คู่มือ สำหรับ พี่เลี้ยงในสถานบริการสุขภาพ

คู่มอื การดาเนนิ งาน สาหรับพเ่ี ลีย้ งในสถานบรกิ ารสุขภาพ กับการขับเคล่อื นศนู ยส์ ุขภาพดีวยั ทางาน (Wellness Center) โครงการขบั เคล่ือนสุขภาวะคนทางานในสถานประกอบการอย่างมีสว่ นรว่ ม (Healthy Living) โดย สานักงานปลดั กระทรวงสาธารณสุขและองค์กรภาคเี ครือข่าย

ภายใต้การสนับสนนุ ของสานักงานกองทุนสนับสนุนการสรา้ งเสริมสุขภาพ รายชือ่ คณะทางาน นายแพทยภ์ ทั รพล จงึ สมเจตไพศาล ทป่ี รกึ ษาระดบั กระทรวง กระทรวงสาธารณสุข นายแพทย.์ จมุ ภฏ พรมสดี า แพทยห์ ญงิ หรรษา รกั ษาคม รองอธบิ ดกี รมสุขภาพจติ กระทรวงสาธารณสขุ นายเอกชยั เพยี รศรวี ชั รา นางสาวนันทาวดี วรวสุวสั ผูอ้ านวยการกองโรคจากการประกอบอาชพี และ ดร.อรพนั ธ์ อนั ตมิ านนท์ สงิ่ แวดล้อม นางสาวรุง้ ประกาย วฤิ ทธชิ์ ยั กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ นายยุทธพงษ์ ขวัญชน้ื ผอู้ านวยการสานักส่งเสรมิ สุขภาพ กรมอนามยั กระทรวง นายรงุ่ กาญจน์ รณหงษา นางอญั ชลนิ ทร์ ปานศริ ิ สาธารณสุข นางสาวภวมยั กาญจนจริ างกรู นางกลั ยกร ไชยมงคล ผู้อานวยการกองส่งเสรมิ และพฒั นาสขุ ภาพจติ กรมสขุ ภาพจติ กระทรวงสาธารณสขุ รองผ้อู านวยการ ศนู ย์พฒั นาและประเมนิ คุณภาพการ ให้บรกิ าร อาชวี เวชกรรมและเวชกรรม สง่ิ แวดล้อม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข นักวชิ าการสาธารณสุขชานาญการ สานกั โรคจากการประกอบอาชพี และสงิ่ แวดล้อม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสขุ นกั วชิ าการสาธารณสขุ เชย่ี วชาญด้านส่งเสรมิ พฒั นา(รก) กองสุขศกึ ษา กรมสนับสนุนบรกิ ารสขุ ภาพ นกั วชิ าการสาธารณสุขชานาญการพเิ ศษ กองสุขศกึ ษา กรมสนับสนุนบรกิ ารสุขภาพ นักวชิ าการสาธารณสุขชานาญการพเิ ศษ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข นักสงั คมสงเคราะหช์ านาญการ กรมสุขภาพจติ กระทรวง สาธารณสขุ

นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร กรมสุขภาพจติ กระทรวงสาธารณสุข สารบญั สว่ นที่ ๑ พ่เี ล้ยี งในสถานบริการสุขภาพกบั การขบั เคล่อื นศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางาน หน้า (Wellness Center) ๑ บทนา ๓ บุคลากรสุขภาพในฐานะ “พ่เี ล้ยี ง” ในการดาเนินงานศนู ย์สขุ ภาพดวี ัยทางานในสถาน ๓ บรกิ ารสุขภาพ แนวคดิ ท่สี าคญั ของการเป็น “พ่เี ล้ยี ง” ๔ บทบาทหนา้ ท่ขี อง “พเ่ี ลย้ี ง” ๖ สมรรถนะท่สี าคญั ของพ่เี ล้ยี ง ในการพฒั นาสุขภาวะะวยั ทางานในสถานประกอบการ ๒๔ ความสาคญั ของการจดั ตงั้ ศนู ย์สุขภาพดวี ยั ทางาน (Wellness Center) ในสถาน ๒๔ ประกอบการ แนวคดิ ทส่ี าคญั ในการดาเนนิ งานศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางาน ๒๖ วตั ถุประสงค์ของการจดั ตงั้ ศนู ย์สขุ ภาพดวี ยั ทางาน ๓๑ กลุ่มเป้าหมายในการจดั ตงั้ ศนู ยส์ ุขภาพดวี ยั ทางาน ๓๑ องค์ประกอบและมาตรฐานในการจดั ตงั้ ศนู ยส์ ขุ ภาพดวี ยั ทางาน ๓๒ แนวทางการดาเนนิ งาน และการบรหิ ารจดั การศนู ย์สุขภาพดวี ยั ทางาน ๓๗ การออกแบบโปรแกรมสุขภาวะดใี นคนทางานอย่างเป็นองคร์ วม ๓๙ ผลลพั ธ์ทส่ี าคญั ของการจดั ตงั้ ศนู ยส์ ขุ ภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการ ๔๑

สว่ นที่ ๒ องค์ความรทู้ ี่เกี่ยวข้อง ๔๘ แนวคดิ หลกั การและกลวธิ กี ารสร้างเสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคสาหรบั วยั ทางาน ๕๙ สุขภาวะองค์รวมของวยั ทางาน (Total Worker Health) ๘๖ การปรบั เปล่ยี นพฤตกิ รรมสุขภาพและการเพ่มิ ความรอบรูด้ ้านสุขภาพ ๙๗ การส่งเสรมิ สขุ ภาพจติ และการป้องกนั สุขภาพจติ ในสถานประกอบการ ๑๑๕ มาตรการในการเฝ้าระวงั ป้องกนั และควบคุมโรคโควดิ ๑๙ ในสถานประกอบการ ๑๔๓ ภาคผนวก

๑ สว่ นท่ี ๑ พเ่ี ลีย้ งในสถานบริการสขุ ภาพ กบั การขบั เคล่ือนศนู ยส์ ุขภาพดวี ยั ทางาน (Wellness Center) บทานา ปัญหาสุขภาพของวยั ทางานในประเทศไทย เป็นปัญหาทส่ี าคญั ท่ตี ้องอาศัยการจดั การเชงิ ระบบและ ความร่วมมอื จากภาคเี ครอื ข่ายทุกภาคส่วนท่เี ก่ยี วข้อง ปัจจุบนั วยั ทางานต้องเผชิญกับปัญหาดา้ นสุขภาพท่ี สาคญั ซง่ึ ไดแ้ ก่ ปัญหาการเจบ็ ป่วยด้วยโรคจากการประกอบอาชพี ซ่งึ ไดแ้ ก่ โรคปอดจากฝ่นุ หนิ โรคจากพษิ โลหะหนัก โรคปอดจากแร่ใยหนิ โรคกระดูกและกลา้ มเนอ้ื โรคจากสารทาละลายอนิ ทรยี ์ โรคประสาทหเู ส่อื ม จากเสยี งดงั นอกจากน้ียังพบปัญหาทางด้านสุขภาพจติ โดยพบว่าวัยทางานต้องเผชญิ กบั การป่ วยเป็นโรค ซมึ เศร้า โรคเครยี ด และโรควติ กกงั วล นอกจากนี้ปัญหาสุขภาพจากการเจ็บป่ วยด้วยโรคนอกเหนอื จาก การ ทางาน ยงั คงเป็นปัญหาทม่ี แี นวโน้มเพม่ิ สงู ขน้ึ จากการมีวิถชี วี ิตและพฤตกิ รรมสุขภาพท่เี ปล่ยี นแปลงไป โดย พบว่า วัยทางานเจ็บป่ วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรอ้ื รงั เพ่ิมสูงขึน้ ทาให้เกิดการเจบ็ ป่ วยเร้อื รังและเป็นสาเหตุของ ความพกิ ารและเสยี ชวี ติ ซง่ึ ได้แก่ โรคหลอดเลอื ดสมองคดิ โรคหวั ใจขาดเลอื ด โรคทางเดนิ หายใจอุดกนั้ เร้อื รงั เบาหวาน และความดนั โลหติ สงู จากสถติ โิ รคไมต่ ดิ ตอ่ เร้อื รงั ในประเทศ พบว่า สว่ นมากเป็นกลุม่ ประชากรวัย ทางาน ซ่งึ การเจบ็ ป่วยของวยั ทางานย่อมสง่ ผลกระทบตอ่ การเจรญิ เติบโตทางเศรษฐกจิ และกอ่ ให้เกดิ ปัญหา สงั คมตามมา การจัดการกบั ปัญหาสุขภาพของวัยทางานเป็นเร่อื งท่หี น่วยงานทงั้ ภาครฐั และภาคเอกชนต่างก็ เล็งเห็นถึงความความสาคญั ของการสร้างเสริมสุขภาพของคนทางานท่ีมีผลต่อการสร้างผลผลิต และ ความกา้ วหนา้ ขององค์กร และสงั คมโดยรวม การพฒั นาสุขภาวะของวัยทางานในประเทศไทย จงึ ใชแ้ นวคดิ ของการมสี ว่ นร่วมโดยเนน้ ความร่วมมอื ในการดแู ลสุขภาพวัยทางานจากกลุ่มผู้มสี ่วนได้ส่วนเสยี ท่เี ก่ยี วข้อง กบั การใช้ประโยชนจ์ ากผลผลิตทแ่ี รงานสร้างขึ้น และภาคสว่ นท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั ระบบบริการสุขภาพซ่งึ มีหน้าท่ี โดยตรงในการใหบ้ รกิ ารสขุ ภาพท่เี อ้อื ต่อวัยทางานและสถานประกอบการ โดยพบว่าตงั้ แต่ปี พ.ศ. ๒๕๖๒

๒ กองการประกอบอาชพี และสงิ่ แวดลอ้ ม กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ ได้ดาเนนิ การภายใต้โครงการ ศูนย์สุขภาพดวี ัยทางาน (Wellness Center) ซ่งึ เป็นมาตรการเชงิ สมคั รใจสาหรับโรงพยาบาลและสถาน ประกอบการ โดยถูกจดั ตงั้ ขน้ึ ในโรงพยาบาล และสถานประกอบการ เน้นการให้บรกิ ารภายใตแ้ นวคดิ สุขภาพ แบบองค์รวม : Total worker health ซ่งึ จะนาไปสู่การมสี ุขภาพรา่ งกายและจติ ใจทส่ี มบูรณ์ของประชากรวยั ทางานในสถานประกอบการ และในปี ๒๕๖๔ ได้เกิดการดาเนินการต่อยอดการเสรมิ สร้างสุขภาวะของ คนทางานในสถานประกอบการ ซง่ึ เป็นทม่ี าของโครงการขบั เคล่อื นสขุ ภาวะคนทางานในสถานประกอบการ อย่างมสี ่วนรว่ ม (Healthy Living) ดว้ ยความร่วมมอื ขององคก์ รต่างๆ ได้แก่ หอการค้าแหง่ ประเทศไทย สานัก วิชาการ กระทรวงสาธารณสุข กรมควบคุมโรค กรมอนามัย กรมสุขภาพจติ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ สานักงานประกันสงั คม และสานักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ซ่งึ โครงการ Healthy Living มเี ป้าหมายสาคญั เพ่อื ศกึ ษาวิเคราะห์และพฒั นาแนวทางปฏบิ ัตกิ ารเสริมสร้างสุขภาวะของคนทางาน ทุกกลุ่มวัยในสถานประกอบการ โดยการประยุกต์ใช้เคร่อื งมือสุขภาพเชงิ บูรณาการ 4 เคร่อื งมือ ให้เป็น นวัตกรรมของการเสริมสร้างสุขภาวะคนทางานในสถานประกอบการ ได้แก่ Wellness Center ของกรม ควบคุมโรค 10 package ของกรมอนามัย การตรวจสุขภาพ 14 รายการของสานักงานประกนั สงั คม และ ความรอบรดู้ า้ นสุขภาพ (Health Literacy) ด้านการใหค้ าปรกึ ษาปัญหาสุขภาพจติ ซ่งึ ไดแ้ ก่ โปรแกรมสร้าง สุขวยั ทางานในสถานประกอบการ การพฒั นาเครอ่ื งมอื ประเมนิ สุขภาพจติ เบอ้ื งตน้ ได้แก่ Checkin.dmh.go.th (ตรวจเชค็ สุขภาพใจ) . Application: Mental Health Check Up เป็นตน้ การท่จี ะขบั เคล่อื นให้โครงการ Healthy Living ครงั้ นี้ให้สามารถบรรลุถึงเป้าหมายท่สี าคัญในการ สง่ เสรมิ และสนับสนุนการขบั เคล่อื นสุขภาวะของคนทางานในสถานประกอบการอยา่ งมสี ่วนร่วมด้วยเคร่อื งมอื สุขภาพเชงิ บูรณาการ ให้เกดิ ผลเชงิ ผลลัพธ์ และเชงิ กระบวนการ เกิดการพฒั นาสถานประกอบการให้เป็น องค์กรสุขภาวะต้นแบบอย่างมีส่วนร่วม (Healthy Living) เกดิ การสร้างและส่งเสรมิ เครอื ข่ายในการส่งเสรมิ คุณภาพชีวติ คนทางานในสถานประกอบการได้นัน้ จาเป็นอย่างยงิ่ ท่จี ะต้องมีกลไกท่สี าคัญคอื การมีศูนย์ สขุ ภาพดวี ยั ทางาน (Wellness Center) ท่เี ป็นศูนยก์ ลางในการดูแลสขุ ภาพอยา่ งเป็นองคร์ วมใหแ้ ก่วยั ทางาน ในสถานประกอบการ ดงั นนั้ เพอ่ื ให้เกดิ การขบั เคลอ่ื นโครงการ Healthy Living ในสถานบรกิ ารสขุ ภาพซง่ึ จะก่อใหเ้ กดิ ระบบ การบรกิ ารดูแลสุขภาวะวยั ทางานอย่างต่อเน่ืองและยงั ่ ยืน เกิดเครือข่ายการทางานร่วมกบั องค์กรสุขภาวะ ต้นแบบตามหลกั เกณฑ์ โดยเฉพาะการพฒั นามศี ูนย์สุขภาพดีวยั ทางาน (Wellness Center) ท่มี ีศักยภาพ คณุ ภาพ และสมรรถนะตามเกณฑแ์ ละมาตรฐานทก่ี าหนดไว้ จงึ เป็นเร่อื งท่มี คี วามสาคญั เป็นอยา่ งยง่ิ

๓ ๑. บุคลากรสุขภาพในฐานะ “พี่เล้ียง” ในการดาเนิ นงานศูนย์สุขภาพดีวยั ทางานในสถานบริการ สุขภาพ ในการดาเนนิ งานศูนย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการใหบ้ รรลเุ ป้าหมายในการสรา้ งสุขภาวะ และให้บรกิ ารดูแลสุขภาพวัยทางานแบบองค์รวม (Total worker health) ได้นัน้ จาเป็นอย่างยิ่งท่จี ะต้องมี บุคลากรสขุ ภาพในสถานบรกิ ารสุขภาพในพน้ื ท่ี ทาหน้าทเ่ี ป็นพเ่ี ล้ยี งท่ชี ่วยให้การดาเนนิ งานของศูนย์สุขภาพ ดีวัยทางานในสถานประกอบการขบั เคล่ือนไปได้ด้วยดี โดยผู้ท่ีท่ีทาหน้าท่เี ป็น “พี่เล้ียง” ให้แก่สถาน ประกอบการ อาจประกอบด้วย ๑) พยาบาลวชิ าชพี ๒) บุคลากรสาธารณสุข ได้แก่ นักวชิ าการสาธารณสุข นักโภชนาการ หรือนักกาหนดอาหาร นัก กายภาพบาบดั และนักวทิ ยาศาสตรก์ ารกฬี า โดยบุคลากรสุขภาพผู้ทาหน้าท่ีเป็นพ่ีเล้ียง จะต้องทางานในลักษณะประสานเครือข่ายร่วมกบั บุคลากรท่ดี าเนินงานศูนย์สุขภาพดีวัยทางานในสถานประกอบการ หรอื เจ้าหน้าท่/ี บุคลากรของสถาน ประกอบการ ซ่งึ ได้แก่ เจ้าหน้าท่คี วามปลอดภยั ในการทางานทกุ ระดบั เจ้าหน้าท่ฝี ่ายบุคคลและธุรการหรอื ทรพั ยากรมนุษย์ หรอื แพทย์ และพยาบาลประจาหอ้ งรกั ษาพยาบาล ภารกจิ หน้าท่ที ส่ี าคญั ของ “พเ่ี ลย้ี ง” จงึ มุ่งเน้น • . พฒั นาศกั ยภาพ“ผ้นู าสุขภาพ (Health Leader)” โดยผนู้ าสขุ ภาพในสถานประกอบการ จะเป็นกลไกหลักในการขบั เคล่อื นสุขภาวะของคนทางานในสถานประกอบการ โดยผู้นา

๔ สุขภาพจะเป็นผู้ท่ที าหน้าท่ใี นการ ๑) สร้างความตระหนักในการดูแลสุขภาพของเพ่ือน พนกั งาน ๒) เป็นผนู้ าในการดแู ลสขุ ภาพตนเองและครอบครัว และ ๓) สร้างเสรมิ สขุ ภาพใน การทางานและมแี บบแผนการใชช้ วี ติ ท่เี หมาะสม ซ่งึ การดาเนินงานของผู้นาสขุ ภาพนัน้ จะ ดาเนินงานผ่านศนู ย์สขุ ภาพดวี ยั ทางาน (wellness center) • สนับสนุนการดาเนิ นงานศูนย์สุขภาพดีวัยทางาน (wellness center) เพ่ือให้เกิดการ ปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมของพนักงาน ปรบั เปลย่ี นสภาพแวดล้อมและสถานท่ใี นการทางานให้มีความ เหมาะสมเอ้อื ต่อการวิถีการทางานและวถิ ีชีวิตด้านอ่นื ๆ ศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางานจงึ เป็นศูนยท์ ่ี มุ่งเน้นการให้บรกิ ารด้านสุขภาพแก่วัยทางานอย่างครบวงจร ตงั้ แต่การสร้างความรอบรู้ด้าน สขุ ภาพ การให้บรกิ าร 10 package ตามสทิ ธปิ ระโยชนใ์ นหลกั ประกนั สขุ ภาพ/ประกนั สงั คม การ ทางานด้านสุขภาพโดยใช้เคร่อื งมอื การประเมนิ ภาวะสุขภาพทงั้ ทางด้านร่างกายและจติ ใจแก่วยั ทางาน การออกแบบกิจกรรม นวตั กรรมเพ่อื การสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกนั โรค การ ประเมนิ ผล ติดตามผลการดาเนินงานและการรายงานผลลพั ธ/์ ผลผลติ ท่เี กิดข้นึ กบั เครอื ข่ายการ ประสานงานของโครงการฯ เป็นตน้ • กากับติดตามการดาเนิ นงานศูนย์สุขภาพดีวยั ทางาน (wellness center) ซ่งึ ถอื เป็น บทบาทโดยตรงของพเี่ ลย้ี ง ท่จี ะคอยนิเทศ กากบั ตดิ ตามให้ศนู ยส์ ุขภาพดวี ยั ทางานในสถาน ประกอบการสามารถดาเนินงานตามเกณฑ์มาตรฐานและองค์ประกอบของการจดั ตงั้ ศนู ย์ สขุ ภาพดวี ยั ทางาน การประเมนิ ผลและรายงานตามตวั ช้วี ดั การประเมินเชงิ กระบวนการและ ผลลพั ธ์ เป็นตน้ ๒. แนวคิดที่สาคญั ของการเป็น “พเี่ ลยี้ ง” ๑. การเป็นพี่เลี้ยง (Mentor) และระบบพ่ีเลยี้ ง (Mentoring) คาว่า Mentor แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า “พี่เล้ยี ง” หมายถึง ผู้ท่รี บั หน้าท่ดี ูแลบุคคล/กลุ่ม บุคคลทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย คอยสอนงานตลอดจนเป็นท่ปี รกึ ษาตามทกั ษะ ความเช่ยี วชาญ หรอื ประสบการณท์ ่ี ตนถนัดและทาอยู่ก่อนหน้าแล้ว โดยมากมกั เป็นผู้ท่มี ีประสบการณ์ มคี วามอาวุโส หรอื มีความเช่ยี วชาญใน การทางานในดา้ นนนั้ เป็นอย่างดี

๕ สาหรบั การทาหน้าท่ี “พี่เล้ยี ง” ในการดาเนินโครงการ Healthy living ในครงั้ นี้ พ่ีเล้ยี ง จงึ หมายถงึ บุคลากรดา้ นสุขภาพท่มี ีความรูค้ วามเช่ยี วชาญในการสรา้ งเสรมิ สุขภาพ การป้องกนั โรค การให้ คาปรกึ ษา สามารถให้บรกิ ารดแู ลสุขภาพวยั ทางานแบบองคร์ วม (Total worker health) ทงั้ ในและนอกสถาน บรกิ ารสขุ ภาพ สามารถทาหน้าท่ใี นการกากบั ดูแลทงั้ ในระดบั บคุ ล (ผนู้ าสขุ ภาพ) และระดบั กล่มุ คน องค์กรใน สถานประกอบการ ใหส้ ถานประกอบการสามารถพฒั นาและดาเนินงานขบั เคล่อื นศนู ย์สขุ ภาพดีวยั ทางานได้ อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ บรรลตุ ามเป้าหมายตามตวั ชว้ี ดั ทงั้ เชงิ กระบวนการและผลลพั ธ์ ระบบพเี่ ล้ยี ง (Mentoring System) ก็คือ ระบบดูแล สอนงาน และเป็นท่ปี รึกษาให้กบั บุคลากรท่อี ่อนประสบการณ์กว่า หรอื เพงิ่ เริ่มต้นดาเนินการในเรอ่ื งใหม่ๆ โดยระบบพี่เล้ยี งท่ดี ีจะต้องเป็น ระบบท่มี กี ารวางแผนท่ดี ี เชน่ แผนการกากบั ตดิ ตาม แผนการให้ข้อมลู หรอื ความรู้ แผนและแบบประเมินผล การดาเนนิ งานทส่ี อดคลอ้ งกบั ตวั ช้วี ดั ของโครงการ/แผนการดาเนินงาน เป็นต้น ๒. การโคช้ (Coaching) การโคช้ เป็นเคร่อื งมอื ท่สี าคญั ท่จี ะทาให้ผู้ทท่ี าหน้าทเ่ี ป็น “พเ่ี ลย้ี ง” สามารถทจ่ี ะดงึ ศกั ยภาพ และประสทิ ธภิ าพจากผปู้ ฏบิ ตั งิ าน/ผู้ดาเนินงานออกมาใชใ้ นปฏิบตั ิงานได้อย่างสูงสดุ การโค้ช (Coaching) คอื กระบวนการทางานร่วมกันระหว่างผฝู้ ึกสอนงานและผู้ปฏบิ ตั งิ าน โดยวธิ กี ารโคช้ มกั เป็นการท่ผี ูฝ้ ึกสอน งานมกั จะฝึกสอนโดยการตงั้ คาถาม และใชว้ ธิ กี ารชวนคดิ โดยพยายามในการให้ผู้ปฏบิ ตั งิ านใชก้ ระบวนการ คดิ ฝึกเป็นผู้แก้ปัญหาต่างๆ ตามความรู้ข้อมูลต่างๆ ตามความถนัดและประสบการณ์ ความสามารถของ ตนเอง

๖ ทักษะการโค้ช (Coaching skill) ท่ีสาคัญท่ีจะช่วยดึงศักยภาพและความสามารถให้แก่ ผู้ปฏิบตั ิงาน คอื ๑) ทักษะการตงั้ คาถาม การถามด้วยคาถามท่ชี ว่ ยให้เกดิ การคิด วเิ คราะห์ แยกแยะ และ คน้ หาคาตอบ ๒) การฟัง ถอื เป็นทกั ษะการสอ่ื สารขนั้ พน้ื ฐาน ท่ีผฝู้ ึกสอนควรใหค้ วามสาคญั การฟังแบบโคช้ ต้องมุ่งเน้นไปยงั การฟังใหถ้ งึ ความรูส้ กึ ความเช่อื ความคดิ และจบั ประเดน็ ปัญหาและความต้องการ รวมทงั้ วิธีการแก้ไขจากผู้ปฏิบัติงาน และ ๓) ทักษะการสร้างสมั พันธภาพ เน้นการให้เกยี รติซ่ึงกันและกัน มี ปฏสิ มั พนั ธ์ทต่ี ่อกนั การเปิดใจ การเปิดโอกาสใหแ้ สดงความรู้สกึ อยา่ งเป็นอิสระ ซ่งึ จะทาให้เกดิ ความไว้เนื้อ เชอ่ื ใจ ดงั นนั้ ในการเป็นโค้ชทด่ี ขี องพเ่ี ลย้ี ง อาจใช้ทกั ษะการตงั้ คาถาม ดงั ตวั อยา่ งตอ่ ไปน้ี ตวั อย่างการตงั้ คาถามเพ่ือการ Coaching ผ้นู าสขุ ภาพในสถานประกอบการ ๑. ปัญหาสุขภาพของพนักงานในสถานประกอบการแทจ้ รงิ เกดิ ขน้ึ จากอะไร ๒. ปัญหาในการดาเนินงานในฐานะท่เี ป็นผู้นาสุขภาพของโรงงานมหี รอื ไม่ และปัญหาเกดิ ข้ึนจาก สาเหตุใด ๓. ปัญหาท่เี กดิ ขนึ้ สามารถแก้ไขดว้ ยวธิ กี ารใดไดบ้ ้าง ๔. สาเหตุใดบ้าง ทท่ี าให้การทาหน้าท่ี ผนู้ าสขุ ภาพของเรา ไมป่ ระสบความสาเรจ็ หรอื สาเหตุใดบ้างท่ี ทาใหพ้ นกั งานในโรงงานเกดิ ความเจบ็ ป่วย ๕. มวี ธิ กี ารใดบา้ งท่ที าให้การทาหน้าท่ี ผู้นาสขุ ภาพของเรา ประสบความสาเรจ็ บรรลุตามเป้าหมายใน การดาเนนิ งาน ๖. มวี ธิ กี ารใดบ้าง ท่จี ะทาให้พนกั งานในโรงงานมสี ขุ ภาพทด่ี ี ไม่เจบ็ ป่วย ๗. หากวธิ ี หรอื กจิ กรรมทค่ี ดิ ขนึ้ มา ไม่ประสบผลสาเรจ็ จะดาเนินการอย่างไร เป็นตน้ ๓. บทบาทหน้าที่ของ “พ่ีเล้ยี ง” กบั การขบั เคลอื่ นการดาเนินงานเพื่อการพฒั นาสขุ ภาวะวยั ทางานใน สถานประกอบการ

๗ ๑. ผ้สู ือ่ สารและใหค้ วามรู้ดา้ นสุขภาพ (Educator/Health Communicator) พ่เี ล้ยี ง ในการดาเนินงานการขับเคล่อื นการดาเนินงานเพ่อื การพัฒนาสุขภาวะวัยทางานในสถาน ประกอบการควรมบี ทบาทเป็นผูส้ ่อื สารดา้ นสุขภาพ โดยสามารถให้คะแนะนา ให้ความรู้ด้านสขุ ภาพเบอ้ื งต้น ทงั้ ความรู้ด้านการสร้างเสรมิ สุขภาพและการป้องกนั โรคทางด้านร่างกาย และการสรา้ งเสรมิ สุขภาพจติ แก่ผู้นาสุขภาพ พนักงาน และเจ้าของสถานประกอบการ ๒. การเป็นที่ปรึกษา (consultant) พ่เี ล้ยี งจะทาหนา้ ท่เี ป็นผูใ้ ห้คาปรกึ ษาแก่ผ้นู าสุขภาพ พนกั งาน และเจ้าของสถานประกอบการ ทงั้ ในดา้ น การจัดการ เช่น การให้คาปรึกษาเก่ยี วกบั แนวทางการจดั ตงั้ ศูนย์สุขภาพดวี ัยทางาน การออกแบบกจิ กรรมการ ดาเนนิ งาน การจดั การสุขภาพระดบั บคุ ลลและองค์กร การปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมสุขภาพ การจดั การความเครียด และการผ่อนคลายความเครยี ด การไปรบั การรกั ษาพยาบาลตามสทิ ธปิ ระโยชนจ์ ากการประกนั สงั คม เป็นต้น ๓. การเป็นผเู้ อ้อื อานวยความสะดวกและประสานงาน (facilitator and coordinator) พ่เี ล้ยี ง เป็นผูส้ นับสนุนและช่วยเออ้ื อานวยความสะดวก ทงั้ ในด้านการหนุนเสรมิ เชงิ วชิ าการ อาทิ การ ทาหนา้ ท่เี ป็นวทิ ยากรจดั อบรมให้ความรู้ดา้ นสุขภาพแก่ผนู้ าสุขภาพ พนกั งาน เอ้อื อานวยความสะดวกในลักษณะ ของการให้ยมื อปุ กรณ์ท่จี าเป็น ทาหน้าท่เี ป็นผู้ประสานงาน การส่งต่อพนักงานเขา้ รบั การรกั ษาในรายท่เี จ็บป่วย ฉุกเฉนิ หรอื ต้องไดร้ บั การรกั ษาเรง่ ด่วน ตดิ ตอ่ สอ่ื สาร ระหว่างสถานบรกิ ารสุขภาพกบั สถานประกอบการ รวมถึง การสอ่ื สารกบั องค์กรภายนอกตา่ งๆ เชน่ ผรู้ บั ผดิ ชอบโครงการ Healthy living หอการคา้ จงั หวดั สภาอตุ สาหกรรม จงั หวดั เป็นตน้ มงุ่ เน้นการประสานงานเพ่อื เสรมิ ให้เครอื ข่ายมคี วามเขม้ แขง็ มากข้นึ เชน่ ประสานเครอื ขา่ ยศูนย์ สขุ ภาพดวี ยั ทางานกบั ภาคที งั้ ภาครฐั และภาคเอกชนในการขบั เคลอ่ื นศนู ย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานใหเ้ ป็นศนู ยต์ น้ แบบท่ีมี การพฒั นากจิ กรรมหรอื นโยบายเพอ่ื สุขภาพของคนทางานอยา่ งยงั่ ยนื ๔. ผใู้ ห้การดแู ล (caregiver/provider) พ่เี ล้ยี ง อาจต้องร่วมมอื กับผู้นาสุขภาพในสถานประกอบการ ในการจดั บรกิ ารด้านสขุ ภาพ เช่น จดั หน่วยตรวจสุขภาพประจาปี เป็นตน้ การประเมนิ ภาวะสุขภาพขนั้ สงู โดยใชแ้ บบคดั กรองต่างๆ ไดแ้ ก่ แบบประเมนิ โรคเร้อื รงั แบบประเมนิ ภาวะเครยี ด แบบประเมนิ ภาวะซมึ เศรา้ เป็นต้น

๘ ๕. ผ้พู ิทกั ษส์ ิทธิ (advocator) พ่เี ลย้ี งนาเสนอขอ้ มูลข่าวสารแกว่ ยั ทางานในสถานประกอบการ องค์กร ชมุ ชน สงั คม และผเู้ ก่ยี วขอ้ งระดบั นโยบายเพ่อื ก่อให้เกดิ กระแสสงั คมทจ่ี ะกอ่ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลง หรอื การใหข้ อ้ มลู ขา่ วสารดา้ นสทิ ธแิ์ ละหลกั ประกนั สุขภาพท่เี ป็นประโยชน์ต่อเพ่อื นร่วมงานในทุกระดบั ทาหน้าท่ใี นการระดมพลัง สร้างแรงจูงใจ รวมถึงการปลุก จติ สานึกร่วมกนั ของกลุ่มวยั ทางานและองค์กรเพ่อื ให้เกดิ การดาเนินกจิ กรรมท่จี ะส่งผลให้เกดิ การเปล่ียนแปลง พฤตกิ รรมสุขภาพเชงิ บวก ระบบบรกิ ารและสิ่งแวดล้อมใหม่ท่เี อ้อื ต่อสุขภาพ ในสถานประกอบการ ตลอดจัด กระบวนการเรยี นรู้ การสรา้ งความรู้เพอ่ื เพม่ิ พูนพลงั อานาจและศกั ยภาพของบุคคลและองค์กรในการกาหนดปัญหา และแนวทางการแกไ้ ขปัญหาทงั้ ดา้ นสุขภาพ ระบบบรกิ ารสุขภาพ และสง่ิ แวดลอ้ มในสถานประกอบการ ทงั้ นี้เพอ่ื ให้ ระบบการพฒั นาและจดั การสุขภาพในองค์กรเกดิ ความเป็นธรรม และมปี ระสทิ ธภิ าพ เท่าเทียมท่ที ุกคนสามารถ เขา้ ถึงและได้รบั การดูแลให้เกดิ สุขภาวะได้ ๖. การเป็นผ้นู ิเทศติดตาม พ่เี ลย้ี ง จะต้องทาหน้าทก่ี ากบั นเิ ทศ ตดิ ตาม การดาเนินงานท่สี าคญั ของผู้นาสขุ ภาพในสถาน ประกอบการ ซง่ึ มดี งั ตอ่ ไปน้ี 1) สง่ เสรมิ การเรยี นรู้และการปฏบิ ตั ติ นตามบทบาทหน้าทข่ี อง Health Leader ในการเป็นผ้นู าด้าน สขุ ภาพในสถานประกอบการ 2) กากบั การดาเนินงานของ wellnesss center ท่เี หมาะสมในสถานประกอบการ ให้เป็นไปตาม มาตรฐาน องคป์ ระกอบของกระทรวงสาธารณสขุ ใหม้ กี ารจดั ทาแผนพัฒนาและกจิ กรรมสง่ เสรมิ สขุ ภาพ 3) กากบั นิเทศการดาเนินงานในกจิ กรรมสาคญั ซงึ่ ได้แก่ คดั กรองเจ้าหน้าท่ผี ปู้ ฏบิ ตั เิ พ่อื จดั กจิ กรรม ท่เี หมาะสมในแต่ละกลุ่ม ทงั้ กลุ่มปกติ กลุ่มเส่ยี งและกลุ่มผู้ป่ วย ตามแนวทางของกระทรวง สาธารณสุข มี 4 กจิ กรรม ไดแ้ ก่ กจิ กรรมทางกายเพอ่ื ลดค่าดชั นีมวลกาย (BMI) กจิ กรรมส่งเสรมิ ความสุขในการทางาน (กิจกรรมส่งเสรมิ สุขภาพจติ ) กจิ กรรมการดูแลสุขภาพในกลุ่มผู้ป่ วย เบาหวานหรอื ความดนั หรอื การตดิ เหล้าหรอื การสูบบุหร่ี เพอ่ื ให้ผูป้ ่วยมสี ุขภาพดขี ้นึ ลดการพ่งึ ยา ผลเลอื ดดขี ้นึ เป็นต้น การพฒั นานวตั กรรมกจิ กรรมเพอ่ื ส่งเสรมิ สุขภาพ 4) ตดิ ตามการจดั ทาแผนปรบั ปรุงสง่ิ แวดลอ้ มและความปลอดภยั เสนอเจ้าของสถานประกอบการเพ่อื เพมิ่ ประสทิ ธภิ าพในการทางาน ป้องกนั การตดิ เช้อื โควดิ -19 ในสถานประกอบการ

๙ 5) กากบั ตดิ ตาม และร่วมตรวจประเมนิ การจดั ทารายงาน ขอ้ มลู กจิ กรรมและผลการดาเนินการ สง่ ให้กับทีมพ่ีเล้ียง (wellnesss center ของสถานประกอบการ) และกระทรวงสาธารณสุขเพ่อื วเิ คราะห์ ประเมินสถานการณ์และการสนับสนุนจากสานักวชิ าการของกระทรวงสาธารณสุข (ตารางท่ี ๑ ) และนอกจากนยี้ งั ต้องช่วยกากบั ตดิ ตาม เพ่อื การเตรยี มรบั การประเมนิ จากองค์กร ภายนอกรบั การประเมนิ จากองค์กรภายนอก (ตารางท่ี ๒) ตารางท่ี ๑. การรายงานขอ้ มูลกิจกรรมการดาเนิ นงานประจาเดือนของศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางานใน สถานประกอบการ หวั ข้อ ข้อมลู ที่ตอ้ งรายงาน เอกสาร ประกอบ 1.รายงานกระบวนการดาเนิ นงาน ⃞ มกี ารใหบ้ รกิ ารจานวน.........วนั / การให้บริการศนู ยส์ ุขภาพดีวยั ทางาน เดอื น -รายชอ่ื หมวดลกั ษณะกิจกรรม ผรู้ บั บรกิ าร 1.1 กจิ กรรมสรา้ งเสรมิ สุขภาพทางกาย ไดแ้ ก่ ฟิต ⃞ มรี ูปแบบกจิ กรรมใดบ้างท่ี ของศนู ย์ฯ/ เนส แอโรบกิ เตน้ รา ลลี าศ ลานหรอื สนามกฬี า ใหบ้ รกิ ารในรอบเดอื น (ถา้ มรี ะบ)ุ กจิ กรรม กจิ กรรมการเลกิ บุหร่ี – สุรา การมโี ภชนาการท่ี -รูปกจิ กรรม เหมาะสม ฯลฯ -------------------------------------- -------------------------------------- -รายช่อื 1.2 กจิ กรรมสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพทางจติ ใจ ไดแ้ ก่ การ -------------------------------------- ผรู้ บั บรกิ าร จดั ให้มหี อ้ ง/มุมสวดมนต์ ละหมาด นงั่ สมาธิ ทวั ร์ -------------------------------------- ของศูนยฯ์ / ไหวพ้ ระ ทาบุญวนั สาคญั ทางศาสนาในสถาน ⃞ จานวนผู้ใช้บรกิ าร..........คน/ กจิ กรรม ประกอบการ การใหค้ าปรกึ ษารายบคุ คล กจิ กรรม เดอื น -รปู กจิ กรรม สนั ทนาการ มมุ รอ้ งคาราโอเกะ ชมภาพยนตร์ ฯลฯ ⃞ จานวนผู้ใชบ้ รกิ ารเฉลย่ี .......... คน/วนั ⃞ มรี ูปแบบกจิ กรรมใดบา้ งท่ี ให้บรกิ ารในรอบเดอื น (ถ้าระบ)ุ -------------------------------------- --------------------------------------

หวั ขอ้ ขอ้ มลู ที่ตอ้ งรายงาน ๑๐ -------------------------------------- เอกสาร ประกอบ -------------------------------------- -รายช่อื ⃞ จานวนผใู้ ช้บรกิ าร..........คน/ ผรู้ บั บรกิ าร ของศนู ย์ฯ/ เดอื น กจิ กรรม -รปู กจิ กรรม ⃞ จานวนผูใ้ ชบ้ รกิ ารเฉลย่ี .......... คน/วนั 1.3 กจิ กรรมสร้างเสรมิ และจดั การและป้องกนั สงิ่ คกุ คามสขุ ภาพ ได้แก่ การให้ความรู้/คาแนะนาถงึ ⃞ มรี ูปแบบกจิ กรรมใดบา้ งท่ี การใชอ้ ุปกรณป์ ้องกนั ในการทางาน การยก ใหบ้ รกิ ารในรอบเดอื น (ถ้ามรี ะบุ) เคลอ่ื นย้ายสงิ่ ของทถ่ี กู วธิ ี การใช้เครอ่ื งจกั รเครอ่ื งกล -------------------------------------- อยา่ งปลอดภยั ฯลฯ -------------------------------------- -------------------------------------- -------------------------------------- ⃞ จานวนผูใ้ ชบ้ รกิ าร/เขา้ รว่ ม กจิ กรรม..........คน/เดอื น 1.4 กจิ กรรมการคดั กรองสุขภาพ ป้องกนั โรค รายช่อื ผ้รู บั การคดั กรอง - วดั น้าหนัก สว่ นสูง คานวณคา่ BMI ⃞ จานวนผใู้ ช้บรกิ าร..........คน/เดอื น แบบบนั ทกึ ผลการคดั มคี า่ ปกต.ิ ........คน ผดิ ปกต.ิ ........ กรอง - วดั ความดนั โลหติ สงู ตรวจค่าระดบั น้าตาลในเลอื ด คน รายช่อื ผเู้ ขา้ ร่วม ⃞ จานวนผ้ใู ช้บรกิ าร..........คน/เดอื น กจิ กรรม รายชอ่ื ผู้ มคี า่ ปกต.ิ ........คน ผดิ ปกต.ิ ........ ไดร้ บั การสง่ ตอ่ คน 1.5 กจิ กรรมเพอ่ื ลดปัญหาเสยี่ งดา้ นสขุ ภาพในกลุ่มผู้ ผูต้ ดิ บุหรห่ี รอื สุรา เช่น ใหค้ าปรกึ ษา สง่ ต่อไปยงั ⃞ จานวนผู้ใช้บรกิ าร..........คน/เดอื น สถานบรกิ ารสุขภาพเพ่อื เลกิ บุหร่ี สรุ า ได้รบั คาแนะนา.........คน ไดร้ บั การสง่ ตอ่ ........คน

๑๑ หวั ข้อ ข้อมลู ท่ีต้องรายงาน เอกสาร ประกอบ 1.6 กจิ กรรมการคดั กรองหรอื ใหบ้ รกิ ารเพ่อื ป้องกนั ⃞ จานวนผ้ใู ชบ้ รกิ าร..........คน/เดอื น รายช่อื ผูร้ บั ความเสย่ี งโรคทป่ี ้องกนั ไดด้ ว้ ยวคั ซนี (ไขห้ วดั ใหญ่ ได้รบั คาแนะนา.........คน การคดั กรอง โควดิ -19 ไวรสั ตบั อกั เสบบี เป็นตน้ ) ไดร้ บั การสง่ ต่อเพ่อื ให้ไดร้ บั วคั ซนี แบบบนั ทกึ ........คน ผลการคดั 1.7 กจิ กรรมการคดั กรองความเสย่ี งโรคจากการ กรอง ประกอบอาชพี เช่น ทดสอบการได้ยนิ การมองเหน็ ⃞ จานวนผใู้ ชบ้ รกิ าร..........คน/เดอื น รายชอ่ื ผู้รบั สมรรถภาพทางกายและการเคล่อื นไหว ฯลฯ พบความผดิ ปกต.ิ ..........คน การคดั กรอง ไดร้ บั คาแนะนา.........คน แบบบนั ทกึ 1.8 โปรแกรมหรอื กจิ กรรมทส่ี ถานประกอบการหรอื ไดร้ บั การสง่ ตอ่ ........คน ผลการคดั ศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางานไดอ้ อกแบบหรอื จดั ทาขนึ้ กรอง เพอ่ื ปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมสขุ ภาพในเดอื นน้ี (ทงั้ ⃞ มรี ูปแบบกจิ กรรมใดบา้ งท่ี -รูป โปรแกรมเก่าและโปรแกรมใหม)่ ให้บรกิ ารในรอบเดอื น (ถา้ มี กจิ กรรม- ระบ)ุ ........................... -โครงการ- หมวดการดาเนินงานของบคุ ลากรผใู้ ห้บริการใน แผน ศูนยส์ ขุ ภาพดีวยั ทางาน โปรมแกรมเกา่ ----------------------- กจิ กรรม/ 1.9 ผ้ใู หบ้ รกิ ารในศูนย์สขุ ภาพดวี ยั ทางาน - โปรแกรม 1.10 การใชเ้ ครอ่ื งมอื สุขภาพเชงิ บรู ณาการ ไปใชใ้ น การ การส่งเสรมิ สขุ ภาวะคนทางาน (ใช้ตรวจคดั กรอง ใช้ โปรมแกรมใหม่----------------------- ดาเนนิ งาน ใหค้ าแนะนา หรอื แนะนาใหผ้ ้อู น่ื ใช)้ ไดแ้ ก่ o 10 package ของกรมอนามยั ⃞ จานวนผู้ใช้บรกิ าร/เขา้ ร่วม -แบบบนั ทกึ o การตรวจสุขภาพ 14 รายการของสานักงาน กจิ กรรม..........คน/เดอื น ผลการใช้ ประกนั สงั คม เคร่อื งมอื ⃞ จานวนผใู้ ห้บรกิ าร..........คน/วนั ⃞ ใช้........... ⃞ ไมไ่ ด้ใช้ ⃞ ใช้........... ⃞ ไมไ่ ดใ้ ช้

๑๒ หวั ข้อ ข้อมลู ที่ต้องรายงาน เอกสาร ⃞ ใช้........... ⃞ ไม่ไดใ้ ช้ ประกอบ o Mobile application ดา้ นการใหค้ าปรกึ ษา ปัญหาสุขภาพจติ -รูปภาพการ 1.11 การสอ่ื สารขอ้ มูลดา้ นสขุ ภาพ ในภาพรวมด้วย ⃞ จานวนครงั้ ในการสอ่ื สารขอ้ มูลด้าน สอ่ื สาร สอ่ื สาธารณะ (โปสเตอร์ เสยี งตามสาย เพจ ไลน์ สุขภาพภาพรวมโดยเฉล่ยี ............... ฯลฯ)ให้แก่พนกั งานในสถานประกอบการ ครงั้ /เดอื น 2. รายงานด้านผลลพั ธก์ ารดาเนนิ งาน ⃞ จานวนผู้เขา้ ร่วมกจิ กรรม/ใช้ หลกั ฐาน 2.1 ดชั นมี วลกาย (BMI) ท่เี กนิ เกณฑข์ องพนกั งาน บรกิ าร/ กจิ กรรมลดดชั นีมวลกาย แนบ รายช่อื ในสถานประกอบการ ..........คน/เดอื น ผูเ้ ขา้ ร่วม กจิ กรรม ค่า 2.2 พนักงานทป่ี ่ วยด้วยโรคเรอ้ื รงั ไดแ้ ก่ เบาหวาน สามารถลด BMI ลงได.้ ..........คน BMI ความดนั โลหติ สงู ไขมนั ในเลอื ด ⃞ จานวนพนักงานทป่ี ่ วยดว้ ยโรค หลกั ฐาน เรอ้ื รงั ประจาเดอื น......... ดงั นี้ แนบ รายช่อื พนักงานท่ี เบาหวาน...................... คน เจบ็ ป่วยด้วย ความดนั โลหติ สูง.......... คน โรคเรอ้ื รงั ไขมนั ในเลอื ดสูง..................คน โรคหวั ใจ............................ คน อน่ื ๆ....................................คน ⃞ จานวนพนกั งานท่ปี ่ วยดว้ ยโรค เรอ้ื รงั ไดเ้ ขา้ ร่วมโปรแกรมปรบั เปล่ยี น พฤตกิ รรมสุขภาพ...................คน / เดอื น ⃞ จานวนพนกั งานทป่ี ่ วยดว้ ยโรค เรอ้ื รงั ทร่ี บั ประทานยาตอ่ เน่อื ง หรอื ไป พบแพทย์ตามนัด...................คน / เดอื น

๑๓ หวั ข้อ ข้อมลู ท่ีตอ้ งรายงาน เอกสาร ประกอบ ⃞ จานวนพนักงานทป่ี ่ วยดว้ ยโรค เร้อื รงั ท่ไี ดร้ บั การส่งตอ่ /ประสานงานไป รบั การรกั ษาท่สี ถานบรกิ ารสขุ ภาพ ...................คน /เดอื น 2.3 พนักงานท่เี จบ็ ป่วยดว้ ยโรคตดิ ต่อรา้ ยแรง หรอื ⃞ จานวนพนักงานท่เี จบ็ ป่ วยด้วยโรค -รายงานการ โรคทม่ี กี ารแพร่ระบาด โรคตดิ ตอ่ รา้ ยแรง หรอื โรคทม่ี กี ารแพร่ ระบาด ไดแ้ ก่ ไขห้ วดั ใหญ่ โควดิ -19 ดาเนนิ งาน โรคไขเ้ ลอื ดออก .............คน /เดอื น ประจาเดอื น/ จานวน ⃞ จานวนพนักงานท่เี จบ็ ป่ วยด้วยโรค พนกั งานผู้ โรคตดิ ต่อรา้ ยแรง หรอื โรคทม่ี กี ารแพร่ เจบ็ ป่วยใน ระบาด ได้แก่ ไขห้ วดั ใหญ่ โควดิ -19 ฐานขอ้ มูล โรคไขเ้ ลอื ดออก ไดร้ บั การสง่ ต่อไปรบั (ถ้าม)ี การรกั ษาท่สี ถานบรกิ ารสุขภาพ .............คน /เดอื น ⃞ จานวนพนักงานท่มี ภี าวะเสย่ี ง ท่จี ะ เจบ็ ป่วยดว้ ยโรคโรคตดิ ต่อรา้ ยแรง หรอื โรคทม่ี กี ารแพรร่ ะบาด ไดแ้ ก่ ไขห้ วดั ใหญ่ โควดิ -19 โรคไขเ้ ลอื ดออก ไดร้ บั การเสรมิ สรา้ งภูมคิ ุ้มกนั โรค (ฉีด วคั ซนี ).............คน /เดอื น ⃞ จานวนพนักงานท่มี ภี าวะเสย่ี ง ทจ่ี ะ เจบ็ ป่วยด้วยโรคโรคตดิ ต่อรา้ ยแรง หรอื โรคทม่ี กี ารแพร่ระบาด ไดแ้ ก่ ไขห้ วดั ใหญ่ โควดิ -19 โรคไขเ้ ลอื ดออก ไดร้ บั คาแนะนาในการป้องกนั โรคจาก

๑๔ หวั ข้อ ข้อมูลท่ีตอ้ งรายงาน เอกสาร ประกอบ บุคลากรสขุ ภาพ หรอื Health leader).............คน /.......ครงั้ /เดอื น 2.4 พนกั งานในสถานบรกิ ารสุขภาพได้รบั การคดั ⃞ จานวนพนักงานท่ไี ด้รบั การ กรองและสง่ เสรมิ สุขภาพจติ ประเมนิ /คดั กรองสุขภาพจติ ............. คน/เดอื น ขอ้ มูลอ่นื ๆ ⃞ จานวนพนักงานท่มี ปี ัญหาดา้ น -รายงานการ - การประเมนิ ภาวะสขุ ภาพโดยรวมของ สุขภาพจติ เช่น เครยี ด วติ กกงั วล พนักงาน ซมึ เศร้า ไดร้ บั คาแนะนา ช่วยเหลอื ส่ง ดาเนนิ งาน ต่อไปรบั การดแู ลรกั ษา.............คน/ ประจาเดอื น/ เดอื น จานวน พนกั งานผู้ ⃞ จานวนพนักงานทล่ี าป่วยในรอบ เจบ็ ป่วยใน เดอื น.................คน ฐานขอ้ มูล (ถา้ ม)ี ⃞ จานวนพนกั งานท่เี ขา้ ใช้บรกิ ารใน หอ้ งพยาบาล................คน/เดอื น ⃞ จานวนพนกั งานทไ่ี ดร้ บั อบุ ตั เิ หตุ ในขณะทางาน................คน/เดอื น - การจา้ งงาน ⃞ จานวนครงั้ ทต่ี ้องหาพนักงาน ทดแทนในกรณที ม่ี พี นกั งานลาป่ วย/ลา ไปพกั ท่หี ้องพยาบาล................ครงั้ / เดอื น

๑๕ ตารางที่ ๒ การเตรยี มเพื่อรบั การประเมินจากองคก์ รภายนอก สว่ นท่ี ๑. การประเมินตนเองตามองค์ประกอบและมาตรฐานในการจดั ตงั้ ศูนย์สุขภาพดีวยั ทางาน ดา้ นท่ี 1. มนี โยบายการดาเนนิ งานของ WC ⃞ มี ⃞ ไม่มี ⃞ สถานประกอบการมกี ารกาหนดนโนบายการดาเนินงานของ WC ท่ชี ดั เจน ⃞ มกี ารกาหนดเป้าประสงค์ หรอื เป้าหมายการดาเนินงานชดั เจน ⃞ นโยบายการดาเนินงานของ WC ครอบคลมุ ทงั้ การสร้างเสรมิ สขุ ภาพแบบองคร์ วม (Total worker health) ทงั้ ด้านร่ายกาย จติ ใจ จติ สงั คม ⃞ เน้นการมสี ว่ นร่วมของวยั ทางานทกุ ระดบั ในสถานประกอบการ (ร่วมคดิ รว่ มทา บนั ทึกผลการประเมิน ด้านท่ี 1 ⃞ ผา่ น ⃞ ไมผ่ า่ น จดุ เด่น .............................................................................................................................................................

๑๖ ................................................................................................................................................................... ... ................................................................................................................................................................... ... จุดที่ต้องปรบั ปรุง ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... บนั ทกึ เพ่ิมเติม ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... ดา้ นท่ี 2 มีโครงสร้างและผ้รู ับผิดชอบ ⃞ มี ⃞ ไม่มี ⃞ โครงสร้างการบรหิ ารจดั การ ..........มแี ผนผงั โครงสร้างบคุ ลากรผดู้ าเนินงาน ⃞ มสี ถานท่กี ารดาเนนิ งาน WC คอื (ระบ)ุ .................................................................................. .........จดุ บรกิ ารสุขภาพแบบแบบผสมผสาน (Holistic) ในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพ ป้องกันโรค ทุกด้าน ..........มคี ลนิ กิ ความปลอดภยั หรอื ศนู ย์จดั การสขุ ภาพและความปลอดภยั ..........ลานหรอื หอ้ งในการทากจิ กรรมสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ ไดแ้ ก่ หอ้ ง/มมุ ฟิตเนส ลานกฬี า ลานเต้นแอโร บคิ ฯลฯ ..........สถานทม่ี คี วามเหมาะสม ดงึ ดดู ความสนใจ มคี วามสะอาด น่าใชบ้ รกิ าร

๑๗ บนั ทกึ ผลการประเมิน ด้านท่ี 2 ⃞ ผา่ น ⃞ ไมผ่ ่าน จุดเดน่ ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... จดุ ท่ีตอ้ งปรบั ปรุง ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... บนั ทกึ เพ่ิมเติม ................................................................................................................................................................... .... ดา้ นท่ี 3 มแี ผนปฏบิ ัตงิ านที่ชัดเจน ⃞ มี ⃞ ไม่มี ⃞ แผนการบรหิ ารจดั การศูนย์ในระยะสนั้ /ระยะยาว ⃞ แผนการบรหิ ารจดั การงบประมาณการดาเนินงานของ WC ⃞ แผนการบรหิ ารจดั การบุคลากร

๑๘ บนั ทึกผลการประเมิน ด้านท่ี 3 ⃞ ผ่าน ⃞ ไมผ่ า่ น จุดเด่น ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... จุดที่ต้องปรบั ปรงุ .............................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... บนั ทึกเพิ่มเติม ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... ....

๑๙ ดา้ นท่ี 4 มีรูปแบบกิจกรรมการดาเนินงานแผนปฏิบตั ิงานทีช่ ดั เจน ⃞ มี ⃞ ไมม่ ี ⃞ กจิ กรรมสอดรบั กบั แนวคดิ สุขภาวะวัยทางานแบบองค์รวม (total worker health) ได้แก่ ⃞ กจิ กรรมสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพทางกาย ไดแ้ ก่ ฟิตเนส แอโรบกิ เต้นรา ลลี าศ ลาน/สนามกฬี า กจิ กรรมเลกิ บหุ ร่ี แอลกอฮอล์ การมโี ภชนาการท่เี หมาะสม ฯลฯ ⃞ กจิ กรรมสร้างเสรมิ สุขภาพทางจติ ใจ ได้แก่ การจดั ใหม้ หี อ้ ง/มุมสวดมนต์ ละหมาด นงั่ สมาธิ ทวั ร์ ไหว้พระ ทาบญุ วนั สาคญั ทางศาสนาในสถานประกอบการ การให้คาปรกึ ษารายบุคคล กจิ กรรมสนั ทนา การ มมุ ร้องคาราโอเกะ ชมภาพยนตร์ ฯลฯ ⃞ กจิ กรรมสร้างเสรมิ และจดั การและป้องกนั สงิ่ คกุ คามสุขภาพ ได้แก่ การใหค้ วามรู้/คาแนะนาถงึ การ ใชอ้ ุปกรณป์ ้องกนั ในการทางาน การยกเคลอ่ื นย้ายสง่ิ ของทถ่ี ูกวธิ ี การใช้เครอ่ื งจกั รเคร่อื งกลอย่าง ปลอดภยั ฯลฯ ⃞ มกี ารวเิ คราะหผ์ ลการดาเนินงาน/กจิ กรรม แล้วนาไปออกแบบกจิ กรรมปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมสขุ ภาพ ใหแ้ กพ่ นักงาน บนั ทกึ ผลการประเมิน ด้านที่ 4 ⃞ ผา่ น ⃞ ไมผ่ ่าน จุดเดน่ ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... จุดท่ีตอ้ งปรบั ปรุง ................................................................................................................................................................... ...

๒๐ ................................................................................................................................................................... ... ................................................................................................................................................................... .... บนั ทกึ เพิ่มเติม ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... ด้านที่ 5 มีการกากับตดิ ตาม การประเมินผล ⃞ มี ⃞ ไมม่ ี ⃞ มกี ารพฒั นาระบบการจดั เก็บขอ้ มลู การทาฐานขอ้ มูล ⃞ มกี ารวเิ คราะห์ขอ้ มลู ตามตวั ชว้ี ดั ตา่ งๆ ⃞ มกี ารนาเสนอขอ้ มลู การดาเนินงานตามตวั ชว้ี ดั ตา่ งๆ ⃞ มกี ารประเมนิ ผลตามตัวช้ีวดั หรอื เป้าหมายการดาเนินงานในด้านต่างๆ ได้แก่ ขอ้ มูลการเจ็บป่ วย ประวตั กิ ารเจบ็ ป่วยด้วยโรคต่างๆ การเกดิ อบุ ตั เิ หตใุ น/นอกงาน การขาด/ลางาน ⃞ มกี ารรายงานขอ้ มูลแกเ่ จ้าของสถานประกอบการ สถานบรกิ ารสขุ ภาพในพ้นื ท่ี เป็นต้น บนั ทกึ ผลการประเมิน ด้านท่ี 5 ⃞ ผา่ น ⃞ ไมผ่ ่าน จดุ เดน่ ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ....

๒๑ ................................................................................................................................................................... .... จุดท่ีตอ้ งปรบั ปรุง ................................................................................................................................................................... .. ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... บนั ทกึ เพ่ิมเติม ................................................................................................................................................................... .... ................................................................................................................................................................... .... ส่วนที่ ๒ . การประเมินตนเองตามตวั ช้ีวดั ดา้ นกระบวนการและผลลพั ธ์การดาเนินงานศูนย์สขุ ภาพดี วยั ทางาน ระยะแรก (แผนการดาเนินงานระยะสนั้ ) ตวั ชีว้ ดั การประเมิน ผลการประเมิน บนั ทึก มี ไม่มี ระยะแรก (ระยะสนั้ ) 1. ดา้ นกระบวนการ การดาเนินงานของศูนยส์ ขุ ภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการ (wellness center) มกี ารจดั กจิ กรรม ดงั นี้ 2.1 กจิ กรรมทางกายภาพเพ่อื ลดดชั นีมวลกายของวยั ทางาน 2.2 กจิ กรรมส่งเสรมิ สขุ ภาพจติ เพ่อื ความสขุ ของวยั ทางาน

ตวั ชวี้ ดั การประเมิน ผลการประเมิน ๒๒ มี ไม่มี 2.3 กจิ กรรมเพอ่ื ลดปัญหาดา้ นสขุ ภาพในกล่มุ ผูท้ ป่ี ่วยด้วย บนั ทกึ โรคเรอ่ื รงั เชน่ เบาหวาน ความดนั โลหติ สูง ........ ........ ขอ้ ขอ้ บนั ทกึ 2.4 กจิ กรรมเพอ่ื ลดปัญหาเสย่ี งด้านสขุ ภาพในกลุม่ ผู้ผูต้ ดิ บุหร่หี รอื สรุ า ผลการ ประเมิน 2.5 การคดั กรองความเสย่ี งโรคไม่ตดิ ตอ่ เรอ้ื รงั (เบาหวาน ผา่ น/ ไม่ ความดนั โลหติ ไขมนั ในเลอื ด เป็นต้น) มี ผ่าน/ 2.6 การคดั กรองความเสย่ี งโรคท่ปี ้องกนั ไดด้ ว้ ยวคั ซนี ไม่มี (ไขห้ วดั ใหญ่ โควดิ -19 ไวรสั ตบั อกั เสบบี เป็นต้น) 2.7 การคดั กรองความเส่ยี งโรคจากการประกอบอาชพี 2.8 การใชเ้ ครอ่ื งมอื สขุ ภาพเชงิ บูรณาการ ไปใชใ้ นการ ส่งเสรมิ สุขภาวะคนทางาน ไดแ้ ก่ o Wellness Center ของกรมควบคุมโรค o 10 package ของกรมอนามยั o การตรวจสขุ ภาพ 14 รายการของสานกั งาน ประกนั สงั คม o Mobile application ดา้ นการให้คาปรกึ ษาปัญหา สุขภาพจติ 2.9 พฒั นาและส่งเสรมิ ให้มี Health Leader ท่ผี า่ นการอบรม และปฏบิ ตั หิ น้าทต่ี ามค่มู อื ของโครงการ 2.10 ผปู้ ระกอบการทม่ี สี ่วนรว่ มในกระบวนการเรมิ่ ตน้ ตดิ ตามและประเมนิ การเปลย่ี นแปลง สขุ ภาวะคนทางาน ในสถานประกอบการ สรปุ ผลด้านกระบวนการ ตวั ชว้ี ดั การประเมิน 2. ดา้ นผลลพั ธ์ การดาเนินงานของศนู ย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการ (wellness center)

ตวั ชีว้ ดั การประเมิน ผลการประเมิน ๒๓ บนั ทึก มี ไม่มี ระดบั บคุ คล 2.1 ดชั นีมวลกาย (BMI) ท่เี กนิ เกณฑข์ องพนักงานในสถาน ประกอบการแตล่ ะแห่ง ลดลงอยา่ งนอ้ ยรอ้ ยละ 10 2.2 คนทางานในสถานประกอบการตระหนกั รแู้ ละสามารถ ประเมนิ ภาวะสขุ ภาพของตนเองเบอ้ื งต้นโดยการใช/้ ได้รบั บรกิ ารจากเคร่อื งมอื สุขภาพเชงิ บรู ณาการได้ 2.3 Health Leader เป็นผูน้ าความรูไ้ ปสกู่ ารเปลย่ี นแปลง ดา้ นสุขภาวะของคนทางานในสถานประกอบการ 2.4 Health Leader เป็นผ้ตู ดิ ต่อส่อื สารขอ้ มลู สาคญั ดา้ นการ สง่ เสรมิ คุณภาพชวี ติ คนทางานในสถานประกอบการให้แก่ เครอื ข่าย สรุปผลดา้ นผลลพั ธ์ระดบั บุคคล ........ ........ ข้อ ขอ้ ระดบั องคก์ ร/สถานประกอบการ 2.5 สถานประกอบการประกาศเจตนารมณห์ รอื กาหนด นโยบายองค์กรสุขภาวะต้นแบบ 2.6 สถานประกอบการท่สี ารวจได้รบั การรบั รองใหเ้ ป็น องค์กรสขุ ภาวะต้นแบบตามหลกั เกณฑ์ แนวทางทก่ี าหนด 2.7 กระบวนการเช่อื มโยงการสอ่ื สารเครอื ข่ายสง่ เสรมิ คุณภาพชวี ติ คนทางานในสถานประกอบการทส่ี ารวจ • ระดบั 1 สถานประกอบการเขา้ รว่ มโครงการ healthy living • ระดบั 2 สถานประกอบการมกี ารส่อื สารภายใน องคก์ ร • ระดบั 3 Health Leader ของสถานประกอบการเขา้ รว่ มการอบรมอยา่ งต่อเน่อื ง • ระดบั 4 Health Leader มกี จิ กรรมส่อื สารสขุ ภาพ ในสถานประกอบการ • ระดบั 5 มรี ะบบการส่อื สารระหว่างโครงการกบั สถานประกอบการ สรปุ ระดบั .............................................................

๒๔ ตวั ชว้ี ดั การประเมิน ผลการประเมิน บนั ทึก มี ไมม่ ี 2.8 สถานประกอบการมขี ้อเสนอแนะท่ีเป็นประโยชน์ใน ถ้ามี ระบุ ด้าน ........ ........ 2.8.1 เชงิ นโยบาย ขอ้ ขอ้ 2.8.2 เชงิ วชิ าการ 2.8.3 เชงิ ปฏบิ ตั กิ าร สรุปผลดา้ นผลลพั ธ์ระดบั องค์กร/สถานประกอบการ แบบบนั ทึกการประเมินเชิงกระบวนการและผลลพั ธ์ จากการดาเนินงานของศูนยส์ ุขภาพดีวยั ทางาน ในสถานประกอบการ (wellness center

๒๕ หวั ข้อ 1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน หมายเหตุ  ผ่ า น เ ก ณ ฑ์ ต า ม 1. การประเมินตาม  ผ่านเกณฑ์ตาม องค์ประกอบและมาตรฐาน  ผ่ า น เ ก ณ ฑ์ ต า ม  ผ่ า น เ ก ณ ฑ์ ต า ม หากไม่ผา่ น อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ แ ล ะ องคป์ ระกอบและมาตรฐาน ในการจัดตงั้ ศูนย์สุขภาพดี อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ แ ล ะ อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ แ ล ะ ตามเกณฑ์ มาตรฐานในก าร จั ด ตัง้ ในการจดั ตงั้ ศนู ยส์ ุขภาพดี วยั ทางาน เพยี ง 3 ดา้ น ม าตร ฐ าน ใ น ก าร จั ด ตั้ง ม า ต ร ฐ า น ใ น ก า ร จั ด ตั้ง มาตรฐานทงั้ ศูนยส์ ขุ ภาพดีวยั ทางาน วยั ทางาน เพยี ง 1-2 ด้าน ศูนย์สุขภาพดีวัยทางาน ศูนย์สุขภาพดีวัยทางาน 5 ดา้ น ให้ 0  มี กิ จ ก ร ร ม ก า ร 4 ด้าน ครบทงั้ 5 ดา้ น คะแนน 2. ดา้ นกระบวนการ การ  มกี จิ กรรมการ ดาเนินงาน 4-6 กิจกรรม ดาเนินงานของ ศู น ย์ ดาเนนิ งาน 1-3 กิจกรรม  มี กิ จ ก ร ร ม ก า ร  มี กิ จ ก ร ร ม ก า ร หากไมม่ ี สุขภาพดีวัยทางานใน ดาเนินงาน 7-9 กิจกรรม ดาเนินงานครบถ้วนหรือ กจิ กรรม ให้ สถานประกอบการ มากกว่า 10 กิจกรรม 0 คะแนน (wellness center) 3 ด้ า น ผ ล ลัพ ธ์ ก า ร  ได้ผลลพั ธ์การ  ไ ด้ ผ ล ลั พ ธ์ ก า ร  ไ ด้ ผ ล ลั พ ธ์ ก า ร  ไ ด้ ผ ล ลั พ ธ์ ก า ร หากไม่ ดาเนินงานของ ศู น ย์ ดาเนินงานระดบั บุคลของ ดาเนินงานระดับ บุค คล บรรลผุ ลลพั ธ์ สุขภาพดีวัยทางานใน ศูนย์ฯ 1 ข้อ ดาเนินงานระดบั บุคคลของ ดาเนินงานระดับบุคคล ของศูนย์ฯ ที่ครบถ้วน 4 ใดๆ ให้ 0 สถานประกอบการ ศนู ย์ฯ 2 ขอ้ ของศนู ย์ฯ 3 ข้อ ข้อ คะแนน (wellness center)  ไดผ้ ลลพั ธก์ าร -ระดบั บคุ คล ดาเนนิ งานระดบั องค์กร/  ไ ด้ ผ ล ลั พ ธ์ ก า ร  ไ ด้ ผ ล ลั พ ธ์ ก า ร  ไ ด้ ผ ล ลั พ ธ์ ก า ร หากไม่ 4 . ด้ า น ผ ล ลัพ ธ์ ก า ร สถานประกอบการของ บรรลผุ ลลพั ธ์ ดาเนินงานของ ศู น ย์ ศูนยฯ์ 1 ขอ้ ดาเนินงานระดับอง ค์ก ร/ ดาเนินงานระดบั องค์กร/ ดาเนินงานระดับอ ง ค์ ก ร / ใดๆ ให้ 0 สุขภาพดีวัยทางานใน สถานประกอบการของ สถานประกอบการของ สถานประกอบการ ข อง คะแนน สถานประกอบการ ศูนยฯ์ 2 ขอ้ ศนู ย์ฯ 3 ข้อ ศนู ยฯ์ ท่ีครบถว้ น 4 ข้อ (wellness center) ร ะ ดับ อ ง ค์ ก ร / ส ถ า น ประกอบการ คะแนนที่ได้................คะแนน (คะแนนเต็ม 16 คะแนน) การแปลผล ผลการดาเนินงานอย่ใู นเกณฑท์ ี่ต้องปรงั ปรุง 0-4 คะแนน ผลการดาเนิ นงานอยู่ในเกณฑ์พอใช้ 5-8 คะแนน ผลการดาเนินงานอยใู่ นเกณฑ์ดี 9-12 คะแนน ผลการดาเนินงานอยูใ่ นเกณฑ์ดีเยย่ี ม 13-16 คะแนน

๒๖ บนั ทึก ข้อมลู จากการสมั ภาษณ์/ซกั ถาม ......................................................................................................................................................... ..................... ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ข้อมลู จากการสงั เกต .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................. ............. ..................................................................................................................... ......................................................... ผู้ประเมนิ ....................................................... วนั ท่ปี ระเมนิ .................................. ๔. สมรรถนะที่สาคญั ของพีเ่ ลยี้ ง ในการพฒั นาสุขภาวะะวยั ทางานในสถานประกอบการ สมรรถนะของพ่เี ล้ยี ง ในการพฒั นาสขุ ภาวะะวยั ทางานในสถานประกอบการ มดี งั นี้ สมรรถนะที่สาคญั ของพี่เลี้ยง ๑. เต็มใจท่จี ะแบ่งปัน มคี วามเสยี สละสงู ๒. พรอ้ มให้คาแนะนา ดแู ล เอาใจใส่ พร้อมเป็นท่ปี รกึ ษา ๓. มคี วามรู้ ความเช่ยี วชาญในดา้ นการสร้างเสรมิ สขุ ภาพ ป้องกนั โรคในกลุ่มวยั ทางาน ๔. มมี นุษยสมั พนั ธ์ทด่ี ี และมที ศั นคตทิ ่ดี ใี นการทาหนา้ ท่เี ป็นพ่เี ลย้ี ง

๒๗ สมรรถนะที่สาคญั ของพีเ่ ลีย้ ง ๕. มที กั ษะการส่อื สารท่ดี ี สามารถถา่ ยทอดขอ้ มูลทด่ี ี ใชภ้ าษาท่เี ขา้ ใจงา่ ย ใช้การสอ่ื สารสองทางและ หลากหลายรูปแบบ ๖. มคี วามรบั ผดิ ชอบ ปฏบิ ตั หิ นา้ ท่อี ยา่ งเตม็ ความสามารถ ๗. มภี าวะผู้นาทด่ี ี สามารถถ่ายทอดความเป็นผนู้ า ในการเป็นนกั บรหิ ารจดั การ นกั วางแผนการทางาน และมที กั ษะในการแกป้ ัญหาได้อย่างดี ๘. รบั ฟังความคดิ เหน็ และขอ้ แสนอแนะของผู้อ่นื สามารถทางานรว่ มกบั ผู้อน่ื ได้เป็นอย่างดี ๙. รู้จกั การให้กาลงั ใจ และเสรมิ สรา้ งแรงจูงใจ และเสรมิ สร้างพลงั อนาจ ๕. ความสาคญั ของการจดั ตงั้ ศูนย์สขุ ภาพดวี ยั ทางาน (Wellness Center) ในสถานประกอบการ ในการจดั ตงั้ ศูนย์สุขภาพดวี ัยทางานนับว่าเป็นเร่อื งทม่ี คี วามจาเป็นและมคี วามสาคญั เป็นอยา่ งยง่ิ เน่อื งจากประชากรวยั ทางานเป็นประชากรกลุ่มใหญ่ทส่ี ุดของประเทศ เป็นประชากรกลมุ่ วยั ทท่ี าหน้าทใ่ี นการ พัฒนาและขบั เคล่อื นสังคมและเศรษฐกจิ ของประเทศ และจากการสารวจสถานการณส์ ุขภาพของประชากร กลุ่มนี้ พบว่าวยั ทางานจานวนมากต้องประสบปัญหาทงั้ ทางด้านสุขภาพและปัญหาการเขา้ ถงึ ระบบการ บรกิ ารสุขภาพ เน่อื งจากการไม่มเี วลา หรอื ขาดขอ้ มูลความรู้เก่ยี วกับสทิ ธใิ นระบบหลักประกนั สุขภาพ เป็น ตน้ การดาเนินการใหม้ กี ารจดั ตงั้ ศูนย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการจงึ เป็นการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาวะ ลดและแก้ไขปัญหาสุขภาพ พฤตกิ รรมเสย่ี งต่างๆ ของวยั ทางาน โดยพบวา่ วยั ทางานมปี ัญหาสุขภาพ ดงั นี้ ๕.๑ สถานการณ์สุขภาพของวยั ทางานในประเทศ : โรคจากการประกอบอาชีพ โรคและความ เจบ็ ป่ วยนอกเหนือจากการประกอบอาชพี โรคติดต่อ โรคอุบตั ิใหม่ ๑) โรคจากการประกอบอาชีพ จากรายงานสถานการณ์โรคจากการประกอบอาชพี ปี 2560 พบวยั ทางานมกี ารเจบ็ ป่วยด้วย โรคตา่ งๆ ดงั นี้ โรคปอดจากฝ่นุ หนิ (Silicosis) พบอตั ราป่วย 0.32 ต่อแสนคน โรคจากพษิ โลหะหนกั พบอตั รา ป่ วย 0.003 ต่อแสนคน โรคปอดจากแรใ่ ยหนิ (Asbestosis) พบอัตราป่ วย 0.27 ต่อแสนคน โรคกระดูกและ กลา้ มเนอื้ พบอตั ราป่วย 166.77 ตอ่ แสนคน โรคจากสารทาละลายอนิ ทรยี ์ พบอตั ราป่วย 0.03 ตอ่ แสนคนโรค

๒๘ ประสาทหเู สอ่ื มจากเสยี งดงั พบอตั ราป่วย 79.91 ต่อแสนคน และปัญหาทางด้านสขุ ภาพจิต พบวา่ วยั ทางาน กวา่ 300 ล้านคนป่วยเป็นโรคซมึ เศร้า และกว่า 260 ลา้ นคนมภี าวะวติ กกงั วล สง่ ผลใหเ้ กดิ ค่าความสูญเสยี ทาง เศรษฐกจิ ถงึ ปีละ 1 พนั ลา้ นเหรยี ญสหรฐั ฯ ภายในปีค.ศ. 2030 มกี ารคาดการณ์ว่าทวั ่ โลกจะเสียคา่ ใชจ้ ่ายจาก “วกิ ฤตโรคซมึ เศรา้ ” เป็นจานวนกวา่ 16 ลา้ นล้านเหรยี ญสหรฐั ฯ ยงั พบอีกว่า ประเทศไทยในปี 2561 ปัญหาท่ี วยั ทางานขอรบั บรกิ ารสายด่วนสุขภาพจติ มากเป็นอนั ดบั 1 ได้แก่ เรอ่ื ง ความเครยี ด วติ กกงั วล โดยมจี านวน เพมิ่ ขน้ึ เกอื บสองเทา่ ตัว และดา้ นการบาดเจบ็ จากการทางานของวัยทางาน ขอ้ มลู ของกองทุนเงนิ ทดแทน ปี 2559 พบว่า มอี ตั ราการประสบอนั ตราย 3.04 ต่อ 1,000 ราย ๒) โรคที่ไมไ่ ด้เกิดจากการประกอบอาชีพโดยตรงหรอื เรียกว่าโรคและความเจ็บป่ วยนอก งาน จากการสารวจพบว่า วยั ทางานยงั ตอ้ งเผชญิ กบั การเจบ็ ป่วยด้วยโรคทเ่ี กดิ จากวถิ ชี วี ติ และการ มพี ฤติกรรมสุขภาพท่เี หมาะสม ได้แก่ กลุ่มโรคไม่ตดิ ต่อเร้อื รงั อาทิ โรคความดนั โลหติ สูง โรคเบาเหวาน โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด โรคหลอดเลอื ดสมอง เป็นต้น โรคไม่ติดต่อท่กี ล่าวมา นับเป็นสาเหตุของการ เสยี ชวี ติ ไม่น้อยกวา่ 36 ลา้ นคนทวั ่ โลกในแต่ละปี หรอื คดิ เป็นสดั ส่วนร้อยละ 63 ของสาเหตกุ ารตายทงั้ หมด สาหรบั ประเทศไทยมีผู้เสยี ชวี ิตจากโรคไม่ติดต่อเร้อื รงั ถึงร้อยละ 75 หรอื ประมาณ 320,000 คนต่อปี เฉล่ยี ชวั ่ โมงละ 37 คน อนั ดบั หนงึ่ คอื โรคหลอดเลอื ดสมองคดิ เป็นรอ้ ยละ 4.59 หรอื ประมาณ 28,000 คน รองลงมา คือโรคหวั ใจขาดเลอื ด โรคทางเดินหายใจอุดกนั้ เร้อื รงั เบาหวาน และความดนั โลหติ สูง โดยมีแนวโน้มการ เจบ็ ป่วยและการเสยี ชวี ติ เพิม่ ขน้ึ ทส่ี าคญั สว่ นมากเป็นกลุ่มประชากรวยั ทางาน นอกจากโรคทางกายแลว้ ยงั พบปัญหาทางด้านสขุ ภาพจติ ได้แก่ โรคซมึ เศรา้ มคี วามเครยี ด วติ กกงั วล เป็นต้น ๓) โรคอบุ ตั ิใหมท่ ี่ส่งผลกระทบตอ่ วยั ทางาน ปัจจุบนั โรคอบุ ตั ใิ หมท่ ส่ี ่งผลกระทบต่อคนทุกกลุ่มวยั โดยเฉพาะวยั ทางานทวั ่ โลกและประเทศ ไทย คอื โรคโคโรนาไวรสั 2019 นับเป็นโรคอุบตั ใิ หมท่ ่ตี ดิ ตอ่ จากคนสูค่ นผา่ นระบบทางเดนิ หายใจ การสมั ผัส เชอ้ื โรค การแพร่เช้อื แบบคนส่คู น จากละอองฝอยจากน้ามกู น้าลาย เสมหะเป็นช่องทางหลกั ขอ้ มูล ณ วนั ท่ี 25 มีนาคม ๒๕๖๔ พบยอดผู้ติเช้ือสะสมทวั ่ โลกอยู่ท่ี ๑๒๕,๔๒๔,๑๓๖ คน เสียชีวิตสะสมทัว่ โลกอยู่ท่ี ๒,๗๕๖,๖๒๒ คน ขณะท่ยี อดสะสมผู้ตดิ เช้อื ในประเทศอยทู่ ่ี ๒๘,๔๔๓ คน (ศูนยบ์ รหิ ารสถานการณก์ ารแพร่ ระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 กระทรวงมหาดไทย, ๒๕๖๓) จากสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของ

๒๙ โรคย่อมผลกระทบต่อระบบบริการสุขภาพ ตลอดจนส่งต่อระบบเศรษฐกิจทัว่ โลก เกิดการชะงักของ อุตสาหกรรมต่างๆ ชะลอการผลติ ในภาคอุตสาหกรรมทัว่ โลก ประชาชนจะต้องเสียค่าใช้จ่ายกบั การซ้ือ อปุ กรณ์ป้องกนั เช่น ต้องซอ้ื หนา้ กากอนามัยหรอื เจลล้างมือ กกั ตวั อยกู่ บั บ้านทาให้ขาดรายได้ และท่สี าคัญ สง่ ผลกระทบตอ่ วยั ทางานทาให้เกดิ การเลกิ จ้างงาน การหยุดงาน ทาใหส้ ญู เสยี รายได้ และบางรายเกดิ ความ เจบ็ ป่วยด้วยโรคโควดิ -19 การทราบถึงสถานการณ์ปัญหาและความต้องการด้านสุขภาพของวยั ทางาน จะทาให้บุคลากร สาธารณสขุ ท่ที าหน้าทใ่ี นงานดา้ นอาชวี อนามัย หรอื ทาหน้าท่ใี ห้บรกิ ารสุขภาพแก่วัยทางาน สามารถให้การ สรา้ งเสรมิ สุขภาพ การป้องกนั โรค การปกป้องสงิ่ คกุ คามสุขภาพ การให้การดแู ลรกั ษาและฟ้ืนฟู รวมถงึ การ วางแผนการทางานรว่ มกบั ภาคส่วนท่เี กย่ี วขอ้ ง ซ่งึ ได้แก่ เจ้าหน้าท่คี วามปลอดภยั เจ้าหน้าท่ดี า้ นบุคลากร ผบู้ รหิ าร/เจ้าของสถานประกอบการ รว่ มกนั วางแผน จดั กจิ กรรมทงั้ ในรูปแบบของกจิ กรรมสร้างเสรมิ สุขภาพ ทางกายและทางจติ กจิ กรรมป้องกนั และควบคุมโรคทงั้ โรคในงาน โรคนอกเหนืองาน รวมถงึ โรคต่อตอ่ โรค ระบาดตา่ งๆ ได้อกี ด้วย ๕.๒ ขาดการเขา้ ถึงการบริการสุขภาพ โดยพบว่าในสถานประกอบการหรือท่ที างานบางแห่งไม่มีการจัดบริการด้านสุขภาพท่ี ครอบคลุมทงั้ การสร้างเสรมิ สุขภาพ การป้องกนั โรค/ปกป้องสง่ิ คกุ คามสุขภาพ การรักษาพยาบาลและการ ฟ้ืนฟูสขุ ภาพ โดยเฉพาะการใหบ้ รกิ ารด้านการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ การมรี ะบบคดั กรองและตดิ ตามแกไ้ ขปัญหา สุขภาพและพฤตกิ รรมเสยี่ ง การมีกจิ กรรมท่กี ่อให้เกดิ การสร้างเสรมิ สุขภาวะทงั้ ทางกายและจติ ใจ เป็นต้น นอกจากน้ียงั พบว่าคนทางานส่วนหน่ึงไม่สามารถเข้าถงึ ระบบบรกิ ารสุขภาพได้ ทงั้ นี้เน่ืองจากมคี วามวติ ก กงั วลกลวั ขาดรายได้ กลวั การขาดงาน ไม่สะดวกในการไปรับการรกั ษาในเวลางาน เป็นต้น รวมถงึ การขาด ขอ้ มูล ความรอบรดู้ ้านสทิ ธแิ ละสวสั ดกิ ารดา้ นสุขภาพอกี ด้วย ๖. แนวคิดที่สาคญั ในการดาเนินงานศนู ยส์ ุขภาพดีวยั ทางาน ๖.๑ แนวคิดเก่ยี วกบั การมีสขุ ภาวะดี (Wellness) คาว่า Wellness คอื การมสี ุขภาพท่ดี ี แขง็ แรงสมบูรณ์

๓๐ Wellness (ความสขุ สมบรู ณ)์ ยงั เป็นสภาวะทแ่ี สดงถงึ ความสมบูรณข์ องการเชอ่ื มโยงระหวา่ ง ร่างกาย ความคดิ อารมณ์ สงั คม และจติ (ซ่งึ ในทน่ี ี้หมายถงึ ความเช่อื ความศรทั ธา รวมไปจนถงึ ความผกู พนั ) ทบ่ี ุคคลใช้ ดาเนินชวี ติ ยงิ่ ความสมบูรณ์นนั้ มคี วามสมดลุ มากขนึ้ เทา่ ใด เรยี กวา่ ยงิ่ มี high-level ของ wellness มากขึ้น เท่านัน้ ดงั นัน้ การท่เี ราจะมีความสุขสมบูรณ์ในปัจจุบันได้นัน้ อาจต้องมกี ารเปล่ียนพฤติกรรม บางอย่าง เชน่ พฤตกิ รรมการป้องกนั โรค พฤตกิ รรมการดแู ลตวั เองเมอ่ื เกดิ การเจบ็ ป่วย เป็นตน้ ๖.๒ แนวคิดสุขภาวะองค์รวมของคนทางาน (Total Worker Health : TWH) การดาเนนิ งานเพอ่ื ดแู ลสุขภาพผูป้ ระกอบอาชพี ทผ่ี า่ นมานนั้ เน้นผลกระทบทางสขุ ภาพท่เี กดิ จากการสมั ผสั กับปัจจัยเสีย่ งจากการประกอบอาชีพเป็นหลัก ตามความหมายของ “อาชวี อนามัย”หรือ “occupational health” โดยแยกปัญหาสุขภาพท่เี กิดจากการทางาน และสุขภาพทวั ่ ไปออกจากกนั แต่ใน ความเป็นจรงิ ในแตล่ ะวนั คนทางานจะมกี ารทากจิ กรรมต่างๆ หลายกจิ กรรมด้วยกนั และพบวา่ แค่ประมาณ ร้อยละ 40 ของเวลาทงั้ หมดทใ่ี ชใ้ นการทางาน (รายละเอยี ดตามรูปท่ี 1) ดงั นนั้ สภาวะสขุ ภาพของคนทางาน จงึ มปี ัจจยั หลายๆ อย่างเขา้ มาเกย่ี วขอ้ งโดยการทางานเป็นปัจจยั หน่ึงทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง ด้วยเหตุน้ีปัจจยั ท่เี ก่ยี วกับ งาน (work-related factors) และปัจจยั ด้านสุขภาพ (health factors) ท่อี ยูน่ อกเวลาการทางานมผี ลต่อสภาวะ สขุ ภาพคนทางาน (รายละเอยี ดตามรูปท่ี ๒) การส่งเสรมิ ให้คนทางานมสี ุขภาพดี นอกเหนือจาก ปกป้องสุขภาพจากปัจจยั เสย่ี งจากการทางาน แลว้ และการป้องกนั และการส่งเสรมิ สขุ ภาพท่เี กดิ จากปัจจัยนอกงาน เพ่อื ให้เกดิ การดูแลสขุ ภาพองค์รวมจงึ มี ความสาคญั เป็นอย่างมาก

๓๑ รูปที่ ๑ การประมาณสดั สว่ นการใชเ้ วลาใน ๑ วนั ของคนอเมริกนั รูปที่ ๒ ปัจจยั ท่ีมีผลต่อภาวะสขุ ภาพของวยั ทางาน National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) ซ่งึ เป็นองค์กรทม่ี หี น้าท่รี บั ผดิ ชอบด้าน การส่งเสรมิ ความรู้ และการวจิ ัยทางด้านอาชีวอนามยั และความปลอดภัยของสหรฐั อเมรกิ า จึงได้จดั ทา โครงการ Total Worker Health (TWH) ซ่งึ เป็นโครงการดแู ลสุขภาพของคนทางานแบบองค์รวม ทร่ี วมเร่อื ง อาชีวอนามัยและความปลอดภัยเข้ากบั เร่อื งการส่งเสริมสุขภาพ ( health promotion) จาก occupational health จงึ กลายมาเป็น worker health โดยให้ความหมาย ว่า A Total Worker Health approach is defined

๓๒ as policies, programs, and practices that integrate protection from work related safety and health hazards with promotion of injury and illness–prevention efforts to advance worker well-being. หมายความถงึ นโยบาย โปรแกรม และการปฏบิ ัติท่บี ูรณาการการคุ้มครอง ด้านอาชีวอนามัยและความ ปลอดภยั เขา้ กับการส่งเสรมิ สุขภาพในการป้องกันการบาดเจบ็ และเจ็บป่ วยของคนทางาน เพ่อื ยกระดบั เรอ่ื งสุขภาพและความเป็นอยู่ ขอ้ สงั เกตท่ีต้องยา้ คือ TWH เป็นเรอื่ งการบูรณาการ (1) การคุม้ ครองทาง อาชวี อนามยั และความปลอดภยั เข้ากบั (2) การส่งเสริมสขุ ภาพ ถา้ ขาดซึ่งการบรู ณาการสองส่ิงน้ี กไ็ ม่ เป็ น TWH ดงั นัน้ เพ่ือไม่ให้นาเร่ืองนี้ไปใช้ในลกั ษณะท่ีแตกต่างไปจากแนวคิดท่ี NIOSH กาหนดไว้ NIOSH จึงกาหนด TWH TM เป็นเครื่องหมายการค้าของเรอื่ งน้ี โดยไมไ่ ดม้ เี จตนาว่าใครจะมาใช้คาน้ี ไม่ได้ เพียงแตใ่ หเ้ ขา้ ใจกนั ว่า เม่อื พบคาน้ีกใ็ ห้ทราบว่าเป็นเรื่องการบูรณาการของสองเร่ืองท่ี NIOSH กาหนดไว้นนั่ เอง ทงั้ นี้ NIOSH ไดส้ รปุ เหตผุ ลความสาคญั ของการดาเนนิ งาน TWH ไว้ดงั นี้ ▪ สุขภาพคนทางานจะมคี วามเสย่ี งมากยง่ิ ขนึ้ เม่อื สมั ผสั ทงั้ ปัจจยั เสยี่ งในงาน และมพี ฤตกิ รรม สขุ ภาพทเ่ี สยี่ ง มขี อ้ มลู ทแ่ี สดงให้เหน็ ว่าการสมั ผสั สารเคมใี นขณะทางานท่คี วบคู่ไปกบั การมี พฤตกิ รรมสขุ ภาพท่ไี มด่ นี นั้ จะมผี ลใหม้ คี วามเสยี่ งตอ่ การได้รบั อนั ตรายจากสารเคมมี ากขน้ึ เช่น พนักงานท่ที างานกบั สารเบนซนี และเป็นคนทส่ี ูบบุหร่ดี ว้ ยนัน้ จะมโี อกาสท่ไี ด้รบั สาร เบนซนิ ทงั้ ท่มี ใี นบุหรแ่ี ละท่ฟี ้งุ กระจายในขณะทางานหรอื ในบางกรณี ควันบุหร่กี บั สารเคมี บางชนิด จะมีผลต่อสุขภาพแบบเสรมิ ฤทธิ์ (synergistic effect) เช่น คนท่หี ายใจเอาควัน บุหรแ่ี ละแร่ใยหนิ เขา้ ส่รู า่ งกายในเวลาเดยี วกนั เป็นตน้ ▪ คนทางานท่ที างานทม่ี คี วามเสยี่ งมากก็คอื กล่มุ คนท่มี พี ฤตกิ รรมสุขภาพท่เี สย่ี งดว้ ยเช่นกนั มี งานวิจัยหลายช้นิ ในสหรัฐอเมริกาท่พี บว่าคนงานท่ที างานท่มี ีความเสย่ี งมาก (งานท่มี ี อันตราย) หรอื คนงานท่มี ีการศกึ ษาน้อย ซ่งึ ส่วนใหญ่ก็จะได้ทางานท่อี นั ตราย หรือตอ้ งใช้ แรงงานมาก ส่วนใหญ่คนกลุ่มนี้จะมพี ฤตกิ รรมสุขภาพท่ไี ม่ดี เช่น มกี ารสูบบุหร่แี ละด่ืม มากกวา่ คนท่ที างานไมอ่ นั ตราย จงึ ส่งผลให้สขุ ภาพโดยรวมไมด่ ไี ปดว้ ย ๖.๓ แนวคิดการขบั เคลอื่ นสขุ ภาวะคนทางานในสถานประกอบการอย่างมสี ว่ นร่วม (Healthy Living)

๓๓ จากสถานการณ์ด้านสุขภาพของวยั ทางานดังท่ไี ด้กล่าวมาแล้วนัน้ ส่งผลให้หน่วยงานทงั้ ภาครัฐและ ภาคเอกชนของประเทศไทย ต่างก็เล็งเห็นความสาคญั ของสขุ ภาพของคนทางานท่มี ผี ลต่อการสร้างผลผลติ และ ความก้าวหน้าขององค์กร และสงั คมโดยรวม จึงได้ร่วมมอื กนั มุ่งแก้ไขปัญหาและสรา้ งความร่วมมือในการกาหนด นโยบาย ระเบยี บขอ้ บงั คบั มาตรการ ตลอดจนจดั ทาโครงการและกจิ กรรมเพอ่ื สร้างเสรมิ สุขภาวะวยั ทางานมาอย่าง ตอ่ เน่อื งนนั้ ในปี ๒๕๖๔ จงึ ได้เกดิ แนวคดิ ในการพฒั นา “โครงการขบั เคล่อื นสขุ ภาวะคนทางานในสถานประกอบการ อย่างมีส่วนร่วม (Healthy Living)” ด้วยการบูรณาการความร่วมมือของหน่วยงานต่างๆ ได้แก่ สานักวชิ าการ สาธารณสุข สานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กรมควบคุมโรค กรมอนามยั กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ สานักงานประกนั สงั คม สสส. และหอการค้าไทย (รปู ภาพท่ี ๓) โดยมวี ตั ถปุ ระสงคส์ าคญั เพ่อื 1) เกดิ “ศนู ย์กลาง” ในการให้คาปรกึ ษา และดูแล ส่งเสรมิ สุขภาพท่คี รอบคลมุ ในทกุ มติ ิ ทงั้ ทางดา้ นโรค จากการทางาน โรคติดต่อ โรคไม่ติดต่อ โรคป้องกันได้ด้วยวคั ซีน และ ปัญหาด้านสุขภาพจิต (สุขภาพแบบองค์รวม : Total worker health) ใหแ้ ก่วยั ทางานในสถานประกอบการ 2) เกดิ กลไก หรอื platform การเชอ่ื มโยงการดาเนินงานในการดูแลและส่งเสรมิ สุขภาพ ระหว่าง สถาน ประกอบการ กบั หน่วยบรกิ ารสาธารณสุข จนไปนาสู่การดาเนินงานส่งเสริมสุขภาพในองค์กรท่ี ยงั่ ยนื 3) เกิดการบูรณาการการดาเนนิ งานด้านสง่ เสรมิ สุขภาพ การป้องกนั ควบคุมโรค ระหว่างหน่วยงาน สาธารณสุขสว่ นกลาง และ พ้นื ท่ี รวมถึง การบรู ณาการระหว่างกระทรวงทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง

๓๔ รปู ท่ี ๓ กรอบแนวคดิ โครงการขบั เคลอ่ื นสุขภาวะคนทางานในสถานประกอบการอย่างมสี ว่ นร่วม (Healthy Living) (สานักวิชาการสาธารณสุข สานกั งานปลดั กระทรวงสาธารณสุข, ๒๕๖๔) จากกรอบแนวคดิ ดงั รปู ภาพท่ี ๓ จะทาใหเ้ หน็ ถงึ ความสาคญั ของศูนย์สุขภาพดีวยั ทางาน (wellness center) จะทาหนา้ ท่เี ป็นศูนยก์ ลางในการปรบั เปล่ยี นพฤตกิ รรมสุขภาพของพนักงาน ปรบั เปล่ยี นสภาพแวดล้อมและ สถานท่ใี นการทางานให้มคี วามเหมาะสมเออ้ื ตอ่ การวถิ กี ารทางานและวิถีชวี ติ ดา้ นอ่นื ๆ ศูนยส์ ุขภาพดีวยั ทางานจงึ เป็นศนู ยท์ ม่ี งุ่ เน้นการให้บรกิ ารด้านสุขภาพแก่วยั ทางานอย่างครบวงจร ตงั้ แต่การสรา้ งความรอบรู้ดา้ นสขุ ภาพ การ ให้บริการ 10 package ตามสิทธปิ ระโยชน์ในหลกั ประกนั สุขภาพ/ประกันสงั คม การทางานด้านสุขภาพโดยใช้ เครอ่ื งมอื การประเมินภาวะสุขภาพทงั้ ทางด้านร่างกายและจติ ใจแก่วัยทางาน การออกแบบกจิ กรรม นวตั กรรมเพ่อื การสรา้ งเสรมิ สุขภาพและการป้องกนั โรค การประเมนิ ผล ตดิ ตามผลการดาเนนิ งานและการรายงานผลลพั ธ์/ผลผลติ ท่เี กดิ ข้นึ กับเครอื ข่ายการประสานงานของโครงการฯ เป็นต้น ซึ่งผลลพั ธ์ท่สี าคัญจากแนวคดิ Healthy living จะ ก่อให้เกิดการพฒั นาองค์กรสูอ่ งคก์ รสขุ ภาวะ องค์กรต้นแบบแห่งการมีสุขภาวะท่ดี ีแบบองคร์ วม นามาซ่ึงการเพม่ิ ผลผลติ เพ่มิ รายได้ (การผลติ ) ลดรายจ่าย (ด้านสุขภาพ) ให้แก่ภาคส่วนอุตสาหกรรม เศรษฐกิจและสังคมของ ประเทศ

๓๕ ๗. วตั ถปุ ระสงค์ของการจดั ตงั้ ศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางาน ๑. วยั ทางาน/ลูกจา้ ง/พนกั งาน ในสถานประกอบการได้รบั การบรกิ ารดแู ลสขุ ภาพจากการมี “หน่วย บรกิ าร” ท่ที าหนา้ ทเ่ี ป็นศนู ยก์ ลางในการดูแล ให้คาปรกึ ษา ส่งเสรมิ สุขภาพท่คี รอบคลมุ ในทุกมติ ิ ตามแนวคดิ ของสุขภาพแบบองคร์ วม (Total worker health) ๒. เกดิ การบรู ณาการการทางานแบบเช่อื มโยงในการดาเนินงานด้านการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ การดแู ล สขุ ภาพของวยั ทางาน ระหวา่ งสถานประกอบการกบั สถานบรกิ ารสขุ ภาพจนนาไปสู่การ ดาเนินงานสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพในองค์กรอยา่ งยงั ่ ยนื ๓. เกดิ ระบบในการตดิ ตาม ประเมนิ ผลความก้าวหน้าในการสร้างเสรมิ สขุ ภาพและป้องกนั โรค ๘. กลมุ่ เป้าหมายในการจดั ตงั้ ศูนย์สขุ ภาพดีวยั ทางาน ประชากรวยั ทางาน (15 - 59 ปี) ทย่ี งั ไม่ป่วย หรอื อาจเป็นกลุม่ เฝ้าระวงั หรอื กลมุ่ เสย่ี งของโรคและ ทางานในสถานประกอบการ วยั ทางาน แบง่ เป็น 3 กล่มุ หลกั คอื วยั ทางานตอนตน้ วยั กลาง และวยั ก่อนเกษียณ/วยั ทอง ซ่งึ อาจมี ชุดกจิ กรรมทจ่ี าเพาะแตกตา่ งกนั ในบางรายการ ผรู้ บั ผิดชอบและบุคลากรในการดาเนินงานศูนยส์ ุขภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการ ในการดาเนินงานศูนย์สขุ ภาพดีวยั ทางานในสถานประกอบการ ควรมที มี ทางานผู้รบั ผดิ ชอบและร่วม ดาเนนิ งาน ซง่ึ ในทมี ดาเนินงานควรประกอบด้วย 1) เจ้าหนา้ ท่คี วามปลอดภยั ในการทางานทุกระดบั 2) เจ้าหน้าท่ฝี ่ายบคุ คลและธรุ การหรอื ทรพั ยากรมนุษย์ 3) แพทย์ และพยาบาลประจาห้องรกั ษาพยาบาล ทงั้ น้คี วรมกี ารดาเนินงานร่วมกบั หน่วยบรกิ ารสาธารณสขุ ในพ้นื ท่ี เชน่ ศนู ยส์ ขุ ภาพดีวยั ทางานของ โรงพยาบาลในพ้นื ท่ี หรอื หน่วยงาน/กล่มุ งานในสถานบรกิ ารสุขภาพท่ที าหน้าทใ่ี นการใหบ้ รกิ ารสขุ ภาพแก่วัย ทางาน งานอาชวี อนามยั เป็นตน้ บุคลากรท่ที าหน้าท่ใี นการดาเนินงานและใหบ้ ริการด้านสุขภาพแก่วยั ทางาน จะถูกเรียกว่า “ผู้นา สุขภาพ (Health Leader) ซ่งึ หมายถงึ บคุ ลากรผนู้ นั้ คอื ผู้ท่มี คี วามรู้ความสามารถในการเปล่ยี นแปลงตนเอง

๓๖ ไปสู่การมสี ขุ ภาวะทด่ี ี และสามารถกระตนุ้ ผลกั ดนั และขบั เคล่อื นองค์กร หรอื คนในองค์กร/สถานประกอบการ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงไปสกู่ ารมพี ฤตกิ รรมสขุ ภาพอนามยั ทพ่ี งึ ประสงค์ และเป็น บุ ค ล า ก ร ข อ ง ส ถ า น ประกอบการท่ไี ดร้ บั มอบหมายให้ทาหน้าท่เี ป็นผู้นาด้านสขุ ภาพ และมคี วามรบั ผดิ ชอบในการดูแลสุขภาพของ ตนเองและเพอ่ื นร่วมงาน ตามแนวทางของศนู ย์สขุ ภาพดวี ยั ทางาน (wellness center) ๙. องค์ประกอบและมาตรฐานในการจดั ตงั้ ศูนยส์ ขุ ภาพดวี ยั ทางาน ๑. มนี โยบายการดาเนินงาน องค์ประกอบแรกทส่ี าคญั คอื จะตอ้ งมกี ารกาหนดนโนบายการดาเนินงานทช่ี ดั เจน โดย สถานประกอบการจะต้องใหค้ วามสาคญั กบั การดาเนินงานของศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางาน มีการกาหนด นโนบายและเป้าประสงค์ท่ชี ดั เจน โดยเฉพาะการมนี โยบายให้ศนู ย์สุขภาพดีวยั ทางาน เป็น “ศูนยก์ ลาง ดา้ นสุขภาพ” ในการให้คาปรกึ ษาและส่งเสรมิ ดแู ลสขุ ภาพท่คี รอบคลมุ ในทุกมติ ิ (สขุ ภาพแบบองคร์ วม : Total worker health) และเนน้ การมสี ่วนรว่ มของวยั ทางานทุกระดบั ในสถานประกอบการ 1. มีโครงสรา้ งและผรู้ บั ผิดชอบที่ชดั เจน ในส่วนของโครงสร้างจะหมายรวมถึงโครงสร้างในการบริหารจดั การ และโครงสร้างทาง กายภาพในแง่ของสถานท่กี ารดาเนินงานของศนู ยส์ ุขภาพดวี ยั ทางาน ซ่งึ มรี ายละเอยี ดดงั น้ี ๒.๑ โครงสร้างการบริหารจัดการ ท่ีอาจเขียนในลักษณะแผนผังโครงสร้างบุคลากรผู้ ดาเนินงาน และควรมกี ารจัดทาแผนการบริหารจัดการศูนย์ในระยะยาว ทงั้ ด้านแผนการบริหารจัด กิจกรรมต่างๆ แผนการบรหิ ารการเงนิ แผนการบรหิ ารบุคลากร และอ่นื ๆ ท่จี ะทาใหศ้ ูนย์ฯ ดาเนินการ อยา่ งยงั ่ ยนื ๒.๒ สถานท่ี สถานประกอบการควรมกี ารจดั สถานทใ่ี ห้บรกิ ารท่เี หมาะสมตามบรบิ ทของสถาน ประกอบ อาทิ อาจใช้ห้องรกั ษาพยาบาลหรอื สถานท่ที ่มี คี วามเป็นส่วนตัว มบี รเิ วณทส่ี ามารถจดั กจิ กรรมทงั้ ใน ดา้ นการรกั ษาพยาบาล การสร้างเสรมิ สุขภาพในรปู แบบต่างๆ ซึง่ แนวทางหลกั ในการบรหิ ารจดั การศูนยส์ ุขภาพ ดวี ยั ทางานในสถานประกอบการทเ่ี ป็นพ้นื ฐาน (กองโรคจากการประกอบอาชพี และสงิ่ แวดล้อม, มปก.) มดี งั นี้ • ควรเน้นเป็นลักษณะท่เี ป็น จุดบริการสุขภาพแบบแบบองค์รวม ผสมผสาน (Holistic) ใน การสง่ เสรมิ สขุ ภาพ ป้องกนั โรค ทกุ ดา้ น สาหรบั ลูกจ้างในสถานประกอบการ โดยอาจผสาน การดาเนินงานในห้องรักษาพยาบาล ให้เป็น “ห้องส่งเสริมสุขภาพ” หรือ ผสานการ

๓๗ ดาเนนิ งานใน คลนิ ิกความปลอดภยั ฯ ให้เป็น “ศนู ยจ์ ดั การสุขภาพและความปลอดภัย” ใน องคก์ ร • รูปแบบ วธิ กี ารจดั ศนู ย์ฯ ควรเป็นลกั ษณะทด่ี งึ ดูดน่าสนใจ ใหค้ วามร้สู กึ ท่มี าใชบ้ รกิ ารแล้ว สบาย ชวนเชิญ จูงใจให้ลูกจ้างอยากมาใช้บริการ จัดช่วงเวลาในการให้บรกิ ารท่สี ะดวก เหมาะสมกบั เวลาของลูกจา้ งในองคก์ ร • มพี ้นื ท่สี าหรบั การสอน สาธติ ฝึกหดั การปฏบิ ตั ติ น สาหรบั แพคเกจการส่งเสริมสขุ ภาพใน รูปแบบ ต่างๆได้อยา่ งชดั เจน เพอ่ื ใหล้ ูกจา้ งทเ่ี ขา้ ร่วมแพคเกจการส่งเสรมิ สุขภาพนนั้ สามารถเขา้ ใจถึงวธิ กี ารปฏบิ ัติตน ได้อย่างถูกต้อง จนนาไปสู่การปรบั เปล่ยี นพฤตกิ รรมไดอ้ ย่างถกู ตอ้ งและเหมาะสมต่อไป • เน้นใหม้ กี ารเขา้ ถงึ ไดง้ า่ ย มผี ้ใู หค้ าปรกึ ษาและแนะนาตลอดเวลาในศูนยส์ ุขภาพดวี ยั ทางาน • บุคลากร/ผู้ให้บริการ ซ่ึงได้แก่ เจ้าหน้าท่ีความปลอดภัยในการทางานทุกระดับ เจ้าหนา้ ท่ฝี ่ายบคุ คลและธุรการหรือทรพั ยากรมนุษย์ แพทย์ และพยาบาลประจาห้อง รกั ษาพยาบาลแพทย์/พยาบาล 3. มีแผนปฏิบตั ิงานท่ีชดั เจน - แผนบรหิ ารจดั การงบประมาณ - แผนการดาเนนิ งานทค่ี รอบคลมุ ทงั้ การประเมนิ ความเส่ยี งทางสขุ ภาพแบบองคร์ วม การสรา้ ง เสรมิ สขุ ภาพและการป้องกนั โรค 4. มรี ปู แบบกิจกรรมการดาเนินงาน - มสี อดรบั กบั แนวคดิ สขุ ภาวะวยั ทางานแบบองคร์ วม (total worker health) ให้ความสาคญั กบั การสร้างเสรมิ สุขภาพ (Health promotion) การจดั การและป้องกนั สง่ิ คกุ คามสขุ ภาพ (Health protection) เป็น ตน้ (รปู ท่ี ๔) 5. การกากบั ติดตาม การประเมินผล ศูนย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานจะตอ้ งมรี ะบบการตดิ ตาม การ ประเมินผลตามตวั ช้วี ัดหรือ เป้าหมายการดาเนินงานในด้านต่างๆ โดยจะต้องจัดทารายงานหรอื ระบบ สาคญั ดงั น้ี ๑) พฒั นาระบบการจดั เก็บขอ้ มูล การทาฐานขอ้ มลู ๒) การวเิ คราะห์ การนาเสนอขอ้ มลู และรายงานขอ้ มลู ๓) การประเมนิ ผลตามตวั ช้วี ัดหรอื เป้าหมายการดาเนินงานในด้านต่างๆ ท่สี าคัญ ได้แก่ ตวั ช้วี ดั หรอื เป้าหมายดา้ นสขุ ภาพขอ้ มูลการเจบ็ ป่ วย สถติ กิ ารมาทางาน การลาป่วย การเจบ็ ป่วยด้วยโรค

๓๘ ต่างๆ การวเิ คราะหโ์ ดยใช้หลกั เศรษฐศาสตร์ดา้ นสขุ ภาพอย่างงา่ ย เชน่ เม่อื วยั ทางานสขุ ภาพดขี นึ้ วนั ลา ป่ วยลดลง มกี ารลดต้นทุนด้านการจ้างงานทดแทนหรือไม่ มีการเพมิ่ ผลผลติ ผลประกอบการหรือไม่ รวมถงึ การประเมินตัวช้วี ัด อาทิ การลาป่ วย การขาดงาน การใช้บริการห้องพยาบาล อัตราการเกิด อบุ ตั เิ หตุ มแี นวโนม้ ลดลงอยา่ งไร รวมถงึ การประเมนิ ผลผลติ ทไ่ี ดจ้ ากการดาเนินงาน อาทิ เกดิ นวตั กรรม การบรกิ ารสุขภาพใหม่ๆ เกดิ ชดุ การบรกิ ารสุขภาพหรอื กจิ กรรมด้านสุขภาพท่กี อ่ ให้เกิดการเรยี นรู้ การ สร้างความรอบรู้ร่วมกนั ในสงั คมของสถานประกอบการ เป็นตน้

๓๙ รูปท่ี ๔ แนวคดิ การจดั ตงั้ ศูนยส์ ุขภาพดีวยั ทางาน (กองโรคจากการประกอบอาชพี และ สง่ิ แวดล้อม, 2564) รูปที่ ๕ กิจกรรมการดาเนนิ งานศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางาน (กองโรคจากการประกอบอาชีพและสง่ิ แวดลอ้ ม, 2564)

๔๐ กจิ กรรมการดาเนินงานของศนู ยส์ ุขภาพดวี ยั ทางาน จงึ ประกอบด้วยกจิ กรรมท่สี าคญั ดงั น้ี 1. การคดั กรองสุขภาพ (Screening) เน้นการคดั กรองความเสย่ี งด้านต่างๆ อาทิ โรคจากการประกอบอาชพี โรคไมต่ ดิ ตอ่ เร้อื รงั โรคติดตอ่ พฤติกรรมเสย่ี งและคุกคามสขุ ภาพ ไดแ้ ก่ สูบบหุ ร่ี ดม่ื สุรา สขุ ภาพช่องปาก สุขภาพจติ เป็นตน้ 2. วิเคราะห์ สรปุ ผลและวางแผน (Analysis, Summary and Planning) เมอ่ื ไดป้ ระเมนิ คดั กรองภาวะสุขภาพ แล้ว ต้องสามารถวเิ คราะห์ แปลและสรปุ ขอ้ มูลภาวะสุขภาพทงั้ ในสว่ นของขอ้ มูลทเ่ี ป็นปัญหาและความ ต้องการด้านสุขภาพ สมรรถนะและสขุ ภาะทงั้ ด้านกายและจติ ใจของคนวยั ทางาน หลงั จากนัน้ สามารถ วางแผนในการจดั การดูแลสุขภาพ ทงั้ แผนรายบุคคลและแผนรายกลมุ่ ทงั้ ในส่วนแผนระยะสนั้ ระยะยาว แผนเชงิ รุก เป็นต้น 3. การใหก้ ารบริการ/การปฏิบตั ิการ (Intervention) มกี จิ กรรมท่ใี ห้การสนับสนุน ให้คาปรกึ ษา แนะนา และ ใช้ชุดแพคเกจสร้างเสริมสุขภาพเพ่อื ป้องกันโรคพ้นื ฐานท่พี บ สามารถให้แนะนาท่เี ป็นปัญหาเฉพาะรายบคุ คล (การออกกาลังกาย โภชนการ การเสริมภูมคิ ุ้มโรค การลดเหล้า บุหร่ี การลดความเครียด ฯ) สามารถออกแบบ ตามลกั ษณะเฉพาะบุคคลท่แี ตกตา่ งกนั ได้ และการประสาน สง่ ตอ่ เชอ่ื มโยงกบั หน่วยบรกิ ารสาธารณสุข ในกรณีท่ี มปี ัญหาเฉพาะ เช่น เป็นโรคเร้อื รงั ปัญหาโรคจากการประกอบอาชีพ หรอื มปี ัญหาสขุ ภาพท่ซี บั ซ้อนทต่ี ้องการ การดูแลเฉพาะทาง รวมถึง มกี ารบริหารจดั การเพ่อื ดูแลสุขภาพผู้ป่ วยและผู้ได้รับบาดเจ็บก่อนกลบั เขา้ ทางาน (Return to work management) รวมถึงการบรหิ ารจดั การกบั ผทู้ ่มี สี ภาพรา่ งกายท่ไี ม่เอื้อตอ่ การทางานในหนา้ ทเ่ี ดมิ 4. การมีระบบติดตาม (Monitoring) การพฒั นาระบบติดตาม การประเมนิ ผล โดยเฉพาะการติดตามภาวะ สุขภาพ ทงั้ กลุ่มเส่ยี ง กลุ่มท่มี ปี ัญหาสุขภาพ ผลของการปรบั เปล่ยี นพฤติกรรมสุขภาพ จะทาให้เกิดการ พฒั นาคุณภาพการดูแลอย่างต่อเน่ือง ระบบติดตามท่ดี คี วรใหค้ วามสาคญั กบั ระบบการบนั ทกึ ขอ้ มูล ทงั้ การ บนั ทึกในลักษณะเป็นลายลกั ษณ์อกั ษร การบนั ทกึ ลงสมุดสุขภาพ การจัดทาฐานขอ้ มูลอิเล็คทอนิค เพ่อื ติดตามภาวะสุขภาพได้อย่างต่อเน่ือง พร้อมกบั การประเมนิ ผล ลงบนั ทกึ โปรแกรมการสร้างเสรมิ สุขภาพ หรอื กจิ กรรมต่างๆ

๔๑ ๑๐. แนวทางการดาเนินงาน และการบริหารจดั การศูนย์สุขภาพดีวยั ทางาน ศูนย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการ เป็นศนู ย์กลางในการดูแลสุขภาพของลูกจ้างท่ี ผสมผสานในด้านการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกนั โรคในทุกด้าน และหากพบว่าลูกจ้างมีปัญหาเฉพาะ / เจบ็ ป่วยเป็นโรค ศูนย์สุขภาพดวี ยั ทางานน้ี จะเป็นหน่วยประสานการส่งตอ่ โรงพยาบาลหรอื คลนิ ิกเฉพาะ ด้านตอ่ ไป ทงั้ น้เี พอ่ื ใหก้ ารดาเนินงานศนู ย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานเป็นศนู ยก์ ลางในการสร้างเสรมิ สขุ ภาวะของ คนทางาน จงึ ควรดาเนินการตามแนวทางหลักในการบริหารจดั การศูนย์สุขภาพดวี ัยทางานในสถาน ประกอบการทเ่ี ป็นพ้นื ฐาน มดี งั น้ี 1) ควรเน้นเป็นลกั ษณะท่เี ป็น จุดบริการสขุ ภาพแบบแบบองค์รวม ผสมผสาน (Holistic) ใน การส่งเสรมิ สุขภาพ ป้องกันโรค ทุกด้าน สาหรบั ลูกจ้างในสถานประกอบการ โดยอาจ ผสานการดาเนนิ งานในหอ้ งรกั ษาพยาบาล ให้เป็น “ห้องส่งเสรมิ สขุ ภาพ” หรอื ผสานการ ดาเนนิ งานใน คลนิ กิ ความปลอดภยั ฯ ใหเ้ ป็น “ศนู ย์จดั การสุขภาพและความปลอดภยั ” ใน องคก์ ร 2) รปู แบบ วธิ กี ารจดั ศูนยฯ์ ควรเป็นลกั ษณะท่ดี งึ ดดู น่าสนใจ ใหค้ วามร้สู กึ ทม่ี าใช้บรกิ ารแล้ว สบาย ชวนเชิญ จูงใจใหล้ ูกจ้างอยากมาใช้บรกิ าร จัดช่วงเวลาในการให้บริการท่สี ะดวก เหมาะสมกบั เวลาของลกู จ้างในองค์กร 3) มพี ้นื ทส่ี าหรบั การสอน สาธติ ฝึกหดั การปฏบิ ตั ิตน สาหรบั แพคเกจการสง่ เสรมิ สุขภาพใน รูปแบบต่างๆ ได้อย่างชดั เจน เพ่อื ให้ลูกจ้างท่เี ขา้ ร่วมแพคเกจการส่งเสริมสุขภาพนัน้ สามารถเขา้ ใจถงึ วธิ กี ารปฏบิ ตั ติ นได้อย่างถูกตอ้ ง จนนาไปสู่การปรบั เปล่ยี นพฤตกิ รรมได้ อย่างถูกตอ้ งและเหมาะสมตอ่ ไป 4) เน้นให้มีการเข้าถงึ ได้ง่าย มผี ู้ให้คาปรึกษาและแนะนาตลอดเวลาในศูนย์สุขภาพดีวัย ทางาน

๔๒

๔๓ ๑๑.การออกแบบโปรแกรมสุขภาวะดใี นคนทางานอย่างเป็ นองค์รวม (Total worker health: TWH) ตวั อยา่ งโปรแกรม TWH ท่ีสามารถนาไปปรบั ใชใ้ หเ้ หมาะกบั บริบทของสถานประกอบการ ผลวิเคราะห์ปัจจยั สิ่งคกุ คามและผลต่อกระทบต่อสุขภาพ โปรแกรม TWH ในสถานประกอบการ ส่ิงคุกคามในงาน ผลกระทบต่อ ปัจจยั นอกงานที่จะ สขุ ภาพ สง่ เสริมใหเ้ กิดผล กระทบตอ่ สุขภาพมาก ขน้ึ สารเคมี ฝ่นุ โรคระบบทางเดนิ การสูบบหุ ร่ี โปรแกรมการป้องกนั ระบบทางเดนิ หายใจจากการ หายใจพร้อมกบั เน้นการลดการสบู ทางาน บุหร่ี Clean air and tobacco free workplace (ดาเนินการในสถานประกอบการท่ี เสยี่ งต่อโรคระบบทางเดนิ หายใจจาก การทางานเป็นหลกั ) สารตะกวั ่ โรคพษิ ตะกวั่ การสูบบหุ ร่ี -โปรแกรมการป้องกนั โรคพษิ ตะกวั่ ความดนั โลหติ สงู โรคความดนั โลหติ พรอ้ มกบั เนน้ การลดการสูบบหุ ร่ี สงู -โปรแกรมการป้องกนั โรคพษิ ตะกวั่ พร้อมกบั ลดปัจจยั เสยี่ งอน่ื ๆ ทเ่ี ป็น สาเหตขุ องโรคความดนั โลหติ สงู

๔๔ สารตะกวั ่ โรคพษิ ตะกวั่ การสูบบุหร่ี -โปรแกรมการป้องกนั โรคพษิ ตะกวั่ ความดนั โลหติ สงู โรคความดนั โลหติ พรอ้ มกบั เนน้ การลดการสูบบุหร่ี สารประกอบ -โปรแกรมการป้องกนั โรคพษิ ตะกวั่ อนิ ทรยี ร์ ะเหยงา่ ย สงู พร้อมกบั ลดปัจจยั เสย่ี งอ่นื ๆ ทเ่ี ป็น สาเหตขุ องโรคความดนั โลหติ สูง โรคพษิ จากสารทา การดม่ื แอลกอฮอล์ โปรแกรมการป้องกนั โรคพษิ จากสาร ละลายอนิ ทรยี ์ ทาละลายอนิ ทรยี ์พรอ้ มกับเน้นการ (ระบบประสาท ลดการดม่ื แอลกอฮอล์ และสมอง)

๔๕ ผลวิเคราะห์ปจั จยั สิ่งคกุ คามและผลต่อกระทบตอ่ สขุ ภาพ โปรแกรม TWH ในสถานประกอบการ สิ่งคุกคามในงาน ผลกระทบตอ่ ปัจจยั นอกงานท่ีจะ สขุ ภาพ สง่ เสริมใหเ้ กิดผล กระทบตอ่ สขุ ภาพมาก ข้ึน ความเครยี ด เครยี ดจากการ เครยี ดจากสาเหตุ Work-life stress management ทางาน อน่ื ๆท่มี ผี ลตอ่ การ ระดบั องคก์ ร (ในงาน) ทางาน เชน่ เครยี ด ระดบั บุคคล (นอกงาน) จากครอบครวั สถานประกอบการทน่ี ่าจะมี ความเครยี ดสูง เชน่ มสี ถติ กิ ารลา ป่วย สถติ อิ บุ ตั เิ หตสุ ูง ความร้อน Heat stroke ภาวะอว้ น โรค Weight control program อาชพี ประจาตวั เช่น โรค เสย่ี ง firefighters, bakery workers, ความดนั โลหติ สูง farmers, construction workers, โรคหวั ใจ miners, boiler room workers, หลอ่ หลอมโลหะ ผลติ แกว้ ผลติ จาระบี เป็นต้น แสงสวา่ งไม่ eyestrain ใช้สายตากบั โครงการอนุรกั ษส์ ายตา เพยี งพอ กจิ กรรมต่างๆ (มอื ( เช่น สถานประกอบการทม่ี ีการใช้สายตา ถอื ) ในการมองช้ินงานระยะใกล้ เช่น ผลิต ช้นิ ส่วนอิเล็คทรอนิกส์, Jewelry ) ความเครยี ด เครยี ดจากการ เครยี ดจากสาเหตุ Work-life stress management ทางาน อน่ื ๆทม่ี ผี ลตอ่ การ ระดบั องค์กร (ในงาน) ทางาน เช่น เครยี ด ระดบั บคุ คล (นอกงาน) จากครอบครวั สถานประกอบการทน่ี ่าจะมี ความเครยี ดสงู เชน่ มสี ถติ กิ ารลา ป่วย สถติ อิ ุบตั เิ หตสุ งู อุบตั เิ หตุจากการ บาดเจบ็ การดม่ื แอลกอฮอล์ โปรแกรมการป้องกนั อุบตั เิ หตจุ าก ทางานกบั การทางาน โดยเนน้ การปรบั

ยานพาหนะ เช่น ๔๖ ขบั รถโฟลคลฟิ ท์ พฤตกิ รรมสขุ ภาพเพ่อื ลด ละ เลกิ ทมี่ า: ปรบั จาก NIOSH การดม่ื แอลกอฮอล์ ๑๒. ผลลพั ธ์ที่สาคญั ของการจดั ตงั้ ศูนย์สขุ ภาพดวี ยั ทางานในสถานประกอบการ 1. ผลลพั ธต์ อ่ คนทางาน ๑) สะดวกในการ เขา้ ร่วมและเสยี คา่ ใชจ้ า่ ยนอ้ ย 2) สะดวกต่อการได้รบั ขอ้ มลู ทางสุขภาพ รวมทงั้ ได้ขอ้ มูลตรงกบั ความสนใจและเก่ยี วขอ้ งกบั คนงานโดยตรง 3) ผรู้ ว่ มงานทกุ คนสามารถท่จี ะร่วมสนับสนุน ใหก้ าลงั ใจ และเป็นสว่ นหนึง่ ในการ เปล่ยี นแปลงพฤตกิ รรม ในกจิ กรรมนนั้ ด้วย 4) คนงานและผรู้ ่วมงาน สามารถทจ่ี ะผลกั ดนั ใหเ้ กดิ เป็นนโยบายของโรงงาน ในการทจ่ี ะ สง่ เสรมิ สุขภาพของคนงาน ๕) คนทางานมสี ุขภาพรา่ งกายท่แี ขง็ แรง ปลอดภยั ในการทางาน และมคี วามสขุ ในการทางาน ๒. ผลลพั ธ์ตอ่ นายจา้ ง/สถานประกอบการ ๑. สามารถลดค่าใชจ้ ่ายในการรกั ษาพยาบาล ๒. เพม่ิ กาลงั ผลติ และผลผลติ สงู ข้ึน คุณภาพสนิ ค้าและบรกิ ารดขี น้ึ เพราะเมอ่ื คนงานมสี ุขภาพ ดจี ะลดการลาป่วย ลดผลกระทบจากการลาป่วย หยดุ งานน้อยลง และการมสี ขุ ภาพดี จะทา ใหก้ ารทางานมปี ระสทิ ธภิ าพขนึ้ ๓. การมสี ุขภาพท่ดี ีของคนงาน ทาให้คนงานอยู่ทางานเป็นเวลานานขน้ึ ไม่เปล่ยี นงานบ่อย กอ่ ใหเ้ กดิ ความรกั ความผูกพนั กบั โรงงาน/องค์กร สะสมประสบการณ์ในงาน พฒั นางาน ไม่ ตอ้ งหมุนเวยี นคนงานบ่อยๆ ซ่งึ จะทาใหไ้ ดแ้ รงงานทข่ี าดประสบการณ์ ๔. การมกี จิ กรรมส่งเสรมิ สขุ ภาพ ทาให้นายจ้างมภี าพลกั ษณ์ท่ดี ี ในสายตาของคนทางาน