การพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

๑๔๒ พัฒนาและจัดกิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรมให้แก่นิสิต เช่น การปฏิบัติธรรมประจ่าเทอม สวดมนต์ทุก วัน เพ่ือเป็นการบูรณาการในการเรียนการสอนให้แก่นักเรียนซึ่งจะสอนเร่ืองคุณธรรมโดยพ้ืนฐาน ให้แก่นักศึกษาก่อนให้มีการสมาทานศีล ๕ ทกุ อาทติ ย์ ปฏิบตั ธิ รรมและสวดมนต์เพ่ือละลายพฤติกรรม และพัฒนาจิตใจโดยให้นักศึกษาได้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเองจนเกิดผลที่ดีคือพฤติกรรมบางอย่างที่ไม่ดี ของนักศึกษาได้เปล่ียนแปลงไปในทิศทางที่ดีขึ้น๓๐ สอดคล้องกับ นายพัสกร คาเพราะ ได้ให้ สัมภาษณ์ว่า วิทยาลัยน่าหลักคุณธรรมไปใช้ในชีวิตประจ่าวันโดยเฉพาะหลักศีล ๕ และมีสติในการ ท่างาน ตั้งใจท่างานอย่างมุ่งม่ัน ขยัน ขันแข็งไม่ใช้อารมณ์ในการท่างาน โดยให้นักศึกษาร่วมกัน ท่างานเป็นทีมมากกว่าท่างานเด่ียวเพราะจะสร้างเสริมความสมาน สามัคคี และเป็นการฝึกให้นึก ศึกษาได้อยู่ร่วมกับคนอื่นได้เมื่อจบออกไปแล้วจะได้ใช้ชีวิตอยู่กับสังคมได้และน่าความรู้ท่ีได้ฝึกฝน อบรมไปใช้ในชีวิตประจ่าวันอย่างถูกต้องและเสียสละแก่สังคมส่วนรวม๓๑ สอดคล้องกับ นางสาลินี คาผาง ได้ให้สัมภาษณ์ว่า นักศึกษามีความอดทนในการปฏิบัติงานในหน้าท่ีของตนเองรวมถึงมีความ เพยี รพยายามในการเรยี นรหู้ ลักเศรษฐกิจพอเพียงจะเห็นได้จากการผลการประเมินจากการออกเย่ียม บ้านนักศึกษาในแต่ละภาคเรยี นจะมีผลการน่าหลักเศรษฐกจิ พอเพียงไปประยุกต์ใช้ในทิศทางท่ีดีขึ้น๓๒ สอดคล้องกับ นายคณาวุฒิ คามานิธิโชติ ได้ให้สัมภาษณ์ว่า นักศึกษามีการน่าความรู้และคุณธรรม ไปประยกุ ต์ใช้ไดแ้ ก่ ๑) เป็นแนวทางการพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ และครอบครัว โดยการจัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล ๒) การมีส่วนร่วมในการท่ากิจกรรมสาธารณะประโยชน์ในชุมชน ๓) การอนุรักษ์ สงิ่ แวดลอ้ ม โดยวิทยาลยั ไดป้ ลูกฝงั ให้นกั ศึกษาไดร้ จู้ กั หวงแหนทรพั ยากรทางธรรมชาติ ช่วยรักษาและ ไมท่ ่าลายธรรมชาติ๓๓ จากผลการสัมภาษณ์ผู้บริหารเกี่ยวกับพัฒนาการจัดการความรู้และทักษะชีวิตตามหลัก เศรษฐกิจพอเพียงส่าหรับนักศึกษาอาชีวศึกษาด้วยหลักพุทธวิธีด้านเง่ือนไขคุณธรรม เพ่ือการ สังเคราะห์ ทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงจากผลการสัมภาษณ์ ๕ รูป/คน ดังกล่าวข้างต้น ผู้วิจัยพิจารณาเห็นว่าทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงด้านเงื่อนไขคุณธรรมให้ไว้น้ัน แม้จะระบุ ชื่อที่แตกต่างกัน แต่มีความหมายเป็นไปในลักษณะเดียวกัน ดังนั้น เพ่ือให้การสังเคราะห์ทักษะชีวิต ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงด้านเงื่อนไขคุณธรรมมีความเหมาะสม ผู้วิจัยจึงจัดทักษะชีวิตตามหลัก เศรษฐกิจพอเพียงด้านเงื่อนไขคุณธรรม ที่มีความหมายเหมือนกันแต่เรียกชื่อแตกต่างกันให้รวมเป็น กลุม่ ท่เี ป็นกลาง (neutral) ทส่ี ะท้อนให้เห็นถึงความหมายเดียวกันและครอบคลุมทักษะชีวิตตามหลัก ๓๐ สัมภาษณ์พระมหาประยูร ติกฺขปญฺโญ,ดร. ท่ีปรึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษาจุลมณีศรีสะเกษ, เม่ือ วนั ท่ี ๖ ตลุ าคม ๒๕๖๐. ๓๑ สัมภาษณ์ นายพสั กร คาเพราะ ผอู้ านวยการสถานศกึ ษาวทิ ยาลัยสารพัดช่างศรีสะเกษ, เมื่อวันท่ี ๗ ตลุ าคม ๒๕๖๐. ๓๒ สัมภาษณ์ นางสาลินี คาผาง ครูผู้สอนวิทยาลัยอาชีวศึกษาจุลมณี ศรีสะเกษ, เม่ือวันที่ ๖ ตุลาคม ๒๕๖๐. ๓๓ สัมภาษณ์ นายคณาวุฒิ คามานิธิโชติ ผู้อานวยการวิทยาลัยเทคโนโลยีศรีสะเกษ, เมื่อวันท่ี ๘ ตุลาคม ๒๕๖๐.

๑๔๓ เศรษฐกิจพอเพียงด้านเง่ือนไขคุณธรรม อ่ืนท่ีใช้ช่ือแตกต่างกัน และน่ามาจัดเป็นกลุ่มองค์ประกอบ เดยี วกนั สามารถน่ามาวเิ คราะหค์ วามหมายไดด้ ังตาราง ๔.๒๐ ดงั น้ี ตารางท่ี ๔.๒๐ วเิ คราะห์ทกั ษะชีวติ ตามหลักเศรษฐกจิ พอเพยี งดา้ นเง่ือนไขคุณธรรม หลักเศรษฐกิจพอเพยี งด้านเง่ือนไขคณุ ธรรม 1 2 3 4 5 รวม ๖ √ ๑) ทุกคนควรมีและปฏิบัติคือ ศีล ๕ และหิริ √ √ √๔ √ √ โอตตัปปะ ซึง่ เป็นพ้นื ฐานของคนดี √ ๒) จัดกิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรมให้แก่นิสิต เช่น √ √√ ๔ √ การปฏบิ ตั ธิ รรมประจา่ เทอม สวดมนตท์ ุกวนั ๓) หลักศีล ๕ และมีสติในการท่างาน ตั้งใจท่างาน √ √ ๓ อย่างมุ่งม่ัน ขยัน ขันแข็งไม่ใช้อารมณ์ในการ ทา่ งาน ๔) มีความอดทนในการปฏบิ ัติงานในหนา้ ท่ขี องตนเอง √√ ๓ รวมถงึ มีความเพียรพยายามในการเรยี นรู้ ๕) จัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล มีส่วนร่วมใน √ √√ ๔ การท่ากิจกรรมสาธารณะประโยชน์ในชุมชน การ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม รู้จักหวงแหนทรัพยากรทาง ธรรมชาติ ชว่ ยรักษาและไมท่ า่ ลายธรรมชาติ หมายเหตอุ กั ษรยอ่ : 1 = นายสมพร เทพขันธ์ 2 = พระมหาประยรู ตกิ ฺขปญโฺ ญ,ดร. 3 = นายพสั กร ค่าเพราะ 4 = นางสาลนิ ี คา่ ผาง 5 = นายคณาวฒุ ิ ค่ามานธิ ิโชติ 6 = ผูว้ จิ ยั จากตารางท่ี ๔.๒๐ ผูว้ จิ ยั สามารถสรุปทกั ษะชวี ิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงด้านเงื่อนไข คณุ ธรรม ดงั น้ี คือ ๑) ทกุ คนควรมแี ละปฏิบัติคอื ศีล ๕ และหิริ โอตตัปปะ ซ่งึ เปน็ พน้ื ฐานของคนดี ๒) จัดกจิ กรรมเสริมสร้างคณุ ธรรมให้แก่นิสิต เช่น การปฏิบัติธรรมประจ่าเทอม สวดมนต์ ทกุ วนั ๓) หลักศีล ๕ และมีสติในการท่างาน ต้ังใจท่างานอย่างมุ่งม่ัน ขยัน ขันแข็งไม่ใช้อารมณ์ ในการทา่ งาน ๔) มีความอดทนในการปฏิบัติงานในหน้าท่ีของตนเองรวมถึงมีความเพียรพยายามในการ เรยี นรู้

๑๔๔ ๕) จัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล มีส่วนร่วมในการท่ากิจกรรมสาธารณะประโยชน์ ในชุมชน การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม รู้จักหวงแหนทรัพยากรทางธรรมชาติ ช่วยรักษาและไม่ท่าลาย ธรรมชาติ จากสภาพปัจจุบัน และปัญหาการจัดการความรู้ของวิทยาลัยอาชีวศึกษาด้วยการแจก แบบสอบถามและสัมภาษณ์ผทู้ รงคณุ วุฒิ ผู้วจิ ยั นา่ มาสังเคราะห์ ทงั้ ๕ ประเด็น ดงั น้ี

ทกั ษะผ้บู ริหาร ผลการศกึ ษาเอกสาร ผลการศึกษาแบบสอบถาม  น า ห นั ก ทักษะชีวติ ตามหลัก องค์ประกอบ เศรษฐกจิ พอเพียง ด้านความพอประมาณ ทา่ นเหน็ ประโยชน์และตระหนกั ใน 4.10 .662 ความสาคัญของการดาเนินชีวิต ตามหลกั ความพอประมาณ ท่านมีความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับ 4.03 .736 ความพอประมาณและความ เชื่อมโยงกับระบบเศรษฐกจิ ทว่ั ไป ทา่ นใช้หลักความพอประมาณเพ่ือ 4.03 .740 การพัฒนาตนเอง พัฒนากลุ่ม/ โรงเรียน/และสงั คมโดยรวม

ก ผลการศกึ ษาแบบสมั ภาษณ์ ผวู้ ิจยั สรปุ ๑) พฒั นาการผลิตอาหารเอง เช่น การปลูกผัก ๑) สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับหลัก สวนครัว เล้ียงสัตว์ และน่าหลักเศรษฐกิจ ความพอประมาณด้วยการจัดท่าคู่มือ พ อ เ พี ย ง ที่ ไ ด้ เ รี ย น รู้ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ ใ น งานวิชาชีพต่างๆ ที่ใช้ในชุมชนและมี ชีวิตประจา่ วนั การฝึกอบรมและสาธติ จัดกิจกรรมงาน ๒) จัดท่าคู่มืองานวิชาชีพต่างๆ ที่ใช้ในชุมชน วิชาชพี ต่างๆ และมีการฝึกอบรมและสาธิตจัดกิจกรรมงาน ๒) สาธิต และน่าพานักเรียนปฏิบัติ ด้วยตนเอง เช่น การปลูกผักสวนครัว วชิ าชีพต่างๆ ๓) ให้นักเรยี นคิดเป็น ทา่ เป็น แก้ไขปญั หาเป็น เลี้ยงสัตว์ด้วยการน่าเทคโนโลยีเข้ามา และรูจ้ ักพอประมาณในการใช้ชวี ิตโดยยึดหลัก ชว่ ยเสรมิ ความสนั โดษ ๔) นา่ ไปใช้ในการด่าเนินชีวิต คือ การปลูกผัก สวนครัวกินได้โดยการผลิตและบริโภคด้วย ตนเอง ๕) ด้านจิตใจ มีสติ ด้านสังคม เร่ิมจาก ครอบครัว ด้านเทคโนโลยี มีความเหมาะสม ดา้ นทรัพยากรธรรมชาติ ใชอ้ ย่างประหยดั และ รกั ษาธรรมชาติ

ทักษะผบู้ ริหาร ผลการศึกษาเอกสาร ผลการศกึ ษาแบบสอบถาม  น า ห นั ก ทักษะชีวติ ตามหลัก องค์ประกอบ เศรษฐกจิ พอเพียง ดา้ นความมเี หตผุ ล ท่านมีเหตุผล โดยพิจารณาจาก 4.08 .852 เหตุปัจจยั ทเ่ี กยี่ วขอ้ งในการดาเนิน ชวี ติ ทา่ นมีความรู้ และรอบคอบในการ 4.03 .820 คิ ด พู ด ท า ใ น ก า ร ด า เ นิ น ชวี ิตประจาวัน ท่านคานึงถึงผลท่ีคาดว่าจะเกิดข้ึน 4.03 .840 จากการ พัฒนาการจัดการความรู้ และทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจ พอเพยี งโดยมเี หตุผล

๑๔๕ ก ผลการศกึ ษาแบบสมั ภาษณ์ ผวู้ ิจัยสรปุ ๑) การสง่ เสรมิ อาชพี เสริม สร้างความเข้มแข็ง ๑) จัดท่ารายรบั รายจา่ ยในครวั เรอื น ในหมู่คณะและองค์กรและสถาบัน การเพ่ิม ๒) จัดท่าธนาคารขยะให้นักศึกษารู้จัก ผลผลิตอย่างมีคุณภาพ น่าเทคโนโลยีมาใช้ การนา่ ส่งิ ท่เี หลอื ใช้มาแลกเปน็ เงนิ อยา่ งเหมาะสม ๓) สอนสอดแทรกหลักธรรม เช่น ๒) จัดท่าสมดุ รายรบั และรายจา่ ยในครัวเรอื น โยนิโสมนสกิ ารและหลกั ไตรสิกขา ๔) ส่งเสริมอาชีพเสริม สร้างความ เข้มแข็งในหมู่คณะและองค์กรและ ๓) จัดท่าธนาคารขยะให้นักศึกษารู้จักการน่า สถาบัน การเพิ่มผลผลิตอย่างมี ส่ิงที่เหลือใช้มาแลกเป็นเงินและสะสมโดยมี คุณภาพ น่าเทคโนโลยีมาใช้อย่าง สมุดบญั ชีของนกั ศึกษาทกุ คนในการเก็บสะสม เหมาะสมดว้ ยความรู้ ความรอบคอบ ทรพั ย์ไว้ในคราวจ่าเปน็ ๔) โยนิโสมนสิการเพ่ือให้ผู้ปฏิบัติได้รู้เหตุผล ในการปฏบิ ัตงิ านทุกอย่าง ๕) ให้นักศึกษาได้พิจารณาหลักไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ และปัญญา โดยทางวิทยาลัยให้ นกั ศึกษาได้ยึดถือศีล ๕ สมาทานศีล ๕

ทักษะผู้บรหิ าร ผลการศกึ ษาเอกสาร ผลการศึกษาแบบสอบถาม  น า ห นั ก ทักษะชีวิตตามหลกั ท่านมีการเตรียมตัวให้พร้อมรับ องค์ประกอบ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ผลกระทบ และการเปลย่ี น แปลง ด้านความมภี ูมิคุ้มกัน ดา้ นต่างๆ ท่ีจะเกิดขึน้ 4.09 .912 ท่านมีการเตรียมความพร้อมใน 4.06 .759 ด้านการจดั กจิ กรรม ท่านมีการสร้างภูมิคุ้มกันในตัวเอง 3.96 .870 ให้พอเพียงท่ีจะสามารถพร้อมรับ ต่อการเปล่ียนแปลงต่างๆ ใน โรงเรยี นได้

๑๔๖ ก ผลการศกึ ษาแบบสัมภาษณ์ ผู้วิจัยสรปุ ๑) จัดท่าบัญชีธนาคารขยะโดยมีธนาคาร ๑)จัดท่าบัญชีธนาคารขยะโดยสร้าง สหกรณ์การเกษตรได้เข้ามาเปิดบัญชีให้กับ ความร่วมมือกับธนาคารสหกรณ์ นักศกึ ษาและทางวิทยาลยั การเกษตร ๒) ฝึกวปิ ัสสนากัมมัฏฐานเพ่ือให้ใจมีภูมิคุ้มกัน ๒) ส่งเสริมการลงมือปฏิบัติจริงตาม คือ มีจิตท่ีเข้มแข็งและการปฏิบัติงานก็จะมี ปราชญ์ชาวบ้านเพ่ือให้เกิดทักษะที่ มากข้นึ ในการปฏบิ ัติ ผลสมั ฤทธ์ิมากขึ้น ๓) การแก้ไขปัญหาและควบคุมอารมณ์ใน ๓) รวมกลุ่มและระดมทุน ส่งเสริมให้ ชวี ิตประจา่ วันไดม้ กี ารเชญิ นกั ปราชญ์ชาวบ้าน สมาชิกกลุ่มลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ที่มีความรู้และประสบการณ์มาถ่ายทอด สร้างแรงจงู ใจเกิดความเข้มแข็ง ความรู้ใหแ้ กน่ ักศึกษาอย่างตอ่ เนื่อง ๔) ลงมือปฏิบัติจริงๆ ท่าให้เกิดประสบการณ์ จริง และสามารถน่าไปใชไ้ ด้จริง ๕) การรวมกลุ่มและระดมทุน ส่งเสริมให้ สมาชิกกลุ่มลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ สร้าง แรงจงู ใจเกดิ ความเข้มแข็ง มปี ระสบการณ์จริง ลงมือปฏิบัติจริง และประเมินผลจากการ ปฏิบัติจรงิ

ทักษะผูบ้ รหิ าร ผลการศกึ ษาเอกสาร ผลการศกึ ษาแบบสอบถาม  น า ห นั ก ทกั ษะชีวติ ตามหลัก ท่านปฏิบัติตนอย่างรอบคอบใน องคป์ ระกอบ เศรษฐกิจพอเพยี ง การน่าหลักเศรษฐกิจพอเพียงไป 4.07 .860 ดา้ นเงือ่ นไขความรู้ ใชใ้ นชีวิตประจา่ วัน ท่านเข้าใจและสามารถบริหาร 4.06 .774 จัดการทรัพยากรในการผลิต การ บริโภค การใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ จ่ากดั ท่านมีความระมัดระวังในการใช้ 4.04 .768 วัต ถุดิ บ หรื อส่ิ งอ่า นวย ควา ม สะดวกในการท่างาน

๑๔๗ ก ผลการศกึ ษาแบบสัมภาษณ์ ผู้วิจยั สรุป ๑) วางแผนองค์ความรู้ในการประกอบการ ๑ ) ว า ง แ ผ น อ ง ค์ ค ว า ม รู้ ใ น ก า ร เรียนได้อยา่ งมีความรอบคอบ ระมัดระวัง โดย ประกอบการเรียนได้อย่างมีความ ผา่ นการวัดและประเมินผลในรายวิชา รอบคอบ ระมัดระวัง โดยผ่านการวัด ๒) ความรู้ท่ีได้เรียนรู้ไปประยุกต์ใช้ใน และประเมนิ ผลอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ชีวิตประจ่าวันอย่างเป็นรูปธรรม การสะสม ๒) จัดอบรมวิชาชีพส่าหรั บนิสิต ประสบการณ์จากปราชญ์ชาวบ้านและผู้มี นกั ศกึ ษาและผ้ทู ี่สนใจอย่างตอ่ เนือ่ ง ๓) ออกเยี่ยมบ้านนักศึกษาและ ความรู้เฉพาะสายวิชาชพี น้นั ๆ ๓) พัฒนาทักษะชีวิตให้กับประชาชนและผู้ที่ ประเมินผลของการเรียนผ่านการใช้ สนใจในวิชาชีพและน่าไปประกอบสัมมาอาชีพ ชวี ิตจรงิ ของนกั ศึกษา ๔) เสริมสร้างความรู้และความเข้าใจ ในชวี ติ ประจ่าวนั ได้ ๔) จัดอบรมวิชาชพี สา่ หรับนกั ศึกษาประจ่าทุก แก่นักศึกษาในการใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่ เดอื น ในท้องถนิ่ ๕) ออกเย่ียมบ้านนักศึกษาและประเมินผล ของการเรียนผ่านการใช้ชีวิตจริงของนักศึกษา อย่างต่อเนอ่ื ง

ทกั ษะผบู้ ริหาร ผลการศกึ ษาเอกสาร ผลการศึกษาแบบสอบถาม  น า ห นั ก ทกั ษะชีวติ ตามหลัก ท่านมีสติปัญญารอบรู้ในส่ิงต่างๆ องค์ประกอบ เศรษฐกจิ พอเพียง ว่าส่ิงใดควรปฏิบัติ ส่ิงใดไม่ควร ด้านเงื่อนไขคุณธรรม ปฏบิ ตั ิในการประกอบอาชีพ 4.45 .768 ท่านมีความสุจริตในการประกอบ 4.26 .860 สมั มาอาชีพในชีวติ ประจาวัน ท่านมคี วามเออ้ื เฟอ้ื และแบ่งปันสิ่ง 4.25 .723 ที่เปน็ ประโยชน์แกเ่ พอ่ื นและคนใน สังคมเพ่ือการพัฒนาชุมชนและ สังคมรว่ มกนั

๑๔๘ ก ผลการศึกษาแบบสมั ภาษณ์ ผวู้ ิจัยสรปุ ๑) ทุกคนควรมีและปฏิบัติคือ ศีล ๕ และหิริ ๑) ส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติ ศีล ๕ โอตตปั ปะ ซึง่ เปน็ พ้ืนฐานของคนดี และหิริ โอตตัปปะ ซ่ึงเป็นพ้ืนฐานของ คนดีด้วยการเขา้ ค่ายอบรมคณุ ธรรม ๒) จัดกิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรมให้แก่นิสิต ๒ ) จั ด กิจ ก ร ร ม อบ ร ม คุ ณ ธร ร ม เช่น การปฏิบตั ธิ รรมประจ่าเทอม สวดมนต์ทกุ สอดแทรกหลักเศรษฐกิจพอเพยี ง วนั ๓) จัดสวสั ดกิ ารต่างๆ และมอบรางวัล ๓) หลักศีล ๕ และมีสติในการท่างาน ต้ังใจ มีส่วนร่วมในการท่ากจิ กรรมสาธารณะ ท่างานอย่างมุ่งมั่น ขยัน ขันแข็งไม่ใช้อารมณ์ ประโยชน์ในชุมชน การอนุรักษ์ สิง่ แวดล้อม ในการทา่ งาน ๔) มีความอดทนในการปฏิบัติงานในหน้าที่ ๔) สร้างจิตส่านึกความสุจริต สัมมา ของตนเองรวมถึงมีความเพียรพยายามในการ อาชีพ และเอ้ือเฟื้อแบ่งปันด้วย เรยี นรู้ กจิ กรรมปฏบิ ัตธิ รรมประจา่ เดือน ๕) จัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล มีส่วน ร่วมในการท่ากิจกรรมสาธารณะประโยชน์ใน ชุมชน การอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อม รู้จักหวงแหน ทรัพยากรทางธรรมชาติ ช่วยรักษาและไม่ ท่าลายธรรมชาติ

จากผลการสังเคราะห์เอกสารเก่ียวกับการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพยี งของนักศกึ ษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา สอบถามนักศึกษาอาชีวศึกษาและและสัมภาษณ์ ผู้บริหารและครูวทิ ยาลัยอาชีวศกึ ษา จ่านวน ๕ รูป/คน สามารถสรปุ ได้ดงั น้ี ๑.ดา้ นความพอประมาณ ๑) สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับหลักความพอประมาณด้วยการจัดท่าคู่มืองานวิชาชีพ ตา่ งๆ ที่ใชใ้ นชุมชนและมีการฝึกอบรมและสาธติ จัดกจิ กรรมงานวิชาชพี ตา่ งๆ ๒) สาธิต และน่าพานักเรียนปฏิบัติด้วยตนเอง เช่น การปลูกผักสวนครัว เลี้ยงสัตว์ ดว้ ยการน่าเทคโนโลยีเข้ามาช่วยเสรมิ ๒.ดา้ นความมเี หตุผล ๑) จัดท่ารายรบั รายจ่ายในครัวเรือน ๒) จัดท่าธนาคารขยะใหน้ กั ศึกษารูจ้ กั การนา่ ส่ิงท่ีเหลือใช้มาแลกเปน็ เงนิ ๓) สอนสอดแทรกหลกั ธรรม เชน่ โยนโิ สมนสิการและหลักไตรสกิ ขา ๔) ส่งเสริมอาชีพเสริม สร้างความเข้มแข็งในหมู่คณะและองค์กรและสถาบัน การ เพม่ิ ผลผลติ อยา่ งมีคุณภาพ นา่ เทคโนโลยมี าใชอ้ ย่างเหมาะสมด้วยความรู้ ความรอบคอบ ๓.ด้านความมีภมู คิ ้มุ กัน ๑) จดั ท่าบัญชธี นาคารขยะโดยสร้างความร่วมมือกับธนาคารสหกรณก์ ารเกษตร ๒) ส่งเสริมการลงมือปฏิบัติจริงตามปราชญ์ชาวบ้านเพื่อให้เกิดทักษะท่ีมากขึ้นใน การปฏิบตั ิ ๓) รวมกลุ่มและระดมทุน ส่งเสริมให้สมาชิกกลุ่มลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ สร้าง แรงจูงใจเกดิ ความเข้มแข็ง ๔.ดา้ นเงอื่ นไขความรู้ ๑) วางแผนองคค์ วามรู้ในการประกอบการเรยี นได้อย่างมีความรอบคอบ ระมัดระวัง โดยผ่านการวัดและประเมนิ ผลอยา่ งตอ่ เนื่อง ๒) จัดอบรมวชิ าชีพส่าหรับนสิ ิต นกั ศึกษาและผทู้ ่สี นใจอยา่ งต่อเน่ือง ๓) ออกเยี่ยมบ้านนักศึกษาและประเมินผลของการเรียนผ่านการใช้ชีวิตจริงของ นักศึกษา ๔) เสริมสร้างความรู้และความเข้าใจแก่นักศึกษาในการใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่ใน ทอ้ งถนิ่ ๕.ด้านเงื่อนไขคุณธรรม ๑) ส่งเสริมใหน้ ักศึกษาปฏิบตั ิ ศลี ๕ และหิริ โอตตัปปะ ซ่ึงเป็นพื้นฐานของคนดีด้วย การเข้าค่ายอบรมคณุ ธรรม ๒) จัดกจิ กรรมอบรมคุณธรรมสอดแทรกหลักเศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓) จัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล มีส่วนร่วมในการท่ากิจกรรมสาธารณะ ประโยชนใ์ นชมุ ชน การอนุรักษส์ งิ่ แวดล้อม ๔) สร้างจิตส่านึกความสุจริต สัมมาอาชีพ และเอื้อเฟ้ือแบ่งปันด้วยกิจกรรมปฏิบัติ ธรรมประจ่าเดอื น

๑๕๐ เสนอการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัย อาชีวศึกษา (ฉบบั ร่างที่ ๑) การตระหนักรแู้ ละ การคดิ วิเคราะห์ ตัดสนิ ใจ และ เหน็ คณุ คา่ ในตนเอง แกป้ ญั หาอย่าง และผู้อน่ื ความมี ความมี สร้างสรรค์ เหตผุ ล ภมู ิคมุ้ กนั ความ พอประมาณ การสร้าง การจัดการกับ สัมพันธภาพท่ดี ี อารมณ์และ ความเครยี ด กบั ผู้อนื่ ด้านเง่ือนไขความรู้ ด้านเงื่อนไขคณุ ธรรม อนไขคุณธรรม ภาพท่ี ๔.๑ การพฒั นาทักษะชวี ิตตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา (ฉบับร่างท่ี ๑)

๑๕๑ คาอธิบายสัญลกั ษณ์ : ทักษะชวี ิตของนักศึกษาวทิ ยาลัยอาชีวศกึ ษา ๔ ดา้ น ไดแ้ ก่ ๑) การตระหนักร้แู ละเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อ่นื ๒) การคิดวเิ คราะห์ ตัดสนิ ใจ และแก้ปญั หาอย่างสรา้ งสรรค์ ๓) การจัดการกับอารมณแ์ ละความเครียด ๔) การสร้างสมั พันธภาพทีด่ กี ับผอู้ นื่ หลักเศรษฐกิจพอเพียง ๓ ห่วง ๒ เงอื่ นไข ได้แก่ ๑) ดา้ นความพอประมาณ ๒) ด้านความมีเหตผุ ล ๓) ด้านความมภี ูมคิ ้มุ กัน ๔) ดา้ นเง่ือนไขความรู้ ๕) ด้านเงอื่ นไขคณุ ธรรม ๔.๒.๒ ผลการวิจัยเกี่ยวกับการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของนักศกึ ษาวิทยาลยั อาชวี ศกึ ษา (ฉบับร่างท่ี ๒) โดยการสนทนากลุ่ม ผูว้ จิ ัยได้วเิ คราะห์เก่ียวกับการพฒั นาทักษะชวี ิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา (ฉบับร่างที่ ๒) โดยการสนทนากลุ่ม (Focus Group) โดยมีผู้ทรงคุณวุฒิ จานวน ๑๐ รูป/คน โดยเลอื กแบบเจาะจงและกาหนดเกณฑใ์ นการคัดเลือกดงั นี้ การเลอื กแบบเจาะจงและแบ่งผทู้ รงคุณวฒุ ิออกเปน็ ๒ กลุ่ม ดงั นี้ ๑.นกั วิชาการ จานวน ๖ รปู /คน โดยมเี กณฑค์ ัดเลือก ดงั น้ี ๑.๑ เปน็ ผสู้ าเร็จการศึกษาในระดับดษุ ฎีบัณฑิต ๑.๒ เป็นผมู้ ผี ลงานทางวชิ าการอย่างสม่าเสมอ ๑.๓ เปน็ ผู้มีช่ือเสยี ง ๒. ผ้บู ริหาร จานวน ๔ รปู /คน โดยมีเกณฑค์ ัดเลอื ก ดงั น้ี ๒.๑ เปน็ ผมู้ ีประสบการณ์อย่างน้อย ๕ ปี ๒.๒ เป็นผบู้ ริหารระดบั ดเี ด่น ๒.๓ เปน็ ผมู้ ผี ลงานทางวิชาการ เมือ่ วนั ท่ี ๑๖ มกราคม พ.ศ.๒๕๖๑ เวลา ๑๓.๐๐-๑๔.๐๐ น. ณ อาคารเรียนรวมโซนซี ชั้น ๕ ห้องซี ๕๑๐ หลักสูตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา ภาควิชาบริหาร การศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั ผลการสนทนากลุ่มจากท่านผู้ทรงคุณวุฒิได้ให้ข้อเสนอแนะเรื่องการพัฒนาการจัดการ ความรู้และทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงสาหรับนักศึกษาอาชีวศึกษาด้วยหลักพุทธวิธี ซึ่งเป็น ผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านการบริหารการศึกษาและด้านเศรษฐกิจพอเพียง จานวน ๑๐ รูป/คน สรุปผลการ สนทนากลมุ่ ดังนี้ หลกั เศรษฐกจิ พอเพียงท้ัง ๕ ด้าน ด้านความพอประมาณ ด้านความมีเหตุผล ด้านความ มภี มู ิคุม้ กัน ดา้ นเงื่อนไขความรู้ และด้านเงื่อนไขคุณธรรม โดยทั้ง ๕ ด้านจะต้องมีความสอดคล้องกับ

๑๕๒ ทักษะชีวติ ทัง้ ๔ ดา้ น ได้แก่ ๑) การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อ่ืน ๒) การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ๓) การจัดการกับอารมณ์และความเครียด ๔) การสร้าง สัมพนั ธภาพทด่ี กี ับผู้อ่ืน โดยการสังเคราะห์ให้เห็นกระบวนการจัดการความรู้ตามแนวพทุ ธให้ชดั เจน ผู้วิจัยได้นาข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะของผู้ทรงคุณวุฒิในการสนทนากลุ่มทั้งหมด ที่มี ความคิดเห็นสอดคล้องกันว่า การพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา ท่ีมีความเหมาะสม สามารถน่าไปใช้ได้ ผู้วิจัยขอค่าปรึกษาอาจารย์ท่ี ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์ แล้วได้ปรับปรุงการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นกั ศึกษาวทิ ยาลัยอาชีวศกึ ษา (ฉบบั รา่ งที่ ๒) ๑.ดา้ นความพอประมาณ ๑) สร้างความเข้าใจเก่ียวกับหลักความพอประมาณด้วยการจัดท่าคู่มืองานวิชาชีพ ตา่ งๆ ทใ่ี ชใ้ นชุมชนและมกี ารฝกึ อบรมและสาธติ จดั กิจกรรมงานวิชาชพี ต่างๆ ๒) สาธิต และน่าพานักเรียนปฏิบัติด้วยตนเอง เช่น การปลูกผักสวนครัว เล้ียงสัตว์ ดว้ ยการน่าเทคโนโลยเี ขา้ มาช่วยเสรมิ ๒.ด้านความมีเหตุผล ๑) จดั ทา่ รายรับรายจา่ ยในครัวเรอื น ๒) จดั ทา่ ธนาคารขยะใหน้ กั ศกึ ษารจู้ กั การนา่ สิง่ ทีเ่ หลือใช้มาแลกเป็นเงิน ๓) สอนสอดแทรกหลกั ธรรม เช่น โยนโิ สมนสกิ ารและหลักไตรสิกขา ๔) ส่งเสริมอาชีพเสริม สร้างความเข้มแข็งในหมู่คณะและองค์กรและสถาบัน การ เพ่มิ ผลผลิตอย่างมีคณุ ภาพ น่าเทคโนโลยีมาใชอ้ ย่างเหมาะสมดว้ ยความรู้ ความรอบคอบ ๓.ด้านความมีภูมคิ ้มุ กนั ๑) จัดทา่ บัญชีธนาคารขยะโดยสร้างความร่วมมอื กบั ธนาคารสหกรณ์การเกษตร ๒) ส่งเสริมการลงมือปฏิบัติจริงตามปราชญ์ชาวบ้านเพ่ือให้เกิดทักษะท่ีมากข้ึนใน การปฏิบัติ ๓) รวมกลุ่มและระดมทุน ส่งเสริมให้สมาชิกกลุ่มลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ สร้าง แรงจงู ใจเกิดความเข้มแขง็ ๔.ดา้ นเงอ่ื นไขความรู้ ๑) วางแผนองคค์ วามรูใ้ นการประกอบการเรียนได้อย่างมีความรอบคอบ ระมัดระวัง โดยผา่ นการวดั และประเมินผลอยา่ งตอ่ เนอื่ ง ๒) จดั อบรมวิชาชพี ส่าหรบั นิสติ นักศกึ ษาและผทู้ ่สี นใจอย่างตอ่ เนอ่ื ง ๓) ออกเยี่ยมบ้านนักศึกษาและประเมินผลของการเรียนผ่านการใช้ชีวิตจริงของ นกั ศึกษา ๔) เสริมสร้างความรู้และความเข้าใจแก่นักศึกษาในการใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่ใน ทอ้ งถ่ิน ๕.ด้านเง่อื นไขคณุ ธรรม ๑) สง่ เสริมให้นักศึกษาปฏบิ ัติ ศีล ๕ และหิริ โอตตปั ปะ ซึ่งเป็นพ้ืนฐานของคนดีด้วย การเขา้ คา่ ยอบรมคณุ ธรรม

๑๕๓ ๒) จดั กจิ กรรมอบรมคณุ ธรรมสอดแทรกหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓) จัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล มีส่วนร่วมในการท่ากิจกรรมสาธารณะ ประโยชน์ในชมุ ชน การอนุรักษ์สิง่ แวดลอ้ ม ๔) สร้างจิตส่านึกความสุจริต สัมมาอาชีพ และเอื้อเฟื้อแบ่งปันด้วยกิจกรรมปฏิบัติ ธรรมประจ่าเดือน จากการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัย อาชวี ศกึ ษา ผ้วู ิจยั ได้นา่ มาเขยี นเป็นฉบบั รา่ งที่ ๒ ผู้วิจยั ได้น่ามาเขียนเปน็ ภาพ ดงั น้ี

๑๕๔ หลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ๑.ดา้ นความพอประมาณ ตระหนักร้แู ละเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อ่ืน รู้จักความถนัดความสามารถ จุดเด่น จุด ๑) สรา้ งความเขา้ ใจ ดอ้ ยของตนเอง เขา้ ใจความแตกต่าง ของแต่ ๒) สาธติ และน่าพานกั เรยี นปฏบิ ตั ิ ละบคุ คล ๒.ดา้ นความมีเหตผุ ล คิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่าง สร้างสรรค์ แยกแยะข้อมูลข่าวสาร ปัญหา ๑) จัดทา่ รายรบั รายจ่ายในครัวเรือน และสถานการณ์รอบตัว วิพากษ์วิจารณ์ ๒) จดั ทา่ ธนาคารขยะ และประเมินสถานการณ์รอบตัวด้วยหลัก ๓) สอนสอดแทรกหลกั ธรรม เหตผุ ล ๔) สง่ เสริมอาชพี เสริม ๓.ดา้ นความมีภมู ิคุ้มกนั ๑) จดั ท่าบัญชีธนาคารขยะ ๒) ส่งเสริมการลงมือปฏบิ ตั จิ รงิ ตามปราชญ์ ชาวบา้ น ๓) รวมกลมุ่ และระดมทนุ ๔.ดา้ นเงื่อนไขความรู้ จัดการกับอารมณ์และความเครียด เข้าใจ และรู้เท่าทันภาวะอารมณ์ของบุคคลรู้ ๑) วางแผนองค์ความรู้ สาเหตุของความเครียด รู้วิธีการควบคุม ๒) จัดอบรมวชิ าชพี สา่ หรับนสิ ติ อารมณ์และความเครียด รู้วิธีผ่อนคลาย ๓) ออกเยย่ี มบ้านนักศกึ ษาและประเมนิ ผล หลีกเล่ียงและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมท่ีจะ ๔) เสรมิ สร้างความรแู้ ละความเข้าใจ กอ่ ใหเ้ กิดอารมณไ์ มพ่ ึงประสงคไ์ ปในทาง ๕.ด้านเง่อื นไขคุณธรรม ท่ีดี ๑) ส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติตามหลักโยนิโส สร้างสัมพันธภาพท่ีดีกับผู้อื่น เข้าใจมุมมอง มนสิการและอทิ ธบิ าท ๔ อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อื่น ใช้ภาษาพูดและ ๒) จัดกิจกรรมอบรมคุณธรรมสอดแทรกหลัก ภาษากาย เพ่ือสื่อสารความรู้สึก นึกคิดของ เศรษฐกิจพอเพยี ง ตนเอง รับรู้ความรู้สึกนึกคิดและความต้องการ ๓) จดั สวัสดกิ ารตา่ งๆ และมอบรางวัล ของผู้อื่น วางตัวได้ถูกต้องเหมาะสมและ ๔) สรา้ งจิตส่านึกความสจุ รติ สมั มาอาชพี ทางานร่วมกับผอู้ ่นื ไดอ้ ย่างมีความสขุ

๑๕๕ คาอธิบายสัญลักษณ์ ทกั ษะชวี ติ ของนักศึกษาวิทยาลยั อาชีวศึกษา ๔ ด้าน ได้แก่ ๑) การตระหนกั รู้และเห็นคุณคา่ ในตนเองและผู้อืน่ ๒) การคดิ วิเคราะห์ ตดั สินใจ และแกป้ ญั หาอยา่ งสรา้ งสรรค์ ๓) การจดั การกับอารมณ์และความเครียด ๔) การสร้างสมั พันธภาพที่ดีกับผอู้ ่นื หลักเศรษฐกจิ พอเพียง ๓ ห่วง ๒ เง่อื นไข ได้แก่ ๑) ดา้ นความพอประมาณ ๒) ดา้ นความมีเหตุผล ๓) ดา้ นความมีภูมคิ ุ้มกัน ๔) ดา้ นเงอ่ื นไขความรู้ ๕) ดา้ นเง่อื นไขคณุ ธรรม ๔.๓ เสนอกระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นกั ศึกษาวิทยาลัยอาชวี ศกึ ษา จากผลการสังเคราะห์เอกสารเก่ียวกับกระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา สอบถามนักศึกษาอาชีวศึกษา สัมภาษณ์ ผู้บริหารและครูวิทยาลัยอาชีวศึกษา และการสนทนากลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้วิจัยน่ามาสร้างเป็น กระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัย อาชีวศึกษา ดังภาพที่ ๔.๓ ดังน้ี

๑๕๖ ทักษะชี วิตของนักศึกษาวิทยาลัย ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง อาชวี ศึกษา ๔ ด้าน ๑.ด้านความพอประมาณ - สร้างความเข้าใจ ๑) ตระหนักรแู้ ละเห็นคณุ ค่าในตนเองและผู้อ่ืน รู้จักความถนัดความสามารถ จุดเด่น จุดด้อย ๒.ดา้ นความมเี หตุผล ของตนเอง - จดั ท่ารายรบั รายจา่ ยในครัวเรือน ๒) คิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่าง ๓.ดา้ นความมีภมู ิคมุ้ กัน สร้างสรรค์ แยกแยะข้อมูลข่าวสาร ปัญหาและ - จัดท่าบัญชธี นาคารขยะ สถานการณ์รอบตวั วพิ ากษว์ จิ ารณ์ ๓) จัดการกับอารมณ์และความเครียด เข้าใจ ๔.ด้านเงื่อนไขความรู้ และรู้เท่าทันภาวะอารมณ์ของบุคคลรู้สาเหตุ - วางแผนองค์ความรู้ ของความเครียด รู้วิธีการควบคุม อารมณ์และ ๕.ด้านเงื่อนไขคณุ ธรรม ความเครยี ด - ส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติตาม ๔) สร้างสัมพันธภาพท่ีดีกับผู้อ่ืน เข้าใจมุมมอง หลักโยนิโสมนสกิ ารและอิทธบิ าท ๔ อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อ่ืน ใช้ภาษาพูดและภาษา กาย เพ่ือส่ือสารความรู้สึก นึกคิดของตนเอง รับรู้ ความรสู้ ึกนึกคดิ และความต้องการของผู้อ่นื ภาพที่ ๔.๓ กระบวนการพัฒนาทกั ษะชวี ิตตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของนักศึกษาวิทยาลยั อาชวี ศึกษา

๑๕๗ คาอธบิ ายสัญลกั ษณ์ ทกั ษะชวี ิตของนักศกึ ษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา ๔ ด้าน ๑) ตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น รู้จักความถนัดความสามารถ จุดเด่น จุดดอ้ ยของตนเอง ๒) คิดวิเคราะห์ ตัดสนิ ใจ และแกป้ ญั หาอย่างสร้างสรรค์ แยกแยะขอ้ มูลข่าวสาร ปัญหา และสถานการณร์ อบตวั วพิ ากษว์ ิจารณ์ ๓) จัดการกับอารมณ์และความเครียด เข้าใจและรู้เท่าทันภาวะอารมณ์ของบุคคลรู้ สาเหตุของความเครยี ด รวู้ ิธีการควบคมุ อารมณแ์ ละความเครยี ด ๔) สรา้ งสมั พนั ธภาพท่ีดีกับผูอ้ น่ื เขา้ ใจมุมมอง อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อ่ืน ใช้ภาษาพูด และภาษากาย เพื่อส่ือสารความรู้สึก นึกคิดของตนเอง รับรู้ความรู้สึกนึกคิดและความต้องการขอ ง ผู้อน่ื หลักเศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓ ห่วง ๒ เงอื่ นไข ไดแ้ ก่ ๑.ดา้ นความพอประมาณ สร้างความเขา้ ใจ ๒.ด้านความมีเหตผุ ล จดั ท่ารายรบั รายจา่ ยในครวั เรอื น ๓.ดา้ นความมภี มู ิคุ้มกนั จดั ท่าบัญชีธนาคารขยะ ๔.ด้านเงอ่ื นไขความรู้ วางแผนองคค์ วามรู้ ๕.ด้านเง่ือนไขคุณธรรม ส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติตามหลักโยนิโสมนสิการและ อิทธิบาท ๔

๑๕๘ ๔.๔ องค์ความรทู้ ่ไี ด้จากการวิจัย ผู้วิจัยได้นาเสนอองค์ความรู้ใหม่จากผลการวิจัยการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา เป็นการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวทิ ยาลยั อาชวี ศกึ ษาดังภาพที่ ๔.๔ ดังน้ี Life Skills การพฒั นาทักษะชวี ิตตามหลัก ตระหนกั รู้และเห็นคุณค่าในตนเองและ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ผู้อ่ืน รู้จักความถนัดความสามารถ จุด เ ด่ น จุ ด ด้ อยของต นเ อ ง คิ ด ของนักศกึ ษาวทิ ยาลัย วิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่าง อาชีวศึกษา สร้างสรรค์ จัดการกับอารมณ์และ ความเครียด เข้าใจและรู้เท่าทันภาวะ อารมณ์ของบุคคล สร้างสัมพันธภาพท่ี ดีกับผู้อ่ืน เ ข้าใจมุมม อง อารม ณ์ ความรูส้ ึกของผู้อนื่ Sufficiency economy สร้างความเขา้ ใจดา้ นความพอประมาณ ด้านความมีเหตุผล จัดท่ารายรับ รายจ่ายในครัวเรือนอย่างมีเหตุผล มี ภูมิคุ้มกันด้วยการจัดท่าบัญชีธนาคาร ขยะ มีเง่ือนไขความรู้วางแผน องค์ความรู้ มีคุณธรรมส่งเสริมให้ นักศึ กษ า ป ฏิ บั ติ ต า ม ห ลั ก โ ย นิโ ส มนสกิ ารและอิทธิบาท ๔ ภาพท่ี ๔.๔ การพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ของนักศึกษาวทิ ยาลยั อาชวี ศึกษา “LIFE SKILLS SUFFICIENCY ECONOMY”

๑๕๙ คาอธิบายสญั ลกั ษณ์ จากภาพที่ ๔.๔ “LIFE SKILLS SUFFICIENCY ECONOMY” Life Skills (ทักษะชีวิต) ตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อ่ืน รู้จักความถนัด ความสามารถ จุดเด่น จุดด้อยของตนเอง คิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ จัดการกับอารมณ์และความเครียด เข้าใจและรู้เท่าทันภาวะอารมณ์ของบุคคล สร้างสัมพันธภาพท่ีดี กบั ผู้อืน่ เขา้ ใจมมุ มอง อารมณ์ ความรู้สึกของผ้อู ่นื Sufficiency economy (ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง) สร้างความเข้าใจด้านความ พอประมาณ มเี หตุผล จัดทารายรบั รายจ่ายในครวั เรือนอย่างมีเหตุผล มีภูมิคุ้มกันด้วยการจัดทาบัญชี ธนาคารขยะ มีเงื่อนไขความรู้วางแผนองค์ความรู้ มีคุณธรรมส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติตามหลัก โยนิโสมนสิการและอิทธิบาท ๔ ทาให้เกิดกระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพยี งของนกั ศึกษาวทิ ยาลัยอาชวี ศกึ ษา

บทท่ี ๕ สรปุ อภปิ รายผล และขอ้ เสนอแนะ การศึกษาวิจัยเรื่อง “การพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา” การวิจัยแบบผสมผสานวิธี (Mixed Research Method) ได้แก่ การ วิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) และการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) มีวัตถุประสงค์เพ่ือศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาทักษะชีวิตของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา เพื่อ พัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา และเพ่ือ เสนอกระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัย อาชีวศึกษา เคร่ืองมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ข้อมูลเบ้ืองต้นของสภาพปัจจุบันและปัญหาทักษะชีวิต ของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา จานวน ๓๙๒ คน และสัมภาษณ์ผู้บริหาร ครู อาจารย์ และ ผู้ปกครองของวิทยาลัยอาชีวศึกษาในจังหวัดศรีสะเกษจานวน ๑๐ รูป/คน ด้วยวิธีการสัมภาษณ์การ สัมภาษณ์แบบเจาะลึก (Depth Interview) แบบเจาะลึกรายบุคคล (Individual depth interview) เป็นการ ซักถามพูดคุยกันระหว่างผู้สัมภาษณ์และผู้ให้สัมภาษณ์ ได้แก่ ผู้บริหาร ครู อาจารย์ และ ผู้ปกครองเป็นการถามเจาะลึกล้วงคาตอบ อย่างละเอียดถ่ีถ้วนเก่ียวกับสภาพปัจจุบันและปัญหา ทักษะชีวิตของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา และการสนทนากลุ่ม (Focus Group Discussion) ผู้ทรงคุณวุฒิ จานวน ๑๐ รูป/คน เพื่อพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นกั ศึกษาวิทยาลัยอาชวี ศกึ ษา ผูว้ จิ ยั ไดเ้ ก็บขอ้ มูลและทาการวเิ คราะหข์ ้อมูล ประกอบดว้ ย การวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิง พรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าความถี่ ค่าเฉล่ีย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน หาค่า E.F.A. วิเคราะห์ปัจจัย (Exproratory factor analysis )และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)การวิเคราะห์เอกสาร (Document Analysis) ใช้การวิเคราะห์เน้ือหา (Content Analysis) การสัมภาษณ์ (Interview) ใช้ การวิเคราะห์เน้ือหา (Content Analysis) และสรุปผลตามแบบสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม (Focus Group) ใช้การวิเคราะห์เน้ือหา (Content Analysis) และสรุปผลการสนทนากลุ่ม ผู้วิจัยขอนาเสนอ สรุปผลการวิจยั ตามลาดับ ดงั นี้

๑๖๑ ๕.๑สรุปผลการวิจยั ผวู้ จิ ยั สรุปผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ของการวจิ ัยดงั น้ี ๕.๑.ผลการศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาทักษะชีวิตของนักศึกษาวิทยาลัย อาชีวศกึ ษา ๕.๑.๑ สภาพปจั จบุ นั และปญั หาทักษะชีวติ ของนักศกึ ษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา ๑) การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น นักศึกษาขาดการรู้จักความถนัด ความสามารถ จุดเด่น จุดด้อยของตนเอง มีเข้าใจความแตกต่าง ของแต่ละบุคคลน้อย ขาดการรู้จัก ตนเอง ยอมรบั เห็นคณุ คา่ และภาคภมู ิใจในตนเองและผูอ้ น่ื มีเปา้ หมายในชีวิต และมีความรับผดิ ๒) การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ไม่มีการแยกแยะข้อมูล ข่าวสาร ปัญหาและสถานการณ์รอบตัว ขาดการวิพากษ์วิจารณ์ และประเมินสถานการณ์รอบตัวด้วย หลักเหตุผลและขาดหลักโยนโิ สมนสิการพิจารณาข้อมูลท่ีถูกต้องรับรู้ปัญหา สาเหตุของปัญหา ขาดความ วิริยะอตุ สาหะในการเรียน ขาดเหตผุ ลในการตดั สนิ ใจแกป้ ัญหาในสถานการณต์ ่าง ๆ อย่างสรา้ งสรรค์ ๓) การจัดการกับอารมณ์และความเครียด ขาดความเข้าใจและขาดความรู้เท่าทัน ภาวะอารมณ์ของบุคคล ไม่ทราบสาเหตุของความเครียด ขาดวิจารณญาณการควบคุมอารมณ์และ ความเครียด ไมป่ รบั เปลยี่ นที่จะก่อใหเ้ กิดอารมณไ์ มพ่ ึงประสงค์ไปในทางที่ดี ๔) การสร้างสัมพันธภาพท่ีดีกับผู้อื่น ขาดความเข้าใจมุมมอง อารมณ์ ความรู้สึกของ ผู้อื่น ขาดการใช้ภาษาพูดและภาษากาย เพ่ือส่ือสารความรู้สึก นึกคิดของตนเอง ขาดการรับรู้ความรู้สึก นึกคิดและความต้องการของผู้อื่น วางตัวไม่ถูกต้อง ไม่เหมาะสมในสถานการณ์ต่าง ๆ ขาดการส่ือสารที่ สรา้ งสัมพันธภาพท่ีดีสรา้ งความรว่ มมือและทางานร่วมกับผู้อ่นื ไม่ได้อยู่ในสังคมอยา่ งยากลาบาก ๕.๑.๒ ผลการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นกั ศกึ ษาวทิ ยาลยั อาชวี ศึกษา ๑.ดา้ นความพอประมาณ ๑) สร้างความเข้าใจเก่ียวกับหลักความพอประมาณด้วยการจัดทาคู่มืองานวิชาชีพ ตา่ งๆ ทใ่ี ชใ้ นชุมชนและมกี ารฝกึ อบรมและสาธติ จดั กิจกรรมงานวิชาชีพต่างๆ ๒) สาธิต และนาพานักเรียนปฏิบัติด้วยตนเอง เช่น การปลูกผักสวนครัว เล้ียงสัตว์ ดว้ ยการนาเทคโนโลยเี ขา้ มาช่วยเสริม ๒.ด้านความมีเหตผุ ล ๑) จัดทารายรบั รายจ่ายในครวั เรอื น ๒) จดั ทาธนาคารขยะใหน้ ักศกึ ษารูจ้ กั การนาสง่ิ ท่เี หลือใชม้ าแลกเปน็ เงิน ๓) สอนสอดแทรกหลกั ธรรม เชน่ โยนโิ สมนสิการและหลกั ไตรสกิ ขา ๔) ส่งเสริมอาชีพเสริม สร้างความเข้มแข็งในหมู่คณะและองค์กรและสถาบัน การ เพิ่มผลผลิตอย่างมคี ณุ ภาพ นาเทคโนโลยมี าใช้อย่างเหมาะสมด้วยความรู้ ความรอบคอบ

๑๖๒ ๓.ด้านความมภี ูมคิ ้มุ กัน ๑)จัดทาบญั ชีธนาคารขยะโดยสร้างความรว่ มมือกบั ธนาคารสหกรณ์การเกษตร ๒) ส่งเสริมการลงมือปฏิบัติจริงตามปราชญ์ชาวบ้านเพื่อให้เกิดทักษะที่มากขึ้นใน การปฏบิ ัติ ๓) รวมกลุ่มและระดมทุน ส่งเสริมให้สมาชิกกลุ่มลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ สร้าง แรงจูงใจเกิดความเขม้ แขง็ ๔.ดา้ นเงื่อนไขความรู้ ๑) วางแผนองค์ความรูใ้ นการประกอบการเรียนได้อย่างมีความรอบคอบ ระมัดระวัง โดยผ่านการวดั และประเมินผลอยา่ งต่อเนือ่ ง ๒) จัดอบรมวิชาชพี สาหรับนสิ ติ นักศึกษาและผูท้ ่สี นใจอยา่ งตอ่ เนื่อง ๓) ออกเย่ียมบ้านนักศึกษาและประเมินผลของการเรียนผ่านการใช้ชีวิตจริงของ นักศึกษา ๔) เสริมสร้างความรู้และความเข้าใจแก่นักศึกษาในการใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่ใน ท้องถน่ิ ๕.ดา้ นเงื่อนไขคุณธรรม ๑) ส่งเสรมิ ให้นักศกึ ษาปฏิบัติ ศลี ๕ และหิริ โอตตปั ปะ ซึ่งเป็นพ้ืนฐานของคนดีด้วย การเขา้ คา่ ยอบรมคณุ ธรรม ๒) จดั กจิ กรรมอบรมคุณธรรมสอดแทรกหลักเศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓) จัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล มีส่วนร่วมในการทากิจกรรมสาธารณะ ประโยชนใ์ นชมุ ชน การอนรุ ักษส์ ิง่ แวดลอ้ ม ๔) สร้างจิตสานึกความสุจริต สัมมาอาชีพ และเอ้ือเฟื้อแบ่งปันด้วยกิจกรรมปฏิบัติ ธรรมประจาเดอื น ๕.๑.๓ เสนอกระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา ผู้วิจัยได้นาเสนอกระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกจิ พอเพยี งของนักศึกษาวิทยาลยั อาชีวศกึ ษาดงั ภาพที่ ๕.๑ ดังนี้

๑๖๓ ทักษะชี วิตของนักศึกษาวิทยาลัย ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง อาชีวศึกษา ๔ ดา้ น ๑.ดา้ นความพอประมาณ ๑) ตระหนักรู้และเหน็ คณุ ค่าในตนเองและผู้อ่ืน - สร้างความเข้าใจ รู้จักความถนัดความสามารถ จุดเด่น จุดด้อย ของตนเอง ๒.ดา้ นความมเี หตุผล ๒) คิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่าง - จดั ทารายรบั รายจ่ายในครัวเรือน สร้างสรรค์ แยกแยะข้อมูลข่าวสาร ปัญหาและ ๓.ด้านความมภี มู คิ มุ้ กนั สถานการณ์รอบตัว วพิ ากษ์วจิ ารณ์ - จัดทาบัญชธี นาคารขยะ ๓) จัดการกับอารมณ์และความเครียด เข้าใจ และรู้เท่าทันภาวะอารมณ์ของบุคคลรู้สาเหตุ ๔.ดา้ นเง่ือนไขความรู้ ของความเครียด รู้วิธีการควบคุม อารมณ์และ - วางแผนองค์ความรู้ ความเครยี ด ๕.ด้านเง่อื นไขคณุ ธรรม ๔) สร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อ่ืน เข้าใจมุมมอง - ส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติตาม หลกั โยนิโสมนสกิ ารและอิทธบิ าท ๔ อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อ่ืน ใช้ภาษาพูดและภาษา กาย เพื่อสื่อสารความรู้สึก นึกคิดของตนเอง รับรู้ ความรสู้ ึกนกึ คดิ และความต้องการของผ้อู น่ื ภาพที่ ๕.๑ กระบวนการพฒั นาทกั ษะชีวิตตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ของนักศึกษาวทิ ยาลยั อาชวี ศึกษา

๑๖๔ คาอธิบายสญั ลกั ษณ์ ทกั ษะชีวติ ของนกั ศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา ๔ ดา้ น ๑) ตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อ่ืน รู้จักความถนัดความสามารถ จุดเด่น จดุ ดอ้ ยของตนเอง ๒) คิดวเิ คราะห์ ตดั สินใจ และแก้ปัญหาอยา่ งสร้างสรรค์ แยกแยะข้อมูลข่าวสาร ปัญหา และสถานการณร์ อบตัว วิพากษว์ จิ ารณ์ ๓) จัดการกับอารมณ์และความเครียด เข้าใจและรู้เท่าทันภาวะอารมณ์ของบุคคลรู้ สาเหตุของความเครยี ด รวู้ ธิ กี ารควบคมุ อารมณแ์ ละความเครียด ๔) สรา้ งสัมพนั ธภาพท่ีดีกับผอู้ ืน่ เข้าใจมมุ มอง อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อ่ืน ใช้ภาษาพูด และภาษากาย เพื่อสื่อสารความรู้สึก นึกคิดของตนเอง รับรู้ความรู้สึกนึกคิดและความต้องการของ ผอู้ ่ืน หลักเศรษฐกิจพอเพียง ๓ ห่วง ๒ เง่ือนไข ได้แก่ ๑.ด้านความพอประมาณ สร้างความเข้าใจ ๒.ด้านความมีเหตผุ ล จดั ทารายรับรายจ่ายในครัวเรอื น ๓.ด้านความมีภมู คิ ุ้มกนั จดั ทาบัญชธี นาคารขยะ ๔.ดา้ นเงอ่ื นไขความรู้ วางแผนองค์ความรู้ ๕.ด้านเงื่อนไขคุณธรรม ส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติตามหลักโยนิโสมนสิการและ อทิ ธบิ าท ๔ ๕.๒ การอภิปรายผล ผ้วู ิจยั พบประเดน็ สาคญั ทน่ี ามาอภปิ รายผลเกยี่ วกับการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวทิ ยาลยั อาชวี ศกึ ษาดงั ต่อไปนี้ ๕.๒.๑ ผลการศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาทักษะชีวิตของนักศึกษาวิทยาลัย อาชีวศึกษา ๑) สภาพปจั จบุ นั และปัญหาทักษะชวี ติ ของนกั ศึกษาวทิ ยาลัยอาชีวศึกษา ๑) การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อ่ืน นักศึกษาขาดการรู้จักความถนัด ความสามารถ จุดเด่น จุดด้อยของตนเอง มีเข้าใจความแตกต่าง ของแต่ละบุคคลน้อย ขาดการรู้จัก ตนเอง ยอมรับเหน็ คุณคา่ และภาคภมู ิใจในตนเองและผู้อ่ืน มเี ปา้ หมายในชีวติ และมคี วามรับผิด ๒) การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ไม่มีการแยกแยะข้อมูล ข่าวสาร ปัญหาและสถานการณ์รอบตัว ขาดการวิพากษ์วิจารณ์ และประเมินสถานการณ์รอบตัวด้วย หลักเหตุผลและขาดหลักโยนโิ สมนสกิ ารพิจารณาข้อมูลท่ีถูกต้องรับรู้ปัญหา สาเหตุของปัญหา ขาดความ วิรยิ ะอตุ สาหะในการเรียน ขาดเหตุผลในการตดั สินใจแกป้ ัญหาในสถานการณต์ ่าง ๆ อยา่ งสรา้ งสรรค์

๑๖๕ ๓) การจัดการกับอารมณ์และความเครียด ขาดความเข้าใจและขาดความรู้เท่าทัน ภาวะอารมณ์ของบุคคล ไม่ทราบสาเหตุของความเครียด ขาดวิจารณญาณการควบคุมอารมณ์และ ความเครยี ด ไม่ปรับเปลย่ี นท่จี ะก่อใหเ้ กิดอารมณ์ไม่พึงประสงคไ์ ปในทางที่ดี ๔) การสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น ขาดความเข้าใจมุมมอง อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อ่ืน ขาดการใช้ภาษาพูดและภาษากาย เพ่ือสื่อสารความรู้สึก นึกคิดของตนเอง ขาดการรับรู้ความรู้สึกนึกคิด และความต้องการของผู้อ่ืน วางตัวไม่ถูกต้อง ไม่เหมาะสมในสถานการณ์ต่าง ๆ ขาดการส่ือสารท่ีสร้าง สัมพันธภาพที่ดีสร้างความร่วมมือและทางานร่วมกับผู้อ่ืนไม่ได้อยู่ในสังคมอย่างยากลาบาก สอดคล้อง กับ นิคม กกขุนทด ได้ทาการศึกษาถึง การพัฒนาศักยภาพครูด้านการจัดการเรียนรู้ตามหลัก ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงโดยการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ผลการศึกษาพบว่า ผล การศึกษาตามกระบวนการวิจัยเชิงปฏบิ ัติการแบบมีส่วนร่วมไดผ้ ลการศึกษาดงั น้ี ๑) ขัน้ การศกึ ษาวเิ คราะห์ปัญหาและสาเหตุของปัญหาครูต้องการพัฒนาด้านความรู้ความ เข้าใจในการนาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงบูรณาการในวิชาที่รับผิดชอบและกิจกรรมพัฒนา ผ้เู รยี น ๒) ข้ันการวางแผนการพัฒนาครูผู้ร่วมวิจัยมีครูเข้าร่วมวิจัยจานวน๑๒คนและร่วมกันวาง แผนการพฒั นาโดยกาหนดเปน็ แผนและปฏทิ ินการปฏบิ ัตงิ านรว่ มกนั ๓) ขัน้ ปฏิบตั กิ ารตามแผนการพฒั นาครูโดยการอบรมเชิงปฏิบัติจานวน๒ วันและครูผู้ร่วม วิจัยได้นาความรู้ที่ได้รับลงสู่การปฏิบัติจริงมีการนิเทศติดตาม และให้ข้อเสนอแนะตลอดการ ดาเนนิ งาน ๔) ขน้ั การประเมินผลการวจิ ยั เมอ่ื สน้ิ สุดกระบวนการพบว่าครผู ู้ร่วมวิจัยมีการพัฒนาขึ้นใน ระดับหนง่ึ โดยมคี วามรู้ความเขา้ ใจในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ชัดเจนกว่าเดิมและสามารถ จัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการบูรณาการหลักคิดของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สาระการเรียนรู้ที่สอนและ รูปแบบของกจิ กรรมฐานการเรียนรเู้ ศรษฐกิจพอเพียง๑ ๕.๒.๒ ผลการพัฒนาทกั ษะชวี ติ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษา วทิ ยาลัยอาชวี ศกึ ษา ๑.ดา้ นความพอประมาณ ๑) สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับหลักความพอประมาณด้วยการจัดทาคู่มืองานวิชาชีพ ตา่ งๆ ทีใ่ ช้ในชมุ ชนและมีการฝึกอบรมและสาธิตจัดกิจกรรมงานวิชาชีพตา่ งๆ ๒) สาธิต และนาพานักเรียนปฏิบัติด้วยตนเอง เช่น การปลูกผักสวนครัว เลี้ยงสัตว์ ดว้ ยการนาเทคโนโลยีเขา้ มาช่วยเสรมิ ๒.ดา้ นความมเี หตุผล ๑) จดั ทารายรบั รายจ่ายในครวั เรอื น ๑นิคม กกขุนทด, “การพัฒนาศักยภาพครูด้านการจัดการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง โดยการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม”, ดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต, (บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลยั ราชภฎั พระนคร, ๒๕๕๓), หน้า ๑๒๙.

๑๖๖ ๒) จดั ทาธนาคารขยะใหน้ ักศึกษารจู้ กั การนาสงิ่ ท่เี หลือใชม้ าแลกเปน็ เงนิ ๓) สอนสอดแทรกหลักธรรม เช่น โยนิโสมนสิการและหลักไตรสิกขา ๔) ส่งเสริมอาชีพเสริม สร้างความเข้มแข็งในหมู่คณะและองค์กรและสถาบัน การ เพ่ิมผลผลติ อย่างมีคุณภาพ นาเทคโนโลยมี าใชอ้ ย่างเหมาะสมดว้ ยความรู้ ความรอบคอบ ๓.ดา้ นความมีภูมิคุ้มกนั ๑)จัดทาบญั ชีธนาคารขยะโดยสรา้ งความร่วมมือกบั ธนาคารสหกรณก์ ารเกษตร ๒) ส่งเสริมการลงมือปฏิบัติจริงตามปราชญ์ชาวบ้านเพื่อให้เกิดทักษะที่มากขึ้นใน การปฏิบตั ิ ๓) รวมกลุ่มและระดมทุน ส่งเสริมให้สมาชิกกลุ่มลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ สร้าง แรงจงู ใจเกดิ ความเข้มแข็ง ๔.ด้านเงือ่ นไขความรู้ ๑) วางแผนองคค์ วามร้ใู นการประกอบการเรียนได้อย่างมีความรอบคอบ ระมัดระวัง โดยผา่ นการวัดและประเมนิ ผลอย่างต่อเน่ือง ๒) จดั อบรมวิชาชพี สาหรบั นิสิต นักศึกษาและผ้ทู ่ีสนใจอย่างต่อเนื่อง ๓) ออกเยี่ยมบ้านนักศึกษาและประเมินผลของการเรียนผ่านการใช้ชีวิตจริงของ นักศึกษา ๔) เสริมสร้างความรู้และความเข้าใจแก่นักศึกษาในการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ใน ท้องถิ่น ๕.ดา้ นเงอ่ื นไขคุณธรรม ๑) สง่ เสรมิ ให้นกั ศึกษาปฏบิ ตั ิ ศลี ๕ และหริ ิ โอตตัปปะ ซึ่งเป็นพ้ืนฐานของคนดีด้วย การเขา้ ค่ายอบรมคุณธรรม ๒) จดั กจิ กรรมอบรมคุณธรรมสอดแทรกหลักเศรษฐกจิ พอเพียง ๓) จัดสวัสดิการต่างๆ และมอบรางวัล มีส่วนร่วมในการทากิจกรรมสาธารณะ ประโยชน์ในชมุ ชน การอนุรักษ์ส่ิงแวดลอ้ ม ๔) สร้างจิตสานึกความสุจริต สัมมาอาชีพ และเอ้ือเฟ้ือแบ่งปันด้วยกิจกรรมปฏิบัติ ธรรมประจาเดือนสอดคล้องกับ สหัทยา พลปัถพี ได้ทาการศึกษาเรื่อง การนาเสนอแนวทางการ พัฒนาคนใหม้ ีคณุ ลักษณะตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ผลการศึกษาพบวา่ ๒ ๑) คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของคนตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง แบ่งเป็น ๓ ประการ คือ ๑. พอประมาณ ได้แก่ พอประมาณกับศักยภาพของตน พอประมาณกับสภาพแวดล้อม และไม่โลภเกินไปจนเบยี ดเบียนผ้อู ืน่ ๒. มเี หตผุ ล ได้แก่ ไม่ประมาท รู้ถึงสาเหตุ พิจารณาค้นหาปัจจัย ท่ีเก่ียวข้อง และคานึงถึงผลกระทบที่จะเกิดข้ึนจากการกระทา และ ๓. มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี ได้แก่ ๒สหัทยา พลปัถพี, “การนาเสนอแนวทางการพัฒนาคนให้มีคุณลักษณะตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง”, ดษุ ฎนี พิ นธ์ครศุ าสตรด์ ษุ ฎบี ัณฑติ , (บัณฑติ วทิ ยาลยั : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๘), หน้า ๑๑๑ – ๑๑๒

๑๖๗ พ่งึ ตนเองได้ทางเศรษฐกิจ พง่ึ ตนเองได้ทางสังคม คานึงถึงผลระยะยาวมากกว่าระยะสั้น รู้เท่าทันและ พร้อมรับต่อการเปล่ียนแปลง ซึ่งคุณลักษณะทั้ง ๓ ประการนี้จะเกิดขึ้นได้จากการพัฒนาความรู้และ คุณธรรม ซง่ึ เป็นเง่ือนไขหลกั ของการพฒั นาคน ๒) กิจกรรมทางเศรษฐกิจพอเพียงในชุมชนที่ดาเนินการตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงสามารถแบ่งได้ ๔ ด้าน คือ ๑. กิจกรรมเพื่อสร้างความพอเพียงด้านเศรษฐกิจ ๒. กิจกรรม เพ่ือสร้างความพอเพียงด้านสังคม ๓. กิจกรรมเพ่ือสร้างความพอเพียงด้านสิ่งแวดล้อม และ ๔. กจิ กรรมเพอื่ สร้างความพอเพียงด้านจิตใจ ซงึ่ กิจกรรมเหล่านี้จาเป็นต้องมีการดาเนินไปพร้อมกันอย่าง สมดลุ จึงจะสร้างความพอเพียงใหเ้ กิดข้ึนในชมุ ชนได้ ๓) การเรียนรู้ของชุมชนเพื่อพัฒนาคนไปสู่คุณลักษณะตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง ประกอบด้วย ๒ รูปแบบ คือ ๑. การเรียนรู้เพ่ือพัฒนาคนโดยตรง ๒. การเรียนรู้เพ่ือพัฒนา ระบบท่ชี ว่ ยสนับสนนุ การเปลีย่ นแปลง ๔) แนวทางการพัฒนาคนในชุมชนให้มีคุณลักษณะตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง แบ่งได้เป็น ๒ ระดับ คือ ๑. การพัฒนาความรู้ ๒. การพัฒนาคุณธรรมในตัวบุคคลผ่าน การศึกษาท้ังระบบและนอกระบบ และการพัฒนาชุมชนให้มีการดาเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ พอเพียงทั้ง ๔ ด้าน อย่างสมดุลเพื่อนาไปสู่ความย่ังยืนและพร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลง และสมพร พงษ์เสถียรศักด์ิ ได้ทาการศึกษาเร่ือง การศึกษาผลสาฤทธ์ิทางการเรียน และการประพฤติตนตาม คุณธรรมในปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของผู้เรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปีที่ ๑ ที่เรียน หลักธรรมในพระพุทธศาสนาด้วยการสอนแบบโยนิโสมนสิการกับการสอนแบบไตรสิกขา ผล การศกึ ษาพบว่า๓๑) ผูเ้ รยี นท่ีเรยี นหลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนาดว้ ยการสอนแบบโยนิโสมนสิการกับ การสอนแบบไตรสิกขา มีผลสาฤทธิ์ทางการเรียนการสอนแตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสาคัญทางสถิติ๒) ผู้เรียนที่เรียนหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาด้วยการสอนแบบโยนิโสมนสิการกับการสอนแบบ ไตรสิกขา มีการประพฤติปฏิบัติตนตามคุณธรรมในปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงแตกต่างกันอย่างไม่มี นยั สาคัญทางสถติ ิ๓) ผ้เู รยี นท่ีเรยี นหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาด้วยการสอนแบบโยนิโสมนสิการมี การประพฤติตนตามคุณธรรมในหลักปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง ๔) ผู้เรียนที่เรียนหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาด้วยการสอนแบบไตรสิกขามีการประพฤติตนตาม คุณธรรมในหลักปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียงหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง และ ชัยรินทร์ ชัย วิสทิ ธ์ิ ได้วจิ ยั เรอ่ื ง การวิจยั เชงิ ปฏบิ ัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อสร้างเสริมค่านิยมตามแนวคิดเศรษฐกิจ พอเพียงให้นักเรียนและชุมชนด้วยโครงงานอาชีพ ผลการวิจัยพบว่า ในการทาโครงงานอาชีพของ นักเรยี นนั้นยงั มกี ารใชจ้ ่ายฟุ่มเฟอื ย ใช้วัสดุอุปกรณ์ไม่คุ้มค่า ไม่ประหยัดและใช้อย่างสิ้นเปลืองรวมทั้ง ยังไม่มีการแลกเปลี่ยนพันธุ์พืช พันธ์ุสัตว์ เครื่องมือและความรู้ต่าง ๆ แก่กัน หลังจากท่ีนักเรียนได้ เรียนรู้เรื่องแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงแล้วได้นาไปประยุกต์ใช้ในโครงงานปรากฏว่า นักเรียนมีการใช้ ๓สมพร พงษ์เสถียรศักดิ์, “การศึกษาผลสาฤทธ์ิทางการเรียน และการประพฤติตนตามคุณธรรมใน ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ของผู้เรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปีท่ี ๑ ท่ีเรียนหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ดว้ ยการสอนแบบโยนิโสมนสิการกบั การสอนแบบไตรสกิ ขา”, ดุษฎีนิพนธ์, (บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยศรีนคริ นทรวิโรฒน,์ ๒๕๔๖), หนา้ ๑๙๘.

๑๖๘ จ่ายในโครงงานอย่างประหยัด มีการใช้วัสดุอุปกรณ์อย่างคุ้มค่า มีการแลกเปล่ียนพันธ์ุพืช พันธ์ุสัตว์ และความรู้ต่าง ๆ นาเศษส่ิงเหลือใช้ในโครงงานมาใช้ประโยชน์ ปรึกษากับคนในครอบครัวและภูมิ ปัญญาท้องถ่ินมากข้ึน โดยทุกคนในครอบครัวให้ความร่วมมือสนับสนุน ส่วนความคิดเห็นของ นักเรียนที่มตี อ่ เนอ้ื หา กจิ กรรมการเรยี นการสอนและครผู ้สู อนเปน็ ไปในทางบวกและความคิดเห็นของ ชมุ ชนท่มี ตี อ่ การทาโครงงานอาชีพของนกั เรยี นกเ็ ปน็ ทางบวกเชน่ เดยี วกัน๔ ๕.๒.๓ เสนอกระบวนการพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ นักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษาประกอบด้วยทักษะชีวิตของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา ๔ ด้าน ๑) ตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อ่ืน รู้จักความถนัดความสามารถ จุดเด่น จุดด้อยของ ตนเอง ๒) คิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ แยกแยะข้อมูลข่าวสาร ปัญหาและ สถานการณ์รอบตัว วิพากษ์วิจารณ์ ๓) จัดการกับอารมณ์และความเครียด เข้าใจและรู้เท่าทันภาวะ อารมณ์ของบุคคลรู้สาเหตุของความเครียด รู้วิธีการควบคุม อารมณ์และความเครียด ๔) สร้าง สัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น เข้าใจมุมมอง อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อื่น ใช้ภาษาพูดและภาษากาย เพ่ือ สื่อสารความรู้สกึ นกึ คดิ ของตนเอง รับรู้ความรู้สกึ นึกคิดและความต้องการของผู้อ่ืน หลกั เศรษฐกิจพอเพียง ๓ ห่วง ๒ เงื่อนไข ได้แก่ ๑) ด้านความพอประมาณ สร้างความ เข้าใจ ๒) ด้านความมีเหตุผล จัดทารายรับรายจ่ายในครัวเรือน ๓) ด้านความมีภูมิคุ้มกัน จัดทาบัญชี ธนาคารขยะ ๔) ด้านเงือ่ นไขความรู้ วางแผนองค์ความรู้ ๕) ดา้ นเง่อื นไขคุณธรรม ส่งเสริมให้นักศึกษา ปฏิบัติตามหลักโยนิโสมนสิการและ อิทธิบาท ๔ สอดคล้องกับเพ็ญพรรณ ชูติวิศุทธิ์ ได้ทาการศึกษาถึงความรู้ ความเข้าใจ และการนาแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในชีวิตประจาวัน และการเรียนการสอนของนักศึกษาในระดับปริญญาตรี จานวน ๓๓๗ คน ผลการศึกษาพบว่า ระดับ ความรคู้ วามเข้าใจปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ของนักศึกษาระดับปริญญาตรีในภาพรวม กลุ่มตัวอย่าง ประมาณคร่ึงหนึ่ง (ร้อยละ ๕๒.๕๐) มีความรู้ความเข้าใจปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในระดับต่า และ ร้อยละ ๔๐.๒๐ มคี วามรู้ความเขา้ ใจในระดบั ปานกลาง เมือ่ พิจารณาในแต่ละด้านพบว่า ระดับความรู้ ความเข้าใจปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาในด้านภูมิคุ้มกันในตนท่ีดี ด้านภาพรวมของ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ด้านความรู้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ด้านความมีเหตุผล มีความรู้ความ เข้าใจอยใู่ นระดับปานกลาง สว่ นด้านคุณธรรมและดา้ นความพอประมาณพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้ ความเข้าใจในระดบั ต่า๕ และ ชัยรินทร์ ชยั วสิ ทิ ธิ์ ได้วิจัยเร่อื ง การวจิ ยั เชงิ ปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เพื่อสร้างเสริมค่านิยมตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงให้นักเรียนและชุมชนด้วยโครงงานอาชีพ ผลการวจิ ัยพบว่า ในการทาโครงงานอาชีพของนักเรียนน้ันยังมีการใช้จ่ายฟุ่มเฟือย ใช้วัสดุอุปกรณ์ไม่ คุ้มค่า ไม่ประหยัดและใช้อย่างสิ้นเปลืองรวมทั้งยังไม่มีการแลกเปล่ียนพันธุ์พืช พันธุ์สัตว์ เคร่ืองมือ และความรู้ต่าง ๆ แก่กัน หลังจากท่ีนักเรียนได้เรียนรู้เรื่องแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงแล้วได้นาไป ๔ชยั รินทร์ ชยั วิสิทธิ์,“การวิจัยเชงิ ปฏบิ ัตกิ ารแบบมีสว่ นรว่ มเพือ่ สร้างเสริมคา่ นิยมตามแนวคิดเศรษฐกิจ พอเพียงให้นักเรียนและชุมชนด้วยโครงงานอาชีพ ”, ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต, (บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยเชียงใหม,่ ๒๕๔๕), หนา้ ๑๑๒ – ๑๑๓. ๕เพญ็ พรรณ ชูติวิศทุ ธ์,ิ “งานวจิ ัยการประยุกตป์ รชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง ในการจดั การเรยี นการสอน ระดับปริญญาตรี”, วารสารร่วมพฤกษ,์ ปที ่ี ๒๘ ฉบบั ที่ ๒ (กมุ ภาพนั ธ์ – พฤษภาคม ๒๕๕๓), หนา้ ๑๕๗ – ๑๕๘.

๑๖๙ ประยุกตใ์ ชใ้ นโครงงานปรากฏว่า นักเรยี นมกี ารใชจ้ ่ายในโครงงานอยา่ งประหยัด มีการใช้วัสดุอุปกรณ์ อย่างค้มุ คา่ มีการแลกเปล่ียนพนั ธุ์พืช พันธุ์สตั ว์ และความรู้ต่าง ๆ นาเศษส่ิงเหลือใช้ในโครงงานมาใช้ ประโยชน์ ปรึกษากับคนในครอบครัวและภูมิปัญญาท้องถ่ินมากข้ึน โดยทุกคนในครอบครัวให้ความ ร่วมมือสนับสนนุ ส่วนความคิดเหน็ ของนกั เรียนท่ีมีตอ่ เน้อื หา กิจกรรมการเรียนการสอนและครูผู้สอน เปน็ ไปในทางบวกและความคิดเห็นของชุมชนท่ีมีต่อการทาโครงงานอาชีพของนักเรียนก็เป็นทางบวก เช่นเดยี วกัน๖ ๕.๓ ขอ้ เสนอแนะ ผูว้ ิจยั เสนอข้อเสนอแนะจากการวจิ ยั ครงั้ น้ีโดยมีรายละเอยี ดดงั นี้ ๕.๓.๑ ข้อเสนอแนะเชงิ นโยบาย ๑. หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องกับอาชีวศึกษาควรส่งเสริม เป้าหมายในการดาเนินชีวิตด้าน เศรษฐกิจพอเพยี งและการบูรณาการในการนาไปใช้โดยการวัดและประเมินผลอย่างต่อเน่ือง ๒. หน่วยงานที่เก่ียวข้องกับอาชีวศึกษาควรส่งเสริมการถ่ายทอดความรู้จากปราชญ์ ชาวบา้ นใหแ้ กน่ กั ศกึ ษาด้วยการลงมอื ปฏิบตั ิดว้ ยตนเอง ๓. หน่วยงานที่เก่ียวข้องควรจัดทาเป็นนโยบายในโรงเรียนอาชีวศึกษาด้วยการส่งเสริม จดั สรรงบประมาณสนบั สนุนหลักเศรษฐกจิ พอเพยี งดว้ ยหลักพุทธวิธกี ารจัดการความรู้ ๕.๓.๒ ขอ้ เสนอแนะในการวจิ ยั ครัง้ ตอ่ ไป ๑.ควรทาการศึกษาสภาพการจัดการความรู้และทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง สาหรบั นักศึกษาอาชีวศึกษา ๒. ควรศกึ ษาการจดั การความรู้ตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี งสาหรบั นักศกึ ษาอาชีวศึกษา ๓. ควรศึกษารูปแบบพุทธวิธีการจัดการความรู้สู่ทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ของนักศึกษาวิทยาลัยอาชวี ศึกษา ๖ชัยรนิ ทร์ ชยั วสิ ทิ ธิ,์ “การวิจัยเชิงปฏบิ ตั กิ ารแบบมสี ว่ นรว่ มเพอ่ื สรา้ งเสรมิ คา่ นิยมตามแนวคิดเศรษฐกิจ พอเพียงให้นักเรียนและชุมชนด้วยโครงงานอาชีพ ”, ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต, (บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่, ๒๕๔๕), หนา้ ๑๑๒ – ๑๑๓.

บรรณานกุ รม ๑. ภาษาไทย ขอ้ มูลทตุ ิยภูมิ (๑) หนังสอื : กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. คู่มือการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ องคก์ ารรบั ส่งสินคา้ และพัสดุภัณฑ์, ๒๕๔๗. กระทรวงศึกษาธิการ. แนวทางการกระจายอานาจการบริหาร และการจัดการศึกษาให้ คณะกรรมการสานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๐. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จากัด, ๒๕๕๐. _________. ยทุ ธศาสตรข์ ับเคล่ือนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา. กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พค์ รุ ุสภา ลาดพรา้ ว,๒๕๕๐. _________. หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๔๔. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ องคก์ ารรบั ส่งสินค้าและพสั ดภุ ณั ฑ์, ๒๕๔๘. _________. หลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๔๔. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ องคก์ ารรับส่งสนิ คา้ และพัสดุภัณฑ์, ๒๕๔๘. กาญจนา ศรีกาฬสินธ์ุ. การบริหารกิจการนักเรียน เล่ม ๑ – ๒. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวโิ รฒ ประสานมติ ร, ๒๕๔๘. เกษม วัฒนชัย, เส้นทางสู่ความพอเพียง. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม แห่งชาติ : บรษิ ทั ๒๑ เซ็นจูรี่ จากัด, ๒๕๕๑. ________. การขับเคล่ือนเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศึกษา. กรุงเทพมหานคร : กระทรวงศกึ ษาธิการ, ๒๕๔๙. ________. การปฏิรูปการศึกษาไทย. กรุงเทพมหานคร : สานักงานคณะกรรมการการศึกษา แห่งชาติ, ๒๕๔๕. คณะทางานบูรณาการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่การเรียนการสอน. ตัวอย่างหน่วยการเรียนรู้ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพ่ือทดลองใช้สาหรับช่วงชั้นที่ ๒. กรุงเทพมหานคร : กระทรวงศกึ ษาธิการ, ๒๕๕๐. _________. ตวั อยา่ งหน่วยการเรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ คุรุสภา ลาดพรา้ ว, ๒๕๔๙. คณะอนุกรรมการขับเคล่ือนเศรษฐกิจพอเพียง. เศรษฐกิจพอเพียงคืออะไร. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ครุ สุ ภา, ๒๕๔๗. ฉัตรทพิ ย์ นารถสุภา. เศรษฐกจิ หม่บู ้านไทยในอดีต. กรงุ เทพมหานคร : บริษัทต้นไทรการพิมพ์จากัด , ๒๕๔๐. ชัยอนันต์ สมุทวณิช ศ.ดร.. ทฤษฎีใหม่ : มิติท่ีย่ิงใหญ่ทางความคิด. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิ คอนราด อเดเนาวร์ , ๒๕๔๑.

๑๗๑ ถวัลย์ มาศจรัส. นโยบาย ครม. ฒ ผู้เฒ่า เน้นคืนสู่ภูมิปัญญาของมาตุภูมิ “ชูปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง คณุ ธรรม ความโปร่งใส”. กรุงเทพมหานคร : สานักงานปริทัศน์การศึกษาไทย, ๒๕๔๙. ทัศนีย์ ลักขณาภิชนชัช. ในหลวงกับเศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพมหานคร:นกเช้าสานักพิมพ์, ๒๕๔๙. ทิศนา แขมมณี. ปรัชญาการพัฒนา : ทฤษฎีใหม่ตามแนวพระราชดาริ มิติด้านการศึกษาและ พัฒนาคน. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพแ์ ห่งมหาวทิ ยาจฬุ าลงกรณร์ าชวทิ ยาลัย, ๒๕๔๒. ธรี วฒุ ิ ประทุมนพรัตน์. การบริหารกจิ การนักเรยี น. กรุงเทพมหานคร : โอเดียนโสตร์, ๒๕๕๔. ประภาภัทร นิยม. การศึกษาตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง : กรณีศึกษาโรงเรีนรุ่งอรุณ. กรุงเทพมหานคร : บรษิ ทั อมรินทร์พริ้นต้งิ ส์ จากดั , ๒๕๕๒. ประเวศ วะสี. ประชาคมตาบล : ยุทธศาสตร์เพ่ือเศรษฐกิจพอเพียง ศีลธรรมและสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร : สานกั พมิ พ์มติชน, ๒๕๔๑. ประเวศ วะสี. เศรษฐกิจชุมชนทางเลือกเพ่ือทางรอดสังคมไทย. กรุงเทพมหานคร : อมรินทร์ พริ้นตงิ้ แอนด์พับลิชช่ิง, ๒๕๔๒. ปรียานุช พิบูลสราวุธ ดร. การขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา. พิมพ์ครั้งท่ี ๒ (ฉบับปรับปรงุ ). กรงุ เทพมหานคร : สานักงานทรพยั ส์ นิ ส่วนพระมหากษตั ริย์, ๒๕๕๐. .เพ่ิมผลผลิตอย่างพอเพียงในสถานศึกษา ในโรงเรียนสร้างคนต้นแบบคุณภาพ เล่ม ๒. กรุงเทพมหานคร : สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๑. ปยิ บตุ ร หล่อไกรเลศิ . เศรษฐกจิ พอเพยี ง. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพแ์ ม็ค, ๒๕๕๐. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว. ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง. วารมูลนิธิชัยพัฒนา. ฉบับประจาเดือน สิงหาคม ๒๕๕๓. สานักงานมูลนิธิชัยพัฒนา : บริษัทอมรินทร์พริ้นต้ิงแอนด์พลับลิชชิ่ง จากัด, ๒๕๕๓. พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช. คาพ่อสอน ประมวลพระบรมราโชวาและ พระราชดารัสเกี่ยวกับความสุขในการดาเนินชีวิต. สานักงานกองทุนการสร้างเสริม สุขภาพ และมลู นิธสิ ดศรี – สฤษดวิ์ งศ์ : โรงพิมพ์กรงุ เทพ, ๒๕๔๙. พรี เดช พงศง์ ามสง่า. นยิ ามศพั ท์เกยี่ วกับหลกั สูตรการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พ.ศ. ๒๕๔๔ (ตอนที่ ๑๑). กรงุ เทพมหานคร : สานักพมิ พว์ ฒั นาพานิช, ๒๕๕๑. เพ็ญพรรณ ชูติวิศุทธิ์. การประยุกต์ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในการจัดการเรียนการสอน ระดับ ปรญิ ญาตรี.วารสารร่มพฤกษ์. ปีที่ ๒๘. กุมภาพันธ์-พฤษภาคม, ๒๕๕๓. . งานวิจัยการประยกุ ตป์ รชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง ในการจัดการเรียนการสอนระดับปริญญา ตร.ี วารสารร่วมพฤกษ์. ปีที่ ๒๘ ฉบบั ที่ ๒ กมุ ภาพันธ์ – พฤษภาคม, ๒๕๕๓. มูลนิธิสถานบันวิจัย และพัฒนาประเทศตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง. การประยุกต์ใช้ปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงของภาคการศึกษา. กรุงเทพมหานคร : สานักพิมพ์คุรุสภา ลาดพร้าว, ๒๕๕๐. มูลนิธิสยามกัมมาจล. สังคมความพอเพียงที่โรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย เพชรบุรี. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์สยามการพิมพ์, ๒๕๕๒.

๑๗๒ รงค์ ประพนั ธพ์ งศ.์ เศรษฐกจิ พอเพยี งและทฤษฎีใหม่. กรงุ เทพมหานคร : สถาพรบ๊คุ ส์, ๒๕๕๐. ระวิวรรณ ภาคพรต. กรอบแนวคิดในการจัดทาร่างหลกั สูตรเศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพมหานคร : สานักงานทรัพยส์ ินส่วนพระมหากษัตรยิ ์, ๒๕๕๐. วิชิตวงศ์ ณ ป้อมเพชร. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกับปัญหาเศรษฐกิจของประเทศไทย. พมิ พค์ รั้งที่ ๒. กรงุ เทพมหานคร : แสงดาวการพิมพ์, ๒๕๔๖. สริ วิ รรณ ศรพี หล. การจดั การเรยี นการสอนปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งในโรงเรียน. วารสารสุโขทัย ธรรมาธิราช. ปีที่ ๒๐ ฉบับท่ี ๒ กรกฎาคม – ธันวาคม ๒๕๕๐. กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พ์แห่งมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช, ๒๕๕๐. ศูนยพ์ ัฒนาหลักสูตร กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. กิจกรรมพฒั นาผู้เรียน. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ คุรุ สภาพ ลาดพร้าว, ๒๕๔๙. สมชาย ฐิตริ ตั นอศั ว์. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในแหล่งเรียนรู้. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ศรีการ พิมพ,์ ๒๕๕๑. สมพร เทพสิทธา. เศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวพระราชดาริ. พิมพ์คร้ังที่ ๔. กรุงเทพมหานคร : สภายุวพุทธิกสมาคมแห่งชาติ, ๒๕๔๙. สมศกั ดิ์ สนิ ธรุ ะเวชญ์. กจิ กรรมพัฒนาผเู้ รยี น. กรุงเทพมหานคร : สานักพิมพ์วฒั นาพานิช, ๒๕๔๙. สานักการศึกษากรุงเทพมหานคร. หน่วยการเรียนรู้ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ช่วงชั้นท่ี ๑. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพค์ รุ ุสภาพ, ๒๕๕๑. สานักงานการประถมศึกษาแห่งชาติ. ทฤษฎีใหม่ในหลวง ชีวิตที่พอเพียง. กรุงเทพมหานคร : ร่วมดว้ ยช่วยกนั , ๒๕๕๐. สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. ปฏิรูปการเรียนรู้ผู้เรียนเป็นสาคัญ. กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พ์ พมิ พ์ดี, ๒๕๔๖. สานักงานคณะกรรมการการศึกษาประถมศึกษาแห่งชาติ. ทฤษฎีใหม่สู่การเรียนรู้ มุ่งสู่เศรษฐกิจ พอเพียง. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพค์ รุ ุสภาพ ลาดพรา้ ว, ๒๕๔๓. สานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. สานักนายกรัฐมนตรี. พระราชบัญญัติการศึกษา แห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแี่ กไ้ ขเพ่ิมเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕. กรุงเทพมหานคร : บริษัท พริกหวานกราฟฟิก จากดั , ๒๕๔๖. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ. นานาคาถามเก่ียวกับปรัชญา เศรษฐกจิ พอเพยี ง. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์คุรุสภา, ๒๕๔๘. _________. ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์ ๒๑ เซ็นจรู ่ี, ๒๕๕๐. สานักงานประสานและพัฒนาการจัดการศึกษาท้องถ่ิน. ตัวอย่างหน่วยการเรียนรู้ปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงเพื่อทดลองใช้สาหรับช่วงชั้นท่ี ๓. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ชุมนุม สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๐. สานักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงศึกษาธิการ. การขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงด้าน การศึกษา. กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พอ์ งคก์ ารขนส่งสนิ คา้ และภัสดภุ ัณฑ์, ๒๕๕๐. สานกั ปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ. การขบั เคลอ่ื นเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศกึ ษา. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพอ์ งค์การรับส่งสนิ ค้าและพัสดภุ ณั ฑ์, ๒๕๕๐.

๑๗๓ สริ ิวรรณ ศรพี หล. การจัดการเรยี นการสอนปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งในโรงเรียน. วารสารสุโขทัย ธรรมาธิราช. ปีท่ี ๒๐ ฉบับที่ ๒ กรกฎาคม – ธันวาคม ๒๕๕๐. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์แห่งมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช, ๒๕๕๐. สจุ ติ ร เพยี รชอบ. คณุ ลกั ษณะของเยาวชนไทยท่ีพึงปรารถนาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พ์แหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย, ๒๕๕๒. สุนัย เศรษฐ์บุญสร้าง. แนวทางปฏิบัติ ๗ ข้ันสู่วิถีเศรษฐกิจพอเพียงจากแนวปฏิบัติสู่แนวคิดทาง ทฤษฎขี องเศรษฐกจิ พอเพยี ง. กรงุ เทพมหานคร : ซเี อด็ ยเู คช่นั , ๒๕๔๙. สุเมธ ตันติเวชกุล. ใต้เบ้ืองพระยุคลบาท. พิมพ์คร้ังที่ ๘. กรุงเทพมหานคร : สานักพิมพ์มติชน, ๒๕๔๙. สุรยุทธ์ จุลานนท์ พลเอก. จากปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สู่การปฏิบัติ : แนวทางการบริหาร ประเทศ ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ : บรษิ ัทเพชรรงุ่ จากัด, ๒๕๕๑. สุวิทย์ มูลคา. วิธีการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาความรู้และทักษะ. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ ภาพพมิ พ์, ๒๕๔๗. อานันท์ ปันยารชุน. สัมมนาวิชาการ เร่ือง เศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพมหานคร : สถาบันวิจัย เพ่อื การพัฒนาประเทศ, ๒๕๔๒. อาพน กติ ติอาพน ดร.. ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งกังสังคมไทย. สานกั งานคณะกรรมการพัฒนา เศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ:บริษทั เพชรรุ่งการพิมพ,์ ๒๕๕๐. อุทัย สงวนดีกุล. คู่มือเกษตรกรเพื่อการพึ่งพอตนเองตามแนวพระราชดาริเศรษฐกิจพอเพียง. กรงุ เทพมหานคร : อรุณการพมิ พ์, ๒๕๔๘. (๒) ดษุ ฎีนิพนธ์ / งานวจิ ัย : ชัยรินทร์ ชยั วิสทิ ธ.์ิ การวจิ ยั เชงิ ปฏบิ ัตกิ ารแบบมสี ่วนรว่ มเพื่อสร้างเสริมค่านิยมตามแนวคิดเศรษฐกิจ พอเพียงให้นักเรียนและชุมชนด้วยโครงงานอาชีพ. ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต. (บัณฑิต วิทยาลัย : มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่, ๒๕๔๕. ธีรพงศ์ ปุ๊กสันเทียะ. การศึกษาสภาพการปกิบัติงานโครงการเกษตรแบบเศรษฐกิจพอเพียงตามแนว พระราชดาริทฤษฎีใหม่ ในโรงเรียนแกนนาสังกัดสานักงานการประถมศึกษาจังหวัด นครราชสีมา. ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตศึกษา : สถาบันราชภัฏ นครราชสีมา, ๒๕๔๖. นคิ ม กกขุนทด. “การพัฒนาศักยภาพครู ด้านการจัดการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐพอเพียง โดยการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม”. ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บณั ฑิตวทิ ยาลยั : มหาวิทยาลัยราชภฎั พระนคร, ๒๕๕๓. พัฒนาภรณ์ ฉัตรวิโรจน์. บทบาทของครูในการส่งเสริมความรู้เศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียน มัธยมศึกษา จังหวัดขอนแก่น. ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต.บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลยั ขอนแก่น, ๒๕๔๕.

๑๗๔ วิทยา เพ่งเล็งดี. การศึกษาสภาพและปัญหาการจัดกิจกรรมนักเรียนในโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัด กรมสามัญศึกษา จังหวัดสุรินทร์. ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวทิ ยาลัยราชภัฏสรุ นิ ทร์, ๒๕๔๙. ศรัทธาธิป มาประสพ. การจัดการขยะตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง. ดุษฎีนิพนธ์ศิลป ศาสตร์ดษฎีบัณฑติ . บณั ฑิตวทิ ยาลัย : มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม่, ๒๕๕๑. สมพร พงษ์เสถียรศักด์ิ. การศึกษาผลสาฤทธิ์ทางการเรียน และการประพฤติตนตามคุณธรรมใน ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ของผู้เรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปีที่ ๑ ท่ีเรียน หลกั ธรรมในพระพทุ ธศาสนาดว้ ยการสอนแบบโยนิโสมนสิการกับการสอนแบบไตรสิกขา. ดุษฎีนพิ นธ์บณั ฑิต. บัณฑิตวทิ ยาลัย : มหาวิทยาลัยศรีนครนิ ทรวิโรฒน์, ๒๕๔๖. สรสิทธ์ิ พรรณวงศ์. การบริหารจัดการสถานศึกษาข้ันพื้นฐาน ตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โรงเรียนนาหว้าพิทยาคม นาสักงานเขตการศึกษานครพนม เขต๒. ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎี บณั ฑิต. บัณฑิตวทิ ยาลัย : มหาวิทยาลยั ราชภัฏอบุ ลราชธานี, ๒๕๕๑. สหัทยา พลปัถพี. การนาเสนอแนวทางการพัฒนาคนให้มีคุณลักษณะตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง. ดษุ ฎีนพิ นธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๘. สุรีพร เอี้ยวถาวร. การบูรณาการปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการจัดการเรียนรู้ : กรณีศึกษา โรงเรียนนวมินทราชูทิศหอวัง นนทบุรี. ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์, ๒๕๕๐. โสภณ บัวจันทร์. การศึกษาเชิงเปรียบเทียบหลักพุทธเศรษฐศาสตร์กับเศรษฐกิจพอเพียง. ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต. . บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๕๐. ๒. ภาษาองั กฤษ SECONDARY SOURCES (I) Books Good, C. V.. Dictionary of Education. New York : Mc Graw – Hill, 1999. P. 35. Phrasomchoke Mongsawad. Sufficiency economy : A contribution to development theory. Proceedings of World Academy of Science : Engineering and Technology, 2007.

ภาคผนวก ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพ่ือการวิจัย ภาคผนวก ข แบบสมั ภาษณเ์ พอื่ การวิจยั ภาคผนวก ค หนังสือขอความอนเุ คราะห์เปน็ ผู้เชีย่ วชาญตรวจแกไ้ ขเครอ่ื งมือ ภาคผนวก ง หนังสอื ขอความอนุเคราะห์แจกแบบสอบถามเพื่อการวิจยั ภาคผนวก จ หนงั สอื ขอความอนุเคราะหส์ มั ภาษณ์เพอื่ การวจิ ยั ภาคผนวก ฉ ผู้ทรงคุณวุฒใิ นการสนทนากลุ่ม ภาคผนวก ช รูปภาพลงพื้นที่สมั ภาษณ์

๑๖๒ ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพ่อื การวจิ ัย

๑๖๓ แบบสอบถามความคดิ เหน็ เรอื่ ง พทุ ธวธิ กี ารจัดการความรสู้ ่ทู ักษะชีวติ ตามหลักเศรษฐกจิ พอเพียง ของนักศกึ ษาวทิ ยาลยั อาชวี ศึกษา ******** คาชีแ้ จง : แบบสอบถาม ผ้บู รหิ ารและครผู สู้ อน โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาการจัดการความรู้และทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจ พอเพยี งสาหรบั นักศึกษาอาชีวศกึ ษาดว้ ยหลกั พุทธวิธีโดยแบบสอบถามแบ่งเปน็ ๒ ตอน ได้แก่ ตอนที่ ๑ ขอ้ มูลส่วนบคุ คลของผู้ตอบแบบสอบถาม ตอนท่ี ๒ ระดบั ความคดิ เห็นที่มตี อ่ การพฒั นาการจัดการความร้แู ละทักษะชีวิตตามหลัก เศรษฐกจิ พอเพียงสาหรับนักศึกษาอาชวี ศึกษาด้วยหลักพทุ ธวธิ ี ในการตอบแบบสอบถามคร้งั น้ี ความคิดเห็นของท่านที่มีคุณค่าและความสาคัญต่อพุทธ วิธีการจัดการความรู้สู่ทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา ดังนั้น จึงขอความกรุณาท่านตอบแบบสอบถามตามความจริง หรือความต้องการที่แท้จริงของท่านให้ครบ ทกุ ขอ้ เพอื่ ผวู้ จิ ัยสามารถนาขอ้ มลู ไปใช้ใหเ้ กิดประโยชนส์ งู สดุ ตอ่ การทาวจิ ยั พุทธวิธีการจัดการความรู้ ส่ทู ักษะชวี ิตตามหลกั เศรษฐกิจพอเพียงของนกั ศกึ ษาวทิ ยาลยั อาชวี ศกึ ษาต่อไป ขอเจริญพรขอบคุณ พระศรีรัตน์ สริ ิรตโน (ศรสี ง่า) นสิ ติ พทุ ธศาสตรดุษฎบี ัณฑติ สาขาวิชาพทุ ธบรหิ ารการศกึ ษา คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย

๑๖๔ ตอนท่ี ๑ ขอ้ มูลทว่ั ไปของผูต้ อบแบบสอบถาม โปรดกาเคร่อื งหมายใน  ลงในช่อง ทตี่ รงกบั สถานภาพความเปน็ จริงของท่าน ๑. สถานะภาพ ๒.ครู ๓. ผู้ปกครอง ๑. นักเรยี น ๒. อายุ ๑. ตา่ กว่า ๑๕ ปี ๒. ๑๖ – ๒๐ ปี ๓. ๒๑ – ๒๕ ปี ๔.  ๒๖ – ๓๐ ปี ๕.  ๓๑-๓๕ ปี ๖.  ๓๖ ปีขน้ึ ไป ๓. ระดบั การศึกษา ๑. ชัน้ มัธยมศึกษาตอนต้น (ม.๑-ม.๓) ๒. ช้ันมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๔-๖) ๓.  อนุปริญญา ๔.  ปริญญาตรี ๕. ปรญิ ญาโท ๖.  ปริญญาเอก

๑๖๕ ตอนท่ี ๒ระดับความคิดเห็นที่มีต่อพัฒนาการจัดการความรู้และทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจ พอเพยี งสาหรับนกั ศกึ ษาอาชวี ศึกษาด้วยหลักพทุ ธวธิ ี คาชีแ้ จงขอใหท้ า่ นพจิ ารณาระดับความคิดเห็นของทา่ นโดยกาเครอ่ื งหมายลงในช่อง เหน็ ด้วยมากทีส่ ุด ให้คา่ เท่ากับ ๕ เห็นดว้ ยมาก ให้ค่าเทา่ กบั ๔ เหน็ ดว้ ยปานกลาง ให้คา่ เทา่ กบั ๓ เห็นดว้ ยนอ้ ย ให้คา่ เทา่ กบั ๒ เห็นดว้ ยน้อยท่ีสดุ ใหค้ ่าเทา่ กบั ๑ ลาดับ พฒั นาการจดั การความรู้และทักษะชีวิต มาก ระดับความคิดเหน็ นอ้ ย ท่ี ตามหลกั เศรษฐกิจพอเพยี งสาหรับนกั ศกึ ษา ทส่ี ดุ ทสี่ ดุ มาก ปาน นอ้ ย อาชวี ศึกษาด้วยหลักพุทธวิธี ๕ กลาง ๑ ๔๓ ๒ ๑. ดา้ นความพอประมาณ ๑ ท่านมีความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับความ พอประมาณ ๒ ท่านมีความรู้ความเข้าใจในการดาเนินชีวิต ตามความพอประมาณ ๓ ท่านมีความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับความ พอประมาณและความเชื่อมโยงกับระบบ เศรษฐกจิ ท่ัวไป ๔ ท่ า น เ ห็ น ป ร ะ โ ย ช น์ แ ล ะ ต ร ะ ห นั ก ใ น ความสาคัญของการดาเนินชีวิตตามหลัก ความพอประมาณ ๕ ท่านใช้หลักความพอประมาณเพ่ือการพัฒนา ตนเองพัฒนากลุ่ม/โรงเรียน/และสังคม โดยรวม

๑๖๖ ลาดบั พัฒนาการจัดการความรแู้ ละทกั ษะชีวติ มาก ระดบั ความคิดเห็น นอ้ ย ที่ ตามหลกั เศรษฐกิจพอเพยี งสาหรบั นักศกึ ษา ท่สี ดุ มาก ปาน นอ้ ย ท่ีสดุ อาชีวศกึ ษาด้วยหลกั พุทธวิธี ๕ กลาง ๑ ๔๓ ๒ ๒. ด้านความมเี หตุผล ๑ ท่านมีความรู้ความเข้าใจ ในการตัดสินใจ เกี่ยวกบั ระดับความพอเพยี งอย่างมเี หตุผล ๒ ท่านปฏิบัติตนอย่างมีเหตุผล บนพื้นฐานของ ความถกู ต้อง ๓ ท่านมีความรู้ และรอบคอบในการ คิด พูด ทาในการดาเนนิ ชีวติ ประจาวนั ๔ ท่านมีเหตุผล โดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยที่ เกีย่ วข้องในการดาเนินชวี ติ ๕ ท่านคานึงถึงผลที่คาดว่าจะเกิดข้ึนจากการ พัฒนาการจัดการความรู้และทักษะชีวิตตาม หลักเศรษฐกิจพอเพียงโดยมีเหตผุ ล ๓. ดา้ นความมีภมู ิคมุ้ กนั ๑ ท่านมีการเตรียมตัวให้พร้อมรับผลกระทบ และการเปลี่ยน แปลงดา้ นต่างๆ ที่จะเกิดขนึ้ ๒ ท่านมีภูมิคุ้มกันในการเตรียมความพร้อมจาก การดาเนนิ ชีวิตประจาวัน ๓ ท่านมีการเตรียมความพร้อมในด้านการจัด กิจกรรม ๔ ท่ า น มี ก า ร เ ต รี ย ม ค ว า ม พ ร้ อ ม ใ น สภาพแวดล้อมท้องถิ่นหรือห้องเรียนใน โรงเรยี น ๕ ท่านมีการสร้างภูมิคุ้มกันในตัวเองให้พอเพียง ท่ีจะสามารถพร้อมรับต่อการเปล่ียนแปลง ตา่ งๆ ในโรงเรียนได้

๑๖๗ ลาดบั พัฒนาการจัดการความรแู้ ละทกั ษะชีวิต มาก ระดับความคดิ เหน็ นอ้ ย ที่ ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงสาหรบั นกั ศึกษา ทส่ี ุด ทสี่ ดุ มาก ปาน น้อย อาชีวศึกษาด้วยหลักพุทธวิธี ๕ กลาง ๑ ๔๓ ๒ ๔. ด้านเงื่อนไขความรู้ ๑ ท่านมีความรอบรใู้ นหลักเศรษฐกิจพอเพียง ๒ ท่านปฏิบัติตนอย่างรอบคอบในการนาหลัก เศรษฐกิจพอเพยี งไปใชใ้ นชวี ิตประจาวัน ๓ ท่านมีความระมัดระวังในการใช้วัตถุดิบหรือ สง่ิ อานวยความสะดวกในการทางาน ๔ ท่านเข้าใจและสามารถบริหารจัดการ ทรัพยากรในการผลิต การบริโภค การใช้ ทรัพยากรท่ีมีอย่จู ากดั ๕ ท่านมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ของการนา หลักเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในสถานศึกษา และชมุ ชน ๕. ดา้ นเงอื่ นไขคุณธรรม ๑ ท่านมีความซื่อสัตย์ในการปฏิบัติตามกิจการ งานต่างๆ ของท่าน ๒ ท่านมีความสุจริตในการประกอบสัมมาอาชีพ ในชีวติ ประจาวนั ๓ ท่านมีสติปญั ญารอบรู้ในส่ิงต่างๆ ว่าส่ิงใดควร ปฏิบัติ สิ่งใดไม่ควรปฏิบัติในการประกอบ อาชพี ๔ ท่านมีความขยันและอดทนในการประกอบ สัมมาอาชพี ในชีวิตประจาวัน ๕ ท่านมีความเอ้ือเฟื้อและแบ่งปันสิ่งท่ีเป็น ประโยชน์แก่เพ่ือนและคนในสังคมเพื่อการ พัฒนาชมุ ชนและสังคมรว่ มกัน ผวู้ ิจัยขอเจริญพรขอบคุณผู้ตอบแบบสอบถามมา ณ โอกาสน้ี ท่ีไดก้ รุณาเสยี สละเวลาใหค้ วามอนุเคราะห์ตอบแบบสอบถามในการวิจยั คร้งั นี้

๑๖๘ ภาคผนวก ข แบบสัมภาษณเ์ พื่อการวจิ ัย

๑๖๙ แบบสมั ภาษณเ์ พอื่ การวจิ ัย เร่ือง“พุทธวิธีการจดั การความรู้สทู่ กั ษะชีวติ ตามหลักเศรษฐกจิ พอเพียง ของนกั ศึกษาวทิ ยาลัยอาชีวศกึ ษา” -------------------- คาชี้แจง : แบบสัมภาษณ์ผู้บริหาร ครแู ละผ้ปู กครอง แบบสัมภาษณ์เพื่อการวิจัยชุดนี้ จัดทาข้ึนเพ่ือการศึกษาเร่ือง “พุทธวิธีการจัดการความรู้สู่ ทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงของนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา”ซึ่งท่านเป็นบุคคลหนึ่งที่ ได้รับการคัดเลือกให้เป็นผู้ถูกสัมภาษณ์ โปรดตอบแบบสัมภาษณ์ตามความคิดเห็นของท่านอย่าง แทจ้ ริงใหค้ รบถว้ นทกุ ขอ้ คาถาม แบง่ เป็น ๒ ตอนดงั นี้ ตอนท่ี ๑ ข้อมูลทัว่ ไปของผู้ให้สมั ภาษณ์ ตอนที่ ๒ สภาพปจั จบุ นั และปัญหาการจัดการความรู้ของวิทยาลยั อาชีวศึกษา๔ ด้าน ๑) เรมิ่ จากการแลกเปล่ยี นเรียนรู้ (Socialization)อธิบายความสัมพันธ์ทางสังคม ในการส่งต่อระหว่างความรู้ฝังลึก (Tacit knowledge) ด้วยกัน เป็นการแบ่งปันประสบการณ์แบบ เผชญิ หน้าระหว่างผูร้ ู้ เชน่ การประชุม การระดมสมอง ทมี่ าจากความรู้ การเรียนรู้ และประสบการณ์ ของแต่ละบุคคล เฉพาะเรื่อง เฉพาะพ้ืนที่ แล้วนามาแบ่งปัน แลกเปล่ียนเรียนรู้ในสภาพแวดล้อม เดยี วกัน ทมี่ ใิ ช่เปน็ เพยี งการอา่ นหนงั สอื คมู่ ือ หรอื ตารา ๒) การสกัดความรู้ออกจากตัวคน (Externalization)อธิบายความสัมพันธ์กับ ภายนอกในการส่งต่อระหว่างความรู้ฝังลึก (Tacit knowledge) กับความรู้ชัดแจ้ง (Explicit knowledge) อาจเป็นการนาเสนอในเวทีวิชาการ หรือบทความตีพิมพ์ เป็นการพัฒนาองค์ความรู้ที่ ถูกฝังอยู่ในความรู้ฝังลึกให้ส่ือสารออกไปภายนอก อาจเป็นแนวคิด แผนภาพ แผนภูมิ เอกสารท่ี สนับสนุนให้เกิดการส่ือสารระหว่างผู้เรียนรู้ด้วยกันท่ีเข้าใจได้ง่าย ซ่ึงความรู้ฝังลึกจะถูกพัฒนาให้ตก ผลกึ และถกู กล่นั กรอง แลว้ นาไปสูก่ ารแบ่งปัน เปล่ยี นเปน็ ฐานความรู้ใหม่ที่ถูกนาไปใช้สร้างผลิตภัณฑ์ ใหมใ่ นกระบวนการใหม่ ๓) การควบรวมความรู้ (Combination)อธิบายความสัมพันธ์การรวมกันของ ความรู้ชัดแจ้ง (Explicit knowledge) ที่ผ่านการจัดระบบ และบูรณาการความรู้ที่ต่างรูปแบบเข้า ดว้ ยกัน เช่น นาความรู้ไปสร้างตน้ แบบใหม่ ไปสร้างสรรค์งานใหม่ ได้ความรู้ใหม่ โดยความรู้ชัดแจ้งได้ จากการรวบรวมความรู้ภายในหรอื ภายนอกองคก์ ร แลว้ นามารวมกัน ปรับปรุง หรือผ่านกระบวนการ ทที่ าให้เกดิ ความร้ใู หม่ แล้วความรใู้ หม่จะถกู เผยแพร่แกส่ มาชกิ ในองค์กร ๔) การผนึกฝังความรู้ (Internalization)อธิบายความสัมพันธ์ภายในที่มีการส่ง ต่อความรู้ชัดแจ้ง (Explicit knowledge) สู่ความรู้ฝังลึก (Tacit knowledge) แล้วมีการนาไปใช้ใน ระดับบุคคล ครอบคลุมการเรียนรู้และลงมือทา ซ่ึงความรู้ชัดแจ้งถูกเปลี่ยนเป็นความรู้ฝังลึกในระดับ บุคคลแล้วกลายเปน็ ทรพั ยส์ นิ ขององค์กร

๑๗๐ ตอนท่ี ๓ พัฒนาการจัดการความรู้และทักษะชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงสาหรับ นกั ศึกษาอาชวี ศกึ ษาด้วยหลักพทุ ธวิธี ๑. ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีท่ีไม่น้อยเกินไปและไม่มากเกินไป โดยไม่ เบยี ดเบยี นตนเองและผอู้ นื่ เชน่ การผลติ และการบรโิ ภคท่ีอยใู่ นระดับพอประมาณ ๒. ความมเี หตุผล หมายถึง การตัดสินใจเก่ียวกับระดับความพอเพียงนั้น จะต้องเป็นไป อยา่ งมเี หตผุ ล โดยพจิ ารณาจากเหตุปัจจัยท่ีเก่ียวข้อง ตลอดจนคานึงถึงผลที่คาดว่าจะเกิดข้ึนจากการ กระทาน้นั ๆ อยา่ งรอบคอบ ๓. ภูมิคุ้มกัน หมายถึง การเตรียมตัวให้พร้อมรับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงด้าน ต่างๆ ท่ีจะเกดิ ข้ึน โดยคานงึ ถึงความเปน็ ไปไดข้ องสถานการณ์ตา่ งๆ ท่คี าดว่าจะเกดิ ขึน้ ในอนาคต โดยมี เงื่อนไข ของการตัดสินใจและดาเนินกิจกรรมต่างๆ ให้อยู่ในระดับพอเพียง ๒ ประการ ดังน้ี ๑. เงือ่ นไขความรู้ ประกอบด้วย ความรอบรู้เก่ียวกับวิชาการต่างๆ ที่เก่ียวข้องรอบด้าน ความรอบคอบที่จะนาความรเู้ หล่านั้นมาพิจารณาให้เช่ือมโยงกัน เพื่อประกอบการวางแผนและความ ระมัดระวงั ในการปฏบิ ัติ ๒. เง่ือนไขคุณธรรม ท่ีจะต้องเสริมสร้าง ประกอบด้วย มีความตระหนักใน คุณธรรม มี ความซอ่ื สัตย์สุจรติ และมคี วามอดทน มีความเพยี ร ใชส้ ตปิ ญั ญาในการดาเนนิ ชวี ิต ขอเจรญิ พรขอบคุณ พระศรีรตั น์ สิรริ ตโน (ศรสี งา่ ) นสิ ติ พุทธศาสตรดุษฎีบณั ฑิต สาขาวชิ าพทุ ธบรหิ ารการศึกษา คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั

๑๗๑ แบบสมั ภาษณเ์ พอ่ื การวิจัย เรื่อง : “พุทธวธิ กี ารจดั การความรู้สูท่ กั ษะชีวิตตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี ง ของนกั ศกึ ษาวทิ ยาลัยอาชวี ศกึ ษา” ********* ตอนที่ ๑ ขอ้ มูลท่วั ไปของผู้ให้สัมภาษณ์ ๑.ข้อมลู ท่ัวไปของผู้ใหส้ ัมภาษณ์ชื่อ ........................................................................................ นามสกุล .................................................................. อายุ.............ปี ตาแหน่ง....................................... ตอนที่ ๒ แบบสัมภาษณ์สภาพปัจจุบัน และปัญหาการจัดการความรู้ของวิทยาลัย อาชวี ศึกษาทงั้ ๔ ดา้ น สภาพปจั จบุ นั ปญั หาการจดั การความรู้ ๑. การแลกเปลย่ี นเรยี นรู้ในดา้ นเศรษฐกิจ ๑. การแลกเปลย่ี นเรียนรู้ในดา้ นเศรษฐกิจ พอเพียง พอเพยี ง ๒. การสกัดความรอู้ อกจากจากปราชญ์ ๒. การสกดั ความร้อู อกจากปราชญ์ ชาวบ้าน ชาวบา้ น