การจัดการตัวแทนธุรกิจท่องเที่ยว

134 เอกสารอางองิ ผศ.ดร.นิภา วธาวนิชกุล (2550) ความรูทั่วไปเก่ียวกับโรงแรม กรุงเทพฯ: ศูนยหนังสือ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต ผศ.ฉันทชั วรรณถนอม (2552) การวางแผนและการจดั นาํ เที่ยว กรงุ เทพฯ: บริษทั วริ ตั น เอด็ ดเู คชนั่ จาํ กดั โสภาวรรณ ตรสี วุ รรณ (2552) การจดั การธรุ กิจท่ีพัก กรุงเทพฯ: บรษิ ัท กวิภัส โอเอ จาํ กดั รศ.บญุ เลศิ จติ ต้ังวัฒนา (2549) ธุรกจิ นําเท่ยี ว (Tour Business) ศูนยห นงั สือทองเที่ยวไทย กรุงเทพ http://elearning.spu.ac.th/allcontent/svi314/class4p3.htm (2 มกราคม 2553) http://www.souvenir.co.th_show.php?id_group=0011&idnews=000063 Thai Travel Center (Undated) รายการนําเทยี่ วในประเทศและตา งประเทศ สืบคนวนั ท่ี 6 มกราคม 2554 จาก http://www.thaitravelcenter.com

135 แผนบรหิ ารการสอนประจาํ บทท่ี 7 หัวขอเนอ้ื หา 1. การเดนิ ทางระหวา งประเทศ 2. หนังสอื เดินทาง 3. การขอวซี า 4. ตว๋ั เครอ่ื งบนิ 5. ขอ กาํ หนดเกี่ยวกับจาํ นวนและน้ําหนกั กระเปา 6. การตรวจคนเขาเมือง 7. การขอคนื ภาษมี ูลคาเพม่ิ วตั ถุประสงคเชงิ พฤติกรรม 1. ผูเ รียนสามารถอธิบายระเบียบขอปฏิบตั ิและเอกสารตา งๆ ทีใ่ ชป ระกอบการเดนิ ทาง ระหวางประเทศได 2. ผูเรียนสามารถอธิบายขนั้ ตอนและวธิ ีการขอหนงั สือเดนิ ทางและ VISA ได 3. ผูเรียนสามารถอธิบายข้ันตอนและวิธีการซ้ือต๋ัวเครื่องบิน และการเดินทางโดย เครอ่ื งบนิ ไป-กลบั ตา งประเทศได วิธีสอนและกจิ กรรมการเรียนการสอน 1) วธิ สี อน 1) การบรรยายโดยใช ตวั อยางเอกสารประกอบการเดนิ ทางระหวา งประเทศ ประกอบ ไดแก หนงั สอื เดนิ ทาง, วีซา , ตวั่ เคร่ืองบนิ , Boarding Pass, Landing card เปนตน 2) กิจกรรมการเรยี นการสอน 1) การมอบหมายใหนกั ศึกษาคน ควาเลือกประเทศทตี่ องการเดินทางไปทอ งเทยี่ ว และกรอกขอมูลในใบสมคั รขอวซี า (งานเด่ียว 10 คะแนน)

136 สอื่ การเรียนการสอน 1) ตัวอยา งเอกสารประกอบการเดินทาง การวัดและประเมนิ ผล 1) การเขา ช้นั เรียนและการตรงตอ เวลา 2) กจิ กรรมเดีย่ ว 10 คะแนน

137 บทที่ 7 ระเบยี บขอ ปฏิบัติและเอกสารในการเดนิ ทางระหวา งประเทศ 1. บทนาํ การนํานักทองเที่ยวเดินทางทองเท่ียวระหวางประเทศ เปนกิจกรรมอยางหน่ึงของ ธุรกิจนําเท่ียวประเภท Inbound และ Outbound ดังน้ัน ระเบียบขอปฏิบัติและเอกสาร ประกอบการเดนิ ทางระหวางประเทศทีผ่ ูเ รียนควรศกึ ษา มีดงั น้ี 1. กระบวนการเดนิ ทางระหวางประเทศ 2. หนังสือเดนิ ทาง 3. การขอวีซา 4. ตั๋วเครือ่ งบินและขอ กาํ หนดท่เี ก่ียวขอ ง 5. เอกสารประกอบการตรวจคนเขาเมือง 6. การขอคืนภาษมี ูลคาเพม่ิ ภาพท่ี 7.1 กระบวนการเดนิ ทางไปตา งประเทศ

138 2. หนังสือเดนิ ทาง หนังสือเดินทาง เปนเอกสารของทางราชการ ท่ีออกใหโดย กองหนังสือเดินทาง กรมการกงศุล กระทรวงการตางประเทศ ซึ่งตั้งอยูที่ ถนนแจงวัฒนะ กรุงเทพฯ นอกจากน้ัน กอง หนงั สอื เดนิ ทางยังมสี ํานักงานอีก 15 สาขา ทั้งในกรงุ เทพฯ และตางจังหวัด ไดแก ปนเกลา บางนา ศูนยบริการการไปทํางานตางประเทศ เชียงใหม สงขลา ขอนแกน อุบลราชธานี สุราษฎรธานี นครราชสีมา ยะลา พิษณุโลก นครสวรรค อุดรธานี และจันทบุรี ผูที่ย่ืนขอหนังสือเดินทางที่ กรุงเทพฯ จะไดรับหนังสือเดินทางภายใน 2 วันทําการหลังจากวันที่ยื่นขอหนังสือเดินทางสําหรับ สํานักงานสาขาในตางจังหวัด จะไดรับหนังสือเดินทางทางไปรษณี EMS ประมาณ 5-7 วันทําการ นอกจากสํานักงานสาขาในกรุงเทพฯ และตางจังหวัด ยังหนวยบริการเคล่ือนท่ีของกองหนังสือ เดินทางออกไปใหบริการประชาชนกวา 30 จังหวัด รวมทั้งสามจังหวัดชายแดนภาคใต ในแตละป ภาพที่ 7.1 แสดงตวั อยา งของหนังสอื เดนิ ทาง (กองหนังสอื เดนิ ทาง กรมการกงศลุ , 2552) ภาพที่ 7.2 ตัวอยา งหนังสือเดินทาง ทม่ี า กองหนงั สอื เดนิ ทาง กรมการกงศุล (2552) หนังสือเดินทาง มี 5 ประเภท ประกอบดว ย 1) หนงั สอื เดนิ ทางธรรมดา 2) หนังสอื เดินทางฑูต 3) หนงั สือเดินทางราชการ 4) หนังสอื เดินทางพระ

139 5) หนังสือเดนิ ทางเพื่อไปประกอบพิธีฮจั ธ ระเบียบและเอกสารประกอบการขอหนังสอื เดินทาง ในที่น่ีจะขอกลาวถึงการขอหนังสือเดินทางแบบธรรมดาเทานั้น เน่ืองจากลูกคาสวน ใหญของธุรกิจนําเท่ียวเปนประชาชนทั่วไป และประเภทของหนังสือเดินทางท่ีสามารถขอไดคือ หนงั สอื เดนิ ทางแบบธรรมดา เอกสารประกอบการขอหนังสอื เดินทางธรรมดา เอกสารและระเบียบการขอหนังสือเดินทางแบบธรรมดา สําหรับกลุมบุคคลตางๆ ไดแก 1) บุคคลท่ีบรรลุนิติภาวะ 2) ผูเยาวอายุต่ํากวา 15 ป และ 3) ผูเยาวอยายุระหวาง 15 ปแต ยงั ไมค รบ 20 ปบ ริบูรณ (กองหนังสือเดนิ ทาง กรมการกงศุล, 2552) มดี ังนี้ 1) บคุ คลท่ีบรรลนุ ติ ภิ าวะ • บตั รประจําตวั ประชาชนทีย่ งั มีอายุใชง าน หรอื บัตรขาราชการ หรอื บัตรประจําตวั ที่ ใชแทนตามกฎกระทรวงมหาดไทยฉบับจรงิ (ในกรณีทเ่ี ปน บัตรขาราชการใหน าํ สาํ เนา ทะเบยี นบา นมาดว ย) • หากมรี ายการแกไขช่อื สกลุ หรอื วนั เดือนปเ กิด ฯลฯ ซ่ึงไมต รงกบั บัตรประชาชนใหน าํ หลักฐานการแกไ ขท่ีเกยี่ วของมาแสดงดว ย • การทาํ หนังสือเดินทางใหมเ สยี คาธรรมเนยี ม 1,000 บาท 2) ผูเยาวอายุตํา่ กวา 15 ป ผูเยาวอายุต่ํากวา 15 ป ตองนําสูติบัตรฉบับจริง หากเปนสําเนาตองไดรับการรับรอง สําเนาถูกตองจาก อําเภอ/เขตมาแสดงพรอมผูมีอํานาจปกครอง หากผูมีอํานาจปกครองไม สามารถมาดําเนินการได สามารถมอบอํานาจใหผูอ่ืนมาดําเนินการแทนไดโดยตองมีหนังสือมอบ อํานาจและหนังสือยินยอมใหผูเยาวเดินทางไปตางประเทศพรอมท้ังบัตรประจําตัวประชาชนของ บิดามารดาและ/หรือผูมีอํานาจปกครองฉบับจริงมาแสดง ทั้งนี้หนังสือมอบอํานาจและหนังสือ ยินยอมใหผูเยาวเดินทางไปตางประเทศตองผานการรับรองจากอําเภอ/เขต เอกสารประกอบการ ขอหนงั สอื เดินทางธรรมดาของผูเยาวอายุตาํ่ กวา 15 ป • สตู บิ ตั รฉบบั จริง หากเปน สําเนาสูตบิ ตั รตอ งไดร ับการรับรองจากอําเภอ/เขต

140 • บิดาและมารดา หรือผูมีอํานาจปกครองนําบัตรประชาชนฉบับจริงมาลงนามตอหนา เจา หนา ที่ • บัตรประจําตัวประชาชนที่ยังมีอายุใชงาน หรือ บัตรที่ใชแทนไดตามกฎกระทรวง มหาดไทย ของบดิ า มารดา หรือผมู ีอํานาจปกครองฉบับจริง หากช่ือนามสกุลบิดา มารดา ในสูติบัตรไมตรงกับบัตรประจําตัวประชาชน ใหนําหลักฐานการเปลี่ยนชื่อ หรือ นามสกุล ท่ีเปนตนฉบับมาแสดงดวย ในกรณีที่มารดาหยา และจดทะเบียนสมรสใหม และใช นามสกลุ ใหมต ามสามีใหนาํ หลักฐานการหยา และการสมรสทเี่ ปน ตน ฉบับมาแสดงดว ย • หนังสือยินยอมใหผูเยาวเดินทางไปตางประเทศและบัตรประจําตัวประชาชนฉบับจริงของ บิดามารดาท่ีไมมา ในกรณีท่ีบิดา/มารดาฝายหน่ึงฝายใดไมสามารถมาแสดงตัวได **ห นั ง สื อ ยิ น ย อ ม ข อ ง บิ ด า / ม า ร ด า ต อ ง ผ า น ก า ร รั บ ร อ ง จ า ก อํ า เ ภ อ / เ ข ต (ผเู ยาวอ ายุต่ํากวา 15 ป ตองมีบดิ าหรือมารดา คนใดคนหนง่ึ มาแสดงตัวใหค วามยินยอม) • เอกสารอ่ืน ๆ ท่ีจําเปน อาทิ หลักฐานใบเปล่ียนช่ือ เปลี่ยนนามสกุล เอกสารหลักฐานการ รับรอง บตุ รหรือรบั บุตรบญุ ธรรม บันทึกการหยา ซ่ึงมีขอความระบุใหบุตรอยูในความดูแล ของบิดา หรือมารดา เปน ตน • กรณีบิดา มารดาผูเยาวเสียชีวิต / บิดาหรือมารดาผูเยาวเปนชาวตางชาติมิไดจดทะเบียน สมรสและ ไมสามารถตามหาฝายใดฝายหนึ่งมาใหความยินยอมได /บิดามารดามิไดจด ทะเบียนสมรสแตบุตรอยูในความดูแลของบิดาฝายเดียวมาตลอด และไมสามารถตามหา มารดาได ใหน าํ คําส่ังศาลซึง่ ระบุชื่อผมู ีอํานาจปกครอง พรอมบตั รประจาํ ตัวประชาชนของ ผมู ีอาํ นาจปกครองมาแสดง • การทําหนงั สือเดินทางใหมเสียคาธรรมเนียม 1,000 บาท 3) ผเู ยาวอ ายุระหวา ง 15 ปขึ้นไปแตย งั ไมค รบ 20 ปบริบูรณ มี ระเบียบการขอ หนงั สอื เดินทางดงั นี้ ผเู ยาวท่ีมอี ายุ 15 ปข ้ึนไปแตยงั ไมค รบ 20 ปบ รบิ ูรณ ทท่ี ําบัตรประชาชนแลว สามารถ ตดิ ตอขอทํา หนงั สอื เดนิ ทางดวยตนเอง โดยมหี นงั สอื ยนิ ยอมของบดิ าและมารดา หรือ ผมู ีอํานาจ ปกครองทีย่ นิ ยอมใหผเู ยาวเ ดนิ ทางไปตา งประเทศทีผ่ า นการรับรองจากอาํ เภอ/เขตมาแสดง ประกอบการยน่ื คํารอ ง หากไมม ีหนงั สอื ยนิ ยอม บดิ าและมารดาหรือผมู อี าํ นาจปกครองผูเยาวตอง มาลงนามตอหนา เจาหนาทใ่ี นวนั ทยี่ นื่ คาํ รอ ง (หากฝา ยใดฝา ยหนึง่ มาไมได ใหม าลงนามในวันรบั เลม) หรือ มหี นังสอื ยนิ ยอม จากฝายทมี่ าไมไ ดม าแสดง เอกสารทน่ี าํ มายน่ื ขอหนังสือเดนิ ทางตอ ง เปน ตน ฉบับหากเปน สําเนาตอ งผานการรบั รองสําเนาถกู ตอง จากหนว ยงานทอ่ี อกเอกสารดงั กลา ว เทา นนั้

141 เอกสารประกอบการขอหนงั สอื สาํ หรับ ผเู ยาวท ม่ี ีอายุ 15 ปข นึ้ ไป แตยงั ไมค รบ 20 ป บรบิ รู ณ เดนิ ทางประกอบดว ย • บตั รประจาํ ตวั ประชาชนทยี่ งั มีอายุใชง าน หรอื บตั รประจาํ ตวั ทใ่ี ชแ ทนตาม กฎกระทรวง มหาดไทย • หนงั สือยนิ ยอมใหผ ูเ ยาวเ ดนิ ทางไปตางประเทศทผ่ี า นการรับรองจากอําเภอ/เขต และบตั รประจําตัวประชาชนของผปู กครอง พรอมรบั รองสําเนาถูกตอ ง • เอกสารอืน่ ๆ ท่ีจาํ เปน อาทิ หลักฐานใบเปล่ียนชื่อ เปลี่ยนนามสกลุ เอกสาร หลกั ฐานการรบั รองบตุ รหรอื รบั บุตรบุญธรรมใบสาํ คัญการสมรส ทะเบยี นสมรส ทะเบยี นหยา ทะเบยี นบา น คําส่งั ศาลกรณีระบุผูม ีอาํ นาจปกครองแทนบิดา มารดา เปน ตน • การทาํ หนังสอื เดินทางเสยี คา ธรรมเนยี ม 1,000 บาท ความหมายของผมู อี าํ นาจปกครองผูเ ยาว กรณีบิดาและมารดาจดทะเบียนสมรสบิดาและมารดาตองมาลงนาม(ตอหนา เจา หนา ท่)ี ในคาํ รอ งขอหนังสอื เดนิ ทางทั้งสองฝายหากฝายหน่ึงฝายใดไมสะดวกมาลงนามในวันท่ี ผูเยาวย่ืนคํารองใหมาลงนามในวันรับเลมได หรือทําหนังสือยินยอมใหผูเยาวเดินทางไป ตา งประเทศ ผา นอาํ เภอ/เขต พรอมบัตรประชาชนท่มี ีอายใุ ชงานบดิ า มารดาตัวจริง • กรณที ่ีผูม ีอํานาจปกครองอยใู นตา งประเทศ ใหท าํ หนงั สือยินยอมใหผูเ ยาว เดินทางไปตางประเทศ ผา นสถานเอกอคั รราชทตู หรือสถานกงสลุ ไทยใน ประเทศทพ่ี ํานกั อยู หากผเู ยาวอายุตํา่ กวา 15 ป และผูปกครองไมส ามารถมา ดําเนนิ การดวยตนเองและประสงคจะมอบอาํ นาจใหผอู นื่ มาดาํ เนนิ การแทน ตองมหี นงั สือมอบอํานาจและหนงั สอื ยนิ ยอมใหผูเ ยาวเ ดินทางไปตางประเทศ โดยหนงั สอื ทั้ง 2 ฉบบั ตองผา นการรับรองจาก สอท./สกญ. (สถานทตู /สถาน กงสุล) กรณบี ดิ ามารดาหยา ตามกฎหมาย ใหผมู อี ํานาจปกครองผูเยาวต ามที่ ระบุในบนั ทกึ การหยา เปน ผลู งนามพรอมแสดงทะเบยี นหยา และบนั ทกึ การ หยา • ผเู ยาวทีเ่ กิดจากบดิ ามารดาไมไดจ ดทะเบียนสมรส มารดาสามารถลงนามได ฝายเดยี ว โดยใหทาํ บันทกึ คาํ ใหก ารจากอาํ เภอ/เขตยืนยนั วา ไมไดจด ทะเบยี นสมรสพรอ มแสดงหลกั ฐานบตั รประจําตวั ประชาชนทมี่ อี ายใุ ชง าน เปน “นางสาว” ตอ เจา หนา ทร่ี ับคาํ รอง

142 • มารดาผูเยาวท ่ไี มไ ดจดทะเบียนสมรสแตใ ชคํานาํ หนา “นาง” สามารถลงนาม ไดฝ า ยเดียว โดย นาํ หนงั สอื รับรองการอปุ การะบตุ รแตเ พียงผเู ดียวจาก อําเภอ/เขต มาแสดง • ผเู ยาวเกดิ จากบิดามารดาท่ีไมไ ดจ ดทะเบียนสมรสกนั มารดาตองมาลงนาม ใหค วามยินยอม บดิ า ไมส ามารถลงนามยินยอมใหผูเยาวเ พียงฝา ยเดยี วได เวน แตวา มีคําส่ังศาลมาแสดงวา ศาลใหบดิ าเปน ผูอุปการะผูเยาวแตผ เู ดียว • บดิ ามารดาผใู หก าํ เนิดผูเยาวทไ่ี ดย กผเู ยาวใหเ ปน บุตรบญุ ธรรมของผอู ื่นแลว ไมส ามารถลงนาม แทนบดิ ามารดาบุญธรรมไดต อ งใหบดิ า มารดาบุญธรรม เปนผูลงนาม • เอกสารทน่ี ํามาย่ืนขอหนงั สอื เดนิ ทางตอ งเปนตน ฉบบั หากเปน สาํ เนาตอ ง ไดร ับการรับรองสาํ เนา ถกู ตอ งจากหนว ยงานทอี่ อกเอกสารดังกลา วเทา นน้ั ข้นั ตอนการย่นื ขอหนงั สอื เดนิ ทางใหม 1. รบั บตั รควิ 2. ยืน่ บตั รประจาํ ตัวประชาชนทม่ี ีเลข 13 หลกั (หากไมม ีเลข 13 หลัก ตองนาํ สาํ เนา ทะเบยี นบา นมาแสดง) พรอ มเอกสารหลกั ฐานอน่ื ๆท่จี าํ เปน อาทิ หากเปลี่ยนชื่อ สกลุ ตองมหี ลกั ฐานการเปลย่ี นชือ่ นามสกลุ ทะเบยี นสมรส ฯลฯ มาแสดง เพอื่ ตรวจสอบขอ มลู - ขอ มลู ชีวภาพ (วดั สว นสงู เกบ็ ลายพมิ พน ว้ิ มือนว้ิ ชีซ้ า ยและนว้ิ ชีข้ วาดว ย เครอ่ื งสแกนเนอร และถา ยรปู ใบหนา ) - แจง ความประสงคหากตองการขอรับเลม ทางไปรษณยี  3. ชาํ ระคาธรรมเนยี ม 1,000 บาท (และคา สง ไปรษณีย 35 บาทหากประสงคใหจ ดั สง ทางไปรษณยี ) รับใบเสรจ็ รบั เงนิ และรับใบนดั รับเลม ทานจะไดรบั หนังสอื เดนิ ทาง ดังนี้ • หากยื่นทก่ี รมการกงสุล ผรู อ งสามารถรบั หนงั สอื เดินทางได 2 วนั ทาํ การไม นับวนั ยน่ื คํารอ ง หากรับทางไปรษณียจะไดรบั ใน 5 วันทาํ การ • หากยน่ื ทส่ี าํ นกั งานสาขาในกรงุ เทพฯ (ปน เกลาและบางนา) ผูรอ งจะไดร บั เลมภายใน 2 วนั ทาํ การไมนบั วนั ยื่นคาํ รอ ง หากรับทางไปรษณยี จ ะไดรบั ใน 5 วันทาํ การ • กรณียน่ื คํารอ งท่สี าํ นกั งานสาขาในตา งจงั หวัดและขอใหจ ัดสงทาง ไปรษณยี ผูรอ ง (ในเขตเมอื ง) จะไดรับหนงั สอื เดนิ ทางภายใน 5 วันทาํ การ

143 • โดยที่กระทรวงฯ ไดต ิดตง้ั เครอ่ื งอานหนงั สอื เดินทางอิเลก็ ทรอนกิ สจ าํ ลอง เพอ่ื ผูรอ งสามารถทดสอบการผานเขา -ออกทาอากาศยานโดยอตั โนมัตไิ ว 1 เคร่ือง ทก่ี รมการกงสลุ ดังนน้ั จึงแนะนําใหผ ขู อหนงั สือเดินทาง อเิ ล็กทรอนกิ สม ารบั เลม ดว ยตนเอง เพ่ือใหผ ูถือหนงั สือเดนิ ทางมี ความคุนเคยกบั การใชห นงั สอื เดนิ ทางอิเลก็ ทรอนกิ สแ ละระบบตรวจคนเขา เมอื งอัตโนมตั ิ • ในกรณีจําเปน สามารถมอบอาํ นาจใหผูอ นื่ รับแทนหรอื ใหจ ดั สงทาง ไปรษณีย (EMS) ขอ ควรปฏบิ ตั ใิ นวันทยี่ ่ืนคํารอง กรณีบิดาและมารดาจดทะเบียนสมรส บิดาและมารดาตองมาลงนาม(ตอหนา เจาหนาที่) ในคํารองขอหนังสือเดินทางท้ังสองฝาย หากฝายหน่ึงฝายใดไมสะดวกมาลงนามใน วันท่ีผูเยาวย่ืนคํารอง ใหมาลงนามในวันรับเลมได หรือทําหนังสือยินยอมใหผูเยาวเดินทางไป ตางประเทศ ผานอําเภอ/เขต พรอมบัตรประชาชนท่ีมีอายุใชงานบิดา มารดาตัวจริง 3. วีซา (VISA) วีซา (VISA) หมายถึง เอกสารที่ติดอยูในหนาของหนังสือเดินทาง ซึ่งออกใหโดย สถานฑูตของประเทศตางๆ เพื่ออนุญาตใหผูถือหนังสือเดินทางสามารถเดินทางเขาประเทศน้ันๆ ได ตามวตั ถปุ ระสงค ระยะเวลา และขอกําหนด ท่ีระบไุ วใ นวซี า ขั้นตอนการขอ VISA โดยทั่วไป ประกอบดวย (UK Border Agency, 2011) 1) ตรวจสอบวา ประเทศทีต่ อ งการไปจําเปนตองมี VISA หรือไม 2) เช็คขอมูลการขอ VISA และเอกสารตาง ๆ ที่เกี่ยวของจากสถานฑูตของประเทศ นั้นๆ ประจําประเทศไทย (ในกรณที ี่ขอ VISA ในประเทศไทย) 3) กรอกขอ มลู ในใบสมัครขอ VISA ใหครบถว น 4) จัดเตรียมเอกสารหลักฐานตางๆ ที่กําหนด พรอมกับหลักฐานการชําระ คา ธรรมเนยี มในการขอ VISA ตามท่ีกําหนด เพอ่ื แนบกับในสมัคร 5) ยื่นเอกสารการขอ VISA ตามวนั และเวลาทกี่ าํ หนดโดยสถานฑูต

144 6) หากทางสถานฑูตตองการขอมูลเพิ่มเติม อาจมีการนัดผูขอ VISA มาสัมภาษณ หรอื ยนื่ เอกสารเพ่ิมเตมิ 7) รบั ผลการขอ VISA ดวยตนเองหรอื ทางไปรษณีย เอกสารประกอบการย่นื ขอวซี า เพ่อื การเดินทางทอ งเทีย่ ว โดยทว่ั ไป ประกอบดวย 1) แบบฟอรม ใบคําขอหรอื ใบสมัตรขอวซี าของประเทศที่ตองการเดินทางไป 2) หนังสอื เดนิ ทางทมี่ ีอายกุ ารใชงานไมน อ ยกวา 6 เดอื น 3) หลักฐานการชําระเงินคาธรรมเนียมตามที่สถานฑูตกําหนด เชน เช็คเงินสด เปน ตน 4) หลกั ฐานดานบคุ คลและถิ่นท่ีอยูอาศัย ไดแก สําเนาบัตรประจําตัวประชาชน หรือ สาํ เนาบัตรประจําตวั ขา ราชการ สําเนาทะเบยี นบา น 5) หลักฐานดานการเงิน เชน สําเนาสมุดบัญชีเงินฝาก สําเนาโฉนดที่ดิน หรือ ทรพั ยส ินอื่นๆ ที่มีอยูใ นครอบครอง 6) รายการเดินทางทอ งเทีย่ วในประเทศทีต่ องการไป หมายเหตุ เอกสารและหลักฐานประกอบการขอ VISA อาจแตกตางไปจากนี้ ท้ังน้ี ขน้ึ อยกู บั ขอกาํ หนดของสถานฑตู ของประเทศท่ตี องการขอ VISA 4. ตัว๋ เครอ่ื งบนิ ตั๋วเคร่ืองบินในปจจุบันเปนระบบ E-Ticketing ซ่ึงเปนระบบออนไลนและสงตั๋ว เครอื่ งบนิ ไปยัง email ของผูโ ดยสาร ซงึ่ มีความสะดวกและรวดเร็วทั้งกับบริษัทสายการบิน ตัวแทน จดั จําหนา ยตว๋ั เคร่อื งบนิ และผูโดยสารท่ใี ชบ ริการ ขอดีของต๋ัวเครอื่ งบินแบบ E-Ticket (Electronic Ticket) (Thai Travel Center) คอื 1) ผูโดยสารสามารถเดินทางไดโดยไมตองมตี ๋ัวเครอ่ื งบนิ 2) ขจัดปญ หาเรอื่ งต๋วั เครอ่ื งบินสญู หาย 3) ตวั๋ เคร่อื งบินแบบ E-Ticket ราคาถกู กวา ตวั๋ เครือ่ งบนิ แบบกระดาษ

145 4) สะดวกในซื้อตั๋วเครื่องบินสําหรับผูโดยสารและสะดวกในการสงตั๋วเครื่องบิน สําหรบั บริษัทสายการบนิ และตวั แทนจดั จาํ หนายตว๋ั เคร่ืองบิน ขอมลู หลกั ท่ปี รากฎบนตัวเครอื่ งบนิ แบบ E-Ticket ประกอบดวย 1) Booking Code or Reservation Code - รหสั การจองต๋วั เครื่องบนิ 2) Issue date - วันทอ่ี อกต๋วั เครื่องบนิ 3) E-Ticket number - หมายเลขต๋ัวเครื่องบิน 4) Passenger name - ชื่อ-นามสกลุ ผโู ดยสาร 5) Schedule of travelling (Departure – Arrival: date, time, flight, airport, terminal - ตารางการเดินทาง ซึ่งประกอบดวย วัน เวลา เที่ยวบัน สนามบิน ของขาไปและขากลบั (ถา ม)ี 6) Class - ประเภทของที่น่งั เชน ชั้นธรุ กจิ ชัน้ หนึ่ง ช้ันประหยัด 7) Baggage allowance - น้าํ หนกั กระเปา ท่อี นุญาตใหเช็คอินและโหลดลงเคร่ือง โดยไมม ีคาธรรมเนยี มเพิม่ เติม (โดยท่ัวไปสายการบินอนุญาตใหโหลดไดไมเกิด 2 กระเปา) 8) Price - ราคาตวั๋ เคร่ืองบิน 9) Method of payment - วธิ กี ารชําระเงนิ 10) Restriction - ขอกําหนดและเงื่อนไขตางๆ เชน การเปล่ียนวันเวลาในการ เดนิ ทาง การยกเลิก ซ่ึงปกติจะมีคาธรรมเนียมในการดําเนินการหรือไมสามารถมี การเปล่ยี นแปลงใดๆ โดยเฉพาะสาํ หรับต๋ัวเครอื่ งบนิ ท่มี รี าคาถูกเปน พิเศษ ตัวอยา งตัว๋ เครื่องบินแบบ E-Ticket ของสายการบนิ ตางๆ ดังปรากฎในภาพท่ี 8.3 และ 8.4

146 ภาพที่ 7.3 ตัวอยา งตั๋วเครื่องบินแบบ E-Ticket ที่มา KLM - www.klm.com/travel/nl_en/prepare...help.htm

147 ภาพที่ 7.4 ตวั อยางตัว๋ เครอื่ งบินแบบ E-Ticket ท่มี า Smile Land Travel - www.smilelandtravel.com/eticket.php

148 5. การตรวจคนเขา เมือง เอกสารสําคัญที่ผูโดยสารท่ีเดินทางเขาและออกนอกประเทศตางๆ จําเปนตองกรอก ขอมูลและยื่นพรอมหนังสือเดินทางใหเจาหนาที่ตรวจคนเขาเมือง ณ จุดตรวจคนเขาเมืองของ ประเทศน้นั ๆ คอื Landing Card ซง่ึ ขอ มลู ทตี่ องระบุในเอกสารนี้ ประกอบดวย 1) นามสกลุ 2) ช่อื จรงิ 3) เพศ 4) วนั เดือน ป เกิด 5) สถานท่ีเกดิ (ควรตอบเปน ประเทศ) 6) สญั ชาติ 7) อาชีพ 8) ทอี่ ยูในประเทศทเ่ี ดนิ ทางเขาไป 9) ลายเซน็ ตัวอยา ง Landing Card ปรากฎในภาพท่ี 8.5

149 ภาพท่ี 7.5 ตวั อยา ง Landing Card สาํ หรับเขา ประเทศองั กฤษ ทมี่ า Wikipedia - en.wikipedia.org/wiki/File:Landi...rd_f.png

150 6. การขอคืนภาษมี ลู คา เพิ่มสําหรับนักทองเที่ยว ในหลายประเทศไดกําหนดใหน กั ทอ งเทย่ี วสามารถขอคนื ษีมลู เพิ่มได รวมทัง้ ประเทศ ไทย โดยในแตละประเทศ อาจมีขน้ั ตอนและเอกสารประกอบการยน่ื ขอคนื ภาษม ลู คาเพ่มิ แตกตา ง กันไป สาํ หรบั ประเทศไทย นักทอ งเทย่ี วทมี่ สี ิทธิขอคืนภาษมี ลู คา เพิ่มตอ งมลี กั ษณะดังน้ี 1) ไมเปนผูทมี่ สี ญั ชาตไิ ทยและไมไ ดเปนผูท อ่ี ยใู นประเทศไทย ถงึ 180 วนั ในปภ าษี 2) ไมเปนนกั บนิ หรือลกู เรอื ของสายการบนิ ทเ่ี ดนิ ทางออกจากประเทศไทย 3) เดนิ ทางออกจากประเทศไทยโดยเคร่อื งบนิ ณ ทา อากาศยานระหวา งประเทศ โดยนักทองเที่ยวที่มีสิทธิขอคืนภาษีมูลคาเพิ่มสามารถย่ืนขอไดท่ีสํานักงานศุลกากร ตรวจของผูโดยสาร ณ สนามบินนานาชาติ สุวรรณภูมิ ส่ิงที่นักทองเที่ยวตองเตรียมมาแสดงตอ เจาหนา ที่ศุลกากร (กรมศลุ กากร) ไดแ ก 1) หนงั สอื เดินทาง 2) ใบคํารองขอคืนภาษีมูลคา เพ่ิมสาํ หรบั นกั ทอ งเทยี่ ว (ภ.พ.10) 3) ใบกาํ กับภาษีตัวจริงของสนิ คา ที่ซื้อ 4) สินคาที่ซื้อและตองการขอคืนภาษี กรณีเปนสินคาขนาดเล็กราคาแพง ไดแก อัญมณีท่ีประกอบเปนตัวเรือนหรือทองรูปพรรณ นาฬิกา แวนตา หรือปากกา หลังผานการตรวจประทับตราจากเจาหนาที่ศุลกากรแลว ใหนําไปแสดงตอ เจา หนาท่ีสรรพากรเพื่อตรวจสนิ คา อกี ครง้ั หนึ่ง ณ สํานักงานคืนภาษีมูลคาเพ่ิมให นักทอ งเที่ยว หลังผานดานตํารวจตรวจคนเขา เมอื งออกไปแลว สรปุ ทายบท เอกสารประกอบการเดินทางระหวางประเทศทสี่ าํ คัญประกอบดวย 1) หนงั สอื เดนิ ทาง 2) วีซา (สําหรับการเดินทางไปประเทศที่ตองขอวีซา) 3) ต๋ัวเคร่ืองบิน และ 4) เอกสารการตรวจคน เขาเมือง (Landing Card) สําหรับเอกสารการขอคือภาษีมูลคาเพิ่ม ใชสําหรับนักทองเท่ียวที่ ตองการขอคืนภาษีมูลคาเพิ่มของสินคาท่ีซ้ือระหวางการเดินทางทองเที่ยว และมีสิทธิไดรับคืน ภาษีมูลคาเพิ่ม ซ่ึงสามารถขอรับคืนภาษีมูลคาเพ่ิมได ณ จุดคืนภาษีมูลคาเพ่ิม (Tax Refund) ณ สนามบนิ ที่นักทอ งเทย่ี วเดินทางออกจากประเทศนัน้ ๆ

151 คาํ ถามทบทวน 1) หนงั สอื เดินทางมกี ่ปี ระเภท อะไรบาง 2) จงอธบิ ายเอกสารและระเบยี บในการขอหนงั สอื เดนิ ทางแบบธรรมดา 3) จงอธิบายเอกสารและขน้ั ตอนการขอวซี า 4) E-Ticket คอื อะไร และแตกตา งจากตั๋วเครือ่ งบินแบบกระดาษอยางไร จงอธบิ าย 5) โดยท่ัวไปการไป Check in ท่ีสนามบินเพื่อเดินทางไปตางประเทศ ควรจะไปกอนเวลาท่ี เครื่องบินออกเดินทางอยางนอย กี่ช่ัวโมง 6) ประเทศไทย ไดก าํ หนดใหนักทอ งเทยี่ วผมู สี ทิ ธขิ อคนื ภาษีมลู คา เพิ่มมคี ุณสมบตั อิ ะไรบาง 7) ส่ิงท่ีนกั ทองเท่ยี วตองยน่ื ตอ เจาหนา ทเ่ี พ่อื ขอคนื ภาษีมูลคา เพิม่ ประกอบดวยอะไรบาง

152 เอกสารอา งอิง กรมศุลกากร (ไมปรากฎป) ขอควรทราบในการเดนิ ทาง สืบคนออลไลน ณ วันที่ 10 มกราคม 2554 จาก http://www.customs.go.th/Traveller/TravellerInfo.jsp) กองหนงั สอื เดินทาง กรมการกงศลุ (2552) ระเบียบและเอกสารประกอบการขอหนงั สือเดินทาง สืบคน ณ วนั ท่ี 20 มกราคม 2554 จาก http://www.consular.go.th/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid =56 Thai Travel Center (ไมปรากฎป) E-Ticket สบื คน ออนไลน ณ วนั ที่ 15 มกราคม 2554 จาก UK Border Agency (2011) How to apply for VISA สืบคนออนไลน ณ วันที่ 15 มกราคม 2554 จาก http://www.vfs-uk-th.com/applying.aspx KLM (ไมป รากฎป) ตวั อยางตวั๋ เคร่อื งบนิ แบบ E-Ticket สืบคน ออนไลน ณ วันท่ี 15 มกราคม 2554 www.klm.com/travel/nl_en/prepare...help.htm Smile land travel (ไมปรากฎป) ตัวอยางต๋ัวเครื่องบนิ แบบ E-Ticket สบื คนออนไลน ณ วนั ที่ 15 มกราคม 2554 www.smilelandtravel.com/eticket.php Wikipedia (ไมป รากฎป) ตวั อยาง Landing Card เขา ประเทศองั กฤษ สบื คนออนไลน ณ วันท่ี 15 มกราคม 2554 en.wikipedia.org/wiki/File:Landi...rd_f.png

153 แผนบริหารการสอนประจําบทท่ี 8 หัวขอ เนื้อหา 1. ความหมายและความสําคัญของมคั คุเทศก 2. ประเภทของมคั คุเทศก 3. บทบาทของมัคคเุ ทศก 4. หนา ทีข่ องมัคคเุ ทศก 5. คณุ ลกั ษณะ มารยาท และจรรยาบรรณของมคั คุเทศก 6. ปญ หาและการแกไขปญ หา วัตถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม 1. ผูเรียนสามารถอธิบายความหมายและความสําคญั ของมัคคุเทศกได 2. ผเู รยี นสามารถอธบิ ายประเภทของมคั คเุ ทศกได 3. ผเู รยี นสามารถอธิบายบทบาทของมคั คุเทศกไ ด 4. ผเู รียนสามารถอธบิ ายหนา ทข่ี องมคั คุเทศกไ ด 5. ผูเ รยี นสามารถอธบิ ายคุณลักษณะ มารยาท และจรรยาบรรณของมคั คุเทศกได 6. ผูเรียนสามารถอธิบายปญหาซึ่งอาจจะเกิดกับมัคคุเทศกและแนวทางการแกไขการ แกไ ขปญ หาได วธิ สี อนและกิจกรรมการเรยี นการสอน 1) วธิ สี อน 1. การบรรยายโดยใช PowerPoint Presentation ประกอบ 2. การนาํ เสนอกรณีศกึ ษาและแนวทางการแกไ ข 2) กจิ กรรมการเรยี นการสอน 1. การมอบหมายใหนกั ศกึ ษาคนควาขอ มลู เพิ่มเตมิ เก่ยี วกบั ความสาํ คญั บทบาท หนา ที่ คุณลกั ษณะ จรรยายบรรณ และปญหาและแนวทางการแกไข เพื่อนาํ มา อภปิ รายและแลกเปลยี่ นความคิดเหน็ ในชน้ั เรยี น

154 สื่อการเรยี นการสอน 1. PowerPoint Presentation 2. กรณีศกึ ษา การวัดและประเมินผล 1. การเขา ชน้ั เรียนและการตรงตอ เวลา 2. การคน ควา ขอมูลและการอภิปรายในชั้นเรยี น

155 บทท่ี 8 ความรเู บอ้ื งตนเกยี่ วกบั งานมคั คเุ ทศกแ ละการนาํ เทย่ี ว 1. บทนํา มัคคุเทศกเปนอาชีพท่ีมีบทบาทและความสําคัญตอธุรกิจนําเที่ยว ซึ่งเปรียบเสมือน ตัวกลางระหวางธุรกิจนําเท่ียวและนักทองเที่ยว หากมัคคุเทศกใหบริการท่ีดีและสรางความ ประทับใจ รวมถึงใหประสบการณท่ีดีแกนักทองเท่ียว นักทองเท่ียวก็มีแนวโนมท่ีจะกลับมาใช บริการของธุรกิจนําเที่ยวอีกหรืออาจบอกตอใหญาติ พี่นองและคนรูจักมาใชบริการตอไป ในทาง กลบั กัน หากนักทอ งเทยี่ วไดรบั ประสบการณท ี่ไมด ี ไมไ ดร ับความพงึ พอใจในการทองเทย่ี วและการ บริการ ก็จะสงผลใหนักทองเที่ยวไมกลับมาใชบริการของธุรกิจนําเที่ยวอีกและบอกตอๆกันไปจน ทําใหเกิดความเสียหายตอช่ือเสียงของธุรกิจนําเท่ียวได ดังน้ัน อาชีพมัคคุเทศกจึงมีความสําคัญ และผูประกอบการธุรกิจนําเท่ียวควรมีความรูเบ้ืองตนเก่ียวกับมัคคุเทศกและการนําเท่ียว ดังตอไปน้ี 1. ความหมายและความสาํ คญั ของมัคคุเทศก 2. บทบาทและหนา ที่ 3. ความรคู วามสามารถและทกั ษะของมัคคุเทศก 4. คณุ สมบตั ิของมคั คเุ ทศก 5. คุณลกั ษณะ มารยาท และจรรยาบรรณของมคั คุเทศก 6. ปญ หาและแนวทางการแกไข 2. ความหมายของมคั คุเทศก มัคคเุ ทศก มาจากจากคาํ วา มคั ค ซ่งึ เปน วา การเดนิ ทาง และคําวา อเุ ทศก ซง่ึ เปน แปลวา ผชู ีท้ างหรือผนู าํ ทาง ดงั นน้ั มัคคุเทศก จึงหมายถงึ ผูชที้ างหรอื นําทางในการเดนิ ทาง ทอ งเทีย่ ว ตามพระราชบญั ญํตธิ รุ กจิ นาํ เที่ยวและมัคคุเทศก พ.ศ.2551 มคั คเุ ทศก หมายถงึ “ผู ใหบรกิ ารเปน ปกตธิ รุ ะในการนาํ นกั ทองเทย่ี วไปยงั สถานทีต่ างๆ โดยใหบรกิ ารเกยี่ วกับคาํ แนะนาํ และความรูดา นตา งๆ แกน กั ทอ งเทีย่ ว” นอกจากนัน้ ยงั มีผใู หค วามหมายของมคั คุเทศกหรือผนู าํ เทีย่ ววา หมายถงึ ผรู บั ผิดชอบในการดูแลและอาํ นวยความสะดวกแกน กั ทอ งเทยี่ วในการเดนิ ทางไป ทองเท่ยี วทง้ั ในและตา งประเทศ โดยไดรับคา ตอบแทนจากการนาํ เทย่ี วนน้ั ๆ มคั คเุ ทศกหรอื ผนู าํ เทย่ี วอาจมชี อ่ื เรยี กหลากหลายตามบทบาทและหนาท่ี (จริ านุช โสภา, ไมป รากฎป) ไดแ ก

156 Domestic Guide หมายถงึ มัคคเุ ทศกท ี่นาํ นกั ทอ งเท่ียวชาวไทยเดินทางทอ งเทยี่ วในประเทศ Inbound Guide หมายถงึ มัคคเุ ทศกท ีน่ าํ นกั ทองเท่ียวชาวตา งชาติเดนิ ทางทองเท่ียวในประ- เทศไทย คุณสมบตั สิ ําคัญของมัคคุเทศกป ระเภทน้คี อื ความสามารถในการใชภ าษาตางประเทศใน การพดู คยุ และตดิ ตอสือ่ สารไดอ ยางมีประสิทธภิ าพ Outbound Guide หมายถงึ มคั ุเทศกท น่ี าํ นกั ทอ งเทย่ี วชาวไทยเดนิ ทางทอ งเทย่ี วในตา งประเทศ โดยอาจมกี ารติดตอ ประสานงานกบั บริษทั นาํ เทีย่ วในตา งประเทศ และบางสถานท่ที องเทย่ี ว เชย พพิ ิธภัณฑ และ พระราชวงั กจ็ าํ เปน ตอ งใชม ัคคุเทศกของชาตนิ นั้ ๆ เพราะมัคคเุ ทศกต อ งไดร บั การ ฝก อบรมและใบอนญุ าตเปน มคั คุเทศก เพอื่ การใหข อ มูลตองมีความถกู ตองและแมน ยํา Tour Guide หมายถงึ มัคคุเทศกผูนาํ นกั ทอ งเทยี่ วเดนิ ทางไปทอ งเที่ยวยังสถานท่ตี างๆ และผู คอยอํานวยความสะดวกใหแ กนกั ทองเท่ียวในระหวา งการเดนิ ทางทอ งเทยี่ ว Tour Leader หมายถงึ ผนู าํ นักทอ งเทย่ี วในการเดนิ ทางทองเที่ยวหรือมัคคุเทศกน น้ั เอง Tour Escort หมายถงึ ผูตดิ ตามคอยใหค วามสะดวกแกนกั ทองเท่ียวในดานการเดินทาง แตไ ม เนน ในเรื่องทพี่ ัก Sitting Guide หมายถงึ หมายถงึ มคั คุเทศกท อ่ี ยูระหวา งการฝก ฝนและสะสมประสบการณ กอนทจ่ี ะทําหนาเปน มคั คุเทศก (Tour Guide) เต็มรูปแบบ โดย Sitting Guide มีหนา ทเ่ี ปน ผชู ว ย มัคคุเทศกใ นการตดิ ตอประสานงานกับธุรกจิ นาํ เทย่ี ว ทพ่ี ัก รา นอาหารและหนว ยงานตา งๆ เพื่อ เตรยี มความพรอ มและอาํ นวยความสะดวกใหแกน กั ทอ งเทยี่ ว Freelance Guide หมายถงึ มัคคุเทศกอสิ ระท่ีไมสังกัดบรษิ ทั นาํ เที่ยวใดๆ สามารถรับงานนาํ เทย่ี ว กบั บรษิ ัทนาํ เท่ยี วตา งๆ ได ตามขอ ตกลง On Site Guide หมายถงึ ผูนาํ เทย่ี วและใหขอ มลู ซงึ่ เปนบคุ คลากรของสถานทที่ องเท่ยี วนน้ั ๆ ไดแก สวนสนกุ สวนสัตว ฟารม หรอื แหลง ทองเที่ยวทางการเกษตร เปน ตน

157 Local Guide หมายถงึ มัคคุเทศกซ ่ึงเปนคนทอ งถนิ่ ทีใ่ หบ รกิ ารนาํ เทยี่ วและใหขอ มูลเกีย่ วกบั แหลงทอ งเทีย่ วในทองถน่ิ ของตนหรอื บรเิ วณใกลเคียง เชน มัคคเุ ทศกท อ งถ่นิ เพื่อนาํ นักทอ งเทยี่ ว เดินปา ทีเ่ สน ทางเดนิ ปาศึกษาธรรมชาตกิ วิ่ แมป าน ดอยอนิ ทนนท จ.เชยี งใหม เปน ตน Museum Guideหมายถงึ มคั คเุ ทศกหรือผนู าํ ชมพพิ ธิ ภณั ฑ ซ่งึ โดยสว นใหญจะเปน เจา หนา ที่หรือ บุคลากรของพพิ ิธภณั ฑซ งึ่ มหี นา ทนี่ าํ ชมและบรรยายใหความรเู กี่ยวกับประวตั คิ วามเปน มาและสงิ่ ตางๆ ทีเ่ ก็บสะสมในพพิ ธิ ภณั ฑ Sightseeing Guide หมายถงึ มคั คเุ ทศกทน่ี าํ นกั ทอ งเทยี่ วเดนิ ทางชมเมืองและบรรยาย เกยี่ วกบั เสน ทางและสถานทสี่ าํ คญั ท่ตี งั้ อยรู ะหวา งเสน ทางการเดนิ ทางทองเทยี่ ว Sightseeing Guide จะทไหนา ทข่ี บั รถและบรรยายในเวลาเดยี วกนั หรอื อาจมีคพนกั งานขับรถและมัคคุเทศก ผูบ รรยายทาํ หนาที่แยกกัน หรือในหลายๆ สถานที่ จะเปน การนํานกั ทอ งเที่ยวเดินทางชมเมืองและ ใหนักทองเทย่ี วรบั ฟง ขอ มลู ของสถานทตี่ า งๆ ทางโสตทศั นปู กรณทีจ่ ดั เตรียมไว นอกจากมัคคุเทศกห ลากหลายชือ่ เรยี กและประเภททกี่ ลา วแลว ยงั มมี ัคคุเทศกเฉพาะทางอนื่ ๆ ท่ี ทําหนา ทนี่ าํ เทยี่ วและใหข อมลู ตามประเภทของการทองเท่ยี ว เชน Diving Guide, Trekking Guide, และ Fishing Guide เปน ตน 3. ประเภทของมัคคเุ ทศก ตามพระราชบัญญัติธุรกิจนําเท่ียวและมัคคุเทศก พ.ศ. 2551 มัคคุเทศกสามารถแบง ออกไดเปน 2 ประเภทใหญๆ ไดแก มัคคุเทศกทั่วไปและมัคคุเทศกเฉพาะ นอกจากนั้น มัคคุเทศก ทั่วไป ประกอบดวย มัคคุเทศกท่ัวไป (ตางประเทศ) และ มัคคุเทศกท่ัวไป (ไทย) และมัคคุเทศก เฉพาะ สามารถแบง ได 8 ประเภท ตามรายละเอยี ดทปี่ รากฎดา นลาง

158 มัคคุเทศกทว่ั ไปมี 2 ประเภท ไดแก 1) มคั คุเทศกทว่ั ไป (ตา งประเทศ) บัตรอนญุ าตเปน มคั คุเทศกเปน บตั รสี บรอนซเ งนิ สามารถนาํ นกั ทอ งเทยี่ วทง้ั ชาวไทยและชาวตา งประเทศเดินทางทองเทย่ี วไดท ่วั ประเทศไทย 2) มคั คเุ ทศกท ่วั ไป (ไทย) บตั รอนุญาตเปนมคั คุเทศกเ ปนบตั รสีทอง สามารถนําเทย่ี วไดเ ฉพาะชาวไทย เดนิ ทางทอ งเทย่ี วไดท วั่ ประเทศไทย มคั คเุ ทศกเฉพาะมี 8 ประเภท ไดแก 1) มคั คุเทศกเ ฉพาะ (ตา งประเทศ-เฉพาะพื้นท่)ี บัตรอนุญาตเปน มคั คุเทศก เปน บตั รสีชมพบู านเยน็ สามารถนําเทย่ี วไดท้งั ชาวไทยและชาวตางประเทศ ในจงั หวัดท่ีระบใุ น บตั รและจงั หวดั ทีม่ พี นื้ ทตี่ ดิ ตอ

159 2. มัคคเุ ทศกเ ฉพาะ (ไทย-เฉพาะพนื้ ที่) บตั รอนุญาตเปน มคั คเุ ทศกเ ปน บตั ร สฟี า สามารถนาํ เทย่ี วไดเฉพาะนกั ทองเทยี่ วชาวไทย ในจงั หวดั ที่ระบุในบตั รและจังหวดั ทมี่ ี พื้นที่ติดตอ 3. มัคคุเทศกเ ฉพาะ (เดนิ ปา ) บัตรอนญุ าตเปนมคั คเุ ทศกเ ปน บัตรสเี ขยี ว สามารถนําเทย่ี วไดทัง้ นักทอ งเทยี่ วชาวไทยและชาวตา งประเทศ ในเขตพื้นทป่ี า 4. มัคคเุ ทศกเ ฉพาะ (ศิลป-วฒั นธรรม) บตั รอนญุ าตเปน มคั คเุ ทศกเปนบตั ร สีแดง สามารถนาํ เทย่ี วไดท ัง้ นักทองเทยี่ วชาวไทยและชาวตา งประเทศ ดา นประวตั ิศาสตร โบราณคดี ศิลปวัฒนธรรม วรรณคดไี ทย ไดทัว่ ราชอาณาจักร

160 5. มคั คุเทศกเฉพาะ (ทางทะเล) บัตรอนญุ าตเปนมคั คุเทศกเ ปน บัตรสสี ม สามารถนําเทย่ี วไดท ัง้ นกั ทอ งเทย่ี วชาวไทยและชาวตา งประเทศ ในเขตพื้นทีท่ างทะเล 6. มัคคุเทศกเฉพาะ (ทะเลชายฝง ) บตั รอนุญาตเปนมัคคเุ ทศกเ ปน บตั รสี เหลือง สามารถนาํ เทย่ี วไดทง้ั นกั ทอ งเทย่ี วชาวไทยและชาวตางประเทศ ในเขตพน้ื ทที่ างทะเลหรือ เกาะตา งๆ โดยมรี ะยะหา งขากชายฝง ถึงสถานทที่ องเทย่ี วไมเกนิ 40 ไมลทะเล 7. มคั คุเทศกเ ฉพาะ (แหลง ทองเทย่ี วธรรมชาต)ิ บตั รอนญุ าตเปน มัคคเุ ทศก เปนบัตรสมี ว ง สามารถนําเทยี่ วไดท งั้ นกั ทองเทย่ี วชาวไทยและชาวตา งประเทศ ในแหลง ทองเท่ียวธรรมชาติที่ระบุไวบ นบตั ร

161 8. มคั คเุ ทศกเฉพาะ (วัฒนธรรมทอ งถนิ่ ) บตั รอนุญาตเปนมคั คุเทศกเ ปน บัตรสนี ํ้าตาล สามารถนําเทยี่ วไดทงั้ นักทอ งเทย่ี วชาวไทยและชาวตางประเทศ ดานวฒั นธรรม ทองถนิ่ เกยี่ วกับศลิ ปวัฒนธรรม ประเพณี ประวัติศาสตร ภูมิศาสตรโบราณคดี เฉพาะในแหลง ทองเท่ียวทางวัฒนธรรมทอ งถนิ่ ทร่ี ะบุไวบ นบัตรเทานนั้ ภาพท่ี 8.1 ประเภทของมัคคเุ ทศก ทมี่ า สํานกั ทะเบียนธุรกิจนําเท่ยี วและมัคคเุ ทศก กระทรวงการทอ งเที่ยวและกีฬา 4. ความสําคญั ของมคั คุเทศก มคั คเุ ทศกถ อื ไดว าเปน อาชีพท่ีมคี วามสําคญั อยางมากตอธรุ กิจนําเที่ยว นักทองเที่ยว ทรัพยากรการทอ งเทย่ี ว อตุ สาหกรรมทองเทยี่ ว และประเทศชาติ ดงั นี้ 1) ความสาํ คญั ของมคั คเุ ทศกตอ ธรุ กจิ นาํ เทย่ี วและอตุ สาหกรรมทอ งเทย่ี ว มัคคุเทศกเปรียบเสมือนตัวแทนของธุรกิจนําเท่ียวที่ใหบริการนักทองเท่ียวโดยตรง คอยอาํ นวยความสะดวกและสรา งความประทบั ใจใหแกนกั ทอ งเทีย่ ว รวมถึงการเปน ตวั แทนในการ ประชาสัมพันธขอมูลสินคาและการบริการของธุรกิจนําเที่ยวแกนักทองเที่ยวท่ีสนใจ และการรับ ขอมลู จากนกั ทอ งเทย่ี วกลับมารายงานแกธ รุ กจิ นาํ เท่ยี วเพอ่ื การปรบั ปรุงและพัฒนาการบรกิ ารของ ธรุ กจิ ตอไป นอกจากนนั้ มคั คุเทศกยังเปน บุคคลสาํ คญั ที่เชอื่ มตอ การนาํ เสนอการบรกิ ารและการ ใชบ รกิ ารระหวา งธุรกจิ ตา งๆ ในอุตสาหกรรมทอ งเทยี่ วและนักทอ งเทย่ี ว กระตุนใหเกิดกิจกรรมการ ทอ งเทีย่ วและการสรา งรายได สรางงาน สรางอาชพี ตา งๆ เพอ่ื ตอบสนองความตอ งการและอาํ นวย ความสะดวกแกนกั ทอ งเทย่ี ว 2) ความสาํ คญั ของมคั คุเทศกตอนกั ทอ งเท่ยี ว ไดแ ก 1) การอาํ นวยความสะดวกในการเดนิ ทางและการใหขอมลู แกนักทองเที่ยว 2) การใหความรเู ก่ยี วกบั เสนทางและสถานทีท่ อ งเท่ยี ว

162 3) การใหคําแนะนําเก่ียวกับสิ่งตางๆ ที่เกี่ยวของกับการทองเที่ยว เชน การเตรียมตัว กอนการเดนิ ทางทองเที่ยว ขอควรปฏิบตั ใิ นการเยย่ี มชมแตล ะสถานท่ี เปนตน 4) การสรางบรรยากาศท่ีดีและการสรางความสนุกสนานเพลิดเพลินระหวางการ เดนิ ทางทองเท่ียว 5) การเปนตวั อยางทดี่ แี กน กั ทอ งเทย่ี วในการประพฤติปฏบิ ัติตนอยางเหมาะสม 3) ความสาํ คัญของมคั คุเทศกต อทรพั ยากรทองเทย่ี ว มัคคุเทศกใ นฐานะทนี่ าํ นักทองเที่ยวเดนิ ทางเยี่ยมชมสถานทีท่ อ งเทีย่ วตางๆ มบี ทบาท สําคัญอยางย่ิงในการเปนตัวอยางที่ดีและบอกกลาวแนะนํานักทองเท่ียวเพื่อการอนุรักษ ศิลปวัฒนธรรม โบราณสถาน โบราณวัตถุ และประเพณีอันดีงามของไทย รวมไปถึง การอนุรักษ ธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอมใหไ ดรับผลกระทบจากการทอ งเที่ยวนอยท่สี ดุ 4) ความสาํ คัญของมัคคเุ ทศกต อประเทศชาติ มัคคุเทศกเปรียบเสมือนตัวแทนของประเทศหรือนักการฑูต ท่ีใหการตอนรับและดูแล นกั ทอ งเทยี่ ว รวมถึงการใหขอมลู ท่ีถกู ตอ งและเหมาะสม เพอ่ื ประโยชนและการสง เสรมิ ภาพลกั ษณ และทัศนคตทิ ่ดี ขี องนกั ทองเทย่ี วตอ ประเทศไทย 5. บทบาทของมัคคุเทศก มัคคุเทศกเปนผมู หี ลากหลายบทบาทในการนําเที่ยว ในที่ท่ีจะกลาวถึงบทบาทสําคัญ ของมคั คเุ ทศก ซ่งึ ประกอบดว ย ครู นักการฑตู นักจติ วิทยา นักแสดง นักการตลาดหรอื นกั ขาย และ พยาบาล ตามรายละเอียด ดังน้ี บทบาทครู - ใหความรูแกนักทองเที่ยวเกี่ยวกับเสนทาง สถานที กิจกรรม และเรื่องราวทางประวัติศาสตร วิถีชีวิต วัฒนธรรม และส่ิงแวดลอมทางธรรมชาติ รวมถึงขอมูล อน่ื ๆ ท่เี กย่ี วขอ งกบั การทองเทย่ี ว บทบาทนกั การทูต - เปนผูใหการตอนรับและสงเสริมภาพลักษณที่ดีแก ประเทศไทย บทบาทนกั แสดง - เปนผูใหความบันเทิง สรางความสนุกสนาน และสราง บรรยากาศที่ดีในการเดินทางทองเท่ียว ทําให นักทองเที่ยวไดรับความประทับใจและประสบการณท่ีดี ในการเดนิ ทางทองเทย่ี ว

163 บทบาทนกั ขายหรอื นกั การตลาด - ทําหนาที่โฆษณาประชาสัมพันธ เก่ียวกับแหลงทองเที่ยว และกิจกรรมตางๆ ดานการ ทองเท่ียว รวมถึงการบริการตางๆ ของธุรกิจนําเที่ยว และธุรกิจอื่นๆ ที่เกี่ยวของกับการทองเท่ียว กระตุนให เกิดพฤติกรรมการซื้อหรือใชบริการ และสรางรายได ใหแกธ รุ กิจตา งๆ ท่ีเกยี่ วขอ ง บทบาทพยาบาล - ทํ า ห น า ที่ ดู แ ล แ ล ะ ป ฐ ม พ ย า บ า ล เ บื้ อ ง ต น แ ก นักทองเท่ียวที่ไดร ับบาดเจ็บกอนสงถึงมือแพทย (หากมี ความจาํ เปน ) 6. หนา ท่ีของมคั คเุ ทศก หนา ท่ีของมคั คเุ ทศก ประกอบดว ยหนา ทหี่ ลัก 2 ประการ คอื 1) การรับ-สง นกั ทอ งเที่ยว (Guide Transfer) ประกอบดว ย – Transfer in (การรบั นักทองเทีย่ วไปสง ยงั ที่พกั โดยทัว่ ไปมกั จะเปน การไปรบั นกั ทอ งเทย่ี วจากสนามบนิ – Transfer out (การสงนักทอ งเทย่ี วจากที่พกั หรอื สถานทต่ี า งๆ ไปยงั สนามบนิ เพ่ือ เดินทางกลับประเทศ 2) การนาํ เทย่ี ว (Guide Tour) – การเตรียมตวั กอ นการนาํ เทยี่ ว – การดําเนนิ งานระหวา งการนําเทยี่ ว – การดาํ เนนิ การหลงั การนาํ เทยี่ ว 1) การรับ-สงนักทอ งเทย่ี ว 1.1) Transfer in กระบวนการในการรับนกั ทอ งเทย่ี วจากสนามบินเพ่ือไปสงยังท่พี ัก ประกอบดว ย – ศึกษาใบสั่งงาน (Job Order) ใหล ะเอยี ด – ติดตอ ATTA (Association of Thai Travel Agents) ไปรบั นกั ทองเทยี่ วท่เี ดนิ ทาง โดยเครือ่ งบนิ – ตดิ ตอรถ

164 – จัดทาํ ปา ยชอื่ นกั ทอ งเที่ยวสาํ หรบั FIT หรอื ปายช่ือบริษทั นาํ เทย่ี วสาํ หรับ Group Tour – ตรวจสอบรายละเอียดอกครั้งเมื่อใกลถงึ กาํ หนดการ ทง้ั ดา นนักทอ งเทย่ี ว รถรบั - สง และท่พี กั – ควรถงึ ทหี มายไมนอยกวา 30 นาที – เมอื่ พบนักทอ งเทย่ี วควรกลา วตอนรบั แนะนําตวั ถามไถถงึ เร่อื งการเดินทาง และ ดูแลเรอื่ งการนําสัมภาระของนกั ทอ งเทยี่ วข้ึนรถ – ระหวา งการเดนิ ทางนาํ นกั ทอ งเทย่ี วไปยงั ท่พี กั ควรมกี ารแนะนาํ ตวั อีกครงั้ พรอ ม ทงั้ แนะนาํ ใหร จู ักประเทศไทยพอสงั เขป (ถา นกั ทองเทยี่ วไมเหน่อื ยเกนิ ไปทจ่ี ะฟง ) – เม่ือไปถึงยงั ทพี่ กั จดั การเร่อื ง Check in และอํานวยความสะดวกใหน กั ทอ งเทย่ี ว เขาพกั ใหเ รียบรอ ย พรอมทง้ั นัดหมายกาํ หนดการวนั รุง ขึ้น 1.2) Transfer Out กระบวนการในการสง นกั ทอ งเทยี่ วไปยงั สนามบนิ เพือ่ เดินทางกลับ ประเทศ ประกอบดว ย – ศกึ ษาใบส่งั งาน (Job Order) ใหล ะเอียด – ยืนยันต๋ัวเครื่องบินไมนอยกวา 72 ช่ัวโมงกอนการเดินทาง พรอมตรวจสอบ กาํ หนดการบินของสายการบนิ ใหแ นนอน – ติดตอนัดหมายรถเพอื่ นํานักทอ งเทย่ี วไปสงยงั สนามบิน – ดแู ลเร่อื ง Check out ของนักทองเท่ยี วและสมั ภาระ – นํานักทอ งเทีย่ วออกเดนิ ทางไปยงั สนามบนิ อยา งนอย 3 ช่ัวโมงกอนเวลาเดนิ ทาง – ดแู ลเรอื่ งการ Check in ของนักทอ งเทีย่ วที่สนามบนิ – กลาวอาํ ลาและเชญิ ชวนใหน ักทอ งเท่ียวกลับมาเท่ียวเมอื งไทยอีก 2) การนําเทยี่ ว กระบวนการในการเตรียมตัวกอนการนาํ เทยี่ ว ระหวา งการนาํ เทย่ี ว และหลงั การ นาํ เทีย่ วทม่ี ัคคเุ ทศกพงึ ปฏบิ ตั ิ มีดังนี้ 2.1) การเตรยี มตวั กอ นการนาํ เทยี่ ว – ศึกษารายละเอยี ดรายการนาํ เท่ียว – ศึกษาขอมูลพ้ืนฐานของนักทองเท่ียว เชน เชื้อชาติ อายุ เพศ อาชีพ ความสนใจ เพราะขอมูลเหลานี้จะนําไปสูการคาดการณความตองการและพฤติกรรม นักทองเทีย่ ว

165 – เตรียมขอ มลู ในการบรรยายและกิจกรรม – เตรียมเอกสารตางๆ ที่ตองใชระหวางการเดินทาง เชน บัตรมัคคุเทศก, รายชื่อ นักทองเท่ียว, แผนท่ี, Voucher, บัตรเขาชมสถานที่, Room list, และหมายเลข โทรศพั ททส่ี าํ คญั – เตรียมแผนปายสติ๊กเกอรหรือริบบิ้นสําหรับผูกหรือติดกระเปาของนักทองเท่ียว เพื่อความสะดวกและรวดเร็วในการขนยายกระเปาและปองกันการสูญหาย ระหวางการเดนิ ทาง – เตรียมเวชภัณฑสําหรับการปฐมพยาบาลเบ้ืองตน รวมถึงการศึกษาวิธีการปฐม พยาบาลเบือ้ งตน อยา งถูกวิธี – ตรวจสอบอุปกรณและส่ิงอํานวยความสะดวกภายในรถใหอยูในสภาพเรียบรอย และพรอมใชงาน เชน ไมโครโฟน เครื่องขยายเสียง วิทยุ โทรทัศน ท่ีนั่ง เคร่ืองปรับอากาศ และหองน้ํา รวมถึงของใชอ่ืนๆ ไดแก แกวนํ้า ผาเย็น ถุงพลาสติก กระดาษชาํ ระ กระตกิ นาํ้ – นดั หมายเวลากบั พนักงานขับรถ – เตรียมพรอ มดา นสุขภาพ การแตง กาย (เสอ้ื ผา รองเทา หมวก) และจติ ใจ 2.2) การปฏบิ ัตงิ านระหวางการนําเทยี่ ว – กอ นการเดนิ ทางไปรบั นักทอ งเท่ยี วควรจดั เตรยี มอาหารและเครื่องดืม่ ใหพรอ ม – ควรไปถึงจดุ รับนกั ทอ งเที่ยวกอ นเวลาอยา งนอย 30 นาที – ตรวจสอบรายชือ่ และจํานวนนักทองเที่ยวใหครบถว นกอนออกเดินทาง – เม่ือเร่ิมออกเดินทางใหกลาวตอนรับนักทองเท่ียว แนะนําตัวมัคคุเทศก พนักงาน ขับรถ ผูชวยมัคคุเทศก และนําการใชอุปกรณและส่ิงอํานวยความสะดวกภายใน รถ – แจงนักทองเที่ยวใหทราบเกี่ยวกับการเดินทาง (อาจมีเอกสารแจก) พรอมท้ัง อธิบายแหลงทองเทยี่ วทีจ่ ะไปพอสงั เขป – ใหขอมูลนักทองเท่ียวเกี่ยวกับกฎระเบียบ ขนบธรรมเนียม วัฒนธรรม ส่ิงที่ควร ปฏิบัตแิ ละไมควรปฏบิ ตั ิ – เมื่อถึงสถานท่ีท่ีจะแวพเยี่ยมชม กอนลงจากรถมัคคุเทศกควรเตือนใหมัคคุเทศก ใหนําของมีคาติดตัวไปอยาท้ิงไวท่ีรถเพื่อปองกันการสูญหาย และนัดเวลามาข้ึน รถและยํ้าใหน ักทอ งเท่ียวตรงเวลาเพอื่ ใหก ารเดินทางเปนไปตามกาํ หนด

166 2.3) การปฏบิ ตั งิ านหลังการนําเทย่ี ว - สะสางคาใชจายตางที่เกิดขึ้นจากการนําเท่ียวกับธุรกิจนําเท่ียวภายในเจ็ดวัน หลังจากเสร็จสน้ิ การปฏิบตั งิ านนาํ เท่ยี ว - รายงานผลการนําเท่ียวและขอติชมจากนักทองเที่ยวแกธุรกิจนําเที่ยวเพ่ือการ ปรับปรุงแกไ ขตอ ไป - การตรวจสอบภาระงานในการนําเท่ียวครั้งตอไปเพื่อการเตรียมตัวและ เตรียมพรอมในการทาํ งาน 7. คณุ ลกั ษณะ มารยาท และจรรยาบรรณของมคั คุเทศก คุณลกั ษณะของมัคคุเทศก ควรประกอบดวย 1. มีบุคลิกภาพท่ดี ี ไดแก – แตง กายสะอาดเรียบรอ ย ดดู ี เหมาะสมตามกาละและเทศะ – ผมจัดแตง ใหเรยี บรอ ย ถาเปน ผมยาวควรมดั ผมใหเรียบรอ ยไมปลอ ยใหด ูรุงรัง – ไมล ว ง แคะ แกะ เกา ตามรา งกายในทส่ี าธารณะและตอ หนานักทอ งเที่ยว – ตัดเล็บใหส ัน้ และรักษาความสะอาดอยูเ สมอ – ดูแลรา งกายใหม สี ุขภาพแข็งแรง และมีรปู รา งไดส ดั สว น – มคี วามกระฉบั กระเฉง แคลว คลองวอ งไว มคี วามกระตอื รือรน – ใชนํา้ เสยี งที่สภุ าพ ไมก ระชากเสียงเวลาพูด – มีสัมมาคารวะ มคี วามออ นนอม ถอ มตน และอธั ยาศัยไมตรที ีด่ ี 2. มคี วามรูค วามสามารถ – การเดนิ ทาง เสน ทาง – สถานทท่ี องเทย่ี ว – การใหบริการ การอํานวยความสะดวก 3. มีมนุษยสมั พนั ธทดี ี 4. มีศลิ ปะในการพูด 5. มใี จรกั ในงานบรกิ าร 6. มีความกระตอื รอื รน 7. มปี ระสบการณในการเดนิ ทางทอ งเท่ียวและการเปนมัคคุเทศก 8. มสี ุขภาพรางกายแข็งแรง สมบูรณ และมรี ปู รางไดส ดั สวน

167 9. มีความรับผิดชอบตอ หนาที่ 10. มคี วามอดทน 11. มไี หวพรบิ ปฏภิ าณและสติในการแกไ ขปญ หาเฉพาะหนาไดอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ 12. สามารถสรางบรรยากาศท่ดี ีและความสนุกสนานในการทองเทีย่ วได มารยาท - สิ่งท่มี ัคคเุ ทศกค วรปฏบิ ตั ิ 1. กริ ิยาวาจาสภุ าพ ออ นโยน 2. ออนนอ มถอมตน 3. ยิม้ แยม แจมใส 4. กระตอื ตอื รนในการปฏิบตั ิหนาที่ 5. ไมล าํ เอยี ง ใหความสําคญั กบั นกั ทอ งเที่ยวทุกคนเทากัน 6. มีความจริงใจ ใหค วามชวยเหลอื พรอ มใหบ ริการ มารยาท - สิ่งทม่ี ัคคเุ ทศกไ มค วรปฏบิ ัติ 1. ทะเลาเบาะแวง ถกเถยี งกับนกั ทอ งเท่ยี ว 2. ใชค าํ พูดทีไ่ มสภุ าพ 3. แสดงกิรยิ าอาการทไี่ มเหมาะสม เชน โกรธ หงุดหงิด รําคาญ 4. ละเลยไมดูแลนักทองเทย่ี ว 5. ไมเ ตม็ ใจในการปฏบิ ตั หิ นา ที่ 6. เรงรดั นักทองเที่ยวใหเ ดินทางจนไมมเี วลาพักทเ่ี หมาะสม 7. บรรยายขอ มลู มากหรอื นอยเกินไป (ดตู ามความเหมาะสมกับนักทอ งเท่ยี ว) 8. พูดและปฏิบัติในส่ิงที่ขัดตอขนบธรรมเนียม ประเพณี และศิลปวัฒนธรรมอันดีงามของ ไทย 9. ควรหลีกเล่ียงการพูดในประเด็นที่เกี่ยวของกับเช้ือชาติ ศาสนา และการเมือง เพ่ือปองกัน ความขัดแยงทางความคดิ ระหวา งคนท่ีมีความคดิ เห็นและทัศนคตทิ ี่แตกตา งกนั จรรยาบรรณของมคั คุเทศก 1. เทิดทนู สถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษตั รยิ  2. เลอ่ื มใสในการปกครองระบอบประชาธปิ ไตย 3. ยดึ ม่ันในศาสนาท่ตี นนบั ถือและไมด หู ม่นิ ศาสนาอนื่ 4. มที ศั นคตทิ ่ีดตี อ วิชาชพี

168 5. ตระหนักในหนา ท่แี ละความรบั ผิดชอบ 6. ใหข อ มูลทถี่ ูกตอ งครบถวน 7. ซ่อื สตั ยส ุจรติ 8. ปฏบิ ัติตามหลกั ศลี ธรรมอันดงี ามของไทย 9. เปน ตัวอยางทดี่ ีแกนกั ทองเทีย่ ว 8. ปญหาในการประกอบอาชพี มคั คเุ ทศกและแนวทางการแกไข อาชีพมัคคุเทศกเปนอาชีพที่เก่ียวของกับการดูแลนักทองเที่ยวเปนจํานวนมาก และ การเดินทางทองเที่ยว ซ่ึงอาจจะพบเจอปญหาตางๆ ระหวางการปฏิบัติงานได ปญหาที่อาจจะ เกดิ ขน้ึ ในการนําเทย่ี วไดแก • ปญหาเกีย่ วกับพาหนะในการเดนิ ทาง • ปญหาเกี่ยวกับนักทองเที่ยว เชน ไมสบาย มาไมตรงเวลา ความขัดแยงระหวาง นกั ทองเทย่ี ว เปน ตน • ปญ หาเกย่ี วกับเสน ทางการเดนิ ทาง • ปญหาเกี่ยวกบั ที่พักอาศัย • ปญ หาเก่ยี วกับอาหารและเคร่อื งด่มื • ปญ หาเก่ียวกับรายการนําเทย่ี ว หรอื เกิดเหตุการณตางๆ ท่ีไมสามารถนํานักทองเที่ยว เดินทางทองเที่ยวและเยี่ยมชมสถานที่ตางๆ รวมถึงการทํากิจกรรมตางๆ ตามท่ี กําหนดได สาเหตุหรือปจจัยท่ีทําใหเกิดปญหาในการนําเท่ียว ประกอบดวย ปจจัยท่ีสามารถ ควบคมุ ได และปจ จัยที่ไมส ามารถควบคุมได ปจ จยั ทสี่ ามารถควบคมุ ได ไดแก z พาหนะในการเดนิ ทาง z เสนทางการเดินทาง z กาํ หนดการหรือรายการนาํ เทยี่ ว z ที่พกั z อาหาร z ขอมูล การเตรยี มตวั z ฯลฯ

169 ปจ จัยท่ีไมสามารถควบคุมได ไดแก z ฤดกู าลหรอื ปรากฏการตามธรรมชาติ เชน ฝนตก นํ้าทวม หมอกจัด หิมะตก z เครอื่ งบินลา ชา หรือถูกยกเลิก z สภาพอากาศไมเ ออ้ื อาํ นวยตอการเดนิ ทางทอ งเทยี่ ว z ภัยธรรมชาติ z การชมุ นุมประทว ง z โรคติดตอ z ฯลฯ แนวทางการแกไ ขปญหา z มสี ติ อยาตน่ื ตระหนก อยาลนลาน z รูป ญ หาและสาเหตุ z คดิ วิเคราะหหาแนวทางแกไ ข ผสานกับความคิดสรางสรรค z ประเมนิ ทางเลกิ z แกป ญหาใหถูกจุดดว ยความจริงใจและตงั้ ใจ z ถา แกไมไดก เ็ สนอทางเลอื ก z เปล่ยี นวิกฤตใิ หเปนโอกาส (แกไ ขปญ หาและทําใหลูกคาประทบั ใจ) z หาทางปองกันมใิ หปญ หาเกิดขึ้นอีก สรุปทา ยบท อาชีพมัคคุเทศกเปนอาชีพท่ีมีบทบาทสําคัญตอท้ังธุรกิจนําเท่ียวและธุรกิจอ่ืนๆ ใน อุตสาหกรรมทอ งเที่ยว รวมถึง ทรพั ยากรการทองเที่ยว สังคม และประเทศชาติ ทั้งในเชิงกวางและ เชิงลึก ในเชิงกวางคือมีความเก่ียวพันกับธุรกิจและบุคคลที่หลากหลาย (นักทองเท่ียว, ผูประกอบการ, ชาวบาน) ในเชิงลึกคือ มัคคุเทศกเปนบุคคลท่ีมีบทบาทในการชี้นําและเปน ตัวอยางท่ีดีใหแกนักทองเท่ียว เพ่ือการปฏิบัติในส่ิงท่ีถูกตองเหมาะสม เพ่ือความราบร่ืนในการ ทองเท่ียว ความเขาใจและการยอมรับระหวางนักทองเท่ียวและฝายตางๆ ท่ีเก่ียวของ รวมถึง การ อนุรกั ษศ ิลปวฒั นธรรมอันดี และธรรมชาตใิ หค งอยอู ยา งยัง่ ยืนตอไป มัคคุเทศกแ บง ไดสองประเภท หลกั คือ มัคคุเทศกท ่วั ไป (มีสองประเภท) และมคั คเุ ทศกเฉพาะ (มีแปดประเภท) บทบาทที่สําคัญ ของมัคคุเทศก ไดแก การเปนนักการทูต เปนคุณครู เปนนักขายหรือนักการตลาด และพยาบาล นอกจากนั้น คุณสมบัติท่ีดีของมัคคุเทศกประกอบดวย ๑) การมีบุคลิกภาพที่ดี มีความรู มีมนุษย

170 สัมพันธทีดี, มีศิลปะในการพูด, มีใจรักในงานบริการ, มีความกระตือรือรน, มีประสบการณ, มี สุขภาพรางกายแข็งแรง สมบูรณ และมีรูปรางไดสัดสวน, มีความรับผิดชอบตอหนาที่, มีความ อดทน, มีไหวพริบปฏิภาณและมีสติ, และมองโลกในแงดี มีอารมณขัน สําหรับจรรยาบรรณของ มัคคุเทศกที่สําคัญ คือ เทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย, เล่ือมใสในการปกครอง ระบอบประชาธิปไตย, ยึดม่ันในศาสนาท่ีตนนับถือและไมดูหม่ินศาสนาอ่ืน, มีทัศนคติท่ีดีตอ วชิ าชีพ, ตระหนกั ในหนาทแี่ ละความรบั ผดิ ชอบ, ใหขอมูลที่ถูกตองครบถวน, ซื่อสัตยสุจริต, ปฏิบัติ ตามหลกั ศีลธรรมอนั ดีงามของไทย และ เปนตวั อยางท่ดี แี กน ักทอ งเทีย่ ว คําถามทบทวน 1. จงอธิบายความหมายและความสาํ คญั ของมัคคุเทศก 2. มคั คุเทศกม กี ป่ี ระเภท อะไรบาง จงอธบิ าย 3. จงอธบิ ายบทบาทและหนา ทีข่ องมคั คเุ ทศก 4. จงอธิบายคณุ สมบตั ิและมารยาทของมคั คุเทศก 5. จรรยาบรรณของมคั คุเทศกม อี ะไรบา ง 6. ปญหาที่อาจเกิดข้ึนในงานมคั คเุ ทศกม อี ะไรบาง และควรมแี นวทางการแกไข ปญ หาอยา งไร

171 เอกสารอางอิง จิรานุช โสภา (ไมปรากฎป) เอกสารประกอบการสอนวิชาหลักการมัคคุเทศก (Tourist Guide) มหาวิทยาลยั ราชภัฏสวนดุสติ รศ.บุญเลิศ จิตต้ังวัฒนา (2549) หลักการมัคคุเทศก (Principle of Tourist Guide) กรุงเทพ: บรษิ ทั เพรส แอนด ดไี ซน จํากัด ฉันทัช วรรณถนอม (2546) หลักการมัคคุเทศก (Tourist Guide) กรุงเทพ: สํานักพิมพสถาบันราช ภัฏสวนสนุ นั ทา พิมพรรณ สุจารนิ พงศ (2549) มัคคเุ ทศก กรุงเทพ: มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร

172 สรปุ ประเด็นสําคัญทีค่ วรรูเพ่ือเตรียมการจัดตั้งธุรกจิ นาํ เทย่ี ว 1. วิเคราะหส ถานการณก ารทอ งเทยี่ วและการประกอบธุรกจิ ในปจจุบนั และแนวโนม ใน อนาคต 2. กลุมลกู คา (นกั ทองเทย่ี ว) เปาหมายคอื ใคร 3. แนวคิดในการจดั ตัง้ ธรุ กจิ นาํ เที่ยวเปนอยางไร (ตอ งการทาํ ธุรกจิ นาํ เทยี่ วประเภทใด เพราะ เหตใุ ด ความเปนเอกลักษณท โ่ี ดดเดนและไมเหมอื นใครของธรุ กจิ เรา คอื อะไร ฯลฯ) 4. ชอื่ ธรุ กิจนาํ เทย่ี ว (สนั้ กระชบั ชัดเจน จํางา ย ไดใ จความ) 5. สโลแกน (สนั้ กระชับ โดนใจ จาํ ไดงา ย และบงบอกความเปน ธรุ กจิ ของคุณอยางชัดเจน) 6. จะจัดรายไดนาํ เทยี่ วไปไหนบา ง อยางไร ราคาเทาไหร (ราคาประหยดั / ราคาปานกลาง / ราคาสงู ) 7. จะมีการใหบ รกิ ารอืน่ ๆ เสริมหรอื ไม อะไรบา ง (เชน รับจองหอ งพกั รบั จองตวั๋ เคร่ืองบนิ บริการรถเชา รับจัดรายการนาํ เทย่ี วเฉพาะกลมุ เปน ตน ) 8. จะขายทีไ่ หน อยา งไร จงึ จะสามารถเขา ถงึ กลุม ลกู คา เปา หมายไดอยา งมปี ระสิทธิภาพ (ชอ งทางการจดั จําหนา ย) 9. จะมกี ารสงเสริมการขายอยา งไร เพื่อการเขาถงึ กลุมลูกคาเปาหมายอยางมปี ระสิทธภิ าพ (การโฆษณา ประชาสัมพันธ การลด แลก แจก แถม ฯลฯ) 10. จะมแี ผนกงานอะไรบางในองคกร (โครงสรา งองคกร) แตล ะแผนก / ตาํ แหนง มี ภาระหนา ท่รี ับผิดชอบอะไรบาง ควรกาํ หนดภาระงานและความรบั ผิดชอบใหช ัดเจน 11. ตอ งการคนทาํ งานก่คี น ตําแหนง อะไรบา ง คาตอบแทนและสวสั ดิการ การพัฒนาบุคลากร การรักษาบคุ ลากรและการสรางแรงจงู ใจในการทาํ งาน 12. การบริหารจัดการและการควบคมุ คณุ ภาพการใหบริการ 13. เงินลงทนุ 14. เงนิ สาํ รองจา ย 15. ยอดขาย / กาํ ไร ท่ตี องการตอ เดือน/ป (ตนทนุ / กําไร)

173 บรรณานกุ รม กาลัญ วรพทิ ยุต (2548) บทความพิเศษ ทศิ ทางการทองเทย่ี วไทย มติชนรายสปั ดาห วนั ท่ี 30 ธันวาคม 2548 ปท ี่ 26 ฉบบั ที่ 1324 การทอ งเทย่ี วแหง ประเทศไทย (2552) สรปุ แผนการตลาดการทอ งเทย่ี วป 2552 สบื คนขอมูลวนั ที่ 19 ธนั วาคม 2553 จาก http://thai.tourismthailand.org/about-tat-page/about- tat/policy-marketing-plan/ กรมศลุ กากร (ไมปรากฎป) ขอ ควรทราบในการเดนิ ทาง สืบคนออลไลน ณ วนั ที่ 10 มกราคม 2554 จาก http://www.customs.go.th/Traveller/TravellerInfo.jsp) กองหนงั สอื เดนิ ทาง กรมการกงศลุ (2552) ระเบียบและเอกสารประกอบการขอหนงั สอื เดนิ ทาง สบื คน ณ วนั ท่ี 20 มกราคม 2554 จาก http://www.consular.go.th/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid =56 คณาจารยค ณะวิทยาการจดั การ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สวนดสุ ติ (2547) ความรูเ บอ้ื งตน เกย่ี วกับ การประกอบธรุ กจิ กรุงเทพฯ: โครงการศูนยหนงั สือมหาวทิ ยาลัยราชภัฏสวนดุสติ จิรานุช โสภา (ไมปรากฎป) เอกสารประกอบการสอนวิชาหลักการมัคคุเทศก (Tourist Guide) มหาวิทยาลยั ราชภัฏสวนดสุ ิต ฉลองศรี พมิ ลสมพงศ (2550) การวางแผนและพฒั นาตลาดการทองเทยี่ ว กรงุ เทพ สาํ นกั พมิ พ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร ผศ.ดร.พิภพ วชงั เงนิ (2545) จริยธรรมวชิ าชพี (Professional Ethics) กรงุ เทพ: บริษัท รวมสาสน จํากดั ผศ.ดร.นภิ า วธาวนชิ กลุ (2550) อตุ สาหกรรมทอ งเทย่ี ว คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลยั ราช ภัฏสวนดสุ ติ บรษิ ทั หนมุ สาวทวั ร จาํ กัด (ไมป รากฎป) ใบอนญุ าตประกอบธรุ กจิ นาํ เทย่ี ว สืบคน ออนไลน ณ วนั ที่ 2 มีนาคม 2554 จาก http://www.noomsaotours.com/program.php?pno=5 รศ.ดร.ราณี อิสชิ ยั กลุ และคณะ (2550) เอกสารการสอนชดุ วชิ า การจดั การธรุ กจิ ในแหลง ทอ งเท่ียว (Tourist Destination Management) สาขาวชิ าการจัดการ มหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช รศ.ดร.พยอม วงศสารศรี (2542) องคการและการจัดการ (Organization & Management) มหาวิทยาลยั ราชภฏั สวนดสุ ติ กรุงเทพ

174 รศ.บญุ เลิศ จติ ตงั้ วฒั นา (2548) การพฒั นาการทอ งเทย่ี วแบบยง่ั ยนื (Sustainable Tourism Development) กรงุ เทพ: ศูนยว ชิ าการทองเทย่ี วแหงประเทศไทย รศ.บญุ เลศิ จิตตง้ั วฒั นา (2549) หลักการมัคคุเทศก (Principle of Tourist Guide) กรงุ เทพ: ศนู ย หนงั สือทองเทย่ี วไทย รศ.บุญเลิศ จติ ตงั้ วัฒนา (2549) ธุรกิจนาํ เทยี่ ว (Tour Business) กรงุ เทพ: ศนู ยห นังสอื ทอ งเที่ยว ไทย ผศ.ดร.วิจติ รา เจรญิ พงษ (2552) การประกันและการปรบั ปรงุ คณุ ภาพการศึกษา (Quality Assurance and Education Improvement) คณะครุศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏ สวนดุสติ ผศ.ฉนั ทชั วรรณถนอม (2552) การวางแผนและการจดั นาํ เท่ียว กรุงเทพฯ: บริษทั วริ ัตน เอ็ด ดูเคช่นั จาํ กดั ฉันทัช วรรณถนอม (2546) หลักการมัคคุเทศก (Tourist Guide) กรุงเทพ: สํานักพิมพสถาบันราช ภัฏสวนสุนันทา พมิ พรรณ สจุ ารนิ พงศ (2549) มัคคเุ ทศก กรงุ เทพ: มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร ธเนศ ศรีสถติ ย, (2550) หนวยท่ี 5 การจัดการธรุ กิจนาํ เทยี่ ว, การจัดการธุรกิจในแหลงทอ งเท่ยี ว, มหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช สถาบนั ฝกอบรมวชิ าการโรงแรมและการทอ งเทยี่ ว การทอ งเที่ยวแหง ประเทศไทย (2545) การ จดั การการทอ งเทย่ี ว (Tourism Management) การทองเทยี่ วแหงประเทศไทย กรุงเทพ สถาบนั พฒั นาวสิ าหกจิ ขนาดยอม (ไมป รากฏป) ธรุ กิจนาํ เทยี่ วภายในประเทศ สํานักงานทะเบียนธุรกิจนําเท่ียวและมัคคุเทศกกลาง ฐานขอมูลธุรกิจนําเท่ียวและมัคคุเทศก จํานวนธุรกิจนําเท่ียวทั้งหมดในประเทศไทย แยกตามประเภทธุรกิจนําเที่ยว ระหวาง วนั ท่ี 6 เมษายน 2551 ถงึ วนั ที่ 3 มถิ ุนายน 2553ขอมลู ณ วนั ที่ 3 มถิ นุ ายน 2553 สํานกั งานทะเบยี นธรุ กจิ นาํ เที่ยวและมคั คเุ ทศกกลาง ฐานขอ มูลธรุ กจิ นาํ เทยี่ วและมัคคุเทศก จํานวนธรุ กิจนาํ เทยี่ วรายใหมใ นประเทศไทย แยกตามประเภทธุรกิจนําเทยี่ ว ระหวา ง วนั ที่ 6 เมษายน 2551 ถงึ วนั ที่ 3 มถิ นุ ายน 2553 ขอมลู ณ วนั ที่ 3 มถิ นุ ายน 2553 สํานักงานทะเบยี นธรุ กจิ นาํ เท่ยี วและมคั คเุ ทศกกลาง ฐานขอ มลู ธรุ กิจนาํ เทย่ี วและมคั คเุ ทศก จาํ นวนธรุ กิจนาํ เทย่ี วในประเทศไทยที่ขอยกเลกิ ใบอนญุ าตประกอบธรุ กิจนาํ เทย่ี ว ระหวา งวันที่ 6 เมษายน 2551 ถงึ วนั ท่ี 3 มถิ นุ ายน 2553 ขอ มูล ณ วนั ท่ี 3 มถิ นุ ายน 2553

175 สาํ นักทะเบยี นธุรกิจนําเทีย่ วและมัคคุเทศก (2549) การจดทะเบียนธรุ กจิ นาํ เทยี่ วและมัคคุเทศก http://www.tourismcentre.go.th โสภาวรรณ ตรสี วุ รรณ (2552) การจดั การธุรกจิ ทพ่ี กั กรุงเทพฯ: บริษัท กวิภัส โอเอ จาํ กดั พจนานกุ รมไทย ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พระราชบญั ญตั ิธรุ กิจนําเทย่ี วและมคั คเุ ทศก พ.ศ.2535 พระราชบญั ญตั ธิ ุรกจิ นาํ เทย่ี วและมัคคเุ ทศก พ.ศ.2545 พระราชบญั ญตั ธิ ุรกจิ นาํ เทย่ี วและมัคคเุ ทศก พ.ศ.2551 สบื คน ออนไลน ณ วนั ที่ 15 มกราคม 2554 จาก http://www.tourismcentre.go.th/sitedirectory/my_files/act_ tourism_business_and_guide_registration.pdf http://www.cambridge dictionary.com http://elearning.spu.ac.th/allcontent/svi314/class4p3.htm (2 มกราคม 2553) http://www.souvenir.co.th_show.php?id_group=0011&idnews=000063 Janchai, N. (2552) Sustainable Tourism Planning and Management Based on Community participation in the context of national parks. Ph.D.Thesis. Oxford Brookes University Mowforth, M. and Munt, I (ed.) (2009) Tourism and Sustainability Development, globalization and new tourism in the Third World. Third Edition. London and Newyork: Routledge Taylor and Francis Group. KLM (ไมปรากฎป) ตัวอยางตวั๋ เครอื่ งบนิ แบบ E-Ticket สืบคนออนไลน ณ วนั ท่ี 15 มกราคม 2554 www.klm.com/travel/nl_en/prepare...help.htm Sharpley, R. (2009). Tourism Development and the Environment: Beyond Sustainability? London: Earthscan Publishing. Smile land travel (ไมปรากฎป) ตัวอยา งตัว๋ เครอ่ื งบนิ แบบ E-Ticket สืบคนออนไลน ณ วันท่ี 15 มกราคม 2554 www.smilelandtravel.com/eticket.php Telfer, D.J. and Sharpley, R. (2008) Tourism and Development in the Developing World. London and Newyork: Routledge Taylor and Francis Group. Thai Travel Center (ไมป รากฎป) E-Ticket สบื คนออนไลน ณ วนั ที่ 15 มกราคม 2554 จาก Thai Travel Center (ไมปรากฎป) รายการนําเทีย่ วในประเทศและตา งประเทศ สืบคนวนั ท่ี 6 มกราคม 2554 จาก http://www.thaitravelcenter.com

176 UK Border Agency (2011) How to apply for VISA สบื คนออนไลน ณ วนั ท่ี 15 มกราคม 2554 จาก http://www.vfs-uk-th.com/applying.aspx UNEP and WTO (United Nations Environment Programme and World Tourism Organization) (2005). Making Tourism more Sustainable: A Guide for Policy Makers. [Online]. Retrieved on 1 June 2006 from: http://www.uneptie.org UNWTO (World Tourism Organization) (1998). Tourism 2020 Vision. . [Online]. Retrieved on 18 November 2009 from: http://www.unwto.org UNWTO (World Tourism Organization) (2008a). UNWTO World Tourism Barometer. Committed to Tourism, Travel and the Millennium Development Goals. Volume 6, No.1, January 2008 [Online]. Retrieved on 18 November 2009 from: http://www.unwto.org UNWTO (World Tourism Organization) (2008b). UNWTO World Tourism Barometer. Committed to Tourism, Travel and the Millennium Development Goals. Volume 6, No.2, June 2008 [Online]. Retrieved on 18 November 2009 Wikipedia (ไมป รากฎป) ตวั อยา ง Landing Card เขา ประเทศอังกฤษ สืบคน ออนไลน ณ วันที่ 15 มกราคม 2554 en.wikipedia.org/wiki/File:Landi...rd_f.png WTO (World Tourism Organization) (2004). Sustainable development of tourism: Conceptual definition. [Online]. Retrieved on 2 December 2006 from: http://www.world-tourism.org/frameset/frame_sustainable.html WTO, WTTC and EC (World Tourism Organization; World Travel and Tourism Council and Earth Council) (1996). Agenda 21 for the travel and tourism industry towards environmentally sustainable development.

177 ภาคผนวก พระราชบัญญตั ิธุรกิจนาํ เทีย่ วและมัคคเุ ทศก พ.ศ.2551

178

179

180

181

182

183