การลวนลามทางเพศกะเทย วาทกรรมรักต่างเพศKittikorn_S

การลวนลามทางเพศกะเทย : นยั สําคัญภายใตว าทกรรมรักตางเพศ ปริญญานพิ นธ ของ กิตตกิ ร สนั คติประภาเสนอตอบัณฑิตวทิ ยาลยั มหาวิทยาลัยศรีนครนิ ทรวิโรฒ เพือ่ เปน สวนหนึง่ ของการศกึ ษา ตามหลักสูตรปรญิ ญาการศกึ ษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวชิ าพัฒนศึกษาศาสตร พฤษภาคม 2550

การลวนลามทางเพศกะเทย : นยั สาํ คัญภายใตว าทกรรมรกั ตางเพศ ปริญญานิพนธ ของ กิตตกิ ร สันคติประภาเสนอตอบณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศรีนครนิ ทรวโิ รฒ เพอื่ เปนสว นหน่งึ ของการศกึ ษา ตามหลักสตู รปรญิ ญาการศกึ ษาดุษฎบี ณั ฑิต สาขาวชิ าพัฒนศกึ ษาศาสตร พฤษภาคม 2550 ลิขสทิ ธ์เิ ปน ของมหาวิทยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒ

การลวนลามทางเพศกะเทย : นัยสาํ คัญภายใตว าทกรรมรักตางเพศ บทคัดยอ ของ กติ ตกิ ร สนั คติประภาเสนอตอบณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศรีนครนิ ทรวิโรฒ เพ่อื เปน สวนหน่งึ ของการศึกษา ตามหลกั สูตรปริญญาการศกึ ษาดษุ ฎีบัณฑิต สาขาวชิ าพัฒนศึกษาศาสตร พฤษภาคม 2550

กติ ติกร สนั คตปิ ระภา. (2550). การลวนลามทางเพศกะเทย : นัยสาํ คญั ภายใต วาทกรรมรกั ตา งเพศ. ปรญิ ญานพิ นธ กศ.ด. (พัฒนศกึ ษาศาสตร) . กรุงเทพฯ : บณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ คณะกรรมการควบคมุ : รองศาสตราจารย ดร.นภาภรณ หะวานนท, ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.เพ็ญสริ ิ จรี ะเดชากลุ , ผูชวยศาสตราจารย ดร.สรุ วุฒิ ปด ไธสง วิทยานิพนธน้ีมีวัตถุประสงคเพื่อเผยใหเห็นอํานาจของวาทกรรมรักตางเพศที่อยูเบื้องหลังการจัดระเบียบความสัมพันธระหวางเพศในสังคม ทําใหกะเทยกลายเปนอื่น และเปนชนชายขอบในสังคมรักตางเพศ โดยไดโตแยงแนวคิดและการอธิบาย “การลวนลามทางเพศ”วาไมเพียงพอท่ีจะทําใหเห็นปรากฏการณท่ีเกิดขึ้นกับกะเทย การวิจัยน้ีจึงใชแนวของสรางสรรคนิยม และวธิ วี ทิ ยาอตั ชีวประวตั ิในการศกึ ษาประสบการณของกะเทย ผลการศึกษาไดเผยใหเห็นวาบรรทัดฐานรักตางเพศ ไดสรางความจริงของความเปนกะเทยทําใหกะเทยสยบยอมตออํานาจรักตางเพศ บงการตนเองสรางอัตลักษณอางอิงความเปนหญิง และจัดกระทําตนเองใหเปนไปตามอํานาจของวาทกรรมเพ่ือใหอยูไดในสังคม อัตลักษณทางสังคมท่ีถูกสรางขึ้นผูกติดกับความหมายของภาพตัวแทนของกะเทยทัง้ เพศภาวะและเพศวิถี ดังนน้ั กะเทยจงึ ถูกใชประโยชนจากระบบชายเปน ใหญทางเพศวิถีในมิติประเวณีไดงาย ความรุนแรงทางเพศตอกะเทยมีหลายระดับตั้งแต การใชวาจาจาบจวงการกระทําชําเรา การรุมขมขืน และการลอลวงใหสยบยอม ข้ึนกับบริบทของเหตุการณในวาทกรรมที่ทําใหใหกะเทยตีความอัตลักษณของตนวาเปนเชนไร ซึ่งมีผลตอการเล่ือนไหลของอัตลักษณของกะเทย การกระทําเหลานี้มีผลตอท้ังชีวิต จิตใจ รางกาย และสุขภาพของกะเทย การไรตัวตนและไรเสียงในสังคมที่ถูกครอบงําโดยอุดมการณรักตางเพศและชายเปนใหญของกะเทย จึงเปนการสรางชองวางทางความรูเกี่ยวกับตัวตนของกะเทย สรางความคลุมเครือทางความคิดของสังคมและไมมีแนวทางปฏิบัติในชีวิตประจําวันแกกะเทย และทําใหเกิดการเลือกปฏิบัติของสังคมตอกะเทย กะเทยจึงไมไดรับการคุมครอง และปกปองสิทธิทางเพศอยางเพยี งพอตามที่สมควรจะไดรับ ในฐานะมนุษยที่มีเกียรติ และศักดิ์ศรีคนหนึ่งในสังคมงานวิจัยนี้ไดเสนอภาพความคิดและความหมายของการลวนลามทางเพศกะเทย ซ่ึงเปนการละเมิดสทิ ธทิ างเพศและความเปน มนุษยข องกะเทย

KATHOEY SEXUAL HARASSMENT: ITS SIGNIFICANCE IN HETEROSEXUAL DISCOURSE AN ABSTRACT BY KITTIKORN SANKATIPRAPAPresented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Doctor of Education Degree in Development Education At Srinakharinwirot University May 2007

KITTIKORN SANKATIPRAPA. (2007). Kathoey Sexual Harassment: Its Significance in Heterosexual Discourse. Dissertation, Ed.D. (Development Education). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisory Committee : Assoc. Prof. Dr.Napaporn Havanon, Asst. Prof. Dr.Pensiri Jeradechakul, Asst. Prof. Dr.Surawut Padthaisong. The objective of this research is to reveal the power of heterosexual discoursein shaping the order of existing sexual relationship, which places Thai kathoeys, maleto female transvestites and transsexuals, as the otherness, thus becoming marginalizedpeople in the society. The study argues that the prevailing “sexual harassment”theories and explanations can not unmask adequately such phenomena imposingon them. The writer adopts autobiography methodology under constructivist ontologyto resound their voices from their discursive experiences. Research findings disclose that heteronormativity has constructed kathoeys’subjectivity; hence they become a docile body in a hegemonized rigid dimorphism oftwo sexes, male or female. Believing that a female is their “true self”, a femalereference identity is constructed so as to fit in. This newly created social identity assignsa certain meaning to their gender and sexual identity, thus facilitates an easiermanipulation and an exploitation of their sexuality. Kathoeys’ sexual violence variesfrom a disrespectful verbal and physical attack sexually, group rape and physicalabusement, and an intrigued seduction. A certain subject position is constructed in adiscursive site resulting in their fragmented identities. Direct impacts to their life occurboth mentally and physically, including their health conditions. Being a non-existing anda voiceless person in the hetero-patriarchical dominant society, therefore, creates a gapof knowledge on their self identity, offers an obscure thought and a non-guided practice,and makes possible the act of discrimination and sexual exploitation against them. Theyare not adequately and fully protected of their sexual rights as a respective humanbeing with dignity in the society. All in all, this research offers a conceptual frameworkand a perspective of kathoey sexual harassment, which violates their sexual rights andhuman dignity.

ประกาศคุณูปการ ความหมายของปริญญานิพนธนี้เปนการเรียกรองความเปนธรรมและสิทธิของความเปนมนุษยที่ทัดเทียมกันแกผูคนที่ถูกกดทับตัวตนในสังคม และหวังใหเกิดการเปล่ียนแปลงตอวิธีคิดในโอกาสตอไป ระยะเวลาอันยาวนานที่ใชคนควา ปรับปรุงพูดคุยต้ังคําถาม สอบถาม แลกเปลี่ยนกับผูคนตางๆ เพื่อสานตอภาพความคิดไมใชวาจะราบรื่นตลอดเวลา มีทั้งปญหา อุปสรรค ความทอแท และบางคร้ังก็หมดกําลังใจ แตเมื่อนึกถึงเรื่องราวคําพูด ใบหนาของคนเหลาน้ัน และความเหน่ือยยากตางๆ ทําใหตองพยายามใหการศึกษาจากประสบการณน้ีเดินตอไปไดเพื่อใหความรูเหลาน้ีไดปนท่ีรับรูท่ัวกัน ความรูจากประสบการณนี้มีความสําคัญตอการสรางความรูในสิ่งท่ีไมเคยคาดคิดมากอน ถึงแมปริญญานิพนธฉบับน้ีจะเสร็จส้ินหากแตขางหนายังมีความรูอีกมากท่ีตองสราง และงานอีกมากมายท่ีรออยูซ่ึงไมไดสนิ้ สุดเพยี งเทาน้ี จุดน้เี ปน เพยี งจดุ เริ่มตนเล็กๆ เทานัน้ ปริญญานิพนธฉบับนี้คงไมสําเร็จหากไมไดรับคําแนะนําจากอาจารย รศ.ดร.นภาภรณหะวานนท ผศ.ดร.เพ็ญสิริ จีระเดชากุล ผศ.ดร.สุรวุฒิ ปดไธสง ผูใหความรูเชิงทฤษฎี และการปฏิบัติงานวิจัย ใหคําปรึกษา ขอคิด แนะนํา ขัดเกลาเปนอยางดีย่ิง ทานไดสนับสนุนการสรางความรูจากส่ิงท่ีไมเคยคิดถึง พรอมท้ังหยิบย่ืนโอกาสตางๆ ทางวิชาการ และสนับสนุนสรางความมัน่ ใจใหกบั ขาพเจาซง่ึ บางคร้ังขา พเจาเองยังไมมั่นใจเพียงพอ รศ.ณรงค พวงพิศ ประธานการสอบ และ ดร.ปฐมาภรณ บุษปธํารง กรรมการสอบปริญญานิพนธ ท่ีใหขอคิดและคําแนะนําตางๆ นอกจากนั้นแลวการที่ไดมีโอกาสเรียนกับ ศ.ดร.เสมอชัย พูลสุวรรณ รศ.ดร.พงษสวัสดิ์สวัสดิพงษ รศ.ดร.กฤตยา อาชวนิชกุล ยังไดชวยปูพ้ืนฐานความคิดและความรูในเรื่องตางๆ ท่ีเก่ียวของ รวมทั้งขยายประเด็นของความสนใจใหแกขาพเจาอีกดวย และหลักสูตรพัฒน-ศกึ ษาศาสตรทีท่ ําใหขาพเจาไดทํางานวจิ ยั บนพืน้ ฐานของความอิสระ และตัวตนของขา พเจา ปริญญานิพนธฉบับน้ีเปนการรอยเรียงสายใยความเปนมิตรของผูคนในชีวิตที่ชวยเหลือ และมีเมตตาตอขาพเจาไมวาจะเปนการสนับสนุนขอมูล หนังสือ แลกเปลี่ยนความคิดเห็น ความรู และการสนับสนุนในกระบวนการวิจัยตางๆ ซ่ึงบุคคลเหลาน้ีไมอาจสามารถเอยนามไดท้ังหมดและกลาวขอบคุณไดครบ มีท้ังเพื่อนนักเรียนสมัยเด็กๆ เพื่อนในท่ีตางๆ ท่ีเคยทํางานรวมกันมา เพื่อนของเพ่ือน เพื่อนใหมท่ีพบกันระหวางทาง เพื่อนที่หายไประหวางทางแตกลับมาพบกันใหม เพ่ือนในมหาวิทยาลัยท่ีเรียนจบมา เพ่ือนท่ีรวมเรียนในหลักสูตรโดยเฉพาะเพ่ือนรุนพีท่ ่แี ลกเปลย่ี นความรูเชงิ ทฤษฏี ความเหน็ และใหค ําแนะนํา รวมทง้ัชวยอานงาน ปรับปรุง เพ่ิมเติม และผูที่ใหกําลังใจเสมอมาโดยเฉพาะ ใหญ ติ๊กท้ังสอง มุ เล็กนอ งเมย นก พีศ่ รี พีแ่ ปง หมกึ เพ่ือนทเ่ี รยี นอยูตางประเทศ นองหมี นองเกศ นองปูน นองหนุงหนิงรวมท้ัง ภา แม็ค เจ๊ียบ ท่ีชวยหาหนังสือ บทความ และ ขอมูลอื่นๆ ขณะทําปริญญานิพนธเจาหนาท่ีหองสมุดธรรมศาสตร คุณสุภาภรณ ขาวสําอางค และหองสมุดศูนยมานุษยวิทยาสิรินธร

หลักสูตรสตรีศึกษาธรรมศาสตรที่ขาพเจาไดเขาไปรวมเรียนดวยหลายคร้ัง เพื่อนๆ เจาหนาท่ีบัณฑิตวิทยาลัย และศูนยนวัตกรรมฯ คนในครอบครัวโดยเฉพาะบิดาของขาพเจาท่ีลวงลับไปแลว และมารดาซึง่ ทัง้ สองทานสอนเห็นถึงความสําคญั ของการศึกษา อกี ท้ังยงั ปลกู ฝงใหขาพเจามีความเห็นใจตอเพ่ือนมนุษย พ่ีโกผูท่ีคอยดูแลและมีความอดทนตอตัวตนของขาพเจา อิ๋วผูท่ีเปนหลักในครอบครัวและชวยลดความกังวลในการศึกษาของขาพเจา เพื่อนๆ ในกลุมที่สนับสนุนความหลากหลายทางเพศโดยเฉพาะสมาคมฟาสีรุง และกลุมอัญจารี อาจารยในมหาวิทยาลัยที่เรียนจบมา โดยเฉพาะรศ.ดร.สมพงษ ชูมาก ท่ีเสียชีวิตไปกอนท่ีจะไดอานปรญิ ญานิพนธข องขาพเจา และอกี หลายๆ ทานท่ีมิอาจกลาวถึงไดทั้งหมด สุดทายท่ีสําคัญมากคือเจาของประสบการณ ปริญญานิพนธฉบับน้ีจึงมิใชงานของขาพเจาแตเพียงผูเดียว แตเปนของบุคคลท่ใี หความชว ยเหลอื อยางดีเหลา นนั้ ดวยเทาๆ กนั กิตติกร สนั คตปิ ระภา

สารบัญบทท่ี หนา 1 บทนาํ ………………………………………………………………………………… 1 ความสาํ คัญของเร่อื ง........................................................................................ 1 คําถามวจิ ัย…………………………………………………………………………. 5 วัตถุประสงคก ารวจิ ยั ………………………………………………………………. 5 คณุ คาของงานวิจยั ………………………………………………………………… 5 2 แนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิดในการวจิ ัย………………………………….. 6 สวนทีห่ นึง่ : แมบ ทความหมายและการอธิบายการลวนลามทางเพศ................ 7 แมบทความหมายการลวนลามทางเพศ…………………………………… 8 การแสดงออกทางเพศตามปกต…ิ …………………………………… 8 คุณสมบัติเชงิ เพศภาวะทีแ่ ตกตาง……………………………………. 9 การกาวขา มของบทบาททางเพศมายงั สถานทท่ี ํางาน………… . 9 การรบั รคู วามหมายท่ีแตกตา งจากการสอ่ื สารระหวางเพศ……. 9 เครือ่ งมอื ของการกีดกันและกดขี่ผหู ญงิ ……………………………. 10 การตัดสนิ ปรากฏการณก ารลวนลามทางเพศ……………………………. 11 การอธิบายการลวนลามทางเพศใหค วามสําคัญแกการเปน องคประธานของมนษุ ย… …………………………………………. 12 การลวนลามทางเพศเปน เร่ืองของสองเพศ – หญงิ และชาย.. 12 การลวนลามทางเพศเปนการตดั สินบนพ้นื ฐานของความ ความปรารถนาและความพึงพอใจของมนุษย… ……………… 14 สวนทีส่ อง: เหตทุ ตี่ อ งศกึ ษาการลวนลามทางเพศโดยใชกรอบของวาทกรรม.. 15 สวนท่สี าม: ถอดรหสั แมบทความสมั พันธระหวา งเพศ: ระเบียบสงั คม รักตางเพศ ภายใตระบบชายเปน ใหญ… ………………………….. 19 อดุ มการณร ักตางเพศในฐานะความรแู มบ ทของระบอบความจริง……… 20 ฐานคดิ ของอุดมการณรักตางเพศ…………………………………. 21 หลกั แหงความปกต…ิ …………………………………………. 21 หลกั แหง มาตรฐาน…………………………………………….. 23 หลกั แหงเหตุผล……………………………………………….. 24 พลงั อาํ นาจของการ “ใหช ื่อ”………………………………………. 24

สารบัญ (ตอ )บทท่ี หนา 2 (ตอ ) การเบียดขบั วิถที างเพศของกะเทยดว ยการตดั สินเชงิ บรรทดั ฐาน........ 25 สว นทีส่ :ี่ ความเปน อ่นื และความเล่ือนไหลของกะเทยกบั ความหมาย ของการลวนลามทางเพศ…………………………………………… 27 “กะเทย” อัตลกั ษณทางสังคมหรอื ความเปน อ่นื ………………………… 27 การสรา งอัตลกั ษณอ า งองิ ของกะเทย…………………………………… 31 ความรูเ รอ่ื งระบบชายจรงิ หญงิ แท… ……………………………….. 34 ความรูของเพศสรรี ะและเพศภาวะ…………………………….. 35 ความรวู า ดว ยครอบครวั “สมบูรณ”…………………………….. 37 ความรเู รื่องความเปนบาปของความพงึ พอใจทางเพศ…………….. 39 ความเปน กะเทยกับความหมายของการลวนลามทางเพศ……………… 43 มิตขิ องความเปนกะเทยและการเลือ่ นไหลของอตั ลกั ษณ………….. 45 วนิ ัยตอ ตนเองและจรยิ ธรรมแหง ตวั ตนบนฐานคิดทวนิ ยิ ม…………. 49 กรอบแนวคดิ ในการวิจัย………………………………………………………… 503 วธิ ีดําเนินการวจิ ัย…………………………………………………………………. 544 เพศภาวะและเพศวิถ:ี นัยสําคญั ของรักตางเพศตอ กะเทยวิถ.ี ...................... 61 อาํ นาจรักตา งเพศ : การบงการสูอัตลกั ษณอางอิง…………………………… 62 การจบั จองเพื่อจดั ประเภทและยดั เยยี ดความหมาย……………………. 62 การบงการตนสอู ัตลกั ษณอ างอิง………………………………………… 69 การบงการตนผา นปฏบิ ตั กิ ารจัดการภายในรา งกาย………………. 70 การบงการตนผา นปฏิบตั กิ ารจดั การรูปลกั ษณภายนอก………….. 73 83 เพศวถิ ีและวิถเี พศ : ชวี ิตติดกรอบรกั ตา งเพศ………………………………. 84 การเรียนรูเรื่องเพศจากประสบการณ… ……………………………….. 85 การเรียนรจู ากระเบยี บความสมั พันธ… ……………………………. 89 การเรยี นรถู งึ ตาํ แหนงแหง ที่ในระบบความสมั พนั ธ… ……….……. 91 ความใฝฝน และอนาคต…………………………………………………..

สารบญั (ตอ)บทท่ี หนา 5 นัยจากประสบการณทเ่ี กนิ กวา การลวนลามทางเพศ................................. 94 คําใหการจากประสบการณไรน ยิ าม……………………………………….. 94 จาบจวงดว ยวาจา : ปากคาํ ของณหทัย วาดว ยเกียรตขิ องกะเทย….. 95 ความอดึ อดั ใจจากการโชว การจูโจมและตามลา : ปากคาํ ของ ณหทยั นัยนา และหลิน………………………………………………… 105 ความอดึ อัดจากการโชวนอกรอบ : ปากคาํ ของณหทัยและหลนิ .. 105 ความอดึ อัดจากการถูกขอ… ใหหนอ ย : ปากคาํ ของนยั นา…….. 109 ความอดึ อัดจากการถูกตามลา : ปากคาํ ของหลนิ ……………….. 110 การบงั คบั ขม ขนื : ปากคําของดวงฤดี อัญชลี และกรกนก………………… 112 การบงั คบั ชาํ เราโดยรุนพี่……………………………………………….. 112 การบังคับขม ขนื โดยแฟนและเพื่อนแฟน : ปากคาํ ของอญั ชลี………… 115 การบงั คับขม ขนื โดยลกู คา : ปากคาํ ของดวงฤดี ”โสเภณีจาํ เปน”…….. 119 การบงั คบั ขม ขนื โดยเพือ่ นของเพือ่ น : ปากคาํ ของกรกนก……………. 121 มายาภาพของวาทกรรม การสยบยอม ความขดั แยง ชะตากรรมบนความรนุ แรง : ปากคําของริตา ……………………………… 124 การสรางบรรทัดฐานใหกับการกระทาํ ของกะเทยตามโลกทัศน รักตางเพศ…………………………………………………………………… 144 ขอหา มของกะเทย : ทําไดแตพ ดู ไมไ ด……………………………….. 146 ความนา เชือ่ ถอื ของกะเทยในฐานะผพู ดู ………………………………. 148 ถอ ยแถลงสารท่ีเปน จรงิ ……………………………………………….. 149 6 ถอดประสบการณส ูค วามคิดและการเปลยี่ นแปลง…………………………. 151 ขมวดประเดน็ จากความหมายของกะเทยในวาทกรรม…………………… 151 กะเทย สุขภาพ และความหมายของการมีชีวติ ……………………. 151 กะเทย ผชู าย ความสมั พนั ธและอาํ นาจของชายเปนใหญ………… 153 ความคดิ และความหมายทเ่ี ปลยี่ นแปลงนอกกรอบรกั ตา งเพศ…………… 153 ความคิดและความหมายท่ีเปลยี่ นแปลงในชว งการศึกษาวิจยั ……. 153 เร่อื งเศรา และความทกุ ขสวนตวั สูประเด็นสาธารณะ………………. 156

สารบญั (ตอ )บทที่ หนา 6 (ตอ ) ขา มขอบเขตนยิ ามความหมายสกู ารละเมดิ ความเปนมนษุ ย ของกะเทย………………………………………………………………….. 158บรรณานกุ รม……………………………………………………………………………… 160ภาคผนวก…………………………………………………………………………………. 171อภิธานศพั ท…………………………………………………………………………………. 175ประวตั ิยอผวู ิจยั …………………………………………………………………………… 177 .

บทท่ี 1 บทนาํความสาํ คัญของเรอ่ื ง การลวนลามทางเพศ ไดรับการกลาวถึงและศึกษาเพิ่มมากขึ้นในสังคมไทยโดยเปาหมายทางการศึกษาเพ่ือใหเห็นวาสิ่งนี้ปรากฏอยูและหาทางท่ีจะแกไข การศึกษาหลายช้ินจะพยายามศึกษาถึงเหตุ-ผล ของปรากฏการณดังกลาว และเกี่ยวของกับผูหญิงที่ถูกกระทําเฉพาะในแวดวงการทํางานนอกบานหรือพ้ืนท่ีสาธารณะ ขอบเขตความคิดและทฤษฎีสนับสนุนที่ปรากฎอยูจะครอบคลุมการกระทําของชายท่ีมีตอหญิง มักจะไมคิดถึงในทางกลับกัน อยางไรก็ดีการคิดเชนน้ันก็ยังตกอยูภายใตกรอบความคิดของการแบงเพศของมนุษยวามีเพียงสองเพศเพศหญิง และเพศชาย ตามแนวหลักการของอภิปรัชญาสารัตถะนิยม (Essentialism) ที่เชื่อวาสิ่งตางๆ มีแกนแท หรือธรรมชาติท่ีแทจริงของตน เพศตามธรรมชาตินั้นมีอยูสองเพศ หากเราเปลยี่ นวิธคี ดิ และมีความเช่อื วา โลกนม้ี ีระบบคดิ เรอื่ งเพศในแบบอ่นื ๆ อีก มุมมองของเราก็อาจจะแตกตางออกไป ตามฐานคิดและมุมมองอีกแบบหนึ่งที่อยูนอกสิ่งความคิดท่ีช้ีนําเราวาอะไรคือความเปนจริงที่เปนสากล (Logocentrism) ถึงแมวาในระยะหลังนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงการแบงแยกระบบเพศจาก หญิงและชายเปน ผูที่รักตางเพศ (Heterosexual)และ ผูท่ีรักเพศเดียวกัน (Homosexual) ระบบคิดท้ังสองก็ยังอาจจะกลาวไดวาไมแตกตางออกไปเพราะยังต้ังอยูบนอุดมการณแหงลัทธิของการแบงสองข้ัว (Doctrine of dualism) จัดรูปความสัมพันธเปนความสัมพันธของสรรพสิ่งแบบคูตรงขาม (Binary opposition) ท่ีมีเจตจํานงแหงอํานาจอยูเบ้ืองหลังซึ่งแฝงไวซึ่งความไมสมดุลระหวางสิ่งท่ีอยูคนละฟาก ฝงหน่ึงคือสิ่งที่เหนือกวาและฝง หน่ึงคือส่ิงทตี่ ่ําตอ ยกวาเพ่อื ใชความตอ ยต่าํ นั้นชคู วามยง่ิ ใหญของฝายหนึง่ ในระบบความคิดเรื่องเพศลักษณะน้ีทําใหเกิดการตอตานของกลุมคนท่ีเรียกไดวาเปน“ชายขอบ” วาทกรรม เกย เลสเบ้ียน ถกู สรางข้นึ เพ่อื ตอ ตา นอํานาจของระบบคิดแบบรักตางเพศเบียดขับสิ่งที่ถูกขนานนามเรียกความแตกตางของมนุษยที่เคยถูกจัดประเภทวาเปน “กะเทย”ในระบบคิดคูสัมพันธ แบบ หญิง – ชาย ใหกลายเปน “ชายขอบ” ของ “ชายขอบ” คําวา “เกย”ท่ีถูกสรางขึ้นไดสรางความคิด ความหมาย โลกทัศนและใหภาพความหมายรวมหรือภาพตวั แทนของ ชายรักชายในภาพหนงึ่ ซงึ่ เปน ภาพสากลของกลมุ คนท่ีรักเพศเดียวกัน ทั้งที่กะเทยเองมีลักษณะท่ีแตกตาง มีความคิด ความปรารถนา รสนิยมทางเพศ และตัวตน แมแตภาพภายนอกหรืออัตลักษณทางสังคมท่ีแสดงออกมาใหคนท่ัวไปรับรู ก็แตกตางออกไป นอกจากน้ีภาพของกะเทยยังเปนภาพท่ีเปนชายขอบในสายตาของคนท่ัวไป เปน “พวกลักเพศตลกขบขัน”(พรรษษิ ฐ สุขารมณ. 2544: ซ3) อกี ดวย

2 ดวยความแตกตางที่ถูกสรางขึ้นในสังคมทําให กะเทย มีตําแหนงแหงที่ สถานะและศักด์ิศรีแหงความเปนมนุษยไมเทาเทียมกับคนอื่นๆ ถึงแมจะมีขอถกเถียงวาสังคมไทยเปนสังคมท่ีเปดกวาง ใหอิสระแกกะเทย ปรากฏในขอเขียนหลายช้ินและในความเห็นทั่วไปในสังคมมีกระท่ังการศึกษาถึงจํานวนกะเทยที่มีมากมายในไทย เชนงานของ Sam Winter และพยายามสะทอนใหเห็นวาสังคมไทยเปนสังคมท่ีไมปดก้ันความแตกตางของผูที่เปนกะเทย อยางไรก็ดีการศึกษานี้ไดสรางคําถามใหกับวิธีการศึกษาเพื่อใหทราบถึงจํานวนโดยใชวิธีการสํารวจ และความเปนตัวแทนของกลุมตัวอยางน้ัน หากแมวาการศึกษาจะแมนตรง คําถามเกิดข้ึนวาการเปดกวางยอมรับน้ันยอมรับในฐานะใด ตําแหนงแหงที่ท่ีเปนผลจากการจัดประเภทมนุษยดวยความแตกตางนั้น มอบท่ียืนของผูท่ีถูกเรียกวาเปน กะเทย ณ ที่ใดของลําดับชวงช้ันทางเพศในสังคม ความเปนอิสระน้ันเปนมายาคติ หรือความเปนจริง หรือเปนเพียงการใหเผยตัวหรือสารภาพ (Confession) เพื่อความงายดายในการจัดกระทําและการเอารัดเอาเปรียบ และล้ําลึกและซับซอนกวาน่ันคือ ผูท่ีถูกจัดประเภทวาเปนกะเทยรูเทาทันเบื้องหลังของการจัดประเภทหรือไม ดวยความรู/อํานาจ ท่ีสรางการยอมรับถึงความเปนกะเทยวาเปนอยางไรกําหนดวาสิง่ ไดปรารถนาได และส่ิงใดไมอาจปรารถนา กําหนดขอบขายการรับรูกําหนดใจ และชะตาของตนผานวาทกรรมความเปนกะเทย แตขณะเดียวกันวาทกรรมของความเปนอิสระกส็ รา งมายาภาพใหเขา ใจวาความอสิ ระไดบังเกิดขึ้นจริงแลว ที่สําคัญผลผลิตของการจัดประเภท และความรู/อํานาจ ภายใตระบอบของความแตกตางน้ันไดสราง อัตลักษณทางเพศ (Sexual identity) ของผูท่ีเปนกะเทยใหเปนส่ิงตํ่าตอยกวาผูคนในกลุมรักตางเพศ ใหเช่ือและยอมรับในหลายสิ่งซ่ึงถาเปนมนุษยท่ีจัดในกลุมรักตางเพศอาจจะไมสามารถยอมรับไดโดยเฉพาะในเรื่องความสัมพันธระหวางเพศในชีวิตประจําวัน ที่จะพบเห็นวา กะเทยจะคาดเดาความสัมพันธที่ไมย่ังยืน หรือ ยอมรับความสัมพันธแบบเปนรองในความสัมพันธรักตางเพศโดยเฉพาะเม่ือตองเปรียบเทียบกับผูหญิง และส่ิงเหลานี้เปนสิ่งท่ียอมรบั เปนปกติธรรมดาหรือเปนเร่ืองทั่วไป การท่ีกะเทยถูกจัดตําแหนงแหงที่ในสังคมในฐานะท่ีเปนรองในความสัมพันธแบบคูตรงขาม ชายแท –ชายเทียม และหญิงแท -หญิงเทียม พรอมที่จะยอมรับสถานะที่เปนรองคือ เปนรองท้ังผูชายแท เพราะลักษณะที่เปนผูชายลักษณะหญิง(Effeminate man) ของตน และเปนรองตอผูหญิงที่ในแงมุมความสามารถในการสืบเผาพันธุของมนุษย ซ่ึงเปนเปาหมายของความสัมพันธเชิงวัฒนธรรมท่ีกําหนดโดยการแตงงานของกลุมรักตางเพศ และความขาดตกบกพรอ งของอวัยวะของรา งกาย และสามารถสืบยอนวา เปนผลของความรูวิทยาศาสตร ที่ไดรับอิทธิพลจากแนวคิดการขยายเผาพันธุแนวดารวิน (Darwidianreproduction) ท่ีเชื่อในหนาที่ของมนุษยในการดํารงเผาพันธุ ดังนั้นการสืบเผาพันธุ คือการทําหนาที่สมบรู ณข องมนุษย และในสังคมไทยเองยังมีการตอกยํ้าความตํ่าตอยของเผาพันธุ กะเทยบนพ้ืนฐานของ ความศักด์ิสิทธ์ิลวงละเมิดมิได และ การดูหม่ินส่ิงศักดิ์สิทธ์ิ/บาป (Sacred –Profane) ผานความรูในสถาบันศาสนา และความแตกตางในระบบรักตางเพศ ในสถาบันตางๆในสังคม เชน สถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา สถาบันทางกฏหมาย และความปกติ/ผิดปกติ

3ผานสถาบนั การแพทย และจิตวทิ ยา เปน ตน อตั ลกั ษณทางเพศของกะเทยบนพนี้ ทร่ี า งกายท่ีถูกจัดกระทํายังเปนอัตลักษณท่ีถูกสรางโดยสังคม และผูถูกขนานนามวากะเทยเองยังเปนทั้งผูผลิต/ผลผลิต (Prosumer) อัตลักษณทางเพศแบบน้ีดวยเพราะการจัด/กําหนดความคิดโลกทศั นข องตนเองโดยการควบคมุ ตนเองจากผลของความร/ู อํานาจ นอกจากน้ียังมีผลตออัตลักษณทางเพศท่ีเลื่อนไหลในพื้นท่ีทางสังคมซ่ึงในบางพ้ืนที่ก็จะถูกรังเกียจเดียดฉันทและในบางพ้ืนท่ีไดรับการช่ืนชม เปนเรื่องของการเมืองสลับพื้นที่ขึ้นกับวายามใดจะใชประโยชนจากอัตลักษณทางเพศนน้ั การลวนลามทางเพศกะเทยนั้นอาจมีการกลาวถึงบางแตก็นอยมาก และเปนการพูดถึงแบบการกลาวถึงแบบลอยๆ หรือเลาเพื่อความสนุกสนานแตไมไดมีแกนหรือสาระอยางใดที่นาสนใจคือเหตุใดเราไมพูดถึงและไมคิดถึง ขอสงสัยไดกาวลวงไปถึงขอสงสัยวามีปรากฎการณเชนนี้หรือไม ถามีแลวเปนอยางไร ทําไมถึงเปนเชนนั้น ความสงสัยน้ีนําไปสูส่ิงที่เรียกวา “ความหมาย” ของส่ิงตางๆ ที่ปรากฏอยูในสังคม ความหมายของสรรพส่ิง มิอาจจะพิจารณาไดจากความหมายตรง ที่เราไดหรือรับรูจากวัตถุ แตความหมายนั้นสัมพัทธและสัมพันธกับสิ่งตางๆ รอบตัว กลายเปนความหมายท่ีมีความสําคัญกับการรับรูของมนุษยเรากับความเขาใจของเรา ความหมายของสรรพสิ่งถูกสรางมาอยางไร ในสังคมหนึ่งๆ มนุษยใหความหมายกบั สง่ิ ตางๆ ไมเ หมอื นกัน สงิ่ ที่สรา งความหมายนนั้ คอื ความสมั พันธในสังคมระหวางมนุษยดวยกัน และเพ่ือดํารงสังคมใหขับเคลื่อนไปอยางมีระเบียบ ระเบียบสังคมที่จัดเปนวัฒนธรรมของสังคมจึงเปนกฎเกณฑ และ กติกา ที่คนในสังคม รับรูและนํามาเปนแนวทางในการใชช ีวิตประจาํ วัน เปนการจัดระเบียบมนุษยในสังคมในระดับเล็กๆ เขาถึงตัวและความคิดซึ่งมีอาํ นาจมหาศาลเพราะกําหนดโลกทัศนของเราท่ีมีตอสรรพสิ่งและ ความคิดเชิงวัฒนธรรมนี้เองที่สรางความหมายใหกับปรากฏการณตาง ๆ ที่เราคิดวาเรารับรูได และทําใหเราเชื่อวาปรากฏการณตางๆ ท่ีเกิดขึ้น เปนเร่ืองธรรมชาติ และเปนปกติ แตแทจริงแลวความหมายตางๆมอี ดุ มการณเบ้อื งลกึ ทก่ี ํากบั เอาไวอ ยางมีเปาหมาย การลวนลามทางเพศกะเทยอาจจะเปนสิ่งที่ปรากฎในสังคมแตเราอาจจะมิไดใหความหมายหรอื ใหค วามหมายอ่ืนแกปรากฎการณ ดงั น้นั ในการศึกษาเรื่องการลวนลามทางเพศกะเทย จึงไมเพียงพอที่จะศึกษาโดยต้ังคําถามตรง ๆ วา การลวนลามทางเพศคืออะไร เกิดจากสาเหตุอะไรกอใหเกิดอะไร จะแกไขอยางไร และศึกษาในพื้นท่ีทางกายภาพสาธารณะที่มีการศึกษากันมากเชนในกรณีการลวนลามทางเพศสตรีคือในสถานที่ทํางานเพ่ือเปาหมายของการชวยใหมนุษยมีผลิตภาพในการทํางานสูงสุดเพ่ือสนองตอประสิทธิภาพและผลิตผลของการผลิตภายใตความทันสมัยของสังคมทุนนิยม เพราะเทากับเราเชื่อวา ความจริงน้ันดํารงอยูในฐานะของผูแสวงหาความรูเราจึงตองออกไปคนหาความจริงน้ัน และศึกษาโดยตั้งอยูบนฐานความเชื่อของความเปนวัตถุวิสัย ท่ีไมรับรูถึงอารมณ ความรูสึก และตัวตนที่แทจริงของมนุษยเพราะฐานคิดวธิ ีการของการศึกษาและจํากัดส่ิงเหลานี้ออกไป ทั้งน้ี การลวนลามทางเพศกะเทยจึงจําเปนตองพิจารณาที่ กิจกรรมเฉพาะทางสังคม หรือปฏิบัติการในสังคม (Discursive

4practices) เพื่อมุงท่ีจะแสวงหาความรูที่แตกตาง ของการตีความความหมายที่ถูกสรางขึ้นผานวัฒนธรรม (Cultural meaning) ในพื้นที่ของการตอสูทางการเมืองบนรางกายสูความคิด ท่ีสรางพื้นที่ทางสังคมของมนุษย นอกจากน้ีทฤษฎีท่ีนํามาใชอธิบายปรากฎการณการลวนลามทางเพศที่มีอยู สรางขึ้นมาจากการแสวงหาความรูเชิงเหตุผลนิยม และมีความเปนเอกภาพใหคําบรรยายแบบเหมารวมเปนอภิมหาอรรถหรือเรื่องเลาแมบท (Meta-narrative) กับปรากฎการณจะตองไดรับการทบทวนเพื่อเปดพ้ืนท่ีใหกับเร่ืองราวอ่ืนๆ โดยเฉพาะจากผูท่ีถูกกระทาํ เปนศูนยก ลางของการสรางความรู ความรูที่ไดจากทฤษฎีท่ีใชอธิบายปรากฏการณการลวนลามทางเพศ จะมีท้ังทฤษฎีแนวจิตวิทยา การแพทย กฎหมาย และพฤติกรรมศาสตร โดยมกั จะศึกษาในระดับบุคคลในเร่ืองของความบกพรองของสภาพจิตของบุคคล ศึกษาในเชิง แรงกระตุน - การตอบสนอง ระหวางผูกระทําและผูถูกกระทํา และพฤติกรรมการลวนลามทางเพศในกรอบที่กฎหมายนิยามเพ่ือผลลงโทษ และการศึกษาในระดับองคกรในทั้งภาครัฐ และเอกชนเพ่ือจัดการใหเกิดระเบียบในการทํางานอยางมืออาชีพ นั่นคือการทํางานเพื่อสนองตอบตอผลผลิตภาพและผลผลิตสูงสุดขององคกรในฐานะที่มนุษยเปนปจจัยการผลิต แตอาจไมสามารถสนองตอบตอความตองการของมนษุ ยใ นฐานะมนุษยท่ีตองการ “ศักด์ิศรีของความเปนมนุษย” อาจสรุปไดวาในท่ีสุดแลวทฤษฎีก็ยังเนนอยูในระดับปญหาของปจเจกบุคคลมากกวาการนําไปสัมพันธเชื่อมโยงกับปญหาสาธารณะในระดับสังคม ดังนั้นการนําเรื่องในแนวนี้มาพิจารณาจึงมักจะถูกกลาวหาวา“เรื่องมาก” “คิดมาก” “ไมมีสาระ” เพราะเรื่องเหลาน้ีถูกเบี่ยงเบนประเด็นใหกลายเปนเรอ่ื งไมสําคญั (The discursive trivialization of sexual harassment) การเช่ือและยอมรับในสถานะของอัตลักษณทางสังคมและทางเพศของกะเทยซ่ึงทําใหกะเทยเส่ียงตอการตกเปน “เหย่ือ” ของการลวนลามทางเพศและสังคม ถูกครอบงําดวยความรูที่สรางจากความคิดแบบเหตุ และผล ซ่ึงยอนกลับไปถึงความคิดของเดคาสต ที่เช่ือวาเหตุและผลเปนตัวกําหนดความคิดมนุษย มนุษยเปนผูควบคุมการกระทําของตน ดังน้ันส่ิงที่เปนอารมณความรูสึกของมนุษยจึงไมอาจนับรวมในความคิดที่เปนเหตุเปนผลได รากฐานของเหตุผลนิยมไดนําไปสูการศึกษาหาความรูในแขนงตางๆ ที่เชื่อวาความรูจะเกิดข้ึนไดตองเปนความรูเชิงประจักษ วัดได พิสูจนได ดังนั้นการสรางความรูเก่ียวกับ กะเทย จึงมิไดนับรวมเร่ืองของอารมณ ความรูส ึก ความปรารถนาของคนเหลา น้ี หรอื ตัวตน ซ่ึงถูกจํากัดโดยรากฐานความเชื่อในเร่ืองความจริง และวิธแี สวงหาความรูท ่มี งุ ความเปน วัตถวุ สิ ัย ความเปนกลางน้ันมิไดมีอยูจริงในการวิจัยอยางนอยท่ีสุดในการเลือกวาจะศึกษาอะไรก็ตองใชอัตวิสัย การเลือกแนวการวิจัยตั้งอยูท้ังบนคําถามเชิงภววิทยาและความเช่ือในอัตวิสัยในเชิงภววิทยานั้นผูศึกษาเชื่อวาความจริงนั้นมิไดเปนหน่ึงเดียว (Ultimate truth) และความจริงนั้นเล่ือนไหล (Relativity) โดยอาศัยกระบวนทัศนการวิจัยเชิงคุณภาพแนวสรางสรรคนิยม(Constructivism) ซึง่ ต้งั อยูบนฐานคดิ วา “....ความรูจึงเปนสิ่งที่มนุษยสรางขึ้นไมสามารถที่จะถือไดวาเปนความจริงแทแนนอน ท้ังยังมีขอกังขาและเปล่ียนแปลงตลอดเวลา” (Guba. 1990: 26)

5โดยความจริงน้ันนอกจากจะหลากหลายแลวยังเปนส่ิงที่ปรากฎในความคิดของมนุษย เพื่อทําความเขา ใจ กับความหมายของปรากฏการณการลวนลามทางเพศกะเทยและสรา งมโนทัศนที่ไมเคยปรากฏอยู ซึ่งในแนวการวิจัยน้ีมิไดเพียงจะเปดพ้ืนท่ีใหเสียงของกะเทยชายขอบของ ชายขอบ (Give voice to the voiceless) ในประเด็นการลวนลามทางเพศเทาน้ัน ขณะเดียวกันก็ใหพื้นท่ีแกเสียงท่ีแตกตางของตัวตนปรากฎข้ึน ซึ่งเปนการสรางความรูใหมเกี่ยวกับการลวนลามทางเพศคาํ ถามการวจิ ยั ระบบความสัมพันธของมนษุ ยทมี่ รี ากฐานบนความสัมพันธชายจริงหญงิ แทจํากัดพ้ืนท่ีของกะเทยในสังคมอยางไร และกําหนด/สรางความหมายของการลวนลามทางเพศกะเทยอยา งไรวัตถุประสงคการวิจัย ในการศึกษาวิจัยการลวนลามทางเพศกะเทยน้ีมุงหวังท่ีจะรื้อใหเห็นอํานาจเบื้องหลังกระบวนการกดทบั ความหมายของการลวนลามทางเพศกะเทย ผา นโครงสรา งความสมั พนั ธแ ละปฏิบัติการของเครือขายความรู/อํานาจ จากเรื่องที่ถูกจัดเปนเรื่องสวนตัวเชื่อมโยงกับปญหาสังคมในภาพใหญ เพ่ือจะเปดประเด็นการลวนลามทางเพศที่มีตอกะเทย และเปดพ้ืนที่จากประสบการณของกะเทยใหเห็นถึงตัวตน และอารมณความรูสึกที่ซอนอยูเบ้ืองลึก ใหสังคมไดตระหนักถึงอคติตอกะเทยในเร่ืองเพศ และละลายมายาคติท่ีเกี่ยวกับสังคมสองเพศดวยกระบวนการใหก ะเทยรูเทา ทนั ปรากฏการณท ล่ี ดทอนศักด์ิศรขี องความเปน มนุษยของตนคุณคาของงานวิจัย งานวิจยั นห้ี วังเปน อยางย่ิงวาจะสามารถชี้ชวนใหค นในสังคมเขาถึงเบื้องลึกของภาษา/วาทกรรมท่ีสรางกรอบความคิด โลกทัศนท่ีสรางมุมมอง/ความหมายของการลวนลามทางเพศและการลวนลามทางเพศกะเทยใหคนในสังคมตระหนักถึงความรุนแรงที่มนุษยกระทําตอเพื่อนมนุษยดวยกันและรวมกันสรางความเปลี่ยนแปลงใหทุกคนอยูรวมกันไดอยางสันติสุขและมีสิทธิเสรีภาพ เสมอภาคในอันที่จะดํารงชีวิตอยูไดทามกลางความแตกตางหลากหลายและไมเบียดเบียนซึ่งกันและกัน และใชศักยภาพในฐานะมนุษยคนหน่ึงในการสรางสรรคสังคมตามความสามารถของตน

บทท่ี 2 แนวคดิ ทฤษฎี และกรอบแนวคิดในการวจิ ัย “……….What must I be, I who think and who am my thought, in order to be what I do not think, in order for my thought to be what I am not? ….” Foucault. 2002: 354 ชุดของคําถามขางตนเก่ียวกับ มนุษย (Being) ในบทที่วาดวย The ‘cogito’ and theunthought เปนการนําความคิดใหเกิดการถกเถียงวาในท่ีสุดแลว ความคิด (Cogito) หรืออธิปไตยอันโปรงใสแหงจิตสํานึกบริสุทธ (sovereign transparency of pure consciousness)หรือ การคดิ /การสะทอ นความคิดของมนุษยท่เี ราเคยเชอ่ื วาเปนผูรับผิดชอบความคิดของตนซ่ึงเปนความคิดอันอิสระนั้น ไดซอนเรนส่ิงที่คิดไมถึง (Unthought) เอาไวและมนุษยเองก็ไมไดมีอธิปไตยเหนือความคิดของตน ตามแนวคิดคาทิเช่ียน (Cartesian) ท่ีสืบทอดกันมาจากยุคสมัยของเหตผุ ลนยิ ม แลวเราเปนใคร คดิ อยางไร ทําไมถึงคิดเชน น้ัน ความรูและความคิดท่ีเปนแมแบบในการสานตอการสรางความรูของมนุษย ทําใหมนุษยตกอยูในวังวนของการแสวงหาความรูและการสรางความรูในเรื่องตาง ๆ ที่มีกรอบในการมองแบบหนึ่งซ่ึงไมเพียงพอตอการสรางความเขาใจเพื่อแกไขปญหาท่ีเกิดขึ้นในสังคม สิ่งที่เราตองการจะรูในการศึกษาเร่ืองการลวนลามทางเพศกะเทย มีความสลับซับซอนมีการซอนทับของอํานาจ/ความรูหลายชั้น จําเปนตองคอยๆ ลอกเปลือกของ “ความจริง” ในสังคมที่หอหุมอยูเพื่อใหเห็นถึงแกนในเบื้องหลังของความแยบยลของอํานาจท่ีทับซอนน้ีจนทําใหเปนสงิ่ ท่ี “ไมนกึ ถงึ ไมค ดิ ถงึ ” ราวกบั วา ไมมอี ะไรเกิดขน้ึ “การลวนลามทางเพศ” มักมีการอธิบายในเชิงปจเจกบุคคลโดยเมื่อบุคคลถูกกระตุนก็จะกระทําการลวนลามโดยมักไมอธิบายสัมพันธกับสังคมในภาพใหญ และย่ิงเก่ียวพันกับมนุษยที่ถูกจัดประเภทวาเปน “กะเทย” ดวยแลวย่ิงไมนาจะมีเหตุการณเชนนี้อุบัติข้ึน จะเขาใจเรื่องการลวนลามทางเพศกะเทย จึงตองอางอิงแนวคิดและทฤษฎี ท่ีเกี่ยวของตางๆ และการศึกษาในเรื่องนีเ้ พื่อสรางกรอบแนวคดิ ในการวิจยั โดยแบงการอภิปรายเปน 4 สวนประกอบดวยแมบ ทความหมายและการอธิบายการลวนลามทางเพศ เหตุที่ตองศึกษาการลวนลามทางเพศในกรอบวาทกรรม ระบบและระเบียบสังคมท่ีหอหุมปรากฏการณและสรางโลกทัศนของมนุษยในเรอื่ งความสัมพนั ธระหวางเพศ และความเปนอนื่ ของกะเทยกับความหมายของการลวนลามทางเพศ

7สวนทหี่ นึง่ : แมบ ทความหมายและการอธิบายการลวนลามทางเพศ “Sexual harassment is less “epidemic” than “ endemic” MacKinnon, Catharine. 1979: 55 ความรูและความหมายท่ัวไปของการลวนลามทางเพศเปนพ้ืนฐานที่สําคัญการสานตอการศึกษาการลวนลามทางเพศกะเทย โดยการศึกษาและแนวคิดสวนใหญจะกลาวถึงการลวนลามทางเพศสตรีเปนหลัก (MacKinnon; Studd & Gattiker; Tong; Foulis & Mccabe;O’Donohue) คําวา ลวนลามทางเพศ หรือ Sexual harassment น้ันปรากฏราวป 2518 และมีการสํารวจและศึกษาเร่ืองดังกลาวเปนจริงเปนจังทั้งในสหรัฐอเมริกาและอังกฤษในชวงศตวรรษที่ 1970 เชน โดย Redbook Magazine, The Working Women United Institute, TheUnited Nations Ad Hoc Group on Equal Rights for Women เปนตน นับวาไมนานนักโดยจะเก่ียวของกับสภาพการทํางานของสตรี แตคํานี้ก็ยังไมไดนํามาใชโดยตรงเปนเพียงการใหคําอธิบายกับลักษณะพฤติกรรมที่ถือวาเปนการลวนลามทางเพศ รูปแบบมีตั้งแต การลวงเกนิ ทางวาจา การจอ งมอง การสัมผสั การแสดงวตั ถเุ ราอารมณ การรุกล้ําพืน้ ท่สี ว นตวั เปนท่ีนาสังเกตวาการปรากฏของปรากฏการณลวนลามทางเพศ มีมากข้ึนเร่ือย ๆ พรอมกับการกาวขามจากพื้นที่สวนตัว (Private sphere) สูพื้นที่สาธารณะ (Public sphere) ของสตรีในฐานะแรงงานในสังคมทุนนิยมสมัยใหม นักวิชาการแนวสตรีนิยมก็ไดออกมาตอสู เรียกรองรวมทั้งในเชิงกฎหมายเพื่อใหเกิดความยุติธรรมแกสตรี ท่ีถูกกระทําจากส่ิงท่ีเรียกวา“ความกดดนั ทางเร่ืองเพศท่ีไมพึงปรารถนาในสถานทท่ี ํางาน” (Palmisano. 2001: 587) การลวนลามทางเพศเปนเร่ืองสวนตัว และไมมีแกนสาร ความคิดเชนน้ีมักจะไดยินไดฟงอยูตลอดเวลา การลวนลามทางเพศ สวนใหญจะเห็นวาเปนการตีความของผูถูกกระทําผานการรับรู ท้ังน้ีความรุนแรงทางเพศในรูปของการลวนลามทางเพศเปนเร่ืองท่ีมองเห็นไมชัดเจนเมื่อเทยี บกับการลว งเกินทางเพศ เชน การขมขืน โดยลักษณะท่ีกระทําตั้งแตการใชวาจาจนกระท่ังการกระทําทางรางกาย มีผลกระทบทางจิตใจ ทางรางกาย/สุขภาพ และความม่ันคงทางเศรษฐกิจของผูหญิงอยางมาก นอกจากนี้ผูหญิงที่เขาไปเกี่ยวของกับการลวนลามทางเพศมักจะถูก ปดปาย (label)/ตราหนา ถูกประเมินจากสังคมในทางลบ วาเปนผูย่ัวยุ เชน ใหทาแตงตัวไมระวัง เปนตน ซ่ึงทําใหคนเหลาน้ีโทษตัวเอง และไมประสงครายงานเหตุการณซ่ึงเปนสวนหนึ่งของการสนับสนุนในทางออมตอการดํารงอยูของปรากฏการณดังกลาวอยางไรก็ดีมีขอถกเถียงตลอดเวลาวา การลวนลามทางเพศคืออะไร และที่สําคัญยิ่งกวาคือเกิดข้ึนไดอยางไร จะปองกันไดอยางไร ดังนั้นจึงจําเปนตอง อภิปรายถึง ความรู และความหมายท่ีนํามา อธิบาย การลวนลามทางเพศที่ปรากฏ รวมถึงกรอบการศึกษาท่ีมีอยูเพ่อื นาํ มาประกอบการศกึ ษาวจิ ัยการลวนลามทางเพศกะเทยท่ีเปน ประเดน็ ทอ่ี ยใู นความสนใจ

8 1.1 แมบ ทของความหมายการลวนลามทางเพศ ในคํานิยามและคําจํากัดความอันหลากหลายของการลวนลามทางเพศ มักจะครอบคลุมเร่ืองท่ีเก่ียวของกับความสัมพันธระหวางบุคคลในเรื่องเพศเชิงเพศวิถี ไมวาจะเปนการกระทําท้ังทางกาย และวาจา โดยผูชายกระทําตอผูหญิงเปนหลักซ่ึงการกระทําดังกลาวทําใหผ ูถ กู กระทําเกิดความรําคาญใจ เปนความสัมพันธท่ีไมพึงปรารถนา การบังคับใหกระทําอยางไมเต็มใจ ท่ีประเมินโดยผูรับวานารังเกียจเกินกวาจะรับได และคุกคามความเปนอยู/เปนสุขสวนตัว หรือ จิตใจ รางกาย อารมณ และความรูสึก (กฎหมายแรงงาน ป 2541, US EqualEmployment Opportunity Commission, MacKinnon, Sev’Er, O’Donohue, Farley,Houghton-James) ซ่ึงคําสําคัญท่ีปรากฏอยางโดดเดนในคํานิยามเหลานี้ คือ ความสัมพันธทางเพศทไ่ี มพ งึ ปรารถนาซ่งึ ถูกประเมนิ โดยผูรับวา นา รงั เกียจ เปน การตัดสินโดยอตั วิสัยของผพู ูด การอธิบายปรากฏการณการลวนลามทางเพศอาจสรุปไดเปนสามแนวหลักคือการลวนลามทางเพศเปน การแสดงออกทางเพศตามปกติ คุณสมบตั ิท่ีแตกตา งเชงิ เพศภาวะสรา งความแตกตา งของบทบาททางเพศ และการกีดกนั กดขผี่ หู ญิง โดยมีแนวการอธบิ ายดงั นี้ 1.1.1 การแสดงออกทางเพศตามปกติ แนวการอธิบายน้ีชี้วาเรื่องเพศเปนแรงจูงใจพื้นฐานของมนุษย “การลวนลามทางเพศเปนการแสดงออกโดยปกติ (Normal expression) ของแรงกระตุนทางเพศที่รุนแรงกวาของเพศชาย” (Tangri & Hays. 1997: 113) ซึ่งเปนผลมาจากฮอรโมน จึงทําใหความกาวราวทางเพศท่ีแสดงออกเปนเรื่องที่ปกติของเพศชาย นอกจากน้ียังเปน การปรับตัวเชิงวิวัฒนาการ(Studd & Gattiker ป 1991) กลาวคือ การลวนลามทางเพศเปน ยุทธวิธีทางเลือก ในการสืบเผาพันธุ (Alternative reproductive strategy) โดยเปนการ “ดําเนินการระยะสั้น ลงทุนตํ่าและมีขอผูกพันนอยของความสัมพันธเร่ืองเพศ” (Tangri & Hays. 1997: 114 ; citing Studd &Gattiker : 1991) ซึ่งมีนัยของการสรางโอกาสของการประสบผลสําเร็จในการแพรพันธุสูงสุดหัวใจสําคัญของการอธิบาย คือ การสืบเผาพันธุ แตเปนการสืบเผาพันธุท่ีมีเงื่อนไขของ ตนทุน-กําไร เขามาเก่ียวของกับยุทธศาสตรในการสืบเผาพันธุซ่ึงตางกันไปของผูชายและผูหญิงรวมท้งั กลไกทางจติ ที่เขามาสนับสนุน ซงึ่ ผูช ายจะดาํ เนินการอยางกา วราวเพ่ือท่ีจะสรางโอกาสน้ีแตสําหรับผูหญิงแลวจะตางออกไปเพราะ การลงทุนจะคํานึงถึงทั้งเรื่องเวลา พลังงานและความเสี่ยง จึงใหการระมัดระวังในเรื่องทางเพศ อยางไรดี ทฤษฎีน้ีก็ถูกวิจารณวาเปนการใหความสนใจแตแรงจูงใจในเร่ืองเพศ แตไมสนใจประเด็นของแรงจูงใจในดานการใชอํานาจนอกจากนี้ยังเปนการตอกยํ้าเร่ืองของพื้นที่สาธารณะวาเปนพื้นท่ีของผูชาย เน่ืองจากในการเสนอแนะแนวทางแกไ ขคือ การแยกหญิง/ชายในสถานทีท่ าํ งาน เพื่อลดสิ่งกระตุนเราหรือโอกาสที่จะกอใหเกิดปญหาดังกลาว ซ่ึงเทากับเปนการ กักกันใหผูหญิงอยูในพ้ืนที่หน่ึง (Quarantine)ตอกย้ําวาพื้นที่สาธารณะ (ที่ทํางาน) เปนพื้นที่ของผูชาย และขีดเสนตายวาถาผูหญิงไมพอใจก็ใหอ อกนอกพ้นื ทไี่ ป

9 1.1.2 คณุ สมบัตเิ ชิงเพศภาวะทแ่ี ตกตา ง สังคมไดกําหนดบทบาทของชายและหญิงแตกตางกัน โดยผานกระบวนการหลอหลอมทางสังคม ผานสถาบันตางๆ ไมวาจะเปนครอบครัว สถานศึกษา บุคคลใกลชิดกลุมเพ่ือน ส่ือ และอ่ืนๆ ดังนั้นชายและหญิงจึงเรียนรูบทบาทท่ีสังคมกําหนดไวเปนบท (Script)รวมไวภายในตน (Internalize) ท้ังนี้บทบาททางเพศของชายและหญิงก็ถูกสอนและคาดหวังแตกตางกันไป โดยผูชายจะรับบทบาทเชิงรุก เปนผูนํา กาวราวในขณะท่ีผูหญิงจะมีลักษณะเปนผูตาม เฉื่อยชา ออนโยน มีบทบาทอยูในพื้นท่ีของครัวเรือน ซ่ึงบทบาทเชิงเพศภาวะเชนนี้เปนบทบาทท่ีถูกกําหนดโดยสังคมและวัฒนธรรมและเปนธรรมชาติของการแสดงออกของแตละเพศ แนวการอธิบายอาจสรุปได 2 เร่ืองหลักคือ การกาวขามของบทบาททางเพศมายงั สถานท่ที าํ งาน และ การรบั รคู วามหมายทีแ่ ตกตางจากการสื่อสารระหวางเพศ ก. การกา วขา มของบทบาททางเพศมายังสถานท่ีทํางาน “การลวนลามทางเพศมักเกิดในงานท่ีมีเพศชายครอบงําและเปนงานน่ังโตะ” (Bowes-Sperry & Tata. 1999 :269 ; citing Gruber) น่ันคือ บทบาทของผูหญิงแบบดั้งเดิม ลักษณะความสัมพันธระหวางบุคคลจากครอบครัวกาวขามมาในท่ีทํางาน (Sex-rolespillover theory ของ Gutck & Marasch 1982) โดยที่ “ทั้งอํานาจและเร่ืองเพศมีความสัมพันธกนั ทฤษฎีการกาวขามของบทบาททางเพศ มีความเช่อื ในความเก่ียวโยงของอัตลักษณของเพศภาวะ (Gender identity) ซ่ึงหมายถึงการมีความคาดหวังตอบทบาทของผูหญิงโดยต้ังอยูบนพ้ืนฐานของเพศภาวะ เพราะในหลายวัฒธรรม วัฒนธรรมเชิงเพศภาวะ (Gender culture) จะโดดเดนเหนือกวา ลักษณะของงาน (Work identity) ดังน้ันท้ังหญิงและชายจะตกอยูในความคาดหมายท่ีผูกโยงกับบทบาททางเพศ ถาอัตราสวนของหญิงตอชายมีแนวโนมไปทางใดในองคก รก็จะมผี ลตา งกันไป เชน ถา มีผชู ายมากกวา มกั จะมรี ายงานของพฤตกิ รรมทเ่ี ก่ียวกบั เร่ืองเพศ แตถามีผูหญิงมากกวา การงานมักจะเก่ียวของกับลักษณะของงานโดยตรง (ทั้งนี้ข้ึนกับประเภทของงานดวย) เชน งานท่ีมีลักษณะติดกับบทบาทดั้งเดิมเชน พยาบาล งานชาง หรืองานที่มีความเกี่ยวพันกับความเปนเพศสูง เชน งานเลขา พนักงานเสริฟ พนักงานตอนรับเปนตน ข. การรบั รคู วามหมายทแี่ ตกตา งจากการส่อื สารระหวางเพศ ในมุมมองนี้จะมีความเช่ือในการรบั รซู ง่ึ ผา นการคดิ ของมนษุ ย (Cognition) โดยทก่ี ารรบั รูดังกลา วตั้งอยบู นการเปน องคป ระธานของความคดิ สาํ นึกรขู องคน ซ่ึงการแสดงออกตางๆ ในสงั คมของมนุษยน้ันเปนผลมาจากการกลอมเกลาทางสังคม ใหชายหญิงมีบทบาทแตกตางกันซ่ึงการรับรูและการตีความความหมายของสง่ิ ตา งๆ กแ็ ตกตางกนั ดว ยบทบาทท่ีผหู ญิงถกู สอนและกลอมเกลานั้นครอบคลุมไปถึงเร่ืองที่เกี่ยวของกับความสัมพันธระหวางเพศดวย รวมถึง มีมาตรฐานของ“หญิงดี” คุมประพฤติทางเพศของผูหญิงอยู หากผูหญิงมีบทบาทกาวล้ํามาตรฐานก็จะถกู จดั การโดยสังคม เชน การมภี รรยามากของผชู าย (Polygamy practices) ในหลายสงั คม

10ทั้งในทางพฤตินัย (De Facto) และนิตินัย (De Jure/) (ผานพิธีกรรม) ถือเปนเร่ืองปกติ และแฝงไวดวยความเกงกาจ ซ่ึงในทางกลับกันหากผูหญิงทําเชนนั้นก็จะมีผลในทางลบทันที คือถาไมเปนแมพระก็เปนนางมาร (Madonna /Whore Dichotomy) ทั้งนี้เนื่องจากสังคมมีกําหนดกฎเกณฑที่ใหอภิสิทธ์ิเพศชาย/วิธีคิดอิงเพศชาย (Phallogocentrism) และผูหญิงก็เปนทรัพยสมบัติของผูชาย การกลับบทบาทเปนผูนําเสนอ หรือผูกระทําในเรื่องเพศจึงไมใชวิถีของลูกผูหญิงที่สังคมคาดหวัง ในความสัมพันธชายหญิง การใหความหมาย และตีความการลวนลามทางเพศนั้นแตกตางกัน การลวนลามเปนเร่ือง “ธรรมชาติ ยอมรับได และแมกระท่ังเปนการแสดงความชื่นชมตอผูหญิง” (Paetzold & O’Leary-Kelly. 1993: 14) การวิจัยจํานวนหนึ่งระบุวาผูชายไมเขาใจความหมายท่ีผูหญิงสื่อออกมา “ความเปนมิตร” ของผูหญิงมักถูกตีความเปนเร่ืองของ “ความสนใจทางเพศ” ประเด็นเดียวกันของการลวนลามทางเพศงานวิจัยหลายๆ ชิน้ ชีใ้ หเ หน็ วา “การเงียบ” หรอื “ไมโ ตตอบ” อาจถูกแปลความหมายวาไมเปนไรการพูดวา “ไม” อาจหมายถึง “ใช” และขณะเดียวกันก็มองวาเปนการกระตุน/ทาทายของผูหญิงที่ทําใหเขากระทําการเชนนั้น (Paetzold & O’Leary-Kelly. 1993: 73) การอธิบายเชนน้ีชวยใหเขาใจประเด็นท่ีวา เหตุใดผหู ญิงถึงมักจะโทษตวั เองเม่ือมกี รณีเกิดขนึ้ และไมตั้งคําถาม 1.1.3 เครอื่ งมือของการกดี กันและกดข่ผี หู ญงิ (Women discrimination and oppression) สตรีนิยมในยุคแรกๆ ตอสูในเรื่องของความไมเทาเทียมกันของผูหญิงและผูชาย อันเน่ืองมาจากการอาศัยขออางในเร่ืองของสรีระและเพศวิถีซ่ึงแทที่จริงแลวตั้งอยูบนพื้นฐานของการสรางสรรคความเปนผูหญิงในประวัติศาสตรท่ีกํากับโดยการตัดสินเชิงชีวภาพ(Biological determinism) เมื่อผูหญิงมีบทบาทมากข้ึนกาวขามจากพื้นท่ีท่ีถูกกําหนดไวคือพ้ืนท่ีสวนตัว ในครัวเรือน ออกสูพื้นที่สาธารณะซึ่งเปนพ้ืนท่ีท่ียึดครองโดยผูชาย ปรากฏการณการลวนลามทางเพศปรากฏใหเห็นเพ่ิมข้ึนควบคูกับการเขาสูพื้นที่สาธารณะของผูหญิงเปนท้ังการกีดกันทางเพศ และการกดข่ีทางเพศซ่ึงเปนแนวคิดสตรีนิยมแนวสุดข้ัวที่พัฒนาจากแนวคิดในยุคตน การกดขี่ทางเพศเปน ผลมาจากการครอบงําของผูชาย เปน “ความสัมพันธเชิงอํานาจทางตรงระหวางผูชายและผูหญิง น่ันคือปฏิบัติการครอบงําของผูชายซึ่งเปนผลประโยชนพ้ืนฐาน และที่ชัดเจนของผูชายในการควบคุมใช กดทับ และกดขี่ผูหญิง” (Madoo& Niebugger-Brantley. 2000: 457) การครอบงํานี้จะปดกั้นทัศนะของปจเจกหรือกลุมที่อยูในฐานะที่ดอยกวา และระบบชายเปนใหญนั้น อยูเบื้องหลังของความแตกตาง ความไมเทาเทียมและการกดขี่ ดังนั้นการลวนลามทางเพศจึง “เปนเคร่ืองมือของผูชายในการทําใหผูหญิงอยูในฐานะทดี่ อยกวา ในสถานทีท่ ํางานและสถานศึกษา” (Sev’Er. 1999) รวมท้ังกีดกันความกาวหนาถึงแมในทางนติ นิ ัยดูเหมือนวา ผูห ญิงไดร บั โอกาสที่เทาเทียมกบั ผชู ายในการทํางานก็ตาม การกีดกันทางเพศและการกดขี่ทางเพศนี้มีความสัมพันธกับอํานาจที่ไมเทาเทียมของผูชายและผูหญิง (Unequal power relations) และทําใหเกิดการใชอํานาจท่ีเกินขอบเขต

11(Abuse of power) โดยอาจแยกออกเปนอํานาจ ท่ีมาตามบทบาทท่ีแตกตางของบุคคลท่ีถือครองตําแหนงท่ีมีอิทธิพลในการจัดสรรทรัพยากร และ ตอการกําหนดชะตากรรมของผูใตบังคับบัญชา ใชอํานาจของตนเกินขอบเขต เปนเรื่องของความแตกตางในฐานะหนาที่การงานอยางเปนทางการ แตก็มีเร่ืองท่ีไมเปนทางการดวย เชนสถานะทางเพศในสังคม เปนเพศหญิงหรือชาย ซึ่งมีตัวอยางคือ การถูกลวนลามในแวดวงวิชาการ โดยนักศึกษาชายกระทําตออาจารยสตรี เปนตน อยางไรก็ดี การใชอํานาจในลักษณะนี้ เปนลักษณะอํานาจ แบบหนึ่งตอหนึ่งและเปนแบบไหลลงต่ํา ซึ่งนอกจากจะทําใหเกิดการจําเปนตองเงียบเฉยและไมถือเปนสาระของผูถูกลวนลามแลว ยังอาจจะทําใหเกิดการลวนลามทางเพศแบบยื่นหมูย่ืนแมวแลกเปล่ียนโดยใชอํานาจบังคับ ซึ่งในบางกรณีอาจจะอธิบายตามแนวทฤษฏีการแลกเปลี่ยนทางสังคมที่มีการคาดหวังผลประโยชนบางอยางตอบแทนหรือกลัวการสูญเสีย การใชอํานาจแบบน้ียังกาวขามไปถึงในระดับองคกรซึ่งมีลักษณะเปนลําดับชั้นของการบังคับบัญชา ซ่ึงสัมพันธกับการมีตําแหนงในระบบ ท่ีมีจํานวนมากกวาของเพศชาย ช้ีใหเห็นถึงอํานาจของชายท่ีมีเหนือหญิงและสาํ ทบั ในระดบั องคกรสังคม ความแตกตางของความสัมพันธในลักษณะน้ี ดํารงอยูโดยระบบคานิยมของสังคมแบบชายเปนใหญ ที่เห็นชัด เชนการลวนลามทางเพศในวงการทหารของสหรัฐ เปนตน กระน้ันก็ไมไดหมายความวาองคกรอื่นๆ จะไมมีปรากฏการณเชนนี้เพียงแตเปนกรณีท่ีชัดเจนมาก วิทยานิพนธปริญญาโท ในป 2533 ของวิมนา ธรรมปรีชา เร่ืองการคุกคามทางเพศ ไดผ ลวา รูปแบบการคุกคามทางเพศในองคการภาครัฐมลี ักษณะรุนแรงมาก(จากวาจาไปสูอากัปกิริยา และรางกาย) โครงสรางอํานาจในองคการ ระเบียบกฎขอบังคับบางอยาง พ้ืนที่ทํางานและอัตราสวนหรือพนักงานแบงตามเพศ เปนปจจัยท่ีสงเสริมใหเกิดการคุกคามทางเพศในองคการภาครัฐ แตขณะเดียวกันผลการศึกษาปรากฏวาขาราชการและพนักงานรัฐวิสาหกิจสวนใหญยังมีการรับรูตอปญหาดังกลาวในระดับต่ํา ซ่ึงทําใหเห็นวาในสถานที่ทํางานตางๆ มีปรากฏการณการลวนลามทางเพศแตขณะเดียวกันก็ไมเปนประเด็นสาธารณะที่จะนํามาถกเถียงและแกไข ทําใหต้ังคําถามไดวามีอํานาจอะไรหรือไมที่อยูเบ้ืองหลังของความเงียบสงบเหลาน้ี 1.2 การตดั สนิ ปรากฏการณ “การลวนลามทางเพศ” ขอสงสัยตอคํานิยามและแนวการอธิบายขางตน คือ เสนแบงหรือเกณฑในการตัดสินวาการกระทําอยางไรจึงถือเปนการลวนลามทางเพศ ซ่ึงรวมไปถึงหลักคิดในการศึกษาวิจัยการลวนลามทางเพศที่มีอยู และการนําเสนอประเด็นที่เก่ียวกับกฎเกณฑของสังคมและมุมมองของการวิจัยโดยแบงเปน 3 ประเด็นหลักคือ การอธิบายการลวนลามทางเพศใหความสําคัญแกการเปนองคประธานของมนุษย การลวนลามทางเพศเปนเร่ืองระหวางหญิงชายและการลวนลามทางเพศเปน การตัดสนิ บนพ้ืนฐานของความปรารถนาและความพึงพอใจของมนษุ ย

12 1.2.1 การอธิบายการลวนลามทางเพศใหค วามสําคัญแกการเปนองค ประธานของมนุษย ในการศึกษาและอธบิ ายปรากฏการณก ารลวนลามทางเพศสวนใหญแลว ยังมุงอธิบายสาเหตุ ผลตอผูถูกกระทํา และแนวทางในการปองกันการเกิดข้ึนของเหตุการณกระบวนการที่เกิดขึ้นมักจะเปนการอธิบายแบบเสนตรง กลาวคือมีปจจัยกระตุนและการตอบสนอง และต้ังอยูบนฐานคิดของการเปนองคประธานของมนุษย (Agency) ในการสรางความหมายผา นการรับรขู องตน น่นั คือ เชื่อในสํานกึ รูของมนุษย (Consciousness) เปนไปตามหลักการของเหตุผลนิยมที่มีมาต้ังแตยุคสมัยแหงการฟนฟูศิลปวิทยาการ และหากสามารถหาสาเหตุของการลวนลามทางเพศได ก็จะสามารถจัดการปองกันและแกไขปญหาไดการอธิบายการกระทําของมนุษยดวยจิตสํานึกแหงตนเองอาจยังไมเพียงพอตอการอธิบายปรากฏการณทางสังคมที่มีความสลับซับซอน มีเง่ือนงําและไมเปนเสนตรงหากแตเปน มายาคติผลผลิตทางวฒั นธรรมและสังคม และผลติ ซาํ้ ส่ิงเหลานนั้ ซ่งึ ตอ งเปลย่ี นฐานคิดเก่ยี วกับความจรงิไปถึงระดับภววิทยา หากเราเชื่อวาความจริงและสรรพส่ิงน้ันถูกสรางขึ้นแลว โลกทัศนในการศึกษาก็อาจจะใหมุมมองท่ีตางออกไป โดยฐานคิดเชนนี้มนุษยจึงไมใชองคประธานของการกระทํา แตเปนผูถูกจัดกระทํา ขณะเดียวกันก็กํากับตนเองใหตกอยูภายใตการจัดกระทํานั้นอยา งรไู มเ ทา ทัน 1.2.2 การลวนลามทางเพศเปน เร่อื งของสองเพศ - หญิงและชาย การกระทาํ อยา งไรจึงเปนการลวนลามทางเพศ การลวนลามทางเพศนัน้ เปนการตัดสนิ เชิงบรรทดั ฐาน ตงั้ อยบู นฐานคดิ ของเพศสมั พันธแ บบรกั ตา งเพศ (Heterosexual sex)ภาพของปญหาการลวนลามทางเพศจะอยใู นกรอบของผูรกั ตางเพศทเ่ี ปนชาย (Heterosexualmale) กับ ผรู กั ตางเพศทเ่ี ปนหญงิ (Heterosexual female) หรอื ในทางกลบั กันซง่ึ มีนอยมากและไมใชแนวการอธิบายหลักของปรากฏการณ ระยะหลังจะมกี ารกลา วถงึ กลุมคนทร่ี ักเพศเดียวกนั (Homosexual) บา งแตม กั เปนการที่เกย หรือ กะเทย/คนขา มเพศ (Transgender)ลวนลามหรือกระทําความรุนแรงทางเพศตอเพศชายไมวาจะเปนเด็กหรือผูใหญ ซ่ึงเปนเรื่องในแงล บตอ เพศทสี่ ามท้ังสิ้น อยา งไรก็ดใี นคาํ อธบิ ายแมบ ทของปรากฏการณกลา วไดว า ฐานคิดหลักยังผูกโยงกับธรรมชาติที่ถูกสรางขึ้นวามีเพียงสองเพศในสังคมเทานั้นซ่ึงเปนโลกทัศนที่จาํ กัดเรื่องราวของความหลากหลายเปนความคิดหลักในการอธิบายซ่ึงกดทับเรื่องราวอ่ืนๆ ในเร่อื งความสมั พนั ธร ะหวา งเพศตา งมติ ิ การลวนลามทางเพศเปนการกระทําของผูชายตอผูหญิง บรรทัดฐานของสังคมมีความสําคัญอยางมากเพราะกําหนดสิ่งท่ีเปน ‘ปกติ’ ของพฤติกรรมทางเพศของสมาชิกในสังคมบทบาทดังกลาวจะถูกขีดเสนเอาไว เพราะเม่ือเราเชื่อวามีเพียง 2 เพศ ซ่ึงเพศชายถูกใหความหมายวาเปน เพศทีใ่ ชความรุนแรงกา วราวในเรอ่ื งเพศ เพื่อใหบรรลุความปรารถนาทางเพศของตน ดังนั้นความรุนแรงในเร่ืองความสัมพันธ ทางเพศจึงเปนเร่ืองที่ผูชายกระทํา และกระทํา

13กับผูหญิง การศึกษาเกี่ยวกับการลวนลามทางเพศโดยฝายหญิงเปนผูกระทํา หรือ การลวนลามทางเพศระหวางชาย – ชายจึงมีนอยเมื่อเทียบกับ ชายตอหญิงเพราะไมไดอยูในกรอบความคิดทั่วๆไป ในเรื่องการลวนลามทางเพศของชายกับชายน้ัน หากมีการศึกษาจะเปนในเร่ืองของการกระทําความรุนแรงที่มีพื้นฐานมาจาก ความรังเกียจโดยไรเหตุผลตอความสัมพันธทางเพศระหวางเพศเดียวกัน (Homophobia) ดังที่ไดกลาวมาแลว ซ่ึงมีการแสดงออกดวยระดับความรุนแรงตางๆ กันจนกระทั่งการทํารายรางกาย และการกระทํารุนแรงที่เกิดจากการมีลักษณะที่ไมสมชาย และการตอกย้ําบทบาทความเปนชาย เพศที่สามไมมีอยู (Non-existence) ในระบบความสมั พนั ธร ะหวางเพศ “ปกติ” ความหมายของการลวนลามทางเพศ มีขอบเขตเพียงการลวนลามตอเพศที่ “ปกติ”บรรทัดฐานรักตางเพศจึงดํารงอยูในอณูของความหมายที่สังคมกําหนด หากจะมีเพศที่สามเชน กะเทยเขามาเก่ียวของ ก็จะเปนความไมชัดเจน (Ambiguity) และอยูในพื้นท่ีท่ีเรียกวาเขตขอบพรมแดน (Borderland) บนเสนสมมาตรของผูชายและผูหญิง จะเอียงไปขางใด เม่ือใดขน้ึ กบั บรบิ ทของความสัมพนั ธ การใหค วามหมายแกตนเอง และภายใตบรรทัดฐานน้ีเองกะเทยก็ยังไมสามารถหลุดพนกรอบน้ีไปได เม่ืออยูในกรอบอุดมการณรักตางเพศ กะเทยไมสมบูรณทั้งในการเปน หญิง หรือการเปน ชาย จงึ ถกู จดั ประเภทอยูในลาํ ดับชว งชั้นที่เปนรองในสังคม และเปนตัวสํารองในความสัมพันธชาย-หญิง ภาพตัวแทนของ นางรอง และตัวตลกปรากฏใหเห็นเสมอไมวาจะเปนการลอเลียนท่ัวไป และผานสื่อตางๆ ซ่ึงโดยสวนใหญละเลยความรูสึกของมนุษยคนหนึ่งไปโดยส้ินเชิง เปนการกระทําความรุนแรงตอคน เชิงสังคม ความเปนตัวรองของกะเทยนี้เองที่ทําใหการลวนลามทางเพศเปนเรื่องดูเหมือนยอมรับได เมื่อเปนเชนนี้การลวนลามทางเพศกะเทยจงึ มิอาจถูกมองเห็นทง้ั จากกะเทยเองและจากสังคม การทับซอนของอุดมการณตอการอธิบายการลวนลามทางเพศกะเทย นั้นสรางความซบั ซอนแกป รากฏการณเพราะการไมม ที ่ยี ืนใหกะเทยในฐานะเพศท่ีตางจากที่กําหนดในบรรทัดฐานและการมองไมเ ห็นผถู ูกกระทําเพ่ือประโยชนในการรักษาระเบียบสังคมและการเอารดั เอาเปรียบในสังคมท้ังไทยและตางประเทศก็ยังมีคําถามมาตลอดวาอะไรคือ การลวนลามทางเพศ บอกไดอยา งไรวา อะไรคอื ใช อะไรคือไมใช และมักมองวาการใหความหมายของเหย่ือน้ันเปนอัตวิสัยขึน้ กบั ความไวของความรูสึก (Sensitivity) ตอเรื่องดังกลาว นอกจากน้ียังเปนเรื่องสวนบุคคลไมเก่ียวของกับอํานาจและความสัมพันธเชิงอํานาจในสังคม สําหรับกะเทยเอง สังคม “ปกติ”ในทางปฏิบัติของสังคมและวัฒนธรรมกําหนดพื้นที่ไวแลววาไมมีอยูหรือถามีก็อยูในขอบเขตพื้นท่ีทางสังคมท่ีจํากัด ไมมีการยอมรับเพศท่ีสาม หรืออื่นๆ อยางแทจริง ดังนั้นความคิดเก่ียวกับกะเทยถูกลวนลามจึงถูกลบออกไปจากการใหความหมายของสังคมท่ีมีใหแกการลวนลามทางเพศ ไมพูดถึง แมแตกะเทยเม่ือสยบยอมตอการใหความหมายแกอัตลักษณและการจัดตําแหนง ในสงั คมยอ มสับสนตอสงิ่ ทเี่ รยี กวาการลวนลามทางเพศ วาคืออะไร นอกจากน้ันยังถูกทําใหเช่ือวาเปนเร่ืองเล็กนอย ไมสําคัญ และไมเปนประเด็น ดวยปฏิบัติการเชนนี้ จึงทําใหความหมายยังถูกกาํ หนดโดยสงั คมท่ชี ายครอบงําอยู

14 นอกจากนี้พื้นที่สวนตัวและพื้นท่ีสาธารณะเมื่อมองเพียงชั้นนอกเปนพื้นท่ีในเชิงกายภาพแตพนื้ ทีเ่ หลานี้มคี วามหมายในระดับท่ีสองกลาวคือเปนพน้ื ที่ทถ่ี กู บรรจุดวยความหมาย(Coded space) ที่สรางข้ึนโดยวัฒนธรรมและสังคม เปน “ส่ิงประดิษฐทางวัฒนธรรม” (อภิญญาเฟองฟูสกุล. 2543: 66) ซึ่งการใหความหมายน้ันนอกจากจะเกิดจากการปฏิสัมพันธกับคนอ่ืนๆรอบขาง และการใหความหมายโดยปจเจกซ่ึงสัมพันธกับการรับรูเกี่ยวกับตัวตนของตนและส่ิงตางๆ ยังเปนความหมายที่ถูกสรางจากวาทกรรม โดยสําหรับพื้นที่ทั้งสองน้ี “เพศภาวะ”นับเปนวาทกรรมหลักที่ไดสรางโลกทัศนใหแกผูคนใน “พื้นที่” สรางภาพความจริงใหเกิดขึ้นอยา งไรกด็ กี ารจดั ขวั้ สองพืน้ ท่แี บบน้ี ยังอาจไมเพียงพอในการอธิบายปรากฏการณการลวนลามทางเพศกะเทยไดเพราะการลวนลามทางเพศน้ันเก่ียวของกับเพศวิถี อัตลักษณทางสังคมตัวตน ซึ่งไมไดถูกจัดใหอยูความปกติ แตในเชิงเพศวิถีเปนกลุมเพศวิถีกลุมนอย อัตลักษณทางสังคมในฐานะชนชายขอบ ซึ่งมีความสลับซับซอนมากกวาเปนเพียงคนที่ถูกจัดใหต่ําตอย(Inferiority) คําถามคือ อัตลักษณทางเพศท่ีถูกยัดเยียดให (Imposed sexual identity)ของกะเทยท่กี าํ หนดโดยเพศวถิ ขี องกะเทยนน้ั มคี วามสัมพนั ธอ ยา งไรกับพืน้ ท่ที างสงั คม 1.2.3 การลวนลามทางเพศเปนการตัดสินบนพื้นฐานของความปรารถนา และความพึงพอใจของมนุษย การตัดสินใจในการใหความหมายแกเหตุการณตางๆ ท่ีมนุษยเผชิญนั้นมกั เปนการตัดสนิ บนพื้นฐานการรับรูทั่วไปซึ่งเราเขาใจวาส่ิงนั้นเปนธรรมชาติ การลวนลามทางเพศที่ไดจาก คํานิยามและความหมายขางตน ไดนําเราเขาสูการตัดสินวาพฤติกรรมใดท่ีเก่ียวของกับเพศวิถีท่ีถูกตัดสินผานกระบวนการคิดของมนุษยท่ีผูถูกกระทําวา ไมชอบใจ ไมพอใจถือเปนการสรางความรําคาญ การรุกราน และละเมิดสิทธิ แตในขณะท่ีพฤติกรรมอยางเดียวกันก็อาจจะถูกพิจารณาตัดสินในอีกมุมมองหน่ึงวาเปนความพอใจ เหตุใดจึงเปนเชนนั้น อารมณความรูสึกของมนุษย โดยเฉพาะผานสิ่งที่มนุษยนิยามวาความรัก มีสวนสําคัญในการท่ีมนุษยสรางมุมมองหรือโลกทัศนตอพฤติกรรมหนึ่งๆ ของความสัมพันธของมนุษยเชิงเพศวิถีหากปราศจาก ความรัก ความชอบ ซ่ึงเก่ียวของกับความปรารถนาและความพึงพอใจในเร่ืองเพศ(Sexual desire and satisfaction) แลวพฤติกรรมอยางเดียวกันไมวาจะดวยคําพูด หรือการกระทําเหตุการณนั้นเม่ือผานการตีความหมายของมนุษยก็สามารถถูกพลิกกลับกลายเปนการลวนลามทางเพศได คําสําคัญที่โดดเดนในนิยามความหมายของการลวนลามทางเพศ ท่ีจะตองอภิปรายตอไป ซ่ึงสรางความหมายของการลวนลามทางเพศใหเปน “สิ่งท่ีไมพึงปรารถนา/พึงประสงค”(Unwant) ของผูถูกกระทําทําใหเกิดความทุกขและความเจ็บปวดตางๆ (Pain) แตหากไมรูเทาทันหรือมีโลกทัศน ตอปรากฏการณท่ีเกิดข้ึนอีกแบบหน่ึง มุมมองและการตีความอาจจะกลับมาเปนตรงขามเปนส่ิงท่ีพึงปรารถนาและความสุข (Desirable/pleasure) ก็เปนไปได ซ่ึงประเด็นนี้อาจจะขยายการศึกษาหาความรูเก่ียวกับการลวนลามทางเพศเกินกวาการจะอธิบายเพียง

15การเก็บเงียบของเรื่องราวเปนการสยบยอมแตอํานาจ หากแตถาอํานาจทําใหไมรูวาเปนการบังคับแตสรางมายาคติของความพึงปรารถนา เก่ียวของกับเพศท่ีถูกกดทับ ทั้งนี้กลาวไดวาสิ่งท่ีเปนความปรารถนาและความพึงพอใจน้ันยังตกอยูในการอธิบายแบงสองขั้วของกรอบความปรารถนา และความพึงพอใจแบบรักตางเพศ (Heterosexual desire & pleasure)ซึ่งยงั มิอาจจะนําพาความคิดของเราใหหลุดพนออกไปจากโลกทศั นแ ละความเชือ่ น้ี ดังน้ันจะเห็นไดวาความหมายและคําอธิบาย รวมถึงแนวการศึกษาการลวนลามทางเพศ นอกจากจะอยูในกรอบการคิดแมบทในเรื่องความสัมพันธที่เปน “ธรรมชาติ” ของผูหญิงและผูชายแลว การศึกษายังอยูในกรอบของปฎิฐานนิยม ซึ่งยังไมเพียงพอตอการสรางความเขาใจเพ่ือนําไปสูการแกไขปญหาการลวนลามทางเพศที่เกิดข้ึนในสังคม รวมทั้งการศึกษาการลวนลามทางเพศตอเพศที่สาม จึงยังมิอาจถูกเปดประเด็นในการศึกษาวิจัย เพ่ือสรางความรู จงึ จาํ เปน ตอ งศึกษาเรอ่ื งนใี้ นแนวอ่ืนเพื่อทีจ่ ะใหมุมมองที่แตกตาง และอาจนําไปสูวิธีคิดการแกไ ขปญ หา และการสรางความรูใหมก ็ไดสวนทีส่ อง: เหตุทต่ี องศึกษาการลวนลามทางเพศในกรอบวาทกรรม “Discourse’s intimate bearing on ideology and consciousness accounts for its power to constitute social life and personal identity” Bingham, Shereen G. 1994: 19 การมองการลวนลามทางเพศตามแนวเหตุผลนิยม เปนความรูที่สรางในกรอบแนวคิดหนาที่นิยม (Functionalism) ซ่ึงมองปรากฏการณและองคประกอบท่ีสัมพันธกันอยางหยุดน่ิงสามารถคาดเดาแบบแผนของพฤติกรรมได และละเลยเร่ืองของกระบวนการและความสลับซับซอนภายในกระบวนการ มุมมองแนวโครงสรางหนาท่ีนิยมมีลักษณะเปนแนวคิดเชิงอนุรักษด้ังเดิมท่ีมีความเช่ือพ้ืนฐานเกี่ยวกับบทบาทในสังคมที่แตกตางระหวางผูชาย และผูหญิงซึ่งความแตกตางทางชีวภาพเปนพื้นฐานของการแบงงานกันทําและ “มีความสําคัญมากตอความอยูรอดของครอบครัว/สังคม” (Kendall. 2001: 357) หากบทบาทของท้ังสองเพศเปลี่ยนแปลงไปก็จะทําลายสถาบันสังคม ที่สําคัญคือการแบงงานกันทําระหวางชายหญิงเชนน้ีถือเปน “ระเบียบธรรมชาติของโลก” (The natural order of the universe) (Kendall. 2001: 357 ;citing Kemp) แนวคิดดังกลาวตอกย้ําวาลักษณะ/คุณสมบัติของผูชาย และผูหญิงเปนเร่ืองธรรมชาติไมใชเร่ืองของวัฒนธรรม ซ่ึงหากปราศจาก “การแบงเพศภาวะสองขั้วอยางเขมงวด”(Rigid gender dimorphism) แลวสังคมก็จะไมสามารถดําเนินไปไดซึ่งแนวคิดแบบหนาที่นิยมของพารสันนี้เปนการย้ําวา การมีอํานาจเหนือของผูชายและ “ความต่ําตอยกวาของผูหญิงเปนเรื่องธรรมชาติ” (Tong. 1989: 97) เมื่อความสัมพันธในสังคมถูกจัดวางไวเชนน้ี

16การลวนลามทางเพศจึงไมใชสิ่งผิดปกติแตอยางใด ท่ีสําคัญคือ กฎเกณฑของสังคมที่ทําใหเปนเชนนี้คืออะไร อุดมการณอะไรอยูเบื้องหลังหรือไม ทําไดอยางไร นั่นก็คือคําถามตอปฏิบัติการของวาทกรรม จะรูไดอยางไรเมื่อตกเปนเปาของวาทกรรม (Object of discourse) วิธีการคือ ดูที่เง่ือนไขของความสัมพันธกับส่ิงอ่ืนๆ น่ันคือท่ี “การจัดระเบียบทางสังคม” (ฟูโกตใชคําวาDiscursive) ซึ่งความสัมพันธเหลาน้ีไมไดแสดงออกมาในรูปของภาษาที่ใชโดยวาทกรรมหรือภาวะแวดลอมท่ีมันกระจายอยูแตมองวาทกรรมในฐานะของการปฏิบัติการ (Practice)”(Foucault. 1972: 46) ปฏิบัติการของวาทกรรม (Discursive practices) คือการวิเคราะหการปฏิบัติตางๆ ในสังคมเปนการเฉพาะ (Specific social practices) (Lemart & Garth. 1982:130) ซ่ึงกระทบตอความเขาใจและการกระทําของมนุษย โดยท่ัวไปจะดูที่กระบวนการในการผลิตสราง และการทําใหเขาใจความหมายเชิงวัฒนธรรม ซ่ึงพื้นฐานของกรอบแนวการศึกษาน้ีครอบคลุมประเดน็ ท่ีวาความจรงิ ทางสงั คมนั้น ถูกสรางผานภาษา/วาทกรรมและบริบทท่ีผูกโยงกับวาทกรรม วาทกรรมจึงมีฐานะเปนการกระทําทางสังคมซ่ึงความหมายของสิ่งตางๆ เกิดจากการตอรองในการปฏิสัมพันธ ดังนั้นไมวาจะเปนจิตใจ/ความคิด สัจธรรม ความเปนจริงคุณธรรม/จริยธรรม สามัญสํานึก จึงเปนเรื่องท่ีตองตระหนัก (Bracketing) เอาไวตลอดเวลาวาเปนส่ิงท่ีเก่ียวของกับวัฒนธรรมท้ังสิ้น ในการศึกษาการลวนลามทางเพศนั้น วูด เสนอวาตองศึกษาใหลึกลงไปถึง ความคิดทางวัฒนธรรม (Cultural narrative) ท่ีค้ําจุนระเบียบสังคมดังนั้นจึงเสนอใหศึกษาการลวนลามทางเพศในกรอบของวาทกรรมโดยศึกษาท่ี “จุดกําเนิดของความเช่ือมโยงระหวางกันของวาทกรรมซ่ึงขึ้นกับวาทกรรมท่ีมีอยู ท่ีเปนตัวผลิตซ้ําอุดมการณของเพศภาวะที่กดข่ี โดยดูท้ังในโครงสรางสังคมและในจิตสํานึกของปจเจก อุดมการณความสัมพันธเชิงอํานาจ จิตสํานึกเชิงอัตวิสัย ท้ังน้ีตองชี้ใหเห็นถึงเงื่อนไข สมมุติฐาน และความสัมพันธของอุดมการณที่สรางความไมเทาเทียมและทําใหผูหญิงในรูปกลุมถูกกระทําการทําความเขาใจอุดมการณท่ีเปนตัวสรางการกระทําที่ซึมซาบอยูในภาคปฏิบัติการวาทกรรมจัดตําแหนงแหงท่ีใหผูหญิง ผูชายในสังคม ยินยอมและสนับสนุนตอปรากฏการณการลวนลามทางเพศ ซ่ึงชวยใหมองปญหาไกลไปกวาการปกปองผูที่ตกเปนเหย่ือแตละรายคําถามท่ีเสนอคือ อุดมการณของเพศภาวะ (Gender ideology) ในสังคมสรางความชอบธรรมใหกับการลวนลามทางเพศอยางไร และซึมซับอยูในปฏิสัมพันธที่เปนรูปธรรมอยางไร?”(Wood. 1994: 27-29) ซึ่งอาจกลาวไดวาคือการมองความสัมพันธในชีวิตประจําวันของมนุษยวา ไดส รางและตอกย้ําอะไร ดวยกลไกอยา งไร ที่สุดแลวการศึกษาตามกรอบของวาทกรรมตองตั้งคําถามตอ ความเปนปกติตางๆไมวาจะเปนความเปนปกติของการลวนลามทางเพศ ความเปนธรรมชาติของความสัมพันธชายหญิง ความเปนธรรมดาของส่ิงตางๆ และอ่ืนๆ ท่ีเกี่ยวของซ่ึงวาทกรรมจัดกรอบของความคิด โลกทัศน ระเบียบ จํากัดความ ผานบรรทัดฐานเชิงวาทกรรม สรางเปนประสบการณของมนุษย จึงตองศึกษาถึงการกอรูปของวาทกรรม โดยดูท่ี “กฎเกณฑ กติกา ตางๆ ท่ีจัดการ

17และควบคุมชีวิตทางสังคมในการกําหนดวา ส่ิงตางๆ ทํางานอยางไร เราเปนใคร ซ่ึงท้ังหมดนี้สรางความหมายของประสบการณและอัตลักษณเชิงอัตวิสัยของเรา” (Bingham. 1994: 9)เม่ือมองการลวนลามทางเพศ ในกรอบวาทกรรมแลวการศึกษาการลวนลามทางเพศในมุมมองนี้Bingham ไดเสนอใหดบู ทบาทของ การส่อื สารของมนษุ ยในเชงิ สรา งสรรค กลาวคือ “การส่ือสารในฐานะสิง่ ท่ีสรางและปนแตง ความจริงทางสังคม....” (Bingham. 1994: 9) มุมมองของ โรบิน พี. แคลร ในบทความ Hegemony & Harassment: A DiscursivePractice เห็นวาการเงียบเฉย เปนการสยบยอม (Consent) ตอการลวนลามทางเพศซึ่งเปนการครองความเปนเจา หรือการครอบงํา (Hegemony) ซึ่งมีพ้ืนฐานมาจากบทบาททางเพศ และความสัมพันธเชิงอํานาจ การครอบงํานี้หมายถึง “อิทธิพลของอุดมการณของคานิยมและบรรทัดฐานของชนช้ันกฎมพีเหนือชนช้ันท่ีดอยกวา” (Canoy. 1984: 66) ซ่ึงเปนการจัดระเบียบวิถีชีวิตของมนุษย โดยแทรกแซงเขาไปในสังคมและสถาบันตาง ๆ โดยเฉพาะใน เชิงปญญาและศีลธรรม / จริยธรรม ใหกลายเปนอุดมการณรวม/โลกทัศนทางสังคม โดยจัดกระทําในโครงสรางสวนบนของสังคม กลาวคือ “ความสัมพันธเชิงอุดมการณและวัฒนธรรมที่ซับซอนจิตวิญญาณและปญญาและการแสดงออกทางการเมืองตอความสัมพันธดังกลาว” (Canoy.1984 : 68) การตีความตอเนื่องโดย Boblio สรุปไดวา (Canoy. 1984: 69-70) เปนท้ังความหมายเชิงกระบวนการและความหมายเชิงความสัมพันธนั้นคือ ในความหมายเชิงกระบวนการท่ีเกิดข้ึนในประชาสังคมท่ีกลุมชนชั้นนําสวนหน่ึงทําการควบคุมผานผูนําทางศีลธรรมและปญญาเหนือสวน อื่น ๆ ของพันธมิตรที่เปนชนชั้นนํา ซึ่งสวนท่ีนํามีอํานาจและความสามารถในอันที่จะเปนตัวแทนของกลุมผลประโยชนอื่น ๆ โดยใชหลักการรวมปจจัยท่ีคลายคลึงกันจากโลกทัศนและผลประโยชนของกลุมพันธมิตรมาไวในอุดมการณนี้ดวยจึงไมไดเปนลักษณะบังคับแตอยางใด แตเปนการยินยอมพรอมใจ และในความหมายเชิงความสัมพันธ (ระหวางชนช้ันที่ครอบงําและถูกครอบงํา) ซ่ึงก็คือ ความหมายของชนชั้นปกครอง ท่ีใหผูนําทางการเมือง ศีลธรรม และปญญา สรางโลกทัศน เพื่อไปขัดเวลาจัดการกับผลประโยชนและความตองการของกลุมภายใตปกครอง” ทั้งนี้ ในความหมายของ Buci-Gluckman การแสดงออกในสถาบันตาง ๆ อุดมการณ การปฏิบัติ และตัวแทน คือ “คานิยมและวัฒนธรรมหลกั ในสังคม” (Canoy. 1984 : 71) ทัง้ น้ีทําใหมนุษยเกิดจิตสาํ นึกทผ่ี ดิ พลาด โดยการถูกครอบงํา (Hegemony) นี้ แคลร อธิบายวาภายใตระบบชายเปนใหญการลวนลามทางเพศนั้นมีบทบาทเปน “เครื่องมือทางการเมืองในการกดข่ีซึ่งใหอภิสิทธิ์กบั อุดมการณทม่ี อี ํานาจเหนอื กวา และทําใหทรรศนะอน่ื ๆ กลายเปนชายขอบ” (Clair. 1994: 59)ประเด็นนี้ Malovich & Stake ชี้วา “ผูหญิงท่ีอดทนกับการลวนลามทางเพศจะเปนผูหญิงท่ีมีทัศนคติเกี่ยวกับบทบาททางเพศแบบด้ังเดิมและมีหยิ่งในศักด์ิศรีของ ผูหญิงสูง” (Wood. 1994:28 ; citing Malovich & Stake.1990) ซง่ึ Wood ไดช ี้ชวนใหเราตองกลบั ไปตงั้ คาํ ถามตอ ตําแหนง/จุดยืน (subject position) ของผูถูกกระทํา และผูกระทํา ที่ทําใหผูหญิงอดทนการลวนลามทางเพศและยังสงเสริมการทํารายผูหญิงในเรื่องเพศของผูชาย ตําแหนง/จุดยืนน้ีไมใชเพียง

18จดุ ยืนทางความคดิ โดยทว่ั ไปแตเปน ตาํ แหนง /จุดยนื เชงิ วาทกรรม นั่นคือถูกสรางขึ้นโดยวาทกรรมซึ่งค้ําจุนระเบียบสังคมที่ดํารงอยู โดยระเบียบสังคมนี้มีกลไกในการควบคุม/ปกครองใหข ับเคลอ่ื นตอไปโดย “สรางความเชื่อ การปฏิบัติ อัตลักษณ ท่ีเปนภาพตัวแทนของความเปนธรรมชาติและสมมุติฐานที่ถูกตอง ระเบียบปฏิบัติ ความสัมพันธทางสังคม ท่ีมีชวงลําดับช้ัน ท่ีประกอบเปนและค้ําจุนการครอบงํา” (Wood. 1994: 20 – 21 ; citing Foucault. 1982) เทคนิคในการทําใหการลวนลามทางเพศดํารงอยูในความสัมพันธแบบครอบงํานี้ แคลร (Clair. 1994:65 - 69) ไดเสนอไว 3 ประการคือ “1) การทําใหเปนส่ิงไรสาระ/สัพเพเหระ (Trivialization)หมายถึงรูปแบบเชิงวาทกรรมท่ีค้ําจุนระบบชายเปนใหญ โดยการไมใหความสําคัญแกปญหาของผูหญิงซ่ึงเปนวิธีการหลักของกลุมที่มีอํานาจเหนือใชในการทําใหมองไมเห็นการลวนลามทางเพศ (Invisibility) 2) ความลังเลในการตัดสินขอบเขตของความหมาย (DenotativeHesitancy) หมายถึงปฏิบัติการทางวาทกรรมที่ค้ํายันระบบชายเปนใหญโดยไมทําใหเปนประเด็น และประโยชนของกลุมท่ีถูกเอาเปรียบโดยเฉพาะอยางยิ่งการบรรลุการครอบงําผานการใชค ําศัพท/คําพดู ซึง่ ในกรณนี ี้ทาํ ใหเห็นวาเหตุใดกลุม ทถ่ี ูกครอบงําจึงไมส ามารถจะใหช ่ือกับประสบการณของตนได 3) ผูกโยงประสบการณสูพ้ืนท่ีสวนตัว แมวาการลวนลามทางเพศจะเกิดในพ้ืนท่ีสาธารณะ แตเทคนิคน้ีจะเปนปฏิบัติการวาทกรรมท่ีทําใหเห็นวาการลวนลามทางเพศนั้นเปนประสบการณสวนตัวไมใชประสบการณรวมท่ีตองแบงปน และยังพึ่งพิงหลักการที่กดขี่อื่นๆ เชน การอางสถานะการแตงงานของผูกระทํามาหามปรามการลวนลามทางเพศเปนการยอมรับสถานะความเปนรองของผูถูกกระทําซ่ึงเปนการสงเสริมการครอบงํา การพ่ึงพิงสวนตัวผูชายคนอื่นๆ (เชน แฟน สามี พ่ีชาย) เปนการตอกย้ําการปฏิบัติภายใตกรอบชายเปนใหญของการทําใหการลวนลามทางเพศเปนเร่ืองสวนตัวโดยมีนัยของการปกปอ งและการตอ สขู องผูชายตอ การครอบครองผหู ญิงเปนตน” จะเห็นไดวาการศึกษาโดยอาศัยกรอบการศึกษาแนววาทกรรม จะชวยใหการศึกษาการลวนลามทางเพศไดอยางลุมลึก ซึ่งกฎเกณฑ กติกา ที่สรางผลผลิตของวาทกรรมและการผลิตซํ้าความสัมพันธในสังคมตามท่ีถูกสรางไว ทําใหคนในสังคมมองเห็นบางส่ิงและละเลยหลายส่ิง เพียงแตการศึกษาการลวนลามทางเพศซึ่งมีความหมายหลักเพียงการลวนลามทางเพศตอสตรี ท่ีมีการเปดประเด็นไวในสังคมปกติแลวในการตอสูเพ่ือความเปนธรรมยังมีอุปสรรคอยูม าก และสาํ หรบั ผูที่ถอื ครองเพศอื่นๆ ในสังคมภายใตวาทกรรมรักตางเพศท่ีสรางภาพความจริงของความสัมพันธในสังคมวาดวยเพศวามีผูแสดงเพียงหญิงและชาย และเปนสิ่งที่รับรูในระบบความคิดเชิงวัฒนธรรมเทาน้ัน ดังน้ันหากจะเกิดการลวนลามที่อยูนอกเหนือออกไปจากขอบเขตเสนแบงความหมายดังกลาว ก็ไมอาจถือไดวาเปนเหตุการณจริง (Failed event)ท่ีจะนํามาเปนประเด็นถกเถียงหรือมองหาซ่ึงความเปนธรรมเพราะไมมีความหมาย และที่ยืนใหแกผูคนเหลานี้ในระบบความหมายของสังคม จึงจะตองถอดรหัสแมบทความสัมพันธระหวางเพศเพื่อช้ีใหเห็นถึงเบื้องหลังของอํานาจท่ีมาจากความรูที่สรางระเบียบสังคมแบบรกั ตางเพศซึง่ เปน รากฐานของความคดิ หลักในเรือ่ งความสัมพันธร ะหวางเพศในสังคม

19 ในการศึกษาน้ีไมไดตองการศึกษาการลวนลามทางเพศของผูชายที่กระทําตอผูหญิงแตเปนการศึกษาการลวนลามทางเพศท่ีผูชายกระทําตอผูที่เปนกะเทย การตัดสินเพียงอาศัยสรีระเปนเกณฑในการมองเร่ืองของการลวนลามทางเพศกะเทยน้ีคงไมอาจนําไปสูคําตอบตอขอสงสัยของการศึกษาครั้งนี้ได ถาเราไมนําแนวการศึกษาการลวนลามทางเพศที่ผูหญิงถูกกระทําซ่ึงตกอยูภายใตกรอบของรักตางเพศมาพิจารณา ท้ังนี้เพราะการลวนลามทางเพศตอกะเทยอาจจะไมแตกตางจากการถูกลวนลามของผูหญิงท่ีอยูภายใตอุดมการณชายเปนใหญกะเทยจึงถูกเอารัดเอาเปรียบทางเพศในทํานองเดียวกัน ดังนั้นเพ่ือใหเกิดความชัดเจนจึงนําสูการอภิปรายในสวนที่ 3 เพอ่ื ถอดรหสั รกั ตางเพศและผลทม่ี ีตอ กะเทยสวนทส่ี าม: ถอดรหสั แมบ ทความสมั พนั ธร ะหวางเพศ: ระเบยี บสังคมรกั ตางเพศ ภายใตร ะบบชายเปน ใหญ (Heteropatriachical Social Order): สังคมมนุษยท่ีความชอบธรรมในการอธิบายและใหความหมายกับสรรพสิ่งนั้นสรางจากหลักเหตุผล และความรูท่ีเปนวิทยาศาสตร และผลผลิตของเหตุผลเหลานี้มีอํานาจในการอธิบายและสรางความจริงในสังคม เพศ (Sex) ของมนุษยก็เชนเดียวกัน ความรูทางวิทยาศาสตรท่ีสรางความจริงเกี่ยวกับเร่ืองเพศ (Scientia Sexualis) หรือ เพศวิถีแบบปฏิฐานเชน ชีววิทยา เพศวิทยา กายวิภาคศาสตร และจิตวิทยา เหลาน้ีเปนตน สรางฐานท่ีม่ันของการดํารงอยูของอํานาจท่ีกระทําตอตัวคน โดยการสรางความรูและกลอมเกลาในสังคมใหเห็นวาเพศภาวะ (Gender) เพศวิถี 1 (Sexuality) ตั้งอยูบนแนวคิดเดียวกัน ความรูทางวิทยาศาสตรสรางความเขาใจใหกับเรารวมกันวา เพศน้ันมีเพียง 2 เพศ และเพศน้ีเองเปนตัวกําหนดความปรารถนา (Desire) ในเร่ืองท่ีเก่ียวกับพฤติกรรมทางเพศหรือเพศวิถีในมิติประเวณีซ่ึงสอดคลองกับเพศสรีระ และเพศภาวะท่ีถูกกํากับภายใตวัฒนธรรม ท้ังหมดจึงเปนการเสนอมติ ทิ างชวี ภาพเทานนั้ นกั คิดแนวสตรนี ยิ ม ซโี มน เดอโบรว ัว กไ็ ดปฏิเสธวิธีคิดเชนนี้วา สรีระหาใชช ะตากรรม (ของสตรี) ไม การมองวามนุษยเปนอยางนี้ต้ังแตเกิด (innate) ตั้งอยูบนฐานความเช่ือวาทุกสิ่งทุกอยางเปนธรรมชาติ ตายตัว นั่นคือสารัตถะนิยม เพศ เพศภาวะ และเพศวิถีก็เชนกันซึ่งแนวคิดเชิงสรางสรรคนิยม ไดปฎิเสธแนวคิดดังกลาวไดชี้ใหเห็นวาความหมายของสรรพสิ่งน้ันถูกสรางขึ้นและไมมีความจริงแท เม่ือเปนสมาชิกของสังคมหนึ่งๆ แลวน้ัน เรายอมรับเอา 1 Anslem Strauss ใหความหมายในสว นบบทนําของหนังสือ Male Femaling หนาxiv ไวว า Sex หมายถึง รางกาย Sexuality หมายถึง ความรสู ึกและการตอบสนองของการสืบพันธุ Gender หมายถงึ สง่ิ ตา งๆ ที่แสดงออกตดิ ตามมาในเชงิ สังคมและวัฒนธรรม เชน การแตงกาย การวางทา ทาง กรยิ า และ ลักษณะการพูด

20กฏเกณฑ กติกา ของสังคมมายึดถือเปนแนวปฏิบัติในการอยูรวมกัน เพื่อดํารงดุลยภาพของสังคม ซ่ึงระเบียบเหลานั้นเปนไดทั้งระเบียบเชิง นิตินัย และพฤตินัย และ ท้ังท่ีเปนกฎหมายชัดเจน และเปนการปฏิบัติ ท่ีต้ังอยูบนหลักของ ความถูกตอง ความดี ความงามสิง่ ทส่ี าํ คัญคือ ความหมายตอส่ิงตางๆ ท่ีมนุษยใหกับสรรพสิ่งนั้นเปน ความหมายเชิงวัฒนธรรมท่ที กุ คนในสังคมรับรูรว มกัน จึงเปน จุดเริ่มตนของคําวาไมปกติ (ตามที่คนอ่ืนๆ เปน และปฏิบัติ)ณ จดุ หนง่ึ ในชว งเวลาทางประวัติศาสตร คอื ไมเ ปนไปตามบรรทัดฐานของสังคมนนั่ เอง การใหชื่อเรียกขาน ระเบียบสังคมรักตางเพศภายใตระบบชายเปนใหญ เชนนี้ก็เพื่อย้ําวา รักตางเพศ (Heterosexuality) มิไดอยูโดดเดียว แตเปนการทับซอนของสองระบบซึ่ง Schacht และ Atchison เสนอ ใหมองในฐานะของเคร่ืองมือของ การครอบงําของอํานาจของชาย โดยตองการที่จะ “แสดงความประสงคอยางชัดแจงของการครอบครองและการเปนรอง”โดยเปาหมายสูงสุดก็คือ “การรักษาไวซ่ึงความไมเทาเทียมแหงเพศท่ีมีมากอน” (Schacht &Atchison. 1993: 123) ท้ังนี้ เพศภาวะ และ ความสัมพันธระหวางเพศก็ดําเนินไปเพื่อบรรลุถึงเปาหมายนี้ โดยผาน การใชกําลัง การบังคับ หรือการยินยอม อยางไรก็ตามการมองเปนเพียงเครื่องมือน้ันไมเพียงพอตอความเขาใจถึงอํานาจอันทรงพลังที่กลาวไดวามีสถานะเปน“สถาบัน” ในสงั คม ซงึ่ ควรพจิ ารณาอดุ มการณ รกั ตา งเพศ (Heterosexism) วา มสี ว นในการสรา งความเปน สถาบัน (ไมไ ดเปน ไปตามธรรมชาติ) ดา นความสมั พันธร ะหวางเพศอยา งไร 3.1 อดุ มการณรักตางเพศ ในฐานะความรแู มบ ทของระบอบความจรงิ กระบวนการสรางระเบียบสังคมรักตางเพศภายใตระบบชายเปนใหญจะเขาใจไดอยางไรวาเจตจาํ นงแหง อํานาจ การสรา งความจริง และ เทคโนโลยีของอํานาจ มีความสัมพันธเชอ่ื มโยงเชงิ อาํ นาจ ในการผลติ สรา ง และเชดิ ชู ระเบียบความสัมพันธ เชนน้ีอยางไร อุดมการณรักตางเพศ (Heterosexism) หมายถึง “สมมติฐานภายใต จิตไรสํานึกหรือสมมติฐานที่แจงชัดวาการรักตางเพศน้ันเปนรูปแบบเดียวที่ “ปกติ” ของความสัมพันธทางเพศและความสัมพันธทางสังคม” (Humm. 1989: 95) อุดมการณรักตางเพศนั้นมีความสําคัญมากในการจัดระเบียบความสัมพันธระหวางเพศ โดยที่อุดมการณนี้ตั้งอยูบนหลักคิดสองข้ัว (Binary system)เร่ืองเพศของมนุษย ซ่ึงเปนระบบที่แฝงความเหนือกวาของอีกดานหน่ึง ดังน้ันความสัมพันธระหวางเพศ ชาย-หญิง ซึ่งเปนความสัมพันธที่ถูกกําหนดบทบาทของชาย-หญิงไว เชนกระตือรือลน/เฉ่ือยชาผูนํา/ผูตาม ผูลา/เหย่ือ เปนตน โดยอาศัยศาสตรตางๆ และโดยเฉพาะความรทู างการแพทยแ ละสรีระของมนษุ ยม าเปน เกณฑในการกําหนดตําแหนงของมนุษยในชวงช้ันของสังคม และกลืนกินไปถึงบรรทัดฐานของการปฎิบัติตนในเร่ืองความสัมพันธระหวางเพศเพศภาวะ และเพศวิถีกลายเปนวาเพศทางชีวะเปนเกณฑชี้นําเพศภาวะ และเพศวิถี แมกระทั่งความปรารถนาและความรักของมนุษยก็ถูกจัดระเบียบอยูระหวางสองขั้ว (Heterosexual sex)

21เพื่อวิพากษระเบียบแมบทน้ี จึงจะตองช้ีใหเห็นรากฐานของความคิดของอุดมการณรักตางเพศวาเปนอยางไร และระเบียบแมบ ทน้ไี ดส รางกะเทยอยา งไร 3.1.1 ฐานคิดของอุดมการณร กั ตา งเพศ ในการจัดระเบียบความรูแมบทที่มีอุดมการณรักตางเพศกํากับอยู ตั้งอยูบนหลักการท่ีสําคัญ ของการดํารงอยูในระเบียบสังคมแบบรักตางเพศสามารถแบงไดเปนสามเรื่องใหญๆ คอื หลกั แหง “ความปกต”ิ “มาตรฐาน” และ “เหตุผล” ซ่งึ ทั้งสามหลักการนี้ มีความสัมพันธเชื่อมโยง และเสริมสรางการตอกตรึงของกฏเกณฑ กติกาของสังคม หรือ วินัยแหงเพศวิถี ที่มีฐานอุดมการณรักตางเพศเปนสรณะ โดยหลักเกณฑเหลานี้เปนหลักการท่ีจะสรางพื้นที่ทางความคิดที่กําหนด/จัดระเบียบมนุษยวาอะไรคือความเปนธรรมชาติของมนุษยภายใตกรอบวัฒนธรรม ก. หลักแหงความปกติ ของความสัมพันธระหวางเพศ ถือเปนหลักสําคัญของอุดมการณรักตางเพศและมีความสัมพันธกับเพศภาวะของมนุษย กอนจะสรางความปกติตองชี้ใหเห็นถึงความแตกตาง เม่ือมีส่ิงปกติ ยอมมีส่ิงไมปกติซึ่งส่ิงไมปกตินี้จะเปนส่ิงไมพึงประสงค การจับจองเพ่ือบังคับคน (บังคับใหคนเปนไปตามกติกา) (Normalizing gaze)หรอื “การควบคุมตรวจตรา ท่ที ําใหสามารถกําหนดปริมาณ จัดแบงลําดับ หมวดหมู และจัดการลงโทษได” (Foucault. 1984: 197) การกําหนดระบุ สังเกตการณ การตรวจตรา การตรวจสอบทั้งกระบวนการเปนการกําหนดกรอบใหมนุษยวาอะไรทําได ทําไมได ใหอยูในทํานองคลองธรรมรวมทงั้ เปน การหลอมรวมและกดี กนั สรรพสิ่งออกจากความเปนปกติ ความปกติของการแสดงความเปนเพศ (Sexual orientation) น้ันมีความหมายในระดับท่ีสองแฝงไวดวยนัยของความหมายอยูบนพื้นฐานของหลักคิดแบบคูสัมพันธตรงขามการรักตางเพศเปนความสัมพันธระหวางเพศแบบปกติของมนุษย สวนการรักเพศเดียวกันนั้นไมใช นอกจากน้ันแลวการรักตางเพศน้ันเปน การรักตางเพศตายตัว (Compulsoryheterosexuality) ซึ่งหมายถึง “ระบบที่ความสัมพันธทางเพศของผูหญิงตองสัมพันธกับชายเทาน้ัน และเปนเรื่องท่ีเปนไปตามธรรมชาติมากกวาการมีสิทธิ์เลือกจากทางเลือกหลากหลาย”(Gamble. 2001: 207) โดยมีนยั ของอาํ นาจบงั คับแฝงอยู คาํ นี้ Adrienne Rich นาํ มาใช เพื่อเปดประเด็นถกเถียงในเรื่องเลสเบี้ยนวา ผูหญิงถูกทําใหเชื่อภายใตระบบคิดชายเปนใหญวา ทั้งการแตงงาน และการมีสัมพันธกับชายเปนธรรมชาติกลาวคือ การรักตางเพศนั้นไมใชทางเลือกแตเ ปนสิง่ ท่ีเปนปกติ ฟูโกตชี้วาเพศวิถีเปนวาทกรรมท่ีใชควบคุมมนุษย และกดทับเรื่องของเพศสัมพันธไวไมใหพูดถึงในศตวรรษที่ 17-18 ในยุคสมัยกลางชนชั้นกลางโรคฮิสทีเรีย นั้นถูกใชเพื่อการควบคุมสตรีท่ีถูกลวนลามโดยบรรดาเครือญาติ โดยแอบอางความ “ไมสบาย” หรือในชวงกอนสมัยศาสนจักรเรืองอํานาจ ”การรวมเพศแบบผิดธรรมชาติ” (Sadomy) น้ันเปนขอหามกระทํา ภายใตบรรทัดฐานทางศาสนา ทั้งที่ในยุคสมัยกรีก ความรักระหวางชายหนุม

22ถือเปนความรักที่เหนือชั้นกวาความรักแบบชายหญิง (The love of boy is the highest form ofexpression.) อยางไรก็ตามเมื่อเขาสูยุคสมัยแหงวิทยาศาสตรและการพัฒนาอุตสาหกรรมเขาสูระบบทุนนิยม “ทรัพยากรมนุษย“ มีความสําคัญท้ังเปนกําลังการผลิต และการบริโภค รวมท้ังการแสวงหากาํ ไร ดังนน้ั “ประชากร” หรอื “มนุษย” จงึ ถูกจัดใหเ ปน เปาหมายทีส่ ังคมจะตอง“ดูแล” หรือ อีกนัยหน่ึง “จัดการ” ใหอยูในระเบียบของสังคม ระเบียบทางเศรษฐกิจของการบริโภค สุขภาพ อาหาร การผลิตสรางมนุษยรุนใหมท่ีมีผลิตภาพ มีความแข็งแรงสมบูรณท่ีจะผลิตซ้ํา ระเบียบสังคมสมัยใหม พรอมท้ังเปนผูบริโภค ทายที่สุดความสําคัญของมนุษยจึงผูกโยงเขากับความสามารถในการเจริญพันธุ ผานพิธีกรรมการแตงงานอันศักด์ิสิทธ์ิระหวางชาย-หญงิ มนุษยท ่ไี รความสามารถในมติ นิ ี้ จะไมไดร บั ความชนื่ ชมซํ้าไดร ับการประณามโดยดึงประเด็นของพฤติกรรมทางเพศขึ้นมาใชเปนเครื่องมือ และเรียกขานวาเปน คนผิดปกติ โดยอาศัยคุณสมบัติทางเพศสรีระมาตัดสิน มีชื่อเรียกตางๆ เชน วิตถาร (Freak) เบี่ยงเบน(Deviant) ผดิ ปกติ (Abnormal) ผูท ่ีไมป กติเหลานจ้ี ะถูกตรวจตรา สงั เกต และจํากัดพน้ื ท่ีทางสงั คม ยูจีนิคซ (Eugenic) หรือ สุพันธุศาสตร “สาขาของการศึกษาที่เก่ียวของกับการปรับปรุงพันธุกรรมของประชากรมนุษยโดยการจํากัดลักษณะทางพันธุกรรมอยางเปนระบบนําเอาสวนท่ีทํางานไมปกติออกไป” (Code. 2000: 185) เปนตัวอยางของการปรับปรุงเผาพันธุการคัดเลอื กพันธุที่สมบูรณจงึ เปนการสะทอนแนวคิดทฤษฎีวิวัฒนาการ ของ ดารวิน ผูแข็งแรงกวาดีกวา จึงเหมาะสมท่ีจะอยูรอด เพ่ือใหประชากรท่ีสมบูรณ แข็งแรงท่ีสุดดํารงเผาพันธุตอไปกรณีสุดข้ัวของวาทกรรม ยูจีนิคซ ท่ีสอดผสมกับลัทธิการเหยียดชนชาติอ่ืน เห็นไดจากปฏิบัติการของนาซีเยอรมันสมัยฮิตเลอร นอกจากจะมีการสังหารหมูชาวยิว แลว คนเยอรมันท่ีพกิ ารก็ถูกจาํ กัดการเจริญพนั ธด ว ย เร่อื งนี้เปน การสะทอนใหเหน็ ชัดเจนถงึ การถึงความสําคญั แก“ความปกติ” ท่ีถูกสรางข้ึน ดังน้ันยูจีนิกสจึงเปนการใหความหมายแกการไรความสามารถและพิการตางๆ ในภาพลบ แตคําถามที่ตองตั้งคือความปกตินี้ใครเปนผูกําหนด มีเจตจํานงอะไรเพือ่ อะไร ในป 1980 ฟูโกตไดเสนอหนังสือชื่อ Herculine Barbin ซึ่งเปนบันทึกสวนตัวของหญิงสาว/ชายหนุม ที่เขาคนพบ Herculine มีอวัยวะเพศที่ไมชัดเจนคือมีท้ังสองแบบ แต ไมสมบูรณ อยางไรก็ดีก็ไดดํารงชีวิตในหมูนักเรียนประจําในโรงเรียนหญิงและมีความรักกับสตรีดวยกัน Herculine เปนคนเกง มีความ สามารถมากทางวิชาการจนเกือบไดเปนครูใหญของโรงเรียน แตเมื่อ Herculine ไดสารภาพ “บาป” ชีวิตก็เปล่ียนไป นอกจากจะถูกตรวจตราสํารวจรางกายท้ังทางโลก (แพทย) และ ทางธรรม (บาทหลวง) ยังถูกบังคับโดยกฏหมายเปล่ียนอัตลักษณจาก หญิง เปน ชาย จนในที่สุดตองไดรับทุกทรมานใจและฆาตัวตายไปซ่ึงแมแตตายไปแลวรางกายก็ยังถูกนํามาศึกษา ในเร่ืองน้ีหากเรามองอีกมุมหน่ึงจะเห็นวาความเปนมนุษยท่ีเทาเทียมของคนไมไดผูกพันอยูกับคุณคาของเขา เพียงแคอัตลักษณที่ถูกสรางก็มีอํานาจกําหนดสถานะ ตําแหนงแหงท่ีในสังคม รวมท้ังขนาดของสรรทรัพยากรพึงไดในปจจุบันเร่ิมมีการศึกษาเรื่องของ คนท่ีมีอวัยวะสองแบบต้ังแตแรกเกิด (Intersexed)

23ดวยอํานาจของระเบียบสังคมที่มีบรรทัดฐานรักตางเพศเปนแกนหลัก รวมท้ังการควบคุมผานกฏหมาย เมื่อเด็กเกิดมาและมีอวัยวะท่ีไมชัดเจน จะถูกจับจอง ตรวจตราโดยแพทยและจัดสรรเพศใหตามโลกทัศนแบบรักตางเพศ ซ่ึงมีหลายกรณีที่ผูท่ีไดรับจัดสรรเพศนั้นไมมีความสุขกับเพศเชิงอวัยวะท่ีไดรับจัดสรร เพราะเพศภาวะและเพศวิถีของคนเหลาน้ันเปนแบบอ่ืนซึ่งทําใหเ ราเหน็ วา อวยั วะเพศนนั้ ไมไดเปนตวั กาํ หนดเพศภาวะและเพศวถิ ีของมนษุ ย ที่กลาวมาขางตนเพื่อแสดงใหเห็นวา เพศภาวะและเพศวิถีน้ันไมใชคําทางภาษาธรรมดาแตมีความแยบยลลึกซึ้งของอํานาจเกาะเกี่ยวไวอยางแนบแนน ดังน้ันมนุษยท่ีไมอาจจะมีผลิตภาพเจริญพันธุ เพ่ือดํารงเผาพันธุในสังคมทุนนิยม และการบริโภคจึงถูกจัดใหอยูในสถานะของชนช้ันท่ีเปนรอง อัตลักษณทางเพศ (Sexual identity) ของกลุมคนที่ไดรับการขนานนามวา รักรวมเพศ หรือที่เรียกในปจจุบันวา รักเพศเดียวกัน ซึ่งศัพทนี้ถูกบัญญัติโดยKarl Maria Benkert และใชครั้งแรกเม่ือ ป ค.ศ. 1868 เพื่อตอสูกับการกีดกันทางกฎหมายตอผูที่รักเพศเดียวกัน จึงเปนเหมือนเข็มทิศช้ีตําแหนงของคนเหลาน้ีในระบบความสัมพันธระหวางเพศ ถึงแมภายหลังการถูกตีตราวารักรวมเพศเปนความผิดปกติทางจิตไดถูกยกเลิกแลวแตก็เปนมายาภาพของความอิสระ และความเทาเทียมกันของมนุษยเทาน้ัน ในเชิงความสัมพันธในสังคมมนุษยท่ัวโลก ปฏิบัติการเลือกปฏิบัติ กีดกัน ตางๆ ก็มีปรากฎใหเห็นท่ัวไป เชน การหามพวกรักเพศเดียวกันแตงงานกัน การไมพิจารณารับเขาทํางานในอาชีพตา งๆ เปนตน การถอดถอนถอยแถลงดังกลาวจึงมิไดทําลายพลังของความรูและอํานาจท่ีมีโยงใยอยูในสังคม ที่แสดงออกมาในรูปการประพฤติปฏิบัติในชีวิตประจําวัน แตกลับเปนการกันออก(Exclusion) จากตําแหนงแหง ท่ที ี่เทาเทยี มกันของมนุษยในสงั คม ข. หลักแหงมาตรฐาน มาตรฐานคือจุดเริ่มตนของการจําแนกแจกแจงมนุษยในฐานะผูถูกจัดกระทํา (Subjectivity) โดยถูกขัดเกลาจากอํานาจท่ีฟูโกต เรียกวา อํานาจแหงวินัย (Disciplinary power) และใชอํานาจผานเทคโนโลยีในการจัดวินัย (Disciplinarytechnology) จัดระเบียบทั้งรางกายและหนาที่ของรางกาย เทคโนโลยีแหงอํานาจนี้ จะประสบผลไดเง่ือนไขหลักก็คือ การบังคับกํากับโดยวาทกรรมใหกลายเปนบรรทัดฐาน (Discursive norm)ซ่ึงหมายถึงการปฎิบัติใหเปนไปตามมาตรฐาน และหลักมาตรฐานนี้เองเปนเคร่ืองช้ีวา อะไรดีอะไรไมดี อะไรควรไมควร ในความสัมพันธระหวางเพศ เปนอํานาจท่ีกดทับ (Repressive power)เพราะทีแ่ ฝงไวก ็คือ กฏแหงการหามปราม หรือการจบั ผิด (Censorship) เม่ืออุดมการณร กั ตางเพศถูกสถาปนาใหเปนอุดมการณหลัก ในการจัดระเบียบเร่ืองเพศแลว เทคโนโลยีแหงอํานาจจึงมีความสําคัญในการสนับสนุนเครือขายอํานาจ บรรทัดฐานรักตางเพศ จึงเปนเง่ือนไขที่จําเปนในการจัดระเบียบความสมั พนั ธของมนษุ ย ในแตล ะสนามแหงวนิ ัย จะมีบรรทัดฐานตางๆ ถูกสรางข้ึนเพื่อรองรับวาทกรรมหลักรักตางเพศ มนุษยถูกกํากับใหอยูในมาตรฐาน ในดานศาสนาและความเชื่อ โดยผานศีลธรรม จริยธรรม การปฏิบัติตนตามเกณฑพฤติกรรมที่ดี ในดานทางโลกการครองเรือนตามความสัมพันธปกติ เปนการแตงงานระหวางชาย-หญิง การจัดระเบียบผาน

24สถาบันการศึกษาอบรมในระบบโรงเรียนสมัยใหมมีการจัดระเบียบบทบาททางเพศและกลอมเกลาพฤติกรรม การจัดระเบียบวิถีชีวิต เชน กริยา การแตงกาย การคบเพื่อน ตางๆเหลาน้ี ลวนแลวแตเปนการตอกตรึงระเบียบสังคมแมบท ซึ่งมีอํานาจมากเพราะเขาสูชีวิตประจําวัน และเปนเร่ืองที่ดีงามท้ังสิ้นมิใชการบังคับ เปนการปฏิบัติตัวท่ีเหมาะสมตามระเบียบหรอื เกณฑม าตรฐานของสังคม นอกจากนโี้ ดยมีโลกทศั นในแบบดังกลาว มนุษยเองยังกําหนดควบคุมตนเองโดยเทคนิคที่เรียกวา การเฝามองโดยไมรูตัว (Panopticon) หรือ ทําใหเกิดอํานาจที่เรียกวา อํานาจในการควบคุมมนุษย (Bio-techno-power) ที่ตองควบคุมตนเองตลอดเวลาตามบรรทัดฐานของสังคม เทากับเปนการจัดประเภท แยกแยะ วิเคราะหมนุษย ใหกําหนดอัตลักษณของตนเอง อํานาจที่สงผานปฎิบัติการทางสังคมเหลานี้ เชื่อมโยงใยเปนเครือขาย และไมสามารถกําหนดตําแหนงแหงที่ แตมีพละกําลังในการขับเคล่ือนระเบียบสังคมแบบน้ี เปนอาํ นาจทส่ี งถึงตัวมนุษย ค. หลักแหงเหตุผล หลักเหตุผล และความรูวิทยาศาสตรทําใหเราเชื่อวาความรูที่เปนจริง จะตองเปนความรูเชิงประจักษ จับตองได พิสูจนได เม่ือจัดการควบคุมความรูได ก็สามารถควบคุมทุกอยาง มนุษยเปนผูกําหนดสรรพสิ่ง มนุษยในยุคสมัยน้ีจะเชื่อในความเปนเหตุเปนผล และความเปนเหตุเปนผลน้ีเองไดสรางใหเกิดความชอบธรรมของคําอธิบายที่ต้ังอยูบนหลักเหตุผล อารมณความรูสึกของมนุษยไมมีความสําคัญเพราะวัดและจับตองไมไดประเด็นน้ีจึงนํามาตอบคําถามวาเหตุใดในยุคกรีกการรักเพศชายดวยกันจึงเปนที่ยอมรับ และเมอ่ื กา วสยู ุคเหตผุ ลไมเ ปนทีย่ อมรบั เพราะเปน เร่ืองของอารมณร กั (Passion) และความสัมพันธระหวางเพศซ่ึงเปนเรื่องของความสัมพันธของมนุษยตามการแบงเพศเชิงชีววิทยา หลักการน้ีเองทําใหบรรทัดฐานที่กํากับโดยวาทกรรม มีฐานที่ม่ันคงบนพื้นฐานความรูทางวิทยาศาสตรซ่ึงการนําเรื่องเพศสัมพันธ มาเชื่อมโยงกับความเปนเหตุเปนผล ฟูโกตใชคําวา “ไดรับชัยชนะ”(Foucault. 1976: 78) เพราะจะสรางการผลิตซ้ํา นั่นคือ เปนกลไกในการใหเหตุผล ท่ีสําคัญคือหลักเหตผุ ลไดล บทง้ิ (Erasure) สงิ่ ทคี่ ิดไมถงึ เพราะอยูนอกกรอบคาํ อธิบายออกไป จะเห็นไดวาอุดมการณที่ต้ังอยูบนหลักคิดทั้งสามน้ี เปนไปเพ่ือรับใชอํานาจในการจัดระเบียบมนุษย โดยผานความรู วิชาการและกฎเกณฑของสถาบันตางๆ ท่ีเกี่ยวของในสังคมโดยผา นการสรางพืน้ ที่ หรอื สนามของวนิ ัยเพอ่ื การควบคุมบงการ ท้ังโดยสังคมและท่ีสําคัญดวยตัวเอง 3.1.2 พลังอาํ นาจของการ “ใหชอื่ ” (naming) หลักการรากฐานของอุดมการณรักตางเพศน้ีสงผลตอการจัดระเบียบทางเพศของมนุษยโดยไดสรางส่ิงท่ีสําคัญ คือ การ “ใหชื่อ” (Naming) ซึ่งเทากับเปนการกําหนดใหผูอื่นและตัวเรารับรูถึงตําแหนงของเพศภาวะและเพศวิถีในพื้นท่ีทางสังคมของเรา ดังน้ันการใหชื่อจึงเปนการจัดประเภทแบงแยกเปนเพศตางๆ ไมวาจะเปน ชาย หญิง เกย เลสเบี้ยน กะเทยซ่ึงเทากับเปนการ ใหตําแหนงแกผูถูกจัดกระทํา (Subject position) เพื่อใหการแทรกแซง

25ของอํานาจเขามาจัดและปรับแตงมนุษยเกิดขึ้นพรอมๆ กับการประกาศใหผูอ่ืนรูถึงความหมายของการแบง แยกเหลา นน้ั ซ่ึงมคี ุณลักษณะเฉพาะเรยี กไดวาหากมคี วามเหมอื นหรอื มีคุณลักษณะท่ีมั่นคงก็สามารถจัดเปนอัตลักษณทางเพศได โดยเมื่อมนุษยไดกลืนกินความหมายท่ีประกาศไวน้ัน ผานภาษา และหากเมื่อมนุษยดูดซับ (Incorporate) พลังอํานาจน้ันเขามาไวในรางกายแลวถือวาเงอื่ นไขของอํานาจทด่ี ําเนินการผานเทคโนโลยี ของอํานาจในรูปบรรทัดฐานวาทกรรมนั้นกจ็ ะประสบผล กลาวคือ “ทําใหอํานาจ สามารถเขาถึงรางกายของมนุษย” (Foucault. 1984:67-68) เปนรางกายท่ีสยบยอม (Docile body) ตอการแทรกแซง เพ่ือ การสอดสอง ตรวจตราควบคมุ จัดระเบียบความสมั พันธร ะหวางเพศ อุดมการณนั้นดูเหมือนยิ่งใหญซึ่งการกระทําผานการตอสูแยงชิงการสรางความจริงมีความลํ้าลึกและหากสามารถสรางระบอบความจริง (a Regime of Truth) ซึ่งเปนเงื่อนไขของการกอรางระบบตางๆ ไดแลว ก็จะยังผลใหมีอํานาจและคงไวซึ่งอํานาจตอไปได บรรทัดฐานรักตางเพศ จงึ เปน กฎเกณฑของสังคม ท่ีสรางมาจากความรู และเปนเคร่ืองมือของเทคโนโลยีของอํานาจ ความจริง คือ “ระบบของกระบวนการท่ีถูกจัดระเบียบไวสําหรับ การผลิต กฏเกณฑการแจกจาย การแพรกระจาย และจัดการถอยแถลงสาร (Statement)…ซ่ึงความจริงจะสัมพันธก บั ความสัมพนั ธท ่ไี หลเวียนในระบบของอํานาจซ่ึงผลิตและค้ําจุนมัน” (Foucault. 1984:74) ความจริงท่ีถูกสรางข้ึนภายใตระบอบของความจริง ของความสัมพันธระหวางเพศจึงเปนโลกทัศน และมีลักษณะเปน เร่ืองเลาแมบท ซ่ึงเปนเพียงภาพตัวแทนของความสัมพันธระหวางเพศของมนุษย น่นั คือ ความสมั พันธ ชาย –หญิง และ ชายเหนือกวาเทา น้ัน 3.2 การเบยี ดขับวถิ ีทางเพศของกะเทยดว ยคําตัดสินเชงิ บรรทดั ฐาน (Normative Judgment) นอกจากบรรทัดฐานรักตางเพศจะจัดระเบียบใหกะเทยเปนความแตกตางแลวยังไดสรางโลกทัศนในการมองและตีความปรากฎการณ โดยใหความหมายกับส่ิงที่เกิดขึ้นตามระเบียบสังคมแมบท “ถากระเทยถูกขมขืนแลวจะวาอยางไร?” คําถามท่ีผุดขึ้นระหวางการสนทนาในรายการถึงลูกถึงคนท่ีคูสนทนา พยายามจะช้ีวาเปนประเด็นที่สังคมไมสนใจและไมเห็นใจ นอกจากนี้ก็ไมไดมีการลงโทษทางสังคม และมาตรการทางกฏหมายใดๆ มารองรับเพื่อปกปองสทิ ธิแหงความเปน มนษุ ยข องคนเหลาน้ี เหตุใดจึงเปน เชนนั้น ความรุนแรงทางเพศตอกะเทยไมมีบัญญัติไวในระบบความคิดในสังคมแบบรักตางเพศมีก็เพียงความรุนแรงท่ีเพศชาย กระทําตอเพศหญิง เพราะมาตรฐานทางชีวภาพ ทําใหเรามีโลกทัศนตอความรุนแรงวา เปนการกระทําของฝายชายตอฝายหญิง โดยผูท่ีมีพละกําลังกวาตอผูออนแอ ซ่ึงซอนทับกับระบบชายเปนใหญเปนมาตรฐานเชิงซอน ที่เปดโอกาสใหชายทําไดอยางมีคําอธิบายท่ีชอบธรรมมารองรับ ตรรกกะของการจับผิด ท่ีเปนผลพวงแหงอํานาจสรางให

26เกิดการปะทะระหวาง สามสิง่ คอื การไมมอี ยู การไมแ สดงออก (Non-manifestation) การเงยี บเฉย(Silence) (Foucault. 1984: 84) ความหมายเชิงวัฒนธรรมตอกะเทยท่ีแอบอางความเปนธรรมชาติของระบบความสัมพันธชาย-หญิงน้ีเอง ทําใหกะเทยตกอยูในตําแหนงในลําดับชนช้ันของสังคมท่ีเปนรองคือ เปนชายไมสมบูรณ – เปนหญิงไมครบเครื่อง (Failed man-failed woman) น่ันคือเปนคนที่ไมสมบูรณ ซึ่งก็คือภาพตัวแทนของกะเทย การกระทําตอกะเทยในทางเพศจึงไมมีสาระอันใดเพราะเธอก็เปนผูชาย นอกจากนี้ ภาพตัวแทนของกะเทยที่ถูกสงผานส่ือตางๆ (Discursiveflows) ซ่ึงเปนการสรางความหมายผานสื่อนั้น ยังตอกยํ้าใหภาพของคนท่ีมีความดอยกวาเปนตัวตลก ถึงแมการแตงกายจะดูเหมือนโดดเดนแตก็เปนการชูความแปลกแตกตาง แมวาบางคนอาจมองวาการไดปรากฎในส่ือเปน “การยอมรบั ” ของสังคม ยิ่งไปกวาน้ันเม่ือกลาวถึงความปรารถนาเชิงเพศวิถีของมนุษย ดวยแมบทความสัมพันธรักตางเพศ ซึ่งวางกรอบความสัมพันธ ความหมายของความปรารถนาน้ันจึงเปนไปไดเฉพาะความปรารถนาของรักตางเพศ (Heterosexual sex) สวนความปรารถนาตอเพศเดียวกันไมอยูในนิยาม เม่ือเปนเชนน้ี ความพึงพอใจในเร่ืองเพศท่ีถูกกดทับไวดวยความสัมพันธท่ีมุงใฝหาเพศตรงขาม (Desire for the other) ซึ่งเปนอภิสิทธิ์ของความสัมพันธแมบทรักตางเพศ จึงเปนความคิดแมแบบ ซ่ึงทําใหเราเห็นวาเหตุใด เกยจึงเรียกรองสิทธ์ิการแตงงาน คูเลสเบ้ียนจึงมีทอมกับด้ี กะเทยจึงตองแปลงเพศ ท้ังหมดน้ีเพื่อเลียนแบบความสมั พนั ธแมบทท่มี ี และยังสงเสริมเสถียรภาพและการจัดระเบียบท่ีดํารงอยู (Sexual statusquo) นอกจากน้ีในการใหความหมายแกความพึงพอใจในความสัมพันธระหวางเพศ เนื่องจากการตัดสินความพึงพอใจยังไมสามารถเปนความพึงพอใจท่ีสมบูรณแบบ จึงมีความคลุมเครือของความหมายทําใหไมสามารถตดั สนิ ไดชัดเจน แทท จี่ ริงเพศวถิ ขี องกะเทยเปนอยางไร สัมพันธกับคนอ่ืนอยางไร ไมมีการรับรู เปรมปรีดาปราโมทย เสนอในวิทยานิพนธเร่ือง การชวงชิงอัตลักษณของกะเทยในงานคารบาเรตโชววาในบางพื้นท่ีท่ีเปน “พ้ืนท่ีพิเศษ” กะเทยสามารถแสดงอัตลักษณที่เล่ือนไหลในวิถีทางเพศไดอยางไมขวยเขิน เชนในวงการคาบาเรตโชว แตนั่นเปนเพียงแวดวงท่ีจํากัด เพศวิถีที่แสดงตัวตนทางเพศท่ีแทจริงของกะเทยมิอาจเปนที่ยอมรับไดในพื้นท่ีสาธารณะท่ัวไป นอกจากน้ีเดิมระบบความสัมพันธระหวางเพศของไทยมิไดเปนอยางปจจุบัน แตดวยการรับความทันสมัยบนฐานคิดของตะวันตกโดยเฉพาะเรื่องเพศแบบวิคตอเรียนไดเปล่ียนวิธีคิดเก่ียวกับระบบเพศของไทยซ่ึงแตเดิมมีความหลากหลาย รวมทั้งความคิดทางศาสนาท่ีผานการชําระพระไตรปฎกทําใหการจัดประเภทมนุษยเพ่ือกิจบริสุทธิ์ของสงฆถูกนํามาใชกับเร่ืองทางโลก กฎเกณฑทางสังคมท่ีถูกสรางขึ้นใหมไมวาจะเปนในการดําเนินชีวิต เชนการสรางคํานําหนาชื่อแบงตามระบบเพศทวนิ ิยม และกฎหมายตา งๆ ท่ีถกู สรา งขน้ึ เพื่อรองรับความทันสมัย (ดูเพิ่มเติมในเปรมปรีดาปราโมทย. 2546) ทําใหระบบสองเพศนั้นแข็งแกรงและเบียดขับความหลากหลายทางเพศและเพศวิถีออกไป กรณเี ชนนีก้ ็เกดิ ข้ึนในประเทศอนิ เดยี เชนกัน กบั กะเทย ซง่ึ กอนหนา การปกครอง

27ของอาณานิคมอังกฤษกะเทยคือลูกสาวของพระเจา (พระศิวะซึ่งพระศิวะนั้นมีสองเพศอยูในองคเดียว) กะเทยทําหนาที่ใหพรเด็ก ๆ ท่ีเกิดใหม กะเทยไดรับเกียรติและมีท่ีดินของตนครั้นยุคอาณานิคมเขามาครอบครอง อังกฤษปฏิเสธการใหที่ดินแกกะเทยทําใหสถานะของกะเทยถูกลดความสําคัญลงอยางมากและในปจจุบันกะเทยในอินเดียจึงถูกผลักใหกลายเปนขอทานและโสเภณี จะเห็นไดวาระบบคิดและความรูสมัยใหมเบียดขับใหกะเทยไมมีที่ยืน และเพศวิถีของกะเทยไมถูกพูดถึง และไมมีความรูในเรื่องนี้ ซ่ึงเมื่อเปนสิ่งท่ีไมมีความชัดเจน ทําใหกะเทยไรซ ่งึ พืน้ ท่ีในสังคมและตองเทียบเคียงเพศภาวะ เพศวิถีกับวิถีวัฒนธรรมสองเพศ ในการคิดและการกระทํา รวมท้ังสรางคําตัดสินของสังคมตามวัฒนธรรมนี้ ซ่ึงบดบังตัวตนกะเทยและทําใหกะเทยถูกจัดกระทําและถูกเอารัดเอาเปรียบไดงาย ดังนั้นเปนที่นาสงสัยวาเมื่อพูดถึงกะเทย วิถีชีวิตของกะเทย วิถีทางเพศของกะเทย เราพดู ถงึ กะเทยหรือกะเทยพูดถึงตัวเองดวยความหมายอยา งไร และมนี ัยสาํ คญั อยางไรตอการศึกษาน้ี ซึง่ เชอ่ื มโยงสูสวนท่ี 4 ตอ ไปสวนทส่ี ี่ : ความเปน อ่นื และความเลื่อนไหลของกะเทยกับการลวนลามทางเพศ ในการศึกษาการลวนลามทางเพศกะเทย ยังมีประเด็นท่ีตองคลี่คลายในสวนของ ผูที่ถูกขนานนามวา กะเทย วาแทที่จริงแลวกะเทยน้ันเปนอะไร เพราะเม่ือวิพากษอุดมการณ แมบทความสัมพันธรักตางเพศและความเปนกะเทยมีความไมชัดเจนจึงเกิดขอคําถามวา กะเทยนัน้ เปนอัตลักษณท างสงั คมหรือไม และหากไมใ ชม ผี ลอยา งไรในการอธิบายการลวนลาม ทางเพศ โดยจะกลาวถึงในประเด็นของ “กะเทย”: อัตลักษณทางสังคม หรือ ความเปนอ่ืน การสรางอัตลักษณอา งอิงของกะเทย และความเปนกะเทยกบั ความหมายการลวนลามทางเพศ 4.1 “กะเทย” : อตั ลักษณท างสังคม หรอื ความเปน อืน่ ระเบยี บสังคมรกั ตางเพศภายใตร ะบบชายเปน ใหญเม่ือไดยึดทม่ี น่ั ในฐานะเรื่องเลาแมบทของความสัมพันธระหวางเพศในสังคม และไดสรางบรรทัดฐานรักตางเพศ ในฐานะเทคโนโลยีของอํานาจ สงผานไปจัดระเบียบคนในสังคมแลว ทําให กะเทย น้ันถูกจําแนกดวยความตาง ช้ีตัว และ ใหช่ือเรียก วา กะเทย การใหช่ือจึงดูเหมือนเปนการสรางอัตลักษณทางสังคม (Social identity) และใหความหมายกับกะเทย การใหชื่อ กะเทย จะมีอํานาจเมื่อมีการยอมรับท้ังโดยสํานึกและจิตใตสํานึกเขาสูตัว ทันทีท่ี กะเทย พูดวา “ฉันเปนกะเทย”จึงอาจทําใหเช่ือไดวากระบวนการสรางอัตลักษณไดประสบความสําเร็จแลว และเม่ือกะเทยยอมรับความตาง จึงยอมรับความเปนรองของสังคมรักตางเพศ เปนรองผูชาย และเปนรองผูหญงิ สยบยอมตอ อํานาจการจดั กระทําตอตวั มนษุ ยไ ดอยา งสนทิ ใจ ขณะเดียวกันเม่ือสังคมผูกโยงเพศวิถีเขากับชีวภาพ ภายใตวาทกรรมเพศภาวะแลววิถีชีวิตในเร่ืองเพศของกะเทยก็มิสามารถจัดอยูในเกณฑมาตรฐานปกติตามบรรทัดฐาน

28ของสังคมดวยเชนกัน เรามักมองวากะเทยตัวเปนชาย (เพศสรีระ) ใจเปนหญิง (ท้ังเพศภาวะและเพศวิถี) ระเบียบสังคมมิไดจัดหาสิ่งตางๆ มารองรับเพศท่ีสาม หรือท่ีสี่ ที่หา เพราะในระเบียบสังคมชนนี้ กะเทยไมมีอยู ถึงแมวาในสังคมจะมีกลุม เกย ซ่ึงเปนผูที่รักเพศเดียวกันและมีการตอ สูของกลุมดังกลาวตอระเบียบสังคมแบบน้ี ในเชิงกระบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมเพ่ือเรียกรองสิทธิ อาจสังเกตเห็นวาเกยเริ่มมีท่ียืนในพ้ืนที่ทางสังคม และกะเทยถูกผนวกรวมเปนสวนหนึ่งของกลุมการตอสูของเกย แตไมใชเกย จะเห็นไดจากกิจกรรม เชน งานบางกอกเกยเฟสติวัล ยานสีลมที่กะเทยจะเขาไปรวมกิจกรรมกับกลุมเกย หรือในตางประเทศดังนั้นกะเทยเองก็ไมใชเจาของพ้ืนท่ี อาจกลาวไดวา กะเทยจึงเปน เพศกลุมนอย (Sexual minority)และยังเปนชนกลุมนอย ชายขอบ ในกลุมชนกลุมนอย อีกดวย อยางไรก็ดีประเด็นจากการตอสูเชิงการเมืองในรูปของการเมืองเรื่องอัตลักษณ (Identity politics) ในการเปดพื้นที่ใหสังคมยอมรับเกย ดังในตัวอยางที่อางถึงขางตน อาจจัดไดวาเปนการตอสูทางการเมืองเพื่อแสดงออกซ่งึ อตั ลกั ษณอ ยา งหนง่ึ เหตุใดกะเทยจึงไปเขาพวกกับเกย ท้ังๆ ท่ีลักษณะรูปลักษณ การแตงกายและการแสดงออกจะตางกัน กะเทยจะเอียงไปทางความเปนหญิง แตเกยจะโนมเอียงไปทางความเปนชาย ในการตอสูแบบน้ีตองการแสดงซ่ึงอัตลักษณแบบรวมกลุม (Collective identity)ซึ่งมีขอคําถามท่ียังตองคลี่คลายเกี่ยวกับคนท่ีถูกเรียกวากะเทย เพราะดูเหมือนวาความเปนกะเทยจะมีความไหลเลื่อน และไมน่ิงในเชิงของความหมาย หรือกะเทยจะเปนความเปนอ่ืนจึงทําใหสงสัยวาแทที่จริงแลว กะเทยหมายความวาอยางไร อัตลักษณของกะเทยเปนอยางไรมีความหมายอยา งไรในสังคมไทย ในตํานานตะวันตกสมัยกรีกมีการพูดถึงกะเทย (Hermaphrodite) วากะเทยเกิดจากการขอพรจากเทพเจาเพราะความรักของนางไมท่ีไมอยากจะแยกจากชายซึ่งตนหลงรักแตปฎิเสธความรักของตนจึงขอพรใหไดอยูดวยกัน เทพเจาจึงใหพรใหหนุมท่ีนางไมรกั กลายเปนมีสองเพศอยูในตัวคนเดียวกัน ยังมีการปรากฏของกะเทยในวัฒนธรรมตางๆ ไมวาจะเปน Hijra(s) ในอินเดีย Berdache ของเผานาวาโฮ Bakla ในฟลลิปปนส Wariaท่ีอินโดนีเซีย Leiti ในตองกา Acualt ในพมา หรืออ่ืนๆ แลวกะเทยในสังคมไทยหมายความวาอยางไร พจนานุกรมราชบัณฑิตสถาน ป 2542 ใหความหมายคําวา กะเทย ไววา คนท่ีมีอวัยวะทั้งเพศชายและหญิง, คนท่ีมีจิตใจและกริยาอาการตรงขามกับเพศของตน; ผลไมที่มีเมล็ดลีบ เชน ลําไยกะเทย (อาหม วาเทย) อยางไรก็ดีมีผูสนใจศึกษาเร่ือง เกย กะเทย(Kathoey) ในเมืองไทย อางวาคําวา กะเทย ไดรับอิทธิพลมาจากวัฒนธรรมเขมร ในภาษาเขมรสมัยใหม เรียก Katoey โดยในภาษาเขมรคํานี้ แปลวา “เปนอื่น/แตกตาง” (Jackson อางในTotman. 2003: 67) จากการศึกษาของ Totman ใหความหมายของกะเทยวา “เปนชนช้ันของคนท่ีระบุวามีเพศภาวะที่ไมเปนไปตามบรรทัดฐาน (non-normative)” (Totman. 2003 : 67 ;citing Jackson. 1995:193) สว นเกยน ้ันไมเก่ยี วกับเพศภาวะ (gender orientation) อยางไรก็ดีจะเห็นไดวาในคําภาษาไทยแลว คําวากะเทย ต้ังอยูบนหลักของ เกณฑการตัดสินเชิงชีวภาพโดยนําเร่ืองของอวัยวะและการสืบพันธุมาเปนหลักในการเปรียบเทียบ เพราะผลไมที่มีเมล็ดลีบ

29ไมมีความสามารถดังกลาว นอกจากเปนการจัดประเภทแลว ยังมีการกันออก คือแยกประเภทวาไมเปนไปตามบรรทัดฐานเร่ืองเพศ (บรรทัดฐานรักตางเพศ หมายถึง สถานะที่เปนบรรทัดฐานของการรักตางเพศ ท่ีทําใหเพศวิถีทางเลือกอ่ืนๆ กลาย “เปนอ่ืน” และ “เปนชายขอบ”(Jackson. 1999: 163))นั่นคือแตกตางจากคนปกติ ที่มีเพียงเพศชาย และ หญิง ซึ่งทําใหเห็นวากะเทยน้ันมีความหมายครอบคลุมถึง คนท่ีมีจิตใจและกริยาอาการตรงขามกับเพศของตนและตองการมีสัมพันธกับเพศชายในความสัมพันธเชิงเพศประเวณี ทั้งนี้ผูเปนกะเทยจะมีระดับของการแสดงออก/บรรลุเพศภาวะตางๆ กัน ตั้งแต กริยาทาทาง จนกระทั่งถึงการแปลงเพศสาํ หรับการศกึ ษาน้จี ะใชคาํ วา กะเทยในความหมายนี้ จะเห็นไดวา คําวากะเทย นั้นเปนการกําหนดความตางใหกับมนุษยที่มีคุณสมบัติ เชนนี้ ซ่ึงเปนการใหคุณคาเชิงลบเมื่อเทียบกับการตัดสินเชิงบรรทัดฐาน ดังน้ันกะเทยจึงเปน ความแตกตาง แตในความเปนกะเทยที่แตกตางน้ียังมีส่ิงที่ตองช้ีใหชัดลงไปกอนท่ีเรา จะสามารถศึกษาเรื่องการลวนลามทางเพศกะเทยไดอยางลุมลึก คือ กะเทยเปนอัตลักษณ ทางสังคมหรือไม อัตลักษณถูกสรางมาจากฐานคิดของความเหมือน (Similarity) และ ความตาง (Difference) น่ันคือ เหมือนคนอ่ืน หรือแตกตางจากคนอื่น ๆ อยางไร หากคน ๆ หนึ่ง สามารถบอกไดวาเหมือนใคร อยางไร เขากลุม เขาพวกกับเขาไดโดยไมขัดเขิน ดวยกระบวนการจัดเขาพวกไมวาจะเปนการใชสัญญลักษณตางๆ หรือการสรางความเปน ตัวแทนผานถอยแถลงสาธารณะ หรือวิธีการใชอื่นๆ ท่ีแยบยลกวา จากนิยาม และคําอธิบาย การใหความหมายขางตน ความคิดเก่ียวกับกะเทยจึงเปนเพียงการสราง ความเปนอ่ืน (Otherness) ใหกะเทยเพราะในระบบการจัดความคิดมนุษยเร่ืองเพศมีความสําคัญโดยจัดอยู บนฐานคิดของรกั ตางเพศ และสมการของความเปน หญิงความเปนชายเทานั้น พื้นที่ทางสังคม ทีต่ กอยภู ายใตคําตัดสินเชงิ บรรทัดฐานรักตางเพศ กะเทยและความเปนกะเทยจึงอาจตกอยู ณ จุดจุดหน่ึงบนเสนสมการน้ี แตไมสามารถหลุดออกจากแนวเสนน้ีได หมายความวากะเทย สามารถรับรูวาตนเองแตกตางแตไมสามารถบอกไดวาอัตลักษณของตนเองเปนอยางไร เพราะกะเทยมีคุณสมบัติไมเพียงพอครบถวนท่ีจะเปนหญิงหรือเปนชายรอยเปอรเซนต มีบางสวนที่เหมือนและยังมีหลายสวนที่ตาง เน่ืองจากทางเลือกของกะเทยตกอยูภายใต ทางเลือกท่ีจํากัดเพียงสอง หญิงหรือชาย กะเทยจึงไรอัตลักษณ (Non-identity) ในกรอบแหง วัฒนธรรมสองเพศ ความเปนกะเทยมีความเลอ่ื นไหลไมคงท่ี (Fluidity) กลา วคอื คุณสมบตั ิ ที่ประกอบดวยความเหมือนและความตางของกะเทย ทําใหในบางบริบทกะเทยสามารถ เขาพวกกับผูหญิง เกย หรือแมแตผูชายในบางกรณี จึงไมแปลกที่ในการตอสูทางการเมือง เพ่ือเปดพื้นท่ีของเกย กะเทยสามารถเขาไปตอสูรวมไดดวย กะเทย ณ จุดนี้จึงช้ีใหเห็น ความเปนอ่ืน และเลอ่ื นไหลของความเปนกะเทย

30 ความหมายที่เล่ือนไหลของกะเทยมีผลอยางไรตอกะเทย ในภาพความคิด หรือ“ภาพตัวแทน”2 ท่ีสังคมมีตอ “กะเทย” เปนภาพหน่ึงเดียว สรางมายาคติครอบงําความคิดผานภาษาโดยใชหลักแหงเหตุผลท่ีมีฐานความรูแบบวิทยาศาสตร ใหแกความเปนกะเทย ทําใหเราเห็นและเชื่อวากะเทยเปนอยางหน่ึง เสนอคําอธิบายแมบท ซึ่งนอกจากจะไมเคารพตอความหลากหลายของมนุษยแลว ยังตัดทอนและกดทับความหลากหลายออกไปดวย(Manyness to oneness) Taylor, Mark C. ไดช้ีใหเห็นโดยอางอิงนักปราชญเชน คานท และเพลโต วาการอธิบายดวยตรรกะแหงเหตุผลสรางความเปนหนึ่งเดียวใหกับคําอธิบายตางๆวา“ในเร่ืองของประสบการณ เหตุผลน้ันสรางความสมานฉันทแหงบุคคลิกภาพโดยครอบงําโนมนําจริตที่หลากหลาย และขัดแยงไปสูหลักเกณฑของเหตุสูผลกฏเกณฑแหงจริยธรรมและศลี ธรรม” (Taylor. 2000: 377) ภาพความคดิ ของเราตอ มโนทัศนหนึ่งๆ จึงมีกรอบความคิดอยู ซง่ึ สิง่ ที่เปนอ่ืน (Otherness) หรือส่ิงอ่ืนที่อยูนอกเหนือระบบความคิด (Conceptual system)(Humm. 1987: 56) จึงถูกกันออกไป ความแปลกแยก (Fragmentation) และความเหินหาง(Alienation) จงึ ถูกกดทับในประสบการณข องมนุษย และภาพความจริงท่ีถูกนําเสนอเปนความจริงหน่ึงเดียวที่เรารับรูผานภาษา ดังนั้นจึงไมมีขอสงสัยถาเรารับรูนิยามของสรรพส่ิงในสภาวะทแ่ี บงแยกไมได ผูวิจัยไมเชื่อในความเปนหนึ่งเดียวของอัตลักษณหรือตัวตน (ทางสังคม) ของมนุษยซึ่งสนับสนุนแนวคิดของนักคิดหลังโครงสรางนิยม ที่เสนอวาภาษาน้ัน “ไมมีแกนแกนท่ีแทจริงความหมายของคําไมใชส่ิงคงท่ี” (Taylor. 2000: 388) ภาษาน้ันเล่ือน (Defer) ไปตลอดเวลาเพราะขึ้นอยูกับการตีความ และยังถูกสรางภายใตระเบียบแบบแผนหน่ึง ท่ีสุดแลวความหมายที่ถูกสรางผานภาษาจึงเปนความหมายท่ีสรางโดยมีเงื่อนไข และไมสามารถสะทอนถึงภาพสมบูรณ (Totality) ได ซึ่งเช่ือมโยงกับสิ่งท่ี ดาริดา โตแยงซ่ึงเรียกวา Logocentric หรือ“ตรรกะของความคิดตะวันตกที่เช่ือวามีภาษาที่มีอํานาจเหนือเปนสากลท่ีสามารถเปดเผยส่ิงที่ แทจริง ถูกตอง เหมาะสม และสวยงาม” (real, true, right and beautiful) (Schwandt.2001: 52) ซ่ึงอันท่ีจริงแลวไมเปนเชนน้ัน เพราะภาษาไมสามารถใหความหมายของความคิดภายในตนของมนุษยไดท้ังหมด เพิ่มเติมจากนั้นนักคิดยุคหลังสมัยใหมไดใหภาพความคิดตอภาษา หรือวาทกรรมใน ความหมายท่ีภาษา น้ันเปนโครงสรางความคิด เปนภาพหรือ 2 “ภาพตวั แทน” (Representation) หมายถงึ “การแลกเปลยี่ นความหมาย และมโนทัศนทีร่ บั รูผานภาษารวมกนั โดยผา นความสัมพนั ธร ะหวางสิง่ ตา งๆ มโนทศั น และชุดของสัญลักษณท ่แี ทนมโนทัศนเหลาน้นั ” (Hall. 2002: 18) ภาพตัวแทนที่ถกู สรางข้นึ เปน “การผลิตสรางความหมายผา นภาษา” (Hall. 2002: 16) โดยเปน การอธบิ ายและสรา งความคดิ เกย่ี วกบั สง่ิตา งๆใหกบั เรา Hall ยงั เสนออีกดวยวาภาพตวั แทนนน้ั เช่ือมโยงภาษา และความหมายกบั วฒั นธรรม

31ความคิดตวั แทนของ ความคิดทีม่ อี าํ นาจเหนือ (Dominant view) ทสี่ รางความจริงผาน “ความรู”(อํานาจเหนือผูอ ืน่ (Bryman. 2002: 56) ในยุคความรสู มยั ใหม วทิ ยาศาสตร และเหตผุ ลนยิ มใหคาของ “ความจริง” นั้นย่ิงใหญ ใชอธิบายไดครอบคลุม (Totalizing) เปนสากล (Universal)สามัคคีสมานฉันทหนึ่งเดียว (Coherence/Unity) เปนแกนของส่ิงที่ Jean Françoise Lyotardปฏิเสธ และเรียกวาอภิมหาอรรถ โดยในการศึกษาการลวนลามทางเพศกะเทย น้ันฐานคิดของปรัชญาหลังยุคสมัยใหม ไดชี้แนะใหพิจารณาถึงยุทธศาสตร การสรางความรูเฉพาะเรื่องหรือทองที่ (Little narrative) ซ่ึงพยายามสะทอนความหลากหลายของสรรพส่ิง (Multiplicity ofdeities) บนพ้ืนฐานของตรรกะที่แยงกับระบบที่ดํารงอยู (The logic of dissent) โดยใชหลักแหงความหลากหลายและเล่ือนไหล (Fluidity) ความคิดแนวนี้จึงเปนสัญญาณท่ีนําไปสูการสั่นคลอนของความเปนหนึ่งเดียวในการใหความหมายแกสรรพส่ิง ที่มีเสถียรภาพ ม่ันคง ทําใหเรามีคําถามตออัตลักษณของส่ิงตางๆ เรียกไดวาอัตลักษณนั้นตกอยูในวิกฤต (Identity crisis)กลาวคอื มคี ําถามตอความเหมือน (Sameness) ท่เี ปนแกน ของอัตลกั ษณ ดังนัน้ จะเขาใจการลวนลามทางเพศกะเทยจึงตองรื้อใหเห็นถึงความซับซอนของความเปน “กะเทย”โดยทั่วไป และอัตลักษณทางเพศของกะเทยกอน เน่ืองจากการมองเพียงภาพท่ัวไปที่เปนภาพเหมารวมของกะเทย เปนเน้ือเดียวกันหมดอาจจะทําใหเราพลาดมิติของความสัมพันธท่ีแปรเปล่ียนไปตามลักษณะหรือ ประเภทของความสัมพันธของกะเทยที่มีกับผูที่ตนสัมพันธดวย ณ เวลาหน่ึงๆ ในบริบทหน่ึงๆ ดังน้ันภาพเหมารวมหรือท่ัวไปของกะเทย จึงเปนประเด็นเง่ือนไขที่บดบังการสรางความรูการลวนลามทางเพศกะเทยที่จําเปนตองคลี่คลายในหวั ขอ ตา งๆ เพ่ือเปน แนวทางในการศึกษาในสวนตอ ไป 4.2. การสรา งอัตลักษณอา งอิงของกะเทย กะเทยมิอาจจัดประเภทเขากับพวกใดพวกหนึ่งได ภายใตมาตรฐานแมบทเรอ่ื งเพศแลวกะเทยสรางอัตลักษณโดยยึดอะไรเปนหลัก หากพิจารณาในประเด็นเร่ืองของเพศแลวจะเห็นวา ในกรอบความคิดหลักของระเบียบความสัมพันธระหวางมนุษยแลว เพศท่ีปกติมีเพียงสองเทาน้ัน ฐานคิดเชนน้ี มีผลตอผูท่ีถูกจัดใหเปน “คนผิดปกติ” เบี่ยงเบนในเรื่องเพศอยางไร ไมวาจะเปน เกย เลสเบี้ยน ไบเซ็กชวล และอื่นๆ ที่ยังไมมีคํานิยาม โดยเฉพาะกลุมคนท่ีผูวิจัยสนใจ คือกะเทย อยางไร แตกอนที่จะเขาประเด็นดังกลาวการสืบคนวาอัตลักษณกะเทยมาไดอยางไร มีความสําคัญมาก เพราะไมมีกะเทยอยูในระบบคิดสมัยใหม ที่กลาวเชนน้ันเพราะพืน้ ท่ที างสังคมไมม ีพ้นื ทขี่ องกะเทย ดวยเหตุใด พื้นท่ีของความสัมพันธของมนุษยไมใชพ้ืนที่ของความหลากหลาย มนุษยและธรรมชาติที่หลากหลายไมไดถูกยอมรับและมีเพียงความหมายหนึ่งเดียวในการรับรู Lefebvreเสนอเกีย่ วกบั พื้นทไ่ี วว า พ้นื ทใ่ี นแตล ะยคุ มคี วามหมายไมเหมือนกนั ในประวตั ศิ าสตรของพนื้ ที่

32 มีพื้นที่เรียกวา พื้นที่สัมบูรณ (Absolute space) กลาวคือ “เกิดจากชิ้นสวนของธรรมชาติที่อยู ณ ท่ีแหงน้ัน (Sites) ซึ่งถูกเลือกมาจากคุณสมบัติภายในตน (ถ้ํา ยอดเขา นํ้าพุแมน้ํา) และสถาปนาโดยการนํามาวางเรียงตอเน่ืองกันเปนคุณลักษณะของธรรมชาติ และความเปนปกแผนหนึ่งเดียว” (Lefebvre. 1998 : 48) หากเราเชื่อวาพื้นท่ีน้ันไมเปนหนึ่งเดียว สิทธิในพื้นท่ีทางสังคมก็ไมเปนหนึ่งเดียวเชนกัน ในพ้ืนท่ีทางสังคมมีการกีดกันสิ่งที่แตกตางออกไปเหลือเพียงส่ิงที่ Wolfgang เรียกวาเปน พื้นที่ของตัวแทน (Space of representation) เพราะพื้นที่ท่ีกลาวถึงกันทุกวันน้ีเปน พื้นท่ีเชิงนามธรรม (Abstract space) ทําหนาที่อยางเปนวัตถุวิสัย ซึ่งหมายถึง “ชุดของสรรพสิ่ง/สัญลักษณ และความสัมพันธอยางเปนทางการ :แกวและหิน คอนกรีตและเหล็ก มุมและเสนโคง ความสมบูรณเต็มที่ (full) และความวางเปลาความเปนทางการและความเปนปริมาณไดลบท้ิงความแตกตางออกไป...” (Lefebvre. 1998 : 49)และในแงของความสัมพันธร ะหวา งเพศแลว พื้นทีเ่ ชิงนามธรรมมคี วามขดั แยงในตัวเอง กลาวคือเปนการผสมปนเปของ การผลิตซ้ําความสัมพันธทางสังคม กับ การแพรพันธุเชิงชีววิทยาโดย Lefebvre ช้ีวา “ถึงแมจะมีการปฏิเสธส่ิงที่กระตุนความรูสึกและเรื่องทางเพศแตจุดท่ีอางอิงถึงกอนอ่ืนก็คือการสืบพันธุ ซ่ึงครอบคลุมหนวยครอบครัว ประเภทของที่อยูอาศัย(อพารตเมนท บังกาโลว คอตเทจ เปนตน) ความเปนพอ ความเปนแม และมีสมมุติฐานวาความสามารถในการแพรขยายพันธุ และชีวิตท่ีสมบูรณของมนุษยเปนสิ่งเดียวกัน” (Lefebvre.1998 : 49 - 50) ท้ังนี้ความสัมพันธทางสังคมท่ีถูกผลิตจึงเปนความสัมพันธ ที่ถูกนิยามอยางหยาบและงายๆ ที่ทําใหมนุษยที่เปนกะเทยอาจจะอยูไดอยางยากเย็นเพราะไมมีท่ีใหกับส่ิงที่ไมใชผูชายหรือผูหญิง และ ความแตกตางของความพึงพอใจแบบอ่ืนๆ และนั่นก็ทําใหเราตองนําเรื่องของบรรทัดฐานรักตางเพศ มาอภิปรายเพ่ิมเติม เพราะ พื้นที่ทางสังคมหากเมื่อนําอุดมการณเร่ืองเพศเขามาพิจารณาประกอบแลว พื้นท่ีถูกสรางใหกลายเปนพื้นที่ทางสังคมของรักตางเพศ(Hetero-social space) กีดกั้นความหลากหลายออกไปทําใหเราเขาใจไดวา ภายในพ้ืนที่ทางสงั คมสทิ ธอิ นั เทาเทียมไมมีดํารงอยู แตเปนการจัดลําดับของสิทธิใครไดมาก ไดนอย ใครไดกอนไดหลัง และใครไมไดเลย หรือไมมีจะให สิทธิในการแสดงออกซึ่งตัวตนและเพศวิถีของกะเทยก็ไมมีอยูเชนกัน ดังน้ันจึงจําเปนตองซุกซอนสิ่งตางๆ เอาไวในหลืบเงาของมุมมืดเพราะสังคมรับไมไดเนื่องจากเปนเรื่องขัดศีลธรรมจรรยา กลาวคือมิใชส่ิงที่เรียกไดวาเปนเซ็กซอันชอบธรรม (Legitimate sex) ในระบอบสังคมท่ีถูกตอง ดีงาม ส่ิงน้ีเองเสนอคําอธิบายแกเราวา ทําไมเพศวถิ ขี องกะเทยซ่ึงถกู ทาํ ใหเปนเพศวถิ ชี ายขอบ จงึ ไมถูกพูดถึงเพราะไมมีพื้นที่ใหส ําหรับแสดงและเรยี กรอ งสทิ ธนิ ่นั เอง ไมเพยี งประเด็นของการเรยี กรองสิทธทิ ม่ี คี วามสําคญั แตท่ีสาํ คัญมากไปกวา น้นั คือการไมมีพ้ืนที่ใหแกความหมายของความเปนกะเทยตามตัวตนท่ีแทจริง เพราะในระบบความหมายทางวัฒนธรรมนั้นไมมีกะเทย เนื่องจากไมอยูในระบบของเหตุผลของความเปนชายจริงหญิงแทไดมีขอถกเถียงในเร่ืองน้ี เพราะมีการช้ีประเด็นเรื่องระบบทางเพศของไทยวาเปน “ระบบสามเพศ

33ส่ีเพศวิถี” Rosaline Morris (2537) โดยการอางอิงประวัติศาสตรทองถิ่นทางภาคเหนือแตมีนักวิชาการเชน Andrew Matzner (2545) ในบทความ On the Question of Origins:Kathoey and Thai Culture ถกเถยี งวายงั ไมส ามารถสรุปไดเพราะใน ปฐมมูลบริบท ที่ใชอางอิงมิไดเขียนชัดเจนลงไปเชนน้ัน เพียงแตใหความรูวาเม่ือมีการสรางโลกมีมนุษยอยูสามเพศ คือชาย หญิง และกะเทย (นุปุงสก) หากแตกะเทยนั้นมิไดเปนท่ีรักของทั้งชาย หรือหญิง กะเทยไมไดมีบทบาทโดยตลอดมาถึงขั้นหน่ึงก็หายไป และขอมูลอางอิงก็มิไดครอบคลุมประวัติศาสตรทองถ่ินของภาคอ่ืนๆ ภาพสะทอนของความหมายแมบทของกะเทย และวิถีทางเพศในสังคมไทยก็คือ คนที่มีลกั ษณะตามเนอื้ รอ งของเพลง “กะเทยประทวง” ของปอยฝาย มาลัยพร ดังน้ี “…….ชีวิตจิตใจกะเทย มวนไปเลยเลย ละบมีปญหา ข่ันสิใหฉันละเปนผูชาย ฉันขอยอมตาย ยอมตาย หละดีกวา ขั่นสิเอาฉันตองเอาผัว เอาผัว เอาผัวกะยังวา....” กลาวคือ กะเทยน้ันร่ืนเริงอารมณดีสรางความขําขันสนุกสนานใหกับสังคม และ สําสอนทางเพศ เปนภาพของการดําเนินชีวิตแบบสุดข้ัว ท่ีไมไดมีอยูในภาพตัวแทนของผูชาย ผูหญิง “ปกติ” ซึ่งบรรทัดฐานของการมีเพียงสองเพศถูกยึดเปนเกณฑในการเทียบเคียงสิ่งที่เปนความเบ่ียงเบน เชนกะเทย ท้ังน้ีถอยแถลงสารน้ีไดสะทอนใหเห็นถึงอิทธิพลระบบชายจริงหญิงแท ท่ียึดหัวหาดเหนียวแนนโดยกลุมท่ีครอบงํา (ชาย) และกําหนดสรางวาทกรรมของความจริงเรื่องเพศ แบงคนเปนเพียง2 เพศ (ผูหญิงเปนรอง) ปะทะกับชนชั้น (กะเทยในฐานะชนช้ันลางสุดในความสัมพันธหญิง-ชาย) โดยที่กะเทยถูกขีดขอบขายความหมายของตนในกรอบความเปนผูหญิง แตก็ไมไดอยูในกรอบมุมมองของท้ัง “คนดี ๆ” และของ “กุลสตรี-ผูหญิงดี” ซึ่งสรางภาพตัวแทนใหกะเทยนอกจากภาพลบแลว ยังอาจทําใหเราไขวเขวไปไดวาสังคมไทย ยอมรับและเปดโอกาสกวางขวางใหอิสระแกกะเทยในการแสดงตัวตน ซ่ึงนักวิชาการตางประเทศหลายคนท่ีศึกษาเก่ียวกับ โฮโมเซกซชวล ในเมืองไทย ไมวาจะเปน Peter Jackson, Rosaline Morris, RichardTotman, Sam Winter เปนตน ก็ไดเสนอแนะความคิดในทํานองเดียวกันนี้ ท่ีวากะเทยไทยมีอิสระมากกวา (โดยบางคนก็เปรียบเทียบกับเกย)3 แมกระทั่งสรางวาทกรรม “เมืองสวรรคของเกย” (Gay paradise) ขณะเดยี วกนั สังคมไทยก็อางวามีความ “อดทน” (Social tolerance)คําที่นักวิชาการทางตะวันตกมักใชกับแสดงนัยการเปดโอกาส- ตอกลุมคนรักเพศเดียวกันตาม3เกยและกะเทยตามภาษาสมัยใหมนั้นตางกัน แตเดิมในคําไทยมีแตคําวากะเทยซึ่งจะเปนคํากลางๆ ที่ใชครอบจักรวาล เม่ือเรามีการติดตอสื่อสารและนําความรูตะวันตกเขามา และโดยผลพวงจากการตอสูของกระบวนการเคล่ือนไหวของกลุมรักเพศเดียวกันตั้งแตชวง ศตวรรษ1960 จึงมีการใชคําวาเกยแพรหลาย จากการแยกแยะอยางหยาบๆ เกยมักจะนิยมแสดงภาพลักษณของตนออกมาในทางเพศชาย สวนกะเทยตามความเขาใจท่ัวไปนั้นจะมีภาพลักษณและการแสดงออกทางเพศภาวะแบบผูหญิง

34การจัดประเภทภายใตกรอบอัตลักษณทางเพศทวินิยม ซึ่งการสืบคนกลไกในการเสนอภาพของกะเทยมีที่มาอยางไร อัตลักษณของกะเทยไทยถูกสรางขึ้นดวยกลไกแหงอํานาจอยางไร และสงผลอยา งไรตอ กะเทยในเรอ่ื งความสัมพันธระหวางเพศ จึงเปนพ้ืนฐานสําคัญในการสรางความเขา ใจของงานวจิ ยั นี้ ดังนั้นเม่ือกลาวถึงพื้นที่ทางสังคม จึงมิอาจเรียกไดวาเปนพ้ืนที่ท่ีมีความสมานฉันทหน่ึงเดียว (Unity) แตดวยรหัสความหมายทางวัฒนธรรม ซ่ึงเปน “รหัสเฉพาะที่สรางข้ึนในชวงของประวตั ศิ าสตร” ทีส่ ลกั ลงไปทาํ ใหมนุษยท่ีกาวเขามาในพ้ืนท่ีทางสังคมในวัฒนธรรมหนึ่งๆนั้น เขาใจตนเองและความหมายของตนเองตามกรอบของวัฒนธรรม และบงการชีวิตตนเองตามกรอบความคิดที่ถูกกําหนดไว ดังน้ันการถอดรหัสความหมายเชิงวัฒนธรรม เพ่ือคล่ีคลายใหเขาใจวารหัสทางวัฒนธรรมในเร่ืองเพศเปนอยางไร โดยอาศัยการวิเคราะหถึง กฎเกณฑกติกา ของสังคมที่เปนฐานความคิดสรางพ้ืนที่ทางสังคมเก่ียวกับวัฒนธรรมเร่ืองเพศ และนําสูการสรางกะเทยในสองประเด็นคือ การสรางความเปนกะเทยผานความรูเร่ืองระบบชายจริงหญิงแท และการสรางความเปน กะเทยผานความรูเ รือ่ งความพึงพอใจทางเพศ 4.2.1 ความรูเร่ืองระบบชายจริงหญงิ แท การแยงชิงอํานาจที่สําคัญในการสรางอัตลักษณของมนุษย ไมวาจะเปนมนุษยท่ีออนแอ/แข็งแรง ปกติ/พิการ หญิง/ชาย ลวนมาจากการตัดสินพื้นฐานอยางหยาบๆดวยชีวภาพและสรีระ ทั้งสิ้น วิชาเชน กายวิภาคศาสตร ตั้งอยูบนพื้นฐานของความรูในการจัดประเภทมนุษยวาแบงไดสองเพศ คือชายและหญิง ดังน้ันผูที่มีอวัยวะที่ไมสมบูรณตามมาตรฐานของความเปนเพศ กะเทยแทจึงไมสามารถจัดใหเขาลอคได ซึ่งเม่ือมีความบกพรองเกิดข้ึนจะตองมีพิจารณาตัดสินการปรับเปล่ียนโดยผูเชี่ยวชาญใหถูกตองตามท่ีโดยวิธีทางการแพทยเ พอ่ื ใหป กติ อยางไรกด็ ีหากกลาวเชน นอ้ี าจจะเปน การกลาวแยกเปนสวนๆ เพราะรางกายของมนุษยนั้นมีความสัมพันธกับจิต สําหรับผูที่มีจิตไมเปนไปตามเพศสรีระยอมผิดปกติดวย จะเห็นไดจากการตัดสินจากผูมีอํานาจในกรณีการเกณฑทหารวากะเทยไมผานเกณฑเพราะจิตผิดปกติ กรณีท่ีกลาวขางตนเปนการตัดสินจากมุมมองของสรีระเพียงอยางเดียว เมื่อนําประเด็นดังกลาวมาพิจารณาผูมีจิตไมตรงกับเพศสรีระจึงตองหาทางออกซ่ึงมีเทคนิควิทยาตางๆ ทางการแพทยที่ชวยสงเสริมสนับสนุนใหบรรลุความตองการดังกลาวรวมไปถึงการทําศัลยกรรมเพ่ือความพึงพอใจของตน และใหเขาไดกับเกณฑมาตรฐานของสงั คม ทขี่ ดี เสน ของความหมายความพงึ พอใจทางเพศไวสําหรับความสัมพันธกับ “เพศตรงขาม”ไมใ ชความสัมพันธระหวา งชายแทห ญงิ เทยี ม หรอื ชายเทยี มหญิงแท การใหความหมายของรักเพศเดียวกันเปนเร่ืองผิดปกติ/จิตผิดปกติจึงเปนถอยแถลงสาร(Statement) ที่สรา งความแตกตางใหกบั คนที่ถูกจัดในประเภท แมจะยกเลิกความรูดังกลาวออกจากความรูทางการแพทยมานับสิบป แตปฎิบัติการในสังคมยังถูกช้ีนํา ดวยความรูเชนน้ีและแพรกระจายวนเวียนอยูในสังคม ในวงเวียนเครือขายอํานาจผานสถาบันตางๆ จะเห็นได

35จากการถูกปฏิเสธจากครอบครัว การไมยอมรับการแตงงานของกลุมคนรักตางเพศ แมกระท่ังในประเทศท่ีประกาศตนวาเจริญแลว การทํารายรางกายและจิตใจ ประณามคนท่ีมีพฤติกรรมทางเพศท่ีแตกตาง ขอปฏิบัติหรือประเพณีท่ียึดถือในสถาบันตางๆ ไมวาจะเปนกลุมเพื่อนฝูงครอบครัว โรงเรียน การกีดกันและความไมสะดวกตางๆ ในการใชชีวิตประจําวัน ตั้งแตเร่ืองท่ีคนท่ัวไปเห็นวาเปนเร่ืองสวนตัวเชน คํานําหนาช่ือ การใชหองนํ้า ไปจนถึงการกระทํานิติกรรมตางๆ และการเรียกรองสิทธิ ซึ่งเครือขายของความรูที่ไหลเวียนในสังคมไมไดถูกลบลางถอดถอนออกไปอยางแทจ รงิ และเปน เรือ่ งทางพฤตินยั เพราะการปฏิบตั ใิ นชวี ติ ประจําวันยังดําเนินอยูและโลกทัศนข องคนในสงั คมปกติก็ยังตัง้ อยบู นฐานของการมี “สองเพศ” เทานั้นและมีการเรียนรูส่ังสอน เพื่อตอกย้ําสรางความม่ันคงใหกับความคิดนี้เปนความคิดหลักในการดําเนินบทบาทชีวิตในสังคมของคนรุนใหม เปนท่ีนาสังเกตอีกดวยวาความรูหรือความหมายท่ีเปล่ียนแปลงไปจากคําประกาศถอดถอนความหมายนั้น เปนการเปลี่ยนแปลงในบางกลุมคน และยังอยูในระดับทีเ่ รียกวาเปนอุดมคติ ผานองคกรระดับโลกที่ตอ งประนีประนอม มีความเปนอุดมคติสูงท่ีสะทอนความตองการของคนท้ังโลก แตความรูเชนน้ันมีศักยภาพเพียงพอที่จะตอสูกับโลกทัศนอุดมการณ ความคิด ความเชื่อ ที่แพรกระจายในทองถ่ินตางๆ ระดับบุคคลเปนปฏิบัติการในชีวิตจริงหรือไม นอกจากน้ีความรูจํานวนไมนอยเปนความรูสงตอไมไดเปนความรูท่ีถูกสรางขึ้นสังคมไทยเองแตสงผานนักวิชาการ ผูเช่ียวชาญ ซ่ึงความรูเหลาน้ีไดถูกตีความผานวัฒนธรรมและจุดยืนของผูท่ีรับชวงตอ จึงจําเปนที่จะตองเขาใจตัวความรู (Body of knowledge) และสถานะของความรูที่มเี กย่ี วกับความเปนกะเทยในสงั คมไทยเพ่อื เปน รากฐานสูความเปลย่ี นแปลงความรแู ละผลท่ีสรา งแกกะเทยในชวี ิตประจาํ วนั ที่เกี่ยวขอ งในการอธบิ ายไดแก ก. ความรูของเพศสรีระและเพศภาวะ ความรูนี้สรางใหผูท่ีเปนกะเทยมักจะมีความรูสึกที่เรียกวา “ลําบากใจกับเพศภาวะ” (Gender dysphoria) ซึ่งหมายถึงความรูสึกลึกๆ ภายในของความอึดอัดและไมสบายใจเกี่ยวกับอัตลักษณของตนในฐานะผูชายหรือผูหญิงที่รูสึกวาตรงขามกับเพศสรีระของตน (Ekins.1997 : 27) หรือความรูสึกที่วาตนติดอยูในกับดักของรางกายท่ีเปนตรงกันขามกับเพศภาวะ” (King. 1996: 416) ท่ีเปนเชนนี้เพราะความรูท้ังทางการแพทยและวิทยาศาสตร แมกระท่ังสังคมศาสตร การศึกษาไดช้ีนําใหเห็นวาโลกน้ีมีสองเพศและจัดสรรบทบาทของมนุษยผูกโยงกับเพศสรีระที่เนนบทบาทหลักในการสืบเผาพันธุ และความจริงเกี่ยวกับเพศก็ถูกถายทอดปฏิบัติการผานสถาบันตางๆ ในสังคมและผทู เี่ ปนกะเทยมักจะรบั รตู นเองมคี วามรูสกึ เปน กะเทยและแสดงออกแบบกะเทยตงั้ แตยังเปนเด็ก และจากการปฏสิ ังสรรคกบั สงั คมและคนรอบขา งทําใหรับรูวาตนเองเปนกะเทยทั้งๆ ที่ยังไมรวู าความหมายของคําวากะเทยเปนอยางไรกันแน เพยี งแตถกู ปะปายตราหนาวา เปน ตุด

36เปนกะเทย เปนนางกอ เปนปอแน4 เปนตน เพราะความหมายปนความหมายท่ีถูกนิยามจากสังคมและผูที่ถูกใหนามเชนน้ันก็รับรู เรียนรูความหมายน้ัน นอกจากน้ีในเชิงเพศภาวะผูที่เปนกะเทยมักจะสบายใจกับดําเนินชีวิตแบบผูหญิง เชน เรียบรอย ไมชอบเลนกีฬารุนแรงแบบเด็กผชู าย รักสวยรักงามชอบแตงหนาทาปาก สรา งเสริมความงามแบบผหู ญงิ การปฏิสังสรรคกับคนรอบขางในสังคมดูเหมือนจะเปนการนําไปสูการบรรลุความสําเร็จแหงเพศภาวะ (Gender accomplishment) ของกะเทย กลาวคือรับรูวาตนเองเปน ใคร และยอมรับความเปนกะเทยผานความสัมพันธในสังคม ในเร่ืองความสัมพันธระหวางเพศซึ่งผลิตซํ้าความหมายตอตัวตนกะเทยเชน การถูก “หยอกลอ กล่ันแกลง” ซ่ึงความหมายของคําวา “แกลง” ก็มีหลายระดับแตมักจะออกมาในลักษณะของเรื่องทางเพศ ดังตัวอยางเสียงของกะเทยเกยี่ วกับการถกู รงั แกทีส่ ะทอ นในงานของ สมฤดี สงวนแกว “พวกผูชายเคา กร็ นู ัน่ แหละวาเราเปน แบบน้ี เคากเ็ ลยมาเลน มาแกลง มา “ทํา” เราก็คือ กอดจูบลูบคลําแลวก็มีเพศสัมพันธกับเรา ” (สมฤดี สงวนแกว. 2546 : 74) ผสมผเสกับการ “เอารัดเอาเปรียบ” ของเด็กชายโดยอางความอยากรูอยากทดลองดังกลาว สนับสนุนการผลิตตัวตนท่ีไมใชชายของกะเทยแตเมื่อสังคมไมม เี พศอ่นื อีกกะเทยจะเปนใคร กะเทยแสดงบทบาทแบบผูหญิงในสังคมที่มีเพียงชายและหญิงแท เพื่อเปนหลักอิงใหอยูไดในสังคมเพราะไมมีที่ของเพศท่ีสาม และความหมายของเพศท่ีสาม ตองเปนหญิงหรือชายเทาน้ัน กะเทยจึงกระทําตามเพศภาวะ (Doing gender) อิงเพศที่มีปรากฏอยูคือเปนผูหญิงเปรียบเทียบกับผูหญิง ตองเนนความเปนหญิงใหโดดเดน เห็นไดจากพลังงานและความพยายามท่ีกะเทยมีใหแกความเปนหญิงและการสรางความเปนหญิง เพราะเปนสิ่งท่ีกวาจะไดมายากลําบากย่ิง ไมวาจะเร่ิมต้ังแตการเปดตัววาเปนกะเทยซ่ึงมีผลท้ังลบและบวกและการไดรบั การยอมรับจากคนรอบขา ง การปรบั แตงสรรี ะโดยเฉพาะภายนอก เชน ผม หนา จมูกเสียง หนาอก การเก็บอวัยวะ ตลอดถึงการแตงตัว เปลี่ยนชื่อ จนกระท่ังการปรับแตงภายในเชน การกนิ ยาคุมกาํ เนิด การฉีดฮอรโมน การผาตัดแปลงเพศ ซ่ึงบางคนก็ยอมแมแตจะแลกกับการขายรางกายเพ่ือใหไดมาซ่ึงปจจัยในการแปลงเพศ เหลาน้ีไมใชเพ่ือความปรารถนา 4 ปอแน เปน คาํ ภาษามลายทู อ งถิ่นใชเรียกชายทีแ่ สดงพฤตกิ รรมหรอื มีลักษณะปรากฎทางกายทีต่ รงขามกับเพศของตน เรม่ิ แรกคํานีจ้ ะหมายถึง พฤติกรรมทางเพศในรปู แบบที่เบ่ยี งเบนไปจากศาสนาอิสลามไดก ําหนดไมวาจะเปน ชายท่ีประพฤติและปฏบิ ัตติ นไปในทางที่ตรงกันขามกบั เพศของตน หรอื ผรู กั สองเพศ ซึ่งในศาสนาอิสลามถอื วา พฤติกรรมเหลานผี้ ิดไปจากบทบัญญตั ิทางศาสนา ผทู มี่ ีพฤติกรรมเชนนเี้ ปน บาปมากและสมควรถูกลงโทษ คาํ วาปอแนเปน คาํ ท่กี วางและครอบคลมุ พฤติกรรมเบีย่ งเบนทัง้ หมดใชเรียกไดท ้ังชายและหญงิ (เรียบเรยี งจาก สมฤดี สงวนแกว. 2546: 56)

37ทางเพศ เชิงเพศวิถีของตนเปนอันดับแรก แตเพ่ือการบรรลุความสําเร็จแหงเพศสภาวะคือเปนผูหญิงเต็มตัวสมบูรณแบบ และรวมท้ังความสามารถ (ในเชิงเพศวิถี) ก็ยังมีการเรียนรูและฝกฝนเพ่ือตอบสนองแกคูของตน อยางไรก็ดีกะเทยก็ยังไมมีความแนใจในความมั่นคงของความสัมพันธทางเพศอยูตลอดเวลา เพราะในความรูสึกท่ีลึกลงไปอยางไรเสียสังคมก็ยังคาดหวังการดํารงเผาพันธุ จากความสัมพันธระหวางเพศและการมีครอบครัว ซ่ึงในประเด็นของเพศวิถที ีส่ าํ คัญน้นั กะเทยรับรอู ยา งไร ผานความสมั พันธแ บบใดและมเี ง่อื นไขอยา งไร การสยบยอมตอบรรทัดฐานรักตางเพศของกะเทยไมวาจะเปนการยอมรับสถานะที่ไมเทาเทียมกับผูหญิง และความไมสามารถสืบสกุล ใหแกผูชายตามเกณฑของบรรทัดฐานความสัมพันธรักตางเพศ และการยอมรับความเปนกะเทยที่ผูกโยงความคิดกับ “จริยธรรม”ในสังคมทําใหมีตําแหนงแหงที่เชิงวาทกรรมโดยเฉพาะในเชิงของเพศวิถีที่แตกตางลดหลั่นไปจากผูหญิง และผูชาย ทําใหกะเทยตกอยูในจุดท่ีถูกกระทํา เอารัดเอาเปรียบในเร่ืองทางเพศไดงายเพราะมายาภาพของเพศปกติที่ถูกสรางขึ้น และบดบังส่ิงที่เราเรียกไดวาเปนการกดขี่ทางเพศใหหายไป จากความหายนะทางจิตใจกลายเปนความสุขตามแหงความปรารถนาทไ่ี ดบ รรลุถึงความเปนหญงิ แหงตน จะเห็นวาความหมายของกะเทยโดยท่ัวไปและท่ีเกี่ยวของกับเร่ืองเพศต้ังอยูบนฐานของเพศภาวะท่ีเปนหญิง เปนการจัดประเภทตนเองตามประเภทของมนุษยที่จัดโดยสังคมซึ่งเม่ือเปนเชนน้ันตัวตนทางสังคมก็ไมปรากฏเพราะไมมีคุณสมบัติของตัวเองแตหยิบยืมแอบอิงการจัดประเภทที่ขึ้นกับอุดมการณรักตางเพศ เปนอัตลักษณท่ีอิงแอบการจัดระเบียบความสมั พันธแบบรกั ตางเพศเพอ่ื ใหมตี ัวตนทางสังคม ซึ่งกฎเกณฑ กตกิ า สงั คม ไมไดจัดที่ทางรองรบั ใหคนเหลาน้ดี ํารงชวี ิตไดอ ยา งสะดวกแทจ ริง ข. ความรูวาดวยครอบครัว “สมบูรณ” ครอบครัวเปนหนวยทางสังคมที่เปนองคประกอบที่สําคัญในการดํารงอยูของสังคม ครอบครัวมีความหมายหลายประการเชน“ ..คนสองคนหรอื มากกวาทม่ี ีความผูกพนั ธท างสายเลอื ด การแตง งาน หรอื การรับเปนบุตรบุญธรรมและอาศัยอยูรวมกันในบาน” (Newman & Granesholz. 2002 : 7 ; citing US Statistical Office)ซึ่งการใหค วามหมายของครอบครัวกาํ หนดจากชีวภาพ และบริบททางสังคม หรือ “การรวมกลุมทางสังคม ซ่ึงจะมีท่ีพักอาศัยรวมกัน ความรวมมือทางเศรษฐกิจ และการสืบเผาพันธุประกอบดวยคนที่เปนผูใหญมาจากท้ังสองเพศ-อยางนอยท้ังสองของผูท่ีมาจากความสัมพันธที่ไดรับการยอมรับจากสังคม และลูกจํานวนหน่ึงคนหรือมากกวา ทั้งที่เกิดจากตน หรือรับเปนบุตรบุญธรรมจากคูที่อยูดวยกันฉันทสามีภรรยา” (Leeder. 2004: 22 ; citing Murdock) ซ่ึงในปจจุบันมีการขยายความวาไมจําเปนตองอาศัยอยูดวยกัน หรือตองพึ่งพากันทางเศรษฐกิจรวมท้ังไมจําเปนตองแตงงานกัน และในความหมายจากมุมมองท่ีกวางขึ้นคือ “กลุมคนที่มีความสัมพันธสนิทสนมลกึ ซึ้งทางสงั คมและมปี ระวัติศาสตรรวมกัน ครอบครัวอาจมีทั้งครอบครัวท่ีมีเพศภาวะเหมือนกัน หรือตางกัน จากชั่วอายุเดียวกันหรือตางกัน และมีปฏิสัมพันธอยางมี

38ความเหนียวแนนเปนปกแผน” (Leeder. 2004: 25) ซ่ึงคําจํากัดความนี้เปนคําจํากัดความที่มีความเปนเสรีนิยมมากแตก็ไมใชเปนส่ิงที่ยอมรับทั่วไปโดยเฉพาะในเรื่องของการมาจากเพศภาวะเดียวกัน ตามคําอธิบายตามแนวคิดแบบโครงสรางหนาท่ีนิยม ครอบครัวสมัยใหมมีลักษณะเปน “ครอบครัวเด่ียวและครอบครัวปกติจะประกอบดวยสามี ภรรยาและลูกๆ ซึ่งเปนอิสระจากครอบครัวขยาย” (Daly. 2004: 51) โดยในครอบครัวจะมีการแบงงานกันทําตามเพศเพือ่ รกั ษาดลุ ยภาพของความสัมพันธมหี นา ท่หี ลักในการอบรมดแู ลลกู และสง เสียเลีย้ งดู ประเด็นหลักๆ ท่ีไดจากคํานิยามเหลานี้ยังมีนัยของแกนของความเช่ือแบบดั้งเดิมเกี่ยวกับครอบครัว คือ ประกอบดวย พอ-แม-ลูก พอ-แม เปนเพศตรงขามกัน และลูกมีความสําคัญในฐานะเปนสัญลักษณของการสืบเชื้อสาย การถายทอดทางพันธุกรรม“การสืบเผาพันธุ” มีความสําคัญมากในการยึดโยงครอบครัวเพราะใหความหมายในเรื่องของการเช่ือมรุน (Generation links) ผูกพันทางสายเลือด คือมีลูกของตนเอง ดังนั้นครอบครัวทไ่ี มมีลูก (ของตนเอง) จึงไมใ ชครอบครวั ที่สมบูรณ ความรูเกี่ยวกับครอบครัวน้ีจึงเปนความรูท่ีมีพ้ืนฐานมาจากคําตัดสินเชิงชีววิทยา ที่กําหนดองคประกอบและความสัมพันธของครอบครัวเม่ือความรูเก่ียวกับครอบครัวเปนเชนนี้ไดสรางความตองการของมนุษยใหมีครอบครัวสมบูรณแบบดังกลาว ความพึงพอใจของมนุษยท่ีจะอยูรวมกันจึงถูกสรางใหมีเปาหมายเพ่ือรองรับการสรางเผาพันธุของมนุษยในชวงอายุตอไป โดยนัยของคําอธิบายเหลาน้ีจึงทําใหเราเห็นวาอํานาจของบรรทัดฐานรักตางเพศไดสงผลในการปฏิบัติการในสังคม ดังน้ันครอบครัวท่ีถูกใหคํานิยามวาผิดปกติโดยเฉพาะที่ไมมีลูกไมวาเหตุผลใดก็ตามจึงไมสามารถสรางครอบครัวที่สมบูรณแบบไดเลย ในขณะที่กะเทยซ่ึงไมสามารถสืบสรางเช้ือสายไดดวยความผิดปกติอยางแรกทางสรีระและตอกยํ้าดวยความผิดปกติทางจิตจะมีคุณสมบัติเพียงพอตอการสรางครอบครัวตามแบบที่ถูกตีความและกําหนดดวยสังคมละวัฒนธรรมไดอยางไร จึงไมสามารถจัดใหอยูในขา ยองคประกอบของนยิ ามของครอบครวั ได ทั้งนี้การจัดระเบียบความรูเกี่ยวกับกะเทยและการปฏิบัติตางๆในสังคม ไดเบียดขับกะเทยเขาสูมุมของกะเทย และชุมชนของผูท่ีเปนกะเทย ต้ังแตในชวงวัยเรียนที่กะเทยตองจับกลุมเพื่อความอยูรอด ซ่ึงจะเห็นมากกวากะเทยที่อยูลําพัง หรือไมก็เปนกะเทยที่ไมเปดเผยตัวการแสดงออก ทาทาง การแตงตัว การงานซึ่งโดยสว นใหญจ ะเช่อื มโยงกับเพศภาวะไมวาจะเปนงานดานบันเทิงและท่ีเก่ียวของ งานดานความสวยความงาม งานบริการทองเที่ยว/โรงแรมงานดานภาษา งานพยาบาล งานสํานักงานบางประเภท ขายบริการทางเพศโดยเ ฉพาะกับชาวตางชาติ ซึ่งขีดเสนทางเดินชีวิตกะเทยแบบจํากัด นอกจากเปนการกีดกันแบบหน่ึงแลวท่ีลึกไปกวาน้ันคือสะทอนใหเห็นอํานาจของรักตางเพศท่ีแนบแนนกับอุดมการณชายเปนใหญและทุนนิยมบริโภคนิยมท่ีอาศัยรางกายกะเทยสนองความตองการในการควบคุมคนเหลานี้ไมใหสามารถใชศักยภาพในฐานะมนุษยคนหนึ่งไดอยางภาคภูมิเต็มที่ ดังนั้นการสืบคนอุดมการณครอบครัวจึงสําคัญตอการผลิตสรา งความหมายของกะเทย