Серік Қалиев Ақын жолы

ПКЫН ж о л ы CepiK КАЛЯЕВ СЭБИ C03I Жайылардай енеге, улпе1 елге, Жасым да эл1 жеткен жок 6ip мушелге, Лупшдеген кеудемде ет журепм Шупшдеген толып тур улы шерге. Шугыласы секщщ арай куннщ, Жанарынан жаныма тарайтын нур. Бар адамды жаксыга балайтынмын, Бэрше де еркелей карайтынмын. Тацдай тунык жандар деп тамсана мен, Кушактарын кулшынып ацеаган ем. Аялайтын, мешр1мш аямайтын 0 з экем мен анамдай болса деп ем. Канатындай кулпырган кебелектщ, Емес екен дуние керемет тым. Ke6i cinin KeTinTi урпагына Бабамыздьщ еалтында жок эдеттщ. Бурипк аткан багында гул тумырдьщ, Мен с1здерд! келед1 ynri кылгым. 0тш емш , агалар, тату болшы, Киындатпай icinfli 6ip-6ipiHHin. Жетер ме ед1 куаныш, кулю кепке, Курт азайса кундестш, кункш, екпе. KeuiipiMmm, кенпешл больщдаршы, Айналдырмай дуниеш тун-тунекке. 100

CepiK К,АЛИЕВ ПКЫН ЖОЛЫ Сондай болсац барлыгыц, адамдар-ай! 0м1р суру болмай ма маган да оцай? Секем алмай, ешюмнен сезжтенбей, Ойнар ед1м ауламда алацдамай. Kayiriпенен карсы алып к е п т унеMi, Журепмд1 6ip урей кескшедг EeiM кет1п TiK турды тебе шашым, Еекерту1н апайдын, ecTireni: Деупп е;и кылмыскерлер сотталады. Бостандыкта жур талай соткар ojii. Педофил бар дегел1, кешелерде Журу де коркынышты боп барады. Bip-6ipiHin адамдар хакын жейдг Бэле аулы 6i3re де жакын дейдг Жер астынан жш шыгып, не маскара, Ер менен ер уйленш жатыр дейдИ Тумай жатып прлштен тущлетш, Кулак турер сэбидщ yHiHe юм... Жауапеыздык сананы жайлаган соц, Кебешш! когамда Tipi жепм. Жуп курганмен жар салып жарияга, Жетпей жатыр MeftipiM жануяга. Апайлар, кекек-ана болмацдаршы, Балаларын тастайтын эр уяга... Сырга тагып агайлар сызылып жур, Сылан кагып апайлар бузылып жур. 101

RKblH ЖОЛЫ CepiK К,АЛИЕВ______________________ ¥ л сиякты шаштары такыр кыздар Кыз сиякты ж ппке кызыгып жур. Жаратты гой б1здерд1 адам кылып, Кайдан пайда болады надан кыльщ? Ашып жатыр арсыздар абыройын, Басып жатыр элемд1 карангылык. Турлер1 де белпс!з, ес1мдер1, Безбуйректер не деген кес1рл1 ед1! Терроризм деген 6ip бушк шыкты, Бейб1т елден береке кет!ргелг Мен тус1не алмаймын муньщ бэрш, Кок туйнектщ коктемде-ак жулынганын. Карай нет каракшы колдарынан Сэбилердщ жазьщсыз кырылганын. Осы елещм айтылды копке сыр боп. Аналар да кез жасын текпесш кеп. Мен тшеймш ел!мнщ ет журеп Тае журекке айналып кетпесш деп! 102

CepiK КАЛИ ЕВ RKblH ЖОЛЫ БЕКБОЛАТЦА Душпаныц кеп екен гой, кайран досым. Соккы жедьау канша рет бейгам басьщ. Олар барда мэцгш к майдандаеьщ. Кунде жещс, б1ракта, кайдан болсын?.. «Кайда жур?» деп, калгымай каранды андыр, Кабагынан кар жауган кабандар жур. Эл бермейтш бакшада арам шептей, Когамда да жолы ашык арамдардьщ. Парасаты езщнен пэс тургандар, Кеюрепнде кеп дерт1 аекынгандар, Каетьщтан баска ойында дэнеце жок, Кой TepiciH жамылган каскырлар бар. Ойга алганын icTeciH колга алган соц. Максаты мен мураты сол болган соц. Сонда да сен соларга тшектессщ, Карга тамыр казагыц болганнан соц. Keft6ip надан айырмай ак-караны, Саган аткан тасына мактанады. Шуюр де, кундейтшдей кунщ болса, Бекер ©Tin ем1рщ ж атпаганы ...

Cepix «АЛИ ЕВ ECEHKYJIFA Будак-будак жещасе булты елецнщ, Шумак-шумак ойларын ipxep ер к1м? Куйып-куйып ететш несер жырды Бшк-бшк арманга TipKen едщ. 0те шьщты 6api де керген тустей, 0ткен кущи еске алар урке кецш м. Ауыльщньщ тусынан еткен сайын, Деп коюшы ем: «Таяуда 6ip келермш...». EcKi жолмен бупн де келе жатып, Еетелштер кагазга турте бср;цм. «Сога кет!» деп кол булгар cepi акын жок, Сен жатырсыц астында 6ip тебенщ... Ой, ем1р-ай! КАРА ШАЦЫРАК (Мщагали Ымен) Мекеш болган мыкты, осалдыц да, Кара шанырак, мен сеш косам жырга. Мал калмады экемнен, тал калып ед, Оныц ез1 курыды бес-он жылда. Десем де «аскар тауым, бэйтерепм», Кдщрш жетюзе алар кай тецеу1м? Куй де тастап соцына кетпед1 экем, Шертсем inepiM таркар ма, кайтер ед1м?.. Куй калмады, уй калды дацгарадай, Журунп ем онда ез1мд1 ханга балай. 104

___________ С ф кК А Л И Е В ПКЫН ЖОЛЫ Туткасынан жылылык табы кетш, Калды ма, журмш жш мен бара алмай. 0 3 i Kerri экемнщ, K©3i б1здер, Еске алгансып коямыз сез1м1збен. Акынньщ туяктары болган сон ба, 0ленге кумармыз жас кез1м1зден. 1зше с а л -cepiH in ергесш де ел, Дш кумай, жыр куып ем он бес1мнен. Шарк урып, шабыт 1здеп коп адастым, Алам деп тагдырымньщ бермесш мен. Кез1м кеп экемд1 ойлап ойга калган, Ол кусап мен де талай тойга баргам. Бугщде армандаймын, экем1зден Bip жайнамаз калганда пайдаланган!..

(^— Cepi K ЦАЛИЕВ оЭ о КАИРАУ RK,blH ЖОЛЫ Токта, бауырым, сен кеше, Той куалап ерледщ. Ал, мен болсам, кур журш, Bip кушмд! жерлед1м. Кныны сол, тек 6i3 бе, Ko6ici сол халыктьщ. Bip шыбыкпен айдаган, Т1ршйнктен жальщтым. Жалыктым. Тек мунымды, Дей алмаймын жаца уктым. Салмагы жок кацбакпын, Кур каукиган кабыкпын. ¥кеас, уеак кундер!м, Берекемд1 кет1рдь Ерназардыц баягы, Ceri3 улы еекщщ. Кур бшген сор, болмады, Белд1 кайта бумаса. 0ркеш т1к 6ip турмады, Ертост1к кун тумаса. Арып кеткен армандар, Бермей жатыр киял кут. 03i жанып от берер, Б1зден шакпак шш артьщ. 106

CepiK КАЛЯЕВ пкын ЖОЛЫ Кердец кагып журем1з, Келед1 деп кашан кут. Шэй imin, ет жемейтш, Б1зден жердщ тасы артык. Жалкаулык па тежепш, Жасыктык па, бостык па. Колымыздан б1здердщ, Келмей койды достык та. Кдлгыц кештен келмесе, Калгыма кур, хал сурас. Дос дегеннщ бэршен, Жасау керек карсылас. 0Mip деген немене, Курес болса, куресем. Бэйге болса, кел, жарыс, Калмауымды тше сен. Tycin каша бастады, Мусш каша созбенен. Мысьщ басса куанам, Мыкты болеац - оз менен. Кур таласа бергенше, Bip тамаша кылайык. Жаман жолдас болганша, Карсылас бол ылайык. ¥йып калган уйкыны, Санамадык 6i3 айып. 107

Cepin К,АЛИЕВ___________ —) ¥йпалактап таста оны, Кештен озып, узайык. RKblH ЖОЛЫ Аксап калган атка обал, Тагалатып туякты. Акпаган су сиякты, 0Mip суру уят-ты. Талай-талай «мен» деген, Талтацдаган таксырды. 0м1рдщ ер толкыны, Жартаска урып жапсырды. Болу керек айдыныц, Болу керек ез кемец. Желшпесш журт бекер, Елктесш езгелер. Тагдыр деген тагы бар, Мулт ж!бермес мерген ол. Пайгамбардыц езше, EKi кезек бермеген. 1999 жыл.

СерЫ /(АЛИЕВ RKblH ЖОЛЫ АУЫЛГА ОРАЛУ Ауадан кымбат не бар ед1 ез1? Саф ауа тауда, кырат касында. Судан да тунык не бар ед1 ©3i? Мелд1р су сонау булак басында... Tyrim улы, Kemeci шулы Б1раз жыл журд1м шыдап та осында. 1шкен1 уыт, TycTepi суык Жандардан кощл шуактасын ба? Зорлау мен корлау толган кинолар Керсетшед! 6ip отбаеында. Акшасы жасыл, такка аеыгатын Журттардьщ бшем жубатпаеын да. Самсаган арсыз жарнамалардан Мэжбур де болдым жылап кашуга... Ауадан кымбат не бар ед1 e3i? Саф ауа тауда, кырат касында. Судан да тунык не бар ед1 ©3i? Мелд1р су сонау булак басында. Арман мен Умгг ауылда б!здщ, Бакыт та сонда, Мурат та осында. Казанах алтын казыгы барда Туган жершен жырактасын ба? Азамат алтын 6 e c iriH тауып, Туган елшде турактасын да! 109

RKblH ЖОЛЫ CepiK «А Л И Е В __________________ ГОЛЛИВУД ТЭРБИЕСТ Орыс патшайымы Екатерина айтцан екен: «Казак- тар вздершц кin екент бшсе, дуние жузгн жаулап алар edi» деп. Жасыратыны жоц, 6i32e басцыншы империя- лар вз тарихымызды умыттыруга тырысьт бакты. Ол жумыстары, эрине, нэтижейз де болмады. Соныц себебтен каз1р каны жоц цазацтар толып жатыр. Оз ултына шекестен царайтын, вз тш н менстбейтт, дэстурте мурнын шушреттдер баршылыц. Олар жай­ лы Абай атамыз «К,орцамын кейт’ гл жас балалардан» деп елец жазган edi. Мен де коркам жастардан осы кунгь Тумай жатып ©Mipre einiryni. Каныпезер уландар каптап ecri, BipiH -6 ip i бшмейтш кеппрущ. Создер1 ащы бурыш пен туз секшдь KipniKTepi кайралган 6i3 секшдь Калтандай кабалы на кырау катып, Кездер1 жылтыраган муз сеюлдь Жургенше жер басып булдангандар. Кудайга емес, Hancire кул болтандар. Бар жэндшке мешр1м бершгенде Тузей алмай ниетш кур калгандар. Бес1гшде-ак Абайын танып алган, Калды сирек казакы каны барлар. Халык, улт деп кугццрме буларды сен, Голлнвудтык кинодан тэл1м алган. 110

CepiK КАЛ ЯЕВ RKblH ЖОЛЫ КЕС1МД1 M EP3IM KeciMfli мерз1м ж егп ме, Qmipfli тагдыр 6ip отты. Дарынды-ак ж т т ед1 ез1, Дарылдап жур in KyHi erri. Тойлары болган куш-тун, Ойлары болган кеп кунды. «Toyipin» судьщ iuiynii ед, Бауырын акыр жеп тынды. «Жепмдер» деген 6ip еезден, Жеткшшектер1 шошынды. Эйел1 ещц «жес1рлер Армияеына» косылды. ...Ел-журты жерлеп жптгп, борышын еонгы етеекен. Жер, 6ipaK, еол 6ip калпында, Айнала берд1 eKi осьпен.

RKblH ЖОЛЫС—- 3 7 0 ^ ^ CepiK КА Л И ЕВ ТЕЛЕФОНЫНДЫ K0TEP Енбеккор бшем ер екешщп. Уйще уйш п береке юрдг Табанды мшез, талмай 1здеше 03ЩД1 елге елете бщщ. Зэу1мен саган хабарласып ем, Бшмедщ бе екен мен екешмдь Кыруар т1рлж кырына алып, Киындатты ма кенет ем1рд1? Кекейге келер кещлЫз ойлар, Кетерин, бауырым, телефоньщды. «Кек тиынга оган керегщ жок!» деп, Коп шайтан меш келеке кылды... 0M IP - 0ЛЕН, 0згеден еуйд1м бе артык анагурлы, 0м1р-ай, коп аудардым парагьщды. 0ретш он мен тустен олен деген, Калдырып кете бардым карагымды. 0лещ м кала берд1 ер1мдей боп, Ал, оз1м гайып болдым кершбей кеп. Журеп жалаулаган жетюншектер, Жабысып журген шыгар жел1мдей боп. Сулу жыр, ару лира, сыландаган, Керген жан эсте тагат кыла алмаган. Жаудырып жанарлардьщ жанбырларын, Айгыздап аккан бегл жылы арналар. 112

CepiK КАЛИ ЕВ RKblH ЖОЛЫ Сьщгыр сыр, сылкым елец, акмацдайлым, Мен саган ещп ешкашан алданбаймын. ¥йкыга айырбасталган уйкастардьщ, Bipme тамсанбаймын, тан калмаймын. Сырт кезге шырын мшез, шуакты едщ, Куатын ой мен кырга куатты едщ. Кае каксан, кулдырандай женелетщ, Кулагын кескен кульщ сиякты ед1м. Журепн кеудеешен Kecin алып, Клмдердщ жур екенсщ eeiH алып? Адаскан отпен ойнап кундер1мд^ Коямын корка-корка eciMe алып. тш 113

Cep 'iKК,АЛИЕВ оЭ о Ж АУАП БЕРЕМ13! «Адам баласын заман ecipedi, к'тде-к'т жаман бол­ са,оныц замандастарыныц 6dpi виноват». (АБАИ) RKblH ЖОЛЫ Ci3 бшетш шыгарсыз... Улттык рухтыц уйкыга калай кеткенш, Аймандай кылып тарихтыц талай беттерш, Кынадай кырган халыкты кашшерлердщ Кубыжык жузш б1здерге «арайлы» еткенш? C i3 бшущ1з керек, Мацгаз хальщты калайша мэцгурт кылганын, Кугынга салып казактьщ кангыртты улдарын. Шолжацдап жаткан еркенщ нелжтен б1рден, «Орыс кеп калды!» дегенде, каргып турганын? Ecini3re Tycipini3... Калайша б1здщ журектер суык, тас болганын, Жуз1м1здеп кызылды жуып тастаганын. Арулар 61зд1н некес1з тапкан улдарын, Кокыс пен эжетханага туып тастаганын! Сананы б1здщ тастунек капас кылганын. Надандык дерт1 когамда ете аскынганын. Сексенге келген кемшрге макияж жасатып, Шараппен улап шалдарды шатастырганын. Сунгыла адам еумакай сумга жакпаган. Шаригатты айтсан шатынай 6ip карап калган, Масайган карттар тойларда масайрап билеп, Бетше карап эрюмнщ ыржалактаган. 114

Cepin /(АЛИЕВ RK,blH ЖОЛЫ Ерккендерге экранды андыткандарын, Теледидарга телм1ртш калгыткандарын 0 з бауырына буйреп булк етпейтшдер Сериялга бола кайгыдан кан жуткандарын. 0цпртаяк жегендей эттец-эттен, Намысыма жылаймын жатка кеткен. © гей с т п оз т ш н оцшен ori3 0зге тшде кекущ мактан еткен. Ci3 мыналарга каранызшы: Кунжьщ да кунжьщ курметке куныккандарды, Уяттыц кандай екешн умыткандарды, Кулкунныц кулы боп ж у р т курыкталганды, Кумарга ecci3 е л т п курып калганды. Оцбаган аз ба Отанын сата салатын. ¥намаганды оп-онай ата салатын. Атын да сурап улпрмей кул1мкоздердщ, Айуанга уксап, касына жата салатын. Койныцда кос-кос диплом, сауатты ер ещз. Басканьщ басын, б1ракта, кауак демещз! Когадай жанбай бьщсыган бул когам уппн, Кундердщ кун1 6spiMi3 жауап берем1з!.. W/э Ш р, 115

RKblH ЖОЛЫ CepiK «А Л И Е В Т¥РСА Ц Ш Ы , ЕЛ1М! f\\ai) заманда да цазагым деп кстрегл царе айырылып, ец^регенде етегл жасца толган, у.птын суйген азамат- тар болган. Олар лаулаган отца канатымен су сепкен царлыгаштай шырылдап, шырцырап, цогамга цозгау салгылары келд1. Бграц, Абайдыц квцт н цалдырган ага- йындардыц уйцыларын шайдай ашу бацыты вкШшке орай эл/ еишмге буйырмай жатыр... Оянып кетпм. Уакыт шауып барады екен. Мен болсам тунде атымнан ауып калган екем. Тура сап кудым артынан, eciivmi жиып. ¥йкы деген 6ip ен тэгп досымды кнып. 0кпемд1 алып колыма безш келемш. Жылдардьщ жылап кеткенш сезш келемш. Жарк етсе екен деп жан-жактан жаца шырагьщ, Жаным 6ip тынбай, шыркырап, аласурамын. Жургенде б1здер той-тойлап, сыра imin кеппен, Баскалар анау, баягыда-ак кыр асып кеткен. ...Тырс eTin тиген эйнекке 6ip тамшьщ ед!м, Маужырай бермей бекерге, турсацшы, ел1м! /э Ш р, пб

Cepiu К,ЛЛИЕВ RKblH ЖОЛЫ БУГ1НГ1 ТОЙ... Казагым той жасайды дурюретш. Аткылап от-шашуын курюретш. «Барында оральщньщ ойна да кул, Бул дэурен кетед1, деп, 6ip куш © T in !» Казагым той жасайды дабылдатып. Карызданып, есшен танып жатып. Жекжаты да жж-жаппар куана алмас, Шакыру кагаздарын алып жатып. Дей алмай: «турмыс томен, жагдайым жок...» Той жасайды «катардан калмайын» деп. Кепшге ушн койып, несие алып, Отырар той дегенде дап-дайын боп. ¥ л - ульщ, келш - керден ай мандайлы... Амал не, сол м ац д ай м ен ойланбайды. Акшасын судай шашып, «лимузпнмен» Кыдырмаса, коцшдер жайланбайды... Кушагын садакага жая алмаган, Саран да той дегенде аянбаган. Б упнп б1здер жеген дэмн1н T y p iH , Каншама пайгамбарлар жей алмаган! Жаткан юм соньщ бэр1н жеп унем1? Кабырган оны ойласан сог1лед1. Жегеннен 6ipHeiue есе Ko6iperi Кокыстьщ шункырына тогтедН 117

АКЫН ЖОЛЫ CepiK К АЛИЕВ______________________ ^ P) «Жалт eTin журтты ез1ме каратайын, Дх Дацкымды, дакпыртымды таратайын!» О ) Демесе, А кулшылыкка жаратылган, Мусылман болмас па ед1 карапайым? Мойындау кул екенш - намыс бупн. Б1здщ той - бэсеке мен жарыс бупн. Куранта кулак аспау - адамдардыц Алладан керсетед1 алыстыгын. Аузьщды анкайткандар сейлегенде, Кудайдыц жешн айтсан бой берер ме? Суйресен де менптке бармайтындар, Сылтау таппай калады той дегенде. врнектеген iui-тыеын коркемдеп 6ip, Епмараттар орманы «кел-кел!» деп тур. Меппт емес, бупнде мейрамхана Курылысы карыштап, оркендеп тур. Той кебейед1 екен гой тойынса журт. Кумарлыктьщ кызуы бойын шалып. Ею пыгын жулып жеп бплейдьай кеп, Ермеп болып epci ойын-сауык... Той дегенде сылтау кеп, мереке кеп. Мереке кеп болса да береке жок. Бакытка мае болгандар 6ip жыл толмай, Ажырасып жатады келеке боп. Айта берсе сез кеп бул жиын жайлы. Айткан сайын мойындау киындайды. 118

CepiK КАЛ И ЕВ ^ Адамдар ысыраптан тыйылмаса, Алланыц ырзалыгы буйырмайды! RKblH ЖОЛЫ БОЛМАСА ЕКЕН... Онша кеп бершмеген акыл маган... Басыма кунде орнайды акырзаман! Кажетспз жерде кейде сабыр сактап, Кереказ кезде оттай лапылдагам. Мактардай сипатым жок сумдык кып тым, Шепне шыктым эбден ынжыктыктыц! 1с1мнен коцш тояр мазмун таппай, 1ппмнен быксып жанып, ж у н ж т бггпм. Кей кезде ашу деген шезде кеп, Асауды ауыздьщтар мшез керек! Эршмге акым к етт жш менщ, Кецш-куй кеппп журем 6ip езгерек. Кудайым сактамаса кулын аман. Кур бекер кетед1 екен курып адам! Мулт кеткен мумкшдктер ееке туесе, Жаралы жолбарыстай ыцыранам... Басыма менщ де акыл орнаса екен, Сол акыл намысымды коргаса екен! Санымды сан соктырган «эттецайлар», 0м 1рлк еюшгшм болмаса екен... 119

ПКЫН ЖОЛЫс в о CepiK «АЛИЕВ___________ О ДЭШСТЕР Дч (кызганыш сез'т'т жогалпщан ерлерд\\ солай атайды) А Децгелесе уакыт дшрмендей, Домалатар б1здерд1 буйым кермей. Кек болуда кешеп кызыл жуздер, Кеп болуда жагдайлар кушнгендей. Казагымнын кыздары ecin жатыр, Кырык уй емес, 6ip уйден тыйым кермей. Жакеыньщ жок ynriciH уйренер ел, «Жулдыз» керсе селфилеп уймелеген. Балигатка толмаган балаларын, Сахнаныц терше суйрелеген. Жогалды б1зден ар мен уждан кай кун? Журт болдык сезшбейтш ызгарды айкын. Дэше ерлер катары каптап ecTi, Кызын да, катынын да кызганбайтын. Бшмеймш б1здщ хальщ неге гашык? Отпен ойнап жургендей Ke6i адасып. Уылжып п1скен ару оку i3flen, Камкоршысыз кетед! шекара асып... Эке кайда ол жакта, ага кайда? Асылынды бетендер багалай ма? Эй дейтугын эж еа жок сулуды, Тай жейтугын тэбеттер каламай ма? Бакыт табам демеймш бауыр сынап, Цамсыз калай жатасьщ жаньщ шыдап? Ата-ананы аманат урпагы уинн, Алдарында к у тт тур ауыр сурак. 120

________________________ С ф к К А Ш Е В пкын ЖОЛЫ Кымтай алмай карындас жур етегш, Соны ойлап ток соккандай д1р етемш. ...Бшмей ocin келед1 кеп жеткшшек, взш щ экесшщ kim екенш... АИТАРЫМ БАР! Казагым, айтарым бар, TyciHuii угып, Кеп кердж кершгеннен кысымшылык. Тапталган намысты ойлап, iui куйгенде, Кетед1 ауызымнан тутш шыгып! Турганда саныц оцбай, сапан болмай, Кан жутып, кайтешн мен капа болмай? Тырбандаймын кулаган рухьщды, Шьщ басына шыркатып апара алмай. HneTi болганнан сон бузык, арам, Катын кып казагьщнын кызын алган. Ормандай кальщ орыс, 6ip жагыцда Кытай тур кумырскадай кужынаган! Болган сон айбатыц мен кайратьщ кем, Ет кессе мынк етпейсщ майлы етщнен. Мазатын естш ж у р т кершгеннщ, Казагым, той-тойлайсьщ кай бетщмен? Жан-жакка карамайеыц мойын бурып. Каншама жер бетшен жойылды журт?! Отызга, кырыкка толсан жетюесщ, Отыз кун ойын, кырык кун тойыц кылып! 121

ПК.ЫН жолы CepiK « АЛИЕВ__________________ Надандык дангойлыкка щкэр кылган! Осыны айта-айта ун карлыгар... Тамырлап жонышкадай каптап оссец, Шьщпай ма жузден жуйрж, тулпар мьщнан? Б1тед1, ойын узак жалгаспайды. Окшелеп эл11зщнен калмас кайгы. «Аздыктын, секппп бар!» - кебеймесец, Жагаца юмнщ колы жармаспайды? «Ту!» деуге эйелше жарамаса, Еркектщ Kaflipi жок маган аса. Ешкашан куатты ел бола алмаймыз, Он бала 6ip кшджтен тарамаса! Эр адам амал табар елд1 ойласа. Мал емес, жан болуга бел байласа! Байсьщ ба катыньща сезщ отпес, Кедейге уй салып бер, жагдай жаса! Кок коздер, кысык кездер коркытады. Бес-алты туй ip журтты кор тутады. Мэуел1 агаш болып менщ ел1м, Мол жемю берсе деймш эр бутагы... Кобей, журт, кедейлжтен коркасьщ ба? Кашанда озган елдщ бол касында. Отырар кун бола ма билж айтып, Путин мен Си Цзинь Пиннщ ортасында! 122

CepiK КАЛИ ЕВ АКЫН ЖОЛЫ Б¥ДАН КЕИ1Н... Т1чге ие болу не деген циын! Отыз ею ппстен согыл- ган цамалдан цапай каргып шыгып кеткешн байщачай каласыц гой... Айналайын, агайын, карактарым, Bip сез айтам, туспесш кабактарыц: Будан кешн сендерге 6ip сауап жок, Буган дешн жетед1 таратканым! Бугшнен бастап маган бэрщ жаксы, Кшэлауды коямын карындасты. Буган дешн эрюмд1 талкылаушы ем, Будан кешн 6ixri ещп, жагым карьтсты... Журттьщ сырын журешн кеп копармай, Ti3riHci3 тщ коймас-ау отка салмай... Кыза-кыза батпакка койып кетем, Сейлеп калган ауызды токтата алмай... Буган дешн бул жайлы жургем ойлап, Будан кешн айтпаймын 6ip де гайбат! Bip кун ауыз беютем эр гайбатка, вкпелемей ©Mipfli сурген эйбэт! Оразамда осындай к1м epci дер? Жагдайымды бакылап журерсщдер: Суалып жагым 6ip кун азып кетсем, Тежепш курыганын бшерсщдер... 11.04.2018 жыл. 123

CepiK «АЛИ Е В ¥МЫТШАКТЫК (эзт-шыны аралас) «Жан екем, деп, жадыга жарымаган!», Кудайдан баска к1мге шагына алам? Дэл мендей алангасар ом1рде жок, Kerneri досын бупн танымаган. Мен танымай жатсам да, меш умытпас Болса екен anreyip халык аман. Акпараттыц элде тым KenTiri ме, Шапкан аттын ©3i жок, шаны калар. Басталып, аягына жете алмаган Жоспарым жан-жакта жур жамыраган. Бул касиет кей кезде пайдалы да - Кек сактауды бшд1рмес дэр1 маган! Бурын мен1 алдаган алаяктьщ Бупн маган кершер 6spi де адал. Heri3i, адам - умытшак макулык кой, Ендеше мен шыгармын нагыз адам... =и* * Кайтемш Kiuii, орта, улы жуздц Болмаса жаркын кабак, жылы жузд1? Кеюрешп кейде елд1 карсы аламыз, Мацызды eTin корсет1п тур1м1здг Сатулы ма сэлемдер, санаулы ма? Коб1м1зде бул тектес бар-ау кшэ... Сыйлаймыз кейб1реудй Ал, 6ipeyre Кимаймыз 6ip жымиып карауды да!

сво СерЫ КАЛИЕВ ) Сеюлдешп жалгызы каза болган, X) Суык карап Kefi6ipey бажалацдар. Осц Журед1 шуак шашып айналага, 5Е X) Тутше1з от еекшд1 таза адамдар! СП Жаксыда жан да жумсак, пейш де кен. Созщд1 айткызбайды дешн деген. Баураеа ол жакын тартар бауырындай, Жаураеан жылытуга бешм келер. 1згшер i3i гулд1, жуз1 нурлы, Жалгауга жарыеады узНцщ. Азайткысы кeлeдi кыжылыцды, Ko6eflTKiei келед1 кызыгыцды... 125

ПК.ЫН жолы Cepin К,АЛИЕВ ЕСК1 ДОСТЫ ЕСКЕ АЛУ Дана Kiciden «Достъщ цанша myp.ii болады?» деп суранты. Ол: «Достыц торт турлл болады: 1) Тамак; сияцты, оларды кунде цажетсшесщ. 2) Дэр1 сияцты, ауырганда, циналганда isdeucin. 3) Ауру сияцты, гздемесец де сет вздерх тауып алады. 4) Ауа сияцты, ылги квзще кортбегенмен, олар эрдайым сеншен б1рге...» деген екен. Жан едщ бшк койган ар-намысын, Жалт 6epin сен кеткенде Жанган iuiiM. Тшеймш кайда журсен аман бол деп, Тагдырды озгерте алар бар ма купим? Кызыкпай тату тлрлш кешкен елге, Журер ек ат куйрыгын кеспегенде. KiM ойлаган, кейлек те, келж те емес, Еск1ред1 екен гой дос деген де... ДУНИЕ-ДАСТАН Армысыц ар-намысы купгплер1м, К енш м кекке шыркап ушты менщ. Кумдары кумшекердей, кушактары Шогындай сексеушдщ ыстык ел1м. влещ п журмеген сон ермек етш, Коятын сез таппаймын кермеге тук. Акынга кара сезден елен онай, Болмадым кыздырмага мен де ж етк. 126

0 € U = > __________________________ С ф к К А Ш Е В ПКЫН ж о л ы 0м1рден кергешм мен туйгешмд1, Берешн тьщдасаныз термелетт. Беретш болмаса егер улп-енегем, Жен болар сейлегенше, ундемеген. Y rirren 1згшкке жыр айтайын, Сез угып, жан табылса тшге кенер. Урынар кадам сайын кателжке, Не жаксы, не жаманды бшмегендер. Багалап адамшыльщ касиетш, Тшеймш аманшылык юмге де мен. 0 M i p деген арнасы кен езенде, Жузш 6ip келеаткан сон 6ip кемемен... Кдлауын кандай адам игере алар? КаперЫз болсан, турмыс илеп алар. Кептщ камын ойлайды жатпай-турмай, Кекешне кеп сырды туйген адам. Отбасыньщ колга алар тэрбиесш, Отанын от журекпен суйген адам. Бшнктщ балатынан бит 1здецщ, Саясаттьщ салкыны тиген адам. Адамдардьщ алдында бшктейд1, Алланыц алдында бас иген адам! Тшдер бар журектерд1 тш мдейтш , С1рескен ютаптар ма б ш м дейтш? Болса да канша жуйрж аркыраган, Аргымак болушы ма ед суршбейтш? Жаксы керем кездерд1, Клсщеп Шукшиып кемшшкке ущлмейтш. 127

CepiK КАЛИЕВ Жулымырлар толып жур журттан аскан, BipimH нанын 6ipi жулып жейтш... Сынак болган прлж те сурак та бар, Ес кетш Есеп KyHi д1ршдейтш. 0ткен сон олшеуш OMip окшбешк, Олгеннен сон ешюм жок пршмейтш. Тэубе етш улгерешк, Кун келгенше llepiniTe Исрафил сур урлейпн... 0Mip деген урльщшы секшд1 гой, 0 T in 6ip баратканы бш нбейпн... ОТАН ЖАЙЛЫ Нурлы ©Hi арлы адамньщ арайлайды. Журег1 кекке толып караймайды. «Не берд! Отан маган?» деп бэлденбей, «Не берд1м мен Отанга?» деп ойлайды. Жан куймей, ойлау киын Отан жайлы, Надандар ураншыл боп копандайды. Эр адам оз мЫмен куреспесе Бакытка eui6ip халык жете алмайды! Санамас куска euiKiM жарканатты, Намысын талай бейбак балталатты. Туган жер кумы ансатар кумшекердей, Шар MiHin шарласан да шартарапты. Кулкынга емес ултка кызмет кыл, Мактанбай марапатка аркакакты, Сактангын, сен аркылы кейб1реулер Жеккврш кетпеу y u iiH бар казакты.

CepiK КАЛ И ЕВ ^ > Калдырсан дос кещлш сешмд1 эбден, АКЫН ЖОЛЫ Калмай ма журдай болып OMip мэннен? Кетер ме кещл Kipi жуз кайтара Сутше боз биенщ шомылганмен? Аркалар арлы адамньщ жуп де кеп, Артып та тауса алмайсьщ коцыр нармен. Жен ештер аксакалы жок ауылдьщ Жет1мнен бетер журты жэб1р керген. Кергенде тату журтты коз кызады, Арасын кату етш сез бузады. Бшмейтш талдым деуд1 талап ппркш, Кольщды бшктерге созгызады. Есебш аюреттщ ескермеген EceriH сэйгулжтен оздырады. 0 з сорын езгелерден керетшдер Ашуды карап турып коздырады. Кощлщ таза болса аткан тацдай, Жаркырап тау басында жаткан кардай. 0зщд1 керген кездер жаркылдаса, Капыда казынага тап болгандай. Тшегщ тамсандырса тшдескенд!, Табаньщ арасына жаткан нандай. Касьщнан кете алмаса киысып журт, Касыктан пиялайга аккан балдай. ¥шады 6ipey бшк, 6ipey темен, 0рю м ез.т1рл1гше мактангандай. Адамдар акыеын жеп кун кешкенше, Адал ас арба суйреп тапкан кандай! 129

Cepin К,АЛИЕВ НЭПС1МЕН KYPEC «¥лылъщ - Метц гана шапаным, Дацк, - Метц гана KuiMiM. Юм осы екеу'те таласса, созсп азаптаймын!» деген Алла тагала. (К,удси хадис) Тэкэгтар адам взгелердщ взтщ соцынан шест жур- гент цачайды. dpi отырыстарда тврде отырганды, адамдар арасында атацты болганды жаны cyiiedi. Алла Тагапа Э зш ц Свз1 Кacuemmi /(уранныц «Зумэр» суресшде: «(Оларга): «ЖаИэннамныц цакпаларынан онда мэцг! цачатын болып щццдер!» делтед1. Оздер 'т жогары санагандардыц турагы цандай жаман!» деп айтцан. «Меш атаусыз калдырды, ойбай, нагып?!» Деген нэпс1м жылайды тоймай калып. Сэл элс1реп, иманым шайкалганы, Шайтаныма барады майдай жагып! Устанымым, е1Упрлж улы есеб1м - Момындардыц i3iHe шесемш! Устасканда пенделк элс1здкпен, Устараньщ жузшде куресемш. Аталмайын, кетешн умытылып, Жок болганша суйепм у гтл ш . Аюреттж пайдамнан айырма, Алла, 0тю зе кор коп кулдьщ 6ipi кылып!

__________________ С ер ш К Л Ш Е В АКЫН ЖОЛЫ ЫКЫЛАС Эр цогамда, эр заманда елт шын суйетт, ap6ip отандасы, кандасы ушт жаны ауыратын, журег1 сыз- дайтын адамдар болады. Олар шамасы келгенше от пен суга mycin шыр-пыр болып журесИ. ({огамга цозгау салгысы келед\\. ОздерЫщ e.xiipdezi орынын белгыеп, эр адам ушт жауап 6epyi керек екенin mycmedi. Элбетте, журттыц 6dpi дурые ойлана бермейд/. Сондъщтан, ец нег'1з г '1 пэрселерд! тусте алмайды. Ал, булар цайтсем де оларга жацсылыц келт'греем деп алае урады. Ол уийн ештмнен рахмет, мацтау кутпейд/. Еитмтц бтгеш цажет те емес. Kepic 'muie, оны ешкш бшмегенш цалайды. Муны шаригатта «ыцылас» deiidi. Мына 6ip елец дэл осындай адамдарга арналады. Не- месе барлык, ыцыласты цулдардыц атынан жазылган десе болады. Ей, менщ еэби ел1м, балац журтым, Боламын тагдырьща алац бул кун. Ушдеп эн салудан жалыкпайсьщ, Жаньщда жылан журсе - корыкпайсыц. Дшщде солкылдаксыц, былкылдайсыц, Жэннатка жанушыра умтылмайсьщ. «Аха-хау, дэурен-ай!» деп айкайлайсьщ, Айына отыз 6ip кун той тойлайсьщ. Доеьщ мен душпаньщды айырмайеыц, Кия алмай кеп кунэш уайымдайеьщ. 131

Cepix КАЛ И ЕВ__________________________ Шырылдап «тур-турласам» - оянбайсьщ, Уйкьжа мьщ жыл жатсан, тоя алмайсьщ. Койнында 1бшстщ балбырайсьщ, Кия алмай тэгп туст1 зар жылайсын. Шакырсам, тура жолга - карамайсьщ, Жиюды етек-жешн каламайсьщ. Барьщды пигылы жат журтка арнайсьщ, Басыма бэле тенсе - куткармайсьщ. 0зщ ш е маркаскасьщ, маскарасьщ, Bipeynep айдап салса - бас саласьщ. Bipeynep караласа- кектенесщ, Bipeynep жамандаса - жеккоресщ. BipaK мен багьщ уппн мына сенщ, Ka6ipre жыгылганша куресемш. Тозактан кутылса деп эр адамьщ, Шайкасып, шайтаньща таланамын. Женщнен жумак жакка суйрелеймш, Мьщ жерден куйд1рсен де куйремеймш. Тырмысам, жанталасам, жулкылаймын, «Кулшынган кулы бол, деп, 6ip Кудайдьщ». Алам деп дэметпеймш алгысьщды, Саркырмын еаркыраган бар куппмдг

CepiK К,АЛИЕВ RKblH ЖОЛЫ Жараткан таткызгасын иман дэмш, Тук емес дуниеде киналганым. Журекке байлаулы емес фэни-жалган, Жацылмай кетсем болды кэлимамнан. НЫГМЕТТЕР Алла Тагана дуранда бгздерге бер'иген ныгметтердг санап тауыса алмайтынымызды, оган шук1р emyi.uh керекттн, оныц apoipi уш н суралатынымызды ай- тып ескертед!. К,асымыз, щттм'гз, квзжасымыз, сиче- кейпм1з, minmi, мурнымыздыц ашндегл цылшьщтарга дейпн ecenci3 байльщ емес пе? Жупщан ауа, пикен су, шаршагандагымыздагы ущ ы ше? Ырак, 6 i3 олар жэне соныц бэрт Берушi жайлы вте аз ойланамыз... Баса алмай жургеннен соц ез аптыгын, Аллага шуюр деуцй ел аз-ак бупн. Туннелге xycin шыгып тус1щцм мен Дуниенщ кандай жарык, гажаптыгын! Жула алмай дш аздж тщ ыргап тубш, Журген сон, уэде де кургак бупн. Турмеге Kipin шыгып, байкадым мен Бостандыктьщ каншалык кымбаттыгын! Айта алмай адалдыктьщ байыпты энш, Баягы дерттер1мнен айыкпадым. Бауырга наукастанган барып турып, Багасын денсаулыктын байыптадым... 133

RH.blH ЖОЛЫ Cepin К,АЛИЕВ Кдометш керсеткенде халык танып, 0кшем1з жерге тимей кальщтадык. Ecenci3 байлык берген ¥лы Аллага, Ж161 тузу кул боп та жарытпадык... ШЫН М¥СЫЛМАН «Ислам турганда бацытты басца жацтан Ьдеп салпактамай-ащ цой. Кбайта Исламга царай талпын. Ал, бацыт вз'1-ак, ceHi i3den келед'1» deudi бплетшдер. Ал, ендг Ислам дттде журin, жэннапща Kipe алмай цачган мусылман - бидай толы цорада жур in, аштан олген тауьщ сшщты емес пе, шынында? Мусылманньщ, тэубеге келт1ршген, Кокешнщ коцызы елт1ршген. Бауырыньщ басына кун туганда, Жете алады комекке жер тубшен. Мусылманньщ тэубеге келт1ршген, 1ипндеп жыланы елт1ршген. Тай жегендей тэбетш токтата алар, Аш калдырмас бауырын кор кылып ол. Шын момынньщ тэубеге келт1ршген, Етек-жещ пейш нщ кен ттл ген . Kymiperri Кудайдан корыкканы Коршед1 коздеп мелтш нен. Жаксылык бар ойында жуздеген мьщ, Кубылага жуз бурган i3ri ореннщ 134

__________________ CepiK КАЛ ЯЕВ Ce3i - жалац, кез1 - алан, e3i - арам Мусылманнан кемш ш к 1здегеннщ!.. ЖАКСЫ МЕН ЖАМАН Мал тапсан да мьщ жерден жырмен канша, Масайрама олещп бшгенге онша. ©лен жаксы дейд1 журт, Heci жаксы Он кунэнщ тогызы тшден болса? Эйел деген кощлдщ арайы екен, Алтындаткан жаньщнын сарайы екен. Сейткен эйел коцш н 6ip калдырсац, Айналуы душпанга онай екен. Бай болуды эрюм-ак ойлайды екен, Адам mipKiH арманга тоймайды екен. Байлык жаксы, б1ракта, бай тойынса, Эрк1мд1 мшеп-сынап коймайды екен. Куратып кещлдердщ кок курагын, Жокшылык журектерд1 erri жалын. Не пайда кедейлжтен, Kici алдында Белще туйпзген сон беттщ арын? Талай жан мансап десе жарысты атша, Билжтен куанады ел таныс тапса. Мансаптын Heci жаксы, оны куу Адами сыйластыктан алыстатса? Акикат кулакка ауыр,тшге жещл. Сондыктан, айтпас жерде ундемепн.

св о СерЫ « А Л И Е В __________________________ Шындык жаксы, 6ipaKTa, кей шындыкты Бшгенщнен жаксырак бшмегенщ. ПК.ЫН жолы Жараткан соц Кудайьщ пенде кылып, Коймаса екен перзентке кенде кылып. Балац жаман болса егер, азабынан Ьуутылмайсьщ кетсец де жерге K ipin. 0м1рде жаксы, жаман - бэр! сынак, Мыц жасаймын демешк дэр1 imin ап. Авдретпк ушырар екш ш ке, Акикаттан жургендер алыеырак.

CepiK КАЛЯЕВ 0M IP TEPMECI Жузшен сэбилердщ шаттык кулген, Шапкылап кек шыбыкты ат кып мшген. Лактай жар басында ойнактаган Болмайтын абайлау мен сактык мулдем. Бакытты кайран камсыз балалык-ай, Жетюзбей ж1гггпк шак кеп кугпрген. Бес жаста талай жерге мшш барган, Тускенде солкылдаган шыбыктардан, Сиякты сезшед1 он жастагы ул 0м1рдщ букш сырын бш п калган. Он бестеп балага кершед1 Секции мына eMip турып калган. Жиырмада басы айналып журед1 жас BipiHeH 6ipi тэгп кылыктардан. Жиырма бесте жар сушп, отау курып, Талайы асаулардын курыкталган. Кулшынып отызында кызметке, TepiHe кенеелердщ Kipin барган. 0м1рдщ куресшен тартынбайды Енбекте багы жанып шыныккандар. Кыркында кырып-жойып кетпесе де, Дэметш журед1 ел кеп туныктардан. Елушде epiKci3 басылады Жулкынып жиырмасында жулж болган. Алпысты алкымдаган агалар жур, Сакалын кырып тастап жжгг болган. Кезшде кулш-ойнап журш калган, Жетшстеп картьща кырык та арман. 137

RKblH ЖОЛЫ(— Cepi K КАЛИЕВ Жасынан иман дэмш татпагандар, Былганып журер турл1 былыктардан. Эрюм сыртка эдепп кершедц 1ппнде не сумдык бар 6 y r in калган. Балалыгын баланын кетере алмас, 03iHin бала кезш умыткандар. Картайсац да кетпейд1 кейб1р эдет Жасында терен1рек жугып калган. Сексенде сыйлы аксакал терден туспес, Хабары болса салт пен гурыптардан. Токсанда токырайды ap6ip адам Кемедей жагалауга шыгып калган. Жуз жаста шын мыктьщ да кисаяды Kspi агаштай тамыры u n p in болган. Замандас, катар курбьщ 6api кетш, Болады кершгенге KipinTap жан. Канша жыл жасасак та оза алмаймыз, Жуз тугш, мьщ жасаган Лукпаннан. Канша емес, капай OMip сурген лэз1м, Бастысы - сол, калганын умыт, каргам! 0м1рде 6api откшпп, ажал барда Пайда жок ку дуниеге куныкканнан. 1зп амал жасамасац Жэннат кайда, Тэгп боп кершгенмен ум1т балдан? Жылап келген жалганнан кай жаста да, Жумакка жаксы емес пе кулш барган?! Ш т 138

CepiK КАЛИЕВ RKblH ЖОЛЫ БА-УЫ-РЫМ! Сен барда менмш нагыз камсыз казак! Сен жокта кещл жудеп, жан сыздамак. Тумаса да тугандай бауыр берген, Аллага айта берем еансыз мадак! Белюеец журектеп жылуьщды, Жузщд1 сурап кайтем, руьщды? Буйыртеын маган Аллам, Bip казакты Беле-жармай 6ipre eMip суру1мдк Кудайым ел керуге кумар кылган. Сапарда сешлед1 мунар м уц дар. Куетай еамгап сен жакка ушып келем, Кушак ашып анкылдап шык алдымнан! Кызылорда- Тулшбас. 03-04. 12. 2016 жыл.

CepiK КАЛИЕВ ЖЭННАТКА БАРСАК... Fалымга патша эрдайым ecipKen ацша берсе, ол елге тарата салады екен. Оган тацгалган патша: «сендей жомартты кврмептн. Байлыцца еш цызыцпайтын» deiidi. Оган галым: байлъщца еш цызыцпайтын адам ci3 гой. Алла узде еткен жэннэттщ есепсгз байлыгына пысцыр.чайсыз... denmi. Адамдар негурлым кобпрек намаз оцып, ораза тутып, садаца таратып жатпаса, жэннэттыцтарга берие- тт байлыцца мэн бермегендттен. Ce6e6i, жу.мацта жер беттде жоц mammi тагамдар, гауИармен ортген уйлер, алтын ыдыс-табацтар, hop цыздары (олардыц 6ipeyi жерге тусе цачса, бук1л еркек есшен танып цалатын) тагы да басца квптеген ныгметтерд! Алла уэде еткен. Жэннэтка барсак бэр1м1з курдас боламыз. Сагынып турар 6ip-6ipiH ш ы н дос боламыз. Шаттыктан бар журт мактадай калыктайтын болады. Канша OMip сурсе де еш адам жалыкпайтын болады. Куйбен 'прлжпен куш кетш торыкпайтын болады. Ит т1степ, жылан шагады деп корьщпайтын болады. Жалакы кашан тиер деп зарыкпайтын болады. Жумыстан кыскарып калам деп камыкпайын болады. всем деп онда ешюмге пара бермейс1н. Жер мен уй еурап эк1мге бара бермейс1н. Кигешм1з ж1бек, ыдысымыз алтыннан болады. Ыстьщ, суыксыз ауа райы салкыннан болады. Лэззаттан балкып, бакыттан балбырайтын боламыз. Кврюм1з кунде нурланып, албырайтын боламыз. 140

CepiK КАЛИЕВ АКЫН ЖОЛЫ О жакта бупн кергенщ ертец болмайды. Бу жакта ешюм ондагыдай керкем болмайды. Жакпайтын тамак жеп онда irnin ауырмайды. Халуадан аеап жееен де Ticin ауырмайды. Мьщ жуз1м дэм1 6ip-6ipiH e укеамайтын болады. Me3i eTin адамдар 6ip-6ipiH кыстамайтын болады. Жануяньщ ойлап жагдайын жаеып журмейещ. Карызданып калып 6ipeyre кашып журмейещ. Ондагы eMip ешкандай сынак болмайды. «Не 1стедщ?», «неге ейттщ?» деп еуракка алмайды. Ондагы шаттык жалауы кулап калмайды. Шайтан жок онда, бегде эйел унап калмайды. Булактар, келдер, езендер шырын, бал болады. Булбулдар эш, еуйюмд! шырылдар болады. Эйелщ сеш эр кыздан кызганбайтын болады. Кеппксен «кайда болдьщ деп?» еызданбайтын болады. Куштарлык толы кеуделер кумб1рлейт1н болады. 1штарлык жайлы адамдар дым бшмейтш болады. Ол yuiiH бупн тазалап ойларымызды, Кунэдан аулак уетайык бойларымызды. Уйленд1р1п sp6ip еалт баеты бойдагымызды, Адал аепенен тойлайык тойларымызды. Умытып кет1п кайдагы, жайдагымызды, Жайбаракат журт болайык, жайдары жузд1. Ыкылаеымызды арттырып амалдарымызды. Ke6ipeK басып меш1тке кадамдарымызды. Жаксыга ундеп дое, бауыр, жарандарымызды, Жомарттыкка шакырып сарандарымызды, 141

RK,blH ЖОЛЫсв о сЗОСерш «А Л И Е В __________________________ Тайганактатпай прлжте табандарымызды, Тузешк ой мен тш дел жамандарымызды. БОЙДАК БАУЫРГА «Юм цалыцдыгыныц сулулыгы мен байлыгы ушш уйленсе, оган сол сулулъщ пен байльщтан eui кайыр бол­ майды. Ал, к1м иманы yuiin уйленсе, сулулъщ та, байльщ та вз11здеп келед1.» (хадис) Eip ж т т жесте келт: «Эке, мен с1зге ризалыгымды айтайын деп келдЫ. Схз маган жацсы am цойдыцыз, жацсы тэрбие бердщ1з, бш м уйреттщгз, бацтыцыз- цацтыцыз, уйлендгрдщз. Алла с'те разы болсын!» deiidi. diced сэл жымиып: «Балам, тагы 6ip улкен жацсылыгымды умытып кеттщ-ау...» denmi. ¥лы ой- ланып щалады. Сэлден кешн: «Эке, в зщ з квмектест жлбермесец'п, мен eciMe mycipe алмадым. Ол не жацсылыц edi?» деп сурайды. Сонда dKeci: «Мен саган жацсы ана тауып бермед'ш бе?» denmi. Ер адамныц болашац перзенттщ алдындагы ец 6ipimui м'шдепй - оган жацсы ана i3dey екен. Жалганда жаксы боп па бойдакшылык? 0м1рд{ жалгыз-жарым, жайдак cypin, взщнен-озщ жш жабыгасыц, взгенщ куанышын тойлап шыгып. Сулудан сулу тандап аландайсьщ. Козщд! корктщ ен ала алмайсьщ. Шырак алып тал-тусте 1здесен де, hop кызынан зор кызды таба алмайсьщ! 142

CepiK КАЛИЕВ Ендеше ез-езщд1 неге алдайсьщ? Сулуды суйсем деген сен гана ма? Сопайган сока басьщ ел бола ма? Жараткан журегще сез1м берсе, Коныр каз аккуьщнан кем бола ма? Жумакты жерден 1здеп копандайсьщ. Хадиске карай амал ете алмайсьщ. Жэннаттын жолы ауыр, hop кызына Иманы к у п т жарсыз жете алмайсьщ! Жуздерд1 иман нуры KopiKTi етер. Коргенде кещл ппркш epin кетер. Сулулыкка суктану - мусылманньщ Н эпасш е шайтанды epiKTi етер. Кормеге коям деген жоепары бар, Жаман жар алгандардьщ кеп соры бар. Аюрет уайымы бар ма, жок па - Алдымен ниет1нд1 тексерш ал.

ПКЫН жолы CepiK К А Л И ЕВ__________________________ C Z y— МЭСЕЛЕ «Маган жалбарыныцдар. TijieKmepdi цабылдаймын. Расында Маган цулилылыц цылуга пацсынгандар кор бо­ лып тозаща Kipedi». «Рафыр», 60-аят Калайсыз ба ci3, каламайсыз ба? 6 зщ 1зд1 осал санамайсыз ба? Туылып шьщда, кузда оссещз де, Кетес1з 6ip кун домалайсыз да! Шыркатсын канша гул аткан шабыт, Бара жатса да eiviip унап каншальщ, Карамайды Ажал, казган орына Шьщгысхандарды да кулаткан шалып. 0 тем1з eii ете TipiMi3де, Болеа да жеке улт, жеке тйнм1з де. Мэселе 6ipaK, кай куш емес, Юм болып, кайда кетет1шм1зде!...

__________________ Cepiu «А Л И Е В АКЫН ЖОЛЫ КАЙДА КЕТ1П БАРАСЬЩ? Сэтпаев цаласында туратын Багдат бауырым айт- цан 6ip эцгте естнен кетпейдх. Агаш устасы болып жумы с icmen журт, 6ip куш жинаулы жапщан тац- тайларды алганда, астынан тыищан Kepedi. К,асында туылганына кеп болмаган, эл1 кездерт ашпаган терт- бес баласы бар. Жанында бидай дэш уйш п жатыр. Oii семгз, балалары да ipi. Эуелде тыищан кашып Kemedi де, кеп узамай, балаларын циып кете алмай, цайта келед'1. К,уйрыгынан устап алганга дейт цашпай тура 6epinmi. Алла тагала оныц юшкентай журегте салып цойган улкен махаббатпен ол перзенттерт жау цолына цалдырып кете алмады. Ал, б1здщ саналы, иманды деген бауырлар ез елтде де емес, алыстагы, ce6e6i туЫшкЫз согыстыц inline бала-шагаларын апарып тастауда. Ол жацтагы цанды цыргынныц уйымдастырушылары дтшЬдщ жаулары да, 6ip-6ipme цару жумсаушылардыц 6dpi мусылмандар деп естшйз. Душпанныц арандатуы- мен 6ipiH-6ipi кэтр деп, жау цолынан елсек, жумацка ба- рамыз деп ecenmeiidi. Эуелде аныц-цаныгын 6min алмай, шапцылап баргандардыц Ke6i endi елдерте цайта алмай, дел-сал куйде сенделт журген жагдайлары бар. Бэр '1 де ацпараттыц шабуылдыц цурбаны болуда.... Жат болып туып-ескен ауылдарьщ, Кайда кетш барасьщ, бауырларым? Ел аман, журт тынышта жанга батты-ау, Согыстыц дерпменен ауырганыц! Саясатка салмакпен караса адам, Согыс деген той емес бара салар. 145

акын жолы CepiK КАЛЯЕВ Отка оранган майданга ерте кеттщ, Не 6ixipep ол жакта бала-шаган? Сумдык-ай, журек кайда, сана кайда? EcTi жан козш ашып карамай ма? Ан екеш ан да езйпц баласыньщ Октан алые болганын каламай ма? Алдандывдар аяр жау азгырганга. ©TipiK уэдемен мэз кылганга. Ураншылдар коздырса - копандайсьщ, ЬСумарсьщдар когамды жазгырганга. 0л1мге кумар болсан, тез елесщ. Баскесер елшей алмас ез ересш. Кэшрлер берген кару-жарактарды, «Кэшр!» деп мусылманга кезенесщ. CeHi отка шакырган хабаршылар, Надан шыгар, болмаса арам шыгар... Сен ол жакта атасьщ бауырьщды, KiM бшед1, шын шахид солар шыгар? Отанга оскырынсан - кектемейсщ. Жарыла жаздап етщ вкпелейсщ. Деп журш: «Кэшрлермен согысамыз!» Оздерщ кэшр болып кетпегейсщ!

o-G U = > CepiK КАДИЕВ ) ДАГУАТ «Мен айтпаймын влецд1 ермек ушт» RKblH ЖОЛЫ (Абай) Хузайфадан Тирмизи жетшзген мына хадисте: Пайгаибарымыз с.г.с. айтты: «Шыбын жаным цолында болган АллаН Таъаламен ант етемт! Сендер жацсылыц- ка ундеп, жамандыцтан цайтаруга мтдеттшцдер. Болмаса, АллаИ Таъала сендерге кешттрмей жазасын ж'юеред!. Содан кешн цанша жалбарынып пшесецдер де Ол сендерге жауап бермей/di» - делтген. Мен де айтпаймын елещц ермек уипн, Тш мнщ танытуга елге купли. Айтамын азын-аулак дш бш мш , Аманат кылып Алла бергеш уипн. Пенделер Жаратканын танысын деп, Дшд1 айту - api парыз, api еуннет. Азгырар эзэзшдер эрнеш айтып, Жазгырар бшмегендер мэшсш кеп. Bipeyre келер 6ipey аркылы бак, Жылынасьщ баеканьщ жаркылын ап. Bmin турып шындыкты айтпаганнын, Бшмегеннен кунэе1 артытырак. Щ ш* 147

АКЫН ЖОЛЫ CepiK КАЛИЕВ Т0УБЕ Sip иманы элЫз мусылман Kici зина жасагысы ке- лт журед'!. Eipde кешцурым уйлердщ арасында мон- uia i3den, адасып журген цызды кездеспиред1 де, алдап yiiine Kipei3in алады. Юре салып, цызды бас салады. Бул пэледен оцай цутылмасын бтген цыз: «Ацыры осындай нэрсе ктейтт болдыц цой, онда iiuwdiKmep, шырын, шэрбаттар экелщз, адам сияцты демалайыц» deiidi. Анау байцуе цуаныштан журег1 жарыла, дукенге царай цустай ушады. К,ыз зып 6epin, жоц болады. Зинацор би­ шара цайтт келгест санын согып цалып, соныц окш - штен o.mip бойы айылап-уЫлеп emedi. Tinmi, влер ал- дында оган цасындагылар кэлиманы айтцыза алмайды. Ол цайта-цайта: «эттец-ай, сол цыздан айырылганым- ай!» деп жатып коз жумыпты. Будан бпд'щ dmemimMh — Тэубе ет'имеген кунэлар адамныц алцымында тура- ды екен. Ауызын ашса, атып шыгады. влен, меш жаратпаган. Болганы, Ещ ерке сез1мдердщ толгагы. Сулу сезге тамсандырып ест1 алып, Ару кызга табындырып корлады. ¥йкым кашып, уйкас 1здеп, елецдеп, 0 M ip сурд1м ес1-дерт1м елец боп. Надандыктыц шыгып шыркау шыцына, Адамдыктыц бшгшен томендеп. Тенеулер мен пркестер боп гул-дестем, K y 6 ip -K y 6 ip , сыбыр-сыбыр кун кешкем. 148

__________________ CepiK КАЛ И ЕВ Жаркылдауды макеат туттым жалганда, Жаратылу себеб1мд1 бшместен. Жын иектеп журген кеше баксыц ем, Аепаньщнан spi асеам деп шапшып ем. Адасыппын - каукарсыз 6ip кул екем, Коргашы, Алла, I6mic пен нэпещен?!