Co mot thoi nhu the

- Em ®øng ®©y ®îi nhÐ, anh ®ang cã mét bé quÇn ¸o ë trong ba l«, sÏ vÒ lÊy ra cho em. Mét lóc sau, anh mang ra cho t«i mét bé quÇn ¸o v¶i máng vµ mét chiÕc vâng nilon mµu xanh. C¸c anh l·nh ®¹o ®ang cã mÆt nh×n thÊy thÕ ai nÊy ®Òu ¸i ng¹i, råi mäi ng−êi lÇn l−ît dói vµo tói t«i mét sè thø cÇn thiÕt trong sinh ho¹t hµng ngµy. 199

VÒ Tr−êng qu©n chÝnh 1-8-1972 Tr−êng Qu©n chÝnh miÒn §«ng Nam Bé H12 ®ãng qu©n ë gÇn thÞ trÊn Tiªm P¬ L¬ng, Campuchia. Líp häc chóng t«i thuéc kho¸ 13, còng lµ kho¸ cuèi cïng cña tr−êng H12. Sau nµy, t¸ch ra lµm hai, ®ã lµ H28 vµ H30, tiÒn th©n cña Ph©n hiÖu 2 Häc viÖn ChÝnh trÞ vµ Tr−êng SÜ quan lôc qu©n sau nµy. Líp chóng t«i cã gÇn 40 häc viªn ë c¸c ®¬n vÞ chñ lùc vµ bé ®éi ®Þa ph−¬ng cña mÆt trËn B2. Thêi gian kho¸ häc cña chóng t«i lµ 14 th¸ng víi c¸c m«n häc c¬ b¶n: chÝnh trÞ, kü thuËt, chiÕn thuËt vµ s¸u bµi häc lý luËn. Cuèi th¸ng 6-1973, kÕt thóc kho¸ häc, t«i ®¹t thñ khoa. Nhµ tr−êng gi÷ l¹i lµm gi¸o viªn, nh−ng t«i xin ®−îc trë vÒ ®¬n vÞ ®Ó cïng anh em trùc tiÕp chiÕn ®Êu, thùc hiÖn ®óng lêi høa víi c¸c anh l·nh ®¹o trung ®oµn 271 ngµy nµo. 200

Trë vÒ ®¬n vÞ 1-7-1973 ChÝn ng−êi chóng t«i t¹m biÖt Tr−êng Qu©n chÝnh H12 ®Ó vÒ ®¬n vÞ nhËn nhiÖm vô míi. Theo kÕ ho¹ch, ®oµn hµnh qu©n liªn tôc trong 15 ngµy, theo tuyÕn ®−êng giao liªn cña MiÒn, sÏ gÆp trung ®oµn ®ang ®ãng qu©n ë C«ng P«ng Rå, Campuchia. Qua h¬n 15 ngµy hµnh qu©n kh«ng nghØ, chóng t«i ®· vÒ ®Õn khu vùc C«ng P«ng Rå, vÉn kh«ng biÕt hiÖn giê trung ®oµn 271 ®ãng qu©n ë ®©u. Th«ng qua tr¹m giao liªn, anh em ®· liªn l¹c víi Qu©n khu 8 vµ ®−îc tr¶ lêi kh¸ m¬ hå: \"Cã thÓ trung ®oµn 271 hiÖn nay ®ang ho¹t ®éng ë khu vùc KiÕn Phong, KiÕn T−êng\". C¶ ®oµn chóng t«i l¹i tiÕp tôc hµnh tr×nh ®i s©u vµo vïng ®Êt phÝa Nam Tæ quèc, nh−ng mäi th«ng tin vÒ trung ®oµn vÉn kh«ng mét ai biÕt. L−¬ng thùc, thùc phÈm hÕt nh½n. Qu©n khu 8 ®· cÊp cho mét Ýt g¹o vµ tiÒn Campuchia ®Ó chóng t«i tiÕp tôc t×m ®−êng trë vÒ ®¬n vÞ. Ph¶i mÊt thªm 15 ngµy n÷a lang thang trªn ®−êng, võa ®i võa xin ¨n ë ®Êt n−íc b¹n, còng cßn 201

may lµ ng−êi d©n Campuchia rÊt nh©n hËu, tèt bông, ®· c−u mang chóng t«i. Nh÷ng ngµy ®Çu hÕt g¹o vµ tiÒn, anh em trong ®oµn ®Òu ®ãi mµ kh«ng biÕt xoay xë b»ng c¸ch nµo. T«i ®· ®Ò xuÊt: \"Ph¶i xin g¹o ng−êi d©n Campuchia\". TÊt c¶ nhÊt trÝ, nh−ng khi thùc hiÖn kh«ng ai d¸m nhËn tr¸ch nhiÖm c¶. Tr−íc t×nh thÕ ®ã, t«i ph¶i liÒu m×nh thùc thi. M¹nh miÖng lµ vËy, nh−ng khi lµm t«i c¶m thÊy rÊt ng−îng ngïng, xÊu hæ. C¶ cuéc ®êi tõ nhá ®Õn giê (kÓ c¶ mäi ng−êi ë ®©y) ®Òu ch−a biÕt ¨n xin lµ g×. Ph¶i ch¨ng chØ lµ nh÷ng trß nghÞch tÕu ®i ¨n trém cñ s¾n, con gµ cho anh em ®ång ®éi. Nh−ng viÖc ®ã, hÇu nh− kh«ng ai biÕt. Cßn ë ®©y,... GhÐ vµo mét ng«i nhµ c¹nh ®−êng ®Ó xin, chñ nhµ lµ mét phô n÷ trung niªn kho¶ng 40 tuæi, qua mÊy c©u th¨m hái x· giao, t«i ®i th¼ng vµo chñ ®Ò lu«n. - Oi kh¬ nhum ¨ng co, oi kh¬ nhum riªn (cho t«i g¹o, cho t«i tiÒn). ChÞ t−¬i c−êi, b−íc nhanh vµo trong buång xóc cho t«i mét ®Üa g¹o, chõng 1, 2 l¹ng vµ mét vµi ®ång riªn. Nh×n thÊy sè g¹o qu¸ Ýt ái, kh«ng ®ñ mét b÷a cho t«i ¨n nãi g× ®Õn t¸m ng−êi cßn l¹i nªn t«i véi vµng gi¬ tay lµm hiÖu cho chÞ biÕt ë ngoµi ®−êng cßn ®«ng bé ®éi l¾m. ChÞ nãi mÊy c©u tiÕng Campuchia, t«i nghe bËp bâm nh−ng vÉn kh«ng hiÓu. ChÞ n¾m tay t«i d¾t 202

sang nhµ bªn c¹nh. Chñ nhµ lµ mét ng−êi ®µn «ng gÇn 60 tuæi, ®−îc chÞ giíi thiÖu lµ \"Lôc thum\" (tiÕng ViÖt gäi lµ \"«ng lín\"). T«i ®o¸n ®©y lµ tr−ëng phum (tr−ëng th«n). ¤ng c−êi nh©n hËu vµ ©n cÇn hái th¨m, biÕt m×nh ®· gÆp ng−êi tèt, nªn t«i v÷ng tin vµ nãi víi «ng r»ng: \"Oi cong täp ViÖt Nam ¨ng co, riªn (Cho bé ®éi ViÖt Nam g¹o, tiÒn)\". §ång thêi tay ph¶i t«i n¾m l¹i vµ ®Êm ®Êm xuèng ®Êt vµ nãi: \"Banh Lon Nol - Siric Matak\" (ý nãi xin g¹o vµ tiÒn ®Ó ®i ®¸nh Lon Nol - Siric Matak). ChÞ phô n÷ tranh thñ lóc ®ã ®i ®Õn tõng nhµ trong phum vËn ®éng. H¬n chôc phót sau, kh«ng Ýt ng−êi d©n quanh ®ã ®· mang ®Õn cho anh em chóng t«i nh÷ng chiÕc ®Üa sø tr¾ng ®Çy g¹o kÌm theo 1, 2 ®ång riªn ®Ó ë trªn. ThËt lµ diÖu kú, ban ®Çu cø nghÜ r»ng nh÷ng ®Üa g¹o nh− vËy lµ qu¸ Ýt ái nh−ng khi gép l¹i chóng t«i cã ®−îc 30 - 40 kg, cïng víi mét sè tiÒn kha kh¸. Vµ cø thÕ, mçi lÇn hÕt g¹o vµ tiÒn anh em l¹i ghÐ qua c¸c phum hoÆc chïa ®Ó xin trî gióp. RÊt may, trªn ®−êng ®i, chóng t«i ®· gÆp mét sè c¸n bé, chiÕn sÜ ë ®oµn ph¸o Biªn Hoµ, th−êng phèi hîp chiÕn ®Êu víi trung ®oµn 271 cho biÕt ®¬n vÞ ®ang ®ãng qu©n t¹i thÞ trÊn Chi Phu. 2-8-1973 Võa vÒ ®Õn Ban chØ huy trung ®oµn, t«i ®· l©n la t×m hiÓu th«ng tin cña c¸c b¹n, nhÊt lµ TrÇn 203

Ngäc Nam ®ang ë C2, D9. Qua Thanh, ng−êi võa tõ C2, D9 ®Õn, t«i nhËn ®−îc tin sÐt ®¸nh: Nam ®· hy sinh vµo ngµy 18 th¸ng 2 n¨m 1973, trong trËn ®¸nh ë x· T©n Phó (§øc Hoµ, Long An). Trong trËn ®¸nh ®ã, lùc l−îng cña ta qu¸ máng, chØ gÇn hai chôc tay sóng tiÓu liªn AK vµ mét vµi khÈu B40 chiÕn ®Êu víi bé binh cã xe t¨ng yÓm trî cña s− ®oµn 21 Qu©n ®éi ViÖt Nam Céng hßa. C¸c anh ®· chiÕn ®Êu ®Õn viªn ®¹n cuèi cïng, quyÕt kh«ng chÞu ®Çu hµng, kh«ng ®Ó ®Þch b¾t. Tõng ng−êi, tõng ng−êi ®· ng· xuèng. VËy lµ bé tø chóng t«i Minh, Hång, Nam, QuÕ b©y giê chØ cßn l¹i t«i vµ QuÕ. 3-8-1973 T¹i phßng c¸n bé cña trung ®oµn 271, chÝn ng−êi chóng t«i chia tay nhau sau khi lÇn l−ît nhËn quyÕt ®Þnh vÒ ®¬n vÞ c¬ së. T«i vµ anh NguyÔn H¶i §¨ng trë vÒ tiÓu ®oµn 8. Trong lóc chê nhËn quyÕt ®Þnh vÒ ®¬n vÞ, t«i tranh thñ vÒ th¨m tiÓu ®éi truyÒn ®¹t ngµy nµo. TiÓu ®éi giê ®©y kh«ng ®«ng nh− tr−íc, ng−êi quen cò cßn l¹i rÊt Ýt, phÇn lín lµ anh em t©n binh võa ë ngoµi B¾c vµo. T×m hiÓu nguyªn nh©n t«i ®−îc biÕt trong thêi gian ®i häc, tiÓu ®oµn ®· tr¶i qua nhiÒu trËn chiÕn ¸c liÖt, mét sè ng−êi hy sinh, mét sè bÞ th−¬ng ph¶i vÒ tuyÕn sau ®iÒu trÞ. Nçi buån nÆng trÜu trong t«i. §©u råi ®ång ®éi liªn l¹c h«m nµo ®· cïng t«i v−ît qua m−a bom b·o ®¹n, 204

truyÒn lÖnh chÝnh x¸c, kÞp thêi cña cÊp trªn xuèng ®¬n vÞ, ®©u råi mét tËp thÓ lu«n g¾n kÕt, th−¬ng yªu, ®ïm bäc nhau, lu«n v× ®ång ®éi mµ quªn m×nh, thay b¹n x«ng lªn phÝa tr−íc truyÒn tin. Hai m¾t nhoµ ®i bëi n−íc m¾t ®ong ®Çy. Kû niÖm ngµy nµo ®ang ïa vÒ, t«i bçng giËt m×nh nghe tiÕng ai ®ã gäi: - Thñ tr−ëng Hiªu gäi anh Minh lªn gÆp. T«i choµng tØnh, véi trë vÒ Ban chØ huy tiÓu ®oµn. - Em chµo thñ tr−ëng. Thñ tr−ëng cã khoÎ kh«ng ¹? - Minh ®Êy µ, chµo em. Míi ngµy nµo tiÔn em ®i häc, ®Õn h«m nay ®· h¬n mét n¨m råi ®Êy. Anh em ®i häc vÒ cã khoÎ kh«ng? §· s½n sµng nhËn nhiÖm vô ch−a? - B¸o c¸o thñ tr−ëng, chóng em rÊt khoÎ. §ang s½n sµng chê lÖnh ph©n c«ng cña thñ tr−ëng ®Êy ¹. Anh Hiªu gÇy ®i nhiÒu so víi ngµy t«i ch−a ®i häc. Hai m¾t tròng s©u, th©m quÇng, hèc h¸c, da ®en s¹m, hËu qu¶ cña nhiÒu ngµy chiÕn ®Êu cam go, ¸c liÖt. Sau mét håi th¨m hái, chuyÖn trß, anh NguyÔn H¶i §¨ng thay mÆt cho ®oµn nãi: - B¸o c¸o thñ tr−ëng, chÝn ng−êi cña trung ®oµn ta ®Òu ®¹t tèt nghiÖp kh¸, giái. §Æc biÖt, c¶ kho¸ häc nµy, chØ cã duy nhÊt ®ång chÝ Minh thi ®¹t thñ khoa víi ba m«n ®¹t lo¹i giái: chÝnh trÞ, kü thuËt, chiÕn thuËt. Anh Hiªu c−êi rÊt vui vµ ®éng viªn chóng t«i. 205

T«i ®· m¹nh d¹n ®Ò xuÊt xin ®−îc vÒ nhËn nhiÖm vô ë ®¹i ®éi 3. Anh trÇm ng©m, ®¾n ®o mét lóc, cuèi cïng chÊp thuËn. 4-8-1973 Kho¶ng 9 giê, t«i cã mÆt ë Ban chØ huy ®¹i ®éi 3. Ra ®ãn t«i cã anh Tr÷ - qu¶n lý kiªm nu«i qu©n, Huyªn - y t¸, Am - trung ®éi tr−ëng vµ anh §−êng - chÝnh trÞ viªn, ng−êi ë ®¬n vÞ kh¸c míi bæ sung vÒ. GÆp l¹i nhau sau bao ngµy xa c¸ch, ai nÊy ®Òu mõng mõng, tñi tñi, n−íc m¾t tu«n trµo. ThÊy qu¸ v¾ng vÎ, t«i véi hái: - Anh em m×nh ®©u hÕt råi c¸c anh? Võa míi nghe ®Õn ®©y, mäi ng−êi lÆng ®i. Mét lóc sau ®ã, anh Tr÷ míi nãi ®øt ®o¹n: - Sau khi em ®i häc, ë nhµ anh em trong ®¹i ®éi ®· hy sinh vµ bÞ th−¬ng rÊt nhiÒu trong c¸c trËn chiÕn ®Êu ë C«ng P«ng Rå, Tµ Thia råi vÒ Long An,... C¶ ®¬n vÞ ta ®Õn b©y giê chØ cßn l¹i thÕ nµy th«i. Anh dõng l¹i mét lóc, råi nãi tiÕp: - Em cã nhí cËu TÞch, th«ng tin 2W kh«ng? - Em nhí chø, lµm sao cã thÓ quªn TÞch, nhá con da tr¾ng. - T«i véi ®¸p. Anh kÓ cho t«i nh÷ng giê phót cuèi cïng tr−íc lóc hy sinh cña TÞch. - \"§ã lµ trËn chiÕn ®Êu ngµy 13-12-1972, gi÷a tiÓu ®oµn 8 víi s− ®oµn 21 qu©n ®éi ViÖt Nam Céng hoµ, t¹i khu vùc Hoµ Kh¸nh, phÝa t©y nam 206

thÞ x· HËu NghÜa, §øc Hoµ, Long An. Ngµy h«m ®ã, lùc l−îng chiÕn ®Êu cña ta tËp hîp l¹i chØ ®−îc mÊy chôc ng−êi ph¶i ®èi chäi víi c¶ mét trung ®oµn lÝnh ngôy cã ph¸o, m¸y bay, xe t¨ng yÓm trî. Suèt tõ s¸ng ®Õn gÇn chiÒu tèi, bé ®éi ta quÇn nhau víi ®Þch. Qu©n sè th−¬ng vong kh¸ lín, ®¹n d−îc c¹n kiÖt. Kho¶ng 4 giê 30 chiÒu, chóng tËp trung lùc l−îng ph¶n kÝch ta lÇn cuèi trong ngµy. Nh÷ng anh em sèng sãt cßn l¹i ®· dòng c¶m hy sinh sau khi b¾n ®Õn viªn ®¹n cuèi cïng, kiªn quyÕt kh«ng ®Çu hµng ®Þch. Cßn riªng TÞch, võa ph¸ huû xong chiÕc m¸y 2W th× bän lÝnh x«ng vµo. Ph¸t hiÖn ra anh lµ chiÕn sÜ th«ng tin nªn chóng quyÕt t©m b¾t sèng b»ng ®−îc. - Bän bay ¬i! §©y cã mét th»ng truyÒn tin ViÖt céng. Kh«ng ®−îc b¾n chÕt nã, ph¶i b¾t sèng. Bän ®Þch la hÐt bao v©y vµ cuèi cïng ®· b¾t ®−îc anh. - Mµy tªn g×? §¬n vÞ nµo? - Tao tªn TÞch, ®¬n vÞ bé ®éi gi¶i phãng. - Th»ng nµy cøng ®Çu qu¸ x¸. Tao b¾n vì sä mµy. Chóng hÐt lªn, råi lÊy b¸ng sóng ®¸nh vµo ng−êi lµm anh ng· ngöa, ®Çu ®Ëp xuèng ®Êt, hai m¾t s−ng vï, th©m tÝm, m¸u ®á −ít ®Ém ¸o ngùc. Mét, hai r¨ng ®· bÞ g·y, anh phun ra ngay trªn mÆt ®Êt. - Mµy thuéc ®¬n vÞ nµo? - Gi¶i... Gi¶i phãng... - TÞch phÒu phµo ®¸p l¹i. Chóng l¹i ®Êm ®¸, thóc mòi giµy vµo ng−êi. Anh 207

«m bông, l¨n lén d−íi mÆt ®Êt, biÕt ®ßn thï tµn ®éc nh−ng vÉn kiªn quyÕt kh«ng ®Ó lé mét chót th«ng tin nµo, kh«ng ph¶n béi ®ång ®éi cña m×nh. BiÕt gÆp ph¶i ®èi thñ cøng ®Çu, cøng cæ, kiªn quyÕt kh«ng ®Çu hµng, bän lÝnh ®èi ph−¬ng hiÓu r»ng kh«ng thÓ khai th¸c ®−îc g× h¬n, nªn tªn chØ huy ®· rót khÈu Col 45 b¾n th¼ng vµo ®Çu anh. §Ó thÞ uy nh©n d©n §øc Hoµ còng nh− bé ®éi ta, chóng rÊt hÌn h¹ vµ d· man, lÊy d©y buéc cæ anh vµo sau chiÕc xe Zeep qu©n sù, l«i kÐo thi thÓ vì to¸c ®Çu be bÐt m¸u trªn mÆt ®Êt, däc theo con lé 10 vµ c¸c tuyÕn phè thÞ trÊn HËu NghÜa vµo s¸ng ngµy 14-12-1972. Anh NguyÔn V¨n TÞch lµ chµng trai miÒn Trung, må c«i bè mÑ tõ lóc cßn nhá, sinh ra t¹i xãm 14, x· Quúnh Hång, huyÖn Quúnh L−u, tØnh NghÖ An, ®· anh dòng hy sinh vµo lóc tuæi ®êi võa trßn 20 t¹i §øc Hoµ. Giê ®©y, trªn m¶nh ®Êt n¬i anh ®· ng· xuèng, cã thÓ nhiÒu ng−êi vÉn cßn nhí vµ còng cã nhiÒu ng−êi ®· quªn. Nh−ng t«i vµ ®ång ®éi trong trung ®oµn 271, kh«ng thÓ nµo quªn anh ®−îc. Cho dï líp bôi thêi gian ngµy cµng phñ dµy theo n¨m th¸ng, anh vÉn lµ chµng trai trÎ anh hïng, m·i m·i sèng trong lßng chóng t«i. Míi ngµy nµo ®ã, khi c¶ ®¹i ®éi 3 tõ rõng chuèi Or¨ng©u, Campuchia kÐo qu©n vÒ ®¸nh ®ån ThiÖn 208

Ng«n, Xa M¸t cßn ®«ng ®óc thÕ. Mäi ng−êi ai nÊy ®Òu trÎ trung, tuæi ®êi chØ míi m−êi chÝn, ®«i m−¬i, ch©n ®i dÐp lèp, ®Çu ®éi mò tai bÌo, quÇn ¸o, bal« mét mµu xanh phñ kÝn c¶ khu rõng, thÕ mµ giê ®©y... §au xãt nghÑn ngµo, kh«ng cßn n−íc m¾t ®Ó khãc n÷a. §¹i ®éi lóc nµy chØ cßn hai trung ®éi. C¸c chiÕn sÜ ®Òu lµ t©n binh, ch−a ®−îc tham gia trËn chiÕn. T«i vÒ chØ huy trung ®éi 1 chñ c«ng. Ngay sau ®ã, trung ®éi 1 nhËn nhiÖm vô vÒ chèt gi÷ ë Bê VÐt II, s¸t biªn giíi cöa khÈu Méc Bµi, tØnh T©y Ninh. T«i rÊt mõng, lÇn ®Çu tiªn chØ huy trung ®éi, ®−îc anh em tin t−ëng, dï trong ®ã cã nhiÒu ng−êi lín tuæi h¬n. T«i bè trÝ trung ®éi ®ãng qu©n däc d·y phè cña Bê VÐt, ®iÓm chèt tiÒn tiªu c¸ch con kªnh ®µo ph©n chia biªn giíi hai n−íc kho¶ng 300 mÐt. LÝnh ngôy chèt gi÷ ë bªn kia bê kªnh. PhÝa bªn nµy, ngay s¸t tuyÕn gi¸p ranh lµ chî trêi ®Ó d©n hai n−íc bu«n b¸n. Trong nh÷ng thêi ®iÓm nµy, ng−êi d©n Campuchia ë l¹i ®©y kh¸ th−a thít. Nh×n qua biªn giíi, tõng tèp lÝnh ®èi ph−¬ng sóng èng, ®¹n d−îc ®Çy m×nh, liªn tôc ®i tuÇn. Hai bªn ®Òu nh×n thÊy nhau, nh−ng chóng kh«ng d¸m v−ît qua con kªnh ng¨n c¸ch, v× sî chóng t«i næ sóng tÊn c«ng. Chèt gÇn chî trêi biªn giíi, nªn c¸c b÷a ¨n cña ®¬n vÞ ®−îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. L©u l¾m råi t«i míi ®−îc th−ëng thøc mãn c¸ nôc biÓn. Ng−êi d©n Campuchia tèt bông, chÊt ph¸c lu«n s½n sµng 209

gióp ®ì chóng t«i trong viÖc mua b¸n. T«i ngì ngµng khi ®ang ë rÊt xa biÓn mµ vÉn ®−îc h−ëng mãn ¨n cña nh÷ng ngµy ë miÒn B¾c hËu ph−¬ng. 23-8-1973 C¶ ®¬n vÞ t«i ®−îc lÖnh hµnh qu©n vÒ Léc TÊn, Léc Ninh, tØnh B×nh Ph−íc. §−êng ®i lÇn nµy cña chóng t«i c¾t qua Xãm Gi÷a - Lß Gß, däc theo con ®−êng ®Êt ®á - Tèng LÖ Ch©n - ®Õn ®−êng 22 ThiÖn Ng«n - Xa M¸t. N¬i ®©y ®· ghi dÊu c¸c trËn ®¸nh ®Çu tiªn v« cïng gay go, ¸c liÖt cña c¸n bé, chiÕn sÜ trung ®oµn 271 anh hïng trong nh÷ng ngµy míi tõ miÒn B¾c vµo. Còng t¹i ®©y, bao ®ång ®éi t«i ®· hy sinh hoÆc bÞ th−¬ng, trong ®ã trung ®oµn tr−ëng Lª æn ®· ®Ó l¹i trªn m¶nh ®Êt nµy mét c¸nh tay. Nh÷ng trËn chiÕn n¨m x−a cø ngì nh− míi x¶y ra h«m qua. C©y cèi lóc nµy ®· nhó mÇm xanh, che bít ®i nh÷ng vÕt loang lë mµu ®Êt ®á do bom ®¹n ®Ó l¹i. Chóng t«i kh«ng ®−îc dõng ch©n nghØ l¹i mµ m¶i miÕt hµnh qu©n. 28-8-1973 Trung ®oµn 271 ®· cã mÆt ë Léc TÊn, huyÖn Léc Ninh, n¬i ®−îc xem lµ thñ phñ cña ChÝnh phñ C¸ch m¹ng l©m thêi Céng hoµ miÒn Nam ViÖt Nam. Ng−êi d©n n¬i ®©y chñ yÕu lµm nghÒ khai th¸c 210

mñ cao su. Cuéc sèng nhiÒu khã kh¨n, vÊt v¶, nh−ng mét lßng trung kiªn víi c¸ch m¹ng, hÕt lßng v× c«ng cuéc gi¶i phãng d©n téc. Mét thêi gian ng¾n ë ®©y, t«i ®−îc cÊp trªn ®iÒu vÒ tæ c«ng t¸c thuéc Ban chÝnh trÞ trung ®oµn. Tæ c«ng t¸c chóng t«i gåm 30 ng−êi, thµnh viªn ®Òu lµ c¸c trung ®éi tr−ëng, ®¹i ®éi phã tõ ®¬n vÞ c¬ së rót vÒ. Anh D−¬ng C«ng Hîi lµ phô tr¸ch kiªm bÝ th− chi bé. Nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp, tæ ch−a ®−îc giao nhiÖm vô cô thÓ nªn thêi gian r¶nh rçi nhiÒu. Chóng t«i th−êng tæ chøc vÒ Léc Ninh xem ®oµn v¨n c«ng qu©n gi¶i phãng biÓu diÔn. Nh÷ng giê phót ®−îc th−ëng thøc ca nh¹c víi chóng t«i lµ gi©y phót h¹nh phóc tuyÖt vêi, kh«ng thÓ nµo quªn. 3-9-1973 Buæi s¸ng, t«i ®−îc tin chÝnh quyÒn Sµi Gßn trao tr¶ tï binh ë s©n bay Léc Ninh nªn rÊt tß mß, h¸o høc muèn ®i xem. BiÕt ®©u trong sè nh÷ng ng−êi trao tr¶ h«m nay l¹i cã tªn b¹n cña m×nh. Trong trËn ®¸nh ë chïa Pr©y Ch¨m Na, C«ng P«ng Rå, Campuchia, ®¹i ®éi t«i ®· cã n¨m ng−êi mÊt tÝch. Sau khi th«ng b¸o ý t−ëng nµy, cã mét - hai ng−êi nhanh chãng t¸n thµnh, ®ång ý theo t«i ®i vÒ thÞ trÊn Léc Ninh. Chóng t«i gÆp mét khã kh¨n lµ s©n bay ®−îc c¶nh vÖ canh g¸c rÊt nghiªm ngÆt, chØ ng−êi thi hµnh c«ng vô cã giÊy phÐp riªng míi ®−îc ra vµo, tuyÖt ®èi kh«ng mét ai ®−îc lai v·ng gÇn cæng. 211

gÇn cæng. §· mÊt c«ng ®i bé mét qu·ng ®−êng kh¸ xa, chóng t«i kh«ng thÓ dÔ dµng ®øng ngoµi ®−îc. Ai ®ã ®· chØ cho t«i kho¶ng hÑp nhÊt, chØ cã 6 hoÆc 7 líp hµng rµo lµ ®Õn ®−êng b¨ng. Ngµy ®−îc huÊn luyÖn ë miÒn B¾c, t«i ®· häc rÊt kü vµ thuéc c¸c bµi dß m×n, c¾t hµng rµo. Kh«ng ®¾n ®o, t«i x¾n cao hai èng quÇn vµ tay ¸o, quan s¸t kü l−ìng tõng chi tiÕt nhá, tay thäc nhÑ s¸t mÆt ®Êt, råi tõ tõ gi¬ lªn cao. NÕu trong khi ®ang thao t¸c hai tay cã bÞ v−íng vµo mét sîi d©y nµo, th× ngay lËp tøc nhÑ nhµng lÇn ®Õn ®iÓm cè ®Þnh víi chèt an toµn cña qu¶ m×n hay lùu ®¹n ghim chÆt chóng l¹i. MÆt kh¸c, t«i lÊy mòi dao g¨m chäc nhÑ xuèng mÆt ®Êt, kiÓm tra xem m×n cã ch«n d−íi ®ã kh«ng. Chóng t«i tiÕn lªn phÝa tr−íc tõng ®o¹n mét, ch©n ng−êi ®i sau b−íc ®óng vµo vÕt ch©n cña t«i ®· ®i tr−íc, nÕu chÖch ra ngoµi sÏ dÉm ph¶i m×n ngay. §é gÇn m−êi phót sau, tÊt c¶ chóng t«i ®· cã mÆt ë trong ®−êng b¨ng s©n bay. N¬i ®ãn tiÕp tï binh cã hai vÞ trÝ c¸ch nhau ®é kho¶ng 50 mÐt. VÞ trÝ sè hai dµnh cho lÝnh Sµi Gßn. VÞ trÝ sè mét dµnh cho nh÷ng ng−êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trung kiªn bÞ b¾t. M¸y bay vËn t¶i C130 dõng ë ®−êng b¨ng, cöa ®−îc më, tõng ®oµn chiÕn sÜ ¸o quÇn bµ ba, kh¨n r»n d×u nhau xuèng (trong ®ã nhiÒu ng−êi kh«ng tù ®i ®−îc), võa ®i võa h« vang: \"§¶ ®¶o chÝnh 212

quyÒn Sµi Gßn! Hå ChÝ Minh mu«n n¨m!\". §oµn ng−êi trë vÒ vµ ng−êi ra ®ãn võa gÆp mÆt ®· véi «m nhau mõng mõng, tñi tñi råi bËt khãc nøc në. N−íc m¾t cña ngµy ®oµn tô. Hai m¾t t«i còng nhoµ ®i khi thÊy c¸c c«, b¸c, anh, chÞ ®Òu gÇy gß, xanh xao, T«i ch¨m chó l¾ng tªn nh÷ng ng−êi ®−îc trao tr¶. Suèt c¶ mét ngµy cã ba chuyÕn m¸y bay h¹ c¸nh, nh−ng kh«ng nghe thÊy tªn mét ng−êi b¹n nµo cña t«i. Nçi buån trén lÉn niÒm vui, t«i trë vÒ mµ thÊy hôt hÉng, m«ng lung. 8-9-1973 Trung ®oµn hµnh qu©n vÒ ®åi chÌ Bï Boong, mét ®ån ®iÒn chÌ cña Ph¸p tr−íc kia, nay ®· bá hoang, däc theo ®−êng Tr−¬ng TÊn Böu, nay gäi lµ ®−êng 14C, nèi liÒn víi ng· ba Tuy §øc, tØnh Qu¶ng §øc (nay lµ tØnh §¾c N«ng). T«i bÞ c¬n sèt rÐt hµnh h¹ nªn ë l¹i Léc TÊn hai ngµy, sau ®ã vÒ ®¬n vÞ cïng víi anh Dùc, phã ban t¸c chiÕn vµ anh HuyÕn, chñ nhiÖm trinh s¸t trung ®oµn. Ba anh em hµnh qu©n theo ®−êng nhùa cò, qua Bï §èp, Bï Gia MËp ®Ó vÒ Ban chØ huy trung ®oµn 271. Ph¶i nãi thªm r»ng, vïng Bï Gia MËp lµ n¬i khÝ hËu kh¾c nghiÖt nhÊt khu vùc phÝa nam. KhÝ hËu rÊt nãng nùc, hanh kh«, nhiÖt ®é ngoµi trêi kho¶ng 35 - 370C, nh−ng bªn kia (phÝa b¾c) Bï 213

Gia MËp, nhiÖt ®é chØ kho¶ng 17 - 180C. Trêi dï n¾ng, nh−ng kh«ng khÝ vÉn l¹nh, chóng t«i ph¶i mÆc thªm ¸o; ®ªm ®Õn, nÕu nh− kh«ng cã ®èng than cñi ®á hõng hùc bªn c¹nh th× khã lßng ngñ ®−îc. §éi c«ng t¸c chóng t«i n»m ë b×a rõng, c¹nh con tr¶ng nhá (®åi cá réng, cã rõng c©y bao quanh), s¸t ®−êng Tr−¬ng TÊn Böu. PhÝa bªn kia suèi lµ ban chÝnh trÞ vµ trung ®oµn bé ®ãng qu©n. Trong nh÷ng ngµy nµy, c¶ trung ®oµn 271 tËp trung chuÈn bÞ cho chiÕn dÞch ®¸nh chiÕm c¨n cø Bï Boong do qu©n ®éi ViÖt Nam Céng hoµ chiÕm gi÷, ¸n ng÷ ®−êng 14C ch¹y dµi sang Campuchia. §©y lµ tuyÕn ®−êng huyÕt m¹ch, tiÕp tÕ qu©n l−¬ng cña miÒn B¾c vµ miÒn §«ng Nam Bé cho mÆt trËn phÝa nam T©y Nguyªn. NhiÖm vô cña tæ c«ng t¸c cña chóng t«i lµ cïng lùc l−îng ®Þa ph−¬ng th©m nhËp vïng s©u, vïng xa, n¾m ch¾c ho¹t ®éng cña ®Þch ®ång thêi ®éng viªn, vËn ®éng bµ con b¶n lµng d©n téc tham gia ñng hé c¸ch m¹ng. §éi chóng t«i chia lµm nhiÒu tæ ®i vÒ c¸c ®Þa ®iÓm ®−îc ph©n c«ng. Cïng ®i víi t«i cã mét c¸n bé ®Þa ph−¬ng, ng−êi d©n téc dÉn ®−êng. T«i cã dÞp hái anh vÒ tôc lÖ \"cµ r¨ng c¨ng tai\" cña ng−êi £®ª. - Ng−êi d©n téc £®ª chóng t«i c−a hµm r¨ng trªn b»ng nh÷ng thanh nøa cËt s¾c. Hä cø cøa dÇn cho ®Õn khi c¶ hµm r¨ng trªn bÞ c¾t ®øt, chØ cßn l¹i ch©n r¨ng b»ng ph¼ng. Cßn hµm r¨ng d−íi 214

ng−êi ta mµi tõng r¨ng cho nhän - Anh tr¶ lêi. - ThÕ hä c−a vµ mµi r¨ng nh− vËy cã ®au kh«ng? - T«i hái l¹i. - TÊt nhiªn lµ rÊt ®au, m¸u ch¶y nhiÒu, nh−ng ë ®©y ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®èi víi con trai, con g¸i ®Õn tuæi tr−ëng thµnh. §èi víi viÖc x©u lç tai, sau khi x©u tai xong, ®Ó nã to dÇn, hµng ngµy, cè nhÐt mét vËt g× qua lç tai. §Õn khi giµ, hai lç ®ã bá lät qua mét ®o¹n ngµ voi trßn to ®eo lñng l¼ng. NÕu nã bÞ ®øt ra, ®−îc coi lµ ng−êi ®¹i phóc, c¶ céng ®ång sÏ t«n vinh, kÝnh träng. Ng−êi d©n £®ª víi b¶n chÊt méc m¹c, chÊt ph¸c, sèng du canh du c−, tù cung, tù cÊp, rÊt Ýt bÞ ¶nh h−ëng cña x· héi bªn ngoµi. Rõng ®· sinh ra vµ nu«i hä lín lªn, råi rõng còng sÏ ®−a hä trë vÒ víi céi nguån. Ng−êi d©n sèng ë ®©y ®Òu quan niÖm nh− vËy. B¶n lµng th−a thít, c¸c gia ®×nh co côm l¹i ë mét khu rõng riªng biÖt, kh«ng ®«ng ®óc nh− n«ng th«n vïng ®ång b»ng. Nói rõng T©y Nguyªn rÊt nhiÒu loµi thó, nh÷ng lÇn ®i c«ng t¸c vïng s©u, vïng xa, t«i ®· gÆp rÊt nhiÒu ho½ng. NÕu lóc nµo ®ã cã c¬ héi, m×nh sÏ ®i s¨n thó rõng. T«i Êp ñ kÕ ho¹ch ®ã. Mét h«m, tæ c«ng t¸c ®−îc nghØ mét ngµy sau chuyÕn ®i vïng s©u trë vÒ, t«i rñ thªm mÊy anh em trong ®¬n vÞ ®i s¨n. Nh−ng ai còng ¸i ng¹i v× bªn ngoµi c¬n m−a rõng vÉn r¶ rÝch. Cuèi cïng, 215

t«i quyÕt ®Þnh mét m×nh lªn ®−êng. V−ît qua nh÷ng tr¶ng trèng, ®i s©u vµo rõng giµ, nh×n bao qu¸t xung quanh, t«i thÊy phÝa tr−íc chõng 15 mÐt, mét khãm c©y ngang tÇm m¾t lay ®éng. NghÜ r»ng ë d−íi cã con thó, t«i gi−¬ng nßng khÈu AK vÒ h−íng ®ã víi ý ®Þnh bãp cß, nh−ng véi dõng l¹i, v× sî b¾n nhÇm ph¶i bé ®éi. Nh÷ng chuyÖn nh− thÕ ®· x¶y ra ë ®¬n vÞ råi. Gi©y phót chÇn chõ ch−a næ sóng ®ã ®· gióp ®µn nai ph¸t hiÖn ra t«i, véi vµng bá ch¹y mÊt hót. T«i tiÕc nuèi hïi hôi, ®uæi theo dÊu ch©n cßn ®Ó l¹i trªn mÆt ®Êt. Nh−ng khi ch¹m ®Õn ®Çu tr¶ng cá tranh kh¸ réng th× mÊt dÊu vÕt. §i s©u vµo gi÷a b·i c©y cá tranh mäc cao ®Õn ngùc, t«i b¾t gÆp mét ®èng cá kh« kh¸ cao. NghÜ r»ng ®©y lµ lÒu l¸n cña tôi biÖt kÝch, nªn t«i c¶nh gi¸c, nhÑ nhµng ®Õn xem xÐt. Khi biÕt ch¾c kh«ng cã g× nguy hiÓm, t«i míi ®øng lªn ®ã ®Ó dÔ quan s¸t xung quanh. PhÝa tr−íc mÆt kh«ng ®Çy chôc mÐt cã mét ®¸m cá tranh lung lay. T«i gi−¬ng khÈu tiÓu liªn AK lªn ng¾m b¾n, nh−ng sùc nhí c©u chuyÖn ®−îc nghe thêi cßn nhá: Nh÷ng con thó rõng khi bÞ b¾n, nÕu ch−a chÕt ngay, bao giê nã còng lao th¼ng vÒ n¬i ng−êi võa næ sóng. §Ó tr¸nh t×nh huèng nµy, t«i quyÕt ®Þnh chuyÓn sang ®øng b¾n, nh− vËy míi di chuyÓn vÞ trÝ kÞp thêi ®−îc. \"P»ng p»ng\", hai viªn ®¹n võa g¨m vµo khãm c©y th× mét con vËt lín xÐ r¹p nh÷ng bôi cá tranh mäc dµy, lao th¼ng vÒ n¬i t«i ®øng. Kh«ng 216

mét chót ho¶ng sî, tõ trªn cao t«i nh¶y bËt ng−êi vÒ bªn ph¶i, ®ång thêi xoay nhanh nßng sóng AK trong tay, h−íng vÒ con vËt bãp cß. ChÝnh mét trong hai viªn ®¹n ®ã ®· tróng vµo khíp vai ch©n tr−íc cña con thó, lµm nã gôc xuèng, thë hång héc ngay d−íi ®èng cá t«i ®ang ®øng. T«i x¸ch sóng l¹i gÇn, söng sèt khi thÊy mét con lîn rõng rÊt lín, mâm to vµ dµi, hai chiÕc r¨ng nanh nh« ra ngoµi. T«i vui mõng bÎ cß (bÎ ®Çu ngän c©y nhá ®Ó ®¸nh dÊu ®−êng ®i trong rõng), t×m ®−êng vÒ ®¬n vÞ, b¸o cho mäi ng−êi biÕt. Con lîn nÆng kho¶ng 150 kg, lµm cho bèn anh em ph¶i vÊt v¶ l¾m míi khªnh vÒ ®−îc. 18-10-1973 §oµn 95 biªn chÕ nh− mét s− ®oµn t¨ng c−êng, ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së c¸c trung ®oµn bé binh: 271, 201, 205; ph¸o binh 262; ®Æc c«ng 429 vµ mét tiÓu ®oµn thiÕt gi¸p M26, do t−íng T− lÖnh Hoµng CÇm chØ huy. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn trªn chiÕn tr−êng miÒn §«ng Nam Bé, trung ®oµn 271 chiÕn ®Êu trong ®éi h×nh s− ®oµn tæng hîp. Còng ph¶i nãi thªm r»ng, lùc l−îng chñ chèt cña trung ®oµn 271 lóc nµy cã tiÓu ®oµn 9 do anh KiÖm chØ huy vµ thªm tiÓu ®oµn 2 cña anh NguyÔn V¨n HuËn. TiÓu ®oµn 4 do anh Hµ V¨n Th¸i ®¶m nhËn võa bæ sung vµo. 217

TiÓu ®oµn 8 bæ sung lùc l−îng cho tiÓu ®oµn 7 cßn ë l¹i chèt gi÷ trªn m¶nh ®Êt Long An. Trung ®oµn chØ rót mét sè c¸n bé ®i theo. NhiÖm vô cña trung ®oµn chóng t«i lµ gi÷ v÷ng tuyÕn ®−êng Tr−¬ng TÊn Böu (®−êng 14 C) qua ng· ba Tuy §øc ®Õn chèt Bï Boong, ®ång thêi phèi hîp víi lùc l−îng ®Æc c«ng, ph¸o binh, xe t¨ng ®Ó tÊn c«ng, tiªu diÖt chèt nµy. Tr−íc lóc nhËn nhiÖm vô, tÊt c¶ bé ®éi ®−îc qu¸n triÖt: \"Ph¶i ®¸nh ch¾c th¾ng\", cho nªn viÖc chuÈn bÞ cho chiÕn dÞch ®−îc ph©n c«ng cô thÓ ®Õn tõng ®¬n vÞ, c¸ nh©n. Chóng t«i rÊt phÊn khëi vµ tin t−ëng khi ®−îc chiÕn ®Êu d−íi sù chØ huy cña vÞ t−íng giµ l·o luyÖn. Trong nh÷ng ngµy võa qua, t«i may m¾n ®−îc chøng kiÕn c¸ch lµm viÖc cña «ng. Ph¶i biÕt ch¾c ®−îc lùc l−îng, ho¶ lùc cña ®Þch bè trÝ nh− thÕ nµo, sau ®ã míi lªn ph−¬ng ¸n t¸c chiÕn. Tr−íc khi quyÕt ®Þnh trËn ®¸nh, «ng nghe c¸n bé tham m−u, trinh s¸t vµ c¸c bé phËn liªn quan b¸o c¸o cô thÓ, råi l¹i cïng mét sè trinh s¸t ®Õn hµng rµo d©y thÐp gai phÝa trong cïng cña c¨n cø Bï Boong, tËn m¾t chøng kiÕn sù bè trÝ lùc l−îng vµ hÖ thèng b¶o vÖ cña ®Þch. Cuèi cïng, «ng ®· cã mét ph−¬ng ¸n ®¸nh ®Þch cho bé ®éi ta rÊt hoµn h¶o. 3-11-1973 Kho¶ng 7 giê tèi, trung ®oµn 271 cïng c¸c ®¬n 218

vÞ kh¸c trong ®oµn 95 ®ång lo¹t hµnh qu©n tËp kÕt chiÕm lÜnh môc tiªu ®¶m nhiÖm. §ªm nay, bé m¸y cña c¸c trung ®oµn ho¹t ®éng hÕt c«ng suÊt. §¬n vÞ bé binh ®æ qu©n ®Õn nh÷ng ®iÓm träng yÕu, s½n sµng chê lÖnh xuÊt kÝch. Bé ®éi ®Æc c«ng tiÒn nhËp Ðm s¸t l« cèt vµ së chØ huy qu©n ®Þch, chê lÖnh cïng ®ång lo¹t dïng béc ph¸, thñ ph¸o tiªu diÖt môc tiªu víi chiÕn thuËt: \"§¸nh në hoa trong lßng ®Þch\". Bé ®éi ph¸o binh chØnh tÇm, h−íng ph¸o ®Õn c¸c môc tiªu ®· x¸c ®Þnh tõ tr−íc lÇn cuèi. Bé ®éi thiÕt gi¸p vµo vÞ trÝ tËp kÕt ë ngoµi cø ®iÓm. TÊt c¶ ®Òu chê ®Õn giê G cña hîp ®ång chiÕn ®Êu, cïng ®ång lo¹t næ sóng, theo chiÕn thuËt \"tõ trong ®¸nh ra, tõ ngoµi ®¸nh vµo\". 11 giê 30 ®ªm, ®−êng d©y th«ng tin liªn l¹c tõ Ban chØ huy trung ®oµn 271 ®Õn c¸c tiÓu ®oµn bÞ ®øt liªn tôc dï trªn tuyÕn d©y kh«ng cã ph¸o vµ bom ®Þch déi vµo. §¹i ®éi th«ng tin (C20) ®· cö mét tèp ba chiÕn sÜ mang theo tiÓu liªn AK vµ mét khÈu B40 ®i kiÓm tra nèi l¹i, nh−ng ®−êng d©y vÉn gi¸n ®o¹n, ba chiÕn sÜ còng kh«ng thÊy trë vÒ. Tr−íc t×nh h×nh ®ã, chiÕn sÜ NguyÔn V¨n Thµnh, ng−êi Thanh Ho¸, t©n binh võa tõ miÒn B¾c vµo, ®−îc ph©n c«ng lªn ®−êng, t×m vÞ trÝ vµ nèi ®−êng d©y bÞ ®øt ®ã. LÇn theo ®−êng ®i, Thµnh m¶i mª cÇm d©y ®iÖn d−íi ®Êt giËt nhÑ theo tõng ®o¹n mét. Khi anh ®i ®−îc kho¶ng nöa qu·ng ®−êng, bçng nhiªn sîi d©y trong tay ®ang cÇm ch÷ng l¹i. Anh cè g¾ng 219

giËt m¹nh h¬n, nh−ng nã kh«ng hÒ di chuyÓn. D−íi ¸nh tr¨ng, Thµnh ®· t×m ®−îc vÞ trÝ. Ai ®ã ®· cét chÆt ®o¹n d©y bÞ ®øt vµo th©n c©y mäc lóp xóp ngay s¸t lèi ®i. §ang cói xuèng loay hoay gì ®Çu d©y ®ã, anh giËt m×nh khi cã tiÕng h« to sau l−ng: \"§øng dËy. Gi¬ tay lªn!\". Anh bµng hoµng ng−íc nh×n lªn, xung quanh ®Çy lÝnh ®èi ph−¬ng ®ang chÜa sóng vµo. Chóng x«ng vµo ®Êm ®¸ anh tói bôi, khÈu sóng AK v¨ng ra xa. Chóng ®¸nh anh l¨n lén mÊy vßng trªn mÆt ®Êt, sau ®ã lÊy th¾t l−ng quÇn trãi chÆt hai tay vÒ phÝa sau. - Mµy tªn g×? Thuéc ®¬n vÞ nµo? - T«i lµ lÝnh míi nhËp ngò! - Thµnh g−îng ®au ®Ó tr¶ lêi. Chóng l¹i tiÕp tôc ®Êm, ®¸ anh. - Tao hái mµy tªn g×? Thuéc ®¬n vÞ nµo? - T«i tªn ChiÕn, võa tõ ngoµi B¾c vµo ®Õn ®©y chiÒu nay nªn kh«ng biÕt ®¬n vÞ tªn g×? - Sao chØ cã mét m×nh mµy ®i nèi d©y? - C¸c anh ë nhµ b¶o ®i lµ ®i, chø t«i ®©u biÕt g×. - Mµy quª ë ®©u? - T«i quª ë Thanh Ho¸. - Tao hái mµy ë Êp nµo, huyÖn nµo? - T«i ë Nga Hïng, Nga S¬n. - Ba, m¸ mµy thÕ nµo? Tªn g×? - Bè mÑ mÊt sím, t«i må c«i tõ lóc cßn nhá. 220

Kh«ng khai th¸c ®−îc th«ng tin nµo, chóng l¹i thi nhau ®Êm ®¸ anh. - \"B¸o Rõng\" b¸o vÒ trung t©m, ®· b¾t ®−îc mét tªn ViÖt céng. Nh−ng nã kh«ng khai b¸o g×. Xin chØ thÞ. HÕt. C¸ch n¬i Thµnh n»m ®é 5 mÐt, mét tªn lÝnh th«ng tin mang m¸y bé ®µm ®ang ®iÖn vÒ xin lÖnh cña chØ huy. T¹i chØ huy së cña t−íng Hoµng CÇm, trong lóc «ng ®ang ®øng bªn c¹nh tÊm b¶n ®å t¸c chiÕn, ch¨m chó theo dâi c¸c mòi tiÕn qu©n cña bé ®éi ta tiÒn nhËp vµo cø ®iÓm Bï Boong, bÊt ngê mét sÜ quan th«ng tin x«ng th¼ng ®Õn: - B¸o c¸o thñ tr−ëng, bé phËn ®µi kü thuËt (bé phËn chuyªn nghe ®µi ®Þch) võa nhËn ®−îc tin mét to¸n biÖt kÝch ®· b¾t ®−îc chiÕn sÜ th«ng tin cña ta, nh−ng ®ång chÝ ®ã vÉn ch−a khai b¸o g×. Míi võa nghe ®Õn ®©y, g−¬ng mÆt «ng tho¸ng chïng l¹i. Ngay sau ®ã, «ng lÊy b×nh tÜnh, gi¬ tay lªn xem ®ång hå. Lóc ®ã lµ 0 giê ngµy 4-11-1973, cßn h¬n bèn tiÕng n÷a míi ®Õn giê G, giê c¸c ®¬n vÞ ®· hîp ®ång ®ång lo¹t næ sóng. NÕu chiÕn sÜ bÞ b¾t ®ã ®Ó lé mét chót th«ng tin g× vÒ viÖc chuÈn bÞ ®¸nh cø ®iÓm Bï Boong ®ªm nay th× tæn thÊt cña qu©n ta sÏ rÊt lín. TÊt c¶ bé ®éi ®Æc c«ng cña ta ®· vµo hÕt phÝa bªn trong hµng rµo cø ®iÓm, kh«ng hÒ cã mét vËt che ch¾n. ¤ng chØ ®¹o sÜ quan tham m−u vµ sÜ quan th«ng tin ®øng bªn c¹nh t¨ng c−êng theo dâi s¸t sao c¸c nguån tin cña ®Þch vÒ diÔn biÕn cña chiÕn 221

sÜ bÞ b¾t ®ã. Mäi viÖc x¶y ra ph¶i b¸o c¸o trùc tiÕp ngay cho «ng. Tèp lÝnh biÖt kÝch cña ®Þch gåm chÝn ng−êi, tªn chØ huy mÆt x−¬ng x−¬ng, r©u quai nãn phñ ®Çy mÆt. H¾n lµ ng−êi ®· ®Êm ®¸, tra kh¶o Thµnh nhiÒu nhÊt. NhiÒu lóc ®au qu¸ t−ëng kh«ng chÞu ®−îc, Thµnh cè k×m l¹i, nÐn chÞu nh÷ng c¬n ®au ®Ó tØnh t¸o, v÷ng vµng, quyÕt kh«ng ph¶n béi ®ång ®éi, b¹n bÌ, nh÷ng ng−êi lu«n bªn anh, ®· cïng vµo sinh ra tö. Anh hiÓu r»ng, chØ cÇn ®Ó lé mét chót th«ng tin vÒ trËn ®¸nh cña ta trong ®ªm nay, ch¾c ch¾n sÏ cã rÊt nhiÒu, rÊt nhiÒu ®ång ®éi ph¶i hy sinh. Cßn ë ®©y, nÕu cã hy sinh, th× chØ riªng m×nh anh. Bän ®Þch vÉn ®iªn cuång ®Êm ®¸. Lo sî mét lóc nµo ®ã kh«ng lµm chñ ®−îc råi buét miÖng ®Ó lé th«ng tin, Thµnh liªn tôc lÈm bÈm, lÆp ®i, lÆp l¹i nh÷ng c©u ®· khai cho ®Þch. Sau mét håi tra tÊn, biÕt kh«ng khai th¸c ®−îc g×, chóng n¶n chÝ vµ ®iÖn vÒ xin lÖnh chØ huy. - \"B¸o Rõng\" gäi trung t©m! \"B¸o Rõng\" gäi trung t©m! Tªn ViÖt céng cøng ®Çu ®ã vÉn kh«ng khai b¸o g×, xin chØ thÞ. HÕt. Tèp biÖt kÝch ®−îc cÊp trªn chØ thÞ ph¶i ®−a Thµnh vÒ së chØ huy ë Kh¸nh Hoµ. §óng 7 giê s¸ng sÏ cã m¸y bay trùc th¨ng ®Õn ®ãn t¹i ng· ba Tuy §øc. Lóc nµy, ë së chØ huy t−íng Hoµng CÇm, c¸c ®¬n vÞ ®Æc c«ng b¸o vÒ: Bé ®éi ta ®· Ðp s¸t môc tiªu, ®ang chê lÖnh tÊn c«ng. C¸c trung ®oµn bé 222

binh, ph¸o binh, xe t¨ng ®· chiÕm lÜnh xong trËn ®Þa. TÊt c¶ s½n sµng ®îi lÖnh. Cø 10 ®Õn 15 phót, mét sÜ quan th«ng tin l¹i b¸o c¸o t×nh h×nh cña Thµnh. Kim ®ång hå cø chËm r·i nhÝch dÇn, nhÝch dÇn,... §· 3 giê 30, c¶ mÆt trËn vÉn yªn lÆng, thØnh tho¶ng míi cã mét lo¹t ph¸o cÇm canh tõ c¸c cø ®iÓm §¾c Song, §øc LËp b¾n vÒ khu rõng xung quanh. Cßn mét tiÕng n÷a míi ®Õn giê næ sóng. ¤ng vµ Ban chØ huy ®oµn 95 c¨ng m¾t chê ®îi, trong lßng thÇm mong giê G ®Õn nhanh. 4 giê... Qu¸ lo l¾ng cho trËn ®¸nh bÞ lé, mét sÜ quan ®øng c¹nh «ng thèt lªn: - B¸o c¸o thñ tr−ëng, hay ta cho thêi ®iÓm næ sóng sím h¬n 30 phót. Trong lßng «ng ®· cã lóc muèn quyÕt ®Þnh theo ph−¬ng ¸n ®ã, nh−ng nh÷ng kinh nghiÖm chØ huy tõng tr¶i m¸ch b¶o: H·y b×nh tÜnh, kiªn nhÉn, cè chê ®îi thªm. §Õn giê nµy c¶ mÆt trËn vÉn yªn lÆng, kh«ng mét chót ®éng tÜnh. ChiÕn sÜ bÞ b¾t vÉn ch−a hÒ khai b¸o cho ®Þch. 4 giê 15 phót... 4 giê 25 phót råi ®Õn 4 giê 30 phót, «ng thë phµo nhÑ nhâm, trªn g−¬ng mÆt në mét nô c−êi r¹ng rì, råi ®Ünh ®¹c ra lÖnh cho c¸c ®¬n vÞ næ sóng tÊn c«ng c¨n cø Bï Boong. \"ïng ïng, oµng oµng\"... C¶ tuyÕn ®−êng Tr−¬ng TÊn Böu vµ ng· ba Tuy §øc ®Õn cø ®iÓm 223

Bï Boong Çm Çm rung chuyÓn. Giê G ®· ®Õn, qu©n ta ®ång lo¹t ph¸t ho¶. Nh÷ng tiÕng næ liªn tiÕp ®anh vang, nh÷ng cét löa thay nhau bïng s¸ng c¶ mét gãc trêi ë phÝa cø ®iÓm Bï Boong. C¸c c¨n cø ph¸o binh ®Þch ë cø ®iÓm §¾c Song, §øc LËp lóc nµy c©m tÞt, kh«ng cã c¬ héi b¾n ph¸o vÒ trËn ®Þa ta. Chóng hoµn toµn bÞ khèng chÕ tr−íc nh÷ng lo¹t ph¸o ¸p ®¶o m·nh liÖt cña cña trung ®oµn ph¸o binh 262. TrËn ®¸nh hîp ®ång binh chñng ®· diÔn ra ®óng nh− ph−¬ng ¸n t¸c chiÕn ban ®Çu mµ t−íng Hoµng CÇm ®· chØ ®¹o. §Çu tiªn lµ bé ®éi ®Æc c«ng bÊt ngê ®¸nh thñ ph¸o vµo së chØ huy, c¸c l« cèt, tr¹i lÝnh, sau ®ã rót qu©n ra ngoµi. Bé ®éi ph¸o binh n· ®¹n tíi tÊp vµo cø ®iÓm. D−íi lµn ph¸o cña ta, xe t¨ng vµ bé binh ®ång lo¹t xung phong tÊn c«ng ¸p ®¶o qu©n ®Þch cßn sèng sãt cè thñ trong cø ®iÓm Bï Boong. Trêi võa s¸ng, chóng ta ®· tiªu diÖt vµ b¾t sèng toµn bé qu©n ®Þch ®ang chèt gi÷ trong cø ®iÓm. Tèp th¸m b¸o ®ang trªn ®−êng dÉn Thµnh vÒ tËp kÕt t¹i ng· ba Tuy §øc ®Ó chê m¸y bay trùc th¨ng ®ãn vÒ Kh¸nh Hoµ, bÊt ngê nghe tiÕng sóng næ bao quanh, bèi rèi ho¶ng sî, kÐo nhau rót s©u vµo rõng. Trªn ®−êng ch¹y, ®Ó b¶o ®¶m an toµn, chóng trãi hai khuû tay Thµnh sau l−ng, b¾t anh v¸c mét khÈu sóng B40 cã l¾p ®Çu ®¹n, nh−ng ®· th¸o liÒu phãng råi ®Èy ®i tr−íc tèp biÖt kÝch mét kho¶ng c¸ch (khÈu sóng B40 nµy lµ cña nhãm 224

chiÕn sÜ th«ng tin ®i nèi d©y tr−íc Thµnh bÞ chóng phôc kÝch giÕt chÕt). Suèt c¶ ngµy h«m ®ã, chóng n»m im trong rõng, kh«ng d¸m ra ngoµi, sî bé ®éi ta tiªu diÖt. Kho¶ng 5 giê 30 phót chiÒu, chóng l¹i b¾t Thµnh v¸c sóng B40 ®i tr−íc ®Ó t×m ®−êng vÒ. Võa tõ trong rõng rËm th× gÆp b·i s×nh, Thµnh nh×n xuèng mÆt ®Êt cã lèi mßn nhá, rÊt nhiÒu dÊu dÐp ca r« (dÐp cao su Trung Quèc phÝa d−íi khÝa c¹nh ca r«). BiÕt ch¾c lµ ®−êng chuyÓn qu©n cña bé ®éi m×nh, anh dÉn chóng ®i theo lèi mßn ®ã. Khi ®Õn ch©n mét ®åi träc, Thµnh dù ®o¸n trªn ®åi nhÊt ®Þnh cã bé ®éi ta chèt gi÷, tèp lÝnh ngôy kh«ng hÒ nhËn biÕt ®−îc, cø th¶n nhiªn ®i theo sau. D−íi ¸nh tr¨ng s¸ng cña ®ªm r»m, Thµnh ph¸t hiÖn ë phÝa tr−íc cã mét m« ®Êt nh« lªn. Ph¸n ®o¸n cã qu©n ta ë ®ã, nhÊt lµ khi ph¸t hiÖn thÊy cã ng−êi ®ang quan s¸t m×nh cïng tèp lÝnh, anh véi l¨n xuèng ®Êt vµ h« to: - Em lµ gi¶i phãng ®©y. PhÝa sau lµ ®Þch ®Êy. Ngay lËp tøc, bé ®éi ta ë c¸c c«ng sù xung quanh ®ång lo¹t x«ng ra b¾t sèng toµn bé tèp lÝnh biÖt kÝch. Sau trËn ®¹i th¾ng Bï Boong, t−íng Hoµng CÇm ®· quyÕt ®Þnh ®Ò nghÞ tÆng th−ëng Hu©n ch−¬ng ChiÕn c«ng h¹ng Ba cho NguyÔn V¨n Thµnh, chiÕn sÜ th«ng tin C20 thuéc trung ®oµn 271. 6-11-1973 225

Vµo kho¶ng 8 giê s¸ng, t«i vµ ba ng−êi n÷a ®−îc cÊp trªn giao nhiÖm vô dÉn gi¶i tï binh trong trËn ®¸nh chiÕm ë c¨n cø Bï Boong vÒ MiÒn. T«i cã nhiÖm vô ®−a h¬n 60 tï binh vÒ n¬i tËp trung ®Çy ®ñ qu©n sè vµ tuyÖt ®èi an toµn. §−êng ®i kh¸ xa, hai bªn ®−êng lµ rõng c©y rËm r¹p, v¾ng vÎ, kh«ng mét bãng ng−êi. Trong khi ®ã, nh÷ng ng−êi lÝnh bÞ b¾t ®a sè lµ ng−êi d©n téc. Hä th«ng th¹o ®Þa h×nh, rÊt cã tµi trong viÖc lÈn trèn khi vµo rõng s©u. Thùc t×nh, ban ®Çu t«i còng lo, nhÊt sè tï binh ®«ng, kh«ng hÒ bÞ trãi buéc. Däc ®−êng ®i, nÕu hä ®ång lo¹t v©y chÆt, khèng chÕ m×nh råi trèn tho¸t th× sao? NhiÖm vô ®−îc giao dï rÊt nguy hiÓm, nh−ng ®· lµ ng−êi lÝnh th× kh«ng ®−îc phÐp chïn b−íc, tho¸i th¸c. T«i h¹ quyÕt t©m ph¶i ®−a chóng vÒ giao nép cho MiÒn thËt an toµn vµ ®Çy ®ñ qu©n sè. Sau khi suy nghÜ, t«i quyÕt ®Þnh tr−íc lóc lªn ®−êng ph¶i tËp trung tÊt c¶ tï binh l¹i ®Ó lµm c«ng t¸c t− t−ëng. - C¸c anh ®ang ®øng ë ®©y lµ may m¾n nhÊt råi. Sù sèng ®· n»m ch¾c trong tay, c¸c anh nªn hiÓu ®iÒu ®ã, v× khi ®· bÞ chóng t«i b¾t th× kh«ng ph¶i lao vµo mòi tªn, hßn ®¹n n÷a. C¸ch m¹ng sÏ cã chÝnh s¸ch khoan hång. H·y t×m mét h−íng ®i kh¸c, ®õng trë vÒ cÇm sóng tham gia chiÕn trËn n÷a. Nh÷ng ng−êi th©n ®ang chê mong c¸c anh trë vÒ nguyªn vÑn. 226

T«i nãi ®Õn ®©y, nhiÒu ng−êi trong ®¸m tï binh sôt sïi khãc. - B©y giê c¸c anh xÕp hµng ba (®Ó t«i dÔ quan s¸t) theo tuyÕn ®−êng mßn tr−íc mÆt ®i vÒ n¬i tËp trung. T«i gi¬ tay lªn chØ h−íng vµ ra lÖnh xuÊt ph¸t. §oµn lÝnh tï binh ®i tr−íc, cßn t«i ®i sau cïng víi khÈu tiÓu liªn AK ®· lªn ®¹n s½n. Khi c¶ ®oµn võa ra ngoµi b×a rõng, nh×n vÒ mÐp tr¶ng bªn c¹nh, ph¸t hiÖn mét con qu¹ ®en ®Ëu trªn ngän m¨ng tre. RÊt nhanh, t«i quú xuèng gi−¬ng nßng sóng AK vÒ phÝa con qu¹, ng¾m vµ bãp cß. Mét tiÕng næ \"®oµng\" vang lªn, ®oµn tï binh ®ang ®i giËt m×nh ho¶ng sî, véi quay l¹i nh×n. Tõ trªn cao con qu¹ ®en bÞ tróng ®¹n lao th¼ng xuèng mÆt ®Êt. TiÕng xuýt xoa th¸n phôc, tiÕng x× xµo bµn t¸n trong ®¸m tï binh r©m ran. T«i biÕt r»ng, hä ®· sî tµi thiÖn x¹ cña m×nh nªn kh«ng dÔ dµng bá ch¹y khi ®i qua nh÷ng ®o¹n rõng giµ heo hót. Khi vÒ ®Õn ®Þa ®iÓm tËp trung cña MiÒn, trong s¸u ®oµn dÉn ®i, chØ cã ®oµn t«i lµ giao nép tï binh ®Çy ®ñ, c¸c ®oµn kh¸c ®Òu cã mét, hai ng−êi bá trèn. T«i hái mét ng−êi b¹n: - Tï binh ch¹y tho¸t nh− thÕ nµo? - Khi võa ®Õn ®o¹n rõng giµ, bªn c¹nh cã vùc s©u, mÊy tªn lÝnh ng−êi ng−êi d©n téc bÊt ngê cuén trßn m×nh l¹i, råi l¨n xuèng ®ã. Chóng lao 227

rÊt nhanh, m×nh b¾n c¶ gÇn mét b¨ng ®¹n AK mµ ch¼ng cã hÒ hÊn g×. - Anh tr¶ lêi. 28-11-1973 T«i ®−îc cÊp trªn ®iÒu vÒ tiÓu ®oµn 8, n¬i t«i ®· sèng, chiÕn ®Êu vµ tr−ëng thµnh. Khi vÒ ®Õn tiÓu ®oµn bé, ra ®ãn t«i cã anh Hïng, anh Träng lµ chÝnh trÞ viªn vµ tiÓu ®oµn tr−ëng, còng míi ®−îc bæ sung tõ mét ®¬n vÞ kh¸c cña MiÒn. L·nh ®¹o cò cña tiÓu ®oµn t«i kh«ng cßn ai n÷a. Sau khi trung ®oµn tõ Bê VÐt hµnh qu©n vÒ Léc TÊn, phÇn lín c¸n bé chiÕn sÜ bæ sung cho tiÓu ®oµn 7 ®ang chèt gi÷ ë Long An, chØ cã mét sè Ýt c¸n bé ®−îc ®iÒu vÒ trung ®oµn, trong ®ã cã t«i. Giê ®©y, chóng t«i lµ c¸n bé khung vÒ x©y dùng l¹i tõ ®Çu tiÓu ®oµn 8. T«i theo anh Hïng vÒ nhËn c«ng t¸c ë ®¹i ®éi 1 chñ c«ng. Nãi lµ ®¹i ®éi nh−ng c¶ ®¬n vÞ chØ cã bèn ng−êi: ®¹i ®éi tr−ëng Ph¹m Huy Th«ng, mét cËu liªn l¹c, mét y t¸, mét nu«i qu©n. TÊt c¶ qu©y trong hai chiÕc hÇm c«ng sù nèi víi nhau b»ng mét ®o¹n giao th«ng hµo. T«i cïng anh Hïng vµo c«ng sù mµ ®¹i ®éi tr−ëng Th«ng ®ang ngåi trong ®ã. Khi võa gÆp nhau, hai anh b¾t tay chµo rÊt th©n thiÖn. §Ó cuéc nãi chuyÖn ®−îc tù nhiªn, t«i theo lèi giao th«ng hµo, sang hÇm chiÕn sÜ liªn l¹c ë c«ng sù kÕ bªn. Qua c©u chuyÖn, t«i biÕt cËu ta tªn lµ Hoµn, 228

rÊt ®Ñp trai, ng−êi Thanh Ho¸. C©u chuyÖn cña chóng t«i ®ang r«m r¶, ®ét nhiªn, anh Hïng vµ anh Th«ng ®Õn cöa hÇm nãi: - Anh xin lçi Minh. Em trÎ qu¸, cø ngì ®ã lµ liªn l¹c cho ban chØ huy tiÓu ®oµn nªn kh«ng biÕt ®Ó mêi vµo. Giäng nãi åm åm cña anh Th«ng vang lªn. - Kh«ng sao ®©u anh ¹. Em thÊy hai anh ®ang bËn c«ng viÖc nªn sang bªn nµy nãi chuyÖn víi cËu Hoµn th«i. 29-11-1973 Kho¶ng 7 giê tèi, t«i vµ anh Th«ng vÒ trung ®oµn ®Ó nhËn t©n binh võa tõ ngoµi B¾c vµo. LÇn nµy c¶ ®¬n vÞ ®−îc bæ sung 16 chiÕn sÜ. Trong sè ®ã cã hai tiÓu ®éi tr−ëng. Nh− vËy, ®¹i ®éi 1 ®· cã qu©n sè cña mét trung ®éi. §ã lµ trung ®éi 1 do t«i chØ huy. Trong líp t©n binh ®ã cã mét chiÕn sÜ tªn lµ TÜnh, quª ë Ninh B×nh. Ngay tõ ®Çu, cËu ta ®· g©y cho t«i sù chó ý ®Æc biÖt. §Çu träc, da tr¾ng, ng−êi h¬i mËp, c¸i ngæ ng¸o, bÊt cÇn ®êi th× hiÖn râ trªn g−¬ng mÆt. Víi mäi ng−êi trong trung ®éi t«i xö sù rÊt th©n thiÖn vµ ch©n t×nh, nh−ng ®èi víi cËu ta trong nh÷ng ngµy ®Çu t«i vÉn gi÷ mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. Cã mét lÇn, cËu ta thèt lªn tr−íc mÆt t«i: - Nµy «ng Minh, chóng t«i vµo ®©y lµ ®Ó chiÕn 229

®Êu víi qu©n thï, chø kh«ng ph¶i giao tÝnh m¹ng cña m×nh cho mét ng−êi trÎ m¨ng, l·nh ®¹o ó í ®©u nhÐ. Lóc ®ã t«i 21 tuæi, cã thÓ cßn Ýt tuæi h¬n cËu ta. - Anh em chóng ta cïng mét trung ®éi, råi ®©y trong chiÕn ®Êu lu«n sèng chÕt bªn nhau. TÜnh cø yªn t©m, m×nh sÏ cè g¾ng. - T«i tr¶ lêi. Nghe t«i nãi vËy, cËu ta cã vÎ dÞu ®i. 2-12-1973 T«i ®−îc lÖnh dÉn trung ®éi cña m×nh vÒ chèt gi÷ ë l−ng chõng cao ®iÓm 904, n»m gi÷a hai con ®−êng ®Òu b¾t nguån tõ trôc ®−êng 14 tõ ngoµi §¾k Mil ch¹y vÒ ng· ba ThuËn H¹nh. PhÝa ®«ng lµ ®−êng 8B (nay lµ ®−êng 14) qua §¾k Song vÒ Gia NghÜa. PhÝa t©y cã ®−êng ch¹y vÒ ng· ba Tuy §øc (®−êng 14C). Cao ®iÓm nµy n»m ë vÞ trÝ rÊt lîi h¹i ®Ó khèng chÕ, kiÓm so¸t ®−êng 14 chiÕn l−îc, ®−êng vËn chuyÓn qu©n l−¬ng cña bé ®éi ta trªn hai chiÕn tr−êng B2 vµ B3 T©y Nguyªn. Rêi ban chØ huy ®¹i ®éi, m−êi b¶y anh em chóng t«i v−ît qua mét b·i s×nh lÇy kh¸ réng vµ dµi, ch¹y ven b×a rõng giµ. VÞ trÝ t«i chän ®Ó triÓn khai lùc l−îng n»m gi÷a ®åi c©y cæ thô, c¸ch b·i s×nh chõng mét kil«mÐt vµ bè trÝ lùc l−îng ba tiÓu ®éi theo ®éi h×nh chiÕn ®Êu ch÷ A. §−êng liªn l¹c gi÷a c¸c tiÓu ®éi vµ hÇm chØ huy n»m ë gi÷a ®−îc nèi b»ng giao th«ng hµo, t«i h−íng dÉn cho anh em ngôy trang rÊt kü. Nh÷ng bê ®Êt 230

võa míi ®−îc ®µo, phï hîp víi c¶nh vËt xung quanh. T«i chØ thÞ cho c¸c tiÓu ®éi ph¶i thay phiªn nhau canh g¸c 24/24 giê, ®Ò phßng ®Þch tËp kÝch bÊt kú lóc nµo. Xung quanh chóng t«i ®Òu cã ®Þch nªn kh«ng thÓ l¬ lµ. T«i ph¶i th−êng xuyªn ®Õn tõng c«ng sù kiÓm tra viÖc canh g¸c vµ tinh thÇn s½n sµng chiÕn ®Êu cña bé ®éi ta. Thùc ra ®èi víi t«i, lóc ®ã vÉn lµ tuæi ¨n tuæi ngñ nh− ®a sè anh em trong ®¬n vÞ, vµo bÊt cø thêi ®iÓm nµo còng cã thÓ n»m ngñ say s−a nh− chÕt. Ban ngµy tØnh t¸o ®i kiÓm tra anh em chø ban ®ªm lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i. MÆc dï t«i ®· dïng nhiÒu biÖn ph¸p chèng l¹i c¬n buån ngñ, nh−ng xem ra còng ch¼ng cã mÊy hiÖu qu¶. Cã nh÷ng ®ªm, do ngñ qu¸ say mµ t«i quªn mÊt viÖc kiÓm tra, ®«n ®èc anh em. §«i khi ë trªn chiÕn tr−êng, chØ cÇn mét chót l¬ lµ, mÊt c¶nh gi¸c, ®Ó ®Þch lät vµo trËn ®Þa mµ kh«ng hÒ hay biÕt, sÏ ph¶i tr¶ gi¸ b»ng rÊt nhiÒu sinh m¹ng, nhÊt lµ giê ®©y t«i ®ang ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ®¬n vÞ gÇn 20 ng−êi. Cuèi cïng, t«i ®· t×m cho m×nh mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu. §ã lµ, sau khi c¬m tèi, cè g¾ng uèng mét bông c¨ng trßn n−íc chÌ xanh (ë ®©y chÌ rõng mäc rÊt nhiÒu). Trong ®ªm, dï cã ngñ say thÕ nµo ®i n÷a còng ph¶i thøc dËy ®Ó gi¶i quyÕt \"m©u thuÉn néi t¹i\". Nh÷ng thêi ®iÓm nµy lµ lóc t«i ®i kiÓm tra anh em canh g¸c. Nhê ®Ò cao c¶nh gi¸c mµ s¸ng ngµy 22-12-1973, anh em ®· ph¸t hiÖn tõ xa mét ®¹i ®éi th¸m b¸o ®Þch ®i c¾t qua ®éi h×nh trung ®éi ®ang chèt gi÷. 231

RÊt kÞp thêi, tæ g¸c cö ng−êi vÒ b¸o cho t«i. Toµn trung ®éi ®−îc b¸o ®éng. Nh÷ng ng−êi say giÊc ngñ véi vµng tØnh dËy, mang sóng ®¹n vÒ vÞ trÝ chê qu©n ®Þch ®Õn. Tèp lÝnh ®i ®Çu kho¶ng h¬n chôc tªn ®Õn c¸ch chèt tiÒn tiªu 10 mÐt, mét sè anh em nãng ruét muèn b¾n ngay. T«i ®øng gÇn ra hiÖu ®Ó bän chóng ®Õn gÇn h¬n n÷a. Qu©n ®Þch dï cã ngay s¸t c¹nh còng khã mµ ph¸t hiÖn ra v× chóng t«i ngôy trang c«ng sù rÊt khÐo. §óng nh− t«i nhËn ®Þnh, khi kho¶ng c¸ch chØ cßn l¹i h¬n 5 mÐt, tèp lÝnh ®i ®Çu vÉn kh«ng cã g× kh¸c l¹. T«i ra lÖnh tÊn c«ng. TÊt c¶ anh em ®ång lo¹t næ sóng vµo ®éi h×nh hµnh qu©n cña ®Þch. Tèp lÝnh phÝa tr−íc nh¸o nhµo, ®æ ng· sãng soµi trªn mÆt ®Êt, kªu la th¶m thiÕt. Cßn nh÷ng tªn ®i sau lïi l¹i, bá ch¹y vµo rõng, kh«ng cã mét chót ph¶n kh¸ng nµo. T«i dù ®o¸n thÕ nµo còng cã ph¸o binh ®Þch ë cø ®iÓm xung quanh déi ®Õn, nªn quyÕt ®Þnh kh«ng cho bé ®éi xuÊt kÝch truy ®uæi. M−êi l¨m phót sau ®ã, tõng lo¹t ph¸o chôp, ph¸o khoan, ph¸o ®µo tíi tÊp déi lªn ®Çu chóng t«i. Nhê chuÈn bÞ tõ tr−íc, bé ®éi ta nhanh chãng chui s©u vµo c«ng sù tró Èn. Sau trËn ®ã, c¶ trung ®éi t«i ®Òu an toµn, kh«ng ai bÞ th−¬ng vong. PhÝa ngoµi c«ng sù cã 11 x¸c lÝnh ®èi ph−¬ng n»m l¹i, chóng t«i chê qu©n ®Þch ®Õn lÊy, nh−ng suèt c¶ ngµy h«m ®ã, kh«ng cã mét tªn nµo bÐn m¶ng tíi. 232

TrËn ®¸nh nµy ®· khiÕn tinh thÇn anh em trong trung ®éi phÊn chÊn vµ tù tin h¬n. T×nh c¶m ®ång chÝ, ®ång ®éi trong ®¬n vÞ thªm th¾t chÆt. T«i rÊt mõng vµ tù hµo. §Æc biÖt lµ cËu TÜnh ngang ngang, b©y giê ®· thay ®æi h¼n, ngay tõ lèi x−ng h«, dï h¬n t«i mét tuæi, nh−ng TÜnh cø gäi t«i b»ng anh vµ tù x−ng lµ em. Ban ®Çu, t«i còng h¬i ng−îng, b¶o TÜnh cø x−ng h« nh− tr−íc ®©y cho dÔ, nh−ng cËu ta vÉn cø kh¨ng kh¨ng nãi: - Anh lµ chØ huy, x−ng h« nh− vËy lµ ®óng råi. LÏ ra bän em ë ®©y ph¶i gäi anh b»ng thñ tr−ëng. Nh−ng mµ th«i, th«ng c¶m cho chóng em nhÐ. T«i ch¼ng biÕt nãi g× h¬n nªn cø ®Ó thÕ. VÊn ®Ò chÝnh lóc nµy lµ anh em trong trung ®éi ph¶i thËt sù ®oµn kÕt, g¾n bã, th−¬ng yªu ®ïm bäc nhau. §Æc biÖt, mäi ng−êi rÊt tin t−ëng t«i, ng−êi chØ huy hä. Cã nh− vËy, trong chiÕn ®Êu khã kh¨n, ¸c liÖt víi ®Þch, chóng t«i míi chiÕn th¾ng vµ v−ît qua ®−îc. Nh÷ng ngµy sau ®ã bän ®Þch liªn tôc n· ph¸o ®Õn ®iÓm chèt gi÷ cña chóng t«i. Con sè bé ®éi th−¬ng vong trong ®¬n vÞ ®−îc h¹n chÕ tèi ®a nhê nh÷ng c«ng sù n»m s©u trong lßng ®Êt rÊt kiªn cè vµ ch¾c ch¾n. Tuy nhiªn, tuyÕn ®−êng ®i vÒ Ban chØ huy ®¹i ®éi vµ tiÓu ®oµn kh¸ xa, nhÊt lµ ph¶i quen b·i s×nh lÇy, kh«ng cã vËt che ch¾n trong lóc ®Þch déi ph¸o, dÔ g©y th−¬ng vong cho bé ®éi. 23-12-1973 Theo kÕ ho¹ch, ngay buæi s¸ng h«m qua, t«i ®· 233

cö ng−êi vÒ phÝa sau nhËn g¹o vµ thùc phÈm cho ®¬n vÞ, nh−ng do cã trËn chiÕn víi tôi th¸m b¸o ®Þch kÐo dµi suèt c¶ ngµy nªn nhiÖm vô ®ã kh«ng thÓ thùc thi. Mäi ng−êi còng nh− t«i ph¶i nhÞn ®ãi tÝnh ®Õn b©y giê ®· gÇn hai ngµy. Hai chiÕn sÜ ®−îc cö ®i tõ s¸ng sím vÉn ch−a thÊy vÒ. T«i cø lo nghÜ m·i: Kh«ng biÕt cã ai gÆp tr¾c trë kh«ng khi ®¹n ph¸o cña ®Þch vÉn liªn tôc déi ®Õn tuyÕn ®−êng. Ngµy h«m qua cßn lo ®¸nh ®Þch nªn mäi ng−êi quªn ®i b÷a ¨n. H«m nay ngåi chê chóng ®Õn, mµ ch¼ng ®øa nµo bÐn m¶ng. Sù nhµn rçi nµy khiÕn c¬n ®ãi mß ®Õn hµnh h¹ anh em chóng t«i. 10 giê s¸ng, c¸i ®ãi giµy vß, tra tÊn, bông t«i vµ mäi ng−êi cån cµo, s«i ïng ôc. Ban ®Çu cø nghÜ uèng n−íc thËt nhiÒu sÏ lÊp ®Çy c¸i d¹ dµy trèng rçng. Nh−ng khi trong bông chØ cã n−íc th× khã chÞu h¬n. NhiÒu anh em kh«ng chÞu ®−îc ®· l¶ ®i. Chóng t«i t×m kiÕm mái m¾t c¶ khu rõng giµ nµy còng kh«ng cã g× ¨n ®−îc. Tr¨n trë, bµn luËn m·i, cuèi cïng anh em ®i ®Õn thèng nhÊt, dïng l¸ \"bÐp\" (lo¹i rau rõng) ®ang mäc ®Çy xung quanh chèt, h¸i vÒ nÊu canh ¨n t¹m cho qua c¬n ®ãi. Nh−ng chÝnh gi¶i ph¸p ®ã ®· ®em ®Õn cho chóng t«i mét t×nh huèng rÊt nguy hiÓm. §a sè c¸c chiÕn sÜ trong trung ®éi, kÓ c¶ t«i ®· bÞ ngé ®éc sau khi ¨n thø l¸ rõng nµy. NÕu nh− chiÒu h«m ®ã ®Þch vµo th× cÇm ch¾c th−¬ng vong. 234

Khi trêi gÇn tèi, l−¬ng thùc thùc phÈm míi ®−îc mang vÒ. Trong chuyÕn hµng võa nhËn vÒ, chóng t«i rÊt vui mõng khi mçi ng−êi ®−îc cÊp mét bé quÇn ¸o ka ki mµu xanh, v¶i T« Ch©u. §ã lµ quµ cña B¸c T«n võa tõ miÒn B¾c göi vµo, tÆng c¸c c¸n bé, chiÕn sÜ ta ë chiÕn tr−êng miÒn §«ng Nam bé nh©n kû niÖm Ngµy thµnh lËp Qu©n ®éi 22 th¸ng 12. CÇm bé quÇn ¸o mµu xanh trªn tay, t«i r−ng r−ng n−íc m¾t nhí vÒ ngµy nµo, anh em ®ång ®éi còng nhËn nh÷ng bé quÇn ¸o nh− thÕ nµy ë ngoµi B¾c xa x«i, råi vµo ®©y chiÕn ®Êu. Bao kû niÖm trµn vÒ trong t«i, nhí c¸c b¹n Nam vµ Hång ®· cho m¸u ®Ó m×nh hoµn thµnh b¶n \"QuyÕt t©m th−\" tr−íc lóc lªn ®−êng vµo chiÕn tr−êng. Bao b¹n bÌ ®ång ®éi quanh t«i lóc ®ã ®Òu kho¸c trªn m×nh cïng mét mµu xanh nh− thÕ nµy. VËy mµ, ®i ®©u råi c¸c b¹n... N−íc m¾t t«i tù nhiªn l¨n dµi trªn hai m¸... - Anh Minh ¬i! Mêi anh l¹i ¨n c¬m! TiÕng cËu TÜnh ë bªn c¹nh gäi lµm t«i giËt m×nh trë vÒ thùc t¹i, véi vµng lÊy èng tay ¸o lau nhanh n−íc m¾t. 26-12-1973 Buæi chiÒu, cÊp trªn bæ sung cho trung ®éi t«i thªm ba ng−êi. §ã lµ anh Ch−¬ng, lín h¬n t«i ba tuæi, míi tõ ngoµi B¾c vµo vµ c¸c anh Th¨ng, §iÒn, ®Òu lµ trung ®éi phã. Hai anh vµo ®©y tõ 235

nh÷ng n¨m 1965 - 1966, ng−êi cña C50, tõ MiÒn võa bæ sung vÒ. LÇn ®Çu tiªn trong trung ®éi cã cÊp d−íi h¬n m×nh rÊt nhiÒu tuæi, t«i c¶m thÊy ¸i ng¹i v« cïng. Kh«ng ®¬n thuÇn lµ x−ng h«, mµ ra mÖnh lÖnh chØ huy hä ra sao? C¸c anh cã hiÓu cho kh«ng? Trong chiÕn ®Êu, mÖnh lÖnh lµ mÖnh lÖnh, kh«ng nÓ nang, v× sù sèng cßn cña c¶ tËp thÓ anh em trong ®¬n vÞ. Nh− ®äc ®−îc nh÷ng b¨n kho¨n trong t«i, anh Th¨ng ®· chñ ®éng lªn tiÕng: - Minh cø yªn t©m, anh vµ anh §iÒn ë ®©y, tuy cã h¬n em nhiÒu tuæi, nh−ng lµ cÊp d−íi. Trong chiÕn ®Êu, c¸c anh sÏ tuyÖt ®èi chÊp hµnh mäi mÖnh lÖnh chØ huy cña em. Nghe c¸c anh nãi, t«i ®· m¹nh d¹n vµ tù tin h¬n. Chóng t«i nãi chuyÖn víi nhau vÒ hoµn c¶nh gia ®×nh, quª h−¬ng ë ngoµi B¾c yªu dÊu. ChÝnh sù cëi më ®ã ®· ®Èy t«i vµo hoµn c¶nh khã xö vµ h¬i ng−îng ngïng. - Anh chÞ ë ngoµi B¾c ®−îc mÊy ch¸u råi? - T«i lªn tiÕng hái anh Th¨ng. - Gia ®×nh anh ®−îc mét ch¸u g¸i. - Anh tr¶ lêi. - ThÕ ch¸u g¸i cña anh chÞ n¨m nay bao nhiªu tuæi råi? - N¨m nay ch¸u ®· m−êi b¶y tuæi. T«i s÷ng ng−êi, giËt m×nh, ng−îng ngïng, c¶m thÊy nh− m×nh ®ang cã lçi, víi lèi x−ng h« kiÓu ngang ngang nµy. Lóc ®ã, t«i chØ lín h¬n c« con g¸i cña anh cã bèn tuæi. Chóng t«i lÆng im mét lóc, nh−ng ®· ®©m lao 236

th× ph¶i theo lao. T«i tiÕp tôc hái: - Cho em xin lçi. Anh Th¨ng bao nhiªu tuæi? - Anh ®· sang tuæi 43, cßn anh §iÒn h¬n anh mét tuæi. Em ®õng ng¹i vÒ c¸ch x−ng h« nµy. Anh em m×nh vµo ®©y ®· nh− con mét nhµ. VÊn ®Ò chÝnh lµ tÊt c¶ mäi ng−êi trong trung ®éi ta rÊt tin t−ëng vµo sù chØ huy cña em. Khi c¸c anh võa vÒ ®Õn tiÓu ®oµn, mäi ng−êi ®· ca ngîi em rÊt nhiÒu. Còng trong ngµy h«m ®ã, ®¹i ®éi 1 cña t«i quy tô vÒ mét ®Þa ®iÓm. Ban chØ huy ®¹i ®éi cã thªm trung ®éi 2 võa míi thµnh lËp, ®ãng qu©n ë phÝa sau l−ng chóng t«i, gÇn c¹nh con suèi nhá. Giê ®©y, trung ®éi t«i ®· cã ®ång ®éi ë xung quanh, trong chiÕn ®Êu víi qu©n thï kh«ng cßn lÎ loi nh− tr−íc. Mäi khã kh¨n, hiÓm nguy ®· ®−îc san sÎ. §éi h×nh chiÕn ®Êu ®· n©ng lªn cÊp ®¹i ®éi. Trong Ban chØ huy cã thªm anh NguyÔn V¨n Goßng, ®¶m nhiÖm chøc ®¹i ®éi phã. 2-1-1974 Vµo kho¶ng 8 giê tèi, t«i cïng anh Goßng vÒ khu vùc ®åi chÌ nhËn anh em t©n binh tõ miÒn B¾c vµo bæ sung cho ®¬n vÞ. Trung ®éi t«i ®−îc thªm s¸u chiÕn sÜ, chñ yÕu lµ ng−êi Nga S¬n, Thanh Ho¸, cßn l¹i phÇn lín tËp trung cho trung ®éi 3 võa ®−îc cÊp trªn quyÕt ®Þnh thµnh lËp trong ngµy. 4-1-1974 Kho¶ng 9 giê, trong ®ît ph¸o ®Çu tiªn cña ®Þch ë c¸c cø ®iÓm xung quanh déi ®Õn, cËu Hoµn liªn l¹c 237

bÞ mét m¶nh ®¹n ph¸o c¾m vµo cét sèng trong lóc xuèng suèi lÊy n−íc. Hoµn lµ con trai duy nhÊt cña «ng gi¸m ®èc Ty Th−¬ng nghiÖp Thanh Ho¸. Khi cßn ë ngoµi B¾c, mÆc dï thiÕu mét tuæi míi ®ñ tuæi nhËp ngò, nh−ng cËu ta ®· khai t¨ng tuæi ®Ó xung phong ®i bé ®éi. Sù trÎ trung, ng©y th¬, nhanh nhÑn cña Hoµn ®· khiÕn Ban chØ huy ®¹i ®éi chän cËu lµm liªn l¹c. 22 giê, t«i vµ anh Goßng tiÕp tôc trë vÒ khu vùc ®åi chÌ ®Ó tiÕp nhËn anh em t©n binh. Líp t©n binh nµy ®Òu lµ sinh viªn ®ang häc ë c¸c tr−êng §¹i häc B¸ch khoa, Tæng hîp Hµ Néi, nh− anh TrÇn Anh Ph−¬ng, Vò An Ninh, Tr−¬ng H÷u ChÝ, Lª TÊt Vinh,... 10-1-1974 Suèt c¶ ngµy, ph¸o ®Þch déi xuèng trËn ®Þa chóng t«i kh«ng nghØ. PhÝa l−ng ®åi bªn kia b·i s×nh, tiÕng sóng cña bé binh ta vµ ®Þch ré lªn liªn håi. Mét lóc sau, t«i nhËn ®−îc th«ng tin cã mét ®¹i ®éi biÖt kÝch tÊn c«ng sau l−ng ®¹i ®éi 2 ®ang chèt gi÷ bªn c¹nh cao ®iÓm 904. §é kho¶ng 2 giê chiÒu, mäi h−íng liªn l¹c ®i ra vµo cña ®¹i ®éi 2 bÞ ®¹i ®éi biÖt kÝch v©y chÆt, n−íc ë d−íi suèi gÇn ®ã còng kh«ng thÓ nµo ra lÊy ®−îc, trêi n¾ng nãng, anh em rÊt kh¸t vµ ®ãi. Qu©n sè cña ®¹i ®éi chØ cßn l¹i cã m−êi mét, m−êi hai tay sóng. §¹n d−îc c¸c lo¹i ®· c¹n kiÖt 238

sau gÇn mét ngµy liªn tôc næ sóng ng¨n chÆn ®Þch tÊn c«ng. Tr−íc nguy c¬ ®Þch trµn vµo trËn ®Þa, Ban chØ huy ®¹i ®éi quyÕt ®Þnh xin tiÓu ®oµn cho qu©n ®Õn cøu viÖn. §i gi¶i v©y lµ nhiÖm rÊt khã kh¨n, nguy hiÓm, nÆng nÒ mµ Ban chØ huy tiÓu ®oµn vµ ®¹i ®éi giao cho trung ®éi 1. Ngay tõ ®Çu, t«i ®· nhËn thøc ®−îc ®iÒu ®ã. Khi ®· ®−a qu©n ra ngoµi c«ng sù, xung quanh ®Òu cã ®Þch tÊn c«ng, bé ®éi cßn bÞ ph¸o ®Þch déi vµo mµ kh«ng cã mét c«ng sù nµo ®Ó che ch¾n. §Ó b¶o ®¶m an toµn tuyÖt ®èi cho bé ®éi, t«i chØ lÊy 12 ng−êi cña hai tiÓu ®éi, chia lµm ba tæ, triÓn khai ®éi h×nh theo mét hµng däc, t¹o thµnh mét mòi nhän, ph©n chia nhau c¶nh giíi ®Þch vÒ bèn h−íng, tiÕn qu©n theo d¹ng \"s©u ®o\". Tæ ®i ®Çu cã nhiÖm vô c¶nh giíi phÝa tr−íc, khi tiÕn qu©n th× tæ ë gi÷a vµ sau dõng l¹i c¶nh giíi hai bªn vµ phÝa sau. Khi hai tæ sau tiÕn, th× tæ ë ®Çu dõng l¹i ®Ó c¶nh giíi, hµnh tiÕn nh− vËy gäi lµ \"s©u ®o\", nÕu gÆp ®Þch sÏ to¶ ra bèn phÝa ®Ó tÊn c«ng. Nh»m t¹o thÕ bÊt ngê, t«i dÉn anh em ®i vÒ h−íng ®«ng, n¬i qu©n ®Þch ®ang chiÕm gi÷, sau ®ã quay ng−îc l¹i phÝa chèt cña ®¹i ®éi 2, råi tÊn c«ng tõ phÝa sau l−ng ®Þch. Khi ®i ®Õn gÇn vÞ trÝ chèt cña ®¬n vÞ b¹n, t«i nghe cã tiÕng rµo rµo, cø nh− mét ®µn tr©u ®iªn ®ang b¹t rõng ®i qua. BiÕt ch¾c ®©y lµ tôi biÖt kÝch, t«i nhanh chãng cho anh em t¶n ra xung 239

quanh theo h×nh ch÷ V më réng, triÓn khai ®éi h×nh chiÕn ®Êu. TiÓu ®éi 1 n»m phÝa tay tr¸i, tiÓu ®éi 2 phÝa tay ph¶i. Anh Ch−¬ng x¹ thñ B40 vµ cËu TÜnh AK cïng t«i ë gi÷a ®éi h×nh. C¸c tay sóng trong trung ®éi ®· vµo vÞ trÝ, tÊt c¶ chê lÖnh næ sóng tÊn c«ng cña t«i. §¹i ®éi biÖt kÝch ®i c¾t ngang tr−íc mÆt chóng t«i, qua b·i trèng, n¬i c©y rõng ®æ ngæn ngang, do tróng c¸c lo¹i ®¹n ph¸o. Chóng cã kho¶ng bèn m−¬i ng−êi, sóng l¨m l¨m trong tay, kh«ng hµng, kh«ng lèi, µo µo kÐo nhau ch¹y. Khi tªn ®i ®Çu võa ®Æt ch©n ®Õn ®iÓm mèc ®· ®−îc chän tr−íc, t«i ra lÖnh cho anh em ®ång lo¹t næ sóng vµo ®éi h×nh ®Þch ®ang chñ quan nghªnh ngang tiÕn vµo. TiÕng sóng tiÓu liªn rµo rµo nh−ng rÊt ®anh, tiÕng ®¹n B40 næ ïng oµng vang déi c¶ khu rõng. §¹i ®éi biÖt kÝch qu¸ bÊt ngê tr−íc sù tÊn c«ng cña chóng t«i, ho¶ng hèt bá ch¹y thôc m¹ng vµo s©u trong rõng, kh«ng cã mét sù chèng cù nµo. PhÝa tr−íc mÆt chóng t«i lóc nµy, lÝnh ngôy n»m la liÖt, cã tªn bÞ th−¬ng, n»m cßng queo d−íi hè ph¸o c¹nh gèc c©y kªu la th¶m thiÕt. T«i quyÕt ®Þnh kh«ng cho bé ®éi truy kÝch ®Þch mµ nhanh chãng b¾t liªn l¹c víi ®¬n vÞ b¹n, ®ång thêi ®−a bé ®éi rót xuèng nh÷ng c«ng sù gÇn nhÊt, tr¸nh ®ît ph¸o kÝch cña ®Þch cã kh¶ n¨ng s¾p déi ®Õn. 240

Xung quanh chóng t«i, mÆt ®Êt bÞ cµy xíi nham nhë. C©y rõng ®æ ngæn ngang, bÞt mäi lèi ®i. PhÝa xa xa, th©n c©y rõng n»m ®æ v¾t qua mét m« ®Êt. T«i dù ®o¸n d−íi ®ã cã c«ng sù cña bé ®éi ta. Tr¸nh sù nhÇm lÉn gi÷a ta vµ ®Þch, lÇn thø nhÊt t«i trãc miÖng ba tiÕng, nh−ng kh«ng thÊy tr¶ lêi. Ngay lóc ®ã, t«i c¶m thÊy h¬i mÊt tù tin, l¹i tiÕp tôc trãc miÖng thªm ba tiÕng n÷a. RÊt may ë phÝa ®ã cã hai tiÕng trãc miÖng ®¸p l¹i (mËt khÈu b»ng tiÕng trãc l−ìi cña hai bªn céng l¹i b»ng 5). T«i vµ tÊt c¶ anh em rÊt phÊn khëi v× ®· nèi th«ng liªn l¹c víi qu©n ta. Khi võa gÆp ®−îc chóng t«i, mét sè anh em c¸n bé chiÕn sÜ cña ®¹i ®éi 2 mõng qu¸ bËt khãc, «m lÊy tõng chiÕn sÜ trong trung ®éi t«i. Trùc tiÕp chøng kiÕn cuéc gÆp gì nµy, lßng t«i trµn d©ng mét c¶m xóc khã t¶, thËt sù c¶m ®éng, thÊy ®ång ®éi th©n th−¬ng g¾n bã nh− mét c¬ thÓ, kh«ng thÓ t¸ch rêi. T«i lµ ng−êi cuèi cïng nh¶y xuèng cöa hÇm, võa lóc ®ã, ph¸o ®Þch ë c¸c cø ®iÓm xung quanh ®· tíi tÊp n· ®¹n ®Õn. Mét tiÕng næ \"oµng\" ï c¶ tai ngay trªn miÖng hÇm, khãi bôi bay mï mÞt. T«i h¬i lo¹ng cho¹ng, nh−ng trÊn tÜnh l¹i ngay. BÊt ngê ngay s¸t c¹nh t«i, tiÕng ai ®ã la lªn: \"Em bÞ th−¬ng råi!\". Kh«ng kÞp quay mÆt nh×n l¹i, t«i hái ngay: - BÞ th−¬ng vµo ®©u? - Em bÞ th−¬ng vµo bông. 241

Mét lç thñng nhá ë h«ng bªn tr¸i cËu Thanh (chiÕn sÜ trong trung ®éi t«i) ®ót lät ®−îc ngãn tay trá vµo. Mäi ng−êi ë trong hÇm b¨ng bã kÞp thêi cho cËu ta. Tranh thñ khi cßn ë bªn c¹nh anh em ®¹i ®éi 2, t«i võa ®éng viªn, võa chØ thÞ chuyÓn hÕt c¬m n¾m, b×nh t«ng n−íc vµ phÇn lín sè ®¹n ®ang mang trªn m×nh cho ®¬n vÞ b¹n ë ®©y sö dông. §¹i ®éi tr−ëng NguyÔn ViÖt Giíi vµ chÝnh trÞ viªn phã Ph¹m Xu©n Thô1 thay mÆt cho ®¹i ®éi 2 c¶m ¬n chóng t«i ®· cøu nguy kÞp thêi. GÇn ba m−¬i phót sau, ph¸o ®Þch ngõng déi xuèng. Bªn ngoµi gèc c©y, tiÕng la hÐt cña ng−êi lÝnh Sµi Gßn bÞ th−¬ng vÉn cßn nghe n·o ruét. T«i quyÕt ®Þnh trªn ®−êng trë vÒ cïng anh em trong trung ®éi ph¶i b¾t sèng ng−êi lÝnh ®ã. T«i h¨m hë ví véi khÈu tiÓu liªn AK bªn c¹nh, lao nhanh ra khái c«ng sù tr−íc. Bªn tr¸i vµ bªn ph¶i cã anh Ch−¬ng v¸c khÈu sóng B40, cËu TÜnh cÇm AK, cßn anh em kh¸c còng lôc tôc tõ d−íi hÇm chui lªn. Khi cßn c¸ch khãm c©y lóp xóp cßn ®é b¶y mÐt, bÊt ngê s¸t mang tai tr¸i t«i, tiÕng ®¹n cña sóng tiÓu liªn AR15 s−ît qua nghe chiu chiu. Theo ph¶n x¹ tù nhiªn, t«i nghiªng ng−êi vÒ bªn ph¶i, råi xoµi xuèng mÆt ®Êt, h−íng nßng sóng AK vµo khãm c©y bãp cß. Chïm ®¹n b¾n ra, ____________ 1. Anh Thô hiÖn lµ §¹i t¸, Phã Chñ nhiÖm Khoa ChiÕn dÞch, Häc viÖn ChÝnh trÞ qu©n sù ë Hµ §«ng. 242

c¾m th¼ng vµo ®ã, tiÕng sóng AR15 c©m bÆt, t«i biÕt ch¾c tªn ®Þch ®· bÞ tiªu diÖt. Nh−ng s¸t ngay sau ch©n t«i, anh Ch−¬ng la lªn: - Minh ¬i! Anh bÞ th−¬ng råi. - Anh bÞ th−¬ng vµo ®©u? - Anh bÞ th−¬ng vµo tr¸n. Nghe ®Õn ®©y, t«i bñn rñn hÕt ch©n tay. ThÕ lµ anh Ch−¬ng ®i råi, ®¹n nhän ®· c¾m vµo tr¸n lµm sao cã thÓ sèng ®−îc, nªn véi vµng ra lÖnh cho anh em cßn ë phÝa sau: - TÊt c¶ nhanh chãng lïi l¹i, rót xuèng hÇm. T«i ë l¹i trªn mÆt ®Êt mét lóc, ®Ò phßng tªn ®Þch cßn sèng sÏ næ sóng tiªu diÖt, gi÷ an toµn cho ®ång ®éi ®ang rót. Khi võa trë vÒ hÇm, t«i hái ngay t×nh h×nh cña anh Ch−¬ng. Lóc nµy anh em míi b×nh tÜnh kÓ l¹i sù viÖc: Khi lo¹t ®¹n tiÓu liªn AR15 b¾n s¹t qua, theo ph¶n x¹ tù nhiªn, anh Ch−¬ng vµ TÜnh véi n»m xoµi óp bông xuèng mÆt ®Êt. KhÈu AK trong tay TÜnh n»m v−ît lªn phÝa tr−íc, nªn TÜnh véi vµng cÇm sóng kÐo lïi vÒ d−íi ngùc m×nh ®Ó b¾n. Do c¸c thao t¸c lóc ®ã qu¸ nhanh, anh Ch−¬ng kh«ng ph¶n øng kÞp ®Ó nghiªng ®Çu tr¸nh ®Çu ruåi nh« cao cña nßng sóng AK ®ang lao vµo tr¸n m×nh. Trong lóc cßn ®ang ho¶ng lo¹n, anh nghÜ vÕt th−¬ng ®ã do ®¹n nhän cña ®Þch võa b¾n ra. T«i thë phµo nhÑ nhâm khi biÕt ®−îc vÕt th−¬ng kh«ng cã g× nguy hiÓm cho anh Ch−¬ng. 243

Sau ®ã, ph¸o ®Þch l¹i tiÕp tôc déi xuèng nh−ng mäi ng−êi vÉn b×nh yªn ë d−íi hÇm. Kho¶ng hai m−¬i phót sau, tiÕng ph¸o dõng h¼n, t«i quyÕt ®Þnh cho anh em trong trung ®éi c¾t rõng trë vÒ ®¬n vÞ. Trêi ®· gÇn tèi, mét lÇn n÷a t«i x¸c ®Þnh l¹i ph−¬ng h−íng råi tiÕp tôc ®i. Lóc nµy chóng t«i míi thËt sù chia tay c¸n bé chiÕn sÜ ®¹i ®éi 2. Nh÷ng lêi c¶m ¬n, hÑn nhau, chóc nhau may m¾n, tèt lµnh r©m ran c¶ mét gãc rõng. Tõ d−íi b·i s×nh ®Õn gÇn gi÷a cao ®iÓm ph¶i cßn mét ®o¹n n÷a míi ®Õn vÞ trÝ ®ãng qu©n nh−ng võa tr«ng thÊy chóng t«i trë vÒ, anh em trong ®¬n vÞ ®· ch¹y ïa ra ®ãn. - Anh em m×nh cã bÞ sao kh«ng Minh? - Anh Th¨ng ch¹y ®Õn «m chÇm lÊy t«i vµ hái. - Bän em kh«ng ai bÞ sao anh ¹. ChØ cã cËu Thanh bÞ th−¬ng ë bông do m¶nh ®¹n ph¸o xuyªn vµo. Anh tæ chøc ng−êi ®−a cËu Êy vÒ tuyÕn sau ®iÒu trÞ. - Khi em ®i ®−îc mét lóc th× ph¸o ®Þch déi ®Õn h−íng ®ã råi tiÕng sóng bé binh ré lªn, c¸c anh ë nhµ ®· rÊt lo ruét gan nh− löa ®èt - Anh §iÒn \"giµ\" nhÑ nhµng nãi víi t«i. Anh em trong ®¹i ®éi ®øng v©y trßn xung quanh, chóc mõng chóng t«i chiÕn th¾ng trë vÒ. Mäi ng−êi c«ng kªnh t«i lªn, anh Th«ng vµ anh Goßng ®ang ®øng ngay s¸t c¹nh liªn tôc khen: - CËu Minh giái thËt. 244

14-1-1974 Ph¸o ®Þch vÉn déi liªn tôc. §Õn chiÒu, mét qu¶ ®¹n ph¸o næ ngay c¹nh bÕp Hoµng CÇm cña trung ®éi t«i, m¶nh ®¹n xuyªn vµo bao ruét t−îng treo trªn c©y, g¹o tr¾ng r¬i xuèng ®Çy mÆt ®Êt. Nh©n c¬ héi nµy t«i ®Ò xuÊt víi anh Th«ng, ®¹i ®éi tr−ëng ®iÖn vÒ tiÓu ®oµn xin bæ sung g¹o. Trong thêi ®iÓm nµy, bé ®éi ¨n kh«ng ®ñ tiªu chuÈn, chØ ®−îc 70% ®Þnh l−îng, kh«ng nh÷ng thÕ cßn ph¶i ®én h¬n nöa lµ ®Ëu xanh. Cuèi ngµy, t«i cö hai chiÕn sÜ vÒ tiÓu ®oµn nhËn mét bao t¶i g¹o lín. Nh− vËy, c¸i ®ãi trong trung ®éi ®· ®−îc gi¶i quyÕt mÊy ngµy. 15-1-1974 Buæi chiÒu, tiÓu ®oµn ®iÖn vÒ cho biÕt: C¸c ®¬n vÞ tæ chøc cho bé ®éi vÒ nhËn thÞt tr©u. §ã lµ bèn con tr©u bÐo trßn bÞ l¹c ®µn khi qu©n ta næ sóng tÊn c«ng ®¸nh chiÕm c¨n cø Bï Boong ngµy nµo. Giê ®©y chóng ®· bÞ ai ®ã b¾n h¹. Trêi gÇn vÒ tèi, hai chiÕn sÜ ®−îc t«i cö ®i khiªng vÒ mét ®ïi tr©u to t−íng. C¶ ®¬n vÞ, ai còng vui mõng. Anh em ë nhµ ®· chuÈn bÞ nåi ®Ó nÊu, l¹i cã hai ng−êi khªnh ®Õn mét ®ïi tr©u n÷a vµ nãi r»ng: - §©y lµ quµ cña anh Giíi vµ anh Thô ë ®¹i ®éi 2 biÕu trung ®éi 1. T«i thay mÆt anh em c¶m ¬n hai anh vµ ®¹i ®éi 2, 245

®ång thêi xin tr¶ l¹i cho anh em bªn Êy ®Ó c¶i thiÖn. §«i bªn ®Òu gi»ng co tõ chèi, cuèi cïng t«i ®µnh ph¶i nhËn mãn quµ ®ã. Mét khã kh¨n n÷a ®· ph¸t sinh. Nåi xoong th× nhá, thÞt tr©u th× nhiÒu, nÕu ®Ó l©u kh«ng nÊu thÞt sÏ bÞ háng. Tr−íc t×nh thÕ ®ã, t«i nªu s¸ng kiÕn ®µo mét chiÕc hè nhá, lãt tÊm nilon vµo, thay cho chiÕc nåi lín. Sau ®Êy dïng nh÷ng chiÕc xong nhá nÊu chÝn thÞt lµm nhiÒu mÎ, råi ®æ vµo chiÕc nåi võa tù t¹o ®ã. 21-1-1974 H«m nay lµ ngµy ba m−¬i TÕt Gi¸p DÇn, l¹i mét TÕt n÷a t«i ph¶i xa nhµ, bao nçi niÒm th−¬ng nhí bè mÑ, ng−êi th©n ë n¬i xa Êy, nao nao trµn vÒ, n−íc m¾t l¹i øa ra. §Ó tr¸nh c¸c chiÕn sÜ trong ®¬n vÞ b¾t gÆp c¶m xóc yÕu ®uèi ®ã, t«i ®i vÒ kho¶ng rõng trèng, nh×n lªn chßm sao B¾c §Èu, thÇm göi vÒ ph−¬ng Êy nh÷ng t×nh c¶m s©u nÆng. - Anh Minh ¬i! Anh ®ang ë ®©u? Ban chØ huy ®¹i ®éi 2 l¹i göi quµ TÕt cho anh vµ trung ®éi ta ®Êy. T«i sùc tØnh khi nghe cã tiÕng gäi cña cËu TÜnh. MÊy ngµy TÕt ®Õn, c¶ mÆt trËn ®Òu im tiÕng sóng, tiÕng bom. Chóng t«i d−êng nh− ch¼ng bËn t©m víi cuéc chiÕn. TÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ ®Òu mong ®ãn mét n¨m míi b×nh an. 6-2-1974 246

H«m nay ®óng ngµy 15 th¸ng Giªng ©m lÞch, lóc nµy ë quª nhµ vÉn cßn nghØ ng¬i v× \"Th¸ng Giªng lµ th¸ng ¨n ch¬i\". Anh em ë n¬i ®©y th× ®ang ngµy ®ªm ph¶i sèng trong m−a bom b·o ®¹n. Trong gÇn chôc ngµy trë l¹i ®©y, qu©n ®éi ViÖt Nam Céng hoµ t¨ng c−êng cµn quÐt vÒ vïng gi¸p biªn giíi ViÖt Nam - Campuchia, n¬i cã ®¬n vÞ t«i chèt gi÷. Cao ®iÓm 904 ®· bÞ chóng lÊn mÊt ba phÇn t− qu¶ ®åi. Cuéc chiÕn ngµy cµng gay go ¸c liÖt. Cã nhiÒu ngµy, ta vµ ®Þch tranh giµnh nhau tõng mÐt ®Êt. Cuéc häp qu©n chÝnh tiÓu ®oµn triÖu tËp tÊt c¶ c¸n bé trong ®¬n vÞ ®Ó t×m ph−íng ¸n ®¸nh ®Þch hiÖu qu¶ nhÊt. RÊt nhiÒu ý kiÕn ®−îc ®−a ra, mæ xÎ, c©n nh¾c lîi h¹i, nh−ng vÉn ch−a cã mét gi¶i ph¸p tèi −u nµo. Lùc l−îng ®Þch qu¸ m¹nh so víi ta, l¹i ®−îc trang bÞ vò khÝ tèi t©n, ngoµi ra cßn cã m¸y bay vµ ph¸o binh hç trî. Tr−íc t×nh thÕ ®ã, t«i ®−a ra ý kiÕn: Trong thêi ®iÓm nµy, ta kh«ng thÓ ®¸nh trùc diÖn ®−îc mµ ph¶i ®¸nh vµo n¬i chóng chñ quan, kh«ng ®Ò phßng nhÊt. §ã lµ dïng mét mòi nhän ®i s©u vµo n¬i qu©n ®Þch ®ang chèt gi÷, sau ®ã quay ng−îc l¹i, ®¸nh vµo l−ng chóng. ý kiÕn ®ã nhanh chãng ®−îc Ban chØ huy tiÓu ®oµn phª duyÖt vµ giao nhiÖm vô cho t«i chØ huy, triÓn khai bé ®éi lªn ®−êng thùc thi. 247

7-2-1974 Kho¶ng 7 giê, t«i tæ chøc hai tiÓu ®éi lªn ®−êng ®i s©u vµo lßng ®Þch. V× ph¶i gi÷ bÝ mËt tuyÖt ®èi nªn kh«ng thÓ cö nhiÒu ng−êi ®i, tiÓu ®éi do anh Th¨ng vµ anh §iÒn chØ huy ®µnh ph¶i ë nhµ. Tr−íc lóc lªn ®−êng, t«i tËp hîp c¸n bé, chiÕn sÜ trong hai tiÓu ®éi vµ lªn c¸c ph−¬ng ¸n t¸c chiÕn rÊt cô thÓ. Trong t×nh huèng gÆp ®Þch vµ kh«ng gÆp ®Þch, cÇn ph¶i xö lý nh− thÕ nµo, hîp ®ång chiÕn ®Êu, ®−êng rót qu©n vÒ ra sao t«i ®Òu nªu râ ®Ó c¸c thµnh viªn tr−íc khi xuÊt ph¸t thËt sù th«ng suèt. §éi h×nh tiÕn qu©n cña trung ®éi t«i theo kiÓu s©u ®o víi mét hµng däc, ph©n c«ng nhau c¶nh giíi mäi h−íng. Sau h¬n 40 phót léi suèi, xuyªn rõng, chóng t«i ®· sang ®−îc bªn kia ch©n dèc, t×m ®−êng vßng ra phÝa sau l−ng qu©n ®Þch. C¸ch chóng t«i chõng 40 mÐt, t«i thÊy mét vÖt vµng vµng phñ lªn nh÷ng l¸ c©y bÐp cao ®Õn ngùc, mäc dµy d−íi t¸n c©y rõng. Ph¸n ®o¸n phÝa sau ®ã lµ ®−êng mßn, t«i cho anh em t¹m dõng vµ chØ cho mäi ng−êi biÕt con ®−êng ®ã. Mét sè anh em th¾c m¾c, t«i bÌn gi¶i thÝch: Trong rõng giµ, l¸ cña nh÷ng c©y mäc lóp xóp ë phÝa d−íi rÊt s¹ch, mÆt trªn mµu xanh, mÆt d−íi mµu h¬i tr¾ng. Nh−ng ë ®©y l¸ c©y ®ã cã phñ mét líp mê mê mµu ®Êt ®á. §Êy lµ do lÝnh ®èi ph−¬ng ®i l¹i nhiÒu trªn mét lèi mßn, lµm bôi ®Êt bay lªn, phñ kÝn nh÷ng chiÕc l¸ ®ã. T«i cho r»ng chèt ®Þch n»m rÊt gÇn ®©y nªn 248