IsriAep HiYperiHig gyaHbiuiw OcwMeH HaMa3flbin 6ip paKaraTbi aflKrajiaabi, KajiraH p a K a r a i r a p a a a e j i OCM TepTiirre OKUJiaabi. 17. Kejieci paKaraTTbin eKiHini ceacaecmeH con, eyejiri paKaraTTbiH ceacaecmeH KeftiH OTbipraH CHHKTBI OTbipbin: «0TT6XHHTy jiKJiJiahw yaccaaayeTy yarraftHdeT. OccajiaMy aaaftKe eftioheH-He6Hio ya paxMaTyjuiahn ya 6epaKeTyh. QccejiaMy ajieime ya ajia H6aaHJuiahHc-cajmxHHH. 3 m h a a a 6H ae HJiaha Hjuiajijiahy, ya amhaay aHHa MyxaMMaaeH a6- ayhy ya pacyjiyh» (Marbmacbi: CajieMaecyjiep, ayraaap MeH ACAKCBUIBIKTBM 6apjibiFbi AjuiahKa T6H1. O , naftraM6ap! CaraH cajieM, AjuiahTbm PA^HMBI MEH 6epeKeTi 6OJICMH! Bi3re acaHe AiiJiahTbiH i3ri neHaejiepme ceaeM 6oaraft! AjuiahTaH 6acKa em6ip Tenip acoKTbifbma KyaaiK 6epeMiH acaHe MyxaMMea OHMH K¥JIH api earnici eKeHiHe KyaaiK 6epeMiH) aereH Tauiahhya ce3aepiH aftiy; B y a — 6 i p i m n i TamahhyaKa OTbipy. AJI COHFH TamahhyaTa 6ojica, acaM6acbiH acepre Koftbin OTbipbin, coa anrbiH on aarbi- Hbm acTHHa cyraabi2. Erep HaMa3 eKi paKaraTTbi 6oaca, TamahhyaTaH KeftiH « A a - aahyMMa, cajuin ajia MyxaMMaaHH, ya ajia aan MyxaMMaaHH, K3M3 cajiJiaftTa ajia H6pahHMMe ya ajia 3JIH H6pahnM, m m e - Ka XaMHayH Meacna. Y e 6apHK ajia MyxaMMaaHH, ya ajia AJIH MyxaMMaaHH, KaMa 6apaKT6 aae H6pahnMMa y e ajia ean H6pahnM, HHHBKe XaMHayH Meacna. AjiaahyMMa, HHHH ai.y3y 6HK3 MHH a3a6n acahaHHaM, y e MHH a3a6na-Ka6p, y e MHH (J)HTHeTHJi-Maxfta yea-MAM3T, y e MHH (})HTH6THJI-MecHXHa- aaacacaji» (Marbmacbi: Ya, Ajuiah! MyxaMMeaKe aceHe OHMH 1 «CajieMflecyjiep Ajuiahica T6H» aereHae: 6yji ce3aep Ajuiah Tarajiara KYPMeT peTiHfle aftTMJiraH. ' XaHa4>H Ma3ha6biHbin eKijiaepi 6apjiHK acaraaftaa on aaicTH TiK ycTaraH xaaae COJI aaKTbi Tecen, COHHIJ ycTme acaM6acTH 6acbin OTbipy KepeK aereH niKipai ycTaHaflbi (KapaHN3 Tyxtj>aT eji-<j)yKaha, 1-TOM, 137-6eT).
102 tariAep JftyperiHiH, gyaHbiuibi OT6acbiHa H6pahHMre aceHe H6pahnMHbm OT6acbiHa cajiayaT eTKeHinAeft cajiayaT eT! LQbm MamHAe, CeH Maicrayra JlaftbiK;, aca ZlaHftTbicbin! CoHAaH-aK MyxaMMeAice aceHe OHbm OT6a- cbiHa H6pahnMre aceHe H6pahnMHbiH; OT6acbiHa 6epeKe 6ep- reHiHAeft 6epeKe 6epM Illbm MamHAe, CeH Maicrayra JlaftbiK, aca /laiiKTbicbiH! Ya, Ajuiah! 03inHeH acahaHHaM a3a6biHaH, Ka6ip A3A6BIHAH, eiwip MeH ejiiMHin SyjiirmeH aceHe MOCHX- AeacacejiAbm 6yjiiriHeH naHa cypaftMbm!) Aen aftTaabi aceHe 63iHe yHaraH AYRAJIAPABI acacan, COCHH cejieM 6epezii. CoAaH KeftiH naftraM6apAi>m (%) Hycicaybi 6oftbiHma Ajijiahrbi 3iKip eTeai. AJI erep HaMa3 yrn He TepT panaraTTbi 6ojica, TaiuahhyA- TaH KeiiiH opHbmaH Typbin, « O a T H x a » cypecimn acajirbi3 03m raHa okh OTbipbin KajiraH paKaraTTapAw opbiHAaftAbi. HaMa3 OKyuibi MycbiJiMaH ap6ip ceacAe MeH pyKynbi, ep- 6ip KHHM MEH KaraaHbi aceHe ojiapAarbi eiiKefiin, KOTepijiy^i acbiKnaft 6aflbinneH opbiHAaybi THic. Ic ACY3IHAE HE c©3 ACY3IHAE 6OJICHH, T a r w j i b i M HE HYCKAY T Y - piHAe 6ojicbiH HaMa3ra KaTbiCTbi IIaHraM6apAaH aceTKeH 6apjibiK xa6ap OJI Kicmin: «HaMd3dapuH,dbi Meuw, HOMO3 OKjbin OKamKflHhiMdu Kepzeudepin, 6oubimua 0KfiiH,dap» AereH ce3imn ancbma Ki- peAi. MycbuiMaHAap ocbiraH 6yiibipbiJiFaH. Icrin MiHAeTTijiiri He MycTaxa6TbiFbi Aejieji K63me Kapaft aacbipaTbuiaAbi. AJI HAMA3ABIH KypaMAac SojiiKTepme KejiceK, YMBITY He 6iji- Mey ce6enTi pe, eAeiii pe KajiAbipbin KeTyre 6ojiMaftTHH HaMa3 6ejiiKTepi «HaMa3 TipeKTepi» Aen aTajiaAbi. Mbicajibi: nxpaM TaK6ipi (TeK6HpaTyji-HxpaM), «ct>aTHxa» cypeciH OKy, COHFM 1 Byji acepae «cajum» (cajiayaT eT) acaHe « 6 s p H K » (6epeice 6ep) aereH ce3flep a p i y p j i i Marbmara we. « CajiayaT eT» aereH—« OHH nepimTejiep apacbiHfla Mai?ra» aereHfli 6iji/ripce, aji «6epeice 6ep» aereH ce3 — «OHHH aepeaceciH xcorapbuiaTa 6ep aceHe oraH cbift-KYPMeT KepceTe Tyc» serenai 6ijiflipeai.
kriAep » Y P e r ' H ' B gyaHbimbi 103 Tainahhya, cejieM 6epy, KHHMAS Typy, pyicyr, ceacae aceHe ojiap^aii KeTepijiy CHHKTH ic-KHMbumap. YMtiTy ce6errri Kajinn Koftca, cehy ceacaeci1 MiHAeTTi 6ojiaTbiH 6ipiHini TamahhyziKa OTbipy, nxpaM T6K6ipiHeH 6acKa T6K6ipjiep, HMaM He acene HaMa3 OKynibiHbiH «ceMHrbajuiahy jiHMaH xaMH/i;eh», 6apjibiK HaMa3 onyuibiHbiH «Pa66eHe y e jieK6Ji-xaM/i» x e H e «cy6xaHa pa66H6Ji-a3HM», «cy6xaHa pa66H6Ji-arbJia», «Pa66H-F-CJ)Hp JIH» CE3AEPIH 63 opbiHaapbrnaa 6ip-6ip PETTEH aftTybi CHHKTH 6ejiiKTepi «yeacin» AEN aTajiaabi2. ByjiapaaH 6acKajiapw HaMa3AH TOJibiKTbipaTbiH MycTaxa6 aMajmap, ecipece, ojiap HaMa3£biH pyxbi epi 63eri 6ojibin Ta6bManbi. Bynapra HaMa3/i;aFbi acypeKxin eaipjiiri, OHzia OKbijiraH K,ypaH aHrrapbma OH acyripTy, KHHM MeH Kar/iazia (oTbipwcTa), pynyr neH ceacaeae opbiHaajiaTbiH KocbiMina a M a j i a a p aceHe A j m a h i c a 6oftcyHFaH/ibiK TaHbiTbin, O r a H acaH- TemMeH 6epijiy acaTanbi. CoHAaft-aK Ajuiah ejiinici HaMa3 OKy 6apbicbm/ia Kyjiy, ceftjiey, KaaceTci3 apTbiK KiiMbumap acacay CHHKTH epeiceT- Tepre ae TbiftbiM cajiraH. GftTKeHi HaMa3 mapTxapbi mch ripeic- Tepi aceHe yeacinTepi opwimajibin, OHH 6Y3ATHH Hepcejiepre acoji 6epMereHAe raHa TOJIHK 6o.7iazibi. HaMa3,nbi 6Y3ATHH Hepcejiepain Tyn-TepKim eKi acaraaftra; Mm/terrim KaJiabipbin KeTy MCH ceftjien KOIO CHHKTH TbiftbiM CAJIBIHFAH icne 6apun Tipejiefli. 1 >KanbrJiwcK;aH acaFaaft«a HaMa3flbin cotjHH/ia acacanaTHH caac«e. 2 XaHacJ)H Ma3ha6bin/ia HaMa3flHn napH3flapHH 6ijiin He 6ijiMeii aceHe yeacinTe- piH aflefti TacTan KeTce HaMa3 6Y3buiaflhi. AJI yaacinTepfli niaTacbin TacTan KeTce, HaMa3 conbiHfla cahy caacaecm acacanabi. «OaTiixa» cypeciH oicy, cajieM 6epy xaHa(J)H Ma3ha6biHfla yaacin. Byji TypanH TOJIMK MaryjiMaTTH CJIHICH KiTanTapHHaH OKH ajiacH3flap.
104 IariAepJKyperimggyaHbiuibi YKWBIPMA AATHHIHH XAA^C AAAah eAiuiciHig 6ac^a FIaHFaM6apAapAaH apTbIK,UIbIAbIFbI / J, ^ ^ / « \\ « ^ fi \\ \\ ^ c J a » t : Jli ^JUIJ <uU ill JL? ^Jl Of <up ill ill .CP JJ ^jls- j p UjU t'jj-gJcj ^ ciwrj 'J^-f c-Japfj ^ ^ ^ ^uji ^ ci-ij J\\ ^ j j t ^ t ^ J^J ^Lll Jl &V- ^III d\\fj JUliiJl /Kefinp H6H A6ziyjiJiahTaH (Ajuiah oraH pa3bi 6OJICHH) aceTKeH xanncTe naftraMdap ^Mae an 03iMueH 6ypbiH- su (IlaHFaMSapjiapztaH) etUKMze uacin 6ojiMamu 6ec (Hep- c e ) 6epindi: MOBOH 6ip aujiux, OKOjiutbuibiKfnmu (AymnaH- AapbiMHbiH acyperme yfljiaHTbm) opquHbiuineH xcepdeM 6epindi; Mcep 6emi Men yuiiu caowde opubi matte masanaHa- mbm uapce emindi1, yM6emiMueu K,au6ip nicue HOMO3 (ya- KbiTbi) nence, (con acepfle) HOMOS OK^ICUH; MOSOH 6ypun etuKiMze XOJIOJI emuiMezeu (corbicTa Konra xycKeH) OJUMCO xajicui emindi; uianamm (eTy KyKtiFbi) 6epvidf wcaue (6ypbm ap6ip) namaM6ap men 03 qayuMbiHa MHO Mci6epviemiH, an Men 6aptua adaMdapm 3Ki6epindiM»-, — AereH (aji-EyxapH, MycjiHM). IIaHFaM6apbiMbi3 MyxaMMe^Ke 6acKa naftraM6apnap- ra KaparaH^a KenTereH apTbiKHibijibiKTap Hecin 6ojiraH. Bap- jibiK MaKTaynbi KacneTTin Tyn-TepKiHi nanaajibi 6iniMflep 1 Byji aHTbinraH 6apjibiK MycbuiManaapFa aa T8H. 2 KHHMeT KyHi AjuiahTbiH anflMHfla manaraT acacay Typajibi.
105 tariAep JftyperiHiH, gyaHbiuibi MeH aypbic TaHtiMaapra aceHe i3ri aMajiaapra 6apbin ripejieai. EI3AIH IIaHFaM6apBiMM3 6yji aiiTbijiraHaap 6oHbiHina en; acKaK, en a63aji epi en KeMeji Kici eai. CoHaBiKTaH aa Ajuiah Tarajia KypMerri naftFaMSapjiapabi ce3 eTe OTbipBin naftraM6a- pBiMBi3ra « O j i a p Ajuiah Typa acojira cajiraiiaap. Eimeiiie cojiapAfciH Typa acojibiHa ijiec»,—AereH (Amain, 90). MyHaa- FBI Typa acoa—IlaHFaM6apjiapaBiH CHPTKBI aceHe iuiKi Kaaip- KacHerrepi. IIaHFaM6apBiMBi3 ( % ) e3iHe 6yHbipbiaraHabi ToaBiK ophiH- aan, 6apjiBiK acapaTbijibicTaH acorapBi 6oaaM. A a a a h Tarajia- HBIH: oraH IIaHraM6apjiapabm eniKaHCHCBma Hecin eTijiMereH epeKine apTbiKuibuibiKTap 6epyi OCBIHBIII aeJiejii. Ojiapabin KaTapBiHaa MycbiJiMaH yM6eTiHe 6ap acaKcujiBiKTBi, 6apaBiK 6epeKe MeH naftaaHbi cbiftjiaraH 6i3 KapacTBipBin OTBipraH xaaHCTeri 6ec apTBiKHiBijiBiKTH aTayra 6ojiaaBi. BipiHinici: IIaHraM6apbiMbi3Fa 6ip afijibiK acoaniHJiBiK- Tarbi ayinnaHaapbiHBin acyperiHe ynjiaftTbiH KopKbiHbimneH acepaeM 6epiaai. Bya—TeijipiHiH acepaeMi aceHe Ajuiah OJI apKHJiBi 0 3 earnici MeH OHBIH Typa acojiBiHa ijiecKeH yM6eTiHe Meaer 6epeTiH acnaH ecKepjiepi. Ajuiah ejimiciHin (%) 6ip afljibiK He oaaH a3 KanibiKTbiKTarbi ayninaHaapBi ypeftae KYH KeineriH. Aajiah Tarajia 6ipeyre acenic acepaeMiH KaJiaca, OHBIH ayiHnaHaapBiHBiH; acyperiHe KOPKMHBHH cajiaaBi. YABI Aaaah: « ( A j u i a h ) ojiapra KATBICTBI em6ip AEJIEJI TycipMereH (NYT- Mycmaepai) OraH opTaic; KWJiraHaapbi ymiH KenipJiepaiH acyperiHe ypeft yjmaTaMbi3»,—/icien ( a ™ HMpaH, 151). CoHaaft-aK Ajuiah MyMiHaepain acyperiHe Kyni-KyaT, 6eKeM- aiK, THHBiuiTbiK epi acaii6apaKaTTBiK eHri3eai, aji 6yji—aceH;ic- TIH yjiBi 6acTaMacbi. Ajuiah Tarajia IIaHraM6apBiMBi3 ( & ) 6eH MyMiHaepre yjiKeH aceijicTi aceHe 0 3 i HycKaraH BiHTBiMaK-6ip- jiiK, ca6BipjiwjibiK;, aymnaiiabiK acacayuibijiapra Kapcw rnaMa-
l3riAep jKyperimH, KyaHbiuibi jiapBi xeTKemne Kyui-KyaT Ke3aepiH 63ipjiey T.C.C. ce6enTep APKHJIBI xepaeM KepceTeTiHiH yeae eTTi epi COJI xenic x o - jiMH/ta MezieT 6epai- MyHbi Ajuiah Taraaa IlaHFaM6apbiMbi3- AMH xeHe OHbiH, xojibiHa ijiecneH eaijierri xajiH(J)ajiap MeH i3ri naTHianapabm Tycbmaa icKe acbipabi. Ojiap KbicKa yai^biT imiH/ie eiiiKiM KOJI xeTKi36ereH acenic neH 3op Kyiu-KyaipeTKe ne 6ojiabi. EKmmici: «7Kep 6emi Men ipuin cawde opubi mane majajianamuH uapce emi/idi* nafeaM6ap (gg) 6yji ce3m: «YM6emtMHeH x;au6ip xicue HOMO3 (YAKHTBI) Kejice, (COJI x e p a e ) H0M03 OK;bicbiH»,—aen HAKTBIJIAABI. IlIapHFaT THH- HM cajiraH opbmaapaaH 6ac«;a x e p 6eriHin 6apjibiK 6ejiiri MY- cbijiMaHiiap yiniH HaMa3 o^yra pyKcaT erijieTiH MeiniT 6ojibin caHajiaan. Ten mapHraT MycbijiMaHHbiH aeHeci, KHiMi aceHe HaMa3 OKHTHH xepi Ta3a 6ojiybi rnapT 6OJIRAH£BIKTAH 3HpaT- Ta, MOHmaaa, Tyfte KOTaHaapbmaa, 3opjibiKneH TapTbin ajibm- raH acepae xeHe Ta3a eMec opbiHaapaa HaMa3 ONYRA TBIHHM cajiraH1. COJI CHHKTH cy Ta6buiMaraH xeHe OHBI naftaaJiaHy 3HHH KejiTipeTiH xaraaftaa, MeiiJii maH-TorrbipaK He 6acna 6OJICHH, 6apJibii<; Ta3a x e p KbipTbicwHa TOHMMYM coryra pyKcaT eriJireH. Bya Typajibi ocbi xaAHCTe aHHK HycK,ay 6ap. CoHbiMeH K,aTap Ajuiah Tarana: «...Ta3a ( x e p ) KbipTbicbiMeH TQHMMyM KMjibin, coHbiMeH 6eiTepiH; MeH Kojiaapbiqqbi cnnanaap»-,—aereH (Manaa, 6). Myiiaa TOHbipaK, KyM c h h k t h x e p k h p t h c h h h h 6apJiHK Typjiepi Typajibi aHTbijiFan. CoHbiMeH 6ipre 6yji aaTTa 6eT neH eKi KOJira TOHMMYM xa- cay cyMeH TahapaT ajiyan ajiMacTbipaTbiHH KepceTijireH. OJI apKWJibi Kici cyMeH TahapaT ajiraH Ke3iHae opbiHaaft ajiaTbiH 1 KenTereH ryjiaMajiap: TapTbin ajiraH acepae OKbiJiraH HaMa3 aypbic, 6ipaic, acepfli TapTbin ajiraHM ymiH KynsKap caHajiaztbi aen ecenTeftai.
IsriAep ^KyperimH, gyaHbiiiibi HaMa3 oicy, K,ar6aHbi Tayan acacay, K,ypaH Kepiivmi ycTay T.C.C. 6apjibiK aMaji^apAbi acy3ere acbipa ajiazibi. GftTKem mapnraT cyAbi naftAajiaHy MyMKiH 6ojiMaraH acarAaftAa TonbipaK oiiwn opHbma acypeTiHiH 6eKiTKeH. Byji TonbipaKneH Ta3ajiaHraH aAaM TahapaTbi 6y3biJiMaca, HaMa3 yaKbiTbiHbin KipyiMeH He uibirybiMeH TOHMMyMbi Aa 6y3biJiMaftTbiHbiH KepceTeAi. AAaM Heniji Fn6aAaTKa HHeT eTin TOHMMYM coKca, OJI CYABIN Taha- paTbi CHHKTM napbi3 Fn6aAaTTapra Aa acapaft 6epeAi- Caftbin KEJIREHAE, OHHH; yKiMi c e 6 e m i ACARAAFTJIAPABIN 6epiHAe AE cyAbm YKiMmiii opHbma acypeAi. YmiHinici: <Masau fiypbiH eviKUue xajiaji ernvmezeu (acopbiKTaH TycKeH) oju/ca xanan emindiByji naftraM6ap MEH OHBM YM6ETIMH; Ajuiah Tarajia AJIABIHAARBI K ¥ P M E T ~ Tepi, KaAip-^acHeTTepi aceHe KeMeji biKbuiacTapbi ce6emi. Ojiapra Ajuiah Tarajia acopbiKTaH TycKeH ojiacaHbi xajiaji ETTI aceHe acyMcaraH Kyin-KaiipaTTapbiHbiH caya6bmaH eumepcem KEMITNEAI. HcjiaM YM6ETI ojiacajiap ce6enTi KenTereH PH3HK- Heci6ejiep MeH nrijiiKTepre aceHe AiH MeH A Y H H e icTepiHAe KHcancbi3 acepAeMre ne 6OJIAH. AJI 6i3AeH 6ypbmrbi yM6eTTepre Ajuiah acopbiKTaH ojiaca NEMAEHYRE TbiftbiM cajiraH EAI. TepriHiiiici: «Maeati xuanamm (eTy KyKtifbi) 6epindi». MyiiAa yjiKeH naftraM6apjiapAMH; 63imH; 6aTbijibi aceTneftTiH yjibi iuanaraT Typajibi aftTbijiraH. OJI ymiH coH;Fbi IIaftraM6ap MyxaMMeA eKijieuiK ajibin, Ajuiah Tarajia ©3 acapaT- KaHAapbma OHHH manaraT eTyiHe pyKcaT 6epeAi. CeftTin Ilaft- FaM6apbiMbi3 { % ) OHAa 03m eyejirijiep MeH conrbijiap aceHe acnaHAap MeH acep TyprbiHAapbi MaAaKTaftTbiH MaKTayjibi opwHra ne 6ojiaAbi. CoHAaft-aK 6yji inanaraTTaH OHbm yM6eTi Ae 3op Hecin ajiaabi. riaftraM6ap ojiapra 63 ajiAbma apHaftbi manaraT eTeAi. OJI Kici «EapjiUK, nau90M6apjiapdbiu, qojidaubin K,omaH e3 d%tcuiapbi 6OJIMH. AJI Men dysajudbi
l3riAepjKYperiHig{^yaHbimw Kfismem. xqui yM6emiMe tuanamm emy yiuiu cabman K,OU- dbiM. OMH, Ajuiah KflJiaca, (yM6eriMHeH) Ajuiah^a euiuap- ceui cepix Kpcnau emeudep ue 6ojiadbi» (MycjiHM, AxMa/O; cIIIbiH Mcypegiueu «JIa tuieha tuuiajuiah> den aum- KflHdap—K,nHMem KifHi MeutH, uianaeambun ce6enmi ett, 6a.Klbimmbi 6ojiambiH adaMdap*,—aereH (eji-Eyxapw, MycjiHM). BeciHuiici: « ( B y p b i H e p 6 i p ) IIamaM6ap meK 03 K,aytd- Mbina MHO 3tci6epviemiH, OJI Men 6aptua adaMdapm m;i6e- pindiM*. Bya Ajuiah ejimici niapHraTbiHbiH KeMejiairi, acajinwra apHaaraHaHFbi aceHe 6apabiic i3rijiiKTepai KaMra- TbiHbiHa opaiii HcjiaM mapHraTH 6apjibiic yaicHira, 6apabiic, opbrnaa acypeai aceHe Ty3yaiK COJI apKbiJibi raHa TOJIHK Kepirnc Ta6aabi- OJI aaaM3aT ymiH yabi-yabi Heri3aepai 6eKiTKeH, aaaMaap ojiapaw ycTaHyaaH TaftMaca, onaa ainaepiHae ae, ayHHe TipniijiiKTepiHae ae eni6ip aybixicyra yuibipaMaHabi.
109 IariAep HiyperiHim jjyaHbimbi /KWLIPMA /KETIHHII XAAMC IlaHFaM6apAbig ecHeTi f y e \\Oy\\ j v Hsi^ :JlS -Oil ^ j i j i j * ^ t' / $/ * f ' s 's •H J* TFO ' t r ^ 1 J^ <S> w * »' » ' » '«' G6y hypaftpa (Ajuiah oraH pa3bi 6OJICMH): cyuwmi docbiM1 Mamu yiu napceni ecuern emmi, ojiapdbi ejizeuiMUie macmaMauMUH. ( O j i a p ) : dp aiida yiu nyn opa3a mymy, dyxa H0M03bi2 Mane ymip H0M0.3UH 0K,un y.uuK,may»,—AEREH (BJI- EyxapH, MycjiHM). IlaHFaM6apAHn 63 yM6eTimn 6ip MyraeciHe apHaraH ecHeTi, erep OHBIH 6ip AAAMHBM acene 6acbma KATBICTBI eiceHiHe Aejieji 6ojiMaca, yM6eTiHin 6apjibiFbiHa THecijii. XaAHCTeri yiu ecneT Ajuiah ejmiici ( % ) y36eii opbiHAaraH Heniji HaMa3Aap MCH opa3ajiapAH3 KaMTbiraH. Aft caftbiH yrn KYH opa3a TyTy acwji 6OHH opa3a TyTKaHFa Ten. ©HTKem ep6ip i3ri aMaji AOJI coHAaft OH aMaji 6ojn>in aca- 3bijiaAbi. HFHH, 6ip AFTAAFBI yrn KYHAIK opa3a 6ip aftjibiK opa- 3aranapanap. IIIapHraT aeenijiAiKKe Heri3AejireH, OHAa Keiiini- jiiK 6acwM. AA ep aftAa yrn KYH opa3a TyTy AjuiahiaH aceniji- AiK 6epiJireH aAaMAap ymiH onaft. OJI aAaMAapra KHHHAHK KejiTipMeftAi aceHe 6acKa MaKcarrapbiH opbiHAayra Aa aca 1 HFHH, IIaftFaM6ap ( « ) . 2 HFHH, KYH Haft3a OOHH KSTepijireHHeH Tan Tycne aceTnereH Ke3re aeftiHri apanbiKTarbi YA^HT. O C H YAKHRRA NAFTFAM6AP {•%) PAKARAT CAHH EKIAEH ceri3re aeiiiH KOCHMma « a y x a » ( c e c K e ) HaMa3HH onyflH ychiHFaH. OCH KocbiMina HaMa3aapflbi y36eft OIQJFAHWHFH 3 NAFTFAM6APBIMBI3FLBIH aceHe aft caftbiH yrn kyh opa3a TyTKaHbi acaftjin KenTereH xaoapjiap 6ap. AJI 6yji ojiapabi 6apjibiK MycHJiMaHflapawn Aa opHH«ayH KepeKTiriH KepceTeai, eftTKem, aTajiMHin HaMa3«ap MeH opa3aHHH aaaMFa KejiTipep naft/iacbi opacaH 3op.
110 tariAep JftyperiHiH, gyaHbiuibi Keaepri acacaMaftaw epi OHMH; KaAip-Kacneri opacaH 3op. 0HTKem neHAe Pa66bicbi yinm epiKTi TypAe 6apbiHina naft- Aajibi aMaAAapAbi opwHAaca, OHAaft aMajiAbm KaAip-KacneTi 6acKajiapbmaH acorapbi 6ojiaAbi. CoHAaft-aK naftraMfiap m a y y a j i aftbiHbiH ajiTM KymHAe1, ApacftaT KyHi2, MyxappaM aflbiHbin TOFbi3biHiubi (Tecyi>a) aceHe OHbrnnibi (arnypa) KyH- AepiHAe3 aceHe ep AyftceH6i MeH 6enceH6iAe Haniji opa3a Ty- Tyra yHAereHi 6ejirijii. CacKeAeri Ayxa HaMa3biHbiH Kazup-KacneTi Typajibi Ken- TereH xaAHCTepAe KejireH. BipaK ryjiaMajiap OHM y36eii OKy KepeK ne ajiAe aybiK-aywK opbiHAaraH aceH 6e AereH MecejieAe Typjii niKipjiep 6ijiAipreH. /lypbicbi: ocw aceHe 6acKa Aa xa- AHCTep 6oHbiHina 6yji HaMa3AH y36eft opbiHAay yHeMi TyH- ri HaMa3 OKHTbiHAapAaH 6acKajiapra MycTaxa6 caHajiaAbi. ^ e - reHMeH Ken Ke3Aepi opbiHAaMaca, OHMH afibi6bi acoK. Ajuiah ejiinici ( : «Tar^HUft, amyuMen apx;aucbiH,HbiH, ap6ip SybiHbi4 cadaxfl} 6epyi muic, ap6ip mac6ux («cy6xaH Ajuiah» 1 MVCJIHM 06y Aftio6TeH (Ajuiah oraH pa3bi 6OJICMH) aceTKi3reH xaaHCTe naHFaM6apbiMH3abin «PaMa3atiaa opa3a TyTKaH con mayyajiaa aa anTbi KYH opa3a ycTaraH (aaaM) 6ip acbui opa3a ycTaraH CHHKTH (6oJiaahi)»,—aereni pHyaaT erijireH. 5 ApacJiaT KyHi KaacbuiHi^ MiHaeriH opbmaan acypreHaepaeH 6acK^JiapflHH 6apine opa3a Tyry ycbiHHJiaabi. OJI Kynri TyTbuiFaH opa3a era acbuiabiR Kiini KyHejiapaw acyaabi. Ajuiah ejiinici {^y «Apa<J>aT KyHimn opa3acH eTKeH aceHe Kejieci acbuiaHU KyHajiapMHa eTeM 6a/iaabi»,—aereH (MycjiHM). 3 06y hypaftpa (Ajuiah oraH pa3bi 6ojicbm): «Ajuiah ejiinici «Paina3aHHaH KefiiHri en ao3aji opa3a—AjuiahTbin MyxappaM aftbrnaaFbi (opa3a), an napw3 HaMa3/i;aH KeftiHri en a63aji HaMa3—TyHri HaMa3»,—gen aihTbi»,—aereH (MycjiHM). COHHMEH KaTap A6ayjuiah H6H A66ac ( A j u i a h aKeci eKeyiHeH pa3H 6OJICMH): « Ajuiah ejiinici Amypaaa e3i opa3a Tyrbin aceHe (oacicaJiapFa a a ) opa3a ycTayabi 6yHHpFaHaa, (caxa6ajiap) oFaH: « 0 , AjuiahTWH ejiinici! Byji ahyanjiep MeH xpncTHaHaapabiH yabiKTaiiTbiH Kym FOH», — aeai- CoHaa Ajuian ejiinici « A j u i a h Kaaaca, Kejieci acbuin TOFbi3biHinbi KyHi ae opa3a T y r a M b i 3 » , — a e r e H eai, (6ipaic) Keaeci acbum KejiMeft Typun Ajuian ejimici pnyaflT eTKeH (MycjiHM). ayHHe cajiaH»,—aen 4 MycjiHM KejiTipreH OCH xaaiiciiH 6acic;a HycKacHHaa aaaM aeHeciHaeri 6yHHaap caHH 360-Ka Ten eKeHi aftTbuiFaH. OHaa IIaHFaM6apHMbi3 «Aaaw ym acy3=
111 tariAep JftyperiHiH, gyaHbiuibi A e n aftxy) — cadoKja2, ap6ip maxMud («ejixaM,ny j r a j m e h » Aen aftxy) — cadaK,a, ap6ip malviuji ( « j i e Hjiehe Hjijiejuiah» Aen a f t x y ) — c a b a l a , ap6ip max6ip ( « A j m a h y 0K6ap» Aen a f t x y ) — c a d a j $ a , (uiapHrax) K^nmmama 6yfibipy — cadaiqa, (OJI) mepiace uibimpmuHau qaumapy — cadaqa mane My- HBIH, (6epiH) cacxedezi exi paxamm HOMO3 ajiMacmupa ajiadbi*,—AEN xa6apjiaraH (MYCJIHM). FyjiaMajiap: «^tyxa HaMa3BiHi>m paKarax caHbi eKiaen ceri3- re AeniHri apajibii<;xa, OHH KyH KOKJKHeicxeH Haft3a 6oftbi KO- xepijireHHeH 6acxan, xyc ayapra AeftiH OKyra 6ojiaAbi»,— AereH. AJI yTip HaMa3bi «6eKixijireH cyHHexKe» (cyHHa MyaKKaAa)3 acaxaAbi. Ajuiah ejiinici 6yji HaMa3Abi xyprbijibiKXbi Ke3iH- Ae Ae, canapAa Aa y36eft OPBIHAARAH ACEHE 6acKajiapAw Aa OHH o^yra yuAereH4. YTip HaMa3biHbin en a3 paKarax caHbi 6ipey, aji KajiaraH aaaM HaMa3Abin coijbiHAa 6ip raHa HeMece ep eKi paKaraxxaH KeiiiH cejieM 6epe OH 6ipre AeniHri XAK CAHAA OKYBIHA 6ojiaAbi. =ajinbic MyuieaeH (6YHHHAH) acapaTHJiraH, OHHH apuaftcbicbi cabana 6epyi THK>,—AEREH. 1 Caaa^a—Myjcraacflapra 6epijieiiH epiKTi acepaeM, napaacaT. Byji ymiH mapHraT 6oHbiHina TnicTi cayan aca3bijia/ibi. 2 MyH^a aceHe 6yflaH epi aaaMHbin ocbmaaft ap6ip aMajibraa caaa^ara aca- 3MJiaTbiHflaH cayan 6epijiexiHi Typajibi attTbijiran. 3 Ajuiah ejimiciHin y36eft opbiHflaraH Haniji aMajiaapbi ocbijiafl aiajiaztw. 0HTce m xaHacJ»H Ma3ha6biHfla yTip Haisia3bi yaacin aepeaceciHfle aceHe 6ip TBCJIHMFLIK* ym panaraTTaH xypaflbi. (Kapam>i3: Eeflein.y-c-caHaH-b», 1-TOM, 271- 272-6errep). *«TecjiHM» — naMa3zibin conbiH«aFbi «9ccajiaMy anefticyM ye paxMaTyjuuiah» (ceHflepre AjuiahTHH cejieMi MeH paKbiMH SOJICWH) aen cajieM oepy. 4 Ajuiah ejimicimn (0 6yji HaMa3flbi oicyra yHflerefflHe KenTereH aejiejiflep 6ap. MbicajiM, IIaHFaM6ap (U): «YTIPAI Tan AT^aHra aeiiiH oK;bLn/iap»; AJI MycjiHM G6y CatHfl eji-Xy«pHfleH (Ajuiah oraH pa3bi 6OJICHH) ACETKI3REH pnyaaTTa: cPacbiHfla, Ajuiah ceH«epre Tarbi 6ip naMa3/ibi KOCTH, OHH KyiiTan HaMa3bi MeH TAH HaMa3HHbin apacbiHfla onbrn/iap, (OJI) —yTip, yTip»,—AEREH. CoHflaft-an 6yji Typanbi AxMaa neH eT-Ta6apaHH KejmpreH xaflHCTe AE aftTbiJiran.
tariAepHtyperiHijjgyaHbiuibi YTip HaMa3biHbiH yaKbiTbi KynTaH HaMa3bmaH con Tan aT- KAHFA a e f t i H , a j i TYHAE T Y P Y A M KAJIARAH AAAM y m i H OHH TYH- H i n COHFM 6 e j i i r i H A e OKBIRAH A63AJI. 0 H T n e c e o c b i XAANCTE aHTbijiraHAaii TyHHin 6ac ice3iHAe okhah.
IariAep}KYPer'H'BKyaHbiuibi 113 •KMHPMA CEri3IHini XAAMC HcAaM—HsejgiA AIH jjj H • J^ J&J &I J U ill ^ <S* t^Jij i^-j^ij SJIASU I i j ^ - t J i j i j j j i i j iJJJ—i id^ JU-I JJ.OJI iiiJ .1jAilJ JUU)I JUoo3lj ^Jj .i^JjJl #' ' ' 0 6 y hypanpaaaH (Ajuiah oraH pa3bi 6 O J I C M H ) aceTKeH xa- AHCTe IlaHFaM6ap ^Axjuxjambiuda, diu OiCGHfUlj 6ipah; KiM diudi Kfiuudamca, din OHM Mcenledii. Endetue Kjanunmbi dypucmbiK,mbi ycmarfap2, MaxpiH 6aphin,dap3 jwane Kya- HUHfdap4, coHdau-ax, man,capide, Keuixe wane myHHiH, coHfSbi 6ejiuiude Ajuiahmau owapdeM cypaH,dap»,—jxereH (aji-ByxapH, MycjiHM). BacKa 6ip pHyaarra Ajuiah ejiinici «(Mai<;caTTapbina) 6ipme-6ipme 3KemectH,dep»,—ne n aihrcaH. Byji 6apjibiK HrijiiK neH naftAajibi ecHerrepAi aceHe e\\i6e6an Heri3AepAi KaMTbiraH yjibi xaAnc! Ajuiah ejiinici en ajiAbi- MeH ocbiHAaft 3op Heri3Ai HaicTbiJian: ^A^u^ambiuda, din — O / C E H J I J I * , — A E A I - H F H H , MycbijiMaHAapra aiqiAa, KepiceM Mme3- KyjibiK; neH ic-aMaji Mecejienepi onaftjiaTbijiraH. Tyn-TepKim 1 HFHH, E3IHIN maMacbi KEJIMEIMHRE yMTbiJibin, A6AEH KaJiacbipaFamna KYHAI3-TYHI Haniji HaMa3 OKy HeMece Kyn/ie opa3a Tyry HaTHaceciHae aaaM Kyni-icyaTMHaH aft- pbuibin, MiHaerri aMajiaapwH a a o p b m a a y r a a a maMacbi aceTrieftTiH acaraaftra Tan oojiybi MyMKiH. 2 HFHH, yHeMi o p H H a a y r a rnaMaij KeJiMeimH icKe ypHH6a, opTarna KajiMnTbi ycTaH. * 0 p K e 3 opbiHaayra iuaMan aceTeTiH e3itje biHFaftjiw Meacem Ta6yra YMTMJI. 4 AjuiahTHH y e a e eTKeH c a y a 6 H H anaMH3 aen Kyarainaap.
114 tariAepJftyperiHiH,g y a H b i u i b i AjmahKa, OHBIH nepinrrejiepiHe, KiTarrraptiHa, ejmiijiepiHe, AKBI- peT KyHiHe aceHe TarAbip MCH OHMH acaKCbi-acaMaHbma HMaH KejiTipyre TipejieTiH MYCBIJIMAH^ap AKHAACBI—acypeKrep TH- Hbini Ta6aTbm, 93iHe ijiecymijiepai eH yjibi, eHi acaKCbi MaKcaT- Ka >KeTKi3eTiH aign,aa. B y j i Ainmii KepKeM MiHe3-KYJiHKTapbi — MIHE3-K¥JIBIKTAPABIIJ EN KEMEJII, OJI Y H A E I M H AMAJIAAP—AIH MeH /tyHHem epi aKbipeTTeri aaaM acaFAaftbiH Ty3eimH eii n r i aMajmap. OJI AMAJIAAPABI OPBIHAAMAY ce6enTi 6apjibiK nrijiiK 3biM-3HH acorajiaAbi. Byji aMajiAapAbi opbiHAay /ia acenijiAeiiA- reH, AIHH MiH/ieT acyKTejireH ep6ip aAaM e3min ojiapra maMa- CH aceTerimH, KHHajiMaft opbiH/taft ajiaTbiHbiH Kepe^i- HcjiaMH aKH^a Mecejiejiepi A¥PWC api Kyp^ejii eMec, ep6ip napacaTTbi aceHe Tya 6iTTi KacneTTepiH Ta3a caKTaraH aaaM ojiapAbi MOHbiHAaftAw, aji OJI Tanan eTeTiH MiHAeT-napH3AapAHn em KHblHAblFbl acoK- Bee yai^biT HaMa3. OJI ep TeyjiiKTe THicTi yaKHrrapbma ceiiKec 6ec peT KaftTajiaHaAbi. rieHAejiepme ^KyMcaK, 6epiHeH Xa6ap^ap Ajuiah HaMa3Abi aceijijmeTy ymiH OHH acaMaraTneH MemiTTe OKyflH MiHAerreAi. PacbiHAa Aa, rnSaAaTTapAH 6ip- jiiKTe acaMaraTneH opbiHAay ojiapabi nrapaTa epi onaftjiaTa TyceAi. /KaMaraT HaMa3Aapn Ain HrijiiKTepi MeH HMaHHbin Ty3ejiyiHe ceirririH THri3eAi aceHe AYHHe~aK£iperre AjuiahrbiH; cayan-cbiHjibirHHa aceTKi3eAi- OJI ep6ip MyMm-MycbiJiMaHAbJ 6yAaH jie33aT ajibin, Ajuiah Tarajiara MYHBI ©3 neHAenepme MiHAeTTereHi yrnin MaAaK airryra Meac6ypjieHAi. H e AereHMeH, MycbijiMaHAapra acaMaraT HaMa3AapbiH aimajibin 6Ty MyMKiH EMEC KAACETTIJIIK. 3eKeT. OJI THicTi MejiuiepAe AYHHe'MY-711^ M e H Kapacbicbi acoK KeAeftjiepre MiHAeTTi eMec. OHH AinAepi MeH MycbiJiMaH- iHbijibiKTapbiHbm KeMeAAiri, 6ciHJibiKTapbiHbi« apTa Tycyi aceHe Mmes-KY^fciKTapHHbm acaKcapyn ymiH, coHAaft-
115 IariAep jKYperimg jjyaHbiuibi ax 63Aepi MeH AYHHe-MyjiiKTepiH Typjii anaTTap/iaH caKTay, acaMaHAbi^TapAaH Ta3apTy, MyKTaacAapra acepAeM 6epy aceHe 6YKIJI KOFAMHBM MYAAECM KAMTAMACBI3 ETY MAKCATBIHAA TEK 6aft a^aMAap raHa Sepe^i. CoHAarbi 3eKeT Mejmiepi Ajuiah Tarajia ojiapra 6epreH Maji-AyHne MeH pH3hiK-Heci6emn Kirn- KeHTaft 6ip 6ejiiri raHa. Opa3a. MycbijiMaHAapra ep xbijibi 6ip aft opa3a TyTy na- pbi3 erijireH. OHAa 6epi Ae 6ipAeft KyHAi3ri yaKbiTTa iinin- acey, acbiHbicTbiK KaTbiHac CHHKTH Heri3ri rnaKyaT TajianiapbiH KaHaraTTaHAbipyAaH TbiftbijiaAbi, OHHH ececiHe Ajuiah Tarajia ojiapra 03min KeHinijiiri MeH MeftipiMiH cwibian, AiHAepi MeH HMaHAapblH TOJIblKTaHAbI, KEMEJIAIKTEPIH apTTbipaAH, MOJI- MOJI cayamap aca3bin, 6epiH KaMTHTbiH Hrijiirme 6ejieftAi. Pa66biMbi3 Tyn-TepKiHi 6apjibiK nri icTepAi opbiHAay MeH TepicKe uibirapbiJiFaH epeKeTTepAeH 6ac TapTyra 6apbin TipejieTiH TaKyajibiKKa aceTyAin ce6enmici Kbi3MeTiH aTKapa- THH 6ACKA AA KENTEREH NRIJIIKTEPAI OPA3AMEH 6aftjiaHbiCTbi eTKeH. I^aacbuibn^. Ajuiah OHH MyMKiHAiri 6apjiapra raHa eMipiHAe 6ip peT eTeyzu napbi3 eTKeH. K,aacbijibiKTbi eTeyAe AIHH aceHe AyHHejiiK naftAajiap eTe Ken, ojiapAbi caHan Taybicy MyMKiH eMec. Ajuiah Tarajia KaacwjibiKTbm AIHH epi AyHHejiiK naftAajia- pbm ecKeprin: «Ojiap e3Aepme mecijii naitzuuiapAbi Kep- ciH»-,—AereH (Xaac, 28). HERI3IHEH Ajuiah NEH OHMH NEHAENEPIMN KYKBIKTAPBIH caKTayra CAATBIH HCJIAMHBIN 6ACKA 3AIIAAPBI AA ETE aceniji. A j u i a h Tarajia: «Ajuiah ceHAepre acenijiAiK KajiaftAM, aybip- JlbiK; KaJiaMaHAbl^-,—AereH (Ba^apa, 185). HcJiaMAa neHAe aypy, canapAa acypy aceHe T.6. epTypjii KeAeprinepre Tan 6ojica, oraH Ken aceijijiAiicrep acacajibin, Keft6ip napw3-MiHAeTTepAi opbiHAayAH TOKTaTyra HeMece
116 IariAep }KYPer'H'B KyaHbiuibi ojiapatiH 6aF3bi 6ip cHnarrapbi mch KepiHicTepiH TacTayra pyKcaT eTijieai. Byji acannwra MejiiM Mecejie1. Erep MycbiJiMaH neHaejiep Kynai3 6eH TyHri yaigbirrapaa acyKTejireH HaMa3, opa3a, caaaica aceHe T.C.C. ap Typjii napbi3 He Heniji aMaji/iapra Ha3ap ayaapwn, OHWH 6epiHae 6yKiji acapa- TbijibicTbin en KeMeji Tyjiracbi api eHereci MyxaMMeaTeH yari anyabi Ka/iaca, ojiapabiH 63i ymiH MyaaeM KHbmabirbi acoK eiceHiH acaHe TipniijiiK icTepiHe em Keaepri acacaMaftTbrnbiH Kepeai. Kepicmme, 6yji aMaaaapati opbmaay apKbuibi KYKMK aiayjibiHbiH 6epm, aTan aiiTicaHaa, Ajiaahrbm;, 63 acaHbiHbin, 0T6acbi Mymejiepi MeH aoc-acapaHaapbiHbin aceHe THicTi KYKBI- rbi 6ap 6apjibiK aaaMaapabin KyKbiKTapbm onaft caiman aaaan. AJI riaiiraMSap {GG) aceTKijiiKTi caHaraH aceHe OJI yM6eTiHe iryc- Kay 6epreH aMajiaapabi KaHaraT TyTnaft, 63-63iHe KHbmaaTbin, rn6aaaT icTepiHme uieKTeH mbirbin KCTKCH aaaMHaH a m ycTeM Kejieai ae, OJI ejicipen, aMaji acacayaw MyjiaeM TOKTaTaabi. MiHe, coHabiKTaH IIaHFaM6ap (%): «...6ipaK; KIM diudi K,ubiu- damca, din OHU 3Ken,edi>,—aeai. Bacicama airricaHaa, KiMae- KiM ainai acenyre Tbipbicbin2, HieicreH nibiKca aceHe opTa Meace- Hi ycTaH6aca, ain oaaH ycTeM Kejieai ae, oa aaaM mapman, Ke- pi uieriHeai. O c w ce6enTi Ajuiah ejimici {%) 6ipKaabinTbi- jibiKTbi ycTaHyaw 6yHbipbin: «(M aKcaTTapbiHa) 6ipme-6ipme Mcemecit^dep^,—aem. nafiraM6ap aypbiCTHKTbi ycTaHyaw, acaKHH 6apyai>i, nrijiiK Typajibi KyaHbiniTbi xa6ap apKbiJibi acaH-ayHHeaep- ai KymeHTyai aceHe yMiT y36eyai ecneT erri. /lypbiCTbiKTH ycTaHy aereH—aceH ce3aep aftTbin, aypwc aMaaaap icTey ace- 1 MacejieH, aypy aaaMra 6apjibiK 6ejirijieHreH ic-KHMHJiatiH Keft6ipiH acacaMaft, ojiapaaH rnaMacH KejieriHsepai raHa opuHflayra, HFHH, OTbipbin HE acaran HaMa3 ONYFA T.c.c. PYKCAT ETIJIEAI. 2 MyHfla inaMacwHaH apTHK aMaji acacayra apeKeTTeHy Typanu aftTbuiFaH.
117 tariAepJftyperiHiH,gyaHbiuibi He Typa acojira ijiecy, HFHH, 6apjiHK Mecejiezie Kan TYPRBIAAH 6ojiMacbiH aen Tycy nereH/i,i 6ijiAipeAi. Erep neHAe acaH-acaK- TBI AYPWCTBIKKA aceTe ajiMaca, OHAa MyMKiHAirimne AjuiahTaH KopKtm, MaKcaTbiHa acaKHHAaft TycciH. HFHH, TypanbiKKa ace- Te anMaraH a#aM MaKcaTbma acaKhm/iayMeH nieKTejireHi aceH. MYHHH; 6epiHe Kynii aceTnereH Kici, ojiapAaH uiaMacbi Kejire- HiH icTeciH. MyHzia eTe naftAajibi 6ip Heri3 6ap. OraH Ajuiah TarajiaHbiH: •cIIIaMaJiapbiq KejireHme AjuiahTaH KopKnuziap!»—aereH (TaFa6yH, 16) aceHe naftFaM6apAbin « M e n ceudepie 6ip icmi 6yuhipmH wcasdauda, odau tuaMOJiaputt, McemKeuiu opbindaUfdapl(eji-Eyxapn, MycjiHM) aereH ce3Aepi ziojieji 6ojiazibi. ATAJIMBIUI KaFHAara Heri3AejireH Mecejiejiep MYHBI- MeH ineKTejiMeftAi. Kejieci 6ip xaAHCTe naftraM6ap «2Ken,- indem^dep, quhiudamnarfap matte Kyaudbipunfiap, mete Kepcemnetfiep*2,—AereH (aji-Eyxapn). ByAaH con IIaHFaM6ap xaAHCTi aAaMAapra eTe naftAajibi, onapAbiH: acaHAapbiHa aceniji 6ip ecneTneH TaMaMAan: « . . . coudau-aK, matt, capide, xetuxe mane myHMH, coupbi 6ejiizm- de Ajuiahman mapdeM cypa.H,dap>,—mRi- Byji yrn yaKbiT py- xaHH canapAarbi ajibic-acaKbiH KauibiKTbiKTbi y3in, acojiaynibiHbi Aa, KGJiiKTi Ae KHHaMaft MaKcaTKa oijaH aceTKi3eTiH 6ipAeH- 6ip ce6en. AKBIPCT canapHH 6acTaH eTKepyAeri, Typa acojiAH ycTaHyAafbi aceHe AjuiahKa KepKeM acoji anbin 6apyAarbi acajiFbi3 ce6en TE—OCH. KamaH aMaji acacayuibi 63 HenciciH KOJira ajibin, OHBI mien YAKBIRRAPAA, HFHH KyHAi3Ain 6acbiHAa epi ANFHHAA aceHe TYMMH; 6ip Mep3iMiHAe, ecipece COHFH 6e- jiiriHAe nri Ae i3ri aMajmap acacayra Meac6ypjiece, nrijiiKKe ace- 1 Byji xaflHC 66y hypaftpaaaH (Ajuiah oraH pa3bi 6ojicbm) jKenceH. 2 XaaHCTi AHac H6H MajiiiK (Ajuiah oraH pa3H 6OJICHH) 5KeTKi3reH.
118 tariAepJftyperiHiH,gyaHbiuibi He 6acica aa i3riaiKTepre KeMeji aepeaceae KOJI aceTKi3e ajiaabi. CoHaafi-aK OJI 6aiCHT neH TASBICICA epi KYTbiJiyra em lomajiMaft a6bipacycH3 acerin, aynnejiiK aceHe acexe 6acMHbm; MaKcarra- pwH icoca icKe acnpaaH. Bya MenrijiiK 6aKbiTTbm Heri3i 6ojibin Ta6bijiaTbm OCH am apKbiJibi Ajuiahibin 0 3 neimejie- piHe KepceTKeH paicbiMnibijibiFbiHbiH yjiKeH aejieaaepimn 6ipi. Aaaah Tarajia 6yji aiHai 0 3 neHaejiepiHe acyKTen, OHH ejimijie- pi apicbijibi TyciHaipai, OHH aceijijiaeTin, ojiapra acaH-acaiCTbi KeMeK KepceTTi, 6yji aiHai ycTaHymbuiapra KaMKopjibiK acacan, ojiapabi Typai Keaeprijiep MeH TOCicaybiJiaapaaH caicTaan. CoHbiMeH 6yji yabi xaancTeH TeMenaeri narnaaaap Ty- bmaaftaH: 1. AaaMaapabin; acaraaHJiapwHa icapaii mapHFaT yKiMaepi- Hin acannaft acenijiaeriayi. 2. IIIapHFaT yniMaepiH opbmaay 6apbicbmaa KjibmabiKTbiii Tyybi aceH;ijiaiK acacaaybma eneaeai. 3. « M e « ceudepie 6ip icmi 6yubipgau xcagdauda, odau uiaMOjiapun, OKemKeuiH opuudan,dap!> 4. AMaji acacayuibijiapabi HHTajiaHabipHn, ojiapan 63 aMajiaapn ce6enTi nrijiiK neH cayamca aceTeTiHiMeH Kyamy. 5. Ajuiahica icapaii YMTHJIHC acacay TecijiaepiHe KaTbicTbi 6epiH KaMTHTHH 6M6e6an ecneT. BYJI ecner SapjibiK Hepcem ajiMacTbipa a a a a t i , a a OHCH3 eurreHe MYMKIH eMec. Kbicica aa iiycica epi naftaaabi ecneTTep a m y Ka6iaeri aapbiraH Tyjira naHFaM6apbiMbi3Fa Ajuiahrbm nrijiiri MeH cejieMi 6OJICHH!
tariAep HtyperiHijj gyaHbiuibi 119 Y— /KMHPMA TOFLI3LIHIIIH XAAMC MycbiAMaHAapAbiH, 6ip-6ipiHAeri i£YK,bIISTaPbI 9£ ' ', ^ ® ^ J ^ ' / ' ' ' / JI ' , j»LliJl j?- <GP ill ill J J l i :JlS AIP ill ^jsj ^ if\" lilj c<Qp (i-L-j 4sloJ lil :Jli ?iil JjJIJ li j i UJ :JJ .JL-t Jlp lilj cOJbtS Jpj* lilj ill Ju^ii JJaP l i j j t i i i i l i d^wus^l lilj tOrU .*KJ\\I o U 0 6 y h y p a n p a ( A j u i a h oraH pa3bi 6ojiCbffl): « ( B i p a e ) Amah ejiiuici «MycbuiMaHHbinl MycbuiMandagbi a^bicbi cui- may », — dedi. «Ojiap we uapcejiep, Ya, AjuiahmuH, ejiiuici?» — den (cyparaH/ia), OJI: cOHbuueH ncojibiqcan, cejiejudec, lua- Kfltipca may an x,aumap, ax,bui-xen,ec cypaca xen,ec 6ep, mtfiuxipin, «ajixajudy jiujuiah» dece cuapxaMyxajuiah» den aim, ayupca xen,ijiiH cypa wcaue dyuue cajica (aicrbiK c a n a p r a ) wusapun caji»,—den (acayan 6 e p a i ) » , — a e r e H (MycjiHM). MycbijiMaHaapra KaracTbi ocbi ajiTbi KYKbiKTM opbmaaraH aaaM 6yaaH 6acKa MiHaeTTepai ae opbmaayra neftijiai 6ojiaaw, aa 6yji MiHaeTTep MeH KYKbiKTapaw opwHaay AjuiahTbin Ken nrijiiKTepi MeH 3op caya6bma aceTKi3eai. 1. -cOHbLMen 3K0JibiK,cati, cdJieMdeo. PacbiHaa, cejieM 6epy 63apa cyHicneHinijiiKTiH nafiaa 6ojiybiHa, cyfticneHuiijiiK HMaHra, aji HMaH acamiaTKa Kipyre ce6enuii 6ojiaabi. Ajuiah ejimiciHin «)KaHbiM Kfljibinda 6omaH (AjuiahneH) aum emeuiul HMama xejiMeu Jtcamiamxfl, xipMeucin,dep, OJI 6ip-6ipih,di 3Kax,cu xepMeu (TOJIMK) UMOH xejimipzeu
120 tariAep JftyperiHiH, gyaHbiuibi 6ojiMaucbiH,dap. Ceudepdi OHU icmecetfiep, apajiapbit^da cquicneHuiiniK nauda 6ojiambm 6ip uapceze HycqauuH 6a? 03apa cejieMdi mapamut^dap1^2 AereH ce3i ocbiraH psjieji (MycjiHM). HFHH, co/ieM3 — HcjiaMHbiH apTbiKiiibijibiKTapbiHbin 6ipi. GflTKeHi MycwjiMaH/iapAbiH ep6ipi 63iMeH acojibiKKaH 6aybi- pbiHa Typjii xaMaHAbiKTaH aMaH 6ojiybiH aceHe 6apjibiK nri- jiiKTi eKejieTiH Ajuiahrbm MeftipiMi MeH 6epeKeciH TijieftAi- MycbijiMaHAapAbin e3apa Ke3AecKeHAe 6ip-6ipme acbijibi uibipaft TaHbiTbin, cejieM ajiMacybi ojiapAHH; apacbiHAa AOC neftijiAiK neH cyHicneHinijiiK opHaybiHa aceHe acaTCbiHy MeH OKjnayjiaHyAbiij acoftbijiybiHa cenTiriH THri3eAi. CoHbiMeH, ceneMAecy MycbiJiMamibm MiHAeTi 6ojibin Ta6w- jiaAbi. AJI cejieM ajiraH Kici AOJI coHAaft He oAaH Aa acaKCbi ce- jieMAecyMeH acayan KaiiTapybi THic. AAaMAapAbm; acaKCwcw— Ke3AecKeHAe 6ipiHini cejieMAecKem. 2. cIHa^bipca Kia6bui aji». HFHH, cem KOHaKKa maKbipca, 63iH;e KypMeT KepceTin OTbipraH 6aybipbHjHbin Keiujim KaJi- AbipMafi, 3epy ce6en 6ojiMaca, maKbipraHbiHa 6apybm KepeK. 3. cAqbui-Ke^c cypaca Keh,ec 6ep». HFHH, MYCWJIMAH 6aybipbm ejiAe6ip icKe KaTbiCTbi aKbui-Kenec cypaca, 63iH;e He KajiacaH; COJI Hepcere Keijec 6ep. Erep OJI ic naftAajibi 6ojica, OHH BIHTAJIAHABIPHN, 3HHHAH 6ojiraH ACARAAFTZIA OAAH CAKTAHABIP. AJI erep naftAacn Aa, 3HHHH Aa 6ojica, ojiapAHH; apaaciriH aacn- paTbin TyciHAipin 6ep. E r e p ceHeH 6ipeyMeH KapbiM-KaTbma- cbma He 6ipeyAi yftjieHAipy HeMece e3imH; yftjieHyme KaTbiCTbi 1 MycHJiMaHflapflHH aacTypjii caneMflecyi «9ccajiaMv ajiaiiKyM» (Ceaaepre A.MAHFLBIK 6OJICMH) AEREH CE3FLEH TYPAABI. HFHH, IIAHFAM6APHMH3 AAAMAAPRA 63apa cajieMAecyAi RAHA eMec, COHHMCH NATAP, 6eH6iTinijiiKTi, TMHBMITBIKTBI CAKTAYAH xcane OHH MYCBIJIMAH KAYHMBIHAA TAPATYFLH Gyftbipztbi. 2 Byji XAAHC 36y hypaftpaaaH (Ajuiah oraH pa3H 6OJICHH) aceTKeH. 3 CajieMHiH MaFbraacbi: sayinci3AiK, 6eii6iTmijiiK, TKHHIHTHK; T.C.C.
l3riAep >Kyperiniy gyaHbiiiibi 121 Keixec cypaca, OJI acarAaftAM 63 6acbinHaH eTKepin acaTKaHAaft uibiHaftbi a^biJi-Keiiec 6epyre Tbipbic. MyHAaftAa eniKaHAaft KbiMbicKbijibiK acacayuibi 6ojiMa, eftTKem MycbijiMaHAapAbi ajwaraH a#aM ojiapAHH caHaTbiH^a eMec, aji aKbiJi-Kenec 6epy MinzieTiHeH 6ac TapTKaHbi 03 ajiabma 6ejieK auriMe. Kenec-HacHxaT ce3ci3 MiHAerri ic. Erep 6ipey naftAajibi niicip ecTy YMITIMEH aigbiJi-Kenec OTiHce, OHWH MiHAeri O/IAH caftbiH apTa TyceAi. Mine, coH/iHKTaH aa naftraM6ap 6yji Mecejie- Hi acorapbiAa aTajiraH ajiTbi KYK^iKTbin 6ipi eTKeH. Byji opaftAa —nacuxam* AereH xaAHcri TajiAaraiiAa acan-acaKTbi Ty- cifflK 6epreH 6oAaTbffl6bi31. 4. cTijuiKipin, ojixajudy jituuieh> dece, cuapxaMyxcui- nah» den aum». MYHHH; ce6e6i, TyniKipy AjuiahTbm HbirMeri, eftTKeHi TyimcipreH Ke3Ae AeHeAe rypbin KajiraH aya nibirbin, aAaM aceniJiAemn KAJIAAH. naftraM6ap Ajuiahrbin OCM HbirMeTi ymiH TyuiKipreH aAaMra AjuiahKa MaAaK aftTyAbi, aji OHbin 6aybipbiHa: «ftapxaMyKajuieh» (Ajuiah caraH paKbiM eTciH) Aen rijieK acojiAayAbi MiHAeTTeAi aceHe 6yraH acayan peTiHAe TyuiKipreH aAaMHbin «HahAHKyMyjuiahy y e ftycjmxy 6eJieKyM» (Ajuiah ceHAepAi Typa acojira cajibin, icTepiHAi peT- TeciH» Aen aftTybiH 6yftbipAbi. GftTce Ae, TyniKipreH aAaM AjuiahKa MaAaK aihnaca, «ftapxaMyKajuiah» AereH TijieKKe KyKbi acoK, OHH e3iHeH KepciH. GftTKem OJI 63m eKi HrijiiKTeH: Ajuiah Tarajiara MaAaK aftTy MeH MycbuiMaH 6aybipbiHbiH Ayra- CM nrijiiriHeH K¥P KajiAHpaAbi. 5. *Ayupca Kehpiin cypa». Hayic;acTbiH; Kenijim cypay My- cbijiMaHHbin MiHAeirepimn 6ipi. Gcipece aybipraH aAaM Tybic He A0c-acapaH T.C.C. 6ojica, OHHH MiHAerrijiiri apTa TYCEAI. Byji en nri aMajiAapAbm KaTapbma acaTaAbi. CwpKaTTaHbin KajiraH 1 YmiHini xaflHCKe Kapanbi3.
122 tariAep JftyperiHiH, gyaHbiuibi MycBijiMaH 6aybipbiHHH KenijiiH cypaft 6apraH aAaMra Ajuiah TarajiaHbm MeftipiMi Terijiin Typaabi, a/i OJI HayKacTbin Kacbma Kejiin OTbipca, MeftipiM Kyniaftma opaHaaw. HayKacTbiH Keni- jiiH TaH,epTen cypan 6apraH aaaMra COJI Kyimin KeiniHe aeftiH, an Kennce 6apraHFa Tan aTKaHiua nepinrrejiep urijiiK Tijieftai. Cbipi^aT Kicimn KeijijiiH cypaft 6apraH aaaM oraH aypyaaH aftbiFbin KeTyi ymiH urnna Tijien, Ajuiahica ayra KbiJiybi, OHM ceprhyre epeKeT xacaybi, eai-aK cayMFbin KexeTiHiH aftTbin KenijiiH ayjiaybi aceHe Ajuiahica acaji6apbiHbin Tey6ere KejiyiH ecicepTin, naftaajibi ecneTTep a i h y w THic. Ajiaftaa Hayicac aaaM MyHMH, acni Kejiin, y3aK yaigbiT 6ipre OTbipbin Ma3acbiH anybiH KajiaMaca, y3aic OTbipbin KanyabiH peTi XOK. BHTKem ep Hepce 63 acemMeH 6ojiraHbi aypbic. 6. cJlynue cajica (aicTbiK canapra) uibtmpun can*. ©ftTKem xaHa3a HaMa3biHbin imiHae 6oaFaH aaaMra 6ip Knpar1, aji acepjieyre KaTbicKaHra eKi KHpaT cayan aca3bijiaabi. )KaHa3aFa KaTbicy—MycbiJiMaHHbm Ajuiah ajiabmaarbi x e H e ejireH aaaM MEH OHMH TYBICTAPMHBM AJIABIHAARBI MIHAETI. 1 Knpai: KEJIEMFLI 6bmipeTiH ce3. OJI Yxy/I TaybiH/iaft yjiKeH AEREH Marbmaaa.
l3riAep jKyperimjj gyaHbiuiw 123 OTH3LIHIIIH XAAMC l3ri aMaA^ap caya6biHbiH, y3AiKci3Airi lij ijiLtj ill J L i ill J Jli : Jli AIP ill ^ jiiSlI Jk'tf- UJL» J^Ju U Ji» ii jil-J ji .C*Jl Jey> 9 6 y M y c a Oji-OmrapH (Ajuiah ORAH pa3bi 6OJICHH): «Ajuiah emuici ^11ende ayupca He canapda 6ojica, OJI ifuiiu mypehuiuiqnbi, deui cay Ke3iHde icmen OKypzeu aMOJidapbindau1 (cayan) Mca3buiadbi», — den aummu», — aereH (eji-EyxapH). nanraMSap/ibiH ( % ) 6yji ce3i MyMiH neHaejiepre aereH Ajuiah TarajiaHbin ineKci3 MeftipiMmiij 6ipi 6ojibin Ta6biJiaabi. MyHbin MarbiHacbi: aaaMaapra aypy He canapaa 6ojiybi e a e i r e yHeMi y36eii icTen acypreH aMajiaapbiH opbrnaayra MyMKiHaiK 6epMereHae ae oa aMajiaap oraH TOJibirbiMeH aca3bijiaai>i. ©HTKeHi Ajuiah Tara/iara aTajiMbim Keaepriaep 6ojiMaraHaa, OJI AAAMHBIH, OCH aMajiaapaw MiHaeTTi Typae OPBIHAAFTTBMABIRBI asm. CoHawnTaH HHeTTepi ymiH Ajuiah Tarajia ojiapra ocbi aMaaaapaw nibm MemHae opbmaaraH aaaMaap yiniH 6epijieTiH cayanTbi aca3y apKbiJiw oaapra aybipraHbi, aypy ice3iHae ca6bipjibuibiK TaHbiTKaHbi aceHe oaaH apTbiic Hepce, HFHH TarawpbiHa pn3auibijibiK 6ijiaipin, AaJiah Tarajiara inyKipmijiiK aftTicaHbi, Aaaahica 6oftcYHbm> 6arbiHraHbi yiniH aftpbiKiua CHH TapTy eTeai. Canapaa acypreH aaaM TyprbijibiicTbi Ke3ae acacaft 6epMeyi MyMKiH, 6ijiiM yiipeTKeHi, aKbia-Kenec 6eprem He 1 Byji acepae neHfleMH acaftnihuiHUTa icien sKypreH, 6ipaic HayKacTaHybi He canapaa 6ojiybi ce6en-ri opbmaaft ajiMaft KajiraH nri aManaapw TypaJiH aftTbuiFaH.
kriAep HSYPer'H'B !SyaHblmbI 6ipeyjieprefliHHaceHe syHHejiiK icTepAe Hemn naftAa OKejieiimH TyciHAipreHi CHHKTH aMajmapbi ymiH, ecipece KaacbiJibiK, yMpa HeMece coHAaft nri MaKcaTTarbi canapjiapw y m i H 63 ajiAHHa CHHJIHK AJIAAH. Byji xaAHCTe erep 6ipey Ajuiah Tarajiara icyjinibijibiKTbi TOJIBI*; OPBIHAAYAM HHET ETKEHIMEH OHH TOJIHK OPHHAAYBMA MYMKIHAIRI 6ojiMaca, OHHH; aMajwapn TOJIHK caHajiaAbi. GftTKem MYMKIHAIKTIN 6ojiMaybi aypy Typi CHHKTH rndaziaT KeMniijiiKTepiHin opHHH TOJiTbipaAbi, MyHbiH 6apjibirbiH Ajuiah acai^cbi 6ijieAi. K,aHAaft Aa 6ip nri aMaji acacayAH hhct eTKeH, 6ipaK OAaH Aa acaKCbipaK He coraH yKcac 6ip icneH aftHajibicnn, eKeyiH 6ipAeft opbiHAayra MyMKiHAiri 6ojiMaraH aaaM HHeT eTKeHiMeH icTeft ajiMaft KajiraH aMajibi ymiH aceHe OHHR opHHHa icTereH aMajibi yrniH Ae opacaH 3op cbiftra ne 6ojiaAH. Ajuiah TaranaHbiH MeftipiMi meKci3!
125 l3riAep HtyperiHiji ^yaHbiiubi OTLI3 BIPIHini XAAWC ?flaHa3aHbi Te3 2Kypri3y JjL^Jlj IJPJA : JlS (iJL^j ill ^ill ^ ill ^ . l i j l l j \"jt- ajjl& ijUi ^'yt iiL\" j j j t-dl l^iji-ii; ^Ai Q6y hypaftpaaaH (Ajuiah oraH pa3bi 6OJICHH) ACETKEH XAFLHCTE ILAHFAM6AP cMauimmi anapapda acuzuhfiap, eumiceHi OJI teii 6ojica, OHM owai^cbuiUK^a ajiun 6apacuH,- dap, eiep oudau 6ojiMaca, Mouundapuu^aH otcaMandbi (TE3) mycipeciH,dep»,—AEREH (aji-Byxapn, MycjiHM). B y j i x a a n c 6ipHeme Heri3ri acaHe acaHaMa Mecejiejiepai KaMTbiraH. A j u i a h ejimicimn cMaiummi anapapda acbi- ibinfiap...* aereH ce3i—OHBI acyyabi, Ke6iHaeyai, 6eftiTKe anapyaw, KeMyai acaHe eareH Kicim aKTbiK canapra mtiFapbin canyMeH SaftjiaHbiCTbi 6apjibiK icTepai Te3 aTKapy KepeKTiriH 6ijiaipeai. C o a yrniH a e 6yji mapajiap Keii6ipeyjiep opbmaaca aceTKijiiKTi caHajiaTbiH napbi3 KH^an peTiHae 6ejirijieHreH. /Je- reHMeH KemiKTipy naftaajibi 6ojiraH acaraaftjiapaa acbiKnayra pyKcaT eTijieai. MaceneH, aaaM KeHeTTeH ejireH acaraaftaa, OJI nibiH MeHiHae e j i a i Me e a a e 6ip a y p y ecepiHeH eciHeH TaHbin a c a r a p Ma K63 aceTKi3y ymiH acepjieyai KiaipTe Typy KaaceT. >KaHa3a HaMa3bma aaaMaap Ke6ipeK acHHajiybi HeMece eMipaeH eTKeH KiciHin TyraH-TybiCTapbi MapKYMabi aKTbiK canapra nibirapbin cany paciMaepme KaTbicybi ymiH TOKTaTa Typyra 60- jiaaw. AJI nanraMdapabiH; acaHa3aHbi Te3 acypri3y Typajibi aftTKaH ce3i ayHHeaeH OTKCH aaaMHbin He Tipijiepain Myaae- ciHe 6arbiTTajiFaH. HFHH, MAPK¥M acaKCbi aaaM 6ojica, OHH
126 IariAep PKyperiHiH, jyaHbimbi Ta6BiTTa xaTKaHbiHaH eaaeKaftaa acaKCbi, 63iH Kyrin TypraH HrijiiKTepre Te3ipeK aceTKi3y, aJI erep acaMaH aaaM 6o;ica, oaaH Te3ipeK KyTbijiy yiniH. EHaeuie Meftirri acepjiey peciMaepiH Te3aeTyre 6yftpbiK 6e- pijireH 6ojica, OHaa MapKyMHbiH, MoftHbrnaarbi K,apbi3aap MeH MiHaerrepm eieyai1 ae KbijiaaMaaTy KaaceT, eftTKem ayHneaeH eTKeH aaaM 6apiHeH ae ocbiraH aca MyKTaac. naftraMSapabiH ( % ) 6yji ce3i MycbiJiMaHaH aiHaeri 6aybi- pbiHa KaTbicTbi icTepre, OHMH ripi ice3iHae ae, ayHHeaeH eTKeH con aa, K e n i a 6ejiyre aceHe OHbm aiHi MeH a y n n e TipmijiiriHe naftaa KearipeTiH Hapcejiepre acbiryra yHaeftai. Ajuiah ejiinici ( H ) acaMaHaHK aTayjibiMeH 6aftjiaHbicTbiHbiH 6apiHeH aceHe AjijiahTbiH TbiftbiMBiH caKTaMaii acypreH aaaMaapaaH, ecipece, ojiapMeH TiKejieft apajiacyra Typa KeareH acaraaftjiapaa ajibic 6oayra, Te3ipeK KyTwayra HycKaftaw. Byji xaanc eareHHeH KeftiH KHHMCT KyHiHe aeftmri Ke3enae aaaMabi 6ap3ax eMipiHae paKaT He a3an KyreTimH pacTaftan. ByraH KaTbicTbi IIaftraM6apabm KenTereH ce3aepi 6ap. Bya Ke3eH; MapKYMabi Ka6ipre Koftbin, acepaen 6ojiraH Ke3aeH 6acTaaaabi. CoHabiKTaH inapHraT 6oftbmina acepjien 6ojiraH con, MapKyMHbiH: Ka6ipi 6acbiHaa 6ipa3 Typbin, oraH ayra KbiaraH, Ajuiah TarajiaaaH OHH KemipyiH eTimn, OHH 6eKeM eTyiH2 cyparaH aypbic. AaaMaap 6yji xaaHCTeH 6ap3ax eMipiHaeri paKaT He a3anKa ce6en 6ojiaTHH aMajiaap acaftjibi TyciHreHi a63aji. HrHH, paKaTKa i3rijiiK ce6en 6oaaabi, eftTKeHi IlaftraM6ap i3zi 6ojica...»,—jieni. l3rijiiK— AjuiahKa aceHe 1 ByJI acepae MacejieH, MapicyMFa aMaHama TancbiphDiraH Hepcejiepai HenepiHe KaftTapy Typajibi aHTbuiraH. 2 HFHH, eKi nepiniTe Renin OHMH amine KATBICTBI cypan; SepreHae, Ajuiah TarajiaHbin oraH acepaeM 6epyiH cypan acan6aphmy.
IsriAep JKYperimij gyaHbimw OHMIJ ejimiciHe HMAH KejiTipy MeH 6oftcyHyAbi aceHe Onap- Abih ce3ztepiHe ceHyai, 6yftpbiKTapbiH opbiHAay MeH TbiftbiM cajiraH/iapbiHaH 6ac TapTy/ibi KaMTHTbiH Ken Marbmajibi YFMM. AJI a3anTbiH ce6enmici—AIHHIN aKHKairbiFbiHa KyMenaaiiy He TbiftbiM cajibiHraH xapaMaapabi icTey HeMece napbi3-MiHAerrep- Ai opbiH/iaMay Typm/ieii i3rijiiKneH cwftbicnaftTbiH Hepcejiep. XaAHCTep MeH 6acKa Aa xa6apjiapAa KejireH ce6enrepAi« 6apjibirbiiibin ryn-TepKim ocbiraH TipejieAi. Ajuiah TaraJiaiibin: « O r a H eriphc caHan, acajiTapraH em copjiw raHa KipeAi»,— AereHi (Jlaftji, 15-16) K,ypaH MeH cyHHeTTeri xa6apjiapAM acaji- raH caHan, eKeyiHAe KejireH 6yftpbiKTapAaH 6eT 6ypraHAap Ty- pajibi aftTbiJiraH.
128 Vt a r i A e pJ K y p e r i H i ggyaHbiiiibi 0TLI3 EKIHIHI XAAMC /(yHHe-MYAiKTig gaiiAaH MOAiiiepiHeH bckct TOAeHeAi UJ JJJ <d* ill JL> Jli : Jli ill j ^jUAJl JUu* jj^*ijl. ' uRji' u-iI j--JMij- t'.- ' a>j i'.j-^s- w: j'i UJ. - cAiJ^o (-j,l-jFl '' u: j'i * ' «- ' #' . AtJ- ufi 0 6 y CaFHA eji-Xyapn (Ajuiah ORAH pa3bi SOJICMH): «IJamaM6ap Bee yjqindaH1 a3 (KyMicKe) sexem 6epin- Meudi, 6ecmeu a3 myueze 3eicem 6epvmeudi Mcane 6ec yaciqnaH2 03 ( e m M r e ) cadaqa 6epiriMeudi», — den aummu», — a e r e H (aji-fiyxapH, MycjiHM). Byji xa^HC 3eKer TejieHyi raic aeH/p aaKbuwap, KypMa aceHe MajiAMH yrn Tyjiiri, aKina aceHe cayaa xayapjiapw CHHKTH AY\" HHe-MyjiiKTiii Heri3ri TypjiepiHin en a3 MejiiuepiH KepceTe/u. ZloHpi paKpuiAap MeH K ¥ P M a H t I ^ xa/piCTe aHTbijiraH 3eKer TejieHyi THic en a3 Mejimepi—6ec yacKKa Ten, 6yAaH a3 6ojica 3eKeT aJibmSaftzibi. Bip yacK— naftraM6ap 3aMaHbirmarbi3 ajinbic catra4 TCH,. HeMeK, 6ec yacK yrn acy3 catra Ten 6ojiaa,bi. OcbiraH opaii ermmeH HeMece K,ypMa 6arbiHaH 6ec He oaaH Ken yacK emM acHHaraii a/iaM cyapMajibi acepaeH ajibiHraH emMHin acHbipMaaaH 6ip 6ejiiriH, KOJmaH cyapbiJiMafiTbiH acep EMMIMH OHHAH 6ip 6ejiiriH 3EKETKE 6epyre MM/terri. 1 YKHH—37-44 rpaMMra Ten canMan ejimeMi. 2 B i p y a c n — 2 5 2 - 3 4 2 JIHTP HeMece 194,3 Kejii 6HflaftFa TEN. 3 0p Me3rijiae aceHe Typjii MycbtiiMaH ejiflepmae cajiMaK, KejieM aceHe y3biHflbiK; e j i m e M f l e p i 6ipaeft aTanFaHbiMeH 6 i p - 6 i p i H e H aHTapjibncraft e p e K m e j i e H e i m . 4 Bip c a t Kypirn ece6iMeH 2,04 icejiire Ten.
tariAep JKyperiHijj jsyaHbiuibi 129 y MajiaaH ajibmaTbm 3eKeTKe KejiceK, Majibi 6ec TyfteaeH a3 AAAM MYAAEM 3eiceT TejieMeftai. Becne aceTce, 3eKeTKe 6ip KOH 6epijieai, COJI CHHKTH TyftejiepiniH caHbi acnbipMa 6ECTEH KEM 6ojica, ep 6ec Tyfte yiuiH 6ip KOH ajibmaabi. Erep Tyfte CEIHH XHbipMa 6ecKe aceTce, 6ip acacap, OTH3 ajiTbira aceTce, em aca- cap, KbipbiK ajiTbira aceTce, yrn acacap, ajinwc 6ipre aceTce, r e p r acacap 6ip ypranibi Tyfte, aceTnic ajrrbira aceTce, eKi acacap eKi yprauibi Tyfte, TOKcaH 6ipre aceTce, yui acacap eKi yprambi Tyfte 6epijieai. Cnbip 6acbi 0Tbi3ra aceTce, 6ip acacap ypranibi He epKeK 6y- 3ay, KbipbiKKa aceTce, eKi acacap 6ip TaHa 6epiaeai. OaaH acca, ep6ip OTM3 cHHpaaH 6ip acacap 6ip 6y3ay acaHe ap6ip KHPHK 6acbiHaH eKi acacap 6ip TaHa ajibmaaw. Koft caHbi KbipbiKKa aceTKeHae, 6ip Koft, acy3 acnbipMa 6ipre aceTce, eKi KOH, eKi acy3 6ipre aceTce, yrn Koft, oaaH acca, ap acy3- aeH 6ip Koft 3eKeT 6epeai acaHe ap acy3aiKTeH 6ip-6ip KoftaaH ajibin 6ojifaHHaH Keftmri Koft caHbi acy3re TOJiMaft KaJica, MBI- cajibi yrn acy3 ejiy Koft 6ojica, yrn acy3ain yCTiHaeri ejiy KoftaaH 3eKeT TeaeH6eftai. CoHaaft-aK acbijiKbi, eceK, Kamnp CHHKTH Maaawn 6acKa TypjiepiHeH, erep ojiap caTyra apHajiraH 6ojiMaca, 3eKeT ajibiH- 6aftabi1. A a aKiuaHbiH Mejmiepme Kejiep 6ojicaK, ohmh 3eKeTi 6ec yKHH icyMicKe aceTKeHHeH 6acTan aaHHaan. MyHaarbi 6ip yKHH—KbipbiK awphaMra Ten. Erep coMa eKi acy3 anphaMra aceTce, KbipbiKTaH 6ipi2 3eKeTKe 6epijieai. Byji aftTbijiraH c©3 Ta6bic Ta6y MaKcaTbiMeH ajibin-caryra apHaaraH Tayapjiapra aa KaTbicTbi. OjiapaHn 3eKeri acbiJi anrHHaa aKiuara marnjinn, 1 HMaM 96y XaHH(j)a MyHflaft Man/iap/iaH 3eKeT 6epy KepeK aece, 96y KDcycJ) neH MyxaMMefl H6H XacaH MIHFLETTI eMec sen ecenTereH (Kapanw3: aji-hnaan, 1-TOM, 108-6eT). 2 HFHH, 2,5 n a H H 3 H . FLEMEK, EKI xcy3 FLNPHAMHMH 3EKETI 6 e c ANPHAM 6ojia/iw.
~ V130 IsriAep HiyperiHig gyaHbimbi KLIPBIKTAH 6ipi 6epijieai. COJI CHHKTH aeH/P aaKMJiaap mch KypMaaaH 6acKa 6apjibiic 3eKeT Typjiepi acbui TOJiraH con aacbi- paTHjiaabi. ACTHK neH K ¥ P M A H B I I I 3EKETI emM aoman ajiHH- raH con 6epijieai. GftTKem Ajuiah Tarajia: «OHMH; aKbicbiH acn- bin ajiraH KyHi 6epinaep», aeren (Amain, 141). 3eKeT TQjieHyi THic ayHHe-Myjiiic Typjiepi ocbijiap. AJI 3e- KeT Majibi acyMcajiaTbiH opbmaapra KaTbicTbi Ajuiah Tarajia: «Pacwnma ca^aKajiap1 Ajuiah TapanbmaH 6ojiraH napbi3 peTiH^e naKbipjiapra2, MicKiHaepre3, oraH KW3MeT eTymijiep- re4, acypeicrepi (HcjiaMra) ari6mjieTiHaepre5, Kyji a3aT eTyre, Kapbi3AapJiapra, Ajuiah acojibma6 aceHe acojiaa KajiraH- aapra7 (6epijie/ii)8. Ajuiah 6epm Bijiyiui, aca ,ZlaHa»,—aereH (Tay6e, 60). 1 Byji acepae napH3 3eKeTTep Typana aftTbuiFaH. 2 KojibiH^a eniTeneci HeMece yAm/ie KYHZOK a3MFbi acoKTapra. 3 TannaH-TasiHFaHbi 93iHe aceHe crfSacbma aceTneftriH KeM6ara7wapFa. 4 CaaanaHM acHHan, yjiecTipyinijiepre. Bynap 6aft 6ojica aa 3eKeTTeH ajiyra aicbicbi 6ap. 5 Byji acepae naftFaM6apMMH3 (jg) fliHre KipreHflepiH naJian, ojiapra HcjiaM/ibi aca^cbi KepceTy MancaTbiHfla 3eKeT MaJibmaH 6epreH Kenipjiep Typanbi aftTbiJiFan. Qirrce «e, KeiiiHHeH HcjiaM aim KymeftreHHeH KeftiH, 66y Baicip/riH (Ajuiah oraH pa3H 6OJICHH) xajiH(J)ajiMFbi TycbiHfla caxa6ajiapahiH 6ipayw3flbi KeJiiciMiMeH 6yJI yKiM MaHcyK cxijiin (yKiMi acoftbuibm), ajibiHbin TacTajiraH. ° M y n a a 6apiHeH 6ypHH, acopbiiyca KaTwcyiiibiJiap TypajiH aftTbijiraH. 7 HFHH, ejime aceTe ajiMaft KANRAH xcojiaynibuiapFa. 8 IliTip caaaKacbiH «a OCH aftTbuiFaHflapra 6epy KepeK.
131 IariAep } K Y P e r ' H ' B KyaHbiuibi OTbI3 YiniHini XAAHC A p A b l A b l K , , K,aHaFaT 2K3He Ca6bipAbIAbIK, A i j <Qp ill Ju> ill JJ—»J J\\l : JlS ill J&j ^ jjAll Juu- jfi 1*T>' *tUap * ' <1JfslP\\Al*UT j ';<* U)II, * i-4Jbaj * \\<U*a.j • • ® ** © ^ */ // , // G6y CaFHA eji-Xyapn (Ajuiah oraH pa3bi 6OJICBIH): «Ajuiah ejiiuici <tKiM (cypayaaH) apnauca, Ajuiah oubin, apuu caKptaudbii, KLM mmasam emce2, Annah OHU MtpqnaoicdbiK,- man K,ymK,apadu, an xiM ca6upnunuK, manumca, Anndh oeau ca6up 6epedi. EUIKIM ca6updau otca^cu owaue (oaaH) ynnen cuu ansan eMec*, —den aummu»,—aereH (eji-fiyxapH, MycjiHM). Byji xaanc Ken Marbmajibi epi naftaajibi TepT ceftjieMHeH Typaabi. BipiHuiici: «KIM (cypayaaH) apnauca, Annah OHUH, apuu ca^maudu*. EniHuiici: «KIM KflHatam emce, Annah OHU MtmrnaowdbiK,- mau KyniKflpadbi*. Bya eKi ceftjieM MarbiHajiapbi acarbmaH 6ip-6ipiMeH eTe Tbirbi3 SaftjiaHbicTbi. GftTKem neHaemn KeMejiairi — OHMH YMiT neH KOpKyaarbi aceHe aaaMaapra T6yejiai 6ojiMaft, TeK KaHa AjuiahneH 6aftjiaHbicbiH caKTayaarbi nibrn HKbuiacbmaa. CoHAHKTaH MycbiJiMaH Ajuiah TarajiaHbin Harbi3 k y ^ 1 Sojiyw 1 OraH eniKiMHeH cypaMaHThm acafflaii Kajn>mTacTbipa/i;bi. 2 HFHH, AjuiahTHH 63IHE 6epremHe.
132 IariAep »YPer'H'!B ByaHwuibi V api aaaMaapra aereH 6arbiHHiHTbijibiKTaH KyTbuiyH ymiH ocw KeMejiaiKKe yMTbiJibin, oraH acenciseTiH 6apjibiK ce6enTepai naftaaaaHybi KaaceT. ByraH HanciHi 6ipiH-6ipi TOJibiKTbipaTbiH eni Hapcere acyriiiaipy ap^biaw aceiyre Sojiaaw: 1. OJIAPABIN KOJIBMAARBIAAH aaMeTney APKBIJIBI aaaMaapra Tayeaai 6ojiyaaH 6ac TapTy. HFHH, eimciMHeH TiKejieft ae, Tyc- naaaan Ta1 euiHepce eTm6ey. COHABIKTAH aa A6ayji-nah H6H OMap (Ajuiah aKeci eKeyiHe pa3bi 6ojicbm): «Ajuiah eniuici MagaH dip mpce 6epzett Ke3de: «Eyuu Menen zepi M^maoicga 6ep» deceM, OJI: cMynbi OJI, e3in, %Mmujmau, cypaMau 6yji Mcui-MyjiiKmeH 6ip uapce 6yuupca, OHU OJI. AJI (euiHepce 6yHbipMaca), own Kflmucmu Henctye OKOJI 6epMe>,— deumiHs-j—Ren aftTKaHbiH ecriaiM»,—aereH (aji-Eyxapw, Mycjnm aceHe 6aci(ajiap). /leMeK, aaaMaapawn MiHaeTciHymeH acaHe oaapra Tayeaai 6oayaaH apaaHbin, acypeKTin aaMeTyi MeH ayM3ina eTimm aftTyaaH 6ac TapTy apjibijibiKKa aceTy ymiH en BiKjiaaabi ce6en 6oabin Ta6bijiaaw. 2. AjuiahTbm 6epremH KaHaraT TyTbin, KaaceTTiHi OHMH; 03i aceTKi3eTiHiHe ceHiMai 6oay. Pacbmaa KiM Ajuiah Tarajiara TayeKeji eTce, Aajiah oraH aceTKiaiKTi 6oaaan. Ke3aejireH MaKcaT—OCM. A a apjibiJiHK—K63aeareH MaKcaTKa aceTyain Tacijii. HFHH, KiMae-KiM aaaMaapabiH KOJibmaarbira acaHe ojiapaaH aaaTbiHMHa aaMe apraaca, 6yji MiHaerri Typae OHMH; AjuiahneH 6aHJiaHbicbiH epi OHMH Kenmijiiri MeH Hriairme yMiT apTbin, aaMejieHyiH KyineHTe Tyceai acaHe neHae 63 Pa6- 6MCM acaHHHaa acaKcw oiiaan, OraH ceHe 6acTaftabi. AJI Aaaah Tarajia ©3iH neHae Kaaaft oftaaca, oraH KaTbicTbi CoHaaft 6o- 1 MacejieH, e3min KHMH xcaF«aiiHH aftTbin iuaFtiHy HeMece Typ-ajmeTiMeH MynTaac eiceHiH c e 3 « i p y t.C.C.
IsriAep HiyperiHig gyaHbiiiibi 133 y— jiaabi. Erep neHae Ajuiah Typajibi acaiccbijibiic oftaaca, acaiccbi- jibiK, erep 6acK;aina oftjiaca, COJI oftjiaraHbiH aaaaw. Bi3 Kapac- TbipraH 6yji eni ic 6ipiH-6ipi KynieiiTin, 6eKiTe Tyceai. CoHabiic- TaH neHaemn AjuiahneH 6aftaaHbiCH KyuieftreH caftbiH, OHbm aaaMaapra aereH TeyeaaiJiiri eacipeft 6epeai aceHe KepiciHine. IIaHFaM6ap Ajuiah Tarajiara: «y<a, Ajuiah! 03W,ueH mypa MCOJI MCH maxyajiuK,, apjibuihiK, neu 6ax;-dayjiem cypauMbin*,—aen acaji6apbiHbin, ayra KbiaaTHH1 (MycjiHM). Ajuiah earnici 6ya ayraaa Hriaiicrin 6apabirbiH KaMTbiraH, MyHaarbi «Typa acoa»—naftaaaw 6ijiiM, «TaKyaJibiK>—i3ri aMajiaap MEH 6apjibiic TBIHHM cajibiHraHaapaaH 6ac TapTy. AJI 6yji aiHHiij Typaabirbi. .ZUhhIH TypajibirbiH acypeicriH; Typa- jiwrbi MeH TbiHbiniTHFbi TOJibiKTbipaabi. >KypeK TbiHHHiTbirbi aaaMaapra ajiaicaH acaiora apaaHy aceHe AjuiahTaH 6acica ern- KiMre MyKTaac 6oaMay HeTHaceciHae acy3ere acaabi. KiMae-iciM AjuiahTaH 6acica euiKiMre, enmepcere MyicTaac 6ojiMaca, aytiH- eci a3 6oaFaHbma KapaMacTaH HIMH MemHaeri 6aft-aeyaeTTi aaaM coa 6ojiMaic. Baftjibiic ayHHe-MyjiiicriH KeirririMeH ea- meH6eHai, Harbi3 6aHjibiic—acypeic SanabiFbi. Ocw apjibijibiic neH acaH 6aiiabiFbi apKbiJibi neHae nrijiiKTi eMipre, ayHHeaiK HbiFMerrepre acaHe AjuiahTbiH 6epremHe KaHaraT eTyre KOJI aceTKi3eai. YmiHinici: «...OJI ICIM cadupjibuibiK, mauumca, Ajuiah OMH ca6up 6epedi». CoHaH con naftraM6ap erep Ajuiah Taraaa 0 3 neHaeciHe ca6bip 6epce, OHaa 6yji en acaiccbi, eH; aco- MapT acaHe en yjibi CHHJIHK; api neHaemn 6apjibiic ic-aMajibiHaa acapaeM 6oaaTbiHbiH 6ijiaipai. Ajuiah Tarajia: «Ca6bip aceHe HaMa36eH acepaeM riaeH£ep»,—aereH (Banapa, 45). Byji acepae 1 Byji xaflHC A6ayjuiah H6H MacFyzrraH (Ajuiah oraH pa3H 6OJICHH) aceTKeH.
134 tariAep HsyperiHijj j^yaHbiiubi 6apjibiK ic-aMa/iaapaa AjuiahTaH ca6Hp MCH HaMa3 apKbuibi acepaeM Tijiey Typajibi aftTbijiraH. AJI ca6bipjibijibiK Typajibi aftTcaK, OHH najibinTacTbipy yrniH 6acKa aa Ke3 KejireH yjiaraTTbi KacHerrepai opHbiK,- TbipyaaFbiaaft, neHae 63 HenciciMeH Kypecin, ocbiraH Ma- HiHKTaH/iHpybi KaaceT. MiHe, coHAHKTaH aa Ajuiah ejiinici «...KiM caSbipjibiJibiK, maHbimca...*,—aeai. MyHaarbi «ca6bipjibijibiK; TaHbiTca» aereH ce3 ca6bipjibi 6ejiy ymiH 63 HanciciMeH Kypecyre KaTbiCTbi aftTbinraH. HFHH, ocbinaft eT- KeH naraaflaa naftraM6ap aftTKanaaft: ^Ajuiah OBOH ca- 6up 6epedi», acepaeM KepceTeai. LUHH MemHae, ca6bip — cbiftjibiKTapabiii eH; yjiKeHi, eftTKeHi OJI neHaemn 6apaHK ic- aMaaaapbma aceHe KeMejiain KacneTTepme 6aftjiaHbicTH 6oabin Kejieai- neHae 6apjibiK acaraaftaa AjuiahKa 6oftcyHy MiHaeTTepiH opbiHaay, AjuiahKa Kapcbi KejiyaeH 6ac TapTy acoaHHaa aceHe 63iHe Kaftrbi-KacipeT eKejireH AjiaahTHH; aca3MbimTapbiHa uibiaaMabiJibiK TaHHTbin, Hapa3biJibiK 6iji- aipMey yrniH ca6bipra MyKTaac. CoHaaft-aK Ajuiah Tarajia 0 3 HrijiiriH KepceTin, neHaere acaHbi cyfteTm Hepcejiepai 6yftbipTKaH Ke3aepae AjiaahKa uiyKipniijiiK eTyaiij opHbma ejiipe-ecipin, opbmcH3 Macaftpayra acoa 6epMey ymiH ae ca6bipjibijibiK aca KaaceT-aK. EHaerne aaaM 6ajiacbi ca6bipra 6apaHK yaKHTTa MyKTaac aceHe OJI ca6bipabuiHK apKHJibi Ta6bicKa aceTe ajiaan. CoHabiKTaH Ajuiah Tarajia KiMaepain acaHHaTKa jiaftbiKTbi eKeHi Typajibi aftTa Keain: « O j i a p FaabiH airbi acaHHaTKa Kipeai. AiajiapbmaH, acy6aftjiapbmaH aceHe ypnaKTapbmaH KIM Ty3y 6ojica, ojiap Aa Kipeai. IlepiiuTejiep ojiapra ep eciKTeH Kipin: «Ca6bip eT- KenaepiH yiniH ceimepre (Aaaahxbin) cejieMi 6OJICHH! COHFM acypT KaHaaft acaKCbi!»( — a e n aftTaan)» (Parbw, 23-24);
135 IsriAep HiYPer'H'B syaHMinw «MiHe, cojiap ca6bip eTKeHaepi ceSemi acorapbi opbrn- aarbi cbiiijibiKKa 6ejieHeai», —aereH (0>ypi<#H, 75). HFHH, ojiap ca6bipjibijibirbi ce6enTi ACAHHATKA Kipin, OHMH urijiiKTepiH Kepeai aceHe OHaa acorapbi aepeacenepre He 60- naabi. IleHae Ajuiah Tarajiaaan HeMeH aaKTajiapw 6ejirici3 CH- HaKTapaaH caKTaybm cypayw icepeK, aji HeHaeft 6ip acaraaft- jiapra Tan 6ojia Kanca, ca6bip caKTaybi THic. Typjii KHbiiiabiK- Tap MeH cbiHaKTapaaii KyTbijiyra epeneT acacay—e3-e3iHeH TyciHiKTi Ta6nrH Hepce, 6ipaK aaaM 6aaacbi KaHaaft aa 6ip KaHFbi-K;acipeTKe aymap 6ojica, ca6bipjibiK TaHbiTybi KaaceT, aji acepaeM 6epyxui Annah TaranaHbiH 03i raHa. A j u i a h Tarajia KiTa6bi aceHe enrnici apKbuibi ca6bipjibijiapFa acorapbi aepeacejii yjiKeH cbiftjibiicrap y e a e eTTi. K,yaipeT Heci o n a p r a 6apnbiK icTepiHae acepaeM KepceTyre, KaM- KopnbiK acacayra, ceTTijiiK 6 e p y r e , ojiapabi TypajibiKKa 6a- rbiTTayra, acaKCbi KepeTmiHe, acypeKTepi MeH Ta6aHaapbiH 6epiK eTyre, TbiHbiiiiTbiK, acaft6apaKaTTbiK Cbiiijiayra, ojiap ymiH 6oficyHy MiHaeTTepiH aceninaeTyre, ojiapaw Kapcbi KejiyaeH caicTayra e p i nrijiiKTepi MeH MenipiM-manaraTbi aceHe KHbiH-KMCTay caraTTapaa Typa acoji cijiTey apKbiJiw o j i a p r a KenniijiiK KepceTeTiHiHe yeae 6epai- A n n a h T a r a n a ojiapaw neHH ayHweae epi aKbipeTTe en acorapbi o p b m a a p r a KOTepeai. CoHaaft-aK }Ko\\iapT Annah onapra 03 KOJiaaybin, onap yrniH aceiunaiic aconbiH onafijiaTbin, KHbmabiK aconbm aynaKTaTaTbiHbiH, o n a p a w 6aKbiTKa, Ta6bicKa aceHe eceHaiKKe aceTKi3eTiHiH, cbinnbiicrapbiH ecenci3 6epeTiHiH, o / i a p a t i n aft- pbinbin KanraHaapbiH OCH a Y H H e m n e3iHae-aK e n a e K a f t a a Ken e p i apTbiK eTin KaftTapaTbiHbiH aceHe 6acTaH KeniKeH KHbmabiKTapbi ymiH 6epinep cbiftnbiKTbiH; HerneMe ece Ken 6onaTbiHbiH y e a e eTTi. .HeMeK, ca6bipnbinbiK—6acTaMacbi
V136 tariAep JftyperiHiji jsyaHbimw aybip, aaiCTanybi aceniji ae acarbiMaw 6ojiaTbiH KacneT. Byji Typajibi aK,HH: «Ca6bipjibijibin 3aTbiHaH anibi aeiviai ce3epciij, Bipan, aK^ip coH,bmaa 6ajiaaH T e n i aceMicTepiH Tepepcin», — aereH.
137 VtariAepJ K y p e r i H i ggyaHbiiiibi OTLI3 T0PTIHIIII XAAHC Caaaga, KemipiM maiie KimineiiiAAiKTig acepi 43i U & ^ J j ^ j J^ :J^ Sjdji ^ ** ' 0 . i t <u3j ib J^-i j - ^ i j ? U j .1JP ^J j ^ u IJCP iut i t ] U j c j u 3 6 y hypaftpa ( A j u i a h o r a H pa3bi 6OJICMH): «Ajuiah emuici <CddaKfl. Maji-difHueni iceMimneudi1, Ajuiah KemipiM- win Kftjihma teem-igjpMemmeH 6actqa euiHepce ycmeMeudf, OJI 6ipey Ajuiah yuiin KiuiineuindiK maubimca, Ajuiah oHbi men Kpna otcompbuiamadbi*, — den aummu»,—AEREH (MycjiHM). B y j i x a a n c c a a a K a MCH KemipiMiuiji 6 o j i y a b i H a c a H e Kiini- neftijiaiKTin Kaaip-KacHeri a p i 6 y j i a p a i > I H a y r a e MCH aKbiperre 6eperiH aceivricTepi Typajibi 6aHHaaraH. OJI caaaKa Maji-ayHHe- Hi a3aftTaai>i, KemipiMmiji 6 o j i y i3eT-KypMeTneH, a j i Kimineftiji- aiK KicijiiKneH cbiHbicnaftaM aereH TycimicTiH; KaTe api acanraH ejcemH aajiejiaeftai. CaaaKa Maji-ayHHem KeMiTneiiai, Tirrri, 6ip acarbmaH a3aft- Taabi aen Tycnajiaaramibm 63iHae ae, eKiHini 6ip acaKTapaaH OHH Ke6eftTe TyceTiHiH yMbiTnay KepeK. ©fincem caaaKa ay- HHe-6aiuibiKKa 6epeKe aapbuaabi, oaaH Typjii 3HHH-3ajiajiabi ayjiaKTaTbin, OHWH ecyiHe ce6iH THri3eai acaHe caaaKa 6epreH aaaMHbiH 6acKajiapra Hacin 6ojiMaftTbiH apTbiiona pH3biK- Heci6e ajiybma MyMKiHairiH ainaabi. EHaeine ayHHe-6aHJibiK- 1 HFHH, KEAEFT-MicKiHre ACAPAEM KepceTymi AAAM Ajijiahibin urijiiriHe K;OJI JKeTici3in, OCM AYHHEAE-AK ACYMCAFAHMHMIJ KAPBIMTACHH ajiaaw HE Manrijiiic eMipae Ajuiah TaFanaHwn CHHbma He 6ojiaflbi. 2 Byji acepae MyH/iaH a«aM 6yji ayHHeae a6wpoH-/i;anKKa 6ejieHeTim He anbiperTe acorapu aapexce HeMfleHeTim TypajiM aftTHJiraH.
138 IariAep } K Y P e r ' H ' B KyaHbiuibi Tbm a3FaHTaft raHa 6ejiirimH: KeMireHi ocbiHAaft yjibi aceMicTep- MeH cajibiCTbipyra Typa Ma? Ajuiah yrniH 6epijireH caaaKa AYHHe-6aftjibiKTbi ernya- KHTTa KeMiTneftTiHiHe Ajuiah ejiHiicmin 4m) ce3i FaHa eMec, acajinbira 6ejirijii HOTHacejiep ;ie Aejieji 6ojiaAbi. 0/iaH 6ejieK Ajuiah Tarajia ca/iaKa 6epymire MOJI cbift-cayan epi nrijiiK neH acorapbi Aepeace e3ipjiereH. AJI ce3iMeH He ic-epeKeTiMeH acaMaHAbiK acacaraH aaaM- AapAbin KiHeciH Kernipe 6ijiy Typajibi aftTcaK, OJI aziaMHbin a6bipoHbiH TOMeHAeTefli aen oftjiay KaTe niKip. KepiciHine, Kernipe 6ijiy a/iaMHbin a6bipoftbm acbipaAH, eftTKeHi e3 Kapcbi- jiacbi He AymnaHbiiia Kyrni aceTe Typa i3eTTijiiK KepceTy Ajuiah ajiAbiH^a Aa, aAaMAapA^m opTacbiHAa Aa acorapbi MapTe6ere aceTKi3eAi. KemipiMiniji acaH aAaMAapAa nri ecep KajiAwpbin, OJiapAbm MaKTaybma He 6ojiaAH, A¥mnaHAapbi AOCKa aiiHajia- Abi, acypT oraH acaKCbi K63KapacTa Kapan, oraH KapcbijiacbiHa Kapcw ce36eH Ae, icneH Ae acepAeM KepceTeAi. AJI Ajuiah Tarajia oraH ic-epeKeTme caft KaTbmac xacan, 0 3 neHAejiepiH KeiuipreH aAaMra KemipiM acacaftAbi. COJI CHHKTH AJUIAHKA aceHe OHMH; KYJIAAPBMA Kiiuineftiji- AiK TaHbiTKaH aAaMHHH; Aa Ajuiah Tarajia AepeacejiepiH K6Te- peAi. Byji Typajibi K,¥PAH KepiMAe: «Ajuiah ceHAepAeH HMaH KejiTipreHAepAiH; aceHe 6LiiM SEPIJIREHAEPAIN AepeacejiepiH K6TepeAi» Aen aftTbijiraH (Myaceaejia, 11). KimineftijiAiJiiK—6MM MeH HMaiiHbiH en 6acTbi aceMicTepi- Hin 6ipi. 0ftTKeHi OJI aKHKaTKa TOJIHK 6arbmyAbi aceHe Ajuiah neH OHHH; ejimicimn 6yftpbiKTapbiHa 6oftcyHyAbi 6ijiAipeAi. Byji 6yftpbiKTapAbi opbiHAay MeH TbiftbiM cajibmraHAapAaH Ka- nibiKTayAbi 6ijiAipin KaHa KoftMaft, AjuiahTbiH; neHAejiepiHe, OJiapAbm yjnceH-KimiciHe, 6eAeJI/U-KapanaftbiMbma 6ipAeft KimineftijiAiK TaHbiTyAH Aa KaMTHAbi. KiinineftijiAiJiiKTin Ka-
139 I a r i A e pjKyperimg gyaHbiiiibi paMa-i^apcMCH—TeKannapjibiK, on e3renep,a;in KYKbma KtipbiH Kapay MCH aztaMaapzibi KeMciTyAe KepiHic Ta6a/ibi. CaaaKa, KeinipiM^ijiiK aceHe KiniineftijminiK, MiHe, 6yji yrn KacHCT HriniK icTeyinijiepziiH1 cnnaTTapbiHa aceTyzie ajirbiinapT peTiHAe acypeai. 0 H T K e m ca/iaKa 6 e p y m i aaaM 03 6aftjibiFbiMen My^TaacAapAbm KaaceriH e i e y apKbinbi, an KemipiMinin acaH cmaM^ap/iBiH acaMaHAbiKTapbiH Keinipy apKbinw, Kimineftin Ki- ci 6onca, a c y p i r b m KtiJibiFbma T03iMAiniK TaHbiTbin, 6apnbiK aAaMAapra KepKeM MiHe3-KyJibiK KepceTy apKbinbi HriniK ic- Teilfli. XanwKKa KepKeM MiHe3-KynbiKTapbi aceHe acaKCbinbiK- TapMMeH KeHnefiiji/iiK TaHbiTKaH MyH/taft Kicinep/uil Annah AepeacenepiH KOTepezu, o n a p rieH/iejiep/uii apacbiH^a oeziejizu MepTe6ere n e 6ona/ibi aceHe A n n a h Tarana o n a p r a KenTereH cbiiinbiKTap 63ipnereH. NAFTRAM6APABM {•%}: «...aji 6ipey Ajuiah yuiiu xiiuineuiji- dix maubimca...» aereH ce3i neH/ie K i u i i n e f t i n n i n H n e i3ri MaKcaT neH A n n a h ymiH IHHH biKbinac TaHbiTy KaaceTTiriH KepceTeai. OftTKem Ken aaaM^ap e3aepimn AYHHeniK Mya- Aecme aceTy MaKcaTbiHAa 6nniri MeH 6aftnbirbi 6apnapAbiH; anAbiH/ia raHa HeMece cbipT K63re pnn ymiH Kiimneftin Ke- piHeai. BipaK MYHHH; 6 e p i pe acapaMCbi3 MaKcarrap, neH^ere AnnahKa acaKHHawK epi OHMH; caya6bm i3nereH aceHe aaaMaapra acaKCbinwK acacayra 6arbiTTanraH IHHH biKbinac - TH Kiniinemn/UK KaHa naftaa 6epe ana^bi. HriniKTiH KeMen- airi MeH TbiHbic-Tipminiri — AnnahKa AereH IHHH biKbinac. 1 «MrijiiK icTeyinijiep» apa6 TijiiH^eri «MyxcHHyHa» aereH ce3flin 6ajiaMacbi. Byji C63 «nrijiiK iciey», «jKaKCbuibiK; acacay» MarHHacbmaaFbi «axcaHa» aereH eTicTiKTeH ajibmraH. Byji eTicriKTeH TybiHflaraH Tarbi 6ip « m b m bny>uiac», «aflajiflbin» MaFMHacbiHflafbi «nxcaH» ce3i—iiri icTepfli cwpT K63re pun ymiH icTeyre Kapawa-icapcbi YFHM. OMap H6H eji-XaTTa6TaH ( A j u i a h oraH pa3H 6OJICMH) acenceH 6ejirijii xa/piCTe IIaHFaM6apbiMbi3 (0. «MxcaH aerefflMi3—Ajuiahi<3 OHbi Kepin TypFaHflaii nyjiinbuibiK eTyin, an erep O H H Kepin TypraHflaft 60Jia aiiMacan, OJI ceHi Kepin TypraHbiH (ecin/ie ycTa)»,—aereH.
IsriAep JKyperiHig KyaHbimbi OTLI3 BECIHini XAA^C Opa3aHbIH, CblHAblFbl jil J i e JT :1L>) O * ill ill Jli : Jli ill ^f ^J ij^ *vf| :(JJuj ill Jli .Jj^e> ill^Jl fiT JLP ^ki JL£ .jJbrf i i u t j P Oj iJb ( J ^ ,d..°~Ji in oIp ^ tJjLaJj AJL-J ILJOSJ V j j»jJ OlT lilj iar ^cJaJlj :ijljj j ^ i j i d i <&ii)( 0 6 y hypaftpa (Ajuiah ORAH PA3H 6OJICHH): «Ajuiah ejiiuici «AdaM 6ajiacbiHUH, 6apjiUK, OMOJIU ecejieuedi, wa^cbi OMOJI DEN coudau ounau jxemi MCI/3 eceze deuiu (KeSeftezu)1. Ajuiah mamjia: c0pa3adaH 6aaqa... OJI Men ytuiH xcaue OHbtH, chiubiH O31M 6epeMM2, (eirriceHi neHae) Men yuiiH tua^yam KflJiayu Men maMmuHaH muubuiadbi3>,—dedi. 0pa3a my- mytuu 6ejieuemiH em ^yanuiu 6ap: ay3UH atuxflH xeidezi KyaHuui 3KdHe Pa66bicuMen wojibiKftan xe3dezi xyaHbuu. 0pa3a mymyiuuHbiH, ay3biHUH, uici Ajuiahmun, ajidunda MUCKtniH, uiciueu be 0Ka9biMdupaxl>,—den aummu»,—aereH. 1 HFHH, a/iaMFa icTereH ap6ip n r i aMajiH YMIH EN KEMI a e n coHflaft OH aMajiflwn caya6H *a3buiaabi acaHe OHHH apKaftcbiCbi ymiH Ajuiah TarajiaAaH THICTI CblHJIblFHH ajiaflbl. 2 Ky-'iuibiJibiK-FH6aflaTTbin Ke3 KejireH TypiH Ajuiah yiniH opbiH«ay KepeK, an opa3aHHH aceHI 6ejieK, eftTKem, MYHFLA NEHFLEMN IHHH MEMHFLE opa3a TVTKAH- TyrnaFaHbi A j u i a h n a FaHa asm. CoHflbiKTaH, OJI yiniH A j u i a h Q3iHe raHa oejirijii aftpbiKina MapanaT a3ipjieftfli. 3 Byji acepre opa3a TyryiUHFa THSHM canwHraH inanyaT KajiaybiH KaHaFarraHflH- py, imin-acey FaHa eMec, 6eftayH3ffbiK, eaenci3fliK CHHKTH 6Y3HKTHKTHH 6apjibiK Typi TypajiH aftTHJiraH.
141 I a r i A e p } K Y P e r ' H ' B KyaHbiuibi Bacua 6ip pHyajnra IIaHFaM6ap ^Opaaa—x^ui^au1, qaucuSipinflitt opasa mymamuH xt/ui 6ojica, ouda apcbu- dux; icmeMecm2, aumu-tuy uibimpjHacbiu3, OJI ezep 6ipey OHU 6ajia$ammaca HeMece omu cox^nux/ca: cMen opam mymx/aH adaMMbin*,—decin»,—aen aimcaH (an-ByxapH, MycjiHM). Byji xaancrin Manbi3ti eTe yjnceH. Gyejii riaHFaM6ap acaanbi i3ri aMajiaap Typajibi, coHaH con opa3aHbi, OHHH ap- TbiiqirbiJibiFbi MeH epeKinejiirm, OJI ymiH ayHHe-aKbiperre KaH- aaft cbiH KyTin TypraHbiH aftpbiKina 6ejiin aiiTKaH. CoHbiMeH 6ipre, opa3a TyTyabm MeH-MarbiHacbi Heae eKeHiH aceHe opa- 3a TyTKaH aaaM HeaeH caKTaHybi THic eKeHiH TycmaipreH. By- jiapabin 6epi OCH xaancTe KaMTbijiraH. XaancTe acajinbuiaMa Karnaa Tycmaipijieai, OJI 6apjiMK ern- Kepe-acacbipbiH ce3aep MeH aMajiaap, Meftjii AjuiahTbiH KyKtma KATBICTBI 6OJICMH, Meftjii neHaejiepain KYKBIHA KATBICTBI 6OJI- CHH, en KeMi OHHAH aceri acy3 ecere, aji Keft6ipeyjiepi OAAH aa Ken ecere Ke6efteTimH KepceTeai. Byji Ajuiah TarajiaHbiii 0 3 neHaejiepme KepceTeTiH Keijmiairi MeH MeHipiM-manaFaTbi- HHH KaHiuaaHKTbi yjibi eKeHiH aHraKTaftabi. 0iiTKeHi ep6ip KbiJiMbic, ep6ip icyHe ymiH 6ip raHa aca3a aca3binaabi aceHe Ajuiah TarajiaHbiH; KemipiMi 6epiHeH ycTeM Typaaw. Op6ip Kaftbipjibi ic ymiH 6epijieTiH cbift-cayan en KeMi OH ece aceHe 6ejirijii 6ip ce6enTep biKnajibiMeH oaaH aa apTbiK Ke6eioi MyMKiH. Oaapabin KaTapbiHa nri aMaji acacaynibi aaaM HMAHBIHBIN Kyimijiiri, BIKBIJIACBIHBM KeMejiairi acaraaw. HFHH, HMaHbi MeH biKbiJiacw KaHinaabiKTbi KyniTi 6ojica, ic-aMajiH- HHH caya6bi aa coHinajibiKTbi apTaabi. 1 To3an OTHHaH KopraHTHH KaJiRaH, naHa 6ojiaAbi. 2 By3biK ic-epeKerrep acacaMacbiH. 3 HaaaHflap ceicijifli aftraHJiaMacHH, eniKiMMeH acaHacajiaacnacHH.
v. l3riAep jKYperimg, &yaHbimbi CoHaaH-at; OJiapAbm KaTapbma aMajmapztbiij Manbi3,a,biJibiK AepeacecmiH yjiiceH 6 o j i y b i m Kipeai. B y r a H Mbicaji p e T i H / i e , 6 i j i i M a c o j i b m a HeMece a c a j m b i M a K c a r r a r b i a i H H m a p a j i a p r a 1 acyMcajiraH Kapacbi-KapaacaTTbi, KepneMffiri, KyaTTbiJibiFbi ace- He T y p j i i K e A e p r i j i e p r e T O H T a p w c 6epyi c e 6 e m i y j i i c e H a e p e a c e - re n e 6ojiraH ic-aMaji/iapflbi aTayra 6ojiaa;bi. M y H f l a f t aMa/map Typanw IIaHFaM6apzibiH y u r i p r e KaManbin najiraH a/iaMziap2 1 MyH«a MeuiiT cajiyra HeMece 6acna aa KenuiiJiiKKe naiiaacH THeTiH JKOJI cajiy, KaHan i^a3y, Keaeifoiepre KOMCK KepceTy T.C.C. icTepre icapacbi xcyMcay Typanbi AHTBIJIRAH. 2 Byji acepae HMAM ea-Byxapn A6ayjuiah H6H OMAPAAH (Amiah eKeci EKEYIHE pa3bi 6OJICMH) pnyaaT eTKeH xaancKe cijiTeMe acacaaraH. OJI: «Ajuiah ejiniiciHin «CeHaepain ajiaapbi«aa 0Mip cypreHaepaeH yin aaaM acojira nibiraaM aa, 6ip yHripre TyneMeK 6ojibin, irniHe KipreHae, TayaaHflayTac Kyjian, yuripaiil (ay3bm) acaybin i^ajiaabi. CoHaa o j i a p : « Pacbmaa, 6yji TacTaH ceHaepai Kaftbipjibi icTepisfli* a&Tbin AjuiahKa ayra K^uiyjiapbin raHa KyTKapa ajiaabi»,—aeftai. C e i m n ojiapflbm apacbiHflarbi 6ip Kici: « 0 , Ajuiah! Memn acacTapu KejireH napT aia-araM 6ap efli. OjiapflaH 6ypi>iH OT6acbiMa aa, i^yjiaapHMa aa KeniKi cyTTi iniKi36eftTiHMiH. Bip KyHi 6ip Hepce i3aen ajibiCKa KeTTiM ae, KeniKe ojiap yftbiKTaFaHra aeftiH opajiMaawM. KeniKe (irneTiH) cyTTepiH caybin (aKejiceM), eKeyi yftbiKTarr KajiraH eKeH. CyTTi ojiapaaH 6ypbiH oi6acbiMa aa, iquiaapHMa oepriM KejiMeft, biaMCTw KOJibiMa ycTaraH KyftiM Tan aTnaHina ojiapflwn oHHraHbiH KyTin OTbipabiM. COCHH eKeyi OHHbin, cyTTepiH iniTi. 0 , Ajuiah! Erep COHM 03iHHin anaapbiHflbi i3aen** icTereH oojicaM, 6i3ai 6acbiMbi3ra TycKeH MMHa TacTaH KyTK,apa rep», — aeai. COJI Ke3/je (Tac ojiap yuripaeH) uibira ajiMaHTMHaaft 6on a3aan aniMJiaabi»,—aeremH ecTiaiM. naftraM6ap ( 0 : « ( C O C H H ) 6acica 6ipi: «0, Ajuiah! Memn 6ip KEKEWMN KM3bi 6ojiaTHH, OJI MEH ymiH AAAMAAPAWH EN cyfliKTici eai. O H H AFTHAAABIPRAH eaiM, KapcbuibiK acacaan. CeftTin 6ip KypFaiaiibiJibiK; acMjiH KEAREHAE, OJI MEHEH (acep- aeM cypan) Kejiai ae, oraH aeremMe KOHyi ymiH acy3 acnapMa aHHap ycbiHabiM. OJI 6ojica KejiicTi. CeftTin K;OJIMM aceTKeHae, OJI: «Ey3yFa xaKj>m 6ojiMaraH (6yji) Mepai 6y3Fanbinflbi aceH caHaMaftMbiH»,—aeai- CoHaa MeH ymiH aaaMaapaMn en cyftiKTici 6on Typca aa, oraH acaubmaacyaaH KbicbiJibin, KeTin naJiflbiM aceHe 6epreH AJITBIHBIMFLW aa AJIMAABIM. O , A/uiah! Erep COHM 03iijHin ANAAPBINABI i3aen icTereH 6ojicaM, 6i3ai 6acbiMbi3ra TycKeHHeH KyTicapa rep»,—fleftfli. COJI Ke3ae (Tac) ojiap niHra ajiMaHTMHaaft 6on (6ipa3) ainbuiaabi»,—fleai. HaftraMSap «(COCMH) yiuiHiiiici: «0, Ajuiah! MeH 6ipHeme Mepairep acaaaan, aKbuiapbiH 6epreH eaiM. TeK 6ip Kici raHa e3meraecijiiHi(MeHae) najiawpbin*** KeTTi. AJI MeH OHbm as;bicbiH airaajibiMFa cajiwn, oaaH Ken Maji-ayHHe naftaa 6ojiabi. Bipa3 yaiy>iTTaH con OJI Keain: «Eft, AjuiahTbin tcyjibi! MaraH aKbiinabi 6ep»,—aeai- MeH oraH: «CeH Kepin TypraH (MbiHa) Tyfte, CHbip, KOH MeH nyjiabiH 6epi cernR anbiHH3H»,—aeaiM. AJI OJI: «Eft, AJUIAHTHH Kyjibi! MeHi KeaeKe eTin Typcbin 6a?» — aeai. «Cem KeaeKe eTin TypraH acoigiHH*,—aeaiM. CoHaa OJI oaaH enmapce KajiabipMaft, 6epiH aabin aiiaan KeTTi. O , Ajuiah! Erep COHM 03inHin anaapbinabi i3aen icTereH 6ojicaM, 6i3ai 6acbiMH3ra TycKeHHeH KyTKapa rep»,— aeiiai. COJI Ke3ae (Tac) anibuibm, ojiap niMFbin KeTeai»,—aeai»,—aereH.=
143 V l3riAep asyperiHijj gyaHbiiiibi acaHe HTKe cy 6eprem yiniH Ajuiah Tarajia 6ip ace36Kine aiieji- re KeinipiM acacaraHbi1 acaftbmaa enriMejiereH xaaHCTepmae aHTbijiFaii. Byji afiTbijiraH ce3 6acica aa aMajiaapra ce6enini KH3MeTiH aTKapaTbm, aaaMaap oaaH yjiri ajiaTbiH He oraH cepiKTec 6ojiaTbiH, aca K,aT 3apyjiiKTepain ajiabiH ajiaTbiH HeMece yjiKeH nrijiiKTepre aceTKi3eTiH aceHe yaKbiT He opbiH- HMH;2 HeMece aMaji icTeymimH Ajuiah ajiabmaarbi Kaaip-Ka- cneTiHe 6aHJiaHbiCTbi ecejii cbift ajiaTbiH ic-aMajiaapra aa KaTbicTbi. Cbift-cayanTbin Ke6eioiHe acep eTeTiH K,03Faymbi KyniTep- aiH biKjiajibi 6apabiK nri icTepre 6ipaett. XaancTe opa3aHbin acorapbiaa aHTbiJiraHaapaaH TbicKapu eneHi 6aaHaanraH. ByFaif KOCbiMina IlaHFaM6apbiMbi3 opa- 3a yiniH 6epijieriH cayan 6apjibiK aMaaaapra opiaK aTajiMbim ecejieHy acojibiMeH eMec, reK Ajuiah TarajiaHbiH tceninijiiri MeH acoMapTTbiFbrna 6aHjiaHbicTbi 6epijieTimH ecicepTKeH. OJI cbifljibiKTapabiR KaHaaft 6ojiaTbiHbiH aftTbin aceiKi3y ae, CHnaT- Tay aa MyMKiH eMec. Ajuiah opa3a TyTKaHaapabi K63 KepMereH, KyJiaK ecTiMereH acaHe aaaM3aTTbin KanepiHe KejiMereH Hap- cejiepMeH Mapanarranabi. Byji xaancTe 6acKa aMajiaapabiH iiniHae opa3a He yiniH epeKine cnnaTKa ne 6ojiraHbi Typajibiaa nycKay 6ap. Ce6e6i, opa3a TyTKaH aaaM Ta6HFaTbmaH Hancici acaKCbi Kepe- =*HFHH, TeK AjuiahTbin piwajibiFbi ymiH icTejireH aMajmapHHflbi. **HFHH, aTa-AHAHM nypMerreyre KaTbicTbi 6yftpbiFbin,nbi IHMH HKHJiacHMMeH opbiHflan, aKj>ipeTTe e3imhiflHflapHHAHKepy SaiyjiTbma 6ejieHyiM/u yMiT eTin. ***Byji acepae Mepairepain en6eK aKHCbiH 6yji aaaMra yaKHTina caKTafi Typybi ymiH KaJiflbipraHbi T y p a j i b i aHTbuiraH. ' MYHFLA HMAM aji-Byxapn 06y hypatipa/ian (Ajuiah ORAH pa3bi 6OJICMH) ACETKI3REH XAFLHCTIN MA3MYHBI MEN3EJIREH. OH/ia Ajuiah ejimici «Bip aceniji acypicri sftejire KemipiM acacajiflbi. OJI KYAHK 6acbinaa TUiiH canaKTaTbin, mejiaeH ejirejii xcaTKaH 6ip HRRIN KACWHAH erin 6apa ACATKAHFLA, MeciciH niemin, OPAMAJIHHA 6aHJian, (HTKC) cy ajibin (imKi3inri) acaHe COJI ymiH OFaH KemipiM acacajmw», —AEREH. 2 MyH^a, MbicanH, M H H afi«aH Kaftbipjibi K,agip TymHae HeMece M e K K e n i n x a p a M aiiMaFbi CHHKTH KACIIETTI o p b n m a p a a icTeJireH T.C.C. n r i a M a j i a a p MEN3EJIREH.
144 Vt a r i A e pJKyperiHigg y a H b i i i i b i TiH, aca KaaceT Hapcejiep^iii 6apiHeH 6ac TapTbin, 6acKa 6ip Hapcem ojiapaaH apTbiK Kope^I. HFHH, Hanci KaiiayjiapbiHaH AjuiahKa aereH cyHicneHniijiiriH acorapbi Koftbin, Ajuiah ymiH ojiapaaH 6ac TapTaflbi acaHe MyHbm uibiHTyaHTbra Ajuiah- TaH 6acKa eniKiM 6ijie ajiMaft^bi. Coin-in OHMH AjuiahKa ae- reH cyHicnemmjiiri ajiflbinrbi opbiHra eTin, 6apjibiK Hanci KyniTapjibiKTapbrnaH ycieM Kejiefli, aji AjuiahTbin pH3ajibirw MeH cbiftjibiFbiHa yMTbijiybi Hanci KajiayjiapbiH KaHaraTTaH- flbipy/iaH 6ypbiH Typaflbi. MiHe, ocbi ce6enTi Ajuiah Tarajia opa3a TyTymbiHbiH caya6biH epeKiue CHnarra 6epeTimH ec- KepTKeH1. Ecenci3 cbiftjibiFH 6apjibiK acapaTbijibicKa Torijiin TypraH, OJI cbiftjibiKTapaaH 0 3 m e acaKbm nensejiepre en iceMeji yjiec 6epin, ojiap 0 3 ajiAbiH^arbi nanepre Kipin-nibiKjiaftTbiH Hapcejiepre aceTyi ymiH 6apjibiK MyMKiH,zuKTep,zu acacaraH aca MeftipiMfli, PaKbiMflH, >KoMapT api HrijiiicTi Ajuiah Tarajia 0 3 MOHHbiHa ajiraH cayan-cbiftjibiKTap Typajibi He OHJiaftcbin?! EHfleme, OJI IHHH biKbiJiacneH opa3a TyTKaH^apra HeH/teii MapanaT KepceTeTiHiH KHHJibiija icejrripe ajiacbin 6a?! AftTbin aceTKici3 ce3iM... Ajuiah Tarajia 03i ymiH apHan a/ibin, oraH 6epijieTiH cbiftjiuKTbi TeK KaHa 03imii Kenniijiiri MeH MeftipiMiHe 6aHjiaHbicTbi eTKeH aMaji ce6eirri opa3a TyTy- mbiHbiH: acyperi KyaHraHHaH yuibin Keryre a3ip! Byji Ajuiah- Tbm Keijiuijiiri, OHH Ka/iaraH neHaecme Hacin ereai. Ajuiah— yjibi KenmijiiK Heci. Byji xa/iHC nenae eKi HapcefleH 6ac TapTKanzia raHa TyTKaH opa3acbi KaMiji 6ojiaTbiHbiH KopceTeai. Eipimm: Imin-acey, acbiHbicTbiK KapbiM-KaTbiHac T.C.C. opa- 3aHbi aHHK 6y3aTbiH Hapcejiep. 1 Hfhh, 6ac^a Ke3 KejireH i3ri aMaji yinm OHHaH aceri acy3re aeftmri Hri amajiatih caya6M aca3HJiaabi, aji opa3a yctafah aaamfa Ajuiah ejiaenaftaa Ken cmhjihk; y e a e eTKeH.
I s r i A e pJ K y p e r i H i gKyaHbimbi EiaHini: OPA3AHMH caya6biH KEMITETIH AMAJIAAP. HFHH, opa3a TYTynibi apcbi3abiKraH, aftraH-myaaH, xapaM icTep MCH xapaM ce3aepaeH, 6apjiMK KYHQ aTayjibiaaH, aaaMaap apacbiH- aa aceK Kepy ce3iMiH TyabipaTbiH 6apjibiK aay-acaHacajiaaH ayjiaK 6ojiybi raic. COJI ymiH ae Ajuiah ejiinici «...apcbi3- duic, icmeMeciu..—aen, opa3a TyTKaH aaaMHbin euiKaHaaft acaMaH ce3 aftTnaybiH, «...amau-uiy tuumpMacuu*,—aen, aay-acaHacaji, eperic TyabipaTbiH ce3re KHjiiKneyiH 6yHbipabi. Ajuiah ejiinicimH ^KiMde-niM emipix ce3 6eu omu OMOJI KJBUIYDAH muubuiMaca, Ajinahxfl. OHWH, OKen-ituyden muubuiybiHbiu, qtuicemi OKOK;1*2 a e r e H c e 3 a e p i a e ocbiraH y H a e c e a i (aji-fiyxapH). KiMae-KiM ocw eKi KaaceTTi uiapTTbi opbiHaan, opa3aHbi 6y3aTWH aceHe 6apjibiK TMHMM cajibmraH HepcejiepaeH ayjiaK 6ojica, onaa opa3a TyTyinbiJiapra 6epijieTiH cayanTbi TOJIHFM- MeH ajiaabi, aji myhm icTeMereH aaaMHbin o6ajibi e3iHe. CoHaH con rTanraM6ap opa3a TyTKaH aaaMra 6ipey acaH- acaji niMraprbicbi Kejiin He 6ajiaraTTan coKTMKca: Men opa- OMUH» a e n aHTy KepeKTiriH nycKaaw. ByaaH uibirap naiiaa, coKTbiKKaH aaaMra: « B i j i i n KOH, MeH ae cemH aftTKaHbma Kapcbi acayan Kairrapa ajiaMbiH, 6ipaK MCH opa3aMbiH. CoHabiKTaH opa3aMabi K y p M e i r e n , OHMH KeMejiairiH 6y3rbiM KejiMeftai aceHe A j u i a h neH OHBIH e j n n i c i m t j 6YHPBIRBIHA 6oHcyHaMbiH! Bijie-6ijiceH, opa3a Mem cajirbuiacyaaH Kairrapbin, ca6bip caicrayra yHaeftai. CeH MaraH He icTecen a e Memm 6ya epeKeriM ceHin; icinHeH acaKCbi e p i acorapbi!» a e r e H MarbmaMeH acTacbin acaTbip. 1 Byji ce3flep«i TiKejieii MaFbmacbiHfla K;a6buiflaMay KepeK, OHCM3 aa Ajuiah Tara/ia eniHepcere MyKTaac eMec. Byji acepre MyimaH acaFflaftaa OHMH opa3acHH AjuiahTbiH Ka6i>ui eTneirriHi TypajiH aHTbiJiraH. 2 Byji xaanc Q 6 y hypaftpaflaH ( A j u i a h oraH pa3bi 6OJICMH) aeeTKeH.
IariAep JKyperimg gyaHbiiubi CoHaaft-aK 6yji xaanc opa3a aceiie 6acKa aa 6apjibiK nri aMaji/iapra 03 aepeacecmae Koiiiji 6ejiyre, ojiapaw anrbma aceTKi3yre aceHe ojiapabin caya6biH KeMiTeTmaepaeH ayjiaK 6ojiyabi nycKaftabi aceHe aMajiaapabin KaaceTTi HiapTTapti MeH ojiapra 3HHH KejiTipeTiH Hopcejiepai KC3aecTipren acaraaiiaa He icTey icepeKTiriH ecKepTeai. ILAHFAM6APABM (GG): «Qpasa—K,ajiK,a.H» AEREH C03IHEH opa3a neHae OHbm KOMeriMeH 6yji aYHHeae KyHOJiapaaH caK- TaHbin, 03iH nrijiiKKe MauibiKTaHabipaTMH aceHe aKbiperre a3anTaH KopraHaTbiH Kypaji icneTTec aereHi anrapbijiaabi. Byji—opa3aHbm naftaajiapbma KaTbiCTbi niapHFaTTbiH eH 6acTbi aaHajibiKTapbiHbiH; 6ipi. Ajuiah Tarajia: «Eh, HMaH iceji- Tiprenaep! CeHaepre e3aepiipieH SypbiHrbuiapra napbi3 eTijireHi CHJIKTW opa3a napbi3 eTijiai. BajndM TaKyaJibiic; jq.uiapcbiH^ap»,—aereH (Ba^apa, 183). Opa3a—6ojiMbicbmaH KopraHbim Kypajibi ©pi TaKyajibiKKa aceTKi3eTiH K03raynibi Kyrn. Byji opa3aHbiHi MeH-Marbmacbi MeH naftaajiapbm 6ip acepre morbipjiaHabipaTbiH yrbiM. QftTKem opa3a TMHMM cajibiHraH xapaM Hepcejiepaen KaftTapaaw He caKTanabi aceHe aaaMaw KenTereH 6oftcyHy aMajiaapbma biHTanaHabipaabi. Ajuiah ejmricimn «0pa3a myrnyuibi 6ojimemiu exi KyaHbiui 6ap: ayzbiH auixpH xe3dezi xyaubiui wcane Pa66bicbiMen wcojibiKftan xe3dezi KyaHbiiu» aereH C03mae OCH aYHHeaeri aceHe MenrijiiK eMipaeri KOC 6ipaeft CMHJIMK Typajibi aHTbijiraH. Opa3a TyTKaH Kici 6yji aYHHeaeri cbiiijibirbiH aybi3 auiKaH Ke3iHae ajiaaw. OJI opa3acbiH aafbina aceTKi3yre Ajuiah Tarajia MyMKiiiaiK 6epin, nrijiiKKe 60jiereHi ymiH aceHe KyHi 6OHM TbiftbijiraH KOijiji TijieriH KaHaraTTaHabipa ajiaTbiHbma KyaHaabi.
147 VtariAepJKyperiHiggyaHbiiiibi AJI MenrijiiK eMipaeri cnftjibiFbiH aftTcaK, OJI Pa66bicbiMeH acojibiFbin, OHHH; pa3bijibiFbi MCH acoMaprrbiFbma rnoMraH ceTTeri meKci3 KyaHbiuibi 6ojiMaK. Opa3a TyTKaH neHaemn 6yji ayHneaeri KyaHbinibi OHMH aKbipeTTeri KyaHbiiHbiHbm yjirici icneTTec, Ajuiah Tarana opa3a TyTynibira exeyiH ae cbiftjiaftan. CoHaafi-aK 6yji xaancTe aybi3 arnap Me3riji acaKbmaan, opa3a TyTKaH aaaM aybi3 amy KyaHbimbiHa KeHeace, 6ya KyH 6OHBI Kenia KaaayHH TyHHiHKTbipbin KHbmabiK TapTKaHbi yiniH QTCM 6ojiaTbiHbi aceHe 6yji oraH acana Kym-KaftpaT aapbiTbin, nri aMajiaapra epi Kapaft MaKcaT Koiora aceTejieinim MeH3ejireH. EHAI, Aaaah ejimicimn «0pa3a mymyiubiHbiH, ay- 3biHbM, uici AjuiahmbiH, ajidbiuda Muacmin, uiciuen de wca- suMdupanaereH ce3iHe Kejiep 6ojicaK, MyHaa acKa3aHbmaa TaMaK KaJiMaraH aaaMHbm; ay3bmaH inbiraTbiH nic Typaabi aftTHJiraH. Byji nic 6acKa aaaMaapra acarbiMCbi3 6ojiraHMeH, Ajiaah ymiH MHCKTHJ HiciHeH ae acarbiMabi. Ce6e6i oa nic Ajuiah Tarajiara KyJimnjibiK eTy MeH OraH acaKbmaaft Tycy epeKeTi H6THaceciHae naftaa 6oaraH. KyaiiibiabiK HeTHace- ciHae opbiH ajiaTbiH 6apaHK KHbmabiKTap MeH acaFHMCH3 Hepcejiepai Aaaah acaKCbi Kepeai, an MyMm Kici Ajuiah acaKCbi KepreH Hepceaepai epaaftbiM acorapbi Konabi.
148 tariAep HtyperiHig KyaHbimw OTBI3 AATHHniH XAA^C Ajuvah^a magbiH 6oAFaHAap#biig ^acneiTepi x_ /, >M , J u ; iill 01 4U ill iill Jy^j Jli :Jli aIp 4)1 ^.t j p fr^if 6J <.<u°j?j\\i «iiT jiii ^ ^MP : Jli cJT i«U?-I J!?- Jiljiil* ^/jfik Jljj Uj i<Qp jJb If uffrjVAJP o a a j j u j tiiJLp^ jJiUsJ-i j J j j-Jt^* ' '» ^\" ^/ - .<•iU-\" *U~» } S * 9% 9 J ^ j•i 9 Ufj OjJl l 9 6 y hypaftpa (Ajuiah oraH pa3bi 6OJICHH): «Ajuiah ejiiuici {0: cPacbinda, Ajuiah matajia:«Kmde-KiM Matan oKa^biH1 1 «>KaKHH» (yajm) AEREH CE3FLIN acTapHHfla E3IMN TaiwajiHFHMeH, 6apjibiK AIHH MiH/jeTTepiH MyjiTiKci3 optmaaybiMeH 5K9He MYHEH JX& oacua KenTereH Hri icTepai aTiopywMeH epeKinejieHeriH a«aM Me«3ejiefli. ByJi ce3 apa6 TwiHiH yiu Ty6ipjii (yay, JISM XCAHEfia)CE3MEH Typaaw. O C H Ty6ipaeH TybmsaraH e3re ETICTIKTEP ae «»caKbiH 6ojiy», «6acKapy», «aoc neftijmi K^Ttmac ycTaHy», «KQMCK KOJIBIH co3y» T.6. MARBMAJIAPFLM 6WAIPEAI. « Yajm» ATAJIAXHH AAAM vHeMi AJUIAHRA FH6A«AT erin, OraH 6oflcYHyaaH nieT KajiMaftflH 3K3He OraH 6aFbiH0aymbuibiKKa accui 6epMeftfli. CoHMMeH KaTap, 6yji ce3 OCH TYSIPAEH TYHHFLAIRRBIH bipbiKCM3 eric eciMmeci MaFHHacbiH 6epin: «MyH,gaH neHflem Ajnah Tarajia, 03i oejirijiereH meKTepaeH mbiKnaft, 6 y i i p b i K T a p b i MeH T b i f t b i M f l a p b m a 6 o f t c y H F a H H y m i H apflaftbiM Koprari, KaMKopjiHFMHa ajia^bis. aereH MarbmaHH «a KaMTybi MYMMH. 9^-Byxapn MeH MycjiHMHin «CaxiixbiHfla»: «YSJIH» (ROC) ce3i «aayy» (ayrnnaH) ce3imn, aji <ymiaa> (aoc neftijwi KaTtmac yCTaHy) ceai <aaaya> (K3CTacy, acayjiacy) ce3imn aHTOHHMi. floe neftijifli KaTbmacTbm Heri3iHfle—cyHicneHinmiK neH 3KaKbiH 6ojiyra Tbipwcy, aji nacTacyabin Heri3iHae—aceK Kepy MeH ayjiaK 6ojiy 3caTHp» aen aftTbuiraH. H6H Xaacap «OaTxyji-BapHae>>: «Ajuiahi<;a ACAKHHHHR acTapbiH^a Ajuiah SKaftjiw 6ijiiMi 6ap, OraH ooftcyHyflaH mbiicnaHTbiH, AjuiahKa Fn6aaaT dyae fflbmaiibiJibiK, TaHbiTK,aH nen^e acaTbip. Ajuiah Tarajia: ^ELnin i^oiibiimapl Pacbiftaa, AjtuahTbffl ^ocTapunia Kayin-naTep SKOK, epi ojiap ^afirbipMaitqu. CoH/jatt HMaH KejiTipin, Tanya 6ojiraimap; ojiapra ayHHe TipmLiiriH/je acaHe aKbipeTTe RyaHbiui 6ap. AjuiahTbiH ceaaepi e3repMeft/ii. Mine, ocu 3op Ta6bic»-,—(K)Hyc, 62-64)», —«en aca3FaH.
149 VtariAepJKyperiHig gyaHbiiiibi ( aaaMra) dymnandtax, xpuica, Mwdemmi mypde omu coguc jKapuHJiauMunI JleudeM Magan Q3iM omu napbi3 emxen- uen apmbiK, Men ytuin en, cyuixmi uepceMeu Mcax,bmdamH eMec. Condau-ax, nendeM nanindep1 apx,buibi OHU 3Kax,cu xepzeuiMiue Magan wcaxfimdan xejie 6epedi. AJI Men OHU jKdK,cbi xepceM, OJI yuiiH ecmumiu xftjiatu, xepemin xo3i, ycmaumun X,OJIU WANE Mcypemin ambi 6OJICIMUH2 WANE OJI Menen mbiece, Mwdemmi mypde (cyparaHHH) mapmy emeMiH, nana cypaca, Miudemmi mypde nana 6epeMW. Meni 03Ut icmeumiu euiuapce ejiiiudi muiaMaumuu MyMtHHVH, oKaubiH ajiyga xflmucmu x;o6ajiMcugaHbiMdau x;o6aji3Kbimnaudbi3, ( Q f t T K e m ) MeH OHUH, KlajiaMa$aHbiH icmeziM xejiMeiidi— den aummbi— dedi». B y j i yjifci xaa,HC — Ajuiah^a acaKj>iH 6ojiFaHaapabiH, cnnaT- Tapw, ojiapawH Kaaip-KacHerrepi MeH HeMaeHeTiH opbmaapbi Typajibi 6aaHflaraH xa/tHCTepain en acaK,cbicbi. EH^i ocw 6ip yjiw xaancTi Tanaacaic: • Ajuiah 03iHe acai^iH 6ojiFaimapFa ff¥innana;biK KepceTy OHHH ©3me aymnaHabiK; KepceTyMeH ACEHE OraH Kapcbi co- 1 M y H ^ a xaKya a^aMHbiH epiKTi Typ/te acacaiiTbiH KOCMMina FH6a/taTTapbi: Haniji HaMa3/iapbi MeH opa3ajiapbi T.C.C. afiTHJiraH. 2 Byji C63flepflifl MaraHacbi: « Ajuiah Tarajia MyHflafi neH/ieciHe acorapHaa aTajiraH «eHe Mymejiepi apuHJiH acy3ere acaTHH icTepae 03i acapaeM 6epe«i, HFHH, OHM ©3i yHaTaTHH ic-aMa/wpra 6aFbiTTan, 03i aceK KepeTiH apeKeTTepaeH, MacejieH, 6oc C63 TbiHaayaaH, THHHM cajibiHFaH Hapcejiepre KapayaaH T.C.C. ayjiaK KbiJia«bi aereHre caa/iH. 3 M6H ac-Cajiax: « M y H f l a «Ko6ajiacy» flereHfle, 6epiHe 6ejirijii KoSajiacy Typajiw eMec, 63 epiciHeH THC HapceHi icTereH K;o6ajiacyjiM acamiHn acaft-Kyfti aHTbuiraH. Byji JKaraaftaa OJI: « A i u i a h 0 3 i m n cyfticneHiuijiiri ce6eirri MyMiH neHRecimH acaHUH ajiy apKbuiw OJI KajiaMaraH HapceHi i c T e r i c i KejiMeftfli. GiiTKeHi, 6yji aca- pnia ayHHeae ejiiM a3 raHa aaaMaapflbi ecenTeMereH^e, 6api yiniH yjiKeH Kaftrbi- KacipeT 6ojibin Ta6biJiaflH. QfiTce ae Ajuiah 03imfj aca3MHiHH MeH ejiiMfli ajiflHH ana 6ejirijieyi ce6enri 6epi6ip MyHH icTeft/u, eiiTKeHi ap6ip aaaM 6a>iacH aacaji /jaMiH TaTybi THic» aereH MaFbmaHbi anaaTaflH. CoHflaft-aK 6yji xaancTe Ajuiah MyHH neHfleciH T8MeHfleTy«i KajiaraHflHicraH eMec, KepiciHine OHH acorapbuiaTyflH KajiaraHabiKTaH icTeihim acaiuibi Men3ejireH, Here aereH«e, QJIIM—KypweT neH nrijiiK MeiceHiHe eTy acojibi 6ojibin Ta6buiaflH»,—aereH.
150 IsriAep jKyperiHig uyaHwmw FbiCKa KipicKeHMeH 6ipaeft eKeHiH xa6apjiaaw. AjuiahneH acay- jiacaTHH aceHe OraH Kapcbi COFBIC 6acTaftTbiH aaaM epaaftbiM acenijieai, aji ON Kayinci3airiH Koprayra yeae 6epreH Kici acenin niBiraabi. ©HTKeiri AjuiahKa 6ojiraH aaaMaap OraH yHaiiTbiH Hepcejiepaiw 6epiH opbiHaaraHbi ymiH Ajuiah Tarajia ojiapaw acaKCbi Kepeai, ojiapati KaaceTrimn 6epiMeH KaMTa- Macbi3 eTeai aceHe yaftbiM-KaflFbijiapbiHaH KyTKapaabi. • OJI ©3me acaKbrn 6ojiraHaapabm KeMea CHnarrapbi Typajibi aiiTTbi. O j i a p en aaabiMeH HaMa3 OKy, opa3a y c i a y , 3eKeT 6epy, KaacbijibiKTbi eTey, mapHraT K¥nTaFaHFa maKBipbin, OJI TepicKe HibiFapraHHaH KaftTapy CHHKTH aiHH napbi3aapaw opbmaay aceHe Ajuiahrbin KYKMKTapbi MeH OHMH neHaejiepi- m n MiHaeTTi KYKBIKTAPBIH caKTay APKHJIBI, coHaaft-aK KOCHM- rna Heniji aManaap acacay apKbiabi AjuiahKa acaKWH 6ojiyra yMTbijiaabi. Ce6e6i mapHFaTTa ep6ip napw3 aMajira ceHKeceriH, oaapann KeMinijiiKTepi MeH caya6biH ToawKTbipaTbiH yjiKeH Kaaip-KacneTKe ne Henia aManaap 3anaacTbipbiJiFaH. • AjuiahKa acaKbiH 6oaraHaap napbi3 aMajiaapMeH KaTap Henijiaepai ae opbiHaaraHbi ymiH Ajuiah TarajiaHbin KaM- KopjibiFbma 6ejieHeai. Ajiaah Tarajia ojiapra 03imn pH3a- HibiabiFbiHa aceTKi3eTiH 6apjibiK acoaaapati onaftaaTaafci ace- He ojiapra ceTTiaiK 6epin, 6apJibiK ic-epeKeTTepiHae TypajibiK aapbiTaati. HeraaceciHae, oaapatm ep6ip ecTy, Kepy, ycTay aceHe acypy epeKeTi Ajuiah ymiH, OraH 6oHcyHy ymiH 6ojiaabi. • Ajuiah Tarajia 03iHe acaKbiH 6ojiraHaapabiii 6apjibiK ic- EPEKETTEPIHE TypajibiK aapbiTHn KaHa KOHMEIH, ojiapafcin a y r a - TijieriH Ka6biji eTeai. Ojiap TijieK KtiJica, aiHaepi MeH aYHHejiiK naftaajiapHH KaHaraTTaHabipaabi, acaMaHawKTapaaH naHa cypaca, Kopraftabi. • Aaaah Tarajia ojiapra 6apjibiK acaraaftjiapaa MeftipiM- aiJiiriH aHMaiiabi. Erep O a neHaejiepiHe ejiiMai Tarawp
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360