vn¨tvè ¨bkaseLIg. deã hðal mni VnePÂceTnUvkarNE_ dlsmõnmì it‘Gge' KÂs nigGaemrikSgrbsK' at' -QkY Qli nig rUsEW vl- VnEbreTAccarCamyY darLg' nigÓt¶mesnyI h§ßérU\" v^j (tMNagrda½ PVi l v^sIu) kg¬~ krNIEdl¨tèvdakT' MB& elI ÇTkw dVé rSgÈ (ma\" dahðasûa, Gale' h§)ß . karenHVnmaneLgI e¨kayeBlEdlkgTahanVrSgesrITTYlbraCy& k¬g~ kareLIgeKakelI¨beTs suIr.I myY cMENkeTot deã hað l d·gcºas'fa åhÃg'Kni rsU EW vl ²teBjcitT¶ al'EtesaH ngw GaNaniKmniymrbsV' rSg. ehtuenHehyI VnCa dãehðal mni Tku cti s¶ mõnmì itr¶ bs'Kat'ehIyylf' a ¨tvè EtCnCatiVrSgtyuTxì çÂnäg edmé ºIrk§aGFibetyPaBel²I Nècë ni . enAExsIha 1943, sn~isIT«n¨kugekbik sMercebkI qak¨byuTìmYyeTot dake' ¨kambJØakarÓtm¶ navéGge' KÂs em\"an bTæwn. mNlë cMVgM rbs' ema\" n bTænw EdlTTlY eQµaHfa ÇbJØakarGasIuGeKy~ È_ (KkW g~¬ eBlenaHehyI EdlJk´fa \"South East Asia\" , GasPuI aKGeKy~ ,_ Vn¨tvè e¨bCI aelkIdb÷ Ug). ebskkmrµ bs' ema\" n bTnæw KWeFÃI \vT^ ìg§na| pÂvè swkenA¨Kb'kEnÂgEdlCbun\" kank' ab', ²Nècë ni k*Edr. KN:kmµkarenA Gale' h§ß rbs' deã hað l kx* M¨bgw E¨bgeFI[à eKbJÍlè kgäkPaBVrSgeTAk~¬g

40bJØakarGasuGI eKy~ _enaH. vresnIy¨tI dLã gk' Âat (e¨kaymkeLIgCaÓtm¶ esnIy_¨ttç T&BeCgé eKakenA¨sku Exrµ munVnäkraC´) EdlCaGk~ TakT' grvagkgTahanVrSgenA¨sukcni nigkgTahanGg'eKÂsenA¨sku ²Nëa Bn´l' em\"an bTwæn GBM ¨I beyaCn«_ neyaFBlVrSg Edlsað lc' ºasn' UvTkw d²é Nëècni .ema\" n bTnæw EdltSgTIbJaØ karenAk¬~gekaH¨sIlgaû , k¨* BmTTlY [VrSgcUlrYmCamyY . mni yrU b\"nu µannayTahanVrSgmYy¨kummkenA¨kgu kalk' t‘a ehyI erobceM FkIà arTakT' gtamv^T´C¬ amyY ²Nëcè in. dãLg'ka t TTlY karyl'¨BmBI deã hað l [begtûé Ǩkmu skmµÈ myY EdlnwgeTAerobcbM gû ÇBYkP~ak'garsma© tt' sßUnwgCbnu\" È enAä²Nëcè in(16). b\"Eu nk‘ ickÍ arsm©at'enHminEmn¨slç eT, BeI ¨JH²Ncëè inrbs' dãKU minEdllak'faxÂçnmni clU cti ‘nwg \BYk| dãehað l eLIy. dKã U yl'fa¨tèvEtTku saÄ nkarNe_ nA²Nëècni [enAdEdl (Statu Quo), kuMeFIÃkicGÍ ÃIEdlGaceF[Ià Cbn\"u man¨btki mxµ ÂSg, ¨btikmµEdlGacbJbÍ 'GFbi etyPaBVrSgel²I Ncèë in.bEu\" n¶emTB& VrSgenAtgu kgw , Ótm¶ esnIy_ mr& dg', Vn¨tvè eKx§wb¨VbG' BM IskmµPaBsm©at'elITkw dxé çÂn.qab'dg· fax´lb' k'mkBIxagNa, m&rdg' v^nicy&Ï fa eBlevlamkdle' hyI Edl¨tvè cHu cUlngw Ót¶mesnyI _ dãehðal. mr& dg' k*cab'b¶rè sarsma© tC' amYy \kal'kt‘a| ehyI suMbJØaBI dãehðal. «f© 6kkûda 1944, KWmYyExKt' e¨kaykareLIgeKakenA nr& mg\" 'DI rbs'kgT&Bsmnõ mì ti ‘, dãLgk' a telatq&¨telItgu kgw ehIyCYbCamYy m&rdg' ngi PUQyY , Ótm¶ esnyI _ EGem,\" ähaNyU . karenH dKã U²tdg· eT. bnæabB' VI neXIjKeM ragkarNe_ p§g@ «n \kartsßU| Tl'ngw Cbu\"nmk, mr& dg' nig EGem\" k*sxu cit‘ \clU «d| CamYyTSg2 nak'. «f© 25 sIha, dãehðal, naykrd½aPiVlbeN¶aHGasn~, edérclU¨kugV\"rIs — d÷eNIrcUlEdlVnCab'kg~¬ ¨bvti‘saås¶VrSg. «f© 12 kJaï , Ótm¶ esnIy_ m&rdg,' EdlVncUl \rWEu ¨tt| tSgEtBEI xkkûda ehyI EdlÓtm¶ esnIy_ EGem\" Cn÷ Ys, Vn¨tvè rda½ PVi lbeNa¶ HGasn~ deã hað l EtgtSgedaysma© t'CaGK¨ð btPi «U nrda½ PVi lVrSgenA²Nëcè in. naTIféµ ehyI minTan'ecjmuxenH enAe¨kambgað bp' æalr' bs' ÇKN:kmkµ arskmeµ dmé ºkI arrMedaH²Ncëè inÈ EdleKbegtûé eLgI¨sbKa~ enA¨sku VrSg, ehyI Edlrdm½ ån¨I‘ ksgY GaNanKi m reWu N ebÂE\" vn\" dk· nS. dl«' f© 24 tulaeTIbrda½ PVi lbeN¶aHGasn~ Vn¨tèvTTlY sðalB' ¨I beTsGge' Ks , GaemrikSg, rus§I ngi kaNada(BYksmõnìmit‘). 4 «f©e¨kaymk EGem\" [ dãKU dg· GMBIerOg m&rdg'. tcU citl‘ µmEdr, dãKU min¨BmenAe¨kambgað b' mr& dg,' ehyI kv* ayTrU elxslMu aQb' eTArda½ PiVlbeN¶aHGasn~. bEu\" n‘ bnaæ bB' VI nCbYK~a 2dg CamYy dLã gk' Âat, dKã U ks* uxcit‘ \elgCamyY | Ð edmé ºkI [Mu Cb\"nu sg§y& , dKã U enAEteFIà |KEU vnr& eh§ßeNra\" l'| dEdl bE\"u n‘GNM acEmnETn TSgxagsIuv^lTSgxagTahan ¨tèvkan'kab'eday m&rdg'. tSgBIExtlu a mk (1944), Gakasyan«nTB& eCgé GakasGg'eKÂsVnTma kt' amq¨& teyagnUvmnsu §nigGavuF elI¨sku lav ¨sukyYn ngi ¨sukExµr(17). buE\" n‘karNE_ dlÓs§ahe_ XIjyn‘ehaHGge' KÂskg~¬ Gakas²Ncèë ni EdlCarbs'VrSg, EfmnigkarerIsVnq&¨teyagnigsma¸ r: EdlvaeyaVnTaj[xusBITIedA, VnbpM uskarsg§&yrbs' \kSeb\"«t|, ¨ksgY sm©at'Cbun\" . \kSeb\"«t| enH VnTTlY karE¨kgrGaya\" gxÂSg BIsMNak'VrSg (enA²Nècë ni ), Gg'eKÂs (enAPmU angi m\"aeLs)uI nigGaemrikSg (enAhÃlI IÂBIn), edaysarrebobeFÃkI arrbs'xnç EdlGk~ xH fa mni svU xusKa~ BI ÇGinùkaùevù\"edùÈ rsu §I, ÉtamG~kxH eTotfa¨sed¿gngw Çehsû a‘ bUÈ\" GalÂWm\"g.' mni yrU bnu\" aµ n, Cb\"nu kd* g· GsG' BM IÇkaredérEx§elÈI rbsV' rSgenH. «f© 20 kJaï BlTahanrbsÓ' t¶mesnyI _ m\"akG' arFYr eLgI eKakenA

41hIlà IBnI ehIy«f© 25 kmu ¸: 1945 deN¶ImVn¨kugm\"anIl. ²Nècë ni k*VnelcecjmkdUcCaTIedAmYy«nkareLgI eKakelkI e¨kayrbs'BkY Gge' KÂs-GaemrikSg. «f© 7 kmu ¸:, kgGakascrGaemrikSg ecjBImlU da½ nenA²Naë ehIyTma k¨' Kab'EbkelITtI SgCbn\"u enA²Nèëcni (18) ngi enA¨beTs«f. Cbn\"u ks* MercfaeTAmuneCégkarN_ ehyI bgÅ÷ dKã U [ |TmÂak'ebo| rbsx' çn . «f© 9 mina 1945, k~g¬ vm^ an nerat¶m (TIskI¶ ar KUEvn&r eh§eß Nra\" l)' 䫨BnKr, rdT½ UtCbun\" m\"at'sUßm\"UtU dakk' MNt[' dãKU edayTamTar[kgTB& TSgGse' nA²Ncèë in mkenAe¨kambJaØ karCb\"un. dKã Uminyl'¨Bm, Cbnu\" k*vayPa m. k~g¬ kMLg¬ mYyybb' \"eu Naö H kgT&BVrSgTSgmlU enA²Nëcè ni VnrlayVt', ehyI CamyY karNe_ nH ¨KHw sÄanGaNaniKmk*VnrlM. elIkElgEteyaFa 3-4 Jnn' ak,' e¨kambJaØ karÓt¶mesnIy_ GaeLHsg'¨DI nigsaVed, EdlVnecjrYceTAdl¨' sukcin. dãKU nigemTahanTSgGs'Vn¨tvè eKykeTAdak'Kuk. enA¨beTskm¬õCa, kgTahan \eCgé ¨khm| ¨bmaN 10 eyaFPUmienaH Vn¨tvè Cbnu\" mkcabe' day²tTSgd·gxÂçnVnbnci‘ eLIy. Eskí eLIg, tamesckI¶suMrbsC' bu\"n ¨BHVTneratm¶ shI nu enAPMe~ Bj, ¨BHVTsuIsava\"gvg§ enAev¿gcnæn,_ ¨bkasäkraC´ rbs¨' beTserogxçnÂnigkarbVM t'ecalnUvGaNaniKm (¨btiktUra\" ) VrSg. cMENkäGFri aC Vv-day enA¨kugev\" k*VneFIÃdUec~aHEdr 1 «f©e¨kaymk, «f© 11 mni a. bN¶aCnTSgLayenA²Ncëè ni VnPÆak'¨Kb'K~anwgd÷NwgfaVnäkraC´enH. bEu\" ne‘ nA¨sku VrSg,Ót¶mesnIy_ dãehðal ylf' a eBlevlamkdle' hIy Edl¨tèvbgúaj[Cakl' ak' nUvneyaVyelI²Nëècin. Ef© 15 mnI a, dãehðal nyi ayeTAkan'¨bCaCnVrSg edaybenæasneyaVyeVHbg'rbs'(rd½aPVi l) vésu,I ehIyGHGagkarsgôm· ngi cNM gr' bs'¨beTsVrSg Edlcge' XIj²Nëècin \rMedaH|«f© 24 mIna rdm½ ån¨I‘ ksgY GaNaniKm s´akubbéß ¨bkasfa kalNa²Nëcè ni \rMedaH| ehyI eKnwgbegétû ÇshBn& ²ì Ncëè inÈ Edlngw enAkg¬~ shPaBVrSg(19), ehIyEdlVrSgngw karJrpl¨b-eyaCn_elI«pGæ nr‘ CatiC÷nsY . buE\" n‘ rcnasmõn«ì nshB&nìenaH mni TanV' nerobcMenAeLIyeT manEtJk´sn´axH dcU teTAenH Ð ÇCnCatienAshB&nnì wgeTACaBlrd²½ Nèëcni ngi Blrd«½ nshPaBVrSg. Gk~ enaHnwgGacbMeBjmxu gar (k¬g~ rd)½ shBn& eì nA²Ncèë in ngi enAkg¬~ shPaB. shBn& nì wgmanrda½ PiVl (kNa¶ l) myY dk· nSeday KUEvn&r eh§ßeNra\" l' ma~ k.' ¨beTsTSg 5 Edlxsu K~aedayGaryi Fmá , Catisasn,_ ngw rk§aTku nUvlkNÅ :paæ l'rbs'xçn enAkg¬~ shBn& Èì ùùù .l. kar¨bkas«n«f© 25 shI aenH VneTACamlU da½ n«nEx§neyaVyVrSgk~g¬ qS~ e¨kay@ eTot. eyIgVneXIjmkehyI fa sÄanPaBenA²NëècinkBM gu v^vt‘ne_ TAtamTsi mYyep§geTot. karrlayVt'Pa m«nGNM acVrSg VnbMpsu eLIgPÂamEdr nvU bJaú Twkdé, CaBiessbJúakmCõ¬ ae¨kam, kUsSgsnuI . eBlEdlVrSgeLgI eKakenA²Nècë inCaelIkdb÷ gU , ynY nigesomkBM ugEhkEckKa~ nUv¨sukExrµ nig¨sku lav. karbgÅ^tbg÷eÅ leI som¨BmKa~ , BIsNM ak'VrSgnigGge' KÂs, VneFI[à esomdk«decjmyY EPt sni BIkmCõ¬ ak¬~g¨BEM dnsBëf© Edlehobngw eTACaext‘esommYyeTAehIy. bE\"u n‘ km¬Cõ ae¨kam, EdlyYnVncUlmkenAENnNan'tan'tabe' TAehIy, Vnka yeTACaGaNaniKmeBjTI (kLU èn)I rbsV' rSg e¨kameQµaHfa ÇkUsSgsIunÈ, dUcEdlGk~ edré seM BACatGi Wrub\" VnFa be' hAmk. dlC' atEi xrµ ngi Catyi YnVn ÇäkraC´È, bJúabJaØ k¨' BEM dnrvag¨beTsTSg2 k¨* tvè EtmaneLIg. «f© 17 emsa (1945) enA¨beTsevot-Nam (eQµaHCapÂvè karsresrdUec~H, kalenaH)

42rda½ PiVl ¨twg¨tgu Kim Vn¨tvè EtgtSgeLIg, ehyI kc* ab'KitKrU Çb¨gbç b¨gmç ¨beTsÈ PÂam KWPØab'kUsSgsnuI eTAevot-Nam. «f© 18 mifnu a GFiraC Vv-day eFeÃI sckIE¶ fÂgkarN_ bJØakb' MNgxnÂç fangw begIyú äkPaB«nevot-Nam, eday¨bmlU mkdak'e¨kamkar¨Kb'¨Kg«nrda½ PVi l¨kugev\", min¨tmw Et¨Tug-KW (GNaö m) nig Vk'-KI (tugkgw ) eT KEW fmTSgTkw däé eTot«nGaNac¨k. ¨BHecA sIhnu yl'cºasf' aeKniyayBIksU SgsunI , kt* beTAvj^ enA«f© 25 mifnu a РǨbeTskmõC¬ amni GacenA¨BegyIken‘IyeLyI cMeJHkarpa s'brè¶ lkÅnki‘ :«nEdndmé Yy EdlxÂçnenAEtmansTi ìieldI rabÈ, ehyI ks* [Mu manKN:kmkµ armyY sMrab'bJaØ k¨' BMEdn«n¨beTsTSg2. C^tdac'Exkkûda, ¨tgw ¨tugKim VneF[Ià Cbn\"uyl'¨BmrMlaykarGPiVlkNa¶ lelI²Nècë ni (rbs' KEU vn&r eh§ßeNra\" l'), ehyI dak' tgu kwge¨kam{vaTrd½aPVi l¨kgu ev\" edayEtgtSg¨btiPGU Fri aCma~ ke' nAhaNyU (garyYnfa \xS-«s|). b\"uEn‘Cbnu\" Tku kUsSgsuIne¨kam{vaTxçÂnpaæ l' edayEtgtSgGPVi lCbun\" ma~ k'eQaµ H mNI Uda. ¨BHVTsIhnubJèØnelak sWg g\"ku fan', EdleBlenaHCardm½ ånkI‘ arbreTs eTA«¨BnKr edémºInyi ayCamyY Cbu\"n kMu[eK \[| ksU SgsInu eTAyYn (kicͨV¨s&yCamyY vresnIyäk haya\" sIu «n¨ksYgneyaVyCbu\"n).mYyreM BcenaH kartTl'K~arvagExrµ e¨kamngi yYn kp* Hæ¬ eLIgv^j, kartTl'Ka~ EdlVn¨tvè bJÎbe' daydLã a¨kgE' D´r BIq~S 1883. Exµre¨kameyIgTSg¨kum@, ¨bdab'edaydavngi pðak,' nSK~aedérCaCYr ehIy¨bharynY TSgGs'EdlxçÂn¨bTHtampÂvè . enAtamPmU ixÂHkg¬~ kUsSgsIun, eKeXIjsaksBCae¨cIn GENt¶tambwg, swgæ ,TenÂ(20). k¬~gcenÂaHeBlenaH sågað menAEteqHxÂSgkg~¬ mhasm¨u T Vs\" uhI Ãki . «f© 1 emsa 1945 kar¨byuTdì x* S gsahavedmé ºIekaH GUKNI ava\" Vncabe' pmé¶ eLIg. «f© 12 rsU WEvl sa b', harI ¨Tmè \"an' Gn¨u bFanaFbi tI eLIgCn÷ Ys. «f© 17 kkûda sn~si TI enA b\"uts¶S edmé ºIEbgBPi BelakEckKa~ cab'eFIÃeLgI eday¨Tmè \"an', s‘alIn ngi QkY Qli (EdlmkCamYy Gat'TÂI, bni‘ceTotrd½månTI‘ mI Yy). erOg²NëècinEdlmni VnniyayenAy\"alt' a Vn¨tvè ykmknyi ayä bu\"ts‘S. ¨Tmè a\" n' bnE‘ x§neyaVy«nbBu ÃkarIxçn (rUsWEvl) Edlmincg[' VrSg¨tLb'mk²Ncèë ni vj^ eT(21). karNe_ nHVn¨tvè bJØake' LgI edayesck¶IsMercrbss' nsi~ IT b\"utsS¶ Ð kalNaCb\"uncaj'ehyI , ²Ncëè ni nwg¨tèvEbgEckCa 2 mNël edayEx§¨sbelx16 edémºITTlY kardakG' avFu cHu cajB' ICb\"nu . kardkGavFu BkI gäkPaBCb\"unenA¨suklavnigenA¨sku ynY xagelEI x§¨sb ¨BmTSgkar¨ttç ¨tabeN¶aHGasn~«nmNlë enaH nwg¨tèv¨bKl'eTA[cin (CagkayCak), cMENkenA¨sukExrµ nigenAPaK¨sukyYn e¨kamEx§¨sb, kci kÍ ardUcKa~ ngw ¨tvè¨bKle' TA[Gg'eKÂs. B¨I kugb\"uts‘S, ¨Tmè \"an' KrM amCbn\"u [cHu caj' ehyI dak«' f© 3 sIha Ca«f©begúyé .«f© 6 sIha (1945) yne‘ haH eb-29 Gaemrki SgmyY TmÂak'¨KabE' bkbrmaNeU lI hIursU\" mIu \"a. «f© 8sIha Cb\"unepærkar¨tçt¨takUsSgsunI eTA[ \xS-«s|, KfW a[¨sukkUsSgsnIu eTAevot-Nam(22). «f©16 sIha Cb\"nu sMucuHcaj'. RRRRRRRRRRRRRR kg¬~ sn~isITenAy\"alt' a k*eKmni ehAeTA, enAbt\"u sS¶ ke* Kmni ehAeTA, dãehðal TTlY kar ÇePcÂPS gÈ rbs'smnõ mì ti ‘Kate' nH dUcCa¨tèvkeM P¿Â g 2-3 «d. myY «fb© naæ b'BkI arTlM ak'GavFu «n \GaNac¨k«n¨BHGaTit´rH| mk deã hað l EfÂgsarmYyeTAkans' hPaBVrSgÐ saFarNrd½VrSg \¨Vfa~ dakG' FietyPaBxÂnç enA²NèëcineLIgvj^ |. kar¨Vfa~ (voeu) Edlmanny& ya\" gmuttMrge' TAb¬k Gge' KÂs-Gaemri

43kSg(23). eBlEdlkgkmÂSgGg'eKs nigcni Vncab'ep¶mé karerobcxM çÂneTAehyI (KMeragkarN_ \but\"sS¶ |), dãehað l eTIbEtEtgtSgemekyI rbs'Kat' Ð CaembJØakar«n \ebsk:eyaFBlVrSgenAcugbUJ¨á beTs|, Ótm¶ esnyI _ LEW K Edlfëé dk¬g~ cMVgM VneTACaerOge¨BgeTAehIy. CaGKsð g~ kar«n¨beTsVrSgenA²Ncèë in (naTIdUc \KUEvn&r eh§eß Nral\" '\ EdlVn¨tvè eVHecal) ngi GKðembJØakarkgkmÂSgeCgé eKak, eCgé Twk nigeCgé Gakas, deã hðaldak'emTB& sNM br' bs'Katm' a~ k', Ót¶mnavpé ûay5dah§ge' l´.I LEW K ¨tèveLgI eKakä²Ncèë ni tamdaneCégBYkGg'eKÂs. dah§ge' l´I manebskkmµBrIpçænK~a Ð kar¨Kb¨KgshBn& ²ì Ncëè ni e¨kayeBlGss' PaB¨Clç ¨cbl' nigkardsu lag²Ncèë in[Gs' ÇkEM GlvésIuÈ. enA²Nècë ni ¨Btw ‘ki arNp_ su eLIgbnb‘ næabK' ~ay\"agelOn. «f© 14 shI a 1945 elak sWg g\"kufan' Vn¨tèvEtgtSgCard½månT‘I I1 ehyI GMJvnavdl¨' beTs[¨bgu e¨bobtyuTìedmé ºIäkraC´. enAevot-Nam, BYkevotmij EdlVnCYyCb\"nu edjVrSgkalBEI xmnI a, cUlkan'kab¨' Kb¨' kgu TSgGs,'ehIyenA«f© 29 shI a hCU mé ji ¨bkaseLIgähaNyU nvU \saFarNrd½¨bCaFiety´ evot-Nam|,bnaæ bB' VI nTTlY kardak'raC´«nesc¶ Vv-day. enAevogcnæn_ rd½månT‘I 1I ecA ept sara\" t (emclna\Lav ²s§ra| ¨bkasenA«f© 1 kJïa, fakar¨bkasäkraC´rbs'esc¶ sIsu avag\" vg§ enAEttkM lT' kudEdl. deU c~H eXjI fabMNg«nrd½aPVi l«n¨beTsTSgb«I n²Nëcè in mansPaBcºasl' asN' as',e¨kayeBlEdlCbn\"u TTYlbraCy& Ð ²t[nwmVrSgclU mkvj^ eT. edmé ºIseM rcbMNgenH, rda½ PiVlTSgbkI x* M¨bgw E¨bgerog@xçÂn [BkY smnõ mì ti ‘TTlY sað l'tampèv ehtu (de facto). «f© 6 kJïa, kgTahanGge' Ks bJØaedayÓtm¶ esnyI eåhsû Iu cabm' kdlC' ahUrEh䫨BnKr. «f© 7, TahanGge' Ks myY¨kmu mkdlP' ~MeBj. enA¨sku yYnPaKxageCég, kgTahancin bJØaedayÓt¶mesnyI lUhan' mkdl'haNUy enA«f© 9 kJïa. k¬~gry:eBlenaH sÄanPaB²Nëcè ni TSgmUlmansPaB¨cLbM l' mni dg· Gk~NaCaG~kNa. ebIsni Cakg~¬ ¨sku Exµr ngi ¨suklav eK²teXjI man¨btki mµ \sbí 'breTs| BIsNM ak'bNa¶ CneT, enA¨sku yYn p¬yæ eTAvj^ , karb\"HTg^cð Ka~ rvagynY ngw CatiVrSg EdlVnmkrse' nAyUrehyI eFÃ[I mankarsLM ab'rgðalenAähaNyU kd* cU CaenA䫨BnKr. «f© 5 tula LWEK mkdl'«¨BnKrCamYyTahan 35 000 nak' (dah§g'el´mI kdl«' f© 31).enATIenaH \karN_lí| mYyenAcaKM at'¨sab'. \karNl_ í| enaH KWelak Xmw -Tit, «nrd½aPVi lExrµ ,Edlykmk[ Ð ¨BHraCaNac¨k¨kugkmC¬õ a«n¨BHVT nerat¶m sIhnu ykxçÂnmk[VrSg eday²tmanTamTarykGIeà TAvj^ eLIy (Gan erOgkg~¬ ¨beTs). enAqS~ 1863 es¶c neratm¶ Bgw VrSg[mkTajkmC¬õ aecjB¨I kjSesom. 82 qS~ e¨kaymk, ecATtY Bgw m¶geTot, buE\" n‘elkI enH edmé ºCI yY rbbraCanyi mk[Mu Vt'bg.' «f© 16 tula LWEK eQogcUlPM~eBj 45 naT,I eBlevla¨Kb'¨Kan'edmé ºcI ab' sgWgku\" fan' ykeTA. ¨beTskmC¬õ aVn¨tvè ykVnmkv^j edayminVc'¨byTu ì. eTAdl'«¨BnKrvj^ ,LEW K cabe' p¶mé kar \eFÃ[I mansni‘PaB| enAksU SgsnuI . enAeBlenaH KNbk§neyaVy nig¨kumG~kkans' asnaep§g@ enAksU SgsunI mancMnnY e¨cnI mrI edrdas CaehtueF[ÃI evotmji mni Tanx' S genAeLyI . edayVnTTYlCn÷ yY BIGg'eKs mkpg, LWEKv aybMEbkya\" gFrU nvU kareLamBT& ìrbse' votmjiEdlmanmnsu §ngi sm¸ar:ticCag. «f© 28 mkra 1946 kgTahanGg'eKs ecjB«I ¨BnKr, TukVrSgEtägenAkan'GNM ac. «f© 5 kum:¸ LEW K GacEfÂgenAmxu G~ksarBátmanfa ÇkareF[ÃI mansn‘Pi aBenAkU

44sSgsunI ngi enAGNaö mxagtºgè Vncb'sB¨Ã Kb'ehIyÈ. bEu\" n‘ cMeJHbursEdlVndeN¶ImykVn¨kgu KåU hÃa, V\"rsI , ås‘asºrç ngi EbßqwûHhûaDwn, sågað mmYyEbbeTotVnbeJjÍ xnÂç eLgI Ð sågað mqkµ .' LWEK yle' XjI fa sÄanPaBesd½kic«Í n¨beTsVrSgenAeBlenaH BGuM ac[xçÂnQmmxu tTl'ngwsågað mfeéµ naHeLIy. sågðamEdlngw eFI[à VrSg¨tehb¨thbya\" grh&s ehyI rhs& xÂSgeTAeTote¨JHxÂnç ¨tèveFÃI[esd½kicÍedéreLgI vj^ edmé ºeI LgI eTAkanG' tIt: zan:xÂnç k¬g~ GrW b\"u . kUsSgsnIu VnsnP‘i aBehIy, kmõC¬ akV* nmkvj^ yrU ehyI LEW K edaH¨saybJaú lav ngitgu kwg. eBlenaH, manenABmI uxKat' min¨Kan'EtGgðkarkNa¶ lrbse' votmijeT, KWmanTSgkgT&Bcin4 kgeTot (Catinyi m, 180 000 nak)' Edlkank' ab'Tkw détamkarseM rcenAbu\"tsS‘ . kareTAyktugkgw v^j minGaceFtIà amrebob \ekA¶ | rbs' hûael´nI É el´aKI VneLyI . LEW K e¨byI uTsì aås¶mYyeTot Ð karccar. karccar¨tvè eFIÃel«I pæ2 Ð «pæTUtCamYycni , nig«pnæ eyaVyCamyY hUCémij (LEW K¨Vb'Gk~ ccarVrSgfakMju ejItngw e¨bJI k´ \äkraC´| ! ). «f© 28 kum:¸ 1946, äCug-Kwg, VrSgngicincHu snìsi JïamyY eFIkà arb¶rè dcU teTA Ð T&Bcni TSgGsn' gw ecjBtI gu kgw nigBlI av, VrSg¨bKls' iTiìxÂçneTAcinv^j Edlxnç Fa b'manenAesog«h, CanT§in, hane' kv ngi kg'tug, VrSg[déQlç~ kaà gecvva\"n'eTAcni v^j, kMBg'Ep «hpug ²tykBnìGakr elIplti plcin, CnCaticinenA²Ncèë in ngw bg'Bndì armni elsI BGI ~käeTot ehIyngw manäksiTìdUcCnCatiVrSgk¬g~ pèv cºabn' gi pèv tulakar. «f© 6 mnI a enAhaNUy, sSgtnW I(24) ngi hCU mé ji cHu hteÄ lxaelkI icÍsn´aepmé¶ esckVI¶ rSg-ynY EdlEcgfa Ð\rd½aPVi lVrSgTTYlsðal'saFarNrd½evot-Nam Card½esr|I Edlmanrda½ PiVl, rd½sPa, kgT&Bngi hirJïvtxĬ nÂç ehyI EdlenAk~¬gshB&nì²Nëcè in ngi shPaBVrSg. cMeJHkarb¨gbç b¨gmç ÇKIÈTSgbI, VrSgTTYltamkarsMercrbsb' Na¶ Cn (¨bCamt)i . BlTahanVrSg 15 000 nak' ngw GacclU eTAtgu kwgedémºICn÷ YsTahancni , buE\" n‘ 5 q~Se¨kaymk¨tèvecj[Gs' .l. b\"Eu n‘ dah§ge' l´I yle' XjI pæy¬ TSg¨sgu BI LEW K Рkaryk²Ncëçè inmkdak'e¨kamGNM acVrSgvj^ ¨tèveFIÃEttamkmÂSg, ehyI rbb¨Kb¨' Kg KWrbbGaNanKi mCn÷ an'mnu . edayT&BVrSgmankºal2, dah§g'el´I d·gytW hYseTAehyI GMBkI arcHu kicÍsn´aCamYyevotmji enaH, ehIykG* acEtbeJÍjJk´¨bvts‘i aås¶ngi Gk§rsaås¶xH b\"eu Naö H. kar¨bECgrvagKMnitTSg2 Vnka yya\" grhs&eTACakar¨bECgrvagmnsu §TSg2. bEu\" ne‘ ¨kaybn‘ci mk LEW KÂVnsa be' TAk¬g~ e¨KaHf~ak'yne‘ haHmYy.edmI ºIpaÍ j' hUCmé ji EdltyuTìyag\" sÃitsÃajrkPaØ bk' UsSgsnIu eTAevot-Nam, dah§g'el´I elgsnÂkw ebo ÇkUsSgsnuI ep§g- evotNamep§gÈ. snwÂkeboenH Vnruj¨beTsVrSg[beJHÏ Pk~ 'ePIÂgmYy Edl¨bvts‘i aåsB¶ iPBelakVndake' Qaµ Hfa sågað mT1I «n²Ncëè in. RRRRRRRRRRRR sågðamenH Tal'Etq~S 1954 eTbI Vncb' ehIyVneFIÃ[sa bn' gi rbYsCag 77 000 nak'¨Kan'EtxagVrSgnigsmaKtrd(½ 25). enAeldI émyY EdlF¬HFÂayeTAehIy GaemrikSgmkCn÷ sY VrSg.²t¨Bmcb' sågað mbn‘eTAmxu eTotnvU karkMeTcnig¨bharrbs'xÂçn. saksBExrµ rab'lan nigsMErkdegaú ye¨JHkarQcW abd' m* hima«n¨bCaCneyIg EdleyIg¾x§av@ k~¬geBlenH KWCaehtupl¨tg'@«nsågðamenH.

45 GFbi ºay(1) rsU WEvl manbMNgxÂSgngw bpM ÂajGaNanKi mnyi mVrSg. kg~¬ eBlEdlkickÍ arccar Gaemri kSg-Cbu\"n elIerOgcni kMBugEteFÃI (tSgBIedémq~S 1941), T&BCb\"nu clU eTA¨beTsynY PaKxag tºèg ngi ¨beTskm¬õCa (Exkkûda 1941). GaemrikSgsYrnSCb\"unGMBeI rOgenHbeNI¶r ese~I TA Cbun\" GMBkI areF[ÃI ²Ncëè ineTACa \GB´a¨kwt| beN¶Ir. «f© 26 kkûda rUsEW vl bJaØ [pbí· ¨TB´ smºti‘Cbn\"u TSgGs' Tukkg~¬ shrd½. kci eÍ nHVn¨tvè eFtIà am edayGg'eKÂsnig¨beTsTSgGs' e¨kam{vaTxnç . buE\" nk‘ ickÍ arccarenAEtbn‘eTAeTot. Cbnu\" sM[u shrdG½ aemrki bJÎb'kar¨bug e¨boberobcMkarJrekaHhÃlI IBIn, Qb[' C÷nYyeTAGg'eKs ngi hULg' (EdlykeTAB¨g·gkar karJrTkw déxÂnç k¬~gsmu¨TVs\" hIu kià ) ehIy, elsI GITà SgGs,' QbC' Yycin. sùrùGaù eqIÂyeTA v^jfa ngw Kµankar¨Bme¨BogGIÃTSgGs' ebICbn\"u min¨BmbJÎb'karB¨gké GMNacxÂçn. «f1© 7tula rda½ PVi lmÍas' kNU Uey epræ tEM Ng[rd½aPiVlTahanrbs'Ótm¶ esnIy_ tUeya. tUeya xbM gúajsuqnæ: edaybJØnè eTAvas\" ugI etannUvrd½TtU Edlekgµ CageK, sabUßrU KUrU sUß. «f© 20 v^cikÏ a sabrßU U [eTArde½ lxaFikar Kr& Edl hlßu nvU kar[«fc gu e¨kayrbs'Cbnu\" : \ ebI sùrùGaù Qb'p·íbTku smºtC‘i bnu\" , ebIk[mankarlk'sSg[¨beTsCb\"unv^j ehIy, elsI GÃITSgGs,' QbC' yY cni , Cb\"unngw dkxnÂç BIkmõC¬ anigBIev¿tNamxage¨kam ehyI ¨tLb' mkTtI Sgxçn ätugkgw v^j|. «f© 26 hßul eqyI fa ¨beTsxçn cgn' iyayBcI MeNaTTeU TAenAGasuI ehIysM[u Cbu\"ndkT&BecjB¨I sku cni . KWfadUcmnsu §fÂg'CECkK~a! 11 «fe© ¨kaymk, «f© 7 Fè~, Cbn\"u vayePlI Ehbß bYr.(2) dKã U Vn¨tvè eKbJØèneTAmxu tulakarCanx' sõ ' dcU Edl dãehðal Vne¨KagTku k~¬gv^FankarN_ \eVklag| rbsK' at.' tlu akarVnkat'[rYcxÂnç eday²tcºab'ecaT (non-lieu). cMENkä ka¨Tè Vn¨tèveKedjecalPa menAeBlenaH ehyI bnaæ bm' kVneTAcUlCamyY deã hðal eTA.(3) kalBIq~S 1933 k¬~gsn~si TI «n \smaKm¨bCaCat|i (bBu kà arIrbsG' gkð arsh¨bCaCatisBà «f©) manEtKN:¨btPi U«feT EdleVHeq~atGnubºvaT elkI arpn¶ aæ ¨beTsCb\"nu EdlVnQa n Jnman\" C' rU I. enAqS~ 1938 ¨beTs«fcHu sniìsJaï mYyCamYy¨beTsCbn\"u GnuJïati[CnCati Cb\"unk~g¬ ¨beTs«f mansiTìidcU CnCati«f k¬~gpèv cºabr' d½bºevNI nigpÂèvcºab'JNiCkØ m.µ(4) tamesovePAVrSgxÂH GnaKtesna¨bmxu ln' nl' VnclU rYmkg~¬ kicͨbtbi t‘ikarTSgenaH kg~¬ kgvresnatcU elx1 \Ta«r\"y&r| (kgTahaneCég¨khm). bu\"En‘ tamsdM é²s§rCneygI xÂH elak ln' nl' ²tVneFÃTI ahaneCég¨khmeT ehyI Gse' lakEdlVnbJØakg~¬ kgTa«ry\" r& enaH man : Óùsù skU SxUy, Óùsù dgY sMGlu , Óùsù qay Lay, elak Gß÷u kg, elak huwm ess nigelak swun EdlVn¨tLb'clU mkCév^tsIvu l^ v^j. kgTahanVrSgmYyEp~keTot EdlG~kpgVnehAfa TahaneCégexµAenaH KkW grk§a²Nëcè ni (Garde Indochinoise). VneFTIà ahan

46 eCégexAµ : dab QnY nig Óùsù xÂèt btßu . äKNu nam \¨khm| ngi \exAµ | enaH KmW kBIBNábnHæ kNM at' EdlrkuM PM nY eCégBlTahanTSgenaH.(5) Cafµmé ¶geTot esomkank' ab'extT‘ SgenH (kMLg¬ 5 qS~ , GanTMB&r 65, elxeyag 13) ehyI Vn xti xMp§BÃp§ayvbºFmá xÂçn (CaBei ss Pasa) edaybJèØnmkCae¨cIn nUv¨Kbè e¨gonTSg¨bsu TSg¨sI.(6) «f© 25 mkra 1942 rda½ PiVl«f«nPbi ulsågað m ¨bkassågðamTl'ngw Gg'eKÂs nigGaemri kSg (tamGk~ xÂHfa Piblu cg'Tb'Tln' wgCb\"unEdr bu\"En‘suMCn÷ YyBGI g'eKs minVn e¨JH¨sku enH kk* MBugBVi kEdr). ¨BiDI PyM~ g' Edl \¨bqSg| ngw neyaVy Piblu ¨tèveKykecjehyI dak' [eFÃICaraCansu Ti ì. b\"Eu nr‘ aCTtU «fenAva\"sguI etan, esn¨I VemaCØ, (raCTUtenAGg'eKÂske* FIÃdeU c~H Edr) min¨BmbJØnè esckI¨¶ bkassågað meTArda½ PiVl sùrùGaù ehIybegéût¨kmu mYyeQaµ H \«fesrI| edaymannis§ti «fenAshrdC½ Yypg. KWCamyY BYk \«fesr|I enaHehIy Edlk~¬gqS~ 1945 Piblu Tak'Tgya\" gsgM at'tamry: ¨BDi .I edayVk'citn¶ wgkayv^karenH Gaemrki SgVn [¨beTs«frYcxÂçn (edayminsKM al'CabcÍam¨i t) enAeBlEdlCbn\"u caj.'(7) tSgBqI S~ 1935 elak sWg g\"ukfan' nigelak bYr hgß (EdlCasac'jati¨BHmhak§¨tI kusm:) EtgC÷nKMu a~ CamyY bJïavne‘ kµg@ mYy¨kmu Edlcg'[vg§ neratm¶ esayraC´CYsvg§ ssIu vu tiÄ vj^ (eKfavg§ nerat¶m ¨sLajC' atCi agvg§ sIsu vu t¶)i . BkY \rkkºt|' enaH k*xcM uH- eLgI mÍas'suFars nig sru a¨mtw . eBlesc¶ munIvg§suKt dKã U kd* UcCaVnseM rcbNM gG~k TSgenaHEdr edaydakm' aÍ s' neratm¶ shI nu elbI lÂ&g.û kg¬~ esovePA \²Ncëè ni eXjI BIeb\"kSg| semc¶ sIhnu ra\" yra\" b' : \ mund÷bgU BkY fann' iymsbºayrkI rayNas'. eXIjfablÂ&gûVn mkesc¶ ekgµ mYyGgð«nvg§ nerat¶m ehIy es¶cEdlxçÂnnwgGacd·knSeTAkan'kartsßU. BkY enH nwgVtj' jmw y\"agrh&s ehIyxÆMk¬ d* UcKa~ Edr. eBl ehað eC (ers\" udI g' seßU br\" Iyr& VrSg) mkdl' eygI kV* ndg· fa GIÃCarbbrbs' eb\"tSgùùù. ral'«fG© aTit´enATlI ankLI a Gk~ emlI Exrµ ¨tève¨cog bT \ esna¨bmux, eygI mkdl'ehIy| mnu eBl¨bkYtVl'Tat.' kg~¬ naTCI aes¶c eKk*BiVk[ xÆeM¬ ¨cogEdr b\"uEnx‘ M¨¬Æ tèvEte¨kakeLIgQrpæ·meCgé !|.(8) ektI enA¨BH¨tJMg (sB«Ã f©¨tayij) kmu ar sWg g\"ku fan' eFmIà F´msik§aenA«¨BnKr. rcY mk clU eFIà \eVy| enAelkI V\"l'VrSgmYy edmé ºmI k¨sukenH. enA¨sukVrSg sgW g\"ukfan' Vn eFÓÃI tm¶ sik§axÂH (tamG~kxH fa). mkdl'ksU SgsunI vj^ Katr' kkareFBÃI MuVnesaH k~g¬ rd½karGa NaniKm. eBlenaHehyI EdleKVnehAKat'mkP~MeBj EdlenATIenaHmti V‘ rSgxÂHngw CYy Kat'[VnkareFI.à db÷ gU eFICà asPu aenA¨ksYgyuti‘Fmá rYcmk pÂase' TABTu ìsasnbNëti ´eFCÃI a Gk~ kank' ab'bNöal&y. enATeI naH elak sWg gku\" fan' CbY sðale' lakGacar´ Ehm ecov elak V\"c QWn elak bNuß ö cnmæ \"lu .l. ebIsni CaKat'²tVnektI enAkm¬õCae¨kameT ebI sinCaeQaµ HKat'mni Emn \eQµaHyYn| eT bursenH¨bEhlGacVneTACa \hUCémji Exµr|.Jk´ ehAExrµ e¨kam (mni ehA \Exµr| EtmyY ma\" t)' EdleKe¨bIedmé ºnI yi ayBIGk~ EdlekItenAnigrs' enAäkmõ¬Cae¨kam bgúaj[eXIj \karmni TTYl| mYyehIyBIsNM ak'G~kehA. Exµre¨kam EdleKVneVHbge' cal[rs'tamyfakmµxÂçnenAstvt§rT_ I19, Exµre¨kam EdlynY TSglan

47(9) nakm' k¨KbdN¶b'dcU rlkpæb¨' cSg rs'enAya\" gceg¿í tk¬~gshKmnx_ Âçn ehyI xkM arJrrk§aTku(10) ya\" gsiÃtsaà j nUvekr−‘mrtkxÂnç TSgvbºFmá TSgsasna.(11) kartyuTìya\" gyUrCab'rabt' MNenH VnbJlÍè karsÃahabe' TAk~g¬ C÷nanm' nus§EdlekIt(12) bn‘bnæabm' k karsaà hab'EdlTTYlkar¨cENnBIsMNakE' xµrkNa¶ l. fÃté ºitEtminbeJÍj[ eKd·gkar¨cENnenH, bUkclU nwgKMnitkan'bk§BYk, VnbegtIû esaknadkmnµ gw karCUrctC' ae¨cnI k~¬gBg§savtaExrµ e¨kamenAkmC¬õ a. ÓTahrN_Cak'Es¶gmyY KWXadkmµelIkgeyaFaExµrkm¬Cõ a e¨kam kg~¬ sågað m«n¨beTskmõC¬ a (1970-1975) : eday¨cENnngw karGg'GacmuHmt'«nkg eyaFaExrµ e¨kam ––EdlCaCnrYmQamxÂçnesaH–– TIGKeð mbJaØ kar«nkgkmS gCatiExµrVn bJØnè eTA[sÂab'TeT@ Exrµ kmõ¬Cae¨kam¨bmaN 10 000 nak' «nkg«mk\" h_ kßà (Mike Force) EdlecjBeI votNamxagtºèg mkCYy \bgbnèí | äkmõ¬Ca. elak sgW gku\" fan' VnmanCvé ^tneyaVyy\"agyUr BIk¬g~ raCaNac¨keTAkg¬~ saFar- Nrd½ ehIyVntTl' clU «d Émni rvré vl' CamYy¨bmuxrd½ 6 nak' : ¨BHVTssIu vu tÄi munvI g§, ¨BHVTneratm¶ sIhn,u ¨BHVTnerat¶m sura¨mwt, semc¶ neratm¶ shI nu, elak ecg ehg, nig esna¨bmux ln' nl.' Cvé t^ neyaVyd*Evg (1935-1972) nigEdlk¨mmanceM JHExrµ kmCõ¬ ae¨kam (enAkm¬Cõ a) enH manxsõ m' anTabCae¨cIn ehIyVncbe' nATI¨kgu PMe~ BjCamyY ùùù ¨Kab'EbkVs ikæ myY ! Gk~ niBnìExrµ eygI m~ak'Vnsresrfa ebIeKbMVt'BTu sì asnaenAkmõ¬Ca eKbMVt'¨BmK~anUv¨Blwg Exµr. kg¬~ Exemsa 1975 escks¶I nµt'enH VnbgúajPaB¨twm¨tèvrbs'xÂnç . ²LèvenH eteI K GacGHGagfa \ebI¨Blgw Exrµ puseLIgv^jenAkmõ¬Ca nwgpuseLgI CamYyK~anUvBuTìsasna| Vn eT? qµS«nGariyFmEá xµr ¨BHsgôVnEckCamYyes¶c nvU GMNac¨Kb'¨Kg¨beTs k~g¬ kLM g¬ kal d*yUrrab'stvt§r._ kg~¬ T&BVrSg (ngi T&B¨beTskans' asna¨Kis¶ CaTeU TA) manG~kbYs eFÃCI aGacar´sMrab'eyaF PmU Ti SgGs' ÉEdleTACamyY Tahankg~¬ eBlcºSg ehyI EdlVrSgehAfa \GmU U\"neI j|. (Gan elxeyag 4 GBM ITahaneCég¨khm). VrSgVnykekaH¨tLac (BULèkugD&r) eFCIà aKuksrM ab'dakm' nus§eTasÓ¨kdi F½ M@ nigmnus§ eTasneyaVy. elak V\"c QWn (Edle¨kaymkVn¨tvè eKedaHElgmkv^j) Etgbgaú j dle' Käg nvU sa~ mkgEdkelI keCég Kat' kgEdkEdlsrM ab'cgPØabm' nsu §eTasCaGlÂC.Øé enAP~eM Bj elak Vc\" QnW VncUlrmY e¨cnI dg kg~¬ rd½aPiVl (Fmµkar eXasnakar .l.). e¨kayExmIna 1970 rd½aPiVlsaFarNrdV½ nsmuM kvj^ nvU Gd½¨^ BHGacar´ Ehm ecov ehyI VneFÃIbuN´rlM wkv^Jaï Nk&nÅ ì vré :bru s«nkartsUßTl'nwgVrSgenH. dcU BkY Nah§GI almW \"ge' nAGWr\"ubEdr Cbnu\" cge' FÃ[I ¨beTsGasIuTSgGs' eTACarNbxÂnç . b\"uEn‘ ceM JH¨beTs«nGasPIu aKGeK~y_ EdlenAe¨kamGaNaniKmBkY Esºks Cbun\" CaG~kreM daH Cag CaGk~ luklyu . karcgE' ckK~acrM gu cMernI tamPUmiPaKerogxnç «nBPi Belak (ehAPUmPi aK niym) Vn¨tèveKykmksik§ae¨cnI Ka~ enAGasPuI aKGeK~y_ e¨kaysågðamelakelkI T2I . cab'tSgBIq~S 1943 erOg \BiPBsmºèNsá bºayCamyY Ka~ | (Sphère de co-prospérité) Vn¨tèv

48(13) CnCat²i Naë m~ake' QµaH V\"n~ikar ykmksik§am¶geTotk¬g~ esovePA \GanaKt«nGasIuPaK(14) GeK~y_|. Vn\" k~i ar Vn[eyablf' a KYr¨beTsTSgGs'enAGasIPu aKGeK~y_ cUlrbY rYmK~ak~g¬(15) smõnPì aB \esd½kci |Í mYy e¨kamkard·knS«n¨beTs²Nëa (e¨kaybraC&y«nCbn\"u ). EtgtSg CardT½ tU ²Naë ¨bcS¨beTscinenAqS~ 1949 Vn\" k~i ar eFkIà MNt'ehtmu yY EdlenAk~g¬ enaH Kat' benIs PaBdnu dab«nsaÄ nPaBenA¨beTsk~g¬ GasIPu aKGeK~y_ : \ebKI aµ nCn÷ Yyy\"agrh&s ehyI smtamkar¨tvè kar enAelI«pæesd½kci ÍeT rcnasmnõ ìneyaVy«nGasIPu aKGeK~y_ ¨Kan'EtCa rbgde* sIg¶ myY Tl'nwgkarB¨gké xçn «nlTkiì umµy¬ nsi |‘ . edayd·gfa²Nëamni Gacp¶lC' ÷nyY enaHVn Vn\" i~kar sM[u rdT½ UtGg'eKÂsnigGåU s¶alI epékÆ NM te' htuKate' TArda½ PiVlTSgLay«n xmniµ Evl (¨beTse¨kamGMNacGge' Ks BeI dmé ). äksarenH VneTACamlU da½ n«nkarBiPak§a K~a EdlVn[keM NtI dlE' pnkar kLU bM¬ U enAqS~ 1950 (km¬õCaeygI VnclU kg~¬ EpnkarenaHEdr CamYy¨beTs 21 eTot). smnõ kì icxÍ ageyaFangi xagesdk½ ci ÍäeTot k*ecHEtekIteLIgCa bnaæ bm' kEdrenAGasGIu eK~y_ : esGatU, smaKm¨bCaCatienAGasuPI aKGaeKy~ _ (ASEAN), GUås¶al-I nEU vleh§Lg'-Gg'eKÂs (ANZUK), GUås¶al-I nUEvleh§Lg-' Gaemrik (ANZUS), ¨kum ¨bkw §aGasnuI igV\"sIhu Ãki (ASPAC) .l. \BPi BsmºNè ásbºayCamYyK~aenAmhaGasIPu aKbJU |á (Sphère de co-prospérité de la grande Asie orientale) Vn¨tvè eKykmkniyaym¶geTot enAedmé q~S 1978 enAeBlEdl¨beTsCbu\"negbé eLIgv^j eTACamhaGMNacmYyya\" gFeM nH. KnM iteFÃ[I ²Ncèë ni VrSgmanlkÅN:CashBn& ì VnmaneLIgCaelkI d÷bgU enAq~S 1930 e¨kam rd½aPVi l daLaeD´. es¶c nerat¶m sIhnu VneXjI -Vnsað l' ¨beTskmC¬õ a edaysarÓtm¶ navé dKã U (tamsMdé semc¶ shI nu paæ l' k~g¬ \²Nècë ni eXIjBeI b\"kSg|). ¨bEhlCasaåsa‘ car´VrSgma~ ke' QµaH h§ßk Lg' EdlCaedémehtu«nkarbegtéû clnayvu Cn TSgenH. pa sB' hI aNyU mkPM~eBj h§ßk Lg', edémºIkcM at'karGp§¬k, k*begtéû clnayuvCn myY eQaµ H \h§ß eè vnjI \"a| EdleFÃIskmPµ aBxagkILangi tUr´tån.‘I edayeXIjeCaKCy& «nclna enH dãKU k*man \KMnit¨bEm¨bmlU yuvCn«n¨beTsTSg3 dakk' ~¬gclnamYyeQµaH \yuvCn²Nèë cin| e¨kamkardk· nS«nTahanVrSgeQaµ H Dyu kUrÃa.\" e¨kABkI ILangi trU ´tån‘I eKGbr' MbpM usKnM it Catni yi m«nyvu CnTSgenaH edémºIbeJ¿Í sBkI arTak'Taj«nCbn\"u . CakarNF_ mµta dKã U k*VnsM elogkSbitmuxBIredaymind·gxnç . e¨JHbnaæ bB' kI are¨bIkmÂSg«nCbn\"u (cab'VrSg) enA«f© 9 mnI a 1945 KkW ¬g~ ceM NamsmaCk^ «nclnaenaHehyI Edlelak sWg guk\" fan' erIsykGk~ s&¨µ Kcit‘ eTArlM rM da½ PiVlclU VrSg«nelak Gwgu GIu. enA¨sku ynY emclnayvu Cn (eQµaHfµé fa fan' ejon Tag pgu , yuvCnCYrmux), evCbØ Ntëi pS gku\" fac,' CasmaCk^ sm©at'«nKNbk§ kmu y¬µ nis‘²Ncëè ni ehyI e¨kaymk VneTACard½mån¨I‘ ksYgGnam&y «nrda½ PiVlbeNa¶ HGa sny~ nY xageCég! ²s§rCnExµreyIgxH enAcSenAeLIyGMBkI ars~akG' a¨sy& enApan'Fak k¬g~ CrM M s¨mab'bgaú t'em \yvu &n|. enApanF' ak (evotNamxagtºèg) eKbgúat'[e¨cogbTd÷eNrI «n clnaenaH EdlVneTACa, dUcCa«cdn´, bTePg Cati«nsaFarNrd½¨bCaFiety´evotNam!