["49 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nBesinlerin bir\u00e7o\u011funda bulunan ya\u011flar\u0131n yan\u0131 s\u0131ra, t\u00fcketilen di\u011fer besin gruplar\u0131n\u0131n fazlas\u0131 da \nv\u00fccutta ya\u011f olarak depolan\u0131r. K\u0131\u015f uykusuna yatan hayvanlar, v\u00fccutlar\u0131nda depolad\u0131klar\u0131 ya\u011f sayesin- \nde k\u0131\u015f boyunca ac\u0131kmaz ve ya\u015famsal faaliyetlerini devam ettirir. Oyun oynad\u0131\u011f\u0131n\u0131zda, ko\u015ftu\u011funuzda, \nhoplay\u0131p z\u0131plad\u0131\u011f\u0131n\u0131zda v\u00fccudunuzdaki ya\u011flar; karbonhidratlardan sonra size enerji verir. \nEnerji vericidir. \nV\u00fccut \u0131s\u0131s\u0131n\u0131 korur. \n B\u00fcy\u00fcme ve geli\u015fmeye katk\u0131 sa\u011flar. \nYA\u011eLAR \nG\u00f6rsel 2.7. \nK\u0131\u015f Uykusuna Yatan Baz\u0131 Hayvanlar \nG\u00f6rsel 2.8. \nYa\u011f \u0130\u00e7eren Besinler \nZeytinya\u011f\u0131 \nSusam ya\u011f\u0131 \nTereya\u011f\u0131 \nAy\u00e7i\u00e7e\u011fi ya\u011f\u0131 \nF\u0131nd\u0131k ya\u011f\u0131 \nKutup Ay\u0131s\u0131 \nKaplumba\u011fa \nKirpi \nZeytin, m\u0131s\u0131r, f\u0131nd\u0131k, f\u0131st\u0131k, ceviz, badem gibi besinler ya\u011f i\u00e7eren besinlerdir. Ya\u011fl\u0131 g\u0131dalar\u0131 ihtiya- \nc\u0131n\u0131zdan fazla t\u00fcketip az hareket etti\u011finizde kilo alma problemi ortaya \u00e7\u0131kar. Bu nedenle ya\u011fl\u0131 g\u0131dalar\u0131 \nv\u00fccudunuzun ihtiyac\u0131 kadar t\u00fcketmelisiniz. \nYa\u011flar \nK\u0131\u015f uykusuna yatan hayvanlar neden ac\u0131kmaz?","50 \n2. \u00dcN\u0130TE \nYa\u011fl\u0131 Besinleri Bulal\u0131m \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \n1. \n Hangi besinler k\u00e2\u011f\u0131tta \u015feffaf bir iz b\u0131rakt\u0131? \n............................................................................................................................................................................................ \n............................................................................................................................................................................................ \n............................................................................................................................................................................................ \n2. \n Baz\u0131 besinlerin k\u00e2\u011f\u0131tta \u015feffaf iz b\u0131rakmas\u0131n\u0131n nedeni nedir? \n............................................................................................................................................................................................ \n............................................................................................................................................................................................ \n............................................................................................................................................................................................ \n G\u00fcn i\u00e7erisinde t\u00fcketti\u011finiz besinlerden ya\u011f i\u00e7erenleri yaz\u0131n\u0131z. \n3. \n............................................................................................................................................................................................ \n............................................................................................................................................................................................ \n............................................................................................................................................................................................ \nUYGULAMA BASAMAKLARI \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: Besinlerin yap\u0131s\u0131nda bulunan ya\u011f\u0131 tespit etmek. \nUYGULAYALIM \nBirka\u00e7 tane yer f\u0131st\u0131\u011f\u0131 \n1 dilim havu\u00e7 \n1 dilim elma \nBirka\u00e7 tane pirin\u00e7 \nBirka\u00e7 tane nohut \nBir miktar kuru nane \nBirka\u00e7 tane ceviz \nBirka\u00e7 tane f\u0131nd\u0131k \n1 adet A4 k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 \n\u2022 \nA4 k\u00e2\u011f\u0131d\u0131n\u0131 sekiz e\u015fit par\u00e7aya b\u00f6lerek her bir par\u00e7aya malzeme listesindeki besinlerden \nbirinin ad\u0131n\u0131 yaz\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nBesini, ad\u0131n\u0131n yaz\u0131l\u0131 oldu\u011fu b\u00f6l\u00fcme s\u00fcrt\u00fcn\u00fcz. \n\u2022 \nBir s\u00fcre bekledikten sonra k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 \u0131\u015f\u0131\u011fa tutarak g\u00f6zlemleyiniz.","51 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nVitaminler \nHasta oldu\u011funuzda en \u00e7ok hangi besinleri t\u00fcketiyorsunuz? \nV\u00fccutta d\u00fczenleyici olarak g\u00f6rev yapar. \nV\u0130TAM\u0130NLER \nBa\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131 g\u00fc\u00e7lendirerek hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 korur. \nG\u00f6rsel 2.9. \nVitamin \u0130\u00e7eren Meyve ve Sebzeler \nYorgunluk ve bitkinlik hissini azalt\u0131r. \nMeyve ve sebzelerde bol miktarda vitamin bulunur. Et, s\u00fct, tah\u0131l gibi g\u0131dalar da vitamin bak\u0131- \nm\u0131ndan zengindir. Vitaminler, v\u00fccudunuzda d\u00fczenleyici olarak g\u00f6rev yapar. V\u00fccudunuzun direncini \nartt\u0131rarak sizi hastal\u0131klardan korur, yorgunluk ve bitkinlik hissini azaltarak zinde hissetmenizi sa\u011flar. \nAyr\u0131ca kemik geli\u015fimi i\u00e7in \u00f6nemlidir. Meyve ve sebzeler bol miktarda vitamin i\u00e7erdi\u011fi i\u00e7in g\u00fcnl\u00fck olarak \nt\u00fcketilmelidir. ","52 \n2. \u00dcN\u0130TE \nSu ve Mineraller \nBeden E\u011fitimi ve Oyun dersinde ko\u015fup oynad\u0131\u011f\u0131n\u0131zda neden su i\u00e7me ihtiyac\u0131 duyars\u0131n\u0131z? \nG\u00f6rsel 2.10. \nSu \u0130\u00e7en \u00c7ocuklar \nHayatta kalabilmek ve ya\u015famsal faaliyetlerinizi yerine getirebilmek i\u00e7in en \u00e7ok suya ihtiya\u00e7 du- \nyars\u0131n\u0131z. G\u00fcn i\u00e7erisinde v\u00fccudunuz su ve mineral kaybeder. Bu durumda susama hissi duyars\u0131n\u0131z. \nKo\u015fup oynad\u0131\u011f\u0131n\u0131zda terlersiniz ve su i\u00e7me iste\u011finiz artar. Su i\u00e7me iste\u011fi v\u00fccudunuzun s\u0131v\u0131 mik- \ntar\u0131n\u0131n azald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir. Su ve mineraller sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131z i\u00e7in hayati \u00f6nem ta\u015f\u0131r. T\u00fcm organlar\u0131n su ve \nsuyun i\u00e7erisinde bulunan minerallere ihtiyac\u0131 vard\u0131r. Su ve mineraller organlara kan yoluyla ula\u015f\u0131r. \nCanl\u0131lar uzun s\u00fcre a\u00e7l\u0131\u011fa dayanabilirken susuzlu\u011fa dayanamaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc su, ya\u015famsal faaliyet- \nlerin ger\u00e7ekle\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck \u00f6neme sahiptir. \nV\u00fccudunuz i\u00e7in gerekli olan mineraller v\u00fccudunuz taraf\u0131ndan \u00fcretilmez. B\u00fcy\u00fcme ve sa\u011fl\u0131kl\u0131 \ngeli\u015fim i\u00e7in gerekli olan minerallerin d\u0131\u015far\u0131dan al\u0131nmas\u0131 zorunludur. \nSebze ve meyveler, ihtiya\u00e7lar\u0131 olan mineralleri toprak ve sudan al\u0131r. \u0130nsanlar da meyve ve seb- \nzeleri t\u00fcketerek ihtiya\u00e7lar\u0131 olan mineralleri alm\u0131\u015f olur. \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 di\u015f, kemik ve cilt yap\u0131s\u0131na sahip olman\u0131z mineraller sayesinde olur. Ayr\u0131ca mineraller, \nv\u00fccudunuzun s\u0131v\u0131 dengesinin korunmas\u0131n\u0131 ve kalp ritminizin d\u00fczenlenmesini sa\u011flar.","53 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nKan\u0131n yap\u0131s\u0131nda bulunur. \nSU \nV\u00fccut \u0131s\u0131s\u0131n\u0131n ayarlanmas\u0131nda \u00f6nemli rol oynar. \nD\u00fczenleyici olarak g\u00f6rev yapar. \nM\u0130NERALLER \nBES\u0130N \u0130\u00c7ER\u0130KLER\u0130 \nYAPICI VE ONARICI \nENERJ\u0130 VER\u0130C\u0130 \nD\u00dcZENLEY\u0130C\u0130 \nKarbonhidratlar \nSu \nYa\u011flar \nMineraller \nVitaminler \nProteinler \nDi\u015f, kemik ve cilt yap\u0131s\u0131n\u0131n sa\u011fl\u0131kl\u0131 olmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. \nV\u00fccudun s\u0131v\u0131 dengesini korur. \nKalbin \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 d\u00fczenler. \nSu ve mineraller, t\u00fcketti\u011finiz b\u00fct\u00fcn besin i\u00e7eriklerinde bulunur. \nBesin i\u00e7eriklerini g\u00f6steren a\u015fa\u011f\u0131daki \u015femay\u0131 inceleyiniz.","54 \n2. \u00dcN\u0130TE \n 1. Hangi besinler protein bak\u0131m\u0131ndan zengindir? \n .......................................................................................................................... \n 2. Hangi besinler ya\u011f bak\u0131m\u0131ndan zengindir? \n .......................................................................................................................... \n 3. Hangi besinler karbonhidrat bak\u0131m\u0131ndan zengindir? \n ........................................................................................................................ \n 4. Hangi besinlerin i\u00e7eri\u011fi v\u00fccudumuzda d\u00fczenleyici olarak g\u00f6rev al\u0131r? \n ........................................................................................................................ \nBesin \u0130\u00e7eriklerini Belirliyorum \n1. \n A\u015fa\u011f\u0131da baz\u0131 besinlerin g\u00f6rselleri numaraland\u0131r\u0131larak verilmi\u015ftir. Bu besinlerin numarala- \nr\u0131n\u0131 yan\u0131t\u0131 oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz sorular\u0131n alt\u0131na yaz\u0131n\u0131z. (Besinlerin numaralar\u0131n\u0131 birden fazla \nsorunun yan\u0131t\u0131 i\u00e7in kullanabilirsiniz.) \n2. \n A\u015fa\u011f\u0131daki tabloda besin i\u00e7erikleri verilmi\u015ftir. Bu besin i\u00e7eriklerinin v\u00fccuttaki g\u00f6revlerini \ntablodaki ilgili alanlara yaz\u0131n\u0131z. \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \n1. Makarna \n2. Tereya\u011f\u0131 \n3. Patates \n4. Bulgur \n5. S\u00fct \n6. Ceviz \n7. Fasulye \n8. Bal\u0131k \n9. Karpuz \n10. Yumurta \n11. Ekmek \n12. Zeytin \nBesin \u0130\u00e7erikleri \nG\u00f6revleri \nProteinler \nKarbonhidratlar \nYa\u011flar \nVitaminler \nSu ve Mineraller","55 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 Ya\u015fam \u0130\u00e7in Besinlerin \u00d6nemi \nG\u00f6rsel 2.11. \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 Besinler \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015fam i\u00e7in besinleri mevsiminde, taze ve do\u011fal olarak t\u00fcketmeliyiz. Besinler ne kadar \ntaze ve do\u011fal olursa i\u00e7erdikleri vitamin ve mineral miktar\u0131 da o kadar fazla olur. Bu vitamin ve \nminerallerin d\u00fczenli olarak v\u00fccuda al\u0131nmas\u0131 gerekir. Yoksa ciddi sa\u011fl\u0131k sorunlar\u0131 ile kar\u015f\u0131la\u015fabiliriz. \nDo\u011fal \u00fcr\u00fcnler, mevsiminde ve tar\u0131msal ila\u00e7lar kullan\u0131lmadan do\u011fal g\u00fcbre ile yeti\u015ftirilir. \u00dcr\u00fcn- \nlerin zaman\u0131nda hasat edilmesi ve uygun ko\u015fullarda saklanmas\u0131 tazeli\u011fini korumas\u0131 i\u00e7in gereklidir. \n\u00dcretim s\u00fcrecinde verimi art\u0131rmak i\u00e7in kullan\u0131lan tar\u0131msal ila\u00e7lar, sebze ve meyvelerin \u00fczerinde \n\u00e7e\u015fitli kal\u0131nt\u0131lar b\u0131rakabilmektedir. Bu kal\u0131nt\u0131lar, insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131na zarar verebilece\u011fi i\u00e7in sebze ve meyve- \nler y\u0131kand\u0131ktan sonra t\u00fcketilmelidir. Besinler yoluyla v\u00fccuda giren tar\u0131msal ila\u00e7 kal\u0131nt\u0131lar\u0131; alerji, kanser \ngibi hastal\u0131klara sebep olabilmektedir. \nAyr\u0131ca besinlerin \u00fcretim, ta\u015f\u0131nma ve sat\u0131\u015f a\u015famalar\u0131nda; toz, \u00e7amur gibi \u00e7e\u015fitli maddeler de \nkirlili\u011fe ve mikroplar\u0131n \u00fcremesine sebep olabilir. Dolay\u0131s\u0131yla sebze ve meyveler dikkatlice y\u0131kanmal\u0131d\u0131r. \nSebze ve meyvelerin \u00fcretim s\u00fcrecinden sofram\u0131za gelene kadar ge\u00e7irdi\u011fi a\u015famalarda tar\u0131msal \nila\u00e7 kal\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131n ve temizlik ko\u015fullar\u0131n\u0131n denetlenmesi gerekmektedir. Bu denetimleri ziraat ve g\u0131da \nm\u00fchendisleri yapar. \nG\u00f6rsel 2.12. \nG\u0131da Denetimi","56 \n2. \u00dcN\u0130TE \n Besinlerin belirli bir raf \u00f6mr\u00fc vard\u0131r \u00e7\u00fcnk\u00fc hava, \u0131s\u0131, \u0131\u015f\u0131k gibi etkenlerle \u00e7\u00fcr\u00fcmeleri veya bozul- \nG\u00f6rsel 2.13. \n\u00c7\u00fcr\u00fck Elma \nG\u00f6rsel 2.14. \nK\u00fcfl\u00fc Ekmek \nmalar\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. \nG\u00f6rsel 2.15. \nG\u0131da Al\u0131\u015fveri\u015fi \nBesinleri bozulmalara kar\u015f\u0131 koruma y\u00f6ntemlerinden biri dondurma y\u00f6ntemidir. Dondurulacak \nbesinin temiz ve taze olmas\u0131na dikkat edilmelidir. \u00c7\u00f6z\u00fclen besinler \u00e7ok k\u0131sa s\u00fcrede t\u00fcketilmeli ve \ntekrar dondurulmamal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00f6z\u00fclen g\u0131dalar, uzun s\u00fcre bekletilirse bozulur ve besin zehirlenmesine \nneden olur. \nPaketlenmi\u015f \u00fcr\u00fcnlerin raf \u00f6mr\u00fcn\u00fc uzatmak i\u00e7in \u00e7e\u015fitli katk\u0131 maddeleri kullan\u0131lmaktad\u0131r. Kulla- \nn\u0131lan katk\u0131 maddelerinden baz\u0131lar\u0131 sa\u011fl\u0131\u011fa zararl\u0131 olabilmektedir. Dolay\u0131s\u0131yla al\u0131\u015fveri\u015flerde \u00fcr\u00fcnlerin \ni\u00e7erdi\u011fi maddeler dikkatle incelenmelidir. Bu maddelerin standartlara uygunlu\u011fu kontrol edilmelidir. \n\u00dclkemizde bu denetimler T.C. Tar\u0131m ve Orman Bakanl\u0131\u011f\u0131 ile T\u00fcrk Standardlar\u0131 Enstit\u00fcs\u00fc (TSE) gibi \nkurumlar taraf\u0131ndan yap\u0131lmaktad\u0131r. \nPazardan veya manavdan sebze, meyve al\u0131rken rengine ve kokusuna dikkat etmelisiniz. \u00c7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f, \nk\u00fcflenmi\u015f sebze ve meyveleri almaktan ka\u00e7\u0131nmal\u0131s\u0131n\u0131z. \u00c7\u00fcr\u00fck ve k\u00fcfl\u00fc g\u0131dalar sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 olumsuz \netkileyebilir.","57 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nG\u0131da al\u0131\u015fveri\u015finde bilin\u00e7li bir t\u00fcketici olarak nelere dikkat etmelisiniz? \n\u2022 \nPazar veya manavdan al\u0131\u015fveri\u015f yaparken sebze ve meyvelerin taze ve do\u011fal olmas\u0131na \ndikkat etmelisiniz. \n\u2022 \nPaketlenmi\u015f \u00fcr\u00fcnlerin \u00fcretim ve tavsiye edilen son t\u00fcketim tarihini kontrol etmelisiniz. \n\u2022 \nSat\u0131n ald\u0131\u011f\u0131n\u0131z ambalajl\u0131 \u00fcr\u00fcnlerin \u00fczerinde T\u00fcrk Standardlar\u0131 Enstit\u00fcs\u00fcn\u00fcn (TSE) damgas\u0131 \nolup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 kontrol etmelisiniz. \n\u2022 \nDondurulmu\u015f g\u0131dalar\u0131 al\u0131\u015fveri\u015fin sonuna do\u011fru almaya \u00f6zen g\u00f6stermelisiniz. \n\u2022 \n\u00dcr\u00fcn paketlerinin y\u0131rt\u0131k veya y\u0131pranm\u0131\u015f olmamas\u0131na dikkat etmelisiniz. \nARA\u015eTIRALIM \n Sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir ya\u015fam i\u00e7in besinlerin tazeli\u011fi ve do\u011fall\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00f6nemiyle ilgili yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 \ndergi, kitap, genel a\u011f gibi \u00e7e\u015fitli kaynaklardan ara\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. Elde etti\u011finiz ara\u015ft\u0131rma sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 \narkada\u015flar\u0131n\u0131zla ve \u00e7evrenizdeki insanlarla payla\u015f\u0131n\u0131z. \nG\u00f6rsel 2.16. \nTaze Meyve ve Sebze Se\u00e7imi \nG\u00f6rsel 2.17. \nPaketli G\u0131dalar\u0131n Se\u00e7imi \nBesinlerin taze ve do\u011fal olmas\u0131n\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131z i\u00e7in \u00f6nemini g\u00f6steren bir\u00e7ok ara\u015ft\u0131rma bulunmak- \ntad\u0131r. \nG\u0131da boyalar\u0131, yiyeceklere parlakl\u0131k ve cezbedici bir renk vermektedir. \u00d6zellikle \u00e7ocuklarda bu \nboyalar\u0131n kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 g\u0131dalar\u0131 t\u00fcketme iste\u011fi uyand\u0131rmaktad\u0131r. Bazen g\u0131da boyalar\u0131 ve di\u011fer katk\u0131 mad- \ndeleri do\u011fal g\u0131dalar\u0131n yerini al\u0131r. \u00d6rne\u011fin baz\u0131 meyve sular\u0131nda do\u011fal meyve hi\u00e7 olmayabilir. Son \ny\u0131llarda yap\u0131lan ara\u015ft\u0131rmalarda g\u0131da boyalar\u0131n\u0131n \u00e7ocuklarda davran\u0131\u015f bozuklu\u011funa yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131; \u00f6zellikle \ndikkat eksikli\u011fi, hiperaktivite bozuklu\u011fu gibi rahats\u0131zl\u0131klar\u0131 art\u0131rd\u0131\u011f\u0131 ortaya konmu\u015ftur. \nBa\u015fka bir ara\u015ft\u0131rmada ise haz\u0131r g\u0131da ve abur cubur t\u00fcketme oran\u0131 artt\u0131k\u00e7a \u00e7ocuklar\u0131n akademik \nba\u015far\u0131lar\u0131n\u0131n azald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bu besinlerin a\u015f\u0131r\u0131 t\u00fcketiminin okuma ve matematik becerilerini de \nzay\u0131flatt\u0131\u011f\u0131 sonucuna ula\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \u015eekerli i\u00e7ecekler de ba\u015far\u0131y\u0131 olumsuz etkileyen di\u011fer riskli besinler \naras\u0131nda yer almaktad\u0131r. ","58 \n2. \u00dcN\u0130TE \nAl\u0131\u015fveri\u015f Zaman\u0131 \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorunun yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nMALZEMELER \nUYGULAMA BASAMAKLARI \nAl\u0131nan \u00dcr\u00fcnler \nTaze G\u00f6r\u00fcnmesi \n(Sebze ve Meyve) \n\u00dcretim ve Son \nT\u00fcketim Tarihi \nTSE Damgas\u0131 Ambalaj\u0131 Sa\u011flam \n1 paket bulgur \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAYALIM \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: Sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir ya\u015fam i\u00e7in besinlerin tazeli\u011fi ve do\u011fall\u0131\u011f\u0131na dikkat etmek. \n1 k\u00fc\u00e7\u00fck paket s\u00fct \n1-2 adet sebze \n1-2 adet meyve \nPaketlenmi\u015f kuru g\u0131da \n1 paket makarna \n1 k\u00fc\u00e7\u00fck kutu meyve suyu \nHas\u0131r sepet veya kulplu plastik bir kap \n\u2022 \nGetirdi\u011finiz \u00fcr\u00fcnleri tezg\u00e2h olarak se\u00e7ti\u011finiz bir s\u0131raya d\u00fczenli bir \u015fekilde yerle\u015ftiriniz. \n\u2022 \nAl\u0131\u015fveri\u015f listesi haz\u0131rlay\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nSepeti al\u0131p al\u0131\u015fveri\u015fe ba\u015flay\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nAl\u0131\u015fveri\u015f s\u0131ras\u0131nda ald\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u00fcr\u00fcnlerde nelere dikkat etti\u011finizi tabloda \u00f6rnekteki gibi i\u015fa- \nretleyiniz. \n Al\u0131\u015fveri\u015f s\u0131ras\u0131nda tabloda verilen \u00f6zelliklere neden dikkat etmelisiniz? \n ............................................................................................................................................................................................ \n .............................................................................................................................................................................................","59 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nBeslenme ve Sa\u011fl\u0131k \nDengeli beslenme i\u00e7in \u00e7e\u015fitli besin i\u00e7eriklerini g\u00fcnl\u00fck olarak yeterli miktarda t\u00fcketmek gerek- \nmektedir. Bebeklik, \u00e7ocukluk, yeti\u015fkinlik d\u00f6nemlerinde ve gebelik gibi \u00f6zel durumlarda bireylerin besin \nihtiya\u00e7lar\u0131 de\u011fi\u015fmektedir. Bu ihtiya\u00e7lara g\u00f6re beslenmeyen bireylerde \u00e7e\u015fitli sa\u011fl\u0131k problemleri ortaya \n\u00e7\u0131kmaktad\u0131r. \nG\u00f6rsel 2.18. \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 Beslenme \u00d6rne\u011fi \n T.C. Sa\u011fl\u0131k Bakanl\u0131\u011f\u0131 Halk Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 Genel M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc, Sa\u011fl\u0131kl\u0131 Beslenme ve Hareketli Hayat \nDairesi Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n \nhttps:\/\/hsgm.saglik.gov.tr\/tr\/beslenmehareket-hesaplamalar \n sayfas\u0131ndan \nbeden-k\u00fctle oran\u0131n\u0131z\u0131 hesaplayabilirsiniz. \nB\u0130LG\u0130 BANKASI \nOkul \u00e7a\u011f\u0131na gelen bir \u00e7ocuk, g\u00fcnl\u00fck besin ihtiyac\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131layacak \u015fekilde beslenmezse \u00e7ocu\u011fun \nb\u00fcy\u00fcme ve geli\u015fiminde gerileme ortaya \u00e7\u0131kabilir. Gere\u011finden fazla karbonhidrat ve ya\u011f t\u00fcketimi obe- \nzite (\u015fi\u015fmanl\u0131k) ve \u015feker hastal\u0131\u011f\u0131 gibi ciddi sa\u011fl\u0131k problemlerine yol a\u00e7abilir. \nB\u00fcy\u00fcme ve geli\u015fme s\u00fcrecinde olan \u00e7ocuklar, beslenme yetersizliklerinden en \u00e7ok etkilenen grup- \ntur. \u00c7ocukluk d\u00f6neminde edinilen yanl\u0131\u015f beslenme al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131; kalp hastal\u0131klar\u0131, y\u00fcksek tansiyon ve \nobezite gibi hastal\u0131klar i\u00e7in ciddi risk olu\u015fturmaktad\u0131r. \nD\u00fcnya Sa\u011fl\u0131k \u00d6rg\u00fct\u00fc (DS\u00d6) obeziteyi, sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 bozacak \u00f6l\u00e7\u00fcde v\u00fccutta a\u015f\u0131r\u0131 ya\u011f birikmesi olarak \ntan\u0131mlam\u0131\u015ft\u0131r. A\u015f\u0131r\u0131 ya\u011f birikmesini \u00f6nlemek i\u00e7in v\u00fccuda al\u0131nan g\u00fcnl\u00fck enerji miktar\u0131 ile harcanan \nenerji miktar\u0131n\u0131n dengede olmas\u0131 gerekmektedir. ","60 \n2. \u00dcN\u0130TE \nG\u00f6rsel 2.19. \nBesin Piramidi \nBesin piramidi \n, sa\u011fl\u0131kl\u0131 beslenmek i\u00e7in besin i\u00e7eriklerinin g\u00fcnl\u00fck t\u00fcketiminin nas\u0131l olmas\u0131 gerekti\u011fi \nhakk\u0131nda bilgi veren piramidin ad\u0131d\u0131r. En az t\u00fcketilmesi gereken besin i\u00e7erikleri en \u00fcstte, en fazla \nt\u00fcketilmesi gereken besin i\u00e7erikleri ise en altta yer almaktad\u0131r. Her besin grubundan g\u00fcnl\u00fck yeteri \nkadar t\u00fcketilmelidir. G\u0131da al\u0131\u015fveri\u015fleri bu durum g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurularak yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. \n\u0130htiya\u00e7tan fazla al\u0131nan ve t\u00fcketilmeden \u00e7\u00f6pe at\u0131lan yiyecekler besin israf\u0131na neden olmaktad\u0131r. \n\u0130sraf edilen besinler, \u00fcretimde ve t\u00fcketimde ekonomik kay\u0131plara neden olur. D\u00fcnya genelinde \u00fcretilen \nbesinlerin \u00fc\u00e7te biri israf edilmektedir. Oysaki bu g\u0131dalar\u0131n israf edilmesi \u00f6nlenerek d\u00fcnyadaki a\u00e7l\u0131k \nsorunu b\u00fcy\u00fck oranda azalt\u0131labilir. \nBesin israf\u0131n\u0131 azaltmak i\u00e7in \u015funlara dikkat etmelisiniz: \n\u2022 \nTaba\u011f\u0131n\u0131za t\u00fcketebilece\u011finiz kadar yiyecek al\u0131n. \n\u2022 \nTaba\u011f\u0131n\u0131zda kalan besinleri de\u011ferlendirin. \n\u2022 \nG\u0131dalar\u0131 t\u00fcketirken sat\u0131n al\u0131nma s\u0131ras\u0131n\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurun. \n\u2022 \nBesin israf\u0131 konusunda \u00e7evrenizi bilin\u00e7lendirin. \n Et ve s\u00fct \u00fcr\u00fcnleri \nSebze ve meyveler \nTah\u0131llar ve \ntah\u0131l \u00fcr\u00fcnleri \nTatl\u0131lar ve ya\u011flar \n Besin israf\u0131 konusunda \u201cToprak Mahs\u00fclleri Ofisi\u201dnin \u201cEkmek \u0130sraf\u0131 ve T\u00fcketici Al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131\u201d \nna ili\u015fkin bilgilendirme bro\u015f\u00fcr\u00fcne \nhttps:\/\/www.tmo.gov.tr\/Upload\/Document\/ekmek\/tmobro- \nsuryeni2.pdf \nadresinden ula\u015fabilirsiniz. \nB\u0130LG\u0130 BANKASI \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 ve dengeli beslenmek i\u00e7in hangi besin i\u00e7eriklerinden ne kadar t\u00fcketilmesi gerekti\u011fi besin \npiramidi ile g\u00f6sterilir. \nDaha \u00e7ok \netkinlik i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz.","61 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nTabakta Yemekler \nKonu\u015fmak, yemek yemek, \u00e7al\u0131\u015fmak, uyumak gibi t\u00fcm etkinliklerimiz i\u00e7in besinlere ihtiyac\u0131m\u0131z \nvard\u0131r. \nArda, \u00f6\u011fle yeme\u011fi i\u00e7in gitti\u011fi lokantada tabloda verilen yemek listesini inceleyerek sipari\u015fini \nverecektir. Arda\u2019n\u0131n sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve dengeli beslenmesi i\u00e7in nelere dikkat etmesi gerekmektedir? Sa\u011fl\u0131kl\u0131 \nve dengeli beslenmek i\u00e7in yemek listesinden se\u00e7ebilece\u011fi d\u00f6rt besini tabak g\u00f6rselinin i\u00e7indeki noktal\u0131 \nalana yaz\u0131n\u0131z. \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \nYEMEK L\u0130STES\u0130 \n\u2022 1 adet ha\u015flanm\u0131\u015f \npatates \n\u2022 1 porsiyon mercimek \n\u00e7orbas\u0131 \n\u2022 1 porsiyon kabak \nyeme\u011fi \n\u2022 1 porsiyon pilav \n\u2022 1 porsiyon p\u0131rasa \nyeme\u011fi \n\u2022 1 adet armut \n\u2022 1 porsiyon marul \n salatas\u0131 \n\u2022 1 porsiyon makarna \n\u2022 1 porsiyon cac\u0131k \n\u2022 1 porsiyon \u0131zgara \nkebap \n\u2022 1 adet elma \n\u2022 1 porsiyon k\u0131zart\u0131lm\u0131\u015f \nk\u00f6fte \n......................................................... \n......................................................... \n......................................................... \n.........................................................","62 \n2. \u00dcN\u0130TE \nFEN, M\u00dcHEND\u0130SL\u0130K VE G\u0130R\u0130\u015e\u0130MC\u0130L\u0130K UYGULAMALARI \n\u0130htiya\u00e7tan fazla \u00fcretilen ve t\u00fcketilmeden \u00e7\u00f6pe at\u0131lan yiyeceklerin besin israf\u0131na neden oldu- \n\u011funu \u00f6\u011frendiniz. Besin israf\u0131n\u0131n nedenlerini ve bunu \u00f6nlemek i\u00e7in neler yap\u0131labilece\u011fini ara\u015ft\u0131r\u0131- \nn\u0131z. A\u015fa\u011f\u0131daki alana ara\u015ft\u0131rma sonu\u00e7lar\u0131n\u0131z\u0131 ve besin israf\u0131n\u0131 \u00f6nlemek i\u00e7in al\u0131nabilecek \u00f6nlemleri \n\u00f6rnekteki gibi grupland\u0131r\u0131n\u0131z. \nBesin \u0130sraf\u0131n\u0131n Nedenleri \nBesin \u0130sraf\u0131na Kar\u015f\u0131 \nAl\u0131nabilecek \u00d6nlemler \n\u2022 Domates, bezelye, barbunya gibi \n sebzelerin gere\u011finden fazla sat\u0131n \n al\u0131nmas\u0131. \n\u2022 \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n\u2022 \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n\u2022 \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n\u2022 \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n\u2022 \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n.......................................................................... \n\u2022 \n........................................................................... \n\u2022 \nDomatesten konserve yap\u0131labilir. \n Bezelye, barbunya gibi sebzeler \n dondurucuda saklanabilir. \n\u2022 \n............................................................................... \n............................................................................... \n............................................................................... \n\u2022 \n............................................................................... \n............................................................................... \n............................................................................... \n\u2022 \n............................................................................... \n............................................................................... \n............................................................................... \n\u2022 \n............................................................................... \n............................................................................... \n............................................................................... \n\u2022 \n............................................................................... \n............................................................................... \n\u2022 \n............................................................................... \n.............................................................................. \nAra\u015ft\u0131rma ve uygulama s\u00fcreci i\u00e7in sayfa 14-17\u2019deki fen, m\u00fchendislik ve giri\u015fimcilik uygulama \nbasamaklar\u0131ndan faydalanabilirsiniz. Besinlerin ihtiya\u00e7tan fazla al\u0131nd\u0131\u011f\u0131 durumlar\u0131 ve bu durum- \nlara y\u00f6nelik geli\u015ftirdi\u011finiz \u00f6nlemleri hem okuldaki arkada\u015flar\u0131n\u0131zla hem de \u00e7evrenizdeki insanlarla \npayla\u015f\u0131n\u0131z. Bunun i\u00e7in bir bilgilendirme posteri haz\u0131rlay\u0131n\u0131z. Haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131n\u0131z posteri y\u0131l sonu bilim \n\u015fenli\u011finde sergileyiniz.","63 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nAlkol\u00fcn V\u00fccuda Verdi\u011fi Zararlar \nAlkol, insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 \u00fczerinde bir\u00e7ok olumsuz etkiye sahip ve ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131k yaratan maddelerden \nbiridir. V\u00fccuda girdi\u011finde organlara zarar verir. Beynin i\u015flevlerini olumsuz etkileyerek ki\u015finin bilincini \nkaybetmesine yol a\u00e7abilir. Ayr\u0131ca bireyin \u00e7evresine zarar vermesine sebep olarak sosyal ili\u015fkilerini \nolumsuz etkileyebilir. S\u00fcrekli alkol t\u00fcketimi, psikolojik sorunlara da sebep olabilir. Trafik kazalar\u0131 ve \n\u015fiddet olaylar\u0131na kar\u0131\u015fmak, alkol\u00fcn sosyal hayat\u0131 etkileyen olumsuz sonu\u00e7lar\u0131na \u00f6rnek g\u00f6sterilebilir. \nAlkol\u00fcn v\u00fccutta nelere sebep olabilece\u011fini birlikte inceleyelim. \nBeynin zarar g\u00f6rmesine ve bilin\u00e7 kayb\u0131na \nsebep olabilir. \u00d6zellikle hamilelik \nd\u00f6neminde kullan\u0131m\u0131, bebe\u011fin beyin geli\u015fi- \nmini olumsuz etkileyebilir. \n Karaci\u011feri olduk\u00e7a k\u00f6t\u00fc etkileyerek siroz \nhastal\u0131\u011f\u0131na sebep olabilir. \nB\u00f6breklerin \u00e7ok fazla yorulmas\u0131na ve \nb\u00f6brek yetmezli\u011fine sebep olabilir. \nYemek borusu ve mideyi olumsuz \netkileyerek kansere sebep olabilir. \nG\u00f6rsel 2.20. \nAlkol Kullan\u0131m\u0131n\u0131n Organlara Zarar\u0131","64 \n2. \u00dcN\u0130TE \nSigaran\u0131n V\u00fccuda Verdi\u011fi Zararlar \nSigara, ciddi sa\u011fl\u0131k sorunlar\u0131na sebep olur. Yap\u0131s\u0131nda bulunan nikotin nedeniyle ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131k yapan \nzararl\u0131 bir \u00fcr\u00fcnd\u00fcr. Ara\u015ft\u0131rmalar, sigara duman\u0131n\u0131n 4.000\u2019den fazla zehirli kimyasal madde i\u00e7erdi\u011fini \nortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. \nSigara kullan\u0131c\u0131lar\u0131 bu zehirli maddeleri v\u00fccuduna al\u0131rken sadece kendilerini de\u011fil, \u00e7evrelerindeki \ninsanlar\u0131 da bu maddelere maruz b\u0131rak\u0131r. Sigara i\u00e7ilen ortamda bulunan insanlar \u201cpasif i\u00e7ici\u201d olarak \nayn\u0131 zararl\u0131 duman\u0131 solumak zorunda kal\u0131r. K\u0131sacas\u0131, sigara hem kullanana hem de kullanan\u0131n \u00e7ev- \nresindeki insanlara zarar verir. \nSigara kullan\u0131m\u0131 ayr\u0131ca uyku sorunlar\u0131, i\u015ftahs\u0131zl\u0131k, sinirlilik gibi bir\u00e7ok rahats\u0131zl\u0131\u011fa da sebep ol- \nmaktad\u0131r. Sigara kullan\u0131m\u0131n\u0131n v\u00fccutta nelere sebep olabilece\u011fini birlikte inceleyelim. \nSigara duman\u0131, ge\u00e7ti\u011fi b\u00f6lgelere ciddi \nzararlar vererek a\u011f\u0131z ve \u00fcst solunum yolu \nkanserine sebep olur. Ayr\u0131ca di\u015f ve di\u015f eti \nrahats\u0131zl\u0131klar\u0131na yol a\u00e7ar. \nKalp ve damar sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 \nolumsuz etkiler. Kalp krizi \nriskini art\u0131r\u0131r. \nB\u00f6bre\u011fe zarar vererek \nb\u00f6brek yetmezli\u011fine sebep \nolabilir. \nMideye zarar verir. Mide \nkanserine sebep olabilir. \nG\u00f6rsel 2.21. \nSigara Kullan\u0131m\u0131n\u0131n Organlara Zarar\u0131 \nSigaran\u0131n v\u00fccutta en \u00e7ok zarar verdi\u011fi \norgan akci\u011ferlerdir. Sigara i\u00e7enlerde akci\u011fer \nkanseri ve solunum g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fcne sebep olan \nhastal\u0131klar ortaya \u00e7\u0131kabilir. \nYe\u015filay, \u00fclkemizde alkol ve sigara ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131\u011f\u0131 ba\u015fta olmak \u00fczere ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131kla m\u00fccadele ko- \nnusunda \u00e7al\u0131\u015fmalar y\u00fcr\u00fcten kurulu\u015flardan en \u00f6nemlisid\u0131r.","65 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nAlkol ve Sigara Kullan\u0131m\u0131n\u0131n Zararlar\u0131 \n A\u015fa\u011f\u0131da alkol ve sigara kullan\u0131m\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak ortaya \u00e7\u0131kan \u00e7e\u015fitli hastal\u0131klar verilmi\u015ftir. \nHastal\u0131klar\u0131n alt\u0131ndaki noktal\u0131 alanlara bu hastal\u0131klara risk olu\u015fturan zararl\u0131 al\u0131\u015fkanl\u0131k alkolse \n\u201calkol\u201d, sigaraysa \u201csigara\u201d, ikisi birdense \u201calkol ve sigara\u201d yaz\u0131n\u0131z. \n Alkol kullan\u0131m\u0131n\u0131n bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda insan hayat\u0131na hangi olumsuz etkileri vard\u0131r? \n2. 2. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n Sigara kullan\u0131m\u0131n\u0131n bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda insan hayat\u0131na hangi olumsuz etkileri vard\u0131r? \n3. 3. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \nYe\u015filay\u0131n \nhttps:\/\/www.yesilay.org.tr\/tr\/bagimlilik \n sayfas\u0131ndan \u00e7evrenizdeki ba\u011f\u0131ml\u0131 ki\u015filere yar- \nd\u0131mc\u0131 olabilmek i\u00e7in destek alabilirsiniz. \nB\u0130LG\u0130 BANKASI \n................................ \nKalp hastal\u0131klar\u0131 \n................................ \nKaraci\u011fer \nrahats\u0131zl\u0131klar\u0131 \n................................ \nAst\u0131m-Bron\u015fit \n................................ \nB\u00f6brek \nrahats\u0131zl\u0131klar\u0131 \n................................ \nSindirim \nrahats\u0131zl\u0131klar\u0131 \n................................ \nBeynin zarar g\u00f6rmesi \n1. 1.","66 \n2. \u00dcN\u0130TE \nDumans\u0131z Hayat \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nMALZEMELER \nUYGULAMA BASAMAKLARI \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAYALIM \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: Yak\u0131n \u00e7evresinde sigara kullan\u0131m\u0131n\u0131 azaltmaya y\u00f6nelik fark\u0131ndal\u0131k olu\u015fturmak. \n1. 1. Posterinizde sigara kullan\u0131m\u0131n\u0131n sebep oldu\u011fu hangi zararlara yer verdiniz? Neden? \n......................................................................................................................................................................................... \n......................................................................................................................................................................................... \n......................................................................................................................................................................................... \n2. 2. Sigara kullanan insanlar\u0131 bilin\u00e7lendirmek i\u00e7in ba\u015fka hangi \u00e7al\u0131\u015fmalar yap\u0131labilir? \n......................................................................................................................................................................................... \n......................................................................................................................................................................................... \n......................................................................................................................................................................................... \nFon kartonu \nBoya kalemleri \n\u2022 \nD\u00f6rder ki\u015filik gruplar olu\u015fturunuz. \n\u2022 \nSigara kullan\u0131m\u0131n\u0131n zararlar\u0131n\u0131 g\u00f6zden ge\u00e7iriniz. \n\u2022 \nSigara kullan\u0131m\u0131n\u0131n zararlar\u0131n\u0131 anlatan sloganlar olu\u015fturunuz. \n\u2022 \nBoya kalemlerini kullanarak fon kartonuna sloganlar\u0131n\u0131z\u0131 yaz\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nSloganlar\u0131n alt\u0131na sigara kullan\u0131m\u0131n\u0131n zararlar\u0131n\u0131 \u00f6zetleyen bilgi kutular\u0131 ekleyiniz. \n\u2022 \nHaz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131n\u0131z posteri s\u0131n\u0131fta sununuz. \n\u2022 \n\u00c7evrenizdeki sigara kullan\u0131c\u0131lar\u0131n\u0131 belirleyerek posterinizi bu kullan\u0131c\u0131lara da sununuz. \n Ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131kla m\u00fccadele eden kurulu\u015flar hangileridir? Ara\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. Ara\u015ft\u0131rma sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 \narkada\u015flar\u0131n\u0131zla payla\u015f\u0131n\u0131z. \nARA\u015eTIRALIM","67 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerin baz\u0131lar\u0131 do\u011fru, baz\u0131lar\u0131 yanl\u0131\u015ft\u0131r. \u015eemadaki bilgilerin do\u011fru ya da \nyanl\u0131\u015f oldu\u011funa karar vererek ilerleyiniz. Ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 i\u015faretleyiniz. \nA\u015fa\u011f\u0131da iki \u00f6\u011frencinin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 iki farkl\u0131 beslenme \u00e7antas\u0131yla ilgili bilgiler verilmi\u015ftir. \nSorular\u0131 bu bilgilerden hareketle yan\u0131tlay\u0131n\u0131z. \n Bur\u00e7ak ile Arda 4-B s\u0131n\u0131f\u0131na devam eden iki arkada\u015ft\u0131r. \u00d6\u011fle yeme\u011fi i\u00e7in beslenme \n\u00e7antalar\u0131n\u0131 kendileri haz\u0131rlamaktad\u0131rlar. Bur\u00e7ak beslenme \u00e7antas\u0131na iki dilim ekmek, 1 \nk\u00e2se salata, 1 kutu ayran, 1 porsiyon taze fasulye yeme\u011fi koymu\u015ftur. Arda ise iki paket \n\u00e7ikolata, 1 kutu meyve suyu, 1 paket bisk\u00fcvi koymu\u015ftur. \n1. 1. \n2. 2. \n\u0130ki beslenme \u00e7antas\u0131n\u0131 dengeli beslenme a\u00e7\u0131s\u0131ndan kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131zda hangi \u00f6\u011frencinin \nhaz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 beslenme \u00e7antas\u0131 daha sa\u011fl\u0131kl\u0131d\u0131r? Nedenleriyle a\u00e7\u0131klay\u0131n\u0131z. \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................ \nHangi \u00f6\u011frencinin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 beslenme \u00e7antas\u0131 sa\u011fl\u0131ks\u0131zd\u0131r? Bu \u015fekilde beslenmeye devam \neden \u00e7ocuk hangi sa\u011fl\u0131k sorunlar\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015fabilir? Nedenleriyle a\u00e7\u0131klay\u0131n\u0131z. \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................. \nBesinler i\u00e7erikleri bak\u0131m\u0131ndan d\u00f6rt gruba ayr\u0131l\u0131r. \nEt, yap\u0131c\u0131 ve onar\u0131c\u0131 i\u00e7eri\u011fe sahip \nbir besindir. \nPaketlenmi\u015f \u00fcr\u00fcn sat\u0131n al\u0131n\u0131rken tavsiye \nedilen son t\u00fcketim tarihine dikkat \nedilmelidir. \nV\u00fccuda ihtiya\u00e7- \ntan az veya \u00e7ok \nbesin almak sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 \nbozar. \nSu ve mineraller \nt\u00fcm besinlerde \nbulunur. \nYa\u015famsal faaliyet- \nleri s\u00fcrd\u00fcrebilmek \ni\u00e7in sadece besine \nihtiya\u00e7 vard\u0131r. \nSigara i\u00e7ilen or- \ntamlarda bulunan \ninsanlar sigaran\u0131n \nverdi\u011fi zararlardan \netkilenirler. \n1. B\u00d6L\u00dcM SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \nD \nD \nD \nY \nY \nY \n1. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n2. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n3. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n4. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n5. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n6. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n7. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n8. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \nA \nB","68 \n2. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131daki bulmacay\u0131 \u00e7\u00f6z\u00fcn\u00fcz. \n1. \n2. \n3. \n4. \n5. \n6. \n7. \n8. \n\u00c7e\u015fitli besin i\u00e7eriklerini g\u00fcnl\u00fck olarak yeterli miktarda t\u00fcketmektir. \nZeytin, m\u0131s\u0131r, f\u0131st\u0131k, ceviz, badem gibi besinlerde bol miktarda bulunur. \nBa\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k sistemini g\u00fc\u00e7lendirerek hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 korur. \nProtein bak\u0131m\u0131ndan zengin bir besindir. \nBeynin en \u00f6nemli enerji kayna\u011f\u0131d\u0131r. \nB\u00fct\u00fcn besinlerde bulunan, insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in ya\u015famsal \u00f6neme sahip besin i\u00e7erikleridir. \nV\u00fccutta yap\u0131c\u0131 ve onar\u0131c\u0131 olarak g\u00f6rev al\u0131r. \nSa\u011fl\u0131\u011f\u0131 bozacak \u00f6l\u00e7\u00fcde v\u00fccutta a\u015f\u0131r\u0131 ya\u011f birikmesidir. \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n1 \n3 \n2 \n5 \n7 \n6 \n8 \n4 \nA","69 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nC\u00fcmlelerdeki bo\u015fluklar\u0131, verilen kelimelerden uygun olanlar\u0131yla tamamlay\u0131n\u0131z. \n1. 1. \n2. 2. \n3. 3. \n4. 4. Sa\u011fl\u0131kl\u0131 beslenmek i\u00e7in mevye ve sebzelerin taze ve ................................. olmas\u0131 gerekir. \n5. 5. \n6. 6. \n7. 7. \n8. 8. \n9. 9. \n10. T\u00fcm besin gruplar\u0131ndan ihtiyac\u0131 kadar alan insanlar .............................. beslenmi\u015f olur. \n10. \nCanl\u0131lara ihtiya\u00e7lar\u0131 olan enerjiyi .................................... sa\u011flar. \nRaf \u00f6mr\u00fcn\u00fc uzatmak i\u00e7in ................................. besinlerde katk\u0131 maddeleri kullan\u0131l\u0131r. \nT\u00fcketti\u011fimiz besinlerin fazlas\u0131 v\u00fccudumuzda .................................... olarak depolan\u0131r. \nMeyveler ve sebzeler .................................... bak\u0131m\u0131ndan zengin g\u0131dalard\u0131r. \n\u00c7\u00fcr\u00fck ve .................................... g\u0131dalar sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 olumsuz y\u00f6nde etkiler. \nSat\u0131n ald\u0131\u011f\u0131m\u0131z ambalajl\u0131 \u00fcr\u00fcnlerin \u00fczerinde .................................... damgas\u0131 olmal\u0131d\u0131r. \nSigara kullananlarla ayn\u0131 ortamda bulunanlar .................................... i\u00e7ici olur. \nEt, s\u00fct ve yumurtada .................................... bulunur. \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Do\u011fru ifadelerin ba\u015f\u0131na \u201cD\u201d, yanl\u0131\u015f ifadelerin ba\u015f\u0131na \n\u201cY\u201d yaz\u0131n\u0131z. Yanl\u0131\u015f olan ifadelerin do\u011frular\u0131n\u0131 altlar\u0131ndaki noktal\u0131 yerlere yaz\u0131n\u0131z. \n1. 1. \n2. 2. \n3. 3. \n4. 4. (.....) Hareket etmemiz i\u00e7in gerekli enerjiyi karbonhidratlardan al\u0131r\u0131z. \n5. 5. \n6. 6. \n7. 7. \n8. 8. \n(.....) Proteinler, yaraland\u0131\u011f\u0131m\u0131zda yaralar\u0131m\u0131z\u0131n iyile\u015fmesini sa\u011flar. \n.................................................................................................................................................................................. \n(.....) Vitaminler, v\u00fccudumuzun enerji kayna\u011f\u0131d\u0131r. \n.................................................................................................................................................................................. \n(.....) Ya\u011f i\u00e7eren besinleri ihtiyac\u0131m\u0131zdan fazla t\u00fcketebiliriz. \n.................................................................................................................................................................................. \n.................................................................................................................................................................................. \n(.....) Su ve mineraller, v\u00fccudumuzun s\u0131v\u0131 dengesini korur. \n.................................................................................................................................................................................. \n(.....) Dondurucudan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131m\u0131z besini tekrar dondurabiliriz. \n.................................................................................................................................................................................. \n(.....) Alkolden en \u00e7ok etkilenen organ karaci\u011ferdir. \n.................................................................................................................................................................................. \n(.....) Asitli i\u00e7ecekler sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131za zararl\u0131d\u0131r. \n.................................................................................................................................................................................. \nC \nTSE \ndo\u011fal \nbesinler \nsu \ndengeli \nk\u00fcfl\u00fc \nya\u011f \npasif \nprotein \npaketlenmi\u015f \nvitamin \nB","70 \n2. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131da verilen \u00e7oktan se\u00e7meli sorularda do\u011fru se\u00e7ene\u011fi i\u015faretleyiniz. \n1. 1. \nA\u015fa\u011f\u0131daki besinlerden hangileri \u00f6zellikle b\u00fcy\u00fcme \u00e7a\u011f\u0131nda kas geli\u015fimi i\u00e7in t\u00fcketilmesi \ngereken besinlerdendir? \nA) Peynir-zeytin-ekmek \nB) Tavuk-salata-yo\u011furt \nC) Yumurta-s\u00fct-et \nD) Ceviz-yumurta-bal\u0131k \n2. 2. \nI. T\u00fcm besinlerde bulunurlar. \nII. V\u00fccudumuzda d\u00fczenleyici olarak g\u00f6rev yaparlar. \nIII. G\u00fcn i\u00e7erisinde t\u00fcketti\u011fimiz besinlerdeki su, g\u00fcnl\u00fck su ihtiyac\u0131m\u0131z\u0131 kar\u015f\u0131lar. \nBu ifadelerden hangileri su ve mineraller i\u00e7in do\u011frudur? \n3. 3. \nA\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi alkol kullan\u0131m\u0131n\u0131n zararlar\u0131ndan de\u011fildir? \nA) B\u00f6breklerin sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 bozar. \nB) Solunum g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fcne sebep olur. \nC) Beyni olumsuz etkiler. \nD) Karaci\u011fer hastal\u0131klar\u0131na neden olur. \n4. 4. \nA\u015fa\u011f\u0131daki besinlerden hangisi karbonhidrat a\u00e7\u0131s\u0131ndan di\u011ferlerinden daha zengindir? \n5. 5. \nVitaminlerin v\u00fccudumuza sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 faydalarla ilgili a\u015fa\u011f\u0131da verilen ifadelerden han- \ngisi yanl\u0131\u015ft\u0131r? \nA) Hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 korur. \nB) Yorgunluk ve bitkinlik hissini azalt\u0131r. \nC) V\u00fccut \u0131s\u0131s\u0131n\u0131n dengelenmesinde g\u00f6revlidir. \nD) Kemik geli\u015fimine katk\u0131 sa\u011flar. \n6. 6. \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 ve dengeli beslenmek isteyen bir bireyin a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisini yapmas\u0131 \ndo\u011frudur? \nA) \u00d6\u011fle yeme\u011finde sadece meyve yemelidir. \nB) \u0130stedi\u011fi besinlerden yiyebildi\u011fi kadar t\u00fcketmelidir. \nC) Daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 oldu\u011fu i\u00e7in tah\u0131l a\u011f\u0131rl\u0131kl\u0131 beslenmelidir. \nD) \u00d6\u011f\u00fcnlerde her besin grubundan ihtiyac\u0131 kadar t\u00fcketmelidir. \n A) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \n\u00c7 \n A) \nF\u0131nd\u0131k \nB) \nYo\u011furt \nC) \nBal\u0131k \nD) \nMakarna","71 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \n7. 7. \nA\u015fa\u011f\u0131daki tabloda numaralar ve harflerle belirtilen \u00f6zelliklerden hangilerinin yeri \nde\u011fi\u015ftirilirse tablo do\u011fru olur \n? \nA) 1 ve a B) 1 ve b C) 3 ve b D) 2 ve c \n8. 8. \nBilin\u00e7li bir t\u00fcketici olarak a\u015fa\u011f\u0131daki davran\u0131\u015flardan hangisini yapmamal\u0131y\u0131z? \nA) Haz\u0131r g\u0131dalar yerine do\u011fal \u00fcr\u00fcnleri tercih etmeliyiz. \nB) Paketlenmi\u015f \u00fcr\u00fcnlerin ambalaj\u0131n\u0131n parlak olmas\u0131na dikkat etmeliyiz. \nC) Dondurulmu\u015f g\u0131dalar\u0131 \u00e7\u00f6zd\u00fcrd\u00fckten sonra k\u0131sa s\u00fcrede t\u00fcketmeliyiz. \nD) \u00dcr\u00fcn sat\u0131n al\u0131rken tavsiye edilen son t\u00fcketim tarihine dikkat etmeliyiz. \n9. 9. \nI. Enerji ve \u0131s\u0131 verir. \nII. Fazla t\u00fcketildi\u011finde obeziteye sebep olabilir. \nIII. Kemik ve kaslar\u0131 g\u00fc\u00e7lendirir. \nYukar\u0131daki ifadelerden hangileri ya\u011flar\u0131n \u00f6zelliklerindendir? \n10. G\u0131dalar\u0131n ihtiya\u00e7 duyulandan fazla al\u0131narak kullan\u0131lmadan \u00e7\u00f6pe at\u0131lmas\u0131na g\u0131da israf\u0131 \n10. \ndenilmektedir. \nG\u0131da israf\u0131n\u0131n sebep oldu\u011fu zararlara ait ifadelerden hangisi yanl\u0131\u015ft\u0131r? \n? \nA) T\u00fcketebilece\u011fimizden fazla alarak b\u00fct\u00e7emize zarar vermekteyiz. \nB) Gereksiz yere kulland\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00e2\u011f\u0131tlar da g\u0131da israf\u0131na girmektedir. \nC) Daha fazla insana ula\u015fabilecek g\u0131dalar\u0131n bo\u015fa gitmesine sebep olmaktad\u0131r. \nD) Olu\u015fan at\u0131kla \u00fcretimde kullan\u0131lan enerji de israf olmaktad\u0131r. \nProteinler \nKarbonhidratlar \n1. Yaralar\u0131n iyile\u015fmesini sa\u011flar. \na. V\u00fccuda enerji verir. \n2. Tah\u0131l \u00fcr\u00fcnlerinde olduk\u00e7a fazlad\u0131r. \nb. Fazlas\u0131 ya\u011fa d\u00f6n\u00fc\u015ferek v\u00fccutta depolan\u0131r. \n3. Kemik ve kas geli\u015fimi i\u00e7in \u00f6nemlidir. \nc. Et, s\u00fct gibi besinlerde olduk\u00e7a fazlad\u0131r. \n A) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \nDaha fazla \nsoru i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz.","7272 \n3. \u00dcN\u0130TE \n3. \u00dcN\u0130TE \n1. B\u00d6L\u00dcM: \nKUVVET\u0130N C\u0130S\u0130MLER \u00dcZER\u0130NDEK\u0130 ETK\u0130LER\u0130 \n2. B\u00d6L\u00dcM: \nMIKNATISLARIN UYGULADI\u011eI KUVVET \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \nBu \u00fcnitede; \n\u2022 Kuvvetin cisimlere etkisini, \n\u2022 M\u0131knat\u0131s ve kutuplar\u0131n\u0131, \n\u2022 M\u0131knat\u0131s\u0131n etki etti\u011fi maddeleri, \n\u2022 M\u0131knat\u0131s\u0131n g\u00fcnl\u00fck ya\u015famdaki kullan\u0131m alanlar\u0131n\u0131, \n\u2022 M\u0131knat\u0131s\u0131n yeni kullan\u0131m alanlar\u0131n\u0131 \n\u00f6\u011frenece\u011fiz.","73 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \ne-i\u00e7erik \nEBA \u00fcnite alan\u0131 \n\u2022 Kuvvet \n\u2022 H\u0131zlanma \n\u2022 Yava\u015flama \n\u2022 Durma \n\u2022 Y\u00f6n de\u011fi\u015ftirme \n\u2022 \u015eekil de\u011fi\u015ftirme \n\u2022 M\u0131knat\u0131s \n\u2022 M\u0131knat\u0131s\u0131n kutuplar\u0131 \n\u00dcnitemizin Kavramlar\u0131 \n73","74 \n3. \u00dcN\u0130TE \n 1. B\u00d6L\u00dcM: KUVVET\u0130N C\u0130S\u0130MLER \u00dcZER\u0130NDEK\u0130 ETK\u0130LER\u0130 \nG\u00f6rsel 3.2. \n\u00c7ekme Kuvveti \nG\u00f6rsel 3.1. \n\u0130tme Kuvveti \n Boya kalemlerine uygulad\u0131\u011f\u0131n\u0131z etkiyle harika resimler \u00e7izebilirsiniz. Sizce bu etki nas\u0131l \nger\u00e7ekle\u015fir? \nD\u00dc\u015e\u00dcNEL\u0130M \n \u00d6\u011frencinin tahtaya kalkmas\u0131, ku\u015flar\u0131n daldan dala u\u00e7mas\u0131, bitkilerin yapraklar\u0131n\u0131 g\u00fcne\u015fe do\u011f- \nru \u00e7evirmesi i\u00e7in d\u0131\u015far\u0131dan kuvvet uygulanmas\u0131na gerek yoktur. \nARA\u015eTIRALIM \n \u0130tme ve \u00e7ekme kuvvetlerinin g\u00fcnl\u00fck hayatta nerelerde kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. Ara\u015ft\u0131rma \nsonu\u00e7lar\u0131n\u0131 arkada\u015flar\u0131n\u0131zla payla\u015f\u0131n\u0131z. \nG\u00fcnl\u00fck hayat\u0131m\u0131zda bir\u00e7ok farkl\u0131 hareketi g\u00f6zlemleriz. Canl\u0131lar, hareket edebilmek i\u00e7in d\u0131\u015fa- \nr\u0131dan bir kuvvete ihtiya\u00e7 duymazlar. Cans\u0131z varl\u0131klar\u0131n hareket edebilmesi i\u00e7in d\u0131\u015far\u0131dan uygulanan \nbir kuvvete ihtiya\u00e7lar\u0131 vard\u0131r. \nOdan\u0131za girdikten sonra kap\u0131y\u0131 itme kuvvetiyle kapatabilir, oyuncak \u00e7ekmecenizi \u00e7ekme kuvveti \nuygulayarak a\u00e7abilirsiniz. Harika resimler \u00e7izebilmeniz i\u00e7in boya kalemlerinize d\u0131\u015far\u0131dan bir kuvvet \nuygulaman\u0131z gerekir. G\u00fcnl\u00fck hayatta bir\u00e7ok cisme farkl\u0131 kuvvet uygular\u0131z. \nKuvvetin Cisimler \n\u00dczerindeki Etkileri \nKuvvetin H\u0131zland\u0131r\u0131c\u0131 Etkisi \nKuvvetin Yava\u015flat\u0131c\u0131 Etkisi \nKuvvetin Y\u00f6n De\u011fi\u015ftirici Etkisi \nKuvvetin \u015eekil De\u011fi\u015ftirici Etkisi","75 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \nKuvvetin H\u0131zland\u0131r\u0131c\u0131 Etkisi \nHareket h\u00e2lindeki cisimlerin h\u0131z\u0131n\u0131 artt\u0131rmak i\u00e7in cisimlere hareket y\u00f6nlerinde kuvvet uygulan\u0131r. \nG\u00f6rsel 3.3. \nKuvvetin H\u0131zland\u0131r\u0131c\u0131 Etkisine G\u00fcnl\u00fck Hayattan \u00d6rnekler \nG\u00f6rsel 3.4. \nKuvvetin Yava\u015flat\u0131c\u0131 Etkisine G\u00fcnl\u00fck Hayattan \u00d6rnekler \nPistten kalkan u\u00e7a\u011f\u0131n, yoku\u015ftan a\u015fa\u011f\u0131ya yuvarlanan topun, kayd\u0131raktan kayan \u00e7ocu\u011fun hareketi \nkuvvetin h\u0131zland\u0131r\u0131c\u0131 etkisine \u00f6rnektir. \nKuvvetin Yava\u015flat\u0131c\u0131 Etkisi \nHareket h\u00e2lindeki cisimlerin h\u0131z\u0131n\u0131 azaltmak veya cisimleri durdurmak i\u00e7in hareket y\u00f6n\u00fcn\u00fcn \ntersinde kuvvet uygulan\u0131r. \nK\u0131rm\u0131z\u0131 \u0131\u015f\u0131\u011fa yakla\u015fan araban\u0131n, yoku\u015f yukar\u0131 yuvarlanan topun, piste inen u\u00e7a\u011f\u0131n, iskeleye yak- \nla\u015fan geminin hareketi kuvvetin yava\u015flat\u0131c\u0131 etkisine \u00f6rnektir. \nKuvvetin Y\u00f6n De\u011fi\u015ftirici Etkisi \nHareketli cisimlerin hareket y\u00f6n\u00fcn\u00fc de\u011fi\u015ftirmek i\u00e7in farkl\u0131 y\u00f6nde bir kuvvet uyguland\u0131\u011f\u0131nda cismin \ny\u00f6n\u00fc de\u011fi\u015fir. Duvara \u00e7arpan topun, viraj\u0131 d\u00f6nen araban\u0131n hareketi kuvvetin y\u00f6n de\u011fi\u015ftirici etkisine \n\u00f6rnektir. \nG\u00f6rsel 3.5. \nKuvvetin Y\u00f6n De\u011fi\u015ftirici Etkisine G\u00fcnl\u00fck Hayattan \u00d6rnekler","76 \n3. \u00dcN\u0130TE \n\u2022 \n Mukavvan\u0131n \u00fczerine bir kav\u015fak modeli \u00e7iziniz. \n\u2022 \n Kav\u015faktaki yollardan birine yaya ge\u00e7idi \u00e7iziniz. \n\u2022 \n Arac\u0131n\u0131z\u0131 kav\u015fak modeli \u00fczerinde trafik kurallar\u0131na dikkat ederek hareket ettiriniz. \n\u2022 \nYaya ge\u00e7idinden ge\u00e7iniz, kav\u015fa\u011fa yakla\u015f\u0131n\u0131z, sa\u011fa ya da sola d\u00f6nerek yolda ilerleyiniz. \n1 adet mukavva \n1 adet oyuncak araba \nBoya kalemleri \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAMA BASAMAKLARI \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: Kuvvetin h\u0131zland\u0131r\u0131c\u0131, yava\u015flat\u0131c\u0131, y\u00f6n de\u011fi\u015ftirici etkisini g\u00f6zlemlemek. \n1. 1. \nAraban\u0131n hareketi s\u0131ras\u0131nda kuvvetin cisimler \u00fczerindeki hangi etkilerini g\u00f6zlemlediniz? \n............................................................................................................................................................................................. \n.............................................................................................................................................................................................. \n............................................................................................................................................................................................. \n2. \n2. \nYaya ge\u00e7idine yakla\u015f\u0131rken kuvvetin araca yapt\u0131\u011f\u0131 etkiye benzer durumlara g\u00fcnl\u00fck hayattan \n\u00f6rnekler veriniz. \n............................................................................................................................................................................................. \n.............................................................................................................................................................................................. \n............................................................................................................................................................................................. \n3. \n Kav\u015faktan d\u00f6nerken kuvvetin araca yapt\u0131\u011f\u0131 etkiye benzer durumlara g\u00fcnl\u00fck hayattan \u00f6r- \nnekler veriniz. \n............................................................................................................................................................................................ \n.............................................................................................................................................................................................. \n............................................................................................................................................................................................. \nArabam Trafikte \nA\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nUYGULAYALIM","77 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \n A\u015fa\u011f\u0131daki hareket durumlar\u0131n\u0131n kuvvetin hangi etkisine uygun oldu\u011funu belirleyiniz. Belir- \nKuvvetin Etkilerini Belirliyorum \nledi\u011finiz hareket durumunun numaras\u0131n\u0131 ilgili alana yaz\u0131n\u0131z. Numaralar\u0131 birden fazla etki i\u00e7in \nkullanabilirsiniz. \n1. \nMasa tenisi oynarken rakete \u00e7arpan topun hareketi. \n2. \nOtob\u00fcs\u00fcn dura\u011fa yakla\u015f\u0131rken yapt\u0131\u011f\u0131 hareket. \n3. \nLimandan ayr\u0131lan geminin hareketi. \n4. \nViraj\u0131 d\u00f6nen arac\u0131n hareketi. \n5. \nYoku\u015f a\u015fa\u011f\u0131 yuvarlanan topun hareketi. \n6. \nKale dire\u011fine \u00e7arpan topun hareketi. \n7. \nYa\u011fmurdan ka\u00e7an insanlar\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 hareket. \n8. \nYe\u015fil \u0131\u015f\u0131k yand\u0131\u011f\u0131nda arac\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 hareket. \n9. \nPiste inen u\u00e7a\u011f\u0131n hareketi. \n10. \nFrene bas\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda bisikletin yapt\u0131\u011f\u0131 hareket. \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \nH\u0131zland\u0131rma Etkisi \n....................................................... \n....................................................... \nYava\u015flatma Etkisi \n....................................................... \nY\u00f6n De\u011fi\u015ftirme Etkisi \nKuvvetin \u015eekil De\u011fi\u015ftirici Etkisi \nCisimlere uygulanan b\u00fckme, vurma, s\u0131kma ve germe gibi kuvvetlerin etkisiyle cisimlerin \u015fekli \nde\u011fi\u015fir. Kabuklu kuru yemi\u015f, yumurta, k\u00e2\u011f\u0131t, plastik bardak, bak\u0131r tel, oyun hamuru, teneke kutu \ngibi cisimler kuvvet uyguland\u0131\u011f\u0131nda \u015fekli de\u011fi\u015fen cisimlerdendir. \nPaket lasti\u011fi, balon, s\u00fcnger gibi esnek cisimlere uygulanan kuvvet ortadan kalkt\u0131\u011f\u0131nda bu \ncisimler eski \u015fekillerine geri d\u00f6ner. \nG\u00f6rsel 3.6. \nKuvvetin \u015eekil De\u011fi\u015ftirici Etkisine G\u00fcnl\u00fck Hayattan \u00d6rnekler \nARA\u015eTIRALIM \n \u00c7\u00f6mlek yap\u0131m\u0131nda kuvvetin hangi etkilerinin bulundu\u011funu ara\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. Ara\u015ft\u0131rma sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 \narkada\u015flar\u0131n\u0131zla payla\u015f\u0131n\u0131z.","78 \n3. \u00dcN\u0130TE \n\u2022 \n Fon kartonundan koni \u015feklinde bir \u015fapka yap\u0131n\u0131z. \n\u2022 \n El i\u015fi k\u00e2\u011f\u0131tlar\u0131n\u0131n beyaz taraf\u0131na istedi\u011finiz meyveleri \u00e7izip makas yard\u0131m\u0131yla kesiniz. \n\u2022 \n Kesti\u011finiz meyveleri \u015fapkaya yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. \n\u2022 \n Karton ve k\u00e2\u011f\u0131tlarda meydana gelen de\u011fi\u015fiklikleri g\u00f6zlemleyiniz. \n4 farkl\u0131 renkte el i\u015fi k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 \n1 adet fon kartonu \n1 adet makas \n1 adet yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAMA BASAMAKLARI \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: Kuvvetin \u015fekil de\u011fi\u015ftirici etkisini g\u00f6zlemlemek. \n1. \n Kartonun ve k\u00e2\u011f\u0131tlar\u0131n \u015feklini de\u011fi\u015ftirmek i\u00e7in kuvvetin hangi etkisini kulland\u0131n\u0131z? \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n2. \n Kuvvet etkisiyle \u015fekil verilen k\u00e2\u011f\u0131tlar eski h\u00e2llerine d\u00f6ner mi? Neden? \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \nKartondan \u015eapka Yap\u0131m\u0131 \nA\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nUYGULAYALIM \nDaha \u00e7ok \netkinlik i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz.","79 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerin baz\u0131lar\u0131 do\u011fru, baz\u0131lar\u0131 yanl\u0131\u015ft\u0131r. \u015eemadaki bilgilerin do\u011fru ya da \nyanl\u0131\u015f oldu\u011funa karar vererek ilerleyiniz. Ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 i\u015faretleyiniz. \nA\u015fa\u011f\u0131daki paragrafa g\u00f6re sorular\u0131 yan\u0131tlay\u0131n\u0131z. \nElif, Duru ve \u00d6mer oyun oynamak i\u00e7in parka gittiler. \u00d6mer\u2019in yan\u0131nda getirdi\u011fi topla \nyakan top oynamaya ba\u015flad\u0131lar. Elif ortadaki \u00d6mer\u2019i vurmak i\u00e7in topu att\u0131\u011f\u0131nda \u00d6mer ka\u00e7t\u0131, \nDuru topu yakalad\u0131. Duru att\u0131\u011f\u0131nda ise \u00d6mer\u2019e \u00e7arpan top Duru\u2019ya d\u00f6nd\u00fc. \n1. \nElif ve Duru topu \u00d6mer\u2019e att\u0131\u011f\u0131nda kuvvetin hangi etkisi g\u00f6zlemlenir? \n.......................................................................................................................................................................................... \n.......................................................................................................................................................................................... \n2. \n \u00d6mer\u2019e \u00e7arpan topun Duru\u2019ya d\u00f6nmesinde kuvvetin hangi etkisi g\u00f6zlemlenir? \n.......................................................................................................................................................................................... \n.......................................................................................................................................................................................... \n3. \n \u00d6mer toptan ka\u00e7arken kuvvetin hangi etkileri g\u00f6zlemlenir? \n.......................................................................................................................................................................................... \n.......................................................................................................................................................................................... \n1. B\u00d6L\u00dcM SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \nA \nB \nHareket h\u00e2lindeki cisimlere hareketle ayn\u0131 y\u00f6nde kuvvet \nuyguland\u0131\u011f\u0131nda cisim yava\u015flar. \nBuzdolab\u0131n\u0131n kapa\u011f\u0131n\u0131 a\u00e7arken \n\u00e7ekme kuvveti uygular\u0131z. \nDuran bir cismi hareket ettirmek i\u00e7in \nd\u0131\u015far\u0131dan kuvvet uygulamak gerekir. \nPiste inen u\u00e7a\u011f\u0131n \nhareketi, kuvvetin \nyava\u015flat\u0131c\u0131 etkisine \n\u00f6rnektir. \nK\u00e2\u011f\u0131t, oyun hamu- \nru gibi cisimlere \nuygulanan kuvvet \nortadan kalkt\u0131\u011f\u0131nda \ncisimler eski h\u00e2line \nd\u00f6ner. \nHareket h\u00e2lindeki \ncisimlerin h\u0131z\u0131n\u0131 art- \nt\u0131rmak i\u00e7in cisimlere \nhareket y\u00f6nlerinde \nkuvvet uygulan\u0131r. \nD \nD \nD \nY \nY \n1. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n2. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n3. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n4. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n5. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n6. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \nCisimlere uygula- \nnan b\u00fckme, s\u0131kma, \nvurma, germe gibi \nkuvvetlerin etkisiy- \nle cisimlerin \u015fekli \nde\u011fi\u015fir. \nY \n7. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n8. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY","80 \n3. \u00dcN\u0130TE \nM\u0131knat\u0131s\u0131n toplu i\u011fne, anahtar, ata\u015f, \u00e7ivi gibi nesneleri kendine do\u011fru \u00e7ekti\u011fini ya da ufalanm\u0131\u015f \nm\u0131knat\u0131s par\u00e7alar\u0131n\u0131n metal nesnelere y\u00f6neldi\u011fini g\u00f6zlemlemi\u015fsinizdir. \nM\u0131knat\u0131s; demir, nikel, kobalt gibi maddelerden yap\u0131lm\u0131\u015f nesneleri g\u00f6zle g\u00f6r\u00fclemeyen bir kuvvet \nuygulayarak kendine do\u011fru \u00e7eken maddedir. Do\u011fal m\u0131knat\u0131slar oldu\u011fu gibi yapay olarak fabrikalarda \n\u00fcretilen m\u0131knat\u0131slar da bulunmaktad\u0131r. \nDo\u011fal veya yapay t\u00fcm m\u0131kna- \nt\u0131slar\u0131n kutup ad\u0131 verilen iki b\u00f6lgesi \nvard\u0131r. Bunlar m\u0131knat\u0131s\u0131n Kuzey ve \nG\u00fcney kutuplar\u0131d\u0131r. Kuzey kutbu \nN \nile g\u00fcney kutbu ile g\u00f6sterilir. N \nS \nharfi \u0130ngilizce \nnorth \n (n\u00f4rth) yani \nkuzey, S harfi \nsouth \n (south) yani \ng\u00fcney s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc ifade eder. \nG\u00f6rsel 3.7. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Etki Etti\u011fi Nesneler \nG\u00f6rsel 3.9. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Kutuplar\u0131 \nG\u00f6rsel 3.8. \nM\u0131knat\u0131s \u00c7e\u015fitleri \nG\u00fcn\u00fcm\u00fczde m\u0131knat\u0131slar, kullan\u0131m amac\u0131na g\u00f6re halka, \u00e7ubuk, at nal\u0131 ve U \u015feklinde \u00fcretilmek- \ntedir. Bunlar\u0131n yan\u0131nda kullan\u0131m kolayl\u0131\u011f\u0131 ve \u00e7e\u015fitlili\u011fi nedeniyle \u015ferit m\u0131knat\u0131slar da buzdolaplar\u0131n\u0131n \nkapaklar\u0131, s\u00fcsleme gere\u00e7leri gibi pek \u00e7ok \u00fcretim alan\u0131nda kullan\u0131lmaktad\u0131r. \nKuzey \nKuzey \nG\u00fcney \nG\u00fcney \nHalka M\u0131knat\u0131s \n\u00c7ubuk M\u0131knat\u0131s \nAt Nal\u0131 M\u0131knat\u0131s \nU M\u0131knat\u0131s \n 2. B\u00d6L\u00dcM: MIKNATISLARIN UYGULADI\u011eI KUVVET \nYere d\u00fc\u015fen toplu i\u011fneyi temas etmeden nas\u0131l al\u0131rs\u0131n\u0131z? \nD\u00dc\u015e\u00dcNEL\u0130M","81 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \n\u2022 \nToplu i\u011fneleri plastik taba\u011fa d\u00f6k\u00fcn\u00fcz. \n\u2022 \n\u00c7ubuk m\u0131knat\u0131s\u0131 toplu i\u011fnelere yakla\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nToplu i\u011fnelerin \u00e7ubuk m\u0131knat\u0131s taraf\u0131ndan \u00e7ekilip \u00e7ekilmedi\u011fini g\u00f6zlemleyiniz. \n\u2022 \n\u00c7ubuk m\u0131knat\u0131slar\u0131n farkl\u0131 renkteki u\u00e7lar\u0131n\u0131 birbirine yakla\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. M\u0131knat\u0131slar\u0131 g\u00f6zlemleyiniz. \n\u2022 \n\u00c7ubuk m\u0131knat\u0131slar\u0131n ayn\u0131 renkteki u\u00e7lar\u0131n\u0131 birbirine yakla\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. M\u0131knat\u0131slar\u0131 g\u00f6zlemleyiniz. \n Toplu i\u011fnelerin \u00e7ubuk m\u0131knat\u0131s taraf\u0131ndan \u00e7ekilmesinin nedeni ne olabilir? \n1. \n ................................................................................................................................................................................... \n ................................................................................................................................................................................... \n ................................................................................................................................................................................... \n 2. \n M\u0131knat\u0131slar\u0131n ayn\u0131 renkteki u\u00e7lar\u0131n\u0131 birbirine yakla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131zda neler g\u00f6zlemlediniz? \n ................................................................................................................................................................................... \n ................................................................................................................................................................................... \n ................................................................................................................................................................................... \n M\u0131knat\u0131slar\u0131n farkl\u0131 renkteki u\u00e7lar\u0131n\u0131 birbirine yakla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131zda neler g\u00f6zlemlediniz? \n3. \n .................................................................................................................................................................................. \n ................................................................................................................................................................................... \n .................................................................................................................................................................................. \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAMA BASAMAKLARI \n2 adet \u00e7ubuk m\u0131knat\u0131s \n1 miktar toplu i\u011fne \n1 adet plastik tabak \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: M\u0131knat\u0131s\u0131 tan\u0131mak ve m\u0131knat\u0131s kutuplar\u0131n\u0131 ke\u015ffetmek. \nM\u0131knat\u0131s\u0131 ve M\u0131knat\u0131s Kutuplar\u0131n\u0131 Tan\u0131yal\u0131m \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nUYGULAYALIM","82 \n3. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131daki m\u0131knat\u0131s \u015fekillerini inceleyiniz. M\u0131knat\u0131s\u0131n ayn\u0131 kutuplar\u0131 (N ve N veya S ve S) \nbirbirini iter. M\u0131knat\u0131s\u0131n farkl\u0131 kutuplar\u0131 (N ve S) birbirini \u00e7eker. \nAyn\u0131 kutuplar birbirine itme kuvveti uygular. \nM\u0131knat\u0131s k\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan par\u00e7alarda da m\u0131knat\u0131sl\u0131k \u00f6zelli\u011fi devam eder. M\u0131knat\u0131s \npar\u00e7alar\u0131nda kuzey ve g\u00fcney kutuplar\u0131 olu\u015fur. \nFarkl\u0131 kutuplar birbirine \u00e7ekme kuvveti uygular. \nN \nN \nN \nN \nN \nN \nN \nN \nS \nS \nS \nS \nS \nS \nS \nS \nN \nN \nN \nN \nN \nN \nN \nS \nS \nS \nS \nS \nS \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Etki Etti\u011fi Maddeler \nM\u0131knat\u0131slar baz\u0131 nesneleri \u00e7ekebilir, baz\u0131lar\u0131n\u0131 \u00e7ekemez. Bu durum nesnenin hangi maddeden \nyap\u0131ld\u0131\u011f\u0131yla ilgilidir. Nesnelerin yap\u0131s\u0131nda demir, nikel ve kobalt gibi maddeler varsa m\u0131knat\u0131s \u00e7ekme \n\u00f6zelli\u011fi g\u00f6sterir. M\u0131knat\u0131s\u0131n bir cisme etki edebilmesi i\u00e7in \u00e7ekim g\u00fcc\u00fc yeterli olmal\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca m\u0131knat\u0131s \ncisme etki edebilecek uzakl\u0131kta bulunmal\u0131d\u0131r. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n farkl\u0131 mesafede ayn\u0131 iki teneke kutudan yak\u0131n olan\u0131n\u0131 \u00e7ekti\u011fini g\u00f6zlemleriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc \nyak\u0131nda olan teneke kutu, m\u0131knat\u0131s\u0131n etki alan\u0131na girdi\u011fi i\u00e7in m\u0131knat\u0131s taraf\u0131ndan \u00e7ekilir. M\u0131knat\u0131slar \netki alan\u0131nda bulunan cisimlere \ntemas gerektirmeyen \n kuvvet uygular. \u00c7antay\u0131 kald\u0131r\u0131rken veya kap\u0131y\u0131, \n\u00e7ekmeceyi a\u00e7arken uygulanan kuvvet ise \ntemas gerektiren \n kuvvetlerdendir. \nG\u00f6rsel 3.10. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Etki Alan\u0131 \nS \nK\u0131r\u0131lan m\u0131knat\u0131s par\u00e7alar\u0131nda kutuplar yeniden olu\u015fur.","83 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \nOltamda Ne Var? \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nUYGULAYALIM \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: M\u0131knat\u0131s\u0131n etki etti\u011fi maddeleri deneyerek ke\u015ffetmek. \n\u2022 \nTahta \u00e7ubu\u011fun bir ucuna ipi ba\u011flay\u0131n\u0131z. \n\u2022 \n\u0130pin di\u011fer ucuna m\u0131knat\u0131s\u0131 ba\u011flay\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nPlastik kab\u0131n i\u00e7erisine bir miktar su koyunuz. \n\u2022 \nSuyun i\u00e7erisine t\u00fcm malzemeleri at\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nTahta \u00e7ubuk ve m\u0131knat\u0131s ile yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z oltay\u0131 suyun i\u00e7erisine dald\u0131r\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nOltan\u0131z\u0131n \u00e7ekti\u011fi nesneleri g\u00f6zlemleyiniz. \n 1. \n Oltan\u0131z hangi cisimleri \u00e7ekti? \n .................................................................................................................................................................................... \n ................................................................................................................................................................................... \n Oltan\u0131z bu cisimleri neden \u00e7ekti? \n2. \n ................................................................................................................................................................................... \n ................................................................................................................................................................................... \n1 adet orta b\u00fcy\u00fckl\u00fckte derin plastik kap \n1 adet 30-40 cm uzunlu\u011funda tahta \u00e7ubuk \n30 cm uzunlu\u011funda dayan\u0131kl\u0131 ip \n1 adet \u00e7ivi \n1 adet makas \n1 adet k\u00fc\u00e7\u00fck ta\u015f \n3 adet raptiye \n3 adet gazoz kapa\u011f\u0131 \n1 adet m\u0131knat\u0131s \n3 adet 3 cm uzunlu\u011funda bak\u0131r tel \n1 adet kur\u015fun kalem \n1 par\u00e7a s\u00fcnger \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAMA BASAMAKLARI","84 \n3. \u00dcN\u0130TE \nARA\u015eTIRALIM \n Geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm tesislerinde m\u0131knat\u0131slar\u0131n nas\u0131l kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. Ara\u015ft\u0131rma sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 \narkada\u015flar\u0131n\u0131zla payla\u015f\u0131n\u0131z. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n G\u00fcnl\u00fck Ya\u015famda Kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 Alanlar \nG\u00fcnl\u00fck hayatta bir\u00e7ok yerde m\u0131knat\u0131s kullan\u0131l\u0131r. M\u0131knat\u0131s\u0131n insan hayat\u0131n\u0131 belki de en \u00e7ok \netkileyen kullan\u0131m alan\u0131 pusulad\u0131r. Pusulalar, insanlar\u0131n hem karada hem denizde y\u00f6n bulmalar\u0131na \nyard\u0131mc\u0131 olarak d\u00fcnyan\u0131n bilinmeyen yerlerini ke\u015ffetmelerini sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r. M\u0131knat\u0131s sayesinde pusula- \nn\u0131n k\u0131rm\u0131z\u0131 renkli ibresi daima kuzeyi g\u00f6sterir. \nG\u00f6rsel 3.12. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Elektronik E\u015fyalara Olumsuz Etkisi \nG\u00f6rsel 3.11. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n G\u00fcnl\u00fck Ya\u015famda Kullan\u0131m Alanlar\u0131 \nM\u0131knat\u0131s\u0131n faydalar\u0131 oldu\u011fu gibi zararlar\u0131 da vard\u0131r. \u00c7al\u0131\u015fan bir radyoya m\u0131knat\u0131s yakla\u015ft\u0131r\u0131r- \nsan\u0131z c\u0131z\u0131rt\u0131l\u0131 seslere maruz kalabilirsiniz. \u00c7\u00fcnk\u00fc radyonun i\u00e7inde de m\u0131knat\u0131s vard\u0131r ve yakla\u015ft\u0131rd\u0131- \n\u011f\u0131n\u0131zda radyo, m\u0131knat\u0131s\u0131n uygulad\u0131\u011f\u0131 \u00e7ekim kuvvetinin etkisine girer. Banka kart\u0131 ve kredi kartlar\u0131nda \nkart bilgilerinin bulundu\u011fu m\u0131knat\u0131stan yap\u0131lm\u0131\u015f \u015ferit, ba\u015fka bir m\u0131knat\u0131sla temas ederse zarar g\u00f6- \nrebilir. Bu y\u00fczden m\u0131knat\u0131s\u0131; telefon, bilgisayar, banka kart\u0131 gibi elektronik e\u015fyalardan uzak tutmak \ngerekir. \nTerziler, i\u011fnelerini m\u0131knat\u0131s yard\u0131m\u0131yla bir arada tutar. G\u00fcnl\u00fck hayatta kullan\u0131lan bir\u00e7ok tekno- \nlojik alette de m\u0131knat\u0131s bulunur. Buzdolab\u0131 kapa\u011f\u0131, bilgisayar, televizyon, elektrik s\u00fcp\u00fcrgesi, hoparl\u00f6r \ngibi aletler m\u0131knat\u0131s\u0131n bulundu\u011fu teknolojik aletlere \u00f6rnektir. Ayr\u0131ca kap\u0131 zili, banka kart\u0131 ve kredi \nkartlar\u0131nda da m\u0131knat\u0131s kullan\u0131lmaktad\u0131r. ","85 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Yeni Kullan\u0131m Alanlar\u0131 \nTeknolojinin geli\u015fimi ile m\u0131knat\u0131s da yeni alanlarda kullan\u0131lmaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Ev aletlerinde, \nfabrikalarda, sa\u011fl\u0131k, ileti\u015fim ve ula\u015f\u0131m alanlar\u0131nda m\u0131knat\u0131s\u0131n kullan\u0131m\u0131 yayg\u0131nla\u015fmaktad\u0131r. \nMR (Manyetik \nRezonans) Cihaz\u0131: \n Canl\u0131lar\u0131n i\u00e7 organlar\u0131n\u0131 \ng\u00f6r\u00fcnt\u00fclemek i\u00e7in kullan\u0131lan \nbir cihazd\u0131r. Sa\u011fl\u0131k alan\u0131nda \nolduk\u00e7a i\u015flevsel bir kullan\u0131m\u0131 \nolan cihaz, m\u0131knat\u0131slar\u0131n yeni \nkullan\u0131m alanlar\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131nda \ngelmektedir. \nMaglev Treni: \n Maglev treni, m\u0131knat\u0131slar\u0131n \nitme etkisiyle hareket eden ve \nhareket ederken raylardan \n\u00e7\u0131kmayan trenlerdir. Bu tren- \nlerin tekerlekleri yoktur. Tren \nray\u0131n\u0131n yakla\u015f\u0131k bir santimetre \n\u00fczerinde \u00e2deta u\u00e7arak ilerler. \nManyetik \u015eeritli \nKartlar: \n Banka kart\u0131, kredi kart\u0131, top- \nlu ta\u015f\u0131ma kart\u0131 gibi kartlarda \nbulunan m\u0131knat\u0131slar sayesinde \ntemass\u0131z iletim sa\u011flan\u0131r. \nFabrika Bacalar\u0131: \n Fabrika bacalar\u0131ndan du- \nmanla birlikte \u00e7\u0131kan metalleri \ntutmak i\u00e7in kullan\u0131l\u0131r. B\u00f6ylece \n\u00e7evre kirlili\u011fi azalt\u0131lm\u0131\u015f olur. \nElektrikli Ev Aletleri: \n Yeni nesil ev aletlerinde \u00e7ok \ndaha g\u00fc\u00e7l\u00fc m\u0131knat\u0131slar kullan\u0131- \nl\u0131r. Bu sayede enerji tasarufu \nve kullan\u0131m kolayl\u0131\u011f\u0131 sa\u011flan\u0131r. \nElektrikli Ta\u015f\u0131tlar: \n G\u00fcn\u00fcm\u00fczde motosiklet, \nbisiklet, otomobil gibi ta\u015f\u0131tlar- \nda elektrikli motor kullan\u0131m\u0131 \nartmaktad\u0131r. Elektrikli motor- \nlar\u0131n yap\u0131m\u0131nda m\u0131knat\u0131slar- \ndan faydalan\u0131l\u0131r. Bu motorlar \ndaha \u00e7evreci ve ekonomiktir. \n M\u0131knat\u0131slar\u0131n Yeni Kullan\u0131m Alanlar\u0131","86 \n3. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131da g\u00fcnl\u00fck hayatta kullan\u0131lan baz\u0131 ara\u00e7lar verilmi\u015ftir. Bu ara\u00e7lar\u0131n verilen alanlardan \nhangisinde kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 altlar\u0131na yaz\u0131n\u0131z. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Yeni Kullan\u0131m Alanlar\u0131 \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \nSa\u00e7 kurutma \nmakinesi \nYaz\u0131c\u0131 \nMikrofon \nBula\u015f\u0131k \nmakinesi \nMaglev \ntreni \nPusula \nCep \ntelefonu \n\u00c7ama\u015f\u0131r \nmakinesi \nRadyo \nElektrikli \ns\u00fcp\u00fcrge \nTablet \nMR cihaz\u0131 \nU\u00e7ak \nTelevizyon \nBuzdolab\u0131 \nElektronik \ntansiyon aleti \nAk\u0131ll\u0131 tahta \nVantilat\u00f6r \nAte\u015f \n\u00f6l\u00e7er \nBilgisayar \nSA\u011eLIK \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n.................................... \n\u0130LET\u0130\u015e\u0130M \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n.................................... \nE\u011e\u0130T\u0130M \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n.................................... \nEV ALETLER\u0130 \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n.................................... \nULA\u015eIM \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n...................................... \n....................................","87 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \n Benim H\u0131zl\u0131 Trenim \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nUYGULAYALIM \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: M\u0131knat\u0131slarla kendi h\u0131zl\u0131 trenimizi yapmak. \n\u2022 \nBoya kalemleri ile kartonun \u00fczerine tuvalet k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 rulosunun geni\u015fli\u011finde tren raylar\u0131 \n\u00e7iziniz. \n\u2022 \nTren yapaca\u011f\u0131n\u0131z tuvalet k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 rulosunu boya kalemleriyle istedi\u011finiz \u015fekilde s\u00fcsleyiniz. \n\u2022 \n\u00c7ubuk m\u0131knat\u0131slardan birini tuvalet k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 rulosunun i\u00e7 k\u0131sm\u0131na gelecek \u015fekilde yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nTreni m\u0131knat\u0131sl\u0131 k\u0131sm\u0131 alta gelecek \u015fekilde raylar\u0131n \u00fczerine yerle\u015ftiriniz. \n\u2022 \nDi\u011fer \u00e7ubuk m\u0131knat\u0131s\u0131 da treni raylarda hareket ettirecek \u015fekilde kartonun alt\u0131nda \nilerletiniz. \n Trenin hareket etmesini sa\u011flayan nedir? \n1. \n .......................................................................................................................................................................................... \n .......................................................................................................................................................................................... \n 2. \n Treninizi hareket ettirmek i\u00e7in kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z y\u00f6ntem g\u00fcnl\u00fck hayatta nerelerde kar\u015f\u0131n\u0131za \n \u00e7\u0131kar? \n .......................................................................................................................................................................................... \n .......................................................................................................................................................................................... \n1 adet en az 30 cm x40 cm boyutlar\u0131nda at\u0131k karton \n1 adet tuvalet k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 rulosu \n2 adet \u00e7ubuk m\u0131knat\u0131s \nBoya kalemleri \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAMA BASAMAKLARI \nM\u0131knat\u0131s\u0131n kullan\u0131m alanlar\u0131ndan biri de akvaryum temizli\u011fidir. Akvaryum camlar\u0131n\u0131n \nzamanla kirlendi\u011fini g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn\u00fcz. Bunlar\u0131 temizlemek hi\u00e7 de kolay de\u011fildir, uzun bir zaman ve \nemek gerektirir. Akvaryumu k\u0131sa zamanda ve kolayca temizleyebilmek i\u00e7in m\u0131knat\u0131s i\u00e7eren si- \nlecekler kullan\u0131lmaktad\u0131r. Bu silecekler iki par\u00e7adan olu\u015fur. Silece\u011fin bir par\u00e7as\u0131 akvaryumun \ni\u00e7inde di\u011fer par\u00e7as\u0131 akvaryumun d\u0131\u015f\u0131nda kal\u0131r. D\u0131\u015far\u0131da kalan par\u00e7ay\u0131 m\u0131knat\u0131s sayesinde hareket \nettirdi\u011fimizde i\u00e7erideki par\u00e7a da hareket eder. B\u00f6ylece akvaryumun cam\u0131 hem i\u00e7ten hem d\u0131\u015ftan \ntemizlenmi\u015f olur. \n (Bilim \u00c7ocuk, T\u00dcB\u0130TAK, 118. Say\u0131, Syf. 10\u2019dan al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.) \nB\u0130LG\u0130 BANKASI","88 \n3. \u00dcN\u0130TE \nFEN, M\u00dcHEND\u0130SL\u0130K VE G\u0130R\u0130\u015e\u0130MC\u0130L\u0130K UYGULAMALARI \nBu \u00fcnitede kuvvetin etkilerini, m\u0131knat\u0131s\u0131 ve m\u0131knat\u0131s\u0131n kutuplar\u0131n\u0131, m\u0131knat\u0131s\u0131n kullan\u0131m alanlar\u0131n\u0131 \n\u00f6\u011frendiniz. \u00d6\u011frendi\u011finiz kavramlardan yola \u00e7\u0131karak grup\u00e7a bir poster \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 yapman\u0131z isten- \nmektedir. Poster \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 i\u00e7in \u00f6ncelikle ara\u015ft\u0131rma yapmal\u0131, posterinizde yer verece\u011finiz \u00f6zelliklere \nkarar vermeli, posteriniz i\u00e7in uygun g\u00f6rsel ve malzemeyi se\u00e7melisiniz. Posterinizin bilgilendirici \nolmas\u0131n\u0131n yan\u0131nda uygun g\u00f6rsellerle desteklenerek dikkat \u00e7ekici olmas\u0131 da gerekmektedir. En az \n\u00fc\u00e7er ki\u015filik gruplar olu\u015fturarak a\u015fa\u011f\u0131da verilen konulardan birini se\u00e7ebilirsiniz. Se\u00e7ti\u011finiz konuyla \nilgili olu\u015fturaca\u011f\u0131n\u0131z \u00e7al\u0131\u015fma plan\u0131n\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da verilen noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \n1. Grup \n3. Grup \n2. Grup \n4. Grup \nKuvvetin cisimler \u00fczerindeki etkilerini g\u00f6s- \nteren bir poster haz\u0131rlama. \n\u00c7al\u0131\u015fma plan\u0131n\u0131z: \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \nM\u0131knat\u0131s\u0131n g\u00fcnl\u00fck ya\u015famdaki kullan\u0131m \nalanlar\u0131n\u0131 anlatan bir poster haz\u0131rlama. \n\u00c7al\u0131\u015fma plan\u0131n\u0131z: \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \nM\u0131knat\u0131s\u0131n etki etti\u011fi maddeleri anlatan \nbir poster haz\u0131rlama. \n\u00c7al\u0131\u015fma plan\u0131n\u0131z: \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \nM\u0131knat\u0131s\u0131n yeni kullan\u0131m alanlar\u0131n\u0131 anla- \ntan bir poster haz\u0131rlama. \n\u00c7al\u0131\u015fma plan\u0131n\u0131z: \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n.................................................................................... \n\u00c7al\u0131\u015fman\u0131z\u0131 haz\u0131rlarken sayfa 14-17\u2019deki fen, m\u00fchendislik ve giri\u015fimcilik uygulama basamak- \nlar\u0131ndan yararlan\u0131n\u0131z. Haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131n\u0131z posteri s\u0131n\u0131f arkada\u015flar\u0131n\u0131zla payla\u015f\u0131p y\u0131l sonu bilim \u015fenli\u011finde \nsergileyiniz.","89 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerin baz\u0131lar\u0131 do\u011fru, baz\u0131lar\u0131 yanl\u0131\u015ft\u0131r. \u015eemadaki bilgilerin do\u011fru ya da \nyanl\u0131\u015f oldu\u011funa karar vererek ilerleyiniz. Ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 i\u015faretleyiniz. \nA\u015fa\u011f\u0131daki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 bo\u015f b\u0131rak\u0131lan alanlara yaz\u0131n\u0131z. \n1. 1. \n2. 2. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n yeni kullan\u0131m alanlar\u0131 ile ilgili neler d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorsunuz? \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................. \nG\u00fc\u00e7l\u00fc m\u0131knat\u0131slar\u0131n kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 elektrik motorlar\u0131na sahip ta\u015f\u0131tlar, gelecekte hayat\u0131m\u0131zda \nneleri de\u011fi\u015ftirebilir? \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................. \n................................................................................................................................................................................ \n2. B\u00d6L\u00dcM SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \nA \nB \nM\u0131knat\u0131s, plastik taba\u011f\u0131 \u00e7eker. \nM\u0131knat\u0131slar\u0131n ayn\u0131 kutuplar\u0131 \nbirbirini iter. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n \u201cN\u201d ve \u201cS\u201d olmak \u00fczere iki \nfarkl\u0131 kutbu vard\u0131r. \nM\u0131knat\u0131slar\u0131n k\u0131r\u0131ld\u0131- \n\u011f\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan \npar\u00e7alarda da \nm\u0131knat\u0131sl\u0131k \u00f6zelli\u011fi \ndevam eder. \nM\u0131knat\u0131s; demir, \nnikel, kobalt gibi \nmaddelerden yap\u0131l- \nm\u0131\u015f nesneleri temas \nederek kendine \n\u00e7eker. \n\u00c7ama\u015f\u0131r makinesi, \nelektrikli matkap, \nelektrikli s\u00fcp\u00fcrge \ngibi pek \u00e7ok ev \naletinin yap\u0131s\u0131nda \nm\u0131knat\u0131s bulunur. \nD \nD \nD \nY \nY \n1. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n2. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n3. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n4. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n5. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n6. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \nM\u0131knat\u0131slar\u0131n farkl\u0131 \nkutuplar\u0131 aras\u0131n- \nda \u00e7ekme kuvveti \nvard\u0131r. \nY \n7. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n8. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY","90 \n3. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131daki bulmacay\u0131 \u00e7\u00f6z\u00fcn\u00fcz. \n 1. Kuvvetin paket lasti\u011fi, balon, s\u00fcnger gibi esnek cisimler \u00fczerindeki etkilerindendir. \n1. \n 2. \u00c7ama\u015f\u0131r makinesinin kapa\u011f\u0131 kapat\u0131l\u0131rken uygulanan kuvvettir. \n 2. \n 3. K\u0131rm\u0131z\u0131 \u0131\u015f\u0131\u011fa yakla\u015fan araban\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 harekettir. \n3. \n 4. Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri temas gerektirmeyen bir kuvvet uygulayarak kendine \n4. \n do\u011fru \u00e7eken cisimlerdir. \n 5. Araban\u0131n kap\u0131s\u0131n\u0131 d\u0131\u015fardan a\u00e7arken uygulad\u0131\u011f\u0131m\u0131z kuvvettir. \n5. \n 6. Ba\u015flama d\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcyle ko\u015fmaya ba\u015flayan sporcunun hareketindeki kuvvetin etkisidir. \n6. \n 7. M\u0131knat\u0131sta \u00e7ekim g\u00fcc\u00fcn\u00fcn en fazla oldu\u011fu b\u00f6lgedir. \n7. \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \nA \n1 \n3 \n5 \n6 \n2 \n7 \n4","91 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Do\u011fru ifadelerin ba\u015f\u0131na \u201cD\u201d, yanl\u0131\u015f ifadelerin ba- \n\u015f\u0131na \u201cY\u201d yaz\u0131n\u0131z. Yanl\u0131\u015f olan ifadelerin do\u011frular\u0131n\u0131 altlar\u0131ndaki noktal\u0131 yerlere yaz\u0131n\u0131z. \n1. 1. \n2. 2. \n3. 3. \n4. 4. \n5. 5. \n6. 6. \n7. 7. \n8. 8. \n9. 9. \n10. (.....) M\u0131knat\u0131sta kuzey kutbu \u201cN\u201d harfi ile g\u00f6sterilir. \n10. \n(.....) Hareket h\u00e2lindeki cisimlerin h\u0131z\u0131n\u0131 azaltmak i\u00e7in hareket y\u00f6n\u00fcyle ayn\u0131 y\u00f6nde kuvvet \n uygulanmal\u0131d\u0131r. \n.................................................................................................................................................................................. \n(.....) Hareket h\u00e2lindeki cisimlere hareket y\u00f6n\u00fcnden farkl\u0131 bir y\u00f6nde kuvvet uygulad\u0131\u011f\u0131n\u0131z- \n da cismin y\u00f6n\u00fcn\u00fc de\u011fi\u015ftirebilirsiniz. \n................................................................................................................................................................................ \n(.....) M\u0131knat\u0131s ortadan k\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan par\u00e7alar m\u0131knat\u0131sl\u0131k \u00f6zelli\u011fini kaybeder. \n................................................................................................................................................................................ \n(.....) Esnek olmayan cisimlere b\u00fckme \u015feklinde kuvvet uygulad\u0131\u011f\u0131n\u0131zda cisimler \u00fczerinde \n\u015fekil de\u011fi\u015ftirici etkiye sebep olursunuz. \n................................................................................................................................................................................. \n(.....) Paket lasti\u011fi, balon, s\u00fcnger gibi esnek cisimlere kuvvet uyguland\u0131\u011f\u0131nda cisimlerin \n\u015fekilleri ayn\u0131 kal\u0131r. \n................................................................................................................................................................................ \n(.....) MR (Manyetik Rezonans) cihaz\u0131, canl\u0131lar\u0131n i\u00e7 organlar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcnt\u00fclemek i\u00e7in m\u0131kna- \nt\u0131slar\u0131n kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 bir cihazd\u0131r. \n................................................................................................................................................................................ \n(.....) Viraj\u0131 d\u00f6nen araban\u0131n hareketi, kuvvetin y\u00f6n de\u011fi\u015ftirme etkisine \u00f6rnektir. \n................................................................................................................................................................................ \n(.....) M\u0131knat\u0131s, etraf\u0131ndaki t\u00fcm cisimleri \u00e7eker. \n............................................................................................................................................................................... \n(.....) M\u0131knat\u0131sta ayn\u0131 kutuplar birbirine itme kuvveti uygular. \n................................................................................................................................................................................ \n................................................................................................................................................................................ \nB \nDaha fazla \nsoru i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz.","92 \n3. \u00dcN\u0130TE \nC\u00fcmlelerdeki bo\u015fluklar\u0131, verilen kelimelerden uygun olanlar\u0131yla tamamlay\u0131n\u0131z. \n1. 1. \n2. 2. \n3. 3. \n4. 4. \n5. 5. \n6. 6. \n7. 7. \n8. 8. \n9. 9. \n10. \n10. \nBuzdolab\u0131n\u0131n kapa\u011f\u0131n\u0131 ..................... kuvveti uygulayarak a\u00e7ar\u0131z. \nK\u0131yafet \u00e7ekmecesini kapatmak i\u00e7in ..................... kuvveti uygular\u0131z. \nHareket h\u00e2lindeki bir cismi durdurabilmek i\u00e7in cismin hareket y\u00f6n\u00fcne ..................... y\u00f6nde \nkuvvet uygulan\u0131r. \nHareket h\u00e2lindeki cisimlerin h\u0131z\u0131n\u0131 artt\u0131rmak i\u00e7in cisimlere hareket y\u00f6nleriyle ..................... \ny\u00f6nde kuvvet uygulan\u0131r. \nPistten kalkan u\u00e7ak, kayd\u0131raktan kayan \u00e7ocuklar kuvvetin ..................... etkisine \u00f6rnektir. \nDura\u011fa yakla\u015fan otob\u00fcs\u00fcn, iskeleye yana\u015fan geminin hareketi kuvvetin ..................... etkisi- \nne \u00f6rnektir. \nBuzdolab\u0131 kap\u0131lar\u0131, s\u00fcsleme gere\u00e7leri gibi pek \u00e7ok \u00fcretim alan\u0131nda ..................... m\u0131knat\u0131slar \nkullan\u0131lmaktad\u0131r. \nM\u0131knat\u0131s; yak\u0131n\u0131nda bulunan demir, nikel, kobalt gibi cisimlere ..................... gerektirmeyen \nkuvvet uygular. \nM\u0131knat\u0131slarda ..................... farkl\u0131 kutup vard\u0131r. \nElektrikli ta\u015f\u0131tlar\u0131n motorlar\u0131nda ........................... kullan\u0131l\u0131r. \nA\u015fa\u011f\u0131daki \u00e7oktan se\u00e7meli sorularda do\u011fru se\u00e7ene\u011fi i\u015faretleyiniz. \n1. 1. \nYayalara yol vermek i\u00e7in s\u00fcr\u00fcc\u00fcn\u00fcn frene bast\u0131\u011f\u0131nda araban\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 hareketin \nbenzeri a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisinde verilmi\u015ftir? \nA) Buzdolab\u0131n\u0131n kapa\u011f\u0131n\u0131n a\u00e7\u0131lmas\u0131 \nB) \u00d6\u011frencinin defterini \u00e7antas\u0131ndan \u00e7\u0131karmas\u0131 \nC) Durmakta olan topa vuran \u00f6\u011frenci \nD) Dala konmak \u00fczere olan ku\u015f \n2. 2. \n\u2022 \nToplu i\u011fne \n\u2022 \nK\u00e2\u011f\u0131t par\u00e7alar\u0131 \n\u2022 \nHarita \u00e7ivisi \n\u2022 \nSilgi \nSuna\u2019n\u0131n \u00e7al\u0131\u015fma masas\u0131n\u0131n \u00e7ekmecesinde bulunan yukar\u0131daki nesnelerden ka\u00e7 tanesi- \nni m\u0131knat\u0131s \u00e7ekebilir? \n\u00e7ubuk \nyava\u015flat\u0131c\u0131 \niki \n\u015ferit \nayn\u0131 \nh\u0131zland\u0131r\u0131c\u0131 \nz\u0131t \n\u00e7ekme \nitme \nm\u0131knat\u0131s \ntemas \n A) 1 \nB) 2 \nC) 3 \nD) 4 \nC \n\u00c7","93 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \n3. 3. \nM\u0131knat\u0131slar g\u00fcnl\u00fck hayat\u0131m\u0131zda pek \u00e7ok yerde kullan\u0131lmaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131dakilerden han- \ngisi m\u0131knat\u0131slar\u0131n kullan\u0131m alanlar\u0131na \u00f6rnek de\u011fildir? \nA) Buzdolab\u0131 kap\u0131s\u0131nda \nB) Telefon, tablet gibi ara\u00e7larda \nC) Araba kap\u0131lar\u0131nda \nD) Banka kartlar\u0131nda \n4. 4. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde m\u0131knat\u0131slar\u0131n bir\u00e7ok yeni kullan\u0131m alan\u0131 mevcuttur. Bunlardan biri de teker- \nleksiz ula\u015f\u0131m sa\u011flayan Maglev trenidir. Bu trenler, raylarla aras\u0131nda bulunan m\u0131knat\u0131s\u0131n \nitme g\u00fcc\u00fcnden yararlanarak \u00e7ok y\u00fcksek h\u0131zlara ula\u015fabilmektedir. \nA\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi m\u0131knat\u0131slar\u0131n yeni kullan\u0131m alanlar\u0131na \u00f6rnek olu\u015fturmaz? \nA) Elektrikli bisiklet \nB) Manyetik rezonans (MR) cihaz\u0131 \nC) Fabrika bacalar\u0131ndaki filtre sistemleri \nD) Pusulada y\u00f6n g\u00f6steren ibreler \n5. 5. \nI. \u015ei\u015firilen balonda olu\u015fan etkidir. \nII. \u0130ni\u015f yapan u\u00e7a\u011f\u0131n hareketidir. \nIII. Oyun hamuruyla oynarken olu\u015fan etkidir. \nIV. Yar\u0131\u015fa ba\u015flayan ko\u015fucunun hareketidir. \nVerilen ifadeler a\u015fa\u011f\u0131daki kavramlarla e\u015fle\u015ftirildi\u011finde hangi se\u00e7enekteki kavram \na\u00e7\u0131kta kal\u0131r? \nA) Yava\u015flama \nB) \u015eekil de\u011fi\u015ftirme \nC) Y\u00f6n de\u011fi\u015ftirme \nD) H\u0131zlanma \n6. 6. \nG\u00f6rselde hareket y\u00f6n\u00fc verilen araca uygulanacak kuvvetler ve kuvvetlerin etkileriy- \nle ilgili a\u015fa\u011f\u0131da verilen ifadelerden hangisi do\u011frudur? \nA) Bat\u0131 y\u00f6n\u00fcnde kuvvet uyguland\u0131\u011f\u0131nda ara\u00e7 h\u0131zlan\u0131r. \nB) Do\u011fu y\u00f6n\u00fcnde kuvvet uyguland\u0131\u011f\u0131nda arac\u0131n hareket y\u00f6n\u00fc de\u011fi\u015fir. \nC) Arac\u0131n durmas\u0131 i\u00e7in hareket y\u00f6n\u00fcyle ayn\u0131 y\u00f6nde kuvvet uygulanmal\u0131d\u0131r. \nD) Arac\u0131n h\u0131zlanmas\u0131 i\u00e7in do\u011fu y\u00f6n\u00fcnde kuvvet uygulanmal\u0131d\u0131r. \nBat\u0131 \nDo\u011fu \nAraban\u0131n hareket y\u00f6n\u00fc ","94 \n3. \u00dcN\u0130TE \n7. 7. \nM\u0131knat\u0131slarla ilgili a\u015fa\u011f\u0131da verilen ifadelerden hangisi yanl\u0131\u015ft\u0131r? \nA) Kanepe, koltuk gibi e\u015fyalar\u0131n kapanmas\u0131nda etkilidir. \nB) Telefon, bilgisayar, diyafon gibi ara\u00e7larda kullan\u0131l\u0131r. \nC) Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri \u00e7eker. \nD) Kuzey ve g\u00fcney olmak \u00fczere iki kutbu vard\u0131r. \n8. 8. \nA\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi havaya at\u0131lan metal bir paran\u0131n yere d\u00fc\u015fene kadar ger\u00e7ek- \nle\u015ftirdi\u011fi hareketlerden biri de\u011fildir? \nA) Y\u00f6n de\u011fi\u015ftirme \nB) Sallanma \nC) H\u0131zlanma \nD) Yava\u015flama \n9 I. \u015eeklini de\u011fi\u015ftirebilir. \n9 \nII. Rengini de\u011fi\u015ftirebilir. \nIII. H\u0131zlar\u0131n\u0131 artt\u0131rabilir. \nKuvvetin cisimler \u00fczerindeki etkileriyle ilgili verilen ifadelerden hangileri do\u011frudur? \n10. \n10. \nA\u015fa\u011f\u0131daki \u00f6rneklerin hangisinde di\u011ferlerinden farkl\u0131 t\u00fcrde kuvvet uygulanm\u0131\u015ft\u0131r? \nA) A\u00e7\u0131k duran \u00e7ekmecenin kapat\u0131lmas\u0131 \nB) Tekerlekli valizin ta\u015f\u0131nmas\u0131 \nC) Rafta duran kitaplar\u0131n al\u0131nmas\u0131 \nD) Araba kap\u0131s\u0131n\u0131n i\u00e7eriden kapat\u0131lmas\u0131 \n11. 11. \nYukar\u0131daki m\u0131knat\u0131slardan hangileri birbirine itme kuvveti uygular? \n A) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \n A) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \nI. \nII. \nIII.","95 \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \n12. \n12. \nA\u015fa\u011f\u0131daki \u015fekilde m\u0131knat\u0131slar\u0131n birbirlerini \u00e7ekme ve itme durumlar\u0131 g\u00f6sterilmi\u015ftir. \nBuna g\u00f6re, hangi se\u00e7enekte I ve II. m\u0131knat\u0131slar\u0131n kutuplar\u0131 do\u011fru olarak verilmi\u015ftir? \n A) \n B) \n C) \n D) \n13. \n13. \nA\u015fa\u011f\u0131daki tabloda baz\u0131 maddeler verilmi\u015ftir. \n M\u0131knat\u0131s\u0131n \u00e7ekti\u011fi maddeleri boyad\u0131\u011f\u0131n\u0131zda tablonun son h\u00e2li a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangi- \nsindeki gibi olur? \n14. A\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi m\u0131knat\u0131slar\u0131n yeni kullan\u0131m alanlar\u0131ndan biri de\u011fildir? \n14. \n A) Banka kartlar\u0131 \n B) MR cihaz\u0131 \n C) Kap\u0131 zilleri \n D) Maglev Treni \nA) \nB) \nC) \nD) \nI. \nII. \nToplu \ni\u011fne \nSilgi \nTeneke \nKutu \n\u00c7ivi \nI. \nII.","4. \u00dcN\u0130TE \n9696 \n4. \u00dcN\u0130TE \n1. B\u00d6L\u00dcM: \nMADDEY\u0130 N\u0130TELEYEN \n\u00d6ZELL\u0130KLER \n2. B\u00d6L\u00dcM: \nMADDEN\u0130N \u00d6L\u00c7\u00dcLEB\u0130L\u0130R \n\u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \n3. B\u00d6L\u00dcM: \nMADDEN\u0130N H\u00c2LLER\u0130 \nMADDEN\u0130N \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \n\u2022 Duyu organlar\u0131 yoluyla maddeyi nitelemeyi, \n\u2022 Maddeyi k\u00fctle ve hacim kavramlar\u0131 kapsam\u0131nda tan\u0131may\u0131, \n\u2022 Maddenin h\u00e2llerine ait temel \u00f6zelliklerini kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmay\u0131, \n\u2022 Maddenin \u0131s\u0131 etkisiyle h\u00e2l de\u011fi\u015fimini, \n\u2022 Saf madde ve kar\u0131\u015f\u0131mlar\u0131n \u00f6zelliklerini, \n\u2022 Ay\u0131rma y\u00f6ntemlerini kullanarak kar\u0131\u015f\u0131mlar\u0131 ay\u0131rmay\u0131, \n\u2022 Kar\u0131\u015f\u0131mlar\u0131n ayr\u0131lmas\u0131n\u0131n \u00fclke ekonomisine ve kaynaklar\u0131n \n kullan\u0131m\u0131na etkisini \n4. B\u00d6L\u00dcM: \nMADDEN\u0130N ISI ETK\u0130S\u0130YLE \nDE\u011e\u0130\u015e\u0130M\u0130 \n5. B\u00d6L\u00dcM: \nSAF MADDE VE KARI\u015eIM \n\u00f6\u011frenece\u011fiz. \nBu \u00fcnitede;","MADDEN\u0130N \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \n97 \n\u2022 Suda y\u00fczme ve batma, suyu emme ve emmeme, m\u0131knat\u0131sla \u00e7ekilme \n\u2022 K\u00fctle \n\u2022 Hacim \n\u2022 Kat\u0131, s\u0131v\u0131, gaz \n\u2022 Is\u0131nma, so\u011fuma, h\u00e2l de\u011fi\u015fimi, erime, donma, buharla\u015fma \n\u2022 Saf madde, kar\u0131\u015f\u0131m, eleme, s\u00fczme, m\u0131knat\u0131sla ay\u0131rma y\u00f6ntemleri \n\u00dcnitemizin Kavramlar\u0131 \nEBA \u00fcnite alan\u0131 \n97 \ne-i\u00e7erik","4. \u00dcN\u0130TE \n98 \n 1. B\u00d6L\u00dcM: MADDEY\u0130 N\u0130TELEYEN \u00d6ZELL\u0130KLER \n Yedi\u011finiz salatan\u0131n i\u00e7indeki malzemeleri sayabilir misiniz? Salatan\u0131n i\u00e7indeki malzemeleri \nhangi duyu organlar\u0131n\u0131z\u0131 kullanarak belirleyebilirsiniz? \nD\u00dc\u015e\u00dcNEL\u0130M \n\u00c7evrenizde a\u011fa\u00e7lar, ta\u015flar, evler, insanlar, ta\u015f\u0131tlar, denizler, g\u00f6ller gibi bir\u00e7ok canl\u0131 ya da \ncans\u0131z varl\u0131kla kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rs\u0131n\u0131z. Bo\u015flukta yer kaplayan, duyu organlar\u0131yla alg\u0131lanabilen t\u00fcm varl\u0131klara \nmadde \n denir. Maddeleri duyu organlar\u0131yla tat, koku, ses vb. \u00f6zelliklerine g\u00f6re s\u0131n\u0131fland\u0131rabilece\u011finiz \ngibi suda batan-y\u00fczen, suyu emen-emmeyen, m\u0131knat\u0131sla \u00e7ekilen-\u00e7ekilmeyen gibi niteliklerine g\u00f6re de \ns\u0131n\u0131fland\u0131rabilirsiniz. \nMaddeyi Niteleyen \u00d6zellikler \nSuda Y\u00fczme veya Batma \nSuyu Emme veya Emmeme \nM\u0131knat\u0131sla \u00c7ekilme \nSuda Y\u00fczen veya Batan Maddeler \nCan simidinin suda y\u00fczd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc, suya att\u0131\u011f\u0131n\u0131z bir ta\u015f\u0131n ise batt\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn\u00fcz. Nesnelerin \nsuda batmas\u0131 veya y\u00fczmesi b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne de\u011fil, yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 maddenin \u00f6zelli\u011fine ba\u011fl\u0131d\u0131r. Maddeler suda \ny\u00fczmeleri ve batmalar\u0131na g\u00f6re s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131labilir. \nTahta par\u00e7as\u0131, plastik \u015fi\u015fe, pinpon topu, plastik kapak gibi maddeler suda y\u00fczer. Maddelerin bu \n\u00f6zelli\u011finden yararlan\u0131larak \u00e7ocuklar\u0131n g\u00fcvenli y\u00fczmesini sa\u011flayan kolluklar yap\u0131l\u0131r. Ta\u015f, metal para, \n\u00e7elik ka\u015f\u0131k, bilye, anahtar gibi maddeler ise suda batar. Gemiler, su y\u00fczeyinde sabit durabilmek i\u00e7in \ndemir \u00e7\u0131pas\u0131n\u0131 suya b\u0131rak\u0131r. \u00c7\u0131pan\u0131n suda batma \u00f6zelli\u011fi sayesinde gemiler istedikleri yerde durabilirler. \nG\u00f6rsel 4.1. \nSuda Y\u00fczen veya Batan Maddeler"]
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218