เล่ม 8 (4) เรื่องที่คณะกรรมาธิการพิจารณาเสร็จแล้ว

๘๔

๘๕

๘๖

๘๗

๘๘ ภาคผนวก ข ประกาศตั้งคณะอนกุ รรมาธกิ าร

๘๙ ประกาศตงั้ ท่ีปรึกษาอนกุ รรมาธกิ าร

๙๐ ภาคผนวก ค ภาพกจิ กรรม การสัมมนาของคณะกรรมาธกิ าร

๙๑

๙๒

๙๓

๙๔ ภาพการประชุมคณะอนกุ รรมาธกิ าร

๙๕





รายงาน ผลการพิจารณาศึกษาญตั ติ เรื่อง การศกึ ษาและแกไ้ ขปญั หารถรบั จ้างสาธารณะ ของ คณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม สภาผู้แทนราษฎร กลุ่มงานคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม สานกั กรรมาธิการ ๑ สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร





ก คำนำ รายงานของคณะกรรมาธิการการคมนาคม เร่ือง การศึกษาและแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะ ฉบับน้ี เป็นผลการพิจารณาศึกษาตามมติของสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งได้ส่งญัตติ จานวน ๘ เรื่อง ได้แก่ ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษารถรับจ้างสาธารณะส่วนบุคคล ในการให้บริการกับผู้บริโภคและอัตราค่าโดยสารที่เหมาะสมในพ้ืนที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล (นางสาวธีรรัตน์ สาเร็จวาณิชย์ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญ เพ่ือศึกษาและหาแนวทางแก้ปัญหาการให้บริการรถโดยสารผิดกฎหมายและการกาหนดมาตรฐานค่าโดยสาร รถโดยสารสาธารณะ (นายชาญวิทย์ วิภูศิริ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎร ตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาแนวทางแก้ปัญหาจักรยานยนต์รับจ้า งทั้งประเภทรับขนส่งคน โดยสารและประเภทรับขนส่งสิ่งของ (นายสมเกียรติ ถนอมสินธุ์ กับคณะ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เรื่อง ขอให้ สภาผแู้ ทนราษฎรต้งั คณะกรรมาธิการวสิ ามญั พจิ ารณาศึกษาการแก้ไขปญั หาความเดือดรอ้ นของผูป้ ระกอบการ รถตู้โดยสารสาธารณะประจาทาง (นางสาวปารีณา ไกรคุปต์ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎร ตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณา ศึกษากรณีการบริการรถรับจ้างสาธารณะและส่วนบุคคล เพื่อบริการ ให้กับผู้บริโภคอย่างท่ัวถึงและราคาเหมาะสมในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล (พลตารวจตรี สุพิศาล ภกั ดนี ฤนาถ เป็นผู้เสนอ) ญตั ติ เร่อื ง ขอใหส้ ภาผ้แู ทนราษฎรตัง้ คณะกรรมาธกิ ารวสิ ามัญพจิ ารณาศึกษาการให้บริ การ การกาหนดอตั ราค่าโดยสาร ระบบบริหารจัดการ และแผนงานพัฒนาในอนาคตของระบบขนสง่ สาธารณะ ในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล (นายเท่าพิภพ ลิ้มจิตรกร เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เร่ือง ขอให้สภา ผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษารถรับจ้างสาธารณะส่วนบุคคลในการให้บริการกับ ผู้บริโภคและอัตราค่าโดยสารท่ีเหมาะสม (นายกรวีร์ ปริศนานันทกุล และนายภราดร ปริศนานันทกุล เป็นผู้เสนอ) และญัตติ เรื่อง ขอให้คณะกรรมาธิการการคมนาคมพิจารณาศึกษาปัญหาและหาแนวทางการแก้ไข การให้บรกิ ารและการกาหนดอัตราคา่ โดยสารของรถรบั จา้ งสาธารณะ (นายโสภณ ซารัมย์ เป็นผเู้ สนอ) คณะกรรมาธิการการคมนาคม ได้พิจารณาศึกษาญัตติ ปรากฎผลการศึกษาตามกรอบประเด็น ปัญหาหลักท่ีสาคัญ ๓ ประการ ได้แก่ ปัญหาการบริหารจัดการระบบการขนส่งสาธารณะในพื้นที่ เขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ปัญหาการให้บริการรถรับจ้างสาธารณะผ่านระบบเทคโนโลยี และ ปัญหาการปฏิบัติตามมาตรการควบคุมคุณภาพการให้บริการรถตู้โดยสาธารณะ พร้อมกับข้อสังเกต ที่คณะรัฐมนตรี หรือหน่วยงานอื่นที่เก่ียวข้องควรรับทราบดาเนินการ เพื่อเสนอต่อท่ีประชุมสภาผู้แทนราษฎร พิจารณาดาเนินการต่อไป คณะกรรมาธิการการคมนาคม หวังเป็นอย่างย่ิงว่า รายงานฉบับน้ีจะเป็นประโยชน์ ต่อสภาผู้แทนราษฎร คณะรัฐมนตรี และหน่วยงานต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะ เพื่อให้ระบบการขนส่งสาธารณะท่ีมีประสิทธิภาพเป็นส่วนหน่ึงของการขับเคล่ือน การพัฒนา ประเทศไทยภายใตช้ ีวิตวิถีใหม่ (New Normal) ตอ่ ไป คณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม สภาผแู้ ทนราษฎร กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕

ข รายนามคณะกรรมาธิการการคมนาคม สภาผู้แทนราษฎร นายโสภณ ซารมั ย์ ประธานคณะกรรมาธกิ าร นายรังสรรค์ วนั ไชยธนวงศ์ นายสุรศกั ดิ์ ชงิ นวรรณ์ นายสรุ เชษฐ์ ประวณี วงศว์ ุฒิ รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนทห่ี น่ึง รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนทสี่ อง รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนทสี่ าม นายมนตรี ปานอ้ ยนนท์ นายนิกร จานง นายวิรัช รัตนเศรษฐ รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนทส่ี ่ี รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนทหี่ ้า ที่ปรึกษาคณะกรรมาธกิ าร นายสรุ พงษ์ อึง้ อัมพรวิไล นายกติ ติศักดิ์ คณาสวสั ดิ์ นายคารม พลพรกลาง ท่ปี รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร โฆษกคณะกรรมาธิการ โฆษกคณะกรรมาธกิ าร นางสาวนภาพร เพช็ ร์จินดา นายภดู ิท อนิ สวุ รรณ์ พันตารวจเอก ทวี สอดส่อง โฆษกคณะกรรมาธกิ าร โฆษกคณะกรรมาธกิ าร กรรมาธกิ าร นายอดพิ งษ์ ฐติ ิพทิ ยา นายวฒั นา ช่างเหลา เลขานกุ ารคณะกรรมาธิการ ผู้ช่วยเลขานกุ ารคณะกรรมาธกิ าร

ค บทสรปุ ผู้บรหิ าร การพัฒนาของเศรษฐกิจและสังคม ทาให้สภาพของเมืองและระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ เปล่ียนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ระบบการขนส่งสาธาณะไม่ว่าจะเป็นการขนส่งทางราง รถโดยสารสาธารณะ รถตู้โดยสารสาธารณะ รถแท็กซี่ รถจักรยานยนต์รับจ้าง ไม่สามารถตอบสนองความต้องการของประชาชน ผู้ใช้บริการที่เปล่ียนแปลงไป ก่อให้เกิดปัญหาเส้นทางท่ีซาซ้อน และปัญหาการเชื่อมต่อของรถสาธารณะ ที่มีประสิทธิภาพไม่เพียงพอ ส่งผลกระทบต่อการเดินทางของประชาชน และมลภาวะทางอากาศในเมืองใหญ่ ตลอดจน การพฒั นาทางเทคโนโลยีการสื่อสาร ทาให้เกดิ การให้บริการรถรับจ้างรปู แบบใหม่ ดว้ ยการให้บริการ รถรบั จ้างผ่านระบบเทคโนโลยีเครอื่ งมือสื่อสารดว้ ยโปรแกรมสาเร็จรูป Apilcation ในโทรศัพท์เคลอ่ื นที่ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ได้เสนอญัตติที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาและแก้ไขปัญหารถรับจ้าง สาธารณะ จานวน ๘ เรอื่ ง ได้แก่ ญตั ติ เรอ่ื ง ขอใหส้ ภาผแู้ ทนราษฎรตงั คณะกรรมาธิการวสิ ามัญพิจารณาศึกษา รถรับจ้างสาธารณะส่วนบุคคลในการให้บริการกับผู้บริโภคและอัตราค่าโดยสารที่เหมาะสมในพืนท่ี กรุงเทพมหานครและปริมณฑล (นางสาวธีรรัตน์ สาเร็จวาณิชย์ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เร่ือง ขอให้ สภาผู้แทนราษฎรตังคณะกรรมาธิการวิสามัญเพ่ือศึกษาและหาแนวทางแก้ปัญหาการให้บริการรถโดยสาร ผิดกฎหมายและการกาหนดมาตรฐานค่าโดยสารรถโดยสารสาธารณะ (นายชาญวิทย์ วิภูศิริ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาแนวทางแก้ปัญหาจักรยานยนต์ รับจ้างทังประเภทรับขนส่งคนโดยสารและประเภทรับขนส่งสิ่งของ (นายสมเกียรติ ถนอมสินธ์ุ กับคณะ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อน ของผปู้ ระกอบการรถตู้โดยสารสาธารณะประจาทาง (นางสาวปารณี า ไกรคุปต์ เปน็ ผูเ้ สนอ) ญัตติ เรือ่ ง ขอให้ สภาผู้แทนราษฎรตังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณา ศึกษากรณีการบริการรถรับจ้างสาธารณะและ ส่วนบุคคล เพ่ือบริการให้กับผู้บริโภคอย่างทั่วถึงและราคาเหมาะสมในเขตพืนที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล (พลตารวจตรี สุพิศาล ภักดีนฤนาถ เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตังคณะกรรมาธิการวิสามัญ พิจารณาศึกษาการให้บริการ การกาหนดอัตราค่าโดยสาร ระบบบริหารจัดการ และแผนงานพัฒนาในอนาคต ของระบบขนส่งสาธารณะในเขตพืนท่ีกรุงเทพมหานครและปริมณฑล (นายเท่าพิภพ ลิมจิตรกร เป็นผู้เสนอ) ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษารถรับจ้างสาธารณะส่วนบุคคล ในการให้บริการกับผู้บริโภคและอัตราค่าโดยสารที่เหมาะสม (นายกรวีร์ ปริศนานันทกุล และนายภราดร ปริศนานันทกุล เป็นผู้เสนอ) และญัตติ เร่ือง ขอให้คณะกรรมาธิการการคมนาคมพิจารณาศึกษาปัญหาและหาแนวทาง การแก้ไขการให้บริการและการกาหนดอัตราค่าโดยสารของรถรับจ้างสาธารณะ (นายโสภณ ซารัมย์ เป็นผู้เสนอ) และสภาผู้แทนราษฎร ได้มีมติให้คณะกรรมาธิการการคมนาคม พิจารณาศึกษาญัตติดังกล่าว และรายงานต่อ สภาผ้แู ทนราษฎร

ง คณะกรรมาธิการการคมนาคม ดาเนินการพิจารณาศึกษาญัตติดังกล่าว โดยเชิญผู้เสนอญัตติ ผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผู้ประกอบการรถรับจ้างสาธารณะ ผลการศึกษากาหนดกรอบประเด็นปัญหาหลัก ๓ ประการ ดงั นี ๑. ปัญหาการบรหิ ารจัดการระบบขนส่งสาธารณะในพนื ที่เขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล โดยสาเหตุท่ีเป็นประเด็นสาคัญ ได้แก่ ประเด็นการบูรณาการของหน่วยงานที่มีอานาจหน้าที่จัดทาระบบการ ขนสง่ สาธารณะ ประเด็นอัตราค่าโดยสารแพง ประเด็นความซาซ้อนและประสิทธภิ าพการเช่ือมต่อของเส้นทาง การใหบ้ รกิ ารรถโดยสารสาธารณะ ๒. ปัญหาการให้บริการรถสาธารณะผ่านระบบเทคโนโลยี เน่ืองจากการเกิดขึนของรูปแบบ การให้บริการรถรับจ้างผ่านแอปพลิเคช่ันต่าง ๆ ที่เกิดขึนในปัจจุบัน ส่งผลกระทบต่อการบังคับใช้กฎหมาย ของเจา้ หน้าท่รี ัฐ และกระทบต่อผู้ประกอบการรถแทก็ ซีแ่ ละรถจกั รยานยนต์รบั จ้างสาธารณะ ๓. ปัญหาการปฏิบัติตามมาตรการควบคุมคุณภาพการให้บริการรถตู้โดยสารสาธารณะ ด้วยสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคติดเชือไวรัสโคโรนา 2019 (Covid-19) ส่งผลกระทบต่อผปู้ ระกอบการ รถตู้โดยสารสาธารณะไม่สามารถปฏิบัติตามมติของคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง ท่ีกาหนดให้ รถตโู้ ดยสารทีม่ อี ายุ ๑๐ ปี ตอ้ งเปล่ียนรถเปน็ รถโดยสารขนาดเลก็ (มนิ บิ ัส) ทดแทน ผูป้ ระกอบการรถตโู้ ดยสาร สาธารณะ จึงมีข้อเรียกร้องขอให้หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องผ่อนผันการปฏิบัติตามข้อมติดังกล่าว พร้อมกับ ขอให้ภาครัฐพิจารณาแนวทางการใหค้ วามช่วยเหลือ ผลการพิจารณาศึกษาของคณะกรรมาธิการตามกรอบประเด็นปัญหาหลัก ๓ ประการ มีขอ้ เสนอแนะและข้อสังเกต ทคี่ ณะรฐั มนตรี และหน่วยงานอ่นื ทเี่ กี่ยวขอ้ ง ควรรับทราบและดาเนินการ ดังนี ๑. ปัญหาการบริหารจัดการระบบขนส่งสาธารณะในพนื ที่เขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล มีขอ้ สงั เกต ไดแ้ ก่ ๑.๑ กระทรวงคมนาคมและกระทรวงมหาดไทย ควรดาเนินการแก้ไขปัญหาด้านแก้ไข ปัญหาลดความซาซ้อนและเพิ่มประสิทธิภาพการเชื่อมต่อ เช่น การเร่งรัดพิจารณาแผนฟื้นฟูกิจการ ขสมก. หรือแผนปฏิรูปเส้นทางรถโดยสารประจาทาง และการเพิ่มกระบวนการของการมีส่วนร่วมของท้องถ่ิน ในกาหนดเส้นทางรถสาธารณะ การจัดหาจดุ จอดและจุดพกั รถโดยสารประจาทางและรถรับจา้ งสาธารณะ ๑.๒ กระทรวงคมนาคม กระทรวงมหาดไทย และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ควรแก้ไข ปัญหาอัตราค่าโดยสารแพง โดยการเร่งรัดการพิจารณาระบบต๋ัวร่วมและค่าโดยสารร่วมให้แล้วเสร็จโดยเร็ว เพื่อช่วยเหลือค่าใช้จ่ายในการเดินทางแก่ประชาชนผู้ใชบ้ ริการระบบการขนส่งสาธารณะหรืออุดหนุนค่าใช้จา่ ย ของผปู้ ระกอบการรถสาธารณะ ๑.๓ กระทรวงการคลัง กระทรวงคมนาคม กระทรวงพลังงาน และกระทรวงอุตสาหกรรม ควรมีแนวนโยบายยกระดับคุณภาพการบริการของระบบขนส่งสาธารณะ เช่น การส่งเสริมสนับสนุนการใช้ รถพลงั งานสะอาด (รถพลงั งานไฟฟ้า) โดยใช้มาตรการทางภาษสี รรพสามิต และภาษศี ุลกากร

จ ๒. ปญั หาการให้บรกิ ารรถสาธารณะผา่ นระบบเทคโนโลยี มีขอ้ สังเกต ได้แก่ ๒.๑ กระทรวงคมนาคม ควรกากับและติดตามประเมินผลการบังคับใช้กฎกระทรวง รถยนต์รับจ้างผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ.๒๕๖๔ เพ่ือทราบปัญหาการบังคับใช้ ผลกระทบ และนาข้อมูล มาปรับปรุงแนวทางการปฏิบตั ขิ องเจา้ หนา้ ท่ี หรอื พัฒนากฎหมายใหม้ ีประสทิ ธภิ าพต่อไป ๒.๒ กระทรวงคมนาคม ควรมีการศึกษาเพ่ือกาหนดแนวนโยบายจานวนรถรับจ้าง สาธารณะทีเ่ หมาะสมทังในสว่ นการให้บรกิ ารผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์และรถรับจา้ งระบบเดิม ใหส้ อดคล้องกับ ความต้องการของผู้ใช้บริการ เพ่ือป้องกันปัญหาจานวนรถรับจ้างที่มีมากเกินความจาเป็น และส่งผลต่อปัญหา การจราจร ๒.๓ กระทรวงการคลังควรกาหนดแนวทางการจัดเก็บภาษีเงินได้จากธรุกิจรถรับจ้าง ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ โดยควรให้หลักการจัดเก็บที่ส่งเสริมการลงทุนและการแข่งขันทางธุรกิจอย่างเป็น ธรรม ตลอดจน คุ้มครองผปู้ ระกอบธรุกิจ Startup ของประเทศไทย ๒.๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกำกับและส่งเสริมกำรประกอบธุรกิจประกันภัย (คปภ.) ควรกาหนดแนวทางระบบการประกันภัยรถท่ีมีรูปแบบที่สอดคล้องกับการประกอบธุรกิจรถรับจ้าง ผ่านระบบ อเิ ล็กทรอนิกส์ ๒.๕ กระทรวงแรงงำน ควรมีนโยบำยส่งเสริมกำรคุ้มครองตำมกฎหมำยแรงงำนและ กฎหมำยประกันสังคม เพื่อให้คนขับรถแท็กซ่ีหรือท่ีขับรถรับจ้ำงผ่ำนระบบอิเล็กทรอนิกส์ เป็นอำชีพประจำ ไดร้ ับสทิ ธิและสวสั ดกิ ำรดำ้ นแรงงำน และสทิ ธปิ ระโยชน์ด้ำนสวัสดกิ ำรสังคมไดอ้ ย่ำงเหมำะสมและถกู ต้อง ๓. ปัญหาการปฏิบัติตามมาตรการควบคุมคุณภาพการให้บริการรถตู้โดยสารสาธารณะ คณะกรรมาธิการมคี วามเหน็ ไม่ควรผ่อนผนั การปฏิบัติตามมตขิ องคณะกรรมกำรควบคุมกำรขนส่งทำงบกกลำง เนื่องจำก กำรผ่อนผันจะกระทบต่อควำมปลอดภัยของกำรให้บริกำรแก่ประชำชน และกำรก่อมลภำวะ ทำงอำกำศทเ่ี พมิ่ ข้นึ และมีข้อสงั เกต เปน็ แนวทำงมำตรกำรใหค้ วำมช่วยเหลอื ผูป้ ระกอบกำร ดังน้ี ๓.๑ กระทรวงกำรคลัง ควรกำหนดนโยบำยที่ให้ผู้ประกอบกำรรถตู้โดยสำรสำมำรถ เข้ำถึงแหล่งเงินทุนอัตรำดอกเบ้ียต่ำได้ ในกรณีที่ผู้ประกอบกำรต้องเปลี่ยนรถตู้โดยสำรที่อำยุกำรใช้งำนครบ ๑๐ ปี ให้เป็นรถโดยสำรขนำดเลก็ (มินิบัส) ๓.๒ กระทรวงกำรพลังงำน ควรกำหนดนโยบำยกรณีเงินอุดหนุนรำคำเชื้อเพลิงสำหรับ รถโดยสำรสำธำรณะ เพื่อช่วยเหลือภำระต้นทุนกำรประกอบกำร และกระทรวงคมนำคมควรกำหนดวิธีกำร ลดต้นทุนหรือให้เงินอุดหนุนรถโดยสำรประจำทำงให้เหมำะสมและสอดคล้องกับภำระต้นทุนประกอบกำร เพ่ือช่วยเหลือคำ่ ครองชีพของประชำชน และให้ผูป้ ระกอบกำรสำมำรถดำเนนิ กจิ กำรต่อไปได้ ๓.๓ กระทรวงคมนำคม และสำนักงำนคณะกรรมกำรกำกับและส่งเสริมกำรประกอบ ธุรกิจประกันภัย (คปภ.) ควรพิจำรณำแนวทำงกำรให้ควำมช่วยเหลือเรื่องหยุดนับระยะเวลำคุ้มครอง ของกรมธรรม์ประกันภัยในช่วงท่ีรถโดยสำรประจำทำงต้องหยุดให้บริกำรตำมข้อกำหนดของรัฐเกี่ยวกับ กำรปอ้ งกนั กำรแพร่ระบำดของโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนำ 2019 (Covid – 19) ----------------------------------------------

ฉ สารบัญ หนา้ คานา ก รายนามคณะกรรมาธิการการคมนาคม สภาผ้แู ทนราษฎร ข บทสรปุ ผู้บริหาร ค สารบญั ฉ สารบญั ตาราง ฌ สารบัญรปู ภาพ ญ รายงานผลการพจิ ารณาศกึ ษาญัตติ ๑ ๑. การดาเนินงาน ๒ ๒. ผู้ซ่งึ คณะกรรมาธิการไดเ้ ชิญมาชแี้ จงแสดงความคิดเหน็ ๓ ๓. การพิจารณาของคณะกรรมาธกิ าร ๕ ๔. ผลการพิจารณาศกึ ษา ๖ ๗ บทที่ ๑ บทนา ๗ ๑.๑ ความเป็นมาและสภาพปัญหา ๙ ๑.๒ วตั ถุประสงคข์ องการศึกษา ๙ ๑.๓ ขอบเขตการศกึ ษา ๙ ๑.๔ วธิ กี ารศกึ ษา ๑๐ ๑.๕ กรอบระยะเวลาการศกึ ษา ๑๐ ๑.๖ ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ ๑๑ ๑๑ บทที่ ๒ การรวบรวม และการทบทวนขอ้ มลู พ้ืนฐานทเ่ี กี่ยวขอ้ ง ๑๑ ๒.๑ ขอ้ มูลจากหน่วยงานหรอื บุคคลตา่ ง ๆ นาเสนอตอ่ คณะกรรมาธกิ าร ๑๒ ๒.๑.๑ ขอ้ มลู จากผเู้ สนอญัตติ ๑๖ ๒.๑.๒ การรับฟังข้อมลู และความเหน็ จากหน่วยงานทเี่ กีย่ วขอ้ ง ๑๖ ๒.๒ การดาเนนิ งานของคณะทางานพจิ ารณาศึกษาแก้ไขปัญหารถรบั จา้ งสาธารณะ ๒๑ ๒.๒.๑ ปัญหาการบรหิ ารจดั การระบบขนส่งสาธารณะในพนื้ ที่เขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ๒๒ ๒.๒.๒ ปัญหาการให้บรกิ ารรถรบั จา้ งสาธารณะผา่ นระบบเทคโนโลยี ๒๖ ๒.๒.๓ ปัญหาการปฏิบตั ติ ามมาตรการควบคมุ คุณภาพการให้บริการรถตูโ้ ดยสาธารณะ ๓๓ ๒.๒.๔ การประชมุ นอกสถานท่ีและการศกึ ษาดูงาน ๓๓ ๒.๓ หลกั การ นโยบาย และกฎหมายที่เก่ียวข้อง ๓๕ ๒.๓.๑ หลกั การจดั ทาบริการสาธารณะ ๓๖ ๒.๓.๒ นโยบายของรัฐที่เก่ียวข้อง ๔๗ ๒.๓.๓ กฎหมายท่เี กีย่ วขอ้ ง ๔๗ ๒.๔ ขอ้ มลู ทางวชิ าการทเี่ ก่ียวกับการใหบ้ ริการรถรับจ้างสาธารณะผา่ นระบบเทคโนโลยี ๒.๔.๑ การให้บริการขนสง่ คนโดยสารโดยรถยนตส์ ว่ นบคุ คลผา่ นแอปพลิเคชัน

ช สารบญั (ตอ่ ) หนา้ ๒.๔.๒ อตุ สาหกรรมการใหบ้ ริการยานพาหนะผ่านทางแอปพลิเคชัน (Ride-hailing service) ๕๐ ๒.๔.๓ การพฒั นาเพื่อความปลอดภัยและคุณภาพการใหบ้ ริการของรถแท็กซี่ ๕๒ บทท่ี ๓ สภาพปญั หาและอุปสรรค ๕๖ ๓.๑ ปญั หาการบริหารจดั การระบบขนสง่ สาธารณะในเขตพน้ื ที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ๕๖ ๓.๑.๑ ประเดน็ การบูรณาการของหน่วยงานท่ีมอี านาจหน้าที่ ๕๖ จัดทาระบบการขนสง่ สาธารณะ ๕๗ ๓.๑.๒ ประเด็นอตั ราค่าโดยสารแพง ๓.๑.๓ ประเดน็ ความซ้าซ้อนและประสทิ ธภิ าพการเช่อื มต่อของเส้นทาง ๕๙ ๕๙ การใหบ้ รกิ ารรถโดยสารสาธารณะ ๕๙ ๓.๒ ปัญหาการใหบ้ รกิ ารรถสาธารณะผ่านระบบเทคโนโลยี ๖๐ ๖๐ ๓.๒.๑ ประเด็นการควบคมุ คุณภาพและราคาการให้บรกิ าร ๖๑ ๓.๒.๒ ประเดน็ การควบคมุ ผู้ให้บริการแอปพลิเคชัน ๓.๒.๓ ประเดน็ การแข่งขนั ทเ่ี ป็นธรรมของผ้ปู ระกอบการรถรับจา้ งสาธารณะ ๖๑ ๓.๓ ปญั หาการปฏบิ ัติตามมาตรการควบคมุ รถตโู้ ดยสาธารณะ ๖๑ ๓.๓.๑ ประเดน็ ความสามารถของผปู้ ระกอบการในการปฏิบตั ติ ามประกาศ ๖๑ ๖๒ ของคณะกรรมการควบคมุ การขนสง่ ทางบกกลาง ๖๒ ๓.๓.๒ ประเด็นการช่วยเหลอื การเข้าถึงแหล่งทุนของผปู้ ระกอบการรถสาธารณะ ๓.๓.๓ ประเด็นการช่วยเหลอื ด้านต้นทุนการให้บรกิ าร ๖๒ บทท่ี ๔ ผลการศึกษา ๖๕ ๔.๑ ปัญหาการบรหิ ารจัดการระบบขนสง่ สาธารณะในพื้นท่ีเขตกรงุ เทพมหานครและปริมณฑล ๔.๑.๑ ประเดน็ การบรู ณาการหน่วยงานท่มี ีอานาจหนา้ ที่ ๖๗ ๖๙ จัดทาระบบการขนสง่ สาธารณะ ๖๙ ๔.๑.๒ ประเดน็ อตั ราคา่ โดยสารแพง ๔.๑.๓ ประเด็นความซ้าซอ้ นของเส้นทางและประสิทธิภาพ ๗๒ การเชื่อมตอ่ ของเส้นทางการใหบ้ ริการรถโดยสารสาธารณะ ๗๓ ๔.๒ ปัญหาการให้บริการรถสาธารณะผา่ นระบบเทคโนโลยี ๗๙ ๔.๒.๑ การศกึ ษาความคิดเห็นทางวชิ าการด้านความเหมาะสมและผลกระทบ ๔.๒.๒ การศึกษาความคดิ เห็นทางวิชาการดา้ นมาตรการควบคมุ และกากบั ดูแล ทเ่ี หมาะสม ๔.๒.๓ การศึกษาแนวทางการปรบั ปรุงกฎหมายรองรับการให้บรกิ าร รถรับจา้ งสาธารณะผา่ นแอปพลเิ คชน่ั ๔.๒.๔ การควบคมุ รถจักรยานยนตร์ ับจา้ งผา่ นแอปพลเิ คชั่น

ซ สารบญั (ตอ่ ) หนา้ ๔.๓ ปัญหาการปฏบิ ัติตามมาตรการควบคุมรถตโู้ ดยสารสาธารณะ ๘๒ ๔.๓.๑ ความเป็นมากรณีข้อเรียกร้องผู้ประกอบการรถต้โู ดยสารสาธารณะ ๘๓ ๔.๓.๒ การศึกษาแนวทางการแกไ้ ขปญั หาของกระทรวงคมนาคม ๘๔ ๔.๓.๓ การดาเนนิ การทบทวนเร่ืองอายรุ ถตูโ้ ดยสารประจาทาง ๘๖ ๔.๓.๔ มาตรการช่วยเหลือผูป้ ระกอบการขนสง่ ของกระทรวงคมนาคม ๙๑ ๔.๓.๕ มาตรการชว่ ยเหลอื เยยี วยาผู้ประกอบการรถสาธารณะท่ดี าเนินการแลว้ ๙๒ ๔.๓.๖ มาตรการชว่ ยเหลอื เยยี วยาผ้ปู ระกอบการรถสาธารณะท่ีกรมการขนสง่ ทางบก เสนอต่อกระทรวงคมนาคม และกระทรวงคมนาคมได้เสนอต่อกระทรวงการคลงั แล้ว แต่ไม่ไดร้ ับการอนุมตั ิ ๙๓ บทที่ ๕ บทสรปุ ๙๗ ๕.๑ ปญั หาการบริหารจัดการระบบขนส่งสาธารณะในพนื้ ท่ีเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ๙๗ ๕.๒ ปัญหาการใหบ้ ริการรถสาธารณะผ่านระบบเทคโนโลยี ๙๘ ๕.๓ ปญั หาการปฏบิ ัติตามมาตรการควบคุมรถตโู้ ดยสารสาธารณะ ๑๐๐ ๕. ขอ้ สังเกตของคณะกรรมาธิการ ๑๐๑ ๕.๑ ข้อสังเกตของคณะกรรมาธกิ ารเกย่ี วกบั ปัญหาการบริหารจดั การระบบขนส่งสาธารณะ ๑๐๑ ในพ้นื ที่เขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ๕.๒ ข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการเกย่ี วกบั ปัญหาการใหบ้ ริการรถสาธารณะผา่ นระบบเทคโนโลยี ๑๐๔ ๕.๓ ข้อสงั เกตของคณะกรรมาธิการเกยี่ วกับปัญหาการปฏบิ ัติตามมาตรการควบคุมรถตูโ้ ดยสาธารณะ ๑๐๖ บรรณานกุ รม ๑๐๘ ภาคผนวก ก. ญัตติเก่ียวกบั การศึกษาและแก้ไขปัญหารถรับจา้ งสาธารณะ ข. ประกาศคณะกรรมาธิการการคมนาคม สภาผแู้ ทนราษฎร เรือ่ ง แต่งตัง้ คณะทางานแก้ไขปัญหารถจ้างสาธารณะ ค. กฎกระทรวง รถยนตร์ ับจา้ งผ่านระบบอเิ ล็กทรอนิกส์ พ.ศ.๒๕๖๔ ง. กฎกระทรวง กาหนดอตั ราคา่ จ้างบรรทุกคนโดยสารสาหรับรถจกั รยานยนต์สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๙ จ. ประกาศกรมการขนส่งทางบก เรอื่ ง แนวทางปฏบิ ตั สิ าหรบั ผู้ประกอบธุรกจิ รับส่งสินค้าพัสดภุ ัณฑ์ และอาหารด้วยรถจกั รยานยนต์

ฌ สารบญั ตาราง ๕๒ – ๕๔ ๗๖ – ๗๗ ตารางท่ี ๑ ข้อเสนอการแก้ไขกฎหมายเพ่ือรองรับการใหบ้ ริการ Transport Network company (TNC) ตารางที่ ๒ ตารางแสดงผลการรับฟงั ความคดิ เหน็ ต่อร่างกฎหมายว่าดว้ ยรถยนตร์ ับจา้ ง บรรทกุ คนโดยสารไม่เกนิ ๗ คน แบบบริการทางเลือก

ญ สารบัญภาพ รปู ภาพที่ ๑ รูปภาพการประชุมและการศึกษาดงู านของประธานคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม ๒๙ – ๓๒ และคณะทางานการแก้ไขปญั หารถรับจา้ งสาธารณะ ๘๙ ณ สถานีขนสง่ ผ้โู ดยสารกรุงเทพฯ จตจุ ักร (หมอชติ ) ๙๐ รปู ภาพท่ี ๒ รูปภาพการรบั ฟังความคดิ เหน็ ภาคนักวชิ าการและภาคประชาสังคม เม่ือวนั ที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๖๓ รปู ภาพที่ ๓ รูปภาพการสารวจความเห็นของประชาชนทั่วประเทศ ระหวา่ งวันที่ ๒๗ – ๓๑ มกราคม ๒๕๖๓

รายงานผลการพจิ ารณาศกึ ษาญัตติ เรอ่ื ง การศึกษาและแก้ไขปัญหารถรบั จา้ งสาธารณะ ของคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม สภาผู้แทนราษฎร ______________________________ ตามทที่ ่ปี ระชุมสภาผแู้ ทนราษฎร ชุดที่ ๒๕ ปีที่ ๒ ครั้งที่ ๒๑ (สมยั สามัญประจาปคี รั้งที่หนึ่ง) เปน็ พเิ ศษ วันศุกรท์ ่ี ๑๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ ท่ปี ระชมุ สภาผแู้ ทนราษฎร ได้พจิ ารณาญัตติ จานวน ๘ เร่อื ง คือ ๑. ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษารถรับจ้าง สาธารณะส่วนบุคคลในการให้บริการกับผู้บริโภคและอัตราค่าโดยสารที่เหมาะสมในพ้ืนท่ีกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล (นางสาวธีรรตั น์ สาเรจ็ วาณิชย์ เป็นผู้เสนอ) ๒. ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวสิ ามัญเพ่ือศึกษาและหาแนวทาง แก้ปัญหาการให้บริการรถโดยสารผิดกฎหมายและการกาหนดมาตรฐานค่าโดยสาร รถโดยสารสาธารณะ (นายชาญวทิ ย์ วภิ ศู ริ ิ เป็นผู้เสนอ) ๓. ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาแนวทาง แก้ปัญหาจักรยานยนต์รับจ้างท้ังประเภทรับขนส่งคนโดยสารและประเภทรับขนส่งสิ่งของ (นายสมเกียรติ ถนอมสินธุ์ กบั คณะ เป็นผ้เู สนอ) ๔. ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาการแก้ไข ปญั หาความเดือดร้อนของผู้ประกอบการรถตโู้ ดยสารสาธารณะประจาทาง (นางสาวปารณี า ไกรคุปต์ เป็นผ้เู สนอ) ๕. ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณา ศึกษากรณี การบริการรถรับจ้างสาธารณะและส่วนบุคคล เพื่อบริการให้กับผู้บริโภคอย่างทั่วถึงและราคาเหมาะสม ในเขตพน้ื ท่ีกรงุ เทพมหานครและปริมณฑล (พลตารวจตรี สพุ ิศาล ภักดนี ฤนาถ เปน็ ผู้เสนอ) ๖. ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษา การใหบ้ ริการ การกาหนดอัตราค่าโดยสาร ระบบบริหารจดั การ และแผนงานพฒั นาในอนาคตของระบบขนส่ง สาธารณะในเขตพน้ื ทก่ี รงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล (นายเทา่ พิภพ ลม้ิ จติ รกร เป็นผเู้ สนอ) ๗. ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษารถรับจ้าง สาธารณะส่วนบุคคลในการให้บริการกับผูบ้ ริโภคและอัตราค่าโดยสารท่ีเหมาะสม (นายกรวีร์ ปริศนานันทกุล และนายภราดร ปริศนานนั ทกลุ เปน็ ผ้เู สนอ) ๘. ญัตติ เร่ือง ขอให้คณะกรรมาธิการการคมนาคมพิจารณาศึกษาปัญหาและหาแนวทาง การแกไ้ ขการให้บริการและการกาหนดอตั ราคา่ โดยสารของรถรับจา้ งสาธารณะ (นายโสภณ ซารมั ย์ เป็นผู้เสนอ) ท่ีประชุมได้พิจารณาและมีมติให้คณะกรรมาธิการการคมนาคม เป็นผู้พิจารณาศึกษา กาหนดระยะเวลา ๙๐ วัน นั้น ซงึ่ กรรมาธกิ ารคณะนี้ ประกอบดว้ ย (๑) นายโสภณ ซารมั ย์ ประธานคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม (๒) นายรังสรรค์ วนั ไชยธนวงศ์ รองประธานคณะกรรมาธิการ คนท่ีหนึ่ง (๓) นายสรุ ศกั ดิ์ ชงิ นวรรณ์ รองประธานคณะกรรมาธิการ คนทสี่ อง (๔) นายสุรเชษฐ์ ประวีณวงศ์วุฒิ รองประธานคณะกรรมาธิการ คนท่สี าม (๕) นายมนตรี ปานอ้ ยนนท์ รองประธานคณะกรรมาธิการ คนท่ีส่ี (๖ นายนิกร จานง รองประธานคณะกรรมาธิการ คนท่ีห้า (๗) นายวริ ชั รตั นเศรษฐ ที่ปรึกษาคณะกรรมาธกิ าร (๘) นายสุรพงษ์ อ้ึงอัมพรวิไล ท่ปี รกึ ษาคณะกรรมาธิการ

๒ (๙) นายกิตติศกั ด์ิ คณาสวัสดิ์ โฆษกคณะกรรมาธิการ (๑๐) นายคารม พลพรกลาง โฆษกคณะกรรมาธกิ าร (๑๑) นางสาวนภาพร เพช็ รจ์ นิ ดา โฆษกคณะกรรมาธิการ (๑๒) นายภูดทิ อินสุวรรณ์ โฆษกคณะกรรมาธกิ าร (๑๓) นายอดิพงษ์ ฐติ พิ ิทยา เลขานุการคณะกรรมาธิการ (๑๔) นายวฒั นา ชา่ งเหลา ผชู้ ่วยเลขานุการคณะกรรมาธิการ (๑๕) พันตารวจเอก ทวี สอดสอ่ ง กรรมาธกิ าร อนึ่ง นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ได้ลาออกจากการเป็นกรรมาธิการ ต้ังแต่วันศุกร์ท่ี ๑๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๓ และท่ีประชุมสภาผู้แทนราษฎร ชุดท่ี ๒๕ ปีที่ ๒ คร้ังที่ ๑ (สมัยสามัญประจาปี คร้ังที่สอง) วันพุธท่ี ๔ พฤศจิกายน ๒๕๖๓ ได้มีมติต้ังพันตารวจเอก ทวี สอดส่อง เป็นกรรมาธิการแทน ตาแหนง่ ท่วี า่ งลง บัดน้ี คณะกรรมาธิการได้ดาเนินการพิจารณาศึกษาญัตติ เรื่อง ญัตติศึกษาและการแก้ไข ปัญหารถรับจ้างสาธารณะ เสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงขอรายงานผลการศึกษาเรื่องดังกล่าวต่อสภาผู้แทนราษฎร ตามข้อบังคบั การประชมุ สภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๑๐๔ ดงั นี้ ๑. การดาเนินงาน ๑.๑ คณะกรรมาธิการได้มีมติแต่งต้ัง นางสาวจันทิมา ทองชาติ ตาแหน่งผู้บังคับบัญชา กลุ่มงานคณะกรรมาธิการการคมนาคม สานักกรรมาธิการ ๑ สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรทาหน้าที่ เป็นผู้ช่วยเลขานุการคณะกรรมาธิการการคมนาคม ตามข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๙๓ วรรคสี่ ๑.๒ คณะกรรมาธิการได้มีมติต้ังคณะทางานแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะ เพื่อทาหน้าท่ีพิจารณาศึกษารวบรวมข้อมูล ประเด็นปัญหา และแนวทางการแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะ แล้วรายงานต่อคณะกรรมาธิการการคมนาคม ซึ่งคณะทางานคณะน้ี ประกอบดว้ ย ๑.๒.๑ นายอฌั ษไธค์ รัตนดลิ ก ณ ภูเก็ต ประธานคณะทางาน ๑.๒.๒ พลตารวจตรี วชิ ยั สังขป์ ระไพ รองประธานคณะทางาน คนทหี่ นึ่ง ๑.๒.๓ นายพิเชฐ คณุ าธรรมรกั ษ์ รองประธานคณะทางาน คนทส่ี อง ๑.๒.๔ นายประเดมิ ชยั บุญชว่ ยเหลอื คณะทางาน ๑.๒.๕ นายธานี สืบฤกษ์ คณะทางาน ๑.๒.๖ นายธนัท วนศภุ กุล คณะทางาน ๑.๒.๗ นางสาวพิมพ์กาญจน์ กีรตวิ ริ าปกรณ์ คณะทางาน ๑.๒.๘ นายโชตวิ ฒั น์ วริ ิยะพงษ์ คณะทางาน ๑.๒.๙ ผบู้ ญั ชาการตารวจนครบาล คณะทางาน หรอื ผ้แู ทน ๑.๒.๑๐ ผแู้ ทนสานกั งานนโยบายและแผน คณะทางาน การขนสง่ และจราจร ๑.๒.๑๑ นายฉนั ทสทิ ธิ์ จาเนียร เลขานกุ ารคณะทางาน

๓ ๒. ผซู้ ่งึ คณะกรรมาธิการไดเ้ ชิญมาช้ีแจงแสดงความคดิ เหน็ คือ ๒.๑ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (๑) นางสาวธีรรัตน์ สาเร็จวาณิชย์ (๒) นายชาญวทิ ย์ วิภูศริ ิ (๓) นายสมเกียรติ ถนอมสนิ ธ์ุ (๔) นางสาวปารีณา ไกรคุปต์ (๕) พลตารวจตรี สุพิศาล ภกั ดีนฤนาถ (๖) นายประเดิมชยั บุญช่วยเหลอื ๒.๒ กระทรวงการอุดมศกึ ษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สานักงานพัฒนาวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) นายณรงค์ พิทกั ษ์ทรัพยส์ ิน ศูนยเ์ ทคโนโลยโี ลหะและวสั ดแุ หง่ ชาติ ๒.๓ กระทรวงคมนาคม ๒.๓.๑ กรมเจ้าท่า (๑) นายภูริพฒั น์ ธีระกุลพิศุทธ์ิ ผู้อานวยการสานกั ความปลอดภัย และส่ิงแวดล้อมทางนา้ (๒) นายฐปนัท ปญั จะมูล เจ้าพนักงานตรวจท่าปฏิบตั ิการ ๒.๓.๒ กรมการขนสง่ ทางบก (๑) นายธานี สืบฤกษ์ รองอธบิ ดีกรมการขนสง่ ทางบก (๒) นางชะไมพร โชติมาโนช ผู้อานวยการสานกั การขนส่งผู้โดยสาร (๓) นายชพี นอ้ มเศยี ร ผ้อู านวยการสานักวิศวกรรมยานยนต์ (๔) นายดเิ รก แตงทอง ผู้อานวยการสานักกฎหมาย (๕) นายชัยรัตน์ พรสวัสด์ิ ผู้อานวยการกองตรวจการขนสง่ ทางบก (๖) นางสาวณฎั ฐน์ รยี ์ เมืองยม หัวหน้าส่วนการขนส่งผโู้ ดยสารประจาทาง 2 สานักการขนสง่ ผู้โดยสาร (๗) นางคนางคน์ งค์ หนูสนั เทยี ะ หวั หนา้ ส่วนการขนส่งผู้โดยสารประจาทาง 1 สานักการขนส่งผ้โู ดยสาร (๘) นายสุพิชัย เต็งประเสริฐ หัวหนา้ สว่ นการขนสง่ ผ้โู ดยสารไมป่ ระจาทาง สานักการขนสง่ ผโู้ ดยสาร (๙) นายสมพงษ์ สเุ มธาธิกุล หัวหน้ากลุม่ แผนงานและมาตรฐาน กองบริหารรถโดยสารประจาทางพืน้ ท่ี กรุงเทพมหานคร (๑๐) นายสนนั่ จาปา กองตรวจการขนส่งทางบก (๑๑) นางสาวนรศิ รา สิรทิ วพี ร นติ ิกรชานาญการพิเศษ (๑๒) นายกอ่ ลาภ ประกอบสุข หวั หน้ากลุ่มพัฒนาและสง่ เสริม การขนส่งผู้โดยสาร (๑๓) นางสาวธัญญพัทธ์ พฒั นพรไพศาล นกั วชิ าการขนส่งชานาญการ (๑๔) นางสมบูรณ์ ศรีไทรจันทร์ นกั วิชาการขนส่งชานาญการ สานักการขนส่งผู้โดยสาร

๔ (๑๕) นางสาววนั เพ็ญ เกษารัตน์ นักวชิ าการขนส่งชานาญการ (๑๖) นายสุรตั น์ คนขยัน นิติกรชานาญการ กล่มุ กฎหมายและระเบียบ2 สานกั กฎหมาย ๒.๓.๓ สานกั งานนโยบายและแผนการขนสง่ และจราจร (๑) นายปญั ญา ชูพานชิ ผู้อานวยการสานักงานนโยบายและ แผนการขนสง่ และจราจร (๒) นายสรุ พงษ์ เม้ียนมติ ร รองผู้อานวยการสานักงานนโยบายและ แผนการขนสง่ และจราจร (๓) นางสาวจริ ังรกั ห้วยหงส์ทอง นักวิเคราะห์นโยบายและแผน ชานาญการพิเศษ (๔) นางสาวกตัญชลี จินา นักวเิ คราะห์นโยบายและแผนชานาญการ ๒.๓.๔ องคก์ ารขนสง่ มวลชนกรุงเทพ (๑) นายประยูร ชว่ ยแกว้ รองผู้อานวยการ องค์การขนสง่ มวลชนกรงุ เทพ (ฝา่ ยการเดนิ รถองค์การ) (๒) นายคมสนั โชตปิ ระดิษฐ์ ผชู้ ว่ ยผู้อานวยการฝา่ ยการเดินรถ เอกชนร่วมบรกิ าร รักษาการในตาแหนง่ รองผอู้ านวยการองคก์ ารขนส่งมวลชนกรุงเทพ (ฝา่ ยการเดินรถเอกชนร่วมบรกิ าร) (๓) นายวิโรจน์ แหวนทองคา ผอู้ านวยการเขตการเดินรถที่ ๑ (๔) นายชานาญ อยสู่ อาด ผ้อู านวยการเขตการเดินรถที่ ๖ ๒.๓.๕ บรษิ ัท ขนส่ง จากดั (๑) นายสัญลกั ข์ ปัญวัฒนลขิ ิต กรรมการผจู้ ัดการใหญ่บริษทั ขนส่ง จากดั (๒) นางวราภรณ์ ชยั ฤกษ์ รองกรรมการผ้จู ัดการใหญ่ ฝา่ ยบรหิ ารการเดินรถ ๒.๔ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม กรมควบคุมมลพิษ (๑) นายเสกสรร แสงดาว ผอู้ านวยการส่วนมลพษิ จากยานพาหนะ กองจดั การคุณภาพอากาศและเสยี ง (๒) นางสาวมานวภิ า กุศล นักวิชาการสิ่งแวดล้อมชานาญการพิเศษ (๓) นางสาวพิจิตรา เกียรติไกรรัตน์ นกั วชิ าการส่ิงแวดล้อมชานาญการ ๒.๕ สานักงานตารวจแห่งชาติ ๒.๕.๑ สานักงานยุทธศาสตร์ตารวจ (๑) พลตารวจตรี วีรพัฒน์ ศวิ ะแพทย์ ผบู้ งั คับการกองแผนงานความมั่นคง (๒) พนั ตารวจเอก สรุ ยิ ัน วินิจมนตรี ผ้กู ากับกลุ่มงานจราจร กองบังคับการแผนงานความมั่นคง

๕ ๒.๕.๒ กองบังคับการตารวจจราจร (๑) พันตารวจโท กฤษตฤณ นิระภยั รองผู้กากบั การ ๑ กองบังคับการตารวจจราจร (๒) พันตารวจโท ประวิทย์ ภเู งนิ งาม สารวัตร งานสายตรวจ ๑ กองกับการ ๑ กองบงั คับการตารวจจราจร (๓) ร้อยตารวจโท ธนัท บารงุ ทรพั ยส์ ิน ผู้บงั คับหมวดงานสายตรวจ ๔ กองบังคับการตารวจจราจร ๒.๕ กระทรวงมหาดไทย กรงุ เทพมหานคร (๑) นายไวทยา นวเศรษฐกุล รองผูอ้ านวยการสานักการจราจรและขนส่ง (๒) นายธราธร กาญจนากร วิศวกรโยธาชานาญการ ๒.๖ สถาบนั การขนส่ง จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั รองศาสตราจารย์ศักด์ิสิทธ์ิ เฉลมิ พงศ์ รองผู้อานวยการสถาบันการขนสง่ ๒.๗ สมาคมวชิ าชพี ผขู้ ับขีร่ ถยนตส์ าธารณะแทก็ ซ่ี (๑) นายวรพล แกมขนุ ทด นายกสมาคม (๒) นายธนภัทร เพยี รดี ผ้จู ัดการสมาคม (๓) นายอุทิศ กุลนอ้ ย กรรมการสมาคม ๒.๘ ผ้ปู ระกอบการรถตสู้ าธารณะ (๑) นางศิริพศิ เจตนาดี เครอื ข่ายรถตสู้ าธารณะ (๒) นายดเิ รก วงษ์สุวรรณ์ ผ้ปู ระกอบการรถรว่ ม ขสมก. (๓) นางสาวฑิราภรณ์ เมธิสริยพงศ์ ผู้ประกอบการรถร่วม ขสมก. (๔) นางสาวมาลินี พลู ศิรกิ ุล ผู้ประกอบการรถรว่ ม ขสมก. (๕) นายรชั ฎา นริสร์กุล ผ้ปู ระกอบการรถรว่ ม ขสมก. ๒.๙ สมาคมผู้ขับขีร่ ถจกั รยานยนตร์ บั จ้างแห่งประเทศไทย (๑) นายเฉลิม ชง่ั มะดนั ทอง นายกสมาคม (๒) นายชานาญ เชิดฉาย รองนายกสมาคม (๓) นายสันติ ปฏิภาณรัตน์ เลขาสมาคม ๓. การพจิ ารณาของคณะกรรมาธิการ คณะกรรมาธิการได้ประชุมพิจารณาศึกษาญัตติ เร่ือง การศึกษาและการแก้ไขปัญหา รถรบั จา้ งสาธารณะ ซงึ่ สรปุ สาระสาคญั ได้ ดังนี้ ๓.๑ คณะกรรมาธิการได้ประชุมพิจารณาศกึ ษา เร่ือง การแกไ้ ขปัญหารถรบั จ้างสาธารณะ โดยเชิญ หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วข้องมาเข้ารว่ มเพื่อใหข้ ้อมูล แลกเปลย่ี น และชแี้ จงแสดงความคิดเหน็ จานวน ๕ ครง้ั คร้ังที่ ๑ การประชมุ คณะกรรมาธิการ ครง้ั ที่ ๒๗ เม่ือวนั พฤหัสบดีท่ี ๒๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ ครั้งที่ ๒ การประชมุ คณะกรรมาธิการ ครั้งท่ี ๒๘ เมอื่ วนั พฤหสั บดที ่ี ๒๗ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ ครง้ั ที่ ๓ การประชุมคณะกรรมาธิการ คร้งั ที่ ๕๐ เมื่อวนั องั คารที่ ๑๖พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๔ ครงั้ ที่ ๔ การประชุมคณะกรรมาธิการ ครง้ั ที่ ๕๖ เมอ่ื วันพฤหสั บดที ่ี ๒๐ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๕ ครง้ั ท่ี ๕ การประชมุ คณะกรรมาธิการ คร้ังท่ี ๕๗ เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๗ มกราคม พ.ศ.๒๕๖๕

๖ ๓.๒ คณะกรรมาธิการได้มีมติตั้งคณะทางานแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะ เพ่ือดาเนนิ การพจิ ารณาศึกษารวบรวมข้อมลู ประเดน็ ปญั หา และแนวทางการแก้ไขปญั หารถรบั จา้ งสาธารณะ แล้วรายงานต่อคณะกรรมาธิการการคมนาคม โดยคณะทางานได้มีการประชุม และเชิญหน่วยงานที่เก่ียวข้อง มาเข้าร่วมประชุม เพ่ือให้ข้อมูลแลกเปลี่ยนและแสดงความคิดเห็นอันเป็นประโยชน์ต่อการแก้ไขปัญหา รถรับจา้ งสาธารณะ จานวน ๔ คร้ัง ครัง้ ท่ี ๑ วนั พธุ ที่ ๒๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๓ ครง้ั ที่ ๒ วนั พธุ ที่ ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๓ ครงั้ ท่ี ๓ วนั พุธที่ ๒๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ คร้ังท่ี ๔ วนั พฤหัสบดีที่ ๒๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๔ ๔. ผลการพิจารณาศึกษา คณะกรรมาธิการได้จัดทารายงานผลการศึกษาญัตติ เรื่อง การแก้ไขปัญหารถรับจ้าง สาธารณะ ปรากฏผลการพิจารณาศึกษา เป็นดงั น้ี บทที่ ๑ บทนา บทที่ ๒ การรวบรวม และทบทวนข้อมลู พืน้ ฐานทเี่ กี่ยวข้อง บทที่ ๓ สภาพปญั หาและอปุ สรรค บทที่ ๔ ผลการศึกษา บทท่ี ๕ บทสรปุ

บทท่ี ๑ บทนา ๑.๑ ความเป็นมาและสภาพปัญหา การขนส่งสาธารณะ (Public transportation) เป็นการให้บริการสาธารณะ (Public Service) ประเภทหนึ่งที่รัฐมีหน้าท่ีต้องจัดทาเพื่อให้บริการแก่ประชาชน ซึ่งมีความต้องการเดินทาง เพ่ือประกอบกิจการงานต่าง ๆ ในการดาเนินชีวิตประจาวัน โดยระบบการขนส่งสาธารณะท่ีรัฐมีหน้าที่ ดาเนนิ การจะต้องอยู่ภายใต้หลักการพ้นื ฐานสาคญั ของการจัดทาบริการสาธารณะ ๓ ประการ คือ ความเสมอภาค ความตอ่ เนือ่ ง และหลักการปรบั ปรงุ เปลย่ี นแปลงในการตอบสนองความต้องการของประชาชนทเี่ ปล่ียนแปลงไป ดังนั้น ระบบการขนส่งสาธารณะที่ดีมีคุณภาพจะเป็นส่ิงสาคัญท่ียกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน ให้ดีข้ึน รวมทั้งเป็นส่วนสาคัญในการส่งเสริมสนับสนุนการพัฒนาด้านเศรษฐกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตลอดจนลดมลภาวะทางอากาศท่ีเกิดขึ้นจากการคมนาคมและขนส่ง อันเป็นการรักษาสิ่งแวดล้อมได้ในอีกทางหน่ึง จากสภาพทางเศรษฐกิจ สังคมและส่ิงแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปในปัจจุบัน ทาให้เกิด การให้บริการของระบบขนส่งสาธารณะท่ีหลากหลายรูปแบบเพ่ิมมากย่ิงขึ้น ประกอบกับการพัฒนา ทางเทคโนโลยีสารสนเทศด้านการติดต่อส่ือสารที่มีการพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว ส่งผลต่อการให้บริการของการ ขนส่งสาธารณะมีการปรับเปลี่ยน เพ่ือให้ทันต่อการตอบสนองความต้องการของประชาชนให้การดาเนิน กิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจาวันได้อย่างเหมาะสม จนส่งผลกระทบต่อการบริหารจัดการด้านการขนส่ง สาธารณะของภาครัฐในหลายด้าน และทาให้ขาดประสิทธิภาพการควบคุมและกากับดูแลการขนส่งสาธารณะ ให้สอดคล้องกับหลักการจัดทาบริการสาธารณะได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์ ได้แก่ ปัญหาความซ้าซ้อนและ การเชื่อมตอ่ ท่ีขาดประสิทธภิ าพทเ่ี พียงพอของเส้นทางรถสาธารณะประเภทต่าง ๆ สง่ ผลถึงค่าโดยสารที่ประชาชน ต้องรับภาระเกินความจาเป็นในการเดินทางแตล่ ะครง้ั และกระทบกับอัตราค่าครองชีพท่ีเพ่ิมขน้ึ ของประชาชน ท่ีใช้บริการระบบขนส่งสาธารณะเป็นการไม่สอดคล้องกับนโยบายของรัฐท่ีต้องการให้ประชาชนนิยมการใช้ ระบบขนส่งสาธารณะในการเดินทางเพื่อแก้ไขปัญหาการจราจรและมลพิษทางอากาศ หรือปัญหาการเกิดขึ้น ของรูปแบบการบริการรถสาธารณะแบบใหม่ที่ภาครัฐยังขาดเคร่ืองมือทางกฎหมายในการควบคุมกากับดูแล จนทาให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อประชาชนผู้ใช้บริการในแง่ของอัตราค่าโดยสารและคุณภาพการให้บริการ รวมทั้งการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรมระหว่างผู้ให้บริการรถรับจ้างสาธารณะ ตลอดจนสภาวการณ์แพร่ระบาด ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID - 19) ทเ่ี กิดขึ้นในปัจจบุ ัน มผี ลกระทบต่อมาตรการควบคุมคุณภาพ การให้บริการของภาครัฐ ทง้ั น้ี มาตรการของภาครฐั ท่ีเกี่ยวกับการป้องกันการแพร่ระบาดของโควิด – 19 มผี ล กระทบกับผู้ประกอบการที่ให้บริการรถสาธารณะบางประเภทไม่สามารถปฏิบัติตามมาตรการควบคุมคุณภาพ การให้บริการของภาครัฐได้ จึงเกิดข้อเรียกร้องให้ภาครัฐเข้าช่วยเหลือผ่อนผันการบังคับใช้มาตรการควบคุม บางประการในช่วงการแพร่ระบาด ของโควิด - 19 รวมท้ังข้อเรียกรอ้ งให้ภาครัฐมีมาตรการช่วยเหลอื ด้านอืน่ ๆ แก่ผ้ปู ระกอบการดงั กล่าว สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่า ปัญหาดังกล่าวข้างต้นเป็นกรณีท่ีเก่ียวกับประโยชน์สาคัญ ของแผ่นดิน หรือมีความจาเป็นเร่งด่วนในอันที่จะรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือความมั่นคงของประเทศไม่ว่าในทางเศรษฐกิจหรอื ในทางใด ๆ หรือในอันท่ีจะขจดั เหตุใด ๆ ที่กระทบกระเทือน ต่อเสรีภาพของประชาชนอย่างร้ายแรง จึงได้มีการเสนอญัตติเพ่ือให้สภาพิจารณาเป็นการด่วน โดยสมาชิก สภาผู้แทนราษฎรเสนอญัตติเพ่ือให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาแก้ไขปัญหาด้วยการต้ังคณะกรรมาธิการหรือ

๘ ขอใหค้ ณะกรรมาธิการสามัญคณะใดคณะหนึ่งกระทากิจการพิจารณาสอบหาข้อเท็จจริงหรือศึกษาอันอยู่ในหน้าท่ี และอานาจ ตามข้อบงั คับการประชมุ สภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๔๙ และข้อ ๕๐ ซง่ึ ญตั ติดงั กลา่ ว มีดังนี้ ๑. ญัตติด่วน เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษา รถรับจ้างสาธารณะส่วนบุคคลในการให้บริการกับผู้บริโภคและอัตราค่าโดยสารท่ีเหมาะสมในพ้ืนที่ กรงุ เทพมหานครและปริมณฑล (นางสาวธรี รตั น์ สาเร็จวาณิชย์ เป็นผ้เู สนอ) ๒. ญัตติด่วน เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญเพ่ือศึกษาและ หาแนวทางแก้ปัญหาการให้ บริการรถโดยสารผิดกฎหมายและการกาหนดมาตรฐานค่าโดยสาร รถโดยสาร สาธารณะ (นายชาญวทิ ย์ วิภูศริ ิ เป็นผูเ้ สนอ) ๓. ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาแนวทาง แ ก้ ปั ญ ห า ร ถ จั ก ร ย า น ย น ต์ รั บ จ้ า ง ทั้ ง ป ร ะ เ ภ ท รั บ ข น ส่ ง ค น โ ด ย ส า ร แ ล ะ ป ร ะ เ ภ ท รั บ ข น ส่ ง สิ่ ง ข อ ง (นายสมเกยี รติ ถนอมสนิ ธุ์ กับคณะ เปน็ ผู้เสนอ) ๔. ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาการแก้ไข ปัญหาความเดือดร้อนของผู้ประกอบการรถตู้โดยสารสาธารณะประจาทาง (นางสาวปารีณา ไกรคุปต์ เป็นผเู้ สนอ) ๕. ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษากรณี การบริการรถรับจ้างสาธารณะและส่วนบุคคล เพ่ือบริการให้กับผู้บริโภคอย่างทั่วถึงและราคาเหมาะสม ในเขตพื้นท่ีกรงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล (พลตารวจตรี สพุ ิศาล ภกั ดนี ฤนาถ เปน็ ผ้เู สนอ) ๖. ญัตติ เร่ือง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษา การให้บริการ การกาหนดอตั ราค่าโดยสาร ระบบบรหิ ารจดั การ และแผนงานพฒั นาในอนาคตของระบบขนส่ง สาธารณะในเขตพ้นื ที่กรุงเทพมหานครและปรมิ ณฑล (นายเท่าพิภพ ล้มิ จติ รกร เป็นผู้เสนอ) ๗. ญัตติ เรื่อง ขอให้สภาผู้แทนราษฎรต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษารถรับจ้าง สาธารณะส่วนบคุ คลในการใหบ้ ริการกับผบู้ ริโภคและอัตราค่าโดยสารท่ีเหมาะสม (นายกรวีร์ ปริศนานันทกลุ และนายภราดร ปรศิ นานันทกุล เปน็ ผเู้ สนอ) ๘. ญัตติ เร่ือง ขอให้คณะกรรมาธิการการคมนาคมพิจารณาศึกษาปัญหาและหาแนวทาง การแก้ไขการให้บริการและการกาหนดอัตราค่าโดยสารของรถรับจ้างสาธารณะ (นายโสภณ ซารัมย์ เปน็ ผู้เสนอ) จากสภาพปัญหาตามญัตติท่ีเก่ียวกับรถรับจ้างสาธารณะของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ที่ได้ เสนอให้ที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎรพิจารณา และที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ ๒๑ (สมัยสามัญประจาปี คร้ังท่ีหน่ึง) เม่ือวันพฤหัสบดีที่ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๓ ได้พิจารณาญัตติของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเห็นว่า ญัตติทั้ง ๘ เรื่อง เป็นเร่ืองท่ีเกี่ยวกับการคมนาคมทางบก อยู่ในหน้าที่และอานาจของคณะกรรมาธิการ การคมนาคม ตามข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๙๐ (๘) จึงมีมติส่งญัตติเก่ียวกับ การแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะ ให้คณะกรรมาธิการการคมนาคมพิจารณาศึกษาและรายงานต่อ สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาดาเนนิ การตามขอ้ บงั คับการประชมุ สภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๑๐๔ ตอ่ ไป

๙ ๑.๒ วตั ถปุ ระสงคข์ องการศึกษา ๑.๒.๑ เพ่ือศึกษาสภาพปัญหาและแนวทางการแก้ไขปัญหาการให้บริการของรถรับจ้าง สาธารณะ ๑.๒.๒ เพื่อจัดทารายงานผลการศึกษาการแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะเสนอต่อ สภาผ้แู ทนราษฎร ๑.๒.๓ เพื่อจัดทาข้อเสนอแนะและข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการการคมนาคมเสนอต่อ สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาเห็นชอบให้จัดส่งรายงานและข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการไปยังคณะรัฐมนตรี หรือหน่วยงานอน่ื ทเี่ ก่ยี วขอ้ งต่อไป ๑.๒.๔ เพ่ือให้เกิดความร่วมมือระหว่างองค์กรฝ่ายนิติบัญญัติกับฝ่ายบริหารตามกลไก ของระบบการควบคมุ ราชการแผน่ ดนิ ๑.๓ ขอบเขตการศึกษา คณะกรรมาธิการการคมนาคม ได้กาหนดกรอบแนวทางการดาเนินงานในเร่ือง การแก้ไข ปัญหารถรับจ้างสาธารณะตามประเด็นและวัตถุประสงค์ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรผู้เสนอญัตติ ประกอบด้วย ๓ ประเดน็ หลัก ได้แก่ ๑.๓.๑ ปัญหาการบริหารจัดการระบบการขนส่งสาธารณะ เน่ืองจากระบบการขนส่งสาธารณะ ของประเทศไทยมีหลายรูปแบบ เช่น ระบบราง รถเมล์ รถตู้ รถแท็กซ่ี รถจักรยานยนต์ ทาให้เกิด การซ้าซ้อน ของเส้นทางการใหบ้ ริการ และปญั หาระบบการเชื่อมตอ่ ของระบบการขนสง่ แตล่ ะรูปแบบที่ขาดประสทิ ธิภาพ ๑.๓.๒ ปัญหาการให้บริการรถสาธารณะผ่านเทคโนโลยี การพัฒนาของเทคโนโลยีและ การส่ือสารก่อให้เกิดการให้บริการรถรับจ้างสาธารณะผ่านแอปพลิเคชันต่าง ๆ และมีการนารถส่วนบุคคล มาใช้รับจ้างสาธารณะ ทาให้เกิดปัญหาการควบคุมการให้บริการรถรับจ้างสาธารณะและปัญหาการแข่งขัน ของผ้ใู หบ้ รกิ ารรถรับจา้ งสาธารณะอย่างเป็นธรรม ๑.๓.๓ ปัญหาการปฏิบัติตามมาตรการควบคุมรถตู้โดยสาธารณะ เนื่องจากสภาพเศรษฐกิจ ที่ไดร้ ับผลกระทบจากการแพรร่ ะบาดโรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 ทาใหผ้ ้ปู ระกอบการรถตูโ้ ดยสารสาธารณะ ไม่สามารถปฏิบัติตามประกาศของคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลางท่ีกาหนดให้รถตู้โดยสารที่มี อายุการใช้งานครบ ๑๐ ปี ต้องเปลี่ยนรถใหม่เป็นรถโดยสารขนาดเล็ก (มินิบัส) จึงมีข้อเรียกร้องให้ภาครัฐ ผอ่ นผนั การบงั คับตามมาตรการ และพจิ ารณาให้ความชว่ ยเหลือในดา้ นต่าง ๆ แก่ผู้ประกอบการ ๑.๔ วธิ กี ารศกึ ษา ๑.๔.๑ ศึกษาข้อมูลปฐมภูมิ โดยการประชุมรับฟังข้อมูล ความคิดเห็น ข้อสังเกต และ ข้อเสนอแนะจากหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และภาคส่วนท่ีเก่ียวข้องกับการแก้ไขปัญหารถรับจ้างสาธารณะ รวมท้ังศึกษาดูงานจากแหล่งข้อมูลเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และสอบถามปัญหาอุปสรรคท่ีเก่ียวข้องกับ ประเดน็ การพจิ ารณาศึกษาของคณะกรรมาธกิ าร ๑.๔.๒ ศึกษาข้อมูลทุติยภูมิ โดยการศึกษาเอกสารทางวิชาการ งานวิจัย และกฎหมาย ทีเ่ ก่ียวข้อง

๑๐ ๑.๕ กรอบระยะเวลาการศกึ ษา การประชุมสภาผู้แทนราษฎร คร้ังท่ี ๒๑ (สมัยสามัญประจาปีคร้ังท่ีหนึ่ง) เมื่อวันพฤหัสบดีท่ี ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๓ ได้มีการประชุมพิจารณาญัตติของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และได้มีมติ ส่งให้ คณะกรรมาธิการการคมนาคมพจิ ารณาศึกษาระยะเวลา ๙๐ วัน คณะกรรมาธิการการคมนาคม สภาผู้แทนราษฎร ได้พิจารณาแล้วเห็นว่า เพ่ือให้การพิจารณา เป็นไปอย่างรอบคอบและได้รับฟังข้อมูลจากหน่วยงานที่เก่ียวข้องครบถ้วน จึงมีมติให้ขอขยายระยะเวลา ในการพิจารณาศึกษา และสภาผู้แทนราษฎรได้มีมติขยายระยะเวลาการศึกษาให้แก่คณะกรรมาธิการ จานวน ๘ ครั้ง ดงั นี้ ๑.๕.๑ การประชุมสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ ๒๕ ปีท่ี ๒ ครั้งที่ ๓ (สมัยสามัญประจาปีครั้งที่สอง) วันพุธที่ ๑๑ พฤศจกิ ายน ๒๕๖๓ ขยายระยะเวลา จานวน ๔๕ วัน ๑.๕.๒ การประชุมสภาผู้แทนราษฎร ชุดท่ี ๒๕ ปีท่ี ๒ คร้ังท่ี ๑๑ (สมัยสามัญประจาปีคร้ังท่ีสอง) วันพุธท่ี ๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๓ ขยายระยะเวลา จานวน ๖๐ วนั ๑.๕.๓ ประธานสภาผู้แทนราษฎรพิจารณาอนุญาตให้ขยายเวลาพิจารณาศึกษา ตามข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ้ ๙ (๒) จานวน ๓๐ วนั ๑.๕.๔ ประธานสภาผู้แทนราษฎรได้พิจารณาอนุญาตให้ขยายเวลาพิจารณาศึกษา ตามข้อบงั คับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๑๐๖ จานวน ๖๐ วนั ๑.๕.๕ ประธานสภาผู้แทนราษฎรได้พิจารณาอนุญาตให้ขยายเวลาพิจารณาศึกษา ตามข้อบงั คับการประชมุ สภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๑๐๖ จานวน ๙๐ วนั ๑.๕.๖ ประธานสภาผู้แทนราษฎรได้พิจารณาอนุญาตให้ขยายเวลาพิจารณาศึกษา ตามข้อบงั คบั การประชุมสภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ้ ๑๐๖ จานวน ๖๐ วัน ๑.๕.๗ ประธานสภาผู้แทนราษฎรได้พิจารณาอนุญาตให้ขยายเวลาพิจารณาศึกษา ตามขอ้ บงั คบั การประชุมสภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ้ ๑๐๖ จานวน ๔๕ วนั ๑.๕.๘ ประธานสภาผู้แทนราษฎรได้พิจารณาอนุญาตให้ขยายเวลาพิจารณาศึกษา ตามข้อบงั คบั การประชมุ สภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๑๐๖ จานวน ๖๐ วนั ๑.๖ ประโยชนท์ ่ีคาดวา่ จะไดร้ ับ ๑.๖.๑ คณะกรรมาธิการการคมนาคมทราบและเข้าใจสภาพปัญหาและแนวทางการแก้ไข ปญั หารถรบั จ้างสาธารณะ และจัดทารายงานพรอ้ มข้อสงั เกตเสนอตอ่ สภาผ้แู ทนราษฎร ๑.๖.๒ สภาผแู้ ทนราษฎรได้พิจารณาสภาพปัญหาและแนวทางการแก้ไขปัญหาการให้บริการ ของรถรบั จา้ งสาธารณะตามรายงานของคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม ๑.๖.๓ สภาผู้แทนราษฎรได้พิจารณารายงานและข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการการคมนาคม เพื่อมีมติให้จัดส่งรายงานและข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการไปยังคณะรัฐมนตรี หรือหน่วยงานอ่ืนที่เก่ียวข้อง ตอ่ ไป ๑.๖.๔ องค์กรฝ่ายนิติบัญญัติและองค์กรฝ่ายบริหารเกิดความร่วมมือในการแก้ไขปัญหา รถรับจ้างสาธารณะตามกลไกของระบบการควบคุมบริหารราชการแผ่นดิน

บทท่ี ๒ การรวบรวม และการทบทวนข้อมลู พืน้ ฐานทเ่ี กี่ยวข้อง ๒.๑ ข้อมลู จากหนว่ ยงานหรือบคุ คลต่าง ๆ ทน่ี าเสนอตอ่ คณะกรรมาธิการ ๒.๑.๑ ข้อมูลจากผ้เู สนอญตั ติ การนาเสนอประเดน็ ปัญหาและวตั ถปุ ระสงคข์ องผเู้ สนอญัตติ เป็นดังนี้ ๒.๑.๑.๑ นางสาวธีรรัตน์ สาเร็จวาณิชย์ และนายประเดิมชัย บุญช่วยเหลือ นาเสนอสภาพปัญหาตามญัตติ คือ รถแท็กซ่ีและรถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะท่ีอยู่ในระบบถูกต้อง ตามกฎหมาย ได้ร้องเรียนกรณีรถแท็กซ่ีและรถจักรยานยนต์รับจ้างท่ีอยู่นอกระบบท่ีให้บริการผ่านแอปพลิเคชัน ต่าง ๆ สามารถตกลงราคากับผู้โดยสารได้โดยตรง ซ่ึงไม่เป็นไปตามอัตราที่กฎหมายกาหนด ทาให้รถรับจ้าง ท่ีดาเนินการถูกต้องตามกฎหมายไม่ได้รับความเป็นธรรม เพราะผู้ประกอบการที่ปฏิบัติถูกต้องตามกฎหมาย มีภาระต้นทุนที่สงู กว่าตามกฎระเบียบท่ีภาครัฐกาหนด จึงขอใหค้ ณะกรรมาธิการพิจารณาศึกษาแนวทางแก้ไข ปัญหาดังกล่าว ท้ังนี้ ปัญหาความเดือดร้อนของผู้ประกอบการรถตู้รับจ้างสาธารณะเป็นปัญหาเร่งด่วน หากไมไ่ ดร้ ับการแก้ไขภายในเวลากาหนด ผู้ประกอบการหลายรายอาจถกู เพกิ ถอนใบอนญุ าตประกอบการได้ ดังนั้น การแก้ไขปัญหาจึงต้องหาจุดสมดุลระหว่างผู้ประกอบการท่ีปฏิบัติ ตามกฎหมายและผู้ประกอบการท่ีเกิดข้ึนใหม่ ให้สามารถประกอบอาชีพร่วมกันได้และเกิดการแข่งขัน อยา่ งเป็นธรรม ๒.๑.๑.๒ นายสมเกียรติ ถนอมสินธุ์ นาเสนอปัญหารถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะขนสง่ คนโดยสารและสิ่งของ ทั้งที่อยู่ในระบบถูกต้องตามกฎหมายและนอกระบบ โดยรถจักรยานยนต์รับจ้าง สาธารณะในระบบขอให้ภาครัฐท่ีมีหน้าที่กากับดูแลกวดขันการให้บริการ เช่น พฤติกรรมการให้บริการและ การแต่งกายต้องสุภาพเรียบร้อย เป็นต้น พร้อมท้ังขอให้เผยแพร่ข้อมูลของรถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะ ใหป้ ระชาชนสามารถตรวจสอบได้ ส่วนรถจกั รยานยนต์รับจา้ งนอกระบบ ขอให้พจิ ารณาสัดส่วนการแบ่งรายได้ ทเ่ี ป็นธรรมระหว่างผู้ใหบ้ ริการแอปพลเิ คชันกับผขู้ ับข่ีรถรับจา้ งและร้านค้าผ้รู ว่ มให้บริการ เพอื่ ป้องกนั การผลัก ภาระทางตน้ ทนุ การบริการให้ผู้บริโภค ซึ่งจะทาใหเ้ กดิ ปัญหาความไม่เป็นธรรมด้านอัตราค่าบริการแกป่ ระชาชน ผ้ใู ชบ้ ริการได้ ดังน้ัน ขอให้มีการจัดระเบียบรถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะท่ีให้บริการผ่าน แอปพลิเคชัน โดยให้ลงทะเบียนควบคุมอย่างถูกต้อง ทั้งน้ี ขอให้เร่งรัดดาเนินการประกาศร่างกฎกระทรวง ๒ ฉบับ ได้แก่ ร่างกฎกระทรวง ขอรับใบอนุญาต การออกใบอนุญาต การต่อใบอนุญาตประกอบการรถยนต์ ส่วนบุคคล รถรับจ้างบุคคล โดยผ่านแอปพลิเคชันหรือระบบอ่ืนใด พ.ศ. .... และร่างกฎกระทรวงกาหนด หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการนารถยนต์ส่วนบุคคลมาใช้ในการรับจ้างบรรทุกคนโดยสารผ่านแอปพลิเคชัน หรือระบบอนื่ ใด พ.ศ. .... เพื่อให้มีการให้บริการรถสาธารณะอย่างถูกต้อง รวมทงั้ ขอให้เปดิ เผยข้อมูลรถรับจ้าง สาธารณะบนเวบ็ ไชต์ ๒.๑.๑.๓ นางสาวปารีณา ไกรคุปต์ ขอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ความช่วยเหลือ ผู้ประกอบการรถตู้โดยสารสาธารณะท่ีครบกาหนด ๑๐ ปี และต้องเปล่ียนรถจากรถตู้เป็นรถโดยสารขนาดเล็ก (มนิ บิ ัส) ตามระเบยี บของกรมการขนส่งทางบก แตเ่ นอ่ื งจากสภาพเศรษฐกิจปัจจุบนั ที่ได้รบั ผลกระทบจากการ แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ทาให้ผู้ประกอบการไม่สามารถปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ ของกรมการขนส่งทางบกได้ จึงขอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องพิจารณาแนวทางหรือมาตรการช่วยเหลือ ผูป้ ระกอบการรถตู้สาธารณะรบั จา้ งดงั กล่าว

๑๒ ๒.๑.๑.๔ พลตารวจตรี สุพิศาล ภักดีนฤนาถ นาเสนอวัตถุประสงค์ของการเสนอ ญัตติ คือ (๑) เพื่อกระจายอานาจให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจัดการตนเองเก่ียวกับระบบขนส่งสาธารณะ (๒) เพื่อให้ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินใช้วิธีการให้เอกชนร่วมลงทุนโครงการขนาดเล็ก (Small Public Private Partnership) โดยใช้เงินอุดหนุน และ (๓) จัดระบบการขนส่งรอง (feeder) สนับสนุนระบบการขนส่งหลัก ให้ครอบคลุม โดยรูปแบบการดาเนินการควรต้ังคณะทางานศึกษา และมีข้อเสนอแก้ไขข้อกฎหมายที่เก่ียวกับ ระบบการขนส่งสาธารณะ เพ่ือให้มีการเปล่ียนแปลงเรื่องวิธีการทางานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทั้งนี้ มีเปา้ หมายใหป้ ระชาชนที่มีรายได้นอ้ ยเข้าถึงบริการรถสาธารณะไดท้ ัง้ คณุ ภาพของการบริการและราคาทเี่ ปน็ ธรรม ๒.๑.๑.๕ นายเท่าพิภพ ลิ้มจิตรกร นาเสนอสภาพปัญหาของระบบการขนส่ง สาธารณะของกรุงเทพและปริมณฑล ท่ไี ม่สามารถแก้ไขปัญหาการจราจรทต่ี ดิ ขัดได้ แสดงให้เหน็ ถงึ การบริหาร จัดการท่ีขาดประสิทธิภาพ ดังนั้น ควรมีการกาหนดให้มีองค์กรทาหน้าท่ีกากับดูแลบริหารจัดการในภาพรวม เพื่อให้ระบบการขนส่งต่าง ๆ เกิดการเชื่อมต่อ (Connectivity) อย่างมีประสิทธิภาพ โดยอาจมีการแก้ไข กฎหมายให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีอานาจจัดการระบบขนส่งสาธารณะภายในพื้นที่ของตนได้ ซึ่งพื้นที่ กรุงเทพมหานครและปริมณฑลมีการให้บริการระบบขนส่งสาธารณะหลายโหมด แต่มีปัญหาเร่ืองการบริหาร จัดการร่วมกัน ทั้งนี้ ปัจจุบันหน่วยงานท้องถิ่น คือ กรุงเทพมหานครไม่มีอานาจเข้าไปบริหารจัดการระบบ ขนส่งสาธารณะในพื้นท่ีของตนเอง ดังน้ัน จึงเสนอญัตติเพื่อให้กรุงเทพมหานครมีอานาจบริหารจัดการระบบ ขนส่งสาธารณะในพื้นทขี่ องตนเอง ๒.๑.๑.๖ นายชาญวิทย์ วิภูศิริ นาเสนอข้อมูลประกอบญัตติว่า การใช้บริการรถ รับจ้างผ่านแอปพลิเคชันท่ีเกิดจากการพัฒนาเทคโนโลยีการส่ือสาร ทาให้ประชาชนผู้ใช้บริการเกิดความ สะดวกในการเรียกใช้บรกิ ารรถรับจ้าง แต่ความนิยมของประชาชนดังกล่าวส่งผลกระทบต่อผู้ท่ีประกอบอาชีพ ขับรถรับจ้างสาธารณะที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย เนื่องจากกลุ่มรถรับจ้างสาธารณะมีภาระต้นทุน การให้บริการที่สูงกว่ากลุ่มรถส่วนบุคคลท่ีใช้รถส่วนบุคคลมารับจ้าง จึงขอให้ทาการศึกษาแนวทางการแก้ไข ปัญหาเพ่ือใหเ้ กิดความยุตธิ รรมในการแขง่ ขันและเปน็ ทางเลือกใหแ้ กป่ ระชาชนผใู้ ชบ้ รกิ ารรถรับจา้ ง คณะกรรมาธิการรับฟังการนาเสนอประเด็นปัญหาและวัตถุประสงค์ของผู้เสนอญัตติ สามารถสรุปประเดน็ ปญั หากรอบการพิจารณาศกึ ษาใน ๓ ประเด็นหลัก ดงั นี้ ๑) ปัญหาการบริหารจัดการระบบขนส่งสาธารณะในพ้ืนท่ีเขตกรุงเทพมหานครและ ปรมิ ณฑล ๒) ปญั หาการให้บริการรถรับจ้างสาธารณะผา่ นระบบเทคโนโลยี ๓) ปัญหาการปฏิบตั ิตามมาตรการควบคมุ รถตู้โดยสารรับจ้างสาธารณะ ๒.๑.๒ การรบั ฟังข้อมลู และความเห็นจากหนว่ ยงานท่เี กี่ยวข้อง คณะกรรมาธิการได้ดาเนินการรวบรวมข้อเท็จจริงจากการเชิญหน่วยงาน และบุคคล ต่าง ๆ ท่ีเก่ียวข้องเข้าร่วมการประชุมเพื่อรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ตลอดจนแต่งตั้งบุคคล จากผู้แทนหน่วยงานที่เก่ียวข้องเพื่อรวบรวม ประมวลผล และรายงานเสนอต่อคณะกรรมาธิการการคมนาคม เพื่อจัดทารายงานผลการพจิ ารณาศึกษาการแก้ไขปญั หารถรบั จ้างสาธารณะ สรปุ สาระสาคัญ ดังนี้ ๒.๑.๒.๑ ข้อมูลจากหน่วยงานภาครฐั ๑) กรมการขนส่งทางบก นาเสนอข้อมูลตอ่ คณะกรรมาธกิ าร ดังนี้ (๑) เหตุผลท่ีกาหนดอายุการใชง้ านรถตู้โดยสารสาธารณะไม่เกนิ ๑๐ ปี กรมการขนสง่ ทางบกใช้หลกั เกณฑเ์ รอื่ งของความคุ้มทุนทางเศรษฐกจิ และเร่ืองความปลอดภยั ของยานพาหนะ

๑๓ (๒) การทบทวนเรื่องการขยายอายุการใช้งานรถตู้โดยสารสาธารณะ กรมการขนสง่ ทางบก มีการประชุมและรับฟังความคิดเห็นจากภาคส่วนท่ีเก่ียวข้อง มีความเห็นว่า รถตู้โดยสาร ท่ีให้บริการเขตเมืองใช้เกณฑ์อายุการใช้งานไม่เกิน ๑๐ ปี แต่การปรับเปลี่ยนเป็นรถมินิบัส กาหนดให้เป็น ภาคสมัครใจของผู้ประกอบการท่ีสามารถเลือกที่จะเปล่ียนหรือไม่ก็ได้ ส่วนรถตู้โดยสารระหว่างจังหวัด ควรใช้ หลักเกณฑ์เดมิ ไมม่ ีการผ่อนผัน (๓) เร่ืองการผ่อนผันหลักเกณฑ์การเปลี่ยนรถตู้โดยสารท่ีอายุการใช้งาน ครบ ๑๐ ปีเป็นรถมินิบัสเป็นเรื่องที่ต้องขอยกเว้นการใช้มติของคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง การดาเนนิ การจึงตอ้ งนาเสนอตอ่ คณะกรรมการควบคุมการขนสง่ ทางบกกลางพจิ ารณาต่อไป (๔) มาตรการชว่ ยเหลืออ่ืนแก่ผ้ปู ระกอบการรถตู้โดยสาร ได้แก่ การขอเงิน ช่วยเหลือเยียวยาจากผลกระทบทางเศรษฐกิจจากโควิด - 19 และการขอให้งดการเรียกเก็บภาษี ซ่ึงอยู่ใน กระบวนการพจิ ารณาของหน่วยงานทเี่ กี่ยวข้อง (๕) กรณีปัญหาการขอจดทะเบียนรถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะ สามารถดาเนินการได้อย่างเสรีตามเขตพ้ืนท่ีการให้บริการท่ีกาหนด โดยมีการแต่งต้ังคณะกรรมการในระดับ พ้ืนที่ โดยสมาคมผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์รับจ้างสามารถแต่งต้ังตัวแทนของผู้ขับข่ีรถจักรยานยนต์รับจ้าง เขา้ รว่ มประชุมได้ด้วย เพ่ือนาเสนอปญั หาตา่ ง ๆ ตอ่ คณะกรรมการพ้นื ท่ไี ด้ (๖) การขอขยายอายกุ ารใช้งานรถแท็กซ่ี กรมควบคมุ มลพิษมีขอ้ สังเกต ด้านส่ิงแวดล้อมว่า รถยนต์ที่มีอายุการใช้งานเกิน ๕ ปี จะก่อให้เกิดการสร้างมลพิษทางอากาศมาก กรมการขนส่งทางบกจึงได้หารือไปยังกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมแล้ว เห็นว่าการขยายอายุ การใช้งานสามารถกระทาได้แต่จะต้องมีหลักเกณฑ์การตรวจสอบรถอย่างเข้มงวด และได้ออกกฎกระทรวงว่า ดว้ ยรถยนตร์ บั จา้ งบรรทกุ คนโดยสารไม่เกนิ 7 คน (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2563 ลงวันที่ 29 ธันวาคม 2563 (๗) กรณีอุปกรณ์แท็กซ่ีโอเค เป็นอุปกรณ์ที่นามาใช้ในการยกระดับ มาตรฐานและคุณภาพในการให้บริการของแท็กซี่และยังเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยป้องกันปัญหาอาชญากรรมและ การทาร้ายผู้โดยสารของผู้ขับข่ีรถ ซ่ึงกรมการขนส่งทางบกได้ออกประกาศกรมการขนสง่ ทางบก เร่ือง กาหนด คุณลักษณะ ระบบการทางานและการรับรองหรือเทคโนโลยีติดตามรถ สาหรับรถยนต์รับจ้าง พ.ศ. 2564 ลงวันท่ี 9 สิงหาคม 2564 และประกาศกรมการขนส่งทางบก เรื่อง แอปพลิเคชัน “DLT Driverในอุปกรณ์ ส่ือสารมีระบบหรือเทคโนโลยีติดตามรถท่ีทางานเช่นเดียวกับเครื่องบันทึกข้อมูลการเดินทางของรถ พ.ศ. 2564 ลงวันท่ี 28 กันยายน 2564 เพื่อปรับเปลี่ยนหลกั เกณฑ์กาหนดให้แท็กซส่ี ามารถนาเทคโนโลยี ใด ๆ ทส่ี ามารถนามาตดิ ตงั้ และใช้แทนระบบ GPS ได้ เพอื่ ลดคา่ ใชจ้ า่ ยเร่ืองของต้นทุนการใหบ้ ริการ ๒) สานักงานตารวจแห่งชาติ นาเสนอข้อมูลต่อคณะกรรมาธิการว่า สานักงานตารวจแห่งชาติ ดาเนินการร่วมกับกรมการขนส่งทางบก เพ่ือบังคับใช้กฎหมายตามพระราชบัญญัติ จราจรทางบก พ.ศ. ๒๕๒๒ พระราชบัญญัติรถยนต์ พ.ศ. 2522 และพระราชบัญญัติการขนส่งทางบก พ.ศ. ๒๕๒๒ ส่วนปัญหาการนารถจักรยานยนต์ส่วนบุคคลมาให้บริการเป็นรถรับจ้างสาธารณะ สานักงาน ตารวจแห่งชาติก็ได้มีการบังคับให้เป็นไปตามกฎหมายโดยได้จับกุมผู้ท่ีกระทาผิด รวมทั้งมีการกวดขันตรวจ ปริมาณแอลกอฮอล์ในเลือดกบั ผู้ขบั ข่รี ถรบั จา้ งสาธารณะ ๓) กรงุ เทพมหานคร นาเสนอข้อมูลต่อคณะกรรมาธิการว่า กรุงเทพมหานคร มีหน้าท่ีรับผิดชอบรับข้ึนทะเบียนรถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะ แต่รถรับจ้างสาธารณะประเภทอื่นไม่มี อานาจหนา้ ทเ่ี ข้าไปควบคมุ แต่อย่างใด

๑๔ ๔) องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ (ขสมก.) ได้นาเสนอข้อมูลต่อ คณะกรรมาธิการ ดังน้ี (๑) ภารกิจขององค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ คือ การให้บริการ เดินรถภายในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล และควบคุมรถร่วมบริการ ทั้งน้ี มีประชาชนที่ใช้บริการ รถของ ขสมก. ประมาณ ๑,๒๐๐,๐๐๐ คนต่อวัน และรถรว่ มบรกิ ารประมาณ ๘๐๐,๐๐๐ คนตอ่ วัน (๒) องคก์ ารขนสง่ มวลชนกรุงเทพ มแี ผนฟื้นฟอู งคก์ ร ดังนี้ (๒.๑) การบูรณาการเส้นทางเดินรถ เน่ืองจากเส้นทางเดิม เป็นเส้นทางที่มีระยะทางยาวและซ้าซ้อนกัน โดยองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพหารือร่วมกับกรมการขนส่งทางบก จะปรับลดเสน้ ทางเดินรถให้เหลือจานวน ๑๐๘ เส้นทาง ระยะทางเฉลี่ยเส้นทางละ ๔๐ กิโลเมตร และจะใช้รถ รุ่นใหม่นามาให้บริการ ส่วนเส้นทางของรถเอกชนร่วมบริการ จานวน ๕๔ เส้นทาง รวมท้ังจะมีการปรับอัตรา คา่ โดยสาร ๓๐ บาทตลอดวัน (๒.๒) แผนฟื้นฟูคาดว่าจะเสนอต่อคณะรัฐมนตรีในเดือนกันยายน ๒๕๖๓ เมื่อแผนฟื้นฟูผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีแล้วหลังจาก ๑๘ เดือนต่อไป ขสมก. จะมีรถใหม่ เข้ามาใหบ้ รกิ าร จานวน ๓,๐๐๐ คัน สว่ นรถเอกชนร่วมบริการ จานวน ๑,๕๐๐ คนั (๒.๓) การเชื่อมโยงกับระบบขนส่งสาธารณะอื่น เช่น ระบบราง การขนส่งทางนา้ ขสมก. จะจดั เส้นทางใหม้ ลี กั ษณะเปน็ การขนส่งสนับสนุน (Feeder) (๒.๔) ระบบต๋ัวร่วม ขสมก. มีความพร้อมเพ่ือรองรับระบบต๋ัว ร่วมกบั ระบบการขนสง่ อ่นื โดยปจั จบุ ัน ขสมก. มีการใหบ้ ริการต๋วั ร่วมที่เปน็ บตั รสวัสดกิ ารแห่งรฐั แลว้ ๕) กรมเจา้ ทา่ ไดน้ าเสนอข้อมูลตอ่ คณะกรรมาธกิ าร ดังนี้ (๑) เส้นทางเดินเรือ มีจานวน ๔ เส้นทางหลกั ได้แก่ เส้นทางเดินเรือแม่น้า เจ้าพระยา เส้นทางเดินเรือคลองแสนแสบ คลองภาษีเจริญ เรือข้ามฝาก ๒๔ จุด โดยมีประชาชนผู้ใช้บริการ ประมาณ ๑๓๐,๐๐๐ คนตอ่ วัน (๒) การเชื่อมต่อกับระบบขนสง่ สาธารณะอนื่ เป็นดังนี้ (๒.๑) เส้นทางเดินเรือคลองแสนแสบ มีการเชื่อมต่อกับระบบราง ได้แก่ ท่าเทียบเรือสะพานหัวช้างเชื่อมกับสถานีรถไฟฟ้าบีทีเอสราชเทวี ท่าเรืออโศกเช่ือมกับสถานีรถไฟฟ้า เพชรบรุ ี ท่าเรอื ราม ๑ เชอื่ มกบั สถานีรถไฟฟ้าแอรพ์ อรต์ ลิงคร์ ามคาแหง (๒.๒) เส้นทางเดนิ เรือแม่นา้ เจา้ พระยา มีการเชอ่ื มต่อกับระบบราง ไดแ้ ก่ ท่าเรอื พระนงั่ เกลา้ ทา่ เรอื พระราม ๗ ทา่ เรือบางโพ ทา่ เรือราชนิ ี ทา่ เรือกรมเจา้ ท่า และทา่ เรือสาทร (๒.๓) การพัฒนาการขนส่งทางเรือ กรมเจ้าท่ามีการร่วมมือกับ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์พัฒนาการให้บริการเรือไฟฟ้า ขณะนี้มีเรือต้นแบบทดสอบว่ิงให้บริการในคลองแสนแสบ และสิ้นปี พ.ศ. ๒๕๖๓ คาดว่าจะมีเรือไฟฟ้าให้บริการเส้นทางเดินเรือในแม่น้าเจ้าพระยา รวมท้ังเรือทุกลา ทใ่ี หบ้ รกิ ารจะมกี ารตดิ ต้ังระบบจพี ีเอส ๖) สานักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร ได้นาเสนอข้อมูล ต่อคณะกรรมาธิการว่า ในปี พ.ศ. ๒๕๖๓ มีโครงการศึกษาปัญหาการเชื่อมต่อระหว่างโหมดการเดินทาง ทางถนน ทางราง และทางน้า เพื่อบูรณาการระบบขนส่งสาธารณะในกรุงเทพและปริมณฑล ส่วนต่างจังหวัด ไดม้ สี ่วนร่วมจดั ทาแผนการขนส่งสาธารณะในจังหวัดใหญ่ ได้แก่ ภเู กต็ ขอนแก่น เชยี งใหม่

๑๕ ๒.๑.๒.2 ขอ้ มูลจากผู้ประกอบการรถรบั จา้ งสาธารณะ ๑) ผู้ประกอบการรถตู้โดยสารสาธารณะ นาเสนอข้อมูล ต่อ คณะกรรมาธกิ าร ดังนี้ (๑) ผู้ประกอบการรถตู้โดยสารสาธารณะ ได้รับความเดือดร้อน จากหลักเกณฑ์การปรับเปลี่ยนรถท่ีมีอายุการใช้งานครบ ๑๐ ปี ซึ่งต้องเปลี่ยนจากรถตู้โดยสารเป็นรถโดยสาร ขนาดเล็ก (มินิบัส) ตามหลักเกณฑ์ของกรมการขนส่งทางบก เน่ืองจากไม่มีเงินทุนเพียงพอในการจัดหาซ้ือรถใหม่ ทดแทนรถตทู้ ่ีครบอายุการใชง้ าน (๒) ผู้ประกอบการรถตู้โดยสารสาธารณะ ขอให้ภาครัฐให้การ ชว่ ยเหลอื ในเรื่องการผ่อนผนั หลกั เกณฑ์เร่อื งอายุการใช้งานรถจาก ๑๐ ปี ขยายเปน็ ๑๕ ปี ๒) สมาคมวิชาชีพผู้ขับข่ีรถยนต์สาธารณะแท็กซี่ นาเสนอข้อมูลต่อ คณะกรรมาธกิ าร ดังนี้ (๑) สมาคมไม่สนับสนุนให้ผู้ให้บริการผ่านแอปพลิเคชันนารถส่วนบุคคล มาให้บริการเป็นรถรับจ้างสาธารณะ ท้ังน้ี สมาคมไม่ปฏิเสธเทคโนโลยี แต่ปฏิเสธผู้ให้บริการท่ีไม่ปฏิบัติ ตามกฎหมาย โดยสมาคมพร้อมให้ความร่วมมือกับภาครัฐในเร่ืองการพัฒนาแอปพลิเคชันการให้บริการรถ รบั จ้างสาธารณะ (๒) รถแทก็ ซที่ ถ่ี ูกกฎหมายกาหนดให้อายุการใช้งานไม่เกนิ ๙ ปี สมาคม ขอให้ขยายอายุการใช้งานเพิ่มเป็นไม่เกิน ๑๒ ปี เนื่องจากต้นทุนการประกอบการสูง หากอายุการใช้งานรถ น้อยจะทาใหไ้ มค่ ุ้มค่าการลงทุน (๓) อุปกรณต์ ิดตั้งตามโครงการแทก็ ซ่โี อเค (TAXI OK) กอ่ ใหเ้ กดิ ภาระ ต้นทุนการประกอบการท่เี พมิ่ ขึน้ แก่รถแท็กซี่ แต่รถสว่ นบุคคลที่ใหบ้ รกิ ารผ่านแอปพลิเคชันไม่จาเป็นต้องติดต้ัง อุปกรณด์ ังกลา่ ว จึงทาให้เกิดความไม่เปน็ ธรรมด้านการแข่งขันในเรอื่ งของต้นทุนการใหบ้ รกิ าร ๓) ผู้แทนสมาคมผู้ขับข่ีรถจักรยานยนต์รับจ้างแห่งประเทศไทย นาเสนอขอ้ มลู ตอ่ คณะกรรมาธกิ าร ดงั นี้ (๑) ผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์รับจ้างท่ีได้จดทะเบียนอย่างถูกต้อง จะอยู่ ภายใต้กฎเกณฑ์ต่าง ๆ ที่กฎหมายกาหนดไว้ เช่น การห้ามว่ิงรถข้ามเขต การนารถที่มีขนาดเคร่ืองยนต์ไม่เกิน กว่าที่กฎหมายกาหนดมาให้บริการ เป็นต้น แต่ผู้ท่ีนารถจักรยานยนต์ส่วนบุคคลมาให้บริการเป็นรถรับจ้าง ผ่านแอปพลเิ คชันไม่ไดอ้ ยภู่ ายใต้กฎระเบยี บใด ทาใหผ้ ู้ทปี่ ฏบิ ตั ติ ามกฎหมายไม่ได้รบั ความเปน็ ธรรม (๒) กรณีหากภาครัฐจะมีการออกกฎหมายใดท่ีจะมีผลกระทบต่อการ ขับข่ีรถจกั รยานยนต์รบั จา้ ง ขอใหส้ มาคมผู้ขบั ข่รี ถจักรยานยนตร์ บั จ้างแห่งประเทศไทยได้มสี ว่ นรว่ ม (๓) สภาพปัญหาปัจจุบันท่ีผู้ให้บริการแอปพลิเคชันบางรายนารถ ส่วนบคุ คลที่ไม่ได้จดทะเบียนถูกต้องมาให้บริการเป็นรถรับจ้างสาธารณะ ซงึ่ เป็นเรือ่ งท่ีผิดกฎหมาย แตห่ นว่ ยงาน ทมี่ อี านาจบงั คบั ใช้กฎหมายเพิกเฉยไมบ่ ังคับให้เปน็ ไปตามกฎหมาย ผขู้ ับขี่รถจกั รยานยนตร์ บั จ้างท่จี ดทะเบียน ถูกต้อง จึงรู้สึกว่าไมไ่ ด้รบั ความคมุ้ ครองใด ๆ จากภาครฐั (๔) การแก้ไขปัญหาควรให้ผู้ให้บริการแอปพลิเคชันบางรายปฏิบัติ ให้เป็นไปตามกฎหมายโดยให้ใช้รถที่จดทะเบียนถูกต้องเท่าน้ันมาให้บริการ กรณีนี้สมาคมได้ร้องเรียนไปยัง กรมการขนส่งทางบก ก็ไม่มีการดาเนินการแต่ประการใด ส่วนแนวทางการแก้ไขกฎหมายเพื่อให้ประโยชน์ แก่ผใู้ ห้บริการแอปพลิเคชันบางรายจึงเปน็ เรือ่ งท่ไี ม่เหมาะสม

๑๖ ๒.๒ การดาเนนิ งานของคณะทางานพจิ ารณาศกึ ษาแกไ้ ขปญั หารถรับจ้างสาธารณะ คณะทางานพิจารณาศึกษาข้อมูลตามกรอบประเด็นปัญหาที่คณะกรรมาธิการการคมนาคม กาหนด ดังน้ี ๒.๒.๑ ปัญหาการบริหารจัดการระบบขนส่งสาธารณะในพ้ืนที่เขตกรุงเทพมหานครและ ปริมณฑล ๒.๒.๑.๑ ประเด็นความซ้าซ้อนและการเชื่อมต่อของเส้นทางระบบการขนส่ง สาธารณะ ๑) กรมการขนสง่ ทางบก นาเสนอข้อมลู ดงั น้ี (๑) ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันท่ี 11 มกราคม ๒๕๒๖ กาหนดให้ องค์การขนส่งมวลชนกรงุ เทพ (ขสมก.) เป็นผูป้ ระกอบการเดินรถเพยี งรายเดียวในประเทศไทย สาหรบั เส้นทาง รถโดยสารประจาทาง หมวด 1 ในเขตกรุงเทพมหานครและจังหวัดท่ีมีเส้นทางต่อเนื่อง รถร่วมเอกชนไม่ไดร้ ับ อนุญาตให้ประกอบการมีเพียงการทาสัญญาการให้บริการเดินรถร่วมกับ ขสมก. เท่านั้น ทาให้เกิดปัญหาการ ควบคมุ คุณภาพการใหบ้ ริการ ซง่ึ องค์การขนสง่ มวลชนกรงุ เทพ ไมส่ ามารถกากบั ดูแลได้อยา่ งทัว่ ถึง (๒) การประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันท่ี 27 กันยายน 2559 มีมติ เหน็ ชอบใหย้ กเลิกมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันท่ี 11 มกราคม 2526 (เร่ืองนโยบายการเดินรถโดยสารประจาทาง ในเขตกรุงเทพมหานครท่ีให้องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ เป็นผู้ได้รับใบอนุญาตประกอบการขนส่งรถโดยสาร ประจาทางในเขตกรงุ เทพมหานครและปริมณฑลเพียงรายเดยี ว) (3) การประชุมคณะรัฐมนตรีเม่ือวันท่ี ๑๗ มกราคม ๒๕๖๐ มีมติ รับทราบแผนการปฏิรูปเส้นทางเดนิ รถโดยสารประจาทางในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล จานวน ๒๖๙ เส้นทาง (4) การประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันท่ี ๒๕ มิถุนายน ๒๕๖๒ เรื่อง แผน ฟื้นฟกู ิจการองคก์ ารขนส่งมวลชนกรงุ เทพ มมี ติ ดังน้ี (4.1) เห็นชอบในหลักการของแผนฟื้นฟูกิจการองค์การขนส่ง มวลชนกรุงเทพ สาหรับการดาเนินการตามกลยุทธ์และแนวทางต่าง ๆ ภายใต้แผนฟ้ืนฟูกิจการองค์การขนส่ง มวลชนกรุงเทพดังกล่าว ให้กระทรวงคมนาคมและองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพเร่งจัดทารายละเอียดและ ดาเนินการให้ถกู ตอ้ ง เปน็ ไปตามข้ันตอนของกฎหมาย ระเบยี บ และมตคิ ณะรัฐมนตรีทีเ่ กี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด ตอ่ ไป (4.2) ให้กระทรวงคมนาคม องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องรับความเห็นของกระทรวงการคลงั สานักงบประมาณ และสานักงานสภาพัฒนาการ เศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาตไิ ปดาเนินการในสว่ นทเี่ กยี่ วขอ้ งต่อไป กระทรวงคมนาคมโดยรัฐมนตรวี ่าการกระทรวงคมนาคม ได้มีคาสงั่ ที่ ๒๖๘/๒๕๖๒ ลงวันท่ี ๓ กันยายน ๒๕๖๒ แต่งต้ังคณะทางานฯ เพื่อกาหนดแนวทางการปรบั ปรงุ แผนฟื้นฟู กิจการองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ โดยมีรองปลัดกระทรวงคมนาคม (หัวหน้ากลุ่มภารกิจด้านการขนส่ง) เป็นประธาน คณะทางานประกอบด้วย รองอธิบดีกรมการขนส่งทางบก (ฝ่ายบริหาร) ผู้อานวยการสานักงาน นโยบายและแผนการขนส่งและจราจร ผู้แทนสานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ผู้แทน สานักงานบริหารหน้ีสาธารณะ ผู้แทนสานักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ ผู้แทนสานักงบประมาณ ผู้อานวยการสานักการขนส่งผู้โดยสาร ผู้อานวยการกองบริหารรถโดยสารประจาทางพื้นที่กรุงเทพมหานคร กรมการขนส่งทางบก ผู้อานวยการกองยุทธศาสตร์และแผนงาน สานักงานปลัดกระทรวงคมนาคม

๑๗ ผู้อานวยการองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ และรองผู้อานวยการฝ่ายบริหาร องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ เป็น คณะทางานและเลขานุการ ผู้ช่วยผู้อานวยการฝ่ายแผนและพัฒนา องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ และเจ้าหน้าท่ี กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สานักงานปลัดกระทรวงคมนาคม เป็นคณะทางานและผู้เลขานุการ ซึ่งได้มีการ ประชุมเม่ือวันที่ ๒๓ กันยายน ๒๕๖๒ และสรุปผลการดาเนินงานเสนอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม โดยคณะทางานฯ ได้มอบหมายให้กรมการขนส่งทางบก สานกั งานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร และ องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ หารือเก่ียวกับเส้นทางที่องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ ได้รับอนุมัติเส้นทาง ตามแผนปฏิรูปรถโดยสารประจาทางในเขตกรงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล โดยพจิ ารณาทบทวนเส้นทางเพื่อให้ เป็น Feeder ตามแนวรถไฟฟ้าสายต่าง ๆ รวมทั้งการแก้ไขปัญหาการทับซ้อนของเส้นทางเดินรถ และปัญหา การจราจรติดขัด นอกจากน้ี ให้พิจารณาจานวนรถท่ีใช้ในแต่ละเส้นทางให้มีความหลากหลายและเพียงพอต่อ การให้บริการเพ่ือใช้เป็นข้อมูลประกอบการจัดทาแผนฟื้นฟูกิจการขององค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ (ฉบับปรับปรุงใหม่) ต่อไป กระทรวงคมนาคมมอบนโยบายให้องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ จัดหารถด้วยวธิ ีการเช่าแทนการจัดซ้อื กรมการขนส่งทางบก สานักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร และองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ จึงได้ดาเนินการปฏิรูปเส้นทางเดินรถใหม่ ลดจานวนเส้นทางเหลือ 108 เสน้ ทาง เพ่อื ลดความซา้ ซอ้ นและเช่อื มต่อกบั การขนส่งระบบราง เรอื และสนามบิน โดยหลักการกาหนด เส้นทาง ได้แบ่งเส้นทางเป็นเส้นทางหลัก เส้นทางรอง เส้นทางด่วน ระบบรถ Feeder โดยเส้นทางที่กาหนด ใหม่นี้ได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง ในการประชุมคร้ังท่ี 3/2564 เม่ือวันท่ี 24 กุมภาพันธ์ 2564 แต่ยังไม่สามารถออกใบอนุญาตประกอบการขนส่งได้เนื่องจากคณะกรรมการควบคุม การขนส่งทางบกกลางมีมติให้มีผลเม่ือแผนฟื้นฟูกิจการองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพได้รับความเห็นชอบ จากคณะรัฐมนตรี (4.3) คณะกรรมการนโยบายการขนสง่ ทางบก ในการประชุมครั้งท่ี ๑/2564 เม่ือวันท่ี ๑ เมษายน ๒๕๖๔ และคร้ังท่ี ๒/๒๕๖๔ เม่ือวันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๖๔ ได้พิจารณาแนว ทางการปฏิรูปเส้นทางรถโดยสารประจาทางในเขตกรุงเทพมหานครและจังหวัดที่มีเส้นทางต่อเน่ือง มีมติให้ องคก์ ารขนส่งมวลชนกรุงเทพรบั ข้อสังเกตของกระทรวงการคลัง สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคม แห่งชาติ และสานักงบประมาณ ดาเนินการศึกษารายละเอียดให้มีความชัดเจน เพื่อปรับปรุงแก้ไขแผนฟื้นฟู กิจการองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพก่อนนาเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาต่อไป และให้กรมการขนส่งทางบก ในฐานะหน่วยงานกากับดูแล (Regulator) ดาเนินการควบคุมกากับดูแลรถโดยสารประจาทางในเขต กรุงเทพมหานครและจังหวัดที่มีเส้นทางต่อเนื่อง ตามอานาจหน้าที่ให้เป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ และมติคณะรฐั มนตรีทเี่ กยี่ วข้องต่อไป (4.4) กรมการขนส่งทางบกได้นามติคณะกรรมการนโยบายการ ขนส่งทางบกดังกล่าวเสนอคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง ในการประชุมครั้งที่ ๕/๒๕๖๔ เมอ่ื วนั ท่ี ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๔ เพอื่ ขอดาเนินการตามแผนปฏิรปู รถโดยสารประจาทางในเขตกรงุ เทพมหานคร และจังหวัดที่มีเส้นทางต่อเนื่อง โดยใช้โครงข่ายเส้นทาง 269 เส้นทาง ซ่ึงขณะนี้กรมการขนส่งทางบกได้ประกาศ รับคาขออนุญาตประกอบการขนส่งประจาทางด้วยรถโดยสาร หมวด ๑ ในเขตกรุงเทพมหานครและจังหวัด ท่ีมีเส้นทางต่อเนื่อง จานวน ๗๗ เสน้ ทาง ระหวา่ งวันท่ี ๑ พฤศจกิ ายน ๒๕๖๔ ถงึ วนั ท่ี ๓ ธันวาคม ๒๕๖๔ ท้ังน้ี กรมการขนส่งทางบกมุ่งเน้นสร้างระบบการขนส่งผู้โดยสาร ประจาทางในเขตกรุงเทพมหานครและจังหวัดท่ีมีเส้นทางต่อเนื่อง โดยส่งเสริมให้นารถพลังงานสะอาดมาใช้ ในการขนส่ง เพื่อลดปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5 ควบคู่กับการพัฒนารูปแบบบริการที่มีประสิทธิภาพ โดยสามารถ

๑๘ เชื่อมต่อกับระบบขนส่งมวลชนรูปแบบอ่ืนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเน้นการนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม มาประยุกต์ใช้ เช่น ระบบต๋ัวร่วม (e-Ticket System) การนาระบบปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence) มาใช้ในการประมวลผลและวิเคราะห์ปริมาณผู้โดยสาร การนาระบบการหาตาแหน่งบนโลก หรือ GPS (Global Positioning System) มาควบคุมการเดินรถ เป็นต้น เพ่ือจูงใจให้ประชาชนหันมาใช้บริการรถโดยสาร สาธารณะเพ่มิ ข้นึ และประชาชนทกุ กลุ่มสามารถเขา้ ถึงการใช้บริการไดอ้ ย่างเท่าเทยี ม (4.5) ตามหลักการให้บริการขนส่งสาธารณะในต่างประเทศ เป็นระบบท่ีรัฐต้องจัดให้มีหรือจัดทาเพื่อเป็นบริการสาธารณะขั้นพ้ืนฐาน วิธีการของภาครัฐจะควบคุมอัตรา ค่าโดยสารเป็นหลัก เพื่อให้ประชาชนผู้มีรายได้น้อยเข้าถึงบริการสาธารณะได้ท่ัวถึง จากวิธีการควบคุมอัตรา คา่ โดยสารจึงทาให้ผู้ประกอบการรถร่วมเอกชนไม่มกี าไรเพยี งพอทจ่ี ะนามาพัฒนาหรือปรับปรุงคุณภาพรถและ การให้บริการได้ ประกอบกับปัญหาข้อจากัดด้านงบประมาณของภาครัฐ แนวทางที่เหมาะสมสาหรับ ประเทศไทย อาจใช้วิธีการตามหลักการกระจายอานาจให้ท้องถิ่นจัดทาหรือจัดให้มีระบบขนส่งสาธารณะ ในพื้นที่ตามบริบทของเมืองแต่ละแห่ง ขณะน้ีกรมการขนส่งทางบกมีความพยายามผลักดันร่างกฎหมาย ที่รวมพระราชบัญญัติรถยนต์ พ.ศ. ๒๕๒๒ และพระราชบัญญัติการขนส่งทางบก พ.ศ. ๒๕๒๒ เนื่องจาก สาระสาคัญของรา่ งกฎหมายดังกล่าว มกี ารเสนอให้จดั ตงั้ กองทุนเพื่อสนบั สนุนระบบการขนสง่ สาธารณะ (4.6) ปัญหาการจราจรและผังเมือง เป็นสาเหตุหนึ่งท่ีทาให้ต้นทุน การเดินรถเมล์ท่ีเพ่ิมข้ึน และระยะเวลาการเดินทางท่ีเพิ่มมากข้ึน ทาให้ประชาชนไม่เลือกที่จะใช้บริการรถ สาธารณะ ดังนั้นแม้หากรถเมล์จะมีสภาพดีเพียงใดประชาชนก็อาจจะไม่ใช้บริการสาธารณะ เพราะใช้เวลา เดินทางมากเม่ือเปรียบเทียบกับการเดินทางด้วยรถไฟฟ้า ปัจจุบันประชาชนที่ใช้บริการรถเมล์เพราะมีรายได้ นอ้ ยความสามารถไมเ่ พียงพอที่จะเลือกใช้บริการขนส่งสาธารณะระบบอน่ื (4.7) กรณีสถานีย่อยชานเมือง การใช้พ้ืนที่ของสถานีขนส่ง ผู้โดยสารกรงุ เทพ (จตุจักร) ซ่ึงเป็นการใช้พื้นท่ีท้ังในสว่ นการจอดรถและการรบั สง่ ผู้โดยสารจึงต้องการใช้พนื้ ที่ จานวนมาก (ประมาณ ๗๐ ไร่) และมีผลกระทบกับการจ่ายค่าเช่าที่ดินให้กับการรถไฟแห่งประเทศไทย ดังน้นั รูปแบบใหม่ของสถานีขนส่งผูโ้ ดยสารต้องเป็นแบบ Smart Bus Station คอื การใชพ้ ื้นทเี่ ฉพาะการจอดรับ-ส่ง ผู้โดยสารเท่านั้น ไม่ใช่เป็นการนาพ้ืนท่ีส่วนใหญ่ไปใช้เป็นพื้นที่จอดรถ ซึ่งเป็นหลักการเดียวกับท่าอากาศยาน ในอนาคตก็ควรมีการจดั ทาสถานยี ่อยตามชานเมือง เพอ่ื ให้คนโดยสารรถเปล่ยี นโหมดการขนส่งระบบรางเข้าสู่ ใจกลางเมืองได้ อันจะทาใหม้ ีการลดปรมิ าณรถโดยสารขนาดใหญ่เข้าสเู่ มือง รวมทั้ง ลดมลภาวะทางอากาศฝุ่น ขนาดเลก็ (Pm 2.5) ทีเ่ กิดขนึ้ จากการเผาไหมจ้ ากเครอื่ งยนตด์ ีเซล (4.8) กรณีการย้ายสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (จตุจักร) ไปยัง พื้นที่สถานีขนส่งเดิม (หมอชิตเก่า) ที่ดินบริเวณดังกล่าว เดิมเป็นพื้นที่ของกรมการขนส่งทางบกและ กรุงเทพมหานครขอใช้เป็นพ้ืนท่ีจอดรถของสถานีรถไฟฟ้า โดยมีเน้ือที่ประมาณ 73 ไร่ ปัจจุบันท่ีดินอยู่ในความ รับผิดชอบของกรมธนารักษ์ ซ่ึงขณะน้ีให้เอกชนมาลงทุนพัฒนาพื้นท่ีดังกล่าว และมีเงื่อนไขการลงทุนต้อง จดั สรา้ งสถานีขนสง่ ผูโ้ ดยสารด้วย โดยการออกแบบสถานีขนส่งผู้โดยสารของเอกชน ได้จดั ใหส้ ถานีขนส่งอยู่ใน ช้ัน ๓ - ๕ และมีพ้ืนที่จอดรถได้ประมาณ ๑๐๐ คัน ท้ังน้ี บริษัท ขนส่ง จากัด ต้องพิจารณาตัดสินใจว่า จะเลอื กใช้พ้นื ที่น้ีหรอื ไม่ ๒) องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ (ขสมก.) นาเสนอข้อมูล ดังนี้ (๑) เส้นทางการเดินรถเดิม ขสมก. มีจานวน ๑๖๒ เส้นทาง ตามแผน ฟนื้ ฟูจะปรับลดเหลือจานวน ๑๐๘ เสน้ ทาง การกาหนดเส้นทางใหม่ ขสมก. จะกาหนดเสน้ ทางร่วมกันกับกรมการ ขนสง่ ทางบก

๑๙ (๒) แผนฟ้ืนฟูองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพอยู่ระหว่างการทบทวน ของกระทรวงคมนาคม ตามขอ้ สงั เกตของสานักเลขาธกิ ารคณะรัฐมนตรี และเสนอตอ่ คณะรฐั มนตรีพิจารณาอีกครง้ั (๓) กรณีแผนบูรณาการเส้นทางเดินรถกับระบบรางและการขนส่งทางน้า ขสมก. ได้ปรับเส้นทางการเดินรถให้ส้ันลงเพื่อให้เป็น Feeder เชื่อมต่อกับระบบราง ทั้งนี้ แผนการเดินรถ กาหนดไว้ในแผนการฟ้นื ฟอู งคก์ ารขนสง่ มวลชนกรุงเทพเรยี บร้อยแล้ว ๓) บรษิ ทั ขนสง่ จากัด นาเสนอขอ้ มูล ดังน้ี (1) แนวคิดการปรบั ขนาดของสถานีขนสง่ ผูโ้ ดยสาร บริษัท ขนสง่ จากดั มีแนวคิดการปรับรูปแบบการให้บริการ เพื่อทาให้การบริการเกิดความคล่องตัวและใช้พื้นที่อย่างเหมาะสม ด้วยการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการบริหารจัดการเดินรถ ปัจจุบันได้มีการทดลองใช้ที่สถานีขนส่งผู้โดยสาร กรุงเทพฯ (จตุจักร) แล้ว ซ่ึงหากนาเทคโนโลยีมาใช้จะทาให้สามารถลดขนาดการใช้พื้นท่ีของสถานีขนส่ง ผู้โดยสารกรงุ เทพฯ (จตุจกั ร) ได้ จากเดิม ๗๔ ไร่ คงเหลอื ๕๘ ไร่ (2) แนวทางการจัดหาท่ีต้ังของสถานีขนส่งผู้โดยสารแห่งใหม่ เดิมสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ได้ทาการศึกษาและมีผลการศึกษาพื้นที่ ที่เหมาะสมเพื่อจัดต้ังสถานีขนส่งผู้โดยสารแห่งใหม่ โดยผลการศึกษาพบว่า พื้นท่ีท่ีเหมาะสมจะเป็นบริเวณ ช่วงดอนเมือง-รังสิต แต่บริษัท ขนส่ง จากัด สารวจและจัดหาพื้นที่แล้วไม่สามารถดาเนินการได้ จึงต้อง ให้บริการสถานีขนส่งผู้โดยสารท่ีเดิม (จตุจกั ร) สว่ นแนวคิดของบริษัท ขนสง่ จากัด เพอื่ จัดหาพน้ื ทสี่ ถานีขนส่ง ท่ีเหมาะสมน้ัน จะนาการเชื่อมต่อการเดินทางของผู้โดยสารมาเป็นหลักในการกาหนดพื้นท่ีการให้บริการ เช่น การเชอ่ื มตอ่ กบั ระบบราง รถแท็กซี่ รถเมล์ของ ขสมก. เป็นตน้ (3) การปรับปรุงเส้นทางเดินรถ จากความต้องการของประชาชน ที่เปล่ียนแปลงไปและความสะดวกของผู้ประกอบการในการให้บริการ บริษัท ขนส่ง จากัด ได้มีการขอปรับปรุง เส้นทางเดินรถไปยังกรมการขนส่งทางบก โดยการขอกาหนด (ปรับปรุง) เส้นทางและเงื่อนไขการเดินรถ เช่น เส้นทางสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพฯ (จตุจักร) - พัทยา ปรับปรุงเป็นสถานีขนส่งผู้โดยสารย่อย (รังสิต) - พัทยา เป็นตน้ (4) กรณีการย้ายสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพฯ (จตุจักร) ไปยังพื้นท่ี สถานีขนส่งเดิม (หมอชิตเก่า) เบื้องต้นบริษัท ขนส่ง จากัด พิจารณาแล้วเห็นว่าการย้ายไปพ้ืนที่เดิมมีความ ไม่เหมาะสม เนื่องจาก (๑) ปัญหาเก่ียวกับงบประมาณการย้าย (๒) การใช้พื้นท่ีเดิมจะทาให้เกิดปัญหา การจราจร (๓) พ้ืนท่ีปัจจุบันมีการเชื่อมต่อโหมดการขนส่งระบบรางท่ีเหมาะสม (๔) การออกแบบโครงสร้างสถานีขนส่ง ผโู้ ดยสารแห่งใหม่ไม่เหมาะสม เนอื่ งจากจานวนเท่ยี วการเดินรถของ บขส.ประมาณ ๑๕๐ - ๒๐๐ เทย่ี ว/ช่วั โมง พืน้ ทแ่ี ห่งใหมม่ ีจดุ สารองรถไม่เพยี งพอ ๔) สถาบนั การขนส่ง จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย นาเสนอขอ้ มูล ดงั น้ี (๑) ปัญหาระบบการบริหารจัดการรถรับจ้างสาธารณะ มีสาเหตุหลัก จากการจัดระบบรถรับจ้างสาธารณะ มีหลายหน่วยงานภาครัฐที่ทาหน้าท่ีกากับดูแลรถแต่ละประเภท และสังกัดในหลายกระทรวง จึงทาให้การบริหารจัดการไม่สอดคล้องประสานกันเท่าที่ควร แนวทางการแก้ไข ปัญหาการบริหารจัดการระบบการขนส่งสาธารณะ ควรจะพิจารณาศึกษาโครงสร้างองค์กรท่ีมีอานาจควบคุม รถในแตล่ ะโหมดการขนส่งให้มีกลไกท่สี ามารถทางานไดอ้ ย่างสอดคล้องและมีประสิทธภิ าพ (๒) รูปแบบการให้เอกชนรับสัมปทานเส้นทางการเดินรถให้บริการ มีหลักการลดภาระงบประมาณของภาครัฐ และผู้ประกอบการที่ได้รับสัมปทานต้องมีผลกาไรจากการ ประกอบการเดินรถ รูปแบบและหลักการดังกล่าวเป็นอุปสรรคสาคัญท่ีทาให้การปฏิรูปเส้นทางเดินรถโดยสาร

๒๐ ประจาทางในกรุงเทพมหานครที่ต้องการให้มีการเช่ือมต่อกันในแต่ละโหมดการขนส่งและลดความซ้าซ้อน ไม่ประสบผลสาเร็จ เน่ืองจากหลักการของภาครัฐขัดกับหลักการของเอกชนท่ีได้รับสัมปทานเส้นทาง จากภาครัฐ ดังน้ัน การริเริ่มปฏิรูปเส้นทางเดินรถของภาครัฐจะถูกต่อต้านจากผู้ประกอบการท่ีได้รับสัมปทาน จากเสน้ ทางเดิม เพราะการปฏิรปู เสน้ ทางจะทาใหผ้ ู้ประกอบการได้รบั ผลกระทบดา้ นของผลประกอบการ (๓) แนวทางการให้เอกชนเดินรถแทนภาครัฐของต่างประเทศ ภาครัฐจะให้ การอุดหนุนอย่างมาก ต้ังแต่การอุดหนุนการซ้ือรถ การจัดหาอู่รถ จุดจอดรถ ค่าน้ามันเชื้อเพลิงและค่าจ้าง คนขับรถ โดยผู้ประกอบการจะมีรายได้จากการเดินรถไม่เกินร้อยละ ๕๐ ของค่าใช้จ่ายในการเดินรถ จึงเปน็ รูปแบบทอี่ าจนามาใชแ้ กไ้ ขปญั หาของประเทศไทยได้อกี รูปแบบหน่งึ ๒.๒.๑.2 ประเด็นการควบคุมคุณภาพการบรกิ ารของรถรับจ้างสาธารณะ ๑) รถจักรยานยนตร์ ับจา้ งสาธารณะ (๑) กรมการขนส่งทางบก (๑.๑) กรณีรถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะ ขั้นตอนการขออนุญาต ผู้ขออนุญาตต้องมีคุณสมบัติครบถ้วนตามท่ีกฎหมายกาหนด เพื่อเสนอให้คณะกรรมการพิจารณาอนุญาต แต่สภาพปัญหาจะพบภายหลังที่ได้รับอนุญาตแล้ว โดยจะมีการปฏิบัติไม่เป็นไปตามท่ีกฎหมายกาหนด เช่น ผู้ได้รับอนุญาตไม่ขับข่ีเอง ทาเสื้อวินปลอม นารถที่ไม่ได้รับอนุญาตมาใช้ เป็นต้น โดยการควบคุมผู้ขับข่ี รถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะจะมีการควบคุมคุณภาพการให้บริการกันเอง ซ่ึงแม้จะมีตัวแทน คือ หัวหน้าวิน เป็นผู้ควบคุม แต่มีปัญหาในทางปฏิบัติ เน่ืองจากหัวหน้าวินบางแห่งเป็นผู้ที่ไม่ได้รับอนุญาตมาขับขี่ให้บริการ หรอื นารถทไี่ ม่ได้ขออนุญาตไว้มาให้บริการ (๑.๒) กรณีการขอเพ่ิมจานวนรถจักรยานยนต์รับจ้างสาธารณะในแต่ละ พื้นท่ี จะเริ่มจากเสนอคาขอจัดต้ังสถานท่ีตั้งวินต่อคณะกรรมการพิจารณาอนุญาต ส่วนการตรวจสอบควบคุม คุณภาพการให้บริการภายหลังการอนุญาตแล้ว ผู้ตรวจการของกรมการขนส่งทางบก และเจ้าหน้าท่ีตารวจของ สถานตี ารวจในแตล่ ะท้องที่ซ่ึงเป็นคณะกรรมการก็มีอานาจหน้าท่ีตามกฎหมายทสี่ ามารถเข้าควบคุมตรวจสอบได้ (๑.๓) กรณรี ะบบการจัดเกบ็ ภาษีจากรายได้ประกอบการรถจักรยานยนต์ รับจา้ งสาธารณะ ยังไม่มกี ฎหมายให้จัดเก็บ มีเพยี งการเสียภาษปี ระจาปขี องรถจกั รยานยนตเ์ ท่านั้น ๒) รถยนต์สว่ นบุคคลรับจ้างสาธารณะ (๑) ปญั หาการควบคุมคุณภาพการใหบ้ ริการของรถรบั จา้ งสาธารณะประเภท รถแท็กซี่เกิดขึ้นจากหลักเกณฑ์ท่ีไม่เคร่งครัด เช่น การขับรถแท็กซ่ี ผู้ที่มีใบอนุญาตขับรถยนต์สาธารณะทุกคน สามารถเช่ารถจากอู่นามาขับเพื่อให้บริการได้ จึงส่งผลต่อคุณภาพการให้บริการ แต่ถ้าภาครัฐเพ่ิมเติม หลักเกณฑ์อื่น ๆ นอกจากต้องมีใบอนุญาตขับรถสาธารณะ ก็จะเป็นการจากัดสิทธิการประกอบอาชีพ ดังน้ัน จึงตอ้ งหามาตรการทสี่ มดลุ เพือ่ รักษาคุณภาพการใหบ้ ริการที่ดี (๒) การพัฒนาคุณภาพหรือการรักษาคุณภาพการให้บริการรถแท็กซ่ี โดยหลักการตอ้ งการนิตบิ ุคคลทม่ี ีความรับผิดชอบในการให้บริการ แตเ่ อกชนที่มีศักยภาพจะมาประกอบการเช่นนี้ ได้มีน้อยมาก ประกอบกับอัตราค่าโดยสารท่ีกาหนดไว้ต่าเกินไปไม่คุ้มค่ากับการลงทุน จึงทาให้ผู้ประกอบการ รถแท็กซี่ในปัจจุบันเป็นบุคคลธรรมดาท่ีเช่ารถของอู่มาให้บริการกับประชาชน ทาให้การพัฒนาคุณภาพ หรือรักษาระดบั การให้บรกิ ารเป็นไปไดย้ าก ๒.๒.๒ ปัญหาการให้บริการรถรับจา้ งสาธารณะผ่านระบบเทคโนโลยี คณะทางานได้เชิญหนว่ ยงานหรอื บคุ คลทีเ่ กีย่ วขอ้ งมาใหข้ อ้ มูล แลกเปลย่ี น และแสดงความ คิดเหน็ ดังน้ี

๒๑ ๒.๒.๒.๑ ประเด็นแนวทางการควบคมุ การให้บรกิ าร ๑) กรมการขนส่งทางบก (๑) การให้บริการรถรับจ้างสาธารณะผ่านแอปพลิเคชัน ปัจจุบันใช้ช่ือ เรียกว่า “รถยนต์รับจ้างผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์” โดยขณะน้ีมีผู้ประกอบการขนส่งผู้โดยสารหลายราย เช่น Grab lineman ฯลฯ แต่การให้บริการรูปแบบใหม่มีผลกระทบกับผู้ประกอบการรถรับจ้างสาธารณะเดิมที่มี ให้บริการในปัจจุบัน ส่วนผู้ประกอบการขนส่งสินค้าและอาหารผ่านแอปพลิเคชันไม่มีผลกระทบมากนัก ทั้งนี้ การให้บริการรูปแบบดังกลา่ วยังไม่มกี ฎหมายรองรับ กรมการขนส่งทางบกจงึ ได้มีการศึกษา เพ่ือจัดระเบียบควบคุม การให้บริการผ่านแอปพลิเคชัน แต่ก็ได้รับการต่อต้านจากผู้ประกอบการรถรับจ้างสาธารณะท่ีให้บริการอยู่ใน ปัจจุบัน ดังน้ัน การจัดระบบเพ่ือยอมรับการบริการรูปแบบใหม่จะต้องสร้างความเป็นธรรมให้กับผู้ประกอบการรถ รบั จา้ งสาธารณะเดิมและไมก่ ระทบกบั การให้บรกิ ารประชาชน (๒) กรณีการให้มีกฎหมายเก่ียวกับการใหบ้ ริการรถรับจา้ งสาธารณะผา่ น แอปพลิเคชัน มีข้อพิจารณาเป็น ๒ แนวทาง คือ แนวทางท่ีหน่ึง การให้รถส่วนบุคคล (ป้ายดา) เป็นรถ สาธารณะก็ไม่อาจกระทาได้ แนวทางท่ีสอง กาหนดรูปแบบการให้บริการสาธารณะอีกรูปแบบหน่ึง ซ่ึงให้รถ ส่วนบคุ คลท่นี ามาใหบ้ ริการผา่ นแอปพลเิ คชันได้ ก็อาจเปน็ แนวทางทเี่ ป็นไปได้โดยการออกกฎกระทรวง (๓) กรณีผู้ให้บริการแอปพลิเคชันการขนส่งสาธารณะ ปัจจุบันยังไม่มี กฎหมายกาหนดเกี่ยวกับคุณสมบัติ เช่น ต้องมีสัญชาติไทย หรือมีการจดทะเบียนภาษีในประเทศไทย ในขณะท่ี ผู้ประกอบการขนส่งมีกฎหมายรองรับให้อานาจในการกาหนดว่าผู้ประกอบการขนส่งต้องมีสัญชาติไทย จึงเป็น ประเดน็ ทางกฎหมายทคี่ วรศึกษา เพื่อจดั ระบบควบคมุ คณุ ภาพและจัดเก็บภาษนี ารายได้เข้าสู่รฐั ๒) สถาบันการขนสง่ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย (๑) ระบบการควบคุมการให้บริการรถสาธารณะผ่านแอปพลิเคชัน หลายประเทศในภูมิภาคอาเซียน เช่น อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ มีกฎหมายควบคุมการให้บริการในรูปแบบ ดังกล่าวแล้วประมาณ ๕ – ๖ ปี โดยเบื้องต้นประเทศดังกล่าวจะพบปัญหาและอุปสรรคเช่นเดียวกับประเทศ ไทยในขณะน้ี คือผู้ประกอบการรายเดิมจะต่อต้านภาครัฐที่ให้การสนับสนุนการให้บริการในรูปแบบใหม่ แต่ด้วยสภาพปัญหาของคุณภาพการให้บริการของผู้ประกอบการรายเดิมและความต้องการของประชาชน ท่ีเปล่ียนแปลงไป จึงมีความจาเป็นต้องมีการสร้างระบบควบคุมการให้บริการในรูปแบบดังกล่าว โดยการมี กฎหมายเกย่ี วกบั การใหบ้ ริการรถรับจา้ งสาธารณะผา่ นแอปพลเิ คชัน (๒) แนวทางการควบคุมของต่างประเทศ จะตรวจคุณสมบัติของผู้ขับขี่ เร่ืองประวัติอาชญากรรม การกาหนดประเภทของใบขับขี่เฉพาะ และท่ีสาคัญการรายงานข้อมูลการให้บริการ ของผู้ประกอบการต่อภาครัฐ เน่ืองจากผู้ประกอบการจะมีข้อมูลสาคัญเป็นจานวนมาก ดังนั้น การนา ผู้ประกอบการเข้าสู่ระบบกฎหมายท่ีถูกต้อง ภาครัฐควรมีการเจรจาให้เอกชนจัดส่งข้อมูลการให้บริการ เพ่ือแลกเปล่ียนกับการเข้าสู่ระบบอย่างถูกกฎหมาย รวมถึงการทาให้ระบบการแข่งขันท่ีเป็นธรรมระหว่าง ผู้ประกอบการรถรับจ้างเดิมกับผู้ประกอบการท่ีให้บริการผ่านแอปพลิเคชัน โดยกฎระเบียบที่ควบคุมรถรับจ้างเดิม จะต้องใช้กับรถรับจ้างท่ีให้บริการผ่านแอปพลิเคชันเช่นเดียวกัน ดังน้ัน การแก้ปัญหาควรใช้วิธีการศึกษา สภาพปัญหาและอุปสรรคจากต่างประเทศ เพื่อศึกษาข้อดีข้อเสียและบทเรียน นามาสู่การออกกฎระเบียบ ที่สร้างระบบการแข่งขันที่เป็นธรรมภายใต้พ้ืนฐานเดียวกัน และคุ้มครองคุณภาพการให้บริการและ อัตราค่าบรกิ ารทเี่ ปน็ ธรรมให้แก่ประชาชนผ้ใู ช้บรกิ าร

๒๒ ๒.๒.๒.๒ ประเดน็ แนวทางการสรา้ งระบบการแข่งขันที่เปน็ ธรรม ความเห็นคณะทางาน การให้ความช่วยเหลือผู้ประกอบการรถสาธารณะรูปแบบเดิม ควรสร้างทางเลือกโดยภาครัฐอาจสร้างแอปพลิเคชันและเปิดให้ผูป้ ระกอบการทส่ี นใจเข้ามารว่ มให้บริการผ่าน แอปพลิเคชันดังกล่าว เพ่ือให้มีการแข่งขันกับแอปพลิเคชันของเอกชนได้ อย่างไรก็ตามผู้ให้บริการ รถรับจ้างสาธารณะก็ต้องพัฒนาตนเองยกระดับมาตรฐานการให้บริการเพ่ือให้ประชาชนได้รับคุณภาพ การบริการท่ีดี ซ่ึงภาครัฐจะต้องกาหนดอัตราค่าโดยสารท่ีเหมาะสมเป็นธรรม มาตรฐานตัวรถและเครื่องอุปกรณ์ สว่ นควบที่เปน็ มาตรฐานเดียวกัน ๒.๒.๓ ปัญหาการปฏบิ ตั ิตามมาตรการควบคมุ คณุ ภาพการให้บรกิ ารรถตู้โดยสาธารณะ คณะทางานไดเ้ ชิญหนว่ ยงานหรือบุคคลทเ่ี ก่ียวข้องมาใหข้ อ้ มูล แลกเปล่ยี น และแสดง ความคิดเห็น ดงั นี้ ๒.๒.๓.๑ ประเด็นการเปล่ียนรถตู้โดยสารสาธารณะเป็นรถโดยสารขนาดเล็ก (มนิ ิบัส/ไมโครบัส) ๑) กรมการขนส่งทางบก (๑) ท่ีมาและเหตุผลของคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง ที่กาหนดให้รถตู้โดยสารมีอายุการใช้งานครบ ๑๐ ปี และต้องเปลี่ยนเป็นรถโดยสารขนาดเล็ก (มินิบัส) เนอื่ งจากมีการประชมุ หารือกับนักวชิ าการ ผู้เชยี่ วชาญดา้ นการวเิ คราะหอ์ บุ ตั ิเหตุ ผ้แู ทนภาคประชาสงั คม และ หน่วยงานท่ีกากับดูแลคุ้มครองผู้บริโภค มีความเห็นร่วมกันว่า ลักษณะโครงสร้างของรถตู้โดยสารไม่ได้ออกแบบ เพ่ือให้รองรับการขนส่งคนโดยสาร แต่รถตู้โดยสารท่ีให้บริการในประเทศไทยได้มีการดัดแปลงทาเป็นท่ีน่ัง และผู้ประกอบการก็นามาใช้ให้บริการรับส่งผู้โดยสาร ด้วยสภาพรถที่ไม่เหมาะสม ทาให้การเกิดอุบัติเหตุ ของรถตู้โดยสารแต่ละคร้ังมีอัตราการเสียชีวิตสูง เนื่องจากโครงสร้างของรถตู้โดยสารไม่แข็งแรงเพียงพอ จึงเป็นท่ีมา และเหตุผลที่ต้องปรับเปลี่ยนรถทดแทนรถตู้โดยสารที่ให้บรกิ ารเส้นทางระหว่างเมืองเป็นรถโดยสารขนาดเลก็ (มนิ บิ ัส) (๒) รถตู้โดยสารที่มีเส้นทางให้บริการระหว่างจังหวัด (หมวด ๒ และหมวด ๓) คณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลางกาหนดให้รถที่มีอายุการใช้งานครบ ๑๐ ปี ตอ้ งเปลีย่ นเป็นรถโดยสารขนาดเลก็ (มินิบสั ) ซึ่งมีผลบงั คบั ใช้เม่ือส้ินสดุ เดือนกนั ยายน ๒๕๖๐ (3) รถตู้โดยสารท่ีให้บริการภายในเมือง (หมวด 1 และ หมวด 4) จากสถติ ิอุบัตเิ หตุ ไม่พบอุบตั เิ หตรุ า้ ยแรง เนอื่ งจากเปน็ การเดินรถใหบ้ ริการภายในจงั หวัดซึง่ มรี ะยะทางไม่ไกล มากนัก มีความเส่ยี งคอ่ นข้างตา่ ประกอบกบั มีความถ่ใี นการใหบ้ รกิ าร หากนารถโดยสารขนาดเล็กมาให้บริการ ผู้ประกอบการจะไม่มีความคุ้มทุนในการจัดการเดินรถ จึงเป็นที่มาและเหตุผลท่ีคณะกรรมการควบคุม การขนส่งทางบกกลางกาหนดให้รถตู้โดยสารที่ให้บริการภายในเมืองเปลี่ยนเป็นรถโดยสารขนาดเล็กได้ ตามความสมคั รใจของผูป้ ระกอบการ (๔) รถหมวด ๑ และหมวด ๔ เส้นทางใหบ้ ริการในเมือง และรถหมวด 3 เส้นทาง ให้บริการระหว่างเมืองท่ีไม่มีจุดจอดรับ-ส่งผู้โดยสารระหว่างทาง จะมีผลบังคับใช้เม่ือสิ้นเดือนกันยายน ๒๕๖๒ แต่ล่าสุดคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง ได้มีมติในการประชุมครั้งท่ี ๒/๒๕๖๓ เมื่อวันท่ี ๒๐ มีนาคม ๒๕๖๓ ให้รถตู้โดยสารประจาทางที่มีเส้นทางให้บริการในเขตกรุงเทพมหานครและในส่วนภูมิภาค ซง่ึ มีอายกุ ารใช้งานครบ ๑๐ ปี หากต้องการเปล่ียนจากรถตู้โดยสารเปน็ รถโดยสารขนาดเล็ก (มนิ บิ ัส) ให้เป็นไป ตามความสมัครใจของผู้ประกอบการ

๒๓ (5) อานาจการกาหนดมาตรฐานการให้บริการ เป็นไปตาม พระราชบัญญัติการขนส่งทางบก พ.ศ. ๒๕๒๒ ซ่ึงให้อานาจคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง ในการกาหนดเงื่อนไขการให้บริการของผู้ประกอบการเกี่ยวกับมาตรฐานรถ อุปกรณ์ประจารถ มาตรฐาน ความปลอดภัย และการกาหนดอัตราค่าโดยสาร ดังน้ัน การกาหนดประเภทของรถที่ให้บริการแต่ละเส้นทาง เช่น กรณีกาหนดให้รถตู้โดยสารที่ให้บริการระหว่างเมืองที่มีอายุการใช้งานครบ ๑๐ ปี ต้องเปลี่ยนเป็นรถโดยสารขนาดเล็ก จึงเป็นอานาจตามกฎหมายของคณะกรรมการควบคุมการขนส่งทางบกกลาง ๒) กรมควบคุมมลพิษ แสดงความเห็นประเด็นการขยายการกาหนดอายุ การใช้งานรถตู้โดยสารว่า ตามหลักการรถที่มีอายุการใช้งานยาวนานจะก่อให้เกิดมลพิษท่ีมากข้ึน ทาให้เกิด ผลกระทบต่อสง่ิ แวดลอ้ มเพ่มิ มากขึ้น ๓) ศนู ยเ์ ทคโนโลยโี ลหะและวสั ดุแห่งชาติ สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) แสดงความเห็นประเด็นการขยายการกาหนดอายุการใช้งานรถตู้โดยสาร ว่า การจากัดอายุการใช้งานรถตู้โดยสารจานวน ๑๐ ปี เป็นแนวทางที่สอดคล้องกับผลการศึกษาของสถาบัน ทางวิชาการหลายแห่ง เนื่องจากรถโดยสารเส้นทางระหว่างจังหวัดระยะทางเฉลี่ย ๓๐๐ กิโลเมตร หากรถ วิ่งให้บริการทุกวันเป็นระยะเวลา ๑๐ ปี ระยะทางประมาณ ๑,๐๐๐,๐๐๐ กิโลเมตร เคร่ืองยนต์และชิ้นส่วน ต่าง ๆ ของรถจะเกิดการสึกหรออย่างมาก ส่วนโครงสร้างตัวรถก็จะเปล่ียนไปจากสภาพเดิมอย่างมากเช่นกัน จึงเป็นที่มาของการกาหนดวา่ อายุการใชง้ านควรไมเ่ กนิ ๑๐ ปี ๔) สถาบันการขนสง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย (๑) สถาบันการขนส่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ทาการศึกษาวิจัย เรื่องความปลอดภัยของรถตู้โดยสาร โดยได้มีการศึกษาข้อมูลทางสถิติการเกิดอุบัติเหตุ อัตราการเสียชีวติ และ บาดเจบ็ ของผโู้ ดยสารรถตู้ พบวา่ รถตู้โดยสารมอี ตั ราการเสยี ชวี ิตมากกว่ารถโดยสารประเภทอ่ืน ๕ – ๑๐ เทา่ จึงเปน็ ทม่ี าของข้อเสนอของการศึกษา กรณรี ถตู้โดยสารที่วิง่ ระยะไกลควรเปล่ียนเปน็ รถโดยสารขนาดใหญ่หรือ รถโดยสารขนาดเล็ก โดยระยะเวลาเปลีย่ นผ่านรถที่อายุไม่ครบ ๑๐ ปี ยังสามารถให้บริการได้ แต่หากอายุครบแล้ว ต้องเปลี่ยนประเภทรถตามข้อเสนอรายงานการศึกษาวจิ ัย (๒) สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแหง่ ชาติ (สวทช.) เคยทาการศึกษาในมิติของความแข็งแรงของโครงสร้างรถ และมหาวิทยาลัยสงขลานครนิ ทร์ได้เคยมีการศึกษา ในเชิงส่ิงแวดล้อม เชิงความคุ้มค่าผลตอบแทนในการลงทุน โดยผลการศึกษาของหลาย ๆ แห่ง มีข้อสรุป การกาหนดอายุการใช้งานรถตู้โดยสารว่า ควรมีอายุการใช้งานที่เหมาะสมไม่เกิน ๑๐ ปี ซ่ึงมีความคุ้มค่า ทงั้ ๓ มติ ิ ไดแ้ ก่ มิติด้านความปลอดภัย มิตดิ ้านสงิ่ แวดล้อม และมติ ิดา้ นการลงทุน (๓) ภายหลังภาครัฐกาหนดมาตรการบังคับให้ผู้ประกอบการรถตู้ โดยสารต้องเปลี่ยนรถตู้โดยสารที่อายุการใช้งานครบกาหนด ๑๐ ปี เป็นรถโดยสารขนาดใหญ่หรือรถโดยสาร ขนาดเล็กก็มีผู้ประกอบการบางรายปฏิบัติตามมาตรการของรัฐ และหากจะมีการผ่อนผันให้กับผู้ประกอบการ บางกล่มุ อาจจะตอ้ งพจิ ารณาในแงข่ องความเปน็ ธรรมกับผทู้ ่ีไดป้ ฏิบัตติ ามมาตรการของรัฐไปแลว้ (๔) ประเด็นการขยายอายุการใช้งานรถตู้โดยสารเป็น ๑๕ ปี ผลการศึกษาของสถาบันทางวิชาการหลายแห่ง เช่น สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ได้ศึกษาด้านโครงสร้างรถ มาตรฐานทางวิศวกรรมของโครงสร้างรถ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ศึกษาผลกระทบด้านสง่ิ แวดลอ้ ม ด้านผลความคมุ้ ค่าการลงทุน โดยผลการศึกษาทุกสถาบันมีความเห็นตรงกันว่าอายุ การใช้งานรถตู้โดยสารควรเป็น ๑๐ ปี เป็นอายุการใช้งานที่เหมาะสม ซ่ึงเหมาะสมท้ังในด้านความคุ้มค่า ของการลงทุนผู้ประกอบการ ด้านสภาพความปลอดภัยทางวิศวกรรมโครงสร้างจะมีความเส่ียงมากขึ้นเม่ืออายุการใช้งาน