สื่อมัลติมีเดียวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขาทอง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง สื่อมลั ตมิ เี ดยี นิวรรณคดเี รื่อง

หน้า ก วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง สอ่ื มลั ติมีเดีย วรรณคดี เรื่องนิราศภเู ขาทอง จดั ทำข้ ึนเพือ่ ใชเ้ ป็ นส่ือประกอบ กำรจดั กิจกรรมกำรเรียนรูโ้ ดยใชร้ ว่ มกบั วธิ ีกำรสอนแบบ SQ4R ในรำยวชิ ำภำษำไทย ท 21102 เพอ่ื พฒั นำควำมสำมำรถในกำรอ่ำนเชิงวเิ ครำะหว์ รรณคดี เรื่องนิรำศภูเขำทอง สำหรบั นักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษำปี ท่ี 1 ซึ่งประกอบไปดว้ ยจำนวน 9 เรื่อง เวลำ 10 ชวั่ โมง ผูจ้ ดั ทำ หวงั เป็ นอยำ่ งยง่ิ วำ่ ส่ือมลั ติมเี ดียท่ีสรำ้ งข้ ึนน้ ี จะสำมำรถทำใหผ้ ูเ้ รียน เกิดควำมรูค้ วำมเขำ้ ใจ และเป็ นประโยชน์แกผ่ ูส้ อน ตลอดจนผูส้ นใจศึกษำทัว่ ไปอยำ่ งดี หำกมีขอ้ ผิดพลำดประกำรใด ผูจ้ ดั ทำขอนอ้ มรบั คำติชมเพอื่ เป็ นประโยชน์ในกำรพฒั นำ ในโอกำสต่อไป พระปลดั สถำพร ป่ ุมเป้ำ ผูจ้ ดั ทำ

คำช้ีแจง หน้า ข วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง สอ่ื มลั ตมิ เี ดยี วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง สาหรบั ใชร้ ว่ มกบั แผนการจดั การเรยี นรดู้ ว้ ยวธิ กี าร สอนแบบ SQ4R ขอใหผ้ ูใ้ ช้สื่อมลั ติมเี ดยี ปฏบิ ตั ิตามขน้ั ตอน ดังน้ี 1 ทำแบบทดสอบ 3 ทำแบบทดสอบ ก่อนเรียน 30 ขอ้ หลังเรียน 30 ขอ้ ศึกษำส่อื มัลตมิ เี ดยี วรรณคดี เรอื่ ง 4 ทำแบบสอบถำม ประเมนิ ควำมพงึ พอใจ 2 นิรำศภเู ขำทอง 9 เรอ่ื ง 15 ข้อ ด้วยกิจกรรมกำรเรยี นร้โู ดยวิธี สอนแบบ SQ4R 10 ชัว่ โมง

หน้า ค วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง ขอ้ มูลโดยทวั ่ ไป ชื่อ - สกุล พระปลดั สถำพร ป่ ุมเป้ำ วนั เดือนปี เกิด 23 กนั ยำยน 2538 สถานทเ่ี กิด จ.นครพนม สถานทีอ่ ยปู่ ัจจบุ นั 92/3 ถ.พุทธบชู ำ ต.ในเมอื ง อ.เมอื งพิษณุโลก จ.พิษณุโลก 65000 ประวตั กิ ารศึกษา พ.ศ. 2562 พทุ ธศาสตรบณั ฑิต (พธ.บ.) สำขำวชิ ำกำรสอนภำษำไทย พ.ศ. 2564 จำก มหำวทิ ยำลยั มหำจุฬำลงกรณรำชวทิ ยำลยั กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาโท กำรศึกษำมหำบณั ฑิต (กศ.ม.) สำขำวชิ ำภำษำไทย มหำวทิ ยำลยั นเรศวร

หน้า ง วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง เรือ่ ง หน้า คานา ก คาชี้แจง ข ประวตั ิผู้จดั ทา ค สารบัญ ง สอ่ื มลั ตมิ เี ดยี ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 1 เร่อื ง ประวัตผิ แู้ ตง่ 1 สื่อมัลติมีเดียประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง ควำมเปน็ มำ และจุดมงุ่ หมำย 9 สอ่ื มลั ตมิ เี ดยี ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 3 เร่ือง รู้เรอ่ื งรำวนิรำศภเู ขำทอง 21

หน้า จ วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง เรือ่ ง หนา้ สอ่ื มลั ตมิ เี ดยี ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 4 เรอ่ื ง ตำมรอยสถำนท่ีนริ ำศภเู ขำทอง 64 สื่อมัลติมีเดียประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 เร่ือง ถอดรหสั คำศัพท์ 75 สอ่ื มลั ตมิ เี ดยี ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 6 เรื่อง กำรอ่ำนทำนองเสนำะ 92 สื่อมัลติมีเดียประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7 เร่ือง ศลิ ปะกำรใชค้ ำในงำนประพนั ธ์ 105 สอ่ื มลั ตมิ เี ดยี ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 8 เรือ่ ง ชวนคดิ พนิ จิ คณุ คำ่ 121 สอ่ื มลั ตมิ เี ดยี ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 9 เรือ่ ง กำรแตง่ กลอนนริ ำศ 136

หน้า 1 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง ส่อื มัลตมิ เี ดียประกอบ

วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง หน้า 2  มำจำกวรรณคดี เรอ่ื ง นริ ำศภูเขำทอง  แตง่ โดย สุนทรภู่ กวเี อกของไทย สมยั รัตนโกสนิ ทร์ตอนตน้

หน้า 3 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง  พระสุนทรโวหาร มีนำมเดิมวำ่ ภู่  เกดิ เม่ือวนั ท่ี 26 มิถุนายน พ.ศ. 2329  เป็ นบุตรของขนุ ศรีสงั หำร (พลบั ) และแมช่ อ้ ย  บิดำมำรดำหยำ่ รำ้ งกนั ต้งั แต่ยงั เด็ก  ในวยั เด็กไดศ้ ึกษำที่ วดั ชีปะขาว (วดั ศรีสุดาราม)  มีภรรยำ 3 คน คือ แมจ่ นั แมน่ ิ่ม และแมม่ ว่ ง  มีบุตรชำย 3 คน คือ พดั ตำบ และนิล

หน้า 4 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง รัชกาลที่ 1 รชั กาลที่ 3 ถวายตัวเปน็ ขา้ ในกรม ออกจากราชการและ พระราชวังหลัง ออกบวช จนถงึ ลาสกิ ขา รัชกาลที่ 2 รชั กาลท่ี 4 ไดร้ บั บรรดาศักดเ์ิ ป็น ขุนสนุ ทรโวหาร ไดร้ ับบรรดาศักดิ์เปน็ เปน็ กวที ่ปี รึกษาในรัชกาลที่ 2 พระสนุ ทรโวหาร และต้องโทษเพราะเสพสรุ าจนเมา จนถงึ แกก่ รรม รวมอายไุ ด้ 70 ปี ครองสติไมไ่ ด้

หน้า 5 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง  พ.ศ. 2529 องคก์ ำรกำรศึกษำ วทิ ยำศำสตร์ และวฒั นธรรม แหง่ สหประชำชำติ (UNESCO) ไดป้ ระกำศยกยอ่ งใหเ้ ป็ น บุคคลสาคญั ของโลก ดำ้ นวรรณกรรม นับเป็ นสำมญั ชนคน แรกที่ไดร้ บั เกียรติน้ ี  ตอ่ มำในปี พ.ศ. 2530 ในวำระครบรอบ 200 ปี เกิด นำยเสวตร เป่ี ยมพงศส์ ำนต์ อดีตรองนำยกรฐั มนตรี ไดจ้ ดั ต้งั สถำบนั สุนทรภขู่ ้ นึ และกำหนดใหว้ นั ท่ี 26 มิถุนำยน ของทุกปี เป็ น วนั สุนทรภู่

หน้า 6 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง นิรำศเมืองแกลง นิรำศพระบำท นิรำศภูเขำทอง นิรำศวดั เจำ้ ฟ้ำ นิรำศอิเหนำ โคลงนิรำศสุพรรณ รำพนั พิลำป นิรำศพระประธม และนิรำศเมืองเพชร โคบุตร พระอภยั มณี ลกั ษณวงศ์ สิงหไกรภพ และกำพยเ์ รื่องพระไชยสุริยำ บทเหเ่ รื่องจบั ระบำ กำกี พระอภยั มณี และโคบุตร สวสั ดิรกั ษำ และเพลงยำวถวำยโอวำท ขุนชำ้ งขุนแผน (ตอนกำเนิดพลำยงำม) และพระรำชพงศำวดำร อภยั นุรำช

หน้า 7 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง  เพือ่ ยกยอ่ ง และเชิดชูเกยี รติใหก้ บั กวเี อกของโลก  เพ่อื ปลูกฝังจติ สำนึกควำมเป็ นไทย อนุรกั ษ์เร่ืองกำพยก์ ลอนในจติ ของเยำวชน และผูส้ นใจ  เพื่อเป็ นแบบอยำ่ งในกำรเรียนรู้ รกั ษำ และต่อยอด ในกำรเรียนภำษำไทย  เพือ่ นำควำมรูท้ ่ีไดร้ บั ไปประยุกตใ์ ชป้ ระกอบอำชีพ เชน่ นักเขยี น เป็ นตน้ ฯลฯ

วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 8 สุนทรภู่ ไดร้ บั การศึกษาเบื้องต้น ณ ทีใ่ ด วดั ศรสี ุดาราม สุนทรภมู่ บี ตุ รก่ีคน 3 คน ภรรยาคนแรกของสุนทรภู่คอื ใคร แมจ่ นั ตาแหนง่ สูงสดุ ของสุนทรภูค่ อื ตาแหน่งใด นริ าศท่สี ุนทรภแู่ ตง่ ข้นึ มาท้งั หมดกเ่ี รอ่ื ง พระสนุ ทรโวหาร 9 เรอ่ื ง

หน้า 9 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง สอื่ มัลติมเี ดยี ประกอบ

หน้า 10 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง ดภู าพแลว้ บอกช่ือ เฉลยคาตอบ  เจดยี ์ภูเขาทอง จังหวดั พระนครศรอี ยธุ ยา

วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง หน้า 11 เจดยี ภ์ ูเขาทอง เกรด็ ความรู้ วดั ภูเขำทอง เป็นวดั โบราณในจงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา สนั นิษฐานว่าสรา้ งขนึ้ ในรชั สมัย สมเดจ็ พระราเมศวร เมื่อปี พ.ศ. 1930 มีเจดยี ใ์ หญท่ ี่ช่ือวา่ เจดีย์ภูเขำทอง เจดยี ภ์ เู ขำทอง เปน็ เจดีย์ท่ีสงู ใหญ่ตั้งอยูก่ ลางทงุ่ นา สามารถเห็นไดแ้ ต่ไกล เม่ือปี พ.ศ. 2112 พระเจา้ บุเรงนอง แห่งเมอื งหงสาวดี ได้ยกทพั เข้ามาตกี รงุ ศรีอยธุ ยาได้สาเร็จ จึงไดส้ รา้ งพระเจดียใ์ หญ่ แบบบมอญข้นึ ไวเ้ ปน็ อนสุ รณ์ทว่ี ดั น้ี ในรชั สมยั สมเดจ็ พระเจา้ บรมโกศ ได้ทาการปฏิสังขรณอ์ งค์ เจดียใ์ หม่ เปลยี่ นรปู จากเจดยี ม์ อญเป็นรูปเจดยี ์ยอ่ ไม้สบิ สองท่ีกาลังนิยมอยใู่ นขณะนน้ั สว่ นฐานน้นั เป็นศลิ ปะมอญอยู่

หน้า 12 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง นริ าศภเู ขาทอง เปน็ บทประพันธ์ของสุนทรภู่แต่งข้นึ ในสมยั รัชกาลที่ 3 ขณะมีอายุ 42 ปี เมื่อคร้งั บวชเปน็ พระภกิ ษุ อยู่ที่ วัดราชบรุ ณะ และได้ไปนมัสการเจดยี ภ์ เู ขาทอง ทีจ่ งั หวัดพระนครศรีอยธุ ยา เมอื่ เดือนสิบเอ็ด ปชี วด (พ.ศ.2371) ระหว่างทางได้แตง่ เร่อื งนขี้ ึน้ เพอื่ เป็นที่ระลึกในโอกาสทีไ่ ด้มาไหว้พระ

หน้า 13 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง นิราศภเู ขาทองเป็นวรรณคดปี ระเภทนริ าศ ที่ได้รบั การ ยกยอ่ งว่าเป็นนริ าศเรอ่ื งท่ีดที ่สี ดุ ของสุนทรภู่และวงการ กวีไทย และเป็นนิราศทีม่ ีเนอ้ื หาสนั้ ที่สุดของสนุ ทรภู่ คอื มีความยาวเพยี ง 176 คากลอน กลา่ วกันวา่ กอ่ นสนุ ทรภ่จู ะออกบวช ไดท้ าใหร้ ัชกาลที่ 3 เมื่อคร้งั เปน็ กรมหมืน่ เจษฎาบดนิ ทร์ ขดั เคอื งพระทัย เมื่อรชั กาลท่ี 2 สนิ้ พระชนมจ์ ึงต้องหมดบญุ วาสนา และอยู่ในภาวะโศกเศร้าทาใหแ้ ตง่ นริ าศได้ไพเราะยง่ิ ขึ้น 20

หน้า 14 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง นิราศ ตามความหมายจาก พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2554  หมายถึง ไปจาก, ระเหระหน, ปราศจาก และ เรอื่ งราวที่พรรณนาถึงการจากกนั หรอื จากที่อย่ไู ปในท่ีต่างๆ เป็นตน้  มกั แต่งเป็นกลอนหรอื โคลง เชน่ นริ าศนรนิ ทร์ นิราศเมอื งแกลง

หน้า 15 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง นิราศ เป็นวรรณกรรมทน่ี ยิ มแตง่ มาตงั้ แต่สมยั อยธุ ยา เดมิ นิยมแต่งเป็นโคลง ตอ่ มาในสมยั รตั นโกสนิ ทรน์ ยิ มแต่งเป็นกลอน ลกั ษณะเดน่ ของนริ าศอยทู่ ่ี “ การพรากจากคนรกั ” ซง่ึ อาจจะจากกนั จรงิ หรอื สมมตุ ขิ น้ึ กไ็ ด้ และมี “การคร่าครวญ” รวมทงั้ “ การเดนิ ทาง ” การตง้ั ชอ่ื เรอื่ งนริ าศ มกั ตงั้ ตามผแู้ ตง่ เชน่ นริ าศนรนิ ทร์ หรอื ตงั้ ตามสถานทท่ี เ่ี ป็นจุดหมายปลายทาง เชน่ นริ าศลอนดอน นริ าศเมอื งแกลง เป็นตน้ หรอื เรยี กตามเน้อื หาทพ่ี รรณนา เชน่ นริ าศอเิ หนา นิราศเดอื น (พรรณนาตามเดอื นต่างๆ) เป็นตน้

หน้า 16 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง นิ ราศภเู ขาทอง แต่งดว้ ยคาประพนั ธป์ ระเภทกลอนนริ าศ ซง่ึ มลี กั ษณะคลา้ ยกลอนสภุ าพ แต่มคี วามแตกต่างกนั ตรงทก่ี ลอนนิราศ จะแต่งขน้ึ ตน้ เรอ่ื งดว้ ยกลอนวรรครบั และจะแต่งต่อไปอกี โดยไม่จากดั จานวนบท แต่ตอ้ งใหค้ าสดุ ทา้ ยซง่ึ อยใู่ นวรรคสง่ จบลงดว้ ยคาว่า “ เอย ”

หน้า 17 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง รบั กฐินภิญโญโมทนา เดือนสิบเอด็ เสรจ็ ธรุ ะพระวสา ……………………………….. ชลุ ีลาลงเรือเหลืออาลยั จงทราบความตามจริงทกุ ส่ิงนัน้ ……………………………….. นักเลงกลอนนอนเปล่ากเ็ ศรา้ ใจ อยา่ นึกนินทาแถนงแหนงไฉน จึงรา่ เร่ืองร้างเล่นบา้ งเอย

หน้า 18 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง เพอ่ื ไปนมสั การพระเจดียภ์ เู ขาทองในวดั ภเู ขาทอง ดว้ ยเชอ่ื วา่ มพี ระบรมสารีริกธาตบุ รรจุอยู่ เรอื่ งนา่ รู้ พระบรมสำรรี กิ ธำตุ เรียกโดยย่อว่า พระบรมธำตุ คอื พระอฐั ิของพระพุทธเจำ้ ซง่ึ พระองคไ์ ด้ทรงอธิษฐานไว้กอ่ นปรินพิ พาน ให้คงเหลอื ไว้หลังจากการ ถวายพระเพลิงพระพทุ ธสรีระ เพอ่ื เป็นเคร่ืองยึดเหน่ียวจิตใจของพุทธบริษัท

วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง หน้า 19 บอกเลา่ เรือท่สี นุ ทรภู่ใช้เดินทางไปวดั ภเู ขาทอง ความรู้ เรือมำดประทุน เป็นชนิดหน่ึงของ เรือมาด มีหลังคาประทุนสานด้วยไม้ไผ่ ช่วงกลางลา เพ่ือใช้บรรทุกสินค้า หรือ กันแดดกันฝน สุนทรภู่กวีเอกของไทย สมัยรัตนโกสินทร์ใช้เรือมาดประทุน เป็นพาหนะในการเดินทางไปหาบิดา ที่เมืองแกลง เรอื มาดประทนุ

วรรณคดี เรือ่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 20 สรปุ ควำมรู้ - สนุ ทรภู่เดนิ ทางจากท่ไี หน เพ่ือไปท่ีไหน และมจี ุดมงุ่ หมายอะไร เดินทางจากวัดราชบรุ ณะไปเจดีย์ภูเขาทองที่จงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา เพือ่ ไปนมัสการเจดีย์ ภูเขาทอง - สาเหตทุ ี่สุนทรภ่ตู อ้ งออกจากวดั คืออะไร ครง้ั สนุ ทรภู่บวชอย่วู ัดราชบุรณะ อยู่ได้ 3 พรรษา มคี ดีเกิดขึน้ กลา่ วกนั เป็นความสงสัยวา่ สนุ ทรภ่เู สพสุรา จงึ ถูกขบั ไลอ่ อกจากวดั - การศึกษาความเป็นมา และจุดมงุ่ หมายของผแู้ ต่งมีประโยชน์อย่างไร ทาใหเ้ กิดความรู้ ความเข้าใจ และเป็นประโยชน์ตอ่ การศึกษาวรรณคดไี ทยอย่างซาบซ้งึ

หน้า 21 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง สือ่ มัลติมเี ดยี ประกอบ

หน้า 22 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง อ่านขอ้ ความแล้วตอบคาถาม นริ าศภเู ขาทอง คาถามกระตนุ้ ความคดิ - ลกั ษณะเรื่องน่าจะเป็นแนวไหน ? - เน้อื เรือ่ งน่าจะเป็นเชน่ ไร ?

หน้า 23 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง ลกั ษณะเรือ่ ง เปน็ การบนั ทกึ เรื่องราวและส่งิ ท่พี บเหน็ ในขณะเดินทางจากวดั ราชบุรณะ กรุงเทพมหานคร เพือ่ ไปนมัสการเจดียภ์ ูเขาทองทีจ่ งั หวดั พระนครศรอี ยุธยา เนือ้ ความบรรยายความรสู้ ึกนกึ คดิ เกยี่ วกับเรอ่ื งต่าง ๆ ทง้ั โศกเศรา้ นอ้ ยเนอื้ ตา่ ใจในวาสนาของตนเอง ตลอดจนอาลยั ถงึ นางอนั เปน็ ท่ีรกั โดยใชส้ านวนกลอนทล่ี ึกซ้ึงกนิ ใจ และยงั สอดแทรกข้อคดิ คติเตอื นใจ ไว้ตลอดเร่ือง

วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง ร่ืองยอ่ หน้า 24 เริ่มเรอื่ งดว้ ยการปรารภถึงสาเหตุทต่ี อ้ งออกจากวดั ราชบรู ณะ ง การเดนิ ทางโดยเรอื พรอ้ มหนพู ัด ซง่ึ เปน็ บตุ รชำย ในเดอื น 11 ชว่ งออกพรรษา และรบั กฐนิ แล้ว จากวดั รำชบรุ ณะลอ่ งไปตามลำนำเจ้ำพระยำผา่ นสถานท่ตี ่าง ๆ ไดแ้ ก่ พระบรมมหาราชวัง วดั ประโคนปกั โรงเหลา้ บางจาก บางพลู บางพลัด บางโพธิ์ บา้ นญวน วดั เขมาภริ ตาราม ตลาดแกว้ ตลาดขวญั แขวงเมอื งนนทบุรี บางธรณี ย่านเกรด็ บา้ นมอญ บางพูด บา้ นใหม่ บางเดอ่ื บางหลวงเชงิ ราก สามโคก บา้ นง้ิว เกาะราชคราม วัดหน้าพระเมรุ จนถึงสถานทป่ี ลายทาง คือ พระเจดยี ์ภเู ขำทอง วดั ภเู ขาทอง จังหวดั พระนครศรอี ยุธยา

วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง หน้า 25 รื่องยอ่ ง ครั้นรงุ่ เชา้ เป็นวันพระ จงึ ไดไ้ ปกราบนมสั การพระบรมธำตุ ท่ีบรรจุในพระเจดียภ์ เู ขาทอง และสุนทรภ่พู บพระธาตใุ นเกสรดอกบัว จงึ อญั เชญิ ใสข่ วดแก้วนามาวางไว้ทหี่ ัวนอนเพอื่ บูชา แตเ่ มอ่ื ถงึ รุ่งเช้าพระธาตกุ ลับหายไป ทาใหส้ ุนทรภ่เู สียใจมาก หลงั จากนัน้ จงึ เดินทางกลบั กรุงเทพมหานคร แลว้ ไดจ้ อดเทยี บเรอื ทท่ี ่าน้าวัดอรุณรำชวรำรำม รำชวรมหำวหิ ำร

วรรณคดี เรือ่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 26 รูเ้ ร่ืองรำวนิรำศภเู ขำทอง (ชวั่ โมงท่ี 2) 1. แบง่ กลมุ่ ออกเปน็ 4 กล่มุ แบบคละความสามารถ 2. ส่งตัวแทนของกลมุ่ ออกมาจบั สลากเลอื กตอนของเนื้อหานริ าศภเู ขาทอง 3. แต่ละกลุม่ แสกน QR code เพอ่ื เข้าสเู่ นอื้ หาในตอนที่ตนเองได้รบั 4. ศกึ ษาเนือ้ หาในตอนที่ตนเองไดร้ ับ ตามประเดน็ หวั ขอ้ ทก่ี าหนดให้ ดังนี้ 1) ส่ิงที่สนุ ทรภไู่ ด้กลา่ วถึง เชน่ บุคคล สถานที่ พชื สตั ว์ ส่ิงของ เป็นต้น 2) สถานทท่ี ส่ี ุนทรภเู่ ดนิ ทางผ่าน อธิบายอย่างเป็นลาดับ 3) ยกตวั อย่างเรื่องราวในบทประพนั ธ์ทป่ี ระทบั ใจ พรอ้ มเหตผุ ลประกอบ 5. ลงมือบันทึกขอ้ มูลตามที่ได้ศกึ ษาค้นคว้าลงในกระดาษชารท์ โดยกาหนด รปู แบบเอง พรอ้ มท้งั ตกแตง่ ให้สวยงาม 6. นาเสนอผลการศกึ ษาหน้าชัน้ เรยี น กล่มุ ละไมเ่ กนิ 5 นาที

นิเนอื้ หา ราศภเู ขาทองวรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง หน้า 27 ตอนท่ี 2ตอนที่ จากบางธรณี ถงึ เกาะใหญร่ าชสงคราม 1 ลงเรือออกเดนิ ทาง นิราศรา้ งกลางสาคร ในยามเยน็ นริ าศ ตอนท่ี คา่ คนื ทางลดั ภูเขาทอง รุ่งเชา้ วนั พระ 3 กลางท้องนา้ 4ตอนที่ ถงึ ท่าหนา้ วดั พระเมรขุ า้ ม เข้าสกั การะพระ เจดีย์ภูเขาทอง

วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 28 แสกนเขา้ สเู่ นื้อหานิราศภเู ขาทอง ตอนที่ 1 ตอนท่ี 2 ลงเรือออกเดินทางนริ าศ จากบางธรณี รา้ งกลางสาคร ถงึ เกาะใหญร่ าชสงคราม ในยามเยน็ ตอนท่ี 3 ตอนที่ 4 ค่าคืนทางลดั กลางทอ้ งนา้ รุง่ เชา้ วนั พระ ถงึ ท่าหนา้ วดั พระเมรขุ า้ ม เขา้ สกั การะพระเจดยี ภ์ เู ขาทอง

วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 29 รว่ มดว้ ย ชว่ ยคดิ มาทางท่าหน้าจวนจอมผรู้ งั้ คดิ ถงึ ครงั้ ก่อนมาน้าตาไหล จะแวะหาถา้ ท่านเหมอื นเมอ่ื เป็นไวย กจ็ ะไดร้ บั นมิ นตข์ น้ึ บนจวน แตย่ ามยากหากวา่ ถา้ ท่านแปลก อกมแิ ตกเสยี หรอื เราเขาจะสรวล ถอดควำมได้ว่ำ เหมอื นเขญ็ ใจใฝ่สงู ไมส่ มควร จะตอ้ งมว้ นหน้ากลบั อบั ประมาณ ...เม่ือถึงหน้าจวนของเพื่อน ของ สุนทรภู่ สุนทรภู่ก็คิดถึงเม่ือก่อนจน ศัพท์นำ่ รู้ น้าตาไหล สุนทรภู่ต้ังใจจะแวะหา ถ้ายังเหมือนเม่ือก่อนก็คงจะได้รับ พระจมนื่ ไวย คือ ตาแหนง่ มหาดเล็กระดับหัวหม่ืน นิมนต์ขนึ้ บนจวน

หน้า 30 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง นิราศภเู ขาทอง ตอนท่ี 1 ลงเรอื ออกเดนิ ทาง นิราศรา้ งกลางสาคร

นิราศภูเขาทอง หน้า 31 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง ตอน ลงเรือออกเดินทางทาง นิราศรา้ งกลางสาคร รับกฐนิ ภิญโญโมทนา ๏ เดือนสิบเอ็ดเสรจ็ ธรุ ะพระวสา ออกจากวดั ทัศนาดอู าวาศ สามฤดอู ยดู่ ไี มม่ ภี ัย ชุลีลาลงเรอื เหลืออาไลย โออ้ าวาสรำชบรุ ณะพระวิหาร เมื่อตรุษสารทพระพรรษาได้อาศยั เหลอื ราลกึ นกึ นา่ นา้ ตากระเดน็ มาจาไกลอารามเม่อื ยามเย็น จะยกหยิบธิบดเี ป็นท่ตี งั้ แตน่ ี้นานนบั ทิวาจะมาเห็น จ่งึ จาลาอาวาศนิราศร้าง เพราะขุกเขญ็ คนพาลมารานทาง ก็ใชถ้ งั แทนสัดเห็นขัดขวาง มาอ้างวา้ งวญิ ญาณ์ในสาคร วัดราชบรุ ณะราชวรวหิ าร (วัดเลยี บ)

หน้า 32 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง พระบรมมหาราชวงั ถงึ หนำ้ วังดังหนงึ่ ใจจะขาด คิดถงึ บำทบพิตรอดิศร โอ้ผ่านเกลา้ เจา้ ประคุณของสนุ ทร แตป่ างกอ่ นเคยเฝา้ ทุกเชา้ เยน็ พระนิพพานปานประหนึง่ ศีรษะขาด ด้วยไร้ญาติยากแค้นถึงแสนเขญ็ ท้ังโรคซา้ กรรมซดั วิบัติเป็น ไมเ่ ลง็ เหน็ ทซี่ ึง่ จะพ่งึ พา จะสรา้ งพรตอตสา่ หส์ ง่ ส่วนบญุ ถวาย ประพฤติฝ่ายสมถะทง้ั วสา เป็นสงิ่ ของฉลองคณุ มลุ ิกา ขอเป็นข้าเคยี งพระบาททุกชาตไิ ป พระบาทสมเด็จพระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลัย รชั กาลท่ี 2

หน้า 33 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง คิดถึงครั้งก่อนมานา้ ตาไหล แล้วลงในเรอื ทนี่ ่ังบัลลังกท์ อง ถึงหนำ้ แพแลเห็นเรอื ทน่ี ง่ั เคยรบั ราชโองการอ่านฉลอง เคยหมอบรับกับพระจม่ืนไวย มิไดข้ อ้ งเคอื งขดั หทั ยา เคยทรงแตง่ แปลงบทพจนารถ ละอองอบรสรนื่ ชื่นนาสา จนกฐนิ สิ้นแมน่ า้ ในลาคลอง วาสนาเราก็สิ้นเหมือนกลิ่นสุคนธ์ เคยหมอบใกล้ได้กลน่ิ สคุ นธต์ รลบ ส้ินแผน่ ดินสน้ิ รสสุคนธา ท่านา้ เทยี บเรือพระทนี่ งั่ พระบรมมหาราชวงั

วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 34 ดูในวังยงั เห็นหอพระอฐั ิ ตงั้ สติเติมถวายฝา่ ยกุศล หอพระอฐั ิ ท้ังปิน่ เกลา้ เจา้ พิภพจบสากล ใหผ้ ่องพน้ ภัยสาราญผา่ นบุรินทร์ วัดประโคนปกั ถงึ อารามนามวดั ประโคนปัก ไมเ่ หน็ หลกั ลอื เลา่ ว่าเสาหนิ เปน็ สาคัญปันแดนในแผ่นดิน มริ สู้ ้นิ สดุ ชอ่ื ทลี่ ือชา ขอเดชะพระพทุ ธคุณช่วย แม้นมอดม้วยกลบั ชาตวิ าสนา อายุยืนหม่ืนเทา่ เสาศลิ า อยคู่ ูฟ่ า้ ดนิ ได้ดงั ใจปอง

หน้า 35 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง ไปพน้ วดั ทศั นาริมทำ่ นำ แพประจาจอดรายเขาขายของ มแี พรผา้ สารพดั สีมว่ งตอง ทั้งส่ิงของขาวเหลอื งเคร่ืองสาเภา โรงต้มเหลา้ ถงึ โรงเหลำ้ เตากลัน่ ควนั โขมง ทา่ น้าตลาดขายของ โอ้บาปกรรมนา้ นรกเจยี วอกเรา ทาบุญบวชกรวดนา้ ขอสาเรจ็ มีคนั โพงผูกสายไว้ปลายเสา ถงึ สรุ าพารอดไมว่ อดวาย ให้มวั เมาเหมือนหนง่ึ บา้ เป็นน่าอาย ไม่เมาเหล้าแล้วแต่เรายงั เมารัก พระสรรเพชญโพธญิ าณประมาณหมาย ถงึ เมาเหล้าเชา้ สายก็หายไป ไมใ่ กลก้ รายแกลง้ เมินก็เกนิ ไป สดุ จะหักห้ามจติ คิดไฉน แตเ่ มาใจนป้ี ระจาทุกค่าคนื

หน้า 36 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง ถงึ บำงจำกจากวัดพลัดพี่น้อง มามวั หมองมว้ นหน้าไมฝ่ า่ ฝนื เพราะรกั ใครใ่ จจดื ไมย่ ืดยนื จงึ ตอ้ งขืนใจพรากมาจากเมือง ถึงบำงพลคู ดิ ถึงค่เู มอื่ อยคู่ รอง ตน้ จาก ถึงบำงพลดั เหมือนพ่ีพลัดมาขดั เคือง เคยใส่ซองสง่ ใหล้ ้วนใบเหลอื ง ทั้งพลัดเมืองพลดั สมรมารอ้ นรน หมากพลู ร่มนโิ รธรุกขมลู ใหภ้ ลู ผล ใหผ้ อ่ งพ้นภยั พาลสาราญกาย ถงึ บำงโพโอ้พระศรีมหาโพธ์ิ ขอเดชะอานภุ าพพระทศพล

หน้า 37 วรรณคดี เรือ่ งนริ าศภเู ขาทอง โพงพาง มีขอ้ งขังกุง้ ปลาไวค้ ้าขาย พวกหญิงชายพรอ้ มเพรยี งมาเมียงมอง ถึงบ้ำนญวนลว้ นแตโ่ รงแลสะพรัง่ ทรมานหม่นไหมฤ้ ทยั หมอง ตรงนา่ โรงโพงพางเขาวางราย พึง่ ฉลองเลกิ งานเมอ่ื วานซืน จะเหลยี วกลบั ลบั เขตประเทศสถาน ถงึ เขมำอำรำมอร่ามทอง วดั เขมาภริ ตาราม

วรรณคดี เรือ่ งนริ าศภเู ขาทอง มาผกู โบสถก์ ็ได้มาบชู าชื่น หน้า 38 ทั้งแปดหม่นื สีพ่ นั ได้วนั ทา โอ้ปางหลังคร้งั สมเด็จพระบรมโกศ เพราะตวั ต้องตกประดาษวาสนา พระพมิ พร์ มิ ผนงั ชมพระพิมพร์ มิ ผนงั ยงั ยั่งยนื พอนาวาติดชลเข้าวนเวียน โอค้ ร้ังน้มี ิได้เหน็ เลน่ ฉลอง เป็นบุญน้อยพลอยนกึ โมทนา ดูน้าวง่ิ กลิ้งเชีย่ วเป็นเกลยี วกลอก กลบั กระฉอกฉาดฉัดฉวัดเฉวยี น บา้ งพลุง่ พลุ่งวงุ้ วงเหมือนกงเกวียน ดูเวียนเวียนควา้ งคว้างเป็นหว่างวน ทั้งหวั ท้ายกรายแจวกระชากจ้วง ครรไลลว่ งเลยทางมากลางหน โอ้เรอื พ้นวนมาในสาชล ใจยังวนหวงั สวาทไมค่ ลาดคลา

วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง หน้า 39 ตลำดแก้วแล้วไม่เห็นตลาดต้ัง สองฟากฝงั่ กแ็ ตล่ ้วนสวนพฤกษา ดอกโศก โอ้รินรนิ กลน่ิ ดอกไม้ใกล้คงคา เหมือนกลน่ิ ผ้าแพรดาร่ามะเกลือ เห็นโศกใหญ่ใกล้นา้ ระกาแฝง ทัง้ รักแซงแซมสวาทประหลาดเหลอื เหมอื นโศกพที่ ีช่ ้าระกาเจอื เพราะรักเรือ้ แรมสวาทมาคลาดคลาย ถงึ แขวงนนท์ชลมารคตลาดขวญั มพี ่วงแพแพรพรรณเขาคา้ ขาย ทั้งของสวนล้วนเรืออยู่เรียงราย พวกหญงิ ชายประชุมกนั ทกุ วนั ทุกคืน เมืองนนทบรุ ี

วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 40 นิราศภเู ขาทอง ตอนท่ี 2 จากบางธรณี ถึงเกาะใหญร่ าชสงครามในยามเยน็

นิราศภูเขาทอง หน้า 41 วรรณคดี เรือ่ งนริ าศภเู ขาทอง จากบางธรณี ถึงเกาะใหญร่ าชสงครามในยามเยน็ มาถงึ บำงธรณีทวโี ศก ยามวโิ ยคยากใจใหส้ ะอื้น โอ้สธุ าหนาแน่นเปน็ แผน่ พื้น ถงึ ส่ีหม่ืนสองแสนทั้งแดนไตร เม่อื เคราะหร์ า้ ยกายเราก็เทา่ น้ี ไม่มที ่พี สุธาจะอาศัย ลว้ นหนามเหน็บเจ็บแสบคับแคบใจ เหมอื นนกไร้รงั เร่อยเู่ อกา ถึงเกรด็ ย่านบำ้ นมอญแต่กอ่ นเกา่ ผหู้ ญงิ เกล้ามวยงามตามภาษา เด๋ยี วน้มี อญถอนไรจุกเหมอื นตกุ๊ ตา ทั้งผัดหนา้ จบั เขม่าเหมือนชาวไทย โอส้ ามัญผันแปรไมแ่ ทเ้ ท่ยี ง เหมือนอย่างเยย่ี งชายหญงิ ทงิ้ วสิ ัย นีห่ รือจิตคิดหมายมหี ลายใจ ทจ่ี ิตใครจะเปน็ หน่งึ อย่าพึงคดิ การแต่งตวั ของหญงิ สาวชาวมอญ

หน้า 42 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง มคี นรกั รสถ้อยอรอ่ ยจติ จะชอบผิดในมนษุ ย์เพราะพูดจา ถงึ บำงพดู พูดดเี ปน็ ศรศี ักด์ิ แม้นพูดชว่ั ตวั ตายทาลายมติ ร ถึงบำ้ นใหมใ่ จจิตก็คิดอา่ น จะหาบ้านใหมม่ าดเหมอื นปราถนา ขอให้สมคะเนเถดิ เทวา จะไดผ้ าสุกสวัสดกิ์ าจดั ภัย ถงึ บำงเดอื่ โอม้ ะเดอ่ื เหลือประหลาด บงั เกดิ ชาตแิ มลงหวม่ี ีในไส้ เหมือนคนพาลหวานนอกยอ่ มขมใน อุปไมยเหมอื นมะเดอ่ื เหลือระอา

วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง หน้า 43 ถงึ บำงหลวงเชงิ รำกเหมือนจากรกั สเู้ สียศกั ดส์ิ งั วาสพระศาสนา เปน็ ลว่ งพ้นรนราคราคา ถึงนางฟ้าจะมาใหไ้ มไ่ ยดี ถึงสำมโคกโศกถวลิ ถึงปิน่ เกล้า พระพุทธเจ้าหลวงบารงุ ซ่งึ กรงุ ศรี ประทานนามสามโคกเปน็ เมืองตรี ช่อื ปทุมธานีเพราะมบี วั โอพ้ ระคุณสูญลบั ไมก่ ลบั หลงั แตช่ ือ่ ตง้ั ก็ยงั อย่เู ขารูท้ ัว่ แตเ่ ราน้ที ่ีสุนทรประทานตวั ไม่รอดชว่ั เช่นสามโคกยิ่งโศกใจ สิน้ แผ่นดนิ ส้นิ นามตามเสด็จ ตอ้ งเทยี่ วเตรด็ เตรห่ าท่ีอาศยั แม้นกาเนิดเกิดชาติใดใด ขอให้ได้เปน็ ขา้ ฝ่าธุลี