คู่มือปฏิบัติงาน ตาม พรบ.ชุมนุมสาธารณะ

แผนภูมิ การแจง้ การชุมนุมสาธารณะ ผ้ปู ระสงค์จดั การชุมนุม หัวหน้าสถานี แจง้ ลว่ งหน้า แจ้งไม่ทนั ๒๔ ชม. ตา� รวจ ไม่นอ้ ยกวา่ ๒๔ ชม. (ม.๑๐) ขอผอ่ นผนั (ม.๑๒) เปน็ ผรู้ ับแจ้ง ผบก.น/ภ.จว. หวั หน้าสถานีต�ารวจ พจิ ารณา/แจง้ ค�าส่ัง สรุปสาระสา� คัญใน ๒๔ ชม. (ม.๑๑) ภายใน ๒๔ ชม. พิจารณา ขัดมาตรา ๗ หรอื ๘ หรือไม่ ไม่ขัดมาตรา ๗ หรอื ๘ ขดั มาตรา ๗ หรอื ๘ ผ่อนผัน ชมุ นมุ ปกติ แจ้งให้แก้ไขภายในกา� หนด ชุมนุมปกติ แกไ้ ข ไม่แกไ้ ข ภายใน ภายใน กา� หนด กา� หนด มีคา� สง่ั ห้ามชมุ นุมโดยแจ้งเปน็ มคี �าสั่ง หนงั สือไปยังผู้แจง้ หา้ ม ผูแ้ จง้ อทุ ธรณต์ อ่ ผบก. อุทธรณ์ตอ่ พจิ ารณาภายใน ๒๔ ชม. ผู้บงั คับบัญชา งดการชุมนมุ สาธารณะ หากจดั การชมุ นมุ ถอื วา่ ไมช่ อบตามกฎหมาย (ม.๑๔) เจา้ พนกั งานดแู ลการชมุ นุมต้องประกาศ ใหเ้ ลกิ การชุมนมุ (ม.๒๑(๑)) ๘๖ คู่มอื การปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบญั ญัติการชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 86 11/17/2563 BE 12:40 PM

แผนภมู ิ การดแู ลการชมุ นุมสาธารณะที่ละเมิดกฎหมาย กรณีการชมุ นมุ สาธารณะ ทฝี่ ่าฝนื กฎหมาย ฝา่ ฝนื ตงั้ แต่ตน้ ฝา่ ฝนื ภายหลัง ม.๒๑ (๑) ม.๒๑ (๒) ประกาศให้เลิกการชุมนุม ประกาศใหแ้ กไ้ ข เลกิ การชมุ นุม ไม่เลกิ ไมแ่ ก้ไข แกไ้ ข การชุมนมุ รอ้ งขอต่อศาลแพ่งหรือศาลจงั หวัด ชมุ นมุ ปกติ ศาลพิจารณาคา� ขอเป็นการดว่ น (ม.๒๒) ผจู้ ดั การชุมนมุ ศาลมีคา� สัง่ โดยออกคา� บงั คับ อทุ ธรณต์ ่อศาลอุทธรณ์ เจ้าพนกั งานบังคับคดปี ดิ ประกาศคา� ส่ัง /ศาลอทุ ธรณ์ภาค (ม.๒๒) ผ้ชู ุมนมุ ไม่เลิกการชมุ นุมตามคา� สัง่ ศาล คา� สัง่ เปน็ ที่สุด เจ้าพนักงานดแู ลการชุมนมุ สาธารณะรายงานให้ศาลทราบ พ้นระยะเวลาท่ีประกาศ กบั ประกาศกา� หนดพ้นื ท่คี วบคมุ ใหอ้ อกจากพ้นื ทค่ี วบคุม ให้ผู้ชุมนมุ ออกจากพื้นท/ี่ หา้ มบุคคลใดเข้า ถอื เปน็ การกระทา� ผิด รายงาน รมต.เพ่อื ทราบ ซึ่งหนา้ (ม.๒๔) ผบช.น./ผจว. เป็นผคู้ วบคมุ สถานการณ์ (ม.๒๓) มีอา� นาจ จับ, ค้น, ยดึ , อายดั ด�าเนนิ การตามอา� นาจหน้าท่ี หรอื ร้ือถอน, กระทา� การ เพือ่ ให้มกี ารเลกิ การชมุ นุม เทา่ ทจ่ี �าเปน็ , มคี �าส่งั ห้าม ด�าเนนิ การท่ีจา� เป็น เพ่อื ใหเ้ ลิกการชมุ นมุ (ม.๒๔) ตามแผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ ตามมติ ครม. ๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๘ คมู่ ือการปฏบิ ัติงานตามพระราชบัญญตั ิการชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ๘๗ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 87 11/17/2563 BE 12:40 PM

แผนภมู ิ การดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะท่ีมลี ักษณะรุนแรงและเกิดความวุ่นวายขึ้นในบา้ นเมือง การชมุ นมุ สาธารณะ ทม่ี ลี กั ษณะรุนแรงและ อาจเปน็ อันตรายแกช่ วี ติ รา่ งกาย จติ ใจหรอื ทรัพยส์ ินของผู้อ่ืนจนเกิด ความวุน่ วายขึ้น ในบา้ นเมอื ง (ม.๒๕) เจ้าพนกั งานดูแลการชุมนมุ สาธารณะ ส่ังให้ผ้ชู มุ นมุ ยตุ กิ ารกระทา� นน้ั ผชู้ ุมนมุ ไม่ปฏิบัติตามคา� สัง่ เจา้ พนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ประกาศกา� หนดพนื้ ท่คี วบคมุ ให้ผู้ชุมนุมออกจากพน้ื ท/ี่ หา้ มบคุ คลใด เข้ารายงาน รมต. เพ่อื ทราบ (ม.๒๓) ผบช.น./ผจว. เป็นผคู้ วบคมุ สถานการณ์ (ม.๒๓ ว.๒) มีอา� นาจ จับ, คน้ , ยดึ , อายัด ดา� เนนิ การตามอา� นาจหน้าท่ี หรอื ร้อื ถอน, กระทา� การ เท่าทจ่ี �าเปน็ , มคี า� ส่งั หา้ ม เพอื่ ให้มีการเลกิ การชุมนุม (ม.๒๔) เพอื่ ใหเ้ ลิกการชมุ นมุ (ม.๒๔) ดา� เนนิ การที่จา� เป็น ผู้ชุมนุมไม่เห็นดว้ ย ตามแผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ ตามมติ ครม. ๒๕ สงิ หาคม ๒๕๕๘ ยืน่ คา� รอ้ งตอ่ ศาลแพง่ หรือ ศาลจงั หวัด ภายใน ๓๐ วนั นับแตว่ ันทม่ี ีคา� ส่งั อทุ ธรณต์ อ่ ศาลอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ภาค คา� สั่งเป็นที่สดุ ๘๘ คู่มือการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติการชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 88 11/17/2563 BE 12:40 PM

แนวทางการปฏิบตั ขิ องฝ่ายสบื สวนในความผดิ ตาม พ.ร.บ.การชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ล�าดบั ผู้กระท�าความผิด พยานหลกั ฐานท่ฝี า่ ยสบื สวนสอบสวน หมายเหตุ และลักษณะความผดิ ควรพิจารณาเกบ็ รวบรวม 1. จัดการชุมนุมสาธารณะในสถานที่ 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ 1. ภาพถา่ ยสถานทท่ี ต่ี อ้ งหา้ มตาม ตอ้ งห้ามตามมาตรา ๗ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ กฎหมาย ตอ้ งถา่ ยใหเ้ หน็ สญั ลกั ษณ์ (จา� คกุ ไมเ่ กนิ หกเดอื น หรอื ปรบั ไมเ่ กนิ ผชู้ มุ นมุ ในสถานทท่ี ชี่ มุ นมุ ตอ้ งสามารถ ของสถานที่น้ันอย่างชัดเจน หน่ึงหมื่นบาท หรือท้ังจ�าทั้งปรับ ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ให้ปรากฏท้ังระยะใกล้ ระยะไกล (มาตรา ๒๗)) ได้วา่ เปน็ ใคร ให้เห็นระยะห่างจากสถานท่ีจัด ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอ่ื ชุมนุมอย่างชัดเจน ว่าอยู่ในรัศมี ผู้ชุมนมุ เท่าท่ีด�าเนินการได้ 1๕๐ เมตร ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการชมุ นมุ ๒. กา� หนดจดุ ขอบเขตของสถานที่ ยานพาหนะทีน่ า� มาใช้ในการชมุ นุม ชุมนุม ท่ีใกล้กับสถานที่ต้องห้าม ๔. ภาพถ่ายผู้ปราศรัยในระยะใกล้ มากทสี่ ดุ เพอื่ ใหพ้ นกั งานสอบสวน ใหเ้ หน็ หนา้ โดยชดั เจน และในระยะไกล ใช้เป็นจุดอ้างอิงในการตรวจสอบ ประกอบกัน ท่เี กดิ เหตุ ๒. ชนุ มุมสาธารณะในลักษณะกีดขวาง ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย 1. ภาพถ่ายผู้จัดการชุมนุมและ ทางเขา้ ออก หรอื รบกวนการปฏบิ ตั งิ าน และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ช่ี มุ นมุ ใหป้ รากฏ หรอื การใชบ้ รกิ ารสถานทต่ี ามมาตรา ๘ การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย บริเวณที่ชุมนุมทางเข้าออกของ (จา� คกุ ไมเ่ กนิ หกเดอื น หรอื ปรบั ไมเ่ กนิ การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ สถานที่ท่ีผชู้ ุมนมุ กีดขวาง โดยให้ หนึ่งหมื่นบาท หรือท้ังจ�าท้ังปรับ ความวา่ เปน็ ใคร หรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ ปรากฏชอื่ สถานทีใ่ หช้ ดั เจน ได้ว่าเป็นใคร (มาตรา ๒๗)) ๒. ถ่ายภาพหรือรวบรวมข้อมูล ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ บคุ คลท่ีไดร้ ับความเดอื ดร้อนจาก ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ การปดิ ทางเขา้ ออกสถานทด่ี งั กลา่ ว สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ๓. จัดการชุมนุมสาธารณะโดยไม่แจ้ง เปน็ ขอ้ ความอะไร สอ่ื ความหมายถงึ ใคร 1. ภาพถ่ายผู้จัดการชุมนุมและ การชุมนุมต่อผู้รับแจ้งก่อนเริ่ม ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม ผชู้ มุ นมุ ในสถานทท่ี ชี่ มุ นมุ ใหป้ รากฏ การชุมนุมไม่น้อยกว่ายี่สิบสี่ชั่วโมง เอกสารทีแ่ จกจ่ายในการปราศรยั บริเวณที่ชมุ นุม (มาตรา 1๐ วรรคหนงึ่ ) ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ ๒. ประสานผรู้ บั แจง้ เพอื่ ขอหลกั ฐาน (ปรบั ไมเ่ กนิ หนง่ึ หมน่ื บาท (มาตรา ๒๘)) และอุปกรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์อย่างอ่ืน การแจง้ การชมุ นุม (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า ผผู้ ลิต หรือผ้จู า� หน่ายได้ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลงั ภาพทป่ี ระกอบ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร มีเน้ือหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผิดหรอื ไม่ คมู่ ือการปฏบิ ตั งิ านตามพระราชบัญญตั กิ ารชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ๘๙ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 89 11/17/2563 BE 12:40 PM

ลา� ดบั ผกู้ ระทา� ความผิด พยานหลักฐานทฝ่ี ่ายสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผดิ ควรพจิ ารณาเกบ็ รวบรวม ๔. ประสงค์จะจัดการชุมนุมสาธารณะ 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ 1. ภาพถ่ายผู้จัดการชุมนุมและ แตไ่ มส่ ามารถแจง้ การชมุ นมุ ไดภ้ ายใน ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ช่ี มุ นมุ ใหป้ รากฏ กา� หนดเวลาตามมาตรา 1๐ และไมแ่ จง้ ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ช่ี มุ นมุ ตอ้ งสามารถ บรเิ วณท่ีชมุ นมุ การชมุ นมุ พรอ้ มคา� ขอผอ่ นผนั กา� หนด ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ๒. ประสานผรู้ บั แจง้ เพอื่ ขอหลกั ฐาน เวลาดังกล่าวต่อผู้บังคับการต�ารวจ ไดว้ ่าเปน็ ใคร การแจ้งการชุมนุมพร้อมค�าขอ ผรู้ บั ผดิ ชอบพนื้ ทใี่ นกรงุ เทพมหานคร ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอื่ ผ่อนผนั หรอื ผบู้ งั คบั การตา� รวจภธู รจงั หวดั ใน ผชู้ มุ นมุ เท่าท่ีดา� เนนิ การได้ จังหวดั อน่ื แลว้ แตก่ รณี ก่อนเรม่ิ การ ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการชมุ นมุ ชมุ นุม (มาตรา 1๒ วรรคหนง่ึ ) ยานพาหนะท่ีนา� มาใช้ในการชมุ นุม (ปรบั ไมเ่ กนิ หนงึ่ หมนื่ บาท (มาตรา ๒๘)) ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ ๕. เปน็ ผจู้ ดั การชมุ นมุ แตม่ ไิ ดแ้ จง้ ลว่ งหนา้ เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล 1. ภาพถ่ายการเดินขบวน หรือ ต่อหัวหน้าสถานีต�ารวจซ่ึงมีหน้าท่ี ประกอบกนั เคลื่อนยา้ ยการชุมนุม รบั ผดิ ชอบดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะนน้ั ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย ๒. ตรวจสอบกับหัวหน้าสถานี วา่ จะมกี ารเดนิ ขบวนหรอื เคลอื่ นยา้ ย และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม ต�ารวจในท้องที่ท่ีมีการชุมนุม ผชู้ มุ นมุ จะเดนิ ขบวนหรอื เคลอ่ื นยา้ ย การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย เพื่อทราบว่ามีการแจ้งว่าจะมี การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ การเดินขบวนหรือเคล่ือนย้าย การชุมนมุ (มาตรา 1๗) (ปรบั ไมเ่ กนิ หนงึ่ หมนื่ บาท (มาตรา ๒๘)) ความวา่ เปน็ ใคร หรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ การชมุ นมุ ลว่ งหนา้ หรอื ไม่ ได้ว่าเปน็ ใคร ๖. เป็นผู้ชุมนุมแต่ไม่เลิกการชุมนุม ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ 1. หลักฐานการแจ้งการชุมนุม ๗. สาธารณะภายในระยะเวลาทผ่ี จู้ ดั การ ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ทผ่ี จู้ ดั การชมุ นมุ แจง้ ถงึ เวลาเรมิ่ ตน้ ชมุ นมุ ไดแ้ จง้ ไวต้ อ่ ผรู้ บั แจง้ (มาตรา 1๘ สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย และสิน้ สุดการชุมนุม วรรคหน่ึง) เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร ๒. ภาพถ่ายผู้ชุมนุมท่ีไม่เลิกการ (ปรบั ไมเ่ กนิ หนงึ่ หมน่ื บาท (มาตรา ๒๘)) ๗. เอกสารที่มีการแจกในการชุมนุม ชมุ นมุ ตามกา� หนด โดยเหน็ ใบหนา้ เอกสารที่แจกจ่ายในการปราศรัย ชดั เจน หรอื สบื ทราบไดว้ า่ เปน็ ผใู้ ด ฝ่าฝืนค�าส่ังห้ามชุมนุม หรือจัดการ ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ ชุมนุมระหว่ามีค�าสั่งห้ามชุมนุมตาม และอุปกรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์อย่างอ่ืน มาตรา 11 (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า (จา� คกุ ไมเ่ กนิ หกเดอื น หรอื ปรบั ไมเ่ กนิ ผู้ผลติ หรือผูจ้ า� หน่ายได้ หนึ่งหมื่นบาทหรือท้ังจ�าทั้งปรับ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลงั ภาพที่ประกอบ (มาตรา ๒๙)) ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผดิ หรือไม่ ๙๐ คูม่ ือการปฏบิ ัตงิ านตามพระราชบญั ญตั ิการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 90 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดับ ผกู้ ระทา� ความผดิ พยานหลกั ฐานทฝ่ี ่ายสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผดิ ควรพิจารณาเกบ็ รวบรวม ๘. เป็นผู้จัดการชุมนุมแต่ไม่ปฏิบัติตาม 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ มาตรา 1๕ (1) (๒) หรือ (๓) หรือ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ เปน็ ผชู้ มุ นมุ แตไ่ มป่ ฏบิ ตั ติ ามมาตรา ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ชี่ มุ นมุ ตอ้ งสามารถ 1๖ (1) หรือ (๒) (มาตรา ๓๐) ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ (ปรบั ไมเ่ กนิ หนง่ึ หมน่ื บาท (มาตรา ๓๐)) ไดว้ า่ เปน็ ใคร ๙. เป็นผู้จัดการชุมนุมแต่ไม่ปฏิบัติตาม ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอื่ มาตรา 1๕ (๔) (๕) (๖) หรอื (๗) หรอื ผูช้ มุ นมุ เท่าทด่ี า� เนินการได้ เป็นผู้ชุมนุมแต่ไม่ปฏิบัติตามมาตรา ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการชมุ นมุ 1๖ (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) หรอื (๘) ยานพาหนะทน่ี า� มาใช้ในการชมุ นมุ ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ (มาตรา ๓1 วรรคหน่งึ ) เปน็ ผจู้ ดั การชมุ นมุ ไมป่ ฏบิ ตั ติ าม เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล มาตรา 1๕ (๔) (๕) (๖) หรือ (๗) ประกอบกัน หรือเป็นผู้ชุมนุมแต่ไม่ปฏิบัติตาม ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย มาตรา 1๖ (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) หรอื และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม (๘) และทา� ใหร้ ะบบการขนสง่ สาธารณะ การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย ระบบการส่ือสารหรือโทรคมนาคม การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ ระบบผลิตหรือส่งกระแสไฟฟ้าหรือ ได้ความว่าเป็นใคร หรือให้สามารถ ประปาหรอื ระบบสาธารณปู โภคอน่ื ใด สืบทราบได้ว่าเปน็ ใคร ใช้การไม่ได้ไมว่ า่ จะเป็นการช่วั คราว ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ หรือถาวร (มาตรา ๓1 วรรคสอง) ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ผจู้ ดั การชมุ นมุ ตอ้ งระวางโทษจา� คกุ สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ไม่เกินหกเดือนหรือปรับไม่เกิน เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร หนึ่งหมื่นบาทหรือท้ังจ�าทั้งปรับ ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม เอกสารท่ีแจกจ่ายในการปราศรยั (มาตรา ๓1 วรรคหนง่ึ ) (จ�าคุกไม่เกินสิบปีหรือปรับไม่เกิน ๘. สเี สอ้ื ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ สองแสนบาทหรือท้ังจ�าท้ังปรับ และอุปกรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์อย่างอื่น (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทมี่ า (มาตรา ๓1 วรรคสอง)) ผูผ้ ลิต หรือผู้จ�าหนา่ ยได้ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลัง ภาพท่ีประกอบ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร มีเน้ือหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผิดหรือไม่ คู่มือการปฏิบัตงิ านตามพระราชบัญญัตกิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ๙1 ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 91 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดบั ผู้กระทา� ความผิด พยานหลกั ฐานทฝ่ี า่ ยสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผิด ควรพจิ ารณาเก็บรวบรวม 1๐. ไมป่ ฏบิ ตั ติ ามคา� สง่ั หรอื ประกาศของ 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ 1. หลักฐานการประกาศหรือ เจา้ พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ ค�าสั่งของเจ้าพนักงานดูแล ตามมาตรา 1๙ (๕) หรือมาตรา ๒๓ ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ชี่ มุ นมุ ตอ้ งสามารถ การชมุ นมุ เชน่ ภาพเคลอื่ นไหวของ ไมป่ ฏบิ ตั ติ ามคา� สง่ั หรอื ประกาศของ ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ผปู้ ระกาศหรอื เอกสารทเี่ ปน็ ประกาศ เจา้ พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ไดว้ ่าเป็นใคร หรอื ค�าสงั่ (ถา้ ม)ี ตามมาตรา 1๙ (๕) หรอื มาตรา ๒ ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอื่ ๒. ภาพถ่ายพฤติการณ์ที่มีการ แตอ่ ยภู่ ายในสถานทช่ี มุ นมุ (มาตรา ๓๒) ผชู้ มุ นุมเท่าท่ดี า� เนนิ การได้ ฝ่าฝืนประกาศหรือค�าส่ังของ (จ�าคุกไม่เกินหนึ่งปีหรือปรับไม่เกิน ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการชมุ นมุ เจ้าพนักงานดแู ลการชุมนุม สองหมื่นบาท หรือท้ังจ�าทั้งปรับ ยานพาหนะทน่ี า� มาใชใ้ นการชมุ นุม ปรบั ไม่เกินหน่ึงหมนื่ บาท) ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ 11. ไม่ปฏิบัติตามค�าสั่งของผู้ควบคุม เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล 1. หลกั ฐานคา� สงั่ ศาลใหม้ กี ารเลกิ สถานการณห์ รอื ผซู้ งึ่ ไดร้ บั มอบหมาย ประกอบกนั การชุมนุมสาธารณะซ่ึงได้มีการ จากผคู้ วบคมุ สถานการณ ์ ตามมาตรา ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย ก�าหนดผู้ควบคุมสถานการณ์ไว้ ๒๔ หรือมาตรา ๒๕ (มาตรา ๓๓) และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม ๒. หลักฐานการประกาศหรือ (จ�าคกุ ไมเ่ กินสามปี หรอื ปรับไม่เกิน การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย ค�าส่ังของผู้ควบคุมสถานการณ์ หกหมนื่ บาทหรือท้งั จ�าทั้งปรบั ) การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ ที่ประกาศตามค�าสั่งศาล ให้เลิก ความวา่ เปน็ ใครหรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ การชมุ นมุ เชน่ ภาพเคลอ่ื นไหวของ ไดว้ ่าเปน็ ใคร ผู้ประกาศ ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ ๓. ภาพถ่ายพฤติการณ์ที่มีการ ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ฝ่าฝืนประกาศหรือค�าสั่งของ สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ผู้ควบคุมสถานการณ์ เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม เอกสารท่แี จกจ่ายในการปราศรัย ๘. สเี สอ้ื ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ และอุปกรณท์ ่เี ปน็ สัญลักษณอ์ ยา่ งอื่น (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า ผู้ผลติ หรือผจู้ า� หนา่ ยได้ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลงั ภาพท่ปี ระกอบ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผิดหรือไม่ ๙๒ คูม่ ือการปฏบิ ัตงิ านตามพระราชบญั ญัตกิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 92 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดับ ผกู้ ระท�าความผดิ พยานหลกั ฐานท่ีฝา่ ยสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผิด ควรพจิ ารณาเกบ็ รวบรวม 1๒. ไม่ได้รับมอบหมายจากเจ้าพนักงาน 1. ภาพถ่ายและภาพเคล่ือนไหวให้ 1. ภาพถา่ ยบคุ คลทเ่ี ขา้ ไปในสถานที่ ดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะหรอื ผคู้ วบคมุ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ ชุมนุมโดยมีอาวุธปืน วัตถุระเบิด สถานการณห์ รอื ไดร้ บั มอบหมายจาก ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ชี่ มุ นมุ ตอ้ งสามารถ หรือวัตถุอ่ืนใดอันมีสภาพ ผคู้ วบคมุ สถานการณใ์ หป้ ฏบิ ตั หิ นา้ ที่ ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ คล้ายคลึงกัน เข้าไปในท่ีชุมนุม ตาม พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะฯ ได้วา่ เปน็ ใคร โดยไม่ไดร้ บั อนุญาตจากผ้คู วบคมุ พาอาวุธเข้าไปในที่ชุมนุม ไม่ว่า ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอ่ื สถานการณ์ จะได้รับอนุญาตให้มีอาวุธนั้นติดตัว ผชู้ ุมนมุ เท่าที่ด�าเนินการได ้ ๒. ภาพถา่ ย หรอื ภาพเคลอ่ื นไหว หรือไม่ ถ้าอาวุธตามวรรคหน่ึงเป็น ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการชมุ นมุ ของบคุ คลตามขอ้ 1 ตอ้ งปรากฏ อาวุธปืน วัตถุระเบิดหรือวัตถุอ่ืนใด ยานพาหนะท่ีนา� มาใชใ้ นการชุมนุม ใบหน้าอย่างชดั เจน และสามารถ อนั มสี ภาพคลา้ ยคลงึ กนั (มาตรา ๓๔) ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ สืบทราบไดว้ า่ เป็นใคร (จ�าคุกไม่เกินสามปีหรือปรับไม่เกิน เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล ๓. ภาพถ่ายอาวุธตามข้อ 1 หกหม่ืนบาทหรอื ท้งั จ�าทั้งปรับ โทษ ประกอบกัน ต้องมีความชัดเจน จนสามารถ จ�าคุกไม่เกินห้าปี หรือปรับไม่เกิน ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย ยนื ยนั ไดว้ า่ อาวธุ ดงั กลา่ วเปน็ อาวธุ หนึง่ แสนบาทหรือทงั้ จ�าทัง้ ปรบั ) และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม ต้องห้ามตามกฎหมาย 1๓. บรรดาทรัพย์สินที่ใช้หรือมีไว้เพ่ือใช้ การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย ภาพถ่ายบรรดาทรัพย์สินท่ีแสดง ในการชุมนุมสาธารณะที่ยึดได้จาก การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ ใหศ้ าลเหน็ ไดว้ า่ มกี ารนา� มาใชห้ รอื การชุมนุมสาธารณะท่ีไม่ชอบด้วย ได้ความว่าเป็นใคร หรือให้สามารถ มไี วเ้ พ่อื ใชใ้ นการชมุ นมุ สาธารณะ กฎหมายหรือไม่เลิกการชุมนุมตาม สืบทราบได้วา่ เปน็ ใคร คา� สงั่ ศาล (ใหศ้ าลมอี า� นาจสง่ั รบิ เสยี ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ ท้ังส้ินไม่ว่าจะมีผู้ถูกลงโทษตาม ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ คา� พพิ ากษาหรือไม่ (มาตรา ๓๕)) สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร ๗. เอกสารที่มีการแจกในการชุมนุม เอกสารท่ีแจกจ่ายในการปราศรยั ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ และอปุ กรณ์ทเ่ี ปน็ สัญลักษณอ์ ยา่ งอนื่ (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทมี่ า ผผู้ ลิต หรือผ้จู า� หน่ายได ้ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลงั ภาพท่ปี ระกอบ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอ่ื ความหมายถงึ อะไร มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผิดหรือไม่ คมู่ อื การปฏิบตั ิงานตามพระราชบญั ญัตกิ ารชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ๙๓ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 93 11/17/2563 BE 12:40 PM

แนวทางการปฏบิ ัตขิ องฝา่ ยสืบสวนในความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา ลา� ดับ ผกู้ ระทา� ความผดิ พยานหลักฐานทฝ่ี า่ ยสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผิด ควรพจิ ารณาเกบ็ รวบรวม 1. หม่ินประมาท ดูหม่ิน หรือแสดง 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ 1. พสิ จู นท์ ราบตวั บคุ คลทเี่ กยี่ วขอ้ ง ความอาฆาตมาดรา้ ยพระมหากษตั รยิ ์ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ เช่น ตวั การรว่ ม, ผใู้ ช้, ผูส้ นับสนนุ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้ส�าเร็จ ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ช่ี มุ นมุ ตอ้ งสามารถ หรอื ผโู้ ฆษณาหรอื ประกาศแกบ่ คุ คล ราชการแทนพระองค ์ ตอ้ งระวางโทษ ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ทวั่ ไปให้กระทา� ความผิด จ�าคุกตั้งแต่สามปีถึงสิบห้าปี ไดว้ ่าเปน็ ใคร (มาตรา 11๒) ๒. ชอื่ ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอ่ื ๒. ใชก้ า� ลังประทุษร้าย หรือขเู่ ขญ็ ว่าจะ ผูช้ มุ นมุ เท่าท่ีด�าเนินการได้ 1. พสิ จู นท์ ราบตวั บคุ คลทเ่ี กยี่ วขอ้ ง ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการชมุ นมุ เช่น ตวั การรว่ ม, ผู้ใช,้ ผ้สู นับสนุน ใช้กา� ลงั ประทษุ ร้าย เพอื่ (1) ล้มล้างหรือเปล่ียนแปลง ยานพาหนะทนี่ �ามาใชใ้ นการชมุ นุม หรอื ผโู้ ฆษณาหรอื ประกาศแกบ่ คุ คล ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ ทวั่ ไปให้กระทา� ความผดิ รัฐธรรมนญู (๒) ลม้ ลา้ งอา� นาจนติ บิ ญั ญตั ิ อา� นาจ เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล บริหาร หรืออ�านาจตุลาการแห่ง ประกอบกนั รฐั ธรรมนญู หรอื ใหใ้ ชอ้ า� นาจดงั กลา่ ว ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม แลว้ ไมไ่ ด้ หรือ (๓) แบง่ แยกราชอาณาจกั รหรือยึด การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย อ�านาจปกครองในส่วนหนึ่งส่วนใด การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ แห่งราชอาณาจักร ต้องระวางโทษ ความวา่ เปน็ ใคร หรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ ประหารชีวิต หรือจ�าคุกตลอดชีวิต ได้วา่ เปน็ ใคร ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ (มาตรา 11๓) ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ๓. ส ะ ส ม ก� า ลั ง พ ล ห รื อ อ า วุ ธ สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย 1. ภาพถา่ ยกลมุ่ กองกา� ลงั พลหรอื ตระเตรียมการอื่นใดหรือสมคบกัน เปน็ ขอ้ ความอะไร สอ่ื ความหมายถงึ ใคร อาวุธ ที่ผู้กระท�าผิดตระเตรียมไว้ เพื่อเป็นกบฏ หรือกระท�าความผิด ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม ให้ชัดเจน ใด ๆ อันเป็นส่วนของแผนการ เอกสารที่แจกจา่ ยในการปราศรยั ๒. หลักฐานการติดต่อส่ือสาร เพอ่ื เปน็ กบฏ หรอื ยยุ งราษฎรใหเ้ ปน็ ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ ระหว่างบุคคลที่เกี่ยวข้องในการ กบฏหรือรู้ว่ามีผู้จะเป็นกบฏแล้ว และอุปกรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์อย่างอื่น กระทา� ความผดิ กระทา� การใดอนั เปน็ การชว่ ยปกปดิ ไว ้ (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า ต้องระวางโทษจ�าคุก ตั้งแต่สามปี ผ้ผู ลิต หรอื ผูจ้ า� หน่ายได้ ถงึ สบิ ห้าปี (มาตรา 11๔) ๙. ภาพถา่ ยฉากหลงั ภาพทป่ี ระกอบ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผดิ หรือไม่ ๙๔ คูม่ ือการปฏบิ ตั งิ านตามพระราชบญั ญัติการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 94 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดับ ผูก้ ระทา� ความผดิ พยานหลักฐานทฝี่ ่ายสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลักษณะความผิด ควรพจิ ารณาเกบ็ รวบรวม ๔. กระท�าให้ปรากฏแก่ประชาชนด้วย 1. ภาพถ่ายและภาพเคล่ือนไหวให้ 1. รายงานการสบื สวนบคุ คลทมี่ ี วาจา หนังสือ หรือวิธีอ่ืนใดอันมิใช่ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ การยยุ ง เพือ่ ใหเ้ กิดความปัน่ ปว่ น เปน็ การกระทา� ภายในความมงุ่ หมาย ผชู้ มุ นมุ ในสถานทท่ี ชี่ มุ นมุ ตอ้ งสามารถ หรอื กระดา้ งกระเดอื่ งในหมปู่ ระชาชน แห่งรัฐธรรมนูญ หรือมิใช่เพื่อแสดง ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ถงึ ขนาดทจ่ี ะกอ่ ความไมส่ งบขนึ้ ใน ความคดิ เห็นหรือติชมโดยสจุ ริต ได้ว่าเป็นใคร ราชอาณาจักร ในทกุ ช่องทางของ (1) เพ่ือให้เกิดการเปลี่ยนแปลงใน ๒. ชอื่ ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอื่ การส่ือสารระหวา่ งบุคคล กฎหมายแผ่นดินหรือรฐั บาล โดยใช้ ผชู้ ุมนมุ เท่าที่ดา� เนนิ การได้ ๒. รวบรวมขอ้ ความ หรอื พฤตกิ ารณ์ กา� ลงั ขม่ ขนื ใจหรอื ใชก้ า� ลงั ประทษุ รา้ ย ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการชมุ นมุ ที่ส่ือความหมายเพื่อให้เกิดการ (๒) เพ่ือให้เกิดความปั่นป่วน หรือ ยานพาหนะที่นา� มาใชใ้ นการชมุ นมุ เปลี่ยนแปลงในกฎหมายแผ่นดิน กระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชน ๔. ภาพถ่ายผู้ปราศรัย ในระยะใกล้ หรือรัฐบาล โดยใช้ก�าลังข่มขืนใจ ถึงขนาดที่จะก่อความไม่สงบขึ้น ใหเ้ หน็ หนา้ โดยชดั เจน และในระยะไกล หรอื ใชก้ า� ลงั ประทษุ รา้ ย, เพอื่ ใหเ้ กดิ ในราชอาณาจักร หรอื ประกอบกัน ความปน่ั ปว่ น หรอื กระดา้ งกระเดอ่ื ง (๓) เพ่ือให้ประชาชนล่วงละเมิด ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย ในหมปู่ ระชาชน ถงึ ขนาดท่จี ะกอ่ กฎหมายแผ่นดิน ต้องระวางโทษ และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม ความไม่สงบขึ้นในราชอาณาจักร จ�าคุกไม่เกินเจด็ ปี (มาตรา 11๖) การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย หรือเพื่อให้ประชาชนล่วงละเมิด การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ กฎหมายแผ่นดนิ ๕. เปน็ สมาชกิ ของคณะบคุ คลซงึ่ ปกปดิ ได้ความว่าเป็นใคร หรือให้สามารถ 1. หลักฐานการนัดประชุมตาม วิธีด�าเนินการ และมีความมุ่งหมาย สืบทราบไดว้ า่ เปน็ ใคร สถานทตี่ า่ ง ๆ เชน่ โรงแรม ทพี่ กั อาศยั เพื่อการอันมิชอบด้วยกฎหมาย ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ สว่ นตวั เพอ่ื ใชป้ ระกอบหลกั ฐานอน่ื ผู้นั้นกระท�าความผิดฐานเป็นอั้งยี่ ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ในการดา� เนนิ คดี ต้องระวางโทษจ�าคุกไม่เกินเจ็ดปี สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ๒. ตรวจสอบหาสญั ลกั ษณ ์ หรอื และปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นสี่พันบาท เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร เครือ่ งหมายประจ�ากลุม่ ทก่ี ลุม่ ใช้ เปน็ หวั หนา้ ผจู้ ดั การหรอื ผมู้ ตี า� แหนง่ ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม ในการปกปดิ มใิ หบ้ คุ คลทวั่ ไปทราบ หน้าที่ในคณะบุคคลซึ่งปกปิดวิธี เอกสารท่แี จกจา่ ยในการปราศรัย ด�าเนินการและมีความมุ่งหมาย ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ เพื่อการอันมิชอบด้วยกฎหมาย และอุปกรณ์ท่ีเป็นสัญลักษณ์อย่างอ่ืน ผนู้ นั้ ตอ้ งระวางโทษจา� คกุ ไมเ่ กนิ สบิ ปี (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทมี่ า และปรับไม่เกินสองหมื่นบาท ผ้ผู ลิต หรอื ผจู้ า� หน่ายได้ ๙. ภาพถ่ายฉากหลงั ภาพท่ปี ระกอบ (มาตรา ๒๐๙) ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผดิ หรอื ไม ่ คู่มอื การปฏิบตั ิงานตามพระราชบญั ญตั กิ ารชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ๙๕ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 95 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดับ ผ้กู ระทา� ความผิด พยานหลกั ฐานทฝ่ี า่ ยสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผดิ ควรพจิ ารณาเกบ็ รวบรวม ๖. สมคบกนั ตงั้ แตห่ า้ คนขนึ้ ไปเพอื่ กระทา� 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ 1. ทา� รายงานสบื สวนถงึ พฤตกิ รรม ความผดิ ฐาน...(อยา่ งหนง่ึ อยา่ งใดตาม ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ ของผกู้ ระทา� ผดิ ซงึ่ มกี ารสมคบกนั ทบี่ ญั ญตั ไิ วใ้ นภาค ๒) และความผดิ นน้ั ผชู้ มุ นมุ ในสถานทท่ี ช่ี มุ นมุ ตอ้ งสามารถ ตงั้ แตห่ า้ คนขน้ึ ไป เพอื่ กระทา� ผดิ ท่ี มีก�าหนดโทษจ�าคุกอย่างสูงต้ังแต่ ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ก�าหนดไวต้ ามกฎหมาย หนงึ่ ปขี น้ึ ไป ผนู้ น้ั กระทา� ความผดิ ฐาน ได้วา่ เปน็ ใคร เป็นซ่องโจร ต้องระวางโทษจ�าคุก ๒. ชอื่ ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอ่ื ไมเ่ กนิ หา้ ป ีหรอื ปรบั ไมเ่ กนิ หนง่ึ หมน่ื บาท ผชู้ ุมนมุ เทา่ ท่ดี า� เนนิ การได้ หรอื ทั้งจ�าทง้ั ปรับ ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการชมุ นมุ ถ้าเป็นการสมคบเพื่อกระท�า ยานพาหนะทีน่ �ามาใชใ้ นการชุมนมุ ความผดิ ทมี่ รี ะวางโทษถงึ ประหารชวี ติ ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ จ�าคุกตลอดชีวิตหรือจ�าคุกอย่างสูง เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล ตง้ั แตส่ บิ ปขี นึ้ ไป ผกู้ ระทา� ตอ้ งระวางโทษ ประกอบกัน จ�าคุกต้ังแต่สองปีถึงสิบปี และปรับ ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย ต้ังแต่ส่ีพันบาทถึงสองหมื่นบาท และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม (มาตรา ๒1๐) การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย ๗. มั่วสุมกันต้ังแต่สิบคนขึ้นไป การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ 1. รายงานการสบื สวนพฤตกิ ารณ์ ใช้ก�าลังประทุษร้าย ขู่เข็ญว่าจะใช้ ความว่าเป็นใคร หรือให้สามารถ การมวั่ สมุ ซง่ึ มกี ารใชก้ า� ลงั ประทษุ รา้ ย ก�าลังประทุษร้ายหรือกระท�าการ สืบทราบได้วา่ เปน็ ใคร ขเู่ ขญ็ วา่ จะใชก้ า� ลงั ประทษุ รา้ ยหรอื อย่างหนึ่งอย่างใดให้เกิดการวุ่นวาย ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ กระทา� การอยา่ งหนงึ่ อยา่ งใดใหเ้ กดิ ขนึ้ ในบา้ นเมอื ง ตอ้ งระวางโทษจา� คกุ ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ การวุ่นวายขึน้ ในบา้ นเมือง ไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกิน สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ๒. ภาพถา่ ย หรอื ภาพเคลอ่ื นไหว หน่ึงพันบาท หรือทั้งจ�าทง้ั ปรบั เปน็ ขอ้ ความอะไร สอ่ื ความหมายถงึ ใคร พฤติการณ์การม่ัวสุมซึ่งมีการใช้ ถา้ ผกู้ ระทา� ความผดิ คนหนง่ึ คนใด ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม ก�าลังประทุษร้าย ขู่เข็ญว่าจะใช้ มีอาวุธ บรรดาผู้ที่กระท�าความผิด เอกสารทแี่ จกจา่ ยในการปราศรัย ก�าลังประทุษร้ายหรือกระท�าการ ต้องระวางโทษจ�าคุกไม่เกินสองป ี ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ อยา่ งหนงึ่ อยา่ งใดใหเ้ กดิ การวนุ่ วาย หรือปรับไมเ่ กินสพ่ี นั บาท หรือท้งั จา� และอุปกรณ์ท่ีเป็นสัญลักษณ์อย่างอ่ืน ขึน้ ในบ้านเมอื ง ทง้ั ปรบั (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทมี่ า ถา้ ผกู้ ระทา� ความผดิ เปน็ หวั หนา้ ผผู้ ลติ หรอื ผู้จา� หน่ายได้ หรือเป็นผู้มีหน้าที่สั่งการในการ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลัง ภาพท่ีประกอบ กระทา� ความผดิ นน้ั ตอ้ งระวางโทษจา� คกุ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอ่ื ความหมายถงึ อะไร ไมเ่ กนิ หา้ ป ีหรอื ปรบั ไมเ่ กนิ หนง่ึ หมน่ื บาท มีเน้ือหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ หรือทั้งจ�าทั้งปรับ (มาตรา ๒1๕) ความผิดหรอื ไม่ ๙๖ คูม่ อื การปฏบิ ัติงานตามพระราชบญั ญตั กิ ารชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 96 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดับ ผ้กู ระทา� ความผิด พยานหลักฐานที่ฝ่ายสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลักษณะความผดิ ควรพิจารณาเก็บรวบรวม ๘. เม่ือเจ้าพนักงานส่ังผู้ที่ม่ัวสุม 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ 1. หลกั ฐานการรวมตวั ของผทู้ คี่ ดิ เพอ่ื กระทา� ความผดิ ตามมาตรา ๒1๕ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ จะกระทา� ผดิ แตย่ งั มไิ ดก้ ระทา� ผดิ ใหเ้ ลกิ ไป ผใู้ ดไมเ่ ลิก ต้องระวางโทษ ผชู้ มุ นมุ ในสถานทท่ี ช่ี มุ นมุ ตอ้ งสามารถ ตามมาตรา ๒1๕ จ�าคุกไม่เกินสามปี หรือปรับไม่เกิน ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ๒. หลกั ฐานคา� สง่ั ของเจา้ พนกั งาน หกพันบาท หรือท้ังจ�าทั้งปรับ ไดว้ ่าเปน็ ใคร ไม่ว่าด้วยวาจา หรือเอกสาร (มาตรา ๒1๖) ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอื่ ๙. รว่ มกนั ทา� ใหเ้ สยี หาย ทา� ลาย ซงึ่ ทรพั ย์ ผู้ชมุ นุมเทา่ ทดี่ า� เนินการได้ 1. ภาพถ่ายบรรดาทรัพย์ที่ใช ้ ท่ีใช ้ หรือมไี ว้เพ่อื สาธารณประโยชน ์ ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการชมุ นมุ หรือมีไว้เพื่อประโยชน์สาธารณะ ยานพาหนะท่นี า� มาใชใ้ นการชุมนุม ซึ่งไดร้ บั ความเสยี หาย (มาตรา ๓๖๐, ๘๓) ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ ๒. ภาพถา่ ย หรอื ภาพเคลอ่ื นไหว เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล บุคคลผู้กระท�าความผดิ ประกอบกนั 1๐. รว่ มกนั กดี ขวางทางสาธารณะ จนอาจ ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย 1. ภาพถ่ายวัตถุ หรือสิ่งของท่ี 11. เป็นอุปสรรคต่อความปลอดภัยหรือ และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม เปน็ วัตถทุ ใ่ี ชใ้ นการกระท�าผดิ ความสะดวกในการจราจร โดยวาง การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย หรือทอดทิง้ ส่งิ ของ หรอื โดยกระท�า การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ 1. ภาพน่ิง หรือภาพเคล่ือนไหว ด้วยประการอื่นใด ความวา่ เปน็ ใคร หรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ ของผู้ที่ประกาศหรือโฆษณาให้ (มาตรา ๓๘๕, ๘๓) ไดว้ ่าเป็นใคร ผ้อู ่นื กระทา� ความผดิ ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ โฆษณาหรือประกาศแก่บุคคลทว่ั ไป ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ใหก้ ระท�าความผดิ และความผิดนน้ั สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย มีก�าหนดโทษไม่ต่�ากว่าหกเดือน เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร ผู้นั้นต้องระวางโทษกึ่งหน่ึงของโทษ ๗. เอกสารที่มีการแจกในการชุมนุม ทกี่ �าหนดไวส้ า� หรับความผดิ นั้น เอกสารที่แจกจา่ ยในการปราศรัย ถา้ ไดม้ กี ารกระทา� ความผดิ เพราะ ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ เหตุท่ีได้มีการโฆษณาหรือประกาศ และอุปกรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์อย่างอื่น ตามความในวรรคแรก ผโู้ ฆษณาหรอื (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า ประกาศตอ้ งรบั โทษเสมอื นเปน็ ตวั การ ผผู้ ลติ หรอื ผูจ้ �าหน่ายได้ (มาตรา ๘๕) ๙. ภาพถา่ ยฉากหลัง ภาพท่ปี ระกอบ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอ่ื ความหมายถงึ อะไร มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผิดหรอื ไม่ คู่มอื การปฏิบัติงานตามพระราชบญั ญตั ิการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ๙๗ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 97 11/17/2563 BE 12:40 PM

ลา� ดบั ผูก้ ระทา� ความผดิ พยานหลักฐานท่ฝี ่ายสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลักษณะความผิด ควรพิจารณาเก็บรวบรวม 1๒. ใช้ก�าลังประทุษร้ายเจ้าพนักงาน 1. ภาพถ่ายและภาพเคล่ือนไหวให้ 1. หลกั ฐานเพอื่ ยนื ยนั ใหผ้ กู้ ระทา� ผดิ ขณะปฏิบัติหน้าท่ีในการดูแลการ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ ทราบวา่ ผถู้ กู ทา� รา้ ยเปน็ เจา้ พนกั งาน ชุมนุมสาธารณะ ต้องพิจารณาจาก ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ชี่ มุ นมุ ตอ้ งสามารถ เชน่ การแตง่ กายเปน็ เจา้ พนกั งาน พฤติการณ์ของการกระท�าและผล ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ หรือการแสดงตัวพร้อมเอกสาร ของการกระทา� ในความผดิ ดงั ตอ่ ไปนี้ ได้ว่าเป็นใคร ยนื ยนั ว่าเปน็ เจ้าพนกั งาน 1. ท�าร้ายผู้อื่นโดยไม่ถึงกับเป็น ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอื่ ๒. รวมภาพถา่ ยจากสอื่ สารมวลชน เหตใุ หเ้ กดิ อนั ตรายแกก่ ายหรอื จติ ใจ ผ้ชู ุมนมุ เท่าทด่ี า� เนนิ การได้ ทกุ แขนงหรอื ภาพจากกลอ้ งวงจรปดิ (มาตรา ๓๙1) ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการชมุ นมุ บรเิ วณทเี่ กดิ เหตเุ พอ่ื พสิ จู นเ์ จตนา ๒. ท�าร้ายผู้อ่ืนจนเป็นเหตุให้เกิด ยานพาหนะท่ีน�ามาใชใ้ นการชมุ นุม ของผูก้ ระทา� ผดิ อันตรายแก่กายหรือจิตใจ (มาตรา ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ ๒๙๕) เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล ๓. ท�าร้ายร่างกายเจ้าพนักงาน ประกอบกัน ซ่ึงกระท�าการตามหน้าท่ีหรือเพราะ ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย เหตุที่จะกระท�าหรือได้กระท�าการ และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม ตามหนา้ ทจี่ นเปน็ เหตใุ หเ้ จา้ พนกั งาน การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย ผู้ถูกท�าร้ายรับอันตรายแก่กายหรือ การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ จติ ใจ (มาตรา ๒๙๖) ได้ความว่าเป็นใคร หรือให้สามารถ ๔. ท�าร้ายร่างกายเจ้าพนักงาน สืบทราบไดว้ ่าเปน็ ใคร ซึ่งกระท�าการตามหน้าที่หรือเพราะ ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ เหตุท่ีจะกระท�าหรือได้กระท�าการ ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ตามหนา้ ทจี่ นเปน็ เหตใุ หเ้ จา้ พนกั งาน สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ผู้ถูกกระท�าเกิดอันตรายสาหัส เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร (มาตรา ๒๙๘) ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม เอกสารทแี่ จกจ่ายในการปราศรัย 1๓. ดูหม่ินเจ้าพนักงานซึ่งกระท�าการ ๘. สเี สอ้ื ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ 1. หลกั ฐานเพอื่ ยนื ยนั ใหผ้ กู้ ระทา� ผดิ 1๔. ตามหน้าที่หรือเพราะได้กระท�าการ และอุปกรณ์ท่ีเป็นสัญลักษณ์อย่างอ่ืน ทราบวา่ ผถู้ กู กระทา� เปน็ เจา้ พนกั งาน ตามหน้าท่ี (มาตรา 1๓๖, ๓๙1, (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า เชน่ การแตง่ กายเปน็ เจา้ พนกั งาน ๓๙๓, ๓๙๗) ผผู้ ลติ หรือผู้จา� หนา่ ยได้ หรือการแสดงตัวพร้อมเอกสาร ต่อสู้หรือขัดขวางเจ้าพนักงานหรือ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลัง ภาพทีป่ ระกอบ ยืนยนั วา่ เปน็ เจ้าพนักงาน ผซู้ งึ่ ตอ้ งชว่ ยเจา้ พนกั งานตามกฎหมาย ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร ๒. เทปบนั ทกึ เสยี ง พรอ้ มรายงาน มีเน้ือหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ การถอดเทปทไี่ ดร้ บั การรบั รองแลว้ ความผิดหรอื ไม่ 1. หลกั ฐานเพอ่ื ยนื ยนั ใหผ้ กู้ ระทา� ผดิ ทราบวา่ ผถู้ กู ทา� รา้ ยเปน็ เจา้ พนกั งาน ในการปฏบิ ตั ติ ามหนา้ ท ี่ (มาตรา 1๓๘) เชน่ การแตง่ กายเปน็ เจา้ พนกั งาน หรือเหตฉุ กรรจต์ าม 1๔๐ หรือการแสดงตัวพร้อมเอกสาร ยืนยันว่าเป็นเจา้ พนักงาน ๒. รวมภาพถา่ ยจากสอ่ื สารมวลชน ทกุ แขนงหรอื ภาพจากกลอ้ งวงจรปดิ บรเิ วณทเ่ี กดิ เหตเุ พอื่ พสิ จู นเ์ จตนา ของผ้กู ระทา� ผดิ ๙๘ คูม่ ือการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 98 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดับ ผกู้ ระทา� ความผดิ พยานหลักฐานท่ฝี า่ ยสบื สวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผดิ ควรพิจารณาเก็บรวบรวม 1๕. กระท�าด้วยประการใด ๆ ให้ของ 1. ภาพถ่ายวัตถุ หรือส่ิงของท่ี โสโครกเปรอะเปื้อนหรือน่าจะ —”— เป็นวัตถทุ ีใ่ ช้ในการกระท�าผิด เปรอะเปอ้ื นตวั บคุ คลหรอื ทรพั ย ์ หรอื ๒. ภาพน่ิง ภาพเคลื่อนไหวที่ แกลง้ ทา� ใหข้ องโสโครกเปน็ ทเ่ี ดอื ดรอ้ น สามารถระบุตัวบุคคล หรือสืบ ร�าคาญ (มาตรา ๓๘๙) หรอื กระท�า ทราบตวั ผู้กระทา� ผดิ ได ้ ให้ได้รับความอับอายหรือเดือดร้อน ร�าคาญ (มาตรา ๓๙๗) 1๖. เจ้าพนักงานถามชื่อหรือท่ีอยู่ 1. เจ้าพนักงานผู้ขอ และพยาน เพอ่ื ปฏบิ ตั กิ ารตามกฎหมาย ไมย่ อม ขา้ งเคยี งเป็นผูย้ ืนยนั บอกหรือแกล้งบอกช่ือหรือท่ีอยู่ อันเปน็ เท็จ (มาตรา ๓๖๗) และเป็น ผู้ถือบัตรประชาชนไม่อาจแสดง บัตรหรือใบรับหรือใบแทนใบรับ เม่ือเจ้าพนักงานตรวจบัตรขอตรวจ (ความผดิ ตาม พ.ร.บ.บัตรประจ�าตัว ประชาชน มาตรา 1๗) คู่มือการปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบญั ญัติการชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ๙๙ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 99 11/17/2563 BE 12:40 PM

แนวทางการปฏบิ ตั ิของฝา่ ยสืบสวนในความผิดตามกฎหมายทมี่ โี ทษทางอาญาอน่ื ๆ ลา� ดบั ผู้กระทา� ความผดิ พยานหลกั ฐานที่ฝา่ ยสบื สวนสอบสวน หมายเหตุ และลักษณะความผดิ ควรพจิ ารณาเก็บรวบรวม 1. รว่ มกนั จดั ใหม้ กี จิ กรรมซงึ่ มผี เู้ ขา้ รว่ ม 1. ภาพถ่ายและภาพเคล่ือนไหวให้ 1. ภาพถ่ายซึ่งแสดงให้เห็นว่า เปน็ จ�านวนมากในลกั ษณะมว่ั สมุ กนั ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ ผู้ชุมนุมได้รวมตัวกันโดยไม่มี หรือมีโอกาสติดต่อสัมผัสกันได้ง่าย, ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ช่ี มุ นมุ ตอ้ งสามารถ มาตรการป้องกันการติดเช้ือหรือ ชมุ นุม ทา� กิจกรรมหรือมั่วสมุ กัน ณ ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ แพร่ระบาดของเชื้อโรค ทใ่ี ด ๆ ในสถานทแ่ี ออดั หรอื กระทา� การ ไดว้ ่าเปน็ ใคร ดงั กลา่ วอนั เปน็ การยยุ งใหเ้ กดิ ความ ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอ่ื ไม่สงบเรียบร้อย หรือในลักษณะท่ี ผู้ชมุ นุมเทา่ ทด่ี า� เนนิ การได้ เสย่ี งตอ่ การแพรเ่ ชอ้ื โรค, กระทา� การ ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการชมุ นมุ หรอื ดา� เนนิ การใด ๆ ซงึ่ อาจกอ่ ใหเ้ กดิ ยานพาหนะทนี่ า� มาใช้ในการชุมนมุ สภาวะทไ่ี มถ่ กู สขุ ลกั ษณะซง่ึ อาจเปน็ ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ เหตใุ หโ้ รคตดิ ตอ่ อนั ตรายหรอื โรคแพร่ เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล ระบาดออกไป ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติ ประกอบกัน ตามค�าสั่งของเจ้าพนักงานควบคุม ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย โรคติดตอ่ แ ล ะ ก า ร ถ อ ด เ ท ป ค� า ป ร า ศ รั ย (ขอ้ กา� หนดออกตามความในมาตรา ๙ พรอ้ มการรบั รองการถอดเทปคา� ปราศรยั แหง่ พระราชกา� หนดการบรหิ ารราชการ การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ ในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.๒๕๔๘ ความวา่ เปน็ ใคร หรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ (ฉบับท่ี 1) ข้อ ๕ ลง ๒๕ มี.ค. ๖๓ ไดว้ ่าเปน็ ใคร และ (ฉบับที่ ๕) ข้อ ๒ (๒) ลง ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ 1 พ.ค. ๖๓, ประกาศหวั หนา้ ผรู้ บั ผดิ ชอบ ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ ในการแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินใน สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ส่วนท่ีเก่ียวกับความม่ันคง เร่ือง เปน็ ขอ้ ความอะไร สอ่ื ความหมายถงึ ใคร หา้ มชมุ นมุ การทา� กจิ กรรมการมวั่ สมุ ๗. เอกสารที่มีการแจกในการชุมนุม ลง ๓ เม.ย. ๖๓ และ พ.ร.บ.ควบคมุ เอกสารท่แี จกจา่ ยในการปราศรยั โรคตดิ ตอ่ ฯ มาตรา ๓๔ (๖), ๕1) ๘. สเี สอ้ื ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ และอุปกรณ์ท่ีเป็นสัญลักษณ์อย่างอื่น (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทมี่ า ผผู้ ลิต หรอื ผู้จา� หน่ายได้ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลงั ภาพทปี่ ระกอบ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ความผดิ หรอื ไม่ 1๐๐ คู่มือการปฏิบตั งิ านตามพระราชบญั ญตั ิการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 100 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดบั ผู้กระทา� ความผดิ พยานหลกั ฐานท่ีฝา่ ยสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผดิ ควรพจิ ารณาเก็บรวบรวม ๒. ชมุ นุม ทา� กจิ กรรมหรือมวั่ สมุ กนั ณ 1. ภาพถ่ายและภาพเคล่ือนไหวให้ 1. พสิ จู นท์ ราบตวั บคุ คลทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ทใี่ ด ๆ ในสถานทแ่ี ออดั หรอื กระทา� การ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ เชน่ ตวั การร่วม, ผใู้ ช้, ผสู้ นับสนนุ ดังกล่าวอันเป็นการยุยงให้เกิด ผชู้ มุ นมุ ในสถานทที่ ชี่ มุ นมุ ตอ้ งสามารถ หรอื ผโู้ ฆษณาหรอื ประกาศแกบ่ คุ คล ความไมส่ งบเรยี บรอ้ ย หรอื ในลกั ษณะ ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ ท่วั ไปใหก้ ระทา� ความผิด ทเ่ี สยี่ งตอ่ การแพรเ่ ชอ้ื โรค, กระทา� การ ได้วา่ เป็นใคร หรือด�าเนินการใด ๆ ซ่ึงอาจก่อ ๒. ชอ่ื ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอื่ ให้เกิดสภาวะท่ีไม่ถูกสุขลักษณะ ผู้ชุมนมุ เทา่ ท่ดี า� เนนิ การได้ ซงึ่ อาจเปน็ เหตใุ หโ้ รคตดิ ตอ่ อนั ตราย ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการชมุ นมุ หรอื โรคแพรร่ ะบาดออกไป ฝา่ ฝนื หรอื ยานพาหนะที่นา� มาใชใ้ นการชมุ นุม ไม่ปฏิบัติตามค�าสั่งของเจ้าพนักงาน ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ ควบคมุ โรคตดิ ต่อ เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล (ขอ้ กา� หนดออกตามความในมาตรา ๙ ประกอบกนั แห่งพระราชก�าหนดการบริหาร ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย ราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม พ.ศ.๒๕๔๘ (ฉบบั ท ่ี 1) ขอ้ ๕ ลง ๒๕ การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย ม.ี ค. ๖๓ และ (ฉบบั ที่ ๕) ข้อ ๒ (๒) การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ ลง 1 ก.พ. ๖๓, ประกาศหัวหน้า ความวา่ เปน็ ใคร หรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ ผรู้ บั ผดิ ชอบในการแกไ้ ขสถานการณ์ ไดว้ า่ เปน็ ใคร ฉกุ เฉนิ ในส่วนทเ่ี ก่ยี วกบั ความม่ันคง ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ เรื่อง ห้ามชุมนุม การท�ากิจกรรม ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ การมั่วสุม ลง ๓ เม.ย. ๖๓ และ สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย พระราชบญั ญตั โิ รคตดิ ตอ่ พ.ศ. ๒๕๕๘ เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร มาตรา ๓๔ (๖), ๕1) ๗. เอกสารที่มีการแจกในการชุมนุม ๓. น�าเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซ่ึงข้อมูล เอกสารที่แจกจา่ ยในการปราศรัย 1. หลกั ฐานขอ้ ความทป่ี รากฏใน คอมพิวเตอร์ใด ๆ อันเป็นความผิด ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ สอ่ื ออนไลน์ เกย่ี วกบั ความมนั่ คงแหง่ ราชอาณาจกั ร และอุปกรณ์ท่ีเป็นสัญลักษณ์อย่างอ่ืน ๒. ขอ้ มลู หลกั ฐานแสดงตวั ตนของ หรอื ความผดิ เกย่ี วกบั การกอ่ การรา้ ย (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า ผู้ใช้ส่ือออนไลน์ในการกระท�าผิด ตามประมวลกฎหมายอาญา ต้อง ผู้ผลติ หรอื ผจู้ �าหนา่ ยได้ ระวางโทษจา� คกุ ไมเ่ กนิ หา้ ปหี รอื ปรบั ๙. ภาพถ่ายฉากหลัง ภาพทป่ี ระกอบ ไมเ่ กนิ หนงึ่ แสนบาท หรอื ทง้ั จา� ทง้ั ปรบั ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร (พ.ร.บ.ว่าด้วยการกระท�าความผิด มีเนื้อหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ เกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. ๒๕๕๐ ความผดิ หรือไม ่ มาตรา 1๔ (๓)) ค่มู อื การปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติการชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๐1 ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 101 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดบั ผ้กู ระทา� ความผดิ พยานหลักฐานทฝ่ี ่ายสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลกั ษณะความผดิ ควรพิจารณาเกบ็ รวบรวม ๔. ร่วมกันวาง ต้งั ยน่ื หรือแขวนสงิ่ ใด 1. ภาพถ่ายและภาพเคลื่อนไหวให้ ภาพถ่ายยืนยันตัวบุคคล หรือ สิ่งหน่ึง หรือกระท�าด้วยประการ ปรากฏรูปหน้าผู้จัดการชุมนุม และ กลุ่มบุคคล ท่ีน�าส่ิงของดังกล่าว ใด ๆ ในลกั ษณะทเ่ี ปน็ การกีดขวาง ผชู้ มุ นมุ ในสถานทท่ี ช่ี มุ นมุ ตอ้ งสามารถ มาใช้ในการกระทา� ความผิด การจราจร ระบไุ ดว้ า่ เปน็ ใคร หรอื สามารถสบื ทราบ (พระราชบัญญัติจราจรทางบก ได้ว่าเปน็ ใคร พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา 11๔) ๒. ชอื่ ของผจู้ ดั การชมุ นมุ และรายชอ่ื ๕. ร่วมกันตั้ง วาง หรือกองวัตถุใด ๆ ผชู้ มุ นุมเทา่ ทดี่ า� เนินการได้ ภาพถา่ ยยนื ยนั ตวั บคุ คล หรอื กลมุ่ ๓. ภาพถา่ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการชมุ นมุ บคุ คล ทน่ี า� สง่ิ ของดงั กลา่ วมาใชใ้ น บนถนน (พระราชบัญญัติรักษาความสะอาด ยานพาหนะท่ีนา� มาใชใ้ นการชุมนมุ การกระทา� ความผิด และความเปน็ ระเบยี บเรยี บรอ้ ยของ ๔. ภาพถา่ ยผปู้ ราศรยั ในระยะใกลใ้ ห้ บ้านเมือง พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา 1๙) เห็นหน้าโดยชัดเจน และในระยะไกล ประกอบกนั ๖. รว่ มกนั ใชเ้ ครอ่ื งขยายเสยี งดว้ ยกา� ลงั ๕. ข้อมูลการบันทึกเทปค�าปราศรัย 1. ภาพถ่ายเครอ่ื งขยายเสียง ๗. ไฟฟา้ โดยไม่ไดร้ บั อนญุ าต และการถอดเทปค�าปราศรัย พร้อม ๒. หลกั ฐานการวดั ระดบั ความดงั (พระราชบญั ญตั คิ วบคมุ การโฆษณา การรับรองการถอดเทปค�าปราศรัย ของเสยี ง โดยใชเ้ ครอ่ื งขยายเสียง พ.ศ.๒๔๙๓ การบันทึกภาพและเสียงจะต้องให้ได้ ๓. ภาพเคลื่อนไหวการใช้เครื่อง มาตรา ๔) ความวา่ เปน็ ใคร หรอื ใหส้ ามารถสบื ทราบ ขยายเสยี ง ได้วา่ เป็นใคร การเร่ียไรในถนนหลวงหรือในที่ ๖. ภาพถา่ ยปา้ ย/สญั ลกั ษณข์ องผชู้ มุ นมุ 1. ภาพถ่ายบุคคลท่ีเร่ียไร และ สาธารณะ โดยไม่ไดร้ ับอนญุ าต ใหป้ รากฏตวั หนงั สอื ขอ้ ความบนปา้ ย/ บคุ คลทีบ่ รจิ าค ขณะรบั บรจิ าค (พระราชบัญญัติควบคุมการเร่ียไร สญั ลกั ษณอ์ ยา่ งชดั เจน ขอ้ ความในปา้ ย ๒. ตรวจสอบจากผมู้ อี า� นาจออก พ.ศ.๒๔๘๗ มาตรา ๘, 1๗) เปน็ ขอ้ ความอะไร สอื่ ความหมายถงึ ใคร ใบอนญุ าต วา่ ไดม้ กี ารอนญุ าตใหม้ ี การเรี่ยไรหรือไม่ ๘. รว่ มกนั ฉายภาพยนตรใ์ นราชอาณาจกั ร ๗. เอกสารท่ีมีการแจกในการชุมนุม 1. หลักฐานภาพถ่ายเครื่องฉาย โดยไมไ่ ดร้ บั อนญุ าตจากคณะกรรมการ เอกสารที่แจกจ่ายในการปราศรัย ภาพยนตร์ หรือภาพเคลื่อนไหว พจิ ารณาภาพยนตรแ์ ละวดี ทิ ศั น์ ๘. สเี สอื้ ของผชู้ มุ นมุ หมวกของผชู้ มุ นมุ ให้ปรากฏถึงอุปกรณ์ท่ีใช้ในการ (พระราชบัญญัติภาพยนตร์และ และอุปกรณ์ท่ีเป็นสัญลักษณ์อย่างอื่น ทา� ความผิดให้ชดั เจน วดี ิทศั น์ พ.ศ.๒๕๕1 มาตรา ๒๕) (ถา้ ม)ี จนสามารถสบื สวนถงึ แหลง่ ทม่ี า ๒. ภาพถา่ ยเนอื้ ความของภาพยนตร์ ทเ่ี ปน็ ความผดิ โดยชดั แจ้ง ผูผ้ ลติ หรอื ผูจ้ า� หน่ายได้ ๙. ภาพถา่ ยฉากหลงั ภาพที่ประกอบ ๓. หลักฐานยืนยันภาพท่ีปรากฏ ฉากการชมุ นมุ วา่ สอื่ ความหมายถงึ อะไร เกดิ ขนึ้ จากเครอ่ื งฉายฯ และบคุ คล มีเน้ือหาไปทางใด เข้าองค์ประกอบ ทคี่ วบคุมเครอื่ งฉาย ความผิดหรอื ไม่ 1๐๒ คู่มือการปฏบิ ัตงิ านตามพระราชบัญญตั กิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 102 11/17/2563 BE 12:40 PM

ล�าดบั ผู้กระทา� ความผิด พยานหลกั ฐานทีฝ่ ่ายสืบสวนสอบสวน หมายเหตุ และลักษณะความผิด ควรพิจารณาเก็บรวบรวม ๙. ร่วมกันสร้างภาพยนตร์ในลักษณะ 1. สบื สวนขยายผลจากผกู้ ระทา� ผดิ ที่เป็นการบ่อนท�าลาย ขัดต่อ —”— ตามมาตรา ๒๕ เพื่อให้ทราบถึง ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรม บคุ คลทส่ี รา้ งภาพยนตร์ อนั ดขี องประชาชน หรอื อาจกระทบ ๒. หลกั ฐานเนอื้ หาของภาพยนตร์ กระเทอื นตอ่ ความมนั่ คง และเกยี รตภิ มู ิ ในสว่ นทบี่ ง่ บอกถงึ การบอ่ นทา� ลาย ของประเทศไทย หรือขัดต่อความสงบ ศีลธรรม (พระราชบัญญัติภาพยนตร์และ อันดีของประชาชน หรือกระทบ วีดทิ ศั น์ พ.ศ.๒๕๕1 มาตรา ๒๓) ตอ่ ความม่ันคง 1๐. การเผาน�ารูปภาพบุคคลหรือวัตถุ พิสูจน์ทราบตัวบุคคลท่ีเกี่ยวข้อง ท่ีเป็นสัญลักษณ์แทนบุคคลใด เช่น ตัวการรว่ ม, ผ้ใู ช้, ผูส้ นบั สนุน มาเผาท�าลายในท่ีชุมนุมสาธารณะ หรอื ผโู้ ฆษณาหรอื ประกาศแกบ่ คุ คล โดยทา� ใหเ้ กดิ สงิ่ ปฏกิ ลู ในทส่ี าธารณะ ทั่วไปใหก้ ระทา� ความผิด (พ.ร.บ.รักษาความสะอาดและ ความเป็นระเบียบเรียบร้อยของ บา้ นเมอื ง พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๓1(1), ๕๔) คูม่ อื การปฏบิ ัตงิ านตามพระราชบญั ญัตกิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๐๓ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 103 11/17/2563 BE 12:40 PM

แหลง่ ของพยานหลกั ฐานที่ชอบตามกฎหมาย หวั ขอ้ วิธกี ารทจี่ ะได้ขอ้ มูลโดยชอบ ๑. ข้อมูลทะเบยี นราษฎร์ ตามกฎหมาย ๒. สถานภาพครอบครวั การรวบรวมพยานหลกั ฐานตอ้ งกระทา� เพอ่ื การปฏบิ ตั หิ นา้ ทข่ี องเจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั อนั เกยี่ วกบั ๓. ประวตั ิหมายจบั การป้องกันและปราบปรามการกระท�าความผิดตามกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม ตามระเบียบส�านักทะเบียนกลางว่าด้วยการคุ้มครองและจัดการข้อมูลทะเบียนประวัติ ๔. ประวตั ิอาชญากรรม ราษฎร พ.ศ.๒๕๖1 และเปน็ การสบื สวนเพือ่ แสวงหาข้อเทจ็ จริงและหลกั ฐานซงึ่ พนักงาน ๕. ข้อมลู ผลคดขี องศาล ฝา่ ยปกครองหรอื ตา� รวจไดป้ ฏบิ ตั ไิ ปตามอา� นาจและหนา้ ท ี่ เพอ่ื รกั ษาความสงบเรยี บรอ้ ยของ ผปู้ ระชาชน และเพอ่ื ทจ่ี ะทราบรายละเอยี ดแหง่ ความผดิ ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณา ความอาญา ม.๒ (1๐) โดยผสู้ บื คน้ ตอ้ งมรี หสั ผา่ นอนญุ าตใหเ้ ขา้ ถงึ ขอ้ มลู โดยสามารถตรวจสอบ คัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้จากช่องทางออนไลน์เครือข่าย ตร. ซึ่งท�า MOU ไวก้ ับ มท. ผา่ นระบบ CRIME/POLIS แต่ตอ้ งปฏบิ ตั ติ าม พ.ร.บ.คุ้มครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล พ.ศ.๒๕๖๒, ประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เร่ือง มาตรฐานการรักษา ความม่นั คงปลอดภัยของข้อมลู สว่ นบุคคล พ.ศ.๒๕๖๓ และหนังสือกา� ชบั แนวทางการเขา้ สบื ค้นขอ้ มูลทะเบยี นราษฎรฯ ของ สง.จตช. ท่ี ๐๐๐1(จตช)/๐1๓๖ ลง ๗ ก.พ. ๒๕๖๓ โดยจัดท�าบันทึกรายงานขอเข้าสืบค้นข้อมูลทะเบียนราษฎร จากฐานข้อมูลทะเบียนกลาง สา� นกั งานทะเบยี นกลาง กระทรวงมหาดไทย ซึ่งผ้บู ังคับบัญชาระดับหวั หนา้ หน่วยเปน็ ผู้ให้ ความเห็นชอบทกุ ครั้ง และจัดท�ารายงานการสืบสวนเสนอผู้บังคบั บญั ชา การรวบรวมพยานหลักฐานสามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้จาก ช่องทางออนไลน ์ การปฏบิ ัติเช่นเดียวกบั ข้อ 1. การรวบรวมพยานหลักฐานสามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้จาก ๒ แหล่ง ส่วนแรกหมายจับที่ ตร. เป็นผู้ออก ผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึง ขอ้ มลู สามารถตรวจสอบไดจ้ ากระบบ CRIME/POLIS และคดั ส�าเนาได้จากระบบออนไลน ์ และท�าหนังสือลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงานขอคัดส�าเนาหมายจับได้จากกองทะเบียน ประวตั อิ าชญากร สว่ นทสี่ อง หนว่ ยงานราชการอนื่ ๆ ผซู้ งึ่ มอี า� นาจออกหมายจบั ไดแ้ ก ่ ศาล ซงึ่ สามารถตรวจสอบเบอื้ งตน้ ไดจ้ ากระบบออนไลน ์ DXC หรอื ระบบงานฐานขอ้ มลู หมายจบั (AWIS) ของศาล โดยสามารถทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอคดั สา� เนาหมายจบั ไดจ้ ากศาลผ้อู อกหมายจบั นั้นๆ และจัดท�ารายงานการสืบสวนเสนอผู้บงั คบั บัญชา การรวบรวมพยานหลักฐานข้อมูลสามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสาร ซึ่งประวัติอาชญากรรมที่ ตร. เป็นจัดเก็บ ผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูล สามารถตรวจสอบไดจ้ ากระบบ CRIME/POLIS คดั สา� เนาไดจ้ ากระบบออนไลน ์ และทา� หนงั สอื ลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงานขอคัดส�าเนาหมายจับได้จากกองทะเบียนประวัติอาชญากร และจัดท�ารายงานการสบื สวนเสนอผู้บังคบั บัญชา การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารไดจ้ าก ๒ แหลง่ ส่วนแรกผลคดีเบ้อื งต้นท่ีบนั ทกึ ไวภ้ ายในหนว่ ยงาน ตร. ผสู้ บื คน้ ตอ้ งมรี หสั ผ่าน อนุญาตใหเ้ ข้าถึงข้อมลู ตรวจสอบได้จากระบบ CRIME/POLIS และคดั สา� เนาได้จากระบบ ออนไลน์ ส่วนท่ีสอง ผลคดีของศาลโดยละเอียดสามารถท�าหนังสือลงนามโดยหัวหน้า หนว่ ยงานประสานขอคดั สา� เนาคา� พพิ ากษาคดนี นั้ จากศาลทร่ี บั ผดิ ชอบคดนี นั้ ๆ หรอื สบื คน้ ไดจ้ ากระบบออนไลนข์ องศาล และจัดทา� รายงานการสืบสวนเสนอผู้บงั คับบัญชา 1๐๔ คู่มือการปฏิบัติงานตามพระราชบญั ญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 104 11/17/2563 BE 12:40 PM

หวั ข้อ วธิ ีการท่ีจะได้ขอ้ มูลโดยชอบ ตามกฎหมาย ๖. สถานท่ที �างาน ประกนั สังคม การรวบรวมพยานหลกั ฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก ๒ แหลง่ สว่ นแรกผสู้ บื คน้ ตอ้ งมรี หสั ผา่ นอนญุ าตใหเ้ ขา้ ถงึ ขอ้ มลู ตรวจสอบเบอ้ื งตน้ จากระบบ ออนไลน ์ CRIME สว่ นทส่ี อง จดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอทราบรายละเอยี ด สถานทท่ี า� งานหรอื ประวตั ปิ ระกนั สงั คมจาก สา� นกั งานประกนั สงั คมกลาง หรอื พนื้ ทรี่ บั ผดิ ชอบ และจดั ทา� รายงานการสืบสวนเสนอผูบ้ ังคบั บญั ชา ๗. ประกนั ชวี ิต การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารได้จาก หนว่ ยงาน สา� นกั งานคณะกรรมการกา� กบั และสง่ เสรมิ การประกอบธรุ กจิ ประกนั ภยั (คปภ.) โดยจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนา เอกสาร และจดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอผู้บงั คับบัญชา ๘. การรกั ษาพยาบาล การรวบรวมพยานหลกั ฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารได้จาก โรงพยาบาล ๒ แหล่ง ส่วนแรกผู้สบื ค้นต้องมีรหัสผา่ นอนุญาตให้เข้าถึงข้อมลู ตรวจสอบเบ้ืองต้นเก่ียวกับ หลกั ประกนั สุขภาพ หลักประกันสุขภาพจากระบบออนไลน์ CRIME ส่วนท่ีสอง สามารถตรวจสอบคัดส�าเนา เอกสารเปน็ พยานเอกสารไดจ้ ากหนว่ ยงาน สา� นกั งานหลกั ประกนั สขุ ภาพแหง่ ชาต ิ (สปสช.) โดยจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนา เอกสาร และจัดท�ารายงานการสบื สวนเสนอผบู้ งั คับบัญชา ๙. ขอ้ มลู การเสยี ภาษสี รรพากร การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้จาก หน่วยงาน กรมสรรพากร โดยจัดท�าหนังสือลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงานขอความร่วมมือ ตรวจสอบข้อมลู และคัดส�าเนาเอกสาร และจัดท�ารายงานการสบื สวนเสนอผูบ้ งั คับบัญชา ๑๐. ขอ้ มูลทรพั ย์สนิ การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก อสงั หาริมทรพั ย์ หนว่ ยงาน กรมทดี่ นิ โดยจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื ตรวจสอบ ข้อมูลและคดั ส�าเนาเอกสาร และจดั ท�ารายงานการสืบสวนเสนอผ้บู ังคับบญั ชา ๑๑. ขอ้ มลู แผนที่ GIS ไฟฟา้ การรวบรวมพยานหลกั ฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก ประปา, กทม., ระบบแผนทอี่ อนไลนข์ องการไฟฟา้ นครหลวง สว่ นแผนทห่ี นว่ ยงานอน่ื ๆ ตอ้ งจดั ทา� หนงั สอื Google Map ลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงานขอความร่วมมือตรวจสอบข้อมูลและคัดส�าเนาเอกสาร และ และ Google Street จดั ท�ารายงานการสบื สวนเสนอผูบ้ งั คับบัญชา View ๑๒. การใชบ้ รกิ าร Delivery การรวบรวมพยานหลกั ฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารไดจ้ าก สงั่ อาหาร ส่งพัสดุ บรษิ ทั เอกชนทรี่ บั ผดิ ชอบ โดยตอ้ งจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื จัดส่งสนิ คา้ ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั ส�าเนาเอกสาร และจัดท�ารายงานการสบื สวนเสนอผ้บู ังคบั บัญชา ๑๓. ขอ้ มลู ทะเบยี นพาณชิ ย์ การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก ๒ แหล่ง ส่วนแรกผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูลตรวจสอบเบื้องต้นและ คดั สา� เนาเอกสารไดจ้ ากระบบออนไลน ์ CRIME สว่ นทส่ี อง ประสาน กรมธรุ กจิ การคา้ กระทรวง พาณชิ ย ์ หนว่ ยงานผรู้ บั ผดิ ชอบ โดยจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มูลและคดั ส�าเนาเอกสาร และจดั ท�ารายงานการสืบสวนเสนอผู้บงั คบั บญั ชา คมู่ ือการปฏบิ ัติงานตามพระราชบญั ญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) 1๐๕ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 105 11/17/2563 BE 12:40 PM

หัวขอ้ วธิ ีการทจี่ ะไดข้ ้อมลู โดยชอบ ๑๔. ข้อมลู การเลอื กตง้ั ตามกฎหมาย ๑๕. อาวุธปืน โรงแรม การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารได้จาก สถานบริการ สา� นกั บรหิ ารการทะเบยี น กรมการปกครอง โดยจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงาน โรงรับจา� นา� ขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนาเอกสาร และจดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอ ตาม พ.ร.บ.อน่ื ๆ ผู้บังคบั บัญชา ๑๖. การครอบครองรถ การรวบรวมพยานหลกั ฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารไดจ้ าก สา� นกั บรหิ ารการทะเบยี น กรมการปกครอง และ สา� นกั การสอบสวนและนติ กิ าร โดยจดั ทา� ๑๗. ใบอนญุ าตขบั ขี่ หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนาเอกสาร และจัดทา� รายงานการสบื สวนเสนอผู้บงั คับบญั ชา ๑๘. ขอ้ มูลใบสั่งจราจร การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้จาก ๑๙. ประกันภยั รถ ๒ แหล่ง ส่วนแรกผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูลตรวจสอบเบื้องต้นและ ประกนั วนิ าศภยั คดั สา� เนาเอกสารไดจ้ ากระบบออนไลน ์ CRIME/POLIS สว่ นทส่ี อง ประสาน กรมการขนสง่ ทางบก หรือส�านักงานขนส่งพ้ืนที่รับผิดชอบ โดยจัดท�าหนังสือลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงาน ๒๐. บริษัทไฟแนนซ์ ขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนาเอกสาร และจดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอ สินเช่อื เครดิตบูโร ผบู้ งั คบั บัญชา การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก ๒ แหล่ง ส่วนแรกผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูลตรวจสอบเบ้ืองต้นและ คดั สา� เนาเอกสารไดจ้ ากระบบออนไลน ์ CRIME/POLIS สว่ นทส่ี อง ประสาน กรมการขนสง่ ทางบก หรือส�านักงานขนส่งพื้นท่ีรับผิดชอบ โดยจัดท�าหนังสือลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงาน ขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนาเอกสาร และจดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอ ผ้บู งั คับบญั ชา การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้ จาก ๒ แหล่ง ส่วนแรกผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูลตรวจสอบเบ้ืองต้น และคดั สา� เนาเอกสารได้จากระบบออนไลน ์ CRIME/POLIS ส่วนท่ีสอง ประสาน สน./สภ. หน่วยพ้ืนที่รับผิดชอบ โดยจัดท�าหนังสือลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงานขอความร่วมมือ ตรวจสอบข้อมลู และคดั ส�าเนาเอกสาร และจดั ท�ารายงานการสบื สวนเสนอผู้บงั คบั บัญชา การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้จาก หนว่ ยงาน สา� นกั งานคณะกรรมการกา� กบั และสง่ เสรมิ การประกอบธรุ กจิ ประกนั ภยั (คปภ.) หรอื บรษิ ทั ผรู้ บั ผดิ ชอบประกนั ภยั รถ หรอื ประกนั วนิ าศภยั โดยตรง ซงึ่ สามารถจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงานขอความร่วมมือตรวจสอบข้อมูลและคัดส�าเนาเอกสาร และ จดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอผ้บู งั คบั บญั ชา การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารได้จาก หนว่ ยงาน บริษทั ขอ้ มลู เครดติ แห่งชาติ - National Credit Bureau (เครดิตบโู ร), บริษทั ไฟแนนซ ์ สนิ เชอ่ื โดยตรง ซงึ่ สามารถจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื ตรวจสอบข้อมูลและคัดส�าเนาเอกสาร และจดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอผูบ้ งั คับบญั ชา 1๐๖ คมู่ อื การปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบัญญตั ิการชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 106 11/17/2563 BE 12:40 PM

หัวขอ้ วิธกี ารทจ่ี ะได้ข้อมลู โดยชอบ ตามกฎหมาย ๒๑. ขอ้ มลู การเกดิ อบุ ตั เิ หตุ การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารได้จาก หนว่ ยงาน สา� นกั งานคณะกรรมการกา� กบั และสง่ เสรมิ การประกอบธรุ กจิ ประกนั ภยั (คปภ.) หรอื บรษิ ทั ผรู้ บั ผดิ ชอบประกนั ภยั รถ หรอื ประกนั วนิ าศภยั โดยตรง ซง่ึ สามารถจดั ทา� หนงั สอื ลงนามโดยหัวหน้าหน่วยงานขอความร่วมมือตรวจสอบข้อมูลและคัดส�าเนาเอกสาร และ จัดท�ารายงานการสืบสวนเสนอผบู้ ังคบั บญั ชา ๒๒. ประวตั ิซอ่ มบ�ารงุ การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้ ศูนย์บริการรถ จากบริษัท หรือศูนย์บริการรถที่เก่ียวข้องได้โดยตรง ซ่ึงสามารถจัดท�าหนังสือลงนาม โดยหวั หนา้ หนว่ ยงานขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนาเอกสาร และจดั ทา� รายงาน การสืบสวนเสนอผูบ้ งั คบั บญั ชา ๒๓. หนงั สือเดินทาง การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้ การผา่ นเข้าออกด่าน จาก ๒ แหล่ง ส่วนแรกผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูลตรวจสอบเบื้องต้น จดุ ตรวจฯ และคดั สา� เนาเอกสารได้จากระบบออนไลน ์ PIBICS และ PISCES ระบบออนไลนข์ อง สตม. ส่วนท่ีสอง ประสาน ด่านตรวจคนเข้าเมือง พื้นท่ีรับผิดชอบ โดยจัดท�าหนังสือลงนาม โดยหัวหน้าหน่วยงานขอความร่วมมือตรวจสอบข้อมูลและคัดส�าเนาเอกสาร และจัดท�า รายงานการสืบสวนเสนอผ้บู ังคับบญั ชา ๒๔. ข้อมลู การเดินทาง การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้ จากบริษทั หรอื หน่วยงานที่เกยี่ วข้องโดยตรง ซึง่ สามารถจัดท�าหนังสอื ลงนามโดยหวั หน้า หน่วยงานขอความร่วมมือตรวจสอบข้อมูลและคัดส�าเนาเอกสาร และจัดท�ารายงาน การสบื สวนเสนอผ้บู ังคับบัญชา ๒๕. ดา่ น จุดสกดั การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเปน็ พยานเอกสารไดจ้ าก License Plate ๒ แหล่ง ส่วนแรกผู้สืบค้นต้องมีรหัสผ่านอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูลตรวจสอบเบื้องต้น และคัดส�าเนาเอกสารได้จากระบบออนไลน ์ license Plate บก.สกัดกั้นฯ บช.ปส. ส่วน ทส่ี อง ประสาน ด่านตรวจ พนื้ ทีร่ ับผดิ ชอบ โดยจัดท�าหนงั สือลงนามโดยหัวหนา้ หนว่ ยงาน ขอความรว่ มมอื ตรวจสอบขอ้ มลู และคดั สา� เนาเอกสาร และจดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอ ผบู้ ังคับบญั ชา ๒๖. ขอ้ มลู โทรศพั ทม์ ือถือ การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้ จากบริษทั ผู้ใหบ้ ริการโทรศพั ท์มอื ถอื โดยจัดท�าหนงั สอื หมายเรียกเอกสารจากผู้ใหบ้ ริการ และจดั ท�ารายงานการสบื สวนเสนอผบู้ งั คบั บญั ชา ๒๗. ข้อมูลโทรศพั ทบ์ า้ น การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคัดส�าเนาเอกสารเป็นพยานเอกสารได้ จากบริษัทผู้ให้บริการโทรศัพท์ โดยจัดท�าหนังสือหมายเรียกเอกสารจากผู้ให้บริการ และจดั ท�ารายงานการสบื สวนเสนอผ้บู งั คบั บญั ชา ๒๘. บัตรเครดิต เดบิต การรวบรวมพยานหลกั ฐาน สามารถตรวจสอบคัดสา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก สมาชกิ ร้านค้า บริษัทผู้ให้บริการสินเช่ือ บัตรเครดิต โดยจัดท�าหนังสือหมายเรียกเอกสารจากบริษัท บัตรสนิ เชอื่ ต่าง ๆ ผ้ใู หบ้ รกิ ารสนิ เช่ือ เครดิต และจดั ท�ารายงานการสืบสวนเสนอผู้บังคับบญั ชา คมู่ ือการปฏิบตั ิงานตามพระราชบญั ญตั กิ ารชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๐๗ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 107 11/17/2563 BE 12:40 PM

หัวข้อ วธิ กี ารที่จะไดข้ อ้ มูลโดยชอบ ๒๙. ข้อมูลทางการเงิน ตามกฎหมาย ๓๐. ข้อมลู Social การรวบรวมพยานหลกั ฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก ธนาคารหรอื บรษิ ทั บตั รเครดติ โดยจดั ทา� หนงั สอื หมายเรยี กเอกสารจากธนาคารหรอื บรษิ ทั บตั รเครดิต และจดั ทา� รายงานการสบื สวนเสนอผู้บังคบั บัญชา การรวบรวมพยานหลักฐาน สามารถตรวจสอบคดั สา� เนาเอกสารเป็นพยานเอกสารไดจ้ าก บรษิ ทั ผ้ใู หบ้ รกิ ารอินเทอรเ์ น็ต ISP หรือบริษัทเจา้ ของ Social น้นั ได้ ได้แก ่ facebook, line เป็นต้น โดยจัดท�าหนังสือหมายเรียกเอกสารถึงบริษัทผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ต ISP หรือบริษัทเจ้าของ Social นั้นได้ ได้แก่ facebook, line เป็นต้น และจัดท�ารายงาน การสืบสวนเสนอผ้บู งั คับบญั ชา 1๐๘ คมู่ ือการปฏิบตั งิ านตามพระราชบญั ญัติการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 108 11/17/2563 BE 12:40 PM

ตวั อย่าง (ค�าร้อง) ขอหมายคา� สง่ั อนญุ าต ท่…ี ………./๒๕..... รับค�าร้อง ศาล............. เรยี กสอบ วนั ท่ี เดอื น พทุ ธศักราช............ ....................................................ผ้พู พิ ากษา ความอาญา พนกั งานสอบสวน.................(โดย..........................................) ผู้ร้อง ขา้ พเจ้า.........................................................ตา� แหนง่ ........................................................................ อาย.ุ ............ป ี อาชพี .................................................... สถานทท่ี า� งาน ............................................................... แขวง / ต�าบล.................................เขต / อ�าเภอ....................................จังหวัด......................................... หมายเลขโทรศัพท์......................................ในฐานะพนักงานเจ้าหน้าท่ีตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการ กระท�าความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ ตามประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เร่ือง แต่งตั้งพนักงานเจ้าหน้าที่ฯ ลงวันท่ี 1๔ ตุลาคม ๒๕๕๙ ซึ่งประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 1๓๓ ตอนพิเศษ ๒๗๒ ง ลง ๒๕ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๙ ขอยื่นคา� รอ้ งขอออกหมายคา� สงั่ อนุญาตต่อศาลดงั มขี ้อความท่ีจะกลา่ วต่อไปนี้ ข้อ ๑. ด้วยปรากฏจากการสืบสวน/สอบสวนของ...(..อ..า้..ง..พ..ฤ...ต..กิ...า..ร..ณ...อ์..ัน...เ.ป...น็ ..เ..ห..ต...ุใ.น...ก..า..ร..ย..นื่...ค..า�..ร..อ้...ง.) ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ค่มู ือการปฏบิ ัตงิ านตามพระราชบญั ญัตกิ ารชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๐๙ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 109 11/17/2563 BE 12:40 PM

มพี ฤตกิ ารณท์ เี่ ปน็ เหตแุ หง่ การออกหมายคา� สง่ั คอื เนอ่ื งจากการกระทา� ผดิ ในคดนี ้ี เกดิ ขน้ึ ในระบบ อนิ เทอร์เนต็ ผา่ นเว็บไซต ์ Youtube, Facebook และแอปพลิเคชัน Line การตรวจค้นผูต้ อ้ งหาตามหมายจบั และบคุ คลเปา้ หมายทจ่ี ะเขา้ ตรวจคน้ พรอ้ มกนั ในทกุ จดุ นนั้ เจา้ พนกั งานตา� รวจมคี วามจา� เปน็ ตอ้ งทา� การตรวจยดึ โทรศพั ทม์ อื ถอื สมารท์ โฟน แทบ็ เลต็ และอปุ กรณค์ อมพวิ เตอรท์ สี่ ามารถเชอื่ มตอ่ อนิ เทอรเ์ นต็ ได ้ มาตรวจสอบ หาความเชอ่ื มโยงของขบวนการ และเสน้ ทางการเงินเพื่อจะใชใ้ นการประกอบส�านวนการสอบสวน ตอ่ ไป อาศัยอา� นาจตามพระราชบญั ญัติว่าด้วยการกระท�าความผิดเกย่ี วกับคอมพวิ เตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ แก้ไข เพมิ่ เตมิ ฉบบั ท ี่ ๒ พ.ศ.๒๕๖๐ มาตรา 1๙ จงึ มายน่ื คา� รอ้ งตอ่ ศาลอาญา (ซง่ึ มเี ขตอา� นาจ) เพอื่ ใหม้ คี า� สงั่ อนญุ าต ให้พนกั งานเจา้ หนา้ ทด่ี �าเนินการถอดรหัสลบั ของข้อมูลคอมพิวเตอร์ของบคุ คล หรอื สงั่ ให้บคุ คลท่ีเก่ยี วขอ้ งกับ การเข้ารหัสของข้อมูลคอมพิวเตอร์, ท�าการถอดรหัสลับหรือให้ความร่วมมือกับพนักงานเจ้าหน้าที่ในการ ถอดรหัสลับดังกล่าว, ทา� ส�าเนาข้อมูลคอมพิวเตอร์ ขอ้ มลู จราจรทางคอมพิวเตอร์, ตรวจสอบและเขา้ ถึงระบบ คอมพิวเตอร์ ข้อมูลคอมพิวเตอร์ ข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ หรืออุปกรณ์ที่ใช้เก็บข้อมูลคอมพิวเตอร์ ของบุคคลใดอันเป็นหลักฐาน หรืออาจใช้เป็นหลักฐานเก่ียวกับการกระท�าความผิดที่เกี่ยวข้องเท่าที่จ�าเป็น ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระท�าความผิดเก่ียวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ แก้ไขเพิ่มเติม ฉบับท่ี ๒ มาตรา 1๘ (๔), (๕), (๖) และ (๗) ท่ี....................(สถานที่ผู้ร้อง และรายช่ือเจ้าหน้าที่ผู้ด�าเนินการตาม คา� ร้อง)................เป็นผู้ด�าเนนิ การ ๒. ขอได้โปรดออกหมายค�าส่ังอนุญาตให้แก.่ ...........(ผู้ร้อง).....................(ต�าแหน่ง)................. (ตวั อย่าง : …ซ่ึงเปน็ หัวหน้าชดุ และพวก เพอ่ื ด�าเนินการในการถอดรหัสลบั , ท�าสา� เนาขอ้ มูล ตรวจสอบและ เขา้ ถงึ ข้อมูลคอมพิวเตอร์ในโทรศัพท์มอื ถอื สมาร์ทโฟน แท็บเล็ต คอมพวิ เตอร ์ และอุปกรณค์ อมพวิ เตอรอ์ ืน่ ทส่ี ามารถเชอ่ื มตอ่ อนิ เทอรเ์ นต็ ได ้ ซง่ึ ไดจ้ ากการตรวจคน้ บคุ คลตามหมายจบั และกลมุ่ บคุ คลทมี่ คี วามเกยี่ วขอ้ ง เช่ือมโยงกับการซื้อ-ขายอาวุธปืนท่ีดัดแปลงจากส่ิงเทียมอาวุธปืน BB GUN และ Blank GUN ในช่ือกลุ่ม “บนั ไร GUNFC” ปรากฏตาม url: https://www.youtube.com/channel/UCZlp8DbcupWqGOovrwFUFKA หรือกลุ่ม “บันไร GUN” ตาม ID LINE :gap-2525 หรือ https://line.me/R/ti/g/PFvV-FwNKx ที่กองบังคับการปราบปราม ถนนพหลโยธนิ แขวงจอมพล เขตจตจุ ักร กรุงเทพมหานคร และที่ กองบังคับการ ปราบปรามการกระทา� ความผดิ เกยี่ วกบั อาชญากรรมทางเทคโนโลย ี ศนู ยร์ าชการเฉลมิ พระเกยี รต ิ ๘๐ พรรษา ถนนแจง้ วฒั นะ แขวงทงุ่ สองห้อง เขตหลกั ส่ี กรุงเทพมหานคร ต่อไป…) ควรมคิ วรแลว้ แต่จะโปรด (ลงชื่อ) ผรู้ อ้ ง (..............................) ...................(ตา� แหน่ง).................. พนักงานเจ้าหน้าที่ตามพระราชบัญญัตวิ า่ ดว้ ยการกระท�าความผดิ เกยี่ วกบั คอมพวิ เตอร ์ พ.ศ.๒๕๕๐ 11๐ คู่มอื การปฏิบตั ิงานตามพระราชบญั ญตั ิการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 110 11/17/2563 BE 12:40 PM

ตวั อย่าง (๒๑) ส�าหรับศาลใช้ ค�าให้การพยาน คดหี มายเลขดา� ที่....................../๒๕....... ศาล............. วันท่ี..............เดอื น.........................................พุทธศักราช............... ความอาญา - โจทก ์ .............................................. ผู้ร้อง - จ�าเลย ขา้ พเจ้าพยานไดป้ ฏิญาณหรอื สาบานตนแลว้ ขอให้การว่า 1. ข้าพเจา้ ชื่อ.................................................................. ๒. เกดิ วันท่.ี .................เดือน................................................พ.ศ. ...................... อายุ...............ป ี ๓. ตา� แหน่งหรืออาชีพ………….……………………… ๔. ตั้งบา้ นเรอื นอย…ู่ ……………………….………..โทร.......................................... ๕. เกี่ยวพนั กับคูค่ วาม…………...…….เปน็ ผู้ร้อง.................................................................................................. และขอให้การต่อไปวา่ ข้อ ๑. ดว้ ย (ตวั อยา่ ง : ……..เจา้ พนกั งานตา� รวจกองบงั คบั การปราบปราม ไดท้ า� การสบื สวนทราบวา่ มผี ้ใู ชง้ านในเวบ็ ไซต์ Youtube ช่อื บญั ช ี “บันไร GUN (กรงุ เทพบ้านนอก)” มกี ารเผยแพรข่ ้อมลู คอมพวิ เตอร ์ ดว้ ยการลงคลิปวิดีโอ รีวิวขายอาวุธปืนดดั แปลงจากสิง่ เทยี มอาวธุ ปนื BB GUN และ Blank GUN ผา่ นทาง เวบ็ ไซต์ Youtube ช่ือชอ่ ง “บนั ไรgun Fc” โดยใช้ชอื่ กล่มุ ว่า “บันไร GUN FC ” ปรากฏตาม url: https:// www.youtube.com/channel/UCZlp8 DbcupWqGOovrwFUFKA มผี ตู้ ดิ ตามจ�านวนมาก โดยระหว่าง คูม่ ือการปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบัญญัติการชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) 111 ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 111 11/17/2563 BE 12:40 PM

การรีวิว จะมีข้อความแสดงวิธีการติดต่อกับกลุ่ม “บันไร GUN” ผ่านแอปพลิเคชันไลน์ (LINE) ID LINE : gap-2525 เพื่อให้ผู้ที่สนใจเข้ามาติดต่อซ้ือขายอาวุธปืน เจ้าพนักงานต�ารวจจึงให้สายลับติดต่อกลุ่ม “บันไร GUN” ตาม ID LINE :gap-2525 ปรากฏว่าเป็นไลนช์ ื่อวา่ “กรงุ เทพ บ้านนอก” ซงึ่ ทราบภายหลงั คือ นายปริญญา เอ่ียมละมัย และได้เชิญ “ไลน์” ของสายลับเข้ากลุ่มไลน์ท่ีชื่อว่า “กลุ่มบันไร gun 7 FC” (ภายหลังเปล่ียนช่ือเป็น “7 ไก่จ๋า มาแว้ว”) ซ่ึงเป็นกลุ่มปิด โดยภายในกลุ่มจะมีการพูดคุยเกี่ยวกับเร่ือง การขายอาวุธปืน ราคา และการรีวิวอาวธุ ปนื ที่จ�าหน่ายและจัดสง่ ใหล้ ูกค้าทซ่ี ้ือไปแลว้ โดยม ี Admin ใชช้ อื่ วา่ “หนุ่ม คุง” ทราบภายหลังคือนายพัฒนะ การะเกตุ จะเข้ามาตรวจสอบประวัติของสมาชิกใหม่เพื่อเป็นการ คัดกรองคนเข้ามาในกลุ่ม จากนั้น นายพัฒนะฯ หรือ “หนุ่มคุง” ได้โพสต์ข้อความในกลุ่มไลน์ ชื่อ “บันไร gun7 FC” ประกาศขายอาวุธปืนและเคร่ืองกระสุนปืน.........) อาศยั อา� นาจตามพระราชบัญญตั วิ ่าดว้ ยการกระท�าความผดิ เก่ยี วกบั คอมพวิ เตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ แกไ้ ข เพมิ่ เตมิ ฉบบั ท ี่ ๒ พ.ศ.๒๕๖๐ มาตรา 1๙ จงึ มายน่ื คา� รอ้ งตอ่ ศาลอาญา (ซงึ่ มเี ขตอา� นาจ) เพอื่ ใหม้ คี า� สงั่ อนญุ าต ใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ทด่ี �าเนนิ การ - ถอดรหสั ลบั ของขอ้ มลู คอมพวิ เตอรข์ องบคุ คล หรอื สงั่ ใหบ้ คุ คลทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั การเขา้ รหสั ของขอ้ มลู คอมพิวเตอร์ ท�าการถอดรหัสลับ หรือใหค้ วามรว่ มมอื กับพนกั งานเจ้าหน้าทีใ่ นการถอดรหสั ลับดงั กล่าว - ท�าส�าเนาข้อมลู คอมพวิ เตอร ์ ข้อมลู จราจรทางคอมพิวเตอร ์ - ตรวจสอบและเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์ ข้อมูลคอมพิวเตอร์ ข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ หรือ อปุ กรณ์ท่ใี ชเ้ กบ็ ขอ้ มลู คอมพวิ เตอร์ของบคุ คลใดอันเป็นหลักฐาน หรืออาจใชเ้ ป็นหลกั ฐานเกี่ยวกบั การกระท�า ความผิดทเี่ กีย่ วขอ้ งเทา่ ท่ีจ�าเป็น ตามพระราชบญั ญตั วิ า่ ดว้ ยการกระทา� ความผดิ เกย่ี วกบั คอมพวิ เตอร ์ พ.ศ.๒๕๕๐ แกไ้ ขเพมิ่ เตมิ ฉบบั ท ี่ ๒ มาตรา 1๘ (๔), (๕), (๖) และ (๗) ที่ (......ทท่ี า� การของผรู้ ้อง.......) ต่อไป ในการด�าเนินการคร้ังน้ีมี .......................(ระบุชื่อผู้ร้อง และช่ือเจ้าหน้าที่ผู้ด�าเนินการตามค�าร้อง ทกุ คน)..................เปน็ ผดู้ �าเนินการ จึงขอให้ศาลได้โปรดออกหมายค�าสั่งอนุญาตให้แก่ ว่าท่ี ...............(ชื่อผู้ร้อง).............ผู้ร้อง ซึ่งเป็น หวั หนา้ ชดุ กับพวก เพือ่ ด�าเนนิ การ.....(ตวั อยา่ ง : ………..ถอดรหสั ลบั , ทา� ส�าเนาขอ้ มลู ตรวจสอบและเข้าถงึ ขอ้ มลู คอมพวิ เตอรใ์ นโทรศพั ทม์ อื ถอื สมารท์ โฟน แทบ็ เลต็ คอมพวิ เตอร ์ และอปุ กรณค์ อมพวิ เตอรอ์ น่ื ทสี่ ามารถ เชอ่ื มตอ่ อนิ เทอรเ์ นต็ ได ้ ซง่ึ ไดจ้ ากการตรวจคน้ บคุ คลตามหมายจบั และกลมุ่ บคุ คลทมี่ คี วามเกย่ี วขอ้ งเชอ่ื มโยงกบั การซอื้ -ขายอาวธุ ปนื ทดี่ ดั แปลงจากสงิ่ เทยี มอาวธุ ปนื BB GUN และ Blank GUN ในชอ่ื กลมุ่ “บนั ไร GUN FC” ปรากฏตาม url: https://www.youtube.com/channel/UCZlp8DbcupWqGOovrwFUFKA หรือกลมุ่ “บนั ไร GUN” ตาม ID LINE :gap-2525 หรอื https://line.me/R/ti/g/PFvV-FwNKx ทกี่ องบงั คบั การปราบปราม ถนนพหลโยธนิ แขวงจอมพล เขตจตจุ กั ร กรงุ เทพมหานคร และท ี่ กองบงั คบั การปราบปรามการกระทา� ความผดิ เกย่ี วกบั อาชญากรรมทางเทคโนโลย ี ศนู ยร์ าชการเฉลมิ พระเกยี รต ิ ๘๐ พรรษา ถนนแจง้ วฒั นะ แขวงทงุ่ สองหอ้ ง เขตหลักส่ี กรุงเทพมหานคร ตอ่ ไป…….) ขอใหศ้ าลออกหมายคา� ส่งั / อา่ นแล้ว ผ้พู ิพากษา พยาน/ผรู้ ้อง 11๒ คู่มือการปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบญั ญัตกิ ารชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 112 11/17/2563 BE 12:40 PM

ตัวอยา่ ง รายงาน ส�าหรบั ศาลใช้ กระบวน ค�ารอ้ งเลขท.่ี ....................../๒๕.......... พิจารณา ศาล............. วนั ที.่ .............เดอื น.....................พุทธศักราช........... ความอาญา .........................................................................................................................................................ผรู้ อ้ ง ผพู้ พิ ากษาออกนง่ั พิจารณาคดีน ้ี เวลา…………………นาฬกิ า วันน้ี..................(ผู้ร้อง)......................ต�าแหน่ง...............................................................ในฐานะเป็น พนักงานเจ้าหน้าที่ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระท�าความผิดเก่ียวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ ได้ย่ืน ค�าร้องขอให้ศาลออกหมายค�าสั่งอนุญาตให้พนักงานเจ้าหน้าท่ีด�าเนินการท�าส�าเนาข้อมูลคอมพิวเตอร์ ข้อมูล จราจรคอมพวิ เตอรจ์ ากระบบคอมพวิ เตอร,์ ตรวจสอบและเขา้ ถงึ ระบบคอมพวิ เตอร ์ ขอ้ มลู คอมพวิ เตอร ์ ขอ้ มลู จราจรทางคอมพิวเตอร ์ หรอื อปุ กรณ์ทใ่ี ชเ้ ก็บข้อมูลคอมพิวเตอรข์ องบคุ คลใด อนั เปน็ หลกั ฐานหรอื อาจใชเ้ ป็น หลักฐานเก่ียวกับการกระท�าความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระท�าความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร ์ พ.ศ.๒๕๕๐ แก้ไขเพม่ิ เติม ฉบับท ่ี ๒ พ.ศ.๒๕๖๐ มาตรา 1๘ (๔) ,(๕) ,(๖) ,(๗) และ มาตรา 1๙ สอบพยานผูร้ ้องซ่งึ เบิกความประกอบพยานหลกั ฐานท่แี นบมาพรอ้ มคา� รอ้ ง จา� นวน 1 ปาก คดีเสร็จส้ินการไต่สวน ใหร้ อฟังค�าสง่ั /อา่ นแล้ว …………………………………………............................………..ผู้พิพากษา /บันทกึ /อ่าน วา่ ท ี่ พันต�ารวจเอก..........………………………………...........ผูร้ ้อง คู่มอื การปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบญั ญัตกิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) 11๓ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 113 11/17/2563 BE 12:40 PM

คา� ส่ัง พเิ คราะห์พยานหลักฐานของผรู้ ้องแล้ว เหน็ วา่ ................................................................................................ ……………….……………………………............................................………………………………………………………………… ………………………………………………..…………………………………………………..………………………………………………… ………………..……………………………………………………………………………………………………………………..……………… ………………………………………………………………..…………….………………………………………………………………………… …………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………....………………...……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………......................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................... กรณีมีเหตุอันสมควรท่ีจะออกหมายค�าส่ัง ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระท�าความผิดเกี่ยวกับ คอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ แก้ไขเพ่ิมเติม ฉบับท่ี ๒ พ.ศ.๒๕๖๐ อนุญาตให้ออกหมายค�าส่ังตามขอ โดยให้ ด�าเนินการตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระท�าความผิดเก่ียวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ แก้ไขเพ่ิมเติม ฉบับที่ ๒ พ.ศ.๒๕๖๐ มาตรา 1๘ (๔), (๕), (๖), (๗) ......(ตัวอย่าง : ………ระหว่างวนั ท ี่ 1๘ เดือน มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๖๒ ต้ังแต่เวลา ๐๙.๐๐ นาฬิกา ถึงวันท่ี 1๙ เดือน มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๖๓ เวลา 1๘.๐๐ นาฬกิ า...........) หรอื ตดิ ตอ่ กนั ไปจนกวา่ จะเสรจ็ สน้ิ การดา� เนนิ การ และใหส้ ง่ บนั ทกึ การดา� เนนิ การ ต่อศาลภายในสสี่ ิบแปดชวั่ โมง ให้ถ่ายส�าเนา……………………..............…………………………..เพอ่ื เกบ็ ไว้กับคา� ร้องและสา� เนาหมาย ได้อา่ นค�าส่ังให้ผูร้ ้องฟังโดยชอบแล้ว /อ่านแลว้ ………………………………………………………..ผพู้ ิพากษา / บนั ทึก/อ่าน ….………………..……….…………..……………..ผูร้ อ้ ง 11๔ คมู่ อื การปฏิบัตงิ านตามพระราชบัญญัตกิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 114 11/17/2563 BE 12:40 PM

ตวั อย่าง ส�าหรับศาลใช้ ค�าสั่งอนุญาต ในพระปรมาภไิ ธยพระมหากษตั รยิ ์ ท.่ี ................./๒๕........ ศาล............. วันท.่ี .............เดือน.....................พุทธศักราช........... ความอาญา ..........................................................................................................................................ผรู้ อ้ ง หมายถึง.......................(ผู้ร้อง)...................................................(ต�าแหน่ง)................................../ พนักงานเจ้าหน้าที่ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระท�าความผิดเก่ียวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ (ตามประกาศกระทรวงดจิ ทิ ลั เพอ่ื เศรษฐกจิ และสงั คม เรอื่ ง แตง่ ตงั้ พนกั งานเจา้ หนา้ ท ่ี ลงวนั ท ี่ 1๔ ตลุ าคม ๒๕๕๙) ด้วยศาลเห็นมีเหตุสมควรอนุญาตให้ด�าเนินการตามมาตรา 1๘ แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการ กระท�าความผิดเก่ยี วกบั คอมพวิ เตอร ์ พ.ศ.๒๕๕๐ แก้ไขเพม่ิ เติมฉบบั ท ่ี ๒ พ.ศ.๒๕๖๐ ......(ตัวอย่าง : …….กับ อุปกรณ์โทรศัพท์มือถือ สมาร์ทโฟน แท็บเล็ต คอมพิวเตอร ์ และอุปกรณ์คอมพิวเตอร์อื่นที่สามารถเช่ือมต่อ อินเทอร์เน็ตได้ ซ่ึงได้จากการตรวจค้นบุคคลตามหมายจับ และกลุ่มบุคคลท่ีมีความเกี่ยวข้องเช่ือมโยงกับ การซือ้ -ขายอาวุธปืนท่ีดัดแปลงจากสิ่งเทยี มอาวธุ ปืน BB GUN และ Blank GUN ในช่ือกลุ่ม“บนั ไร GUN FC” ในเว็บไซต์ youtube หรือกลุ่ม “บันไร GUN” ตาม ID LINE : gap-2525 หรือกลุ่ม “บนั ไร gun 7 FC” ณ กองบงั คับการปราบปราม แขวงจอมพล เขตจตุจกั ร กรงุ เทพมหานคร และท ่ี กองบังคบั การปราบปราม การกระทา� ความผดิ เกย่ี วกบั อาชญากรรมทางเทคโนโลย ี แขวงทงุ่ สองหอ้ ง เขตหลกั ส ่ี กรงุ เทพมหานคร.......)...... เพ่ือ ท�าส�าเนาข้อมูลคอมพิวเตอร์ ข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ จากระบบคอมพิวเตอร์ที่มีเหตุ อันเช่อื ไดว้ ่าไดม้ ีการกระท�าความผดิ สงั่ ใหบ้ คุ คลซงึ่ ครอบครองหรอื ควบคมุ ขอ้ มลู คอมพวิ เตอรห์ รอื อปุ กรณท์ ใ่ี ชเ้ กบ็ ขอ้ มลู คอมพวิ เตอร์ สง่ มอบข้อมูลคอมพิวเตอร ์ หรอื อปุ กรณด์ งั กลา่ วให้แกพ่ นกั งานเจ้าหนา้ ที่ คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านตามพระราชบญั ญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) 11๕ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 115 11/17/2563 BE 12:40 PM

ตรวจสอบหรือเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์ ข้อมูลคอมพิวเตอร์ ข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ หรืออุปกรณ์ท่ีใช้เก็บข้อมูลคอมพิวเตอร์ของบุคคลใด อันเป็นหลักฐานหรืออาจใช้เป็นหลักฐานเกี่ยวกับ การกระท�าความผิด หรือเพ่ือสืบสวนหาตัวผู้กระท�าความผิดและสั่งให้บุคคลนั้นส่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ ขอ้ มูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ ท่ีเกย่ี วขอ้ งเทา่ ท่จี า� เปน็ จงึ อนญุ าตให.้ ......................(ผรู้ อ้ ง)................................................(ตา� แหนง่ ).................................. / พนักงานเจา้ หนา้ ท่ีตามพระราชบัญญัตวิ า่ ดว้ ยการกระท�าความผิดเกีย่ วกับคอมพิวเตอร ์ พ.ศ.๒๕๕๐ และพวก ลงมือดา� เนินการ...(ตวั อยา่ ง : ..........นบั แต่เวลา ๐๙.๐๐ นาฬกิ า ของวนั ที่ 1๘ เดอื น มถิ นุ ายน พทุ ธศักราช ๒๕๖๓ ถึงวนั ท่ี 1๙ เดือน มถิ ุนายน พทุ ธศักราช ๒๕๖๓ เวลา 1๘.๐๐ นาฬิกา........) ตดิ ต่อกนั ไปจนกวา่ จะเสร็จสิ้นการด�าเนินการ เม่ือได้ด�าเนินการแล้วให้ส่งส�าเนาบันทึกรายละเอียดการด�าเนินการและเหตุผลแห่งการด�าเนินการ มายงั ศาลภายใน ๔๘ ช่ัวโมงนบั แต่ลงมอื ด�าเนนิ การ ตามมาตรา 1๙ วรรคสาม แหง่ พระราชบัญญัติว่าดว้ ย การกระทา� ความผดิ เก่ยี วกับคอมพิวเตอร ์ พ.ศ.๒๕๕๐ แก้ไขเพม่ิ เติม ฉบับท ่ี ๒ พ.ศ.๒๕๖๒ …………….……………………………………………………….ผพู้ พิ ากษา 11๖ คมู่ ือการปฏบิ ตั งิ านตามพระราชบญั ญัติการชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 116 11/17/2563 BE 12:40 PM

บันทกึ วันท่ี ………..เดือน................................พุทธศักราช............... เจา้ พนกั งานผจู้ ดั การตามคา� สง่ั ไดแ้ จง้ ขอ้ ความในคา� สง่ั ใหแ้ กผ่ เู้ กย่ี วขอ้ งทราบ และไดส้ ง่ คา� สง่ั ใหต้ รวจ ดูแลว้ ………………….……………………………………..เจา้ พนกั งานผู้จัดการตามคา� สั่งอนญุ าต (………………………………………) ข้าพเจ้าผมู้ ชี ื่อข้างทา้ ยน ้ี ไดร้ ับทราบข้อความในค�าสัง่ และไดต้ รวจดูค�าสง่ั แล้ว ………………………….……………………………..เจา้ ของบ้าน/ผู้ดแู ล (……………………………………..) คู่มอื การปฏิบัตงิ านตามพระราชบญั ญตั ิการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 11๗ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 117 11/17/2563 BE 12:40 PM

ตัวอยา่ งการเขียนแผน่ CD สา� หรบั ส่งใหพ้ นกั งานสอบสวน 11๘ คมู่ ือการปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบญั ญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 118 11/17/2563 BE 12:40 PM

ตัวอยา่ งแบบฟอร์มการถอดเทปค�าปราศรยั คู่มือการปฏิบตั งิ านตามพระราชบญั ญัติการชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 11๙ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 119 11/17/2563 BE 12:40 PM

������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 120 1๒๐ คมู่ อื การปฏบิ ัติงานตามพระราชบญั ญัตกิ ารชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ตารางแสดงพยานหลกั ฐาน ช่อื ผ้ถู ูกกล่าวหา ลา� ดบั (กลมุ่ แกนน�า) ภาพถา่ ย ภาพในที่เกดิ เหตุ พฤตกิ ารณ์/ พยานหลักฐานทใี่ ชย้ ืนยนั หมายเหตุ (กล่มุ เครอื ข่ายเช่อื มโยง) ตามทะเบียนราษฎร์ คา� ปราศรัย (กลุ่มผูส้ นับสนุน) 1. รายงานการสืบสวน ๒. CD บันทึกคา� ปราศรยั ๓. คา� ถอดเทปค�าปราศรยั ๔. พยานบคุ คลที่ยนื ยัน ๕. รปู ในทเ่ี กิดเหตุ (ภาพนิ่ง, ภาพเคลือ่ นไหว) ๖. พยาน เอกสาร พยานวตั ถุ ๗. พยานหลักฐานอืน่ ๆ 11/17/2563 BE 12:40 PM

บทท่ี ๖ หลกั การสา� คัญในการชมุ นุมสาธารณะ ๖.๑ หลักการวา่ ดว้ ยการชมุ นมุ สาธารณะ ๖.๑.๑ ความเปน็ มา กฎหมายวา่ ดว้ ยการชมุ นมุ สาธารณะ มกี ารเสนอตอ่ รฐั บาลเปน็ ระยะเวลายาวนาน นบั ตงั้ แตค่ รง้ั เมอื่ คราว ครม. ไดป้ ระชมุ ปรกึ ษาเมอื่ วนั ท ี่ ๗ ธนั วาคม ๒๔๙๘ ลงมตเิ หน็ ควรมกี ฎหมายวา่ ดว้ ยการชมุ นมุ สาธารณะ โดยให้ สคก. รับไปพิจารณายกร่างกฎหมายในเรื่องนี้ร่วมกับกรมต�ารวจ (ในสมัยนั้น) โดยให้ถือตามหลัก การตามกฎหมายอังกฤษ และได้มีการเสนอร่างกฎหมายดังกล่าวเร่ือยมา จนกระทั่งเกิดความชัดเจนในป ี พ.ศ. ๒๕๕๔ (สมัยรัฐบาลนายอภสิ ิทธ์ิ เวชชาชวี ะ) โดย ตร. มีการเสนอกฎหมายดังกลา่ วไปถงึ ชั้นการพจิ ารณา ของวฒุ สิ ภา แตเ่ นอื่ งจากมกี ารยบุ สภาเกดิ ขน้ึ เสยี กอ่ น รา่ งกฎหมายวา่ ดว้ ยการชมุ นมุ สาธารณะดงั กลา่ วจงึ ตกไป ตอ่ มา ตร. ไดเ้ สนอรา่ ง พ.ร.บ.การชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ. .... ตอ่ ครม. (สมยั รฐั บาล พล.อ.ประยทุ ธ ์ จันทร์โอชา) และได้ลงมติเม่ือวันที่ 1๘ พฤศจิกายน ๒๕๕๗ อนุมัติหลักการร่างกฎหมาย และให้ส่ง สคก. ตรวจพจิ ารณาเปน็ เรอื่ งดว่ น โดย สนช. ไดล้ งมตใิ นคราวการประชมุ ครง้ั ท ่ี ๒๓/๒๕๕๘ วนั ศกุ รท์ ่ี 1 พฤษภาคม ๒๕๕๘ เหน็ สมควรใหร้ า่ ง พ.ร.บ.การชมุ นมุ สาธารณะ ประกาศใชเ้ ปน็ กฎหมาย โดยประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา ตอนท ี่ 1๒๓ เลม่ ๖๓ ก วนั ที่ 1๔ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เพอ่ื บังคบั ใชก้ ฎหมายต่อไป ๖.๑.๒ กติการะหวา่ งประเทศ ประเทศไทยได้ภาคยานุวัติ (Accession) เข้าร่วมเป็นภาคีกติการะหว่างประเทศว่าด้วย สทิ ธิพลเมอื งและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights : ICCPR) เม่ือวันที่ ๒๙ ตุลาคม ๒๕๓๙ และมีผลบังคับใชว้ นั ท่ี ๒๙ มกราคม ๒๕๔๐ ซง่ึ มีสาระของสิทธิในส่วนทเ่ี ป็น สิทธพิ ลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง โดยมกี ารคุม้ ครองเสรภี าพทางความคดิ เสรภี าพในการแสดงความคดิ เห็น และการแสดงออก (Freedom of Expression) และสทิ ธทิ จ่ี ะชมุ นมุ อยา่ งสนั ต ิ การรวมกนั เปน็ สมาคม พลเมอื งทกุ คน มีสิทธิที่จะมีส่วนในกิจการสาธารณะ การรับรองว่าบุคคลทั้งปวงย่อมเสมอภาคกันตามกฎหมายและได้รับ การคมุ้ ครองอยา่ งเทา่ เทยี มกนั โดยกตกิ าระหวา่ งประเทศวา่ ดว้ ยสทิ ธพิ ลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง ขอ้ บทท ่ี ๒1 ได้กลา่ วถงึ สิทธิในการชมุ นุมโดยสงบ (The Right of Peaceful Assembly) ยอ่ มได้รบั การรับรอง การจา� กดั การใช้สิทธินี้จะกระท�ามิได้นอกจากจะก�าหนดโดยกฎหมายและเพียงเท่าท่ีจ�าเป็นส�าหรับสังคมประชาธิปไตย เพ่ือประโยชน์แหง่ ความมน่ั คงของชาติ (National Security) หรอื ความปลอดภยั สาธารณะ (Public Safety) ความสงบเรียบร้อย (Public Order) การสาธารณสุขหรือศีลธรรมของประชาชน (Protection of Public Health or Morals) หรือการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของบุคคลอ่ืน (Protection of the Rights and Freedoms of Others) ประเทศไทยจงึ ถอื ตามกตกิ าระหวา่ งประเทศดงั กลา่ ว และใหค้ วามสา� คญั กบั การชมุ นมุ โดยสงบภายใตก้ รอบของรฐั ธรรมนญู และกฎหมายทจี่ ะตอ้ งมงุ่ คมุ้ ครองทงั้ ผชู้ มุ นมุ สาธารณะและสาธารณชนทวั่ ไป ไปพร้อม ๆ กนั คู่มอื การปฏิบตั งิ านตามพระราชบัญญตั กิ ารชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๒1 ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 121 11/17/2563 BE 12:40 PM

๖.๑.๓ รัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทย การชมุ นมุ สาธารณะไดม้ พี ฒั นาการมาตง้ั แตอ่ ดตี จะเหน็ ไดจ้ ากรฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช ๒๔๗๕ บัญญัติไวใ้ นมาตรา 1๔ ว่า ภายในบงั คบั แหง่ บทกฎหมายบุคคลย่อมมีเสรีภาพบริบรู ณ์ ในรา่ งกาย เคหสถาน ทรพั ยส์ นิ การพดู การเขยี น การโฆษณา การศกึ ษาอบรม การประชมุ โดยเปดิ เผย การตงั้ สมาคม การอาชพี และฉบบั พทุ ธศกั ราช ๒๔๘๙ มาตรา 1๔ บคุ คลยอ่ มมเี สรภี าพบรบิ รู ณใ์ นรา่ งกาย เคหสถาน ทรพั ยส์ นิ การพดู การเขยี น การพมิ พ ์ การโฆษณา การศกึ ษาอบรม การชมุ นมุ สาธารณะ การตง้ั สมาคมฯ และ ฉบับพุทธศักราช ๒๔๙๒ มาตรา ๓๗ บุคคลย่อมมีเสรีภาพบริบูรณ์ในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ การจา� กัดเสรีภาพเช่นว่าน้ี จะกระท�าได้ก็แต่โดยบทบัญญัติแห่งกฎหมายเฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อคมุ้ ครองความสะดวกของประชาชนท่ีจะใชท้ ส่ี าธารณะ หรอื เพอื่ รกั ษาความสงบเรยี บรอ้ ยในระหวา่ งที่ ประเทศอยใู่ นภาวะการรบหรอื การสงคราม ในระหวา่ งทมี่ พี ระบรมราชโองการประกาศสถานการณฉ์ กุ เฉนิ หรอื ในระหว่างเวลาที่มีประกาศใช้กฎอัยการศึก และได้รับรองการชุมนุมสาธารณะไว้อย่างต่อเน่ือง ความชัดเจน จะเหน็ ได้จากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พทุ ธศักราช ๒๕๔๐ และ ฉบบั พทุ ธศักราช ๒๕๕๐ ภายหลงั จากทป่ี ระเทศไทยไดเ้ ขา้ เปน็ ภาคกี ตกิ าระหวา่ งประเทศวา่ ดว้ ยสทิ ธพิ ลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง (International Covenant on Civil and Political Rights : ICCPR) ตง้ั แต่ป ี พ.ศ.๒๕๓๙ เปน็ ต้นมา สิทธแิ ละเสรภี าพใน การชุมนุม ซึ่งถือเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของความเป็นมนุษย์ และหากพิจารณาตามมาตรา ๔ แห่งรัฐธรรมนูญ แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ จะเหน็ ไดว้ า่ เสรภี าพในการชมุ นมุ สาธารณะยงั คงไดร้ บั การรบั รองไว้ อย่างชัดแจง้ ในรฐั ธรรมนญู ของประเทศไทยมาตงั้ แต่อดีตจนกระทงั่ ปัจจบุ นั ๖.๒ หลักการใชก้ า� ลงั เจ้าหน้าที่ต้องพยายามใช้การเจรจาต่อรองหรือปฏิบัติการใด ๆ เพ่ือคลี่คลายสถานการณ์ หากไม่ เป็นผลและเจ้าหน้าที่จ�าเป็นต้องมีการใช้ก�าลังเข้าแก้ไขสถานการณ์ท่ีไม่ใช่การป้องกันภยันตรายที่ใกล้จะถึง สามารถด�าเนินการตามมาตรการต่าง ๆ ให้เป็นไปตามสมควรแก่เหต ุ และยทุ ธวิธีการใชก้ า� ลังตามความจ�าเปน็ ของสถานการณ์ตามหลักสัดส่วน โดยวิธีการใดวิธีการหน่ึง หรือหลายวิธีพร้อมกันให้สอดคล้องเหมาะสม กับสถานการณ์ เจ้าหน้าท่ีต้องพยายามหลีกเลี่ยงการใช้ก�าลัง เคร่ืองมือควบคุมฝูงชนหรืออาวุธจนถึงที่สุด หากไม่สามารถหลกี เลยี่ งได้ให้ใช้ก�าลงั เพียงเทา่ ที่จ�าเปน็ และเหมาะสมกับสถานการณ์ การใชก้ �าลัง เครื่องมือควบคุมฝงู ชนหรอื อาวธุ ตอ้ งใชเ้ มอื่ มีเหตุจา� เปน็ และเหมาะสมกบั ความรุนแรง ของสถานการณ ์ โดยในเบอ้ื งตน้ ใหใ้ ชก้ ารเจรจา และหลกี เลยี่ งการใชก้ า� ลงั เทา่ ทจี่ ะสามารถกระทา� ได ้ แตจ่ ะตอ้ ง ไมก่ ระทบตอ่ ความปลอดภยั ของสาธารณชนและเจา้ หนา้ ทซี่ งึ่ ปฏบิ ตั หิ นา้ ทใ่ี นการดแู ลรกั ษาความสงบเรยี บรอ้ ย ในการชุมนุม การใชอ้ าวุธต้องใช้เพื่อปอ้ งกันตนเองหรอื บคุ คลอนื่ ให้พน้ จากภยนั ตรายรา้ ยแรงต่อชวี ติ หรือรา่ งกาย หรอื เพอ่ื ระงบั ยบั ยงั้ เหตคุ วามรนุ แรงใหส้ งบ หรอื เพอื่ จบั กมุ ผทู้ กี่ ระทา� ผดิ กฎหมายหรอื ผตู้ อ่ สขู้ ดั ขวางเจา้ พนกั งาน หรือเพอ่ื ปอ้ งกันมิให้บคุ คลดงั กลา่ วหลบหนี การจะใช้ก�าลัง เคร่ืองมือควบคุมฝูงชนหรืออาวุธเพ่ือยุติการชุมนุมที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายเมื่อใดน้ัน ย่อมไม่ตัดสิทธิของเจ้าหน้าที่ในการป้องกันสิทธิของตนเองหรือผู้อ่ืนเพ่ือให้พ้นจากภยันตรายอันเกิดจาก การประทุษร้ายอนั ละเมิดตอ่ กฎหมายที่ใกลจ้ ะถึง โดยไดก้ ระท�าพอสมควรแกเ่ หตุ หลักการใช้กา� ลังของเจ้าหน้าที่ในการชุมนุมดังกล่าวข้างต้น สอดคล้องเป็นไปตามหลักการใช้กา� ลัง และอาวธุ พน้ื ฐานโดยเจา้ หนา้ ทบ่ี งั คบั ใชก้ ฎหมายของสหประชาชาต ิ พ.ศ. ๒๕๓๓ (Basic Principle on the Use of 1๒๒ คูม่ อื การปฏบิ ัติงานตามพระราชบัญญตั กิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 122 11/17/2563 BE 12:40 PM

Force and Firearms by Law Enforcement Officials, adopted by the Eighth United Nations Congress on the Prevention of Crime and the Treatment of Offenders, Havana, Cuba, 1990) อันเปน็ หลกั ท่ัวไปในการใช้กา� ลังของเจา้ หน้าท่ตี า� รวจ ๖.๓ แนวคา� พิพากษาศาล ๖.๓.๑ การชุมนมุ ที่ชอบด้วยกฎหมาย การชมุ นมุ ทช่ี อบดว้ ยกฎหมายจะตอ้ งเปน็ การชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวธุ ภายใตข้ อบเขต การใช้สิทธิและเสรีภาพตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญและกฎหมาย โดยท่ีการใช้สิทธิของบุคคลต้องกระท�า โดยสจุ รติ ไมข่ ดั ตอ่ ความสงบเรยี บรอ้ ยหรอื ศลี ธรรมอนั ด ี และจะอา้ งศกั ดศิ์ รคี วามเปน็ มนษุ ยห์ รอื ใชส้ ทิ ธเิ สรภี าพ ของตนได ้ เทา่ ทไี่ มล่ ะเมดิ สทิ ธแิ ละเสรภี าพของบคุ คลอน่ื การใชส้ ทิ ธซิ งึ่ มแี ตจ่ ะใหเ้ กดิ ความเสยี หายแกบ่ คุ คลอน่ื นน้ั ทา่ นว่าเปน็ การอนั มชิ อบด้วยกฎหมาย พระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ จึงเป็นกฎหมายท่ีวางแนวทาง หลักเกณฑ์ การใช้สิทธิการชุมนุมสาธารณะให้ชัดเจนและสอดคล้องกับกติการะหว่างประเทศ ทั้งน้ี เพื่อให้การชุมนุม สาธารณะเปน็ ไปดว้ ยความสงบเรยี บรอ้ ย ไมก่ ระทบกระเทอื นตอ่ ความมนั่ คงของชาต ิ ความปลอดภยั สาธารณะ ความสงบเรยี บรอ้ ยหรอื ศลี ธรรมอนั ดตี ลอดจนสขุ อนามยั ของประชาชนหรอื ความสะดวกของประชาชนทจ่ี ะใช้ ท่สี าธารณะ และไมก่ ระทบกระเทือนสทิ ธิ เสรภี าพและศักดิ์ศรีความเปน็ มนษุ ย์ของผู้อื่น ๖.๓.๒ การชุมนุมทีไ่ มช่ อบด้วยกฎหมาย การชุมนุมที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย กล่าวคือ เป็นการชุมนุมที่เกินขอบเขตเสรีภาพของ การชุมนุมตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย หรือกฎหมาย อันเป็นการล่วงละเมิดสิทธิ และเสรภี าพ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของประชาชน กระทบกระเทือนการท่ีจะใชท้ ่สี าธารณะเกินสมควร หรอื การชุมนมุ ทฝี่ า่ ฝนื พระราชบญั ญัติการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ การชมุ นมุ สาธารณะทมี่ ลี กั ษณะรนุ แรงและอาจเปน็ อนั ตรายแกช่ วี ติ รา่ งกาย จติ ใจ หรอื ทรพั ยส์ นิ ของผ้อู นื่ จนเกิดความวนุ่ วายขึ้นในบ้านเมอื ง ยกตัวอยา่ งเชน่ การชุมนุมทปี่ ดิ ล้อมทางเขา้ ออก สถานที่ราชการ มกี ารใชร้ ว้ั ลวดหนาม ยางรถยนต ์ ราดน�้ามนั เชอ้ื เพลงิ กดี ขวางถนน อนั มลี กั ษณะทา� ใหผ้ อู้ นื่ กลวั วา่ จะเกดิ อนั ตราย ต่อชีวิต ร่างกาย เสรภี าพ หรอื การชมุ นุมท่มี กี ารปดิ กั้นถนน ทางหลวง ทางสาธารณะ เปน็ ต้น ๖.๓.๓ คา� วินจิ ฉยั ค�าพพิ ากษาศาลต่างประเทศ 1) ค�าพพิ ากษาศาลรฐั ธรรมนญู สหพนั ธส์ าธารณรฐั เยอรมน ี (14 may 1958, 1BvR233,341/81) “เสรีภาพในความคิดเห็นนั้น เป็นเสรีภาพท่ีขาดเสียไม่ได้ในสังคมระบอบประชาธิปไตย เพราะมนั กอ่ ใหเ้ กดิ ความคดิ เหน็ ทหี่ ลากหลายซง่ึ นา� ไปสกู่ ารถกเถยี งดว้ ยสตปิ ญั ญา เพอ่ื ใชแ้ กป้ ญั หาอนั เปน็ หวั ใจสา� คญั ของระบอบประชาธปิ ไตย” ๒) ค�าพพิ ากษาศาลรฐั ธรรมนญู สหพนั ธส์ าธารณรฐั เยอรมน ี (14 may 1958, 1BvR233,341/81) “เสรีภาพในการชมุ นมุ ทไี่ ม่ตอ้ งแจง้ เตอื น หรอื ต้องขออนญุ าต” โดยวินิจฉยั วา่ “กรณที ่ี การชมุ นมุ มผี ลโดยตรงตอ่ ความมน่ั คง หรอื ความเปน็ ระเบยี บเรยี บรอ้ ยของบา้ นเมอื ง เจา้ หนา้ ทก่ี ส็ ามารถออกค�าสงั่ ในการห้ามหรือยุตกิ ารชมุ นมุ ได ้ ซึ่งตอ้ งเปน็ มาตรการสดุ ท้ายแล้วเทา่ นนั้ ตามหลักความได้สัดสว่ น (Principle of Proportionality) โดยประเมนิ จากข้อเทจ็ จรงิ เหตุการณท์ ี่มองเหน็ ไดท้ เ่ี ปน็ รปู ธรรม” คูม่ ือการปฏิบตั ิงานตามพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๒๓ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 123 11/17/2563 BE 12:40 PM

ในประเทศเยอรมนี มีกรณีน่าสนใจเมอ่ื เจ้าหน้าที่ตา� รวจได้แฝงตัวเข้าไปปะปนอยู่กับกลุ่ม ผชู้ มุ นมุ โดยทมี่ ไิ ดแ้ ตง่ เครอ่ื งแบบและมไิ ดแ้ สดงตนใหผ้ นู้ า� ในการชมุ นมุ ทราบ ซง่ึ ในการชมุ นมุ ดงั กลา่ วไดจ้ ดั ใหม้ ี การแสดงละครรวมทงั้ แจกใบปลวิ ใหก้ ลมุ่ ผชู้ มุ นมุ ทราบวา่ สว่ นหนงึ่ ของการแสดงจะมตี วั ละครทเี่ ปน็ ทหารจะใช้ อาวุธปลอมเข้าร่วมในการแสดงด้วย เม่ือเจ้าหน้าท่ีทราบเรื่องจึงได้สั่งห้ามการแสดงชุดดังกล่าวทันท ี เพราะเห็นว่าขัดต่อพระราชบัญญัติอาวุธและพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ ผู้ชุมนุมไม่เห็นด้วย จงึ ฟอ้ งศาลขอใหเ้ พกิ ถอนคา� สงั่ ดังกลา่ ว เรอ่ื งนศ้ี าลปกครองแหง่ เมอื งคาสเซลิ ประเทศเยอรมน ี ไดว้ นิ จิ ฉยั วา่ การท่ีเจา้ หนา้ ทต่ี �ารวจ มิได้แสดงตนให้ผู้น�าการชุมนุมทราบก่อนถือเป็นการขัดต่อกฎหมายการชุมนุมสาธารณะ ส่วนประเด็น การแสดงละครนน้ั ถอื เป็นการแสดงออกทางด้านความคิดเห็นทางการเมืองอยา่ งหนงึ่ การตีความเสรภี าพ ในการชมุ นมุ ในกรณดี งั กลา่ วตอ้ งพจิ ารณาประกอบกบั เสรภี าพทางดา้ นศลิ ปะดว้ ย เนอ่ื งจากศาลรฐั ธรรมนญู ประเทศเยอรมนี ได้เคยวินิจฉัยไว้แล้วว่าเสรีภาพทางด้านศิลปะหมายความรวมถึงการแสดงละคร การแสดง ละครทางด้านการเมืองบนท้องถนนด้วย อีกทั้ง ผู้ชุมนุมยังแสดงให้เห็นชัดเจนถึงการแสดงออกทางการเมือง โดยไดม้ ีการแจกใบปลวิ ใหท้ ราบถงึ วตั ถุประสงค์ของการแสดงดังกลา่ ว ค�าสั่งของเจ้าหนา้ ท่ีตา� รวจทห่ี ้ามมิให้ มีการแสดงละครนน้ั จงึ เป็นคา� สงั่ ที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย (Unlawful) ๓) แนวคา� พิพากษาศาลสูงสุด (Supreme court) ของสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นประเทศที่ให้ ความสา� คญั อยา่ งสงู ยงิ่ ตอ่ การคมุ้ ครองเสรภี าพในการชมุ นมุ โดยศาลสงู สดุ ไดอ้ ธบิ ายไวใ้ นคดหี นงึ่ วา่ “สทิ ธใิ นการชมุ นมุ และการรอ้ งทกุ ขเ์ ปน็ รากฐานของระบบการปกครองของสหรฐั ความคดิ ในการปกครองโดยมรี ปู เปน็ สาธารณรฐั นนั้ หมายถึงสิทธิของพลเมืองที่จะพบกันอย่างสงบเพื่อปรึกษาหารือเกี่ยวกับกิจกรรมสาธารณะและท่ีจะร้องทุกข์ เพือ่ ให้มีการแก้ไขความทกุ ขร์ ้อน” (United States V. Cruikshank, 92, U.S. 542, 552, 1876) คา� พิพากษาศาลสูงสุดแห่งสหรัฐอเมริกา การที่ผู้ชุมนุมไปยึดทางเดินสาธารณะไว้นั้น “มลรฐั มอี า� นาจไมน่ อ้ ยไปกวา่ เจา้ ของทรพั ยส์ นิ เอกชนทจี่ ะรกั ษาทรพั ยส์ นิ ภายใตก้ ารควบคมุ ของตนเพอื่ เอาไวใ้ ช้ ตามวัตถุประสงค์ท่ีถูกต้องตามกฎหมาย ... ข้อโต้แย้งท่ีว่าผู้ท่ีต้องการโฆษณาประท้วงหรือความคิดเห็น มสี ิทธติ ามรฐั ธรรมนูญท่ีจะท�าเช่นน้ันไดท้ ุกเวลา ทุกวธิ ี ทุกสถานทเี่ ป็นสมมติฐานทข่ี าดเหตุผล” (Adderley V. Florida, 385 U.S. 39, 47-48, 1996) ๖.๓.๔ คา� วินจิ ฉยั ค�าพพิ ากษาศาล กอ่ นการบงั คบั ใช้ พ.ร.บ.การชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ 1) ค�าวินจิ ฉัยศาลรัฐธรรมนญู ที่ 11/๒๕๔๙ วินิจฉยั กรณ ี ร่างพระราชบัญญตั ทิ างหลวง (ฉบับท่ี ..) พ.ศ. .... มาตรา ๒๐ ทีบ่ ัญญตั วิ ่า “ให้เพ่ิมความต่อไปน้ีเป็นมาตรา ๔๖/1 แห่งพระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ.๒๕๓๕” โดยในมาตรา ๔๖/1 วรรคหน่ึง บญั ญตั วิ า่ “หา้ มมใิ หผ้ ใู้ ดชมุ นมุ กนั ในเขตทางหลวงในลกั ษณะที่เปน็ การกดี ขวางการจราจร หรอื อาจ เป็นอันตรายหรือเสียหายแก่ยานพาหนะหรือผู้ใช้ทางหลวง เว้นแต่ได้รับอนุญาตเป็นหนังสือจากผู้อา� นวยการ ทางหลวงหรอื ผซู้ ึง่ ไดร้ ับมอบหมายจากผู้อ�านวยการทางหลวง หรอื เปน็ การเดนิ แถว ขบวนแห่ หรอื ชุมนมุ กนั ตามประเพณหี รอื วฒั นธรรม หรอื เปน็ กจิ กรรมเพอ่ื ประโยชนส์ าธารณะ หรอื อยใู่ นเขตทไ่ี ด้รบั การยกเวน้ ไมต่ อ้ ง ขออนญุ าตตามทร่ี ฐั มนตรีประกาศก�าหนด” ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า การชมุ นุมโดยสงบและปราศจากอาวุธเป็นเสรีภาพขั้นพน้ื ฐาน ของประชาชนตามรัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๙ และมาตรา ๔๔ การทก่ี �าหนดใหก้ ารชมุ นมุ ในเขตทางหลวงตอ้ งได้ รบั อนญุ าตจากผอู้ �านวยการทางหลวงนน้ั เปน็ การขดั หรอื แยง้ ตอ่ รฐั ธรรมนญู เนอื่ งจากเปน็ การจา� กดั เสรภี าพ ในการชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวธุ เกนิ ความจ�าเปน็ และกระทบกระเทอื นสาระสา� คญั แหง่ เสรภี าพในการ ชุมนมุ โดยสงบและปราศจากอาวธุ ร่างพระราชบญั ญัติในมาตราดงั กลา่ ว จงึ เป็นอนั ตกไป 1๒๔ คมู่ ือการปฏบิ ัติงานตามพระราชบัญญตั ิการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 124 11/17/2563 BE 12:40 PM

๒) ค�าวนิ จิ ฉยั ศาลรฐั ธรรมนญู ที่ 1๐-11/๒๕๕๓ กรณีพิจารณาวินิจฉัยว่า พระราชกา� หนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. ๒๕๔๘ มาตรา ๙ (๒) และมาตรา 11 (1) ขดั หรอื แยง้ ตอ่ รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๐ มาตรา ๓๒ มาตรา ๓๙ และมาตรา ๖๓ หรือไม่ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มาตรา ๓๒ เป็นบทบัญญัติคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนในชีวิตและร่างกาย มาตรา ๓๙ เป็น บทบญั ญตั คิ มุ้ ครองบคุ คลไมต่ อ้ งรบั โทษอาญา เวน้ แต ่ ไดก้ ระทา� การอนั กฎหมายทใี่ ชอ้ ยใู่ นเวลาทกี่ ระท�านนั้ บญั ญตั ิ เป็นความผิดและก�าหนดโทษไว้ และในคดีอาญา ต้องสันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจา� เลยไม่มีความผิด และมาตรา ๖๓ เปน็ บทบัญญัตใิ นการรับรองเสรภี าพในการชมุ นุม ส�าหรับพระราชก�าหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. ๒๕๔๘ เป็น กฎหมายทม่ี เี จตนารมณใ์ หอ้ า� นาจฝา่ ยบรหิ ารในการบรหิ ารสถานการณท์ กี่ ระทบตอ่ ความมนั่ คงของรฐั หรอื อาจ ทา� ให้ประเทศหรือส่วนใดส่วนหนึ่งของประเทศตกอยใู่ นภาวะคับขันจนอาจกระทบต่อเอกภาพและบูรณภาพ แห่งอาณาเขต รวมทั้งการแก้ไขปัญหาที่เกิดจากภัยพิบัติสาธารณะ และการฟื้นฟูสภาพความเป็นอยู่ ของประชาชนที่ได้รับความเสียหาย โดยมาตรา ๙ (๒) บัญญัติให้นายกรัฐมนตรีมีอ�านาจออกข้อกา� หนด ในกรณีท่ีมีความจา� เป็นเพ่ือแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินให้ยุติลงได้โดยเร็ว หรือป้องกันมิให้เกิดเหตุการณ์ร้ายแรง มากข้ึน โดยห้ามมิให้มีการชุมนุมหรือม่ัวสุมกัน ณ ท่ีใด ๆ หรือกระท�าการใดอันเป็นการยุยง ให้เกิดความ ไม่สงบเรียบร้อย และมาตรา 11 (1) บัญญัติให้นายกรัฐมนตรีโดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรีมี อ�านาจประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินน้ันเป็นสถานการณ์ที่มีความร้ายแรง ในกรณีท่ีสถานการณ์ฉุกเฉินนั้น มีการก่อการร้าย การใช้ก�าลังประทุษร้ายต่อชีวิต ร่างกาย หรือทรัพย์สิน หรือมีเหตุอันควรเช่ือได้ว่ามีการ กระท�าท่ีมีความรุนแรงกระทบต่อความม่ันคงของรัฐ ความปลอดภัยในชีวิตหรือทรัพย์สินของรัฐหรือบุคคล และมีความจ�าเป็นที่ต้องเร่งแก้ไขปัญหาให้ยุติได้อย่างมีประสิทธิภาพและทันท่วงที ประกาศให้พนักงาน เจา้ หนา้ ทมี่ อี า� นาจจบั กมุ และควบคมุ ตวั บคุ คลทส่ี งสยั วา่ จะเปน็ ผรู้ ว่ มกระท�าการใหเ้ กดิ สถานการณฉ์ กุ เฉนิ หรอื เปน็ ผู้ใช ้ ผโู้ ฆษณา ผสู้ นับสนนุ หรือปกปิดข้อมลู เกย่ี วกับการกระทา� ใหเ้ กดิ สถานการณ์ฉุกเฉิน ทั้งนี้ เท่าทม่ี ีเหตุ จ�าเปน็ เพอ่ื ปอ้ งกนั มใิ หบ้ คุ คลนน้ั กระท�าการหรอื รว่ มมอื กระท�าการใด ๆ อนั จะท�าใหเ้ กดิ เหตกุ ารณร์ า้ ยแรง หรอื เพอื่ ให้เกิดความร่วมมอื ในการระงบั เหตุการณ์ร้ายแรงน้นั พจิ ารณาแลว้ เหน็ วา่ การใชอ้ า� นาจของนายกรฐั มนตรอี อกขอ้ กา� หนดตามมาตรา ๙ (๒) และ มาตรา 11 (1) นน้ั เปน็ มาตรการหรอื เครอื่ งมอื ทส่ี �าคญั ของฝา่ ยบรหิ าร เพอื่ ปอ้ งกนั มใิ หเ้ กดิ เหตกุ ารณร์ า้ ยแรง หรอื เพ่อื แก้ไขสถานการณฉ์ กุ เฉินให้ยุตลิ งโดยเร็ว อกี ทง้ั ในการปฏิบัตติ ามมาตรา ๙ (๒) ไดก้ า� หนดเงอื่ นไขไว ้ คือ จะตอ้ งกา� หนดเงื่อนเวลาในการปฏิบตั ิตามข้อก�าหนดหรือเง่ือนไขในการปฏิบัติงานของพนักงานเจ้าหน้าท ี่ หรอื มอบหมายใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ทก่ี า� หนดพน้ื ทแี่ ละรายละเอยี ดอนื่ เพมิ่ เตมิ เพอื่ มใิ หม้ กี ารปฏบิ ตั ทิ กี่ อ่ ใหเ้ กดิ ความเดอื ดรอ้ นแกป่ ระชาชนเกนิ สมควรแกเ่ หต ุ สว่ นมาตรา 11 (1) เปน็ เพยี งขน้ั ตอนในการจบั กมุ และควบคมุ ตวั บคุ คลทสี่ งสัยวา่ จะเป็นผู้ร่วมกระทา� การให้เกิดสถานการณฉ์ ุกเฉนิ หรือเปน็ ผใู้ ช ้ ผู้โฆษณา ผู้สนับสนนุ หรือ ปกปิดข้อมูลเก่ียวกับการกระท�าให้เกิดสถานการณ์ฉุกเฉินเท่านั้น เพ่ือป้องกันมิให้บุคคลนั้นกระท�าการหรือ รว่ มมอื กระทา� การใด ๆ อนั จะทา� ให้เกิดเหตุการณร์ า้ ยแรง หรือเพอ่ื ใหเ้ กดิ ความรว่ มมอื ในการระงับเหตุการณ์ ร้ายแรง อีกทั้ง การจับกุมและควบคุมตัวบุคคลที่ต้องสงสัยก็มิใช่เป็นการใช้อ�านาจตามอา� เภอใจของพนักงาน เจ้าหน้าท่ี แต่พนักงานเจ้าหน้าที่จะต้องร้องขอต่อศาลที่มีเขตอ�านาจหรือศาลอาญาเพอื่ ขออนุญาตดา� เนินการ ตามพระราชกา� หนดการบรหิ ารราชการในสถานการณฉ์ กุ เฉนิ พ.ศ. ๒๕๔๘ มาตรา 1๒ วรรคหนง่ึ อนั เปน็ การให้ ศาลยุติธรรมตรวจสอบการใช้อ�านาจของพนักงานเจ้าหน้าท่ีอีกชั้นหน่ึง มิใช่เป็นการปฏิบัติต่อบุคคลเสมือน คมู่ อื การปฏบิ ัติงานตามพระราชบญั ญตั กิ ารชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) 1๒๕ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 125 11/17/2563 BE 12:40 PM

เปน็ ผกู้ ระทา� ความผิดแต่อยา่ งใด นอกจากนี ้ บทบญั ญัตมิ าตรา ๙ (๒) และมาตรา 11 (1) แมว้ า่ เปน็ การจา� กดั สิทธิและเสรีภาพของประชาชน แต่การใช้อา� นาจดังกล่าวต้องกระท�าเท่าท่ีมีเหตุจ�าเป็นเพื่อแก้ไขสถานการณ์ ฉุกเฉนิ ใหย้ ุตลิ งโดยเร็ว หรอื ปอ้ งกันมใิ หเ้ กิดเหตกุ ารณร์ า้ ยแรง หรอื ระงบั เหตุการณ์ฉุกเฉนิ ทั้งน ี้ เพอ่ื เปน็ การ คุ้มครองประโยชน์ของประเทศชาติและประชาชนโดยส่วนรวม จึงมีลักษณะเป็นบทบัญญัติที่อยู่ในขอบเขต ตามที่รัฐธรรมนูญรับรองไว้ มิได้กระทบกระเทือนสาระส�าคัญแห่งสิทธิและเสรีภาพ อีกทั้งเป็นบทบัญญัติ แห่งกฎหมายที่ใช้บังคับเป็นการทั่วไป ไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใดกรณีหนึ่งหรือแก่บุคคลใดบุคคลหน่ึง เปน็ การเจาะจง อาศยั เหตผุ ลดงั กลา่ วขา้ งตน้ ศาลรฐั ธรรมนญู จงึ วนิ จิ ฉยั วา่ พระราชก�าหนดการบรหิ ารราชการ ในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. ๒๕๔๘ มาตรา ๙ (๒) และมาตรา 11 (1) ไม่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พทุ ธศักราช ๒๕๕๐ มาตรา ๓๒ มาตรา ๓๙ และมาตรา ๖๓ ๓) คา� พิพากษาศาลฎกี าที่ ๔๙๔๖/๒๕๕๕ แม้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.๒๕๔๐ มาตรา ๔๔ วรรคหน่ึง จะบัญญัติให้ เสรภี าพในการชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวธุ กต็ าม แตก่ ม็ ไิ ดห้ มายความวา่ ประชาชนจะสามารถใชเ้ สรภี าพ ของตนโดยปราศจากขอบเขตหรือไปละเมิดต่อสิทธิของประชาชนผู้อ่ืนด้วย และโดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องไม่ใช้ เสรภี าพดงั กลา่ วถงึ ขนั้ เปน็ การละเมดิ หรอื กระท�าความผดิ ตอ่ กฎหมายบา้ นเมอื ง การทจ่ี า� เลยกบั พวกใชไ้ หลท่ าง ของถนน อันเป็นส่วนหน่ึงของทางหลวงเป็นท่ีตั้งเต็นท์ รวมทั้งวางส่ิงของต่างๆ ไว้บริเวณไหล่ทางของถนน เปน็ เวลาเกอื บสามเดอื น จงึ ไมใ่ ชเ่ ปน็ การใชป้ ระโยชนจ์ ากทสี่ าธารณสมบตั ขิ องแผน่ ดนิ โดยชอบ เปน็ การกระท�า อันเปน็ การละเมิดต่อกฎหมายในลักษณะกดี ขวางหรืออาจเป็นอันตรายแก่ยานพาหนะ การกระทา� ของจ�าเลย กบั พวกจงึ เปน็ ความผดิ ตามพระราชบญั ญตั ทิ างหลวง พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๓๘ มาตรา ๗1 และประมวลกฎหมาย อาญา มาตรา ๘๓ ๔) คา� พิพากษาศาลจังหวัดเชียงราย คดีหมายเลขด�าท่ี ๒1๒๗/๒๕๕๒ คดีหมายเลขแดง ท ี่ ๒1๐๗/๒๕๕๒ ลงวนั ที ่ ๓๐ มถิ นุ ายน ๒๕๕๒ คดรี ะหวา่ งพนกั งานอยั การจงั หวดั เชยี งราย โจทก ์ นาย.....นาย.....และ นาย.......จ�าเลย รวม ๓ คน โดยจ�าเลยกับพวกทห่ี ลบหนีไปร่วมกันใช้รถยนต์มาจอดและจา� เลยลงไปปิดก้ันกีดขวางทางเดินรถบน ถนนพหลโยธิน (สายเชียงราย-แมส่ าย) บริเวณดา่ นตรวจแม่จนั อ.แมจ่ ัน จ.เชยี งราย ซงึ่ เปน็ ทางหลวงแผ่นดิน ทงั้ สองฝง่ั ชอ่ งทางเดนิ รถ เปน็ เหตใุ หป้ ระชาชนไมส่ ามารถใชท้ างหลวงแผน่ ดนิ ดงั กลา่ วสญั จรไปมาไดแ้ ละโดยการ ปิดกั้นทางเดินรถท่มี สี ภาพเป็นอนั ตรายแก่ยานพาหนะและประชาชนผใู้ ช้ทางหลวงแผน่ ดนิ ตลอดจนเป็นการ ปิดกั้นทางหลวงหรือกระทา� ด้วยประการใดๆ บนทางหลวงในลักษณะท่ีอาจเกิดอันตรายแก่ยานพาหนะหรือ บุคคล โดยไม่ได้รับอนุญาตตามสมควรหรือจ�าเป็นเร่งด่วนตามกฎหมาย พิพากษาว่าจ�าเลยทั้ง ๓ มีความผิด ตาม พ.ร.บ.จราจรทางบกฯ และ พ.ร.บ.ทางหลวง เป็นการกระท�ากรรมเดยี วผิดกฎหมายหลายบท ให้ลงบท หนกั ทสี่ ดุ จงึ พพิ ากษาจ�าคกุ คนละ ๔ เดอื น ปรบั คนละ ๒,๐๐๐ บาท โทษจ�าคกุ ใหร้ อการลงโทษไวม้ กี �าหนด ๒ ป ี ไม่ชา� ระค่าปรับให้กักขังแทนคา่ ปรับ ๕) คา� พพิ ากษาศาลจงั หวดั ล�าพนู คดหี มายเลขดา� ท ี่ ๗๖/๒๕๔๗ คดหี มายเลขแดงท ่ี 1๘๐/๒๕๔๗ ลงวนั ท่ี 1๐ กุมภาพันธ ์ ๒๕๔๗ คดรี ะหว่างพนักงานอัยการจังหวัดล�าพนู โจทก ์ นาย.....นาย.....และ นาย.....ฯลฯ..จ�าเลย รวม 1๕ คน โดยจา� เลยกบั พวกรว่ มกนั กระท�าผดิ ตอ่ ความมนั่ คงในราชอาณาจกั ร ความผดิ เกย่ี วกบั ความสงบสขุ ของประชาชน โดยรว่ มกนั ต้งั 1๐ คนขึ้นไป ชุมนุมประท้วง ก่อให้เกิดการวุ่นวาย มีจา� เลยท่ ี 1 - ๕ เป็นหัวหน้า และผู้มีหน้าท่ีสั่งการ ทา� ให้ปรากฏแก่ประชาชนทั่วไป โดยการป่าวประกาศโฆษณาและชักจูงประชาชน 1๒๖ คูม่ ือการปฏบิ ัติงานตามพระราชบัญญตั ิการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 126 11/17/2563 BE 12:40 PM

ให้ดา� เนินการนา� รถยนต์มาชุมนุมประท้วงโดยการปิดก้ันกีดขวางทางเดินรถบนถนนสายเชียงใหม่ - ล�าปาง อันเป็นทางสาธารณะ ทางหลวงแผน่ ดิน เพ่อื มิให้ประชาชนและรถยนต์อืน่ ผา่ นไปมาได ้ เปน็ เหตุให้ประชาชน ไม่สามารถใช้ทางหลวงแผ่นดินดังกล่าวสัญจรไปมาได้และโดยการปิดกั้นทางเดินรถที่มีสภาพเป็นอันตรายแก่ ยานพาหนะและประชาชนผู้ใชท้ างหลวงแผน่ ดนิ ตลอดจนเปน็ การปดิ กนั้ ทางหลวงหรอื กระท�าดว้ ยประการใด ๆ บนทางหลวงในลักษณะท่ีอาจเกิดอันตรายแก่ยานพาหนะหรือบุคคล โดยไม่ได้รับอนุญาตตามสมควรหรือ จา� เปน็ เรง่ ดว่ นตามกฎหมาย เปน็ ความผดิ ตามกฎหมายอาญา ซงึ่ มใิ ชเ่ ปน็ การกระทา� ภายในความมงุ่ หมายแหง่ รัฐธรรมนูญและมิใช่เพ่ือแสดงความคิดเห็นหรือติชมโดยสุจริตเพื่อให้ประชาชนกระท�าการล่วงละเมิดต่อ กฎหมายแผน่ ดนิ พพิ ากษาวา่ จา� เลยทง้ั หมดมคี วามผดิ ตามประมวลกฎหมายอาญา ม.11๖, ม.๒1๕ กระทา� ผดิ หลายกรรมหลายความผิด ใหล้ งโทษเรยี งกระทง จึงพพิ ากษาจา� คุกจ�าเลยท้งั หมด ตาม ป.อาญา ม.11๖ คนละ 1 ปี ลงโทษจา� คกุ จ�าเลยท่ ี 1 – ๕ ฐานม่ัวสมุ ฯ โดยเปน็ หัวหนา้ และผูส้ ัง่ การ อีกคนละ 1 ปี และจา� คุกจา� เลยท ่ี ๒ – 1๕ ฐานม่ัวสุมฯ จ�าคุก คนละ ๔ เดอื น รวมจ�าคุกจ�าเลยท ่ี 1 – ๕ คนละ ๒ ปี จ�าเลยท่ ี ๖ – 1๕ คนละ 1 ปี ๔ เดอื น จ�าเลยท้ัง 1๕ ให้การรับสารภาพเป็นประโยชน์แก่กระบวนพิจารณามีเหตุบรรเทาโทษ ลดโทษให้ก่ึงหน่ึง คงจ�าคุกจ�าเลย ท่ ี 1 - ๕ เพยี ง คนละ 1 ป ี จ�าคุกจ�าเลยท่ ี ๖ – 1๕ คนละ ๘ เดือน ศาลพิเคราะห์วา่ การทจี่ า� เลยท้ัง 1๕ คน ใช้รถยนต์ปิดถนนสาธารณะซ่ึงเป็นทางคมนาคมหลักซ่ึงประชาชนท่ัวไปจ�าต้องใช้สัญจรไปมาจา� นวนมาก ก่อให้เกิดความเสียหายต่อเศรษฐกิจของชาติและสังคมโดยรวม ทา� ให้ประชาชนได้รับความเดือดร้อน การกระทา� ของจ�าเลยทั้งหมดเป็นการกระท�าทเี่ ห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนเป็นหลักโดยไม่คา� นึงถึงความเสียหาย ทจี่ ะเกดิ ตอ่ เศรษฐกจิ และประชาชนทไ่ี มไ่ ดเ้ กยี่ วขอ้ งดว้ ย กรณนี ถ้ี อื เปน็ ภยั รา้ ยแรง ดงั นนั้ เพอื่ ใหเ้ กดิ ความสงบสขุ ในบ้านเมืองและไม่ให้ประชาชนอ่ืนถือเอาเป็นเย่ียงอย่างจึงไม่มีเหตุที่จะให้รอการลงโทษจ�าเลยท้ัง 1๕ คน ให้รบิ รถยนตข์ องกลาง ๖) ค�าพพิ ากษาศาลจงั หวดั ขอนแกน่ ป ี พ.ศ.๒๕๕๓ (๒๒ มี.ค. ๒๕๕๓) ทศี่ าลจังหวดั พล อา� เภอพล จงั หวดั ขอนแกน่ ไดม้ กี ารอ่านค�าพิพากษา คดีความกรณีกลุ่มผู้ชุมนุมจังหวัดขอนแก่น รวมตัวปิดถนนบริเวณส่ีแยกโรงพยาบาลพล เพื่อตรวจค้น รถโดยสารทุกคันท่ีต้องสงสัยว่า จะนา� ทหารในสังกัดพ้ืนท่ีภาคอีสานเข้าสลายการชุมนุมคนเสื้อแดง ที่สี่แยกราชประสงค์ จนส่งผลกระทบต่อการจราจรบนถนนมิตรภาพเป็นอย่างมาก เหตุเกิดเมื่อวันที่ 1๙ เมษายน ๒๕๕๓ โดยพนักงานอัยการเป็นโจทก์ยื่นฟ้องจา� เลย คือ นายชูไทย ล้นทม ในฐานม่ัวสุมกันต้ังแต่ 1๐ คนขนึ้ ไป ทา� ใหเ้ กดิ ความวนุ่ วายในบา้ นเมอื ง มคี วามผดิ ตามกฎหมายอาญา มาตรา ๒1๕ วรรค ๓ ๒1๖,๓๐๙ วรรค ๒ พ.ร.บ.ทางหลวง พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๓๙ มาตรา ๗๒ ประกอบดว้ ย มาตรา ๘๓ เปน็ ความผดิ หลายกรรม พิพากษาให้ลงโทษทุกกรรมเป็นกระทงความผิดไปตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๙1 ศาลพิพากษา ตดั สินจา� คกุ ๒ ป ี แตจ่ �าเลยใหก้ ารรบั สารภาพเป็นประโยชนใ์ นการพิจารณาใหล้ ดโทษกง่ึ หนงึ่ จ�าคุก 1๒ เดอื น ซ่ึงจากการพิเคราะห์รายงานการสืบเสาะและพินิจแล้ว ไม่มีเหตุเพียงพออันจะน�ามาประกอบการใช้ดุลพินิจ รอการลงโทษใหแ้ ก่จ�าเลย ๗) ศาลจงั หวดั อบุ ลราชธาน ี (พพิ ากษาคดผี ู้ชุมนุม ป ี พ.ศ.๒๕๕๓) ศาลจงั หวดั อบุ ลราชธานไี ดม้ ีค�าพพิ ากษาคดผี ตู้ อ้ งขงั ๒1 คน ในคดเี กยี่ วขอ้ งกบั เหตกุ ารณ์ สลายการชุมนมุ ของคนเสอื้ แดง และเหตุการณท์ ่ีเผาศาลากลางอบุ ลฯ เมอื่ วนั ที ่ 1๙ พ.ค. ๕๓ และเหตุการณ์ เผาศาลากลางจังหวดั อุบลราชธานี โดยเรื่องทศี่ าลได้วเิ คราะห ์ มี ๓ ประเด็น คอื คู่มอื การปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบัญญตั กิ ารชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๒๗ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 127 11/17/2563 BE 12:40 PM

1. รว่ มกันวางเพลงิ มอี าวุธไว้ในครอบครอง และฝ่าฝืน พ.ร.ก.ฉกุ เฉินหรือไม่ ๒. มีการยุยงสง่ เสริมหรอื ไม่ ๓. จา� เลยที่ 1 ร่วมกนั กอ่ การร้ายหรือไม่ ซงึ่ ศาลไดต้ ดั สนิ แลว้ ยกฟอ้ งจา� เลยจา� นวน ๙ คน สว่ นผูต้ ้องหาท่ีเหลือมโี ทษจา� คกุ แตกต่าง กันไป โดยโทษที่รา้ ยแรงทีส่ ุดคือมโี ทษจา� คุกตลอดชวี ติ จ�านวน ๔ คน แตไ่ ด้มีการลดโทษใหเ้ หลอื จา� นวน ๓๓ ป ี ๔ เดือน เนื่องจากให้การเปน็ ประโยชน์ในชนั้ ศาล ๘) คดหี มายเลขด�าท ี่ อ.1๘1๘/๒๕๔๖ คดีหมายเลขแดงท ี่ 1๘๐๔/๒๕๔๗ (สลายการชมุ นุม คัดคา้ นทอ่ ก๊าซท่ี อ.หาดใหญ ่ จว.สงขลา) ศาลจังหวดั สงขลา (วันท ่ี 1๗ มถิ นุ ายน ๒๕๕๔ ที่ห้องพิจารณาคดี ๒๐๔ นายวินยั หนโู ท น่ังบัลลังก์ผู้พิพากษา) ตามคดีหมายเลขดา� ท่ี อ.1๘1๘/๒๕๔๖ เลขแดงท่ี 1๘๐๔/๒๕๔๗ ที่นายสักกริยา หมะหวงั เอยี ด กบั พวกรวม ๒๕ คน เปน็ โจทกย์ น่ื ฟอ้ ง ผบ.ตร. กบั พวกรวม ๓๘ คน ฐานความผดิ เปน็ เจา้ พนกั งาน ปฏิบัติงานและละเว้นการปฏิบัติหน้าท่ีโดยมิชอบฯ จากเหตุสลายการชุมนุมกลุ่มคัดค้านท่อก๊าซธรรมชาติ ไทย – มาเลเซยี เมอ่ื วนั ท ี่ ๒๐ ธนั วาคม ๒๕๔๕ บรเิ วณสะพานจตุ ิ - บญุ สง่ อทุ ศิ ทางเขา้ โรงแรม เจ.บ.ี หาดใหญ ่ จงั หวดั สงขลา โดยโครงการท่อส่งก๊าซ โรงแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย เป็นแผนสาธารณูปโภคด้านพลังงาน ขนั้ พน้ื ฐานรองรบั 1๔ จงั หวดั ภาคใต ้ ของส�านกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาต ิ (สศช.) และเป็นส่วนหนึ่งในแผนพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษปีนัง – สงขลา ที่เรียกกันว่า แลนด์บริดจ์ปีนัง – สงขลา โดยจา� เลยและพวก สง่ั การห้ามไม่ใหช้ าวบา้ นเดินทางยื่นหนังสือตอ่ เขา้ พบนายทักษิณ ชนิ วตั ร นายกรัฐมนตรี ในขณะน้ัน เพื่อให้ทบทวนการด�าเนินโครงการท่อส่งก๊าซโรงแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย ซึ่งมาประชุม คณะรัฐมนตรีสัญจร ทโ่ี รงแรม เจ.บี.หาดใหญ ่ จังหวัดสงขลา และจา� เลยทง้ั ๒ ออกค�าสงั่ ให้เจา้ หน้าท่ีตา� รวจ สลายการชุมนุม ซ่ึงทราบจากพฤติการณ์ท่ีเกิดข้ึนทา� ให้เช่ือได้ว่า จ�าเลยทั้ง ๒ ออกคา� สั่งให้เจ้าหน้าท่ีต�ารวจ สกัดการเดินทางของชาวบ้าน โดยการต้ังด่านของเจ้าหน้าที่ต�ารวจท่ี ๔ แยกอา� เภอนาหม่อม จังหวัดสงขลา อีกทัง้ มีการเอารถผตู้ ้องขงั จอดขวางไวก้ ลางถนน เพอ่ื สกัดรถยนต์ของชาวบ้านในวนั ดงั กล่าว ท้ังนี้ มี พนักงานอัยการจังหวัดสงขลา เป็นโจทก์ยื่นฟ้องชาวบ้านและองค์กรนักศึกษา รวม 1๒ คน ในข้อหา “ร่วมกันทา� ร้ายเจ้าพนักงาน ซึ่งกระท�าตามหน้าท่ีจนเป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่กาย, พกพาอาวุธไปในเมือง หมู่บ้าน ทางสาธารณะโดยไม่มีเหตุสมควร, ไม่ปฏิบัติตามค�าส่ังนั้นโดยไม่มีเหตุหรือ ข้อแก้ตัวอันสมควร ร่วมกันต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานในการปฏิบัติหน้าท่ีโดยใช้กา� ลังประทุษร้าย โดยมีอาวุธ และร่วมกันกระท�าความผิดด้วยกันตั้งแต่สามคนขึ้นไป, ร่วมกันท�าให้เสียหาย ท�าลาย ทา� ให้เสื่อมค่า ท�าให้ ไรป้ ระโยชนซ์ งึ่ ทรพั ยท์ ใี่ ชห้ รอื มไี วเ้ พอื่ สาธารณประโยชน,์ มว่ั สมุ กนั กระท�าใหเ้ กดิ การวนุ่ วายขนึ้ ในบา้ นเมอื งโดยมอี าวธุ โดยผกู้ ระทา� ความผดิ เป็นหัวหนา้ หรอื เปน็ ผูท้ ่ีมีหนา้ ทส่ี งั่ การในการกระท�าความผิดนนั้ , ไมเ่ ลิกม่ัวสุมตามค�าสั่ง ของเจา้ พนกั งาน ซง่ึ สง่ั การตามอ�านาจทมี่ ีกฎหมายใหไ้ ว”้ ซง่ึ ศาลจังหวัดสงขลาพิพากษายกฟอ้ งจ�าเลยท้ัง 1๒ เม่ือวนั ท ี่ 1๔ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๕๐ แต่ทางพนกั งานอัยการจังหวัดสงขลา ไดย้ นื่ อุทธรณ์คด ี คา� พพิ ากษาเห็นวา่ ตามกฎหมายรัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ มาตรา ๔๔ วรรคหนง่ึ บญั ญตั วิ า่ “บคุ คลยอ่ มมเี สรภี าพในการชมุ นมุ โดยสงบปราศจากอาวธุ ” วรรคสองบญั ญตั วิ า่ “การจ�ากัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทา� มิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอา� นาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายเฉพาะ ในกรณกี ารชมุ นมุ สาธารณะ เพอ่ื คมุ้ ครองความสะดวกของประชาชนทจี่ ะใชส้ าธารณะหรอื เพอ่ื รกั ษาความสงบ เรยี บรอ้ ยในระหวา่ งเวลาทปี่ ระเทศอยู่ในภาวะสงคราม หรอื ในระหวา่ งเวลาทม่ี กี ารประกาศสถานการณฉ์ กุ เฉนิ หรอื ประกาศกฎอยั การศกึ มาตรา ๔๖ บญั ญตั วิ า่ “บคุ คลซงึ่ รวมกนั เปน็ ชมุ ชนทอ้ งถน่ิ ดั้งเดมิ ยอ่ มมสี ทิ ธอิ นรุ กั ษ์ 1๒๘ คู่มือการปฏบิ ัตงิ านตามพระราชบญั ญัติการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 128 11/17/2563 BE 12:40 PM

หรอื ฟนื้ ฟจู ารตี ประเพณแี ละมสี ว่ นรว่ มในการจดั การ การบ�ารงุ รกั ษาและการใชป้ ระโยชนจ์ ากทรพั ยากรธรรมชาติ อย่างย่ังยืน” กฎหมายบัญญัติมาตรา ๕๖ วรรคหน่ึง บัญญัติว่า “สิทธิของบุคคลท่ีจะมีส่วนร่วมกับรัฐ และชุมชนในการบ�ารุงรักษา และการได้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ ในการคมุ้ ครอง สง่ เสรมิ และรกั ษาคณุ ภาพสง่ิ แวดลอ้ มเพอ่ื ใหด้ �ารงชพี อยไู่ ดอ้ ยา่ งปกตแิ ละตอ่ เนอ่ื งในสง่ิ แวดลอ้ ม ทจี่ ะไม่กอ่ ใหเ้ กดิ อันตรายตอ่ สุขภาพส่งิ แวดล้อม ทงั้ นี้ ตามบทบัญญตั ิ” จากบทบัญญัติดังกล่าวบุคคลทุกคนมีสิทธิเสรีภาพในการด�ารงชีวิต การบา� รุงรักษา และ การใชป้ ระโยชนจ์ ากทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งสมดลุ และยงั่ ยนื อนั เปน็ สทิ ธมิ นษุ ยชนขนั้ พนื้ ฐาน โครงการท่อส่งก๊าซและโรงแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย เป็นโครงการพลังงานขนาดใหญ่มีผลกระทบต่อ ทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม สุขภาพ อนามัย และคุณภาพชีวิตของประชาชนและชุมชนท้องถิ่น จ�าเลย ทงั้ สบิ สองและผชู้ มุ นมุ คดั คา้ นโครงการดงั กลา่ วยอ่ มมสี ทิ ธแิ สดงความคดิ เหน็ และมเี สรภี าพในการชมุ นมุ คดั คา้ น โครงการอย่างสงบและปราศจากอาวุธได้ตามกฎหมายรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช ๒๕๔๐ อกี ทงั้ ประจกั ษพ์ ยานฝา่ ยโจทกต์ า่ งเบกิ ความแตกตา่ งกนั ทกุ เหตกุ ารณ ์ การชมุ นมุ เปน็ การชมุ นมุ อยา่ งสงบ มไิ ด้ มีเจตนาเพ่ือขัดขวางการประชุมคณะรัฐมนตรีประชุมนอกสถานท่ี หรือต้องการก่อการวุ่นวายข้ึนในบ้านเมือง แต่เจา้ พนักงานตา� รวจเขา้ สลายการชมุ นุมจึงเป็นเหตใุ หเ้ กดิ ชลุ มุนวนุ่ วายขน้ึ มิใช่ผู้ชุมนุมเปน็ ฝา่ ยกอ่ โดยเจา้ หนา้ ทต่ี า� รวจไดก้ า� หนดใหเ้ สน้ ทางบรเิ วณรอบโรงแรม เจบ ี เปน็ พนื้ ทรี่ กั ษาความปลอดภยั โดยได้ต้ังแผงเหล็กและเจ้าหน้าท่ีต�ารวจได้ต้ังแถวปิดกั้นไว้บริเวณสะพานจุติ-บุญส่ง อยู่ห่างจากโรงแรม เจบ ี ประมาณ ๓๕๐ เมตร ผู้ฟ้องคดีจึงหยุดรออยู่ที่หน้าแผงเหล็กและมีการเจรจาขอเคล่ือนเข้าไปยังสวนหย่อม ใกล้อาคารจอดรถโรงแรม เจบี ระหว่างที่รออยู่น้ันเวลาประมาณ ๒1.๐๐ น. ตา� รวจได้สลายการชุมนุมและ จับกมุ ผชู้ มุ นุมบางคน จึงเกดิ การปะทะกันระหว่างผชู้ ุมนมุ และต�ารวจ ท�าใหผ้ ู้ฟ้องคดีที่ 1๓ ถงึ ผูฟ้ ้องคดที ่ี ๒๔ ไดร้ บั บาดเจบ็ ศาลไดน้ า� แผน่ บนั ทกึ ภาพและเสยี ง (แผน่ วซี ดี )ี พยานวตั ถซุ ง่ึ ไดบ้ นั ทกึ ภาพเหตกุ ารณท์ ผี่ ฟู้ อ้ งคดแี ละ ผู้ชมุ นุมเดนิ ทางมาถึงทเี่ กดิ เหตุ กระทง่ั ถูกเจ้าหน้าท่สี ลายการชมุ นมุ มาเปิดฉายดแู ลว้ ภาพเหตุการณ์ที่ปรากฏ ต่อศาล เป็นเช่นเดียวกับข้อเท็จจริงจากการสรุปเหตุการณ์ท่ีสา� นักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ซง่ึ เปน็ หน่วยงานทไ่ี มม่ ีสว่ นเก่ยี วข้องกับฝ่ายใดจดั ทา� ขน้ึ ว่า ก่อนทเ่ี จ้าหนา้ ทต่ี �ารวจจะเดินอ้อมแผงเหล็กเขา้ ไป สลายการชมุ นมุ นน้ั กลมุ่ ผชู้ มุ นมุ บางสว่ นก�าลงั ทา� พธิ ลี ะหมาด บางสว่ นกย็ นื กระจดั กระจายอยทู่ ว่ั ไปโดยไมป่ รากฏวา่ กระทา� การใด หรอื มพี ฤติการณใ์ ดแสดงใหเ้ ห็นว่าจะใช้ความรนุ แรง ท้ังไม่ปรากฏวา่ ต�ารวจได้ประกาศหรือแจง้ ข้อความว่ากลุ่มผู้ชุมนุมกระท�าความผิดอย่างหน่ึงอย่างใด จากภาพเหตุการณ์และข้อเท็จจริงข้างต้นเห็นว่า ผ้ฟู อ้ งคดีท ่ี 1-๒๔ ไดร้ ว่ มชุมนมุ โดยสงบและปราศจากอาวธุ การผลกั ดันให้สลายการชมุ นมุ อนั เป็นการกระท�า ทางปกครองทจ่ี �ากดั เสรภี าพในการชมุ นมุ โดยสงบ และปราศจากอาวธุ ของผฟู้ อ้ งคดที ่ี 1 ถงึ ผฟู้ อ้ งคดที ่ี ๒๔ กบั กลมุ่ ผชู้ มุ นมุ ไมช่ อบดว้ ยรฐั ธรรมนญู ดงั ทไี่ ดว้ นิ จิ ฉยั ไว้ขา้ งตน้ จงึ เปน็ การกระทา� ละเมดิ ตอ่ เสรภี าพในการชมุ นมุ ดว้ ยการใชอ้ �านาจตามกฎหมาย ท�าใหผ้ ้ฟู อ้ งคดที ี่ 1 ถึงผูฟ้ ้องคดีท่ ี ๒๔ ไดร้ ับความเสียหายโดยไม่อาจอยชู่ ุมนมุ ต่อไปเพื่อรอย่ืนหนังสือเสนอข้อเรียกร้องต่อนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีที่จะมาประชุมคณะรัฐมนตรี (นอกสถานท)่ี ทโ่ี รงแรม เจ.บี. หาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ในวันท่ี ๒1 ธันวาคม ๒๕๔๕ มีปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยต่อไปว่า ผู้ถูกฟ้องคดีท้ังสามต้องชดใช้ค่าเสียหายให้แก่ผู้ฟ้องคดี ท่ี 1 ถึงท ่ี ๒๔ หรือไม่เพียงไร เห็นวา่ เสรภี าพในการชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวุธรฐั ธรรมนูญไดบ้ ญั ญัติ รบั รองไว ้ เมอื่ เจา้ หนา้ ทตี่ า� รวจซง่ึ อยใู่ นสงั กดั ของผถู้ กู ฟอ้ งคดที ่ี 1 ไดก้ ระทา� ละเมดิ ตอ่ ผฟู้ อ้ งคดที ี่ 1 ถงึ ผฟู้ อ้ งคดี ท ่ี ๒๔ แลว้ ผ้ถู กู ฟ้องคดีท ี่ 1 ในฐานะหน่วยงานต้นสังกัดจงึ ต้องรับผิดชดใชค้ ่าเสียหายใหแ้ กผ่ ู้ฟอ้ งคดีท่ี 1 ถงึ ผูฟ้ ้องคดที ่ี ๒๔ ซงึ่ แม้ว่าผูฟ้ ้องคดที ี่ 1 ถึงผฟู้ ้องคดที ่ ี ๒๔ จะไมส่ ามารถพิสูจน์ใหเ้ หน็ ว่าการไม่อาจใชเ้ สรภี าพใน คู่มือการปฏิบัติงานตามพระราชบญั ญัติการชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๒๙ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 129 11/17/2563 BE 12:40 PM

การชมุ นมุ ดว้ ยการอยชู่ มุ นมุ ตอ่ ไปไดท้ �าใหเ้ กดิ ความเสยี หายคดิ เปน็ เงนิ ตามทฟี่ อ้ งกต็ าม ในทางกฎหมายปกครอง มิได้บัญญัติไว้เกี่ยวกับการวินิจฉัยเรื่องค่าเสียหายหรือค่าสินไหมทดแทนเพ่ือละเมิด จึงต้องนา� หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๔๓๘ วรรคหน่ึง ที่บัญญัติไว้ว่าค่าสินไหมทดแทนจะพึงใช้ โดยสถานใดและเพยี งใดนนั้ ใหศ้ าลวนิ จิ ฉยั ตามควรและความรา้ ยแรงแหง่ ละเมดิ มาใชใ้ นการวนิ จิ ฉยั คา่ เสยี หาย ในคดนี ี้ การชมุ นมุ ของผฟู้ อ้ งคดที ี่ 1 ถงึ ผฟู้ อ้ งคดที ี่ ๒๔ กบั กลมุ่ ผชู้ มุ นมุ เปน็ การชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวธุ ซ่ึงรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ ได้บัญญัติรับรองไว้ การท่ีเจ้าหน้าที่ต�ารวจจ�ากัด เสรีภาพในการชุมนุมดังกล่าว ด้วยการสลายการชุมนุมโดยไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญตามท่ีได้วินิจฉัยมาข้างต้น จงึ ถอื ไดว้ า่ เปน็ การกระทา� ละเมดิ ทมี่ คี วามรา้ ยแรง เนอ่ื งจากเปน็ การกระทา� ไมช่ อบดว้ ยบทบญั ญตั ขิ องรฐั ธรรมนญู อันเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ เห็นสมควรก�าหนดให้ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 ซ่ึงเป็นหน่วยงานต้นสังกัดของ เจา้ หน้าทีต่ �ารวจดังกล่าวชดใชค้ ่าเสียหายใหแ้ ก่ผู้ฟ้องคดีท ี่ 1 ถงึ ผู้ฟอ้ งคดที ่ี ๒๔ เป็นเงินคนละ 1๐,๐๐๐ บาท สว่ นเจา้ หนา้ ทที่ อ่ี ยสู่ งั กดั ผถู้ กู ฟอ้ งคดีท ่ี ๒ และผถู้ กู ฟอ้ งคดที ่ี ๓ ไมป่ รากฏวา่ มสี ว่ นรว่ มในการกระท�าละเมดิ กบั เจ้าหน้าท่ีตา� รวจท่ีอยู่ในสังกัดของผู้ถูกฟ้องคดีท่ี 1 ด้วย จึงไม่ต้องร่วมรับผิดชดใช้ค่าเสียหายกับผู้ถูกฟ้องคดี ท ี่ 1 พพิ ากษาใหผ้ ถู้ กู ฟอ้ งคดที ี่ 1 ชดใชค้ า่ เสยี หายใหแ้ กผ่ ฟู้ อ้ งคดที ี่ 1 ถงึ ผฟู้ อ้ งคดที ี่ ๒๔ เปน็ เงนิ คนละ 1๐,๐๐๐ บาท พรอ้ มดอกเบยี้ รอ้ ยละ ๗.๕ ต่อไป นบั แตว่ นั ฟอ้ งเปน็ ต้นไป จนกว่าจะชา� ระเสรจ็ ส้ิน โดยใหช้ �าระภายในกา� หนด เวลา ๓๐ วนั นับแต่วันทมี่ ีค�าพพิ ากษา ๙) ศาลแพ่งสงั่ ชดใช้กรณีละเมิดกรณีชมุ นมุ สนามบินท่าอากาศยานสุวรรณภมู ฯิ วันท ี่ ๒๕ มีนาคม เวลา 1๐.๐๐ น. ทีห่ ้องพจิ ารณาคด ี ๖๐๓ ศาลแพ่ง ถนนรชั ดาภิเษก ศาลออกนง่ั บลั ลงั กอ์ า่ นคา� พพิ ากษาคดที บี่ รษิ ทั การทา่ อากาศยานไทยจ�ากดั (มหาชน) หรอื ทอท. เปน็ โจทกฟ์ อ้ ง พล.ต.จ�าลอง ศรีเมือง แกนนา� กลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย (พธม.) กับพวกที่เป็นแกนน�าร่วม รวม 1๓ คน เรื่องละเมิดเรียกค่าเสียหายจากการฟ้องขับไล่ออกจากพ้ืนที่การชุมนุมบริเวณท่าอากาศยาน สวุ รรณภมู แิ ละสนามบนิ ดอนเมอื ง เมอื่ เดอื น พ.ย. ๕1 ศาลวเิ คราะหแ์ ลว้ เหน็ วา่ จา� เลยทงั้ 1๓ คน กระทา� ผดิ จรงิ ฐานละเมดิ นา� กลมุ่ ประชาชนเขา้ ไปชมุ นมุ ท�าใหท้ า่ อากาศยานทง้ั ๒ แหง่ ของโจทกไ์ มส่ ามารถเปดิ บรกิ ารขน้ึ ลงได ้ สร้างความเสียหายท้ังกายภาพและทางพาณิชย์ พิพากษาให้จ�าเลยทั้ง 1๓ ร่วมกันชดใช้ค่าเสียหายต่อโจทก์ เปน็ เงินรวม ๕๒๒ ลา้ นบาท พรอ้ มดอกเบยี้ รอ้ ยละ ๗.๕ ต่อป ี นับจากวนั ท ่ี ๓ ธ.ค. ๕1 ท่จี า� เลยน�ากลุ่มผชู้ ุมนมุ ออกจากท่าอากาศยานทง้ั ๒ แหง่ และใหจ้ �าเลยร่วมกันชดใชค้ ่าฤชาทนายความแก่โจทก์เป็นเงนิ ๘ หมน่ื บาท 1๐) ค�าพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที ่ อ.1๔๔๒/๒๕๖๐ คดนี ผี้ ฟู้ อ้ งคดที งั้ สองรอ้ ยหา้ สบิ ฟอ้ งวา่ ผฟู้ อ้ งคดที งั้ สองรอ้ ยหา้ สบิ เปน็ ประชาชนผมู้ สี ทิ ธิ หน้าที่ตามกฎหมายได้เข้าร่วมชุมนุมทางการเมืองโดยสงบและปราศจากอาวุธตามสิทธิที่ได้รับการรับรองตาม บทบัญญัติแห่งกฎหมายร่วมกับกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพ่ือประชาธิปไตยเพ่ือคัดค้านการแก้ไขรัฐธรรมนูญ แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช ๒๕๕๐ เนอ่ื งจากทราบจากสอ่ื มวลชนหลายแขนงว่ารฐั บาลในขณะนัน้ จะ ดา� เนินการแก้ไขรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน โดยนา� รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ มาใชเ้ ปน็ หลกั ในการแกไ้ ข ทง้ั ทรี่ ฐั ธรรมนญู ฉบบั ปจั จบุ นั ผา่ นการลงมตขิ องประชาชนสว่ นใหญข่ องประเทศแลว้ โดยเหตุแห่งการฟอ้ งคดดี ังกลา่ วเกดิ ขึน้ เมอื่ วนั ท ่ี ๗ ตลุ าคม ๒๕๕1 ขณะผู้ฟ้องคดที งั้ สองร้อยห้าสิบรว่ มชมุ นุม อยบู่ รเิ วณรอบรัฐสภา ปรากฏวา่ เจา้ หน้าที่ของผถู้ ูกฟ้องคดที ง้ั สอง (สา� นักงานตา� รวจแหง่ ชาติ ท ี่ 1 สา� นกั นายก รฐั มนตร ี ที่ ๒) ไดด้ า� เนินการสลายการชมุ นุมโดยใชแ้ กส๊ นา้� ตา วัตถรุ ะเบิด อาวธุ สงคราม และอาวุธอ่ืน ๆ ยิงใส่ กลมุ่ ผู้ชุมนมุ อยา่ งต่อเนื่อง ทงั้ บรเิ วณรอบรัฐสภา ลานพระบรมรปู ทรงม้า กองบญั ชาการต�ารวจนครบาล และ บริเวณใกล้เคียงต่อเนอ่ื งจนถึงเวลา ๒๒.๓๐ นาฬิิกา เป็นเหตุให้ประชาชนบางรายเสียชวี ิต และประชาชนจา� นวนมาก 1๓๐ คมู่ อื การปฏิบตั ิงานตามพระราชบัญญัตกิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 130 11/17/2563 BE 12:40 PM

รวมถึงผู้ฟ้องคดีทั้งสองร้อยห้าสิบได้รับความเสียหายแก่ร่างกายและทรัพย์สินเนื่องจากการสลายการชุมนุม ดังกล่าว อีกท้ัง เจ้าหน้าท่ีของผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสองก็มิได้แจ้งข้อกล่าวหาตามกระบวนการยุติธรรมทางอาญา มไิ ดแ้ จง้ เตอื นประชาชนผชู้ มุ นมุ ตามหลกั สากลในเรอ่ื งขน้ั ตอนดว้ ยการเจรจาตอ่ รองโดยไมใ่ ชอ้ าวธุ ซง่ึ ตอ้ งใชน้ �้า และแก๊สนา้� ตาในการสลายการชุมนุมตามข้ันตอนจากเบาไปหาหนักตามลา� ดับ รวมทั้งวิธีการในการสลาย การชมุ นมุ ซงึ่ ตอ้ งปฏบิ ัตอิ ยา่ งเครง่ ครดั แตเ่ จา้ หนา้ ทข่ี องผถู้ กู ฟอ้ งคดที ง้ั สองมไิ ดป้ ฏบิ ตั ติ ามขน้ั ตอนและวธิ กี าร ที่ถูกต้องตามหลักสากลแต่อย่างใด โดยเฉพาะการยิงแก๊สน้า� ตาท่ีต้องค�านึงถึงวิธีการปฏิบัติและวิถีการยิง ซง่ึ ตอ้ งหา่ งจากผชู้ มุ นมุ พอสมควร และมวี ถิ โี คง้ เพราะตวั วตั ถรุ ะเบดิ จากแกส๊ น�า้ ตามอี านภุ าพจากแรงอดั แรงดนั ในการท�าลายวัตถุสูง เป็นเหตุให้ผู้ชุมนุมบางรายแขนขาขาดและมีบาดแผลต้องเรียกค่าเสียหายในการรักษา พยาบาล ค่าสูญเสียความสามารถในการประกอบอาชีพ รวมถึงการสูญเสียท่ีไม่อาจค�านวณเป็นตัวเงินได้ กรณจี งึ เปน็ การกระทา� ทางปกครองทไ่ี มช่ อบดว้ ยกฎหมาย และเปน็ การกระทา� เกนิ กวา่ เหตมุ ผี ลเปน็ การละเมดิ ต่อสิทธิเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธของผู้ชุมนุมและผู้ฟ้อง คดีทั้งสองร้อยห้าสิบ และขัดต่อหลักสิทธิมนุษยชน มิได้บริหารบ้านเมืองตามหลักนิติธรรม อีกทั้ง กรณีนี้ คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแหง่ ชาต ิ (คณะกรรมการ ป.ป.ช.) มีมตชิ ี้มลู ความผิดคดีอาญา กรณกี ารกลา่ วหานายสมชาย วงศส์ วสั ดิ์ อดีตนายกรฐั มนตรี และพวก ฐานเป็นเจ้าพนกั งานปฏิบัติหรือละเว้น การปฏบิ ัตหิ นา้ ทโ่ี ดยมชิ อบ ตามมาตรา 1๕๗ แหง่ ประมวลกฎหมายอาญา ขณะนอ้ี ยรู่ ะหวา่ งด�าเนนิ การฟอ้ งคดี ต่อศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ด�ารงตา� แหน่งทางการเมือง ดังน้ัน เม่ือเจ้าหน้าท่ีเหล่าน้ันอยู่ในสังกัด ของผู้ถูกฟ้องคดีท้ังสอง ผู้ถูกฟ้องคดีท้ังสองจึงต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้ฟ้องคดีทั้งสองร้อยห้าสิบตาม พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ.๒๕๓๙ ผู้ฟ้องคดีท้ังสองร้อยห้าสิบจึงนา� คดีมาฟ้องต่อ ศาลปกครองชนั้ ตน้ ขอใหศ้ าลมคี า� พพิ ากษาใหผ้ ถู้ กู ฟอ้ งคดที ง้ั สองรว่ มกนั ชดใชค้ า่ เสยี หายใหแ้ กผ่ ฟู้ อ้ งคดแี ตล่ ะราย ตามที่ศาลไดก้ �าหนด พร้อมดอกเบย้ี รอ้ ยละ ๗.๕ ต่อปีของต้นเงินสา� หรับผูฟ้ ้องคดที ัง้ สองรอ้ ยหา้ สบิ แตล่ ะราย นบั แตว่ นั ฟอ้ งจนถงึ วนั ช�าระเสรจ็ และคนื คา่ ธรรมเนยี มศาลทงั้ หมดหรอื ตามสว่ นของการชนะคดใี หแ้ กผ่ ฟู้ อ้ งคดี แต่ละราย เหน็ วา่ เมอื่ ขอ้ เทจ็ จรงิ ปรากฏวา่ การกระท�าของผชู้ มุ นมุ เปน็ การกระทา� เพอื่ ขดั ขวางมใิ ห้ นายกรฐั มนตรนี า� คณะรฐั มนตรเี ขา้ แถลงนโยบายตอ่ รฐั สภา มใิ ชก่ ารกอ่ อาชญากรรมโดยแท ้ จงึ ไมอ่ าจปฏบิ ตั ติ อ่ ผูช้ ุมนุมทง้ั หมดด้วยวิธกี ารเดียวกบั การจับกุมผกู้ ระท�าความผิดอาญาได้ แต่หากการชุมนุมเปน็ ไปโดยฝา่ ฝนื ต่อ กฎหมาย ท�าใหผ้ อู้ นื่ เกดิ ความเกรงกลวั ผถู้ กู ฟอ้ งคดที ง้ั สองยอ่ มมอี า� นาจหนา้ ทร่ี ะงบั ยบั ยง้ั ได ้ แตท่ ง้ั น ้ี การปฏบิ ตั ิ ต่อผู้ชุมนุมก็ต้องเป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ และขั้นตอนวิธีการที่เหมาะสมตามที่ก�าหนดไว้ ดังน้ัน ไม่ว่า การชมุ นมุ จะเปน็ ไปโดยชอบดว้ ยรฐั ธรรมนญู หรอื ไม ่ ผถู้ กู ฟอ้ งคดที งั้ สองยอ่ มไมอ่ าจปฏบิ ตั ติ อ่ ผชู้ มุ นมุ โดยฝา่ ฝนื ตอ่ กฎหมาย ระเบยี บ และขนั้ ตอนวธิ กี ารทเี่ หมาะสมได ้ สว่ นทอี่ า้ งค�าสง่ั ของศาลปกครองชนั้ ตน้ คดหี มายเลขด�า ท ่ี 1๖๐๕/๒๕๕1 นน้ั ปรากฏตามค�าสง่ั ดงั กลา่ ววา่ เปน็ คดที ผ่ี ชู้ มุ นมุ บางรายยนื่ ฟอ้ งนายกรฐั มนตร ี ผบู้ ญั ชาการ ตา� รวจแห่งชาติ และผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 ซึ่งเป็นเหตุการณ์เดียวกับคดีน้ี ขอให้ยุติการใช้อาวุธต่อผู้ชุมนุมและมี ค�าขอให้ศาลก�าหนดมาตรการคุ้มครองช่ัวคราว ขอให้ห้ามกระท�าการดังกล่าวในระหว่างพิจารณาคดี ซ่ึง ศาลปกครองชน้ั ตน้ วนิ จิ ฉยั วา่ การชมุ นมุ หนา้ รฐั สภามใิ ชก่ ารชมุ นมุ โดยสงบอนั จะไดร้ บั ความคมุ้ ครองตามรฐั ธรรมนญู แตก่ ารกระท�าของเจา้ หนา้ ทต่ี า� รวจในการสลายการชมุ นมุ ตอ้ งกระทา� เทา่ ทจี่ �าเปน็ โดยค�านงึ ถงึ ความเหมาะสม มีลา� ดับข้ันตอนตามหลักสากล เมื่อการสลายการชุมนุมมีประชาชนเสียชีวิตหนึ่งรายและได้รับบาดเจ็บ จ�านวนมาก โดยประชาชนที่เข้าร่วมชุมนุมจ�านวนมากไม่ได้รับการแจ้งเตือน จึงมีคา� สั่งกา� หนดมาตรการ หรือวิธีการคุ้มครองให้ หากจะกระทา� การใดๆ ต่อผู้เข้าร่วมชุมนุมต้องดา� เนินการเท่าที่จ�าเป็น โดยคา� นึงถึง คู่มือการปฏบิ ัตงิ านตามพระราชบญั ญัตกิ ารชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๓1 ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 131 11/17/2563 BE 12:40 PM

ความเหมาะสม มีลา� ดับขั้นตอนตามหลักสากล อันเป็นกรณีที่ศาลปกครองชั้นต้นได้วินิจฉัยว่าการสลาย การชุมนุมไม่เป็นไปตามขั้นตอนและไม่เหมาะสม จึงมีค�าสั่งให้ดา� เนินการให้ถูกต้องมิใช่วินิจฉัยว่าเมื่อเป็น การชมุ นมุ ทไ่ี มไ่ ดร้ บั ความคมุ้ ครองตามรฐั ธรรมนญู แลว้ สามารถสลายการชมุ นมุ โดยวิธกี ารทฝี่ า่ ฝนื ตอ่ กฎหมาย ระเบยี บ และขนั้ ตอนวธิ กี ารทเ่ี หมาะสมได ้ และเม่ือขอ้ เทจ็ จรงิ ปรากฏวา่ การกระทา� ของผชู้ มุ นมุ เปน็ การกระทา� เพอื่ ขดั ขวางมใิ หน้ ายกรฐั มนตรนี �าคณะรฐั มนตรเี ขา้ แถลงนโยบายตอ่ รฐั สภา อนั เปน็ การดา� เนนิ การตามบทบญั ญตั ิ ของรัฐธรรมนูญ หากการชุมนุมเป็นไปโดยฝ่าฝืนต่อกฎหมาย โดยผู้ชุมนุมบางส่วนปิดล้อมประตูรัฐสภา เพื่อไมใ่ หร้ ัฐบาลแถลงนโยบายมีการใชร้ ั้วลวดหนาม ยางรถยนต์ขวางกน้ั ถนน ซงึ่ ทา� ให้ผู้อ่นื เกดิ ความเกรงกลัว ผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสองย่อมมีอ�านาจหน้าท่ีระงับยับย้ังได้ แต่ไม่ว่าการชุมนุมจะเป็นไปโดยสงบท่ีจะได้รับ ความคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญหรือไม่ ผู้ที่มีอ�านาจหน้าที่ย่อมต้องปฏิบัติต่อผู้ชุมนุมตามขั้นตอนและวิธีการ ท่ีเหมาะสม ซึ่งถึงแม้การให้ถ้อยค�าของผู้ฟ้องคดีและพยานบางรายที่ยืนยันการกระทา� ท่ีไม่เหมาะสมของ เจ้าหน้าที่ต�ารวจจะเป็นผู้ร่วมชุมนุมที่เป็นผู้ได้รับความเสียหายในคดีน้ี ซ่ึงต้องรับฟังการให้ถ้อยคา� ของบุคคล ดังกล่าวด้วยความระมัดระวัง แต่ก็มีกลุ่มสื่อมวลชนและเจ้าหน้าท่ีทางการแพทย์ ซ่ึงมิใช่ผู้มีส่วนได้เสียในการ ชุมนุมและมิใชฝ่ ่ายที่เป็นปฏิปักษ์กับเจ้าหน้าท่ีตา� รวจในสังกัดผู้ถูกฟ้องคดีท่ี 1 ได้ให้ถ้อยคา� สอดคล้องต้องกัน กับผู้ฟ้องคดีและพยานท่ีเป็นผู้ร่วมชุมนุม อีกทั้งพยานท้ังหมดได้ให้ถ้อยคา� ต่อคณะอนุกรรมการคุ้มครองสิทธิ มนุษยชน 1 คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ในช่วงเดือนตุลาคม ๒๕๕1 ซึ่งเป็นวันเวลาใกล้ชิดกับ วันเกิดเหตุทยี่ ังจดจา� เหตกุ ารณไ์ ด้ จงึ ฟงั ไดว้ ่าเปน็ การให้ถ้อยค�าตามความเป็นจริงไม่มีการเสรมิ แต่งข้อเทจ็ จริง ใด ๆ และยังมีการให้ถ้อยค�าของกลุ่มเจ้าหน้าที่ของรัฐที่มีความช�านาญเฉพาะด้านมายืนยันถึงความ ไม่เหมาะสมในวิธีการสลายการชุมนุมและการใช้แก๊สนา�้ ตาอีกด้วย พยานหลักฐานดังกล่าวจึงมีน�้าหนักมั่นคง ให้รบั ฟงั ไดว้ า่ การปฏบิ ตั ิหน้าท่ีของเจา้ หนา้ ทีต่ �ารวจซง่ึ เป็นเจา้ หนา้ ท่ีของผถู้ ูกฟอ้ งคดที ี ่ 1 และมอี �านาจหน้าท่ี รกั ษาความสงบเรยี บร้อย ความปลอดภยั ของประชาชนตามมาตรา ๔๖ วรรคหน่ึง (๗) แหง่ พระราชบัญญตั ิ ปรบั ปรงุ กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ และมาตรา ๖ วรรคหนึง่ (๔) แหง่ พระราชบัญญัตติ �ารวจแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มขี อ้ บกพรอ่ งในขนั้ ตอนการเตรยี มการหารถดบั เพลงิ มาใชใ้ นการสลายการชมุ นมุ และมขี อ้ บกพรอ่ ง ในวิธีการยิงแก๊สน้า� ตาโดยยิงในแนวตรงขนานกับพ้ืน ซ่ึงไม่เป็นไปตามวิธีการที่ถูกต้องที่ต้องยิงเป็นวิถีโค้ง ประกอบกับแก๊สน้�าตาที่นา� มาใช้เป็นแก๊สนา้� ตาท่ีซ้ือมาเป็นเวลานานจึงมีประสิทธิภาพต่า� จึงต้องใช้แก๊สน�า้ ตา จ�านวนมากเกินกว่าท่ีจะใช้โดยปกติท่ัวไป ท�าให้เกิดการปั่นป่วนชุลมุน และผู้ชุมนุมได้รับอันตราย ทา� ให้เกิด ความเสียหายต่อผู้ชุมนุมมากเกินกว่าผลตามปกติที่เกิดจากการใช้แก๊สนา้� ตาที่มีประสิทธิภาพดีและยิง โดยวิธีการที่ถูกต้อง และยังส่งผลเสียหายไปถึงการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าท่ีทางการแพทย์ท่ีมาช่วยเหลือ ผไู้ ดร้ บั บาดเจบ็ ซง่ึ ไมว่ า่ เจา้ หนา้ ทต่ี า� รวจผปู้ ฏบิ ตั จิ ะรถู้ งึ ขอ้ บกพรอ่ งของขน้ั ตอนในการเตรยี มการหารถดบั เพลงิ มาใช้กับผู้ชุมนุมก่อนการใช้แก๊สนา�้ ตา และขอ้ บกพร่องในประสทิ ธภิ าพของแกส๊ น้า� ตาทท่ี �าให้ต้องยิงแก๊สน�า้ ตา เป็นจ�านวนมากหรือไม่ก็ตาม แต่เม่ือข้อบกพร่องดังกล่าวส่งผลให้เกิดความเสียหายแก่ชีวิต ร่างกายและ ทรัพย์สินของผู้ฟ้องคดีและผู้ร้องสอดแต่ละรายอันเป็นสิทธิตามมาตรา ๓๒ วรรคหน่ึง ของรัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ซึ่งใช้บังคับอยู่ในขณะเกิดกรณีพิพาท จึงเป็นการกระท�าโดยจงใจ หรือประมาทเลินเล่อ ทา� ต่อบุคคลอื่นโดยผิดกฎหมายให้เขาเสียหายแก่ชีวิต ร่างกาย สิทธิและเสรีภาพ จึงเป็นการกระท�าละเมิดตามมาตรา ๔๒๐ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 ซ่ึงเป็นหน่วยงานต้นสังกัดของเจ้าหน้าที่ผู้ท�าละเมิด จึงต้องรับผิดต่อผู้ได้รับความเสียหายตามมาตรา ๕ แหง่ พระราชบญั ญตั ิความรับผดิ ทางละเมดิ ของเจา้ หนา้ ที ่ พ.ศ.๒๕๓๙ 1๓๒ คูม่ ือการปฏิบตั ิงานตามพระราชบญั ญัตกิ ารชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชุมนุมสาธารณะ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 132 11/17/2563 BE 12:40 PM

สว่ นผถู้ กู ฟอ้ งคดที ี่๒ นน้ั ถงึ แมน้ ายกรฐั มนตรจี ะเปน็ หวั หนา้ รฐั บาลทม่ี อี �านาจหนา้ ทบี่ งั คบั บญั ชา ข้าราชการฝ่ายบริหารทุกตา� แหน่ง และการกระทา� ละเมิดดังกล่าวจะเป็นผลสืบเนื่องมาจากมติคณะรัฐมนตรี ทใี่ หม้ ีการประชุมแถลงนโยบายท่ีรัฐสภา แต่มติดงั กล่าวกเ็ ป็นไปตามปกติเพ่ือใหก้ ารแถลงนโยบายของรัฐบาล ด�าเนนิ การไปไดเ้ ทา่ นนั้ โดยปรากฏตามเอกสารมตคิ ณะรฐั มนตรวี า่ ประธานรฐั สภาไดม้ หี นงั สอื นดั ประชมุ แลว้ หากมเี หตกุ ารณค์ วามไมส่ งบเรยี บรอ้ ยและเปน็ อปุ สรรคตอ่ การประชมุ หนว่ ยงานทม่ี หี นา้ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง เชน่ ผถู้ กู ฟอ้ ง คดีท่ี 1 สมควรติดตามสถานการณ์และเตรียมการเพื่อป้องกันแก้ไขปัญหา หากจา� เป็นต้องเปลี่ยนแปลง ก�าหนดนัดหรือสถานท่ีประชุมทางรัฐสภาคงต้องปรึกษาหารือกันแล้วแจ้งคณะรัฐมนตรีทราบ และมีมติ มอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีติดตามตรวจสอบสถานการณ์และกา� กับดูแลการรักษาความสงบเรียบร้อย โดยประสานสง่ั การผถู้ กู ฟ้องคดที ี่ 1 หน่วยงานและบุคคลทเ่ี กีย่ วขอ้ ง นายกรฐั มนตรีและคณะรฐั มนตรีจึงไมไ่ ด้ กา� หนดขน้ั ตอนและวธิ กี ารในการสลายการชมุ นมุ แตอ่ ยา่ งใด การก�าหนดขน้ั ตอนและวธิ กี ารในการสลายการชมุ นมุ เพื่อเปิดทางให้มีการประชุมแถลงนโยบายจึงอยู่ภายใต้อ�านาจหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีท่ี 1 ทม่ี อี า� นาจหนา้ ทร่ี กั ษาความสงบเรยี บรอ้ ยและมรี ะเบยี บกฎหมายก�าหนดขนั้ ตอนวธิ กี ารปฏบิ ตั หิ นา้ ทท่ี กี่ �าหนดไว้ เปน็ การเฉพาะ อีกทั้งเมอ่ื เริ่มมีการประชมุ แลว้ และเกิดเหตุความเสยี หาย ยอ่ มเปน็ อา� นาจของประธานรัฐสภา ที่จะส่ังให้ปิดประชุมเพ่ือยุติเหตุการณ์หรือไม่ มิใช่อา� นาจหน้าท่ีของนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี แตอ่ ยา่ งใด ซง่ึ ขอ้ เทจ็ จรงิ ปรากฏวา่ เมอ่ื เรมิ่ การประชมุ แลว้ มสี มาชกิ รฐั สภาขอใหย้ ตุ กิ ารแถลงนโยบายเนอ่ื งจาก มปี ระชาชนปะทะกับเจา้ หน้าท่ตี �ารวจ แตป่ ระธานรฐั สภาไม่ได้ดา� เนินการ ดงั นน้ั นายกรัฐมนตรแี ละเจ้าหนา้ ท่ี ของผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๒ จึงไม่ได้กระท�าละเมิดที่ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๒ หรือหน่วยงานอ่ืนท่ีเกี่ยวข้องจะต้องรับผิด ตอ่ ผไู้ ด้รบั ความเสยี หายแต่อยา่ งใด การทศ่ี าลปกครองชน้ั ตน้ มคี �าพพิ ากษาใหผ้ ถู้ กู ฟอ้ งคดที ง้ั สองรบั ผดิ ชดใชค้ า่ สนิ ไหมทดแทนแก่ ผฟู้ อ้ งคด ี หรอื ใหด้ า� เนนิ การอน่ื ใดนนั้ โดยใหด้ �าเนนิ การใหแ้ ลว้ เสรจ็ ภายใน ๖๐ วนั นบั แตว่ นั ทคี่ ดถี งึ ทสี่ ดุ หากผฟู้ อ้ งคดี และผรู้ อ้ งสอดรายใดไดร้ บั เงนิ ทดแทนเยยี วยา ความเสยี หายจากหนว่ ยงานของรฐั ตามมตคิ ณะรฐั มนตรวี นั ท ี่ 1๐ มกราคม ๒๕๕๕ ไปแลว้ เพยี งใด ใหค้ งมสี ทิ ธริ บั คา่ ทดแทนความเสยี หายเทา่ ทเี่ หลอื ตามค�าพพิ ากษาเพยี งนนั้ และ หากภายในสองปนี บั แตม่ คี า� พพิ ากษาผฟู้ อ้ งคด ี ผรู้ อ้ งสอด รายใดยงั คงตอ้ งรกั ษาอยา่ งตอ่ เนอ่ื งอนั เปน็ ผลจากการ กระท�าละเมิด ศาลยังสงวนสิทธิท่ีจะแก้ไขคา� พิพากษาในส่วนนี้เพ่ิมเติมได้อีกน้ัน ศาลปกครองสูงสุดเห็นพ้อง ด้วยบางส่วน พิพากษาแก้คา� พิพากษาของศาลปกครองชั้นต้น เป็นให้ผู้ถูกฟ้องคดีท่ี 1 รับผิดชดใช้ คา่ สนิ ไหมทดแทนแกผ่ ฟู้ อ้ งคดบี างรายตามทศ่ี าลกา� หนด พรอ้ มดอกเบย้ี ในอตั รารอ้ ยละ ๗.๕ ตอ่ ป ี ในตน้ เงนิ ตามท่ี ผฟู้ อ้ งคดแี ละผรู้ อ้ งสอดแตล่ ะรายจะไดร้ บั นบั แตว่ นั ท ่ี ๖ ตลุ าคม ๒๕๕๒ จนกวา่ จะช�าระเสรจ็ ยกฟอ้ งผถู้ กู ฟอ้ งคดที ี่ ๒ คนื คา่ ธรรมเนยี มศาลใหผ้ ฟู้ อ้ งคดแี ละผรู้ อ้ งสอดทไ่ี มไ่ ดร้ บั การยกเวน้ คา่ ธรรมเนยี มศาลตามสว่ นแหง่ การชนะคดี นอกจากท่ีแก้ให้เป็นไปตามค�าพิพากษาของศาลปกครองชั้นต้น คืนค่าธรรมเนียมศาลในชั้นอุทธรณ์แก่ ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 ตามส่วนของการชนะคดีในชั้นอุทธรณ์ และคืนค่าธรรมเนียมศาลในช้ันอุทธรณ์ท้ังหมดแก่ ผถู้ กู ฟอ้ งคดีที่ ๒ ซ่ึงในคดีการยุติการชุมนุมมีการนา� ข้อเท็จจริงดังกล่าวไปฟ้องร้องต่อศาลฎีกาคดีอาญา ของผูด้ �ารงต�าแหน่งทางการเมอื งจะไดก้ ล่าวในข้อ 11) 11) ศาลฎีกาแผนกคดอี าญาของผู้ด�ารงตา� แหน่งทางการเมือง (๒ สงิ หาคม ๒๕๖๐) ได้มคี �าพพิ ากษายกฟ้อง นายสมชาย วงศส์ วัสด ์ิ อดีตนายกรฐั มนตรี พรอ้ มกับพวกอกี ๓ คนในคดี สลายการชุมนุมของกลุ่มพันธมิตร เมื่อวันท่ี ๗ ตุลาคม ๒๕๕1 ช้ีไม่ปรากฏข้อเท็จจริง ส่ังการ คู่มือการปฏบิ ตั งิ านตามพระราชบญั ญตั ิการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๓๓ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 133 11/17/2563 BE 12:40 PM

ให้เจ้าหน้าที่ใช้กา� ลังกับกลุ่มผู้ชุมนุมพันธมิตร โดยศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดา� รงต�าแหน่งทางการเมือง นัดฟงั ค�าพพิ ากษาคดีสลายการชมุ นุมพนั ธมติ รประชาชนเพอื่ ประชาธิปไตย หรือ คด ี ๗ ตลุ าคม ๒๕๕1 คดนี ี้ อยั การสงู สดุ ยนื่ ส�านวนฟอ้ ง ตามทค่ี ณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ แหง่ ชาต ิ หรอื ป.ป.ช. สรปุ ขอ้ กลา่ วหาจา� เลย ๔ คน ดว้ ยฐานความผดิ เปน็ เจา้ พนกั งานปฏบิ ตั หิ นา้ ทโี่ ดยมชิ อบ จ�าเลยท ี่ 1 ถงึ ๔ ในคดปี ฏบิ ตั ิ หน้าที่โดยมิชอบ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1๕๗ และ พ.ร.บ.ว่าด้วยการป้องกันและปราบปราม การทุจริต ปี ๒๕๔๒ ประกอบไปด้วย นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ อดีตนายกรัฐมนตรี, พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ อดตี รองนายกรฐั มนตร,ี พล.ต.อ.พชั รวาท วงษส์ วุ รรณ อดตี ผบู้ ญั ชาการตา� รวจแหง่ ชาต ิ และ พล.ต.ท.สชุ าต ิ เหมอื นแกว้ อดตี ผบู้ ญั ชาการต�ารวจนครบาล ตามฐานความผดิ ในขอ้ กลา่ วหานน้ั อา้ งองิ จากเหตกุ ารณส์ ลายการชมุ นมุ ของ กลมุ่ พันธมิตรฯ เมือ่ วันท ี่ ๗ ตุลาคม ๒๕๕1 ซงึ่ จากเหตุการณท์ เ่ี กิดข้ึน ท�าให้มีผู้เสียชวี ติ ๒ คน และมีผู้บาดเจ็บ รวม ๔๗1 คน ทั้งน ้ี นายสมชายไดใ้ ช้สทิ ธแิ์ ถลงปดิ คดีด้วยวาจา เพยี งคนเดียว ขณะทีจ่ �าเลยอกี ๓ คน ไดส้ ง่ คา� แถลงปดิ คดเี ปน็ ลายลกั ษณ์อกั ษร ศาลพิเคราะห์แล้วเห็นว่า เหตุการณ์ในวันท่ี ๗ ตุลาคม ๒๕๕1 จ�าเลยทั้ง ๔ ร่วมกัน ท�าการให้มีการเปิดทางเข้ารัฐสภาเพื่อให้คณะรัฐมนตรีเข้าไปแถลงนโยบายต่อรัฐสภาอันเป็นการปฏิบัติหน้าที่ ตามรัฐธรรมนูญ การท่ีผู้ชุมนุมปิดล้อมรัฐสภา โดยปิดล้อมประตูเข้าออกไว้ทุกด้าน ถือว่าเป็นการขัดขวาง การปฏิบัติหน้าท่ีและไม่ได้เป็นการชุมนุมท่ีได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญ ซ่ึงเจ้าพนักงานตา� รวจได้ปฏิบัติ ตามข้ันตอนของแผนรักษาความสงบกรกฎ ๔๘ โดยใช้มาตรการควบคุมฝูงชนจากเบาไปหาหนักแล้ว เท่าท่ี จะทา� ไดใ้ นสถานการณข์ ณะนนั้ พยานหลกั ฐาน โจทกร์ บั ฟงั ไมไ่ ดว้ า่ จ�าเลยทงั้ ๔ ปฏบิ ตั หิ นา้ ทโ่ี ดยมชิ อบ สา� หรบั เหตกุ ารณ์ในชว่ งบ่ายและชว่ งค่า� โจทก์ร้องขอใหล้ งโทษเฉพาะจา� เลยท ี่ 1 จา� เลยที ่ ๓ และจ�าเลยท ่ี ๔ เนื่องจาก ขอ้ เทจ็ จรงิ ไดค้ วามวา่ จา� เลยทสี่ องไดล้ าออกจากตา� แหนง่ ไปหลงั จากเกดิ เหตกุ ารณใ์ นชว่ งเชา้ การทก่ี ลมุ่ ผชู้ มุ นมุ ไดก้ ลบั มาปดิ ลอ้ มรฐั สภาเปน็ เหตใุ หค้ ณะรฐั มนตร ี สมาชกิ รฐั สภา เจา้ หนา้ ทร่ี ฐั สภา ไมส่ ามารถออกจากรฐั สภาได้ มกี ารปลกุ ระดมผชู้ มุ นมุ และจะบกุ เขา้ ไปขา้ งในรฐั สภา จงึ ไมใ่ ชเ่ ปน็ การชมุ นมุ โดยสงบ และเปน็ เหตใุ หเ้ จา้ หนา้ ท่ี ตา� รวจจา� เป็นตอ้ งปฏบิ ตั ิหนา้ ทเ่ี พือ่ เปิดทางช่วยเหลือผ้ทู ีต่ ดิ อยใู่ นรัฐสภา โดยเจ้าหน้าที่ได้ปฏิบัติตามข้ันตอนของแผนกรกฎ ๔๘ จึงจ�าเป็นต้องใช้แก๊สน�า้ ตา เพื่อชว่ ยเหลือซง่ึ พยานโจทกแ์ ละพยานจา� เลยทง้ั ๔ ซงึ่ เปน็ ผู้เชี่ยวชาญแก๊สนา้� ตากย็ ังมคี วามเหน็ ทแี่ ตกต่างกัน เกี่ยวกับผลอันเกิดจากการใช้แก๊สน�า้ ตา แม้จะมีผู้ได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต แต่ว่าในสถานการณ์เช่นนั้น เปน็ การยากส�าหรับเจ้าหนา้ ที่ต�ารวจทีจ่ ะทราบว่าแกส๊ น�า้ ตาจะเป็นเหตใุ หผ้ ้ทู ี่ได้รบั บาดเจ็บและเสียชวี ิต 1๒) คา� วนิ จิ ฉัย ป.ป.ช. (๒๙ ธนั วาคม ๒๕๕๘) ที่ประชมุ คณะกรรมการ ป.ป.ช. กรณคี �ารอ้ งขอใหถ้ อดถอนและค�ากลา่ วหานายอภสิ ทิ ธ ิ์ เวชชาชวี ะ เมอ่ื ครง้ั ดา� รงตา� แหนง่ นายกรฐั มนตร ี นายสเุ ทพ เทอื กสบุ รรณ เมอ่ื ครง้ั ดา� รงต�าแหนง่ รองนายกรฐั มนตร ี และพลเอกอนุพงษ์ เผ่าจินดา เมื่อคร้ังด�ารงต�าแหน่งผู้บัญชาการทหารบก กับพวก ปฏิบัติหรือละเว้น การปฏบิ ตั หิ นา้ ทโ่ี ดยมชิ อบ สง่ั ใชก้ า� ลงั ทหาร ตา� รวจ และขา้ ราชการพลเรอื น เขา้ สลายการชมุ นมุ ของกลมุ่ แนวรว่ ม ประชาธิปไตยตอ่ ตา้ นเผด็จการแห่งชาติ (นปช.) ในวนั ที่ 1๐ เมษายน ๒๕๕๓ ถงึ วนั ที่ 1๙ พฤษภาคม ๒๕๕๓ จนเป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตและได้รับบาดเจ็บจ�านวนมาก โดยเรื่องน้ีจากการไต่สวนปรากฏข้อเท็จจริงว่า ขณะเกิดเหตุท่ีมีการสั่งใช้ก�าลังทหารพร้อมอาวุธปืนติดตัว เข้าขอคืนพื้นท่ีจากกลมุ่ ผู้ชุมนุม นปช. ในระหว่าง วันท่ี 1๐ เมษายน ๒๕๕๓ ถึงวันที่ 1๙ พฤษภาคม ๒๕๕๓ จนเป็นเหตใุ ห้มีผเู้ สียชวี ติ และไดร้ บั บาดเจบ็ นน้ั อยู่ในช่วงการประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินที่มีความร้ายแรง ซึ่งปรากฏข้อเท็จจริงตามค�าพิพากษาของศาลว่า การชุมนุมของกลุ่ม นปช. มิใช่การชุมนุมโดยสงบตามรัฐธรรมนูญ และมีบุคคลท่ีมีอาวุธปืนปะปนอยู่ในกลุ่ม 1๓๔ คู่มือการปฏบิ ตั ิงานตามพระราชบัญญตั กิ ารชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ.๒๕๖๓) ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 134 11/17/2563 BE 12:40 PM

ผชู้ มุ นมุ นปช. จงึ มเี หตจุ �าเปน็ ท ี่ ศอฉ. ตอ้ งใชม้ าตรการขอพนื้ ทคี่ นื เพอื่ ใหเ้ กดิ ความสงบสขุ ในบา้ นเมอื ง โดยมคี �าสงั่ ให้พนักงานเจ้าหน้าท่ีน�าอาวุธติดตัว หากมีความจ�าเป็นสามารถนา� มาใช้เพื่อระงับยับยั้งได้ไปตามสถานการณ์ หรือเหตุการณเ์ ฉพาะหนา้ หรอื ป้องกนั ตนเองได้ อันเปน็ ไปตามหลกั สากล ตามนัยคา� พพิ ากษาศาลแพ่งในคดี หมายเลขดา� ท ี่ 1๔๓๓/๒๕๕๓ อยา่ งไรกต็ าม แมค้ า� สง่ั ทใ่ี หพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ทนี่ �าอาวธุ ตดิ ตวั เพอ่ื ปอ้ งกนั ตนเองได้ จะเปน็ ไปตามหลกั สากลกต็ าม แตก่ เ็ ปน็ ความรบั ผดิ ชอบของเจา้ หนา้ ทผี่ ปู้ ฏบิ ตั ทิ ต่ี อ้ งใชค้ วามระมดั ระวงั อยา่ งยงิ่ ในการใชอ้ าวธุ ปนื ตามแนวทางดงั กลา่ วขา้ งตน้ ตามความจ�าเปน็ และพอสมควรแกเ่ หต ุ อนั เปน็ ภาระที่หนกั และ ยากอย่างยิ่งในการปฏิบัติ แต่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติไม่อาจหลีกเล่ียงความรับผิดชอบดังกล่าวได้ หากภายหลัง สามารถพสิ ูจน์ไดว้ า่ มีการใชอ้ าวธุ ปนื โดยไมส่ ุจรติ เลือกปฏิบัต ิ และเกนิ สมควรแกเ่ หตุหรือเกนิ กว่ากรณจี �าเปน็ จนเป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตและได้รับบาดเจ็บ อันเป็นความรับผิดเฉพาะตัว เช่นเดียวกับนายทหารระดับ ผู้บังคับบัญชาในพน้ื ท่ี จะต้องรับผิดในกรณีท่ีสามารถพิสูจน์ได้ว่า รู้ว่าเจ้าหน้าที่ทอ่ี ยภู่ ายใต้บังคับบัญชา ของตนไดใ้ ชห้ รอื อยรู่ ะหวา่ งใชก้ า� ลงั บงั คบั และอาวธุ ปนื โดยไมถ่ กู ตอ้ งตามกฎหมายแลว้ ไมด่ �าเนนิ การยบั ยงั้ ปอ้ งกนั และรายงานเหตดุ งั กลา่ ว ซง่ึ คดกี ารเสยี ชวี ติ และบาดเจบ็ ของประชาชนในเหตกุ ารณส์ ลายการชมุ นมุ ของกลุ่ม นปช. เม่ือปี ๒๕๕๓ ในเหตุการณเ์ ดียวกันน้ี กรมสอบสวนคดพี ิเศษไดร้ บั ดา� เนินการเปน็ คดีพเิ ศษด้วย จึงมีมติให้ส่งเรื่องการดา� เนินการกับเจ้าหน้าที่ทหารท่ีเป็นผู้กระทา� ให้เกิดการเสียชีวิตและบาดเจ็บดังกล่าว รวมถงึ นายทหารระดบั ผบู้ งั คบั บญั ชาในพน้ื ท ี่ ซงึ่ มใิ ชบ่ คุ คลตามมาตรา ๖๖ ใหก้ รมสอบสวนคดพี เิ ศษดา� เนนิ การ ต่อไป ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.๒๕๔๒ มาตรา ๘๙/๒ ส�าหรบั ประเดน็ การกล่าวหานายอภสิ ทิ ธ ิ์ เวชชาชวี ะ นายสุเทพ เทอื กสุบรรณ และพลเอก อนุพงษ์ เผา่ จนิ ดา กบั พวก กรณีละเว้นไมส่ ง่ั ระงับ ยบั ย้ัง ทบทวนวธิ ีการ หรอื ปรับเปล่ียนรปู แบบการใชก้ �าลัง ทหารนั้น จากการไตส่ วนปรากฏขอ้ เท็จจรงิ ว่า ภายหลังจากเกดิ เหตกุ ารณ์การขอคนื พื้นทช่ี ุมนมุ เม่ือวนั ท่ี 1๐ เมษายน ๒๕๕๓ จนเป็นเหตุให้มผี ู้เสียชีวิตและไดร้ ับบาดเจบ็ แล้ว ศอฉ. ได้ทบทวนปรับเปล่ียนรปู แบบวธิ ีการ ปฏบิ ตั งิ านของเจา้ หนา้ ท ี่ โดยไมใ่ ชก้ า� ลงั เจา้ หนา้ ทเ่ี ขา้ ผลกั ดนั ผชู้ มุ นมุ อกี ตอ่ ไป แตใ่ ชม้ าตรการตงั้ ดา่ นตรวจ หรอื จุดสกัด ปดิ ล้อมวงนอกไวโ้ ดยรอบ เพ่ือให้ผชู้ ุมนุมยตุ ิการชุมนมุ ไปเอง โดยการปฏิบัตใิ นวนั ที ่ 1๔ พฤษภาคม ๒๕๕๓ เป็นการตั้งด่านอยู่กับท่ีทุกแห่ง แต่ในวันท่ี 1๙ พฤษภาคม ๒๕๕๓ เจ้าหน้าท่ีได้เคลื่อนก�าลังเข้าไป ควบคมุ พนื้ ทบี่ รเิ วณสวนลมุ พนิ ี โดยไมไ่ ดม้ กี ารผลกั ดนั ตอ่ ผชู้ มุ นมุ ทแี่ ยกราชประสงคโ์ ดยตรง แตเ่ ปน็ การกดดนั ต่อกองกา� ลงั ตดิ อาวธุ ท่ยี ดึ สวนลุมพินีอยู่ ซงึ่ การปฏบิ ตั ใิ นการกระชับพื้นทสี่ วนลุมพนิ ี ในวนั ท่ี 1๙ พฤษภาคม ๒๕๕๓ เจา้ หนา้ ทไ่ี ดด้ า� เนนิ การตามขนั้ ตอน โดยประกาศใหผ้ ชู้ มุ นมุ ออกไปจากพนื้ ทกี่ อ่ น หลงั จากประกาศแลว้ เจ้าหน้าที่จึงเข้าไป ดังน้ัน ข้อเท็จจริงและพยานหลักฐานท่ีได้จากการไต่สวน ยังรับฟังไม่ได้ว่าผู้ถูกกล่าวหา ทั้งสาม กบั พวก ไดป้ ฏิบัตหิ รอื ละเวน้ การปฏบิ ัตหิ นา้ ทโ่ี ดยมชิ อบในการด�าเนนิ การในเร่ืองดงั กลา่ ว โดยมเี จตนา เพื่อให้เกิดความเสียหายกับประชาชนผู้บริสุทธ์ิ หรือเป็นผู้ก่อหรือใช้ให้มีการฆ่าผู้อื่น โดยเจตนาเล็งเห็นผล แต่อยา่ งใด คณะกรรมการ ป.ป.ช. จึงมมี ติใหข้ อ้ กลา่ วหาตกไปเชน่ กนั 1๓) ค�าพิพากษาศาลฎกี าท ่ี ๒๐๓๘ - ๒๐๔1/๒๕๒๗ ป. และ จ. จ�าเลยทั้งสองเปน็ ผมู้ สี ว่ น รเิ รม่ิ ชกั ชวนนกั ศกึ ษา นกั เรยี น และประชาชนใหม้ าชมุ นมุ กนั ณ สนามหนา้ เมอื งทเี่ กดิ เหตมุ าแตต่ น้ และรว่ มกลา่ ว โจมตขี ับไลผ่ ู้ว่าราชการจังหวัดตลอดจนมีส่วนในการจัดต้ังหน่วยฟันเฟืองข้ึนจากผู้มาร่วมชุมนุม จนคนเหล่าน้ี รวมตัวกันเป็นจ�านวนหลายพันคน ก่อให้เกิดความวุ่นวายในบ้านเมือง และขว้างปาและวางเพลิงเผาจวน ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั ดงั น ้ี การกระท�าของจา� เลยทงั้ สองตลอดจนนกั ศกึ ษา นกั เรยี น และประชาชนดงั กลา่ วเปน็ การ กระท�าเพอ่ื ใหเ้ กดิ ความปน่ั ปว่ นหรอื กระดา้ งกระเดอ่ื งในหมปู่ ระชาชนถงึ ขนาดทจี่ ะกอ่ ใหเ้ กดิ ความปนั่ ปว่ นหรอื คมู่ ือการปฏบิ ตั งิ านตามพระราชบัญญัติการชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ แผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๖๓) 1๓๕ ������� ���.�������������/16 �.�. 63.indd 135 11/17/2563 BE 12:40 PM