Серік Қалиев Ақын жолы

CepiK /(АЛИЕВ УЛГЕРЕШН «Жумссщ агаш цурпща жем, жуас адам журпща жем» (Мацал) Кещлжьщпас болган сон, жок берекем. Мшез1мде суйык коп, от кем екен. Еш адамньщ кощлш жыкпаймын деп, Акырында бар журтты окпелетем. Айкара ашык бэрще жан сарайым, Емес маган осы OMip онша уайым. Кемшииктен жаралган кешин MeHi, Кецшшктен жаралган барша агайын. Талай бекер созд1 айтып тш-кемешм, Кунэ жидым бугшп кунге дешн. Маган OMip тшендер узагырак, Риза етш бэрщд1 улгерейш. Шын айтам!

Cepin КАЛИЕВ ^ —ч АМАНАТ RKblH ЖОЛЫ Бшупп ем сарандыгы сойкан байды, Байлыгы оньщ мулде байкалмайды. 03iHiKiH 6ipeyre бермек тугии, BipeyqiiriH езше кайтармайды. Жаралган байгуе па екен арам каннан, Ойпырмай, мунша неге сарац болган? Жылаеа кезден жасы тарамданган. Kepin турган Кудайдан корка алмайды, ¥ялуды бшмещц адамдардан. Малына мал коееаныз куптайды екен. Алганын кайтаруды укпайды екен. Булактар келге келш куйганымен, Б1ракта, колден булак шыкпайды екен... T0P... Тер усынып жатеа да мына халык, Жагдай Kepin тургам жок куанарльщ. Сакал-шаш та агарып кетшт1 гой, Жортуылда жургенде кунэ багып. Байкамаппын каеымнан кырык жыл бойы, Жаткандыгын иманнын булагы агып. Туныгынан кайнардын татпаган сон, Меп-мелд1р кулюменен куле алмадык... 0м1рдеп эр еэтс1з кадам уипн, 0з1м1зден басканы кшэладык. Терге аягым жегп деп жет1епеймш, Тер мен кердщ арасы 6ip-aK spin... 151

пкын ЖОЛЫсво C—PiK «АЛИЕВ_______________ *** Басынан кеткен ел ме тайып багы, Бул казак есю дерттен айыкпады. Айдалага ескертюш, мазар еалар, Баягы еткен бабасын байыткалы. Бабац батыр, галым, не дарын болса, Алла ecipKep амалы кабыл болса. Откендерге мал шашпа, дуга жаса, Болашакка салсацшы барын болса! н=* =и Алтыннан, гауЬардан да шын багалы, Бос откен уакыттьщ юмге обалы? Кеп адам кещлжьщпас мшез1мен, Кепшипк niKipiHe кул болады. Ом1рдщ багаеын бш елмей турып, Жаналгыш пер1штелер келмей турып. Жалгыз-ак минут ушш жалбарына, Бар жиган-тергешщц бермей турып. Эр секунд кымбат, оны ел багалар ма? Багынбай, карау керек саган алга. Не уппн келген болсац дуниеге, 0лшеул1 ем1р1нд1 соган арна! 01.01.2019 жыл. #Ц 152

сво Cepin КАЛИ ЕВ 0Р1ПТЕСКЕ Бишейтт бгреу болса 6ip capi, тыныс-тipш11/гi коз ПКЫН жолы алдыцдагы адамньщмулэшмст, жыламсырап, бакытсыз бишараныц образына Kipin, сондай дара тулга, тамаша талант бола тура, багаланбай, оныц пэк квцт н еилк 'т тустбей, когамнан шепщацпай корт жургендей болып жазган дуныелерт оцыганОа, жерге 6ip myKipin, лэж жоц былай деп жазуга мэжбур болады екенсщ... Keperi не сез1мд1 колдан жасап, Курайлардан сьщсыган орман жасап? Дэм1 юрмей кала ма соз1м1здщ, 0 T ip iK x i еленге колданбасак? Жыр жазбай-ак кояйык жылап бекер, Ж ш т болсан, сынакка шыдап та кер. Жэб1р шеккен жандай боп, Баскалардыц Аянышын тугызу мурат па екен? Кокырайтып кнген сон баска 6epiK, Мун шага да 6epeMi3 боска негып? Кашангы елге бала боп еркелейм1з, Ага болар калдык кой жаска келш... 05.03.2019 жыл.

ПК.ЫН жолыс в о CepiK «А Л И Е В __________________________ АКЫН ДОСКА «Мен жындар мен адамдарды Эз1ме гана цулшыльщ жасаулары уипн жараттым» («Зарыят» cypeci, 56-аят.) «Адамдар уйцыда, влгенде оянады» (хадис) Акын дос, жыр жазудан аянбайсьщ, Коргенщ, бшгешщц баяндайсьщ. «Акырын журш, 6ipaK, анык басып», Аюрет уппн уайым жей алмайсьщ. Жаньщды 6ip кун келш ажал алса, Сен оган «коя туршы...» дей алмайсьщ. Ендеше, жаратылу максатьщды Еске алып, неге уйкьщнан оянбайеьщ? 11.04.2018 жыл. ¥ЛТ САНАСЫ Бшк таудан шыккандай таласып Кун, Котершмей болмайды санасы улттыц BipiM i3fli-6ipiM i3 жактырмаумен, Барамыз-ау аулакка адасып тым. «Депутат та, министр, эюм жаман!», Дегенде талай тавдай такылдаган. Кандай елдщ iuiiHeH шыгыпты олар? Осыны ойлансын эр акылды адам. «Шеттершен жагымпаз, уры!» дедж. Тае атады сол жакка кун ire журт. 154

CepiK КЛЛИЕВ АКЫН ЖОЛЫ Орынына олардыц б1здер барсак, Кетерм1з-ау солардьщ 6ipi болып. Ешюмд1 де келмейд1 мен кештюм, Дерт1м1зд1 ел болып емдешк бул. ¥лтжанды eiin урпакты еЫрмесек, Ку кулкыннан аса алмас денгеш улттьщ!.. 15.02.2019 жыл. ЖАЗГЫРГЫШКА «Ей, иманга келгендер! АллаЬца жэне Елиаге багы- ныцдар, сондай-ац, ез араларыцнан болган билт иелер1- не» («Ниса» 4:59). Пайгамбар (с.г.с.): «Элйрдг тыцда dpi багын, minmi арцацнан урып.малыцды тартып апса да!» деген. Муслимнен келген хадис1847. « Б асш ы ц а багын!» дейд1 Ием маган, Мен кулмын багынуга уялмаган. Кандастар жазгырады, азгырады, К^улакка Кудай Сезш куя алмаган. Бул OMip - б1зге берген улы сынак. Пенденщ 6ipi мактар, 6ipi сынап. Алла мен адам ею жол нус кайды, Кайсысын тандаганым дурысырак? Цайсысы акылдырак, бш1мд1рек, 0з1мнен артьщ бшер мш1мд1 кеп?.. Сол -¥лы к, калгандары айта берсш: «Жагдайьщ, жагымпазым, 6ijiin;ii!» деп. 155

RKblH ЖОЛЫ CepiK К,АЛИЕВ ЭТТЕЦ!.. Уй салайык кебейем дегендерге, Кебейем деп ел камын жегендерге. Айналамыз толганда ул мен кызга, Айналамыз куатты, беделд1 елге. Пэтуэаз жан болмай, пэлсапашыл, Кетерешк казактьщ сан, сапасын! Дугасына косады кешнп урпак, Ултка улгип ic кылган барша атасын! Кеп жыл erri тэуелЫз ел болгалы, Дэулет, бактан euiKiM де кем болмады. Кундыз болып бipeyдiн жагалары, «Жулдыз» болып 6ipeyznH жанган багы. Каж етаз icKe жумсап кара купгп, Талай-талай акшалар далага ушты. Ж ш к -ж ш к ет жед1 кейб1реулер, Жэппк-жэппк, 6ipeynep, арак imxi. Кылжактарын азайтпай, ыржактарын, Мактан кылып арына Kip жакканын,. Аузы толып айтады зинакорлар Эр катыннын койнына 6ip жатканын. Коркып, ypKin кытайдан, орыстан да, Кещцк эбден жагымыз карысканга. Этыз жылда есер ек ерттей лаулап, Болса егер буырканган намыс канда! 156

CepiK К А Л И ЕВ ПКЫН ж о л ы Ерлер б1здщ ерлжке бара алганда, Айналар ек айбарлы кара орманга. Эр эйел он баладан eMipre экеп, Кырык бала эр экеден таралганда! Эттен!.. 17.02.2019 жыл. КАЙДАН БОЛСЫН... Куйреген кещл кандай куй кешпед1? Суйкене берсец журт та суймес сенг CypiHin жатсац, ашык етепщп Кымтауга кеп досьщньщ тимес колы. Таре етш согылганда таска шекец, Каскалар касьщдагы кашпаса екен. Еюнщ 6ipi елдщ оленкумар, Клтапкумар Kicmep баекаша екен... Табаны кия шыцнан тайган андай, Е с т сез жатыр дейсщ кайда калмай. Жаксы гой жагдайымыз сураганга, Дегенмен, кайдан болсын ойлагандай. 25.02.2019 жыл. 157

ПКЫН жолы CepiK /(АЛИ ЕВ ТАГЫ ДА ЦАЛТАФОН... Бугтде кеп ата-ана балаларына тыныш болсын деп телефонын 6epin цойып, цайта ала алмай жур. Алса, айгай-шу шыгады... Шылбыр тупл, шынжырды узе кашып, Т1зпшпздер тулауда тое косып. Ку шайтандар куанып мэз болуда, Жоспарлары жуз пайыз жузеге асып! Калар ма екен капыда халкым анык. Бара жатыр калтафон каркын алып?! Тапа-тал туе т1згшш тэрбиенщ, Ата-ананьщ колынан тартып алып. EeipTKiHin болыпты ол жана Typi, Адамдардьщ адасты ар, акылы. Ацгарып та каламыз анда-санда, Анаеына аре еткен даракыны. Жакыныныц 6ipi олеш, 6ipi калып, Селт етпейд1 жандары eipi халык. Тек, телефон бар болсын телм1ретш, Тарифы оньщ таусылса, куш - rapin. Байлап алтан барлыгын жын-першер, Курылтыньщ iuiiH e Kipin алып... 21.02.2019 жыл. 158

__________________________ CepjK к А Л И Е В АКЫН ЖОЛЫ ОБАЛ-АЙ! 031 ем'щ кврмеген, алыстагы ете бай кт ге 6ip кппап елец арнапты жап-жас жтт. Сол ктабын сылтау цылып, талай цалыц есттерге Kipin улгертть. Меш де 6ip цызметте пайдалануга i3den келт тур екен... Ойпыр-ай, бетщ сонша кап-кальщ ба? Одадан баска кэсш таппадьщ ба? Бар мактауьщ элемдер Раббысы емес, Арналыпты 6ip надан боккарынга... Не басьща кун туды «агалардай!», Сен болмасан жур ме екен багаланбай? Мактапсьщ-ау снгызбай Жер мен Кекке, Жер мен KeKTi жараткан сол адамдай! Акынньщ турса байга куш тусш, вленнщ кетед1 екен куны тусш. вю рте OTipiK мактап 6ecinciH -ay, KenipTe кебш сезбен Ky6i nicin! Пендеден тшеп бэрш жылылыктыц, KeTinTi-ay жан-дуниен былыгып тым. Кдрганыц ipiMmiriH алдап жеген, Айлакер тулкюшдей Крыловтьщ. Жукарып, жумыр басьщ упшрленш, Азгындыктьщ жолына тустщ негып? Сен касыма элгшде кеп кеткел1, Журепм айнып отыр куекым келш... 22.02. 2019 жыл. 159

CepiK /(А Л И Е В __________________________ c_> X ЕРЩ МЕНЕН ЕЛ1НД1 СУЙСЕЦ ЕГЕР... Bipi ед) ерщ сенщ шуйдел1 улдыц, Жайнадын, жупар анкып уйде гул-гул. Мойнында болды оньщ OMip бойы, Барлыгы шкен-жеген, кигенщнщ. Басталган гашыкдьщпен букш гумырьщ, Мае болган махаббатка куйде журдщ. Куйемш, суйем дейещ куйеущщ, Дэлел1 кайда, 6ipaK , суйгенщнщ? Куйеущ 6ip атадан жалгыз ед1, Жалгыз ул суймеу1 - оньщ жанды жерг.. Урпаксыз калу жайын угынасьщ, Актарсан шеж1реш aprbi-6epri. Отыз жыл жеке-дара иемденген, Койеаншы кызганганды «нецщ» елден. Кен болеац кебеймей ме эулетщде, Томпандап уйелмендер, еуйелмендер? Казак кыз шетке кетпей елде калса, Журт аман болар кытай жиендерден. Бабалар дэетурше ете берк, К^алмаган жалгыз жармен некеленш. Тэуекел етпесе олар, баягыда-ак Жойылып жер бетшен кетер едж. Суннетш Пайгамбардьщ унатпаетан, Токалдан еркек бар ма жылап кашкан? Коздерд1 коргщ келее шуак шакан, Жомарттык жасау керек суратпастан?!.

Cepihc Д!АЛИЕВ ПКЫН ж о л ы досы м кеп «Жацсы дос эпир сататын дукен сияцты екен, ол дукенге Kipin, amip сатып алмасац да, бойыца dmip uici сщт цалып, рахаттанып, тамсанып журеещ...» denmi 6ip данышпан. Кулэш Ахметова эпкем: «Рушылдар жоц, рушыл болып Kopinin жургендер муддештдер. Олар оз руыныц мансаптыларын жагалайды. Шын рушыл болса, кедей руластарын гздест!» деп edi. Аргыннан да досым коп, найманнан да. Не жетсш дос-жаранга бай болганга! Казандай болып борюм куанамын, Менщ тама тамырым бэйге алганда! Керейщ де бауырым, адайьщ да! KiM жок менщ бупнде мацайымда? Каракалпак, коцырат, ногайыц да, Жалайыр да айналган агайынга! Албан, суан, дулаттьщ Ko6i досым. Азгантай казак калай болшесщ? «Ел1м менщ!» дегеннщ жолы болсын! Болшемш дегенд1 6opi жесш! 01.03.2018 жыл. 161

CepiK К АЛИЕВ______ оЭ О *** Акын e rri ем1рден елен 1здеп. Каламын деп енерде белек i3 боп. Эдшетс1з элемнщ зулымдытын, Эдебиет аркылы женем1з деп. AKiperri ойлаута асыкпады, «Не де болса барганда керем1з!» деп. Кабшет1, дарыны ерек едь 0peei 6niK , ойы терен едь Сулулыгын гажайып дуниенщ, Суреткерлш кезбенен керер едь Шын бакытка, б1ракта, жету уппн, Акикатты тануы керек едь.. Эттец! СУЙ1СК1ШТЕР 0M ip кыска жазылган осы елендей, Осы еленде айтылар мэселем кей... Ару кыздар беттерш сактаса екен, Аузына эр ж т т т щ тоеа бермей. Б1реудщ Кун астында Кунекешн, Деп журм1з б1здер осы юм етешн? Азаматтар устамды болса деймш, Жата бермей эр бетке сшекешн. Ж тттер , курметтендер некеш адал, Некее1з ер мен эйел - бетен адам! Дап-дайын бегл сушп дэшкеендер, Жагдайыц болады ертец ете жаман!.. 02.04.2019 жыл.

0 < £ U = ______________________________ CepiK КАЛИЕВ ^ С^ ЖАЗА Сакталсын десец таза уждан, арыц, RKblH ЖОЛЫ Шарттарын шаригаттыц бузба, жаным. Алла к1мге каласа жаксылыгын, Кебейтер ыкыласты i3ri амалын. Жазгандай журтка жагар отюр елец, Куанба коцшщмен кек TipereH. Намазыцда Раббьщды еске алмасац, Бул - Алланыц жазасы деп бше бер! Керкемдейсщ турщд1 Kici керер, Журегщнщ толуда inii немен? Кураныца кумарта алмауыц да, Жазасы деп Алланыц тусше бер. Парызьщныц болганмен казасы жок, Нэпшщнщ нелжтен мазасы жок? Тахажуд пен духага кулшынбауыц, Бше бер ол да Алланыц жазасы деп. Жан-тэнщмен суйсец сен жалганды бул, Саган пайда бермепп алган бипм. Оразага ынтыгып тура алмасац, Ол да Алладан алыстап калгандыгыц. Ka6ipfli ойлап журегщ селт етпесе, Коркыныштан козден жае молт етпесе, Тэубец кабыл бола ма, Кунэлардыц вюш пп журеют орт етпесе? 163

АКЫН ЖОЛЫсво Серы КАЛЯЕВ_______________ Адамньщ Жэннат болса i3ri арманы, Болмайды умытуга 6i3re Алланы! Жаралган кулшылыкка жазган кулдыц, Жаза гой гибадаттан кур калганы! Наурыз 2019 жыл. ПАРЫЗ МАГАН Ислам деген еищашан айтып, бт п тауыеа алмайтын шексгз бацыт пен мэцг'1рахат екент кун сайын сезшп, осындай mynei3 мухиттан 6ip цасыц болса да дэм та- туды нэст еткен Жаратушы Иеме санеыз мацтау ашпа берг1м келед1. Эйтпесе, цаншама адам иман лэззатын mama алмай, еищандай ецбек сщрмей-ац тегш таратылып жапщан есепаз байлыцтан цаищацтап, гауИардан цымбат влйршщ эр сэтт бос алданыитен вткгзт жатцанын коргенде жылагыц келед1. Оларга айтсац тустбейдг, кврсетсец царамайды. Дауысыц жеткен жерге дейт шыцгырып, бйггенщнщ бэрш ацтарып еалсам дейсщ. Олай еткен кунде де олар ceni жынды санап, одан да алые ж аща тура цаищан болар edi. Не icmepi/fdi бтмей аласурасыц. Сонан кешн «цазак, елецнщ т т н коб1рек myemedi гой» деген элегз умтпен колыца цалам алуга мэжбур боласыц. Ki.u 6Lnedi, бэл- KiM UleKci3 Kydipemmi, Ерекше MeuipiMdi АллаИ тагала бауырларымныц журегте менщ жазган 6ipep шумац- тарым арцылы ацицат шуагын тегт ж1беретт шыгар. Ылайым солай болса екен деп ттеймт. Айта берсе ар- ман коп. Жеттзуге m il цыеца, бт м шамалы. Дегенмен, барымды царыштап, шамамныц жеткешнше тыраш- таным цачуды мусылмандык, мшдегтм санаймын. Оцыр- 164

______________________________ Ceprn КАЛИЕВ c = * 3 0 ЩЬ\\И ЖОЛЫ мандарым мен тыцдаушыларым жазган эр эртмнщ аргы жагынан мен айта алмаган жацсыльщтарды Kepin, сезтее екен деп пйлегеннен басца цолымнан ештеце келмейдi екен. Дштанушы галым да, молда емесшн. Дуниеш тэрк еткен жолда емесшн. Суннетш Пайгамбардьщ суйем 6ipaK, К^ураннан кур кап журген сорлы емесшн. Сэждеге тигенменен мандайым деп, Bipeyre пэтуэ айтар жагдайым жок. Б1рл1пн мусылманнын керу уппн, Журемш меппт жакка эрдайым кеп. Иманньщ дэмш татып дэшккесш, Тусшд1м Алла екешн анык досым. Уйренд1м Ол ж!берген шаригаттьщ, Эр адам 6inyi шарт элшпееш. Обектеп 03i ocipreH абыз-далам, Толе би, Бухар, Абай нагыз бабам! Солардан б1зге жеткен сара жолды, Урпакка угындыру - парыз маган!

CepiK КАЛИ ЕВ МЕН САГАН КАРЫЗДАРМЫН Кейде царасац бацыт та, байлъщ та цанагаттан табылады. Казацтыц «цара влецЫде» «Квцшнде цанагаты бар адамга, 6ip малы квр\\нед\\ он сешлд/» деген жолдар кездесед1. Твбецде - бултсыз аспан, табаныцныц астында - туган жерщ, айналацда - агайын, бауырларыц болса, бацытты болу ушт адамга коп нэрсе керек емес те гой... Мен Саган карыздармын, Алла! Жыргалтып жорга мшпзгенщ уппн. Ыргалтып жарды суйпзгенщ уипн. Алшан да басып журпзгенщ уипн. Алшыдан калпак кипзгенщ уипн. ГауЬардан кымбат кез бергенщ уипн. Алкалы топта сез бергенщ yuiiH. Иманды доска кез келгешм yrniH. Нурланып жаным езгергешм yuiiH. Мен Саган карыздармын, Алла! Жет1 кат кект1 тебеме шатыр еткенщ y u iiH . Эр гулш дархан даламньщ эт1р еткенщ y u iiH . Жер устш маган жайлаган турак кылганьщ yuiiH . Кун кезш маган жайнаган шырак кылганьщ yuiiH. 0зщд1 таныр журек пен сана бергенщ уипн. Heri3ri тамыр - бауыр мен бала 6 e p r e H iH yuiiH . Мен Саган карыздармын, Алла! 166

CepiK КЛЛИЕВ RK,blH ЖОЛЫ Кузщ мен кысьщ, жаз бенен коктемщ уипн. 1здеген KiciM арман боп жеткешм yuiiH. Атамды менщ Адам гып жаратканыц yuiiH . ЖаИанга бiздi журт кылып таратканыц y u iiH . Мухит пен KOKTi б1здерге жол еткенщ yuiiH. MempiMiimi мeйлiнuIe мол eTKeHin yuiiH. Мен Саган карыздармын. Сагынам, Алла, багынам, табынам, Алла, Кулшыльщтарын кульщныц кабыл ал, Алла!

ПКЫН жолы Сергк К,АЛИЕВ__________________ 03ЩД1 ОЙЛАДЫМ «Басыца циындыц тускенде, ец oipimui ойыца келетш, dpi ец Oipimui арка суйерщ Жалгыз Алла бол­ сын. Юм Аллага суйенсе, Ол оган жетт артылады. Юм басцага тэуекел етсе, Алла оны соган тапсырып койып шерменде цылады. Аспандармен жердщ цупиясы Аллага аян. dpi кт ерщ мц барлыгы Оган цайтарылады. Оган цулшылыц ет жэне Оган жугШп, озщдi тапсыр. Сендердщ Раббыц не icmen жапщандарыцнан бейхабар емес». «Ьуд»сурес1, 123-аят. Пайгамбарымыз (сгс) былай dedi: «Жаратушысын еске алушы мен Оны еске алмаушыныц мысалы бейне mipi мен вл'к)ей. Сондыцтан, АллаИты еске алушыныц денеа minmi цозгалысца келмесе де, ол - mipi. Ал, АллаИты еске алуга селкос цараушы, minmi, miphepdiii арасын- да цозгалыста болса да, ол - влЬ>. (eKi caxux жинсщта келппртген) Коцшмд1 куздщ булты басканда, Кез1мнен ерке кулю кашканда, Нэур1зек сынды нэзш сез1мнщ, Култес in ызгар жулкып ашканда, Мешрбан Алла, 0зщд1 ойладым. Тукыртып турмыс кыспакка алтанда, Кабагымда мун, кыстап калганда, Колды 6ip сштеп iin тарткандарга, Керуен тарткан кустармен 6ipre, Жылы жактарга ушпак болганда, Жарылкаушы TsnipiM, 0з1цщ ойладым. 168

С & О __________________________ CepiK « А Л И Е В акын ЖОЛЫ Кещлдщ кел1 лайланганында, ¥ршык;тай басым айланганында, Кермеуге лайык; кекелер1мнщ, Келецкесше байланганымда, К^дырета Раббым, 0зщд1 ойладым. Сагым 6ip сынган сагаттарымда, Сабы алтын сапы жогалтканымда, Аркардай менщ арда достарым, Аркасын 6epi каратканында, Жараткан Ием, Жаппар К^дайым, Сен болдьщ жалгыз дэрмен, T iperiM . 03inneH жаным тыныштьщ тауып, 0зщ нен гана жэрдем тшед1м.

RK,blH ЖОЛЫ CepiK КАЛИЕВ «БАКЫ Т НЕ?» Бт мш ц xi.nmi - сурац. Б1рац, сурацтыц 6dpi жацсы болып келе бермейд'и Мен бшетт сурацтар беске бвл1нед1. Алгашцысы, устазы шэк'грттщ бш м т тексе- ру уийн цоятын сурац. Ет нш ш —шэтрттщ устазынан бшсем деп сурайтыны. Yuimwicmde: 6ipey ектий адам- нан osi бш п турса да, басцалар бплс'т деген ниетпен oipdeife сурайды. Topmimui mypi: адамды cypindipin, масцара етсем деген ниетпен цойылады. Соцгысы: 6ip амалды icmezici келмеген адам цоя берепин сурац. Keiiimi екеуте тыйым салынганы жайлы хадистер мен аяттардын, mancip.nepi бар. Кейде кейб1р сурацца жауап бермей-ац цоятын кездер болады. Ал, мына 6ip сурацты жауапсыз цалдыруга болмайды endi... Жауап 6epin керейш сурагьща? Коргасындай куйып ал кулагьща. Бакыт деген жер жарып атак-дацкыц, Айналу ма 6ip елдщ уранына? Сэлем берген колдарын корка уеына, Кошеметипл топтардыц колкасы ма? Эйтпесе, урлеп iinin, шайкап-теккен Ыгай-сыгай достардьщ ортасы ма? Махаббат па бул бакыт шашкан жалын, Суйе алгандар секиод аскан дарын! Элш-оппп косылган гашыктардыц Ек1 жакка коп керд1м кашкандарын. Айтар 6ipey: «ynecTi мол алу» деп, «Барлык журтка ет1мд! бола алу» деп. 170

сво Cepin К.АЛИЕВ «Бакыт деген - кулшынып жумые жакка, 0 з уйще ынтыгып оралу» деп. Жинаса да маржан мен жакутты кеп, АКЫН ЖОЛЫ Hsnci дэмш тоймайды татып журек. Пэлсапашы адамдар пэтуэ айтар: «Бакыттымын дегендер бакытты!» деп. Кбайты келмей ем1рде баеьща тук, Шалкып журеен бал iniin, асьщ атып! Оле салып каб1рде азапталеан, Ойтш еурген ем1рдщ Heci бакыт? Дунпеш еуйгендер арандайды. Байыбына шындыктьщ бара алмайды. Bip Аллага кул бола алмай журш, «Бакыттымын!» дегеннщ 6api алдайды. Бакытты емес мансапты, бай бола алган. Арманеыз деп оларды ойламандар. Бакыттылар - кам кылып аюретке, Осы eMipiH калдырып коймагандар. Бакытта береке бар, ырыс та бар. Адал жар, ацкау балан гул устаган. Нагыз бакыт - журектщ тыныштыгы, Иесш тапкан журек тынышталар. ЖауЬардан кымбат жанарьщ, Жаудырап кана карадьщ. Жауказын жаньщ жаурады- ау, Жаулыгыц кайда, карагым? 171

ЫН жолы CepiK КАЛИЕВ Сук кездер еншен суганак, Сумац да кагар еыгалап. «Неамен тэетп етер?» деп, Т естер саган тура кап. Анадан калган орамал, Анталай кездер караган. Ару да кызы казактьщ, Арьщды сакта ак, адал.

сво CepiK КАЛИЕВ ^ ^ 3 ^ 0 БЕС ПАРЫЗ Дш деген сырттай цараган адамга суъщ су сияцты. ПКЫН жолы Кеп адам сол суга тусуден цорцацтайды. Ал, суга тускен Kici боны уйрент алган соц, сыртца шыццысы келмейidi. Шыцса, тоцады. Оган судыц imi рахат болып турады. Жэне бул - eKi дуниелж рахат цой! Мен соцгы кезде эршмнен жш ecmumiu 6ip сез бар. Ол - «в падающем самолете атеистов не бывает» деген орыстыц мэтели d p i цызыц, dpi шындыц. Эшейтде елдщ 6dpi батыр гой. О.иммен бетпе-бет келгенде, em ipiei шыгады. Олар туралы Алла Тагала Куранда: «Егер оларга: «Адамдар иман кeлmipгeндeй иман келт^р'щдер!», - делтсе, олар: «Ацылсыздарша иман кел!трешк пе?», - дер. Байцацдар! Шын мэшнде олардыц e3depi ацымац. Ырац, олар бнлмейдЬ>. ( «Бацара» 13) Болган сон мойнымдагы бас карызым, Айтайын отер-отпес доска арызым. Жэннатка жаксы ютермен жарысайык, Орындап мусылманньщ бес парызын. ИМ АНДЫ бага жетпес нурга бала, Акылды адам одан кур кала ма? Дуниеш эрюмдерге-ак берген Раббым, Дшд1 тек берер суйген кулга гана. Ендеше, дш Tiperi - НАМ АЗ дейд1, Намазбен пенде Алладан пана 1здейдг Кулшынып кулшылыгын арттыргандар, Кураннан ешкашан да ара узбейдг 173

ПКЫН жолы CepiK ЦАЛИЕВ Тутпаса уагымен ОРАЗАНЫ, Адамньщ т э т толып, жаны азады. Турмаса т1зпнделш тш мен нэпе!, Тозактьщ сенде дей бер бар азабы. Парызды сонан сощ ы «ЗЕКЕТ» дейд1, Кольща нелер келш, не кетпейщ? Бергенщ береке боп Акыретте, Жумактыц 6niriHe жетектейдт Алланын туссе саган назары асыл, Суймейсщ бос мактан мен сез аласын. Ин ша Алла, кабыл болса ^А Ж Ы Л Ы ГЫ Ц , Анацнан туылгандай тазарасыц. Жараткан «бай, кедей» деп жжтемейд1, Жалкаульщ, еарацдыкка куп демейдк К^пын жок бее парызда, б1здерге Алла, KejiMecTi колымыздан жуктемейдт МЭЦГ1 ЖАСТЬЩ Ж Ы РЫ Ащреттщ бшмесен бары расын, Гумыр кыска деп жш шагынасыц. 0 M i p eKi келмесш бшесщ де, вткен шакты елердей сагынасьщ. Осы шакты канагат тута алмаетан, «Токтай туршы, жылдар!» деп жалынасьщ. Кэршйтн жек Kepin келер шактьщ, Мэцп жас боп кала алмай камыгасыц. «0л1м деген окшелеп кеп калды!» деп, Уайымга не турл1 салынасьщ... 174

_________________ CepiK КАЛИЕВ ^ Жаетык дэурен етед1 ел кимаса да, ПКЫН жолы К^иыса алмай киылып кинаса да. Bapi6ip адамга аздьщ етер efli, Жараткан мын жыл ©Mip сыйласа да. Кущренш кайтем!з «кун егп!» деп, Жудетуге болмайды журекп кеп. Мэцп жастьщ Жэннатта-ак, сура Алладан, Намазыцмен, еабырмен тшек тшеп! *** Жатып кеп сегу журтты жарасар ма? Айыптаккыш болады ел адасарда. Б1реуден мш 1здеме, кайтер едш, Б1здщ де MiHiMi3fli санаеа Алла? Тахажуд окысац да тушменен, Басканыц айналыепа MiHiMeHeH. Тэртшке кенбейм1ещ, сеш Иен Тэрбиелеп жатеа да дш1менен? Келмесе де нэпешщ бегелпа, Акылдьщ бар гой оны женер купи. Бар жаксыльщ Аллада, жетед1 оган, «Еетщ к те бойеундьщ!» деген Kici. 175

АКЫН ЖОЛЫ Cepih К,АЛИЕВ__________________________ — ) АЗАН Авдрет уппн калай кам жемейж? Естшсе азан уш, мэн берешк: «Жэннатка барсын, дейд1 ол, намазымен Тозактан кутылатын жан кобешп!» Азанмен АллаИ атын ульщтаган, Асыксын жаксылыктан у м г т адам! Кулшынар кулшылыкка, парасатты Пенделер парыздарын умытпаган. Жаксы азан - дертп жанды сауьщтырар. Кальщтап эуезд1 эуен халыкка унар. Eerice ел ойы шалкып, бойы балкып, Ацсары M eniiT жакка ауып турар. Тап-таза болганымен оз журеп, Кутсе де сауап алар кезд1 унем1, Азанды нашар айткан Keft6ip Kici Адамды асыл дшнен безд!редь Суйсшер суйюмазге Kici кайтш? Кал май ма жагымсыз ун Kyuii кайтып? Аталар: «Эжептэу1р эннщ 03iH, Дейтугын, кор кылмасын пушык айтып!» Болсан да канша дши сауатты, адал, Дей берме: «Азан айтып, сауап табам!» Азан, ол - ержкеннщ ермеп емес, Азаншы - д т унпн жауапты адам. 176

CepiK КЛЛИЕВ Киын-ау елд1 ип к к е ерте бшмеу, Максат па мыцтылардан кем кершбеу? Азан, ол - Gip-ак жолгы намаз емес, М энгш к бакка баетар коркем ундеу!

CepiK КАЛИЕВ БЕЙТАРАП Буг'т тацда бала кунгл досым т уаме Kipin, жылап ояндым. Оган мен ацицатты жеткгзт айта алмадым- ау! Маган бэрinip болганы гой... ол асылып nidi. Менщ журег1мнщ тасца айналганынан. Адам ацикатты биче тура куйю пйрлЫтен аса алмай суйретшп журе 6epedi екен. К,айран менщ курдастарым... К,айр оларга б1рдеце mycindipy бурынгыдан да киын. Себеб'и олардыц dp6ipi улкен 6ip команда: ягни, эйелшен цосцанда, кунэга эбден батцан ею адам. Олардыц HdncLnepi, шайтандары 6ipi2edi. Оган балаларыныц, цурдас, агайын, коршыертт жа- былады. Сосын, оларга сенщ шайтаныц квмекке келеди Солардыц бэрте барып, бнрдеце тустд1ргщ келед'к Элбетте, ол оцай емес. Сондьщтан, жаныцды цинагыц келмейд1. Байщамагансып журе бересщ. Осындай жагдайга man болып, шырылдап жылаган Пайгамбар- га: «сен озщд1 бекерге жоя жаздайсыц, иманды беруий Мен гой» деген магынада Алла аят mycipdi. Сонда пай- гамбардыц таза журегл цалай куйзелген десециа! Ол жэннэт пен тозац жайлы ец коп бшуш1 адам edi гой. Ец гажабы, жогарыдагы аятта Пайгамбар басца дтдердщ адамдарыныц адасцанына соншама цайгырганы айты- лып тур. Сонда, сондай таза жYpeгiмeн вз жацындары- ныц тозацца царай бара жапщандарын коре, бLie тура цалай шыдай алсын?! Ei3 гой ЖYpeгiмiздi кунэлардан цоргамай, эбден былгаганбыз. Б1зге келецсгздinnен келicy элдецайда оцай... Багалай алмай журш жан кад1рш, Бакыр курлы, бшмеймш, бар ма куным? 178

________________________ £-еш . !<А Л И Е В с - З о RKblH ЖОЛЫ Т уам е eHin асылып елген досым, Жылап жатып ояндым тацда бупн. Кайран журек кеткен соц таска айналып, ¥ялайды санама баска ой барып. Айдалада адасып жургендерге Жол нускауга аягым баспайды анык. Кашкактадым кобшен, кашьщтадым. Тайталастан тайсактап жасык жаным. Жан T0 3 r ic i 3 алдагы азаптарды, Бше тура айтуга асыкпадым. Айта алмадым, аныгы - бата алмадым. взгермейтш ем1рдщ катал зацын. Ак сэулесш таба алмай акикаттьщ, Карашыда кацгып жур катарларым. А гар тацын армандап, татар дэмш, Куаныш кып ата, эже атанганын, Ал, 6ipaK, ойламайды, ескертш п, Алладан Куран деген хат алганын. Кураннан хабары жок курбыларым, Бшместен бул гумырдыц сурд1 мэнш. Коздерш танып тастап, шайтан малгун, вздерш ку нэпаге кул кылганын. Жайбаракат ушнде жата да алмай, Мыцмен жалгыз алыскан атам Абай. Тобыктан каккан езш тобьщтысын Торыккан сэждеге 6ip апара алмай. 179

CepiK КАЛИЕВ Кеп кудайга сыйынып журген елге, «Bip Аллага кулшылык кыл!» дегенде, Пайгамбарды ез журты жынданган деп, Айналдырды eMipiH дурбелецге. Болмаган сон олардай асыл адам, Атылган жок тобырдын тасы маган. Аманаттап тапсырган Алла дшш, Адамдардан кашангы жасыра алам? Шыбын жаным шыркырап жетюзгенде, Болар ма ед1 бэледен досым аман... Аюретке жинамай азык бупн, G rri ем1рден тоз-тоз боп тозып 6ip ул. Кубыласын таппаган курдасымньщ Цайгысына мен анык жазыктымын... Иэ, солай. Кылыгым тым агат бул. Менен Kerri к е к е а кш эратты ц. Тэш елген адамга жас теккенмен Журеп елген жандарга жыламаппын. Тусактай тустен кешн eci KipreH, Келемш игшктен кеипгумен. Мэцгуртпкпен етуде таныстарым, Салгырттыктьщ мендеп KecipiHeH. Кетпей турып кещлдщ хошы мулдем, Дуга кып, сез бастайын ес1мщмен. Барлыгын да дшдеп бауырлардьщ, Арылта гер, АллаЬым, осы мтнен!

Cepiu ВАЛИЕВ АКЫН ЖОЛЫ АКЫН ЖОЛЫ «Аягы жаман mepdi былгайды, аузы жаман еле)! былгайды» депmi аталарымыз. Елге соз1 ец кеп тарай- тын халъщ ацындар. Сондъщтан, бурындарда ацынныц сезтен шонжарлар да цатты жасцанатын. Ацынныц 6 ip айтцан co3i жалпак журтца жайылады. Керек болса, урпацтан урпацца кетед'и Суйекке тацба бо- лып цалуы мумкш. Б'п хадистерден жацеы бшелйз, ау- ыздан шыццан эр сез не сауап экелед1, не кунэ жинап 6 epedi. Бул царапайым адамга арнап айтылган. Ал, ацындардыц евз'тщ сауабы мен кунэсч жуздеген, мыц- даган еселешп кетпей ме? Сондыцтан, ек\\ ел1 ауызга торт ел1 цацпацты алдымен ацындар цоюы керек екен. Ойткеш, ол цателессе, оны тыцдаган халыц адасады. Ертец ац1ретте эркш вз\\ уиин жауап бере алмай цара терге mycin азаптанатын кезде, езгелер ушт де жау­ ап беру minmi де оцай емес. Ацын-жазушылар адамды адастырса, олар жазган кйпаптар жуздеген жылдар бойы елд'1 бузуы мумкш. Сондыцтан, тек цана елдщ, вз1м1зд 'щ ек1 дунием1зге ец керек сездердi гана айтуы- мыз цажет екен. I6uiieri ipen салар куш кайда, 1лескесш эпермес 6ip ic пайда, Акын байкуе азгырганга тез кенген, Адал кустар окка бурын ушпай ма? Акылдыга неге керек акталмак, Арымызга тускеннен сон актацдак? Тэл1м олец татыганмен тацдайга, Бэдж олен жылдамырак жатталмак. 181

акын жолы СерЫ КАЛЯЕВ__________________ Шункырдан каш, куткармайды шуканак, Муктаждыктан мужык кецшщ мукалад, Кыздьщ жолын аяушы ед1м кылдай деп, Акын жолы екен одан жукарак. Шектен шыккан эрекеттер шекер боп, Серипк те кургым келген секецдеп, Алданганмын анкылдаган акынньщ, Ару сую - мамандыгы екен деп. 0нер1ммен есемш деп ете ерлеп, внмендеп ем, шертпек керд1 шекем кеп, Шатасканмын шайтан туртш, «Шайырга, шарап ппркш шабыт беред1 екен» деп. Гашыктыкты сэулес1 деп тунп оттын, Кеп жаетарды кезе1зд1кке ундепшн, Ауыздардьщ суын курткан «Мын 6ip тун», Жауыздардьщ жазганы екен, бшмепшн. Жаксы eM ipre кол созганмен ыкылае, Тае кем1рге айналганым ып-ырае, Сездерще карсы шыктьщ деп езщ, Кездер1ме окырманым шукымае. Кещл кег1н мунар-мунар мун баса, Кексемеймш баягыдай жырды аса, Артымда сез калгандыгын не кылам, Акыретке сауап жолдап турмаса?! 182

__________________________ СерЫКАЛИЕВ c > ^ 0 ДУНИЕ -ЖАЛГАН «Юм езт тазартса муратына жетед1 жэне Раб- АКЫН Ж ОЛЫ бысыныц атын еске алса, dpi намаз оцыса. Алайда, сендер дуние mipiulniem артыц кересщдер. Ал, ак,1рет цайырлы да туращты». «Агла», 14-16-аяттар «Пенде К,няметт'щ циын K y H i Алланыц алдын- да сынац-вм1рде жасаган барлык; ic-dpexemmepi ушт суращ а тартылганда, оныц мойнына барлык, цате- кемштк, кунэларын цойып бер'т: «осы 1стегендерщд'1 мойындайсыц ба?» деп сурайды. «Мойындаймын» deiidi цул басы салбырап. Алла перштелерге осы кунэлары- ныц бэрт Таразыныц 6ip басына цойгызады. Сонда кунэ пиркелген кшаптардыц коптт сонша, бшктт кокке, uiemi кокжиекке дейт жетед'и Пенде «6immm!» деп цайгырып турады. Алла: «Саган adinemcisdiK етшмей- дИ» деп, перттелерте кэлима (лэ илэИа ылла АллаИ) жазылган 6ip парак, цагазды экеп, Таразыныц ектиа ба­ сына салуды буйырады. Пенде оны ecimin, корт турады. Eipax,, «жалгыз парацта не салмац болады дейслц...» деп умипсгзд'жке oepiiedi. Ал, жалгыз парак, Таразыныц бос табацшасына тускенде (пенде ондагы Созд1 пйрштгтде журег'шен mycinin,ттмен айтып, оган амал жасаган болса), ол парак, баганагы кшаптардыц бэрт аспанга dip-ак, шыгарады! Ce6e6i, ол Сез - адамньщ буки eMipi- нщ мэн1, жаратылу мацсаты! Мына дуние - 6ipeyre жалган дуние, Аталардан адыра калган дуние. Акикаттыц ауылы кершер деп, Карай-карай кара кез талган дуние. 183

св о CepiK КАЛЯЕВ__________________________ c z > 3 > 0 Мына дуние Gipeyre кызык дуние, Кезд1 арбатан гауЬардай ЖYзiк дуние. Bipxyrac боп, бупн боп коршгенмен, Жалгау-жалгау боп келген y3iK дуние. ПК.ЫН жолы Мынау дуние 6ipeyre осек дуние, Кунэ yuiiH тоселген тосек дуние. Сыйластьщ пен кимастьщ аржагында, Шотын каккан ергежей есеп дуние. Безер дуние, 6ipeyre азар дуние. Ертел1-кеш эрюмнен озар дуние. Сакалыцды 6ip сипап улгергенше, BiTipeTiH саудацды базар дуние. Куйл1 дуние, 6ipeyre эщн дуние, Салтанатты, сауьщты, сэнд1 дуние. влместей боп жургенде сайран салып, Не сый сактап тур екен, Аргы дуние?... шш 184

CepiK КАЛИЕВ МЕНЩКАЛАМ Мен турган кала, мен ескен мекен, Кулпырды кунде елестен бетер. Элем-жэлемш элемнщ жннап, Жуктыра берд1 деместен «бетен». Кайыршы толы кайран каладан, Шыркайды эщп байлар калаган. Сауыкшыл журттан босамай жатыр, Тойханалар мен мейрамханалар. Tsyip боп т э у т тумар кадаган, Кун Kepic yuiiH кунэ аркалаган. Кудайсыздарды кул кылып алды, Ойынханалар мен кумарханалар. Анкаудьщ арам жолдасы болды, Кедейдщ кредит жан досы болды. Жезокше толган мейманханалар, Зинакорлыктьщ ордасы болды. Тленней тшдер тазармай койды, Мектептщ 03i базардай болды. Агылшыншалап баласы эн салса, Экенщ 6opKi казандай болды. Дарылдар тойда даракы арланбай, Шапалактайды ел алаканы талмай. Уятты умытып, пара алуда журт, Кассада турып жалакы алгандай. 185

Сepik КАЛЯЕВ__________________ о З о Жагдайды надан угынбас эл1, Отбасындагы ойран сырыцды ашады Иегова шеше, мусылман экемен Кришнаид бала ырылдасады. Жалган дш eлдi аздырып жатыр, Ipixin ш тен азгырып жатыр. Зац орындары оларга тимей, Намазхандарды жазгырып жатыр. Нашакор анау - мэцпрш жатыр, Маскунемд1 арак мал кылып жатыр. Жукт1 боп калган окушы кыздар, Баласын 1штен алдырып жатыр. Жетер ме журтым сауыгар кунге, Санырау, сокыр жауыгар юмге? Теледидарга телм1рген эйел, Махаббат 1здеп, мауыгар кунде. Иманга журек каталап жатыр, Мае шалдан бала батаны ап жатыр... Б1реулер 6i3fli арбага салып, Шетше куздын апара жатыр... ...Bapi де муньщ шындык баягы, Уласпаса екен сумдыкка аягы... Иесш кажет етпегещн Алла Клм болса соган кул кып кояды! Айтайын укса журтка анык хабар, Кубыласын тапса, улт карьщ болар.

сво CepiK КАЛИЕВ Аспаннан атом бомба жауса да, Куупретп Кудай куткарып калар! «ТАЗА ЖУРЕКТЕР» RKblH ЖОЛЫ «КунэИарлар иман келтipг а /дерге кулет'т ес)/\\ Олар жандарынан вткенде ымдасатын edi. Олар уйлерш е барганда куцкшдесепин edi. Кашан олар мусылмандарды кврсе: «сез жоц булар адасцандар» дейтЫ. Олар -мусыл- мандарга бацылаушы emin жчберпмеген. Ал, буг'ш м у - мтдер кэтрлерге куле<)1». «Мутаффифин» cypeci, 29-34- аяттар. 0 м ip жайлы бол маган б ш м менде, Кунэ куреп колыммен, тш м м ен де, Жанган отка май алып жупргенде, Айтканына Алланьщ кулак аспай, Акылыма оз1мнщ жупнгенде... Кызыл-жасыл кызыкты калаганда, Шыркау, шьщга коз1мд! кадаганда, Баладан да уялмай, шагадан да, Серш к деп зинаны санаганда, Кудайын танып, кулдык еткендерге, Мырс-мырс кулш, мыскылмен Караганда... Дуниеден тун ш п T y 6 i нала, Жуз1м MeHin бурылды Кубылага, 0лемдер Раббысыньщ ¥лы, Дара Екешмд1 тусшд1м кулы гана. Кулшылыктан кашкандар сол кашуды, Кунэнщ KOKeci деп угына ма? 187

C& O с epiK КАЛЯЕВ__________________________ RKblH ЖОЛЫ Журсе де дэл касында кулш кайгы, Данк пен дакпыртты журт улыктайды. Акикат ауылынан аулак конып, Иманын ауыр кштпен кулыптайды. Жатса да таска т и т мацдайлары, Сэждеге тимешнше, тук укпайды. Ойлайтын ойыны мен сауыгын кеп, Тойлайтын бас пен жамбас, жауырын жеп. Канбайтын бул ем1рдщ кумарына, Тацдайтын дуниенщ T s y ip iH тек. Жандарга б1рдене айтсам «Бауырым!» деп, «Журепм таза» дейтш олар маган, Аянышпен карайды «Ауру» деп... ш т 188

__________ CepiK КАЛЯЕВ БЕРЕД1 АЛЛА «Юм дуние пйршшг'т dpi оныц зейнетт цаласа, ду- нигде олардыц ецбектерт толыц 6epeMi3; сондай-ац олар онда кемшткке ушыратылмайды. Соларга ахи- ретте тозац отынан басца ешнэрсе жоц. Дуниедегi жасагандары жойылып Kemmi. Heehiiien олардыц icmeeeudepi босца». (Иуд 11:15-16) Атак па саган кереп? Беред1 Алла, бередг Данкты дангой боларсын, Ннетщ сондай ce6e6i. 0\\прден ет1п кетсен де, Дейд1 журт «пай-пай, ер едН», Байлык па саган кереп? Беред1 Алла, бередг Суганак кольщ сумацдап, Тенге мен тиын тередг Бересщ жауап сен де ертец, Сураусыз су жок ce6e6i. Сулу ма саган кереп? Беред1 Алла, бередг Желкшдеп турган желеп, Epin те турган немеш, Ершщ талай емедг Жузщнщ муцы болмаса, 1зщнен мьщы ередг 189

Серж КАЛИЕВ оЭ о 0л1мге урке карайсын, Койылар соцгы нукте деп. Нуктенщ аргы жагынан, Баска 6ip сейлем кутпе деп Суйесщ мына жалганды, Бак керек саган, кут керек. Сынакта журген кулына, Раббысы артар жук белек. 0\\прд1 думан, той керсен, 1бше салган ойга ерсен, Акыретте саган, 6min кой, Азаптан баска тук те жок. 190

C S E L x z s ______________________ Серin КАЛЯЕВ АКЫН ЖОЛЫ 0M IP ДЕГЕНЩ ... Оте Kypde.ni иэрсе сияцты, пэлеапашыларга сенсек. Ал, ацицатына келеек, ол оп-оцай, тым царапайым. Алла бпз(М жоцтан бар emmi. Неге? Озте гана цулшылыц жасауымыз ушт. Егер Одан баецадан да цорыцеац не- меее цолдау дэметеец, онда Жалгыз Жаратушыцды ашуландыраеыц. Kadip'me жетпегетц. Жацеылыгын елемегенщ. Оган деген рахметщдi басцага да бвлгенщ. Сынац-OMipde суртгенщ. Оцу орынында емтиханнан цуласац, щайта келт тапсыруыц мумкт. Ал, бул сы­ нак, dip-ац рет болады. К,ател1гщд\\ тузей алмайеыц. Омацасеан, отца цулайсыц. Онда оцбайсыц. Оган дейт уацыт бар, ойлан, оцырман... 0 M i p дегенщ кеп те емес, сэл гана сынак. Бппестей ол да кершш, алданасьщ-ак. Басына жуген симаган жайдак аттайсьщ. Журе алмай тура жолменен тайганактайсьщ. Куранга кулак салмасан, ел1м-кесепат, M ynKip мен Нэщпр кор етер керщде сабап. Сынакта сынсан - артьщ муз, алдыц от болды. Кермейсщ онда нурлы элем, мэцп кектемдь 0M ip дегенщ кеп те емес, сэл гана сынак... 191

С& О Серы КАЛЯЕВ______________________с - З О 0М 1Р-С Ы Н А К ПКЫН жолы Жер 6em m dezi жени миллиярд адамныц туп ата­ сы Адам Атадан бастап, жер беттен букш адам жойылганда, ец соцында цалатын К,азантупке d eu im i барлыцадам сынацта. Сынацта болган соц, эрадам взт е влшеп бертген вмлрдщ dp6 ip сэтт тек кана магына- лы, пайдалы emin втк1зу1 muic. Сынацтыц курделшгл сондай, ол взт гана емес, взше цатысты, жхщын адамдардыц барлыгы да уипн жауап бере алатындай жагдайда омip cypyi Mindemmi. d p 6 ip адамда оныц ата- анасыныц, бала-шагасыныц, туган-туысыныц, кврий- цолацыныц, дос-жараныныц, к;алa 6epdi ел-журтыныц хацысы бар. Ол адам олирден вткенше, соныц бэрт разы emin, хацын 6epin Kemyi керек! Сондыцтан, эр ер- азамат эуел1 жеке басы ушш, сонан соц отбасы, эулепи, одан dpi буки цогамына оц ыцпал жасауга дайын болуы - шарт. Адамды Алла тагала барлыц жаратылыстан артыц emin жаратцанмен, ол 6dpi6 ip цул екетн естен шыгармауы керек. Кул болган соц, вз цалауы бойын- ша емес, Иестщ буйырганындай OMip cypyi керек. Бул шарт - шаригат деп аталады. 0Mip - сынак, ал оган бар ма амалын,? Сыналмай калу ма ед1 арман энщ? Алланы алдадым деп анкау адам, Бшмейд1 езш-ез1 алдаганын. Адамдар бар: «Арымды сатсам, деген, Сатып алсам бэрш де акшамменен. Алланы да соншальщ екпелетпей, Шайтанныц да кещлш тапсам» деген. 192

Cep'iK КА Л Я Е В RKblH Ж ОЛЫ «Барлык балын ем1рдщ татсам!» деген. «Мандайыма мьщ жулдыз таксам!» деген. «Кудай айткан ужымак бар ма, жок па, Соны осында-ак, ез1м-ак соксам» деген. «Алшан басып жалганда журсем!» деген. «Жер-жаЬанды жангыртып кулсем!» деген. «Bip-ак рет бершер бул ом1рд1, вюшшЫз, армансыз сурсем!» деген. Нашар тусын нэпсшщ бинп алган, Кушак ашар ку шайтан кулш алдан. Куритындар К¥Ранга кулак аспас, Кудай емес, кулкынньщ культ болган. Тэуекелщ тускенде таразыга, Мал-жаньщнын карамас коп-азына. Утыласын, тыятын жамандьщтан, Укыптырак болмасан намазыца... /э Ш р ь 193

RK,blH ЖОЛЫ Cepix КАЛИЕВ ЖАЛГЫЗ ПЕШК1 Жацында 6ip агамыз жеттс жасца толып, ме- рейтойына байланысты фильм mycipemiu болдъщ. Tycipin жур'т, ол Kici жайлы айпщан dpinmecmepi мен узецгшес жолдастарыныц ce3i арцылы агамызды жак,- сы кврт кетпйм. Б[рац, ол Kici Алла буйырган намазды оцымайды. Жолдастарымен бас цосцанда, ж уз грамм коньяк шуден бас тарта алмайды екен. Tinmi, оны кунэ деп есептемейтт сияцты. EpiKci3 цолыма цалам алуга мэжбур болдым... Ап дед! де, 6ip eenipin ат K erri. Кур кетпед1, ак пенш ш ап кегп. Тебедей боп топты бузып пш де erri. Мына майдан эперед! оган данк пен курметтИ Талай эекер табанында калып ед1 тапталып, Бас ya3ip курз1сшен ажалын ол тапты анык. Сатыр-сутыр сотые epii кыр басында кызды-ай кеп! Жонелуде жауынгерлер денелер1 муздай боп. Тас-талкан боп тан атарда хан эскер1 жецшдь Карсы жактан кагылганда жещс дабылы коцщдй Кенет тунык кен даланы ащы айкайы жангырткан Жанушырган жалгыз жаяу кершдь Ол келед! жаркылдаган жанарында жай-жасын. Оцтайлана колына алган жай-жасындай найзасын. 194

0 ^ i x = > __________________________ С ф к К А Ш Е В RKblH Ж ОЛЫ Ол келед1 шубарала жолыменен ем1рдщ. Каймьщпайтын кайратымен баска туссе He6ip кун. Турмаганмен топ эскерге улкен Kayin тещ н р т, Ол келед1, оныменен келе жатыр сонгы ум1т. Ол келед1 6ip согыстьщ жугш жалгыз аркалап. Шуга толды кайта мына тынып калган шартарап. ¥ры с эл1 жалгасады, 6irri деуге болмайды. Бар боп турып жок саналган - Tipi жанга сол кайгы! ...Жалгыз neuiKi жагдайын оймен шолып алыстан, Дана Абайды eciMe алдым «мьщмен жалгыз алыскан». Сонан кешн с!зд1 ойладым секшд1 алып арыстан. Тула бойы жаралгандай кайсарлык пен намыстан. Жетшс деген жаска к ел т карттыкпенен табыскан. Адалдыктан ниетш айнытпаган батырсыз. Киындыктан не турл1 каймыкпаган батырсыз. Жолбарыстьщ алдына кушп барган батырсыз, Жагымпазга журеп кулыпталган батырсыз. Тыгынына кулкыннын куныкпаган батырсыз. Нысап деген нэрсеш умытпаган батырсыз. Марапат пен мансапка кумартпаган батырсыз. Кумартканньщ озше кшэ артпаган батырсыз. «Асыгындар намазга!» деген азан дауысын, Ести тура, агатай, калай шыдап жатырсыз? Кара жердщ т е с т д е кад1рл1 боп жургенге, Алдандын ба, агатай, бейгам ©Mip еургенге? Жалган дуние жэд1гой жаркыл кагып кулгенге, Жагдайьщыз не болмак суык керге юргенде? 195

RKblH Ж О ЛЫ CepiK КАЛИЕВ Майданында енбектщ кол баетаган батырсыз. Мыктылардыц мьщымен жолдас болган батырсыз. Замандастар ш ш де зангар болган батырсыз. Кад1рщ1з б ш н ш , ел колдаган батырсыз. Шабандарды камшылап «бол-болдаган» батырсыз. Шабармандар шаптыкса кор болмаган батырсыз. Мшез берген, ой берген, келбет берген, бой берген, ¥ л да берген, кыз берген, артта калган i3 берген, Bip Кудайга кулшылык кылмай калай жатырсыз? Агатайым, кайтешн? Кулак аспай Куранга, ишмеген Иеге, Пенделерге жэннэттан жайлы орын тие ме? Жакыныцыз суйген бет ЖэЬаннэмда куйе ме? Першггелер отынды устщ1зге уйе ме? Шырын тшмен алдамай, шыр-шыр етш шын айтам. Ko6iK созбен мактамай, кеппрераз.... мунайтам. Ак1рет1н ойламай, акылына бойламай, Парыздарга пыскырмай, сауап жинап ышкынбай, Боска откен ем1рд1 ynrmi деп к1м айтар? Агатайым, кайтешн... «Коре алмайтын ток болеан, бере алмайтын жок болсан», Сыртьщыздан агайын эрдене айтып оттасар... Ныгметш Алланыц багаламай, байкамай, Патшасына элемнщ шуюрщд1 айта алмай, Атеистж когамнын кушршен кайта алмай, niKipiHeH ортаньщ коркады-ау деп коркамын. Агатайым, караты: адамныц кеп аласы. Тайрандап жур тамырда i6micTiH баласы. 196

CepiK КАЛ И ЕВ Жаттан алые жакыныц уланган соц санасы. 0Mip - майдан даласы. Ак пен кара таласы. Ал, жещеке эрюмнщ жете бермес шамасы. Токеан тогыз тоекауыл Жер мен Жэннэт арасы! ...Баягыда 6ipi ед1м шахматка кумардыц, Шапкылаган «ойын!» деп акымактау уланньщ. Шакыруын шайтанньщ кущпз-туш куп алдым. Жастыгымды жайкалган жайраттым деп жылармын. Аяк тарттым окып ап аяттарын Куфанньщ. Одан 6epi ее Kipin, ондаган жыл отсе де, К^улагымда кикуы пешю еалган уранныц. Жалгыз nernni жагдайын ei3re мыеал кылармын. Ci3 туешее екен деп осы олещц шыгардым. Мен аркылы юм бшеш, Рахымды Алланьщ, С1зге айткан ен соцгы ескерту1 шыгар бул... Жаксы Kopin каларсыз с1зд1 жалган мактасак. Онша-мунша олкыны орнын тауып актасак. «Турган бойьщ - тулга!» деп, тарыдай мш таппасак. Алла сезш айтпасак, ала жшт1 аттасак. Шайтандарга шак болсак, шарап imin, шат болсак. Гибадатка жат болсак... Шын маскара болармыз, Жэннэтта улы той болып, Шакырылган конактар т1з1мшде жок болсак?!.

RKbiH Ж ОЛЫ CepiK КАЛИЕВ КЕШ IP... Алла кврмейтт жерде турсац, перштенщ жазганын тузете алсац, влмейттще сетмд '1 болсац, кунэн1 цо- рьщпай жасай беруще, элбетте, болар edi. Eipax,, ондай ж-epdi цайдан таппацсыц? «Кднша пайда кай жактан табамын» - деп, Тапырактап, ой-кырга шабамын кеп. Кунге колым жетее деп созганыммен, Айга бойым жетпейш, амалым жок. Ораганмен журекп куйын боп жыр, Ку дуниемен уланды миым кеп жыл. Bipa3 нэрее бщд1рд1 Алла маган, Амал жаеау бшгенге киын боп жур. Кеп куйбещин тусшем бекерш де, Кетем, 6ipaK, нэпсшщ жетепнде. Алыека апара алмае тэуекелмен, Табыска жете алам ба eKi ем1рде? Не опаеыз жалганда жарк ете алмай, Не enipen шер1мд1 тарката алмай, Аллага гана арнар гибадатта, Аласурам т1рлжт1 тэрк ете алмай. 0 з niKipiM дееем де езгертшд1, Тыя алмадым кунэдан кез бен тшдг Карап коям харамга, сейлеп коям, Keuiip, Алла, уяттан безген кулды... 198

о^<=> СерЫ /(АЛИ ЕВ _^С- ОЛ К,азацта «ундемеген уйдей бэледен цутылады» деген пкын ЖОЛЫ 6ip жацсы сез бар. Eipeydi гайбсиптап ж урген адам намазды взг ушт емес, К,ияметте б1реуге беру ушт оцып ж урген болады. «Eipeydi жамандау - оныц цандай адам емес, сенщ цандай екенщ д'1 Kopcemedi» denmi тагы 6ip ойшыл. Ол намазын узбейд1 бес уакта. Меипттен де калмайды еш уакта! Журт катарлы беред1 зекетш де, Умрага жыл сайын кететш де! Эр дуйсенб1, бейсенб1 - аузы 6epiK. Кызыгып оган талай жэущредк. Колын жайып гарыштан тамар нурга, Тахажудка турады тан алдында! Жинайды да сауапты ол cipecTipin, Кершгенге беред1 улеспрш. Ce6e6i - тшге иелж кыла алмайды. Жамандамай Gipeyai тура алмайды..