Co mot thoi nhu the

§¨ng tõ tuyÕn sau trë vÒ. 14-5-1972 Thªm mét ngµy b×nh yªn n÷a. Kho¶ng 5 giê chiÒu, chÞ S¸u ®· trë vÒ, t«i sang nhµ ch¬i, nh×n thÊy ®µn gµ v¾ng ®i kh¸ nhiÒu, chÞ b¶o: - Minh ¬i! Em ë l¹i tr«ng nhµ mµ ®µn gµ cña chÞ ®©u hÕt råi? T«i giËt m×nh xÊu hæ, lóng tóng, nh−ng råi chèng chÕ ngay: - Ch¾c lÝnh Sµi Gßn vµo cµn vµ b¾t råi chÞ ¹. - LÝnh bé ®éi chø g×? - ChÞ ®¸p l¹i, råi c−êi xoµ nh− kh«ng cã chuyÖn g× x¶y ra khiÕn t«i c¶m thÊy ©n hËn v« cïng. 15-5-1972 Kho¶ng 3 giê, ®¹i ®éi t«i xuÊt ph¸t hµnh qu©n ®Õn ng· ba Léc Giang (thuéc huyÖn §øc Hoµ, n¬i giao nhau cña ®−êng ®i Tr¶ng Bµng, T©y Ninh, s«ng Vµm Cá vµ thÞ x· HËu NghÜa). Khi ®Õn b·i ®Êt hoang cã nhiÒu bôi c©y lóp xóp, c¸ch nh÷ng d·y nhµ ®Çu tiªn ë ng· ba kho¶ng 300 mÐt th× ®¬n vÞ dõng l¹i. T«i ®−îc anh H−u giao nhiÖm vô tiÒn nhËp vµo ng· ba trinh s¸t, kiÓm tra kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña ®Þch ë ®Êy. Võa v−ît qua thöa ruéng, bÊt ngê t«i n»m trong tÇm ®¹n H12 (Cachiusa) cña qu©n ta. §Ó tr¸nh bÞ s¸t th−¬ng, t«i l¨n m×nh vµo con r·nh nhá. 149

Trong trËn ®¸nh bèt ë ng· ba Léc Giang nµy, chóng t«i ®−îc th«ng b¸o cã lùc l−îng ph¸o binh hç trî, theo nh− hîp ®ång, sau ba lo¹t ®¹n cña ph¸o cña ta b¾n ra, bé binh chóng t«i sÏ tiÒn nhËp ¸p s¸t ®ån ®Þch. T«i n»m ®îi ®Õn lóc ba lo¹t ®¹n võa dõng th× véi vµng vïng dËy, x«ng th¼ng vµo d·y nhµ ë ng· ba Léc Giang. PhÝa sau, bé ®éi còng ®ang vËn ®éng tiÕn vµo. TÊt c¶ ®Òu v¾ng tanh, kh«ng mét bãng ng−êi. T«i khom ng−êi v−ît qua d·y nhµ ®ã. PhÝa tr−íc cã mét nhµ mµ khi ®Õn gÇn, t«i míi ph¸t hiÖn ra trong nhµ chÊt ®Çy quan tµi mµu ®á cã nh÷ng viÒn vµng xung quanh. Kh«ng gian lµnh l¹nh, u buån, nÆng nÒ vµ chÕt chãc. T«i ho¶ng sî, rïng m×nh, véi vµng lïi l¹i, ®i sang ngâ kh¸c th× gÆp ®−îc anh TrÇn D«n, x¹ thñ B40 võa tíi. Nh×n sang d·y nhµ ë gÇn ng· ba, t«i thÊy trªn nãc nhµ cét ¨ng ten mäc lªn tua tña, phÝa d−íi cã mét « ®en ®en. T«i ®o¸n ®©y lµ nhµ th«ng tin cña ®Þch, nªn véi chØ cho anh D«n. RÊt nhanh, anh D«n quú ngay xuèng, v¸c khÈu B40 trªn vai h−íng nßng sóng vÒ h−íng ®ã bãp cß, löa bïng lªn ë ng«i nhµ tr−íc mÆt, ®Êt ®¸ v«i v÷a b¾n ra tung toÐ, khãi ®en bay mï mÞt. Sau ®ã mét lóc, vÉn kh«ng thÊy ®Þch ë trong ®Êy ph¶n øng g×. Hai anh em m¹nh d¹n tiÕn lªn kiÓm tra míi biÕt ®· b¾n nhÇm vµo nhµ d©n. 150

C¸i « ®en ®en mµ t«i nh×n thµnh lç l« cèt chÝnh lµ viªn ®¸ ®en n»m lÎ loi gi÷a nh÷ng viªn ®¸ mµu x¸m. Nh÷ng cét ¨ngten trªn nãc nhµ lµ ¨ngten tivi (thêi kú ®ã chóng t«i ch−a ®−îc biÕt tivi lµ g×). Hai chóng t«i rÊt ©n hËn vÒ sù viÖc ®· x¶y ra, do quan s¸t kh«ng kü. Mong sao ng−êi d©n h·y tha thø cho chóng t«i vÒ sù nhÇm lÉn nµy. C¶ ®¹i ®éi t«i triÓn khai ®éi h×nh ë phÝa sau d·y nhµ d©n, c¸ch ®ån ®Þch ®é 80 mÐt. Ho¶ lùc ë trong bèt b¾n ra rÊt m¹nh hßng ¸p ®¶o chóng t«i. Bªn ngoµi quan s¸t ho¹t ®éng cña ®Þch bªn trong kh¸ râ. Khi ph¸t hiÖn ®−îc môc tiªu míi, chóng t«i l¹i göi mét chïm ®¹n vµo ®Êy. Bän lÝnh trong ®ån ho¶ng lo¹n kh«ng biÕt chÝnh x¸c vÞ trÝ cña qu©n ta ë ngoµi, buéc ph¶i co côm, gäi ph¸o vµ m¸y bay chi viÖn. Nh÷ng trËn m−a bom vµ ®¹n ph¸o l¹i ®Õn víi ®¹i ®éi t«i, nh−ng ®Òu r¬i ë phÝa sau v× chóng t«i ®· tiÕp cËn gÇn s¸t víi hµng rµo cña bèt ®Þch. Qu©n sè bÞ th−¬ng vong cña ®¬n vÞ ngµy h«m ®ã rÊt Ýt. Tranh thñ lóc im tiÕng sóng, t«i luån l¸ch qua c¸c d·y nhµ ®Õn tõng trung ®éi. Thêi ®iÓm nµy, c¸n bé, chiÕn sÜ trong ®¹i ®éi t«i ®· d¹n dµy kinh nghiÖm, ®iÒm tÜnh, tõng tr¶i khi tham gia chiÕn trËn, kh«ng cßn lóng tóng, ngì ngµng nh− nh÷ng trËn ®Çu. Bän ®Þch trong ®ån bÞ chóng t«i khèng chÕ hoµn toµn, co côm ë nh÷ng c«ng sù v÷ng ch¾c, thØnh 151

tho¶ng míi lã ra ngoµi, lµm måi cho c¸c tay sóng thiÖn x¹ trong ®¹i ®éi t«i. Nh×n s©u trong ®ån, t«i ph¸t hiÖn cã mét c«ng sù thÊp ®¾p b»ng bao c¸t, bän ®Þch ®ang ®iªn cuång b¾n ra vÒ phÝa ®éi h×nh trung ®éi 3. Kho¶ng c¸ch nµy v−ît qua tÇm b¾n cña AK vµ B40, B41. T«i b¸o c¸o víi chÝnh trÞ viªn tr−ëng Lª Xu©n H−u, xin ®−îc ®iÒu cèi 60 cña tiÓu ®éi ho¶ lùc A10 ®Õn. Khi ®−îc t«i chØ râ môc tiªu, c¸c anh thuéc khÈu ®éi cèi trong chíp nho¸ng ®· x¸c ®Þnh ®−îc cù ly, ph−¬ng vÞ, gãc ®é sóng, råi b×nh tÜnh th¶ liªn tiÕp ba qu¶ ®¹n cèi 60 vµo nßng. Tõng tiÕng \"chãc, chãc, chãc\" kÕ tiÕp nhau ph¸t ra, ba cét khãi vµ ®Êt c¸t bay lªn, kÌm theo tiÕng næ \"oµng, oµng, oµng\" rÊt to. PhÝa trong bèt, tiÕng sóng chèng cù, ph¶n c«ng cña qu©n ®Þch yÕu ít, rêi r¹c, ®Õn ®é 5 giê chiÒu th× t¾t h¼n. §¹i ®éi t«i ®−îc lÖnh trªn truyÒn xuèng: Nhanh chãng bµn giao cø ®iÓm võa giµnh ®−îc cho ®¬n vÞ kh¸c tiÕp qu¶n, tiÕp tôc hµnh qu©n nhËn môc tiªu kh¸c. §iÓm l¹i qu©n sè trong ngµy, l¹i thªm bèn ng−êi n÷a hy sinh. §ã lµ c¸c anh: Bïi Xu©n §oµnh, quª ë Quúnh Long, Quúnh L−u, NghÖ An; Lª Quang S¸ng, quª ë Quúnh Mü, Quúnh L−u, NghÖ An; Hoµng Minh Quang, quª ë Nghi Quang, Nghi Léc, NghÖ An; NguyÔn V¨n Ly, quª ë An Thuû, LÖ Thuû, Qu¶ng B×nh. Ngoµi ra, cßn cã mét sè anh em kh¸c bÞ th−¬ng. 152

C¶ ®¹i ®éi giê chØ cßn l¹i gÇn 30 ng−êi. Míi ®©y th«i, mäi ng−êi trong ®¬n vÞ cßn vui ®ïa, chia sÎ cho nhau mãn quµ nhá mµ c¸c mÑ, c¸c chÞ ë huyÖn §øc Hoµ ®· v−ît qua nhiÒu chÆng kh¸m xÐt nghiªm ngÆt, g¾t gao cña ®Þch, mang vÒ cho chóng t«i, råi xung phong x«ng lªn chia löa cho nhau, khi qu©n ®Þch ph¶n c«ng ¸c liÖt. Giê ®©y, c¸c anh ®· n»m l¹i, kh«ng cßn c¬ héi ®−îc trë vÒ n¬i quª nhµ, n¬i bao ng−êi th©n ®ang ngãng tr«ng, chê ®îi. Bao ®au th−¬ng, mÊt m¸t ngµy cµng chÊt chøa trong lßng mçi ng−êi. Trªn ®−êng hµnh qu©n chóng t«i ®· mang c¸c anh theo, råi an t¸ng c¸c anh t¹i Gß Næi thuéc x· An Ninh T©y, huyÖn §øc Hoµ, tØnh Long An. 16-5-1972 Chóng t«i l¹i trë vÒ ®ãng qu©n t¹i gia ®×nh m¸ Hai Qu©n. MÊy ngµy ë ®©y kh¸ yªn tÜnh, t«i tranh thñ ®Õn th¨m anh em c¸c trung ®éi ®ãng qu©n ë nh÷ng nhµ xung quanh. Khi ®Õn mét gia ®×nh gÇn nhµ m¸ Hai, t«i ph¸t hiÖn cã mét ®èng truyÖn kiÕm hiÖp ë gãc nhµ. §ang h¨m hë t×m cho m×nh mét quyÓn truyÖn ®Ó ®äc, t«i ph¸t hiÖn ra mÊy quyÓn vë häc sinh, nÐt ch÷ trßn trÜnh nh− cña con g¸i. Tß mß, t«i lËt b×a quyÓn vë ®Ó xem, ®©y lµ vë bµi tËp ®¹i sè, ghi râ tªn häc sinh lµ LÖ Thuû. QuyÓn vë gîi l¹i trong t«i ký øc mét thêi häc sinh. NÕu chiÕn tranh tµn khèc kh«ng x¶y ra ch¾c 153

giê nµy t«i ®ang nghe gi¶ng hay lµm bµi trong mét tr−êng ®¹i häc nµo ®Êy. T«i cè h×nh dung d¸ng vÎ cña ng−êi con g¸i, chñ nh©n cuèn vë. GÇy, cao hay lµ mËp, da tr¾ng hay ng¨m n©u? NÕu cã em ë ®©y, t«i sÏ chØ dÉn cho em nh÷ng c«ng thøc ®Ó ¸p dông cho viÖc gi¶i bµi tËp. C¸ch lËp ph−¬ng tr×nh vµ t×m nghiÖm cïng bao nhiªu thø mµ cã thÓ em ch−a biÕt. Nh−ng cuéc chiÕn ®ang hiÖn diÖn trªn m¶nh ®Êt quª h−¬ng, biÕt ®©u em còng t¹m dõng bót nh− t«i. Cho ®Õn b©y giê, sau 35 n¨m, t«i vÉn ch−a hÒ biÕt mÆt em g¸i ®ã. 18-5-1972 Kho¶ng 3 giê s¸ng, c¶ ®¹i ®éi cã mÆt ë x· Mü H¹nh. TiÓu ®oµn bæ sung cho ®¬n vÞ thªm bèn t©n binh. Thêi gian gÊp rót kh«ng cho phÐp lµm thñ tôc tiÕp nhËn anh em, c¸n bé qu©n lùc tiÓu ®oµn chØ giao qu©n b»ng miÖng: - Giao cho ®¹i ®éi 3 bèn chiÕn sÜ gåm D−¬ng, Hoµn, Th¾ng, TiÕn. TiÓu ®oµn sÏ bµn giao danh s¸ch hä tªn c¸c chiÕn sÜ cho ®¬n vÞ sau. Ban chØ huy ®¹i ®éi còng bµn giao c¸c chiÕn sÜ nµy vÒ c¸c trung ®éi b»ng miÖng mµ kh«ng cã mét v¨n b¶n giÊy tê nµo. Kho¶ng 6 giê 30 phót, s−¬ng ch−a tan hÕt, mét ®¹i ®éi lÝnh Sµi Gßn kÐo ®Õn trËn ®Þa chóng t«i ®· triÓn khai s½n. Khi tèp lÝnh ®i ®Çu c¸ch chèt tiÒn 154

tiªu ®é 10 ®Õn 15 mÐt, th× c¶ ®¬n vÞ ®ång lo¹t næ sóng. Bän ®Þch ®i ®Çu ®æ gôc, ®øa chÕt, ®øa bÞ th−¬ng la hÐt inh ái. Nh÷ng tªn cßn sèng sãt quay ®Çu th¸o ch¹y. Mét cuéc ®Êu sóng ¸c liÖt gi÷a hai bªn diÔn ra. TiÕng ®¹n næ rµo rµo pha lÉn tiÕng oµng oµng cña ®¹n cèi vµ DKZ. Ta vÉn chèt trong nh÷ng c«ng sù võa x©y dùng b¾n ra ngoµi. Qu©n ®Þch ®· lïi vÒ phÝa sau kh¸ xa. Tranh thñ kho¶ng thêi gian ®ã, c¸c trung ®éi b¸o c¸o vÒ ban chØ huy ®¹i ®éi vÒ t×nh h×nh chiÕn ®Êu cña bé ®éi vµ qu©n sè th−¬ng vong. Mét tin buån l¹i ®Õn víi chóng t«i. §ît næ sóng ®Çu tiªn, ®¹i ®éi t«i cã ba ng−êi hy sinh vµ hai ng−êi bÞ th−¬ng. §¸ng buån nhÊt cã hai t©n binh võa míi bæ sung vÒ, trong ®¬n vÞ ch−a ai kÞp biÕt râ tªn tõng ng−êi, ai lµ D−¬ng, ai lµ Hoµn. C¸c b¹n tr−íc lóc hy sinh còng ch−a kÞp lµm quen víi ®ång ®éi míi. 9 giê 30 phót, ®Þch l¹i å ¹t tiÕn qu©n vµo. §Õn s¸t vÞ trÝ c«ng sù chóng t«i, chóng b¾n tíi tÊp nh÷ng viªn ®¹n cay. Khãi tr¾ng lan to¶ c¶ khu vùc ®éi h×nh chiÕn ®Êu cña ®¹i ®éi, ai nÊy ®Òu ho sï sô, da mÆt, ch©n tay báng r¸t nh− xoa ít t−¬i, m¾t mòi cay xÌ. Mäi ng−êi lïi s©u vµo trong hÇm ®Ó tr¸nh. Nh÷ng b×nh t«ng n−íc ®−îc huy ®éng ®Ó ®æ vµo tµ ¸o råi chôp vµo mÆt mòi chèng cay. Mét qu¶ ph¸o cay bÊt ngê r¬i tr−íc cöa hÇm ban chØ huy, xÌ xÌ phun khãi. 155

BiÕt r»ng tiÕp cËn ®Õn qu¶ ph¸o nµy rÊt nguy hiÓm, cã thÓ g©y ng¹t thë, nh−ng kh«ng thÓ nh×n nã phun khãi tr¾ng ngµy cµng nhiÒu vµo cöa hÇm ®−îc, t«i nheo m¾t, lÊy mét tay bÞt miÖng, lao ng−êi ra cÇm, nÐm qu¶ ph¸o ®ang x× khãi nghi ngót ®ã ra xa. Khi quay vÒ hÇm, t«i t−ëng nh− m×nh ®· t¾c thë vµ ho sï sô. N−íc trong b×nh t«ng hÕt nh½n. Trong c¬n nguy cÊp, anh H−u hÐt lªn: - Em ®¸i nhanh vµo hai tµ ¸o råi Êp ngay vµo mÆt. T«i cµng rÆn l¹i cµng kh«ng ra ®−îc giät nµo. Cè g¾ng m·i hai tµ ¸o cña t«i còng thÊm −ít ®−îc mét Ýt. Lóc nµy da thÞt t«i báng r¸t, s−ng ®á nh− bÞ dÞ øng mÒ ®ay. Lµn khãi tr¾ng dÇn tan, t«i lã ®Çu lªn cöa hÇm nh×n ra phÝa tr−íc vµ söng sèt giËt m×nh. Tõng tèp lÝnh Sµi Gßn ng−êi nµo ng−êi nÊy ®eo mÆt n¹ phßng ®éc, tay l¨m l¨m cÇm sóng. Trong khi ®ã, phÝa chóng t«i vÉn im lÆng, bé ®éi ®ang Èn nÊp s©u trong c«ng sù ®Ó tr¸nh khãi ®éc. Khi tèp ®Þch ®i tr−íc c¸ch c«ng sù chèt gi÷ kho¶ng 10 mÐt, t«i bÊt ngê næ sóng. §Þch quay ®Çu th¸o ch¹y. Nh−ng thËt tai h¹i, trong lóc rÊt nguy cÊp nµy, khÈu sóng t«i chØ næ ®−îc mét ph¸t \"®oµng\" sau ®ã bÞ kÑt cøng. T×nh thÕ qu¸ nguy hiÓm víi t«i vµ mäi ng−êi trong ®¬n vÞ. NÕu bän 156

®Þch liÒu chÕt x«ng vµo th× chóng t«i cÇm ch¾c bÞ b¾t sèng. May mµ bän ®Þch võa nghe tiÕng sóng cña t«i b¾n ®· ho¶ng hèt rót ra ngoµi. Lóc nµy c¶ ®¹i ®éi míi tõ trong hÇm chui lªn, ®ång lo¹t næ sóng vÒ h−íng ®Þch. Bän ®Þch víi ý ®å tÊn c«ng bÊt ngê, phñ ®Çu, buéc ph¶i lïi vÒ co côm ë khu nhµ ®èi diÖn bªn kia Êp. Tranh thñ thêi gian, t«i lÊy tay kÐo quy l¸t sóng ®Ó lªn ®¹n nh−ng vÉn kh«ng ®−îc. Ho¶ng qu¸, t«i véi th¸o chiÕc dÐp cao su, cÇm ®Ëp m¹nh vµo quy l¸t. ThÕ mµ nã cø l× ra, kh«ng chÞu nhóc nhÝch. T«i quyÕt kh«ng n¶n chÝ, tiÕp tôc ®Ëp m¹nh h¬n n÷a vµo cÇn quy l¸t. Bçng nhiªn, nghe thÊy tiÕng c¹ch, cÇn quy l¸t ®· ®−îc gi¶i phãng qua vÞ trÝ kÑt cøng. Qu©n ®Þch ®iªn cuång chèng tr¶. ChÕch bªn tay tr¸i phÝa tr−íc mÆt kho¶ng 100 mÐt, mét khÈu ®¹i liªn cña ®Þch nÊp sau khãm c©y ®ang kh¹c ®¹n khèng chÕ trung ®éi 1 vµ 2. Qua ®¸m bôi ®Êt, t«i nhanh chãng x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vÞ trÝ khÈu sóng ®ang v·i ®¹n ®ã. Võa ®óng lóc chi tiÕt cuèi cïng cña sóng AK ®· l¾p xong, kh«ng ®¾n ®o, t«i nhanh chãng gi−¬ng sóng ng¾m vµo khãm c©y ®iÓm x¹ hai viªn. KhÈu ®¹i liªn ®ang \"tµnh, tµnh, tµnh... \" v·i ®¹n t¾t h¼n. C¸c trung ®éi 1, 2 thõa c¬ næ sóng µo ¹t vµo qu©n ®Þch. BiÕt kh«ng lµm g× ®−îc chóng t«i, bän chóng tøc tèc b¾n ph¸o hiÖu mµu tÝm ph©n tuyÕn ranh giíi gi÷a hai bªn, ®Ó gäi m¸y bay ®Õn nÐm bom. Sau gÇn 30 phót bÞ déi bom, hai tai t«i ï ®Æc, 157

®Çu ®au nhøc, cho¸ng v¸ng, m¾t mê, miÖng h¸ ra, n−íc m¾t ch¶y giµn giôa. T«i chØ kÞp lÊy tµ ¸o lau véi mÆt, råi thß ®Çu lªn c«ng sù quan s¸t ®Þch. Bän ®Þch ®inh ninh ®· tiªu diÖt hÕt ®¬n vÞ t«i sau nh÷ng ®ît bom kÐo dµi xíi qua xíi l¹i, nªn nghªnh ngang tiÕn vµo. Ph¶i ®îi ®Þch ®Õn thËt gÇn råi míi næ sóng cho ch¾c ¨n. MÖnh lÖnh cña ban chØ huy ®¹i ®éi ®−îc nhanh chãng phæ biÕn ®Õn tõng ng−êi. Kho¶ng c¸ch gi÷a ®Þch vµ chóng t«i mçi lóc mét gÇn: 20 mÐt, 15 mÐt råi cßn l¹i 10 mÐt. C¶ ®¬n vÞ ®ång lo¹t trót c¬n b·o ®¹n vµo qu©n thï. BÊt ngê mét khÈu ®¹i liªn cña ®Þch n»m ë sau bê c©y b¾n m·nh liÖt vÒ phÝa trung ®éi 1 vµ 2. Võa lóc ®ã khÈu ®éi cèi 60 cña tiÓu ®éi A10 ®· cã mÆt ë ban chØ huy ®¹i ®éi. T«i nhanh chãng chØ vÞ trÝ khÈu ®¹i liªn cho anh TruyÒn, tiÓu ®éi tr−ëng. ChØ trong nh¸y m¾t, ba tiÕng \"chãc, chãc, chãc\" ph¸t ra bªn c¹nh t«i th× mét lóc sau, t¹i vÞ trÝ khÈu ®¹i liªn ®ang m¶i miÕt kh¹c ®¹n, ®Êt c¸t, ng−êi, sóng bay lªn råi r¬i xuèng. §Õn lóc nµy, bän ®Þch ngõng h¼n ph¶n c«ng vµ rót ra ngoµi. RÊt may m¾n, ngoµi ba ng−êi hy sinh lóc s¸ng, kh«ng cã ai hy sinh thªm, chØ cã ba ng−êi bÞ th−¬ng. 23-5-1972 4 giê 30, c¶ tiÓu ®oµn 8 tËp kÕt ë Êp An Hoµ nh»m b¶o vÖ ban chØ huy trung ®oµn n»m t¹i Gß 158

Næi. §¹i ®éi 2 chèt gi÷ phÝa t©y t©y b¾c, ®Ò phßng qu©n ®Þch ë tµu trªn s«ng Vµm Cá ®æ bé. §¹i ®éi 1 chèt gi÷ phÝa ®«ng b¾c Êp, ng¨n chÆn lùc l−îng ®Þch tõ ng· ba Léc Giang ®Õn. Cßn ®¹i ®éi 3 chóng t«i ®¶m nhiÖm h−íng nam t©y nam, ®èi diÖn víi bèt An ThuËn, c¸ch gÇn 1.000 m. §éi h×nh chiÕn ®Êu cña ®¹i ®éi 3 ®−îc bè trÝ nh− sau: Ban chØ huy ®¹i ®éi n»m ë gi÷a b·i ®Êt hoang, cã nh÷ng gß ®Êt nhá næi l« nh«, xung quanh lµ c©y døa d¹i thÊp. Bèn gãc b·i ®Êt nµy lµ bèn bôi tre giµ kh¸ to, ken dµy ®Æc. Trung ®éi 2 bè trÝ lùc l−îng ë khu v−ên nhµ d©n phÝa t©y nam cña ban chØ huy, ng¨n chÆn ®Þch ë bèt R¹ch GÇm tÊn c«ng. Trung ®éi 3 do anh TrÇn Quang §¨ng chØ huy, bè trÝ lùc l−îng vÒ phÝa ®«ng nam, ë khu v−ên nhµ d©n, ng¨n chÆn qu©n ®Þch tõ bèt An HiÖp, n»m c¹nh con ®−êng 10 tÊn c«ng. Trung ®éi 1 do anh NguyÔn V¨n ThiÕt chØ huy, bè trÝ lùc l−îng chiÕn ®Êu vÒ phÝa ®«ng b¾c, trong mét khu v−ên nhµ d©n víi nhiÖm vô ng¨n chÆn qu©n ®Þch tÊn c«ng vµo tõ h−íng ng· ba Léc Giang vµo. Tr−íc khi hµnh qu©n ®Õn ®©y, chóng t«i ®−îc phæ biÕn: Ngµy h«m nay qu©n ®éi ViÖt Nam Céng hoµ thuéc s− ®oµn 21, sÏ kÐo mét lùc l−îng rÊt lín cã xe t¨ng vµ xe bäc thÐp yÓm hé ®Ó tÊn c«ng c¨n cø khu Gß Næi, n¬i ban chØ huy trung ®oµn 271 ®ãng qu©n. ý thøc ®−îc cuéc chiÕn sÏ rÊt ¸c liÖt nªn khi 159

võa ®Æt ch©n ®Õn vÞ trÝ tËp kÕt, kh«ng ai b¶o ai, chóng t«i ®Òu hèi h¶ ®µo, x©y dùng c«ng sù ch¾c ch¾n cho m×nh. §¹i ®éi chia lµm hai tæ: Tæ thø nhÊt cã t«i vµ anh H−u, chÝnh trÞ viªn cïng NguyÔn V¨n TÞch lµ chiÕn sÜ th«ng tin v« tuyÕn 2W. Tæ thø hai cã anh Huyªn - y t¸, Tr÷ - qu¶n lý kiªm nu«i qu©n, ë phÝa sau chóng t«i. C«ng sù ban chØ huy ®¹i ®éi ®−îc x©y dùng kh¸ kiªn cè theo h×nh ch÷ Z, cã hai cöa n»m ë hai h−íng kh¸c nhau, trªn nãc hÇm ®¾p mét líp ®Êt dµy, n»m c¹nh gãc b·i ®Êt hoang, sau bôi tre giµ. §Ó thuËn lîi vµ an toµn trong chiÕn ®Êu, s¸t cöa hÇm phÝa tr−íc, t«i ®µo thªm mét c«ng sù n»m b¾n cã ®é s©u kho¶ng 40 cm vµ ®¾p m« ®Êt cao ®Ó kª sóng vµ ch¾n ®¹n ®Þch. C«ng sù sau bê tre ®−îc t«i ngôy trang rÊt kü, phï hîp víi ®Þa h×nh. T«i lu«n tù hµo vÒ kü n¨ng ngôy trang, ®iÒu nµy ®· cøu t«i tho¸t chÕt nhiÒu lÇn. C¶ mét ®ªm thøc tr¾ng hµnh qu©n kh«ng nghØ råi ®µo hÇm chiÕn ®Êu, chóng t«i ai nÊy ®Òu mÖt nhoµi, hai mi m¾t s−ng mäng, ®á lªn v× thiÕu ngñ. Võa hoµn thµnh c«ng sù mäi ng−êi l¨n ra ngñ mª mÖt. Cßn t«i, do qu¸ ®uèi søc nªn võa xuèng ®Õn cöa hÇm ®· ngåi gôc ®Çu vµo thµnh c«ng sù ngñ. Trong c¬n ngñ say t«i l¬ m¬ nghe tiÕng kÝt kÝt cña kim lo¹i tõ xa väng vÒ. GiËt m×nh bõng tØnh, t«i bß lªn miÖng hÇm nh×n ra phÝa tr−íc. Trong ®¸m 160

s−¬ng mï ch−a tan, rÊt nhiÒu lÝnh Sµi Gßn tõ h−íng bèt An ThuËn ®ang cÇm sóng lÆng lÏ tiÕn vÒ phÝa ®¹i ®éi bé. B×nh tÜnh vµ nhÑ nhµng, t«i l¨n m×nh vµo c«ng sù n»m b¾n, dôi m¾t quan s¸t ®Þch kü h¬n. PhÝa sau nh÷ng tèp lÝnh ®ã cã chÝn chiÕc xe t¨ng ®ang dµn hai hµng ngang tõ tõ tiÕn ®Õn. C¶ kh«ng gian lóc nµy chØ cã tiÕng xÝch xe t¨ng cä x¸t vµo nhau nghe kin kÝt, l¹o x¹o. Trong lóc ®ã, bé ®éi ta vÉn ch×m trong giÊc ngñ. Tuy lµ s¸t mÐp cöa hÇm, nh−ng t«i còng kh«ng kÞp lïi xuèng b¸o cho anh H−u vµ mäi ng−êi biÕt qu©n ®Þch ®ang kÐo vµo. Nguy hiÓm h¬n, nh×n vÒ n¬i trung ®éi 2 ®ang chiÕm gi÷, cã n¨m tªn lÝnh ®èi ph−¬ng, sóng l¨m l¨m, ®ang dß dÉm tiÕn vµo c«ng sù chiÕn ®Êu cña mét tæ ba ng−êi. Lµm thÕ nµo ®Ó b¸o tin cho ®ång ®éi ë ®ã biÕt ®−îc sù nguy hiÓm nµy? Khi kho¶ng c¸ch ®ã chØ cßn gÇn 2 mÐt, kh«ng thÓ chê thªm ®−îc n÷a, t«i véi vµng bãp cß sóng, b¾n mét lo¹t ®¹n vÒ phÝa n¨m tªn ®Þch. Trong nh¸y m¾t, chóng ®æ gôc, kªu la trªn mÆt ruéng, cã tªn cßn chói ®Çu vµo cöa c«ng sù tæ tiÒn tiªu. Mäi ng−êi trong ®¹i ®éi ®ang n»m ngñ d−íi hÇm chît bõng tØnh khi nghe tiÕng sóng næ. §ét ngét, phÝa bê ruéng tr−íc mÆt bªn tr¸i, mét tªn lÝnh ®ang cÇm qu¶ cèi 61 ®Þnh th¶ vµo nßng sóng. Cã lÏ, nã ®· ph¸t hiÖn ra vÞ trÝ t«i n»m b¾n. Trong chíp m¾t t«i rª nßng sóng tiÓu liªn AK bãp 161

cß tiÕp hai viªn ®¹n vµo ®Êy. Ngay tøc th×, tªn lÝnh ®ã bÞ g·y gËp c¸nh tay cÇm qu¶ ®¹n cèi, l¨n m×nh xuèng mÆt ruéng kªu la, gäi ®ång bän ®Õn cøu. Trªn ®Çu t«i, ®¹n ®¹i liªn cña nh÷ng chiÕc xe t¨ng ë phÝa tr−íc ®· kho¸ tÇm b¾n, bay vï vï nh− c¬n b·o lín. §¹n c¾m vµo bê tre phÇm phËp, phÇm phËp... NhiÒu gèc tre næ to¸c, cã mét sè c©y ®æ xuèng mÆt ruéng. MÆc dï ®−îc sù yÓm trî vÒ ho¶ lùc m¹nh nh− vËy, nh−ng nh÷ng tªn lÝnh ®ang bß læm ngæm trªn mÆt ruéng kia, thùc sù hèt ho¶ng víi kh¶ n¨ng b¾n chÝnh x¸c cña t«i. Chóng bá mÆc nh÷ng ng−êi bÞ th−¬ng, nhanh chãng th¸o ch¹y vÒ phÝa sau. Khi chóng v−ît ra khái tÇm b¾n cña t«i, nh÷ng chiÕc xe t¨ng tiÕn l¹i gÇn h¬n, thi nhau n· ®¹n nh− m−a trót vµo trËn ®Þa ®¹i ®éi. §Õn lóc nµy, t«i nhÑ nhµng lïi l¹i cöa hÇm, chui s©u vµo phÝa trong tr¸nh ®¹n vµ b¸o c¸o sù viÖc diÔn ra võa råi cho anh H−u1. Anh c¶m ®éng, «m t«i vµo lßng, lu«n miÖng nãi: - Anh thay mÆt Ban chØ huy tuyªn d−¬ng c«ng tr¹ng em. C¶m ¬n em ®· cøu nguy cho c¶ ®¬n vÞ. NÕu nh− em kh«ng tØnh dËy tr−íc vµ chñ ®éng næ sóng tiªu diÖt ®Þch, th× giê ®©y c¶ ®¹i ®éi ta kh«ng biÕt sÏ nh− thÕ nµo? Råi anh quay sang phÝa cËu TÞch nãi: ____________ 1. Anh Lª Xu©n H−u hiÖn vÒ nghØ h−u t¹i x· Ho»ng Hîp, Ho»ng Ho¸, Thanh Ho¸. 162

- Em ®iÖn vÒ ban chØ huy tiÓu ®oµn b¸o c¸o t×nh h×nh: Cã h¬n mét tiÓu ®oµn lÝnh ngôy kÌm theo chÝn xe t¨ng yÓm trî, tõ h−íng bèt An ThuËn, tÊn c«ng trùc diÖn vµo ®¹i ®éi ta. §ång chÝ Minh - liªn l¹c ®· chñ ®éng næ sóng tÊn c«ng. HiÖn giê, chóng ®· rót ra ngoµi, ®ang chuÈn bÞ tæ chøc tÊn c«ng tiÕp qu©n ta. Ngåi d−íi hÇm, t«i nghÜ, nÕu nh− võa råi m×nh ngôy trang s¬ sµi, cÈu th¶, hoÆc kh«ng phï hîp víi ®Þa h×nh hiÖn t¹i, ch¾c r»ng, kh«ng cã c¬ héi ®Ó ngåi b¸o c¸o nh÷ng g× ®· x¶y ra cho c¸c anh ®−îc. Nh÷ng chiÕc xe t¨ng cña ®Þch ë ngoµi vÉn ®øng yªn nh¶ ®¹n, chóng kh«ng d¸m tiÕn lªn v× sî bÞ thiªu ch¸y bëi ®¹n chèng t¨ng B40, B41 cña ta. PhÝa tr−íc, chÕch h−íng tay ®é kho¶ng 60 mÐt, mét chiÕc xe t¨ng ®ang cuèn xÝch s¾t ken kÐt, liÒu lÜnh x«ng lªn. Kh«ng thÓ ®Ó cho nã tiÕn thªm ®−îc n÷a, x¹ thñ B41 cña tiÓu ®éi ho¶ lùc A10 NguyÔn V¨n Th¾ng ®· kÞp thêi gi−¬ng sóng lªn bãp cß, phãng mét viªn ®¹n c¾m th¼ng vµo c¹nh s−ên chiÕc M41 ®ã. Löa bïng lªn trïm kÝn chiÕc xe, chiÕc xe t¨ng khùng l¹i. T«i rÊt vui mõng vµ th¸n phôc tµi thiÖn x¹ cña Th¾ng. CËu ta b¾n qu¸ chÝnh x¸c, tróng vµo n¬i hiÓm yÕu nhÊt cña chiÕc xe t¨ng. Nh−ng ngay sau ®Êy, hai chïm löa liªn tiÕp toÐ ra t¹i mét ®iÓm, cïng víi tiÕng næ \"oµng\", \"oµng\" 163

chãi tai t¹i vÞ trÝ Th¾ng ®ang nhoµi nöa ng−êi trªn m« ®Êt sau bôi døa d¹i. X¸c anh vµ ®Êt c¸t bay tung toÐ lªn cao, m¶nh ®¹n vót qua xÌo xÌo, s¸t sµn s¹t ngay trªn ®Çu t«i, c¾m vµo bê ®Êt bªn c¹nh nghe phÇm phËp. Mét m¶nh èng tay ¸o cña Th¾ng bÞ ch¸y nham nhë, xÐ tung cßn phÊt ph¬ trªn ngän tre. N¬i anh n»m giê ®©y lµ mét hè s©u nham nhë, cã ®−êng kÝnh b»ng chiÕc nong, d−íi miÖng hè mét lµn khãi ®en ®ang bèc lªn. §Êy lµ hai viªn ®¹n DKZ90 cña hai chiÕc xe t¨ng ë phÝa sau b¾n vµo, khi chóng ph¸t hiÖn ®−îc chÝnh x¸c vÞ trÝ vïng löa, khãi cña sóng B41 ph¸t ra sau khi Th¾ng bãp cß. T«i ngì ngµng, söng sèt, bµng hoµng. Sù viÖc ®Õn qu¸ nhanh, t«i thõ ng−êi ra, kh«ng cã ph¶n øng nµo. ChØ míi c¸ch ®©y cã Ýt phót th«i, tõ phÝa sau anh ®· bß, toµi lªn phÝa tr−íc n¬i cã m« ®Êt cao, ®Ó ®Õn thËt gÇn h¬n míi b¾n ®−îc chÝnh x¸c vµo nh÷ng chiÕc xe t¨ng ®ang hïng hæ tiÕn vµo, hßng nuèt sèng ®¹i ®éi t«i. ThÕ mµ giê ®©y, x¸c anh ®· tan ra tõng m¶nh, trén lÉn trong c¸t bôi An Hoµ, §øc Hoµ, Long An nµy. Råi ®©y, trªn m¶nh ®Êt nµy cã ai cßn nhí vµ biÕt ®Õn anh kh«ng? Riªng t«i lµm sao cã thÓ quªn ®−îc anh víi h×nh ¶nh oai hïng, ®au th−¬ng trong nh÷ng gi©y phót cuèi cïng ®ã. C¸c lo¹i sóng cña ®Þch ë phÝa ngoµi thi nhau v·i ®¹n gÇn mét tiÕng ®ång hå råi 164

míi chÞu dõng l¹i. Chóng ®· thay ®æi chiÕn thuËt, b¾n ph¸o hiÖu mµu ph©n tuyÕn gi÷a ta vµ ®Þch, gäi m¸y bay ®Õn nÐm bom. T«i ngåi gÇn cöa hÇm, ng−êi ®ung ®−a. Bom næ qu¸ gÇn, chóng t«i ai nÊy ï ®Æc tai kh«ng nghe râ tiÕng næ. M¸y bay A37 ®iªn cuång, lång lén thay nhau déi bom c¶ tiÕng ®ång hå. Ngåi d−íi hÇm, t«i ®Õm ®−îc t¸m lo¹t bom ®µo, bom s¸t th−¬ng vµ bom bi. Anh H−u ngåi ë bªn c¹nh t«i thë dµi, lo l¾ng: - Bom ®Þch nÐm xuèng nhiÒu nh− thÕ nµy, cã cßn ai sèng ®Ó chiÕn ®Êu chèng tr¶ bé binh vµ xe t¨ng ®Þch trµn vµo kh«ng? T«i th× n−íc m¾t l−ng trßng, ®ang bµng hoµng, ¸m ¶nh vÒ c¸i chÕt cña Th¾ng. TÞch còng khãc khi ph¶i chøng kiÕn trËn m−a bom ®ñ chñng lo¹i ®ang næ ngay s¸t c¹nh, kÐo dµi triÒn miªn mµ kh«ng cã dÊu hiÖu dõng l¹i. Sau khi nh÷ng con qu¹ s¾t võa rót vÒ, ®¹i liªn, trung liªn, cèi 81 ly, DKZ90 trªn xe t¨ng vµ c¸c lo¹i sóng ®¹n kh¸c cña ®Þch l¹i thi nhau v·i ®¹n. Quan s¸t phÝa tr−íc, t«i thÊy xe t¨ng l¹i dµn hµng ngang tiÕn vµo chÝnh diÖn hÇm cña ban chØ huy ®¹i ®éi ®ãng. T«i b¸o c¸o v¾n t¾t t×nh h×nh chiÕn sù ®ang x¶y ra cho anh H−u ë d−íi c«ng sù biÕt. Theo lÖnh anh, cËu TÞch, th«ng tin v« tuyÕn 2W b¸o c¸o víi tiÓu ®oµn vÒ diÔn biÕn cña ®Þch vµ ta, ®ång thêi xin chi viÖn cèi 82 b¾n vµo ®éi h×nh ®«ng ®óc lÝnh Sµi Gßn 165

cã xe t¨ng hé tèng, ®ang tõng phót tiÕn dÇn ®Õn. Nh−ng anh D−¬ng V¨n Hiªu, tiÓu ®oµn tr−ëng th«ng b¸o l¹i: §Þch ®· bao v©y ba phÝa tiÓu ®oµn 8 ®ang chèt gi÷. LÖnh cho ®¹i ®éi 3 chóng t«i b»ng mäi gi¸ ph¶i k×m ch©n chóng, kh«ng ®−îc cho nã chäc thñng ®éi h×nh. §¹i ®éi 3 lóc nµy qu©n sè cßn l¹i ch−a ®−îc 20 ng−êi, ®¹n d−îc hÇu nh− ®· c¹n, kh«ng cã ai cßn b¶o ®¶m c¬ sè, nhÊt lµ ®¹n chèng t¨ng B41. Trong khi ®ã, ®¹i ®éi bé cña t«i vµ tiÓu ®éi ho¶ lùc A10 ®ãng trªn b·i ®Êt hoang bÞ c« lËp hoµn toµn, tiÓu ®éi A10 ®· gÇn bÞ tª liÖt, mét trong hai x¹ thñ B41 diÖt t¨ng lµ Th¾ng võa hy sinh. Cßn c¸c trung ®éi ®ang n»m trong khu v−ên nhµ d©n, kh«ng thÓ sang chi viÖn cho chóng t«i ®−îc v× ph¶i v−ît qua mét thöa ruéng trèng tr¶i. §iÒu nµy rÊt nguy hiÓm, khi phÝa tr−íc xe t¨ng vµ bé binh ®ang tËp trung ho¶ lùc b¾n vµo. Trung ®éi 1 th× cßn chèt gi÷ ë phÝa sau, kh«ng thÓ chi viÖn ho¶ lùc phÝa tr−íc cho chóng t«i. Trung ®éi 2 n»m bªn ph¶i, nh−ng c«ng sù ngôy trang qu¸ cÈu th¶. Ngay tõ ®Çu qu©n ®Þch ®· ph¸t hiÖn vµ b¾n khèng chÕ. Mäi ng−êi ë ®ã ch¾c ®· hy sinh c¶ råi. Cßn l¹i trung ®éi 3 n»m bªn tr¸i, tuy sè th−¬ng vong Ýt h¬n, nh−ng kh«ng ph¸t huy ®−îc ho¶ lùc m¹nh v× bÞ khu v−ên tr−íc mÆt che mÊt tÇm quan s¸t. C¸c anh chØ cã mét gãc hÑp cã thÓ dïng ho¶ 166

lùc tÊn c«ng xe t¨ng vµ bé binh ®Þch ë phÝa tr−íc, nh−ng thùc tÕ qu©n ®Þch ®ang tËp trung ho¶ lùc vµo ®ã, nªn ®· khèng chÕ c¸c anh hoµn toµn. Ngay tõ lóc næ sóng cho ®Õn giê, nguy hiÓm nhÊt vÉn lµ ban chØ huy ®¹i ®éi, n»m chÝnh diÖn h−íng tÊn c«ng cña ®Þch. Chóng t«i ë ®©y chØ cã hai khÈu sóng tiÓu liªn AK cña t«i vµ cËu TÞch th«ng tin. NhiÖm vô cña TÞch lµ gi÷ th«ng tin liªn l¹c gi÷a ®¹i ®éi víi tiÓu ®oµn, cßn t«i víi khÈu AK trong tay, võa næ sóng k×m ch©n ng¨n b−íc tiÕn qu©n ®Þch, võa ph¶i v−ît qua lµn ®¹n ®Ó truyÒn mÖnh lÖnh cña chÝnh trÞ viªn ®¹i ®éi Lª Xu©n H−u ®Õn tõng trung ®éi. Qu©n ®Þch cïng xe t¨ng vÉn hµnh tiÕn, b¾n chäc th¼ng vµo n¬i chóng t«i chèt gi÷. T«i thËt sù lo l¾ng tr−íc sù tÊn c«ng nh− vò b·o cña chóng, nh−ng vÉn b×nh tÜnh ®iÓm x¹ tõng viªn mét vµo tèp lÝnh ®èi ph−¬ng. §¹n cña t«i kh«ng cßn nhiÒu, mÆc dï tr−íc ®ã ®· sö dông h¬n nöa c¬ sè ®¹n cña cËu TÞch. RÊt may, t«i cã kh¶ n¨ng b¾n rÊt chÝnh x¸c, kh«ng cÇn ph¶i ng¾m, dï môc tiªu ®ã lµ cè ®Þnh hay di ®éng. Thùc ra, còng kh«ng hiÓu ®−îc lý do t¹i sao mµ chØ biÕt r»ng mäi thao t¸c cña t«i lóc ®ã hÇu nh− lµ ph¶n x¹ tù nhiªn. Mét tiÕng næ \"ïm\" tõ bôi c©y thÊp bªn c¹nh, t«i liÕc m¾t nh×n sang, cËu S¸ng ë tiÓu ®éi háa lùc A10 võa phãng qu¶ ®¹n B41 vµo chiÕc xe t¨ng gÇn nhÊt. ChiÕc xe t¨ng bèc ch¸y, qu©n ®èi ph−¬ng l¨n lª bß cµng trªn mÆt ruéng. Ngay sau ®ã, mét qu¶ 167

®¹n DKZ90 tõ mét chiÕc xe t¨ng M113 bªn c¹nh, phãng vÒ vÞ trÝ cña S¸ng. §¹n næ, nöa ng−êi phÝa trªn cña anh tung ra, ®Ó l¹i nöa ng−êi phÝa d−íi cßn l¹i nhuèm ®á m¸u. Nh− vËy, c¶ hai x¹ thñ B41 cßn l¹i cña tiÓu ®éi ho¶ lùc ®· hy sinh. Tr−íc t×nh thÕ nguy cÊp nµy, anh H−u lÖnh cho t«i b»ng mäi c¸ch ph¶i liªn l¹c ®−îc víi anh NguyÔn V¨n ThiÕt, anh TrÇn Quang §¨ng trung ®éi tr−ëng trung ®éi 1 vµ 3, ®ang chèt gi÷ ë khu v−ên bªn tr¸i, phÝa sau chóng t«i, gÊp rót ®iÒu x¹ thñ B40 vµ bé ®éi sang Ban chØ huy ®¹i ®éi ®Ó tiªu diÖt nh÷ng chiÕc xe t¨ng vµ bé binh ®Þch. T«i quan s¸t ®Þa h×nh xung quanh qu¸ trèng tr¶i, rÊt Ýt vËt che ch¾n ®¹n nªn véi nãi víi anh H−u: - Theo em, anh kh«ng thÓ ®iÒu bé binh ®Õn chi viÖn cho ta ®−îc, ®Þa h×nh quang ®·ng nh− thÕ nµy bé ®éi sÏ bÞ th−¬ng vong mÊt. H¬n n÷a ë ®©y anh em kh«ng cã c«ng sù tr¸nh bom, ph¸o, nguy hiÓm l¾m. B©y giê chØ cÇn thªm mét x¹ thñ B40 ®Ó chèng t¨ng lµ ®−îc, cßn ®èi víi tôi bé binh tiÕn vµo, mét m×nh em ng¨n chÆn. NÕu em hy sinh, anh gäi cËu TÞch lªn thay. H·y b»ng mäi gi¸, nhÊt quyÕt kh«ng cho chóng trµn vµo. Anh H−u ®· thèng nhÊt víi ý kiÕn cña t«i. Lóc nµy, ®Þch ë phÝa tr−íc ®iªn cuång trót ®¹n vµo. T×nh thÕ c¶ ®¬n vÞ ngµy cµng nguy hiÓm. Chóng dÔ dµng chäc thñng vµo vÞ trÝ hiÓm yÕu nhÊt cña ®éi h×nh chóng t«i. NÕu t«i rêi khái khu vùc nµy ®Ó ®i vÒ c¸c trung 168

®éi, th× ë ®©y chØ cßn l¹i mét tay sóng tiÓu liªn AK cña TÞch canh gi÷. Mµ cËu ta l¹i lµ lÝnh th«ng tin, dï sao còng kh«ng cã nhiÒu kinh nghiÖm nh− t«i. Tr−íc lóc rêi vÞ trÝ chèt gi÷ cña ban chØ huy ®¹i ®éi, t«i rÊt b¨n kho¨n, lo l¾ng, nªn véi gäi TÞch tõ d−íi c«ng sù lªn dÆn dß: - TÞch ph¶i b¶o vÖ cöa chÝnh diÖn. §Ó gi÷ bÝ mËt vÞ trÝ ®ang n»m b¾n nµy, cËu ph¶i b×nh tÜnh ng¾m chÝnh x¸c tõng th»ng mét, råi míi bãp cß. TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc b¾n liªn thanh, nh− vËy sÏ bÞ lé ngay. Trõ tr−êng hîp qu©n ®Þch ®«ng, x«ng ®Õn qu¸ gÇn, lóc Êy míi ®−îc phÐp næ sóng liªn thanh. M×nh ph¶i sang c¸c trung ®éi mét lóc, sÏ quay trë vÒ víi TÞch ngay. H·y b»ng mäi gi¸ k×m ch©n chóng, m×nh tin ë cËu. MÊy th¸ng sau NguyÔn V¨n TÞch ®· bÞ ®Þch b¾t vµ hy sinh anh dòng trong mét trËn chiÕn ®Êu ¸c liÖt, kh«ng c©n søc kÐo dµi suèt c¶ mét ngµy gi÷a ta vµ ®Þch. Tranh thñ khi qu©n ®èi ph−¬ng ch−a d¸m tiÕn vµo, t«i lïi l¹i vÒ phÝa sau, ®Õn khu vùc cña tiÓu ®éi ho¶ lùc A10. N¬i ®©y, b©y giê tan hoang, chi chÝt hè bom, t«i bµng hoµng khi chøng kiÕn c¶nh t−îng ®ã. BÊt chît, rïng m×nh, c¶m thÊy ®¬n c«i khi n»m trªn b·i hè bom kh«ng mét bãng ng−êi nµy. Quªn m×nh ®ang cßn hiÓm nguy, th−¬ng c¸c anh, th−¬ng ®ång ®éi, n−íc m¾t t«i ch¶y giµn giôa mµ kh«ng khãc ®−îc thµnh tiÕng. T«i võa bß võa lÇn mß xung quanh ®Ó t×m cã cßn 169

ai sèng kh«ng. N»m ë phÝa ngoµi, t«i gäi vµo: - Anh TruyÒn vµ c¸c anh ¬i! Cã ai ë trong ®ã cßn sèng kh«ng? T«i cÊt tiÕng gäi mÊy lÇn, mét lóc sau ®ã cã tiÕng ®¸p l¹i: - Minh ®Êy ph¶i kh«ng? Anh TruyÒn ®©y. Anh bÞ th−¬ng råi. Nghe thÊy tiÕng tr¶ lêi, t«i mõng qu¸. - Cã cßn ai sèng n÷a kh«ng anh? - T«i võa hái võa t×m c¸ch kÐo nh÷ng c©y tre n»m ch¾n lèi trªn mÆt ®Êt ®Ó gióp anh ra ngoµi. - Nh÷ng c«ng sù bªn c¹nh kh«ng râ, nh−ng ë ®©y chØ cßn l¹i m×nh anh. T«i ®−a m¾t nh×n bao quanh, kh«ng thÊy ®©u lµ c«ng sù. ChØ cßn l¹i trªn mÆt ®Êt lµ nh÷ng hè s©u nham nhë cña ®ît ®¹n bom võa råi ®Ó l¹i. Anh TruyÒn bÞ th−¬ng vµo ®Çu vµ ch©n, t«i ®−a anh ra ngoµi vµ gäi anh Huyªn y t¸ ë c«ng sù phÝa tr−íc ®Õn s¬ cøu. T«i cßn nhiÖm vô chÝnh ®−îc anh H−u giao phã rÊt nÆng nÒ, kh«ng chÇn chõ ë l¹i ®©y ®−îc. T«i tiÕp tôc v−ît qua thöa ruéng ®Ó sang khu v−ên phÝa sau, n¬i trung ®éi 1 chèt gi÷. Khi võa vµo ®Õn khu v−ên, mét c¶nh t−îng tan hoang, tiªu ®iÒu ®Ëp vµo m¾t t«i: Ng«i nhµ ë gi÷a v−ên tan tµnh. Xung quanh c©y cèi ®æ g·y. T«i ®¶o m¾t nh×n mµ ch¼ng thÊy ai, nªn véi cÊt tiÕng gäi: - Anh ThiÕt vµ c¸c anh ¬i! C¸c anh ®ang ë ®©u? 170

Sau tiÕng gäi cña t«i, tiÕng ai ®ã ®ang ë d−íi giao th«ng hµo phÝa gãc v−ên bªn tay ph¶i reo lªn: - Em Minh ®Êy ph¶i kh«ng? Anh Tµi ®©y. T«i mõng qu¸ véi lao ®Õn, mÆc cho ®¹n bay chÝu chÝu trªn ®Çu. - ThÕ mäi ng−êi ®©u hÕt c¶ råi anh? - T«i hái. Anh Tµi gi¬ tay chØ vµ tr¶ lêi: - Anh em trong trung ®éi sau trËn bom hy sinh gÇn hÕt råi, chØ cßn anh vµ Coáng th«i. Nã ®ang canh gi÷ h−íng ®Þch ®Õn tÊn c«ng ë gãc kia k×a. Võa nghe ®Õn ®©y, lßng t«i ®au th¾t l¹i. ¤i! chiÕn tranh tµn khèc vµ khñng khiÕp qu¸, ®· c−íp ®i hÇu hÕt b¹n bÌ cña t«i, tÊt c¶ ®· v¾t kiÖt ®Õn møc hÇu nh− kh«ng cßn søc ®Ó gång m×nh lªn ®−îc n÷a. Suèt c¶ mÊy th¸ng rßng r· võa qua, chóng t«i ch¼ng ®−îc nghØ ngµy nµo. Uèng th× chØ cã n−íc l·, ¨n chØ cã c¬m n¾m nh−ng rÊt thÊt th−êng. Nh÷ng c¬n ®ãi kh¸t nh− c¨n bÖnh m·n tÝnh cø b¸m riÕt kh«ng lóc nµo bu«ng tha. §ªm th× hµnh qu©n råi ®µo hÇm x©y dùng c«ng sù cho ®Õn lóc trêi s¸ng míi t¹m xong. Cßn n»m ngñ th× d−íi hÇm hoÆc trªn mÆt ®Êt, ch−a kÞp chîp m¾t ®Þch ®· mß ®Õn råi, bom ®¹n th× triÒn miªn déi trªn ®Çu, kÐo dµi suèt ngµy nµy qua ngµy kh¸c, ®ång ®éi t«i liªn tiÕp ra ®i. Nghe thÊy tiÕng t«i, Coáng mõng qu¸ véi lao ®Õn. Ba chóng t«i «m lÊy nhau nghÑn ngµo. Trong tiÕng nÊc, Coáng nãi: 171

- Minh ¬i! Anh ThiÕt trung ®éi tr−ëng ®· hy sinh sau ®ît bom thø nhÊt. Giê ®©y trung ®éi 1 chØ cßn l¹i m×nh vµ anh Tµi th«i. Mäi ng−êi ®· hy sinh hÕt c¶ råi... ¤i... T«i lau n−íc m¾t vµ ®éng viªn hai anh: - Em còng ®au lßng l¾m, qu©n ®Þch ®ang t×m mäi c¸ch tiªu diÖt chóng ta ®Ó chäc thñng tuyÕn phßng ngù nµy. C¸c anh h·y cè g¾ng chèt gi÷ nh÷ng h−íng mµ m×nh ®¶m nhiÖm, kiªn quyÕt kh«ng cho chóng tiÕn vµo. Em ph¶i vÒ Ban chØ huy ®¹i ®éi b¸o c¸o ®©y. T«i lîi dông bê tre tiÕn dÇn ®Õn mÐp ruéng, n¬i cã bê ®Êt nèi liÒn gi÷a khu vùc Ban chØ huy vµ trung ®éi 3. §¹n bay chiu chiu, xÐ giã trªn ®Çu t«i. Tõng gß ®Êt næi lªn trong trËn ®Þa chóng t«i ®Òu nhËn ®ñ mét qu¶ ®¹n ph¸o DKZ90 cña xe t¨ng ë ngoµi b¾n vµo, ®Ó l¹i mÆt ®Êt n¬i ®ã mét hè réng toang ho¸c. T«i n»m im ë m« ®Êt thÊp cã bôi c©y nhá che khuÊt, khi ®¹n ®Þch chuyÓn sang h−íng kh¸c, t«i vôt lao ra ngoµi mÆt ruéng, råi n»m l¨n m×nh chói ®Çu vµo bê ®Êt phÝa tr−íc. Chóng ®· ph¸t hiÖn ra nªn tËp trung ho¶ lùc b¾n vÒ t«i rÊt m¹nh. N»m ¸p s¸t bê ®Êt nghe ®¹n b¾n liªn tôc vµo phÝa bªn kia bê. T«i rïng m×nh ho¶ng sî khi c¶ ng−êi vÉn ë t− thÕ n»m ngöa. C¸c lo¹i ®¹n bay dµy ®Æc, sµn s¹t vót qua, chØ cÇn h¬i 172

nhæm lªn mét chót ch¾c sÏ bÞ b¨m n¸t ng−êi. T×nh thÕ nguy hiÓm khÈn cÊp, bÊt lîi cho ®¹i ®éi 3 t¨ng theo tõng phót, tõng gi©y. TÊt c¶ ®ang chê t«i nhanh chãng ®i gäi háa lùc, nÕu kh«ng ®Þch sÏ chäc thñng ®éi h×nh. ë ®ã, chØ cßn l¹i mét m×nh TÞch víi mét khÈu sóng tiÓu liªn AK chèng ®ì. Kh«ng thÓ chê l©u, t«i t×m mäi c¸ch vËn ®éng ®Õn ®−îc vÞ trÝ cña trung ®éi 3. Bê ®Êt qu¸ thÊp, kh«ng bß ®−îc, giê chØ cßn c¸ch n»m l¨n vu«ng gãc víi nã, ch©n h−íng ra phÝa ngoµi, ®Çu h−íng vµo phÝa trong, tay n¾m nßng sóng AK l«i ®i tõng qu·ng ng¾n. Qu©n ®Þch ph¸t hiÖn ra t«i cßn sèng, bëi ®¸m c¸t bôi bay theo khÈu sóng t«i ®ang l«i xÒnh xÖch trªn mÆt ruéng. §¹n l¹i c¾m phÇm phËp vµo bê ®Êt, cã viªn s−ît thñng èng tay ¸o, däc tõ vai ®Õn khuû bªn tay tr¸i, do khi t«i l¨n phÇn vai cã h¬i nh« cao mét chót. Nh−ng mÆc kÖ, t«i vÉn cø tiÕp tôc l¨n dÇn vÒ phÝa bê tre quanh khu v−ên, n¬i trung ®éi 3 ®ang ë ®ã. Võa ch¹m ®Õn ch©n bê, t«i n»m im bÊt ®éng mét lóc ®Ó qu©n ®Þch ë phÝa ngoµi nghÜ r»ng m×nh ®· chÕt. Khi bän chóng b¾t ®Çu b¾n chuyÓn dÇn sang h−íng kh¸c, t«i lao m×nh nh¶y vµo phÝa bªn trong bê tre. Còng rÊt nhanh, ba qu¶ ®¹n DKZ90 cña ®Þch næ ngay s¸t c¹nh ®ã. Do bê tre bao quanh v−ên kh¸ v÷ng ch¾c nªn t«i kh«ng hÒ hÊn g×. T«i truyÒn ®¹t nhanh mÖnh lÖnh cña Ban chØ huy ®¹i ®éi cho trung ®éi tr−ëng TrÇn Quang §¨ng. Anh TrÇn D«n, x¹ thñ B40 võa nhËn ®−îc 173

mÖnh lÖnh, ®· nhanh chãng nh¶y sang bªn kia bê tre, b¨ng qua thöa ruéng, lao sang bªn khu ®Êt hoang n¬i cã anh H−u vµ TÞch ®ang chèt gi÷. - CÈn thËn, anh D«n!- T«i chØ kÞp hÐt lªn. PhÝa ngoµi, xe t¨ng vµ lÝnh ngôy ®ua nhau næ sóng nh− mét c¬n b·o lín ®ang ®æ vÒ. T«i kh«ng thÓ nµo ph©n biÖt tõng lo¹i ©m thanh, chØ cßn nghe tiÕng næ \" oµng, oµng\" cña DKZ90. Nh÷ng tiÕng sóng võa t¹m dõng, t«i lao m×nh trë vÒ c«ng sù chØ huy gÆp anh H−u. - Anh D«n ®· vÒ ®Õn ®©y ch−a anh? - T«i hái anh H−u - CËu D«n ®ang vËn ®éng theo mÐp bê ruéng ®Ó tiÕp cËn ¸p s¸t chiÕc xe t¨ng mµ b¾n cho chÝnh x¸c. - Anh lÊy tay chØ vµ tr¶ lêi. Anh D«n ®ang hai tay «m sóng lom khom tiÕn, nh÷ng qu¶ ®¹n B40 n»m trªn l−ng cø nhÊp nha, nhÊp nh« s¸t mÐp bê ruéng. KÐo dµi nh− thÕ nµy bän ®Þch ë ngoµi sÏ dÔ dµng ph¸t hiÖn. §óng nh− dù ®o¸n, mét ph¸t ®¹n cèi c¸ nh©n M79 cña ®Þch næ ngay bªn c¹nh anh. Mét côm khãi ®en tr¾ng vµ ®Êt c¸t tung lªn, c¸i nhÊp nhÊp, nh« nh« trªn mÆt bê ruéng giê ®©y kh«ng cßn n÷a. T«i biÕt anh ®· hy sinh råi. ChØ vµi phót tr−íc ®©y t«i võa míi nh¾c nhë h·y thËn träng, nh−ng anh ®· véi vµng lao vôt ®i ®Õn chi viÖn cho chóng t«i. Anh TrÇn D«n lµ sinh viªn n¨m thø hai §¹i häc S− ph¹m Vinh 174

Th−¬ng tiÕc anh, t«i quªn hÕt mäi nguy hiÓm lao véi ®Õn, anh vÉn trong t− thÕ khom khom tùa nghiªng vµo bê ruéng, hai tay ®ang «m chÆt khÈu sóng, mÆt vÉn h−íng th¼ng vÒ phÝa qu©n ®èi ph−¬ng. Trêi ®· vÒ chiÒu, bän ®Þch kh«ng thÓ tiÕn lªn ®−îc, buéc ph¶i rót qu©n. Trong cuéc chiÕn ®Êu gay go, ¸c liÖt cña ngµy h«m nay, chóng t«i ®· b¾n ch¸y hai xe t¨ng vµ tiªu diÖt rÊt nhiÒu lÝnh ngôy. Nh−ng chiÕn c«ng ®ã kh«ng bï ®¾p ®−îc nh÷ng mÊt m¸t khi qu©n sè ®¹i ®éi chØ cßn l¹i 13 ng−êi, trong ®ã cã s¸u anh bÞ th−¬ng. T«i chît nhí ®Õn bé phim \"Th−îng Cam LÜnh\", ®−îc xem vµo nh÷ng ngµy ®Çu ®Æt ch©n lªn d¶i Tr−êng S¬n. Phim nãi vÒ mét lùc l−îng Ýt ái vµ vò khÝ th« s¬ cña Hång qu©n Trung Quèc ®· chiÕn th¾ng mét ®éi qu©n hïng hËu cã trang bÞ vò khÝ tèi t©n cña qu©n ®éi Mü. Lóc ®ã, mäi ng−êi kh«ng thÓ tin ®−îc mµ cßn nãi ®ïa víi nhau lµ chuyÖn h− cÊu. ThÕ mµ giê ®©y, chóng t«i ®· v−ît qua trËn chiÕn kinh hoµng, cam go vµ ¸c liÖt cña ngµy h«m nay, ch¼ng cã mét tÝ g× gäi lµ \"h− cÊu\" c¶. Tèi h«m ®ã, ®¹i ®éi 3 cña t«i kh«ng ®ñ ng−êi lµm c«ng t¸c th−¬ng binh tö sÜ. Anh H−u ®· chØ thÞ cho TÞch ®iÖn vÒ tiÓu ®oµn xin ®iÒu ng−êi vÒ hç trî. Chóng t«i an t¸ng c¸c anh hy sinh, an nghØ t¹i khu vùc Gß Næi, ven bê s«ng Vµm Cá, thuéc x· An Ninh T©y, huyÖn §øc Hoµ, tØnh Long An. §ã 175

lµ c¸c anh NguyÔn V¨n ThiÕt, NguyÔn V¨n Th¾ng quª ë LÖ Thuû, Qu¶ng B×nh. Anh TrÇn D«n quª ë VÜnh Linh, Qu¶ng B×nh, NguyÔn V¨n S¸ng quª ë NghÖ An,... 24-5-1972 Kho¶ng 3 giê, hai tiÓu ®oµn 8 vµ 9 cïng c¸c ®¹i ®éi trùc thuéc cña trung ®oµn 271 tËp kÕt ë bê ®«ng s«ng Vµm Cá §«ng ®Ó sang bê bªn kia, vÒ ®Êt Campuchia ®ãng qu©n. TiÓu ®oµn 7 ë l¹i tiÕp tôc chèt gi÷ trªn ®Êt huyÖn §øc Hoµ. §ªm nay, tr¨ng ngoµi mïng m−êi nªn rÊt s¸ng. D−íi mÆt s«ng, nh÷ng chiÕc thuyÒn ba l¸ ®Ëu dµy ®Æc chê chóng t«i. LÇn nµy v−ît s«ng chóng t«i ®· kh¸ quen, cø bèn ng−êi xuèng mét thuyÒn, råi tù m×nh chÌo sang bê bªn kia. Trªn thuyÒn lóc nµy cã t«i, anh H−u, Huyªn vµ Tr÷. T«i ngåi ë phÝa sau chÌo thuyÒn. Khi ®øng trªn bê nh×n mäi ng−êi l−ít thuyÒn d−íi s«ng thÊy qu¸ − dÔ dµng. Giê ®©y tù tay chÌo thuyÒn míi thÊy khã v« cïng. ThuyÒn cña t«i lóc ®Çu cø quay trßn ë gi÷a s«ng, kh«ng tiÕn ®−îc. §ang loay hoay t×m c¸ch chÌo con thuyÒn −¬ng b−íng th× c« du kÝch l¸i chiÕc ghe ngay s¸t c¹nh nhá nhÑ nãi: - Anh Hai cø b×nh tÜnh, kh«ng ®−îc chÌo mét bªn, mµ ph¶i thay ®æi c¶ hai bªn, nh− vËy míi ®iÒu chØnh chiÕc ghe ®i ®óng h−íng. Mét lóc sau ®ã, con thuyÒn míi thùc sù l−ít 176

b¨ng b¨ng. V× mÊt nhiÒu thêi gian cho viÖc chÌo l¸i, nªn ch−a kÞp sang bê bªn kia th× thñy triÒu rót, thuyÒn bÞ m¾c c¹n. T«i t×m mäi c¸ch ®−a nã vµo bê, nh−ng nã cø xoay trßn t¹i ngay t¹i vÞ trÝ ®ã th«i. Kh«ng chót do dù, t«i nh¶y xuèng s«ng, lÊy hai tay ®Èy m¹nh con thuyÒn tiÕn vÒ phÝa tr−íc. Nh−ng d−íi ch©n lóc nµy, bïn mÒm nhòn. Ng−êi t«i tôt dÇn, cµng cö ®éng l¹i cµng bÞ sôt xuèng bïn s©u h¬n. Anh H−u ë trªn thuyÒn véi vµng nÐm khÈu AK xuèng. T«i ®Æt nã n»m ngang trªn mÆt bïn råi lÊy hai khuûu tay choµng lªn. Lóc nµy, tèc ®é ch×m míi ®−îc h·m l¹i. T«i vµ con thuyÒn m¾c c¹n ®−îc mäi ng−êi trªn mét con thuyÒn kh¸c kÐo vµo bê. ThËt lµ hó vÝa, chËm mét chót n÷a th× t«i ®· bÞ ch«n vïi d−íi líp bïn ®en dµy ®Æc cña s«ng Vµm Cá §«ng. Khi võa lªn bê, c¶ ng−êi vµ khÈu sóng nhuém mét mµu ®en bïn ®Êt, tr«ng rÊt kinh dÞ. T«i nh¶y xuèng dßng kªnh bªn c¹nh, g¹t t¹m nh÷ng g× ®ang b¸m ®Çy trªn m×nh cho s¹ch bít råi tiÕp tôc theo ®oµn hµnh qu©n vÒ n−íc b¹n. Khi ®i qua mét hè bom ®Çy n−íc gi÷a c¸nh ®ång \"chã ng¸p\", chíp c¬ héi nµy t«i nh¶y ïm xuèng ®Ó gét röa. ThËt tuyÖt vêi. C¶ mét th¸ng qua, chóng t«i ch−a biÕt t¾m lµ g×. Giê ®©y, n−íc trong v¾t, m¸t l¹nh, «m trän t«i vµo lßng. T«i tháa thÝch b¬i léi, ngôp lÆn, bï l¹i nh÷ng ngµy gian khæ, vÊt v¶ võa qua. TÊt c¶ nh÷ng g× ®· chÞu ®ùng nh− v¬i bít, ch×m s©u d−íi 177

®¸y n−íc hå. M¶i mª vÉy vïng t«i giËt m×nh khi anh em trong ®¬n vÞ ®· ®i qu¸ xa. T«i ch¹y ®uæi theo ®¬n vÞ. Nh−ng l¹ thay, phÝa d−íi ®òng quÇn t«i cø thÊy man m¸t. Cói xuèng nh×n, thÊy nã r¸ch vôn tõ lóc nµo. GÇn mét th¸ng trêi liªn tôc kh«ng cã ®iÒu kiÖn t¾m vµ thay quÇn ¸o nªn v¶i ®· bÞ mñn, b©y giê chØ cÇn ®ông vµo lµ r¬i ra tõng m¶ng. Thùc ra, kh«ng riªng g× t«i mµ ai còng nh− vËy. Khi gÇn ®Õn phum Sãc Nãc, c¶ ®¬n vÞ dõng l¹i ngoµi c¸nh ®ång ®Ó ®îi trung ®éi 2 do anh Ph¹m Vinh chØ huy, chèt gi÷ phÝa sau, c¹nh ®ån Trµ Cao, ®¶m b¶o cho ®¹i ®éi t«i rót qu©n an toµn. Nãi trung ®éi cho oai chø qu©n sè b©y giê chØ cã hai ng−êi. Mét tin xÊu l¹i ®Õn: Anh Vinh bÞ ®Þch phôc kÝch b»ng m×n ®Þnh h−íng Claymo ®· hy sinh. §¬n vÞ t«i l¹i gi¶m mét ng−êi, chØ cßn 12 ng−êi. Míi ®Çu th¸ng 5, khi ®i qua con ®−êng nµy qu©n sè cña ®¹i ®éi 3 cã h¬n 40 ng−êi. ThÕ mµ, giê ®©y... Chóng t«i, nh÷ng ng−êi cßn l¹i lÆng im, cói ®Çu mÆc niÖm, tiÔn ®−a ®ång ®éi vÒ n¬i yªn nghØ t¹i gß ®Êt gi÷a c¸nh ®ång gÇn phum Sãc Nãc, trªn ®Êt n−íc Campuchia. ë Sãc Nãc, ®¹i ®éi t«i chØ ë gän trong hai ng«i nhµ c¹nh nhau. Mét th¸ng tr−íc ®©y, còng trªn d·y phè dµi nµy, chóng t«i chen ®Çy c¸c nhµ d©n. Lóc nµy ®©y, nh÷ng chiÕc xoong qu©n dông lín kh«ng cßn cÇn ®Õn n÷a. C¶ ®¹i ®éi dån vÒ mét bÕp 178

¨n do anh Tr÷ ®¶m nhiÖm, nÊu c¬m b»ng nåi qu©n dông nhá nhÊt. §©u råi tiÕng leng keng, gâ b¸t, th×a, ®òa, ®©u råi tiÕng nãi c−êi n¸o ®éng tr−íc giê ¨n cña nh÷ng chiÕn sÜ thÝch ®ïa vµ h¸u ®ãi. §i ®©u hÕt råi c¸c b¹n?... Chóng t«i, nh÷ng ng−êi cßn l¹i, còng kh«ng cßn mét chót g× lµ cña riªng, ngoµi khÈu sóng vµ mét Ýt ®¹n ®−îc giao. TÊt c¶ ba l« ®Òu n»m l¹i bªn t©y bê s«ng Vµm Cá §«ng ®Ó nhÑ nhµng v−ît sang bê bªn kia. Trªn ng−êi t«i chØ cßn mét bé quÇn ¸o kaki mµu xanh, mÆc tõ ngµy ë ngoµi B¾c vµo, v¶i ®· môc r¸ch, chiÕc quÇn kh«ng cßn ®òng n÷a. NÕu lµ ngµy b×nh th−êng, c¸nh lÝnh trai ai nÊy ®Òu xÊu hæ khi gi¸p mÆt víi nh÷ng c« g¸i Campuchia. Nh−ng lóc nµy ®©y, kh«ng mét ai cßn nhí vµ bËn t©m ®Õn ®iÒu ®ã. TÊt c¶ cßn ®ang bµng hoµng vÒ cuéc chiÕn võa x¶y ra, th−¬ng ®ång ®éi ®· m·i m·i ra ®i, nhí ®ång ®éi bÞ th−¬ng ph¶i t¹m rêi xa ®¬n vÞ ®Ó vÒ phÝa sau ®iÒu trÞ. 27-5-1972 CÊp trªn bæ sung anh D−¬ng Hoµi Nam, ng−êi Quúnh V¨n, Quúnh L−u, NghÖ An vÒ nhËn c−¬ng vÞ ®¹i ®éi tr−ëng ®¹i ®éi 3. TrÇn Xu©n Coáng chØ huy trung ®éi 1. Anh NguyÔn ThÕ Tø chØ huy trung ®éi 2. Anh NguyÔn Ngäc Quúnh chØ huy trung ®éi 3, thay anh §¨ng, trung ®éi tr−ëng võa bÞ th−¬ng. 179

Còng trong ngµy, mçi ng−êi ®−îc nhËn hai bé quÇn ¸o v¶i, mµu xanh vµ n©u cïng mét chiÕc vâng nilon, mét chiÕc mµn v¶i x«. TÊt c¶ ®−îc dån vµo trong chiÕc tói v¶i gäi lµ: ‘‘bång’’ thay cho bal«. 28-5-1972 §¹i ®éi chóng t«i l¹i ®−îc bæ sung thªm t©n binh vµ tiÕp nhËn nh÷ng ng−êi bÞ th−¬ng võa ®iÒu trÞ tõ bÖnh viÖn vÒ, n©ng qu©n sè ®¬n vÞ lªn 30 ng−êi. 4-6-1972 4 giê 30 phót chiÒu, tiÓu ®oµn 8 chóng t«i cïng víi c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc ®Æc c«ng (C25), c«ng binh (C19), Cèi 82 (C16), DKZ 75 (C17), ®¹i ®éi sóng 12 ly 7 (C18)... rêi khu vùc Sãc Nãc ®Ó ®i Long An. Kho¶ng 11 giê ®ªm, khi chóng t«i ®ang ®i ®Õn gÇn c¸nh ®ång \"chã ng¸p\" th× cã lÖnh trªn truyÒn xuèng: \"C¶ ®¬n vÞ t¹m nghØ\", sau ®ã ®i lïi trë l¹i. Mäi ng−êi dù ®o¸n: \"Lµnh th× Ýt, d÷ th× nhiÒu\". Sau nµy t«i ®−îc biÕt: Tèi h«m ®ã trinh s¸t dÉn ®−êng c¾t nhÇm vµo chèt Trµ Cao. C¶ ®¬n vÞ ®µnh ph¶i lïi l¹i c¾t ®−êng ®i theo h−íng kh¸c, v−ît qua c¸nh ®ång \"chã ng¸p\" vÒ bÕn ®ß Mü Quý §«ng, huyÖn §øc HuÖ ®Ó v−ît s«ng. 5-6-1972 180

4 giê 30, c¸c ®¬n vÞ t¹m tró qu©n ë v−ên ®Êt trèng, réng, kh«ng nhµ cöa, xung quanh ®−îc bao bäc bëi bê tre ken dµy, phÝa ngoµi cïng s¸t bê ruéng lµ mét d·y giao th«ng hµo kh« n−íc. N¬i ®©y, gÇn ng· ba Ph−íc ChØ, huyÖn BÕn CÇu, tØnh T©y Ninh, gi¸p ranh Mü Quý §«ng, §øc HuÖ, Long An. Theo nh− hiÖp ®ång vÒ thêi gian víi ®¬n vÞ c¬ së ®Þa ph−¬ng tæ chøc ®−a bé ®éi qua s«ng, chóng t«i ®Õn bÕn s«ng kh«ng ®óng hÑn trêi lóc ®ã ®· höng s¸ng. §©y lµ thêi gian tµu tuÇn tiÔu cña ®Þch lïng sôc trªn s«ng, Ban chØ huy tiÓu ®oµn ®µnh ph¶i cho c¸c ®¬n vÞ t×m n¬i tró Èn. Kh«ng ®ãn ®−îc chóng t«i, bµ con vïng §øc Hßa ngËm ngïi ®em xuång ba l¸ vÒ n¬i cÊt giÊu. §éi h×nh triÓn khai t¸c chiÕn cña tiÓu ®oµn nh− sau: C¸c ®¬n vÞ phèi thuéc vµ tiÓu ®oµn bé ë phÝa trong bê tre. §¹i ®éi 1, 2, 3 bé binh ë phÝa ngoµi bê tre, xung quanh khu v−ên, nh»m ng¨n chÆn qu©n ®Þch tÊn c«ng tõ c¸c h−íng vµo vÞ trÝ tËp kÕt cña ®oµn qu©n. §¹i ®éi 3 chóng t«i ë d−íi giao th«ng hµo, däc bê tre, tõ n¬i nµy nh×n qua c¸nh ruéng bá hoang kho¶ng 100 mÐt lµ ®−êng ®Êt réng ch¹y song song víi giao th«ng hµo, nèi tõ ng· ba Ph−íc ChØ ®Õn Mü Quý §«ng. 7 giê, mét chiÕc xe bß do mét ng−êi ®µn «ng trung niªn ®iÒu khiÓn, ®i vµo n¬i chóng t«i ®ãng qu©n. Khi cßn c¸ch c«ng sù cña tæ tiÒn tiªu chõng 181

5 mÐt, bé ®éi ta x«ng ra b¾t sèng, sau ®ã b¸o c¸o cho Ban chØ huy tiÓu ®oµn. Anh Thi, trî lý t¸c chiÕn tiÓu ®oµn, ng−êi Nghi Xu©n, Hµ TÜnh ®· xuèng trùc tiÕp gi¶i quyÕt. Chñ chiÕc xe bß ho¶ng hèt, khãc lãc van xin: - Qua chØ ®i lµm qua ®©y th«i. C¸c chó th¶ cho qua quay vÒ... Sau mét lóc ng−êi ®µn «ng ®ã n¨n nØ, anh Thi mÒm lßng, kh«ng tØnh t¸o, ®· th¶ «ng ta. ChØ 30 phót sau, lÝnh ngôy ïn ïn kÐo ®Õn. Chóng bao v©y vµ b¾n nh− v·i ®¹n vµo n¬i chóng t«i ®ang ®ãng qu©n. Riªng vÒ h−íng ®¹i ®éi 3, cã kho¶ng h¬n mét ®¹i ®éi ®Þch, liÒu lÜnh v−ît qua khu ®Êt trèng, b¸m däc mÐp ®−êng ®Êt tr−íc mÆt tiÕn qu©n. Khi qu©n ®Þch tiÕn vµo, t«i cã ý ®îi anh em c¸c trung ®éi næ sóng. Cã thÓ, ®a sè anh em lµ t©n binh, trËn ®Çu ch¹m mÆt víi kÎ thï, nªn cßn rÊt do dù. Kh«ng thÓ ®Ó bän chóng tiÕn thªm, t«i bãp cß sóng b¾n tõng lo¹t ®¹n AK vµo tèp lÝnh ®i ®Çu. Chóng ®æ gôc, nh÷ng ®øa cßn sèng sãt bß læm ngæm lïi vÒ bªn kia ®−êng. Tõ xa, chóng dïng sóng ®¹i liªn b¾n vÒ phÝa chóng t«i. Khi khÈu ®¹i liªn chuyÓn lµn, t«i thß ®Çu lªn khái bê giao th«ng hµo quan s¸t. X¸c ®Þnh ®−îc ngay vÞ trÝ, −íc l−îng kho¶ng c¸ch ®Õn môc tiªu, t«i chØnh th−íc ng¾m, bãp cß ®iÓm x¹ hai viªn. KhÈu ®¹i liªn ®ang kh¹c ®¹n c©m bÆt. LiÒn sau 182

®ã, nh− mäi khi, c¶ tiÓu ®oµn 8 vµ ®¹i ®éi trùc thuéc ph¶i høng chÞu nh÷ng ®ît b¾n ph¸ cña m¸y bay ®Þch. Suèt ngµy, chóng t«i ph¶i g¸nh chÞu lo¹t bom khñng khiÕp ®ã. §Õn 4 giê 30 phót chiÒu, nh÷ng chiÕc m¸y bay hïng hæ, ®iªn cuång ®ã míi chÞu rót vÒ. Nh÷ng chiÕc bång v¶i dïng ®Ó che ch¾n trªn giao th«ng hµo thñng lç chç, ¸o quÇn, vâng, mµn ®Òu háng hÕt. Nhê cã nh÷ng vËt che ch¾n nµy nªn ba chóng t«i kh«ng hÒ hÊn g×. §¹i ®éi cã thªm hai ng−êi hy sinh, n¨m, s¸u ng−êi bÞ th−¬ng. §ã lµ cËu Ph−¬ng, Qu¶ng Tr¹ch, Qu¶ng B×nh, vµ anh Tø, trung ®éi tr−ëng trung ®éi 2 quª ë NghÖ An TiÓu ®oµn 8 chóng t«i ph¶i hµnh qu©n lïi vÒ phum ChÕch (nÕu dÞch ra tiÕng ViÖt lµ Chuèi), cßn chóng t«i gäi lµ phum ChÕt, thuéc huyÖn C«ng P«ng Rå, Campuchia, s¸t biªn giíi huyÖn §øc HuÖ, Long An. §au buån nhÊt lµ c¸c ®¹i ®éi phèi thuéc. HÇu hÕt bom ®¹n ®Þch trót xuèng trong ngµy ®Òu tËp trung vµo gi÷a khu v−ên hoang, n¬i c¸c anh ®ang ®ãng qu©n. §¹i ®éi ®Æc c«ng (C25), ®¹i ®éi cèi 82 (C16) vµ ®¹i ®éi c«ng binh (C19) vèn quen ®¸nh \"mËt tËp\" vµ m¹nh vÒ ho¶ lùc, ch−a quen c¸ch ®¸nh \"trùc diÖn\" nh− chóng t«i nªn trong trËn chiÕn nµy ®· 183

tæn thÊt nÆng nÒ. Khi hµnh qu©n rót vÒ vÞ trÝ míi, mét sè vò khÝ h¹ng nÆng kh«ng thÓ mang theo, ph¶i ®Ó l¹i cÊt giÊu. 8-6-1972 T«i ®−îc Ban chØ huy ®iÒu vÒ tiÓu ®oµn bé nhËn nhiÖm vô tiÓu ®éi tr−ëng truyÒn ®¹t, thuéc trung ®éi th«ng tin, do anh NguyÔn Träng Kh¸nh, quª ë H−ng Nguyªn, NghÖ An chØ huy, gåm cã ba tiÓu ®éi lµ v« tuyÕn, h÷u tuyÕn vµ truyÒn ®¹t. B÷a c¬m chia tay ®Ó t«i vÒ ®¬n vÞ míi ®−îc c¸c anh chuÈn bÞ kh¸ chu ®¸o. C¶ ®¹i ®éi dån l¹i gÇn 20 ng−êi, qu©y quÇn bªn nhau, nhí vÒ nh÷ng kû niÖm vui buån. §· cïng sèng chÕt cã nhau, ®¾ng cay, ngät bïi ®Òu chia sÎ, ®· tõng x«ng pha trong löa ®¹n, quªn m×nh ®Ó cøu nhau, chóng t«i nh− mét gia ®×nh g¾n kÕt. Giê phót t¹m biÖt, kh«ng ai ¨n næi. §Ó ph¸ tan kh«ng khÝ nÆng nÒ, anh H−u lªn tiÕng: - Em lªn tiÓu ®oµn nhËn nhiÖm vô míi, mäi ng−êi ®Òu rÊt nhí. Anh thay mÆt ®¹i ®éi c¶m ¬n em nh÷ng ngµy th¸ng võa qua ®· cøu nguy cho ®¬n vÞ ta nhiÒu trËn. Em rÊt dòng c¶m vµ m−u trÝ trong chiÕn ®Êu, lËp nhiÒu chiÕn c«ng. C¶ ®¬n vÞ b×nh bÇu em lµ \"Dòng sÜ quyÕt th¾ng\", xøng ®¸ng ®−îc nhËn Hu©n ch−¬ng ChiÕn c«ng h¹ng Ba. Anh ®· göi c«ng v¨n ®Ò nghÞ lªn tiÓu ®oµn. Nhí thØnh tho¶ng vÒ th¨m c¸c anh. T«i c¶m ®éng vµ bËt khãc tr−íc t×nh c¶m cña 184

®ång ®éi, råi «m anh H−u, Tµi, Huyªn, Ba vµ tÊt c¶ mäi ng−êi nh− lêi chµo t¹m biÖt. Khi t«i ®Õn tiÓu ®oµn bé, anh D−¬ng V¨n Hiªu, tiÓu ®oµn tr−ëng gäi t«i vµo: - CËu Minh vµo ®©y xem thÕ nµo? Nghe tªn d−íi ®¹i ®éi ®· l©u mµ tí ch−a biÕt mÆt ®Êy. Võa gÆp anh, t«i véi chµo: \"Em chµo thñ tr−ëng. Em lµ Minh\". - CËu Minh ®Êy µ? Tí cø nghÜ cËu nhá con da ®en r¾n ch¾c l¾m, ®©u cã ngê l¹i tr¾ng, cao, gÇy vµ th− sinh thÕ nµy. Råi anh hái th¨m hoµn c¶nh gia ®×nh, bè mÑ, anh chÞ ë quª, vÒ c¸c trËn ®¸nh t«i tham gia thêi gian qua. Nghe t«i kÓ xong, anh biÓu d−¬ng vµ ®éng viªn t«i rÊt nhiÒu, anh ®Æc biÖt khen ngîi thµnh tÝch cña t«i trong trËn ®¸nh vµo ngµy 23 th¸ng 5 t¹i Êp An Hßa. TiÓu ®éi truyÒn ®¹t do t«i chØ huy cã nhiÖm vô nhËn lÖnh trùc tiÕp cña ban chØ huy tiÓu ®oµn, truyÒn mÖnh lÖnh kÞp thêi xuèng c¸c ®¹i ®éi ®ang trùc tiÕp chiÕn ®Êu víi qu©n thï. 15-6-1972 Buæi chiÒu, t«i nhËn lÖnh tõ ban chØ huy tiÓu ®oµn, truyÒn xuèng c¸c ®¹i ®éi: ChuÈn bÞ chiÕm lÜnh vÞ trÝ Chïa Nho, bªn c¹nh phum Rå, thuéc huyÖn C«ng P«ng Rå, gÇn ng· ba nèi vÒ thÞ trÊn Méc Ho¸, Long An ®Ó triÓn khai lùc l−îng ®¸nh 185

®Þch ®æ qu©n tõ h−íng biªn giíi sang. Khi vÒ ®Õn ban chØ huy ®¹i ®éi 3, t«i ®−îc biÕt §inh V¨n N, quª ë NghÖ An võa ®µo ngò. Sù viÖc g©y x«n xao trong ®¬n vÞ, v× ®©y lµ tr−êng hîp ®Çu tiªn. Chóng t«i vµ nh÷ng ng−êi trong cuéc ®Òu hiÓu r»ng, ¸p lùc kinh hoµng, c¨ng th¼ng cña ®¹n bom, mÊt m¸t lu«n lu«n ®Ì nÆng lªn mäi ng−êi, nh−ng khi chän con ®−êng rêi bá ®éi ngò tøc lµ ®· ®−a m×nh vµo hÇm tèi. Cuéc sèng sÏ lµ ®¬n ®éc, chui lñi, lÈn tr¸nh tÊt c¶,... 16-6-1972 Mét trËn chiÕn ®Êu ¸c liÖt diÔn ra gi÷a tiÓu ®oµn 8 chóng t«i víi s− ®oµn 7 cña qu©n ®éi ViÖt Nam Céng hoµ trªn ®Êt C«ng P«ng Rå. Mét cuéc chiÕn kh«ng c©n søc khi qu©n sè cña c¶ tiÓu ®oµn t«i b©y giê kh«ng b»ng mét ®¹i ®éi chÝnh quy. Vò khÝ ®¹n d−îc thiÕu thèn, nhÊt lµ ®¹n cèi 82, ®¹n chèng t¨ng B40, B41,... Trong khi ®ã, lùc l−îng ®Þch rÊt ®«ng, ph¶i ®Õn mét trung ®oµn bé binh, xe t¨ng yÓm trî dµn hµng ngang. §¹n ®Þch ë phÝa ngoµi b¾n vµo nh− c¬n b·o lín. Dï ®· kh¸ quen víi c¸ch ®¸nh nµy nh−ng mäi ng−êi vÉn lo l¾ng v× lùc l−îng cña m×nh giê ®©y qu¸ máng. Sau nh÷ng ®ît b¾n ph¸ cña ®Þch, ®−êng d©y th«ng tin h÷u tuyÕn bÞ ®øt, th«ng tin v« tuyÕn kh«ng liªn l¹c ®−îc, mäi liªn l¹c gi÷a tiÓu ®oµn vµ c¸c ®¹i ®éi ®Òu do tiÓu ®éi cña t«i ®¶m nhiÖm. M−êi mét chiÕn sÜ ®−îc t«i ph©n c«ng nhiÖm vô 186

cô thÓ, anh em ®· v−ît qua lµn m−a bom b·o ®¹n ®Ó kÞp thêi truyÒn mÖnh lÖnh, chØ thÞ chiÕn ®Êu cña Ban chØ huy tiÓu ®oµn cho tõng ®¬n vÞ. Trong trËn chiÕn ®Êu ngµy h«m ®ã, chóng t«i ®· hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô cña cÊp trªn giao phã, ®Æc biÖt c¶ tiÓu ®éi kh«ng ai bÞ th−¬ng. §Õn cuèi giê chiÒu, theo th«ng tin cña c¸c ®¹i ®éi b¸o lªn tiÓu ®oµn, t«i ®−îc biÕt: ®¹i ®éi 3 cã ba ng−êi hy sinh. §ã lµ anh TrÇn Xu©n Coáng, quª ë Quúnh Long, Quúnh L−u, NghÖ An, cïng lµm liªn l¹c víi t«i tr−íc ®©y, anh Mai Kh¶ Ch©u, quª ë Nga S¬n, Thanh Hãa, anh NguyÔn Ngäc Quúnh, nhµ B3, phßng 30, khu tËp thÓ Kim Liªn, Hµ Néi. C¶ ba ng−êi ®Òu trung ®éi tr−ëng. 17-6-1972 7 giê 30 tèi, tõ Ban chØ huy tiÓu ®oµn, t«i nhËn ®−îc th«ng tin: ChiÕn sÜ Hoµng Ng©n S. ë C2, D7 ®· ®Çu hµng ®Þch. Sù viÖc x¶y ra nh− sau: Trong trËn chiÕn ®Êu c¨ng th¼ng vµ ¸c liÖt víi s− ®oµn 7 ngôy tõ h«m qua ®Õn hÕt h«m nay, bé ®éi ta th−¬ng vong rÊt nhiÒu, ®¹n d−îc hÇu nh− gÇn c¹n kiÖt. Khi nh÷ng chiÕc xe t¨ng vµ bé binh ®Þch ïn ïn x«ng ®Õn, S. ®· phãng mét qu¶ ®¹n B40 vµo chiÕc xe t¨ng gÇn nhÊt. ChiÕc xe bèc ch¸y, ®éi h×nh ®Þch ®ang hµnh tiÕn bÊt ngê bÞ ch÷ng l¹i råi quay ®Çu rót vÒ phÝa sau. Nh−ng do n»m b¾n véi vµng, S. ®· ®Ó khÈu sóng B40 däc theo th©n m×nh mµ kh«ng chÕch 187

mét gãc nhÊt ®Þnh nªn hai ch©n bÞ báng do ngän löa cña liÒu phãng ®¹n phôt m¹nh ra phÝa sau. Anh em trong ®¬n vÞ cö S. ë l¹i gi÷ ba l« ®Ó mäi ng−êi xung phong lªn phÝa tr−íc truy kÝch ®Þch. Nh−ng sau ®ã ®Þch ph¶n kÝch, S. ®· v¸c B40 ch¹y vÒ phÝa chóng. Ngµy 29-6-1972, ®¹i ®éi 12 ly 7 (C18) cña trung ®oµn 271 ®· b¾n r¬i mét m¸y bay trinh s¸t L19, trong chiÕn lîi phÈm thu ®−îc, cã tµi liÖu ghi: \"... Theo lêi khai cña ®−¬ng sù Hoµng Ng©n S. C2, D7, E271 cho biÕt: D7, E271 t¨ng c−êng cho trung ®oµn 2, s− 5 Céng qu©n...\" 1-7-1972 TiÓu ®oµn bé 8 chóng t«i vÉn ®ãng qu©n ë phum Rå, n»m vÒ phÝa nam chïa Pr©y Ch¨m Na, ®−îc nèi víi con ®−êng ®Êt réng kh¸ dµi, trèng tr¶i, kh«ng c©y cèi. Kho¶ng 8 giê tèi, anh Hiªu gäi t«i lªn giao nhiÖm vô: - Em chØ huy hai cËu trinh s¸t ®Õn chïa Pr©y Ch¨m Na cuèi phum Rå kiÓm tra ho¹t ®éng cña ®Þch ë ®ã vµ b¸o c¸o vÒ. Chïa Pr©y Ch¨m Na cã diÖn tÝch kho¶ng 3 hÐcta, ®−îc bao bäc bëi bê tre giµ dµy ®Æc. Khu gi÷a lµ nhµ cho s− s·i ë, häc tËp vµ tông kinh trong nh÷ng ngµy lÔ. PhÝa ngoµi chïa lµ c¸nh ®ång kh« c¹n, réng mªnh m«ng, kh«ng c©y cèi. Tr−íc mÆt cã 188

con ®−êng ®Êt réng kÐo dµi tõ phum Rå, n¬i chóng t«i ®ang ®ãng qu©n tíi ®−êng ®i thÞ trÊn Cham Tria. Còng theo con ®−êng nµy, c¸ch chïa ®é kho¶ng 200 m vÒ phÝa b¾c lµ ®−êng ®Êt lín nèi vÒ thÞ trÊn Méc Ho¸, Long An. T«i kho¸c véi khÈu tiÓu liªn AK trªn vai, quµng èng nhßm qua cæ cïng hai chiÕn sÜ trinh s¸t lªn ®−êng. Rêi khái phum Rå, nh×n sang bªn kia chïa lµ c¶ mét kh«ng gian ®en kÞt, chØ cã tiÕng th×nh thÞch ®µo hÇm vµ c«ng sù cña bé ®éi ta. T«i gi¬ èng nhßm lªn quan s¸t, mäi vËt tuy cã râ h¬n nh−ng vÉn cßn mê ¶o. Hai chiÕn sÜ trinh s¸t ®Ò nghÞ: - Anh Minh ¹, phÝa tr−íc yªn lÆng thÕ, ch¾c kh«ng cã ®Þch ®©u, ta trë vÒ b¸o c¸o víi tiÓu ®oµn th«i. T«i kh«ng ®ång ý vµ tr¶ lêi: - NhiÖm vô ®· ®−îc giao, ph¶i biÕt ch¾c ch¾n ®Þch cã mÆt trong chïa hay kh«ng. Chóng ta tæ chøc tiÒn nhËp theo ®éi h×nh ch÷ A. T«i ®i tr−íc cã nhiÖm vô quan s¸t c¶nh giíi, hai cËu ®i hai bªn, quan s¸t c¶nh giíi phÝa sau vµ theo h−íng tiÕn cña m×nh, tiÕn qu©n kh«ng theo trôc ®−êng chÝnh nµy v× bän ®Þch hay phôc kÝch ë ®©y, mµ ph¶i c¾t th¼ng ra ngoµi c¸nh ®ång kho¶ng 300 ®Õn 400 m råi tiÒn nhËp vµo phum. VËn dông kü thuËt ®i khom thÊp ®Õn bê tre b¶o vÖ chïa, chóng ta sÏ bß vµo. Khi ba chóng t«i c¸ch chïa ®é 100 m, t«i ®−a 189

èng nhßm lªn quan s¸t. Tuy trêi rÊt tèi, nh−ng ®· thÊy râ h¬n bê tre quanh chïa. ¸p s¸t tai xuèng mÆt ®Êt t«i nghe tiÕng th×nh thÞch xa xa, nh−ng khi bß c¸ch bê tre kho¶ng 10 ®Õn 15 m, tiÕng ®µo hÇm cïng giäng nãi cña ng−êi Nam Bé väng ra kh¸ râ. BiÕt ch¾c ch¾n ®Þch ®· chiÕm ®−îc chïa Pr©y Ch¨m Na vµ ®ang triÓn khai ®µo c«ng sù, t«i ra hiÖu cho mäi ng−êi lïi vÒ. Khi chóng t«i v−ît ra khái vßng nguy hiÓm, hai chiÕn sÜ trinh s¸t tá vÎ hèi hËn, thèt lªn: - May mµ chóng ta tiÕp cËn ®−îc, biÕt ch¾c ch¾n cã qu©n lÝnh Sµi Gßn ®ang ®µo hÇm ë ®ã. Ba anh em vÒ ®Õn tiÓu ®oµn bé, anh Hiªu vµ mäi ng−êi ®øng ®îi s½n trªn c«ng sù cña Ban chØ huy. Võa thÊy t«i b−íc vµo, anh Hiªu ®· véi hái: - T×nh h×nh ®Þch ë trong chïa thÕ nµo h¶ Minh? - B¸o c¸o thñ tr−ëng: Trong chïa cã ®Þch ®ang ®µo hÇm x©y c«ng sù. Em nghe râ cã tiÕng nãi giäng Nam Bé. - T«i tr¶ lêi. Võa nghe ®Õn ®©y anh Hiªu ®· b¶o ngay mÊy cËu trinh s¸t: - T«i ®· nãi mµ,... May mµ cö cËu Minh ®i. Míi nghe ®Õn ®©y, t«i ngì ngµng kh«ng hiÓu chuyÖn g× ®· x¶y ra tr−íc ®ã. Mét lóc sau, míi nghe ®−îc mäi ng−êi x× xµo. Anh Hiªu vÉn ®ang bøc xóc, bùc béi víi c¸nh trinh s¸t dÉn ®−êng cho tiÓu ®oµn tiÕn qu©n vÒ 190

Long An bÞ l¹c vµo chèt ®Þch ®ãng ë Trµ Cao, ®· g©y hËu qu¶ rÊt lín cho qu©n ta. 2-7-1972 Kho¶ng 4 giê 30, ba trung ®éi cña ®¹i ®éi 3, tiÓu ®oµn 8 víi 25 tay sóng bÝ mËt tiÒn nhËp ¸p s¸t bê tre bao quanh chïa. §¹i ®éi 1, 2, 4 chèt gi÷ xung quanh Ban chØ huy tiÓu ®oµn ®ang ®ãng ë phum Rå. 5 giê 30, qu©n ta vµo ®−îc phÝa trong bê tre. §Õn lóc nµy, qu©n ®Þch míi ph¸t hiÖn ®−îc cã bé ®éi trong chïa nªn anh em ®ång lo¹t næ sóng tÊn c«ng. TiÕng sóng cña hai bªn thi nhau næ rÇm rÇm, tr−íc sù tÊn c«ng ¸p ®¶o cña ta, qu©n ®èi ph−¬ng rót vÒ phÝa b¾c chïa cè thñ, chê tiÕp viÖn. Tõ ®©y, ta vµ ®Þch thùc sù giµnh nhau tõng mÐt ®Êt. Cã lóc hai bªn ®øng chØ c¸ch nhau qua mét bê tre, nghe ®−îc tiÕng gäi ®èi ph−¬ng mµ kh«ng nh×n thÊy mÆt nhau. - Ch¹y sang ®−êng ni - TiÕng cña nh÷ng chiÕn sÜ ng−êi NghÖ TÜnh gäi nhau. PhÝa bªn kia qu©n ®Þch la lªn: \"§¸nh bá mÑ qu©n khu 4 ®i\". Sóng hai bªn l¹i næ ran nh−ng kh«ng viªn ®¹n nµo lät qua bê tre ken dµy ®ã ®−îc. §é kho¶ng 8 giê, tõng ®µn m¸y bay ®Þch lao xuèng nÐm bom vµo phum Rå vµ ®Çu chïa Pr©y Ch¨m Na. C¶ tiÓu ®éi t«i ®i l¹i d−íi bom ®¹n nh− 191

thoi ®Ó truyÒn mÖnh lÖnh cña tiÓu ®oµn ®Õn tõng ®¹i ®éi. Qu©n sè th−¬ng vong trong ®¬n vÞ ®· xuÊt hiÖn, lóc nµy chØ míi 9 giê s¸ng, tõ ®©y ®Õn 5 giê chiÒu thêi gian cßn rÊt dµi. Th«ng th−êng kho¶ng 5 giê chiÒu qu©n ®èi ph−¬ng rót vÒ, cuéc chiÕn trong ngµy gi÷a hai bªn lóc ®ã míi t¹m nghØ. Trªn con ®−êng c¸t nèi tõ Méc Ho¸ ®Õn, tõng ®oµn lÝnh ngôy tiÕn vÒ chïa ®Ó chi viÖn ®ång bän ®ang co côm trong ®ã. Trªn ®Çu chóng lµ nh÷ng chiÕc trùc th¨ng Utiti - \"C¸n g¸o\" bay qua, bay l¹i s¸t ngän c©y, däc theo con ®−êng ®Êt mµ bé binh cña chóng ®ang hµnh qu©n. Xa xa, ngoµi c¸nh ®ång réng phÝa b¾c chïa, tõng ®µn xe t¨ng lóc nhóc dµn hµng ngang cã lÝnh ®i sau, hµnh tiÕn, t¹o thÕ gäng k×m bao v©y. T«i ®øng bªn c¹nh tiÓu ®oµn tr−ëng D−¬ng V¨n Hiªu quan s¸t, anh vß ®Çu ®i ®i, l¹i l¹i, råi trùc tiÕp cÇm m¸y ®iÖn tho¹i gäi vÒ cho trung ®oµn xin ho¶ lùc ph¸o chi viÖn cho tiÓu ®oµn. Nh−ng c¬ sè ®¹n ph¸o dù tr÷ cña trung ®oµn ®· c¹n kiÖt nªn kh«ng ®¸p øng ®−îc. BiÕt ch¾c kh«ng cã sù chi viÖn cña ho¶ lùc ph¸o binh, chóng t«i ai nÊy ®Òu lo, khi trªn c¸nh ®ång vµ däc con ®−êng sau phum Rå nhung nhóc xe t¨ng vµ lÝnh ngôy. TÊt c¶ giê ®©y chØ chê vµo sù dòng c¶m, m−u trÝ cña bé ®éi ®ang chiÕm gi÷ mét phÇn cña khu vùc chïa Pr©y Ch¨m Na. TiÕng sóng bé binh vµ ph¸o trªn xe t¨ng ®Þch 192

l¹i ré lªn liªn håi. Lùc l−îng ®Þch ®ang tæ chøc ph¶n c«ng qu©n ta. Th«ng tin h÷u tuyÕn tõ Ban chØ huy tiÓu ®oµn ®Õn c¸c ®¹i ®éi bÞ ng−ng trÖ do ®ît bom võa råi c¾t ®øt ®−êng d©y. Th«ng tin v« tuyÕn lóc ®−îc lóc mÊt. Lóc nµy mäi liªn l¹c tõ tiÓu ®oµn ®Õn c¸c ®¬n vÞ ®Òu ®Ì nÆng trªn vai tiÓu ®éi truyÒn ®¹t. Chóng t«i cã 12 ng−êi, nh−ng lóc nµy chØ mét m×nh t«i ë nhµ ®Ó nhËn lÖnh ®iÒu hµnh chØ huy. Cßn l¹i m−êi mét ng−êi, ph¶i ch¹y ®i ch¹y l¹i nh− thoi truyÒn lÖnh. §Õn chiÒu cã mét - hai ng−êi bÞ th−¬ng. Kho¶ng 4 giê chiÒu, bän lÝnh vµ xe t¨ng chäc thñng tuyÕn phßng ngù trong chïa cña ®¹i ®éi 3. Giê ®©y, tiÕng sóng kh«ng cßn ch¸t chóa nh− tr−íc n÷a. ThØnh tho¶ng míi ré lªn mét lo¹t sóng tiÓu liªn, hoÆc oµng oµng cña lùu ®¹n næ hay sóng cèi c¸ nh©n M79 cña ®Þch. ë Ban chØ huy tiÓu ®oµn, mäi ng−êi lÆng ®i, thÇn kinh c¨ng nh− d©y ®µn, lo l¾ng vÒ sù an nguy cña bé ®éi ta. \"ïm oµng, p»ng p»ng, p»ng p»ng\". TiÕng ai ®ã reo lªn: - \"A, anh em m×nh cßn sèng, cã tiÕng sóng B40 vµ AK ®Êy!\". Kho¶ng 5 giê chiÒu, tiÕng sóng cña hai bªn hÇu nh− ®· ngõng h¼n. T«i nh×n ra phÝa cæng chïa, ph¸t hiÖn cã mét ng−êi ®Çu quÊn b¨ng tr¾ng ®ang bß s¸t mÐp con ®−êng h−íng vÒ chóng t«i. T«i b¸o 193

c¸o kÞp thêi cho anh Hiªu biÕt. Sau trËn ®ã, ®¹i ®éi 3 chØ cßn n¨m ng−êi ®−îc trë vÒ, nh−ng ®a sè c¸c anh ®Òu bÞ th−¬ng. Lßng t«i quÆn ®au víi mét nçi buån khã t¶. T«i hái th¨m anh Lª Qu¶ng Ba, chÝnh trÞ viªn phã ®¹i ®éi: Anh Tµi vµ anh em ®©u hÕt råi? Anh kh«ng tr¶ lêi ngay c©u hái mµ kÓ l¹i diÔn biÕn cuéc chiÕn trong ngµy: Sau khi anh em trong ®¬n vÞ ®· chiÕm gi÷ mét sè c«ng sù cña ®Þch trong chïa, bän ®Þch co côm l¹i mét phÝa, gäi m¸y bay, bé binh, xe t¨ng tÊn c«ng ta. Xe t¨ng vµo qu¸ nhiÒu, anh em ®· b¾n ch¸y 6 chiÕc xe t¨ng, ®Õn qu¸ tr−a th× ®¹n chèng t¨ng hÕt, biÕt xe t¨ng vµo mµ kh«ng lµm g× ®−îc. Trong ®¹i ®éi ®· cã mét sè ng−êi hy sinh vµ bÞ th−¬ng. Lóc ®ã, c¸c trung ®éi cña ta co côm l¹i ë ba hÇm c«ng sù gÇn nhau, quyÕt t©m chiÕn ®Êu ®Õn viªn ®¹n cuèi cïng, cè g¾ng cÇm cù víi qu©n ®Þch, gi÷ v÷ng trËn ®Þa cho hÕt buæi chiÒu, ®Õn tèi th× rót ra. Nh−ng chóng rÊt ®«ng, ho¶ lùc m¹nh. Qu©n ta ®· hy sinh vµ bÞ th−¬ng kh¸ nhiÒu, ®¹n c¸c lo¹i c¹n kiÖt. Khi ®Þch bao v©y, anh em míi tæ chøc më ®−êng m¸u rót ra. Khëi ®Çu cho cuéc tÊn c«ng ®ã, lµ anh Tµi, trung ®éi tr−ëng trung ®éi 1. C¶m nhËn ®−îc m×nh vµ ®ång ®éi khã lßng tho¸t khái lùc l−îng ®«ng ®¶o vµ ho¶ lùc cùc m¹nh cña ®Þch, anh ®· nhanh chãng quyÕt ®Þnh, mét m×nh tõ d−íi hÇm cÇm sóng ®øng lªn vµ h« 194

vang: \"TÊt c¶ c¸c ®¶ng viªn, ®oµn viªn h·y dòng c¶m x«ng lªn, tr¶ thï cho nh÷ng ®ång ®éi chóng ta ®· hy sinh!\", tËp trung sù chó ý cña ®Þch vÒ phÝa m×nh ®Ó ®ång ®éi rót ra ngoµi theo lèi sau. Mäi ng−êi cïng næ sóng x«ng lªn. Mét lo¹t ®¹n tiÓu liªn AR15 cña tèp lÝnh ®èi ph−¬ng c¸ch ®ã kho¶ng 15 mÐt ®· b¾n th¼ng vµo ngùc, anh Tµi gôc ®æ ngay tr−íc cöa hÇm c«ng sù cña m×nh. Anh em næ sóng tiªu diÖt n¨m tªn lÝnh ®ã råi nhanh chãng v−ît qua khe hë bê tre nh¶y ra ngoµi. PhÝa trong chïa, tiÕng sóng AK vµ lùu ®¹n cña bé ®éi ta ré lªn, ®é kho¶ng 10 phót sau th× t¾t h¼n. Lóc ®ã gÇn 5 giê chiÒu. ThËt ®au lßng th−¬ng tiÕc c¸c anh. §Æc biÖt víi anh Tµi, t«i vµ anh ®· cã rÊt nhiÒu kû niÖm. Mét ®«i lÇn t«i lµm phËt lßng, nh−ng kh«ng bao giê anh chÊp c¶ mµ rÊt ®é l−îng víi em ót cña m×nh. Nhí ngµy ra trËn ®Çu tiªn ë bµu Statung, tØnh T©y Ninh, anh vµ mét sè ng−êi ë phÝa sau nÊu c¬m, khãc rÊt nhiÒu khi thÊy bom vµ ®¹n ph¸o ®Þch déi lªn ®Çu chóng t«i ë phÝa tr−íc. Trêi gÇn tèi, khi qu©n ®Þch võa rót vÒ, anh véi mang c¬m, cho chóng t«i, mõng mõng tñi tñi, n−íc m¾t l−ng trßng, anh «m chÆt tõng ng−êi, khãc hu hu nh− kh«ng muèn cho ai ®−îc rêi xa m×nh n÷a. Råi c¸i lÇn gi¬ cao chiÕc xÎng võa ch¹y võa hu¬ hu¬ trªn ®Çu, miÖng h« xung phong ®Ó chi viÖn cho t«i. ThÕ mµ giê ®©y, anh ®· hy sinh trªn m¶nh ®Êt xa l¹ nµy. 195

Sau 35 n¨m tr«i qua, khi tãc ®· ng¶ hai mµu, t«i míi cã ®iÒu kiÖn t×m l¹i danh s¸ch nh÷ng ng−êi hy sinh ngµy Êy. VÉn ch−a thÊy tªn anh vµ mét sè b¹n bÌ trong ®ã. Tuy biÕt r»ng, giÊy b¸o tö ®· vÒ ®Õn gia ®×nh c¸c anh tõ ngµy ®Çu thèng nhÊt n−íc nhµ nh−ng sao t«i vÉn ngËm ngïi. L¹i mét lÇn n÷a, xin c¸c anh tha thø cho t«i vµ ®ång ®éi. Mäi ng−êi h«m nay lu«n biÕt ¬n vµ ghi nhí c«ng lao cña c¸c anh. Trong tim t«i vµ tÊt c¶ mäi ng−êi, c¸c anh lµ mét t−îng ®µi bÊt diÖt. Sau ngµy h«m ®ã, qu©n ®Þch vÉn chèt gi÷ ë chïa Pr©y Ch¨m Na. MÊy ngµy sau, tiÓu ®oµn 7 vµ 9 míi tÊn c«ng tiªu diÖt ®−îc lùc l−îng ®Þch ®Ó chiÕm l¹i chïa, lóc ®ã x¸c c¸c anh míi ®−îc ®em vÒ quy tËp, nh−ng kh«ng cßn nhËn diÖn ®−îc ai. 8-7-1972 Buæi s¸ng, t«i nhËn ®−îc quyÕt ®Þnh cña cÊp trªn cö vÒ tr−êng Qu©n chÝnh miÒn §«ng Nam Bé. Trong danh s¸ch cö ®i häc ®ît ®Çu tiªn cña trung ®oµn 271 cã chÝn ng−êi, tiÓu ®oµn 8 cã t«i vµ anh NguyÔn H¶i §¨ng. T«i l¹i ph¶i chia tay anh em tiÓu ®éi truyÒn ®¹t yªu quý cña m×nh, chia tay trung ®éi th«ng tin vµ tiÓu ®oµn tr−ëng D−¬ng V¨n Hiªu cïng Ban chØ huy tiÓu ®oµn 8. 196

QuyÕt ®Þnh ®i häc thËt bÊt ngê ®èi víi t«i vµ mäi ng−êi. Tr−íc ®ã, anh Hiªu gäi t«i lªn giao nhiÖm vô míi: - Anh vµ Ban chØ huy tiÓu ®oµn quyÕt ®Þnh cho em ®i häc sÜ quan ®ît nµy. Em biÕt ®Êy, trung ®oµn ta lóc nµy ®ang rÊt thiÕu ng−êi, anh còng rÊt cÇn ®Õn em, nh−ng v× sù ph¸t triÓn l©u dµi cña ®¬n vÞ, c¸c em cÇn ph¶i ®i häc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chØ huy. Nhí gi÷ g×n søc khoÎ, cè g¾ng häc tËp thËt giái, sím trë vÒ phôc vô ®¬n vÞ. T«i c¶m ®éng nghÑn ngµo kh«ng biÕt nãi g× h¬n mµ chØ høa víi anh sÏ quyÕt t©m häc thËt giái, nhÊt ®Þnh sÏ trë vÒ ®¬n vÞ ®Ó ®−îc chiÕn ®Êu bªn c¸c anh. 9-7-1972 9 giê, chÝn anh em tËp trung t¹i Ban c¸n bé cña trung ®oµn. Anh §ç Quang Quú, tr−ëng ban, gÆp chóng t«i nh¾c nhë mét sè ®iÒu, chØ dÉn tuyÕn ®−êng ®i ®Õn Tr−êng Qu©n chÝnh H12. Trung ®oµn cö anh NguyÔn Xu©n Biªn, lín tuæi nhÊt lµm tr−ëng ®oµn. Mét lóc sau, chóng t«i ®Õn th¨m vµ chµo t¹m biÖt l·nh ®¹o trung ®oµn. RÊt may, t¹i thêi ®iÓm ®ã mäi ng−êi trong Ban chØ huy ®Òu cã mÆt ®Ó chuÈn bÞ cã cuéc häp qu©n chÝnh chiÒu nay. Chóng t«i võa b−íc tíi phßng häp, chÝnh uû Lª 197

§×nh Tr©n, ®· t−¬i c−êi giíi thiÖu víi mäi ng−êi: - §©y lµ nh÷ng ®ång chÝ c¸n bé −u tó ë c¸c ®¬n vÞ c¬ së ®−îc cö ®i häc ë MiÒn ®ît nµy. CËu Minh ®©u råi? Chóng t«i nghe tªn ®· l©u nh−ng ch−a biÕt mÆt ®Êy. - Em chµo c¸c thñ tr−ëng, em lµ Minh ®©y ¹. - T«i tr¶ lêi. - Sao tr«ng gÇy thÕ, anh em ®Òu ca ngîi cËu dòng c¶m, nhanh nhÑn, m−u trÝ trong chiÕn ®Êu. Ban l·nh ®¹o trung ®oµn ®· ®Ò nghÞ lªn cÊp trªn tÆng th−ëng Hu©n ch−¬ng ChiÕn c«ng vµ Dòng sÜ QuyÕt th¾ng cho cËu råi ®ã. T«i bèi rèi tr−íc sù quan t©m cña chÝnh uû, thñ tr−ëng trung ®oµn. Tham m−u tr−ëng trung ®oµn Cao Hång Cöu ®øng bªn c¹nh, nh×n t«i vµ b¶o: - ThÕ ®å ®¹c ®©u hÕt råi? Sao anh ch¶ thÊy em mang g× c¶? Lóc nµy t«i míi nhí ra m×nh chØ mÆc trªn ng−êi mét bé quÇn ¸o ®· sên. Trong tói v¶i ®ùng m×n Claymo ®ang kho¸c trªn ng−êi cã thªm mÊy thø linh tinh kh«ng ®¸ng kÓ. Thùc ra, tr−íc ®ã, cã mét chiÕc vâng v¶i nilon nh−ng ®· bÞ m¶nh bom lµm thñng ®«i chç. Tr−íc lóc chia tay, t«i ®· kû niÖm l¹i cho anh em trong tiÓu ®éi truyÒn ®¹t råi. - B¸o c¸o thñ tr−ëng, em chØ cã vËy th«i ¹. - T«i lÝ nhÝ tr¶ lêi. Anh ®Þnh gäi bé phËn hËu cÇn ®Õn cÊp qu©n trang cho t«i, nh−ng chît nhí giê lªn ®−êng ®i häc s¾p ®Õn nªn véi nãi: 198