ທໍລະນີວິທະຍາໂຄງສ້າງ 2

ຮູບທີ 7.44 ການຄດົ ໂຄງ້ ແບບ passive folding ເທງິ ແຜຸ່ ນຫນີ ທຸ່ ຜີ ຸ່ ານການຕດລຽບ (ກ) ແຜຸ່ ນຫີນອຸ່ ອນທຸ່ ຢີ ຸ່ ູ ໃນພພິ ທິ ະພນຫີນໃນເມອງ Wuhan, China (ຂ) ແຜຸ່ ນຫີນແຊກສະຫລບລະຫວຸ່ າງ schist ກບ marble ທຸ່ ີ ນາມາເປນຮູບຕດິ ຝາ [ຮູບ (ກ) ແລະ (ຂ) ໂດຍ ພຽງຕາ ສາດຮກ] 4.5. ຄິງຄຸ່ ງິ (Kinking) ກນົ ໄກການຄດົ ໂຄງ້ ແບບ kinking ຫຼ kink folding ເປນຂະບວນການທຸ່ ເີ ຮດໃຫເ້ ກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີ ເກດີ ຂນຶ້ ໃນຂະນະທຸ່ ີຫນີ ມສີ ະພາບແບບແພລດຕກິ ແຕຸ່ ມຄີ ວາມແຂງແຮງມສີ ງູ (competent) ໂດຍເຮດໃຫຫ້ ີນຄດົ ໂຄງ້ ແບບແຂນທຸ່ ີເປນລະນາບລຽບ ແລະ ມມີ ມູ ແຫຼມທຸ່ ຈີ ດຸ ຍອດການໂຄງ້ ໂດຍທຸ່ ີຮູບຊງົ ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ເກດີ ຈາກການໝູນ - ບດິ ຂອງຊນ້ ຫນີ (rotation or twist) ຫຼ ການຖກຕດ (shear) ດຸ່ ງສະແດງໃນຮູບທີ 7.45. ຮູບທີ 7.45 ການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມແີ ຂນເປນລະນາບລຽບ ແລະ ມມີ ູມລະຫວຸ່ າງແຂນການຄດົ ໂຄງ້ ເປນ ມູມແຫມຼ ທຸ່ ເີ ກດີ ຈາກ (ກ) ການໝູນ ຫຼ ບດິ ຂອງຊນ້ ຫີນ (ຂ) ການຕດ ການຄານວນຫາຄວາມຄຽດຕດຂອງການພບງ (������) ຄານວນໄດຈ້ າກສມົ ຜນົ ເມຸ່ ອ ������ ຄ ຄຸ່ າມູມຫວາຂອງຊນ້ ຫນີ ການຄດົ ໂຄງ້ ຖ້າຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ບຸ່ ສະແດງຈຸດພບ (hinge point) ແຕຸ່ ຈະເປນຮູບໂຄງ້ (curved hinge) ຄຸ່ າຄວາມ ຄຽດຕດປະມານໄດຈ້ າກສມົ ຜົນ: ຖາ້ ຫນີ ມຮີ ວິ້ ຂະໜານ ແລະ ມນີ າ້ ໜກກດົ ທບຢຸ່ ູກຸ່ ອນມກີ ານເກດີ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຂນຶ້ ອີກເທຸ່ ອ ໂດຍສະເພາະ ຢຸ່ າງຍຸ່ ງິ ຫີນຊສິ ແລະ ຟິໄລ,້ ຖາ້ ຫາກມຊີ ນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ເກດີ ຂນຶ້ ອກີ ເທຸ່ ອຈະພບົ ລກສະນະຂອງ kink folds (ຮູບທີ 7.46) ໂດຍທຸ່ ີ kink folds ທຸ່ ີເກດີ ຂນຶ້ ຈະມຂີ ະໜາດນອ້ ຍ, ຄວາມສງູ ແລະ ຄວາມກວາ້ ງຢຸ່ ໃູ ນມາດຕາສຸ່ ວນຂອງ ເຊນຕແິ ມດ ແລະ ພບົ ຮນິ ພອ້ ຍ ຫຼ ຈດຸ ພບການຄດົ ໂຄງ້ ເດຸ່ ນແຈງ້ (sharp hinge point) ແຂນຂອງຊນ້ ຫີນຄົດ ໂຄງ້ ຈະຊຸ່ ໂດຍພບົ ເປນລກສະນະແບບບຸ່ ເຄຸ່ ງິ ຄມອີ ກີ ແຂນສນ້ ກວຸ່ າ ຫາກພບົ ວຸ່ າແຂນເຄຸ່ ງິ ຄຈະເອີນ້ ເປນ chevron fold ຫາກພົບແບບ Z - shape kink fold ຈະເອີນ້ ວຸ່ າ dextral axial surface ແລະ ຫາກພົບແບບ S - 195

shape kink fold ຈະເອີນ້ ວຸ່ າ sinistal axial surface ຂອງ kink fold ເຊຸ່ ງິ ເອນີ້ ໃໝຸ່ ເປນ kink plane ຮູບ ທີ 7.47. ພບົ ລກສະນະຂອງ kink fold ແບບເປນຄຸ່ ູ ໂດຍທຸ່ ີແຂນຂາ້ ງໜຸ່ ງຶ ຈະຍາວ ອີກຂາ້ ງຈະສນ້ ກວຸ່ າ (ຮູບທີ 7.48) kink band ຈະຢຸ່ ູໃນບລເິ ວນແຂນສນ້ ລະຫວຸ່ າງລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ສອງຮອຍ ເຊຸ່ ງິ ສະແດງເຖິງຂອບເຂດຂອງ kink band ມກີ ານໝນູ ຂອງ kink band ເຊຸ່ ງິ ເປນມມູ ທຽບກບບລເິ ວນຊນ້ ຫນີ ທຸ່ ບີ ຸ່ ຖກປຸ່ ຽນລກສະນt. Ramsay (1967) ແລະ Weiss (1966) ສກຶ ສາລກສະນະການເກດີ ຂອງ kink band ໂດຍສາ້ ງຮູບຈາ ລອງ 4 ແບບ ໂດຍທຸ່ ີການເກີດ kink band ທງ 4 ແບບຈະມີແຮງຕດເກີດຂະໜານໄປກບຊນ້ ຫີນບາງ (lamination) ຮູບທີ 7.49 ເປນແບບຈາລອງສະແດງການຂະຫຍາຍຂອງ kink band ອອກໄປສຸ່ ູບລເິ ວນທຸ່ ີບຸ່ ຖກເຮດໃຫປ້ ຸ່ ຽນລກສະນະ ໂດຍຈະມມີ ູມຢຸ່ ູລະຫວຸ່ າງແຂນຂາ້ ງທຸ່ ສີ ນ້ ບລເິ ວນ kink band ແລະ ແຂນຂາ້ ງທຸ່ ີຍາວ ທຸ່ ີບຸ່ ຖກປຸ່ ຽນລກສະນະ ມລີ ະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ເປນເສນ້ ແບຸ່ ງທຸ່ ີເທຸ່ າົ ກນ ສຸ່ ວນຮູບທີ 7.50 (ກ) ສະແດງການເກດີ kink band ແບບ simple shear ໂດຍທຸ່ ຄີ ວາມໜາຂອງ kink band ໄປຕາມຮອຍການຕດຄງົ ທຸ່ ເີ ຮດໃຫມ້ ູມ ລະຫວຸ່ າງແຂນຂາ້ ງທຸ່ ີສນ້ ແລະ ຂາ້ ງທຸ່ ີຍາວໂດຍມລີ ະນາບການຄົດໂຄງ້ ເປນເສນ້ ແບຸ່ ງບຸ່ ເທຸ່ າົ ກນ ຮູບທີ 7.50 (ຂ) ການເກດີ kink band ຂອງຊນ້ ຫີນບາງແຂງທຸ່ ີໝູນໄປຕາມຂອບເຂດຂອງ kink band ຮູ ບທີ 7.46 (ກ) ລກສະນະຂອງ kink band ໃນ conglomeratic mylonite (ຂ) ລກສະນະພາບ ຂະຫຍາຍຂອງ kink band ໃນຫີນຊິສ ພາບແຊກໃນກອບລຸ່ ຸມສະແດງຂະໜາດຂອງຫີນຊສິ [ຮູບຈາກ (ກ) ໂດຍ ພຽງຕາ ສາດຮກ ຮູບ (ຂ) ຈາກ Figure 7.90 ໂດຍ Davis et al., 2011] 196

ຮູບທີ 7.47 ລກສະນະຂອງ dextral ແລະ sinistral kink fold [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 7.91 ໂດຍ Davis et al., 2011] ຮູບທີ 7.48 ຮູບລກສະນະຂອງ kink band ຢຸ່ ູລະຫວຸ່ າງລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ (axial surface) ກງົ ບລເິ ວນ kink band ຈະຖກປຸ່ ຽນລກສະນະ ບລເິ ວນ kink band ຈະເກດີ ການໝນູ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 12.19 ໂດຍ Twiss and Moores, 1992] ຮູບທີ 7.49 ການຂະຫຍາຍຂອງ kink band ຈາກຮອຍ AB (ກ) kink band ຂະຫຍາຍຂະໜາດໂດຍການ ໝູນ ແລະ ການປຸ່ ຽນມມູ ໄປເລຸ່ ອຍໆສະເພາະ kink band ເທຸ່ າົ ນນ້ ທຸ່ ີມກີ ານປຸ່ ຽນລກສະນະ (ຂ) ການຂະຫຍາຍ ຂອງ kink band ໂດຍມມີ ມູ ຄງົ ທຸ່ ີ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 12.20 ໂດຍ Twiss and Moores, 1992] 197

ຮູບທີ 7.50 (ກ) ການເກດີ kink band ແບບ simple shear ໂດຍທຸ່ ີ kink band ມຄີ ວາມກວາ້ ງຄງົ ທຸ່ ີມູມ ລະຫວຸ່ າງແຂນຂອງ kink fold ຈະບຸ່ ເທຸ່ າົ ກນ (ຂ) ການເກດີ kink band ຈາກການໝນູ ຂອງຊນ້ ຫນີ ບາງທຸ່ ີມີ ຄວາມຍາວຄງົ ທຸ່ ີ (L) ຂະນະທຸ່ ີຊນ້ ຫີນບາງໝູນເຂາົ້ ມາຕາມຮອຍ kink band ຄວາມກວາ້ ງຂອງ kink band ຈະຂະຫຍາຍຂນຶ້ ຫາກຊນ້ ຫີນບາງໝູນຕງ້ ສາກກບລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ຄວາມໜາຂອງຊນ້ ຫີນບາງຈະຫລຸດລົງ ເພາະຫີນຖກອດແໜນ້ ຂຶນ້ ແລະ ມີມູມລະຫວຸ່ າງແຂນທງສອງຂາ້ ງກບລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ເທຸ່ າົ ກນການເກດີ kink band ຖວຸ່ າສິນ້ ສຸ ດ ຈະບຸ່ ເກີດຂຶ້ນອີກຕຸ່ ໄປ [ຮູ ບປບປຸ ງຕຸ່ ຈາກ Figure 12.21 ໂດຍ Twiss and Moores, 1992] Ghosh (1968) ພບົ ວຸ່ າ kink folds ເກດີ ຂນຶ້ ໄດເ້ ມຸ່ ອມີ friction ລະຫວຸ່ າງຊນ້ ຫີນເກດີ ຂນຶ້ ດຸ່ ງສະແດງຮບູ ທີ 7.51 ຖາ້ ຫາກມກີ ານເກດີ layer - parallel shortening ຈະໄດຊ້ ນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ແບບ ການຄົດໂຄງ້ ແບບ buckle fold ດຸ່ ງສະແດງໃນຮູບ 7.51 (ກ) ແຕຸ່ ຖາ້ ມກີ ານສຽດທານ (friction) ຈະໄດໃ້ ນຮູບ 7.51 (ຂ) ສຸ່ ວນຮູບ ທີ 7.52 ເປນການທດົ ລອງຂອງ Weiss (1966) ສະແດງລກສະນະປາກດົ ຂອງ kink bands ພາຍໃຕກ້ ານບີບ ອດຕຸ່ າງກນ ແລະ ຮູບທີ 7.53 ສະແດງການເກດີ kink band ໃນລກສະນະຕຸ່ າງໆ. ຮູບທີ 7.51 (ກ) ຮູບຈາລອງການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫີນຫຼາຍໆຊນ້ ແຊກສະຫຼບໂດຍມຄີ ຸ່ າ friction ລະຫວຸ່ າງຜິວ ນອ້ ຍ (ຂ) ຮູບຈາລອງການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫີນຫຼາຍໆຊນ້ ແຊກສະຫລບ ໂດຍມຄີ ຸ່ າການສຽດທານ (friction) 198

ລະຫວຸ່ າງຜິວຫລາຍເມຸ່ ອທຽບລະຫວຸ່ າງ (ກ) ແລະ (ຂ) [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 7.77 ໂດຍ Davis and Reynolds, 1995] ຮູບທີ 7.52 ແບບຈາລອງການທດົ ລອງຂອງ Weiss (1966) ທຸ່ ີເຮດໃຫເ້ ກດີ ການຫດົ ສນ້ ໃນປະລມິ ານຕຸ່ າງໆ ກນ ພບົ ລກສະນະຂອງ kink fold [ພາບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 7.92 ໂດຍ Davis et al., 2011] ຮູບທີ 7.53 ສະແດງຮູບແບບຂອງການເກດີ Kink band ຂອງຜຶກ (ກ) kind bands ເກດີ ຈາກນາ້ ໜກກດົ ຂະໜານກບທດິ ທາງຂອງ planar anisotropy (ຂ) kink band ຕດກນແບບ conjugate ເກດີ ຈາກນາ້ ໜ ກກດົ ຂະໜານກບ planar anisotropy (ຄ) symmetrical kink ໃນຜຶກທຸ່ ີມີ slip plane ເຮດມູມກບ shear stress [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 7 - 8 ໂດຍ Spencer, 1988] ກນົ ໄກທຸ່ ກີ ຸ່ າວມາຂາ້ ງເທງິ ທງ 5 ກນົ ໄກ ເຮດໃຫຊ້ ນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ມຮີ ູບຊງົ ທາງເລຂາຄະນດິ ແຕກຕຸ່ າງກນອອກ ໄປ ມກພບົ ວຸ່ າການເກດີ buckling ແລະ flexural slip ຈະໃຫ້ parallel folds ສຸ່ ວນ flexural shear ແລະ oblique shear ຈະໃຫ້ similar folds ແລະ kinking ຈະໃຫ້ chevron fold ໂດຍທຸ່ ີ chevron fold ມີ ແຂນເປນເສນ້ ກງົ ແລະ ມມູ ທຸ່ ຈີ ດຸ ພບປະມານ 60° ຫາກມຫີ ນີ ແຊກສະຫລບລະຫວຸ່ າງຫີນອຸ່ ອນ ແລະ ຫີນແຂງ ຫີນທຸ່ ີແຂງຈະມຄີ ວາມໜາຄງົ ທຸ່ ີ ຫນີ ທຸ່ ີອຸ່ ອນຈະມຄີ ວາມໜາປຸ່ ຽນ. 199

ນກທລະນວີ ທິ ະຍາບາງກຸ່ ຸມແບຸ່ ງກນົ ໄກການເກດີ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ອອກເປນ 2 ກນົ ໄກຍຸ່ ອຍ ຄ ກນົ ໄກການ ຄດົ ໂຄງ້ ແບບ buckling [ຮູບທີ 7.29 (ກ)] ແລະ ກນົ ໄກການຄດົ ໂຄງ້ ແບບ bending [ຮູບທີ 7.29 (ຂ)] ໂດຍ ລວມ flexural slip, flexural flow, oblique shear ແລະ kinking ຢຸ່ ູກຸ່ ຸມດຽວກນກບກນົ ໄກການຄດົ ໂຄງ້ ແບບ buckling ຫຼ ບາງກຸ່ ຸມແບຸ່ ງອອກເປນ 4 ກົນໄກຍຸ່ ອຍ ໄດແ້ ກຸ່ buckling, bending, flexural folding ແລະ kinking ເຊຸ່ ິງ flexural folding ຈະລວມ flexural flow, flexural slip ແລະ oblique shear ເຂົາ້ ນາກນ ຫຼ Donath and Parker (1964) ແບຸ່ ງກນົ ໄກການເກີດຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ອອກເປນ 3 ກົນໄກຍຸ່ ອຍ ຄ flexural folding, passive folding ແລະ quasi - flexural folding (ຮູ ບທີ 7.22) ໂດຍທຸ່ ີ flexural folding ເປນການເກດີ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຊນ້ ຫນີ ເກດີ ການເລຸ່ ອນລະຫວຸ່ າງຊນ້ (flexural slip) ຫຼ / ແລະ ໄຫຼໄປ ຕາມຮອຍຂະໜານພາຍໃນຊນ້ ຫີນໂດຍແຮງຕດ (flexural flow ຫຼ flexural shear) ສຸ່ ວນ passive folding ເປນກນົ ໄກທຸ່ ີເກີດຈາກຫີນທຸ່ ີມີສະພາບແພລດຕິກໄຫຼໄດເ້ ອງ ຫລາຍກວຸ່ າເກດີ ຈາກແຮງພາຍນອກ (ຈຸ່ ງຶ ເອີນ້ ວຸ່ າ passive) ນນ້ ຄ ຫິນຈະເກດີ ການຄົດໂຄງ້ ແບບໄຫຼ ພາຍໃຕອ້ ຸນຫະພູມ ແລະ ຄວາມດນສູງ ບາງເທຸ່ ອ ສາມາດສະຫຼຸບໄດວ້ ຸ່ າ ເປນການເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ແບບຫອຼ ກໆຄ ບຸ່ ມແີ ຮງພາຍນອກມາກະທບົ (ຍກົ ເວນ້ ແຮງໂນມ້ ຖຸ່ ວງ) ຫາກພບົ passive fold ມຮີ ອຍແຕກລຽບ ລະນາບຂອງຮອຍແຕກລຽບຈະຕດຂະໜານ ຫຼ ເຄຸ່ ງິ ຂະໜານ ກບລະນາບແກນການຄດົ ໂຄງ້ (axial plane or axial surface) ເປນຕນົ້ . 5. ການເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ຊອ້ ນທບ ແລະ ເງຸ່ອນໄຂຄວບຄຸມກນົ ໄກການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໃນການເກດີ ໂຄງສາ້ ງທລະນສີ ຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ຈະມີ ຂະບວນປຸ່ ຽນແປງຫາຼ ຍຂະບວນການເກດີ ຂນຶ້ ໂດຍອາດເກດີ ໃນ ຊຸ່ ວງເວລາດຽວກນ ຫຼ ຕຸ່ າງຊຸ່ ວງເວລາໃນກລະນຂີ ອງການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ກເຊຸ່ ນດຽວກນ ບຸ່ ຄວນເລອກການດົ ວຸ່ າຂະບວນການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ນນ້ ເກດີ ພຽງຂະບວນການດຽວທກຸ ເທຸ່ ອໄປອາດມຫີ າຼ ຍໆຂະບວນເກດີ ພອ້ ມ ກນ ຫຼ ເກດິ ເປນລາດບຕຸ່ ເນຸ່ ອງກນໄດດ້ ຸ່ ງຕວົ ຢຸ່ າງຂອງພເູ ຂາົ Alpine ທຸ່ ີ Ramsay and Huber (1987) ໄດກ້ ານ ວເິ ຄາະຂະບວນການເກດີ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ພບົ ວຸ່ າມລີ າດບ (evolution) ດຸ່ ງນ:ີ້ 1) ເກດີ pure fault - bend folding 2) ເກດີ a little buckling and pure fault - bend folding 3) ເກດີ fault - bend folding ຮຸ່ ວມກບ penetrative shearing 4) ເກດີ fault - propagation folding 5.1. ການເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ຊອ້ ນທບ (Refolded Folds) ຫກຼ ການຂອງການເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ແບບຊອ້ ນທບຫຼ ເກດິ ຊາ້ (refolded) ຄ ການມຊີ ນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ເດມີ ຕຸ່ ມາເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ໃນຮອຍໃໝຸ່ ແລະ ອາດເກດີ ຫລາຍກວຸ່ າສອງເທຸ່ ອກໄດ້ດຸ່ ງພາບຕວົ ຢຸ່ າງສະແດງໃນຮູບທີ 7.54 ການເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ຊອ້ ນທບ ມກເກດີ ໂດຍຂະບວນການແບບ oblique flow or shear ຫລາຍກວຸ່ າການເກດີ ແບບ buckling. Ramsay (1967) ໄດແ້ ບຸ່ ງຮູບແບບຂອງການຊອ້ ນທບສອງເທຸ່ ອຢຸ່ າງງຸ່າຍອອກເປນ 4 ແບບ ດຸ່ ງສະແດງໃນ ຮູບທີ 7.55 ເຮດໃຫເ້ ຫນການປຸ່ ຽນລກສະນະແບບຊບຊອ້ ນຂນຶ້ ການວເິ ຄາະຮູບຮຸ່ າງຂອງການຄດົ ໂຄງ້ ເຮດໄດໂ້ ດຍ ການ ສະເກດ (sketch) ການເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ເທຸ່ ອທຸ່ ີໜຸ່ ງຶ , ຈາກນນ້ ວເິ ຄາະການເກດີ ການຊອ້ ນຂອງເທຸ່ ອທຸ່ ີສອງ ຫຼ ສາມ ຮູບບລອກໄດອະແກມຂອງລກສະນະຂອງການເກດີ refolded folds ອາດໄດພ້ າບໃນລກສະນະຕຸ່ າງໆ (ຮູບ ທີ 7.56). 200

5.2. ເງຸ່ອນໄຂຄວບຄຸມກນົ ໄກການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ (Condition Controlling Fold Mechanism) ມາດຕາສຸ່ ວນທຸ່ ີໃຊພ້ ິຈາລະນາມີຄວາມສາຄນ ຕຸ່ ການພິຈາລະນາຂະບວນການເກດີ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຖາ້ ພຈິ າລະນາການຄົດໂຄງ້ ແບບ buckle folds ໃນມາດຕາສຸ່ ວນຂະໜາດໃຫຍຸ່ ອາດມຂີ ະບວນການອຸ່ ນຮຸ່ ວມໃນ ມາດຕາສຸ່ ວນຂະໜາດນອ້ ຍ ປດຈບຸ ນຍງບຸ່ ມທີ ດິ ສະດີໃດທຸ່ ສີ າມາດທານາຍຂະບວນການເກດີ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ພາຍ ໃຕແ້ ຮງບບີ ອດ (compression) ໄດຢ້ ຸ່ າງຖກຕອ້ ງ ຮູພ້ ຽງຄຸ່ າວໆ ເທຸ່ າົ ນນ້ ຮອຍທາງໃນການພຈິ າລະນາ. ການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໂດຍແຮງບີບອດມີ 3 ປະການ ດຸ່ ງນ:ີ້ 1) ຖາ້ ຄວາມແຕກຕຸ່ າງຂອງຄຸ່ າຄວາມໜດ (viscosity contrast) ຂອງຊນ້ ຫີນທຸ່ ຢີ ຸ່ ູຕດິ ກນມຄີ ຸ່ ານອ້ ຍຈະບຸ່ ເກດີ buckling ແລະ kinking ແຕຸ່ ຈະເກດີ flowing 2) ຖາ້ ຄວາມແຕກຕຸ່ າງຂອງຄຸ່ າຄວາມໜດ (viscosity contrast) ຂອງຊນ້ ຫີນທຸ່ ຢີ ຸ່ ູຕດິ ກນມຄີ ຸ່ າສງູ ຈະເກດີ buckling ແລະ kinking ຖາ້ ຊນ້ ຫນີ ທຸ່ ແີ ຊກສລບກນມຄີ ວາມໜາຫຼາຍ ແລະ ມສີ ະພາບແບບແພລດຕິກ ຈະເກີດ buckling ສຸ່ ວນ flexural slip ແລະ flexural flow ເກີດຮຸ່ ວມກບການຄົດໂຄງ້ ແບບກຸ່ ົງ (buckling) ແລະ kinking ໄດ.້ 3) ໃນກລະນີ passive bending ເກດີ ໄດເ້ ມຸ່ ອມີປດໄຈກະຕຸນ້ ພາຍນອກ ເຊຸ່ ນ: ເກດີ ຮຸ່ ວມກບຮອຍ ເລຸ່ ອນຍອ້ ນມູມຕຸ່ າ, ເກດີ ໄດທ້ ງໃນສະພາວະແບບອດ (compressive) ຫຼ ດຶງ (extension) ອາດມີ flexural slip, flexural shear, oblique shear, buckling, ແລະ kinking ຮຸ່ ວມຢຸ່ ອູ ີກດວ້ ຍ. ຮູບທີ 7.54 (ກ) ແລະ (ຂ) ຮູບຕວົ ຢຸ່ າງຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ແບບຊອ້ ນທບ ແລະ ການແປຄວາມໝາຍ [ຮູບຈາກ (ກ) ໂດຍ Callan Bentley ພາບ (ຂ) ໂດຍ Simon Wellings] 201

ຮູບທີ 7.55 ລກສະນະຂອງ refolded folds ສະແດງລກສະນະຂອງການຊອ້ ນທບກນ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 22 - 15 ໂດຍ Ramsay and Huber, 1987] ຮູບທີ 7.56 ຮູບແບບຕຸ່ າງໆ ຂອງ refolded folds ສະແດງຮູບພາບແບບ 3 ມຕິ ິ [ຮູບຈາກ Figure 15.28 ໂດຍ Spencer, 1988] 6. ການຫາການວາງຕວົ ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໂດຍວທິ ທີ າງສເຕຣເີ ອເີ ນດ ຫາກຂຽນໂພລ (pole) ຂອງຊນ້ ຫີນ (bed) ຂອງການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມຮີ ູບຮຸ່ າງຊງົ ກະບງ້ (cylindrical fold) ແລວ້ ພບົ ວຸ່ າຢຸ່ ໃູ ນ great circle ດຸ່ ງຮູບທີ 7.57 ເຊຸ່ ິງ great circle ທຸ່ ີໄດຈ້ ະຕງ້ ສາກກບ ຮິນລາຍ (hinge line) ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມີຮູບຮຸ່ າງຊົງກະບງ້ ມນີ ອ້ ຍຫລາຍໃນທາມະຊາດ ຫາກໂພລ (poles) ຂອງຊນ້ ຫີນພບົ ຢຸ່ ູໃນຮອຍຂອງ great circle ໄດດ້ ວ້ ຍຈະເອີນ້ ວຸ່ າ near - cylindrical folds ຫຼ ຖາ້ ບຸ່ ຢຸ່ ູໃນ ຮອຍດຽວກນເລີຍ ເອນີ້ ວຸ່ າ non - cylindrical folds (ຮູບທີ 7.58). 202

ຮູບທີ 7.57 (ກ) ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຮູບຊງົ ກະບງ້ (ຂ) ຮູບພາບສເຕຣໂິ ອເນດຂອງລະນາບແຂນການຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີວດ ຕາມຈດຸ ຕຸ່ າງໆ (ຄ) ຮູບສເຕຣີເອີເນດຂອງໂພລ (poles) ຂອງລະນາບແຂນການຄົດໂຄງ້ ທຸ່ ີວດຕາມຈດຸ ຕຸ່ າງໆ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 11.6 ໂດຍ Twiss and Moores, 1992] ຮູບທີ 7.58 ລກສະນະຂອງສເຕຣີເອີເນດທຸ່ ີສະແດງໂພລ (poles) ຂອງຊນ້ ຫນີ (bed) ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ (ກ) ເມຸ່ ອເປນຮູບຊງົ ກະບງ້ ທຸ່ ີສມົ ບູນ (ຂ) ເກອບສມົ ບນູ (ຄ) ບຸ່ ເປນຊງົ ກະບງ້ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 7.36 ໂດຍ Davis et al., 2011] ຂະໜາດທຸ່ ີໃຫຍຸ່ ຫລາຍຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ແລະ ການໂຜຸ່ ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ພາຍໃນຫີນໂຜຸ່ (outcrop) ດຸ່ ຽວໆມກຈະບຸ່ ສມົ ບນູ ເຮດໃຫກ້ ານວດລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ມຄີ ວາມຫຍຸງ້ ຍາກ. ການວເິ ຄາະ ໂດຍໃຊວ້ ທິ ີທາງສເຕຣເີ ອີເນດຊຸ່ ວຍໃຫສ້ າມາດຫາລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ໄດໂ້ ດຍທຸ່ ີເທຣນຈະ ຕອ້ ງຜຸ່ ານຮນິ ລາຍ (hinge line) ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ . ດຸ່ ງນນ້ , ເທຣນ ແລະ ເພລນີ ຂອງຮນິ ລາຍຕອ້ ງຢຸ່ ໃູ ນຮອຍ ຂອງ great circle ຂອງລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ດຸ່ ງຮູບທີ 7.59 ເທຣນ ແລະ ເພລນີ ຂອງແກນການຄດົ ໂຄງ້ ຫາໄດ້ ຈາກການທຸ່ ີຮູແ້ ຂນຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທງ 2 ຂາ້ ງ ຈດຸ ຕດກນຂອງ great circle ຂອງແຂນທງສອງຂາ້ ງຄ ເທຣນ ແລະ ເພລີນຂອງແກນການຄດົ ໂຄງ້ ການວເິ ຄາະໃນຮູບທີ 7.59 ເອີນ້ ວຸ່ າ “ β - diagram analysis” ເຊຸ່ ງິ ຈະໄດ້ ຄຸ່ າປະມານຂອງເສນ້ ພບການຄົດໂຄງ້ ຫຼ ອີກວິທີຄ “������ - diagram analysis” ໂດຍການຂຽນໂພລ (poles) ຂອງແຂນສອງຂາ້ ງຂອງຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ລາກ great circle ຜຸ່ ານ ໂພລທງສອງ ຈາກນນ້ ຫາໂພລຂອງ great circle ທຸ່ ລີ າກຜຸ່ ານໂພລທງສອງຕາແໜຸ່ ງ ໂພລໃໝຸ່ ທຸ່ ີໄດຄ້ ແກນການຄດົ ໂຄງ້ ນນ້ ຄ ຄຸ່ າປະມານຂອງເສນ້ ພບການ ຄດົ ໂຄງ້ ດຸ່ ງຮູບທີ 7.60. 203

ຮູບທີ 7.59 β - diagram analysis ເຊຸ່ ງິ ຈະໄດຄ້ ຸ່ າປະມານຂອງ fold axis ແລະ β ທຸ່ ເີ ປນຈດຸ ຕດຂອງແຂນ ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 7.39 ໂດຍ Davis et al., 2011] ຮູບທີ 7.60 ຂນ້ ຕອນການຂຽນ ������ - diagram analysis (ກ) ສະແດງໂພລ (poles) ແຂນຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ຖີ ກຂຽນ (ຂ) ການ fitting great circle ຂອງໂພລ (ຄ) ເທຣນ ແລະ ເພລນີ ຂອງ ������ axis [ຮູບປບປຸງ ຕຸ່ ຈາກ Figure 7.40 ໂດຍ Davis et al., 2011] ສເຕຣີເອີເນດໃຊໃ້ ນການຫາແກນການຄດົ ໂຄງ້ ຫາກບຸ່ ສາມາດວດແກນການຄດົ ໂຄງ້ ໄດຈ້ າກຫີນໂຜຸ່ ການຫາ ລະນາບແກນການຄດົ ໂຄງ້ (axial plane or axial surface) ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຈຸ່ ຶງເປນການປະເມນີ ຈາກ ຮອຍຕດກນຂອງລະນາບສອງລະນາບ (bisecting surface) ນນ້ ຄ ລະນາບຂອງແຂນທຸ່ ີສອງຂາ້ ງຂອງຊນ້ ຫີນ ຄດົ ໂຄງ້ ໂດຍທຸ່ ີຮອຍຕດກນຂອງທງສອງລະນາບ ຈະຜຸ່ ານເສນ້ ພບການຄດົ ໂຄງ້ ຫຼ ຮນິ ລາຍ ແລະ ແບຸ່ ງມູມອອກເປນ 2 ມູມທຸ່ ີເທຸ່ ົາໆກນ [ຮູບທີ 7.61 (ກ)] ກລະນທີ ຸ່ ີພິຈາລະນາລະນາບການຄົດໂຄງ້ (fold surface) ໃນລະນາບ ຫຼາຍໆລະນາບ. ເສນ້ ທຸ່ ີລາກຈາກການແບຸ່ ງມມູ ຂອງລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ (fold surface) ໃນຊນ້ ຕຸ່ າງໆອາດແຕກ ຕຸ່ າງກນ [ຮູບທີ 7.61 (ຂ)] ແຕຸ່ ຄຸ່ າຄວາມແຕກຕຸ່ າງຂອງມູມຈະບຸ່ ເທຸ່ າົ ໃດເຊຸ່ ງິ ປະມານຈາກຮອຍຕດກນຂອງສອງລະ ນາບ (bisecting surface) ທຸ່ ີພຈິ າລະນາເມຸ່ ອຫີນໂຜຸ່ ປາກດົ ໃນດົ ນາມ [ຮູບທີ 7.61 (ຄ) ແລະ (ງ)]. ຮູບທີ 7.62 ສະແດງວທິ ີຫາຮອຍຕດກນຂອງລະນາບ (bisecting plane) ໂດຍການໃຊ້ β- diagram analysis ແລະ ������ - diagram analysis ໂດຍຂຽນແຂນທງ 2 ຂາ້ ງຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ແລະ ຫາແກນການ ຄດົ ໂຄງ້ (fold axis) ນນ້ ຄ ຈດຸ ຕດລະຫວຸ່ າງ great circle ຂອງແຂນທງສອງຂາ້ ງ. ຈາກນນ້ ຂຽນໂພລຂອງແຂນ ທງສອງຂາ້ ງ ແລະ ລາກ great circle ຫາຮອຍຕດກນຂອງເສນ້ great circle ທຸ່ ີເປນຕວົ ແທນຂອງລະນາບແຕຸ່ ລະລະນາບ ທຸ່ ີສາມາດແບຸ່ ງມູມລະຫວຸ່ າງໂພລທງສອງ ແລະ ຜຸ່ ານຮນິ ລາຍ (ຮູບທີ 7.62) ຈະພບົ ວຸ່ າການແບຸ່ ງມູມ 204

ລະຫວຸ່ າງໂພລທງສອງມໄີ ດ້ 2 ກລະນີ ຄ: ມມູ ທຸ່ ີແບຸ່ ງເປນມູມແຫຼມ ແລະ ມມູ ທຸ່ ີແບຸ່ ງເປນມູມປາ້ ນ. ດຸ່ ງນນ້ , ຈຸ່ ງຶ ຕອ້ ງພຈິ າລະນາໃນສະຫນາມປະກອບດວ້ ຍວຸ່ າຈະໃຊມ້ ມູ ແຫຼມ ຫຼ ມມູ ປາ້ ນ. ຮູບທີ 7.61 (ກ) ການແບຸ່ ງເຄຸ່ ງິ ມູມຂອງແຕຸ່ ລະຊນ້ ຫີນຈະໄດເ້ ສນ້ ການແບຸ່ ງມູມ (ຂ) ເສນ້ ການແບຸ່ ງເຄຸ່ ງິ ມມູ ແຕຸ່ ລະ ຊນ້ ຫີນແຕກຕຸ່ າງກນ (ຄ) ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫນີ ເຊດິ ແລະ ຫີນດນິ ດານເຄຸ່ ງິ ແປ ແລະ ການແບຸ່ ງເຄຸ່ ິງມູມ ຂອງແຕຸ່ ລະຊນ້ ຫີນ ແມຸ່ ນຈະໄດເ້ ສນ້ ການແບຸ່ ງມູມຕຸ່ າງກນກຕາມ ສາມາດຖໄດວ້ ຸ່ າໃກຄ້ ຽງກນ (ງ) ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຫີນເຊດິ ແຊກສະຫລບກບຫນີ ດນິ ດານ (chert interbeded shale) [ຮູບ (ຄ) ຈາກ Fig. 2 ໂດຍ Okudaira and Beppu, 2008 ຮູບ (ງ) ໂດຍ ພຽງຕາ ສາດຮກ] 205

ຮູບທີ 7.62 ຂນ້ ຕອນການຫາ bisecting surface ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ (ກ) ຂຽນແຂນຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທງສອງຂາ້ ງ (ຂ) ຂຽນໂພລ (poles) ຂອງແຂນທງສອງຂາ້ ງ (ຄ) ວດມູມລະຫວຸ່ າງ pole ແລະ ແຂນ fitting great circle ທຸ່ ີເປນຈດຸ ແບຸ່ ງກບຈດຸ (ງ) ຮູບທຸ່ ສີ ະແດງການຂຽນທຸ່ ີສມົ ບນູ ແລວ້ [ຮູບປບປຸງຕຸ່ ຈາກ Figure 7.43 ໂດຍ Davis et al.,2011] 7. ຕວົ ຢຸ່ າງການສກຶ ສາຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໃນສະຫນາມ ການສກຶ ສາຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໃນສນາມໃນຣາຍລະອຽດ ຈະເປນການສກຶ ສາເພຸ່ ອທາແຜນທຸ່ ຂີ ອງບລເິ ວນທຸ່ ີສນົ ໃຈນນ້ , ຫາກຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ເປນແບບ buckling fold ການຮູແ້ ຜຸ່ ນພຽງແກນຂອງການຄດົ ໂຄງ້ (axial plane) ຈະເຮດໃຫຮ້ ູທ້ ດິ ທາງຂອງແຮງທຸ່ ີກະເຮດໃຫເ້ ກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ນນ້ ຄ ຕງ້ ສາກກບລະນາບແກນການຄດົ ໂຄງ້ , ແຕຸ່ ຫາກເປນການຄດົ ໂຄງ້ ຈາກການຕດ ລະນາບແກນການຄດົ ໂຄງ້ ບຸ່ ໄດບ້ ຸ່ ງົ ບອກທດິ ທາງຂອງແຮງ ຊນຫີນຄດົ ໂຄງ້ ສຸ່ ວນ ໃຫຍຸ່ ເກດີ ໃນລະດບເລກິ ເມຸ່ ໂຜຸ່ ທຸ່ ີຜິວດນິ ມກຖກຊອ້ ນທບດວ້ ຍໂຄງສາ້ ງແບບເປາະ ແລະ ມລີ ກສະນະປາກດົ ຂອງ ສະພາບຫີນແບບເປາະທຸ່ ີອາດເຮດໃຫແ້ ປຄວາມໝາຍຜິດໄປໄດຕ້ ະຫຼອດຈົນອາດມກີ ານປຸ່ ຽນລກສະນະມາແລວ້ ຫຼາຍເທຸ່ ອມໂີ ຄງສາ້ ງຊອ້ ນທບຍຸ່ ງິ ຫີນທຸ່ ີມອີ າຍຸຫລາຍຈະຍຸ່ ງິ ຜຸ່ ານການປຸ່ ຽນລກສະນະມາຫລາຍກວຸ່ າຫີນອາຍຸນອ້ ຍຮບູ ທີ 7.63 ສະແດງຮູບຕດຂວາງຂອງການແປຄວາມໝາຍຈາກການສຶກສາໃນສະຫນາມ ທຸ່ ີມີການປຸ່ ຽນລກສະນະ ແບບຊອ້ ນທບຫາຼ ຍເທຸ່ ອ ຕາມລາຍງານການສກຶ ສາຄ 5 ເທຸ່ ອ. 206

ຮູບທີ 7.63 ຮູບຕດຂວາງຂອງການແປຄວາມໝາຍການປຸ່ ຽນລກສະນະຂອງຫີນໃນບລເິ ວນ Hengshan Complex, China ໝາຍເຫດ: F1 ໝາຍເຖງິ ຮອຍຂອງ axial plane ຂອງການຄດົ ໂຄງ້ ເທຸ່ ອທຸ່ ີ 1, F2 ໝາຍ ເຖງິ ຮອຍຂອງ axial plane ຂອງການຄດົ ໂຄງ້ ເທຸ່ ອທຸ່ ີ 1, S1 ໝາຍເຖິງ ລະນາບໃນເນອ້ ຫີນເທຸ່ ອທຸ່ ີໜຸ່ ງຶ S2 ໝ າຍເຖິງ ລະນາບໃນເນອ້ ຫນີ ເທຸ່ ອທຸ່ ີສອງ ສນຍາລກເຫຸ່ ຼົານຈີ້ ະກຸ່ າວເຖງິ ໃນບົດທີ 8 [ຮູບຈາກ Figure 7 ໂດຍ Jian Zhang et al., 2007] ການສກຶ ສາຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ໃຕຜ້ ິວດນິ ໃນລາຍລະອຽດ ຈະເປນການແປຄວາມໝາຍຈາກຄນ້ ໄຊສມິກ ດຸ່ ງ ຕວົ ຢຸ່ າງໃນຮູບທີ 7.64 ການແປຄວາມໝາຍຂອງໂຄງສາ້ ງຈາກຄນ້ ໄຊສມກິ ຈາເປຢຸ່ າງຍຸ່ ງິ ທຸ່ ຜີ ແູ້ ປຄວາມໝາຍຕອ້ ງມີ ຄວາມຮູເ້ ລຸ່ ອງທລະນວີ ທິ ະຍາໂດຍສະເພາະທລະນວີ ທິ ະຍາຂອງຫີນ ແລະ ທລະນວີ ທິ ະຍາໂຄງສາ້ ງບຸ່ ດຸ່ ງນນ້ ການແປ ຄວາມໝາຍອາດຜິດຫກຼ ທາມະຊາດ, ຫາກໂຄງສາ້ ງມຄີ ວາມຊບຊອ້ ນ ແລະ ຄວາມແຕກຕຸ່ າງຂອງສມົ ບດທາງກາຍ ພາບຂອງຊນ້ ຫີນແຕກຕຸ່ າງກນນອ້ ຍ. ການປາກດົ ຂອງຄນ້ ໄຊສມກິ ຈະບຸ່ ຊດເຈນເຊຸ່ ນກນ ຜແູ້ ປຄວາມໝາຍ ອາດຈະ ຕອ້ ງຈິນຕະນາການຮູບຊງົ ສນຖານຂອງໂຄງສາ້ ງທຸ່ ີຕອ້ ງເຂາົ້ ໃຈເຖິງກນົ ໄກຂອງການເກດີ ຂອງໂຄງສາ້ ງເພຸ່ ອນາມາ ປະຍຸກໃນການແປຄວາມໝາຍ ດຸ່ ງຕວົ ຢຸ່ າງຮູບທີ 1.21 ແລະ 7.64. 207

ຮູບທີ 7.64 ຕົວຢຸ່ າງຂອງຕດຂວາງຈາກຄນ້ ໄຊສມກິ ສະແດງການຄົດໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫີນ ແລະ ຮອຍເລຸ່ ອນ ບລິເວນເກາະສຸມາຕຣາ (Sumatra Island) [ຮູບຈາກ Seismic atlas of SE Asian basins ອາ້ ງເຖິງ Hennings et al, 2012] 8. ສະຫຸຼບ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ເປນການປຸ່ ຽນລກສະນະຂອງຫນີ ເກດີ ໄດໃ້ ນທກຸ ະດບຂອງເປອກໂລກ ເກດີ ໃນຂະນະທຸ່ ຫີ ີນ ນນ້ ມສີ ະພາບແພລດຕກິ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ມຮີ ູບຮຸ່ າງຫລວງຫລາຍຫຼາກຫາຼ ຍແບບ ຂນຶ້ ຢຸ່ ູກບປດໄຈຫກຼ ຄ: ສະພາບ ຄວາມເປນແພລດຕກິ ຫຼ ຄວາມໜດຂອງຊນ້ ຫນີ (rock viscosity) ຕະຫອຼ ດຈນົ ຄວາມໜາຂອງຊນ້ ຫນີ ແລະ ຊນ້ ຫນີ ຂາ້ ງຄຽງ ຫຼ ກຸ່ ຸມຊນ້ ຫີນທຸ່ ແີ ຊກສະຫລບກນ ລວມທງທດິ ທາງ ແລະ ປະລມິ ານຂອງຄວາມເຄນ້ (stress orientation and magnitude) ທຸ່ ີກະທົບ ຊນ້ ຫີນໜາຈະເກດີ ຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ຂະໜາດໃຫຍຸ່ ຊນ້ ຫີນບາງຈະ ເກດີ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຂະໜາດນອ້ ຍ ຊນ້ ຫນີ ທຸ່ ມີ ຄີ ວາມແຂງແຮງ (competence) ສຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ຈະເກດີ ການເລຸ່ ອນ ຖະໄລ (slip) ສຸ່ ວນຊນ້ ຫນີ ທຸ່ ມີ ຄີ ວາມແຂງແຮງນອ້ ຍ (incompetence) ສຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ຈະເກດີ ການໄຫຼ ລກສະນະ ເບງ້ ຕົນ້ ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຄ anticline ແລະ syncline ການຈາແນກຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ມີຫຼາຍວທິ ີເຊຸ່ ງິ ການຈາ ແນກຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໂດຍທຸ່ ວົ ໄປມວີ ດຖຸປະສງົ ເພຸ່ ອໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈຮູບຊງົ ເລຂາຄະນດິ ທຸ່ ີອາດຈະນາໄປສຸ່ ກູ ານແປຄວາມ ໝາຍຂອງການປຸ່ ຽນລກສະນະຂອງຊນ້ ຫນີ ໃນພນ້ ທຸ່ ີກນົ ໄກທຸ່ ີເຮດໃຫເ້ ກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ຈາແນກໂດຍແຮງກະທົບມີ 3 ກົນໄກ ໄດແ້ ກຸ່ : buckling, bending ແລະ shear (passive) folding ໂດຍ buckling fold ເກີດຈາກ ແຮງບີບອດດາ້ ງຂາ້ ງ ຂະໜານກບຊນ້ ຫີນ ສຸ່ ວນ bending fold ເກີດຈາກແຮງເຮດມູມສູງກບຊນ້ ຫີນ ແລະ shear fold ເກດີ ຈາກແຮງຕດ ລວມທງແຮງຈາກມວນຂອງຫີນເນຸ່ ອງຈາກຫີນມຄີ ວາມເປນແພລດຕກິ ສງູ ຫລາຍ ກນົ ໄກການຄດໂຄງ້ ຈາແນກໂດຍພິຈາລະນາຄວາມວງົ ຮີຄຽດ ແລະ ລກສະນະເດຸ່ ນຂອງຮູບຮຸ່ າາງການຄດົ ໂຄງ້ ຈາ ແນກໄດ້ 5 ກນົ ໄກ ຄ: buckling, bending, flexural folding, passive folding ແລະ kinking. ສາລບ flexural folding ແບຸ່ ງຍຸ່ ອຍເປນ 3 ກນົ ໄກ ໄດແ້ ກຸ່ : flexural - slip folding, flexural - shear folding ແລະ quasi - flexural folding ມີໂຄງສາ້ ງອຸ່ ນໆທຸ່ ີເກດີ ຮຸ່ ວມກບໂຄງສາ້ ງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ເຊຸ່ ນ: ຮອຍເລຸ່ ອນ, ຮອຍແຕກຕດ, ຮອຍແຍກ, ຮອຍແຕກລຽບ ແລະ ໂຄງສາ້ ງຮອຍເສນ້ . ການພຈິ າລະນາກນົ ໄກການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຂນຶ້ ຢຸ່ ູກບຂະໜາດທຸ່ ພີ ຈິ າລະນາ ເຊຸ່ ນ ຖາ້ ພຈິ າລະນາຂະໜາດໃຫຍຸ່ ການເກດີ ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຈະເປນແບບ 208

buckling, ແຕຸ່ ເມຸ່ ອພິຈາລະນາຂະໜາດນອ້ ຍພົບວຸ່ າມີຂະບວນເລຸ່ ອນຖະໄລ ແລະ ການຕດຂະນະເລຸ່ ອນຖະໄລ ເກດີ ຮຸ່ ວມກບການເກດີ ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ກນົ ໄກການຄດໂຄງ້ ທງ 5 ກນົ ໄກ ອາດເກດີ ຊອ້ ນທບກນໄດ.້ 9. ຄາສບເທກນກິ ທຸ່ ຄີ ວນຈຸ່ (Terms to Remember) Anticline, antiform, anticlinoria, syncline, synform, synclinoria, saddle reef deposit, overturned fold, recumbent fold, isoclinal fold, hinge point, hinge zone, inflection point, limb, axial surface, axial plane, plunge, beta diagram, pi diagram, inter - limb angle, bisecting surface, gentle fold, tight fold, open fold, upright fold, chevron fold, monocline, circular fold, cuspate fold, similar fold, fold height, fold width, concentric fold, dip isogon, Class 1 fold (1A, 1B and 1C), Class 2 fold, Class 3 fold, drag fold, fault - bend fold, fault - propagating fold, boudin, mullion, buckling, bending, free folding, forced folding, ptygmatic fold, kink fold, parallel fold, passive fold, flexural fold, flexural flow, flexural slip, flexural shear. ຄາຖາມທາ້ ຍບດົ (Questions) 1. ຈຸ່ ງົ ໃຫນ້ ຍິ າມຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ? 2. ຈຸ່ ງົ ສບຄນົ້ ຮູບພາພຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທາງອນິ ເຕີເນດ ພາຍໃຕ້ google search ແລະ ໃຊຄ້ າວຸ່ າ “fold geology” ແລະ “images” ຈາກນນ້ print screen ພາບຂອງໃຊຫ້ ີນຄດົ ໂຄງ້ ສະເກດ ແລະ ເອີນ້ ຊຸ່ ຕາມຮູບຊງົ ສນຖານທຸ່ ີພບົ ຈານວນ 10 ຮູບ? 3. ຈຸ່ ງົ ຫາຄຸ່ າຄວາມເປນໄປໄດ້ (ຫລາຍສຸດ - ນອ້ ຍສຸດ) ຂອງເທຣນ (trend) ແລະ ເພລີນ (plunge) ຂອງ ແກນການຄດົ ໂຄງ້ (fold axis) ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ມລີ ະນາບການຄດົ ໂຄງ້ (axial plane) ໃນທດິ ທາງ N 35° E ມມູ ເທ 50° ໄປທາງ SE 4. ຈຸ່ ົງຂຽນຮູ ບຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ແບບ (ກ ) symmetrical fold, (ຂ) asymmetrical fold ແລະ (ຄ) overturn fold ທຸ່ ີມລີ ະນາບການຄດົ ໂຄງ້ (axial plane) ໃນທດິ ທາງ S 45° W ມມູ ຫວາ 45° ໄປທາງ SE ແລະ ມີ ເທຣນ (trend) 90° 5. ຈຸ່ ງົ ເອີນ້ ຊຸ່ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໃນຂ້ 4 ຕາມການເອີນ້ ຊຸ່ ໂດຍລະນາບການຄດົ ໂຄງ້ ແລະ ເພລນີ ຂອງເສນ້ ພບການ ຄດົ ໂຄງ້ ? 6. ຊນ້ ຫີນຄົດໂຄ້ງໃນຂ້ 2 ຈຸ່ ົງເອີນ້ ຊຸ່ ຕາມວິທີຈາແນກຂອງ Fleuty (1964), Hudleston (1973), Donath and Parker (1964) Ramsay (1967) ແລະ ໃຫຄ້ ດເລອກວທິ ີຈາແນກທຸ່ ີກຸ່ າວມາແລວ້ ເພຸ່ ມິ ເຕມີ ອີກ 2 ວທິ ີ ຫາກຕອ້ ງການໃຊ້ ຈະເລອກໃຊກ້ ານຈາແນກຂອງໃຜໃຫເ້ ຫດຜົນປະກອບ? 7. ສະເກດ (sketch) ຮູບພາບຂອງ flexural slip fold, flexural flow fold ແລະ passive flow fold ພອ້ ມສະແດງໃຫຊ້ ດເຈນວຸ່ າເປນຫນີ ຫຍງທຸ່ ແີ ຊກສະຫລບກນ? 8. (ກ) ໃນຂະນະເກີດ bending ຈະເກດີ buckling ຮຸ່ ວມດວ້ ຍໄດ້ ຫຼ ບຸ່ ແລະ (ຂ) ໃນຂະນະເກີດ bending ຫຼ buckling ຈະເກດີ flexural slip ຫຼ flexural shear ຮຸ່ ວມດວ້ ຍໄດ້ ຫຼ ບຸ່ ? 9. ອະທບິ າຍການເກດີ kink folds ແລະ ptygmatic folds? 10. ການຄດົ ໂຄງ້ ແບບ kink folds ແຕກຕຸ່ າງຈາກການຄດົ ໂຄງ້ ແບບ chevron folds ແນວໃດ? 209

11. ປດໄຈທຸ່ ຄີ ວບຄຸມການເກດີ kinking, buckling, flexural - flow folding, flexural - slip folding ແລະ passive folding ມຫີ ຍງແດຸ່ (ຄວນເຮດເປນຕາລາງປຽບທຽບໃຫເ້ ຫນຊດເຈນ)? 12. ຖາ້ ຄຸ່ າ Young’s modulus ຂອງຫນີ ເຊດິ = - 7.9x104 MPa, ຫນີ ປນູ = - 5.3x104 Mpa ແລະ ຫນີ ດນິ ດານ= - 6.8x104 MPa. ການດົ ໃຫ້ Poisson’s ratio ຂອງ ຫນີ ເຊດິ , ຫີນປນູ ແລະ ຫນີ ດນິ ດານ =0.25 ຈຸ່ ົງຄານວນຫາຄຸ່ າຄວາມໜາຂອງຊນ້ ຫີນແຕຸ່ ລະຊະນິດທຸ່ ີແຊກຢຸ່ ູໃນຫີນທຸ່ ີມີຄຸ່ າ Young’s modulus = - 4.0x104 MPa ຈ າ ກ ສົມ ຜົ ນ ຂ ອ ງ Bijlaard (1946) ແ ລ ະ Currile and Trump (1962) ຖາ້ ຕອ້ ງການໃຫໄ້ ດຄ້ ວາມຍາວ (wavelength) ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ 10, 100, 1,000 ແມດ 13. ຈຸ່ ງົ ສະເກດລາດບຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ມີ ກີ ານຊອ້ ນທບຈານວນ 2 ເທຸ່ ອ? 14. ຈຸ່ ງົ ແປຄວາມໝາຍລາດບການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ສີ ະແດງໃນຮູບທີ 7.65 15. ຂມ້ ູນໃນການທາງານສະຫນາມສາລບໂຄງສາ້ ງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ຕີ ອ້ ງເກບ - ບນທກຶ ມຫີ ຍງແດຸ່ ແລະ ແຕຸ່ ລະ ຂມ້ ູນນາມາໃຊແ້ ປຄວາມໝາຍໄດແ້ ນວໃດ? 16. ຈຸ່ ງົ ແປຄວາມໝາຍທລະນວີ ທິ ະຍາທຸ່ ີສະແດງໃນຮູບທີ 7.66 ຮູບທີ 7.65 ສາລບຄາຖາມຂທ້ ີ 14 ຮູບທີ 7.65 ສາລບຄາຖາມຂທ້ ີ 16 (ຮູບຈາກ Virtual Seismic Atlas; CGG Veritas) 210

ຄາຖາມຊວນຄດິ (Questions for Thought) 1. ເຮາົ ຈະຫາ passive - - flow fold ໄດໃ້ ນບລເິ ວນໃດຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກ ແລະ ບລເິ ວນໃດໃນປະເທດ ໄທ? 2. ລກສະນະຂອງຂນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ໃນປະເທດໄທສຸ່ ວນໃຫຍຸ່ ເປນມກີ ນົ ໄກການຄດໂຄງ້ ແບບໃດ? 3. ສບຄນົ້ ໂຄງສາ້ ງທຸ່ ີກກເກບເພີໂທຣລຸ່ ຽມ ໂຄງສາ້ ງໃດກກເກບໄດຫ້ ລາຍທຸ່ ີສຸດ ແລະ ຄດິ ເປນສດສຸ່ ວນເທຸ່ າົ ໃດ ເມຸ່ ອທຽບກບໂຄງສາ້ ງອຸ່ ນໆ? (ຫາຂມ້ ູນ ແລະ ຕວົ ເລກຈາກອນິ ເຕີເນດ) 4. ຄວາມຮູກ້ ຸ່ ຽວກບກນົ ໄກການເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຫີນ ມປີ ະໂຫຍດແນວໃດໃນການປະຍຸກເພຸ່ ອນາຊບພະ ຍາກອນທາມະຊາດມາໃຊແ້ ນວໃດ? (ຍກົ ຕວົ ຢຸ່ າງ ແລະ ອະທບິ າຍໃຫເ້ ກດີ ຮູບພາບພລກ) 5. ອະທບິ າຍກນົ ໄກການເກດີ ແອຸ່ ງໂຄຣາດ ແລະ ແອຸ່ ງສະກນົ ນະຄອນ ພອ້ ມກບລາດບຄວາມເປນມາຈາກອາ ດີດເຖງິ ປະຈບຸ ນ? 211

ອະທບິ າຍສບ A - C A accommodation zone [ເອິຄເມເີ ດ′ເຊນີ ໂຊນ]: (1) ເຂດພນ້ ທຸ່ ີເຊຸ່ ງິ ມຮີ ອຍເລຸ່ ອນຂະໜາດນອ້ ຍ ແລະ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຂະໜາດນອ້ ຍ ທຸ່ ີເກດີ ຮຸ່ ວມຢຸ່ ູໃນໂຄງສາ້ ງຂະໜາດໃຫຍຸ່ ເພຸ່ ອນດທອນການເກດີ ບນຫາພນ້ ທຸ່ ວີ ຸ່ າງໃນ ລະຫວຸ່ າງກາເນດີ ຂອງໂຄງສາ້ ງທຸ່ ີໃຫຍຸ່ ກວຸ່ າ [a zone where local faulting and/or folding develops to accommodate room problems during the development of a larger structure] (2 ) ສຸ່ ວ ນ ຂອງພນ້ ທຸ່ ີບລເິ ວນແອຸ່ ງຊຸດທຸ່ ີແກນຂອງການຢດ ຫຼ ມູມເທຂອງຮອຍເລຸ່ ອນ ປຸ່ ຽນທສິ ທາງຕຸ່ າງອອກໄປຈາກເດມີ ໂດຍກະທນຫນ [a portion of a rift zone where the axis of extension and/or the regional dip of faults changes abruptly] (3) ເຂດພນ້ ທຸ່ ລີ ະຫວຸ່ າງຮອຍເລຸ່ ອນ 2 ຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ຊີ ອ້ ນກນຢຸ່ ູໃນລກສະນະ ທຸ່ ີເອອ້ ຕຸ່ ການຖຸ່ າຍໂອນ ເຊຸ່ ິງໄລຍະການເລຸ່ ອນຂອງຮອຍເລຸ່ ອນໜຸ່ ງຶ ສາມາດຖຸ່ າຍໂອນໄປຍງຮອຍເລຸ່ ອນອີກຮອຍ ເ ລຸ່ ອ ນ ໜຸ່ ຶ ງ ໄ ດ້ [ an area between two overlapping faults along which displacement is transferred from one fault to another] ເອຄິ ອມເມເີ ດເຊນີ ໂຊນ ຈະເກດີ ໄດຕ້ ຸ່ ເມຸ່ ອ ຮອຍເລຸ່ ອນສອງແນວ ມແີ ນວລະດບແນວດຽວກນ ຫຼ ໃກຄ້ ຽງກນ. ສຸ່ ວນມມູ ເທຂອງລະແຜຸ່ ນພຽງຮອຍເລຸ່ ອນຈະໄປຕາມກນ ຫຼ ກງົ ກນ ຂາ້ ມກນກໄດ້ ຕາມຄວາມໝາຍນຈີ້ ະຄາ້ ຍກບສບຄາວຸ່ າ “transfer zone” accordant fold [ເອິຄອນ′ເດີນ້ ໂຟລດ]: ຊຸດຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີປະກອບດວ້ ຍຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຫາຼ ຍໆ ໜຸ່ ວຍ ວາງຕວົ ໄປໃນລວງດຽວກນ [one of several folds having similar orientation] accreted terrane [ເອິຄຣີ′ເທີດ ເທີ′ເຣນ]: ເບຸ່ ງິ accretionary terrane accretionary [ເອິຄຣີ′ເຊີເນຣຸ່ ີ]: ລກສະນະຂອງການເພມີ້ ມວນທຸ່ ີເກດີ ຈາກມວນພາຍນອກທຸ່ ີເຂາົ້ ມາສະ ສົ ມ ເ ພຸ່ ີ ມ [ a characteristic that tends to increase by external addition or accumulation] ຕວົ ຢຸ່ າງຂອງການພອກພນູ ຂອງຫີນຕະກອນ ເຊຸ່ ນ ການພອກພນູ ຂອງຂອງເມດແຮຸ່ ໂດຍສານລະລາຍແຮຸ່ ຕຸ່ າງຊະນດິ ການເພຸ່ ີມມວນໃນລກສະນະເຊຸ່ ນນມີ້ ຊີ ຸ່ ສະເພາະວຸ່ າ “ເພະເຊຸ່ ອົນແຊໂດ້ - pressure shadow” ຖາ້ ຫາກການ ພອກພູນຂອງເມດແຮຸ່ ໂດຍທາດລະລາຍແຮຸ່ ຊະນດິ ດຽວກນ ຈະມຊີ ຸ່ ສະເພາະວຸ່ າ “ໂອເວີໂກຣ໊ດ – overgrowth” ການພອກພູນໃນຄວາມໝາຍຂອງທລະນແີ ປສນຖານ ເປນການເພຸ່ ມີ ພນ້ ທຸ່ ໃີ ຫກ້ ບແຜຸ່ ນເປອກໂລກຈາກພາຍນອກ ໂດຍທຸ່ ແີ ຜຸ່ ນເປອກໂລກມທີ ງການສາ້ ງ ແລະ ການທາລາຍ ຂະບວນການທາລາຍຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກ ຄ ການຫອຼ ມ ຫນີ ໃນເປອກໂລກໃຫກ້ ລາຍເປນຫີນໜດ ໂດຍທຸ່ ີແຜຸ່ ນເປອກໂລກໜຸ່ ງຶ ຊຸດລງົ ໄປໃຕແ້ ຜຸ່ ນເປອກໂລກອີກແຜຸ່ ນໜຸ່ ຶງ ມວນຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກທຸ່ ີຊຸດລງົ ໄປຈະຖກທາລາຍໂດຍຖກຫອຼ ມແຫວຼ ໃຫເ້ ປນຫີນໜດ ເຊຸ່ ງິ ແຊກຊອນເຂາົ້ ມາ ໃນແຜຸ່ ນເປອກໂລກທຸ່ ວີ າງຕວົ ອຢຸ່ ູຂາ້ ງເທງິ ຫຼ ປະທສຸ ຸ່ ູອາກາດເປນການເພຸ່ ີມມວນໃຫກ້ ບແຜຸ່ ນເປອກໂລກອີກແຜຸ່ ນ ໜຸ່ ງຶ ເຊຸ່ ນດຽວກນກບການທຸ່ ີເສດຫນີ ຈາກການຝົນ ແລະ ຜຸພງຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກອີກແຜຸ່ ນເຄຸ່ ອນໄປຕກົ ສະສມົ ທຸ່ ີ ແຜຸ່ ນເປອກໂລກອກີ ແຜຸ່ ນໜຸ່ ງຶ ໃນບລເິ ວນທຸ່ ີມກີ ານຊນົ ກນ ເປນຕນົ້ . ເບຸ່ ງິ accretionary terrane ປະກອບ accretionary prism [ເອິຄຣີ′ເຊີເນຣຸ່ ີ ພຣິ′ເຊຸ່ ີມ]: ລກສະນະການສະສມົ ຂອງຕະກອນໃນບລເິ ວນທຸ່ ມີ ີ ການຊນົ ກນຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກສອງແຜຸ່ ນ ໂດຍແຜຸ່ ນໜຸ່ ງຶ ຊຸດລງົ ໄປໃຕອ້ ີກແຜຸ່ ນ ເຮດໃຫເ້ ກດີ ພນ້ ທຸ່ ີວຸ່ າງ ຫຼ ຮຸ່ ອງ ຮູບພຣິເຊຸ່ ີມ ຫຼ ຮູບລຸ່ ມິ ທຸ່ ີເຮດໃຫເ້ ສດຕະກອນເຄຸ່ ອນລງົ ໄປສະສົມຢຸ່ ູ [a prism - shaped or wedge - shaped mass of tectonically deformed sediment at a convergent plate boundary] ຄາພອ້ ງ accretionary wedge 212

accretionary terrane [ເອິຄຣີ′ເຊີເນຣຸ່ ີ ເທີ′ເຣນ]: ລກສະນະການເພຸ່ ມີ ມວນ ແລະ ພນ້ ທຸ່ ເີ ຊຸ່ ງິ ເປນຜນົ ຫຼາຍຈາກການພອກພູນ ໃນບລເິ ວນຂອບຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກພາກພນ້ ທະວີບແຜຸ່ ນໜຸ່ ງຶ ເມຸ່ ອມີການຊນົ ແລະ ເຊຸ່ ອມຕດິ ກບມວນຫີນເຄຸ່ ອນ (allochthon) ທຸ່ ີມາຈາກແຜຸ່ ນເປອກໂລກອີກແຜຸ່ ນ ເຊຸ່ ິງອາດຈະເປນແຜຸ່ ນເປອກ ໂລກພາກພນ້ ທະວີບ ຫຼ ແຜຸ່ ນເປອກ ໂລກໃຕ້ທະເລ [an allochthonous mass of continental or oceanic material added to the margin of a continent by collision and welding] ຄ າ ພ້ອ ງ accreted terrane accretionary wedge [ເອິຄຣີ′ເຊີເນຣຸ່ ີ ເວດ]: ເບຸ່ ງິ accretionary prism active fault [ແອ໊ກ′ຖີຟ ຟຼ້]: ຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ມີ ກີ ານເລຸ່ ອນມາແລວ້ ໃນຍຸກປະຈບຸ ນ (ປະມານ 10,000 ປີ) ແລະ ຈະມກີ ານເລຸ່ ອນເກດີ ຂນຶ້ ໄດອ້ ີກໃນອານາຄດົ [a fault on which slip has occurred recently and is likely to occur in the future] ເບຸ່ ງິ dead fault; capable fault ປະກອບ active folding [ແອ໊ກ′ຖີຟ ໂຟນ′ດຸ່ ິງ]: ກນົ ໄກການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫີນທຸ່ ີຢຸ່ ູພາຍໃຕອ້ ດິ ທພິ ົນຂອງແຮງ ສຽດທານລະຫວຸ່ າງຊນ້ ຫີນ ເຮດໃຫຮ້ ູບຊງົ ຂອງການຄດົ ໂຄງ້ ເກດີ ຢຸ່ ູໃນວົງຈາກດ [a fold mechanism under significant influence of both rock properties and stress i.e., friction] ເບຸ່ ິງ passive folding ປະກອບ active margin [ແອ໊ກ′ຖີຟ ມານ′ເຈີນ້ ]: ເບຸ່ ງິ active plate margin active plate margin [ແອ໊ກ′ຖີຟ ເຜລດ ມານ′ເຈນີ້ ]: ບລເິ ວນຂອບຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກ ທຸ່ ມີ ລີ ວງຂອງ ການເກດີ ການປຸ່ ຽນລກສະນະ ແລະ ແຜຸ່ ນດນິ ໄຫວຢຸ່ ູເປນປະຈາທງຂະໜາດນອ້ ຍ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍຸ່ [a plate margin at which there is significant seismicity and deformation] ຄ າ ພ້ອ ງ active margin. ເບຸ່ ງິ passive plate margin ປະກອບ active rifting [ແອ໊ກ′ຖີຟ ຣິຟ′ທຸ່ ິງ]: ກນົ ໄກການດງຶ - ຢດຂອງເປອກໂລກົ ແລະ ທລະນີພາກຊນ້ ນອກ ຢຸ່ າງຕຸ່ ເນຸ່ ອງ [a mechanism that the Earth's crust and lithosphere are being pulled apart] actual slip [ແອ໊ກ′ເຊີເວຸ່ ີນ ສລິບ′]: ຄາພອ້ ງ net slip; true slip ເບຸ່ ງິ net slip allochthon [ເອີລອກ′ເທຸ່ ີນ]: ບລອກຂອງມວນຫນີ ເພດານ (hanging wall – ແຮ′ງຸ່ງິ ວອນ) ຂະໜາດ ໃຫຍຸ່ ທຸ່ ີເຄຸ່ ອນຂນຶ້ ມາທບຫນີ ພນ້ (footwall – ຟຸດ′ວອນ) ມວນຫນີ ເພດານຈະເຄຸ່ ອນທຸ່ ດີ ວ້ ຍລະຍະທາງຫາຼ ຍສບິ ຫຼ ຫຼາຍຮອ້ ຍກໂິ ລແມດ ເນຸ່ ອງຈາກການເລຸ່ ອນທຸ່ ີເກດີ ຈາກຜົນຂອງຂະບວນການແປສນຖານ [a mass of rock or a fault block that has been moved from its place of origin by tectonic processes] Amontons’ first law of friction [ເອີເມນີ ເທຸ່ ນີ ສ ເຟິຣສ ລ ເອິຟ ຟຣິກ′ເຊີນ]: ກດົ ແຮງສຽດທານຂທ້ ີ 1 ຂອງເອີເມນີ ເທຸ່ ນີ ເບຸ່ ງິ friction Amontons’ second law of friction [ເອີເມນີ ເທຸ່ ີນສ ເຊ′ເຄີນດ ລ ເອິຟ ຟຣິກ′ເຊີນ]: ກດົ ແຮງສຽດ ທານຂທ້ ີ 2 ຂອງເອີເມນີ ເທຸ່ ີນ ເບຸ່ ງິ friction amplitude [ແອມ′ເພລຖີ ູດ]: ເຄຸ່ ງິ ໜຸ່ ງຶ ຂອງໄລຍະຫຸ່ າງລະຫວຸ່ າງຈດຸ ສູງສຸດ (ສນ ຫຼ ຍອດ) ແລະ ຈດຸ ຕຸ່ າສຸດ (ທອ້ ງ) ຂອງການຄດົ ໂຄງ້ [half the crest - to - trough height of any fold] amygdale [ເອີ′ມິກເດນ]: ຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ຫຼ ໂພງອາກາດໃນຫນີ ເບຸ່ ງິ amygdule amygdule [ເອີ′ມິກດູນ]: ໂພງອາກາດ ຫຼ ຊຸ່ ອງວຸ່ າງໃນຫີນອກຄະນີທຸ່ ີມແີ ຮຸ່ ເຂົາ້ ແຊກພາຍຫຼງ [a gas cavity or vesicle in an igneous rock, which is filled with secondary minerals] ຄ າ ພ້ອ ງ amygdale 213

Anderson’s fault classification [ແອນ′ເດີເຊນີ ສ ຟຼ້ ແຄລດເຊິເຟິເຄ′ເຊນີ ]: ປະເພດຮອຍເລຸ່ ອນຂອງ ແອນເດີເຊນີ ເຊຸ່ ງິ Anderson (1942) ແບຸ່ ງຊະນດິ ຂອງຮອຍເລຸ່ ອນອອກເປນ 3 ປະເພດ ໄດແ້ ກຸ່ : ຮອຍເລຸ່ ອນ ປົກກະຕິ (normal fault - ນອນ′ເມີນ ຟ້ຼ), ຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນ (reverse fault – ຣິ′ເວິຣສ ຟ້ຼ) ແລະ ຮອຍ ເລຸ່ ອນຕາມແນວລະດບ (strike - slip fault - ສໄຕຣ′ ສລິບ′ ຟຼ້) [three types of fault including normal fault, thrust fault and strike - slip fault base on classification of fault by Anderson’s fault classification] Anderson’s theory of faulting [ແອນເດີເຊີນສ ທີ′ເອີຣຸ່ ີ ເອິຟ ຟ້ອນ′ທຸ່ ິງ]: ຮອຍເລຸ່ ອນຕາມທດິ ສະດີ ແອນເດີເຊີນ ເບຸ່ ງິ Anderson’s fault classification angular shear [ແອງ′ກວິ ເລີ ຊິນ]: ການວດການປຸ່ ຽນແປງຂອງມມູ ໂດຍວດທຽບລະຫວຸ່ າງເສນ້ ຊຸ່ ສອງ ເສນ້ ເຊຸ່ ງິ ແຕຸ່ ກຸ່ ອນເຄີຍຕງ້ ສາກກນ ພາຍຫຼງມກີ ານປຸ່ ຽນລກສະນະ ມູມຈະເກີດການບຸ່ ຽງເບນໄປຈາກມູມສາກ [a measure of the change in angle between two lines, normally determined by measuring the change in angle between two lines that were originally orthogonal] angular unconformity [ແອງ′ກວິ ເລີ ເອີນເຄີນຟອນ′ເມທີ ຸ່ ]ີ : ຮອຍຊນ້ ບຸ່ ຕຸ່ ເນຸ່ ອງແບບມູມ ເຊຸ່ ງິ ເປນຮອຍ ສາຜດຂອງຫນີ ສອງຊຸດໂດຍຫນີ ຊຸດທຸ່ ີເກດີ ກຸ່ ອນ ວາງຕວົ ແບບອຸ່ ຽງ ແລະ ຢຸ່ ູໃນສະພາບຜຸຫຽ້ ນ ຕຸ່ ມາຖກວາງປດິ ທບ ດວ້ ຍຫີນອາຍຸອຸ່ ອນກວຸ່ າ ແບບດາມູມເຊຸ່ ງິ ກນ ແລະ ກນ [angular relationship that exists in rocks where a sequence has been deposited and later tiled and eroded, then deposited] ເບຸ່ ງິ unconformity ປະກອບ anisotropy [ແອໄນຊ′ເທຣີພຸ່ ີ]: ການມຄີ ຸນລກສະນະທາງກາຍພາບທຸ່ ແີ ຕກຕຸ່ າງ ເມຸ່ ອຢຸ່ ູໃນກນທດິ ທາງທຸ່ ີ ຕຸ່ າງກນ [a condition that has different properties in different directions] annealing [ເອີນີ′ລຸ່ ິງ]: ການປບແກໂ້ ຄງຂຸ່ າຍພກຶ (crystal lattice) ເພຸ່ ອໃຫມ້ ຄີ ຸນລກສະນະດີຂນຶ້ ກວຸ່ າ ເດີມ ໂດຍໃຊຄ້ ວາມຮອ້ ນ ເຊຸ່ ນ ການເຜົາ ຫຼ ການອົບ [a high - temperature adjustment to crystal lattice] anticlinal theory [ແອນ′ທໄິ ຄເນຸ່ ນີ ທີ′ເອີຣຸ່ ]ີ : ທດິ ສະດທີ ຸ່ ກີ ຸ່ າວວຸ່ າ ທາດໄຮໂດນຄານເບີນ ມແີ ນວໂນມ້ ທຸ່ ີ ສະສົມຢຸ່ ູໃນໂຄງສາ້ ງຊນ້ ຫີນໂຄງ້ ຮູບປະທຸນ [a theory states that oil and gas tend to accumulate in an anticlinal structure] anticline [ແອນ′ທໄິ ຄລນົ ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ມີ ລີ ກສະນະໂຄງ້ ນນູ ໂດຍທຸ່ ຍີ ອດົ ໂຄງ້ ຢຸ່ ູດາ້ ນເທງິ ແລະ ຫີນ ທຸ່ ີຢຸ່ ູໃນແກນກາງມີອາຍຸ ສອດຄຸ່ ອງກບລາດບການເກດີ ກຸ່ ອນ - ຫຼງຂອງຊນ້ ຫີນ [a fold, convex upward, whose core contains the stratigraphically older rocks] ກງົ ກນຂາ້ ມກບ syncline ເບຸ່ ງິ antiform; synformal anticline ປະກອບ anticlinorium [ແອນ′ທິໄຄລນ′ຣີເອມີ້ ຫຼ ແອນ′ທິໄຄລນ′ຣຸ່ ຽມ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ມລີ ກສະນະໂຄງ້ ໂນນ ຂະໜາດໃຫຍຸ່ ໂດຍທຸ່ ສີ ຸ່ ວນຂາ້ ງຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຊະນດິ ນແີ້ ຕຸ່ ລະຂາ້ ງປະກອບຂນຶ້ ດວ້ ຍ ຊນ້ ຫນີ ໂຄງ້ ຮູບໂຄງ້ ໂນນ ແລະ ໂຄງ້ ຄວຸ່ າຂະໜາດນອ້ ຍເປນຈານວນຫຼາຍ [a composite anticlinal structure of regional extent composed of smaller folds] ເບຸ່ ງິ synclinorium ປະກອບ antiform [ແອນ′ທຟິ ອຣມ]: ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມກີ ານໂຄງ້ ໂນນ ທຸ່ ບີ ຸ່ ສາມາດລະບຸລາດບອາຍຸອຸ່ ອນ - - ແກຸ່ ຂ ອ ງ ຊ້ນ ຫີ ນ ໄ ດ້ [ a fold where layering is concave downward and age of the rocks is unknown] ເບຸ່ ງິ synform ປະກອບ 214

antiformal stack [ແອນ′ທຟິ ອນເມນີ ສແຕກ′]: ການຊອ້ ນເຫຸ່ ອຼ ມຂອງຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນ ກຸ່ ເກດີ ໂຄງສາ້ ງ ການໂຄງ້ ໂນນ [a stack of horses and leads to a local culmination in thrust sheet] ຄາພອ້ ງ antiformal stack duplex antiformal stack duplex [ແອນ′ທິຟອນເມຸ່ ີນ ສແຕກ′ ເບຸ່ ິງ′ເພລກສ]: ເບຸ່ ງິ antiformal stack antiformal syncline [ແອນ′ທິຟອນເມຸ່ ນີ ຊິນໄຄລນ]: ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມລີ ກສະນະໂຄງ້ ໂນນໂດຍມີ ຫີນໃນແກນກາງອາຍຸອຸ່ ອນສຸດບຸ່ ສອດຄຸ່ ອງກບລາດບຊນ້ ຫີນປົກກະຕິ [a syncline that its limbs close upward] ຄາພອ້ ງ downward facing syncline anti - Riedel shear [ແອນ′ທິ - ຣີ′ເດີນ ຊິນ]: ຮອຍເລຸ່ ອນຂະແໜງທຸ່ ີແຕກອອກຈາກແນວຂອງຮອຍ ເລຸ່ ອນຫຼກທຸ່ ີຢຸ່ ູໃນເຂດຮອຍເລຸ່ ອນຕາມແນວລະດບ (strike - slip fault) ແຕຸ່ ການເລຸ່ ອນເກດີ ຂນຶ້ ໃນທດິ ທາງ ກງົ ກນຂາ້ ມກບການເລຸ່ ອນຂອງຮອຍເລຸ່ ອນຫກຼ ໂດຍຈະເປນມູມປະມານ 75° ກບທດິ ທາງຂອງຮອຍເລຸ່ ອນຫຼກ [the secondary fault that form at a high angel (75) to the main strike - slip fault and has a motion sense opposite] ຄາພອ້ ງ conjugate Riedel shear; R’ - shears antitaxial vein [ແອນທແິ ທະ′ຊີເອີນ້ ຫຼ ແອນທິແທະ′ຊຽນ ເວນ]: ເບຸ່ ງິ vein antithetic fault [ແອນ ເທເີ ທະ′ຖກິ ຟຼ]້ : ຂະແໜງຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ມີ ຂີ ະໜາດນອ້ ຍກວຸ່ າຮອຍເລຸ່ ອນຫກຼ ແລະ ມລີ ະແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນໃນ ທດິ ທາງກງົ ກນຂາ້ ມກບຮອຍເລຸ່ ອນຫກຼ [a fault that is subsidiary to a larger fault and whose dip is opposite to the dip of the larger fault] ເບຸ່ ງິ synthetic fault ປະກອບ apparent dip [ເອິແພ′ເຣຸ່ ີນທ ດ໊ິບ]: ມມູ ເທປາກດົ ; ມູມເທໃດໜຸ່ ງຶ ຂອງລະແຜຸ່ ນພຽງທຸ່ ບີ ຸ່ ໄດວ້ ດໃນແນວ ຕງ້ ສາກກບແນວລະດບ (strike) ຂອງລະແຜຸ່ ນພຽງ [the angle that a structural surface makes with the horizontal, measured in any random section rather than perpendicular to the strike] ເບຸ່ ງິ true dip ປະກອບ asperity [ແອະສເປ′ເຣີທ]ີ : (1) ປຸ່ ຸມສູງໂນນເທິງລະແຜຸ່ ນພຽງການແຕກທຸ່ ີຢບຢ້ງການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ [a protrusion above the surface of a fault, which inhibits slip] (2) ຄວາມບຸ່ ລຽບຂອງລະແຜຸ່ ນພຽງ ຮອຍເລຸ່ ອນ ເນຸ່ ອງຈາກເມດແຮຸ່ ທຸ່ ີມຄີ ວາມແຂງແຮງແຕກຕຸ່ າງກນ ເມຸ່ ອເກດີ ການແຕກຈະໄດລ້ ະແຜຸ່ ນພຽງທຸ່ ມີ ຮີ ອຍ ຕະປຸຕະປະ [an irregularity on a fracture surface] asthenosphere [ແອດເທ′ເນອດຟິນ]: ຊນ້ ທຸ່ ີຢຸ່ ູຕຸ່ ຈາກທລະນພີ າກຊນ້ ນອກ ເຊຸ່ ງິ ບຸ່ ມີຄວາມແຂງແຮງ ດງນນ້ ຈຸ່ ງຶ ສາມາດໄຫຼໄດແ້ ມຸ່ ນມຄີ ວາມເຄນ້ ກະທາພຽງນອ້ ຍໆ ແລະ ເປນຊນ້ ທຸ່ ເີ ຮດໃຫເ້ ກດີ ດຸນສະເໝີພາກຂອງ ແຜຸ່ ນເປອກໂລກ ຫນີ ໜດອາດເກດີ ໃນຊນ້ ນີ້ ແລະ ຄນ້ ເຄຸ່ ອນທຸ່ ຜີ ຸ່ ານຈະຖກດດູ ກລນເປນຢຸ່ າງຫຼາຍ [the layer or shell of the Earth below the lithosphere, which is weak and where isostatic adjustments take place, magmas may be generated, and seismic waves are strongly attenuated] astrobleme [ແອດ′ໂທຣບລີມ]: ບລເິ ວນຮອຍການຝົນຈາກການຕກົ ກະແທກຂອງອຸກະບາດໃນອະດີດ ມລີ ກສະນະເປນແອຸ່ ງມນົ ຫີນພາຍໃນແອຸ່ ງສະແດງເຖງິ ການປຸ່ ຽນລກສະນະແບບຖກກະແທກຢຸ່ າງຮຸນແຮງໃນທນທີ ທ ນ ໃ ດ [ an ancient erosional scar on the Earth's surface, produced by the impact of a cosmic body, and usually characterized by a circular outline and highly disturbed rocks showing evidence of intense shock] ເບຸ່ ງິ impact structure ປະກອບ. asymmetric fold [ແອເຊີເມະ′ທຣິກ ໂຟລດ]: (1) ຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ທຸ່ ີມູມເທຂອງສຸ່ ວນຂາ້ ງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທງສອງຂ້າງບຸ່ ເທຸ່ ົາກນ ເມຸ່ ວດທຽບກບລະແຜຸ່ ນພຽງແກນ [a fold whose limbs have different 215

angles of dip relative to the axial surface] (2) ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ແີ ບຸ່ ງອອກເປນສອງສຸ່ ວນໂດຍໃຊລ້ ະ ແຜຸ່ ນພຽງແກນກາງ ຈະໄດຮ້ ູບຮຸ່ າງທຸ່ ີບຸ່ ຄກນ ເບຸ່ ງິ symmetric fold ປະກອບ attitude [ແ ອ ະ ′ເ ທີຖູ ດ ] : ສະພາບການວາງຕົວຂອົງຊນ້ ຫີນ ຫຼ ໂຄງສ້າງ; ໃນຄວາມໝາຍທາງ ທລະນວີ ທິ ະຍາໂຄງສາ້ ງ ຈະໝາຍເຖິງ ສະພາບການວາງຕົວຂອົງລະແຜຸ່ ນພຽງ (plane) ແລະ ແນວເສນ້ (line) ປຽບທຽບກບລະແຜຸ່ ນພຽງແນວນອນ (horizontal plane) [an orientation of a structural element (plane or line) relative to a horizontal plane] augen [ອ′ເຈນີ້ ຫຼ ອຸ ′ເຈນີ້ ]: ຮູບຕາ; ໃຊກ້ ບເມດແຮຸ່ ຫຼ ກນົ ຸ່ ມຸ ຂອງເມດແຮຸ່ ຂະໜາດໃຫຍຸ່ ທຸ່ ີມຮີ ູບຣີຄາ້ ຍຕາ ພົບໃນຫີນແປຣແບບໄດແນຫມິຄສທຸ່ ີມີຮອຍຂະໜານປາກດົ [a large lenticular mineral grain or mineral aggregate having the shape of an eye in cross section] autochthon [ອທອກ′ເທຸ່ ນີ ]: ມວນຫີນພນ້ (footwall – ຟຸ ດ′ວອນ) ຂະໜາດໃຫຍຸ່ ຂອງຮອຍເລຸ່ ອນ ຍ້ອ ນ ມູ ມ ຕຸ່ າ ທຸ່ ີວ າງ ຕົວ ຢຸ່ ູກບ ທຸ່ ີ [ a body of rocks in the footwall of a thrust fault that has not moved substantially from its site of origin] ເບຸ່ ງິ allochthon ປະກອບ axial elongation [ແອ໊ກ′ຊີເອນີ້ ຫຼ ແອ໊ຄ′ຊຽນ ອີລອງເກ′ເຊີນ]: ການຢດຕາມແກນ ເບຸ່ ງິ axial strain axial plane [ແອ໊ກ′ຊີເອີ້ນ ເພລນ]: ແຜຸ່ ນພຽງແກນ ຄາພອ້ ງ axial surface ເບຸ່ ງິ axial surface axial - plane cleavage [ແອ໊ກ′ຊເີ ອີນ - ເພລນ ຄລີ′ຫວິດ]: ແນວແຕກລຽບທຸ່ ເີ ກດີ ຂະໜານກບແຜຸ່ ນ ພຽງແກນຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ [a cleavage that is parallel to the axial surface of the fold] ເບຸ່ ິງ fan cleavage ປະກອບ axial strain [ແອ໊ ກ′ຊີເອີນ ສເຕຣນ′]: ຄວາມເຄຸ່ ງຕາມແກນ; ຄວາມເຄຸ່ ງທຸ່ ີເຮດໃຫເ້ ກດີ ການປຸ່ ຽນ ລກສະນະໃນແນວຂະໜານກບທດິ ທາງຄວາມເຄນ້ ຕາມແກນ [strain resulting in the direction parallel to axial stress] axial stress [ແອ໊ກ′ຊີເອີ້ນ ສເຕຣດ]: ຄວາມເຄນ້ ຕາມແກນ; ຄວາມເຄນ້ ເຮດໃຫວ້ ດຖຸປຸ່ ຽນຄວາມຍາວ ໄປຕາມທິດທາງທຸ່ ີຄວາມເຄນ້ ກະທົບ [stress that tends to change the length of a body along the direction of applied stress] axial surface [ແອ໊ກ′ຊີເອີນ ເຊີ′ເຝີດ]: ມີສອງຄວາມໝາຍ ດຸ່ ງນີ້ (1) ແຜຸ່ ນພຽງສົມມຸດຕທິ ຸ່ ີແບຸ່ ງແຂນ ຂອງການຄົດໂຄ້ງອອກເປນສອງສຸ່ ວນເທຸ່ ົາໆກນເປນໄດ້ທງແຜຸ່ ນພຽງລຽບ ແລະ ລະແຜຸ່ ນພຽງໂຄງ້ [an imaginary plane/surface that divides the fold’s limbs into two parts symmetrically] (2 ) ແຜຸ່ ນພຽງທຸ່ ີປະກອບດວ້ ຍການເຊຸ່ ອມຕຸ່ ຂອງແນວຮິນໄລ (hinge line) ຕຸ່ ເນຸ່ ອງໃນແຕຸ່ ລະຊນ້ [plane or surface that results by connecting hinge lines on successive folded surfaces of the same fold] ຄາພອ້ ງ axial plane axial trace [ແອ໊ກ′ຊີເອນີ ເທຣດ]: ແນວເສນ້ ທຸ່ ີລາກເຊຸ່ ອມລະຫວຸ່ າງຈດຸ ການຄດົ ໂຄງ້ ຫຼ ຮນິ ພອ້ ຍ(hinge point) ຂອງແນວຕດຂວາງໃດໆກບລະແຜຸ່ ນພຽງແກນຊນ້ ຫີນຄົດໂຄ້ງ [the intersection of the axial surface/plane of a fold with other given surface] axis of fold [ແອ໊ກ′ເສີດ ເອິຟ ໂຟລດ]: ແກນຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ; ຕາມນຍິ າມຂອງ Davis et al. (2011) ໝາຍເຖິງ ເສນ້ ສະແດງການວາງຕວົ ຂອງົ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຄາ້ ຍກບຮນິ ໄລ (hinge line) ແຕຸ່ ທຸ່ ີບຸ່ ສາມາດການດົ ຈດຸ ທຸ່ ີມຄີ ຸ່ າຄວາມໂຄງ້ ຫຼາຍທຸ່ ີສຸດໄດ້ ດຸ່ ງນນ້ ຈຸ່ ຶງການົດໂດຍໃຊຈ້ ນິ ຕນາການຂອງຜູສ້ ງເກດ [an imagination line drawn along the points of maximum curvature of a layer of a fold] 216

B back - arc basin [ແບກ - ອາຣຄ ເບ′ເຊີນ]: ແອຸ່ ງຫຼງແນວພູເຂົາໄຟ; ແອຸ່ ງທຸ່ ີເກີດຕາມແນວພູເຂາົ ໄຟ ໂດຍພນ້ ແອຸ່ ງເປນເປອກໂລກໃຕທ້ ະເລທຸ່ ີຢຸ່ ູຕດິ ກບບລິເວນແນວແຍກກາງທະເລ ຫຼ ໃນບລເິ ວນຝຸ່ ງກງົ ກນຂາ້ ມກບ ແນວຮຸ່ ອງເລກິ ທຸ່ ີມີການຊຸດຕວົ ຂອງແຜຸ່ ນມະຫາທະເລ [a basin floored by oceanic crust formed by sea - floor spreading on the opposite side of a volcanic arc from an oceanic trench] backstripping [ແບກສົດຣິ′ພຸ່ ງິ ]: ເທກໜກິ ການວເິ ຄາະການຕກົ ສະສມົ ຂອງຫນີ ຕະກອນ ໂດຍພຈິ າລະນາ ຍອ້ ນລາດບການເກດີ ເຊຸ່ ນ ພຈິ າລະນາຈາກຂະນະທຸ່ ຍີ ງເປນເສດເມດຕະກອນຈບຕວົ ກນຢຸ່ າງຫຼວມໆກຸ່ ອນທຸ່ ີຈະຈມົ ລງົ ສຸ່ ູໃຕຜ້ ິວດນິ ແລະ ອດຕົວແໜນ້ ທຸ່ ີຄວາມເລກິ ໃດໆໂດຍຈະພຈິ າລະນາຄວາມເລິກ, ລກສະນະຂອງຕະກອນ, ຄວາມໜາ, ຮູພຸນ, ອາຍຸຂອງຫີນ, ອຸນຫະພູມໃນຊຸ່ ວງເວລາທຸ່ ີແຕກຕຸ່ າງກນ ແລະ ລະດບນາ້ ທະເລ ຈາກນນ້ ວເິ ຄາະ ກລບໄປຍງຕາແໜຸ່ ງທຸ່ ີຫນີ ນນ້ ໆຍງຄົງເປນຕະກອນສະສມົ ທຸ່ ີຜິວດນິ ໂດຍມກີ ານປບປຸ່ ຽນຄຸ່ າຕວົ ແປຕຸ່ າງໆເຊຸ່ ນ: ຄຸ່ າ ການບີບອດຈາກນາ້ ໜກກດົ ທບ, ຄຸ່ າອຸນຫະພູມທຸ່ ີຄວາມເລກິ ຂອງຕະກອນ ຫຼ ຄຸ່ າຈາກນາ້ ໜກກດົ ທບຂອງລະດບ ນາ້ ທະເລ ເປນຕນົ້ . [a technique that progressively removes the effects of sediment loading (including the effects of compaction), eustasy, and paleoenvironment from basin subsidence to obtain tectonic subsidence] back thrust [ແບກ ເທຣິສທ]: ຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນມມູ ຕຸ່ າທຸ່ ເີ ກດີ ໃນບລເິ ວນແນວຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ແລະ ຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນມມູ ຕຸ່ າ (fold - thrust belt – ໂຟລດ ເທຣິສ ເບລທ) ຫຼ ບລເິ ວນແດນຫງຼ ພູເຂາົ (hinterland – ຮນິ ′ເທີແລນ) ທຸ່ ີມທີ ດິ ທາງການເລຸ່ ອນກງົ ກນຂາ້ ມກບທດິ ທາງການເລຸ່ ອນຂອງຮອຍເລຸ່ ອນຫກຼ [a thrust fault in a fold - thrust belt that dips opposite to the general dip of faults] ນນ້ ຄ ມທີ ດິ ທາງເຄຸ່ ອນເຂາົ້ ຫາແດນຫງຼ ພູເຂາົ ເບຸ່ ງິ fore thrust ປະກອບ balanced cross section [ແບ′ເລຸ່ ີນສ ຄຣອດ ເຊກ′ເຊີນ] ຮູບຕດຂວາງສມົ ດຸນ; ຮູບຕດຂວາງທຸ່ ີບຸ່ ພບົ ຄວາມຜິດປົກກະຕິເມຸ່ ອວິເຄາະຍອ້ ນກບ ຫຼ ວິເຄາະກບຄນສຸ່ ູສະພາບກຸ່ ອນການປຸ່ ຽນລກສະນະ [a cross section that can be restored] basement [ເບດ′ເມຸ່ ນີ ທ]: (1) ໃຊເ້ ອນີ້ ຫນີ ໃດໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ຢີ ຸ່ ູໃຕຊ້ ນ້ ຫີນທຸ່ ີສນົ ໃຈ [undifferentiated rocks that underlie the rocks of interest in an area] (2) ຫີນທຸ່ ີຖກປົກຄລຸມດວ້ ຍກຸ່ ຸມຫີນຕະກອນທຸ່ ີຢຸ່ ູເລກິ ລງົ ໄປເຖິງຮອຍຊນ້ ບຸ່ ຕຸ່ ເນຸ່ ອງໂມເຮີໂຣເວີຊິດ [the crust of the Earth below sedimentary deposits, extending downward to the Mohorovicic discontinuity] basement - involved fault [ເບດ′ເມຸ່ ນີ ທ - ອິນວ້′ ຟຼ້]: ຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ີມລີ ະແຜຸ່ ນພຽງຂອງການເລຸ່ ອນ ຕດຜຸ່ ານຫີນຖານ ເຊຸ່ ິງເປນຫີນທຸ່ ີເກີດກຸ່ ອນຫີນທຸ່ ີຕົກສະສມົ ປິດທບ [a fault that cuts the basement, which are those rocks that formed before the cover rocks accumulated]. ເ ບຸ່ ິ ງ decollement; thick - skin deformation ປະກອບ basin [ເບ′ເຊີນ]: ແອຸ່ ງ; ແຜຸ່ ນດນິ ທຸ່ ີມລີ ກສະນະໂຄງົ້ ເວົາ້ ແບບຮູບຖວ້ ຍປາກກວາ້ ງ ເຮດໃຫມ້ ີພນ້ ທຸ່ ີວຸ່ າງ ສາລບເມດຕະກອນ, ເສດຫີນ ແລະ ທາດລະລາຍແຮຸ່ ເຄຸ່ ອນລົງໄປຕົກສະສົມຕົວໄດ້ [a bowl - shaped landform that has open space for sediments deposited] basin - and - range [ເບ′ເຊີນ - ແອນ - ເຣນຈ]: ພູເຂາົ ສະຫລບແອຸ່ ງ; ພູມິີປະເທດທຸ່ ີເກດີ ຈາກການ ເລຸ່ ອນສວນທາງກນຂອງຫນີ ພນ້ ແລະ ຫນີ ເພດານຂອງຮອຍເລຸ່ ອນປກົ ກະຕິ ພບົ ໃນບລເິ ວນທຸ່ ີແຜຸ່ ນເປອກໂລກທຸ່ ມີ ີ ການຢດ ໂດຍມແີ ນວພູເຂົາເກດີ ສະຫລບກບແອຸ່ ງ ຫຼ ທຸ່ ີຮາບພຽງ [a topography results from crustal 217

extension by a series of normal fault blocks that develops to accommodate the extension] bedding [ເບ໊ະ′ດຸ່ ງິ ]: ການວາງຊນ້ ; ໂຄງສາ້ ງຂນ້ 1 ທຸ່ ີພບົ ໃນຫນີ ຕະກອນ ຫຼ ຫີນອກນບີ າງຊະນດິ ເປນໂຄງ ສາ້ ງທຸ່ ີເກດີ ຈາກການຮຽງຕວົ ຂອງົ ເມດຕະກອນ ຫຼ ເມດແຮຸ່ ທຸ່ ີມຄີ ວາມໜາ ສີ ຫຼ ອງົ ປະກອບແຕກຕຸ່ າງກນ ເຮດໃຫ້ ປາກດົ ເປນຊນ້ ຮຽງຊອ້ ນກນ [primary arrangement of sedimentary and some volcanic rocks in beds or layers of varying thickness, color, and/or compositions] bedding fault [ເບ໊ະ′ດຸ່ ິງ ຟ້ອລທ] ຮອຍເລຸ່ ອນຕາມຊນ້ ຫີນ; ຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ມີ ລີ ະແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນຂະ ໜານກບການວາງຊນ້ ຂອງຊນ້ ຫີນ [a fault whose surface is parallel to the bedding plane of the constituent rocks] ອກີ ຊຸ່ ໜຸ່ ງຶ ຄ “bedding glide - ເບ໊ະ′ດຸ່ ງິ ໄກລດ” ແຕຸ່ ປະຈບຸ ນບຸ່ ນຍິ ມົ ໃຊສ້ ບຄານແີ້ ລວ້ bedding joint [ເບ໊ະ′ດຸ່ ິງ ຈ໊ອຢນທ]: ແນວແຕກທຸ່ ີມີລະແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນຂະໜານກບການວາງຊນ້ ຂອງຊນ້ ຫີນ [a joint that is parallel to the bedding plane] bedding - plane slip [ເບ໊ະ′ດຸ່ ງິ - ເພລນ ສລິບ′]: ການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼລະຫວຸ່ າງຊນ້ ຫນີ ທຸ່ ີກຸ່ ເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ ໃນຊນ້ ຫີນທຸ່ ີແຊກສະຫລບກນ [slip between rock layers during folding] ເບຸ່ ງິ flexural slip; flexural shear ປະກອບ bedding thrust [ເບ໊ະ′ດຸ່ ງິ ເທຣິສທ]: ແຜຸ່ ນພຽງຂອງຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນມມູ ຕຸ່ າວາງຂະໜານກບແນວການ ວາງຊນ້ ຂອງຊນ້ ຫີນ [a nearly horizontal thrust that is parallel to bedding plane] bending [ເບນ′ດຸ່ ິງ]: ການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຈາກແຮງອດເປນມູມກບຊນ້ ຫີນ [folding that occurs in response to forces applied oblique to layering] ເບຸ່ ງິ buckling ປະກອບ Benioff zone [ເບ′ນອີ ຟ ໂຊນ]: ບລເິ ວນການຊຸດຕວົ ຂອງແຜຸ່ ນເປອກໂລກ ທຸ່ ເີ ຮດໃຫເ້ ກດີ ຂອງແຜຸ່ ນດນິ ໄຫວຕາມແນວດຽວກບບລເິ ວນການຊຸດຕົວ [a zone of seismicity associated with deep - sea trenches] ອາຈເອີນ້ ວຸ່ າ “Benioff - Wadati zone – ເບ′ນອີ ຟ ເວີດາ′ທີ ໂຊນ”, “Wadati - Benioff zone ເວດີ າ′ທີ ເບ′ນອີ ຟ ໂຊນ” ຫຼ “Benioff seismic zone - ເບ′ນອີ ຟ ໄຊຊໝກິ ໂຊນ” beta diagram; - diagram [ເບ′ເທິ ໄດອະແກມ]: ການໃຊວ້ ທິ ີທາງສເຕຣີເອີເນດ ເພຸ່ ອວເິ ຄາະຫາການ ວາງຕວົ ຂອງົ ແກນການຄດົ ໂຄງ້ ຂອງຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຊງົ ກະບອກດວ້ ຍ ໂດຍການຂຽນລະແຜຸ່ ນພຽງສຸ່ ວນຂາ້ ງ ຫຼ ແຂນ ຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທງສອງຂາ້ ງ ແລະ ຕາແໜຸ່ ງທຸ່ ີສຸ່ ວນຂາ້ ງ ຫຼ ແຂນຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທງສອງຂາ້ ງຕດກນ ຄ ທດິ ທາງການວາງຕວົ ຂອງແກນການຄົດໂຄ້ງ [a diagram used to fix the orientation of the axis of a cylindrical fold, by finding, on a stereographic projection, the intersections of great circles representing distinct orientations of the folded layers] biaxial stress [ໄບແອ໊ກ′ຊີເອີນ ຫຼ ໄບແອ໊ກ′ຊຽນ ສເຕຣດ]: ຄວາມເຄນ້ ຫກຼ ສອງແກນ; ລະບບົ ຄວາມ ເຄນ້ ຫຼກທຸ່ ີມີຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຫກຼ ຂອງແກນໃດແກນໜຸ່ ງຶ ໃນສາມແກນມີຄຸ່ າເປນສູນ [a stress system which one of the three principal stresses is zero] blastomylonite [ແບລດໂຕ′ມາຍເລີໄນ]້ : ເບຸ່ ງິ mylonite blind thrust [ໄບລນດ ເທຣິສທ]: ຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນມູມຕຸ່ າທຸ່ ີມລີ ະຍະການເລຸ່ ອນລຸດລງົ ຕາມລາດບເມຸ່ ອ ເຂາົ້ ໃກຜ້ ິວດນິ ແລະ ລະແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນຍງຝງຢຸ່ ູໃຕຜ້ ິວດນິ [a thrust fault that does not reach the surface and decreases in upward] ກງົ ກນຂາ້ ມກບ emergent thrust 218

block diagram [ບ ລ ອກ ໄ ດ ′ເ ອ ອ ະ ແ ກ ມ ] : ແຜນພາບແບບ 3 ມິຕິ ຂອງຮູ ບຊົງສນຖານທາງ ທລະນວີ ທິ ະຍາ ເພຸ່ ສະແດງການວາງຕວົ ຢຸ່ າງຊດເຈນ [a figure representing an imaginary rectangular block of the Earth's crust (depicting geologic and topographic features) that appears to be a three - dimensional perspective] blocking temperature [ເບ໊າະຄຸ່ ງິ ເທມ′ເພເີ ສີ]: ອຸນຫະພມູ ທຸ່ ປີ ດິ ກນ້ ບຸ່ ໃຫໄ້ ອເຊີໂຖບຂອງສານກາມນ ຕະພາບລງສີເຄຸ່ ອນອອກຈາກໂຄງຂຸ່ າຍພກຶ [the temperature that locks the radiogenic isotopes into crystal lattice] body force [ບດີ້ ຟອສ]: ແຮງຈາກມວນວດຖຸ ເບຸ່ ງິ force boomerang fold pattern [ບູ′ເມີແຮງ ໂຟລດ ແພະ′ເທຸ່ ິນ]: ຮູບແບບຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ບມູ ເມແີ ຮງ ເບຸ່ ງິ type of interference fold pattern borehole breakout [ບອນ′ໂຮນ ເບກ′ເອ໊ົາ]: ຮອຍຂອບຂຸມເຈາະ ເປນຮອຍແຕກຕດຕາມຂອບຂອງ ຂຸມເຈາະ ເຊຸ່ ງິ ເກດີ ຕາມແນວຂອງຄວາມເຄນ້ ແນວນອນທຸ່ ີມຄີ ຸ່ ານອ້ ຍສຸດ [a shear fracture at the edge of a borehole as a consequence of a concentration of the minimum horizontal stress] boudin [ບູແດນ′]: ຮູບໄສກ້ ອກ; ລກສະນະຂອງຫນີ ທຸ່ ມີ ຮີ ູບຊງົ ແອນລບິ ຄາ້ ຍຄໄສກ້ ອກ ທຸ່ ີເປນຜນົ ຈາກ ການຢດທຸ່ ບີ ຸ່ ເທຸ່ າົ ກນຂອງຊນ້ ຫີນແຊກສະຫລບທຸ່ ີມຄີ ຸ່ າຄວາມໜດແຕກຕຸ່ າງກນເປນຢຸ່ າງຫຼາຍ [a feature of a series of elongate, sausage - shaped segments occurring in boudinage, either separated or joined by pinched connections, and having oval - shaped in cross sections] ເບຸ່ ງິ boudinage ປະກອບ boudinage [ບູເດີນາຊ′]: ໂຄງສາ້ ງໄສກ້ ອກ; ໂຄງສາ້ ງທຸ່ ເີ ກດີ ຈາກການຢດຂອງຊນ້ ຫີນແຊກສະຫລບໄດ້ ບຸ່ ເທຸ່ າົ ກນ ຫີນທຸ່ ີມລີ ກສະນະເປນຮູບໄສກ້ ອກເຊຸ່ ງິ ມຄີ ຸ່ າຄວາມໜດສງູ (ມຄີ ວາມເປນແພລດຕກິ ຕຸ່ າ) ຈະແຊກຕວົ ຢຸ່ ູ ໃນຫີນທຸ່ ີມີຄຸ່ າຄວາມໜດຕຸ່ າ (ມີຄວາມເປນແພລດຕກິ ສູງ) ເຮດໃຫເ້ ກີດການຢດທຸ່ ີບຸ່ ເທຸ່ າົ ກນ [a structure formed by extension, where a relatively rigid layer, embedded between two relatively ductile layers] box fold [ບອຊ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຮູບກລຸ່ ອງທຸ່ ີມແີ ນວພບການຄດົ ໂຄງ້ ຫຼ ຮນິ ໄລ 2 ແນວ ເຊຸ່ ງິ ເກດີ ຂນຶ້ ພອ້ ມກນຂະນະເກດີ ການຄດົ ໂຄງ້ [a fold with two hinge lines] branch line [ແບຣດ ລາຍ]: ເສນ້ ຕດ, ຊນົ ຫຼ ເຊຸ່ ອມຕດິ ກນຂອງແຜຸ່ ນພຽງຮອຍເລຸ່ ອນ 2 ແຜຸ່ ນພຽງ [a line along which two fault surfaces join] branch point [ແບຣດ ພອ້ ຍນ]: ຈດຸ ທຸ່ ີປາກດົ ໃນແຜນທຸ່ ີ ຫຼ ຮູບຕດຂວາງຂອງຕາແໜຸ່ ງສະແດງການເຊຸ່ ອມ ຫຼ ແຍກຂອງຮອຍເລຸ່ ອນ 2 ຮອຍເລຸ່ ອນ [the point on a map or a cross section where two faults join or separate] break - thrust fold [ເບຣກົ ເທຣິສທ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ປາຍຮອຍເລຸ່ ອນ; ຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ຮູບ ຄຣີບສລາມ ເບຸ່ ງິ fault - propagation fold breccia [ເບລະ′ເຊຸ່ ຍ]: ຫນີ ເມດຫຸ່ ຽຼ ມຂະໜາດໃຫຍຸ່ ທຸ່ ີເຊຸ່ ອມຕດິ ກນດວ້ ຍສານເຊຸ່ ອມປະສານ ຫຼ ເມດຫນີ ຂະໜາດນອ້ ຍ [a coarse - grained clastic rock, composed of angular broken rock fragments held together by a mineral cement or in a fine - grained matrix] ຫນີ ກວດຫຸ່ ຽຼ ມຫາກເປນຫນີ ທຸ່ ີ ເກດີ ຈາກຜົນຂອງຮອຍເລຸ່ ອນ ຄວນໃຊຊ້ ຸ່ ວຸ່ າ “fault breccia - ຟຼ້ ເບລະ′ເຊຸ່ ຍ” ຖາ້ ຫາກເກດີ ຈາກການຕກົ ສະສມົ 219

ຂອງຕະກອນຮູບຫຸ່ ຼຽມ ຄວນໃຊຊ້ ຸ່ ວຸ່ າ “sedimentary breccia – ເຊະເດີເມນ′ເທີຣຸ່ ີ ເບລະ′ເຊຸ່ ຍ” ຫຼ ຖ້າຫາກ ເກດີ ຈາກການເກດີ ຫນີ ອກຄະນີ ຄວນໃຊຊ້ ຸ່ ວຸ່ າ “igneous breccia – ອກິ ຄະນເີ ອີດ ເບລະ′ເຊຸ່ ຍ” ຫຼ “volcanic breccia - ວອນແຄ′ໜກິ ເບລະ′ເຊຍ” Breddin graph [ເບລະດິນ້ ແກຣຟ]: ເປນກຣາຟທຸ່ ີຂຽນ ສະແດງການປຸ່ ຽນແປງຂອງຄວາມເຄຸ່ ງຕດ ແບບມມູ ປຽບທຽບກບມມູ ບຸ່ ຽງເບນ ໂດຍການວດມູມກບແກນການຢດຫກຼ ຂອງສະຫນາມຄວາມເຄຸ່ ງ ຕາມວທິ ີ ຂ ອ ງ ເ ບ ລ ະ ດິ້ນ ( Breddin, 1956) [a graph showing variations of angular shear strain with orientation of the principal extension axis] ເບຸ່ ງິ Wellman method; ellipticity ປະກອບ brittle behavior [ບຣິ′ເທຸ່ ີນ ບິເຮ′ວຽນ]: ຄຸນລກສະນະແບບເປຣາະ ເປນສົມບດຂອງວດຖຸທຸ່ ສີ ນູ ເສຍ ຄວາມຕຸ່ ເນຸ່ ອງໃນລະຫວຸ່ າງການປຸ່ ຽນລກສະນະ ເຊຸ່ ງິ ເປນຜົນຂອງແຮງກະທບົ ພາຍນອກ [the response of a rock to stress during which the rock loses continuity] brittle deformation [ບຣິ′ເທຸ່ ີນ ດີຟອນເມ′ເຊີນ]: ການປຸ່ ຽນລກສະນະແບບເປາະ ເປນການປຸ່ ຽນ ລກສະນະຂອງວດຖຸທຸ່ ີປາກດົ ເປນເນອ້ ວດຖຸທຸ່ ບີ ຸ່ ຕຸ່ ເນຸ່ ອງກນ [discontinuous deformation] ນນ້ ຄ ເກດິ ການ ແຕກ ເຊຸ່ ນ: ຮອຍເລຸ່ ອນ (fault) ແນວແຕກ (joint) ຫຼ ຮອຍແຕກຕດ (shear fracture) ເປນຕນົ້ brittle - shear zone [ບຣິ′ເທຸ່ ີນ ຊິນ ໂຊນ]: ເຂດຮອຍຕດແບບເປາະ ເບຸ່ ງິ shear zone buckle fold [ເບິ′ເຄຸ່ ີນ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ເີ ກດີ ຈາກການໂຄງ້ ໂດຍແຮງອດດາ້ ນຂາ້ ງທຸ່ ີກະໜານກບ ຊນ້ ຫນີ [a fold that is occurred in response to forces parallel to layers] buckling [ເບິ′ຄລຸ່ ງິ ]: ຂະບວນການເກດີ ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຈາກແຮງອດ ທຸ່ ດີ າ້ ນຂາ້ ງຕາມແນວຍາວຂອງຊນ້ ຫນີ ເຮດໃຫຊ້ ນ້ ຫນີ ໂຄງ້ ງ [a folding that occurs in response to forces parallel to layers] bulk modulus [ເບິລຄ ມ′ເຈເີ ລີດ]: ເປນເຈາົ້ ລກສະນະທາງກາຍະພາບທຸ່ ບີ ງົ ບອກຄວາມສາພນ ລະຫວຸ່ າງ ບລມິ າດ ແລະ ຄວາມດນອອ້ ມຂາ້ ງ [a physical property which relates a change in volume (V) to a change in hydrostatic stress (P)]; ນຍິ ມົ ໃຊສ້ ນຍາລກ \"k\" ດຸ່ ງນນ້ k = P/V ຄາພອ້ ງ modulus of incompressibility; volume elasticity bull - eye fold [ບູນ - - ອາຍ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຮູບຕາງວົ ເບຸ່ ງິ sheath fold Burgers circuit [ເບອົນ′ເກອຣສ ເຊອົນ′ເກດີ ]: ເສນ້ ທາງເດນີ ຂອງຂບ້ ກົ ຜຸ່ ອງແນວເສນ້ ພາຍໃນໂຄງຂຸ່ າຍ ໃນລກສະນະວນອອ້ ມ (loop) ເມຸ່ ອຖກຂດຂວາງ ຫຼ ມອີ ຸປະສກ ເສນ້ ທາງເດນີ ແບບວນົ ອອ້ ມຈະບຸ່ ຽງເບນອອກໄປ ແລະ ຈະບຸ່ ສາມາດກລບມາທຸ່ ີຕາແໜຸ່ ງເລຸ່ ມີ ຕນົ້ ໃນລະແຜຸ່ ນພຽງດຽວກນໄດ້ ທດິ ທາງ ແລະ ຂະໜາດການບຸ່ ຽງເບນ ຂອງການວນົ ອອ້ ມຈາກຈດຸ ເລຸ່ ີມຕນົ້ ເຖິງຈດຸ ສຸດທາ້ ຍ ຈະສະແດງດວ້ ຍເວກເຕີ ທຸ່ ີມີຊຸ່ ວຸ່ າ ເບີເກີເວກເຕີ [a loop that encloses a dislocation line in a crystal and that fails to close by an amount known as the Burgers vector] Burgers vector [ເບີ′ເກີ ເວກ′ເຕີ]: ເວກເຕີທຸ່ ີສະແດງຂະໜາດ ແລະ ທດິ ທາງບຸ່ ຽງເບນ ສບເນຸ່ ອງຈາກມີ ອຸປະສກທຸ່ ີເຮດໃຫບ້ ຸ່ ສາມາດກບສຸ່ ູລະແຜຸ່ ນພຽງດຽວກນໄດ້ [a vector that is required to complete a Burgers circuit] burial joints [ເບ′ຣີເອນີ ຫຼ ເບ′ຣຽນ ຈ໊ອຍ]: ລະແຜຸ່ ນພຽງການແຕກຈາກນາ້ ໜກກດົ ທບ; ເປນລະແຜຸ່ ນ ພຽງການແຕກທຸ່ ເີ ກີດໃນຂະນະຕົກຕະກອນ ແລະ ຈົມລົງຂອງຕະກອນ ຫຼ ຂະນະການເປນຫີນ [a term for those joints forming during sedimentation, downwarping, or diagenesis] 220

burrow [ເບີ′ໂຣ]: ຣູ ຫຼ ໂພງທຸ່ ີສດຂູດເຈາະເຊຸ່ ິງປາກົດເປນຮຸ່ ອງຮອຍຢຸ່ ູໃນຫີນຕະກອນ [tunnels produced in sediment by organism] Byerlee’s law [ໄບເຢອົນລີ ລ]: ກດົ ທຸ່ ກີ ຸ່ າວເຖິງຄວາມສາພນລະຫວຸ່ າງຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕງ້ ສາກ ແລະ ຄຸ່ າ ຄວາມເຄນ້ ຕດວິກິດຂອງລະແຜຸ່ ນພຽງ ຮອຍແຕກຂອ ງຫີນ ທຸ່ ີຢຸ່ ູລະດບ ໃກ້ຜິ ວດິນ [a law of a linear relationship between shear stress and normal stress during faulting that holds for most types of shallow crustal rocks] C C - surface [ຊີ - ເຊອົນ′ເຝີດ]: ຮອຍຂະໜານໃນເຂດຮອຍຕດເຊຸ່ ງິ ວາງຕວົ ຂະໜານກບທດິ ທາງການຕດ [ foliation in shear zone that developed parallel to shear - zone boundary] ໂ ດ ຍ ທຸ່ ີ C ມ າ ຈາກ cisaillement ເປນພາສາຝຣຸ່ ງຂອງຄາວຸ່ າ “shear” ແລະ ຈະໃຊຄ້ ຸ່ ູກບລະແຜຸ່ ນພຽງເອດ (S - surface) capable fault [ເຄ′ເພເີ ບີນ້ ຟຼ້]: ຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ີການດົ ໂດຍຄະນະກາການທຸ່ ີອອກກດົ ລະບຽບກຸ່ ຽວກບທຸ່ ີ ຕງ້ ໂຮງໄຟຟ້າແກຸ່ ນນອ້ ຍ ໂດຍເປນຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ອີ າດມກີ ານເລຸ່ ອນໃນອະນາຄດົ ເຊຸ່ ງິ ມກີ ານເລຸ່ ອນໃນແຕຸ່ ລະອອ້ ມບຸ່ ເ ກີ ນ 35,000 ປີ [ a fault defined by the Nuclear Regulatory Commission as one that is “capable” of “near future” movement; in general, a fault on which there has been movement within the last 35,000 years] ເບຸ່ ງິ active fault ປະກອບ cataclasis [ແຄເທເີ ຄລ′ເສີດ]: ຂະບວນການແຕກເປນເມດ ແລະ ຝຸ່ ຸນຜົງ ການບດົ ອດ, ຮຸກຖູ, ຄດູ , ໝູນ ເຮດໃຫເ້ ກີດເສດແຕກຫກທຸ່ ີມີຂະໜາດນອ້ ຍລງົ ເກີດຊຸ່ ອງວຸ່ າງ ແລະ ເພຸ່ ີມບລມິ າດຂະບວນການນີເ້ ກດີ ຕາມລະ ແຜຸ່ ນພຽງຮອຍເລຸ່ ອນ ຫຼ ເຂດຮອຍເລຸ່ ອນໃນຂະນະທຸ່ ີຫີນມີສະພາບແບບເປາະ [a process typically occurring along fault planes or in fault zones involving brittle fragmentation of minerals, with rotation of grain fragments, grain - size reduction, grain - boundary sliding, and volume increase] cataclasite [ແຄເທເີ ຄລ′ໄຊທ້ ]: ເສດຫີນທຸ່ ມີ ກີ ານຢຶດເກາະແໜນ້ ເຊຸ່ ງິ ເກດີ ໃນບລເິ ວນເຂດຮອຍເລຸ່ ອນ ຫຼ ເຂຕຮອຍຕດນ ດຸ່ ງນນ້ ພາຍໃນເນອ້ ຫີນບຸ່ ມກີ ານຄດຂະໜາດ ເນອ້ ຫນີ ມເີ ມດຮູບເຫຸ່ ຼີຍມຂະໜາດນອ້ ຍ ແລະ ຂະ ໜາດໃຫຍຸ່ ຄລະກນ ເກດີ ຈາກກນົ ໄກການແຕກເປນເມດ (cataclasis - ແຄເທີເຄລ′ເສີດ) ເຮດໃຫເ້ ນອ້ ຫນີ ແຕກ ເປນຮູບເຫຸ່ ີຍຼ ມ [a fine - grained and cohesive cataclastic rock] cataclastic flow [ແຄເທີແຄລ′ສຖິກ ໂຟນ]: ການໝູນ - ກິງ້ - ຖະໄຫຼ ຂອງເສດຫີນທຸ່ ີເກດີ ຈາກການ ແຕກເປນເມດໃນເຂດຮອຍເລຸ່ ອນ ຫຼ ເຂດຮອຍຕດທຸ່ ີມີການປຸ່ ຽນລກສະນະແບບເປາະ [mechanical displacement of cataclatic particles relative to each other in fault zone or shear zone] cataclastic lineation [ແຄເທແີ ຄລ′ສຖິກ ລິນເີ ອ′ເຊນີ ]: ການຮຽງຕວົ ຂອງເສດຫນີ ທຸ່ ແີ ຕກເປນເມດໃນ ບລເິ ວນເຂດຮອຍເລຸ່ ອນ ຫຼ ເຂດຮອຍຕດ ເຮດໃຫເ້ ຫນເປນໂຄງສາ້ ງແນວເສນ້ [alignment of minerals and rock fragments by brittle fault zone or shear zone] cataclastic metamorphism [ແຄເທແີ ຄລ′ສຖິກ ເມະເທມີ ອນ′ຟິເຊມີ ]: ປະເພດຂອງການແປສະພາບ ແບບສະເພາະທຸ່ ີໃນບລເິ ວນຮອຍເລຸ່ ອນທຸ່ ີເຮດໃຫຫ້ ີນ ຫຼ ເມດແຮຸ່ ແຕກຫກ - ບດົ ອດ ກາຍເປນເມດລະອຽດ ແລະ ຝຸ່ ຸ ນຜົງ ໂດຍບຸ່ ມີການແປສະພາບທາງເຄມີ [a type of local metamorphism confined to the vicinity of faults, involving purely mechanical forces causing crushing of mineral grains or aggregates without chemical reconstitution] 221

cataclastic rock [ແຄເທແີ ຄລ′ສຖິກ ຣອກ]: (1) ຫີນທຸ່ ີມີລກສະນະເປນກວດຫຸ່ ຽຼ ມທຸ່ ເີ ກດີ ເນຸ່ ອງຈາກ ການແຕກເປນເມດ ເກດີ ໃນບລເິ ວນຮອຍເລຸ່ ອນ ໄດແ້ ກຸ່ ຫີນກວດຫຸ່ ຽຼ ມຮອຍເລຸ່ ອນ (fault breccia - ຟຼ້ ເບະ′ ເຊຸ່ ຍ), ຫນີ ບດົ (cataclacite - ແຄເທເີ ຄລ′ໄຊ)້ ແລະ ຜງົ ຮອຍເລຸ່ ອນ (gouge - ເກາ໊ົ ) [a rock, containing angular fragments that have been produced by the crushing and fracturing of preexisting rocks as a result of mechanical forces in the crust] (2) ຫີນແປທຸ່ ເີ ກດີ ຈາກຂະບວນ ກ າ ນ ແ ປ ສ ະ ພ າ ບ ແ ບ ບ ແ ຕ ກ ເ ປ ນ ເ ມ ດ [ a metamorphic rock produced by cataclasis metamorphism] center - to - center method [ເຊນ′ເທີ - ທູ - ເຊນ′ເທີ ເມະ′ເທີດ]: ວທິ ີການຫາຂະໜາດ ແລະ ທດິ ທາງການວາງຕວົ ຂອງແອນລບິ ຄວາມເຄຸ່ ງໃນເນອ້ ຫີນ ໂດຍໃຊຄ້ ວາມສາພນລະຫວຸ່ າງລະຍະທາງ ແລະ ມູມຂອງ ການຮຽງຕວົ ຂອງົ ກອ້ ນກວດ ຫຼ ຕວົ ບຸ່ ງຊີຄ້ ວາມເຄຸ່ ງກຸ່ ອນການປຸ່ ຽນລກສະນະເປນຮູບຊງົ ກລມົ ໂດຍກອ້ ນຊງົ ມນົ - ຊົງ ແ ອ ນ ລິບ ນນ້ ຕ້ອງ ທຸ່ ີ ມີຜິວສຸ່ ວນໃ ດ ສຸ່ ວນຫ ນຸ່ ຶງ ສ າຜດ ກບກ້ອນກວ ດທຸ່ ີ ພິຈ າລະນ າ [ a method for determination of deformation of the shape and orientation of the strain ellipsoid in a rock mass by using the distance and angular relationships of strain - oriented, closely packed objects in the deformed aggregate] chattermark [ແຊ′ເທອົນມາຣຄ]: ຮອຍຄດູ , ຮອຍຂີດ, ຮຸ່ ອງເລກິ , ຂຸມ ຫຼ ຮອຍໃດໜຸ່ ງຶ ປາກດົ ເທງິ ແຜຸ່ ນ ພຽງໃນເນອ້ ຫີນ ເນຸ່ ອງຈາກການຄູດ ຫຼ ສຽດສີ [any mark, pit, or scratch made on a rock surface by frictional sliding or indentation] chemical bond [ເຄ′ມິເຄີນ ບອນ]: ພນທະເຄມ;ີ ແຮງຢຶດໜຸ່ ຽວລະຫວຸ່ າງອາຕອມ (atom) ເພຸ່ ອໃຫຢ້ ຸ່ ູ ໃນໂມເລກຸນ (molecule) ຫຼ ລະຫວຸ່ າງຫາຼ ຍໆໂມເລກຸນກຸ່ ໃຫເ້ ກດີ ທາດເຄມທີ ຸ່ ປີ ະກອບດວ້ ຍອະຕອມຕງ້ ແຕຸ່ 2 ອາຕອມ ຫຼ ຫຼາຍກວຸ່ າ 2 ອາຕອມຂຶນ້ ໄປ [an interaction that account for holding of atoms into molecules that allows the formation of chemical substances that contain two or more atoms] chevron fold [ເຊຟ′ເຣຸ່ ີນ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມຍີ ອດົ ແຫມຼ ຄາ້ ຍຮູບຕວົ ອກສອນວີ (V) ທຸ່ ີມແີ ຂນ ທງສອງເປນເສນ້ ກງົ ແລະ ເຄງິ ຄ [a kink fold that limbs are equal length] chocolate - tablet boudinage [ຊ′ເຄີເລດີ - ແທະ′ເບລິດ ບູ ເດີນາຊ′]: ໂຄງສາ້ ງຮູບສຸ່ ີຫຸ່ ຽຼ ມຄາ້ ຍໄສ້ ກອກເກີດຈາກການຢດແບບສອງທິດທາງ [square to rectangular boudinage as resulted from layer - parallel extension in two directions] Class 1 fold [ແຄລດ ເວີນ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມດີ ໊ບິ ໄອເຊີຄອນ ກະຈາຍອອກຈາກຈດຸ ຢອດການ ຄົດໂຄງ້ ເມຸ່ ອພິຈາລະນາຈາກຜິວໂຄງ້ ດາ້ ນນອກສຸ່ ູຜິວໂຄງ້ ດາ້ ນໃນຂອງຊນ້ ຫີນ [a fold that dip isogons converge toward the concave part of the fold in Ramsay’s standard fold classification] ເບຸ່ ງິ dip isogon ປະກອບ Class 1A fold [ແຄລດ ເວີນເອ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ມີ ດີ ບ໊ິ ໄອເຊີຄອນກະຈາຍອອກຈາກຈດຸ ຍອດ ການຄດົ ໂຄງ້ ເປນຢຸ່ າງຫຼາຍ ລວມທງມກີ ານວາງຕວົ ທຸ່ ີປຸ່ ຽນໄປຫຼາຍກວຸ່ າຊນ້ ຫນີ ເມຸ່ ອພຈິ າລະນາຈາກຜິວໂຄງ້ ດ້ານ ນອກສຸ່ ູຜິວໂຄງ້ ດາ້ ນໃນຂອງຊນ້ ຫີນ [a fold that has isogons strongly converge toward hinge, isogons change orientation during folding more that the folded layer] 222

Class 1B fold [ແຄລດ ເວີນບີ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ມີ ດີ ໊ບິ ໄອເຊີຄອນກະຈາຍອອກຈາກຈດຸ ຍອດ ການຄົດໂຄງ້ ໂດຍມີຊ້ນຫີນທຸ່ ີມີຄວາມໜາເທຸ່ ົາກນຕະຫຼອດຮູບການຄົດໂຄງ້ [a fold that dip isogons converge corresponding to parallel - concentric fold] Class 1C fold [ແຄລດ ເວີນຊີ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມດີ ໊ບິ ໄອເຊີຄອນກະຈາຍອອກຈາກຈດຸ ຍອດ ການຄດົ ໂຄງ້ ພຽງນອ້ ຍໆ ແລະ ລວມທງມກີ ານວາງຕວົ ທຸ່ ີປຸ່ ຽນໄປນອ້ ຍກວຸ່ າຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ເມຸ່ ອພຈິ າລະນາຈາກຜວິ ໂຄງ້ ດາ້ ນນອກສຸ່ ູຜິວໂຄງ້ ດາ້ ນໃນຂອງຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ [a fold that has weakly convergent isogons, isogons change orientation less than the folded layer] Class 2 fold [ແຄລດ ທູ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມດີ ໊ິບໄອເຊີຄອນຂະໜານກນ [a fold with parallel isogons] Class 3 fold [ແຄລດ ທຣີ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມດີ ໊ິບໄອເຊີຄອນຫຸ່ ຼູເຂາົ້ ຫາຈດຸ ຍອດການຄດົ ໂຄງ້ ເມຸ່ ອພຈິ າລະນາຈາກຜວິ ໂຄງ້ ດາ້ ນນອກສຸ່ ູຜິວໂຄງ້ ດາ້ ນໃນຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ [similar - like folds with isogons that diverge from the tightly curved part of the fold] clay injection [ເຄລ ອິນເຈກ′ເຊີນ]: ການເຄຸ່ ອນໄຫຂຼ ອງດນິ ໜຽວແຊກເຂາົ້ ໄປຕາມແຜຸ່ ນພຽງຮອຍເລຸ່ ອນ [injection of clay along a fault] clay smear [ເຄລ ສມິນ′]: ການເປ້ອນດນິ ໜຽວ; ການແຊກປະປນົ ຫຼ ຕດິ ດວ້ ຍແຮຸ່ ດນິ ໜຽວເທງິ ລະ ແຜຸ່ ນພຽງຮອຍເລຸ່ ອນ [smearing of clay along a fault] ເກດີ ເນຸ່ ອງຈາກການທຸ່ ີຮອຍເລຸ່ ອນຕດຜຸ່ ານຫນີ ທຸ່ ີມີ ແຮຸ່ ດນິ ໜຽວ ຫຼ ການບດອດເສດຫີນກາຍເປນຜງົ ຕະກອນຂະໜາດນອ້ ຍເທຸ່ າົ ດນິ ໜຽວ ສຸ່ ງົ ຜນົ ໃຫແ້ ຜຸ່ ນພຽງຮອຍ ເລຸ່ ອນມຮີ ູພຸນລຸດລງົ ເປນອຸປະສກຕຸ່ ການໄຫຜຼ ຸ່ ານຂອງຂອງແຫຼວຜຸ່ ານໄປຕາມລະແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນ cleavage [ຄລ′ີ ຫວດິ ]: (1) ໂຄງສາ້ ງຂນ້ 1 ທຸ່ ເີ ກດິ ຂນຶ້ ໃນພກຶ ແຮຸ່ ໂດຍການຈດຮຽງຕວົ ຮູບພກຶ ໃນໂຄງສາ້ ງ ພກຶ ເຊຸ່ ງິ ເຮດໃຫແ້ ຮງໃນການຢຶດເກາະຂອງໂຄງສາ້ ງພກຶ ມຄີ ຸ່ າຕຸ່ າສຸດ. ດຸ່ ງນນ້ , ຈຸ່ ງຶ ເກດີ ແນວເມດແຮຸ່ ທຸ່ ສີ າມາດແຕກໄດ້ ງຸ່ າ ຍ ສຸ ດ [ a primary structure reflecting in mineral crystal structure and revealing a breaking of the mineral along its crystallographic planes owing to either paucity of, or systematically weak, atomic bonds] ແນວແຕກລຽບນເີ້ ອນີ້ ສະເພາະວຸ່ າ “ແນວແຕກລຽບພາຍໃນພກຶ ແຮຸ່ (mineral cleavage) (2) ໂຄງສາ້ ງ0Ao 2 ທຸ່ ີເປນໂຄງສາ້ ງຂອງການປຸ່ ຽນລກສະນະເນຸ່ ອງຈາກແຮງກະທບົ ຈາກ ພາຍນອກ ໂດຍປາກດົ ລກສະນະເປນລະແຜຸ່ ນພຽງແນວແຕກໃນເນອ້ ຫີນ ແຕຸ່ ເນອ້ ຫນີ ຍງບຸ່ ແຍກຂາດອອກຈາກກນ ເມດຫີນຕາມແນວລະແຜຸ່ ນພຽງແຕກຍງຄງົ ຢຶດເກາະກນແໜນ້ [a secondary structure due to a rock subjected to stress thus the rock texture resulted as a locally planar fabric in fine - grained rock defined by either a tendency of a rock to split in a particular direction, a preferred orientation of crystal planes in mineral grains, or a preferred orientation of inequant grain shapes] ເບຸ່ ງິ cleavage domain ປະກອບ cleavage domain [ຄລີ′ຫວິດ ໂດ′ເມນ]: ອານາຈກນອ້ ຍໆມຮີ ູບຮຸ່ າງບາງ, ຮຽວ, ເຄຸ່ ງິ ຂະໜານ ມກີ ານ ວາງຕົວຂອງກຸ່ ຸ ມແຮຸ່ ໄມເຄິ ຈະຂະໜານກບອານາຈກເມດແຮຸ່ [thin, typically phyllosilicate - rich laminae in cleaved rock that bound microlithons] cleavage refraction [ຄລີ′ຫວິດ ຣີແຟຣຄ′ເຊນີ ]: ແນວແຕກລຽບແບບຫກເຫ, ແນວແຕກລຽບທຸ່ ເີ ກດີ ໃນຫີນເນອ້ ອຸ່ ອນ ແຊກສະຫລບຊນ້ ກບຫີນເນອ້ ແຂງເມຸ່ ອປຸ່ ຽນຊນ້ ຫນີ ທິດທາງຂອງແນວແຕກລຽບຈະປຸ່ ຽນໄປ 223

[change in the angle between cleavage and bedding as the cleavage passes from one layer to another layer] ຄາພອ້ ງ refracted clevage climb [ໄຄລົມ]: ການໄຕຼຂອງຂບ້ ກົ ຜຸ່ ອງແນວເສນ້ ທຸ່ ີເຮດໃຫສ້ າມາດເລຸ່ ອນຜຸ່ ານໄດ້ ໂດຍການເຄຸ່ ອນຫຸ່ າງ ຈາກສຸ່ ງິ ທຸ່ ີຂວາງແນວການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ [movement of a dislocation out of a glide surface] Cloos’s method [ຄລູສ ເມ ະ′ເທີດ]: ວທິ ີຂອງຄລູສ; ວທິ ີຫາຂະໜາດຄວາມເຄຸ່ ງໃນເນອ້ ຫີນໂດຍໃຊ້ ເມດອູອດິ [a technique for determination of strained rock from ooid] close fold [ໂຄລດ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຕາມການຈດແບຸ່ ງຂອງ Fleuty (1964) ທຸ່ ີການດົ ໃຫມ້ ມູ ລະຫວຸ່ າງແຂນສອງຂາ້ ງລະຫວຸ່ າງ 30 ແລະ 70 [a fold that an inter - limb angle varies between 30 and 70] closure [ໂຄລ′ເຊຸ່ ອຣ]: ໂຄງສາ້ ງທຸ່ ມີ ລີ ກສະນະເປນວງົ ອອ້ ມປິດ ເມຸ່ ອສະແດງດວ້ ຍແຜນທຸ່ ີເສນ້ ຊນ້ ຄວາມ ຄວາມສູງຂອງໂຄງສາ້ ງ [a structure that the vertical distance between the structure's highest point and its lowest closed structure contour] coaxial deformation [ໂຄແອ໊ກ′ຊີເອນີ ຫຼ ໂຄແອ໊ກ′ຊຽນ ດີຟອນເມ′ເຊີນ]: ການປຸ່ ຽນລກສະນະແບບ ໄປຕາມແກນ; ການປຸ່ ຽນລກສະນະທຸ່ ແີ ກນຄວາມເຄນ້ ຫກຼ ບຸ່ ປຸ່ ຽນທດິ ທາງ ແລະ ບຸ່ ມກີ ານໝູນ [deformation in which the principal axes of the strain ellipsoid coincide with the same material lines during all stages of deformation] ຄ າ ພ້ ອ ງ pure shear ກົ ງ ກ ນ ຂ້ າ ມ ກ ບ non - coaxial deformation; simple shear Coble creep [ໂ ຄ′ເບີ້ນ ຄ ຣີ ບ]: ການແພຸ່ ຈາກຂອບເມດພຶກ ເບຸ່ ິງ grain boundary diffusion creep coefficient of internal friction [ໂຄເອຟິ ິ′ເຊີນທ ເອິຟ ອິນ ເທີ′ເນຸ່ ີນ ຟຣິກ′ເຊນີ ]: ສາປະສດິ ການສຽດ ທານພາຍໃນເມດແຮຸ່ ; ຄຸນລກສະນະໜຸ່ ງຶ ຂອງວດຖຸທຸ່ ີຄານວນໄດຈ້ າກ ຄຸ່ າເທນເຈນຂອງມູມສຽດທານພາຍໃນເມດ ແຮຸ່ [material property expressed as the tangent of internal friction angle] coefficient of sliding friction [ໂຄເອຟິ ິ′ເຊນີ ທ ເອິຟ ສໄລ′ດຸ່ ງິ ຟຣິກ′ເຊນີ ]: ສາປະສດິ ການສຽດທານ ຂອງການເລຸ່ ອນໄຖລເທງິ ຮອຍແຕກເດີມ; ຄຸນລກສະນະຂອງວດຖຸທຸ່ ຄີ ານວນໄດຈ້ າກ ອດຕາສຸ່ ວນຂອງຄຸ່ າຄວາມ ເຄນ້ ຕດຕຸ່ ຄວາມເຄນ້ ຕງ້ ສາກເທງິ ແຜຸ່ ນພຽງຮອຍແຕກ [material property expressed as the ratio of shear stress to the normal stress of material] ເບຸ່ ງິ Byerlee’s law ປະກອບ cohesion [ໂຄຮີ′ເຊີນ]: ການເຊຸ່ ອມລະຫວຸ່ າງເມດ; ຄວາມແຂງແຮງຕດເຊຸ່ ງິ ເກດີ ຈາກຜນົ ການຢຶດຕດິ ຫຼ ເຊຸ່ ອມລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ ແຕຸ່ ລະເມດທຸ່ ີປະກອບເປນຫີນ [a rock shear strength that is independent of the normal effective stress in mass movement] cohesive strength [ໂຄຮີ′ສີຟ ສເຕຣງ′]: ຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕດຫຼາຍທຸ່ ີສຸດທຸ່ ຈີ ະເຮດໃຫຫ້ ນີ ເກດີ ການວບິ ດ ໂດຍມີຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕງ້ ສາກເທຸ່ ົາກບສູນ [inherent strength of a material when normal stress across the prospective surface of failure is zero] columnar joints [ເຄີເລີມ′ເນີ ຈ໊ອຍ]: ຮອຍແຕກທຸ່ ີມລີ ກສະນະເປນແທຸ່ ງເສາົ ຫຼາຍຫຸ່ ຽຼ ມ ເຊຸ່ ງິ ເກດີ ຈາກ ແຮງດຶງຂະນະການເຢນຕົວຂອງົ ຫີນອກຄະນີ ແລະ ແຊກຊອນ ມກພບົ ໃນຫີນບະຊລ້ ຫຼາຍກວຸ່ າຫີນຊະນດິ ອຸ່ ນ [parallel, prismatic columns, polygonal in cross section, in basaltic flows and sometimes 224

in other extrusive and intrusive rocks, and forming as a result of contraction during cooling] compaction [ເຄີມແພກ′ເຊີນ]: ການອດແໜນ້ ; ການລຸດບລມິ າດ ຫຼ ເນອ້ ທຸ່ ີໃນຮູພຸນ ໂດຍການເພຸ່ ີມນາ້ ໜ ກ ກົ ດ ທ ບ [ a reduction in bulk volume or a pore space within a body of material in response to the increasing weight of overlying material] compaction band [ເຄີມແພກ′ເຊີນ ແບນດ]: ການອດແໜນ້ ແບບແຖບ ເບຸ່ ງິ deformation band compaction cleavage [ເຄີມແພກ′ເຊີນ ຄລີ′ຫວິດ]: ແນວແຕກລຽບທຸ່ ີເກດີ ຈາກນາ້ ໜກກົດທບ [cleavage resulting by overburden pressure] compaction curve [ເຄີມແພກ′ເຊນີ ເຄິຣຟ]: ເສນ້ ກຣາຟການອດແໜນ້ ; ເສນ້ ໂຄງ້ ທຸ່ ສີ ະແດງເທງິ ກຣາຟ ທຸ່ ມີ ແີ ກນນອນເປນຄຸ່ າຄວາມມຮີ ູພຸນ ແລະ ມແີ ກນຕງ້ ເປນຄຸ່ າຄວາມເລກິ ຂອງຫນີ ຕະກອນຂອງພນ້ ທຸ່ ີໃດພນ້ ທຸ່ ີໜຸ່ ງຶ [ a curve that shows relationship between porosities and depths of particular soil and rock masses in particular area] competence [ຄອມ′ເພເີ ທຸ່ ນີ ສ]: ຄາທຸ່ ີໃຊປ້ ຽບທຽບວດຖຸສອງສຸ່ ງິ ຫຼ ຫາຼ ຍກວຸ່ າ ຫາກວດຖຸໃດທຸ່ ມີ ຄີ ວາມ ສາມາດໃນການຮບແຮງໄດຫ້ າຼ ຍ ຈະເອນີ້ ວຸ່ າ ວດຖຸນນ້ ມຄີ ວາມແຂງແຮງເຮດໃຫສ້ າມາດຮບແຮງໄດຫ້ າຼ ຍກວຸ່ າ [a term used to compare the resistance to deformation among different rocks] composite terrane [ຄອມພ′ເຊດີ ເທີ′ເຣນ]: ມວນຫີນເຄຸ່ ອນຂະໜາດໃຫຍຸ່ ສອງແຜຸ່ ນ ຫຼ ຫຼາຍກວຸ່ າ ສອງແຜຸ່ ນທຸ່ ີເຊຸ່ ອມຕດິ ກນ ແລະ ມລີ ກສະນະທລະນວີ ທິ ະຍາຮຸ່ ວມກນພາຍຫງຼ ຈາກການເຊຸ່ ອມຕດິ ກນແລວ້ ເຖງິ ວຸ່ າ ມວນຫີນເຫຸ່ ຼົານີຈ້ ະມີແຫຸ່ ຼງກາເນດີ ມາຈາກແຜຸ່ ນເປອກໂລກຕຸ່ າງກນ [two or more distinct terranes that became amalgamated and subsequently shared a common geologic history before their accretion to a continental margin] ເບຸ່ ງິ accretionary terrane ປະກອບ compositional banding [ຄອມເພຊີ ິ′ຊເນຸ່ ນີ ຫຼ ຄມເພຊີ ິ′ເຊີເນຸ່ ນີ ແບນ′ດຸ່ ິງ]: ແນວແຕກລຽບ ຫຼ ຮອຍ ຂະໜານແບບບຸ່ ຕຸ່ ເນຸ່ ອງ ໂດຍຈະມເີ ນອ້ ຫີນທຸ່ ມີ ແີ ຮຸ່ ຕຸ່ າງຊະນດິ ແລະ ຕຸ່ າງສີຮຽງຕວົ ເປນຊນ້ ບາງໆແບບເຄຸ່ ງິ ຂະໜານ [alternating thin layers of different minerals] ຄາພອ້ ງ compositional foliation compositional foliation [ຄ ອ ມ ເ ພີ ຊິ ′ ຊ ເ ນຸ່ ີນ ຫຼ ຄ ອ ມ ເ ພີ ຊິ ′ ເ ຊີ ເ ນຸ່ ີນ ໂ ຟ ລີ ເ ອ ′ ເ ຊີ ນ ] : ເ ບຸ່ ິງ compositional banding compressibility [ເຄີມເພລະ′ເຊີບເິ ລີທຸ່ ີ]: ຄຸ່ າສຸ່ ວນກລບຂອງຄວາມສາມາດໃນການຕາ້ ນການບບີ ອດ [a reciprocal of bulk modulus] ຄາພອ້ ງ modulus of compressibility compressive strength [ເຄີມເພລະ′ສີຟ ສເຕຣງ]: ຄວາມທນົ ແຮງອດ ເບຸ່ ງິ strength compressive strength test [ເຄີມເພລະ′ສີຟ ສເຕຣງ ເທສ]: ການທດົ ສອບຄວາມທນົ ແຮງອດ ເບຸ່ ງິ strength test compressive stress [ເຄີມເພລະ′ສີຟ ສເຕຣ໊ົດ]: ຄວາມເຄນ້ ອດ; ຄວາມເຄນ້ ຕງ້ ສາກທຸ່ ີພຸ່ ຸງເຂາົ້ ສຸ່ ູແຜຸ່ ນ ພຽງຂອງວດຖຸທຸ່ ີຄວາມເຄນ້ ກະທບົ ເຮດໃຫບ້ ລມິ າດ ຫຼ ຄວາມຍາວຂອງວດຖຸລຸດລງົ [a normal stress that tends to push together material on opposite sides of a real or imaginary plane] ເ ບຸ່ ິ ງ stress ປະກອບ concentric faults [ເຄີນເຊນ′ທຣິກ ຟຼ້]: ຮອຍເລຸ່ ອນຫຼາຍໆແນວທຸ່ ີມທີ ດິ ທາງພຸ່ ຸງສຸ່ ູຈດຸ ດຽວກນ [faults that form concentric as a point] 225

concentric fold [ເຄີນເຊນ′ທຣິກ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຂະໜານຮູບຊງົ ມນົ ; ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມແີ ຂນ ໂຄງ້ ເປນຮູບຊງົ ມນົ ແລະ ມຄີ ວາມໜາເທຸ່ າົ ກນໃນຊນ້ ຫນີ ຕະຫອຼ ດການຄດົ ໂຄງ້ [a parallel fold that folded surface defines as circular arcs and maintains the same center of curvature] ຄ າ ພ້ອ ງ parallel concentric fold conical fold [ຄ′ນິເຄຸ່ ນີ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ຮູຈວຍ; ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ີມຈີ ດຸ ຍອດການຄດົ ໂຄງ້ ເບນ ເຂາົ້ ຫາກນ [non - cylindrical fold with convergent hinge line/zone] conjugate [ຄອນ′ຈເິ ກດີ ]: ຮຸ່ ວມ ຫຼ ຄຸ່ ູ ໃຊກ້ ບໂຄງສາ້ ງທຸ່ ີເກີດຮຸ່ ວມແບບເປນຄຸ່ ູ [structures that form as interactive pairs] conjugate en echelon joints [ຄອນ′ຈິເກດີ ເອນ ເອ໊ະ′ເຊີລອນ ຈ໊ອຍນທສ]: ແນວແຕກຂອງສອງ ແນວທຸ່ ີທາມມູ ກນ ເຊຸ່ ງິ ເກດີ ເປນໄລຍະ [en echelon joints that form as interactive pairs] conjugate faults [ຄອນ′ຈເິ ກດີ ຟຼ້]: ຮອຍເລຸ່ ອນສອງແນວທຸ່ ມີ ລີ ກສະນະການເກດິ ສາພນກນ [faults that form as interactive pairs] conjugate folds [ຄອນ′ຈເິ ກດີ ໂຟລດ]: ເບຸ່ ງິ box fold conjugate Riedel shear [ຄອນ′ຈເິ ກດີ ຣີ′ເດີນ ຊິນ]: ເບຸ່ ງິ anti Riedel shear constant area restoration [ຄອນ′ສເຕີນ້ ທ ເອ′ຣີເອີ ເຣດເຕີເຣ′ເຊີນ]: ການເຮດໃຫຮ້ ູບຕດຂວາງ ຫຼ ແຜນທຸ່ ີກລບສຸ່ ູສະພາບເດີມກຸ່ ອນການປຸ່ ຽນລກສະນະ ໂດຍການົດໃຫພ້ ນ້ ທຸ່ ີບຸ່ ປຸ່ ຽນແປງ [restoration of a cross section or map that area is preserved] constant displacement restoration [ຄອນ′ສເຕີນທ ດິດເພລ′ສເມຸ່ ນີ ທ ເຣດເຕີເຣ′ເຊີນ]: ການເຮດ ໃຫແ້ ຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນກບສຸ່ ູສະພາບເດີມກຸ່ ອນການປຸ່ ຽນລກສະນະ ໂດຍການດົ ໃຫລ້ ະຍະການເລຸ່ ອນເປນແບບຄງົ ທຸ່ ີ [a displacement considered to be constant along the fault] constant length restoration [ຄອນ′ສເຕນີ ເລງ ເຣດເຕີເຣ′ເຊີນ]: ການເຮດໃຫຮ້ ູບຕດຂວາງກລບສຸ່ ູ ສະພາບເດມີ ກຸ່ ອນການປຸ່ ຽນລກສະນະ ໂດຍການດົ ໃຫຄ້ ວາມຍາວຂອງຊນ້ ຫີນທຸ່ ີສົນໃຈຄງົ ທຸ່ ີ [restoration of one or several marker in a cross section that the length of marker is the same before and after restoration] constitutive equation [ຄ ອນ′ສເຕີທູຖີຟ ອິ ເ ຄວ′ເຊີນ]: ກົດຄວາມສາພນຂອງວດຖຸ; ສົມຜົນທຸ່ ີ ອະທບິ າຍຄວາມສາພນລະຫວຸ່ າງຄວາມເຄນ້ ກບຄວາມເຄຸ່ ງ (ນນ້ ຄ ກດົ ຂອງຮຸກ) ຫຼ ລະຫວຸ່ າງຄວາມເຄນ້ ກບອດຕາ ການເກດີ ຄວາມເຄຸ່ ງ ສມົ ຜົນອາດໄດຈ້ າກການທດົ ສອບໃນຫອ້ ງປະຕບິ ດການ ຫຼ ຈາກທດິ ສະດີ [an equation relating either stress and strain or stress and strain rate and may be empirically derived from laboratory data or based on theoretical relations] ຄ າ ພ້ອ ງ constitutive relationship constitutive relationship [ຄອນ′ສເຕີທຖູ ີຟ ຣິເລ′ເຊນີ ຊບິ ]: ກດົ ຄວາມສາພນຂອງວດຖຸ ເບຸ່ ງິ constitutive equation contemporaneous fault [ເຄີນເທມເພເີ ຣ′ນເີ ອີດ ຫຼ ເຄິນເທມເພີເຣ′ນຽດ ຟ້]: ຮອຍເລຸ່ ອນຂະນະຕກົ ຕະກອນ ເບຸ່ ງິ growth fault continental crust [ຄອນເທີເນນ′ເທຸ່ ນີ ເຄຣິສທ]: ເປອກໂລກພາກພນ້ ທະວີບ ເບຸ່ ງິ crust continental displacement [ຄ ອ ນເທີເນນ ′ເ ທຸ່ ີນ ດິ ດ ເ ພ ລ′ສເ ມຸ່ ີນທ]: ເບຸ່ ິງ continental drift continental drift [ຄອນເທີເນນ′ເທຸ່ ີນ ດຣິຟທ]: ທະວີບເລຸ່ ອນ; ສົມມຸດຕິຖານຂອງເວເກີເນີ (Wegener, 226

1912) ເວົາ້ ວຸ່ າ ການເຄຸ່ ອນຂອງແຜຸ່ ນທະວີບມີຄວາມສາພນກນ [continents move relative to one another] ຄາພອ້ ງ continental displacement continental nucleus [ຄອນເທີເນນ′ເທຸ່ ີນ ນູ′ຄລີເອີດ ຫຼ ນິວຄລຽດ]: ເບຸ່ ງິ shield continental shield [ຄອນເທີເນນ′ເທຸ່ ີນ ຊີລ]: ເບຸ່ ງິ shield continuous cleavage [ເຄີນທິ′ນິວເອີດ ຄລີ′ຫວິດ]: ແນວແຕກລຽບທຸ່ ີປາກດົ ທຸ່ ົວທງເນອ້ ຫີນເມດ ລະອຽດ ໂດຍແນວຂອງອານາຈກເມດແຮຸ່ ແລະ ແນວຂອງອານາຈກແນວແຕກລຽບບຸ່ ສາມາດເຫນໄດດ້ ວ້ ຍຕາເປຸ່ ົາ [ cleavage in fine - grained rocks that pervades the rock mass] ກົ ງ ກ ນ ຂ້າ ມ ກ ບ spaced (discontinuous) cleavage ແລະ ເບຸ່ ງິ cleavage ປະກອບ continuous deformation [ເຄີນທ′ິ ນວິ ເອີດ ດີຟອນເມ′ເຊີນ]: ການປຸ່ ຽນລກສະນະແບບຕຸ່ ເນຸ່ ອງ; ການ ປຸ່ ຽນລກສະນະໂດຍທຸ່ ີພາຍໃນເນອ້ ຫີນບຸ່ ສູນເສຍຄວາມຕຸ່ ເນຸ່ ອງ ເມຸ່ ອໃຊ້ມາດຕາສຸ່ ວນທຸ່ ີຕາເປຸ່ ົ້າເບຸ່ ິງເຫນ [ deformation that occurs without the loss of continuity at the scale of observation] ເ ບຸ່ ິງ discontinuous deformation ປະກອບ ຄາພອ້ ງ progressive deformation continuous foliation [ເຄີນທິ′ນິວເອີດ ໂຟລີເອ′ເຊີນ]: ແນວແຕກລຽບທຸ່ ີປາກດົ ທຸ່ ວົ ທງເນອ້ ຫີນເມດ ຫຍາບ [cleavage in coarse - grained rocks that pervades the rock mass] ເບຸ່ ິງ cleavage ປະກອບ continuous schistosity [ເຄີນທິ′ນວິ ເອີດ ຊິດຕ້′ເຊີທຸ່ ີ]: ເບຸ່ ງິ schistosity contraction [ເຄີນແທຣກ′ເຊີນ]: ການຫດົ ຕົວ; ການລດຂະໜາດຂອງຄວາມຍາວ [reduction in length] ໂດຍຈະທງຫມດົ ເຖິງການລຸດຂະໜາດຂອງຮູບຮຸ່ າງ ຄາພອ້ ງ shortening contractional fault [ເຄີນແທຣກ′ຊເນຸ່ ນີ ຫຼ ເຄິນແທຣກ′ເຊີເນຸ່ ນີ ຟຼ້]: ລະແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນທຸ່ ເີ ກດີ ໃນ ຊນ້ ຫີນຕະກອນ ເຊຸ່ ງິ ເຮດໃຫຊ້ ນ້ ຫີນໜາຂຶນ້ ເນຸ່ ງຈາກການບີບອດ ຕາມແນວຂະໜານກບຊນ້ ຫີນ [a fault in sedimentary rocks along which there has been bed - parallel shortening, giving rise to tectonic thickening] contraction fracture [ເຄີນແທຣກ′ເຊີນ ແຟຣກ′ເຊີ]: ແຜຸ່ ນພຽງການແຕກເນຸ່ ອງຈາກການຫດົ ຕວົ ຂອງ ຫີນ [fracture caused by contraction] coordinate system [ໂຄອ′ເດີເໜດີ ຊິດ′ເຕີມ້ ]: ລະບບົ ພກິ ດ; ການການດົ ແກນົ ສມົ ມຸດຕິ ຫຼ ແກນອາ້ ງ ອງິ ເພຸ່ ອລະບຸຕາແໜຸ່ ງປຽບທຽບຂອງວດຖຸໃດໜຸ່ ງຶ [a reference system for defining points in space or on a particular surface by means of distances and angles with relation to designated axes, planes, or surfaces] core [ຄອນ]: ແກຸ່ ນໂລກ; ສຸ່ ວນຂອງໂລກທຸ່ ຄີ ວາມເລກິ ປະມານ 2,900 ກໂິ ລແມດ ຢຸ່ ູຖດຈາກເນອ້ ໂລກ ແ ລ ະ ເ ປ ນ ສຸ່ ວ ນ ໃ ນ ສຸ ດ [ the central zone or nucleus of the Earth's interior, below the Gutenberg discontinuity at a depth of 2,900 km] Coulomb’s failure criterion [ຄູ′ລອມສ ເຟ′ລຽນ ໄຄຣທິ′ຮຽນ]; Mohr - Coulomb’s failure criterion [ໂມນ - ຄູລອມສ ເຟ′ລຽນ ໄຄຣທ′ິ ຮຽນ]: ເງຸ່ອນໄຂກຸ່ ຽວກບຄວາມສາພນລະຫວຸ່ າງຄຸ່ າເຄນ້ ຕງ້ ສາກກບ ຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕດນວກິ ດິ ຂອງລະແຜຸ່ ນພຽງຮອຍແຕກຂອງວດຖຸທຸ່ ີຢຸ່ ູໃນສະພາວະເປາະ (brittle condition) ລະບຸ ວຸ່ າ “ຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕດນວກິ ດິ ຂອງແຜຸ່ ນພຽງຮອຍແຕກຂອງຫີນຈະຂນຶ້ ຢຸ່ ູກບຄຸ່ າການຢດຶ ເກາະລະຫວຸ່ າງເມດແຮຸ່ ໃນ ເນອ້ ຫນີ (cohesion) ສາປະສດິ ການສຽດທານພາຍໃນເມດແຮຸ່ (tan) ແລະ ຄວາມເຄນ້ ຕງ້ ສາກຂອງແຜຸ່ ນພຽງ 227

ຮອຍແຕກ” [a criterion of brittle shear failure based on the concept that shear failure will occur along a surface when the shear stress acting in that plane is large enough to overcome the cohesive strength of the material plus the resistance to movement. Cohesive strength is equal to inherent shear strength when the stress normal to the shear surface is zero; resistance to movement is equal to stress normal to the shear surface multiplied by the coefficient of internal friction of the material] Coulomb’s failure envelope [ຄູ′ລອມສ ເຟ′ລຽນ ເອນ′ເວີໂຫຼບ]: ເສນ້ ແບຸ່ ງເຂດລະຫວຸ່ າງການວບິ ດ ແລະ ບຸ່ ວບິ ດຂອງຫນີ ທຸ່ ີແຕກອອກຈາກກນເມຸ່ ອໄດຮ້ ບແຮງກະທບົ ສະແດງໄດດ້ ວ້ ຍເສນ້ ຊຸ່ ທຸ່ ມີ ຄີ ວາມຊນບຸ່ ເປນສນູ ໃນກຣາຟມຄີ ຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕງ້ ສາກເທງິ ແຜຸ່ ນພຽງການແຕກເປນແກນນອນ ແລະ ຄຸ່ າຄວາມເຄນ້ ຕດນເທງິ ແຜຸ່ ນພຽງ ການແຕກເປນແກນຕງ້ [an envelope of a series of Mohr circles; the locus of points whose coordinates represent the normal and shear stresses at failure] ຄາພອ້ ງ Mohr - Coulomb failure envelope Coulomb’s modulus [ຄູລອມສ ມ′ເຈີເລີດ]: ເບຸ່ ງິ shear modulus covalent bonding [ໂຄເວ′ເລຸ່ ີນ ບອນ′ດຸ່ ິງ]: ພນທະທຸ່ ີເກດິ ຂນຶ້ ລະຫວຸ່ າງອະຕອມສອງອາຕອມໃຊເ້ ວເລີ ນອີເລກຕຣອນໜຸ່ ງຶ ຄຸ່ ູ ຫຼ ຫຼາຍກວຸ່ າຮຸ່ ວມກນ ເຮດໃຫເ້ ກດີ ແຮງດຶງດດູ ລະຫວຸ່ າງອາຕອມທຸ່ ີປະກອບກນເປນໂມເລ ກຸ ນ [ a chemical bond that involves sharing a pair of electrons between atoms in a molecule] craton [ເຄຣ′ທອນ]: ພນ້ ທຸ່ ທີ ຸ່ ີມຫີ ີນອາຍຸຫຼາຍວຸ່ າພນລາ້ ນປີ ແຕຸ່ ມຫີ ນີ ທຸ່ ີແປບຸ່ ທຸ່ ວົ ທງເນອ້ ຫີນ ຫຼ ເວາົ້ ໄດວ້ ຸ່ າ ມຫີ ນີ ທຸ່ ີປຸ່ ຽນລກສະນະພຽງນອ້ ຍໆເທຸ່ າົ ນນ້ ຈະລວມເຖິງ ພນ້ ທຸ່ ີຂອງຫີນຖານທະວີບ (shield) ເຊຸ່ ງິ ປະກອບດວ້ ຍ ຫນີ ອາຍຸພຣີແຄມບຽມໂຜຸ່ ປາກດົ ໂດຍລານຂອງຫີນພຣີແຄມບຽມນຖີ້ ກຄຸມມທບບາງໆດວ້ ຍຫນີ ອາຍຸຟາເນໂີ ຣໂຊ ອິກທຸ່ ີມີອາຍຸ ອຸ່ ອນກວຸ່ າ [continental areas that have not been pervasively metamorphosed and deformed for at least about one billion years, including shield areas where Precambrian rocks are exposed, and platform areas, where Precambrian rocks are overlain by a thin layer of Phanerozoic strata] creep [ຄຣີບ]: ການປຸ່ ຽນລກສະນະຂອງວດຖຸໂດຍການໄຫຢຼ ຸ່ າງຊາ້ ໆແບບຕຸ່ ເນຸ່ ອງ ແລະ ຖາວອນເກດີ ຂນຶ້ ໄດດ້ ວ້ ຍວດຖຸນນ້ ຢຸ່ ູພາຍໃຕແ້ ຮງກະທບົ ທຸ່ ີມຂີ ະໜາດຄງົ ທຸ່ ີເຊຸ່ ງິ ຕຸ່ າກວຸ່ າພກິ ດຍດຫຍຸ່ ຸນມາເປນໄລຍະເວລາຍາວນານ [ continuously increasing, usually slow, deformation of solid rock resulting from small constant stress acting over a long period of time] creep mechanism [ຄຣີບ ເມະ′ເຄນີ ເິ ຊຸ່ ມີ ]: ການປຸ່ ຽນລກສະນະຂອງຫນີ ທຸ່ ເີ ກດີ ເນຸ່ ອງຈາກຄວາມເຄນ້ ທຸ່ ີມາກະທບົ ມຂີ ະໜາດຕຸ່ າກວຸ່ າຂະໜາດຂອງຄວາມເຄນ້ ຂອງການວບິ ດຂອງຫນີ (rupture strength) ການປຸ່ ຽນ ລກສະນະຂອງຫີນໂດຍການໄຫຢຼ ຸ່ າງຊາ້ ໆຕາມຂະໜາດຄວາມເຄຸ່ ງທຸ່ ີເກດິ ຂນຶ້ [deformation mechanism at work in a crystal that respond in to sustaining stress by gradual accumulation of plastic strain] crenulation [ເຄຣນວິ ເລ′ເຊີນ]: ຮອຍແຂວ້ ເລຸ່ ອຍ; ການຫຍກ; ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ມີ ຄີ ວາມຍາວຄນ້ ຢຸ່ ູໃນ ຊຸ່ ວງບຸ່ ເກນີ ຊງຕີແມດ ອາດຈະເກດີ ຕາມແຜຸ່ ນພຽງຂອງແນວແຕກລຽບ [small - scale folding (wavelength 228

up to a few millimeters), crenulations may occur along the cleavage planes of a deformed rock] crenulation cleavage [ເຄຣນວິ ເລ′ເຊີນ ຄລີ′ຫວິດ]: ແນວແຕກລຽບທຸ່ ເີ ກດີ ຈາກແຮງພາຍນອກທຸ່ ີມາ ກະທາໃນເວລາ ແລະ ທດິ ທາງທຸ່ ີແຕກຕຸ່ າງກນ ເຮດໃຫເ້ ກດີ ແນວແຕກລຽບ ແລະ ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຂະໜາດນອ້ ຍ ຊອ້ ນທບກນ [spaced cleavage that overprints bedding or an existing cleavage or foliation, by crinkling the earlier structure, forming series if straight - limb dominant, small folds with narrow, tight curved hinges] crenulation lineation [ເຄຣນວິ ເລ′ເຊີນ ລິນີເອ′ເຊີນ]: ແນວເສນ້ ທຸ່ ລີ າກຕາມແນວພບຮອຍຫຍກ ຫຼ ຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ຂະໜາດນອ້ ຍທຸ່ ີເກີດໃນຮອຍຫຍກຊອ້ ນແນວແຕກລຽບ [a lineation defined by the hinges of small folds (crenulations) associated with crenulation cleavage] crest [ເຄຣສທ]: ຈຸດສູງສຸດຂອງຊນ້ ຫີນຄົດໂຄງ້ ທຽບກບລະດບຊນ້ ຫີນໃນແນວຕດຂວາງໃດໆ[the highest point of a given stratum in any vertical section through a fold] critical stress [ຄຣິ′ທເິ ຄຸ່ ນີ ສເຕຣດ′]: ຄວາມເຄນ້ ວກິ ດິ ; ຄວາມເຄນ້ ສູງສຸດທຸ່ ີວດຖຸສາມາດຮບໄດໂ້ ດຍ ບຸ່ ເກດີ ການວບິ ດ, ວດຖຸຈະເກດີ ການວບິ ດ ຫາກຄວາມເຄນ້ ເກນີ ຄວາມເຄນ້ ວກິ ດິ [the maximum stress that a material can withstand while being pushed or pulled before breaking] critical taper [ຄຣິ′ທິເຄຸ່ ີນ ເທ′ເພີ]: ລກສະນະມວນຫີນເຄຸ່ ອນຮູບລຸ່ ິມທຸ່ ເີ ກດີ ຈາກຜົນຂອງແຮງດນ [a wedge - shaped thrust terrane] critical taper theory [ຄຣິ′ທເິ ຄຸ່ ີນ ເທ′ເພອົນ ທ′ີ ເອີຣຸ່ ີ]: ທດິ ສະດີຮູບລຸ່ ມິ ວກິ ດິ ; ທດິ ສະດີທຸ່ ີອະທບິ າຍ ການເກດີ ຮູບລຸ່ ມິ ວິກດິ ແລະ ມູມເທເພີ [a theory for expressing a development of critical taper and taper angle] critical tensile strength [ຄຣິ′ທເິ ຄຸ່ ີນ ເທນ′ເຊີນ ສເຕຣງທ′]: ຄວາມທົນແຮງດງຶ ວກິ ຣດົ ; ຄຸ່ າຄວາມ ແຂງແຮງດງຶ ສງູ ສຸດທຸ່ ີວດຖຸທນົ ໄດໂ້ ດຍບຸ່ ເກດີ ການວບິ ດ [the maximum tensile stress that a material can withstand while being stretched or pulled before breaking] cross bedding [ຄຣອດ ເບ໊ະ′ດຸ່ ິງ]: ການວາງຊນ້ ສຽງລະດບ; ການຮຽງຂອງເມດຕະກອນຊາຍແບບມູມ ເນຸ່ ອງມາຈາກມີຄວາມລາດຊນຂອງພນ້ ທຸ່ ີ ໂດຍປາກດົ ເປນຊນ້ ອຸ່ ຽງ [layering inclined to the principal bedding planes in sedimentary rocks composed of sand - sized particles] cross slip [ຄຣອດ ສລິບ′]: ການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼຂາ້ ມ; ຂະບວນການທຸ່ ີຂບ້ ກົ ຜຸ່ ອງແນວເສນ້ (dislocation) ໃນພກຶ ປຸ່ ຽນລະແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນຖະໄຫຼ ເພຸ່ ອໃຫພ້ ນົ້ ຈາກສຸ່ ງິ ທຸ່ ຂີ ວາງ [a process that dislocation can move from one slip plane to another] crust [ເຄຣສິ ທ]: ເປອກໂລກ; ສຸ່ ວນຜວິ ນອກສຸດຂອງໂລກ [the outermost layer or shell of the Earth] crystal lattice [ຄຣດິ ′ເທຸ່ ນີ ແລະ ′ເທີດ]: ໂຄງຂຸ່ າຍພກຶ ; ເຄາົ້ ໂຄງ ຫຼ ຮູບແບບຂອງການຈບລະຫວຸ່ າງອາ ຕອມກບອາຕອມ ຫຼ ລະຫວຸ່ າງໂມເລກຸ ນ ຫຼ ອາຍເອີນ [skeleton pattern of the internal array of atoms, ions or molecules in a compound] crystalline rocks [ຄຣດິ ′ເຕີເລີນ ຣອກ]: ຫນີ ເມດພກຶ ; ຫນີ ອກຄະນີ ຫຼ ຫນີ ແປທຸ່ ີມເີ ມດພກຶ ເປນແຮຸ່ ອງົ ປະກອບ [igneous and metamorphic rocks] 229

crystalline solid [ຄຣິດ′ເຕີເລຸ່ ນີ ຊ′ເຫຼດີ ]: ຮູບຊງົ ສນຖານຂອງການຮຽງຕວົ ຂອງອາຕອມ ຫຼ ໂມເລກຸນທຸ່ ີ ເປນຂອງແຂງ ເພຸ່ ອເປນຫນຸ່ ວຍຍຸ່ ອຍຊາ້ ໆຂອງທາດປະສມົ [geometric arrangement of atoms, ions, or groups to form a repeat unit in a compound] crystalline thrust [ຄຣິດ′ເຕີເລຸ່ ນີ ເທຣິສທ]: ຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນມູມຕຸ່ າຕດຫີນຖານ; ຮອຍເລຸ່ ອນຍອ້ ນ ມູມຕຸ່ າທຸ່ ີຕດເຂົ້າໄປໃນຫີນແປ ແລະ ຫີນອກຄະນີ [thrust involving crystalline igneous and/or metamorphic rocks] culmination [ເຄຸ່ ີນເມີເນ′ເຊີນ]: ຕາແໜຸ່ ງສູງສຸດ; ຕາແໜຸ່ ງສູງສຸດຂອງໂຄງສາ້ ງໃດໜຸ່ ງຶ [the highest point of any structural feature] cutoff [ເຄີດ′ອຟ]: ຈດຸ ຕດ (intersection) ລະຫວຸ່ າງແຜຸ່ ນພຽງການເລຸ່ ອນກບລະແຜຸ່ ນພຽງຊນ້ ຫີນ ຫຼ ແ ນ ວ ເ ສ້ນ ທຸ່ ີ ເ ຄີ ຍ ຕຸ່ ເ ນຸ່ ອ ງ [ the intersection between a once - continuous planar or linear geological feature and a fault surface] cutoff line [ເຄີດ′ອຟ ລາຍນ]: ເສນ້ ສະແດງແນວສີນ້ ສຸດຂອງຫີນເພດານ (hanging wall - ແຮງຸ່ງິ ວອນ) ຫຼ ຫີນພນ້ (footwall – ຟຸທວອນ) ຂອງຊນ້ ຫີນໃດຊນ້ ຫນີ ໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ີຖກຕດໂດຍລະແຜຸ່ ນພຽງຮອຍເລຸ່ ອນ [a hanging wall or footwall cutoff of a particular stratum] cutoff - line map [ເຄີດ′ອຟ - ລາຍນ ແມບ]: ແຜນທຸ່ ີສະແດງແນວຕດຂາດ; ແຜນທຸ່ ີສະແດງຕາແໜຸ່ ງ ຂອງແນວຕດຂາດຫາຼ ຍໆແນວຈາກຊນ້ ຫີນຫຼາຍໆຊນ້ ເກດິ ຈາກແຜຸ່ ນພຽງຮອຍເລຸ່ ອນໃດຮອຍເລຸ່ ອນໜຸ່ ງຶ ຫຼ ແຜຸ່ ນ ພ ຽ ງ ຂ ອ ງ ກຸ່ ຸ ມ ຂ ອ ງ ຮ ອ ຍ ເ ລຸ່ ອ ນ [ a map showing the relative positions of hanging wall and footwall cutoffs for several different strata cut by a single fault or a system of faults] cylindrical fold [ເຊີລນິ ′ດຣເິ ຄຸ່ ີນ ໂຟລດ]: ຊນ້ ຫີນຄດົ ໂຄງ້ ຮູບຊງົ ກະບງ້ ; ຊນ້ ຫນີ ຄດົ ໂຄງ້ ທຸ່ ມີ ແີ ກນການ ຄດົ ໂຄງ້ ເປນເສນ້ ຊຸ່ [a fold that has straight fold axis] 230

ເອກະສານອາ້ ງອງິ 1. ພຽງຕາ ສາດຮກ, ທລະນວີ ທິ ະຍາໂຄງສາ້ ງ, ປີ 2559, ພມິ ຄງ້ ທີ 4 (ປະເທດໄທ). 2. ວວິ ນ ແສງພກດີ, ຊີວະວທິ ະຍາ 1, ພສ 2560, ມະຫາວທິ ະຍາໄລ ອຸດອນທານີ (ປະເທດໄທ). 3. ສຸບນດ ໄພໂຣກຸນ, Biology (ຊວີ ະວທິ ະຍາ), 2560, ບລສິ ດ ແອກທີຟ ພຣນິ້ ຈາກດ, ກຸງເທບ (ປະເທດ ໄທ) 231

1