Киелі күрті жері

Совхоздьщ партком хатшылары болып Токкожа Нурпешсов, лиакпар Жылгелдиев, Култай Мусатаев, Кебенбек Копбаев, скелд1 Кулпыбаев, Нурка Смагулов, Токтасын Балтабеков, Турсыг Мусаханов, Досан Ынтыкбаев, ал косшодак комитетшщ торагал болып Ш окыжан Омарбеков, Жумажан Адамбеков, Сешткер I ысбеков, Эдшкадф Кашкеевтер кызмет жасады. Куйган селолык CoBeTiHiH торагадары болып Акыл Алтынбеь Сеш ткер Райысбеков, Эсия Эбд1ранова, Омарбек Караев, Кыдыр Есенов, Бидайбек Усенов, Амангелд1 Кордабаев, Канат Камауб сынды азаматтар ецбек етш, ел курметше белендк Ш аруашылык тсзгшш Ержанбек Нурбеков устап турган жылдг жоспарлар артыгымен орындалды десек, акикаттан алшак кетп ет Ол баскарган жет! жылда ш а р у а ш ы л ы к т ь щ т а с ы ерге домалап, алды к орындардан корш дь Мал басын оз тол1 есебшен кобейте отырып, жоспарын артыгымен орындауга кол жетюзщщ. Ол ушш мал тукым асылдандыру моселеа алдьщгы кезекке койылды. «Басшымын» деп i бинетте отырмай киырдагы малшы ауылдарын аралап, малшылард1 турмыстык жагдайына кощл болдк Ж емшопп артыгымен дайында ды одетке айналдырды. Малшы балаларынын орталыктан толыккаш 6 m iM алуына жагдай тугызды. «Куйган» совхозыньщ ел1м!зге кещ нен танылуына малшыл; кауымыньщ ciHipreH ецбектер1 зор болды. Атап айтсак, жылкыш Эгшрбек Толыкбаевтыц eciMi ел1м1зд1 шарлап к ета. Атакты жылкышь ньщ жет1стжтер1 жайлы республикалык, одактык басылымдар жарыс жазды. Ага жылкышы Эппрбек Толыкбаев торт жылда багымындан биелерден 310 кулынньщ орнына 427 кулын алып, аман о ар д ь Бу жоспардагыдан 117 кулын артык деген соз. Жемютс откен торт жылд жылкышы отбасы совхоз кассасына жоспардан тыс 21590 сом пайд; туардь Ipi кара малын оаруде Кулошбек Кодаров, Султанол1 Жумабаев Клеенбай Байтоков, М ожит Эбд1'галиев, Зиядшда Бозшов, Каратаг Кер1мбеков, Бакыт Содекулы сынды азаматтар комакты нотижелерге кол жеткгздг Совхоз осы жылдар бедершде озш щ техникалык паркш жуйел1 жацалап отырды. Совхоз гаражыньщ менгерушшер1 мен инженерлер1 Жакыпберд1 Турлыкожаев, Ондасын Жумабеков, Акылбек Шыныба- ев, Улан Сулейменов, Жолдас Эжетбаев жоне Бакытбек Ракымбаев- тардыц наукан кезшде жаргак кулактары жастыкка тимедк 232

\"Киелб кг0и*И tfcefrt Жемшоп дайьгндау максатында арнайы шопшшер бригадасы жу­ мыс жасады. Аталмыш бригада алажаздай Балхаш колш щ жагасын- цагы «Томат» ж эне «Паром» атты тубектерден шоп шауып, совхоз малыныц кыраулы кыстаи шыгынсыз шыгуына ез улестерш косты. Бул жерлерден куаншылык болган 6ip жылдары Ж амбыл мен Талгар аудандарыньщ шаруашылыкдары ездерше кажетп мелшерде мал азыгын дайындады. Бул жауапты к к с улес коскан Зейнелхан Толкын- баев, Райс К,осшыбаев ж эне баска азаматтар енбектгн кара казанында кайнады. Совхоз eншiciндeгi мал басын аман сактап, кебейтуде зоотехник- тер мен ферма мецгерушшер1 уакытпен санаспай енбек erri. Осы орай- да кущцз-туш шапкылап жумыс жасаган Бейбгг Басшыбаев, Сагынган Тэучрбаев, Ж олдас Эжетбаев, Сайлау Салкынов, Ш илiбай Кошанов, Кумюбек Эйпейюов, Ергазы Кршанбеков пен Канат Камаубаевтар- дьщ cciM;iepi курметпен аталады. Мал шаруашылыгы мамандарыньщ алдында ipi кара тукымын асылдандыру сынды манызды мэселе турды. Бул жумыстарга аталган азаматтар кецш бол in, айналасы 3-4 жылда «Казактын акбасы», «Сан- та-Гертруда» тукымды букалардыц саны кобейдь «Бшмд1 мынды жыгар» деген канатты созд1 нысанага алган ус- таздар кауымы бул жолда талай бипмд! ш эк1рттер;й уядан ушырды. Осындагы б ш м ошагын баскарган Баймукан Талдыбаев, Мырзабай Нэметов, Кецесбек Аманбеков, Кыдырэл1 Есенов, Бидайбек Усенов, Асылхан Тэж1баев, Ж акатай Нурбай, Ж оралы Аяпбергенов сынды азаматтар жас урпакты б ш м nopiMen сусындатты. ByriHri танда Балатопар ауылыньщ тургындары торт тулш ocipy жумыстарын жалгастырып кследи Округте 81 шаруа кожалыгы жумыс жасайды. Онда 4200 бас ipi кара, 1474 бас жылкы, 4050 бас кой, 8200 бас ешю ойршуде. Ауыл кошелepi тольщтай асфальтталып, коше жарыгы орнатылган, су кубыры жумыс жасап тур. Балатопарлык агайынныц болаш акка де­ ген у к ш yMiTTepi осындай.

Кошанбек БЕКЕТАЕВ (1917-1993 жж.) 1935—1942 жылдары Балкаш ауда­ ныныц 11 ауылына карасты колхоздарда енбек еткен. Согыс жылдары броньмен калып, уйымдастырушылык кабшетшщ аркасында тылдагы жумыстардыц токта- усыз журуше коп улесш косыпты. 1943— 1944 жылдары енбек майданында болып кайткан. Согыстан кешн ауылдык Кецестщ торагасы, колхоз баскармасыныц бас­ тыгы болды, сауда саласында ецбек erri. «Куйган» кецш арыныц 1ргетасын каласты. Ецбек ардагер1, ел арасында «Кошанбек айтыпты...» деген коптеген ацы з-оцпмелер калган. А ккецш , аузын ашса комекеш кершетш журеп таза, аузы дуалы жан болган. Сешткер РАЙЫСБЕКОВ 1924 жылы Койган ауылдык, К е н т аумагында дуниеге келген. Талгар ауыл- шаруашылык техникумын (1963 ж.) 6iTipreH. Куйган ауылдык Кецесшщ хатшысы (1945 ж.), терагасы (1951 ж.), «Куйган» кецшары жумысшылар коми­ тетш щ терагасы (1971—1986 жж.) кыз­ меттерш аткарган. «Ерен ецбеп ушш» медал1мен, ¥лы Ж ещ стщ 20, 30, 40, 50, 55 жылдыгы, В. И. Л ениннщ 100 жылдыгына орай мерекелж медальдарымен, Казакстан Республикасы Жогаргы Keneci Прези- диумыныц Курмет Грамотасымен мара- патталган.

'Ки&лС tcctfuiii vfcefei TeMip КУЛМАХАНОВ Куйган ауылында 1940 жылы жары к дуние eciriH ашты. Н. Бозжанов атындагы орта мектебш (1960 ж.), Алматы курылыс техникумын (1971 ж.), сырттай Алматы ауылшаруашылыгы институтын (1986 ж.) б1йрген. «Куйган», «ЖиделЬ> кецшарларында курылыс uieGcpi болып кызмет аткарды. 9з iciH жаксы бшетш тындырымды аза- маттын колтанбасы коптеген курылыс нысандарында калды. К ерш келдт де бар едк Орта жастан асканда ем ш ш кпен шугылданып, халык ем1н1ц ерекшелжтерш зерттедь Оны то- ж1рибе жузшде колданып, 6ipкатар же- пспктерге жerri. 1995 жылы ом1рден отть Марат КАМАУБАЕВ Балкаш ауданыньщ Куйган ауылында 1948 жылы туган. Алматы каласындагы зоотсхникалык-малдор1 герл iк институ­ тын 6iTipin келгеннен кеш н енбек жолын 1971 жылы «Топар» совхозында ферма зоотехнип болып бастаган. 1976 жылы Жубаныш Бор1баев атын­ дагы совхозда бас зоотехник, 1982 жылы партия уйымыньщ хатшысы, 1985 жыл­ дан «Топар» совхозында бас зоотехник, 1990 жылы директор, 1991 жылы «Куй­ ган» совхозында директор болып жумыс ютедь Шаруашылык тараганнан кеш н 1996 жылы Алматы облысы бойынша жекеше- ленвдру ком итет терагасынын орынбасары, 1977 жылы Алматы акци- онерлж когамыныц вице-президент!, 1999 жылдан «Нур-Алем» акци- онерлж когамыныц вице-президент!, 2003 жылдан Ауылшаруашылык Hr 235

м инистрлш нщ Алматы кал асы бойынша аумактык баскармасы ба тыгыныц орынбасары кызметтерш аткарды. Марат Сейсенбайулы 2006 жылы Балкаш ауданы ею м ш щ 6ipiHL орынбасары, 2010 жылы Балкаш аудандык меслихатыньщ хатшыс болып сайланды. 2016 жылдан бастап аудандык когамдык кецесп терагасы кызмепн аткарды. «Ерен ецбеп ушш» медал)мен, «Казакстан Республикасы Теу е л а з д т н е — 20 жыл», «Казакстан Республикасы Теу е л а з д т н е — 2: жыл», «Казакстан Республикасы Конституциясына — 20 жыл», Ка закстан меслихаттарына 20 жыл», «Астанага —20 жыл» мерекелж ме- дальдарымен марапатталган. «Ауыл шаруашылык саласыныц уздш » атагы бер1лген. Балкаш ауданыныц Курметп азаматы. Айкынбай ЭБ1ШЕВ Айкынбай Сенбайулы Балкаш ауда­ ныныц Карабек ауылында 1958 жылдыц 14 наурызында туган. Балатопар ауылын­ дагы орта мектепп 1974 жылы 6iTipreH. Ецбек жолын 1974 жылы «Куйган» совхозында жумысшы болып бастаган ол жолдамамен Алматы зоотехникалык-ве- теринарлык институтка тусш, 1982 жылы мал flepirepi мамандыгы бойынша 6iTipin шыккан. Сол жылы e3i туып-оскен «Куй­ ган» совхозына жумыска кабылданады. 1986 жылдан аталган шаруашылыктьщ бас мал flepirepi болып 1стедк 1996 жылы кешн «Карабек» шаруа кожалыгын ку- рып, терагасы болды. 2004 жылдыц наурыз айынан Казакстан Респу­ бликасы Ауылшаруашылыгы министрлшнщ Балкаш ауданы бойынша инспекциясы басшысыныц орынбасары, 2014 жылдан Балкаш аудан­ ды к ветеринарлык стансыныц директоры, 2014 жылдан Балкаш аудан­ дык ветеринария бел1мшщ басшысы болып жумыс ютедк 2021 жылдан курметп ецбек демалысында. Б1рнеше мерейтойлык медальдармен марапатталган.

\"Кием кцфтс tfcefei Оипрбек ТОЛЬЩБАЕВ 1ле езенш щ томенп сагасына такау шу- райлы Карабайыл ощрш де туып-ест1. Шаруанын, кыр-сырына канык о к е а То- льщбай мен uieuieci М уцсыз бала-шагасыньщ амандыгын тшеумен ем ip отюзген аккондл адамдар едк Балалары Ж анымкул, К ою рек- бай, Айшатай, Эгшрбек жастайынан енбекке ушрсек болып ©CTi. Енбеккор ортада канаттанган Эппрбек оз алдына уйiрл i жылкы багуды армандады. Бул етшшш «Куйган» ужымшарыньщ сол кезде- ri директоры Ержанбек Нурбеков макулдап, жас ж ш тке жылкы yftipm ceHin тапсырды. Будан кеш нп жылдар кауырт енбекке, комакты табыстарга толы болды. Озат жылкышы ор жыл сайын улкен ж епепктерге жетш журдь Эпйрбек Толыкбайулыньщ eH6eri басшылар тарапынан лайыкты багаланды. О щ рш е Енбек Кызыл Ту орденш тагып, С О КП -ньщ XXVI съезше делегат болып катысты. Аудан коммунистер1 Эппрбек Толыкбайулын Казакстан Ком- партиясынын XIV съезше делегаттыкка сайлап, мортебесш тагы 6ip 6ni KTCTri. KypTi аудандык Кенесше, Балатопар ауылдык К енеане депутат болып сайланып, озекп мэселелерд! шешуге белсене араласты. Мактау кагаздары, Алгыс хаттары оз алдына 6ip тобе. Бидайбек YCEHOB 1937 жылы Куйган ауылында туган. Бозжанов атындагы орта мектепп (1956 ж.), Кдзактьщ мемлекетпк педагогикалык инсти- тутынын жаратылыстану-география факуль- тетш (1962 ж.) 6iTipreH. 1962 жылдан 1988 жылга дешн Ж амбыл атындагы орта мектепте мугашм, оку ic iH in M e H re p y m ic i жоне мектеп директоры болып жумыс ютеген. 1984—1986 жылдары аудандык партия комитет! бюросы- нын ш еи тп м еи аудан орталыгындагы Ленин атындагы орта мектепте eKi жыл мектеп ди­ ректоры болган. 1986—1988 жылдары Ж ам-

был атындагы орта мектепте директор, 1988 жылдан 1997 жылга iH ауылдык Кецестщ терагасы, eidMi болып кызмет ютеген. «Ба ауданыныц K¥PMeTTi азаматы» атагын иелен1п, «Казак CCP-iHir озаты», «КСРО оку озаты» тесбелпамен марапатталган. Кулеш АЙТК¥ЛОВА К улеш Ж аканкызы 1959 жылгы 27 ь куйекте Костанай облысынын Таран а; ны, Куйбышев атындагы ауылда ту 1966 жылы Кордай облысы, Торгай а\\ ны, Амангелд1 ауылындагы орта мект ке барып, 1976 жылы орта мектепп Ал ты каласында 6iTipreH. Сол жылы Алм; мемлекетпк медицина институтыньщ 1 диатрия факультепне Tycin, аталган жо ры оку орнынан педиатр мамандыгын ал! шыгады. 1982—1983 жылдары интернатура, окыган. 1984 жылдан Балатопар ауылдь ауруханасында балалар flepirepi, 1991 жылдан бас дер1гер боль ж ем ю п жумыс ютедь 2005 жылдан Балкаш аудандык орталыкта! дырылган ауруханада балалар flepirepi болып жумыс icTen келедь 6 мамандыгын ж етж бш етш д е р и е р репнде аудан халкы катты кур меттейдь BipHem e мерейтойлык медальдермен, Алматы облысы eKiMiHii Алгыс хаттарымен марапатталган.

МИЛЛИОНЕР К,¥ЙГАН ЖЕР1 Жалпы узындыгы 1439 шакырымды курайтын 1ле езен ш щ куяр сагасында орналаскан Куйган ауылы (Кезшде «миллионер колхоз» атанган «Достижение» ужымшары) тургындарынын Heri3ri прш Ы к кез1 - Балкаш колш ен балык аулау. Ж е р г ш к п халык «тещз» деп атайтын, заманында «Тахалау», «Кокше тещз», «Жумбак кол» атанган Балкаш келш щ b ip b ic-H eci6eci бупн де ортая койган жок. Эу баста Куйган ауылы Балкаш ауданынын курамында болды. 1972 жылы KypTi ауданы ку рыл ганда Балатопар, Топар, Ж елторангы ж эне Акжар ауылдарынын катарында жаца ауданныц сапына orri. Жарык Kepin отырган ю таптыц H eri3ri устанымы KypTi ауданы жайлы болгандьщ тан К уйган ауы лы ньщ туп-тарихы на терен бойла- май-ак, тек KypTi ауданы ны ц курам ы нда болган ж ы лдардагы н е п з п жетютжтер1 мен осы ж ылдар бедерш де кы зм ет ж асаган, ецбек еткен жандарды кеб1рек камтуды ж он кер д ж . Осы жылдар Куйган ужымшары «миллионер колхоз» атанып, асыгы алшысынан тусть 1972-1997 жылдар аралыгында аталмыш шаруашылыкты б ш к п де бшпр мамандар баскарып, жем1сп де ж ещ еп кундерге бастау бола бшдг Атап айтар болсак, Куйганды 1972—1997 жылдар бедершде баскарган Сэулембай Балтагараев, Нурэл1 Ж инакбаев, Ш аит М ол- дахметов, Ж ахан Нурд1лдаев, К ож ак М ырзалиев, Таргын Н уржанов, Шашубай Асабаев ж эне Н иколай Быстровтар болса, ал ауылдык Кецес торагалары болып Aмaнгeлдi О ксж баев, К эртай Элиаскаров, Аманжол И саков, Кэш рхан Ахметовтар жем1ст1 ецбек erri. К уйган- да партия уйымыныц хатшылары Лим Н иколай, Сейдахмет T eM ip6e- ков, Мурат А кш абаков, Акбай Оспанов ж эне М акул И сабековтар болса, ауылдык Кенес хатшылары болып Токаш М ергенбаев, К эщ р- хан Ахметов, Аманбек Аханов сынды азаматтар ел игицгш е кызмет жасады. Осындагы бiлiм ошагы — Н. Бозжанов атындагы орта мектептщ директорлары болган Кэртай Алиаскаров, Нажметдин Ш аймаков, Са- пар Султангазин, Сергей Ким, Эдш Эб1лдаев, Асылхан Тэж1баев ж эне Гулшат Аманжолова сынды 61л1кт1 басшылар урпак санасына 6miM дэн1н себуде улкен рол аткарды. Алакандай гана ауылдан тулеп ушкан азаматтар 'rypjii децгейде- ri марапаттардыц nei epjiepi атанып, ел-журтыньщ ыстьщ ыкыласына О0ленд1. М эселен, куйгандыктар Казакстан Республикасы Мемлекет-

TiK сыйлыгынын лауреаттары атанган Ш албай Кулмаханов, Василг Ким жоне Шалтай Смагулов сынды уш бiрдей азаматтарымен макт; нады. Ал Николай Югай Ленин ордешн тосше такса, Ецбек Кызыл 1 орденш щ иегерлер1 болып Нурмуханбет Бозжанов, К ум кбек Оцгар баев, Kopi6eK Ш оканов, Толеген Сикымбаев, Нажметдин Шаймако] Анатолий Астафуров, Сауыкты Танабаевалар танылды. «Курмет бел rici» ордеш Нурланбек Адамбаев, Кумюбек Оцгарбаев, Карлис Иман беков, Эбддрахман Секеров, Рахат Жоюмаров, Биясыл Сорсенбаев; 0Mip Кулмаханов, C0 pceнбepлi Аманжоловтарга берщщ. ¥лы Отан согысында атакты жазушы Эзшхан Нуршайыковпе] 6ipre нем1с-фашист баскыншыларына карсы шайкаскан согыс жон енбек ардагер1 Сагадшда Саржанов «Данк орденшщ» neci атанды Ал Нурланбек Адамбаев болса II дорежел1 Отан согысы жоне «Кы зыл Жулдыз» ордендершш иегер! болып, туган жер т о с т е жещспе! оралды. Куйганнан шыккан мемлекет жоне когам кайраткер1 Шалбай Кул маханов «Парасат», «Барыс» жоне Ресей Федерациясыныц I дорежел «¥лы Петр» ордендерше лайыкты деп танылды. Сондай-ак куйгандык Виктор Ливеркин III дорежел1 «Ецбек дацкы» орден1н TociHe такты К азак ССР Жогаргы Совет1ьпн Курмет грамотасыныц иегерлер1 болып Нурланбек Адамбаев, Толеубай Сахауулы, Батима Смагулова, Шал­ бай Кулмаханов, СОКП-ныц соцгы cbe jiiiiii делегаты болып Балгазы Улкенбаев, Казакстан Компартиясыныц XIII съезше делегат болып Василий Федашов катысты. Казак ССР Жогаргы Keneci не Касымхан Ахметов пен Шалбай Кулмаханов депутат болса, Казакстан Республи­ касы Парламентшш XI-XII шакырылымыныц депутаттыгына Шалбай Кулмаханов лайыкты деп танылды. 1ле озенпт жагалай коныстанган алакандай гана ауылдан осындай азаматтар тулеп ушты. 1972—1997 жылдар аралыгында KypTi ауданы экономикасыныц артуына ауыл тургындары осылайша комакты улес коса б1лхи. Куй- гандыктар бурын-сонды болмаган корсетк1штерге кол ж е т к п т , аудан бюджет1не комакты каржы куйды. Бул icTe кун-тун демей ецбек еткен балыкшылардыц ецбег! ерен. Атап айтсак, Рахат Жок1маров, Kopi6eK Ш оканов, Эбд1рахман Секеров, Мырзагали Баймаганбетов, IIIэк ip Нурлыкешов, Жарылкасын Ербаев, Виктор Рейман, Еркшбай Кой- шыгулов, Касымжан Байдшдаев, Касжан Камысбаев, Ш окен Сикым- беков, Кол1 Тшеубаев, 0Kic Сатанов, Актаутан Ракымжанов, Аязбай Нурлыбеков, Амангелд1 Камысбаев, Кордабай Байжомартов, Касым-

--- ----------------------------------------------------- ---------------------------- K fyftm i ?/cefai бек Ыбыраевтардыц еам дерш ерекше атауга болады. Тагы да баска eciiviiiepi аталмай калган азаматтардыц ерен ецбектерш коз кергендер a.'ii умыта койган жок. Куйганныц бол1мшей саналатын К,араозек балык кабылдау пунк- т1не эр жылдарда Эбу Бухарбаев, Эмзебек Сагымбеков, А к ж т т Бай- жттовтар басшылык жасаса, Куйгандагы балык кабылдау пунктшщ менгерушю! болып эр жылдарда Замардин Ж узбаев, Сей it Ж акыпжа- нов, Иван Ким, Сергей Ан, Бешсбай Байсалбаев, Толеухан Есенба- ев сиякты азаматтар ierefli. Осы пунктте кузетпи болып icTereH Мер- генбай Амандосов, Айтмаганбет Эбшхапов, Кэр1мжан Еюбаев, Зэмзе Сорсенбаев секщщ ауыл аксакалдары да ел экономикасына оз улес- TepiH косты деп айта аламыз. Балык кабылдау пупк п су маржанын Балкаш каласындагы балык комбинатына, Мыцарал балык зауытына жонелтумен гана айналаскан жок. Олардыц Miидет) не балык ондеу, атап айтканда оны сою, туздау, KenTipy, ыстау сиякты жумыстар к iрдi. Осы ютердщ басы-касында Калипан М эцюбаева, Зейнекул Сыздыкбекова, Нурке Зхиева, Кул- шаш Койшыгулова, Сауыкты Танабаева, Епмкул Кор1баева, Кайша Сикымбекова, Сэтжан Накыпбекова, Ольга Никель, Бейкут Дауыл- баева, Айтбала Татиева, Сэбикул Тыкырова, Ж ексен Секерова, Бэтен Сэрсенбаева, Аманкул Камысбаева, Асылкул Илеубаева, Михаил Си­ моненко, Аманжол Жазылбеков, Ш эйкул Жазылбекова, Галя Шнго- ва, Ш айжан Эбшдаева, тагы да баска аттары аталмаган апаларымыз бен агаларымыз болды. Токсан ауыз созд1 н тобыктай тушнше келер болсак, Куйган ауылыньщ тургындары 1972—1997 жылдар аралыгында KypTi ауданы­ нын элеуметтж-экономикалык дамуына, аудан тургындарыныц эл-ау- катыныц артуына бар куш-жперлерш салды. Баска ауылдардай жан- жакты дамып, аудан бюджет!Hiн толыгуына комакты улес коса б!лд!. Балык аулап, eriH erin, мал ocipreH куйгандыктар осылайша би1к ме­ жеге кол жетюздн Куйган ауылдык, O K pyei туралы м элт ет Куйган ауылдык окруп н щ алып жаткан аумагыныц колем! 14806 гектар. Куйган мен К араозек слд1 мекендер1н1ц roHiperi, Kinii 1ле- н1ц еск1 арнасынан Балкаш Kojii жагасына денпнг1 жерлер осы округ аумагына к1ред1. Ауыл шаруашылыгына арналган жер келем1 48 гектар, жайылым

3494 гектарды курайды. Ka3ipri танда ауылдык округте 1320 адам тура- | ды. Барлык алты улттьщ екшдер1 тату-тотп GMip cypin жатыр. Тургындар н епзш ен балык аулаумен, егш егумен, мал еслрумен Г айналысады. 6,5 шакырым су кубыры, 241 нем!'рд|' АТС ха- Ауылда узындыгы лыкка кызмет корсетедк Округ колемшде 4 жауапкерш ш п шектеут сер1ктест1к, 5 шаруа кожалыгы бар. Ж екеменийкте 2100 бас ipi кара, 867 усак мал, 375 жылкы жоне 954 кус т1ркелген. Ауылдыц Heri3ri T ipinm iri балык аулау болгандыктан тургындар жогарыда айтылган ж ауап керш ш п шектеул1 сержтестжтер мен шаруа кожалыктарында жумыс жасап, оз нопакаларын табуда. Белгшенген балык аулау лимитше карай 1ле озеш мен Балкаш колдершен балык суз1п, оны нарыкка шыгарады. Балык OHiMi ел аумагынан озге алыс-жакын шетелдерге экспортта- лады. Сондай-ак жеке шаруа кожалыктарында ipi кара мен уак мал ез тeлi ece6iHeH осуде. Аталмыш шаруа кожалыктарында мал тукымын асылдандыру ici колга алынып, оз жемюш беруде. Кожа* МЫРЗАЛИЕВ Кызыл орда облысы, Арал ауданыньщ «Аман келд!» колхозында 1944 жылгы 13 ка- занда дуниеге келген. Отбасыньщ 1947 жылы Балкаш ауданы­ ныц H ip селосына коныс аударуына бай­ ланысты онжылдык мектеггп осы ещрде 6iT ipin, ецбек жолын балыкшылык кос1птен бастады. BmiMi жогары. К азак мемлекетпк уни- верситепн 1971 жылы б т р г е н . 1975 жылга натында маман, содан кешн Алгазы балык зауытында бас инженер, директор болып кызмет етп. 1979 жылы Бурлытобе ауданы­ на карасты «Красный рыбак» колхозына торага кызмет1не ауысты. 1986 жылы «Достижение» колхозыныц Ti3riHiH устады. 2005 жы дан «Рыбпром» Ж Ш С -iHiH Куйгандагы бел1\\1шеанде торага болып icTefli. Бес баланыц OKeci.

------------------------------------------ \"/Киелс tctffemi s/iiefei Нуралы ЖИНАКБАЕВ Балкаш ауданыныц Куйган ауылында 1948 жылы дуние eciriH ашты. 1971 жылы Астрахань каласындагы жогары техника- лык балык шаруашылыгы институтына туш, аталмыш оку орнын инженер-меха- ник мамандыгы бойынша б т р д ь Енбек жолын туган ауылынан бастады. Эр жылдары «l-ini Балкаш» балык колхозы баскарма торагасыньщ орынбасары, «Дос­ тижение» балык колхозында бас инженер, кешннен колхоз баскармасы торагасыньщ орынбасары, терагасы кызметтерш аткарды. 1981 жылы сол кездеп KypTi ауданына карасты Топар ауылыньщ жанынан А лма­ ты облыстык тутынушылар когамыньщ косалкы шаруашылыгын ашып, сол шаруашылыкты 1983 жылга дешн баскарды. Одан кеш н- ri жерде аталмыш ауданга карасты Ж. Бер1баев атындагы совхоз ди- ректорыньщ коммерция ж еш н деп орынбасары, К аскелец ауданы­ на карасты «Дружба» совхозы директорыныц коммерция ж енш деп орынбасары болып енбек erri. 1992 жылдыц аягында «Балкаш» ауыл шаруашылыгы кооперативш ашып, аталмыш кооператив директоры болып сайланды. Нуралы Э л1'улы кай салада, кандай кызметте болсын тиянакты- лыгымен, ж ауапкерш ш пм ен, ецбеккорлыгымен танылып, бш к беле- стерден Kopine бщщ. Бугшп танда бизнеспен айналысып, ез Keci6iH децгелентш, 6ipHe- ше адамды жумыспен камтамасыз етш отыр. Уш ул, алты кыздан тогыз немере, 6ip шебере суй in отырган ардакты ата. Кэд1рхан АХМЕТОВ Кэдтрхан К ескенулы 1958 жылы Куйган ауылында дуниеге келген. Бозжанов орта мектебш щ 1975 жылгы тулеп. BmiM i жогары. Абай атындагы Казак мемлекетпк педагогика ин- ститутыныц физика ф акультепн 1979 жылы б т р г е н . Алган маман­ дыгы бойынша устаздык енбек жолын Топар орта мектебшде бастап, содан кешн Бозжанов атындагы орта мектепте жалгастырды.

Эр жылдары «Достижение» ужым шаруашылыгында комсомол уйымы хатшысы, халык депутаттары Сарыке ауылдык Keneci Hiн хатшысы болып ici 1987 жылдын 29 маусымынан атал ауылдык К ецестщ торагасы болып жу!\\ аткарды. 1994 жылдын коктем айьп 2003 жылдын тамыз айына дешн Куй) ауылдык окруп н щ OKiMi. 2003—2005 жылдар аралыгында «Р бпром» Ж Ш С ощцрю басшысыньщ оры басары болды. 2005 жылдьщ кыркуйеп де Куйган ауылдык OKpyriHiH OKiMi боль тагайындалып, осы кызмегп зейнет дем лысына шыкканга дешн жемютс аткардь KypTi, Балкаш аудандарыныц басшылары тарапынан Мактс кагаздары мен Алматы облысы эю мш щ Алгыс хатымен, Казакста Республикасынын тэу ел азд ш н е 20 жыл» жоне «Казакстан Республг касыньщ тэyeлciздiгiнe 25 жыл», «Казакстан Республикасы Конститу циясына 25 жыл» мерейтойлык медальдарымен марапатталган. Рахат Ж0К1МАРОВ 1925 жылгы 21 желтоксанда дуниеге келген. 1938 жылдан бастап «1-Балкаш» балык колхозында балыкшы болып енбек erri. 1974 жылы колхоздьщ «Достижение» шаруашылыгымен бipiктipiлyiнe байланыс­ ты балыкшылык KOcinTi ipiлен ген колхозда жалгастырды. 1990 жылы зейнетке шыккан. Дуниеден 1999 жылы erri. Куйган ауылында осы KiciHin атында ко­ ше бар.

\"Кием tcttfwii tfkefai QpicKy i ШОКДНОВ 1957 жылгы 15 соутрде Кокколде тугаи. Жидел1 орта мектебш, Алматы халык шаруашылыгы институтын б т р г е н . Колхозда балыкшы, токарь, Куйган шаруашылык есептеп дукеншде товаровед, директор болып жумыс ютедь Бугшп кун1 Балкаш-1ле балык коргау инспекциясында бас маман кызметш атка­ рады. Keaip ШОКАНОВ Кэд1р Кэр1бекулы 1949 жылы «1-Балкаш» колхозыньщ Heri3i болган Кеккол ауылында дуниеге келдь 1968 жылы Мынарал орта мектебш б т р г е н . 1968-1970 жылдары М урманск каласында Совет армиясы катарында азаматтык мш- детш аткарды. Ецбек жолын осы колхозда ба­ лыкшы болып бастаган азамат 1974 жылы «1-Балкаш» колхозы «Достижение» кол- хозымен б1р1кт1ршгеннен кешн балыкшы- лар звеносыныц ж урпзугш й болып ен­ бек erri. Одан кеш н п жылдарда OMipiн!и соцына дешн «Достижение» колхозында балыкшылар звеносына ж етекш ш к erri. 1972 жылы жацадан курылган KypTi ауданы аумагынан Алматы облыстык кенесiне депутат болып сайланды. Бул катардагы ецбек адамына артылган улкен сешм болатын. Халык калаулысы облыстык Кенест! ггдепутаты бола журщ ауылдастары аманатыныц орындалуына оз Yлeciн косты. «1-Балкаш» пен «Достижение» балык колхоздарыныц экономи- касын, Куйган ауылы тургьгндарыныц элеумсттгк жагдайын котеруге

ез улесш коскан азамат ретшде есте калды. Ерен ецбектер1 yini рейтойлык медальдармен, облыс, аудан басшыларыньщ Алгыс > рымен марапатталды. Асылхан ТЭЖШАЕВ Тэж1баев Асылхан Бекежанулы жылы Куйган ауылында туган. Жо бшмдт Устаздык мамандыгы бойынша алга1 ецбек жолын 1976 жылы Н. Бозж£ атындагы орта мектептщ мугал1м1 бо бастаган. Одан кешн мектеп директорьп оку ici ж еш ндеп орынбасары болып icT Асылхан Бекежанулы 1985—1986 ж дары Балатопар ауылындагы Жам( атындагы орта мектептщ директоры, 19£ 2002 жылдары Н. Бозжанов атындагы о; мектептщ директоры кызметш аткарды. «Казакстан Республикасы б ш м бе iciHin уздш» белпс1мен марапатталган. Балыкшылар ужымынын бас косуынан кейiifri сэт



ЕЦБЕК ЕР АТАНДЫРАДЫ 0м1ртай 0Mip6eKOB туралы калай айтсан та жарасады. 13 жасын- да екесш ен жет1м калган бала бел! катпай жатып снбскке араласты. Алгашкыда шопанныц кем ек и н а болды, токты бакты. Есейе келе Гул- зира деген кызга уйленш, ерльзайыпты екеу! 6ip отар койды ез иелж- TepiHe алды. 0 з ш щ буюл гумырын мал шаруашылыгына арнаган осы 6ip снбеккор адамныц совхозга коскан енбеп орасан. Ол жылда тел алу мен мал басын сактау, жун кыркуда ез epinTecTcpi арасында кеш бастап, толагай табыска жетш журдь Е цбексуйпитпм ен, ю ш ш еш лдтм ен, жаныньщ жылы шуагымен к е п ш ш к арасында улкен курметкс беленген 0\\пртай халык, калаулы- сына айналды. Енбек абыройына беленш, ею рет Кдзак ССР Жогаргы Кецесш щ депутаттыгына сайланды. ©з iciH in нагыз майталманына ай- налган ага шопан кектеудК жаз жайлауды, куздеудi ете шебер пайда- лана бшетш. Мал кыстатута да улкен дайындыкпен Kejiin, оны ез дорежеанде етю зе бшуип едк Мен баскарган бе.'пмшеде енбек еткен ага шопанды бес саусагымдай жаксы бшемш десем, артык айткандык болмас. 0p6ip койды туган баласындай жаксы бшетш, оларды кас-кабагынан тани- тын нагыз шопан 0м1ртайдай-ак, болар. Содан болу керек, мен бел1м- ше Menrepymici болып енбек еткен 10 жылдьщ imiHae 0м1ртайдьщ ота- рындагы саульщтар мал ауруына шалдыккан емес, кой басы шыгын болмады. Унем1 кондылыгы жогары болды, жыл сайын орта есеппен ер жуз саулыктан 120-130-дан тел алып журдь Жун кыркудагы кер- ceTKiniTepi де жогары, ер койдан 4 килограмнан кем жун кырыккан емес. Ол кыстан шыккан малды Алатаудагы жазгы жайлауга Kemipyre асыгатын. —0\\й ртай бауырым-ау, асыкпашы, ел кагарлы кеш есщ гой, —дей- м1н мен оны сабырга шакырып. —Секе, жайлауды мен гана емес, отарымдагы койларым да сагы- нып, ансап жур. Мал б т с е н жайлаудагы шуйгш шепке жайылып, гулiFt Tepin ж е п а келедь Мал дернерлерш щ берген дерьдерм егш е Караган­ да жазгы жайылымнын сан мындаган inenTcpiHiH емдж касиеттер1 коп. Сондыктан да мал анау-мынау аурудан тез айыгып, конданып, сем1редь Б1здщ жайлаудьщ ауасы да, суы да ерекше емес пе? —дейтш жайлауды сагынып журген ага шопан. К,ой е а р у д щ нагыз майталманы, ек1 мерте Социалистж Енбек Epi атанган мойынкумдьщ Жазылбек Куанышбаевты кiм бшмейщ? Жазе- кене жасырак кезшде 6ip мал маманы койды калай жаю женшде акыл

айткысы келсе керек. Сонда Ж азекец: «Шырагым, сен окысан мен ем1рден токыгам», —деп е л п зоотехники ез орнына койыпты. Сол сиякты 0м1ртайдьщ бар болганы бастауыш бшм1 болса да сшрден окыганы мен токыганы кеп жан болатын. Кейб1реулер кой- шыдан кеп нерсеш уйрещцм дегеннен намыстанатын болар, кептеген бшкп басшылар сиякты карапайым малшыдан танымдыльщ сабак алганымды мен кашанда мактанышпен айтамын. 0 c ip e c e шопандар- мен 6ipre ецбек етш, етене араласуым мен ушш нагыз ©Mip универси­ тет! болды. «К,ой кермеген куалап журш елпрер» деп атам казак бекерден-бе- кер айтпаган. И е, койшыныц да койшысы бар. Отарын сымтем1р ко- рага камап тастап, туске дешн уйкы согатын койшыны да кердж . Ка- рамагындагы бар малын ейел1 мен жасосшр'ш баласына тастап той тойлап, арак iniin мае болып журген шопан агайынды да кездест1рдж. Малдыц кад]р-касиеттн б!лмет ен адамга ырыс пен табыс, деулет пен байлык кайдан келе койсын? вхпртай шопан деген касиегп атаке сш тщ атына Kip келпретш койшыларды жарата бермейтш, олардан аулак журетш жан. Белт мню MeHrepymici болып кызмет аткарып журген жылдары 0\\пртаймен жш- жш кездееш журд1м. Таягы кутты, кабагы ашык, дастарканы ешка- шанда жиналмайтын байыргы шопанмен ецпме-дукен курганныц 03i 6ip ганибет! - «Мал ocipcen кой ocip, табысы оныц к ел -Kecip» деп данышпан халык тегш айтпаган гой, Соке. Мал бакканга бггедь Ken6ip агайын- дар осы карапайым кагиданы туешбей жур, олар кой баккан не той ipi деп ойлайды. Малды корадан айдап шыккандарына мез. Осыны айтсац сен! жау кередь Мен 13 жасымда аскар таудай екемнен айырылып, ецбекке ерте араластым. М енщ кой багудагы улкен устазым анам болды десем кате- леспеймш. Анамнан койды дурыс багудыц кыры мен сырын уйрещцм. Гулзира екеум1з 6ip отар саулык алып, кой багып журген Ke3iMi3. Анам да б1збен 6ipre журедь «Апатай-ау, мен ержетим, оц-солымды танитын дережеге келд1м, YЙлeндiм, колыцызды жылы суга малып, тыныш ©Mip суретш уакытыцыз келд1 гой, демалсацызшы», — десем кенбетш, обден уйренш калган KOci6iнен кол y3rici келмейдь Умытпасам, кектемнщ 6ip куш болатын. Сол тунде кеш жатып, едеттепдей ерте оянсам корадагы кой жок, анам да керш бейдь Далага шыксам кектемнщ тацы нурланып атып келе/п екен. Атыма MiHin, к;ойлы ауылдан сол узаганда кой жайып журген анамды кездесттрдш. - Апа, тым ерте турып кеткеншдз калай? Онша денсаулыгыцыз да

жок, малды epicKe ез1м-ак шыгарар ед1м гой, — дед1м. анама жаь ашып. —Шырагым, «Ерте турган еркектщ ырысы артык, ерте турган елдщ 6ip ici артык» деген мэтелд1 бш есщ бе? —дедк —Бшемш, апа, —дед1м. — Бшсен ерте турганныц еш артыктыгы жок, балам, —дед] аи жаныма келш. — Тумау-сымау деген не Toftipi?! Мына кектем я рыктыктыц саф таза ауасы анау-мынау ауруынды жазып ж1бере Тацсэрщен opicKe шыккан мал да жаман болмайды. Сонан соц анам арайлап к етер ш п келе жаткан кунге карап ме жанына шакырды. — Балам, мына шоптщ калай аталатындыгын бшесщ бе? — де кылтиып ecin турган ш егт керсетш. —Иэ, бшемш, апа. Бул шеп ран деп аталады. —Дурыс, шырагым, иэ, бул рац. TyciHe бшген адамга бул шепп малга, e c ip e c e койга емдж касиет1 ©те мол. Сондыктан да кектем/ малды ерте epri3in, ран оскен алкапка жайган оте пайдалы. Кысты аты —кыс. Кднша дегенмен мал кыстан кысылып шыгады, ертурл1 ау руга ушырайды. Ал, кектемri ран ш ебш жеген койдьщ каны тазарыг, жш кездесетin мал ауруларынан тез жазылып, конданып кетед1, —де] апам маган мэн-жайды асыкпай туицщре бастады. Мен уршыктай юшкентай ейелге, ез1мнш анама тан кала ка­ рап калыппын. Дел сол куннен бастап кектемде, жайлауда, куздеудс ж ене кыстауда eceTiH ep6ip ш ептщ емдж касиетше, жугымдылыгына, кунарлылыгына ерекше назар аударатын болдым. BepiHeH де жазгы жайлаудыц орны белек. 03iHi3 де жаксы бш еаз, б1здщ Кумбел, Ж асылкел, Такыркезен жене баска жайлауларда menTin, гулдщ мьщ Typi еседк К,ой малы оларды Tepin жейщ, суйсшш жещц, тез конданып, се,\\предк «Жайлауга тез]рек кешешк» деп сгздщ мазацызды алатыным сондыктан, —деп 6i рде 0м1ртай агынан жарыла энпм е айтты. «Бейнет, бейнеттщ Ty6i — зейнет» демекгш, ага шопан еркашанда улкен енбек жетютжтерше жетш журдк O cipece Казакстан Компартия- сы Орталык Комитетппн. 6ipiHini хатшысы Дшмухамед Крнаев келген 1980 жыл 0м1ртай упйн жулдызды жыл болып, карамагындагы ер жуз саулыктан 156 козы epri3in, эр койдан 4,5 килограмм жун кырыкты. Сол жылы кеп жылгы есел! де жем1ст! енбеп жогары багаланып Социа- листж Енбек Epi атанды. ©М1ртай 0м1рбеков KypTi ауданынан шыккан алгашкы Енбек Epi едк Енбепн угамет багалаган осындай абыройлы азамат б1здш «Куp ri»

\"Киелб курни sfcefai кой совхозынан, оньщ imi нде мен ж етекш ш к ететш бол1мшеден шыкты. Мен оны жаксылыкка жорыдым. Ие, в\\пртай б1здщ гана мактанышымыз емес, букш елд1Гг макта- нышы едь Ол туралы соз еткенде мен «Октябрь Революциясы» ордендд Доланбай Тезекбаевты, Ленин жоне Енбек Кызыл Ту ордендершщ ие- repi Айтжан Кошербаевты, «Енбек Данкы» ордендершщ толык nerepi Кенаш Райымовты кашанда ризалык сез]ммен еске аламын. Олар шын моHiнде ез ierepimH нагыз майталмандары болатын. Кенес дву ipi кезшде енбек адамын моральдык жоне материалдык жагынан ынталандырып отыруга ерекше кошл белш етш. Енбек озат- тарына кесш одак комитет! аркылы демалыс уйлерше, санаторийлерге жолдама белш ш , демалуына, денсаулыгын ныгайтуга барлык жагдай жасау ип достурге айналган. Biзд! к совхоздьщ да 6ip топ енбеккерлер! кептеген шетелдерге турист! к сапармен барып, ел, жер керш кайтты. Bip куш совхоз директоры Бебекбай Ш олпанкуловтыц кабинеть не KipceM, кесш одак комитетшщ терагасы Рахым Ж азылбеков аудан- нан Араб мемлекеттерше туристж сапарга баратын 6ip жолдаманьщ тускещцгш айтып, шетелге езш ж1беруд1 OTiHin отыр екен. Байкай- мын, директор карсы алдында отырган кесшодак, ж етекппсш щ сезш жактырмай, онша мен бере коймады. Ш етелдж туристж сапарларга нег1з1нен совхоздьщ кецсе кы зметкерлер! баратыны 6yKneci3 шындык едг Сездщ peri келген сон мен де ещтмеге араластым. - Беке, шетелдерге туристж сапарга барудан бас мамандардьщ exneci жок. Бул жолы осы жолдаманы катардагы енбек озаттарынын 6ipiHe берсек едш дж болар e a i , —деп ез ойымды айттым. - Сонда KiMfli усынгын келед1? —дед! директор. - Менщ бел1мшемдеп майталман шопан 0м1ртай 0Mip6eKOBri ж ь берейж. 0M ip бойы мал сонында келед!, енбек озаты, менщше, шетел­ ге баратын жолдамага ебден лайык, —дед!,м. - Себетбек, айтканьщ дурыс, Араб мемлекеттерше 0м1ртайды ж1берейж, enceci 6ip котерш п калсын, — дед1 шаруашылык басшы­ сы. - 0з1мгзден repi ен 6ipiH m i карапайым енбек адамдарына жагдай жасайык. Байсалды сейлеген Бекен кещ л-куш онша болыцкырамай отырган кесшодак жетекппсще карап: - Сен окпелеме, аман болсан ел! талай жолдама келедй келеа жолы сен барасьщ, —дед! кощ лш аулап. CeriH салып Охпртай курдасым жиырма кун Араб елдершш жар- тысын аралап, ауылга к о ц ш кетерщкл болып оралды.

— Соке, бул жаксылыгьщызды ем1р бойы умытпаймын. Алле ла сыбырлаганды да естцщ емес пе, бул жолдаманы маган тартып бергендей болыпсыц. Сенщ маган деген ак ниетщнщ аркдсыщц гы «Мьщ 6ip туннен» окитын Араб елдерш ез коз1ммен керд1м дэмш таттым. 0м1рде жещц кол кермеген бауырыц улкен ак кем Тынык мухитта жуздь Осы сапарымда талай-талай бшк тулгалы маттармен сыйлас болдым. Ocipece улкен галым, Казак Улттык верситетшщ ректоры 0м1рбек Жолдасбеков агамызбен тонньщ бауындай жакын болып кетам . Ол KiciHin б ш м д ш гш е, адамгерг пне, парасаттылыгына танкалдым, —дед1 б1рде 0м1ртай маган ги ce3iMiH биццрш. Сэбетбек ЕРК1НБАШ БЕЙБ1Т KYHHIH БАТЫРЫ Т ф ш ш гш д е-ак eciMi анызга айналган Алаштьщ ардакты улдар ньщ 6ipi, халык батыры Бауыржан Момышулы: «Акыл эрюмде де б BipaK барлыгында б1рдей журек бола бермейдЬ деп калай дел тау айткан десешзип?! Расында ерлж п журектшер гана жасай алады. Б мысты аякка таптаттырмайтын да солар. Дел сондай хас батырлардь 6ipi гана емес, 6iperefti аралтобелж Бейсетай Дэуренбеков едк 1972 жылдыц 18 желтоксанында кун оте суык болды. Бет каратп; суык жел согып, кар аралас жанбыр куй ып турды. К,аз1ргщей жылдам хабар жок, мектептеп сабак та ауа райыны суыктыгына байланысты реттелш турмайтын-ды. Каншама ката борасын, сакылдаган сары аяз болса да балалар сабакка уакытыме] бары п-кайтатын. 1ле озеннщ аргы бетш деп Ушжарма орта мектебше барып окитыг А кжар ауылыньщ он бес баласы эдеттепдей кайыкка MiHin, 1лешн аргы бетше карай беттеген болатын. Моторлы кайыкты лзпндеген Василий Базарнов болса аздап кызулау коршген. Озеннен отгазетт баска кайык болмагандыктан жагадагы ата-аналар бул жайтка да кез жума караган сиякты... Кайыкка балалардьщ эдеттегщен коб iре к мш- гендерше де еш и м peHini айта коймаган. Жагада балалардьщ ата-аналарынан, ага-эпкелершен баска Ак­ жар ауылына юсапармен келген аудандык соттьщ судьясы мен оларды шыгарып салуга келген б1рнеше милиционер турыпты. ...Кенет жагада тургандар шу ете калады. Устшдеп шушрлеген ба­ лалар 6ip inef iне кеб1рек отырып койды ма екен, кайы к тепе-тендж устай алмай аударылып бара жатады. Bip-ак сэтте муздай суга карык болган балалардьщ жанайкайын

Ktffcriti zfcefri I еепгенде жагада тургандар не ютерлерш бшмей езде pi де айкайлай i бещгп. Осы окиганы коз1мен керген Элмахан Нуржанов деген кария: «Не icTepiMfli бшмей орнымнан козгала алмай калдым», —дейдк Кария кдз1рдщ езш де eKi иыгына eKi адам мшгендей енгезердей Kici. Жас шагында rim i зор адам болган сиякты. Осындай кысылтаян сотте жагадагылардыц арасында турган Бей- сетай ага ешюм кутпеген шеиям кабылдайды. Сырт кш м ш лактырып ТЛСГсХtiltI ж у[>с*к ж у / к,clti иm ми i' б а с к я к t-timljtit*/>ill Lii&iiiyre д е у л г е р м е й муздай суга койып кетедь Кулаштай жузш барып, аударылганымен ел1 бата коймаган кай- ыкты кайта TOHKepin, колына ш к к е н балаларды отыргыза бастайды. Жанталасып жургенде колына 12 бала ш гед ь Су устшде карауытып К9р1нген нерсеге бала екен деп ж узш барганы кейде олардьщ кшмдер1 мен семкелер1 болып шыгады. Бойынан куш-куат кетш , K03i карауыта бастаганда кайыкты итерш, жагага ерен жетюзедь «Шиеттей балалар «мамалап» шьщгырганда шыдай алмай муздай суга койып кегп м . Ж агага ш ыккан кезде бар дуние аппак болып кетш калай кулап тускешмд! бшмей де калыппын. Одан ары не бол­ таны еам де ж ок, — деп еске алган ед1 батыр агамыз. — Балаларды пкушакпен аудан орталыгына, Алматы каласына емдеуге алып кет- п. Мен ешкайда бармаймын деп уйде 6ip ай сорпаланып жаттым. Де- генмен муздай судьщ ecepi болмай калган жок. Зардабын ©Mip бойы тартып журд1м». Болган окига жайлы кезшде «Правда», «Известия» газеттер! де жазган екен. Олар оны кыска макала, заметка ту pi нде гана берген Tepi3fli. Муныц себеб1н сол кезде кызмет ютеген кариялар «Суга агып кеткен уш баланын 6ipi орыс кызы Наташа болды. Сонан кешн де Бей- сетайды улкен марапатка усынбады» деп тусшд1редь Содан кеш н де Бейсетай агамыздьщ ерен ерлш кезшде «Курмет белп сЬ орде Hiмен гана багаланыпты. Ие, батыр агамыздьщ куткарган балаларыныц квздepi мен тур-ту- CTepiHe, олардьщ кай улттьщ е к ш екендж терш е карауга муршасы болмагандыгы жайында ол кезде ешюм ойлана коймаган сиякты... Наташа суга агып бара жатканда жагада туган агасы Николай да болган екен. Суга тусуге батылы жетпепть Жогарыда Бауыржан ата- мыз айткандай, оньщ да ж уреп болмаса керек. Ш ынында адам баласы- нын барлыгында бiрдей жацагы айткандай журек болатын болса жага­ да турган милиционерлер неге суга Tycin, Бейсетай агага кемектесш , балаларды ажал тырнагынан арашалап алып калмады?

Адам ерлж жасайын деп жасамайды. 0Mip мен ел1м арпал сетте езгеш куткару, соган кол ушын 6epin, комектесу у111iь де адамдар жан беруге дешн барады. Ондай кездер1 адамды аю бурын журек билейтш коршедк 1зп журектен шыккан aiviip ешк кателеспейдЕ Бейсетай аганы да сол сетте кеудссждс атойлап с( журеп суfa агып бара жаткан он ею балага кайта ©Mip сыйлауга ул дырган тэргздк Бейсетай Дэуренбеков агамыз осылайша ел есшде м э н г ш к к* ерлшмен езше ешкашан аласармас ескертюш орнатты. Сол 1972 жылдьщ 18 желтоксаны куж Бейсетай ага ажал нагынан арашалап, аман алып калган балалар мыналар: F. Teric( F. Тепсбаева, А. Тепсбаев (6ip уйдщ балалары), А. Айдарбек, А. А ров, В. П роценко-Ж ериков, С. Проценко, Т. Проценко-Вурл* Д. Арсамакова, М. Арсамаков (6ip уйдщ балалары), М. Берекет JI. Галкина. Бул кунде олардыц барлыгы да ушп-баранды. Араларь немере сушп отыргандары да бар. Бейсетай агага болашакта аудан халкы ескертюш тургызады ойлаймын. Ойткеш элемде ондай какаган кыста суга аккан он eKi ланы куткарып, ол1мнен аман алып калган ешюм жок. Гиннестер к бына жаз айында тогыз баланы куткарган адам енген екен. Ал он баланы куткару —ерлж тщ ерлш . Батыр аганы жергшкт1 халык Tipi кезш де де аса курметтеп, мак\" ететш. Ол KiciHiH ерлш жайында акын Нурсапа Аманжолов кезп «Ерлжке ескертюш» деген жаксы поэма жазды. Жергипкт1 акындс дьщ калам тартпаганы жок. Агамыз кезжде «Нур Отан», Ka3ipri «Аманат» партиясыныц № I а тын мeдaлiмeн, «Курмет» орденiмен марапатталды. ©мiрjiiк жолда( Жолдыбала eKeyi жет1 бала тэрбиелеп о а р д г Осылайша урпагынь 03i каз1р 6ip кауым ел болып отыр. Биылгы кузде осынау улы ерлжке кырык жыл толады. Ерекп атап етк1м1з келет1ш —шын ерлж ешкашан есюрмейдь Кайта жыл & кен сайын ж ащ ыра тусетш тэр1здь Ерлжт1 дэрштеу урпак ушш, ел ушш аса кажет. 0p6ip жасты журепне от беру, бойларына epjiiK рухты дарыту осындай гажайы icTcpfli насихаттау, дэрш теу аркылы сщ1р1лед1. Аскак рухты, улкен ж урекп Бейсетай Дэуренбеков агамызбе! буюл казак мактанса да артык болмайды. Марат КАШКЫНБАЕВ. Балхаш ауданыныц Курметmi азаматы

tccffafU tyefci K.OHAEB KYPMET TYTK.AH АБЫЗ КАР ИЯ Акши ещ рш щ азаматтары ай- '; Щ'-ш.р-~ рыкша кашрлеген Абылай ата Елу- байулынын халкымыздьщ 6ipTyap перзент!, дара да дана тулга Дшму- хамед Ахметулы Конаевпен б1рне- ше рет жолыгып, актарыла сыр шертюкенш, керш келдж касие'п бар супыньщ Димекецнщ болашак тагдырын ай н а-катеаз болжаганын кеп ешгам бше бермейдь Бул жай- ында абыз карияньщ улы 1лияс Абылайулы атамыз енпмелейдь Экем1з Абылай Елубайулы 1907 жылдыц кектем айында Актебе облысыныц Байганин ауданында (бурынгы Табын ауданы) дуниеге келген екен. Балалык шагы «Диар» ужымшарында етедь Аталмыш ужымшардыц жанында Te6eci Teric Хантерткул деген | тебе бар. Тебенш «Хантерткул» аталуы тегш емес. Баягынын ханда- ры сол тебеде шатыр Tirin, турл1 кенестер етюзед1 екен. Будан вкемьз баягыныц хандарыньщ i3i калган топыракта туган деген тужырым туындайды. Эр бала ушш аскар тау екен in. акылы мен анасыньщ аялы алака- нына жетер еш нерсе жок. Ата-ананньщ касында ж ургенш щ esi 6ip бакыт. BipaK мундай бакыт екем1зге буйыра коймапты. вй тк еш ол экесшен 8, анасынан 5 жасында айырылып, жет] м калады. Атамыз кайтыс болганда екем нщ Kinii inici Квптшеу 1ште калса, Абат ол кезде | ne6opi 4 жаста болыпты. Жастайынан же-пм калган екем1зд1 б ш м алсын деп Хантерткул- дщ касындагы Султанакын деген KiciHiH мепнтше алып барады. Бул ; жерде эке-ш еш еаз калган балаларга сол Kici карайласар деген ум1т те J болса керек. BipaK арада жарты жыл етпей екем1з ш ш ерш щ касына | кайтып келедк Осылайша жет1м калган балалар енбектщ ащы дэмш татып ессд!. Кеш н ж ш т болган шагында 1926 жылдары О збекстанга коныс ; аударады. Ce6e6i, кызыл саясат Кдзакстанньщ коп ж ерш д еп ха- I льщты кенестещ црш , А ктебе облысындагы елдщ малын тартып ала бастайды.

Ашаршылыкка урынатын болганнан кешн агайын-туысы букш ауыл кошш, жолда Каракалпакка согып, одан кешн взбекста коныс аударады. Сол елде 7-8 жыл OMip суредь К еш н туржмен t не —Ш аржа облысы, Керю ауданына кошш, «Ленин» деген колхо мал багады. 1960 жылдары жагдайы тузеле бастаган кезде атажурты Акши ауылына коныс аударады. Акши ауылы ол кезде Кдскелец ауданына карайтын. Онда Ток; Бокин атындагы совхоз курылып, мал шаруашылыгы еркендей бс таган кез болатын. Э ке\\ш осында улкен баласы Сегпгулмен м багады. 1973 жылы «Сарытаукум» совхозы ашылыи, аталган шаруашылык1 туйе багуга ауысады. BipaK бул KocinneH Сарытаукум жакта емес, Ai шидщ манында, кумныц жиепнде айналысады. Осылайша 1992 жыл} дешн туйе багып, басшылыкка озат малшы, айналасына абыройл1 жан атанады. 1981 жылы ма, олде 1982 жылы ма екен, окем1з Казакстан Компар тиясыныц бiрiншi хатшысы болган Дшмухамед Ахметулы Конаевпеь кездеседь Туйесш KypTi су коймасыньщ айналасында багып жургенде Дшмухамед Конаев аксакал сол мацга токтайды. Сол жерде eKeyi кез- десш, кеп ецпмелеседь Димекец карапайым малшыга коп уксай бермейтш KOKiperi дангыл карияга каладан 5 белмел1 уйдщ кш тш беред1. Экем1з кш тп 6ipa3 уакыт устап турып озш е кайтып беред1. «Картайган шагымда Алматы- дан уйд1н кереп жок, балаларым ауылда ескен, ауылда тура бередЬ, —деп бул улкен сыйлыктан бас тартады. ¥ л ы тулга екемгзге ек1нш! кездесу1нде «УАЗ» кел1пш н к1лт1н та- быстайды. Ол кезде ескерден жана келген кез1м. Экемн^н касында атын устап турган болатынмын. К ел ж тщ кшт1н екем алса екен деп турмын. BipaK екем оны да алмай езш е кайтып берд!. Сол кезде Димаш Ахметулы екем1зге: «Б1рдецеге рен1ш1щз бар ма? Кеншарда каншама жыл енбек етощ з. Неге уйдщ немесе кол1кт1н кш- TiH алмайсыз?», —деп шынымен рен1ш бшд1рдь Сонда окем: «Уа, Д1нмухамед-ау, мен картайган шагымда уй мен к о л ж и не кыламын? 03iHHiH атында звyлiм уй де, кол1к те ж ок кой. Бар байлыгьщ уЙ1нде жиналып турган ютап кана», —дейдь Экемн1н жауабына тангалган Конаев аксакал: «Мешине бар емес пе?» дегенде: «Жок, атында мошине де, уй де жок. Шындыгы осы», — дейдь Сол кезде Димекец: «Казагымныц арасында есел1 ецбек етсе де

дуниеге бершмеген аксакдлдар бар екен гой» деп ризашылыгын бш- flipin кушактайды. Мунан соц окемнен: - 03ini3 керш кел, оулие сипатты жан екен аз, ендеше айтыцызшы, мен1нушмде кандай кымбат зат бар? —деп сурайды. Сонда окем К,она- ев аксакалдыц бетше карап турып: - Ушнде кымбат заттан кылыш пен мылтык кана бар. Осы eKi зат кана атыца жазылган. Мылтыгыц каншама еде Mi жасалып, ернектел- гешмен ацшыныц кед1мп каруы гой. Ал кылыш ете кымбат, багалы зат екен. К,ыны тутас алтынмен капталыпты. Оны саган мусылман пат- ma6epinTi, —дейдк Сонда К,онаев: - Ие, маган кылышты Элиев деген Эз1рбайжанныц патшасы 6epin едь BipaK мен кылыштыц кыныныц алтыннан жасалганын бшмепшн, -деп танданады. Экемн1 н карапайымдылыгына, дуниеге кызыкпайтын канагатшыл- дыгына тент1 болган Конаев «Ултымызда, казагымызда а зд е й жаксы адамдар коп болсын» деп ризашылыгын бщщред1. Димекецмен коштасарда егде тарткан екем is: «Сен тактан тайган- да орыстар артыца кеп туседь BipaK ештеце ютей алмайды. вй тк еш сен казагыц, ел in умытпайтындай оте таза, едш патшасыц», —деп бата бередк Аскар таудай екем1з 1995 жылга дешн балаларыныц касында ене- гел1 OMip cypin, 89 жасында дуниеден етт1. Саналы гумырын лайыкты урпак торбиелеп, мал багып, ауыл шаруашылыгын еркендету жолына арнады. Балаларын адал ецбек етуге, iзгiлiк пен имандылыкка баулы- ды. Бул орайдагы кулшынысы текке кетпедд гой деп ойлаймын. Экем1з малды бил1к пен мансапка жету y m iH ecipreH жок, атакеаш х дамыту максатында молайтты. Соныц нетижес1нде картайганда ei i6eri еленш, бейнет1н1ц зейнет1н корд!. 0к1мет ауылдан уй де салып берд1, кезекйз кел1к те 6ep in турды, айтканын басшылар да тындады. Ен бас- тысы, ерен CH6eriHiH, адал жумыс ютегеншщ аркасында елге сыйлы азамат болды.

СЫНЫКД1Ы К у р т т к сынык,шы А й т м щ а н (щсащалдыц шипагерлж дащ ы алыстагы Туркия елте де жеплт. вткен гасырдын ceKceHiHiui жылдарынын, аягы мен токсаныт жылдарыныц бастапкы кезещнде ¥зынагаш стансысында турган с ньщшы атаньщ дакпырты алыс-жакынныц берше эйгш болды. Жал> кепшшкке «Эли баба» еалнмен айгш болган Айтмукан аксакал бук Одакка белгш дэриерлер емдеп жаза алмаган сыркаттарды аякт рынан TiK тургызып журдь Эршгеамгз белгш журналист, акын А туган Шешмовтщ сол кездер1 жазган мавдласын непзге ала отырь эйгш сыныкшы жайында акнар бере кетуд1 жон кердж. Ес б ш п , он-солын таныган сон латын арш мен сауатын ашьи мектеп партасында уш жыл отырыпты да кешннен кешк1 мектепп 7 класын тамамдапты. Бар алган 6miMi — осы. BipaK, ом1рден Koprei мен кощлге туйгеш мол кад1рмещц карттьщ халкына типзген пайдаа да, кеш н п толкын жастарга айтар акылы мен уйретер OHereci де ко болды. Оташылык онер Айтекецнщ тукымында атадан балага мирас ретш де б ер ш п келш ть Айтса айткандай, экесш щ туган iHici Суйек кари5 ойгий сыныкшы, емип, тэуш тш бар касиетп адам болыпты. Айтмуканнын бойындагы оташылык касиетп алдымен ангарган да сол Kici. «Сенде бул онерге деген талап пен ьщтай б!рдей бар. Сон­ дыктан оны тастап кетуцн болма. 1здене туе» дейщ екен. К,ол-аягы MepTirin келген адамдардьщ сынган, шыккан суйектерш орнына салган кезде KopciH деп эдеш жанына шакырып алып, TinTi бiраздан сон сы- ныкты Айтмуканга салдырып, 03i касында акыл-кенеан 6epin, уйрепп туратын болган. К е н ш кен жайлаудай камкор аганьщ алдын Kopin, оньщ онер1не ден койган сэттершщ зая кетпегенш Айтекен ризашылык сез!ммен еске алып журдь Оташылык онермен катар ол Kiciден уйренш улгер- ген бел ауруга, буынньщ сарысулануына, е щ р д щ тYЙiлiп катып ка- луына, жуйкенщ тозуына карсы колданатын ем-домы кешннен коп кодеге асыпты. Бул сыркаттардьщ бэрш ол кос колыньщ каруымен, алаканынан тараган куат куппмен емдеген. Буганасы катпай, енбекке ерте араласкан Айтмукан ¥лы Отан согысы басталган кезде Туржменстанда, Сарыжазык те\\йржол стан­ сысында жумыс icTenTi. Ел басына кун туганда жш ттермен 6ipre май-

tcyfcmi ?fcefei данга аттанамын деп жасын улкейтш, 1929 жылы емес, 1920 жылы туган деп жаздырып алады. BipaK майданга барамын деп канша тал- пынганмен, балан, жастыгы KepiHin турган сон, адам купи ауадай ка­ жет бурынгы тем1ржол жумысында кала бередк 1952 жылдан 1982 жылга дешнп аралыкта Туржменстан же pi нде мал багып, ел доулетш еселеуге лайыкты Yлeciн косты. Ол кайда журсе де коз нурындай кун соул erri атажурты —Казакстан кецшнщ терещнде атой салып, кол булгап шакырып тургандай осер- де болатын. Сагынатын. Барсам, корсем деп армандайтын. Акыры бул арманы орындалып, 1982 жылы Узынагаш стансысына кеш ш келдк MiHe, осы жумыстарды аткара ж урш , бала жасынан бойына 6 iT - кен оташылык ©HepiH де дамылсыз дамыта бердь M epT irin келген адамдарга жордем колын усынды. Оньщ алдына кол-аягы сынып, омырткасы омырылып, cin ip i тартылып, буынын сарысу басып кел­ ген сыркаттардьщ жазылмай кеткеш кемде-кем екен. TinTi ж ок десе I деболгандай. Кария арнайы журнал ашып, оган ©3i емдш комек корсеткен 800- дей адамньщ аты-жонш пркеген екен. Ол журналды астана жактан ар­ найы OTiHim бщщрш сураган тшст1 орынга апарып 6 e p in T i. «Ел кулагы елу» дегендей, сол кездер1 кад1рмещц карттын атына i тукшр-тукшрден жордем тшеген хаттар жш Tycin, келушшер саны курт кобейген. Сыныкшыньщ улагатты OHepi сонау Туркия ж ерш деп I кандас бауырларымызга да кещ нен ой плен in, олар да агамыздьщ ши- палы колыньщ жэpдeмiн кору мумкш дш не ие болыпты. Шетел сапарына шыгуы былай басталган ед1: «Би-би-си» радио- стансысында кызмет аткаратын казак азаматы Boinip деген журналист Англиядан Алматыга келген сапарында 6ip уйде отырып Айтекеннщ сыныкшылык OHepi туралы естидь Ест1ген бойда кулагы елен ете тускен ол 03iHin Стамбул каласында туратын Энуар деген нагашы ага- сынын белшен шойырылып, узак жылдардан 6ep i тосек тартып козга- ла алмай жатканын, каратпаган дер! repi калмаганын айтады. Соган осы KiciHin ж 0 pдeмi тиер ме деген умгг бщщредк BipaK уакыты тыгыз болгандыктан келш жолыга алмай, б1реулерден мекенжайын жазып экетед1 де елше барган сон шакыру кагаз ж1бередь - Москеуден Стамбулга дешн eKi жарым сагаттай ушады екен. Стамбул аэропортына келш тусе калганымда шетелдщ делегациясын куткендей анталай каптап турган калыц казак кырык шакты «Мерсе­ дес» машинасымен карсы алды. Содан жат журтта журш атамекен1н

сагынган кандас бауырлардьщ ыстык кушагына суцгщ м де кетта Kaaiwri казагымныц конакжай Konijii мен даркан п ей ш мунда да ал дымнан шьщты, —деп еске алыпты алгашкы сапарын Айтмукан агай —Ертее1не тесек тартып жаткан Энуармен жуздеспм. Аумалы-текпел заманда букш ауылымен К,ытайдан Индияга ауып, одан Иран мер Поюстанга ©Tin, тау асып, тас баскан кияметтей киын кезенде жол-же- некей аттан жыгылып, содан 6ejiine закым келген. Туркияга келген сон ауыр дерт мендей тускен. Дер1герге каралган екен, «суйек тубер­ кулез!» деп диагноз койып, одан iuuHri тазалаймыз деп кабыргасын co rin , соньщ KecipiHeH тосектен мулдем тура алмай калган. Ш алдьщ ушнде сыныкшы 15 кун кона жатады. Бар енерш салып, TnicTi ем колданады. Сыркат азамат сонгы кун! балдакка суйенш журш кетедь «Энуар орнынан турыпты» деген хабар айналага тез тарайды. Сол куш-ак оган козайым айтуга коп адам келнтп. А йтекецнщ Туркияга туцгыш сапары 42 кунге созылыпты. Бул жерде ол мертшкен баска да 6ipa3 адамдарга комек корсеткен. B ip куш торт ж ш т ецгезердей TypiKTi зембшге салып KOTepin оке- ледк Бел омырткасы шыгып кеткен екен. Сыныкшы еш колын ею ж ь птке, eKi аягын ею ж ш тке устатып, жерге туарм ей кетертш турып кас пен кездщ арасында белш орнына салып кеп ж1беред1. Жерге коя салганда ауырсынган белш колымен баскан TypiK орнынан ушып турып cy p iH iH K ip en барып журш кетедь.. Емий атамыз Туркияга будан кешн де барып кайтыпты. Келеа жолы TypiK агайындар ол KiciHi Сауд Арабиясыныц Мекке каласына кажылыкка барып кайтуга шакырган екен. BipaK олдекандай себеп- термен coTi TycnenTi. Айтекец ауылга кайтып оралганда езш сагына кутш, eKi кездер1 торт болып жолына карап, ушнде ошарылып отырган коп адамды кередк Бул ол Kici ушш тацгаларлык жагдай емес сдк Келгендердщ 6opi де кол-аяктарынан кемтарлык тартып, комек куткен жандар. Бш- rip сыныкшы кашандагы кайырымдылык, i3ri aдaмгepшiлiк касиет1мен б1рден icKe Kipicin кетедк Мунда кеп келет1н Семей, К,ызылорда, Шыгыс Казакстан, Кекш е- тау облыстарыныц, Кызылжар мен Керекудщ адамдары екен. Карапайым халык арасынан шыккан сыныкшы РСФСР-дщ Корган облысындагы Илизаров деген атакты академик дарнер «Бес жастан аскан соц операция жасау керек», — деген жас себщц аз уакыттыц iuiiHae аягынан тш тургызыпты.

------------------------------------,------------------------\"ТСиелс tctffimi tfzefci Шартарапка eciMi эй гш , атагы дардай академик Илизаровтын, шамасы келмеген сыркатка шипа берген осындай емппнщ гажайып енерше танданбай тура аласыз ба? Сонау асыра сштеу мен жаппай репрессия, ашаршылык жылда- рында Мангыстаудын Кулсары, М айкемген, Бейнеу ещ рлерш ен 6ip топ ауыл туыстас туршмен жерш е коныс аударганда олардыц арасын­ да Айтекеннщ еке-ш еш еа де бар екен. Кеш н сыныкшылык енер1мен кенднсн танылган жан Мары облысыньщ Тактабазар ауданына карас- ты Сарыязы (казакш а Сарыжазык) стансысында дуниеге келш п. Айтекен кудай коскан косагы Айша апай eKeyi жет1 бала тэрбие- леп ecipinri. Олардан керген немере, шеберелер! де, тш-аузымыз та­ ска, 6ip кауым ел болган. Сыныкшыньщ Эли баба атануынын тарихы да кызьщ. Туркмен- станнан алгаш Komin келген кездершде Айтекен коптен KopicnereH 6ip таныс адамньщ ушне бара калады. Басында турш меннщ сенсен ты- магы, устшдеп мол шшшген узын етек шапан мен белбеу1 де туржмен- дш. Уйде 6ip юшкене кыздан баска епнам ж ок екен. Айтекен кеткен сон жумыстан оралган ата-анасына ол: «Б1здщ уйге Эли баба келш Kerri» депп. Телевизордан «Эли-Баба жене кырык каракшы» деген кино кер- сетшп жаткан кез. Ж анагы жас бала уйге келген KiciHiH турш сол ки- нодагы Эли-Бабага уксаткан гой. К еш ш рек муньщ e3i езш енпмеге айналып, акырында ел-журтка Эли баба атанып кетедк Ец кызыгы — атасына лакап ат койып берген сол баягы ы ш кене кыз кеш н осы уйге келш болып TycinTi. Ие, «Ел imi —енер кешпп» деп бекер айтылмаган. Сол айткандай, назар салып карасак ел шпнде осындай касиет конган ем mi, сыныкшы азаматтардьщ да кеп екенш керем1з. Ондай жандарга тш сп колдау, кемек керсет1п отырган да ж ен шыгар.

кэсш кЕР аск;а н АСУЛАР Киел1 KypTi жершде езшщ жеке i руашылыгын еркендетш, K 0 c i6 iH ден лентш отырган icnep азаматтар к е т саналады. Сондай азаматтардьщ кат рында келелеп туйе ecipin, шипалы cyci — шубат ещйрумен айналысатын Сыд! Деулетовт! айтуга болады. Бугшде онь жетекшшпндеп шаруашыльщта бес мьп га жуьщ туйе бар. «Деулет-Бекет» Ж( ке шаруашылыгын ашып, бабадан ка. ган K ecin T i дэрштеп журген, туйе т у л т кебейту аркылы ауылы — алтын 6eciri еркендеткен азамат кандай мак,тауга бол сын лайык,. Дана халкымызда: «Ердщ атын енбеь шыгарады» деген тэмсш бар. Энпмелйзге аркау болып отырган азамат та ерен енбепнщ аркасында cyrri багыттагы аруана тукымдас туйелерд! ecipin, талай асуды енсердк Keci6iH жалгыз гана туйемен бастаган Сыдык бзбекстан елшщ К,аракалпакстан автономиясында туып-ескен. Аталары eлдi жаппай ашаршылык жайлаган жылдары Актебе ещ рш ен TypiKMeHCTaHHbiH Бескала елд1 мекешне коныс аударыпты. Аттьщ жалында ойнап, туйенщ комында тербелш ескен казак дейтin жауынгер халыктьщ урнагы болгандыктан ба, Эбу аксакал Турiкменстандa fы ауылдьщ eзiндe кысы-жазы 4-5 туйе устапты. EKi улы мен терт кызын сол Ойсылкара тулш нщ аркасында ешшмнен кем кылмай багып-кагып оаредь «¥яда не керсен, ушканда соны шесщ» дегендей, отбасындагы кенже ул Сыдык та шаруага ерте араласып, бала кезден туйе т у л т н багудыц кыр-сырын 6ijiiii ержетедь Эбу аксакал 1990 жылы 84 жасында атажуртка оралуга бел буады. Сейтш , Сыдык 26 жасында Кдрасай ауданыньщ Ш алкар ауылына кешш келедь Елге оралган сон «слесарь-механик» деген дипломы бар жас ж ш т ж ергш кп жердей «Райавтодор» мекемесше кызметке кабылданады. BipaK, кеп узамай кыскартуга m irin, жумыссыз калады. Балаларын e c ip in -жет!лд1ру ушш отагасына кара жумыска жегшуге тура келедг Зайыбы Ш ерипа eKeyiHin уйден тамак nicipin сатып, базар жа- галаган кезде pi де болыпты. Тар заманньщ TayKbmeTiH тартса да

мойымай, мехнатты ецбек еткеннщ аркасында жас отбасы бузаулы сиыр сатып алып, ауыздары акка тиедк BipaK, каншама жыл туйе устаган е к е а шубат iniceK, туйе устасак деп армандайды. Эке арманын орындау ушш кешпкер1м1з барын салып жумыс icTen, боталы туйе сатып алады. Бастапкыда шубатты ездер1 iinin жургешмен кешннен туйе сутше сураныстыц жогары екенш байкап, шубат ощцрюш кесш ке айналдыруга бел буады. Туйе ocipy, Kocin ашып, оны б1рден децгелентш алып кету оцай шаруа емес. Ойткеш мал багудыц киындыгы шаш-етектен. Туйе кысы- жазы далада жайылады. Тек катты жауын-шашын кезш де гана колда болады. EKi жылда 6ip толдейтш болгандыктан оны багып, ocipyre де T93iMмен шыдам керек. Туйе е а р у д щ сондай киындыктарына карамастан тоуекел етш, жумыска бшек сыбана KipicKeH азамат б1рнеше жылдын iininqe туйе санын бесеуге жетюзедк Осылайша улкен кесш ке жол ашылады. Bip O K iH im T ic i, атакеспгп дамытсак деп армандаган Эбу атамыз улы туйелер санын жанадан беске жетюзгенде дуние салыпты. Десе де «Осы туйеден айырылма, одан жаман болмайсыц», —деп баласына батасын 6epin кетедк К,иындыкка мойымаган отбасынын шацырагынан береке кеткен жок. K epiciH ine, оке арманын орындап, aTaKocinTi жандандыруга KipicTi. Мал саны кобейген сон Сыдык 1ле ауданыньщ сол кездеп OKiMi Николай Логутовтан туйе жайылымына жер сурайды. Куапышына карай, аудан басшысы жас косшкерд! колдап, Акши ауылыньщ айналасынан жер бел1п бередь Осылайша жана кос1пке жол ашылады. Атасы Доулет пен бабасы Бекеттщ аруагы колдасын деп жаца компанияны «Доулет-Бекет» деп атайды. Экен1ц каны, ананыц сут1мен дарыган тект1л1к, ецбеккорлык оны адастырмады. KepiciHUje, aTaKocinTi мыктап M enrepyi ом1рден оз орнын ойып турып алуга cenT iriH тиг1зд1. Шаруасын 6ip жолга койып алган Сыдык Доулетов елге 150 бас туркмен аруанасын алып кел1п, енд1г1 жерде шубат ощцрумен айна- лысады. Тож}рибес1 шындалган жанньщ жумысы алга басып, но- тижес1н де бере бастайды. Жас KOcinKep тур1кмен аруанасын Ж еткуга жерс1нд1ру уш1н кыруар жумыстар аткарды. T im i осы саланы зерттеуге терец ден койып «Кдзакстанныц шел жене шелейт жерлер1нде тур1кмен аруанасы- ньщ жерану1, телдеу1 жоне сутт1лiri» деген такырыпта кандидаттык

диссертация коргады. Ы мщ басып, туйе шаруашылыгымен айна самын дегендерге кажет болып кдлар деп «Туржмен аруанасы Жет ещр1нде» деген ютап та шыгарды. Ж еке Koci6iH децгелентуге кулшына юрюкен ж т т т щ айы оцьп туды. Жыл еткен сайын шаруа кожалыгындагы мал басы артып, ei де кец щ . Туйе келелер1 кебейген сайын езш е деген сеш м дш п де щ тускен. Б1рде Сыдык Доулетовтщ туйе фермасын Алматы облысыныц с кездеп OKiMi CepiK Умбетов аралайды. Ферманыц тыныс-т1ршш ондагы аткарылып жаткан жумыстар облыс эю м ш щ кегшпнен шыгы шаруасын одан ары дамыту ymiH кандай комек керектш н сурайд Осылайша «Деулет-Бекет» Ж Ш С дамудыц жаца сатысына кетершех CepiK Умбетовтщ бастамасымен будан кеш нп жерде Алмаз облысыныц аумагында кымызханалар мен шубатханалар кептс ашылады. ATaKocinTi дамытамын деп жаргак кулагы жастыкка тиме журген жанньщ арманы орындалып, туйе басы 3-4 жылда 700 баск жетедк О баста алдына койган максатынан айнымаса CH,6eri жанатыны тусшген KecinKep шаруасын улгайту ymiH «ЦентрКредит» банкше] 17,5 пайызбен тагы да несие рейм деп, ол каржыга 1800 бас туйе сатьп алады. Оныц ецбеккорлыгына риза болган CepiK Умбетов «Доулет Бекет» Ж Ш С -HiH жайылымын 25 мыц гектарга дей1н улгайтуг; жердемдеседь 1скер азамат 2009 жылы жеке каржысын жумсап, Израильде курастырылган шубат куятын арнайы технология сатып алады. Осы технологияны кодеге жарату ушш Акши ауылынан жаца кес1порынныц 1ргетасын калады. Ж аца технологияныц кемег1мен 6ip литpлiк, жарты литрл1к, одан да шагын шелмектер мен кутыларга шубат куюга мумк1нд1к туындады. Тыц эдю шубаттыц сакталу мерз1м1н 60 теул1кке дей1н узартты. Нетижес1нде «Доулет-Бекет» шаруа кожалыгыныц 6ip тоул1кз е OHjiipe riH шубат ешмдер1 5 тоннага дешн кебейш , кутыларга куйылган шубаттар озге облыстардыц сауда нуктелер1ндс де сатыла бастады. Бупнде бул кесш орынны ц он1мдер1 Алматы облысында, елорда мен Караганды, Актау калаларында молынан сатылады. Сыдык Дэулетовтщ eM ipinneri ец айтулы окига 2011 жылы болды. Сол жылы Асы жайлауында керме уйымдастырылып, оган Сокец де е з 1Hift туйелер1н апарады. Кермеге конак peTi нде келген Нурсултан Назарбаев жиын уст1нде Сыдыкка туйе шаруашылыгына катысты 6ipKaTap сауалдар кояды. KecinKepTiH тиянакты жауаптарына риза

------------------------------------------------------------------------------- -— кс01(Ш zfcefei болган Елбасы облыс басшылыгына туйенп ж т т к е каржылай кемек- тесу женшде нускау бередь Осы Оки гадан сон коп уакыт отпей облыс басшылыгы «Даму» коры аркылы шаруа кожалыгына томенп пайызбен 2 миллион 50 мьщ доллар колемiндс несие болim i. М уншама мол каражаттын кожалыктын кандай да болсын проблемасын uienieTiHi б елгш гой. Содан кешн де бупнде ол баскдратын шаруашылыкгы аягынан нык турган кожалыктардын катарында сешммен атауга болады. Бупнде туйе сутшен гана оз!рленген К¥РТ пен балкаймак оз ту- тынушыларын тауып улгердк М ескеудщ «Эксклюзив» сауда уЙ1 «Руст- ренд» фирмасы аркылы кулпынай мен opiK косылган шубат йогурты улгшершщ eKi тоннасын арнайы тапсырыспен алдыртыпты. Мупын 03i дайындалган сапалы еш мдердщ ендш жерде халыкаралык нарыкка жол тарткандыгын керсетедк K,a3ipri уакытта Акши ауылында «Дэулет-Бекет» Ж Ш С -нщ K¥Pf aK шубат ондгре пн зауыты жумыс ютещц. вж мдср! Heri3iHeH экспортка багытталган зауыт ел1м1здеп шубат ондейтш жалгыз ipi косш орынныц базасында ашылган. Бупнде «Доулет-Бекет» шыгарган ешмдер eye жолдары аркылы М ескеу, Бейжш, Ш анхай калаларына жетызшедк Жуык арада Еуроодак елдер1 мен Америкага ж iберу де жоспарланып отыр. K,a3ip шаруашылыкта 5 мьщ бастан астам туйе болса, оньщ 2,5 мыны — iHreH. Алдагы 2-3 жылда дайын ошмдерд! экспорттаудан тускен каражатка туйе санын 15 мьщ баска жетюзу кезделуде. Сер1ктест1к мал азыгындык дакылдарды да ез бетшше оаредк Алдагы уакытта жайылым алкабын тамшылатып суару жоспарланып отыр. KocinopbiH алдагы уакытта туйе сутшен жасалган К¥РТ пен ipiM- ппктщ турлерш кебейтуге ниетп. Сонымен катар туйе сутшен жа- сартатын ж ене TepiHi емдейтш жакпамай ез1рлейтш зауыт ашу, курни пен каракумык косылган ет консервюш ещцру, туйе жупшеп кшм току жобалары да колга алынбак. Алматы каласында шубат пен туйе етш усынатын арнайы кафе жумыс iстенда. Дел осындай демхананы 1ле ауданы мен Талдыкорганды жалгайтын трассаньщ бойынан ашу жоспарланып отыр. «Деулет-Бекет» сержтестш нщ кайырымдылык шаралары да атап айтуга турарльщ. С ерж тесп к курылган 20 жылдьщ i[rriri/ic Сыдык Доулетов кептеген сауапты ic жасады. М еселен, Т еуелспдж тш 30 жылдыгы карсанында кесш орын оз каржысы есебшен тургызган

120 шаршыметрлж жаца уйщ Акши ауылында туратын k o i отбасына сыйга тартты. Барлык кажетп жагдайы жасалган, л да тартылган ецсел1 уй 7 бала ecipin отырган отбасыныц ом ерекше есте калар куанышты окигага айналды. Фермада шубат жоне саумалмен емдеу орны жумыс ютейдк курдел1 операциядан шыккандардыц, химиялык ем кабылдагацд коронавируспен ауырып, жазылгандардыц агзасын калпына i ушш ем жасалады. Bip мезплде 100 адамды кабылдай алатын мекемесшде 3 жылдыц iшiндe 5 мындай казакстандык туйе с емдеу терапиясын кабылдады. «Доулет-Бекет» косшорнында бупнде 150 адам жумыс it Бул тек ещцрюте ютейтшдер мен туйе багумен айналысатындар Буган букш Казакстан бойынша серж тестж ©HiMiH саудалайть дукенде жумыспен камтылгандарды косыцыз. Ka3ipri танда Сыдык Доулетов Акши ауылындагы беделд1 а; тардыц 6ipi. 1ле аудандык мослихатыныц депутаты 03i туратын е тургындар кажетш отейтш наубайхана мен шаштараз, дор1хана, i оцщретш цех, тойхана ашып, кепш ш ктщ алгысын аркалады. К кезде бул нысандардыц барлыгы ел иriл iri ке жумыс жасауда. Отызында орда бузып, кыркында кыр аскан icKep азамат б де ага жасы алпыска таяды. Осы уакытка дешн кыруар ic тындь улгерген icKep азамат б1рнеше орденмен, Алгыс хаттар мен Ма кагаздарымен марапатталган. Ецбепмен ер атанган icKep азама' алар асулары ол! алда деп бшем1з.

АУДАН АРДАКТЫЛАРЫ

CepiK YMBETOB Жеруйыгы Ж етюудыц киел1 6ip o n ip i, жыр сулейлерш щ Mei Жамбыл ауданында дуние eciriH ашып, улттык болмысымызга тэн сиеттер1мен ерекшеленген зиялы замандастарымыздьщ 6ipi —Умбе CepiK. Кайраткер жайлы оцпм е болганда коз алдына Kiciл! ri мен ка пайымдылыгы созшен, журю-турысынан кершш, езгеден ерек бекз тыгы байкалып туратын азаматтьщ кескш-келбеи келед!. Жаксы мен жаманньщ паркына жепп, улттык кундылыктар бшк устап, езш дж жолын адаспай тандаган азамат Аккайнар ауыль да 1950 жылгы 19 маусымда дуниеге келдг Ауылдастары арасы к кшппешдщпмен, i3ri адамгершшпмен штипатка боленген 06iK e £ лаларын ен алдымен ултжандылыкка баулыды. Жетшпй атасы Нурабай жайлы ел арасында айтылган аныз-о гiмeлep каншама? Карапайым халыктан шыккан Нурабай жиырг торт жасында хан сайланып, осы бижте журш 6iTnec даудьщ, ботуась шудьщ KeciMiH едш айтып, соз кущреимен танылады. CepiK Эбжеул атасына тартып жастайынан имандылыкты, мей1рбандыкты бш к уст; нып, парасатты жан болып калыптасты. Ецбек жолын KypTi ауданындагы Токаш Бокин атындагы кецшар да катардагы жумысшыдан бастады. Бойындагы уйымдастырушылы кабшетшщ, адамдармен карым-катынастагы алгырлыгыныц аркасын да бригадир, ферма MeHrepymici кызметтерше жогарылады. Алмат!

зоотехника;iык-мал;юрiгерлiк институтын тамамдап, шаруашылыктын ! бас зоотехнип, ауданлык агроенеркосш бipлecтiгiнiн басшысы, кец- ! шар директоры сиякты б ijiiм мен б ш к т ш к п , уйымдастырушылык каб1летт1 кажет ететш кызметтерде кажымас кайратымен, сабырлы да саликалы акыл-пайымымен танылды. Туган халкынын камын ойлайтын азамат тура билер1мв оз Теле, ! Каз дауысты Казыбек, Эйтеке жене Абылай хан непзш кал а ган едш- ‘ джтщ ак жолын устанып, оны олемдж еркениет Yлгiciмeн уштасты- руга умтылып, сара саясатты колдаганын керемп. Осылайша жогары жене ж ер гш кп баскару органдарына кабш етп, к о аб и улттык кадр- ларды тартып, торбнелеуге жоне олардьщ халыкпен тыгыз, коян-кол- тык жумыс ж урпзуш е жагдай жасап келдк Осындай б ш к п кадр ретшде танылган CepiK Умбетов 1992 жылы [ KypTi ауданыныц OKiMi болып тагайындалды. Бул когамымыз на- рыктык катынаска ещц гана кадам баскан жауапты туе едк Осынау сындарлы шакта кендж пен мортпк, адалдык, карапайымдылык ка- сиеттерш ю керлш мен утымды уштастырган CepiK облыстагы жас ау- [ данный экономикасын орлеу жолына Tycipe бiлдi. Ел1м1з егемендшн алып, еркениет кеппне бет бурган урымтал сетте нарьщтык жуйеге тьщнан i3 салды. 1скер басшыныц ерен ецбеп ескеруЫз калган жок. 1994 жылы Ал­ маты облысыныц OKiMi болып тагайындалып, зор сешмге ие болды. Тагылымдык тарихы мен достурге бай, экономикасы сан-салалы Алматы облысыныц шаруасын ерге бастыру облыс OKiMi ецбепнщ ел- meMi десек, артык айтпаганымыз. Рухани жангыру, тулеу бастауында жаца ещцрютж курылымдар пайда болды, баскару ж уйеа езгердк Ец бастыеы, экономиканы кулдыратпай, халыктыц отпелi кезендеп тур- мысыныц темендеуше жол бермей модениет мейектерш сактап калды. 1скерлк, парасаттылык касиеттер1 таразыга тускен бул сыннан сурш- бей eTin, жаца сипаттагы 6ijiiKii басшы, белгш мемлекет кайраткер1 дережесше кетерш геш Жетюу журтшылыгыныц коз алдында. Талдыкорган облысыныц тарауына байланысты Алматы облысы iplrieHreH кезде C epiK Эбжеулы керпплес Ж амбыл облысыныц OKiMi болып тагайындалды. Ж ацатастыц «жанайкайы» елд} дурлж нрш турган кезде экономикасы туралаган облысты баскару, ерине, киын epi жауапты мшдет едк Эйтсе де 6 uiiKTi басшы бэрш терецнен ойлап, аймак дамуын дацгыл жолга T ycipe бщцт Талай OKiMfli кабылдап, шыгарып салган жамбылдыктардыц сеш- м1не ие болу, курметше белену, штипатына ие болу оцай емес едк.. Экономикалык саясатты сарабдалдыкпен журпзе отырып, елеуметпк

мэселе — халыктыц тур мыс дэрежесш кетеру жолында кусуйкылы кундер мен тундерд1 етю здь «Мен эюммш , бэрш бшемш, оз!м шешемш» деп кеуде какпады, кою рек котермедк Бойына 6iTKeH биязылыгынан айнымай, Абай ата- мыз айткандай, «акырын журш, анык, басты», кара па йымдыл ыктын елш емш орнсктедк Елдщ муц-муктажын, кажетш мукият зсртте,ш, о\\прден керген1 мен т у й ге т мол, ксудеа дерия кариялармен, согыс жэне ецбек ардагсрлср1мен, зиялы кауыммен, жастармен жш кездесш, кещ нен кенесin отырды. Улкендерден бата алып, алдагы кундерш аманат аркалады. BipAecin 6iTipep мэселелерд! бслпледк Нарыкка те- теп бере алмаган шаруаныц кисынын кели рдт, мэдениет, онер, бшм, элеумегпк салалардагы келецс1зджтерд1 урандамай, айкай-шусыз-ак, nieuiin, абырой аркалап, алгыс алды. 0к1м аркалар жукт1 нар да котере алмайды. Кыруар шаруаныц ки­ сынын тауып журген айтулы азамат 03i ецбек еткен жерлершде ешпес i3 калдырды. Алматы, Ж амбыл облыстарында CepiK Эбжеулыньщ eciMiMeH тыгыз байланысты ескерткш тер, имандылык отаулары, кун- ге ш агал ыскап кумбездер ондап саналады. Тарих койнауында калган тулгаларды елiмен кайта кауыштырып, елдтм 1з бен 1рш п м гзд 1, ор- ксниспмЬд! танытатын мундай шараларга бастамашы болу бшк пара- саттылыкты, жогары талгампаздыкты, бабаларга деген урпак улагатын танытса керек-Ti. 1992 жылы Алматы —Астана жолыныц бойындагы 0теген — К,а- зыбек тауыньщ басына К,азыбек бек Тауасарулына ескертюш тургы- зып, Акши ауылыныц жанында Белагаш эулие кумбезш саддырды. 1993 жылы Шил1бастаудагы Куртка тэуш бейгпне белгггас койгызды. Ал, 1996 жылы Оцтустж Казакстан облысындагы Бэйдабек ауданын­ да Вэйд]бек баба, Бес ана кумбездерш дуй Гм елдщ коз куанышына айналдырса, сол жылы Сарыжаз ауылында Райымбек батыр эулиеге, Узынагашта Карасай батырга, 2006 жылы Каскелец каласыныц шыгы- сында Шапырашты Наурызбай батырга снсел( ескертюштер орнатып, ауылдыц айбары мен абыройын аскактатуга бага жетпес улес косты. Бул бабалар рухына деген перзентт1к махаббат пен азаматтык жауап- керш ш кп сезшу екеш даусыз. CepiK Эбшеулы 1999 жылы Таразда ж эне Ж уалы ауданында халкы- мыздыц мактанышы Бауыржан Момышулына ескертстш жэне бюст орнатса, 6ip гана 2000 жылдыц езш де Балкаш ауданындагы Желто- рацгы ауылында Дшмухамед Ахметулы Конаевка, Кордай ауданында бтеген батырга, Талас ауылында Кошек батырга ескерткш койылды. Ал, 2001 жылы Ж амбыл облысындагы Ж амбыл ауданында жыр алыбы

к —z--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------\"Кием , tcy fa n ii yfcefei Жамбылдыц ескертюпн, Мойынкум ауданында К,айрат Рыскулбеко- втщ бюеп салтанатпен ашылды. Элемдж децгейде атадып еткен Тараздьщ 2000 жылдык мерей- тойы казак халкын терткул дуниеге тагы 6ip кырынан танытканы бел­ ил!. Осы шарага орайлас 2002 жылы Тараз каласында Д. Ко нас вка, Койгелд1 батырга ескертюш орнатылса, «Тектурмас» тарихи корганы тургызылды. Кордай ауданында Кенен Эз1рбаевка, М ерке ауданын­ да Сыпатай батырга, Кулан ауылында Кайрат Рыскулбековке, Талас ауданында Д. К,онаевка ескертюштер, Онтусллк Казакстан облысы- нын Бойд1бек ауданында Зерш-Сыланды сынды ардакты аналарга «Кос ана» кумбез-кеш еш тургызылып, CepiK Эбжеулыныц азаматтык тулгасы жаца кырынан жаркырай керш дь Ал, Тараздьщ 2000 жылдык мерейтойында Тараздьщ как ортасында Бойд1бек бабаныц уды тулга- сын бейнелеген е с к е р т ю п т ашу салтанатына Елбасымыз Нурсултан Назарбаевтыц катысканын мактанышпен айткан лез1м. Алматы облысын кайта баскарган жылдары да Жетюу жершде кайталанбас колтацбасын калдырды. Талдыкорган каласындагы До- стык уш, Тшдер сарайы, Спорт кешеш, жыр сулеш Сушнбай мен куй падишасы Нургисага, акын кызымыз Сара мен байадур батыр Караке- рей Кабанбайга, тагы баска абыздарга орнатылган ецсел1 ескертюштер 6yriHri жас урпактыц жжерш жанып, бабалар осиетше адалдыкка ун- деуде. Осылайша шайардыц сеулеп мен доулет1 жаца 6 i p кырынан жаркырай керш дь MiHe, осылайша, Мемлекет басшысыныц сындарлы да сарабдал саясатын тиянакты жузеге асыруга перзентпк улесш коса бшген пара- сатты жерлеам1з CepiK Умбетовтщ тугырлы тулгасы унем1 кемелдену устшде. Ер байлыгын ел байлыгы деп санайтын сарабдал азаматтыц когам, eMip, дуние туралы «Ой шр1мдерЬ> атты ой-толгам орамдары ка- льщ окырман ж урепне жол тапты. Полсапага толы гибрат —жаны жо- март жанныц ем1рлж кредосы. Мундай ел! мен ж ерш щ мерешн ecip- ген парасатты жандардыц катары толыга туссе нур устше нур. Елшщ аманатын аркалаган Сержтщ зайыбы Ермекгул де ана, оже атанып, отбасындагы б1рлж пен ынтымакка уйыткы болуда. Осы орай- да маркумдар —¥ л ы Отан согысына катыскан 06iK e мен Ардакты ана Кокен еж енщ бойындагы асыл касиеттер CepiK Эбжеулына да да- рыган-ау дейсщ. Отбасындагы Куралай, Доурен, Элия, Надира тергзд! ул-кыздары жогары б ш м алып, ез алдарына шацырак кетерген жандар. Бакытты шацыракта немерелер мен шеберелер бабалар дестурше лайык еркен- деп, ecin келедь

Бекболат Т¥РЫСЖАНОВ К уртш щ касиетп топырагынан нэр- ленген каншама жаннын, eciMflepi осы ел- кенщ тарихына алтын эрштермен жазыл- ды десещзпп?! Солардын катарында жасы токсанга жол салган, KypTi ж эне Жамбыл аудандык партия комитеттершщ 6ipiHiiii хатшысы кызметтер1н 1972—1983 жылдары аткарган Бекболат Турысжановты атаймыз. Ж астайынан «халык жауыньщ балаеы» деген жалага ушыраганына карамастан жа- ратылысынан кайсар мшезд1 жан алдына койган арман-максатына кол жетюздк Кур- Ti ауданын баскарган жылдары жана аудан- ньщ экономикалык, элеуметт1к-мэдени жагдайын жаксартуга ерекше улес косып, кол астында кызмет ютеген жастардьщ багын ашты. Бекболат Турысжанов 1934 жылгы 14 кантарда Ж амбыл облысы- нын Шу ауданында, Дулат ауылдык кенесше карасты «Актебе» ужым- шарындагы кызметкердщ отбасында дуниеге келген. Э кеа Алматы облысында жауапты жумыстарда журген кезшде 1938 жылы «халык жауы» деген жаламен атылып кетш, кей1н акталган. Анасы Даглан Сураужанкызы алтын колды шебер T iriH u ii екен. Ж алынды жас Бекболат орта мектепп б1т1ргеннен кей1н Алма­ ты ауыл шаруашылыгы институтына Tycin, оны ойдагыдай тамамдап, инженер-механик мамандыгын алады. Осылайша енбек жолын Узынагаштагы №23 Касте к коаптк-техникалы к училитес1нде устаз- дыктан бастайды. Одан кей1н аудандагы «Новая жизнь» ужымшарын- да бас инженер-механик, Алматы облыстык комсомол комитетшщ нускаушысы кызмепн аткарады. 1961 жылы ауданга оралып, Ж амбыл атындагы орта мектеп оку iciHiH MeHrepymici болган ол Амангелд1 атындагы ужымшарда бас ин­ женер болып журген кез1нде партиялык жумыска ж1бер1лед1. Алма­ ты жогары партия мектебшде 1963—1965 жылдары окып, одан кешн облыстык ауыл шаруашылыгы баскармасыныц бас инженер! болып тагайындалады. Сондай-ак, облыстык партия комитетшщ нускаушы­ сы, ауыл шаруашылыгы болiMi менгеруилсппн орынбасары кызмет- TepiH аткарады.

\"Т^иелб <ce0ttiU vfcefti 1969 жылы Тал гаp аудандык партия комитетшщ екшпп хат- щылыгына жогарылатылган Бекболат Акшалулы 1972 жылы жана курылган KypTi аудандык партия комитетш щ 6ipiHuii хатшысы болып сайланады. Одан кеш нп уакытта Ж амбыл аудандык партия уйымын абыроймен баскарды. : Туган халкы мен Отаны алдындагы ецбеп уliгiн Бекболат А к­ шалулы е й рет Енбек Кызыл Ту, «Курмет белп сЬ ордендер1мен, коп- теген медальдармен жоне К азак К СР Жогаргы К ецесш щ Курмет гра- мотасымен марапатталган. Алматы облысыньщ, Ж амбыл ауданыньщ Курметп азаматы. внегел! отбасынан op6ireH ул-кыздары Октябрь, Бакытжан, Ш ол- пан, Дархан, Бекзада, 6opi де жогары бшмд1 мамандар. Ед\\ге ЖУШСБЕКОВ J Едне Исатулы 1940 жылгы 26-шы кыр- куйекте Алматы облысыньщ Каскелен кала­ сында дуниеге келген. 1958 жылы Каскелен каласындагы Абай атындагы орта мектепп бтргеннен кешн к ел еа жылы Алматы зо- отехникалык-малдор1 герл iк институтына Tycin, 1964 жылы галым-зоотехник маман­ дыгын алып шыккан. Ецбек жолын Алматы облысы, Гвардия ауданы, Амангелд1 атындагы колхозда зо­ отехник болып бастаган. Бул жерде eKi жыл ецбек еткен сон 1966 жылы осы облыстыц Каскелец ауданы «Дружба» совхозында товарлы-сут фермасында бригадир болып ютейдк 1972-1977 жылдары KypTi ауданындагы «Бозой» совхозында зоотехник, бас зоотехник болган. 1977—1983 жылдары сол ауданныц «Сарытаукум» туйе совхозында директор, 1983—1984 жылдары KypTi аудандык ауылшаруашылыгы баскармасыныц бастыгы болып ютеген соц партиялык жумыска ауысып KypTi аудандык партия комитетш щ хатшысы болды. 1985—1990 жылдары KypTi аудандык Keneci аткару комитет!Hiц торагасы болып !стейдт. Будан кеш нп жылдары кызмстт жогарылап, ор жылдары Алматы облыстык Keneci торагасыныц орынбасары, халык депутаттары облы­ стык Кецесш щ торагасы, Алматы облыстык о м м ш ш п басшысыныц

6ipiH ini орынбасары кы зм епн аткарды. 1994—1995 жылдары Кдзакста Республикасы Жогаргы Кенесшш депутаты болды. Алматы облысы ею м ш щ орынбасары, 6ipiHini орынбасары, Ал маты облысы эк1м1н1н жанындагы TepTinTi к Кецес терагасыныц мш дет1н аткарушы, терагасы, Алматы облыстык меслихатыныц хатшы сы болып ютеген кездер1 де ез Miидеи не ж ауапкерш ш кпен карап, е. арасында абыройга ие болды. 2007—2011 жылдары Алматы облысь ею м ш щ KeHecniici, 2011—2014 жылдары Алматы каласы ею м ш щ еюл кызметтерш аткарды. 2019 жылдыц c e y ip айынан Карасай аудандык ардагерлер кецес1н1ц терагасы. Едне Исатулы ел алдында евдрген ецбеп ушш «Кур мет» орден1мен, «Казакстан Республикасыньщ Теуелсгздпше 10 жыл», «Астана» меда- л1мен, «Казакстан Конституциясына — 10 жыл», «Казакстан Респуб- ликасыныц Парламентше 10 жыл» мерейтойлык, медальдарымен ма- рапатталган. Ол Алматы облысыныц, Карасай ауданынын Курметп азаматы. Едйе Исатулы енегел1 отбасыньщ Heci. 0м1рлж cepiri Meye eKeyi уш бала тербиелеп ecipfli, Ka3ipri танда олардан немере, шебере cyftin отыр. Тастан ТОКСЕЙ1ТОВ 1939 жылгы 16-кацтар куш Онтустж Казакстан облысы, Сарыагаш каласында дуниеге келген. Ецбек Кызыл Ту, «Курмет белпй» ордендер1мен, 5 медальмен марапат- талды. 1956 жылы орта мектепп кумю медаль­ мен 6iT ipin, 1962 жылы К азак мемлекетпк ауылшаруашылык институтыныц механи- каландыру факультет!н тамамдап, Шыгыс Казакстан облысына жолдамамен ж1берш- дь Таврия ауданынын «Красно-Алтайский» совхозында бел1мше механип, бас инженер болып кызмет ютедк 1965 жылдан бастап осы кунге дешн Ал­ маты облысында кызмет icTen келедк Ке- ген, Енбекпп казак аудандарында ауылшаруашылык баскармасында W бас инженер болып 1969 жылга дешн кызмет ютедк 1969 жылы жаца курылган 1ле ауданында ауылшаруашылык баскармасыныц терагасы,

/КцелС tcyjkmi zfcefci аудандык аткару комитетш щ орынбасары кызмет! нде болады. 1973 жылы Енбекипказак аудандык Keneci аткару комитетш щ торагасы кызметше жогарылатылды. 1976 жылы KypTi аудандык партия комитетш щ 6ipiHini хатшысы кызметше сайланады. 1980 жылы Нарынкол аудандык партия комитетш щ 6ipiH iui хат­ шысы кызметше сайланды. 1981—1985 жылдары Алматы облыстык партия комитетшщ уйым- дастыру бел1мшщ MeHrepymici, 1985—1992 жылдары eKi рет облыстык Кенес аткару комитет! торагасыныц орынбасары, облыстык агроенер- кэсш комитет! торагасыныц орынбасары кызмет! н аткарды. 1992-2002 жылдары Алматы каласыньщэртурл1 бизнес курылымда- рында жумыс ютедт 2003 жылы «Алматы агроенеркосш кешен! кызметкерлерш щ ко- сшодагы» когамдык бipлecтiгiнiц торагасы болып сайланды. 19 жыл облыстык Кецестщ депутаты, коп жыл облыстык, аудан­ дык партия комитеттерш щ M yiueci, 6ipH em e рет съездердщ делегаты болып сайланды. Нусшжан Н¥РМАНБЕТОВ Нус!пжан Нурманбетулы ат жалын тартып MiHreH шагынан бастап туган ель HiH туын бш кке кeтepyдi армандаган аза­ мат. Оныц саналы OMipiH туган халкы мен Отанына калткысыз кызмет корсетудщ OHereci деуге болады. Ауыл шаруашылыгы институтын га- лым-агроном мамандыгы бойынша 6irip- геннен кешн жас маман жолдама бойын­ ша Алматы облысыныц Балкаш ауданына келген екен. Осылайша ецбек жолын «Жи- делЬ> кецшарында бас агроном болып бастаган ол бул кызметш «Желторацгы», «Аккел» кецшарларында ж емю н жалгас- тырады. Эр жылдары Октябрьд!ц 50 жыл- дыгы атындагы кур!ш кецшары партия комитетшщ хатшысы, директоры жоне халык депутаттары Балкаш ау­ дандык Keneci аткару комитетшщ торагасы мшдеттерш де абыроймен аткарган.

Нусшжан Нурманбетулыныц KypTi аудандык партия комитетшщ 6ipiH m i хатшысы болган жылдары (1980-1986 жж.) ещ р тургындары- ныц есшде калды. Озше дешн ауданды баскарган басшылардьщ жаксы icTepiH жуйел1 жалгастырган icKep уйымдастырушы кейжнен «Горный садовод» кецшарыньщ (Алматы облысы, Талгар ауданы) директоры кызмепн де жогары жауапкершшкпен аткарды. Осындай езек п буындарды баскарган кезшде к е а б и opeci бшк, еа- яси-идеологиялык бiл iмi кемел, адамдармен тш табыса бшетш бшпр жетекнп репнде танылды. ©Hflipic экономикасын ныгайту, елдщ елеу- м етпк жагдайын жаксарту шараларын ю керлжпен уйымдастыра б1дщ. Жананьщ 6epi найзаньщ ушында болган сол 6ip алмагайып кезен­ де ултжанды зиялыларымыздыц уранына айналган «Бастаушы 6ipey болсын, баскалар оган Tipey болсын» деген кагиданы тем1рказык етш устагандардьщ алдыцгы катарында Нусшжан Нурманбетулы айрык- ша белсендш к танытты. Буган сенатордыц сайлаушылармен кездесш, niK ip алмаскан юкерлж сапарлары дейекп дэлел. Нурманбетулы Нусшжан 1938 жылгы 18 кацтарда дуниеге келген. Жаратылысынан зешщц де зерек, талапты жас орта мектепп 6iripiciMeH арман куып, сол кездеп республикамыздын астанасы Алматы кала- сына аттанады. Жолы болып ауылшаруашылыгы институтына окуга туседк 03iHin ецбексуйпш ппнщ , табандылыгыныц аркасында окуын ойдагыдай тамамдайды. Одан кей1н де ещцрютен кол узбестен Алма­ ты Жогары партия мектебш, Абай атындагы мемлекетпк универси­ тета аяктау аркылы галым-агроном, саясаттанушы жэне зацгер ма- мандыктарын терец мецгердь Осылайша «Жуз жыл жасасац жуз жыл окы» деген накылды устанып магыналы да мещц гумыр кешуде. Ел ceHiMiHe ие болган айтулы азамат 1996 жылы Казакстан Респуб- ликасыныц 6ipinmi шакырылган Парламент! Сенатыныц алгашкы де- путаттарыньщ 6ipi болды. Будан кешн де б1рнеше рет сенатор атанып, ел сен1м1н актады. Нусшжан агамыз коп жанды отбасыныц ардакты отагасы. Анасы Нурхан Есшбаева дербес зейнеткер едк Жас кезшде ауылдык Кецеспц терагасы болып, казак кыздарынан шыккан б ш к п басшы репнде та­ нылды. Сондай-ак, улы Нусшжанныц бойына ултжандылык, бауыр- малдык касиеттерд1 калыптастыруда ерекше ецбек cinipreHiH де атап айткан жен. Маркум зайыбы Кудайкулова Фатима Эл1мкулкызы алтын асыктай бес баланыц аяулы анасы едь Улы Ермек кеп жыл шаруашылык

L ----------------------------------------------------------------------- ------“XftM i tctf.pfkt tyefai баскарган 6uiiKTi азамат. Ал кыздары Леззат, Фарида, Ж ом иле жоне Бак,ыт - 6opi де очпрдсн оз орындарын тапкан кайраткер, icKep ма­ мандар. Шапагатты шацырактан ep6ireH немерелер мен шеберелердщ шаттык ку л ю а Нураганыц ем ip шуагын тасыткандай. Эскербек АБАЕВ KypTi алгаш курылган кезде аудандык мэдениет бел1мш баскарып, 1ргетасын калаган ага буын екщ дерш щ 6ipi Аба­ рев Эскербек 1943 жылгы 27 желтоксан- да кершшес Жамбыл ауданыньщ Дегерес ауылында туган. ж 1959 жылы Дегерес орта мектебш щ 9 сыныбын б т р ге н н е н кешн eKi жыл шару- ашылыкта шопан болып енбек етедт Одан i кейшп кезекте Кдргалы шуга комбина- тына жумыска Kipin, осындагы жумысшы жастар кешю мектебшен орта 6 u iiM i тура- ft 1 лыкемелетп к аттестат алады. Будан кешн 1962-1965 жылдары Кенес Армиясы ката- рында азаматтык борышын етейдг Эскер катарынан оралтан сон КазМ У-дщ тарих факультетш ойдагыдай тамамдап, 1969-1972 жылдар аралыгында мугал1м, №6 кэсштж-техникалык училищесшде косш одак комитет! Hiи. торагасы, аудандык партия комитет!нде жауапты кызметтерде болды. Жана курылган KypTi ауданында 1972—1974 жылдары медени- il ет бел1мппн MeHrepymici жауапты кызметше тагайындалып, езш щ уйымдастырушылык кабш епмен танылды. Сол кезенде ол аудан- дагы медениет саласыньщ жумысын аягынан TiK тургызып, жана енер ужымдарыныц калыптасуы багытында кеп жумыс ютедь Б ш кп басшы 1974-1976 жылдары Алматы жогары партия мек- тебшде окыды. Аудандагы ен ipi шаруашылыктьщ 6ipi —Кастек асыл | тукымды кой зауытында 1976—1982 жылдары партия комитетш щ хат­ шысы болды. Эр жылдары мемлекетпк мурагат мекемесшде бел1м MeHrepymici, аудандык аткару комитетшщ кызметкер1, Жамбыл село­ лык K en eci аткару комитетш щ торагасы кызметтерш аткарды. Уйымдастырушылык кабшенмен танылган Эскербек Кекеулы 1991 жылдан Ka3ipri уакытка деш н аудандык агроенеркесш кеш еш

кызметкерлер! кэсш одак ком итетш щ терагасы кызметшде. Ось зенде ол «Нур Отан» (Ka3ipri «Аманат») партиясы аудандык фи лы терагасыньщ 6 ip iH in i орынбасары, Карасай, Сураншы-Сау] акиык акын Сушнбай батыр когамдык корларыньщ директоры зметш косымша аткарып, ауданньщ когамдык-саяси, медени е\\ не белсене араласып келедь Ел мен жердщ, ауыл адамдарыньщ дырына жанаш ыр, бабалар дестурш е адал, ултжанды азамат ек( делелдеген ол каз1р де аудандык меслихаттыц депутаты, «Курл орденш щ , б1рнеше мемлекетпк медальдщ, Елбасыньщ «Алгыс тыньщ» nerepi, Алматы облысыньщ, Ж амбыл ауданынын К¥РМ( азаматы. Зайыбы Нуршагул Ош арбайкызы Ж абаева да КазМ У-дщ та] факультетш щ тулеп, «Казакстан Республикасы б ш м беру icinin у; ri», «Ыбырай Алтынсарин» тесбелпсш щ nerepi. Ол 40 жыл бойы дандагы ¥зынагаш , Уцпртас, Жамбыл орта мектептершде устазд етш, мындаган шэгарт тербиелеген улагатты жан. Абзал азаматтын бакытты отбасында Галия, Дария, Деурен ат ул-кыздары ecin, т е у ел а з eлiмiздiн келеш еп уппн тер тегуде. Лени град университет!н б т р г е н улкен кызы Галия Алматы Мемлекеп университет!нде окытушы, галым, кафедра MeHrepyinici, Бауыржан о лыстык imKi ютер баскармасында кызмет аткарады. EKiHmi кызы Д рия К аз¥ У -д щ философия факультетш ж ене аспирантурасын 6iTi ген гылым кандидаты. Астанадагы Еуразия университетщде окытуш! куйеу1 Энуар К ? Ауыл шаруашылыгы м и н и стрлтн д е кызметте. ¥лы Деурен К аз¥У -дщ халыкаралык катынастар факультет) 6iTipreH, Елбасыньщ 2016 жылгы 6 мамырдагы Жарлыгымен Казакста Республикасыньщ Акпарат ж эне коммуникациялар министр! больп ел1м1здеп акпарат кещ стш н щ калыптасуы жолында тер теки . Казц ri кезде Президент Э ю м ш ш п басшысыньщ орынбасары болды, 202 жылгы кантар айынан 6epi Медениет жене спорт министр!. Кели Айнур жогары 6uiiMfli экономист, жеке кесш кер. Немерелер1 Айер ке Казакстан-Британ университет]Hiн тулеп. Гани, Адель, Нурдэулет Айшуак, Дания бш м булагынан сусындауда.

'Киселе tccffcmi ffcefci Ызгарбек БЕКТ¥РСЫНОВ Eлiм, жер1м деген азаматтардьщ 6ipi Ызгарбек Бектурсынулы 1948 жылгы 23 шщцеде Алматы облысы ¥йгы р ауданы­ ныц Сункар ауылында дуниеге келдт Сол аудандагы Актам ауылыньщ орта мектебш 6iTipin, 1972 жылы Кдзактыц Енбек Кызыл Ту ордевдд ауылшаруашылык институтын «инженер-механик» мамандыгы бойынша тамамдады. Енбек жолын 1972 жылы ¥й гы р ауда­ нындагы XXIII партия съез1 атындагы кол- хозда механик болып бастап, 1978 жылдын наурыз айына дешн бригадир, машина- трактор шеберханасыньщ мецгеруппа, бас инженер-механик кызметтерш аткарды. Эр жылдары ¥йгыр аудандык ауыл шаруашылык баскармасыньщ бас инженер!, сол аудандагы «Октябрь» колхозыньщ торагасы, аудан­ дык партия комитетшщ екшпн хатшысы, аудандык аткару комитетшщ терагасы лауазымдарында жумыс ютедт 1985-1991 жылдары KypTi аудандык партия комитетшщ 6ipiHini хатшысы болып сайланып, аудан халкымен коян-колты к араласып, тыгыз б1рлжте жумыс ютедк Замана талабына сай олеум егпк-эконо- микалык багыттагы манызды жумыстардыц аткарылуына уйткы болды. Адамдармен тш табысып жумыс ютей алатын адамгерш ш п зор азамат аудан туртындарыныц арасында улкен абырой, беделге ие болды. Партия, кенес кызметшде мол тожтрибе жинактаган б ш к п басшы будан кеш нп кезенде ор жылдары ¥йгы р аудандык халык депутаттары аткару кецесш щ торагасы, Нарынкол аудандык эю м ш ш гш щ басшы­ сы, Райымбек ауданыньщ OKiMi, Алматы облысы эю м ш щ кецесппа, облыстык жумыспен камту орталыгы енбек биржасыньщ бастыгы, об­ лыстык енбек жоне жумыспен камту баскармасы бастыгыньщ орын­ басары, облыс OKiMi аппаратыныц ауыл шаруашылык бол1мшщ мецге- pymici лауазымдарында абыроймен ецбек eiri. 2001 жылдан Ж амбыл облысы OKiMi аппаратыныц агроонеркосш кешеш жоне коршаган ортаны коргау бвлiмiнiц MeHrepymici лауазы- мына кызмет ауыстырган Ы згарбек Бектурсынулы 2004 жылдан Ж ам-

был облыстык; табиги ресурстар жене табигатты пайдалануды реп департаментшщ директоры болып icreai. 2007—2013 жылдары Алматы облысыньщ энергетика жене тури уй-коммуналдык шаруашылык баскармасыньщ басшысы болып ецб erri. Зейнет демалысына ш ыкканнан кей1н «Тау» Ж Ш С корпорацияс1 ньщ терагасы кызметше KipicTi. Ерен ецбеп ескерш п ер жылдары «Кдзакстан Конституциями 10 жыл», «Казакстан меслихаттарына 20 жыл» мерекелж медальд рымен марапатталды. Ел сен1м1н аркалап К азак ССР Ж огаргы Кенесш щ, Алматы обльи тык меслихатыньщ депутаты болып сайланды. 0Mip KYJIM АХАНОВ Алматы облысы, Балкаш ауданыны К,уига н ауылында 1950 жылгы 22 ceyip де дуниеге келдк Енбек жолын Балатопа] ауылында электромонтер болып бастады. Жалындаган 23 жасында Алматы зоо техникалык-малдерперлж институтын 6i Tipin, жана курылган KypTi ауданында ен- бекке араласты. Турар Рыскулов атындагь Казак экономикалык институтын да та- мамдаган. Эр жылдары «Топар» кеншарында ша­ руашылык зоотехнии, бас зоотехнии болып ютедк Одан кеш нп кезенде совхоз кесшо- дак комитетш щ терагасы, партком хатшы- сы кызметтерш аткарды. OMip Кулмаханулы 1985—1994 жылдары аздаган узш сп ен «Топар» совхозын баскарып, шаруашылык экономикасыньщ дамуына кеп ец­ бек й щ рдь Бул жылдары совхозда каракел тукымды кой ecipyre баса мен берш п, комакты табыстарга кол жeткiзiлдi. Tepici багалы кара тулкт, су жагасында уйрек-каз ecipy колга алынып, шаруашылыкта мал шыгынына катан есепт1л!к жолга койылды. Осындай жем1ст1 жу- мыстардьщ нетижес1нде совхоз экономикасы еркендей тустк 1990—1991 жылдары KypTi аудандык агроенеркесш тж б1рлеспкт1ц терагасы кызмепн аткарып, бул кызметшде де мал шаруашылыгын- дагы мол теж1рибес1н орнымен пайдалана бшдк 280

H h —---------------------------------------------------------------------------- tccffemi p/eefci Б ш к п басшы 1994-1997 жылдары KypTi ауданын бас кары п, ет- пелi кезец киындыктарын ецсеру багытында коп жумыс аткарды. Бул орайдагы ж емю л жумыстарын Балкаш ауданыньщ е к iмi (1997—2001 жылдар) лауазымында жемюп жалгастырды. 0Mip К¥лмахан¥лы 2001 жылдан бастап Алматы каласындагы Жетюу ауданына, содан кеш н п кезенде, ягни 2009 жылдан Алматы калалык жумыспен камту жоне элеум етпк багдарламалар баскарма- сына жетекшипк еттт ¥ зак жылдар бойгы жемютс енбеп багаланып 2005 жылы «Курмет» ордешмен, ор жылдары мерейтойлык медальдармен марапатталды. Телеген ЭУБ0К1РОВ Бул азаматтьщ eciM i жер жаннаты Жетюу on ip iH e кещ нен танымал. Ресей- дщ Астрахань облысы, М арфино ауданы, Болдыреве селосында 1932 жылдыц 12 на- урызында дуниеге келген оныц бугал са- налы гумыры Алматы облысында отт1. Мектептен соц ауыл шаруашылыгы техникумында окып, одан кешн армия катарына алынды. Жетюу жершдеп ецбек жолын Ецбек- Fsiiказак ауданындагы «Турген» кой совхо­ зында зоотехник, ферма MeHrepymici бо­ лып бастаган Токец одан кеш н п кезенде Кеген, Нарынкол, ¥йгы р аудандарыныц аумагын камтитын ауыл шаруашылыгы баскармасында бас агроном, Балкаш ауданыныц «Коктал» совхозы мен «Баканас» асыл тукымды мал совхозында директор, ауыл шару­ ашылык баскармасыныц терагасы, Баканас аудандык ондатра-ац ша­ руашылыгы евддрютш мекемесшде басшы болып ютедт Толеген Кумарулы KypTi eiiipi нде ri кы зметш 1972 жылы аудандык ауыл шаруашылыгы баскармасыныц терагасы лауазымында бастап, торт айдан кешн халык депутаттары KypTi аудандык Keneci аткару ко­ митетшщ торагасы кы зметше жогарылады. Осы кезенде ауданды уйымдастыру комитетш щ Mynieci рет) нде ау­ рухана мен мектеп, модениет мекемелерш, жол салу, электр жарыгын тарту, сауда мен байланыс мекемелерш куру сиякты аукымды жумы- старга белсене араласты. Баска да басшылармен 6ip.iece аткарылган