NHỮNG CÁCH NUÔI DẠY TRÍ TUỆ VÀ KỸ NĂNG CỦA TRẺ

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 1 MUÅC LUÅC NHÛNÄ G ÀIÏUÌ CHA MEÅ NÏN BIÏTË ..................................................... 5 Con banå hocå gò úã trûúnâ g mêuî giaoá .......................................................5 Cha meå nïn chuá yá nhûnä g biïuí hiïnå laå cuaã tre.ã .................................. 8 Röië loanå têm thênì úã treã em vaâ cacá h phonâ g traná h............................ 11 12 cacá h hûuä ñch giupá treã vui sönë g...................................................... 13 Dayå con: Nguyïn tùcæ nhûng khöng cûúnä g epá ................................... 15 Banå coá biïtë lùnæ g nghe con tre?ã ...........................................................18 Khi con banå quaá hiïuë àönå g ................................................................ 21 Ài hopå phuå huynh cho con.................................................................. 23 Hiïnë kïë ................................................................................................. 26 Tacá dunå g cuaã sûå khen thûúnã g tñch cûcå ............................................. 28 Lênì àêuì àûa con ài mêuî giaoá ............................................................. 30 Treã con muönë gò úã ba me?å ................................................................... 33 Taiå sao treã em khoá cho mûúnå àöì chúi?..............................................35 Nhûnä g cacá h noiá sinh chuyïnå ..............................................................37 Nhûnä g àûaá treã siïu viïtå ..................................................................... 39 Giaoá ducå con treã thöng qua viïcå lamâ vaâ troâ chúi..............................42 Àïí con banå coá trñ nhúá tötë khi hocå baiâ ................................................ 44 http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 2 Giaiã maä nhûnä g giêcë mú cuaã treã ......................................................... 47 Lamâ banå vúiá con khöng dïî ................................................................. 52 10 sai lêmì cuaã phuå huynh trong viïcå dayå con.................................. 54 Cêy roi hay sûå khuyïn nhuã................................................................ 55 Coá nïn lucá naoâ cunä g rêyì la con.......................................................... 58 Cacá h cû xûã giûaä meå vaâ con gaiá tuöií múiá lúná ..................................... 60 Cha meå laâ laá chùæn ............................................................................... 62 Dayå treã phûúng phapá hocå tötë ............................................................. 66 Lamâ banå vúiá con úã tuöií dêyå thò.......................................................... 67 DAYÅ CON TRONG NHA. .......................................................................68 Khi nuöi con mötå mònh....................................................................... 70 5 cacá h nïu gûúng dayå con caiá ............................................................. 71 Sao con töi àaiá dêmì hoaiâ ?................................................................... 74 Hûúná g dênî treã tûå lamâ vïå sinh............................................................ 76 Tñnh hûúná g nöiå - hûúná g ngoaiå cuãa treã ..............................................80 Viïcå nhaâ beá 5 - 6 tuöií coá thïí giupá meå ................................................ 84 Cùn phonâ g vui ve................................................................................. 85 Têpå cho treã tñnh ngùn nùpæ .................................................................. 87 Dayå con noiá chuyïnå àiïnå thoaiå ...........................................................89 Thïë giúiá tûúnã g tûúnå g cuaã beá ..............................................................91 Treã em cênì àuúcå giaoá ducå yá thûcá vïì tiïnì bacå tûâ 3 tuöií ? .................. 93 Nïn àaná h con hay khöng? .................................................................. 95 Àïí treã biïtë nghe lúiâ ............................................................................. 97 Giúiá hanå chúi game úã tuöií mêuî giaoá ? (Tûâ 2-5 tuöií ) ....................... 100 http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 3 Lamâ gò khi con caiá àaná h nhau?........................................................ 101 Chuêní bõ cho beá coá em...................................................................... 103 Àûnâ g àïí viïcå gò cunä g hoiã me!å ........................................................... 109 Hayä noiá ñt ài mötå chutá !...................................................................... 111 Khi treã giênå döiî ?................................................................................ 114 Giupá con coá nhiïuì banå ...................................................................... 117 Giaoá ducå con yá thûcá tiïtë kiïmå .......................................................... 118 Dayå cho con nhûnä g baiâ hocå dinh dûúnä g.......................................... 119 GIAOÁ DUCÅ NHÊN BANÃ ...................................................................... 121 Noiá chuyïnå giúiá tñnh vúiá con ............................................................ 123 Rùn dayå con núi àöng ngûúiâ ............................................................. 127 9 cacá h giupá xêy dûnå g lonâ g tûå tronå g núi treã con ............................. 130 Chúi têpå thïí ....................................................................................... 135 Dayå con biïtë chia se .......................................................................... 136 Dayå cho treã biïtë thöng camã .............................................................. 139 Dayå treã vïì lonâ g biïtë ún ..................................................................... 142 Dayå cho treã biïtë nhûnä g ngayâ àùcå biïtå ............................................. 148 Giupá con kiïmì chïë cún giênå ............................................................. 149 Nhutá nhatá .......................................................................................... 151 Sûå súå haiä cuaã treã (3-4 tuöií )............................................................... 154 Sûaã löiî tûå cao úã treã em...................................................................... 157 Àaä àïnë lucá dayå treã biïtë “cho” ........................................................... 161 Múã rönå g cacá quan hïå......................................................................... 163 Xoa dõu cún giênå úã treã....................................................................... 164 http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 4 Dayå treã biïtë kñnh tronå g ngûúâi lúán ................................................... 165 Xûã lyá tònh tranå g treã em ùn cùpæ vùtå .................................................. 172 Khi treã mocá tuiá meå ............................................................................ 177 Taiå sao bonå treã cûá hay noiá döië .......................................................... 179 Giaoá ducå giúiá tñnh khi naoâ ?.............................................................. 181 Giupá treã vûútå qua nöiî àau mêtë ngûúâi thên .................................... 183 Hayä kiïn nhênî vúiá con caiá ................................................................ 188 Dayå con coá thoiá quen lïî phepá ........................................................... 189 OcÁ khöi haiâ vaâ treã con....................................................................... 191 Dayå treã cacá h xûã sûå ............................................................................ 194 Möi trûúnâ g tötë àïí hònh thanâ h nhên cacá h ....................................... 197 Coá phaiã treã hû do banå beâ xêuë ? ......................................................... 201 Dayå treã cacá h sönë g tñch cûcå vaâ chuã àönå g.......................................... 204 Khi treã con hocå ................................................................................... 208 http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 5 NHÛÄNG ÀIÏÌU CHA MEÅ NÏN BIÏËT http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 6 Con baån hoåc gò úã trûúâng mêîu giaáo Mötå söë phuå huynh hoiã : \"Taiå sao con töi hocå hïtë 4 nùm \"àaiå hocå mêuî giaoá \" maâ vênî khöng biïtë àocå , biïtë viïtë ?\". Àùtå cêu hoiã trïn coá nghôa laâ phuå huynh hoanâ toanâ khöng hiïuí gò vïì cacá h giaoá ducå úã mêuî giaoá . Nïuë trûúcá àêy beá chó biïtë quanh quêní bïn ba, quênë quytá bïn meå thò nay chên àaä ài vûnä g, miïnå g noiá bi bö, muönë coá beâ banå , thñch ra àûúnâ g chúi àïí àûúcå hoatå àönå g nhiïuì hún vaâ giao tiïpë rönå g hún, vò àúiâ sönë g thiïn nhiïn vaâ xaä höiå conâ bao nhiïu bñ êní àöië vúiá be.á Trûúnâ g hocå chñnh laâ núi thñch húpå nhêtë , thoaã manä àûúcå nhu cêuì hiïuí biïtë vaâ vui chúi cuaã tre.ã Nhûnä g baiâ hocå lamâ ngûúiâ àêuì tiïn Qua cacá baiâ àönì g dao, baiâ thú, baiâ hatá coá tiïtë têuë vui tûúi, ngöå nghônh, tònh camã , beá thñch vaâ nhúá nhanh. Ài hocå mêuî , beá coá dõp lamâ quen vúiá ngön ngûä vùn hocå , nghïå thuêtå . Mötå söë phuå huynh hoiã : \"Taiå sao con töi hocå hïtë 4 nùm \"àaiå hocå mêuî giaoá \" maâ vênî khöng biïtë àocå , biïtë viïtë ?\". Xin thûa: Ngayâ ngayâ , beá àïnë trûúnâ g mêuî giaoá khöng phaiã àïí ngöiì nghe cö gianã g baiâ nhû hocå sinh phöí thöng, maâ laâ àïí vui chúi cunâ g cacá banå , àïí tham gia cacá hoatå àönå g khacá nhau. Beá hocå lamâ ngûúiâ : Beá biïtë coá cö Tiïn hiïnì tû,â öng Butå luön xuêtë hiïnå kõp thúiâ giupá àúä treã em ngoan; coá muå phuâ thuyã hay con yïu tinh àaná g ghetá lucá naoâ cunä g rònh rêpå chúâ àúiå cú höiå lamâ àiïuì acá . Qua chuyïnå kï,í beá biïtë caiá thiïnå vaâ caiá acá , tònh camã àaoå àûcá vaâ tònh camã thêmí my.ä Sûcá manå h cuaã giaoá ducå têpå thïí http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 7 ÚÃ trûúnâ g mêmì non, beá conâ hocå cacá h hoaâ àönì g vúiá cacá banå , biïët giûä yïn lùnå g trong giúâ nguã trûa, biïtë camã ún, xin löiî . Trûúcá khi ùn, beá rûaã tay sacå h, biïtë giú tay xin phatá biïuí . Chúi xong: tûå cêtë àöì chúi lïn kï.å Cö conâ dayå cho beá tûå phucå vu,å tûå xucá cúm ùn, uönë g nûúcá xong upá cöcë xuönë g. Cö noiá gò laâ beá nghe ngay, khöng cênì àaná h, la vò xung quanh coá bao nhiïu banå cunä g àang nghe lúiâ cö, beá maâ khöng nghe, cacá banå cûúiâ . Sûcá manå h giaoá ducå têpå thïí laâ vêyå . Beá àang loay hoay dûúiá àêtë nhaoâ nùnå cucå àêtë , hoatå àönå g nghïå thuêtå àêyë . Vúiá treã úã lûaá tuöií mêmì non, hoatå àönå g nghïå thuêtå àönì g nghôa vúiá sûå thïí nghiïmå camã giacá : àêtë setá deoã bao nhiïu thò nùnå àûúcå , vonâ g cöí tay cêmì butá sao cho kheoá àïí ra hònh tronâ ... Thöng qua taoå hònh, treã em hocå lêpå kïë hoacå h hanâ h àönå g: quyïtë àõnh seä lamâ gò, dunâ g vêtå liïuå naoâ , sùpæ xïpë cacá chi tiïtë ra sao... Lucá vaoâ lúpá mötå , beá àaä coá cacá kiïnë thûcá cú banã , beá haoá hûcá hocå hoiã , ham tòm toiâ , vaâ àiïuì quan tronå g nhêtë laâ beá tûå tin, biïtë lùnæ g nghe cö vaâ lamâ theo, biïtë têpå trung chuá y.á Bêyë nhiïu thöi laâ cha meå coá thïí yïn têm cho beá vaoâ lúpá mötå . Mötå söë beá àûúcå hocå trûúcá chûúng trònh lúpá mötå , khi bûúcá vaoâ trûúnâ g phöí thöng trong nhûnä g thaná g àêuì coá thïí hún banå mònh úã chöî biïtë mötå söë chû,ä mötå söë con tñnh, nhûng do khöng àûúcå chuêní bõ trûúcá vïì mùtå têm lyá vaâ thïí chêtë nïn mau choná g tutå hêuå sau cacá banå . Treã coá thïí sinh ra chuã quan khi phaiã hocå laiå caiá àaä biïtë , nïn chïní h manã g, chaná hocå . Tïå haiå hún laâ thoiá quen hocå sai phûúng phapá àaä canã trúã viïcå tiïpë thu àiïuì cö dayå , àïí laiå nhûnä g thoiá quen xêuë trong hoatå àönå g trñ tuïå cuaã cacá be.á Sûaã sai, phaá boã mötå thoiá quen bao giúâ cunä g khoá hún hònh thanâ h thoiá quen múiá . Cha meå coá thïí lamâ gò höî trúå cö giaoá ducå con caiá ? - Giûä nïpë sinh hoatå nhû úã trûúnâ g mêmì non: cho con ùn, nguã àuná g giú,â vïå sinh caá nhên tötë . - Khöng lamâ höå tre,ã àïí treã lúná lïn laâ nhûnä g ngûúiâ tûå lêpå , tûå tin, saná g taoå , yïu lao àönå g. - Thûúnâ g xuyïn troâ chuyïnå vúiá con banå : hoiã con ài hocå coá vui khöng, nghe con hatá , àocå thú, kïí chuyïnå (khuyïnë khñch con noiá nùng macå h lacå , manå h danå , lamâ cho con thïm mïnë thêyì , yïu banå ...) http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 8 - Tranh thuã lucá àûa àoná con àïí trao àöií vúiá cö vïì sinh hoatå trong ngayâ cuaã con banå , cunâ g cö taoå moiå àiïuì kiïnå phatá triïní treã em http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 9 Cha meå nïn chuá yá nhûäng biïíu hiïån laå cuãa treã Banå coá bao giúâ giêtå mònh vò àötå nhiïn con banå coá nhûnä g thay àöií hoanâ toanâ vïì mùtå têm ly?á Coá thïí do banå quaá bênå rönå vúiá cöng viïcå maâ sao nhanä g viïcå chùÎ m socá àûaá con beá nho.ã Àûaá beá bönî g trúã nïn ngöî nghõch, hû àönë hoùcå lêmì lò khacá thûúnâ g. * Vò sao beá trêmì uêtë , lêmì lò? Nïuë thêyë con banå coá nhûnä g biïuí hiïnå , hanâ h àönå g khacá laå sau àêy, banå nïn kiïmí tra laiå xem têm lyá cuaã beá co gò bêtë öní khöng? - Mùtå lêmì lò, quauâ quauå , chùnè g noiá chùnè g cûúiâ , cunä g chùnè g nhonä g nheoä . Khöng noiá chuyïnå vúiá böë meå nhû thûúnâ g ngayâ . - ÚÃ trûúnâ g hocå , beá khöng chúi àuaâ vúiá cacá banå maâ hay ngöiì lò mötå chö,î khöng phatá biïuí yá kiïnë , khöng hûná g thuá trong giúâ hocå . - ÚÃ nha,â beá chó lamâ möiî mötå viïcå nhû xem ti vi caã töië . Hoùcå coá beá ngöiì vaoâ banâ hocå miïtå maiâ suötë buöií maâ khöng chuá yá àïnë cha me,å anh chõ em. Giaiã phapá tamå thúiâ : Àoá laâ hiïnå tûúnå g trêmì uêtë úã treã em. Trong trûúnâ g húpå nayâ , banå nïn taoå têm lyá thoaiã maiá cho beá bùnç g nhûnä g biïnå phapá gúiå yá nhû sau: - Cha meå nïn gênì guiä , vöî vïì be.á Nhûnä g cûã chó nheå nhanâ g, dõu danâ g, thaiá àöå ên cênì , êu yïmë seä lamâ dõu bútá nhûnä g töní thûúng trong lonâ g cuaã be.á - Àûa beá hoaâ nhêpå trúã laiå vúiá banå beâ bùnç g cacá h àún gianã nhû: ruã banå àïnë nhaâ hocå nhomá , ön baiâ . Böë meå cunâ g tham gia cacá troâ chúi vúiá beá nhû chúi nhaâ choiâ , baná àöì hanâ g, chúi bupá bï... vúiá beá gaiá . Chúi àaná h trênå , têpå àaná h cúâ tûúná g... vúiá beá trai. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 10 - Ban àêuì , coá thïí beá seä khöng mêyë hûúnã g ûná g, nhûng banå cênì hïtë sûcá kiïn nhênî àïí khuyïn nhu,ã ch•Î m socá be.á * Vò sao beá laiå ngöî nghõch vaâ nöií loanå ? Traiá vúiá trûúnâ g húpå trïn, beá laiå toã ra rêtë cûná g àêuì . Noá cûúng quyïtë khöng vêng lúiâ cha me.å Àonâ roi chó lamâ noá thïm xa laná h, vaâ canâ g \"àöië àêuì \" vúiá banå hún. Àöi khi, beá conâ toã yá tûâ chöië quyïtë liïtå sûå ch•Î m socá cuaã banå . Noá tûå lamâ têtë caã moiå viïcå , duâ banå toã yá muönë giupá no.á Lamâ ngûúcå laiå nhûnä g àiïuì cha meå khuyïn baoã . Giaiã phapá tamå thúiâ : - Trûúcá tiïn, banå phaiã chiïuì theo yá con tre.ã Khöng dunâ g roi votå , la mùnæ g beá nûaä . - Àapá ûná g nhûnä g \"yïu sacá h\" nhoã àïí tòm xem beá nöií loanå vò lyá do naoâ . - Nïuë têtë caã phûúng phapá trïn àïuì khöng coá kïtë qua,ã banå vênî conâ mötå cacá h: Àûa beá àïnë gùpå chuyïn gia têm ly.á Chuyïn gia seä cho beá lamâ nhûnä g ca trùcæ nghiïmå nho.ã Tûâ ào,á banå seä giaiã àapá àûúcå nhûnä g thùcæ mùcæ cuaã mònh. Cuöcå sönë g quaá bênå rönå , böë meå khoá chùm socá con caiá chu àaoá . Tuy nhiïn, theo cacá chuyïn gia, böë meå nïn àñch danh àûa àoná con ài hocå . Duâ böë meå vêtë vaã hún nhûng vênî àamã baoã àûúcå an toanâ cho tre,ã vûaâ taoå tònh thên àùcå biïtå giûaä böë meå vaâ con caiá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 11 Röëi loaån têm thêìn úã treã em vaâ caách phoâng traánh Nïuë treã àötå nhiïn hocå hanâ h sa sutá , ùn ñt, uönë g nhiïuì , thûcá khuya, mêtë nguã vaâ hay khocá , cûúiâ vö cú,á cha meå hayä quan têm túiá treã satá sao hún, vò àoá coá thïí laâ nhûnä g dêuë hiïuå cuaã chûná g röië loanå têm thênì . Treã bõ röië loanå têm thênì conâ coá thïí coá nhûnä g biïuí hiïnå khacá nhû röië loanå tû duy (noiá nhiïuì , nöiå dung linh tinh, khoá hiïuí ), gia tùng hanâ h vi, röië loanå baiâ tiïtë (tiïuí lùtæ nhùtæ nhiïuì lênì ). Bacá sô Lêm Xuên Àiïnì , Giamá àöcë Bïnå h viïnå Sûcá khoeã têm thênì TP HCM, cho biïtë , cacá danå g röië loanå sûcá khoeã têm thênì thûúnâ g gùpå úã treã võ thanâ h niïn laâ röië loanå vênå àönå g, loanå thênì cêpë , têm thênì phên liïtå , chêmå phatá triïní têm thênì , röië loanå lo êu, röië loanå giêcë ngu,ã röië loanå phatá triïní têm sinh ly.á .. Nguyïn nhên gêy röië loanå bao gömì : - Yïuë töë sinh hocå (di truyïnì ). - Töní thûúng thûcå thïí (xayã ra trong thúiâ kyâ baoâ thai, sinh núã hoùcå do bïnå h têtå sau sinh). - Sang chênë tên ly:á ÚÃ tuöií hocå tro,â nhûnä g trucå trùcå trong cuöcå sönë g gia àònh vaâ nhaâ trûúnâ g, sûå thiïuë hutå tònh camã (do cha meå ly dõ, boã rúi, do quan hïå thêyì tro,â banå beâ bõ xaoá trönå ) dïî dênî àïnë cacá röië loanå kïí trïn. Hanâ h vi bêtë thûúnâ g úã treã coá thïí chó laâ mötå phanã ûná g nhêtë thúiâ . Nïuë àûúcå xûã lyá thñch húpå , treã seä öní àõnh vaâ tiïpë tucå phatá triïní bònh thûúnâ g. Nïuë tònh hònh nghiïm tronå g hún, treã cênì àûúcå khamá nghiïmå àêyì àuã vïì y khoa vaâ têm ly.á Cha meå phaiã vûútå qua mùcå camã \"bïnå h têm thênì \" àïí àûa con àïnë khamá úã cú súã chuyïn khoa canâ g súmá canâ g tötë . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 12 Nhûnä g ûná g xûã húpå lyá trong cuöcå sönë g hùnç g ngayâ cuaã cha meå seä giupá phonâ g traná h nguy cú röië loanå têm thênì cho con, cuå thïí la:â - Taoå khöng khñ gia àònh êmë apá , hoaâ thuênå , moiå ngûúiâ yïu thûúng nhau. Trong ào,á cha meå laâ têmë gûúng saná g cho con, giupá treã tûå khùnè g àõnh vaâ baoã vïå mònh, tûå àïì khaná g trûúcá nhûnä g nguy cú bïn ngoaiâ . - Khöng apá àùtå , chupå mu,ä xucá phamå hay dunâ g nhûnä g biïnå phapá nùnå g nïì vúiá tre.ã Nhûnä g hanâ h vi thö baoå seä àïí laiå vïtë thûúng sêu trong têm hönì , ngùn chùnå sûå phatá triïní bònh thûúnâ g cuaã tre.ã - Nïn chêpë nhênå thûcå tranå g cuaã tre,ã khöng apá àùtå cacá àõnh kiïnë hay sûå kyâ vonå g cuaã mònh. Cênì tòm cacá h phatá huy nhûnä g mùtå tñch cûcå cuaã treã thay vò than vanä , höië tiïcë , tuyïtå vonå g. - Khöng nïn quaá nuöng chiïuì , àûnâ g súå con thêtë baiå hay gùpå nguy hiïmí maâ khöng cho noá tûå lêpå , lamâ treã mêtë tñnh chuã àönå g. - Taoå möi trûúnâ g hocå àûúnâ g vaâ xaä höiå lanâ h manå h, khöng gêy apá lûcå têm lyá quaá nhiïuì vïì viïcå hocå têpå cuaã cacá em. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 13 12 caách hûäu ñch giuáp treã vui söëng Cacá chuyïn gia têm lyá khùnè g àõnh rùnç g nhûnä g àûaá treã coá khaã nùng vui sönë g thûúnâ g coá mötå söë tñnh cacá h àùcå thuâ – bao gömì lonâ g tûå tronå g, tñnh lacå quan vaâ khaã nùng tûå chu.ã Niïmì vui sönë g nuöi dûúnä g têm hönì treã vaâ giupá treã thêmë nhuênì yá nghôa tötë àepå cuaã cuöcå sönë g. Dûúiá àêy laâ 12 cacá h hûuä ñch giupá treã thanâ h cöng trong tûúng lai. 1.Àïí treã tiïpë cênå vúiá niïmì vui thûúnâ g ngayâ : Àûnâ g apá àùtå tre.ã Hayä taoå khoanã g khöng gian vaâ thúiâ gian thoaiã maiá àïí treã tûå do chúi àuaâ vaâ tûúnã g tûúnå g. Àiïuì àoá giupá treã phatá triïní khaã nùng tòm hiïuí vaâ khamá phaá theo cacá h riïng cuaã mònh. Banå cunä g coá thïí taoå niïmì vui cho treã khi cunâ g treã töí chûcá sinh nhêtå cho bupá bï hay giupá treã may quênì aoá ... 2. Dayå treã biïtë quan têm: “Tûâ khi conâ rêtë nhoã treã em àaä thñch giupá ngûúiâ khacá ”. Hayä giupá treã nhênå thêyë mònh laâ thanâ h viïn quan tronå g vaâ coá ñch bùnç g cacá h taoå cú höiå cho treã tiïpë xucá vúiá moiå ngûúiâ . Hayä cunâ g treã chonå ra nhûnä g moná àöì chúi, quênì aoá cuä àïí gûiã tùnå g treã em ngheoâ . 3. Giupá treã renâ luyïnå thïí chêtë : Banå hayä khuyïnë khñch con tham gia cacá hoatå àönå g thïí lûcå treã yïu thñch, vò cacá hoatå àönå g nayâ khöng chó renâ luyïnå sûcá khoeã vaâ khaã nùng chõu àûnå g maâ conâ lamâ cho treã vui, giamã cùng thùnè g vaâ giaiã toaã nùng lûúnå g mötå cacá h lanâ h manå h. 4. Hayä cunâ g treã cûúiâ lïn: Banå hayä kïí chuyïnå vui cho treã nghe, cunâ g hatá vúiá treã nhûnä g baiâ hatá thiïuë nhi, tûå dñ domã vïì mònh. Cûúiâ coá lúiå cho treã vaâ banå vò khi cûúiâ banå giaiã toaã cùng thùnè g vaâ hñt oxy vaoâ cú thïí nhiïuì hún, nhúâ àoá maâ tinh thênì phênë chênë . 5. Cênì saná g taoå trong viïcå khen thûúnã g: Cha meå khöng nïn khen treã bùnç g cacá h noiá àún gianã “tötë lùmæ ”. Lúiâ khen cênì roä ranâ g, húpå http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 14 lyá vaâ nïu àûúcå chi tiïtë sûå tiïnë böå cuaã tre.ã Treã seä vui veã vaâ cöë gùnæ g hún nïuë banå noiá : “Con tö mauâ bûcá tranh nayâ àepå qua!á ”. 6. Quan têm àïnë chïë àöå ùn cuaã tre:ã Trûúnâ g húpå treã àoiá khöng àuná g vaoâ giúâ ùn (khöng phaiã do bïnå h), hayä cho treã ùn tamå nhûng phaiã àamã baoã àuã chêtë dinh dûúnä g (nhû: sûaä chua ñt beoá , traiá cêy tûúi hoùcå khö...). Ùn uönë g àuã chêtë seä giamã phênì naoâ tñnh hay thay àöií úã treã vaâ lamâ cho cú thïí khoeã manå h hún. 7. Khúi dêyå tñnh nghïå sô núi tre:ã Bêtë kyâ hònh thûcá nghïå thuêtå naoâ cunä g giupá con banå giaiã toaã tònh camã vaâ lamâ àúiâ sönë g nöiå têm treã thïm phong phu.á Thöng qua cacá hònh thûcá nghïå thuêtå , treã seä biïuí löå nhûnä g camã xucá vïì banã thên vaâ vïì thïë giúiá riïng cuaã mònh. Àûúcå khen khi chúi cacá mön nghïå thuêtå hay biïuí diïnî vùn nghïå úã trûúnâ g giupá treã camã thêyë haiâ lonâ g vúiá chñnh mònh. 8. Hayä móm cûúiâ vúiá tre:ã “Möiî ngayâ mötå ngûúiâ cênì bönë lênì öm àïí tönì taiå , tamá àïí duy trò sûå sönë g vaâ mûúiâ sauá àïí trûúnã g thanâ h”. Khi banå núã mötå nuå cûúiâ thêtå tûúi vaâ öm con vaoâ lonâ g nghôa laâ banå ngêmì quaã quyïtë vúiá treã rùnç g treã àaä lamâ rêtë tötë . Hayä nhúá rùnç g nuå cûúiâ vaâ nhûnä g vonâ g tay êu yïmë coá ñch cho caã banå lênî tre.ã 9. Lùnæ g nghe: Treã rêtë muönë àûúcå cha meå chuá yá vò àoá laâ lucá treã camã thêyë mònh àûúcå quan têm. Hayä tamå ngûng cöng viïcå vaâ têpå trung nghe khi treã muönë noiá . Àûnâ g bao giúâ ngùtæ lúiâ tre,ã chêmë dûtá cêu chuyïnå hay nghe mötå cacá h qua loa – ngay caã khi banå àaä nghe treã noiá rêtë nhiïuì lênì . Hayä troâ chuyïnå vaâ lùnæ g nghe treã khi banå àûa treã àïnë trûúnâ g hoùcå khi banå döî treã ngu.ã 10. Àûnâ g àoiâ hoiã úã treã sûå hoanâ haoã : Nïuë banå ênë àõnh hay àoiâ hoiã hoanâ haoã vïì mötå cöng viïcå maâ treã phaiã lamâ nghôa laâ banå àaä lamâ giamã lonâ g tin úã tre.ã Trûúcá khi dayå treã lamâ viïcå tötë hún, banå nïn tûå hoiã : - Treã khöng lamâ tötë viïcå laâ do sûcá khoeã hay vò viïcå vûútå quaá khaã nùng tre?ã - Nïuë àoá khöng phaiã laâ sai sotá thûúnâ g xuyïn thò banå àûnâ g bênå têm nhiïuì vïì chuyïnå nayâ nûaä . Dênì dênì , treã seä tûå phênë àêuë vaâ lamâ viïcå tötë hún. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 15 11. Huênë luyïnå treã khaã nùng giaiã quyïtë vênë àï:ì Treã seä tûå tin hún khi tûå mònh giaiã quyïtë thanâ h cöng mötå khoá khùn naoâ ào.á Bùtæ àêuì tûâ nhûnä g viïcå àún gianã nhû: cötå dêy giayâ , bùng qua àûúnâ g an toanâ ..., sau àoá treã tiïnë dênì àïnë khaã nùng tûå giaiã quyïtë vênë àïì lúná hún mötå cacá h àöcå lêpå . Banå cunä g coá thïí giupá treã bùnç g cacá h: - Tòm hiïuí vaâ chó ra cacá bûúcá giaiã quyïtë vênë àïì cuaã tre.ã - Quyïtë àõnh trúå giupá hay àïí treã tûå giaiã quyïtë . - Nïuë treã cênì höî trú,å phaiã àamã baoã sûå höî trúå húpå lyá vaâ kõp thúiâ . 12. Cho treã cú höiå thïí hiïnå khaã nùng cuaã mònh: Cêuå beá rêtë mï sacá h? Hayä cho treã àocå trong lucá banå àang lamâ bïpë . Con gaiá banå coá nùng khiïuë vïì sö?ë Khi banå ài mua sùmæ , hayä àïí con banå coá dõp tröí taiâ tñnh toaná . Khi banå chia seã vúiá treã lonâ g nhiïtå tònh vaâ cho treã thêyë banå trên tronå g nhûnä g moná quaâ noá tùnå g thò banå àaä lamâ tùng lonâ g tûå tronå g cuaã con mònh. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 16 Daåy con: Nguyïn tùæc nhûng khöng cûúäng eáp Trong gia àònh, ngûúiâ meå luön laâ chöî dûaå ïm aiá nhêtë cho con caiá , laâ nguönì àönå g viïn, vöî vïì cho con phênë àêuë . Nïuë quan hïå meå con khöng tötë seä coá tacá dunå g ngûúcå laiå . Con caiá chï tracá h cha me?å Banå àang giùtå àöì lúä tay trong khi nöiì canh söi sucå trïn bïpë àang traoâ ra. Banå goiå con àang hocå baiâ xuönë g bïpë nhêcë nöiì canh xuönë g. Con banå lamâ xong, cùnç nhùnç : “Con ghetá meå qua.á Àang hocå baiâ maâ cunä g khöng yïn”. Nghe tiïnë g “ghetá ” meå nöií giênå àunâ g àunâ g la mùnæ g con thêmå tï.å Khöng nïn buönì vò viïcå con caiá chï tracá h bö,ë meå trong mötå thúiâ àiïmí naoâ ào,á maâ nïn xem àoá laâ bònh thûúnâ g trong quaá trònh trûúnã g thanâ h cuaã con caiá . Trong trûúnâ g húpå nayâ , banå nïn bònh tônh giaiã thñch cho con hiïuí : viïcå nhúâ con trong trûúnâ g húpå nayâ laâ bêtë khaã khaná g. Nhûnä g viïcå khacá gia àònh khöng bao giúâ sai biïuí con lamâ trong lucá àang hocå . Meå súå ài xa cacá h ngayâ vò súå nïnì nïpë trong nhaâ xaoá trönå do thiïuë banâ tay nöiå trú.å Banå khöng biïtë trong thúiâ gian àoá chönì g, con ùn nguã ra sao. Khöng nïn àïí chuyïnå nhaâ chó lïå thuöcå vaoâ mötå ngûúiâ . Thónh thoanã g vùnæ g nhaâ vaiâ ngayâ laâ cacá h banå àïí con caiâ têpå quaná xuyïnë viïcå nha.â Àiïuì àoá coá lúiå àïí renâ luyïnå tñnh àöcå lêpå , khöng yã laiå . Àïí con coá nhiïuì phûúng aná lûaå chonå Banå thêyë con khöng àûúcå sacå h se.ä Banå gùtæ lïn “ài tùmæ ài” hoùcå “bêní qua,á coá ài tùmæ khöng”. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 17 Khöng nïn dunâ g mïnå h lïnå h nhû vêyå , con banå seä miïnî cûúnä g vêng lúiâ nhûng khöng àûúcå vui. Thay vaoâ ào,á banå nïn noiá : “Con muönë tùmæ rûaã bêy giúâ hay àïí chiïuì matá cunä g àûúcå . Tùmæ sacå h röiì con seä rêtë àepå trai”. Khöng chonå phûúng aná àe doaå Khi muönë con lamâ viïcå gò ào,á banå thûúnâ g hay dunâ g cumå tûâ “mayâ khöng bao giú.â ..” hoùcå “mayâ vênî cû.á ..” röiì “mayâ seä bõ...”. Banå nïn chónh laiå cacá h noiá nhû vêyå vò noá luön taoå apá lûcå nùnå g nïì lamâ cho con banå súå haiä khi thêtë baiå , thiïuë tûå tin do àoá thiïuë nùng àönå g. Banå nïn dunâ g cacá cêu coá yá nghôa tñch cûcå nhû “Nïuë con lamâ ... thò seä rêtë tötë ” coá tacá dunå g khuyïnë khñch. Coá nguyïn tùcæ nhûng cênì linh hoatå Cûá hanâ g tuênì vaoâ chiïuì thûá tû, banå phên cöng con banå àïnë cûaã hanâ g mua gaoå chúã vïì dunâ g cho caã tuênì . Chiïuì thûá tû tuênì nayâ , ài lamâ vï,ì trúiâ mûa, banå phatá hiïnå con banå khöng ra cûaã hanâ g mua gaoå . Banå bûcå mònh rêyì la con mùcå duâ nhaâ vênî conâ gaoå nêuë . Khöng nïn: Mùcå duâ viïcå nhaâ àaä phên cöng thanâ h thoiá quen, nhûng nguyïn tùcæ khöng phaiã laâ àiïuì cûná g nhùcæ . Chiïuì höm êyë trúiâ mûa, chúã gaoå vïì khöng traná h khoiã bõ ûútá . Banå coá thïí linh àönå g cho phepá con àïí àïnë chiïuì höm sau, trúiâ nùnæ g raoá mua gaoå tiïnå hún. Àûnâ g cûúnä g epá con Hún 10 giúâ töië , banå phatá hiïnå ra bònh dêuì ùn àaä hïtë , saná g súmá mai khöng thïí lamâ bûaä àiïmí têm cho caã nha.â Banå goiå con gaiá múiá 10 tuöií ài mua dêuì ùn. Con beá khöng chõu ài vò “súå ma”. Banå cûúnä g epá con phaiã ài cho àûúcå . Beá vûaâ ài vûaâ khocá . Àûnâ g nïn cho rùnç g con banå coá khaã nùng lamâ viïcå lamâ àûúcå moIå chuyïnå , khöng súå gò caã vaâ nïuë noá tûâ chöië chó vò giaã vúâ hoùcå lûúiâ biïnë g. Súå ma (chuã yïuë laâ súå àûúnâ g vùnæ g) laâ camã giacá thêtå cuaã treã võ thanâ h niïn, nhêtë laâ con gaiá . Trûúcá khi giao mötå nhiïmå vuå gò, banå cênì cên nhùcæ : viïcå àoá coá vûútå quaá khaã nùng cuaã con khöng vaâ tötë nhêtë laâ àûnâ g cûúnä g epá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 18 Noiá ra àiïuì hy vonå g hún laâ ranâ g buöcå Con banå àang hocå lúpá 12, banå ra mïnå h lïnå h “nùm nay phaiã thi àêuå àaiå hocå , nïuë khöng àêuå thò phaiã tòm viïcå lamâ , khöng ai nuöi nûaä àêu”. Banå tûúnã g rùnç g nghiïm khùcæ nhû thïë con banå seä cöë gùnæ g hocå têpå , nhûng thûcå ra chó lamâ con banå cùng thùnè g, khoá hocå têpå nïuë nghe nhûnä g lúiâ nhû thï,ë mùcå duâ noá biïtë rùnç g noá coá rútá àaiå hocå thò gia àònh seä cho thi laiå . Tötë nhêtë banå nïn noiá “con seä àem laiå niïmì vui cho gia àònh nïuë nùm nay thi àêuå àaiå hocå ”. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 19 Baån coá biïët lùæng nghe con treã? Khi con banå bûúcá chên àïnë trûúnâ g cunä g coá nghôa laâ treã bûúcá vaoâ mötå thïë giúiá rönå g lúná vúiá rêtë nhiïuì khoá khùn, rêtë nhiïuì niïmì vui cunä g nhû nöiî buönì cênì chia se.ã Nhûng liïuå banå coá biïtë lùnæ g nghe tiïnë g noiá cuaã con banå khöng? Àiïuì àoá khöng dïî chutá naoâ . Khöng ngùtæ lúiâ Liïuå coá lucá naoâ vò àang bênå bõu maâ banå noná g nayã ngùtæ lúiâ treã khöng? Thûcå ra nhûnä g öng böë baâ meå biïtë yïn lùnå g nghe con mònh thöí löå hïtë nöiî niïmì quaã khöng nhiïuì . Con chuná g ta vênî thûúnâ g xuyïn phaiã nghe nhûnä g cêu àaiå loaiå nhû: “Thöi àûúcå röiì , meå àang bênå , àïí mai meå seä hoiã cö giaoá cho con”. Hoùcå la:â “Sao con lai chonå vaoâ àuná g lucá nayâ àïí kïí lïí nhô? Thöi, àïí tyá nûaä meå seä nghe con noiá ”. Nhûng chñnh nhûnä g àûaá treã cunä g cênì àûúcå tön tronå g vaâ lùnæ g nghe khöng bõ ngùtæ lúiâ nhû mötå ngûúiâ lúná . Hayä àïí cho treã biïtë rùnç g banå hiïuí vaâ thöng camã Khi treã chayå àïnë kïí vúiá böë meå mötå àiïuì gò àoá coá nghôa laâ treã cênì tòm úã banå mötå chöî dûaå tinh thênì , sûå camã thöng vaâ giupá àú,ä vò vêyå banå luön phaiã toã thaiá àöå quan têm vaâ sùné lonâ g lùnæ g nghe. Nïuë banå vênî thûúnâ g xuyïn vûaâ àocå baoá , vûaâ nghe con têm sûå thò tötë hún hïtë banå nïn tamå gacá cöng viïcå sang mötå bïn vaâ nghe treã noiá . Vaâ banå nïn suy nghô mötå chutá trûúcá khi traã lúiâ . Nïuë con banå vûaâ dûtá lúiâ banå àaä àûa cêu traã lúiâ ra ngay seä gêy cho treã ênë tûúnå g rùnç g nhûnä g khoá khùn, rùcæ röië cuaã treã chò laâ nhûnä g àiïuì vúá vêní , khöng àaná g àïí banâ bacå . Hayä noiá rùnç g banå hiïuí vênë àïì àoá khoá khùn àöië vúiá treã nhû thïë naoâ trûúcá khi giupá treã giaiã quyïtë vênë àï.ì Tòm hiïuí nguyïn nhên thay vò phaná xetá http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 20 Nïuë nhû cêuå con àang hocå tiïuí hocå thöí löå vúiá banå rùnç g beá àang rêtë böië röië vò àaä lúä lêyë cêy butá chò cuaã mötå banå cunâ g lúpá thò banå khöng nïn vöiå vanâ g la mùnæ g con. Sûå chó trñch cuaã banå lamâ treã camã thêyë súå haiä vaâ lênì sau con banå seä khöng conâ têm sûå vúiá banå nhûnä g chuyïnå nhû vêyå nûaä . Àiïuì banå nïn lamâ laâ tòm hiïuí tònh huönë g con banå àaä lamâ viïcå ào.á Duâ vò lyá do gò ài nûaä banå cunä g nïn khen ngúiå treã vò treã àaä dunä g camã nhênå ra löiî lêmì cuaã mònh vaâ àönå g viïn con àûa traã butá cho banå . Nïuë banå taoå àûúcå mötå thoiá quen troâ chuyïnå vaâ chia se,ã mötå bêuì khöng khñ yïn êmë vaâ quan têm lênî nhau trong gia àònh thò chùcæ chùnæ con banå seä luön luön têm sûå vúiá banå moiå nöiî niïmì cuaã chuná g. Chonå mötå khöng gian thñch húpå cho cuöcå troâ chuyïnå Banå hayä tòm mötå gocá thñch húpå cho cuöcå troâ chuyïnå khi con baån gùpå rùcæ röië àïí khöng lamâ àûtá àoanå cuöcå troâ chuyïnå , phên taná sûå chuá yá cuaã banå . Àiïuì àoá taoå cho con banå camã giacá rùnç g banå rêtë quan têm àïnë àiïuì treã sùpæ noiá , giupá treã àuã tûå tin vaâ bònh tônh àïí bayâ toã vúiá banå nhûnä g nöiî lo lùnæ g trong lonâ g. Hayä biïtë chúâ àúiå Banå àûnâ g ngacå nhiïn khi treã im lùnå g, khöng thïí bùtæ àêuì cuöcå troâ chuyïnå . Duâ sao thò con banå vênî conâ laâ mötå àûaá tre.ã Banå àûnâ g lamâ treã hoanã g súå bùnç g nhûnä g lúiâ noiá theo kiïuí : “Noiá nhanh lïn nïuë khöng thò moiå viïcå honã g hïtë bêy giú”â . Banå nïn khñch lïå tre:ã “Böë meå biïtë coá nhûnä g chuyïnå thêtå khoá noiá nhûng nïuë con kïí hïtë thò böë meå seä giupá con vûútå qua àûúcå khoá khùn nayâ ”. Trong nhûnä g trûúnâ g húpå treã ngêpå ngûnâ g khöng noiá , banå coá thïí giupá treã bùtæ àêuì bùnç g cacá h àûa ra nhûnä g cêu hoiã gúiå yá hoùcå kïí nhûnä g trûúnâ g húpå tûúng tûå cuaã banå trong thúiâ niïn thiïuë . Lùnæ g nghe, chia seã niïmì vui nöiî buönì cuaã con treã laâ caã mötå nghïå thuêtå lamâ cha me.å http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 21 Khi con baån quaá hiïëu àöång Hai ngayâ nghó cuöië tuênì úã nha,â rêtë nhiïuì bêcå phuå huynh than phiïnì khöng thïí quanã nöií con caiá vò nhiïuì chauá tuöií mêuî giaoá quaá hiïuë àönå g, thñch quêyå pha,á löi keoá àöì àacå , bayâ bûaâ khùpæ nha.â .. Thêmå chñ coá nhûnä g phuå huynh phaiã chúã con ài tòm cö giaoá vò meå àaä kiïn nhênî ngöiì döî hanâ g tiïnë g àönì g höì nhûng chauá chó lo maiã chúi, khöng chõu ùn uönë g gò ca.ã .. Vêyå cênì lamâ nhû thïë naoâ vúiá nhûnä g treã quaá hiïuë àönå g àêy? Hayä khen ngúiå kho treã lamâ àûúcå viïcå tötë , khen ngúiå caã khi treã lamâ àûúcå nhûnä g viïcå rêtë nho.ã Banå hayä nhúá rùnç g cacá cö be,á cêuå beá nayâ thûúnâ g khöng àïí yá àïnë nhûnä g lúiâ nhùcæ nhú,ã dùnå do,â la mùnæ g cuaã ngûúiâ lúná nhûng laiå rêtë nhayå camã vúiá nhûnä g lúiâ khen cho duâ rêtë nho.ã Àùtå ra cho con “giúiá hanå hanâ h vi”. Caiá gi “àûúcå ”, caiá gò “khöng àûúcå ”, cha meå “àönì g y”á hay “khöng àönì g y”á . Hayä loaiå trûâ nhûnä g tûâ “khöng”, “khöng àûúcå ”, “khöng nïn”. Coá thïí coá nhûnä g khiïmë khuyïtë nhêtë àõnh nhûng con banå vênî phaiã tuên theo nhûnä g yïu cêuì nhû nhûnä g treã khacá . Khöng nïn apá àùtå cho con nhûnä g luêtå lïå quaá nghiïm khùcæ . Hònh phatå cuaã banå phaiã laâ hònh phatå chûá khöng phaiã laâ mïnå h lïnå h. Hayä yïu cêuì thûcå hiïnå moiå quy tùcæ liïn quan àïnë sûå an toanâ vaâ sûcá khoeã cuaã tre,ã khöng nïn bùtæ be,ã hoanå h hoeå . Nhûnä g hanâ h àönå g trïu ngûúi, chocå tûcá cuaã tre,ã àoá laâ cacá h treã lamâ cho ngûúiâ lúná chuá yá àïnë mònh. Nïn danâ h nhiïuì thúiâ gian chúi vúiá con hún. Hayä dayå treã cacá h giao tiïpë vúiá ngûúiâ khacá , nïn cû xûã nhû thïë naoâ úã chöî cöng cönå g, chöî àöng ngûúiâ vaâ nhûnä g kyä nùng xaä höiå khacá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 22 Thûcå hiïnå nghiïm tucá thúiâ gian biïuí hanâ g ngayâ : ùn uönë g, chúi, daoå chúi, ài nguã phaiã thûcå hiïnå theo mötå thúiâ gian nhêtë àõnh. Khen ngúiå khi con thûcå hiïnå àuná g. Nïuë nhû con banå gùpå khoá khùn trong hocå têpå , khöng nïn yïu cêuì con phaiã àatå àiïmí cao trong têtë caã cacá mön hocå . Coá thïí àatå àiïmí töët úã 2-3 mön cú banã laâ àu.ã Nïn traná h nhûnä g chöî àöng ngûúiâ (chú,å siïu thõ...) hay kñch thñch treã nhûnä g camã xucá , hanâ h àönå g manå h Dayå con tñnh tûå kiïmì chï,ë tûå àiïuì chónh hanâ h vi cuaã mònh. Hayä nhúá rùnç g, sûå bònh tônh cuaã banå chñnh laâ vñ duå tötë nhêtë cho con caiá . Taoå àiïuì kiïnå cho con treã giaiã toaã bútá nhûnä g nùng lûúnå g dû thûaâ . Hanâ g ngayâ nïn têpå thïí ducå ngoaiâ trúiâ coá khöng khñ trong lanâ h: daoå chúi, chayå nhayã , têpå thïí ducå , cunâ g chúi thïí thao nhûng àûnâ g lamâ treã quaá mïtå . Dayå con hûná g thuá vúiá cöng viïcå naoâ ào.á Treã rêtë cênì coá camã tûúnã g mònh coá khaã nùng, thanâ h thaoå trong mötå cöng viïcå . Nhiïmå vuå cuaã cha meå laâ tòm cho con mötå cöng viïcå naoâ àoá phuâ húpå àïí giupá treã tin tûúnã g vaoâ khaã nùng cuaã mònh. Tuy nhiïn khöng nïn bùtæ epá con tham gia hocå úã nhiïuì trung têm khacá nhau, àùcå biïtå laâ hocå nhûnä g mön hocå hoùcå nhûnä g viïcå àoiâ hoiã phaiã coá sûå têpå trung chuá yá vaâ ghi nhú.á Trûúcá 6 tuöií , con banå coá nhûnä g biïuí hiïnå hanâ h vi sau àêy hay khöng, coá keoá daiâ trong khoanã g thúiâ gian 6 thaná g khöng? Nïuë thêyë co,á banå hayä tñnh 1 àiïmí , nïuë khöng: 0 àiïmí . Kïtë quaã coá khoanã g tûâ 8 àiïmí trúã lïn, con banå cênì phaiã coá sûå quan têm àùcå biïtå àêyë . - Tay chên luön luön bênå rönå , khöng yïn khi ngöiì trïn ghï.ë - Rêtë dïî bõ nhûnä g tacá àönå g cuaã möi trûúnâ g xung quanh löi keoá . - Rêtë khoá khùn khi phaiã chúâ àúiå àïnë lûútå chúi cuaã mònh. - Khöng suy nghô khi traã lúiâ hoùcå khi chûa hoiã xong àaä vöiå vanâ g traã lúiâ . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 23 - Rêët khoá khùn khi phaiã thûcå hiïnå mïnå h lïnå h, yïu cêuì cuaã ngûúiâ khacá . - Rêtë khoá têpå trung chuá yá khi chúi hoùcå khi giaiã baiâ têpå . - Thûúnâ g hay boã dúã cöng viïcå vaâ chuyïní sang viïcå khacá - Trong thúiâ gian chúi toã ra khöng yïn têm, thûúnâ g bõ cacá banå khacá chïë giïuî . - Thñch noiá chuyïnå mötå cacá h quaá àaná g. - Khi noiá chuyïnå thûúnâ g ngùtæ lúiâ ngûúiâ khacá àïí noiá yá kiïnë cuaã mònh. - Thûúnâ g coá camã giacá nhû khöng nghe thêyë nhûnä g gò ngûúiâ khacá noiá vúiá mònh. - Thûúnâ g àïí mêtë cacá loaiå àöì dunâ g, vêtå dunå g, dunå g cuå hocå têpå , sinh hoatå cênì thiïtë . - Khöng themâ àïmë xóa gò àïnë nhûnä g nguy hiïmí xung quanh vaâ nhûnä g hêuå quaã àaná g tiïcë seä xayã ra (thñch chayå , nhayã trïn àûúnâ g, hay leo treoâ ...). http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 24 Ài hoåp phuå huynh cho con Nhiïuì bêcå cha meå thûúnâ g khöng quan têm lùmæ àïnë cacá buöií hopå phuå huynh mùcå duâ noá rêtë quan tronå g cho caã banå vaâ con cuaã banå . Vò vêyå , banå nïn chuêní bõ tötë cho cacá buöií hopå cunä g nhû nïn tham dûå àêyì àuã cacá cuöcå hopå cuaã lúpá hay cuaã trûúnâ g maâ con banå àang theo hocå . Dûúiá àêy laâ mötå vaiâ lúiâ khuyïn danâ h cho banå . - Chuêní bõ cho buöií hopå : Trûúcá khi dûå hopå , banå nïn hoiã xem treã thñch gò nhêtë úã trûúnâ g? Treã coá gùpå khoá khùn vúiá mön hocå naoâ khöng? Treã coá muönë thay àöií gò úã trûúnâ g khöng? Caã böë vaâ meå nïn thu xïpë thúiâ gian àïí àïnë dûå hopå . Cha meå seä cunâ g tòm hiïuí sûå viïcå vaâ cunâ g trao àöií vúiá nhau vïì viïcå hocå cuaã con khi vïì nha.â Banå nïn viïtë ra nhûnä g gò banå cênì hoiã àïí traná h lênî lönå hoùcå boã sotá (con banå coá nùng khiïuë àùcå biïtå gò khöng, ûu vaâ khuyïtë àiïmí cuaã tre,ã cacá h tñnh àiïmí úã lúpá v.v...) Nhúá mang theo giêyë viïtë àïí ghi laiå ngùnæ gonå mötå söë àiïmí quan tronå g maâ banå cênì lûu têm. - Khi dûå hopå : Têpå trung vaoâ viïcå hocå cuaã tre:ã Mötå buöií hopå thûúnâ g chó keoá daiâ trong khoanã g 30-60 phutá , banå nïn manå h danå nïu ra cacá cêu hoiã vaâ cacá vênë àïì cênì trao àöií àïí tòm hiïuí nhûnä g thöng tin phanã höiì vïì viïcå hocå cuaã tre.ã Banå hayä chuã àönå g àöië thoaiå vúiá giaoá viïn. Gêy dûnå g quan hïå tötë vúiá giaoá viïn: Buöií hopå phuå huynh àêuì tiïn laâ cú höiå lamâ quen vúiá cacá giaoá viïn. Quan hïå giûaä phuå huynh vaâ http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 25 giaoá viïn tötë thò viïcå theo doiä quaá trònh hocå têpå , phatá triïní cuaã con banå úã trûúnâ g seä thuênå lúiå hún. Banå cunä g nïn tòm hiïuí thïm thöng tin vïì giaoá viïn, vïì phûúng phapá gianã g dayå cuaã ho.å .. Hayä traná h thaiá àöå phonâ g vï:å Trong buöií hopå , giaoá viïn seä chó ra khaã nùng maâ con treã coá thïí phatá triïní , àïì nghõ banå cho treã tham gia vaoâ cacá lúpá hocå chuyïn-nùng khiïuë , hoùcå cunä g coá thïí yïu cêuì banå lûu têm, hanå chïë treã úã mötå vaiâ mùtå naoâ ào.á Hayä traná h viïcå tranh luênå vúiá giaoá viïn hoùcå bacá boã nhênå àõnh cuaã giaoá viïn vïì con banå . Banå nïn nhúá mucå àñch cuaã buöií hopå laâ àïí àaná h giaá nùng lûcå hocå têpå cuaã treã vaâ tòm ra nhûnä g giaiã phapá giupá con banå hocå tötë hún. Giupá con banå hoaâ nhêpå vaoâ têpå thï:í Banå nïn tòm hiïuí xem treã coá hoaâ húpå tötë vúiá banå beâ hay khöng? Treã coá thûúnâ g traná h mùtå banå khöng? Nïuë coá thò traná h nhûnä g àûaá banå naoâ ? Treã coá thoiá bùtæ natå , hay treã coá thûúnâ g bõ bùtæ natå khöng? Vò khaã nùng hoaâ húpå seä anã h hûúnã g àïnë hiïuå quaã hocå têpå cuaã tre.ã Cung cêpë cacá thöng tin hûuä ñch cho giaoá viïn: Banå nïn cho giaoá viïn biïtë nhûnä g thay àöií cuaã gia àònh (böë meå ly dõ, treã múiá coá em hay ngûúiâ thên trong gia àònh vûaâ múiá mêtë ...). Hayä nhúá laâ banå chó nïn kïí nhûnä g vênë àïì quan tronå g vaâ theo banå àiïuì àoá coá anã h hûúnã g àïnë tre.ã Xêy dûnå g kïë hoacå h hanâ h àönå g: Trûúcá khi ra vï,ì banå nïn hoiã cacá h thuênå tiïnå nhêtë àïí banå liïn lacå vúiá thêyì cö cuaã treã (bùnç g àiïnå thoaiå hoùcå thû àiïnå tû)ã . Coá thïí sau nayâ banå seä cênì trao àöií gêpë vúiá giaoá viïn vïì vênë àïì naoâ ào.á - Banå nïn kïí cho treã nghe vïì nöiå dung buöií hopå : Treã thûúnâ g muönë biïtë ba meå vaâ thêyì cö àaä trao àöií nhûnä g gò vïì mònh. Banå nïn ûu tiïn cho treã biïtë nhûnä g nhênå xetá tötë cuaã banå vaâ giaoá viïn vïì thanâ h tñch cuaã tre.ã Sau àoá múiá àïnë nhûnä g vênë àïì khacá cunâ g vúiá cacá h giaiã quyïtë , chùnè g hanå nhû viïcå treã lo súå bõ bùtæ natå , viïcå treã khöng thñch mötå giaoá viïn hoùcå mötå mön hocå naoâ ào.á .. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 26 Hiïën kïë Töi khöng chó coá \"töë khö\"í . Nay xin àïì xuêtë mötå vaiâ biïnå phapá giaiã khö.í Lamâ sao úã cacá nhaâ tre,ã cacá em, ngoaiâ cacá cö, quaá bênå rönå khöng àuã thò giú,â coá ai chùm socá thïm, bïë bönì g, troâ chuyïnå , huá hñ vúiá cacá em. Töi khöng xin nhaâ nûúcá tùng biïn chïë cacá nhaâ tre,ã maâ àïì nghõ: möiî nhaâ treã kïtë nghôa vúiá mötå trûúnâ g phöí thöng, vaâ möiî ngayâ nhaâ trûúnâ g cûã hai ba hocå sinh tûâ 12 - 16 tuöií àïnë giupá cacá cö giûä tre.ã Cacá hocå sinh caã trai lênî gaiá , vûaâ chùm socá cacá em nho,ã vûaâ hocå vïì cacá h nuöi nênë g, chùm socá em be.á Taiå sao cho hocå sinh hocå àõa lyá Chêu My,ä Chêu Phi maâ khöng cho hocå vïì sinh ly,á têm lyá cacá treã nho?ã Àúiå àïnë lucá 25 - 30 tuöií , khi sùpæ lamâ böë meå múiá hocå nhûnä g àiïuì êyë thò quaá chêmå , lucá êyë àêuì ocá àaä àêyì thanâ h kiïnë vò àaä nghe ngûúiâ nayâ ngûúiâ noå macá h baoã , kïí chuyïnå vïì viïcå sinh con, nuöi con. Maâ àêy cunä g laâ giaoá ducå giúiá tñnh: lamâ cho cacá em suy nghô vïì con caiá , em utá , biïtë yïu treã nho,ã coá yá thûcá tracá h nhiïmå vúiá cacá em be,á chuêní bõ àïí nay mai lamâ böë me.å Caiá khöí cuaã con em khöng àûúcå chúi, töi cunä g àaä àûa giaiã phapá khi noiá àïnë chuyïnå àaá cêuì , chuyïnå thêyì cö nïn cunâ g chúi vúiá hocå sinh, chuyïnå taoå àiïuì kiïnå cho cacá em gaiá àûúcå chúi. Chó cênì trñch mötå phênì tû, phênì nùm söë tiïnì àêuì tû vaoâ àaá boná g, thu thuïë thïm úã nhûnä g sên quênì vútå , sên golf danâ h cho cacá võ triïuå phu,á laâ cunä g àuã tiïnì giupá cho khöng biïtë bao nhiïu treã em chúi. Conâ lamâ sao cho lúpá hocå hûná g thu,á hêpë dênî hún àûúnâ g phö,ë canã h chú?å Àûúnâ g phö,ë cûaã hanâ g hêpë dênî vò cacá àöì vêtå , nhaâ trûúnâ g cênì coá nhûnä g sacá h giaoá khoa in àepå , coá nhûnä g dunå g cuå phong phu,á nhûng nïuë chó lêyë àöì vêtå cuaã nhaâ trûúnâ g àöië choiå vúiá hanâ g hoaá àûúnâ g phöë thò nhaâ trûúnâ g nhêtë àõnh khöng thïí naoâ theo kõp. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 27 Hêpë dênî hún àöì vêtå laâ tònh ngûúiâ . Khöí laâ trûúnâ g lúpá hiïnå nay rêtë \"vö camã \". Naoâ laâ truyïnì thönë g, chó thõ cêpë trïn, phûúng thûcá giaoá ducå lamâ cho thêyì cö àûná g trûúcá hocå sinh chó quan têm àïnë söë àiïmí vùn, toaná , ngoaiå ngû,ä lõch sû.ã .. gùpå mötå hanâ h vi húi bêtë thûúnâ g laâ lïn aná , trûnâ g phatå . Töi chó mong laâ möiî giaoá viïn thêyë mötå hocå sinh lú àanä g, khöng nghe gianã g, quêyë pha,á ngang bûúná g, biïtë tûå kiïmì chïë lonâ g tûå aiá , bûcå böiå , maâ tûå hoiã : taiå sao nhû vêyå . Sau àoá thên tònh hoiã em hocå sinh êyë : höm nay em coá gò khöng vui, em buönì bûcå vïì caiá gò? Töi mong rùnç g cacá nhaâ trûúnâ g sû phamå khöng chó dayå cho cacá giaoá sinh nhûnä g khaiá niïmå , quan àiïmí têm lyá trûuâ tûúnå g, naoâ laâ tri giacá , trñ nhú,á nhênå thûcá maâ hocå têm lyá chuã yïuë laâ tòm hiïuí têm tû, trùn trú,ã thùcæ mùcæ , khöí têm cuaã treã nho,ã àïí thöng camã vúiá hocå sinh, àïí hiïuí rùnç g khöng phaiã cacá em banã chêtë laâ \"lûúiâ \", laâ \"bûúná g\", la\"â àêuì tïu\" maâ chñnh vò trong cuöcå sönë g cacá em vêpë vapá vïì tònh camã , bõ chênë thûúng têm lyá cacá em múiá sinh ra nhû vêyå . Khöng phaiã gia àònh naoâ cunä g laâ töí êmë , àûnâ g lamâ cho nhûnä g em àaä \"thêtë tònh\" úã gia àònh, àïnë lúpá laiå \"thêtë tònh\" thïm. Taoå nïn thên tònh giûaä giaoá viïn vaâ hocå sinh, lamâ cho tònh nghôa thêyì troâ sêu àêmå , thò hocå sinh seä gùnæ boá vúiá trûúnâ g, vúiá lúpá . Khöng nïn quïn tònh nghôa beâ banå : quan hïå beâ banå laâ mötå yïuë töë cú banã trong sûå hònh thanâ h nhên cacá h, taoå niïmì vui lúná cho tre,ã vaâ \"hocå thêyì khöng tayâ hocå banå \". Nhûng nhaâ trûúnâ g laiå ngùn cêmë hocå sinh trao àöií , banâ bacå , chúi àuaâ vúiá nhau, suötë buöií ngöiì canå h nhau, maâ chó noiá vúiá nhau nûaã cêu àaä bõ khiïní tracá h. Nhaâ trûúnâ g khöng dayå cho hocå sinh húpå tacá vúiá banå , chó thucá àêyí ganh àua, ai hún ai, ùn thua vúiá nhau. Chó coá ra àûúnâ g múiá húpå beâ húpå banå àûúcå , lamâ sao lúpá hocå àûúcå hêpë dênî hún àûúnâ g phö?ë Töi khöng noiá nhiïuì . Cacá bêcå cha me,å cacá thêyì cö hanâ g ngayâ tiïpë xucá vúiá tre,ã nïuë chuá y,á dïî danâ g nhênå thêyë nöiî khöí hanâ g ngayâ cuaã con em, vaâ àaä nhênå ra têtë cunä g coá thaiá àöå vaâ cacá h ûná g xûã thñch àaná g. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 28 Taác duång cuãa sûå khen thûúãng tñch cûåc Trong cuöcå sönë g thûúnâ g nhêtå , khöng ñt khi phuå huynh dûnã g dûng khi treã lamâ viïcå tötë . Cha meå khöng biïtë rùnç g nïuë khöng khen thûúnã g viïcå lamâ tñch cûcå cuaã con, chùnè g khacá naoâ khuyïnë khñch chuná g khöng lamâ nûaä . Dayå gêuë biïtë chúi boná g rö:í Trûúcá àêy, taiå Los Angeles, khi cöng viïn Lanâ g Nai Nhêtå (Japanese Deer Village) khai trûúng, bacá sô Leon Smith, nahâ têm lyá hocå luyïnå thuá àaä dayå cho mêyë con gêuë nhêpå tûâ Nhêtå chúi boná g rö.í Khi múiá àïnë , mêyë con gêuë conâ trong tònh tranå g hoang da,ä têtë nhiïn laâ khöng biïtë chúi boná g rö.í Nhûng bacá sô Smith àaä têpå cho chuná g biïtë chúi boná g rö.í Viïcå huênë luyïnå xem chûnâ g rêtë àún gianã . Öng àïí con gêuë úã mötå gocá sên vaâ quaã boná g úã gocá àöië lêpå . Nïuë con gêuë chó xoay quanh mötå chöî thò khöng coá viïcå gò xayã ra. Nhûng khi con gêuë tiïnë vïì phña quaã boná g, duâ mötå chó chutá xñu thöi, öng seä thûúnã g cho noá mötå miïnë g thõt. Bacá sô Smith tuên thuã chùtå cheä quy àõnh nayâ , têpå cho gêuë tiïnë dênì tûnâ g bûúcá àïnë gênì quaã boná g. Möiî lênì tiïnë thïm mötå chutá thò öng laiå thûúnã g cho chuná g. Sau ào,á öng laiå thûúnã g khi gêuë nhùtå boná g, khi gêuë àïnë gênì röí vaâ nemá boná g. Têtë nhiïn laâ khöng phaiã ngayâ mötå ngayâ hai maâ gêuë lamâ àûúcå têtë caã maâ phaiã lamâ kiïn trò trong mötå thúiâ gian daiâ . Àùcå biïtå trong thúiâ gian ào,á öng khöng bao giúâ dunâ g àïnë vuä lûcå vúiá chuná g. Khen thûúnã g tûnâ g bûúcá Nhaâ giaoá ducå nöií tiïnë g, tiïnë sô têm lyá hocå Fitzhugh Dodson, chûná g kiïnë quaá trònh nayâ , noiá : Quaá trònh luyïnå gêuë àún gianã nayâ coá thïí lamâ cho nhûnä g ngûúiâ lamâ cha meå vaâ nhûnä g nhaâ giaoá ducå suy http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 29 nghô sêu sùcæ . Chuná g ta thêyë bacá sô Leon Smith chó apá dunå g möåt nguyïn tùcæ duy nhêtë : tñch cûcå khen thûúnã g mötå khi con gêuë lamâ tötë . Chuná g ta thûã phên tñch viïcå lamâ cuaã bacá sô Smith: - Thûá nhêtë , öng àõnh roä mucå tiïu mong muönë : àïnë nhùtå boná g vaâ nemá boná g vaoâ rö,í khöng lamâ caiá gò khacá . - Thûá hai, öng cho gêuë mötå phênì thûúnã g (mötå miïnë g thõt) möiî khi noá lamâ àuná g yïu cêuì . Khöng bao giúâ thûúnã g khöng. - Thûá ba, phênì thûúnã g khöng cunâ g mötå lucá khi hoanâ thanâ h nhiïmå vuå (nemá boná g vaoâ rö)í maâ tûnâ g bûúcá . Chñnh quaá trònh tûnâ g bûúcá nayâ àaä cho phepá bacá sô dênî dùtæ con gêuë tûâ chöî àïnë nhùtå boná g àïnë khi nemá boná g vaoâ rö.í Nguyïn tùcæ khen thûúnã g tñch cûcå laâ nhùmç àapá laiå mötå viïcå lamâ tñch cûcå , khöng bao giúâ apá dunå g cho mötå viïcå lamâ tiïu cûcå . Mötå viïcå lamâ tñch cûcå maâ àûúcå khen thûúnã g thò coá nhiïuì khaã nùng viïcå àoá seä àûúcå tiïpë tucå . Tiïnë sô Fitzhugh Dodson cho rùnç g nguyïn tùcæ àoá rêtë phuâ húpå trong viïcå dayå tre.ã Khöng nïn chó biïtë trûnâ g phatå Chuná g ta hayä xem, khi cacá chauá vui chúi vúiá banå , cho banå mûúnå àöì chúi, khöng la hetá önì aoâ , nghe lúiâ cha meå thò cha meå lamâ gò? Cha meå seä khen thûúnã g hanâ h àönå g tñch cûcå cuaã chuná g chùng? Khöng, thöng thûúnâ g cha meå khöng àïí y,á hoå cho viïcå àoá laâ bònh thûúnâ g. Cha meå khöng biïtë rùnç g nïuë khöng khen thûúnã g viïcå lamâ tñch cûcå cuaã con caiá , chùnè g khacá naoâ khuyïnë khñch chuná g khöng lamâ nûaä . Ngûúcå laiå , khi con chauá lamâ viïcå gò khöng tötë , chùnè g hanå nhû àaná h banå , lamâ àöí canh, chocå em gaiá , ùn cùpæ tiïnì , ngöî ngûúcå vaâ khöng nghe lúiâ , noiá cacá h khacá khi cacá chauá lamâ traiá vúiá mong muönë cuaã cha me,å thò kïtë quaã seä ra sao? Cha meå seä nöií giênå vaâ tòm cacá h trûnâ g phatå . Nghôa laâ khi ngoan thò khöng àïí y,á nhûng khi hû thò trûnâ g phatå . Lamâ nhû vêyå cacá chauá ngayâ canâ g tiïu cûcå . Nhiïuì cha meå àaä vö tònh lamâ traiá yá vúiá àiïuì mònh mong muönë . Viïcå khen thûúnã g tñch cûcå cênì phaiã àûúcå apá dunå g àöië vúiá treã tûâ khi múiá biïtë ài cho àïnë tuöií thiïuë niïn, apá dunå g canâ g súmá canâ g tötë . Cha meå phaiã quan têm thûúnâ g xuyïn àïnë con caiá , möiî khi treã coá http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 30 hanâ h àönå g tötë , phaiã khen thûúnã g kõp thúiâ àïí khuyïnë khñch chauá . Viïcå khen thûúnã g khöng nhêtë thiïtë bùnç g vêtå chêtë . Àöië vúiá cacá chauá , khöng coá phênì thûúnã g quyá naoâ bùnç g sûå thûúng yïu êu yïmë cuaã cha me,å tònh thûúng àoá thïí hiïnå trong sûå quan têm hanâ g ngayâ àöië vúiá viïcå lamâ , viïcå hocå cuaã con. Nhiïuì khi mötå lúiâ khen àuná g lucá , kõp thúiâ cuaã cha meå àuã lamâ cho chauá vui lonâ g, hún laâ mötå phênì thûúnã g vêtå chêtë . Nhûng cha meå khöng nïn lamå dunå g lúiâ khen àïí lamâ con vui lonâ g, lêu ngayâ seä phanã tacá dunå g. Nïuë möiî ngayâ , chauá lamâ thïm mötå viïcå tötë , vaâ àûúcå khuyïnë khñch kõp thúiâ vaâ thñch àaná g, thò viïcå lamâ khöng tötë ngayâ canâ g bútá ài, vaâ con caiá chuná g ta seä tötë hún. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 31 Lêìn àêìu àûa con ài mêîu giaáo Duâ con banå trûúcá nay vênî úã nhaâ vúiá meå hay laâ gûiã nhaâ tre,ã viïcå chauá lênì àêuì tiïn ài mêuî giaoá cunä g laâ mötå thûã thacá h lúná àöië vúiá chauá cunä g nhû àöië vúiá me.å Cênì lamâ cho chauá canâ g an têm canâ g tötë . Nïuë àûúcå chuêní bõ tinh thênì àêyì àu,ã ngayâ àïnë trûúnâ g chauá seä ñt lo lùnæ g vaâ khöng camã thêyë bõ lacå vaoâ mötå möi trûúnâ g xa la.å Duâ banå chuêní bõ àêyì àuã cho chauá thïë naoâ thò ngayâ àêuì tiïn àïnë trûúnâ g chauá cunä g bamá lêyë meå àoiâ vï.ì Khi àïí chauá úã laiå trong lúpá , nhûnä g giotå nûúcá mùtæ lùn daiâ trïn maá chauá seä lamâ cho bêtë cûá baâ meå naoâ cunä g khöí têm vaâ camã thêyë nhû mònh coá löiî vúiá chauá . Cunä g nhû têtë caã cacá baâ meå khacá , lucá àoá banå seä chayå nhanh vïì nha,â khöng damá nhòn laiå nûaä . Cunä g may laâ thúiâ kyâ nayâ khöng keoá daiâ , mötå hai tuênì laâ cunâ g, nïuë banå chõu lamâ theo lúiâ khuyïn sau àêy cuaã tiïnë sô têm lyá hocå Anne Bacus: - Buöií saná g höm àoá banå nïn chuêní bõ cho chauá dêyå súmá àïí chauá khoiã bõ àötå ngötå . Banå àûnâ g noná g ruötå vaâ khöng nïn höië thucá chauá . - Àïí cho chauá ùn saná g mötå cacá h bònh tônh; donå cho chauá nhûnä g moná ùn chauá ûa thñch. - Mùcå cho chauá quênì aoá , giayâ àún gianã , phonâ g khi phaiã thay àöií . - Àïí vaoâ quênì chauá mötå khùn muâ soa, nhúá cho vaoâ àêyë mötå ñt nûúcá hoa, loaiå nûúcá hoa banå hay dunâ g, àïí chauá camã thêyë caiá muiâ quen thuöcå cuaã me.å Trong tuiá kia, banå coá thïí àïí mötå viïn keoå , cho chauá ùn giúâ ra chúi. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 32 - Trong caiá cùpå mang tïn chauá , banå nïn àïí sùné mötå böå quênì aoá àïí thay (àïì phonâ g”sûå cö”ë coá thïí xayã ra) vaâ àïí thïm vaoâ àêyë mötå con thuá nhöiì böng maâ chauá coá thïí yïn lonâ g öm nguã vaoâ buöií trûa. Hai caiá nayâ àïuì phaiã àïì tïn chauá , cunä g nhû moiå vêtå maâ chauá mang theo àïnë trûúnâ g. - Bònh tônh giaiã thñch cho chauá mötå cacá h roä ranâ g laâ chauá seä àïnë àêy möiî ngayâ nhû meå phaiã ài lamâ möiî ngayâ , vaâ möiî buöií chiïuì banå seä àïnë àoná chauá vïì nhaâ (trong mêyë ngayâ àêuì banå coá thïí àoná chauá súmá hún mötå chutá cho chauá quen dênì ). - Chñnh banå phaiã toã ra bònh tônh, búiã nïuë banå toã ra lo lùnæ g thò chauá seä thêyë ngay vaâ seä sú.å - Hayä toã ra khoan dung vaâ thöng camã : trong mêyë ngayâ àêuì coá thïí chauá seä kená ùn vaâ khoá ngu,ã hay cau coá vaâ cunä g coá thïí àaiá dêmì . Nhûng têtë caã seä trúã laiå bònhthûúnâ g sau mötå thúiâ gian ngùnæ . - Sau khi trao chauá cho cö, banå hayä tamå biïtå chauá . Àiïuì àoá coá nghôa laâ banå khöng vöiå vanâ g àûa chauá àïnë trûúnâ g röiì chayå vïì ngay, khöng nïn thûaâ lucá chauá nhòn ài núi khacá maâ boã ài, cunä g khöng nïn tûâ biïtå theo kiïuí ài röiì trúã laiå nhiïuì lênì . Tomá laiå , banå hayä tamå biïåt mötå cacá h bònh thûúnâ g. Banå coá thïí dõu danâ g hön chauá , noiá mötå vaiâ cêu vúiá cö giaoá , vêyî tay cho chauá röiì ra vï.ì Àïí cho chauá vûaâ hocå vûaâ chúi mötå cacá h tötë àepå úã trûúnâ g mêuî giaoá banå nïn chuá yá ba àiïuì sau àêy: 1. Cho chauá nguã àêyì àu.ã 2.Cho chauá ùn saná g àêyì àuã trûúcá khi àïnë trûúnâ g (nïuë chauá muönë coá thïí cho buá bònh). 3.Banå phaiã thûúnâ g quan hïå vúiá cö giaoá , ñt nhêtë laâ möiî tuênì mötå lênì . Cö cho banå biïtë chauá lamâ gò trong lúpá vaâ banå cho cö biïtë nhûäng gò coá thïí anã h hûúnã g àïnë viïcå hocå cuaã chauá (sûcá khoeã cuaã chauá , nhûnä g buöií ài chúi àùcå biïtå trong gia àònh...). Chauá rêtë nhayå camã trûúcá lonâ g tin cêyå vaâ quan hïå mêt thiïtë giûaä banå vaâ cö giaoá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 33 Treã con muöën gò úã ba meå? Chuná g ta thûúnâ g chó têpå trung àïnë nhûnä g hanâ h vi cuaã con caiá maâ ñt khi àïí yá àïnë cacá h cû xûã cuaã chñnh mònh. Taiå sao banå laiå khöng thûã nhòn hanâ h vi cuaã treã theo quan àiïmí cuaã chuná g? Hayä kiïmí tra nhûnä g àiïuì treã mong muönë nhêtë úã ba meå chuná g vaâ so sacá h vúiá banã thên mònh. 1.Treã con muönë ba meå khöng caiä nhau trûúcá mùtå chuná g. Treã con coá khuynh hûúná g bùtæ chûúcá nhûnä g gò ba meå lamâ , bêtë kïí hoå noiá gò. Banå coá thïí bêtë àöng yá kiïnë vaâ chia seã nhûnä g camã xucá traiá ngûúcå cuaã mònh maâ khöng cênì tênë cöng ngûúiâ khacá hay khû khû biïnå höå cho mònh khöng? Khi ào,á con banå cunä g seä hocå àûúcå cacá h xûã lyá cún giênå dûä vaâ giaiã quyïtë xung àötå theo nhûnä g cacá h tñch cûcå . 2. Treã con muönë ba meå àöië xûã vúiá moiå thanâ h viïn trong gia àònh nhû nhau. Àöië xûã vúiá cacá con nhû nhau khöng coá nghôa laâ àöië xûã ngang bùnç g vúiá têtë ca.ã möiî àûaá treã àïuì khacá nhau nhûng möiî àûaá treã àïuì cênì tònh thûúng vaâ sûå thöng hiïuí . Hayä xem xetá möië quan hïå cuaã banå vúiá tûnâ g àûaá con. 3. Treã con muönë ba meå trung thûcå . Mötå öng böë baoã con, \"Ra noiá laâ ba khöng coá nha,â \" coá thïí khöng nhênå ra laâ anh ta àang lamâ gûúng cho con mònh. Banå coá noiá nhûnä g gò banå muönë noiá vaâ àõnh noiá nhûnä g gò banå àaä noiá ? 4. Treã con muönë ba meå khoan dung vúiá ngûúiâ khacá . Khi ba meå khoan dung vúiá moiå ngûúiâ , treã con hocå àûúcå cacá h kiïn nhênî vúiá nhûnä g ngûúiâ khacá chuná g. Banå àaä lamâ gûúng cho treã vïì lonâ g khoan dung nhû thïë naoâ ? http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 34 5. Treã con muönë ba meå tiïpë àaiä banå beâ chuná g ên cênì . Nïu bonå treã tuå têpå úã nhaâ banå , banå seä biïtë con mònh àang úã àêu! Hayä taoå mötå bêuì khöng khñ cúiã múã cho banå beâ cuaã con vaâ thêuë hiïuí chuná g. 6. Treã con muönë ba meå biïtë xêy dûnå g tinh thêìn àöìng àöåi úã treã. Khi treã bûúcá sang tuöií thanh niïn, nhûnä g bêcå cha meå naoâ biïtë xêy dûnå g mötå tinh thênì àönì g àöiå úã treã seä coá anã h hûúnã g lúná hún àöië vúiá chuná g. Banå coá biïtë cacá h nuöi dûúnä g tinh thênì àönì g àöiå trong gia àònh mònh? 7. Treã con muönë ba meå traã lúiâ nhûnä g cêu hoiã cuaã chuná g. Banå coá camã thêyë ayá nayá khi noiá , \"Meå àang bênå lùmæ . Lucá khacá noiá chuyïnå nayâ .\" Röiì caiá lucá khacá àoá khöng bao giúâ àïnë . Hayä danâ h thúiâ gian ngay ngayâ höm nay àïí traã lúiâ nhûnä g cêu hoiã cuaã treã vaâ khi banå khöng biïtë lamâ sao àïí traã lúiâ thò hayä thûaâ nhênå àiïuì àoá vaâ tòm cacá h àïí traã lúiâ sau. 8. Treã con muönë ba meå phatå chuná g khi cênì , nhûng khöng phaiã laâ trûúcá mùtå ngûúiâ khacá , àùcå biïtå laâ banå beâ cuaã chuná g. Àiïuì àaná g ngacå nhiïn laâ treã con thêtå sûå muönë coá nhûnä g giúiá hanå , nhûng àûnâ g tûúnã g chuná g tònh nguyïnå lamâ àiïuì ào.á 9. Treã con muönë ba meå têpå trung vaoâ nhûnä g àiïmí tötë thay vò nhûnä g àiïmí yïuë cuaã chuná g. Hayä xem treã nhû mötå têmë tranh ghepá chûa hoanâ têtë vaâ têpå trung vaoâ mötå bûcá tranh seä hoanâ thiïnå thêtå àepå thay vò chó laâ nhûnä g mêuî ghepá bõ thêtë lacå . Liïtå kï nhûnä g àiïmí manå h cuaã con banå vaâ chonå nhûnä g thúiâ àiïmí thñch húpå àïí khuyïnë khñch chuná g 10. Treã con muönë ba meå kiïn àõnh. Chuná g ta khöng phaiã lucá naoâ cunä g trûúcá sau nhû mötå nhûng hayä cöë gùnæ g lamâ àiïuì ào.á Nhûnä g lucá banå hanâ h àönå g khöng nhêtë quaná cunä g khöng àïnë nöiî lamâ hû honã g con mònh. Nhûng treã cênì phaiã biïtë rùnç g tònh thûúng vaâ nhûnä g giúiá hanå maâ ba meå àùtå ra cho chuná g laâ khöng thay àöií . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 35 Taåi sao treã em khoá cho mûúån àöì chúi? Lucá 1 tuöií , treã àaä biïtë mang thuá nhöiì böng àïnë cho banå cunâ g chúi. Vêyå maâ giúâ àêy treã àûná g aná ngûä trûúcá thunâ g àöì chúi cuaã mònh nhû súå ai àoá lêyë ài. Lamâ thïë naoâ àïí treã chêpë nhênå cho banå mûúnå àöì chúi cuaã mònh? Dûúiá 18 thaná g tuöií : chûa coá khaiá niïmå súã hûuä Cho àïnë 18 thaná g tuöií , treã cho mûúnå àöì chúi mötå cacá h vö tû. Theo giaiã thñch cuaã nhaâ têm lyá hocå Nicole Fabre , úã àöå tuöií nayâ khaiá niïmå súã hûuä laâ hoanâ toanâ xa la.å Moná àöì chúi “cuaã tre”ã laâ vêtå maâ treã muönë ngay lucá ào.á Viïcå nhòn thêyë ngûúiâ khacá mên mï moná àöì chúi lamâ treã bùtæ àêuì toâ mo.â Chñnh tûâ chöî nayâ àaä bùtæ àêuì nhûnä g xung àötå àêuì tiïn: caã hai àïuì muönë moná àöì chúi cunâ g mötå lucá vaâ chùnè g ai chõu nhûúnâ g ai. Vênë àïì laâ khöng ai muönë chúâ thïm mötå phutá àïí coá moná àöì chúi mònh ûa thñch trong tay. Caiá ûúcá muönë àoá tûcá thúiâ vaâ hoanâ toanâ khöng coá chutá mauâ sùcæ cuaã sûå súã hûuä . 2-3 tuöií : cha meå can thiïpå thïë naoâ ? Theo nguyïn tùcæ , khaiá niïmå súã hûuä xuêtë hiïnå vaoâ khoanã g 2 tuöií . Úà àöå tuöií nayâ , treã biïtë phên biïtå àêu laâ moná àöì khöng phaiã cuaã mònh. Banã nùng súã hûuä seä phatá triïní trong nùm lïn 3. Trong thúiâ kyâ nayâ , cho mûúnå thêtå sûå laâ chuyïnå “àau xeá lonâ g”. Nhûnä g vêtå dunå g caá nhên thuöcå vïì thïë giúiá cuaã tre,ã khi lêyë noá ài, tûcá laâ banå àaä cùtæ àûtá mötå phênì cuaã tre.ã Lucá xayã ra xung àötå giûaä treã àang àoiâ vaâ àûaá kia khöng muönë cho mûúnå , sûå can thiïpå cuaã ngûúiâ lúná laâ rêtë coá ñch nhùmç thiïtë lêpå húpå àönì g, tûcá ênë àõnh thúiâ hanå mûúnå , vaâ sûå trao àöií (con cho banå mûúnå http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 36 xe, banå seä cho con mûúnå traiá banh). Nhû vêyå , tûnâ g àûaá treã seä tûå àùtå mònh vaoâ võ trñ cuaã banå vaâ sûå thöng camã seä dïî danâ g hún. Cunä g coá trûúnâ g húpå àûaá treã kiïn quyïtë tûâ chöië cho mûúnå mötå vêtå naoâ àoá vò lyá do hoanâ toanâ coá thïí hiïuí àûúcå . Chiïcë aoá len maâ meå àaä àan “chó danâ h cho mònh”, con thuá nhöiì böng maâ öng àaä tùnå g... laâ nhûnä g vêtå vö cunâ g quyá gia.á Tûå thên noá àaä thïí hiïnå sûcá manå h tònh yïu cuaã ngûúiâ lúná danâ h cho tre.ã Vò vêyå , àêu thïí naoâ chêpë nhênå cho keã khacá gianâ h lêyë , duâ chó laâ trong chöcë latá . 4-5 tuöií : sûå quan tronå g trong lúiâ hûaá Lucá lïn 4, treã seä khöng cênì coá têtë caã cacá moná àöì trong têmì tay cuaã mònh. Ngoaiâ ra, treã dênì quen vúiá sinh hoatå xaä höiå , thñch chúi vúái banå thay vò ngöiì mötå mònh vúiá àöì chúi. “Töi cho banå mûúnå , banå cho töi mûúnå ”, hònh thûcá trao àöií thêtå sûå hònh thanâ h. Nhûng úã tuöií lïn 4- 5, maâ treã khöng muönë cho mûúnå roä ranâ g coá vênë àïì naoâ ào.á Coá thïí banå àaä buöcå treã cho mûúnå khi conâ quaá nho,ã röiì dênì dênì trúã nïn dõ ûná g vúiá chuyïnå cho mûúnå . Duâ thaiá àöå nayâ chó laâ tamå thúiâ nhûng banå phaiã thûcå sûå canã h giacá . Treã lïn 5 tuöií maâ cûá khùng khùng tûâ chöië cho mûúnå laâ thïí hiïnå mötå nöiî lo, coá thïí laâ khöng tin vaoâ ngûúiâ khacá . Trûúnâ g húpå nayâ xayã ra khi cacá bêcå phuå huynh khöng giûä lúiâ hûaá . Chùnè g hanå nhû banå noiá vúiá con: ”Àûúcå röiì , ba meå seä mua cho con moná àöì nayâ lucá ài daoå vï”ì , nhûng röiì laiå khöng thûcå hiïnå lúiâ hûaá . Nhû vêyå , treã mêtë tin tûúnã g vaoâ lúiâ hûaá cuaã ngûúiâ khacá thò seä khöng tin ai ca.ã Sau nayâ lúná lïn, treã coá nguy cú trúã thanâ h ngûúiâ hay nghi ngú.â http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 37 Nhûäng caách noái sinh chuyïån Cunä g laâ mötå lúiâ noiá , nhûng cacá h noiá nayâ hay cacá h noiá kia laiå coá tacá dunå g rêtë khacá nhau, àöi khi rêtë àöië nghõch. Vò thï,ë khi noiá vúiá con caiá , böë meå phaiã lûaå lúiâ . Meå goiå :”Liïn! Laiå àêy meå baoã ! Nhanh lïn! Con canâ g ngayâ canâ g bûaâ baiä . Buönì g con nhû caiá chuönì g heo. Nïuë con cûá vûtá quênì aoá nhû thïë thò meå khöng mua quênì aoá nûaä àêu. Taiå sao con khöng sönë g ngùn nùpæ mötå chutá ? Taiå sao khöng bao giúâ con sùpæ xïpë quênì aoá vêyå ?” Liïn noiá tra:ã ” Taiå sao meå khöng mùnæ g con Ly.á Buönì g noá cunä g lönå xönå vêyå ? Conâ me,å meå coá ngùn nùpæ gò àêu?” Chuná g ta hayä cunâ g nhaâ têm lyá hocå Nancy Samalin phên tñch cuöcå noiá chuyïnå trïn cuaã meå con Liïn. Nhûnä g tiïnë g “con” (thêmå chñ “mayâ ”) vaâ “nïuë ”, “taiå sao” trong cêu chuyïnå trïn laâ nhûnä g tiïnë g noiá thûúnâ g hay sinh chuyïnå caiä nhau. Thay vò thûaâ nhênå buönì g noá bûaâ baiä vaâ àûná g lïn donå depå thò Liïn phanã ûná g. Noá tòm cacá h töë caoá em noá vaâ phanã àöië meå no.á Taiå sao? Cêu “Con canâ g ngayâ canâ g bûaâ baiä ” lamâ cho Liïn phanã ûná g ngay lêpå tûcá . Nhûnä g cêu noiá bùtæ àêuì bùnç g tiïnë g “con” thûúnâ g gêy phanã ûná g thuâ àõch vò noá chôa thùnè g vaoâ ngûúiâ , chûá khöng vaoâ vênë àïì (“Con lucá naoâ cunä g... Con khöng bao giú... Tötë hún laâ nïn... Con thêtå la.â ..). Nïuë tiïnë g “con” nheå nhanâ g àûúcå thay bùnç g tiïnë g “mayâ ” söî sanâ g thò phanã ûná g coá thïí conâ nùnå g hún. Tiïnë g “nïuë ” thûúnâ g kemâ theo mötå àe doaå : “Nïuë con cûá vûtá nhû thïë nûaä thò meå seä khöng mua quênì aoá nûaä àêu”. Mötå lúiâ àe doaå nhû thïë chùnè g coá tacá dunå g gò vúiá Liïn. Meå coá yá àõnh thêtå sûå khöng mua quênì aoá nûaä khöng? Liïn biïtë laâ khöng bao giú.â Àoá laâ mötå lúiâ vö http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 38 nghôa maâ cacá baâ meå thûúnâ g mang ra doaå con. Lúiâ àe doaå bao giúâ cunä g laâ tiïnë g noiá cuaã ngûúiâ manå h àöië vúiá ngûúiâ yïuë hún. Ngûúiâ yïuë hún seä coi àoá laâ mötå thacá h thûcá vaâ chó coá yá muön phanã ûná g. Vaâ Liïn àaä traã àuaä :” Conâ me,å meå coá ngùn nùpæ gò àêu?”. Tiïnë g “taiå sao” thûúnâ g khúiã àêuì cho mötå lúiâ töë caoá : “Taiå sao con khöng sönë g ngùn nùpæ mötå chutá ? Taiå sao khöng bao giúâ con chõu sùpæ xïpë quênì aoá ?”. Àoá laâ loaiå töë caoá chung chung hay gêy phanã ûná g tûå vïå vaâ thacá h thûcá vò noiá nhûnä g hanâ h àönå g xêuë trûúcá àêy cuaã Liïn, lamâ nhû chauá chûa bao giúâ xïpë quênì aoá , duâ chó laâ mötå lênì . Vêyå baâ meå cuaã Liïn nïn lamâ thïë naoâ ? Thay vò noiá nhûnä g cêu “sinh chuyïnå ” nhû trïn, baâ coá thïí noiá :”Liïn, quênì aoá thò phaiã treo lïn. Quênì aoá àïí dûúiá àêtë seä nhùn nhumá vaâ phaiã uiã laiå ”. Khi banå muönë cho chauá lamâ àiïuì gò, banå khöng nïn dunâ g chûä “nïuë ” nhû muönë àe doaå maâ banå nïn dunâ g chûä “khi” maâ khöng phaiã àe doaå :”Khi con mùcæ quênì aoá xong thò meå con ta seä ài chú.å ..”. Hoùcå banå coá thïí noiá “chûnâ g naoâ ”, cunä g coá tacá dunå g tûúng tû:å “Chûnâ g naoâ lamâ xong baiâ thò con coá thïí xem tivi”. Cho duâ cacá chauá chûa coá khaiá niïmå àêyì àuã vïì thúiâ gian, chuná g cunä g coá thïí hiïuí nhûnä g cêu noiá tûúng tûå nhû vêyå . Thay vò taoå ra mötå tònh huönë g manå h ùn hiïpë yïuë , thò ta seä chúi troâ “trao àöií ”: “Khi con lamâ xong viïcå A, thò meå seä lamâ viïcå B”, vaâ thay vò coá mötå sûå so saná h lûcå lûúnå g, úã àêy chó coá mötå cöë gùnæ g chung. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 39 Nhûäng àûáa treã siïu viïåt Nhûnä g àûaá treã bõ epá hocå têpå quaá mûcá khöng phaiã vò nhu cêuì cuaã àûaá treã maâ chñnh laâ do yïu cêuì cuaã cha me.å Tònh tranå g nayâ khöng chó coá úã nûúcá ta maâ conâ coá caã úã nhiïuì nûúcá trïn thïë giúiá . Sûcá epá tûâ cha meå Bacá sô Benjamin Spock àönì g thúiâ laâ nhaâ giaoá ducå nöií tiïnë g úã Myä kï:í “Töi nhúá trûúnâ g húpå mötå baâ meå vaiâ nùm trûúcá àêy àaä than phiïnì vúiá töi àûaá con gaiá 11 tuöií cuaã baâ ngayâ canâ g cùng thùnè g vïì thênì kinh vaâ hay khocá búiã nhûnä g chuyïnå khöng àêu. Hoiã ra múiá biïtë baâ àaä àùng kyá cho con gaiá cuaã baâ hocå cûúiä ngûaå ngayâ thûá hai, hocå trûútå bùng ngayâ thûá ba, hocå khiïu vuä ngayâ thûá tû, hocå êm nhacå ngayâ thûá nùm, hocå muaá balï ngayâ thûá sauá , vaâ ngayâ thûá bayã hocå àaná h giaá cacá buöií nhacå kõch. Ngoaiâ ra àiïuì quan tronå g laâ nhaâ trûúnâ g cuaã chauá àoiâ hoiã trònh àötå kiïnë thûcá rêtë cao vaâ cacá giaoá viïn cho baiâ têpå rêtë nhiïuì . Khi töi gúiå yá cho baâ meå àoá rùnç g sûå quaá taiã trong hocå têpå laâ nguyïn nhên cuaã sûå cùng thùnè g thênì kinh cuaã con gaiá baâ thò baâ vöiå kïu lïn: Nhûng àoá laâ nhûnä g mön hocå quan tronå g khöng thïí thiïuë àûúcå .”. Baâ meå noiá trïn khöng phaiã laâ caá biïtå . Caiá kiïuí suy nghô nayâ ngûúiâ ta thûúnâ g thêyë trong cacá gia àònh lêyë sûå thanâ h àatå trong xaä höiå lamâ mucå àñch töië thûúnå g trong cuöcå àúiâ . Ngûúiâ naoâ thûúnâ g yïu cêuì phaiã coá àõa võ vaâ thu nhêpå cao trong xaä höiå , thò ngûúiâ àoá thûúnâ g coá yïu cêuì cao nhû vêyå àöië vúiá con caiá mònh. Àuná g laâ nïuë chuná g ta khöng súmá quan têm àïnë nhu cêuì tri thûcá vaâ tònh camã cuaã cacá chauá thò seä anã h hûúnã g àïnë viïcå hocå têpå cuaã cacá chauá sau nayâ . Nhûng àiïuì àoá khöng coá nghôa laâ viïcå thucá àêyí hocå têpå quaá mûcá laâ coá lúiå cho tre.ã Thûcå tï,ë mötå sûå thucá àêyí nhû thïë rêtë coá haiå cho treã vïí mùtå lêu daiâ . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 40 Nhûnä g àûaá treã chõu sûcá epá nùnå g nïì nhû vêyå , khi trûúnã g thanâ h bao giúâ cunä g chó nghô àïnë viïcå gianâ h lêyë võ trñ hanâ g àêuì trong xaä höiå , àïnë mûcá khöng tòm àûúcå thuá vui naoâ khacá ngoaiâ caiá thïë giúiá canå h tranh nhoã hepå . Kinh nghiïmå cho thêyë duâ cha meå coá thucá àêyí cacá chauá gianâ h àûúcå caiá tuyïtå haoã trong lônh vûcå nayâ hay lônh vûcå khacá thò sûå phatá triïní cuaã chauá seä meoá mo,á mêtë cên àöië , rêtë coá thïí chauá seä cö àöcå , khö khan, ñch kyã vaâ nhiïuì thûá khacá nûaä . Coá mötå cöng trònh nghiïn cûuá vïì tuöií treã cuaã nhûnä g nhên taiâ , nhûnä g ngûúiâ coá thanâ h tñch saná g taoå àùcå biïtå trong moiå lônh vûcå , cho thêyë hoå coá mötå mêuî söë chung, àoá laâ höiì nhoã hoå àïuì coá mötå àam mï naoâ ào,á mötå troâ tiïu khiïní hay mötå dûå aná naoâ àoá (khöng nhêtë thiïtë laâ coá liïn quan àïnë nghïì nghiïpå cuaã hoå sau nayâ ) vaâ cûá kiïn trò phênë àêuë theo hûúná g ào.á Xin lêyë mötå thñ du:å öng Charles Darwin, ngûúiâ cha cuaã thuyïtë tiïnë hoaá . Höiì nho,ã öng hocå rêtë dötë , cha öng vaâ cacá thêyì giaoá àïuì cho rùnç g öng húi ngöcë . Öng khöng thñch hocå , chó thñch ài chúi ngoaiâ àönì g. Cha öng bùtæ hocå nganâ h y nhûng chó àûúcå vaiâ thaná g. Khi chuyïní öng sang hocå trûúnâ g ÀH Cambridge, öng laiå hocå mötå giaoá sû nöií tiïnë g vïì lõch sûã tûå nhiïn. Tûâ àoá öng ài theo khuynh hûúná g cuaã öng, trúã thanâ h mötå nhaâ bacá hocå , tacá giaã cuaã “Nguönì göcë cacá loaiâ ” nöií tiïnë g. Röië loanå têm thênì vò hocå quaá mûcá Mötå baâ meå dênî àûaá con àang hocå cêpë hai cuaã mònh àïnë khoa nhi TT sûcá khoeã têm thênì TP do sau mötå àútå thi keoá daiâ mötå tuênì , con baâ bönî g trúã nïn khöng buönì ùn uönë g, chó thñch nùmç daiâ . Sau mötå àútå trùcæ nghiïmå têm ly,á cacá bacá sô cho biïtë con baâ bõ röië loanå têm thênì do hocå quaá sûcá . Nghe theo lúiâ bacá sô, baâ àanâ h chêpë nhênå cho con mònh ra khoiã lúpá chuyïn. Hêuì hïtë cacá em hocå sinh bõ röië loanå têm thênì àïuì do phaiã traã giaá nhûnä g kyâ vonå g quaá mûcá cuaã phuå huynh àöië vúiá con em mònh. Bacá sô Phamå Vùn Tru,å trûúnã g khoa khamá nhi TT sûcá khoeã têm thênì TP, phên tñch: “Khaã nùng trñ tuïå cuaã cacá em coá thïí chia thanâ h danå g cao, trung bònh vaâ kemá . Tyã lïå nhûnä g em xuêtë sùcæ khöng cao. Thïë nhûng nhiïuì phuå huynh khöng nùmæ àûúcå khaã nùng cuaã con mònh, cûá lo http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 41 trûúnâ g tötë , thêyì gioiã , röiì bùtæ con hocå quaá nhiïuì , cûá nhêtë thiïtë phaiã bùtæ con thi àêuå ÀH cho bùnç g àûúcå .” Àaä coá nhûnä g trûúnâ g húpå cacá em bõ röië loanå têm thênì vò hanâ g ngayâ phaiã thûcá dêyå tûâ lucá 5 giúâ saná g vaâ hocå àïnë töië mõt múiá vï.ì Coá em, vönë bõ àönå g kinh, àaä lïn cún co giêtå trong nhûnä g ngayâ hocå hanâ h cùng thùnè g. Yïuë töë quyïtë àõnh trong àiïuì trõ bïnå h têm thênì do treã hocå quaá taiã laâ viïcå thay àöií quan niïmå cûná g nhùcæ cuaã phuå huynh vïì viïcå hoacå h àõnh tûúng lai cho con. Mötå baâ meå sau khi nghe bacá sô phên tñch bïnå h tranå g cuaã con mònh, àaä chepá miïnå g thúã daiâ :”Vêyå thò töi seä khöng kyâ vonå g quaá nhiïuì úã chauá nûaä .”. Sûcá epá khöng chó úã phña gia àònh maâ conâ úã phña nhaâ trûúnâ g. Nhiïuì trûúnâ g chayå theo thanâ h tñch, àaä buöcå hocå sinh phaiã hocå quaá sûcá . Cacá biïuí hiïnå röië loanå têm thênì thûúnâ g thêyë úã treã em hocå quaá taiã la:â - Àau àêuì , mêtë nguã - Thi khöng àêuå khöng toã ra buönì phiïnì . - Gia tùng nhûnä g hanâ h vi sai lacå : quauå quo,å àöië xûã khöng tötë àöië vúiá nhûnä g ngûúiâ xung quanh vaâ àöì vêtå súä hûuä (sacá h vú,ã àöì chúi...). - Hay quïn. - Hay lùng xùng. Thöng thûúnâ g, cacá em cêpë III rêtë ngaiå àïnë khamá chûaä taiå TT sûcá khoeã têm thênì do súå banå beâ biïtë àûúcå vaâ trïu chocå . Chûaä trõ bïnå h röië loanå têm thênì do hocå quaá mûcá khöng quaá khoá khùn, chó cênì sùpæ xïpë cho treã nghó ngúi vaiâ tuênì laâ höiì phucå . Thïë nhûng, sau àoá phuå huynh cênì thay àöií nïì nïpë sinh hoatå , hocå têpå cuaã cacá em vò röëi loaån têm thênì nïuë taiá phatá seä gêy ra hêuå quaã lêu daiâ , khoá trõ. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 42 Giaáo duåc con treã thöng qua viïåc laâm vaâ troâ chúi Gênì àêy ngûúiâ ta àaä nhênå thêyë àûúcå têmì quan tronå g cuaã troâ chúi àöië vúiá treã nho.ã Tuy nhiïn bïn canå h ào,á nhiïuì gia àònh dûúnâ g nhû vênî chûa biïtë rùnç g, coá rêtë nhiïuì nhûnä g cöng viïcå coá yá nghôa cunä g gopá phênì giupá treã phatá triïní . Con treã thûcå sûå àûúcå phatá triïní khi chuná g ta cho phepá chuná g tham gia vaoâ thïë giúiá cuaã nhûnä g cöng viïcå xung quanh chuná g. Sönë g trong bêuì khöng khñ gia àònh hoùcå sönë g giûaä nhûnä g ngûúiâ lúná , treã luön ham thñch àûúcå lamâ viïcå . Chuná g muönë àûúcå “giupá àú”ä ngûúiâ lúná ; vaâ hoatå àönå g nayâ coá thïí trúã thanâ h mötå phênì khaá quan tronå g trong quaá trònh hocå hoiã ban àêuì cuaã tre.ã Nïuë banå ngùn canã con treã tham gia vaoâ nhûnä g hoatå àönå g, àún gianã chó vò àoá laâ nhûnä g “cöng viïcå ” chûá khöng phaiã laâ “troâ chúi” thò àiïuì àoá cunä g àönì g nghôa vúiá viïcå banå àang hanå chïë nhûnä g cú höiå phatá triïní cuaã tre.ã Traiá laiå khi banå múiâ goiå con treã tham gia vaoâ cöng viïcå vaâ caã troâ chúi nûaä , thò tûcá laâ banå àaä taoå cho con treã nhiïuì con àûúnâ g àïí chuná g hocå hoiã vaâ trûúnã g thanâ h hún lïn. Khi ào,á treã seä camã nhênå àûúcå mötå cuöcå sönë g nhiïuì yá nghôa hún, vaâ treã seä camã thêyë mònh thûcå sûå laâ mötå thanâ h viïn trong gia àònh. Vúiá sûå quan têm thñch húpå cuaã ngûúiâ lúná , coá rêtë nhiïuì viïcå hanâ g ngayâ maâ gia àònh coá thïí giao cho treã nho,ã àïí giupá chuná g coá thïí bùtæ àêuì hocå vïì tinh thênì tracá h nhiïmå , tñnh tñch cûcå àöcå lêpå vaâ khaã nùng tûå chùm socá banã thên. Dûúiá àêy laâ mötå söë vñ du:å - Chuêní bõ vaâ nêuë ùn: Ngay caã khi treã conâ quaá nhoã àïí coá thïí phuå giupá banå sûaã soanå bûaä trûa hoùcå bûaä töië , thò chuná g vênî coá theã phuå giupá banå bùnç g cacá h chuêní bõ àöì traná g miïnå g chùnè g hanå . Khi banå http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 43 àûa treã ài chú,å banå seä giupá treã hiïuí biïtë nhiïuì hún vïì nguönì cung cêpë thûcå phêmí , vaâ bùnç g cacá h naoâ àïí mua thûcå phêmí . - Chayå viïcå vùtå : Àïí cho treã lamâ nhûnä g viïcå nhoã nhùtå , banå seä gopá phênì cunã g cöë lonâ g tûå tin cuaã tre.ã Khi banå cênì mötå àiïuì gò àoá nhû goiå mötå ngûúiâ trong nha,â hoùcå muönë lêyë khùn lau, banå hayä nhúâ mötå trong söë cacá con cuaã banå lamâ àiïuì ào.á - Chùm socá em nho:ã Ngay caã nhûnä g nhiïmå vuå àún gianã (nhû àocå truyïnå hoùcå hatá cho em nhoã nghe) cunä g giupá treã nhênå ra tracá h nhiïmå cuaã mònh vaâ têmë lonâ g chia seã vúiá cacá em nho.ã - Donå depå nhaâ cûaã : Treã coá thïí tûå donå banâ vaâ tûå phucå vuå thûcá ùn cho mònh. Nïuë banå àang lau nhaâ banå cunä g coá thïí khuyïnë khñch treã àêyí vaiâ lênì cêy lau nha.â - Chùm socá vêtå nuöi trong nha:â Vêtå nuöi trong nhaâ cênì nûúcá , thûcá ùn vaâ núi úã sacå h se.ä Treã coá thïí hocå àûúcå nhiïuì baiâ hocå quyá giaá tûâ cöng viïcå chùm socá cacá con vêtå nuöi trong nha.â - Lamâ vûúnâ : Viïcå chùm socá cêy cöië giupá treã nhênå ra thiïn nhiïn kyâ diïuå . Nïuë gia àònh khöng coá mötå khoanã g vûúnâ quanh nha,â banå cunä g nïn coá nhûnä g chêuå cêy bïn cûaã söí chùnè g hanå , àïí taoå nïn nhiïuì cú höiå hún cho treã khamá pha.á Khi tiïnë hanâ h nhûnä g hoatå àönå g trïn, banå nïn chuá yá mötå vaiâ àiïmí quan tronå g sau: - Ghi nhúá nhûnä g cöng viïcå maâ con caiá banå lamâ àûúcå ; vaâ baån cunä g cênì àamã baoã sao cho nhûnä g cöng viïcå àoá laâ an toanâ àöië vúiá tre.ã - Ngay caã àöië vúiá treã nhoã cunä g phên biïtå àûúcå àêu laâ cöng viïcå “thêtå ”, àêu laâ cöng viïcå “gia”ã . - Hayä nhúá rùnç g: thêtå ra nhiïuì viïcå vùtå coá sûå trúå giupá cuaã treã coá thïí lamâ banå mêtë nhiïuì thúiâ gian. Thïë nhûng banå cênì kiïn nhênî vaâ phaiã tönë thúiâ gian mötå chutá àïí giupá treã hiïuí àûúcå nhûnä g lúiå ñch thiïtë thûcå tûâ viïcå phuå giupá cöng viïcå trong gia àònh. Bùnç g cacá h kïtë húpå nhûnä g mong àúiå cuaã banå vúiá nhûnä g khaã nùng cuaã tre,ã coá sûå khuyïnë khñch vaâ unã g höå nhûnä g cöë gùnæ g cuaã tre,ã vaâ danâ h nhiïuì thúiâ gian hûúná g dênî treã cacá h thûcå hiïnå cöng viïcå , banå http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 44 coá thïí taoå cho con treã thêtå nhiïuì cú höiå àïí chuná g khöng ngûnâ g hocå hoiã vaâ trûúnã g thanâ h hún qua cöng viïcå . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 45 Àïí con baån coá trñ nhúá töët khi hoåc baâi Höm nay con banå àaä hocå baiâ rêtë ky,ä hocå ài hocå laiå nhiïuì lênì nhûng ngayâ mai khi lïn lúpá vênî àûúcå àiïmí kemá vaâ cö giaoá phï vaoâ vúã \"em chûa thuöcå baiâ \". Àaä nhiïuì lênì nhû thïë vaâ mùcå duâ rêtë cöë gùnæ g vaâ chõu khoá hocå maâ con banå vênî khöng coá tiïnë böå hún. Nhûnä g lucá nhû thïë banå khöng nïn toã ra quaá lo lùnæ g maâ phaiã giupá con banå coá trñ nhúá tötë hún. Trûúcá tiïn con banå cênì phaiã coá mötå gocá hocå têpå yïn tônh, tötë nhêtë laâ úã trong phonâ g riïng. Khi àoá con banå coá thïí têpå trung suy nghô vaoâ baiâ hocå hún vaâ khöng bõ phên taná tû tûúnã g búiã nhûnä g yïuë töë khacá h quan bïn ngoaiâ vaâ banå nïn: - Hûúná g vaoâ mucå àñch roä ranâ g: Trong trñ ocá cuaã treã luön luön tönì taiå 2 ngùn trñ nhúá riïng biïtå : mötå ngùn laâ trñ nhúá tûcá thúiâ , laâ núi maâ têtë caã cacá thöng tin àûúcå thu thêpå vaâ chó àûúcå giûä laiå trong vonâ g 5 phutá sau àoá bõ quïn ngay. Ngùn conâ laiå laâ ngùn trñ nhúá lêu daiâ , laâ núi maâ cacá thöng tin àûúcå thu thêpå vaâ giûä laiå lêu hún thêmå chñ theo beá suötë cuöcå àúiâ . Mötå thöng tin àûúcå giûä laiå trong khoanã g thúiâ gian daiâ nïuë nhû treã biïtë rùnç g seä cênì phaiã sûã dunå g àïnë vaâ treã biïtë viïcå tñch luyä cacá kiïnë thûcá ngayâ höm nay seä rêtë coá ñch cho cuöcå sönë g trong tûúng lai. Vñ duå nhû khi hocå banã g nhên chia, banå nïn thûúnâ g xuyïn noiá vúiá be:á Nïuë con thuöcå hïtë cacá quy tùcæ cönå g, trûâ nhên chia seä giupá con tûå tñnh toaná tiïnì khi muönë mua mötå caiá gò ào.á Hay khi hocå tiïnë g Anh, banå noiá vúiá con banå : Àïí coá thïí tham gia vaoâ troâ chúi naoâ ào,á àiïuì quan tronå g laâ con phaiã hiïuí àûúcå quy tùcæ cuaã troâ chúi àoá àûúcå viïtë bùnç g tiïnë g Anh. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 46 Àöi khi baiâ hocå khöng coá tacá dunå g trûcå tiïpë nhû mön lõch sû,ã àïí con banå coá thïí nhúá lêu vaâ khöng bõ mêtë phûúng hûúná g, banå nïn phaná àoaná cacá cêu hoiã maâ cö giaoá seä àûa ra ngayâ höm sau. Khi treã biïtë àûúcå cênì phaiã traã lúiâ nhûnä g gò cho ngayâ höm sau thò moiå thöng tin cênì thiïtë seä àûúcå giûä laiå trong trñ nhúá coá logic hún, liïnì macå h hún vaâ lêu daiâ hún. - Dayå treã hocå bùnç g phûúng phapá so saná h: Trñ nhúá hoatå àönå g trûúcá tiïn laâ thu thêpå thöng tin sau àoá gùnæ kïtë cacá thöng tin laiå vúiá nhau. Muönë giûä laiå thöng tin mötå cacá h tötë hún, coá hiïuå quaã hún vaâ trong thúiâ gian daiâ hún thò àiïuì quan tronå g laâ trñ nhúá cuaã treã phaiã biïtë gùnæ kïtë liïnì macå h, logic cacá thöng tin laiå vúiá nhau vaâ treã biïtë so saná h giûaä caiá cuä vúiá caiá múiá . Cacá thöng tin múiá nhênå àûúcå phaiã àûúcå àùtå vaoâ möië quan hïå vúiá cacá thöng tin cu.ä Cacá thöng tin múiá coá thïí böí sung, loaiå boã hay phuã àõnh, khùnè g àõnh laiå cacá thöng tin cu.ä Àïí giupá treã nhúá lêu, banå nïn thûúnâ g xuyïn lamâ phepá so saná h giûaä caiá múiá maâ treã cênì phaiã nhúá vúiá caiá maâ treã àaä biïtë . - Dayå treã hocå bùnç g phûúng phapá nhùcæ laiå : Kinh nghiïmå cho thêyë rùnç g: ngûúiâ ta seä nhanh choná g quïn 50% cacá thöng tin thu nhênå àûúcå chó trong nûaã giúâ àêuì , 80% thöng tin conâ laiå bõ quïn dênì tûâ ngayâ nayâ sang ngayâ khacá . Nhûng cacá thöng tin nayâ àûúcå giûä laiå lêu hún nïuë nhû àûúcå nhùcæ ài nhùcæ laiå nhiïuì lênì tûâ ngayâ nayâ sang ngayâ khacá . Khi con banå phaiã hocå thuöcå banã g nhên chia, banå nïn yïu cêuì nhùcæ laiå sau khi treã àaä hocå thuöcå khoanã g 10 phutá sau ào,á tiïpë àoá laâ lucá trûúcá khi ài nguã vaâ vaoâ buöií saná g trûúcá khi con banå àïnë trûúnâ g. Banå nhùcæ nhúã vúiá treã rùnç g banå cunä g seä kiïmí tra laiå banã g nhên chia nayâ vaoâ ngayâ höm sau hoùcå sau 2 ngayâ vaâ trûúcá khi con banå coá baiâ kiïmí tra mön toaná . Banå cunä g coá thïí dayå con banå bùnç g cacá h möiî khi hocå mötå baiâ múiá banå nïn hoiã laiå con banå nhûnä g kiïnë thûcá coá liïn quan àïnë baiâ hocå tûâ höm trûúcá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 47 Tòm cacá tûâ coá thïí ài ngay vaoâ trñ nhú:á Àoá laâ cacá tûâ gêy ênë tûúnå g manå h cho tre.ã Chuná g khöng àûúcå ghi vaoâ trong vúã hocå nhûng lênì sau möiî khi nhùcæ àïnë baiâ àoá chuná g lêpå tûcá seä nhúá ngay àïnë cacá tûâ àoá vaâ liïn tûúnã g laiå àûúcå baiâ hocå . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 48 Giaãi maä nhûäng giêëc mú cuãa treã Treã khöng chó coá nhûnä g giêcë mú ngotå ngaoâ thênì tiïn, àöi lucá treã cunä g gùpå nhûnä g cún acá mönå g khiïnë tinh thênì hoanã g hötë cûcå àö.å Cho nïn cha meå cênì quan têm àïnë nhûnä g giêcë mú cuaã treã àïí hiïuí nhûnä g suy nghô, ûúcá mú conâ êní kñn trong tiïmì thûcá . Àïí giaiã àapá nguyïn nhên gêy ra nhûnä g cún acá mönå g êyë , trûúcá hïtë , cacá bêcå cha meå cênì hiïuí roä vai troâ cuaã nhûnä g giêcë mú. Khi treã chûa àuã khaã nùng àïí bayâ to,ã giêcë mú nhû nhûnä g thöng àiïpå gúiã àïnë cha meå mötå cacá h vö thûcá . Nïuë biïtë kïtë húpå cacá sûå kiïnå vaâ lyá giaiã àuná g, cha meå coá thïí hiïuí àûúcå nhûnä g nhu cêuì , nhûnä g suy nghô cuaã tre.ã Cacá nhaâ nghiïn cûuá cho thêyë : tuyâ vaoâ àöå tuöií , treã coá nhûnä g giêcë mú khacá nhau thïí hiïnå sûå phatá triïní vïì mùtå têm sinh lyá trong tûnâ g giai àoanå nhêtë àõnh. Treã sú sinh àïnë mötå tuöií Hiïnå tûúnå g giêcë mú: Khi con banå múiá 2 thaná g tuöií , cho duâ coá nùmç mú, beá cunä g khöng thïí kïí laiå khi thûcá dêyå :”Meå úi, con mú thêyë ...”. Cho nïn, nïuë beá conâ quaá nho,ã cha meå lamâ thïë naoâ àïí hiïuí nhûnä g nhu cêuì thïí hiïnå qua giêcë mú cuaã be?á Cacá nghiïn cûuá cho thêyë con ngûúiâ àaä bùtæ àêuì biïtë mú tûâ khi conâ nùmç trong bunå g meå vaâ seä tönì taiå trong giêcë nguã vaâ seä keoá daiâ suötë àúiâ . Trïn thûcå tï,ë treã sinh thiïuë thaná g seä dao àönå g con ngûúi àïnë 80% trong thúiâ gian nguã so vúiá 50% úã treã sinh àuã thaná g. Canâ g lúná , sûå dao àönå g con ngûúi canâ g giamã vaâ öní àõnh hún tûâ 20-25% úã ngûúiâ trûúnã g thanâ h. Àöië vúiá treã dûúiá mötå tuöií , mûcá àöå dao àönå g con ngûúi coá thïí biïuí löå camã xucá thay cho lúiâ noiá - Àoá laâ nguyïn nhên taoå nïn giêcë mú. YÁ nghôa giêcë mú: Khi treã conâ ùmé ngûaã mú, nghôa laâ beá àang tûå têpå húpå nhûnä g thöng tin vïì thïë giúiá xung quanh. Hún thïë nûaä , http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 49 nhûnä g giêcë mú cuaã beá coá yá nghôa nhû quaá trònh kiïmí tra kyä nùngmaâ naoä böå non nútá vûaâ múiá thu nhênå àûúcå . Nïuë chuá y,á cacá baâ meå seä nhênå thêyë vaoâ khoanã g tuênì thûá sauá sau khi ra àúiâ , beá coá biïuí hiïnå nhû móm cûúiâ trong giêcë ngu.ã Vaâ sau àoá ñt lêu, beá bùtæ àêuì biïtë cûúiâ vúiá meå khi thûcá dêyå . Kïtë quaã nayâ mötå phênì nhúâ vaoâ nhûnä g àiïuì beá hocå àûúcå tûâ nhûnä g giêcë mú. Giupá beá nguã ngon: Nïuë beá giêtå mònh tónh dêyå maâ khöng coá dêuë hiïuå ài tiïu, ài tiïuí (taä lotá khö raoá , khöng bönì chönì , buá tötë ), meå nïn biïtë thuã phamå khiïnë treã giêtå mònh chñnh laâ giêcë mú. Hayä giupá beá nguã laiå bùnç g nhûnä g lúiâ ru dõu danâ g hay nhûnä g lúiâ trênë an döî danâ h hoùcå cho beá öm con thuá nhöiì böng beá thñch, hön lïn maá hoùcå xoa nheå khùpæ ngûúiâ beá cho àïnë khi beá bònh tônh trúã laiå vaâ nguã tiïpë . Treã tûâ 1-2 tuöií : Hiïnå tûúnå g giêcë mú: Coá yá kiïnë cho rùnç g giêcë mú hònh thanâ h tûâ sûå tûúnã g tûúnå g vaâ thïí hiïnå khaã nùng nhênå thûcá cuaã tre.ã Trong giai àoanå treã bùtæ àêuì têpå noiá , àöi khi treã kïí vïì nhûnä g hònh anã h àún gianã maâ treã thêyë trong mú. Thöng thûúnâ g àoá laâ hònh anã h nhûnä g con thuá àöì chúi. YÁ nghôa giêcë mú: Vò sao treã úã àöå tuöií nayâ thûúnâ g mú thêyë thuá vêtå ? Khi chêpå chûnä g biïtë ài, treã rêtë hiïuë àönå g vaâ nhanh tiïpë thu. Tuy nhiïn trong giai àoanå nayâ treã thûúnâ g mú thêyë nh74ng con thuá lúná vaâ dûä túnå . Thöng thûúnâ g, viïcå mú thêyë acá thuá nghôa laâ treã nhòn thêyë vaâ àang toâ moâ vïì nhûnä g con vêtå xung quanh, nhûng chûa coá cú höiå tòm hiïuí nïn trñ ocá tûå tòm cacá h giaiã thñch bùnç g viïcå tûúnã g tûúnå g trong mú. Ngoaiâ ra, nhûnä g cún acá mönå g cuaã treã nhû mötå hanâ h àönå g vö thûcá phanã àöië viïcå böë meå bùtæ àêuì têpå treã nguã mötå mònh. Giupá treã nguã ngon: Trong thúiâ gian têpå cho treã nguã mötå mònh àïí renâ luyïnå tñnh tûå lêpå , khöng nïn boã mùcå tre.ã Nïn lamâ treã vûnä g daå bùnç g cacá h cho treã biïtë cha meå luön bïn canå h baoã vïå vaâ sùné sanâ g xua àuöií moiå “öng ke”å hay “quaiá vêtå ” muönë nhatá tre.ã Nhûnä g giêcë mú coá thïí lamâ treã hoanã g súå nhûng khöng nguy haiå nhiïuì . Àûnâ g quaá lo lùnæ g khi treã vênî conâ hay gùpå acá mönå g. Theo thúiâ gian treã seä quen dênì vaâ tònh tranå g acá mönå g seä giamã bútá . Treã tûâ 3-5 tuöií : http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 50 Hiïnå tûúnå g giêcë mú: Àïnë giai àoanå nayâ , trñ tûúnã g tûúnå g cuaã treã àaä phatá triïní àaná g kï.í Treã luön nghô rùnç g nhûnä g giêcë mú seä trúã thanâ h sûå thêtå . Kïtë quaã nghiïn cûuá cho thêyë , úã àöå tuöií nayâ , têní söë cuaã acá mönå g àatå úã àiïmí cao nhêtë . Nhûng treã mú thêyë nhûnä g gò? Hònh anã h nhûnä g cún acá mönå g thûúnâ g laâ nhûnä g con quaiá vêtå kinh dõ, nhûäng muå phuâ thuyã ... YÁ nghôa giêcë mú: Treã muönë cöë gùnæ g hiïuí biïtë thïë giúiá xung quanh vaâ nhûnä g suy nghô vïì moiå ngûúiâ trong gia àònh thûúnâ g àûúcå taiá hiïnå laiå thanâ h nhûnä g cêu chuyïnå tûúnã g tûúnå g trong giêcë mú. Thêmå chñ, treã coá thïí dûaå vaoâ giêcë mú maâ àoan chùcæ moiå viïcå . Khi treã giênå döiî vaâ lo lùnæ g, nhûnä g hònh anã h quaiá vêtå ghï rúnå thûúnâ g xuêtë hiïnå trong giêcë mú. Tiïmì thûcá macá h baoã treã tûúnã g tûúnå g nhûnä g giêcë mú nayâ àïí giaiã toaã nöiî lo lùnæ g hoùcå laâ cacá h “nhùcæ nhú”ã cha meå chuá yá hún. Trong trûúnâ g húpå nayâ , nïuë cha meå vênî quaá nghiïm khùcæ vaâ tûâ chöië moiå yïu cêuì cuaã treã seä khiïnë nhiïuì giêcë mú xêuë seä canâ g àïnë amá anã h tre.ã Mùcå duâ nhûnä g giêcë mú àoná g vai troâ giaiã toaã ûcá chï,ë nhûng viïcå keoá daiâ nöiî hoanã g súå vaâ nhûnä g cún acá mönå g coá thïí tacá àönå g xêuë àïnë têm lyá vaâ sûcá khoeã cuaã tre.ã Giupá treã nguã ngon: Àïí giupá treã khöng conâ gùpå acá mönå g, cha meå nïn àönå g viïn vaâ thùm doâ bùnç g nhûnä g cêu hoiã giaiã toaã . Nïuë treã hoanã g súå kïí chuyïnå nùmç mú bõ acá thuá àuöií , cha meå khöng nïn gatå ngang vaâ nghô laâ chuyïnå vùtå . Cha meå nïn lùnæ g nghe vaâ thöng camã vaâ cunâ g chia seã nhûnä g kinh nghiïmå . Bïn canå h ào,á cha meå cunä g phaiã giaiã thñch cho treã nhûnä g giêcë mönå g khöng phaiã laâ sûå thêtå vaâ coá thïí hocå cacá h chïë ngûå chuná g. Trïn thûcå tï,ë cha meå hoanâ toanâ coá thïí hûúná g dênî treã nhûnä g phûúng phapá chïë ngûå cacá giêcë mú hiïuå qua.ã Chùnè g hanå , nïuë treã nùmç mú thêyë copå vö,ì hayä dayå treã cacá h “ngûnâ g” giêcë mú, nhû cho con copå biïnë mêtë ngay khi noá nhayã àïnë . Bêtë cûá àûaá treã naoâ duâ conâ rêtë nhoã cunä g àïuì coá thïí hocå cacá h tûå àiïuì khiïní nhûnä g giêcë mú. Naoä böå cuaã con ngûúiâ cho khaã nùng kyâ diïuå ào.á Treã tûâ 6-12 tuöií : Hiïnå tûúnå g giêcë mú: Trong àöå tuöií nayâ , treã àaä nhênå thûcá khaá tötë cacá vênë àïì liïn quan àïnë cacá möië quan hïå vaâ nhûnä g giêcë mú cuaã teã cunä g phanã aná h àiïuì ào.á Tûâ 6 tuöií trúã ài, nhûnä g giêcë mú bùtæ àêuì xuêtë hiïnå öní àõnh hún. Treã mú nhûnä g hiïnå tûúnå g coá liïn quan àïnë http://www.ebooks.vdcmedia.com