การให้ยา

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 3. กล้ามเนื้อตน้ ขานยิ มฉดี ในเดก็ เลก็ ต่ากว่า 2 ปี ไม่มหี ลอดโลหิตใหญ่และเสน้ ประสาทขนาดใหญท่ อดผา่ น ยาดูดซึมได้เรว็ ไดแ้ ก่กล้ามเน้ือ Vastus lateralisและ Rectus femoris 3.1 Vastus Lateralis site เป็นบริเวณทม่ี กี ลา้ มเนอื้ หนา แขง็ แรง ไมม่ ีเสน้ ประสาทใหญ่และหลอดเลอื ดใหญ่ ตาแหนง่ น้ี อยู่บริเวณสว่ นกลางของต้นขาระหวา่ งด้านหนา้ และด้านข้างอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง Vastus Lateralis site 151 สามารถทาได้ 3 วิธี

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 152อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)3.1.1 แบง่ พืน้ ที่บริเวณตง้ั แตเ่ ขา่ ถึงปุมกระดกู ตน้ ขา ออกเป็น 3 ส่วนเท่าๆกนั แล้ว ฉีดบริเวณสว่ นกลาง ต้งั แตก่ ่งึ กลางด้านหนา้ ถึงกง่ึ กลางด้านขา้ งของต้นขา ( Mid anterior and Mid lateral of thigh )อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง วธิ ีวดั กล้ามเนือ้ V15a3stus lateralis site วิธีท่ี 1

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)3.1.2 จากพืน้ ท่ตี น้ ขาสว่ นครึง่ ด้านหน้าทั้งหมดแบ่งออก เปน็ 3 สว่ นเทา่ ๆกนั ในแนวตง้ัและ 3 ส่วนเทา่ ๆกันในแนว นอน จะไดส้ ่ีเหล่ยี มผืนผ้าขนาดเท่ากนั 9 รปู แล้วใหฉ้ ดี ในบรเิ วณส่เี หล่ียมผนื ผา้ ส่วนกลางดา้ นนอก(Outer middle third )อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง วิธีวัดกล้ามเนือ้ V15a4stus lateralis site วิธีท่ี 2

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)3.1.3 วดั ความยาวโดยวางมือข้างหน่ึงต่ากว่าปุมกระดูกตน้ ขา อีกมือหนงึ่ วางเหนือหัวเขา่ ฉีดบรเิ วณชอ่ งว่าง ระหวา่ งปลายน้ิวมือท้ังสอง โดยเยื้องออกดา้ นนอก ซง่ึ กวา้ งประมาณ 2-3 นิว้ ฟุตอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง วิธีวดั กล้ามเนือ้ Va15s5tus lateralis site วิธีท่ี 3

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)3.2 Rectus femoris site เปน็ ตาแหนง่ ทเี่ ลือกฉีด เมื่อไม่สามารถฉดี เขา้ กล้ามเนื้ออนื่ ได้ เนอ่ื งจากเป็นตาแหน่งท่มี ีอันตรายเพราะอยใู่ กล้ Sciatic nerveการจัดทา่ และวัดตาแหน่งใช้วิธีเดียวกับ ตาแหน่ง Vastuslateralis เพยี งแต่ rectusfemoris จะอยู่ค่อนมาทางด้านขา้ ง ตาแหนง่ Rectus femoris muscอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 156

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 157 Air lock technique การฉีดยาเขา้ กลา้ มเนอื้ โดยดดู อากาศเขา้ ไปใน กระบอกฉดี ยา 0.1-0.2 c.c. เพอ่ื ใหฟ้ องอากาศดนั นา้ ยาออกจากเข็มให้หมด ฟองอากาศที่อยู่บรเิ วณท่ฉี ีดช่วยปกคลมุ ปริมาณยาท่ี ฉดี ไมใ่ ห้รวั่ ไหลผ่านรูเขม็ ที่แทง และไมก่ ่อใหเ้ กิดการอุดกัน้ ในหลอดเลือดอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 158 วธิ ีการฉดี ยา  นายาท่ีเตรยี มไวแ้ ลว้ ไปท่ีเตียงผปู้ ุวย ถามช่อื -สกลุ ให้ ตรงกบั medication record  บอกใหผ้ ู้ปุวยทราบ จัดท่าให้สุขสบาย เปิดบรเิ วณที่ฉีด ให้กว้าง มองเห็นชัดเจน วัดหาตาแหน่ง  ทาความสะอาดผวิ หนังดว้ ยสาลีชบุ alcohol 70% เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางกวา้ งประมาณ 2-3 นิว้ โดยเช็ดเปน็ วงจากในออกนอกอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 159 วธิ กี ารฉดี ยา ถอดปลอกเขม็ และหมุนเขม็ ให้แน่น ให้ปลายปาดของเขม็ ตรง กับสเกลบนกระบอกฉีดยา ไลอ่ ากาศออกจากกระบอกฉดี ยา การฉีดยาเขา้ กล้ามเน้ือให้เหลืออากาศ 0.1-0.2 c.c. ดึงผิวหนังให้ตงึ หรือยกผวิ หนงั ข้ึนโดยไม่ใหน้ ิ้วสมั ผัสบริเวณ ท่จี ะแทงเข็ม แทงเขม็ อย่างรวดเร็ว ปล่อยมือท่ีตึงผวิ หนังมาจับหัวเข็มมือ อีกข้างหนงึ่ ดึงลูกสูบข้ึนดูว่าปลายเขม็ เขา้ หลอดโลหติ หรอื ไม่ การฉีดยาเขา้ ผวิ หนังไม่ตอ้ งทดสอบอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)ถา้ ไม่มีเลอื ดยอ้ นกลบั ให้เดนิ ยา16ช0 ้าๆจนยาหมด ใช้สาลแี ห้งกดผวิ หนังบรเิ วณทแ่ี ทงเขม็ แล้วดึงเข็มออก อย่างรวดเรว็ ในทิศทางเดยี วกับที่แทงเขม็ เขา้ ไป คลึงบริเวณฉดี ยาอยา่ งน่มุ นวล(ยกเวน้ การฉดี ยาเข้าชน้ั ผวิ หนงั การฉดี ยาเขา้ ชนั้ ผวิ หนงั การฉีดยาอินซูลนิ และ เฮปาริน) จดั ท่าให้สุขสบาย ทาความสะอาดเครอ่ื งใช้ เก็บเข้าที่ ลงบนั ทึกชื่อยา ขนาด ทาง เวลา อาการเปล่ยี นแปลงท่ี เกิดขื้น(ถ้ามี) ลงชื่อผู้ฉดี ยาอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การฉดี ยาเขา้ ชั้นก1ล61า้ มเนื้อวธิ ซี กิ แซก (Z-track or Zigzag technique) ใช้สาหรับยาท่ีมฤี ทธิ์ระคายเคอื งต่อเนอื้ เยอื่ ช้ันใตผ้ ิวหนงัมากได้แก่ ยาท่ีมีส่วนประกอบของโลหะหนกั เชน่Imferon และ Bismuth ตอ้ งฉีดให้นา้ ยาอยูใ่ นชัน้กล้ามเนอื้ จริงๆ โดยไม่ซึมยอ้ นขนึ้ มาช้นั ใตผ้ ิวหนงัจะตอ้ งทาให้ผิวหนงั และเนื้อเยื่อชน้ั ใตผ้ วิ หนังเคล่ือนจากตาแหน่งเดิม 1-1.6 น้วิ หรือ 2.5-4 เซนตเิ มตร ตาแหน่งที่นิยมคอื กลา้ มเนอื้ สะโพกดา้ นหลังอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 162อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) วธิ ีก1า63รวัดวางสันมือขา้ งท่ีไม่ถนัดบนบริเวณใกลต้ าแหน่งทจี่ ะฉีดยา กดและดันผิวหนงั ใตส้ นั มอื ไปยังส่วนกลางของก้นเข็มฉดี ยายาวอยา่ งน้อย 1 ½ นิ้ว สาหรบั คนอ้วนควร ยาว 3 น้ิว ดนั ยาหมดควรรอ 10 วินาที กอ่ นถอนเขม็ ออกเพอื่ ปอู งกนั การซึมของนา้ ยาออกตามรอยแทงเขม็อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)อนั ตรายที่เกดิ จากการฉีดยา1. การใหย้ าผดิ ปอู งกนั โดยการปฏิบัติ 6 R2. การทาลายเสน้ ประสาท คอื Sciatic nerve ,Radial nerve3. การตดิ เช้ือ ดังนั้นการใชเ้ ทคนคิ ปราศจากเชื้อ( Aseptic technique) เปน็ สิง่ ทพ่ี ยาบาลต้องยดึ มั่นอย่างเคร่งครัดอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 164

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)4. บริเวณที่เกดิ รอยโรค ( Les1i6o5 n) เป็นปฏิกิริยาของผิวหนงัทีแ่ สดงออกมาหลายรปู แบบ เชน่ จุดเลือด (Erythema)ผวิ หนงั แดงชา้ (Ecchymosis) มีไตหรอื ก้อน (Papules ornodule)5. ความกลัวและความเจบ็ ปวด เกิดการเกรง็ ของกลา้ มเน้ือ6. การแพ้ยา ทาให้เกดิ อาการ บวม มีผื่น จาม ถ้าแพ้รนุ แรงอาจทาให้หลอดลมตบี ความดันโลหติ ต่า และเสยี ชีวิตได้อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 166

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การฉดี ยาเข้าเสน้ โลหิตดา ( Intravenous Injection ) การฉีดยาเขา้ เสน้ โลหิตดาหรอื เรียกวา่ การใหส้ ารน้าทางเสน้ โลหติ ดา เป็นการฉีดเข้ากระแสโลหติ ตรง จะทาให้เกดิ ผลทนั ที เส้นโลหิตดาทฉ่ี ดี ได้สะดวกและเหน็ ชัด คือ Basillic หรือ median cubitalvein ตรงข้อศอกด้านใน ปกตคิ วรให้ 30-60 หยดตอ่ 1 นาที ถา้ ใหเ้ รว็ เกนิ ไป ทาใหห้ วั ใจทางานหนัก ความดนั โลหิตสูงข้นึ ถา่ ยปัสสาวะเพ่มิ ขึ้นและลดการกระหายน้าอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 167

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การฉีดยาเขา้ เสน้ โลหิตดา (Intravenous injection) มีขน้ั ตอนการปฏิบัติ ดงั นี้• นายาที่เตรยี มไว้แลว้ ไปท่ีเตียงผู้ป่วย ถามชอ่ื นามสกุล ให้ตรงกับการ์ดยา• บอกใหผ้ ู้ปว่ ยทราบ จัดท่าใหส้ ุขสบาย เลอื กเส้นเลอื ดท่จี ะฉีด บรเิ วณหนา้ มือและปลายแขนไดแ้ ก่metacarpal , cephalic และ basilic vein• ใชส้ ายยางรัดเหนือบริเวณท่ีจะฉีดยา 2 นิว้• ใช้สาลีชบุ แอลกอฮอล์เชด็ บริเวณท่จี ะฉีดยาอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 168

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)•ถอดปลอกเข็มและหมุนเข็มให้แนน่ ไลอ่ ากาศออกจากกระบอกฉีดยา•ทาผิวหนงั ให้ตงึ ไมใ่ ห้นวิ้ สัมผัสกบั บรเิ วณทีจ่ ะฉีด•แทงเข็มโดยหงายปลายตัดขึ้น ทามุม 15-45 องศา ลงบนตาแหน่งใกล้ๆหลอดเลอื ดท่ตี ้องการ โดยแทงให้ขนานไปกับหลอดเลอื ด•เมอื่ แทงเขา้ หลอดเลือด จะเห็นเลือดในกระบอกฉดี ยา ใหป้ ลดสายยางรดั แขนแลว้ ดันยาชา้ ๆ•ขณะดันยาสังเกตอาการผู้ปว่ ยร่วมดว้ ย•ใช้สาลีแหง้ วางบริเวณเหนือตาแหน่งทแี่ ทงเลก็ น้อย ดึงเขม็ ออก กดสาลใี หแ้ น่นสกั ครู่ หา้ มคลงึ•จดั ทา่ ผปู้ ว่ ยให้อยใู่ นท่าทสี่ ุขสบาย นาเครอ่ื งใชท้ าความสะอาดและเกบ็ เข้าท่ี•ลงบันทึกเกีย่ วกบั ชื่อยา ขนาด ทาง เวลา อาการเปลีย่ นแปลงทเี่ กิดขึ้น ช่ือผู้ฉดีอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 169

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อันตรายท่ีอาจเกดิ ข้ึนจากการฉีดยา1. อาจฉีดยาผดิ ชนดิ ผดิ ขนาด ผดิ เวลา ผิดทางท่ีให้ ผิดตาแหน่งหรือ ผิดคนได้ พยาบาลจะต้องตระหนักเสมอว่าผู้ป่วยทุกคนท่ีได้รับยามี ภาวะเส่ียงเร่ืองนี้สูง หากปฏิบัติไม่ถูกต้อง หรือขากสติอาจเกิด อนั ตรายได้2. การทาลายเส้นประสาท ที่พบบ่อยคือ Sciatic nerve และ Radial nerveอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 170

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อันตรายทอี่ าจเกดิ ข้ึนจากการฉดี ยา3. การตดิ เช้ือ เนื่องจากขาดความระมัดระวังในเทคนิคปราศจากเช้ือทาใหม้ กี ารปนเป้อื นเช้อื หรอื ใชข้ องทไี่ ม่ผ่านการทาให้ปราศจากเช้ือ4. การเปลี่ยนแปลงของเน้ือเยื่อ เช่น การมีไตหรือมีก้อน(Pappules ) เกิดจากการสะสมของสารละลายหรือยาที่ฉีดเขา้ ไปในเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง แทนท่ีจะฉีดเข้าไปในกล้ามเน้ือตามแผนการรักษาหรือเกิดจากการฉีดยาที่มีความเข้มข้นสูงๆ หรือการฉีดยาซ้าท่ีเดิมบอ่ ยๆ5. การแพย้ าแบบรุนแรง เรยี กวา่ Anaphylactic shockอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 171

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 172หลอดโลหิตดาบริเวณศรี ษะ แขนและหลงั มอือาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 1. สาลีชบุ แอลกอฮอล์ 70 % 2. ยา 3. การด์ยา 4. ใบบนั ทึกการให้ยาอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 173

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 174อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การฉดี ยาดว้ ยวธิ 1ี75Heparin lockเป็นการแทงเข็มคาไว้ในหลอดโลหติ ดา โดยผ้ปู ุวยไมต่ อ้ ง รับสารละลายทางหลอดโลหิตดา ทาให้ผ้ปู ุวยอิสระ เคลอื่ นไหวได้สะดวก ไม่เสี่ยงตอ่ ภาวะนา้ เกนิ แทงดว้ ย scalp vein หรอื IV catheter สว่ นปลายจะมีจุกยางปดิ ไวแ้ ละเปน็ ทางใหย้ าอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 176อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 177อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การฉดี ยาด้วยวิธี 1H78eparin lock ก่อนให้ยา เชด็ จกุ ยางดว้ ยสาลีชบุ แอลกอฮอล์ ฉดี สารละลายไอโซโทนคิ (0.9%NSS) 1-1.5 c.c. เขา้ หลอดโลหติ ฉีดheparin เจอื จาง 0.5-1.0 c.c. (50-100 unit) คา้ งใน polyethelin tube หล่ออยูใ่ นเขม็ ปอู งกนั เลอื ดแขง้ ตวั บริเวณปลาย เข็ม หลังให้ยา เชด็ จุกยางดว้ ยสาลีชุบแอลกอฮอล์ บันทกึ เกยี่ วกบั การให้ยา ชนดิ ของยา ขนาด ทาง เวลาทใ่ี ห้ และผูใ้ ห้ยา อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)สรุป ยาเป็นสารเคมีซ่ึงจะเปล่ียนแปลงกลไกการทางานของร่างกาย การออกฤทธ์ิของยาให้ผลท้ังท่ีพึงประสงค์และไม่พึงประสงค์ การให้ยาจึงต้องระมัดระวังอย่างเข้มงวด เพราะผู้ป่วยอาจได้รับอันตรายต้ังแต่เล็กน้อย จนรุนแรงถึงแก่ชีวิตได้ พยาบาลผู้ให้ยาต้องมีความรู้เรื่องยา มีทักษะในการประเมินผู้ป่วยทั้งก่อนและหลังได้รับยา ความเอาใจใส่ละเอียดรอบคอบ และมีคุณธรรมของพยาบาลในการเตรียมยาและให้ยาได้ถกู ตอ้ ง จะช่วยปอ้ งกนั ความผิดพลาดได้อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง 179

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 180 วีดีโอฉีดยาอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 181 การให้สารนา้ ทางหลอดเลือดดา (Intravenous Infusion)อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) เนอ้ื หาวชิ า 182 ประเภทของสารนา้ และเลอื ด อปุ กรณแ์ ละเคร่ืองมอื ที่ใช้ การพยาบาลผปู้ วุ ยท่ไี ดร้ บั สารน้า การพยาบาลผปู้ วุ ยที่ไดร้ ับเลอื ด การคานวณอตั ราการไหลของสารนา้ การฉีดยาเข้าทางหลอดเลอื ดดาอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 183 การใหส้ ารนา้ ทางหลอดเลอื ดดา หมายถงึ การให้สาร น้าทม่ี สี ่วนผสมของนา้ น้าตาลและเกลือแร่ เจือจางใน ปริมาณมากแกผ่ ู้ปุวยเข้าทางหลอดเลอื ดดา โดยการใชแ้ รง โนม้ ถว่ งของโลกหรอื การใช้เครอ่ื งมอื ทางการแพทย์อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) วัตถปุ ระสง18ค4 ์ของ IVF 1. รักษาสมดุลของน้าและสารนา้ ในรา่ งกาย 2. ให้สารอาหาร วติ ามิน แหลง่ พลงั งานให้แกผ่ ู้ปุวยท่ีไม่สามารถ รับประทานอาหารทางปากได้ 3. รกั ษาภาวะสมดลุ ของกรด-ดา่ งในรา่ งกาย 4. รักษาภาวะสมดลุ และปริมาตรเลอื ดและส่วนประกอบของเลือด 5. ใหย้ าฉดี เขา้ ทางหลอดเลอื ดดาอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 185 การเตรยี มอุปกรณ์ Clean gloves Intravenous catheter Intravenous fluid (IV fluid) IV fluid set (Macro, Micro drip) Tourniquet Tegaderm or Tape 1-2” 70% alcohol cotton อ่ืนๆ เช่น Three ways, extension tube, Heparin lock, Soluset, Piggy bag อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การเตรียมอุปกรณ์Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 186 Needle Hub Tipอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การเตรยี มอุปกรณ์Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 187Volutrol set/ solusetอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 188 ส่วนประกอบของชุดให้สารละลายอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การเลอื กขนา1ด89IV catheter Size Used forSmall diameter(22-24 gauge) Fluids & medications Pediatric patientsMedium diameter Fragile veins (as in the elderly)(18-20 gauge) Blood productsLarge diameter Hypertonic solutions(14-16 gauge) Large amounts of fluid อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง Blood administration during surgery

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 190 ชนดิ ของสารน้า (IV fluid) Isotonic solution Hypotonic solution Hypertonic solution Colloid Blood & blood component อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Isotonic 191solution มีความเข้มข้นเท่ากบั นา้ นอกเซลล์ (Extracellular fluid) ซ่งึ มี ออสโมลาริตี้ 280 – 310 mOsm/L เมอ่ื ใหจ้ ะไมเ่ กดิ การเคลื่อนท่ี ของนา้ เข้าออกจากเซลล์ จึงชว่ ยเพิ่มปริมาณน้านอกเซลล์ (น้าใน หลอดเลอื ด) เช่น 5% Dextrose Water (5%D/W), 0.9% Normal Saline (0.9% NSS), Ringer’s Lactated Solution ใช้ในผู้ป่วยทมี่ กี ารเสียน้ามาก เช่นอาเจียน เหงอื่ ออกมาก เสยี น้า มาก เลือดออกมากอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง solutionBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Isotoni1c92 ขอ้ ควรระวงั 1.ระวังผปู้ ว่ ยได้รับนา้ มากเกินไป โดยเฉพาะผปู้ ว่ ยโรคความดันโลหิตสูง ผู้ปว่ ยภาวะหวั ใจวาย 2.ไมค่ วรให้ Lactated Ringer’s Solution แก่ผู้ปว่ ยโรคตับ เพราะตบั จะเปลี่ยน lactate เปน็ กรด lactatic ทาใหร้ ่างกายเกดิ การคงั่ ของกรด 3.หลกี เลี่ยงการให้ 5%D/W เปน็ เวลานานแก่ผปู้ ่วยมคี วามดนั ในสมองสงู เพราะ Dextrose จะถกู นาไปใช้อย่างรวดเรว็ เหลอื แต่นา้ จึงกลายเป็น Hypotonic solution หลังจากน้ันจะเกดิ การเคลื่อนท่ขี องนา้ เข้าเซลล์ เซลลจ์ ะบวม อาจเกิดภาวะสมองบวมได้อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรงั Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Hypotonic193 solutionDextrose 2.5% in 0.45% NSS0.45%NSS0.3%Nssใชท้ ดแทนนา้ ทร่ี า่ งกายสูญเสียไปโดยไม่ต้องการใหร้ ะดบั โซเดียมเพมิ่ ข้ึน ถา้ ไดร้ บั มากๆเซลล์บวมได้อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 194 Hypertonic solutionเปน็ สารน้าทม่ี อี อสโมลาริตี้น้อยกวา่ 250 mOsm/L ซึ่งนอ้ ย กวา่ น้านอกเซลล(์ น้าในหลอดเลอื ด) สารนา้ นมี้ โี มเลกุลอสิ ระ ของน้ามากกว่าในเซลล์ จงึ ทาใหเ้ กดิ การเคลอ่ื นทีข่ องน้าเข้าสู่ เซลล์ ดงั นน้ั ต้องใหช้ ้า เพ่อื ป้องกนั การรบกวนเซลล์ เช่น 0.45% NSS, 2.5% Dextrose in Waterดงึ นา้ ออกจากเซลล์ใช้ในผู้ป่วยทมี่ ีนา้ ค่ังในเซลล์ อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 195 ข้อควรระวัง 1.สารชนิดจะทาให้น้าจากระบบไหลเวียนเขา้ เซลล์ โดยเฉพาะเซลลส์ มอง ฉะนัน้ ต้องให้ด้วยความระมดั ระวัง 2.ไม่ควรให้ผู้ปว่ ยเสน้ เลอื ดสมองแตก ผูป้ ่วยอุบตั ิเหตทุ างสมอง ไฟไหม้นา้ รอ้ นลวก ผ้ปู ว่ ยโปรตนี ในเลอื ดตา่ เพราะนา้ จะออกนอกหลอดเลือดมากขึ้นเพ่อื เขา้ สเู่ ซลล์ นา้ ในหลอดเลือดจะลดลง อาจเกิดภาวะชอ็ คจากปรมิ าตรเลอื ด ในหลอดเลือดลดลงได้อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) คอลล196อยด์ Dextran (Plasma volume expander) ทาให้ปรมิ าตรของพ ลาสม่าเพม่ิ ขึ้น ดดู นา้ จากเนอื้ เยอื่ ภายนอกหลอดเลอื ดเขา้ ในหลอด เลือด Haemaccel ดัดแปลงจากเจลลาตนิ ประกอบด้วยurea และ Polypeptides เป็นIsotonicอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ขั้นต19อ7 น การให้สารละลายทางหลอดเลือดดาข้นั การเตรียมถุงสารละลาย  ตรวจสอบคาสงั่ การรกั ษาของแพทย์  ชนิดของสารนา้  ขนาด  ปริมาณ  อตั ราการไหล  ระยะเวลาการให้อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 198 ขน้ั ตอน การใหส้ ารละลายทางหลอดเลือดดาตวั อยา่ งคาสงั่ การรกั ษา  5% D/W 500 ml IV drip 80 cc/hr  0.9% NSS 1000 ml IV drip ใน 1 ชม. อาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ข้ันตอน การให้สารละลาย1ท99างหลอดเลือดดา ข้ันการเตรยี มถุงสารละลาย(ตอ่ )  เตรียมอุปกรณ์และสารนา้ (ตรวจสอบ Exp. Date)  ล้างมอื  ดงึ ฝาครอบจกุ ยาง (protective cap) ของสารนา้ ออก (เชด็ ดว้ ยสาลีชบุ 70% alcohol)  นา IV fluid set ออกจากซอง ระมัดระวังการ contaminate  closs roller clamp/ flow regulator  นาปลอกหุ้มของปลาย spike ออก  เสยี บปลาย spike เข้ากบั จุกยางของ IV fluid โดยหมุน spike ไม่เสียบ เขา้ ตรงๆ  แขวนถงุ IV fluid ทีเ่ สานา้ เกลอื บบี กระเปาะชดุ ใหส้ ารนา้ เพือ่ ใหเ้ กิด suction effect และปอ้ งกนั ฟองอากาศเขา้ สทู่ อ่ ยางชุดให้น้าเกลือ เปิด clamp ให้สารน้าไหลเข้าท่อยางช้าๆ จนสารนา้ เข้าไปเตม็ ความยาวท่อยาง ปดิ clampอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง ข้ันตอนBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การให้สารละลาย2ท00างหลอดเลอื ดดา ขน้ั การหาหลอดเลอื ดดาและเตรียมผิวหนงั  ล้างมอื หรอื ใช้ alcohol rubbing  บอกใหผ้ ปู้ วุ ยทราบ  รัด tourniquet เหนือตาแหนง่ ที่จะแทงเข็ม 3-5” ใหผ้ ปู้ วุ ยรว่ มกาหนดว่าต้องการใหแ้ ทงเข็ม ทแ่ี ขนใด สว่ นมากควรให้แขนขา้ งท่ไี ม่ถนดั เสร็จแล้วใหผ้ ้ปู วุ ยวางแขนบนผา้ น่มุ หากมีขนมากให้ ใชก้ ารตัดขนทิง้  ใหผ้ ปู้ วุ ยกามอื สลบั กับแบมือเพือ่ หาเสน้ เลอื ดได้งา่ ยข้นึ หากคลาได้ยากให้ประคบด้วยนา้ อนุ่ หรือใหผ้ ปู้ วุ ยวางแขนตา่ กวา่ ระดบั หัวใจ  เลือกเส้นเลอื ดดาท่มี ขี นาดใหญ่ ไมโ่ ค้ง ไลแ่ ทงจากดา้ นลา่ งสดุ กอ่ น  สวมถงุ มือ  ทาผิวหนงั ด้วยสาลี alcohol 70% โดยทาวนออกจากหลอดเลือด เปล่ียนสาลีก้อนใหม่หาก พบวา่ สกปรกมาก บางหน่วยงานอาจใช้น้ายา Povidone-iodine ร่วมด้วย แต่ห้ามทา alcohol หลังทาน้ายา Povidone-iodineอาจารย์นนั ทยา เสนีย์ วพบ.ตรัง