ม.ต้น สุขศึกษา ทช21002

193 ตรีสุคนธ หมายถึงเคร่ืองสมุนไพรที่ประกอบดวยเภสัชวัตถุ 3 ชนิด คือ รากอบเชย เทศ รากอบเชยไทย และรากพมิ เสนตน 4. เภสัชกรรม ผปู รงุ สมุนไพรตอ งรจู ักการปรุงยาซง่ึ มีสิ่งทคี่ วรปฏบิ ัติคอื 4.1 พจิ ารณาตวั สมนุ ไพรวาใชสว นไหนของเภสัชวตั ถุ เชน ถาเปน พชื วัตถุ จะใชสวนเปลือก รากหรือดอก ใชสดหรือแหง ตองแปรสภาพกอนหรือไม ตัวอยางสมุนไพรที่ตองแปรสภาพกอน ไดแก เมลด็ สลอด เพราะสมนุ ไพรนีม้ ีฤทธแ์ิ รงจงึ ตอ งแปรสภาพเพอ่ื ลดฤทธเ์ิ สียกอน 4.2 ดูขนาดของตัวสมุนไพรยา วาใชอยางละเทาไร และผูปรุงสมุนไพรควรมีความรูใน มาตราโบราณ ซงึ่ ใชส วนตา งๆ ของรางกาย หรือเมลด็ พืชทเี่ ปนท่ีรูจักคนุ เคยมาเปนตัวเทียบขนาด เชน คําวา องคุลี หมายถงึ ขนาดเทา 1 ขอของน้ิวกลาง กลอมหมายถึงขนาดเทากับเมล็ดมะกล่ําตาหนู และ กลาํ่ หมายถงึ ขนาดเทา กบั เมล็ดมะกล่ําตาชา ง เปนตน การขออนญุ าตผลติ ภัณฑอาหารและยา (ขอเครือ่ งหมาย อย.) “อาหาร” ในพระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ. 2522 หมายถึง “วัตถุทุกชนิดท่ีคนกิน ดื่ม หรือ นําเขาสูรางกาย แตไมรวมถึงยา วัตถุออกฤทธิ์ตอจิตประสาท หรือยาเสพติดใหโทษ นอกจากนี้ อาหารยังรวมถงึ วัตถทุ ใ่ี ชเ ปน สวนผสมในการผลิตอาหาร วัตถเุ จอื ปนอาหาร สี เคร่อื งปรุงแตง กล่ินรส ดวย” ผลิตภัณฑทผ่ี ลติ เพ่อื จาํ หนายมจี ํานวนหนึง่ ที่เปน ผลติ ภัณฑท ี่คาบเก่ยี วหรอื กาํ้ กึ่งวา จะเปน ยา หรอื อาหาร เพ่อื ปอ งกันความสบั สนในเรอ่ื งนี้ สาํ นักงานคณะกรรมการอาหารและยา จงึ กาํ หนด แนวทางในการพจิ ารณาวา ผลิตภณั ฑใ ดทีจ่ ดั เปน อาหาร ตอ งมีลักษณะดังนี้ 1. มีสวนประกอบเปนวัตถุที่มีในตําราที่รัฐมนตรีประกาศตามพระราชบัญญัติยาและโดย สภาพของวตั ถุนน้ั เปน ไดทงั้ ยาและอาหาร 2. มีขอ บงใชเปน อาหาร 3. ปรมิ าณการใชไมถ งึ ขนาดทีใ่ ชในการปองกันหรอื บําบดั รักษาโรค 4. การแสดงขอความในฉลากและการโฆษณาอาหารที่ผสมสมนุ ไพรซ่งึ ไมจ ดั เปน ยานนั้ ตอ ง ไมม กี ารแสดงสรรพคณุ เปน ยากลา วคือปองกนั บรรเทา บาํ บัด หรอื รักษาโรคตาง ๆ การแบง กลมุ ผลติ ภณั ฑอ าหาร อาหารแบงตามลกั ษณะการขออนญุ าตผลิต ออกเปน 2 กลมุ คือ 1. กลุม อาหารท่ไี มต อ งมเี ครอื่ งหมาย อย.

194 อาหารกลมุ น้ี สว นใหญเ ปน อาหารทีไ่ มแปรรปู หรอื ถา แปรรปู ก็จะใชกระบวนการผลิตงาย ๆ ในชุมชน ผูบริโภคจะตอ งนาํ มาปรุงหรือผานความรอนกอนบริโภค อาหารกลุมนี้ผูผลิตที่มีสถานท่ี ผลติ ไมเ ขาขา ยโรงงาน (ใชอ ุปกรณหรือเครื่องจกั รต่าํ กวา 5 แรงมา หรอื คนงานนอ ยกวา 7 คน) สามารถผลิตจําหนายไดโดยไมตองมาขออนุญาตจากสํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรอื สาํ นกั งานสาธารณสุขจังหวดั แตตองแสดงฉลากอาหารที่ถกู ตอ งไวดวย 2. กลุมอาหารที่ตองมีเครือ่ งหมาย อย. อาหารกลมุ นเี้ ปน อาหารทมี่ กี ารแปรรูปเปนอาหารกึ่งสําเร็จรูปหรืออาหารสําเร็จรูปแลว ซึ่ง อาจกอใหเ กิดความเสี่ยงตอผูบริโภคในระดบั ตํ่า ปานกลางหรือสูง แลว แตก รณี ไดแก อาหารท่ีตองมี ฉลาก อาหารกําหนดคุณภาพหรือมาตรฐาน หรืออาหารควบคุมเฉพาะ ดังน้ัน จึงจําเปนตองขอ อนุญาตสถานท่ีผลิตอาหารและขอข้ึนทะเบียนตํารับอาหาร หรือจดทะเบียนอาหาร หรือแจง รายละเอียดของอาหารแตละชนิดแลวแตกรณี ไดที่สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยาหรือ สํานักงานสาธารณสุขจงั หวัด ตัวอยางผลิตภัณฑจากสมุนไพรที่ไมเขาขายการเปนยาไดแก สบูสมุนไพร แชมพูสระผม สมุนไพร ผงขัดผิวสมุนไพร เกลือผสมสมุนไพรสําหรับขัดผิว เทียนหอม เคร่ืองดื่มจากสมุนไพร น้ําหอมปรับอากาศจากสมุนไพร นํ้าจิ้มนํ้าซอสปรุงรสผสมสมุนไพร ผลิตภัณฑสมุนไพรอบแหง พรอมรับประทาน ลูกอมสมุนไพร ชาสมุนไพรสาํ เร็จรูปพรอ มชง เปนตน สวนตัวอยางผลิตภณั ฑจ ากสมนุ ไพรท่ีเขา ขา ยเปนยาไดแก สมนุ ไพรลดนํ้าหนัก เครื่องสําอาง บํารุงผิว แกอ าการทางผิวหนงั หรอื ทําใหข าว เครอื่ งดม่ื สมนุ ไพรท่มี ีสรรพคุณรกั ษา บาํ บดั หรือบรรเทา อาการจากโรคตา งๆ เปน ตน กิจกรรม 1. ใหผ เู รียนสบื คนหาสมนุ ไพรทใี่ นทองถน่ิ และจดไวว ามีกช่ี นดิ แตล ะชนดิ มสี รรพคณุ อะไร จากนนั้ นาํ มาแลกเปล่ยี นความรูในกลุม 2. ใหผ ูเ รยี นรวมกนั อภิปรายเร่อื งการแปรรูป สมุนไพรท่ีสบื คนจากขอ 1 วาจะสามารถแปร รปู ทาํ ผลติ ภณั ฑอะไรไดบา ง 3. ใหผเู รยี นเขยี นสรุปจากการอภปิ รายในขอ 2 วาผลิตภณั ฑสมุนไพรของผูเรียนอยูในกลุม และชนิดอาหารอะไร และจะตองขออนุญาตการผลิตจากคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) หรอื ไมใ ชเ อกสารในการขออนุญาตอะไรบาง

195 บรรณานุกรม นพ.กติ ติ ปรมัตถผล, นายปรีชา ไวยโภคา : รวมชดุ สาระการเรยี นรูพ้นื ฐาน “สุขศกึ ษา 2” ชวงช้นั ที่ 3 ม.2, 2550. บรษิ ัท สํานักพิมพเ อมพันธ จาํ กดั พญ.กสุ มุ าวดี ดาํ เกลีย้ ง, ปรชี า ไวยโภคา และคณะ : รวมชุดสาระการเรียนรูพน้ื ฐาน “สุขศกึ ษา 6” ชวงชนั้ ท่ี 4 ม.6, 2550. บรษิ ทั สํานกั พมิ พเ อมพันธ จาํ กัด นพ.กิตติ ปรมัตถผล, นายปรชี า ไวยโภคา : รวมชดุ สาระการเรยี นรูพนื้ ฐาน “สขุ ศึกษา 3” ชวงช้ันท่ี 3 ม.3, 2550. บริษทั สํานักพมิ พเอมพนั ธ จาํ กดั วฑิ ูรย สมิ าโชคด,ี คูม ือความปลอดภยั สาํ หรับพนกั งานใหม. 2540. บรษิ ัท ส.เอเชียเพรส จาํ กัด. กรุงเทพมหานคร. ความรเู รอื่ งโชค : ทางแก ดแู ล ปองกัน, 2543 : บรษิ ัท รดี เดอรส ไดเจสท (ประเทศไทย) จาํ กัด. กรงุ เทพมหานคร

196 คณะผจู ดั ทาํ ท่ีปรึกษา 1. นายประเสรฐิ บุญเรอื ง เลขาธกิ าร กศน. 2. ดร.ชัยยศ อม่ิ สุวรรณ รองเลขาธิการ กศน. 3. นายวชั รินทร จําป รองเลขาธกิ าร กศน. 4. ดร.ทองอยู แกวไทรฮะ ทปี่ รึกษาดานการพฒั นาหลกั สูตร กศน. 5. นางรักขณา ตณั ฑวุฑโฒ ผูอ ํานวยการกลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น ผูเขยี นและเรยี บเรียง 1. นายววิ ฒั นไชย จนั ทนส ุคนธ กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นายศุภโชค ศรรี ตั นศิลป กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น 3. นางสาวนวลพรรณ ศาสตรเ วช หนวยศึกษานิเทศก 4. นางสุปรารถนา ยกุ หะนันทน โรงเรียนบดนิ ทรเ ดชา ( สงิ ห สิงหเสนีย ) 5. นางกนกพรรณ สวุ รรณพทิ กั ษ กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 6. นางสาวเยาวรัตน คําตรง กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน ผูบรรณาธิการ และพฒั นาปรับปรงุ 1. นางสาวนวลพรรณ ศาสตรเ วช หนว ยศกึ ษานเิ ทศก 2. นางสุปรารถนา ยุกหะนนั ทน โรงเรยี นบดนิ ทรเดชา ( สิงห สงิ หเสนีย ) 3. นางกนกพรรณ สุวรรณพิทกั ษ กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 4. นางสาวเยาวรัตน คาํ ตรง กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน 5. นางสาวสรุ ีพร เจริญนิช ขาราชการบํานาญ 6. นางธัญญวดี เหลาพาณิชย ขาราชการบํานาญ 7. นางเออื้ จติ ร สมจิตตช อบ ขา ราชการบํานาญ 8. นางสาวชนิตา จติ ตธรรม ขา ราชการบาํ นาญ 9. นางสาวอนงค เชือ้ นนท สํานักงาน กศน เขตบางเชน คณะทาํ งาน 1. นายสุรพงษ ม่นั มะโน กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน 2. นายศุภโชค ศรรี ัตนศลิ ป กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน 3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น 4. นางสาวศริญญา กลุ ประดษิ ฐ กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวเพชรนิ ทร เหลืองจติ วัฒนา กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน

197 ผพู ิมพต น ฉบบั คะเนสม กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 1. นางสาวปย วดี เหลอื งจิตวฒั นา กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน 2. นางสาวเพชรนิ ทร กววี งษพพิ ัฒน กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น 3. นางสาวกรวรรณ ธรรมธิษา กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 4. นางสาวชาลินี บา นชี กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวอลิศรา ผูออกแบบปก ศรรี ตั นศิลป กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน นายศุภโชค

198 ผพู ัฒนาและปรับปรงุ ครง้ั ท่ี 2 คณะทป่ี รกึ ษา บญุ เรือง เลขาธกิ าร กศน. นายประเสริฐ อม่ิ สวุ รรณ รองเลขาธิการ กศน. นายชยั ยศ จําป รองเลขาธิการ กศน. นายวชั รนิ ทร จันทรโ อกุล ผูเช่ียวชาญเฉพาะดานพฒั นาส่อื การเรียนการสอน นางวทั นี ผาตนิ นิ นาท ผเู ชย่ี วชาญเฉพาะดานการเผยแพรทางการศกึ ษา นางชลุ ีพร ธรรมวิธกี ลุ หัวหนาหนว ยศกึ ษานเิ ทศก นางอญั ชลี งามเขตต ผูอาํ นวยการศกึ ษานอกโรงเรยี น นางศุทธินี ผูพฒั นาและปรบั ปรุงครั้งท่ี 2 นายสรุ พงษ มน่ั มะโน กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน นายศุภโชค ศรรี ตั นศลิ ป กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น นายกิตตพิ งศ จนั ทวงศ กลุม พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น นางสาวผณินทร แซอง้ึ นางสาวเพชรนิ ทร เหลอื งจติ วฒั นา

199 คณะผูปรับปรุงขอมูลเกย่ี วกบั สถาบันพระมหากษัตรยิ ป  พ.ศ. 2560 ทป่ี รึกษา จาํ จด เลขาธกิ าร กศน. หอมดี ผตู รวจราชการกระทรวงศกึ ษาธิการ 1. นายสุรพงษ สขุ สุเดช ปฏบิ ตั ิหนา ทร่ี องเลขาธกิ าร กศน. 2. นายประเสรฐิ ผูอาํ นวยการกลุมพัฒนาการศกึ ษานอกระบบ หวานนุรกั ษ และการศกึ ษาตามอัธยาศัย 3. นางตรนี ชุ กศน.เขตพญาไท ผปู รับปรุงขอ มูล นางสาวขจี คณะทํางาน 1. นายสุรพงษ มั่นมะโน กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั 2. นายศภุ โชค ศรีรัตนศลิ ป กลุมพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย 3. นางสาวเบญ็ จวรรณ อําไพศรี กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั 4. นางเยาวรตั น ปน มณวี งศ กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั 5. นางสาวสลุ าง เพช็ รสวาง กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั 6. นางสาวทิพวรรณ วงคเรือน กลุมพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย 7. นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒั น กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย 8. นางสาวชมพูนท สงั ขพ ชิ ยั กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั