แสงแห่งสยาม = The light of Siam

แสงแห่งสยาม  The LIGHT of Siam





พระราชดำรัส พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช “...ทุกวันนี้ประเทศไทยยังมีทรัพยากรพร้อมมูล  ทั้งทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรบุคคล  ซึ่งเรา สามารถนำมาใช้เสริมสร้างความอุดมสมบูรณ์และเสถียรภาพอันถาวรของบ้านเมืองได้เป็นอย่างดี.  ข้อสำคัญ เราจะต้องรู้จักใช้ทรัพยากรทั้งนั้นอย่างฉลาด  คือไม่นำมาทุ่มเทใช้ให้สิ้นเปลืองไปโดยไร้ประโยชน์  หรือได้ ประโยชน์ไม่คุ้มค่า  หากแต่ระมัดระวังใช้ด้วยความประหยัดรอบคอบ  ประกอบด้วยความคิดพิจารณาตาม หลักวิชา  เหตุผล  และความถูกต้องเหมาะสม  โดยมุ่งถึงประโยชน์แท้จริงทจ่ี ะเกิดแก่ประเทศชาติ  ทั้งใน ปัจจุบันและอนาคตอันยืนยาว....” พระราชดำรัส ในการเสด็จออกมหาสมาคม  ในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา พุทธศักราช 2529 วันศุกร์ ที่ 5 ธันวาคม 2529

His  MajestyR oKyianlg   SBpheuemchib  oolf  Adulyadej “...Today  Thailand  is  still  endowed  with  resources – natural  as  well  as  human – which  can be  used  to  strengthen  our  long-term  prosperity  and  stability.  The  important  thing  is  that  we should  know  how  to  use  these  resources  wisely;  that  is,  we  should  not  use  them  wastefully  or such  that  the  gain  is  not  worthwhile.  Instead,  we  should  use  them  economically,  carefully,  with consideration  given  on  principles,  rationale  and  appropriateness,  and  with  a  strong  emphasis  on achieving  real  benefits  for  the  country  at  present  and  far  into  the  future...” The  Royal  Speech  given  at  the  general  public  audience  during  the  Royal  Celebration  of  His Majesty  the  King’s  Birthday  Anniversary  on  Friday  5  December  1986.

คำนิยม หนังสือ “แสงแห่งสยาม” ที่การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.)  จัดทำขึ้นเป็นฉบับพิเศษ  เพอ่ื บนั ทกึ เรอ่ื งราวประวตั ศิ าสตรข์ องพลงั งานไฟฟา้ จากอดตี จนถงึ ปจั จบุ นั   ภายในเลม่ มเี นอ้ื หาสาระทน่ี า่ สนใจ  ชวนตดิ ตาม  พรอ้ มคัดสรรภาพประกอบท่ีสวยงาม กว่าที่ กฟผ. จะพัฒนาพลังงานไฟฟ้าให้มั่นคงและตอบสนองความต้องการของสังคมไทยได้ดีเช่น  ทุกวันนี้  ก็ด้วยพลังของคน กฟผ. คนแล้วคนเล่าที่ได้อุทิศแรงกาย  แรงใจ  สร้างสรรค์ กฟผ. ให้มีความ  เจรญิ เปน็ ปกึ แผน่   ภายใตอ้ ดุ มการณ ์ รว่ มทกุ ข ์ รว่ มสขุ   รว่ มฟนั ฝา่ อปุ สรรค  เพอ่ื บรรลเุ ปา้ หมายเดยี วกนั   คอื ความสำเรจ็ ของการทำงาน  ในอนาคตประเทศทจ่ี ะมเี ศรษฐกจิ เขม้ แขง็ และยง่ั ยนื ได ้ จะตอ้ งเปน็ ประเทศ  ที่มีระบบพลงั งานทมี่ ่นั คง  และทส่ี ำคญั คอื   เป็นมิตรกับส่งิ แวดลอ้ ม ผมขอแสดงความยินดีและชื่นชมด้วยความภาคภูมิใจต่อผลงานหนังสือ “แสงแห่งสยาม”  ที่ถ่ายทอด  ถึงความมุ่งมั่นและตั้งใจในการปฏิบัติภารกิจของ กฟผ. ที่สืบทอดจากอดีตจวบจนปัจจุบัน  เปรียบดัง  “แสงไฟ” แห่งสยามประเทศที่ถูกจุดขึ้นอย่างสว่างไสวเมื่อกว่าร้อยปี  ผ่านห้วงเวลาแห่งประวัติศาสตร์  อันยาวนาน  โดยที่ “แสงไฟ” ดวงนี้  จะยังคงทำหน้าที่สร้างความเจริญรุ่งเรืองให้กับประเทศชาติสืบไป  หนงั สอื เลม่ นีจ้ ึงเปน็ หนังสอื ที่ควรคา่ แกก่ ารอา่ นอย่างยิ่ง (นายเกษม  จาตกิ วณิช) อดีตผู้วา่ การการไฟฟ้าฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทย

Foreword “The  Light  of  Siam,”  a  special  publication  by  the  Electricity  Generating  Authority  of  Thailand (EGAT),  chronicles  the  long  history  of  Thai  electricity  from  past  to  present.  The  book  contains absorbing  materials  as  well  as  a  fine  selection  of  attractive  photographic  illustrations. The  achievement  of  EGAT  in  developing  a  strong  national  power  infrastructure  while  serving the  needs  of  Thai  society  is  due  to  the  dedicated  works  of  EGAT  staff,  one  generation  after another,  who  have  made  EGAT  a  solid  organization.  With  shared  convictions,  EGAT  employees strive  to  achieve  a  common  goal,  the  success  of  EGAT.  In  future,  the  strength  and  durability  of a  nation’s  economy  will  rest  upon  the  security  of  its  energy  system.  Most  importantly,  such  a system  has  to  be  environmental  friendly. I  would  like  to  congratulate  and  express  my  admiration  for  “The  Light  of  Siam”  which faithfully  conveys  EGAT’s  strong  determination  in  carrying  out  its  missions.  This  is  the  book worth  reading.  The  bright  “Light”  of  Siam  was  lit  more  than  a  century  ago.  Since  then,  it  has been,  and  always  will  be,  bestowing  prosperity  for  Thailand. (Mr. Kasame  Chatikavanij) Former  Governor  of  the  Electricity  Generating  Authority  of  Thailand

คำนำ หนังสือ “แสงแห่งสยาม” เล่มนี้  จัดทำขึ้นเพื่อบอกเล่าเรื่องราวของการก่อกำเนิดและพัฒนาพลังงาน  ไฟฟ้าหรือ “แสงแห่งสยาม” ในประเทศไทย  ตั้งแต่แรกเริ่มจวบจนปัจจุบัน  ผ่านถ้อยคำบรรยายนับร้อย  นับพนั คำและภาพถา่ ยสอ่ื ความหมายสวยงามนับรอ้ ยภาพ เริ่มตั้งแต่ประวัติศาสตร์ไฟฟ้าในประเทศไทย  การผลิตกระแสไฟฟ้าและการใช้พลังงานไฟฟ้าในทุก  ภาคส่วนของประเทศ  ความมุ่งมั่นของบุคลากรของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย  ที่ร่วมกันบุกเบิก  และฝ่าฟันอุปสรรคนานัปการในการผลิตกระแสไฟฟ้า  เพื่อสร้างสรรค์ประโยชน์สุขให้แก่ประเทศชาติและ  ประชาชนชาวไทยมาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง  รวมถงึ ความรบั ผดิ ชอบในการแสวงหาและพฒั นาการผลติ กระแสไฟฟา้ เพ่อื สร้างความยงั่ ยืนใหส้ งั คมไทย หนงั สอื  “แสงแหง่ สยาม” บอกเลา่ เรอ่ื งราวเพอ่ื ใหผ้ อู้ า่ นเขา้ ใจถงึ ความเปน็ มา  และมน่ั ใจไดว้ า่   อดุ มการณ์  ที่มั่นคงของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย  ในการผลิตและพัฒนาพลังงานไฟฟ้า  เพื่อความสุขและ  รอยยิ้มของคนไทย  จะยังคงก้าวเดินต่อไปข้างหน้าอย่างมั่นคงและต่อเนื่อง  ด้วยนโยบายส่งเสริมการผลิต  และการใช้พลังงานอย่างมั่นคงและยั่งยืนของรัฐบาลทุกยุคทุกสมัย  เพื่อสนับสนุนความเจริญก้าวหน้าของ  เศรษฐกจิ และสังคมของประเทศไทย วันนี้  เส้นทางของ “แสงแห่งสยาม” ได้ทอดยาวผ่านวันเวลานับร้อยปีและจะยังคงทอดยาวต่อไป  เพื่อฉายแสงแหง่ ความรุ่งโรจนโ์ ชติชว่ ง  สรา้ งสรรค์ความสขุ แก่ประชาชนและสงั คมไทยตราบนานเทา่ นาน

Preface The  purpose  of  “The  Light  of  Siam”  is  to  convey  the  story  of  electricity  in  Thailand,  “the  Light of  Siam,”  since  its  inception  and  its  subsequent  development  to  the  present  day  through  compelling narratives  and  hundreds  of  beautiful  photographs. The  story  begins  with  the  history  of  electricity  in  Thailand,  how  power  generation  got  its start,  and  how  electricity  is  used  in  the  country.  The  book  tells  of  the  strong  determination  of  all pioneering  Electricity  Generating  Authority  of  Thailand’s  personnel  who  have  contributed  their skills  to  push  through  all  obstacles,  and  the  efforts  of  those  who  are  responsible  for  sourcing  and development  to  bring  electricity  to  the  population  and  to  maintain  continuity  of  the  Thai  society. The  journey  in  “The  Light  of  Siam”  provides  a  better  understanding  of  how  the  Electricity Generating  Authority  of  Thailand  came  about.  The  reader  will  gain  confidence  in  EGAT’s  firm commitment  in  developing  and  generating  electricity  for  the  smiles  and  happiness  of  Thai people.  EGAT  will  keep  moving  forward  from  strength  to  strength  along  with  every  government’s energy  policy,  growing  alongside  Thailand’s  economic  and  social  prosperity. “The  Light  of  Siam”  has  come  a  long  way  from  the  beginning.  It  is  a  journey  that  has lasted  a  century  and  will  go  on  to  illuminate  for  the  happiness  and  prosperity  of  the  Thai  society.

นับจากการเริ่มพัฒนาพลังงานไฟฟ้า  ขึ้นในประเทศไทยจนถึงปัจจุบัน  เส้นทางพลังงานไฟฟ้าของประเทศเติบโต อยา่ งมน่ั คง  ขยายความเจรญิ กา้ วหนา้ ไปทว่ั ทกุ ภาคสว่ นทกุ ภมู ภิ าคของประเทศ ทง้ั ในภาคธรุ กจิ การคา้   อตุ สาหกรรม  เกษตรกรรม  และชวี ติ ความเปน็ อยขู่ อง ผคู้ น  ตงั้ แต่ในเมืองไปจนถึงชนบทห่างไกล พลังงานไฟฟ้า ที่มั่นคงมีประสิทธิภาพได้รับการพัฒนาเพื่อเป็น ปัจจัยเสริมสร้างความสุข  รอยยมิ้   และคณุ ภาพชวี ิตท่ดี ขี องคนไทย ณ  วันนี้  เส้นทางแห่งการพัฒนาพลังงานไฟฟ้าไทยยังคงเติบโตต่อไปอย่าง ไมห่ ยดุ ยง้ั   ควบคไู่ ปกบั ความรงุ่ เรอื งของเศรษฐกจิ และสงั คม  บนเสน้ ทางแหง่ การพฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื   เรายงั คงมงุ่ มน่ั ตอ่ ไปเพอ่ื สงั คมทด่ี  ี สง่ิ แวดลอ้ มทด่ี  ี และ

dSei nvceleo ptihneg   eolregcatrnici zitay tiino  Tnha ilabnde, gto athne  present,  the  electricity  network  has  expanded  steadily to  reach  all  regions  of  the  country, serving  commercial, industrial  and  agricultural  sectors,  touching  the  lives  of Thai  people  in  big  cities  and  rural  areas  alike. The  reliable  and  efficient  electricity  has  been  developed for  the  happiness  and  good  life  of  all. Today,  electricity  development  in  Thailand  advances  hand in  hand  with  the  prosperity  of  the  Thai economy  and  Thai society.  Along  the  road  of  sustainable  development, we  are  determined  to  carry  out  our  mission  for  the betterment  of  Thai  society  and  the  environment,  and  for  the  happiness  of  all  Thais.

พัฒนาการพลังงานไฟฟ้าไทย  พ.ศ. 2427 - 2553 The  Development  of  Electricity  in  Thailand  1884 - 2010 แสงแรกแหง่ สยาม กำเนดิ โรงไฟฟ้าเอกชน  รฐั วิสาหกิจ เมอ่ื พลังงานถ่านหนิ แปรรูปเปน็ เปดิ ศักราชแห่งการพฒั นาพลังนำ้ และกจิ การไฟฟา้ ไทย พลังงานไฟฟ้า สูพ่ ลงั งานไฟฟ้า 20  กนั ยายน  พ.ศ. 2427 “แสงแรกแหง่ สยาม” หรอื การใช้ พ.ศ. 2440 14  ธนั วาคม  พ.ศ. 2503 17  พฤษภาคม  พ.ศ. 2507 ไฟฟ้าในประเทศไทยเกดิ ข้ึนอย่าง โรงไฟฟ้าเอกชนแห่งแรกของไทย รัฐบาลตราพระราชบญั ญตั จิ ดั ต้งั เขือ่ นภมู ิพล  จงั หวดั ตาก  เป็นทางการครั้งแรก ณ พระทนี่ ั่ง ทีว่ ัดราชบรุ ณราชวรวหิ าร  หรือ  “การลิกไนท”์  ขน้ึ   โดยกำหนดให้ เร่ิมเปิดดำเนนิ การ  โดยรฐั บาล จักรมี หาปราสาท  ในวันเฉลิม โรงไฟฟา้ วดั เลียบ  เรมิ่ เปดิ ดำเนินการ มีหน้าทผ่ี ลิตและจำหน่ายถา่ นหิน ได้จดั ตง้ั รัฐวิสาหกจิ ในนาม  พระชนมพรรษาของพระบาท พ.ศ. 2457 ลกิ ไนต์  รวมทัง้ พลังงานไฟฟา้ ที่ได้ “การไฟฟา้ ยันฮ”ี  เพอ่ื ควบคมุ สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจา้ อยหู่ วั พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า  จากถ่านหินลิกไนต์  โดยมอี ำนาจ และดแู ลกิจการ รัชกาลท ี่ 5 เจ้าอยู่หวั  รชั กาลท ี่ 6 ทรงโปรดเกลา้ ฯ ดำเนนิ การในเขตทอ้ งทจี่ ังหวัดลำปาง 14  มีนาคม  พ.ศ. 2509 ให้จดั ต้งั การไฟฟา้ หลวงสามเสนขนึ้   ลำพนู   เชียงใหม ่ และตาก เข่อื นอบุ ลรัตน ์ จังหวดั ขอนแกน่ 2427/1884 นับเป็นรฐั วสิ าหกจิ แหง่ แรกของไทย    เปิดดำเนนิ การ ท่ีดำเนินการผลติ และจำหนา่ ยไฟฟ้า  ในพระนคร พ.ศ. 2472 กจิ การไฟฟา้ ในต่างจงั หวดั เกดิ ขึน้ เป็น ครง้ั แรกทเี่ ขตสุขาภบิ าลเมอื งราชบุรี และเมอื งนครปฐม 2440/1897 2503/1960 2507/1964 The  first  light  of  Siam The  emergence  of  power  When  coal  power  was  turned A  new  era  of  hydropower suppliers:  private  companies, into  electricity development 20  September  1884 public  corporations  and  Thai “The  first  light  of  Siam,”  electricity electricity  affairs 14  December  1960 17  May  1964 had  an  official  debut  in  Thailand  at The  government  legislated  the  Bhumibol  dam,  Tak  province, Chakri  Throne  Hall  on  the  birthday 1897 establishment  of  the  “Lignite  started  operation.  The  government anniversary  of  King  Chulalongkorn The  first  privately  owned Authority”  which  was  to  have  established  the  state  enterprise (King  Rama  V). power  plant  in  Thailand  near jurisdiction  over  the  production “Yanhee  Electricity  Authority”  to Wat  Ratchaburana,  commonly and  sales  of  lignite  coal  including oversee  dam  operation  and  all known  as  the  Wat  Liap  power the  electricity  it  generated  in related  businesses. plant,  began  operation. Lampang,  Lamphun,  Chiang  Mai 14  March  1966 1914 and  Tak  Provinces. Ubol  Ratana  Dam,  Khon  Kaen Royal  Samsen  Electricity Province  started  operation. Authority  was  established  by the  command  of  King  Vajiravudh. It  was  the  first  state  enterprise in  Thailand  that  generated  and distributed  electricity  for sales in  the  capital. 1929 The  first  provincial  power  businesses were  established  in  sanitary  districts of  Ratchaburi  and  Nakhon  Pathom.

ก้าวแรกของการไฟฟ้าฝา่ ยผลติ กา้ วย่างสำคัญของพลังงาน เสริมสร้างรากฐานกจิ การไฟฟ้าไทย กา้ วไกลอย่างมน่ั คง แหง่ ประเทศไทย (กฟผ.) ในประเทศไทย ใหม้ ่ันคง ดว้ ยพลงั งานทางเลอื ก 1  พฤษภาคม  พ.ศ. 2512 พ.ศ. 2524 12  พฤษภาคม  พ.ศ. 2535 พ.ศ. 2547 - 2553 การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแหง่ ประเทศไทย ขดุ พบก๊าซธรรมชาติบรเิ วณอา่ วไทย กฟผ. ระดมทุนเพ่ือการพัฒนาระบบ  กฟผ. พฒั นาพลงั งานหมนุ เวยี นตา่ งๆ ถอื กำเนดิ ข้ึน  จากการรวมกิจการ จุดเริม่ ตน้ ยุคแห่งความโชติชว่ งชัชวาล ไฟฟา้ ของประเทศ  โดยจัดตง้ั บรษิ ทั หลายโครงการ  เพ่ือลดการพงึ่ พา ระหวา่ งการไฟฟา้ ยนั ฮ ี การไฟฟา้ ด้านพลังงานไทย ผลิตไฟฟา้  จำกดั  (มหาชน) ตะวันออกเฉยี งเหนือ  และการ 12  กนั ยายน  พ.ศ. 2524 7  มนี าคม  พ.ศ. 2543 •เชอื้ เพลิงจากฟอสซิล  เชน่ ลกิ ไนท์ ก๊าซธรรมชาติในอา่ วไทย  ถูกนำมา กฟผ. ต้งั บริษัทผลติ ไฟฟา้ ราชบรุ ี ใช้เปน็ เช้อื เพลิงเพ่ือผลติ ไฟฟ้า โฮลด้ิง จำกดั  (มหาชน) สรา้ งกงั หนั ลมผลติ ไฟฟา้ จำนวน 2 ชดุ   เปน็ ครั้งแรก  ทโ่ี รงไฟฟา้ บางปะกง 18  ธันวาคม  พ.ศ. 2550 จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา กฟผ. ตั้งบรษิ ัท กฟผ. อนิ เตอร์  •  ทเ่ี ขอ่ื นลำตะคอง  จงั หวดั นครราชสมี า เนช่ันแนล จำกดั   เพ่ือขยายการลงทนุ ในกิจการไฟฟา้ และธรุ กิจทเ่ี กี่ยวข้อง สรา้ งโรงไฟฟา้ พลังงานแสงอาทติ ย ์ ในต่างประเทศ จังหวดั แม่ฮอ่ งสอนและจังหวัด อุบลราชธานี 2512/1969 2524/1981 2535/1992 2547/2004 The  first  step  of  Electricity A  crucial step  for  Thai  energy Building  a  firm  basis  for  the Sustainable  progress  with Generating  Authority  of  Thailand Thai  power  industry alternative  energy 1  May  1969 1981 12  May  1992 2004 - 2010 Electricity  Generating  Authority  The  discovery  of  natural  gas EGAT  raised  fund  for  power EGAT  has  initiated  many  renewable of  Thailand  (EGAT)  was  formed  by in  the  Gulf  of  Thailand  opened sector  development  by  establishing energy  projects  in  order  to  help the  merger  of  Yanhee  Electricity a  new  era  of  prosperity  for the  Electricity  Generating  Public reduce  fossil  fuel  dependency, Authority  with  Northeast  Electricity Thai  energy. Company  Limited  (EGCO). Authority  and  Lignite  Authority 12  September  1981 7  March  2000 •such  as Natural  gas  from  the  Gulf  of EGAT  established  Ratchaburi Thailand  was  first  used  as  Electricity  Generating  Holding  Plc. Building  2  wind  turbines  at fuel  to  generate  electricity  at 18  December  2007 the  site  of  Lam  Takhong  Dam, Bang  Pakong  Power  Plant,  EGAT  established  EGAT  International Chachoengsao  Province. Company  Limited  to  invest  in  power • Nakhon  Ratchasima  Province. development  and  energy  related projects  in  neighboring  countries. Building  solar  cell  power  plants in  Mae  Hong  Son  and Ubon  Ratchathani  Provinces.

สารบัญ CONTENTS 018 032 035 014 พระผู้ทรงนำพาแสงสว่างแก่ปวงชนชาวไทย H.M.  King  Bhumibol  :  The  Guiding  Light  of  the  Nation 093 129 133 044 แสงแห่งความสุข The  Light  of  Happiness

060 062 075 028 แสงแรกแห่งสยาม The  First  Light  of  Siam 142 161 164 152 แสงแห่งอนาคต The  Light  of  the  Future

พระผู้ทรงนำพา แสงสว่าง แก่ปวงชนชาวไทย H.M. King Bhumibol : The Guiding Light of the Nation



ณ แผ่นดินเล็กๆ แห่งหนึ่ง  มีพระราชาผู้ทรงปกครอง  พสกนกิ รของพระองคด์ ว้ ยความรกั   พระราชาผทู้ รงงานหนกั   ไม่เคยหยุดนิ่ง  ด้วยปรารถนาให้ชีวิตของราษฎรทุกคนเปี่ยม  ดว้ ยความสุข  มวี ันพร่งุ น้ีทดี่ ีกว่า นี่ไมใ่ ชเ่ ทพนยิ าย  ทวา่ พระราชาพระองคน์ ้นั มีอย่จู ริง “…ขา้ พเจา้ มคี วามยนิ ด ี ทไ่ี ดเ้ หน็ การกอ่ สรา้ งเขอ่ื นภมู พิ ลสำเรจ็ เรยี บรอ้ ย  พร้อมที่จะเปิดได้แล้ว  ตามที่นายกรัฐมนตรีได้แถลงถึงการก่อสร้างเขื่อนน ี้ และประโยชนอ์ นั จะพงึ ไดร้ บั ทง้ั ในดา้ นพลงั ไฟฟา้   การเกษตร  การคมนาคม  และอื่นๆ นั้น  น่าปีติยิ่งนัก  แสดงให้เห็นว่า  เขื่อนนี้สามารถอำนวยความ  ผาสุกสมบูรณ์ให้บังเกิดแก่ประชาชนอย่างใหญ่หลวง  นับเป็นงานสำคัญ  อย่างย่งิ ในโครงการทะนบุ ำรงุ บา้ นเมอื งให้มีความเจริญกา้ วหนา้ ...” กระแสพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ในโอกาสเสด็จ  พระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีเปิดเขื่อนภูมิพล  จังหวัดตาก  เมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ.2507  ไม่เพียงดังก้องอยู่ในความทรงจำของทุกผู้คนที่ม ี โอกาสร่วมในเหตุการณ์เท่านั้น  หากยังถูกถ่ายทอดไปสู่ผู้คนทั่วทง้ั ประเทศ  ยิ่งเมื่อกาลเวลาเดินทางผ่านมาหลายทศวรรษ  หลายสิ่งหลายอย่างที่ถูก  สรรค์สร้างตามมา  ล้วนพิสูจน์ให้ผู้คนทั่วแผ่นดินประจักษ์ความจริงว่า  พระองคท์ า่ นทรงมพี ระอจั ฉรยิ ภาพในการพฒั นาทง้ั ในเรอ่ื งแหลง่ นำ้   พลงั งาน  และพลังไฟฟา้ มาโดยตลอด

In  a  small  kingdom,  there  lives  a  king  who  rules  with love,  working  hard  ceaselessly  for  his  people’s  happy  life and  better  tomorrow. Far  from  a  fairy  tale,  that  king  lives. “…I  am  pleased  to  be  witnessing  the  completion  of  the construction  of  the  Bhumibol  Dam  which  is  now  ready  for  operation. As  was  reported  by  the  Prime  Minister,  the  construction  of  this dam  and  its  contributions  to  energy,  agriculture,  transportation  and other  advantages  are  good  news.  They  suggest that  it  will  greatly enhance  the  well-being  and  happiness  of  the  people.  This  is  an extremely  important  task  in  the  national  infrastructure  development  plan to  drive  the  country  forward…” The  royal  address  made  by  His  Majesty  King  Bhumibol  Adulyadej at  the  inauguration  ceremony  of  the  Bhumibol  Dam  on  17  May  1964 had  resonated  not  only  with  those  who  attended  the  historic  event,  it also  touched  the  entire  nation.  Many  initiatives  that  followed  were further  proofs  to  the  Thai  people  that  their  beloved  King  understands the  development  of  water  and  energy  resources  in  their  true  senses.



พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั ภูมิพลอดุลยเดช เสดจ็ พระราชดำเนนิ ไปทรงประกอบพธิ เี ปดิ เขอ่ื นภมู พิ ล จงั หวดั ตาก  เมอ่ื วนั ท ่ี 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2507 His  Majesty  King  Bhumibol  Adulyadej  at the  inauguration  ceremony  of  the  Bhumibol Dam  in  Tak  Province  on  17  May  1964

จากน้ำสู่ไฟ: ด้วยกระแสแห่งน้ำพระราชหฤทัย เมอ่ื ครง้ั ยงั ทรงพระเยาว ์ พระบาทสมเดจ็   หนั มาในเรอ่ื งของไฟฟา้   รถไฟขบวนเลก็ ๆ  (ซา้ ยและกลาง) พ ร ะ เ จ ้ า อ ยู่ห ั ว ส น พ ร ะ ร า ช ห ฤ ท ั ย ใ น ด ้ า น  ของพระองคก์ ห็ าไดเ้ ปน็ เพยี งของเลน่ เชน่ ดงั เดก็   วิศวกรรมศาสตร์  แม้แต่ในเรื่อง “ของเล่น”  ทัว่ ไป พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัว  เม่ือคร้ังทรง  ดังที่ท่านผู้หญิงเกนหลง  สนิทวงศ ์ ณ อยุธยา  พลอากาศเอก  กำธน  สินธวานนท์  พระเยาว์  โปรดการเลน่ สร้างเข่ือนจำลองกบั   บรรยายไวใ้ นหนังสอื  “ทำเป็นธรรม” วา่ องคมนตรี  เล่าไว้ในหนังสือ “พระบิดาแห่ง  พระเชษฐา (พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัว  “…เมื่อพระชันษาประมาณ 3 พรรษา  การพัฒนาพลังงานไทย”  ถึงพระบาทสมเด็จ  อานนั ทมหิดล) เริ่มสนพระทัยและโปรดที่จะทำบ่อน้ำเล็กๆ  พระเจ้าอยูห่ ัวเมอื่ ยงั ทรงพระเยาว์ว่า ใหม้ ที างนำ้ ไหลไปตามตอ้ งการ  ทรงชว่ ยกนั ทำ  “…เมอ่ื ทรงเปน็ พระอนชุ า  พระเจา้ อยหู่ วั   (ขวา) กับพระเชษฐา  (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ทรงมรี ถไฟเลก็   เปน็ รถไฟไฟฟา้   พระองคท์ า่ น  อานนั ทมหดิ ล) ทำคลอง  ทำเขอ่ื นเกบ็ นำ้   และ  ทรงประดิษฐ์ระบบการจ่ายไฟให้รถไฟเล็กวิ่ง  พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว  ขณะทรงงาน  รอบๆ บ่อหากิ่งไม้มาปักเป็นการปลูกต้นไม้  ด้วยพระองค์เอง…” พัฒนาดา้ นการชลประทาน และประมาณ 7 - 8 พรรษา  จงึ ไดท้ รงสงั เกตเหน็   ความสนพระราชหฤทัยในเรื่องใกล้ตัว  ในการที่ผู้ใหญ่นำน้ำใส่อ่างให้เด็กเล็ก  วิธีที่จะ  หลายเรื่องตั้งแต่ทรงพระเยาว์ล้วนสะท้อน  (Left  and  Center) นำน้ำจากที่แห่งหนึ่งมาสู่ที่อีกแห่ง  โดยทำให ้ ให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถในความเข้าใจ  ที่รับน้ำต่ำกว่าและทางให้น้ำไหลมาตามทาง  เกี่ยวกับศาสตร์ต่างๆ  ที่เป็นต้นทางของการ  Together  with  his  elder  brother  (King  Ananda ตลอดทาง  ทำทางให้เรียบกันน้ำซึม  โดยใช ้ พัฒนาประเทศในหว้ งเวลาตอ่ มา Mahidol),  young  Prince  Bhumibol  made  the ดินเหนียวปะหน้าและถูให้เรียบ  ใช้วัสดุที่  หลังเสด็จขึ้นครองราชย์ในปี พ.ศ. 2489  model  canals  and  dams. กลมกลิ้งให้เรียบ  เพื่อน้ำจะได้ไหลได้สะดวก  พระองค์ทรงมีโอกาสเสด็จฯ ขึ้นเหนือล่องใต ้ ไมม่ กี อ้ นดนิ หรอื หนิ ขรขุ ระกดี ขวาง  และทรงจำ ไปถน่ิ ทรุ กนั ดารทว่ั เมอื งไทย  และทรงทราบวา่   (Right) วธิ ีท่เี ขาทำไดจ้ นบัดน้…ี ” เรื่องเกี่ยวกับน้ำคือปัญหาหลักที่ราษฎร  His  Majesty  the  King  at  work  on  an  irrigation project 020 แสงแหง่ สยาม

From  Water  to  Electric  Energy: Royal  Inspiration  for  the  Kingdom Young  Prince  Bhumibol  was  fascinated theories  that would  subsequently  provide His  Majesty  said  of water  resource by  engineering.  Being  a  keen  observer, him  with  the  basis  for  Thailand’s  eventual management  that  “Water  is  life...is even  toys  became  complicated  objects development. everyone’s  mission”. of  interest.  He  grasped  the  principles  of Following  his  accession  to  the  throne He  gives  useful  advice  to  relevant water  management  early  through  playing in  1946,  he  has  traveled  far  and  wide  to agencies  on  the  principles of  integrated and  observation.  Electricity  was  literally virtually  every  remote  corner  of  Thailand, water  resource  management  for  optimum harnessed  when  the  young  Prince  created hence  his  recognition  that  water  is  the and  sustainable  benefits.  Royal  Initiatives an  electrical  system  to  operate  his  small main  issue  facing  the  people.  For  this gave  rise  to  many  projects,  sourcing  water train  set. Development  King,  therefore,  the  focus for  farmland  using  different  approaches His  Majesty’s  childhood  attention  is  on  water  resource  management  to including  dams,  reservoirs,  and  weirs. to  small  details  around  him  is  indicative  ensure  that  his  people  have  adequate Meanwhile,  Royal  Rainmaking  Projects of  his  ability  to  come  to  grips  with  the water  supply  for  agricultural  uses. and  the  application  of  the  New  Theory การไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ แห่งประเทศไทย 021

ตอ้ งเผชญิ   ความสนพระราชหฤทยั ของกษตั รยิ  ์ ดว้ ยเหตนุ  ้ี พระองคท์ รงไดร้ บั การยกยอ่ งวา่   (ซ้าย) นกั พฒั นาพระองคน์  ้ี จงึ มงุ่ เนน้ ไปทก่ี ารจดั การนำ้   เป็น “พระบิดาแห่งการจัดการทรัพยากรน้ำ”  เพื่อให้ราษฎรมีน้ำในการทำการเกษตรอย่าง  พระองค์ยังมีพระราชดำริให้นำน้ำที่กักเก็บ  พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั   เสดจ็ พระราชดำเนิน เพียงพอ เอาไว้มาใช้ประโยชน์ในการผลิตพลังงานไฟฟา้   ไปยังหอ้ งควบคุมการเดนิ เครอื่ ง  เขื่อนอบุ ลรัตน์  พระองค์มีพระราชดำรัสถึงการจัดการ  ด้วย  ซึ่งแสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถ  จังหวดั ขอนแก่น ทรัพยากรนำ้ ว่า ในการใช้ทรัพยากรโดยมองถึงองค์รวมได้เป็น  “น้ำคือชวี ิต...เปน็ ภารกิจของทุกคน” อยา่ งดี (ขวา) พระองค์มีพระราชดำริให้หน่วยงานที่  ความสนพระราชหฤทัยในเรื่องของ  เกย่ี วขอ้ งใชห้ ลกั การบรหิ ารจดั การทรพั ยากรนำ้   เทคโนโลยีการผลิตไฟฟ้าปรากฏในหนังสือ  พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั  และสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ  แบบผสมผสาน  เพื่อนำไปสู่การใช้อย่างม ี “25 ป ี แหง่ ความมงุ่ มน่ั ” ของการไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ   พระบรมราชินีนาถ  ขณะเสดจ็ พระราชดำเนนิ ไปทรง  ประสิทธิภาพ  เกดิ ประโยชนส์ ูงสดุ   เป็นธรรม  แหง่ ประเทศไทย (กฟผ.) วา่   เย่ยี มชมโรงไฟฟ้าพลงั น้ำบา้ นยาง  จังหวัดเชียงใหม่ และยั่งยืนตลอดไป  ดังการจัดหาน้ำให้พื้นที ่ “…ในการเสด็จฯ เยี่ยมชมโครงการ  เกษตรกรรมในรูปของเขื่อน  อ่างเก็บน้ำ  ก ่ อ ส ร ้ า ง ข อ ง  ก ฟ ผ .   ไ ม ่ ว ่ า จ ะ เ ป ็ น โ ร ง ไ ฟ ฟ ้ า  (Left) ฝายชะลอน้ำ  แม้กระทั่งการจัดทำฝนหลวง  พระนครเหนอื   โรงไฟฟา้ พระนครใต ้ โรงไฟฟา้   รวมถึงการจำลองนำเกษตรทฤษฎีใหม่ตาม  บางปะกง  เหมืองลิกไนต์แม่เมาะ  ตลอดจน  His  Majesty  the  King  visited  the  control แนวพระราชดำร ิ “ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง”  เขื่อนพลังน้ำต่างๆ  จะทรงเสด็จฯ ห้องควบคุม  room  of  Ubol  Ratana  Dam  in  Khon  Kaen มาแสดงให้เป็นที่ประจักษ์ในศูนย์สาธิตต่างๆ  การเดนิ เครอ่ื ง  เพอ่ื ทอดพระเนตรใหท้ รงเขา้ ใจ  Province. มากมาย อยา่ งแจ่มแจง้ …” (Right) Their  Majesties  the  King  and  the  Queen visited  Ban  Yang  Hydro  Power  Plant  in Chiang  Mai  Province. 022 แสงแห่งสยาม

Agriculture  based  on  Sufficiency  Economy and  how  high  the  dam should  be,”  says HInysdpriore dP obwye rR  oPyroajle  cIntistiatives Philosophy  have  been  implemented  and Air  Chief  Marshal  Kamthon  Sindhavananda demonstrated  in  many  Royal  Development in  the  book,  The  Father  of  Thailand’s  Energy In  His  Majesty’s  decades-long  reign Study  Centers  across  the country. Development. over  Thailand,  his  deep  concern  for  the In  recognition  of  his  invaluable The  Bhumibol  Dam  was  the  first plight  of  the  Thai  people  is  apparent.  Never contribution,  His  Majesty  has  been multipurpose  dam  that  combined  irrigation have  the  hardships  of  the  people  in  remote honoured  as  the  “Father  of  Water  Resource and  power  generation  technologies  in  one rural  areas  escaped  his  attention. Management”. structure.  It  was  the  prototype  for  subsequent After  the  large  hydroelectric  dams,  His He  also  suggests  that  stored  water water  resource  development  in  Thailand. Majesty  often  deliberated  on  the  development be  put  to  good  use  in  power  generation, The  largest  concrete  arch  dam  in  Thailand of  small-scale  hydro  power  projects  in a  suggestion  that  attests  to  his  com- also  marked  the  inception  of  the  Electricity remote  areas.  Such  projects  would  harness prehensive  understanding  of  natural Generating  Authority  of  Thailand  (EGAT). indigenous  water  resources  for  both resources  management. When  His  Majesty graciously  granted  a irrigational  uses  and  power  generation  to “His  Majesty  knows  the  working  of royal  permission  for  the  dam  to  be  named serve  remote  rural  communities  where hydroelectric  dams.  If  a  dam  were  to  be after  himself,  the royal  munificence  became electricity  had  been  unavailable.  The built  here,  His  Majesty  would  know  the the  soul  of  Thailand’s  era  of  energy Royal  Initiatives  thus  helped  complement proper  dimension.  Given  the  flow  rate,  he development  and  its  steady  and  continued the  government’s  major  hydroelectric  power could  specify  what  size  the  power  generator expansions. generation  projects. การไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย 023

(ซ้าย) เขื่อนภมู พิ ล  เขอื่ นอเนกประสงคแ์ ห่งแรกในความ รับผดิ ชอบของ กฟผ. (ขวา) พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั   เสด็จฯ พรอ้ มสมเดจ็   พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ  เพอ่ื ทอดพระเนตร  โครงการกอ่ สร้างเขือ่ นภูมิพล  จงั หวดั ตาก (ขวาลา่ งท้งั   2  ภาพ) เขอ่ื นภมู พิ ลขณะกำลงั กอ่ สรา้ ง (Left) Bhumibol  Dam  is  the  Thailand’s  first multi-purpose  dam  under  EGAT’s  operations. (Right) Their  Majesties  the  King  and  the  Queen observing  the  construction  of  Bhumibol Dam  in  Tak  Province (ฺLower  Right) Bhumibol  Dam  during  construction แน่ชัดว่าการที่จะทรงกระทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง  โครงการโรงไฟฟ้าพลังน้ำ In  response  to  His  Majesty’s  opinion นั้น  พระองค์ทรงเข้าใจอย่างถ่องแท้  เพื่อที่จะ  อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ on  the  appropriateness  of  using  water  to นำพาเหลา่ พสกนกิ รทง้ั ประเทศพฒั นาไปขา้ งหนา้   run  small  generators  for  rural  consumption, ได้อยา่ งม่ันคงและยง่ั ยืน ตลอดระยะเวลาที่พระบาทสมเด็จ  EGAT  has  pursued  the  Royal  Initiative  by “พระองค์ท่านทรงมีความรู้เรื่องเขื่อนว่า  พระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติ  แนว  implementing  small-scale  hydro  power ผลติ ไฟฟา้ ไดอ้ ยา่ งไร  ถา้ สรา้ งเขอ่ื นทน่ี  ่ี ตอ้ งเปน็   พระราชดำรติ า่ งๆ ของพระองคท์ า่ น  ทรงคำนงึ   plants  in  isolated  locations  across  the เขื่อนกว้างยาวเท่าไหร่  ถ้าปล่อยน้ำขนาดนี ้ ถึงความเดือดร้อนของประชาชนเป็นสำคัญ  country.  These  power  facilities  are:  Ban ควรใชเ้ ครอ่ื งกำเนดิ ไฟฟา้ ขนาดเทา่ ใด  เขอ่ื นควร  ความเดอื ดรอ้ นของผคู้ นในถน่ิ ทรุ กนั ดารหา่ งไกล  Yang  Hydro  Power  Plant,  Mae  Ngat  Sombun สงู เทา่ ไหรจ่ งึ จะเหมาะสม”  เรอ่ื งน ้ี พลอากาศเอก  ล้วนไมพ่ น้ ไปจากสายพระเนตร Chon  Hydro  Power  Plant  and  Ban  Khun กำธน  สนิ ธวานนท ์ องคมนตรแี ละอดตี ผวู้ า่ การ  จากโรงไฟฟา้ ในเขอ่ื นขนาดใหญ ่ พระองค์  Klang  Hydro  Power  Plant  in  Chiang  Mai การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย  กล่าวไว ้ มีพระราชดำริอยู่บ่อยครั้งถึงการสร้างเขื่อน  Province;  Huai  Kum  Hydro  Power  Plant ในหนงั สอื  “พระบดิ าแหง่ การพฒั นาพลงั งานไทย” และโรงไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็ก  นอกจากเพื่อ  and  Phrom  Thara  Hydro  Power  Plant  in เขื่อนภูมิพลเป็นเขื่อนกั้นน้ำแห่งแรกท่ี  กักเก็บน้ำไว้ใช้ประโยชน์แล้ว  ยังสามารถผลิต  Chaiyaphum  Province;  Khlong  Chong  Klam รวบรวมเทคโนโลยีของทั้งเรื่องชลประทาน  กระแสไฟฟา้ ใหแ้ กช่ มุ ชนในพน้ื ทช่ี นบทหา่ งไกล  Hydro  Power  Plant  in  Sa  Kaeo  Province และการผลิตกระแสไฟฟ้าไว้ให้เป็นต้นแบบ  ที่ไฟฟ้าหลักยังเข้าไปไม่ถึง  เป็นการเสริมการ  and  Ban  Santi  Hydro  Power  Plant  in  Yala ของการพัฒนาแหล่งน้ำต่อมาในหลายแห่ง  ทำงานของโครงการไฟฟ้าพลังน้ำขนาดใหญ่  Province. ของเมอื งไทย  เขอ่ื นอเนกประสงคซ์ ง่ึ ใหญท่ ส่ี ดุ   ของภาครัฐ ในประเทศแห่งนี้ส่งผลทั้งด้านการเกษตรและ  หากคนเมืองสมบูรณ์ด้วยน้ำและไฟฟ้า  Royal  Vision  on  Energy การผลติ กระแสไฟฟา้ นบั เปน็ เขอ่ื นพลงั นำ้ แหง่ แรก  ผคู้ นทย่ี ากลำบากตามถน่ิ ทรุ กนั ดารกค็ วรมโี อกาส  อันถือว่าเป็นจุดก่อเกิดของการไฟฟ้าฝา่ ยผลติ   ไดส้ มั ผสั ความสมบรู ณเ์ หลา่ นน้ั เฉกเชน่ เดยี วกนั His  Majesty’s  vision  and  care  for  his แหง่ ประเทศไทย  และเมอ่ื ไดร้ บั พระมหากรณุ า-  เมอ่ื พระองคท์ รงเหน็ วา่ ควรจะใชน้ ำ้ ไปเดนิ   people  is  endless.  With  foresight,  he  has ธิคุณให้อัญเชิญพระนามาภิไธยเป็นชื่อเขื่อน  เครื่องกำเนิดไฟฟ้าขนาดเล็ก  เพื่อให้ชาวบ้าน  long  been  concerned  about  the  imminent นบั แตน่ น้ั มา  ศกั ราชแหง่ การพฒั นาพลงั งานไทย  ในชนบทไดม้ ไี ฟฟา้ ใช ้ ดงั นน้ั   กฟผ. จงึ นอ้ มนำ  energy  shortage,  looking  for  ways  to  produce ก็แตกยอดและหล่อหลอมอยู่ด้วยน้ำพระราช-  แนวพระราชดำริมาพัฒนาจัดทำเป็นโรงไฟฟ้า  alternative  energy.  He  studied  nature  and หฤทยั อันแสนยิ่งใหญข่ องพระองค์ พลังน้ำขนาดเล็ก  ซึ่งแต่ละโครงการล้วนสร้าง  gained  deep  understanding  of  solar  energy ในถิ่นทุรกันดารทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ  and  wind  energy. 024 แสงแหง่ สยาม

การไฟฟ้าฝา่ ยผลติ แห่งประเทศไทย 025

(ซ้าย) พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั   เสดจ็ พระราชดำเนนิ ไปทรงวางศิลาฤกษ์  ในโครงการก่อสร้างเขอื่ นบางลาง  ท่ีจังหวัดยะลา (ขวา) พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัว  เสด็จพระราชดำเนนิ ไปยังถนิ่ ทรุ กนั ดารทัว่ ประเทศไทย  และทรงใหค้ วาม สำคญั กับการศกึ ษาพฒั นาการจดั การพลังนำ้ และ ไฟฟา้ มาโดยตลอด ได้แก่  โรงไฟฟ้าพลังน้ำบ้านยาง  จังหวัด  ทางเลือกอื่นๆ มาทดแทน  พระองค์ทรงศึกษา  อันไพศาลของประเทศ  ซึ่งการทดแทนด้วย  เชียงใหม่  โรงไฟฟ้าพลังน้ำเขื่อนแม่งัด  ถงึ ธรรมชาตอิ ยา่ งรอบดา้ นและลกึ ซง้ึ   ทง้ั พลงั งาน  ความรู้ใหม่ๆ มีส่วนให้พี่น้องประชาชนได ้ สมบรู ณช์ ล  จงั หวดั เชยี งใหม ่ โรงไฟฟา้ พลงั นำ้   แสงอาทิตยแ์ ละพลงั งานลม มองเห็นถงึ คุณคา่ ของการยนื อยู่ได้ด้วยตวั เอง บา้ นขนุ กลาง  จงั หวดั เชยี งใหม ่ โรงไฟฟา้ พลงั นำ้   การศึกษาเกี่ยวกับพลังงานทดแทนใน  การทรงงานหนักด้วยสายพระเนตร  เขื่อนห้วยกุ่ม  จังหวัดชัยภูมิ  โรงไฟฟ้าพลังน้ำ  โครงการส่วนพระองค์มีอยู่หลากหลายรูปแบบ  อนั ยาวไกลตลอดระยะเวลาหลายสบิ ปที ผ่ี า่ นมา  เขอ่ื นพรมธารา  จงั หวดั ชยั ภมู  ิ โรงไฟฟา้ พลงั นำ้   และลว้ นชว้ี า่   สง่ิ ใกลต้ วั คอื ทศิ ทางทจ่ี ะเดนิ ไปหา  ก็ด้วยทรงต้องการให้ประเทศไทยมีพลังงานใช้  คลองช่องกล่ำ  จงั หวดั สระแก้ว  และโรงไฟฟา้   ความยั่งยืนได้  เช่น  การนำแกลบที่เหลือใช้  ไดอ้ ย่างย่งั ยืนและยาวนานที่สุดเทา่ ที่จะทำได้ พลงั น้ำบา้ นสันต ิ จังหวัดยะลา มาทำเป็นปุ๋ยและแปรสภาพเป็นเชื้อเพลิงแท่ง  ด้วยเพราะน้ำพระราชหฤทัยที่ยิ่งใหญ่  แหล่งน้ำใกล้บ้านที่ราษฎรเคยใช้สอยมา  การแปลงพลังงานแสงอาทิตย์เป็นพลังงาน  เป่ียมลน้ ดว้ ยพระเมตตานไ้ี ดห้ ลอ่ เลย้ี งใหแ้ ผน่ ดนิ   เนน่ิ นาน  ไดร้ บั การพฒั นาดว้ ยเทคโนโลยงี า่ ยๆ  ไฟฟ้าใช้ในบ้านเรือน  การผลิตกระแสไฟฟ้า  เลก็ ๆ ผนื นค้ี งความรม่ เยน็ และพฒั นาไปขา้ งหนา้   ทว่าแสนลึกซึ้ง  และเพียงพอต่อการดำรงชีวิต  ด้วยพลังงานลม  โดยมีโครงการต้นแบบด้าน  ได้อย่างมที ิศทาง บนแผ่นดินบา้ นเกิดได้ พลังงานที่สำคัญคือ  การผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพ  ณ ผนื แผน่ ดนิ ของบา้ นเมอื งเลก็ ๆ แหง่ หนง่ึ   ไบโอดีเซลและแกส๊ โซฮอล์ หลายสิ่งปรับเปลี่ยนไปด้วยการพัฒนาจาก  พระวิสัยทัศน์ด้านพลังงาน ภ า ย ใ น โ ค ร ง ก า ร ส่ ว น พ ร ะ อ ง ค ์  ณ  พระราชาผทู้ รงงานหนกั มาโดยตลอด  เพยี งเพอ่ื   พระตำหนกั จติ รลดารโหฐาน  มกี ารใชพ้ ลงั งานลม  รอยยิ้มเปี่ยมสุขจะบังเกิดขึ้นในชีวิตประชาชน  สายพระเนตรและความห่ วงใยของ  มานานกว่า 20 ปี  โดยเริ่มต้นทดลองใช้เพื่อ  เรอ่ื งเชน่ นม้ี อี ยจู่ รงิ   ชดั เจนอยใู่ นหวั ใจของ  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวนั้น  ไม่มีวัน  การระบายนำ้ ถา่ ยเทในบอ่ เล้ียงปลานิล พสกนิกรทั่วทุกหนแห่ง  และพวกเขาพร้อมจะ  สิ้นสุด  พระองค์มีพระราชดำริว่า  ในอนาคต  จากโครงการเล็กๆ ในพื้นทร่ี ายรอบบ้าน  เล่าเรื่องราวอันมีค่ายิ่งนี้สู่ลูกหลานรุ่นต่อไป… พลังงานจะขาดแคลน  จึงทรงติดตามปัญหา  ของพระองค์  ได้แผ่ขยายถ่ ายทอดสู่พื้นที่  ตราบนานเทา่ นาน และค้นหาหนทางศึกษาการผลิตพลังงาน  026 แสงแหง่ สยาม

His  Royal  Chitralada  Projects  include His  Majesty’s  decades  of  hard  work, (Left) a  variety  of  studies on  alternative  energy guided  by  his  long  term  vision,  has  a production,  all  focusing  on  the  use  of purpose.  It  is  to  achieve  energy  security His  Majesty  the  King  performed  the  foundation locally  available  resources  for  sustainable and  sustainability  for  the  country,  as  far stone  laying  ceremony  at  Bang  Lang  Dam  in development.  Leftover  rice  husks,  for into  the  future  as  possible. Yala  Province. example,  are  turned  into  husk  briquettes. In  a  small  kingdom,  things  have Solar  energy  is  converted  into  electricity changed,  thanks  to  the  development  driven (Right) for  household  use.  For  over  two  decades, by  a  loving  king  who  works  extremely  hard wind  power  has  been  used  in  His  Majesty’s for  the  happy  smiles  of  his  people.  This His  Majesty  the  King  visited  remote rural areas private  projects,  in  the  compound  of  the is  a  true  story.  Its  reality  is  clear  to  the in  Thailand,  bringing  attention  to  the  importance Chitralada  Villa,  since  the  successful  pilot people  of  the  land.  And  they  are  prepared of  hydro  energy  and  electricity  development. implementation  of  the  drainage  system  for to  pass  on  the  precious  story  to  future his  Nile  Tilapia  breeding  pond.  The  small generations,  forevermore. experimental  projects  on  his  palace  grounds subsequently  benefit  vast  areas  when  the  know-how  was  adapted.  The  new alternative knowledge,  meanwhile,  made the  public  recognize  the  importance  of self-sustainability. การไฟฟา้ ฝา่ ยผลิตแห่งประเทศไทย 027

แสงแรก แห่งสยาม The First Light of Siam



แสงแรกแห่งสยาม (ซ้าย) ประวัติไฟฟ้าในประเทศไทย จอมพลเจ้าพระยาสุรศักด์ิมนตร ี (เจมิ  แสง-ชูโต) (กลาง) ภาพบ้านเมอื งริมฝ่งั แม่นำ้ เจ้าพระยา  สมัยรชั กาลท ่ี 5 (ขวา) ภาพบา้ นเมืองบรเิ วณหน้ากำแพงพระนคร  สมยั   รัชกาลท ี่ 5  เมือ่ แรกมไี ฟฟ้าใช้ หากแสงสว่างคือสิ่งนําพาชีวิตให้ก้าวไป พระราชดำรขิ องรชั กาลท ่ี 5  ไดก้ อ่ ใหเ้ กดิ ความ  จากดวงไฟสมัยใหม่นั้น  น่าจะนำมาซึ่งการ  ขา้ งหนา้   เตมิ เตม็ ความเปน็ อยทู่ ด่ี ใี หแ้ กผ่ คู้ น  ก้าวหน้าและสิ่งแปลกใหม่ขึ้นในสายตาของ  พฒั นาด้านต่างๆ ในแผ่นดินสยามได้  เจ้าหมื่น  บนผนื แผน่ ดนิ   รวมถงึ เปน็ แรงผลกั ดนั ใหเ้ กดิ   ปวงชนชาวสยาม ไวยวรนารถจึงใช้ทุนทรัพย์ส่วนตัวมอบหมาย  การพัฒนาและสร้างสรรค์ ในสมยั นน้ั เมอ่ื ยามราตรมี าเยอื น  แสงไฟ  ใ ห ้ น า ย ม า โ ย ล า  ค ร ู ฝึกทหารชาวอิตาเลียน  หนทางแห่งการกําเนิดแสงสว่างขึ้น  จากคบเพลิงเทียนไขหรือแสงตะเกียงเป็น  เดินทางไปประเทศอังกฤษเพื่อศึกษาวิชาการ  ในแผ่นดินสยาม  มากมายด้วยเรื่องราวของ  ความสว่างที่ผู้คนเคยชิน  แม้แต่ในพระที่นั่ง  ไฟฟ้าและซื้ออุปกรณ์ผลิตกระแสไฟฟ้ามาเพื่อ  ผคู้ นซง่ึ เปน็ ผสู้ รา้ งหนทางอนั ทอดยาวเหลา่ นน้ั   จักรีมหาปราสาทในพระบรมมหาราชวัง  โคม  ริเร่ิมไฟฟ้าในประเทศสยาม และหากมองย้อนกลับไป  ไม่เพียงจะเห็น  ระยา้ ทป่ี ระดบั ประดาตกแตง่ กย็ งั ตอ้ งใชเ้ ทยี นไข  หากแต่การก่อตั้งและทำให้คนในสยาม  ที่มาที่ไปของไฟฟ้าและแสงสว่างเท่านั้น  เพื่อส่องสว่างให้เห็นความงดงาม  ยิ่งยามมี  เชื่อในเรื่องของไฟฟ้ามิใช่เรื่องง่าย  เจ้าหมื่น  ทว่ายังเห็นถึงบางมิติของประเทศไทยตั้งแต ่ พระราชพิธีในพระที่นั่ง  ว่ากันว่าเทียนไขนับ  ไวยวรนารถได้มอบหมายให้นายเลียวนาดี  ครั้งยังเป็นสยามประเทศ  ที่ผ่านการก้าวย่าง  ร้อยต้องถูกสับเปลี่ยนเพื่อการส่งต่อแสงสว่าง  นายช่างเครื่องกลชาวอเมริกัน  ทำการติดตั้ง  สั่งสมมายาวนาน  และมีเรื่องราวที่ถูกบันทึก  อันยาวนาน  คืนหนง่ึ ๆ กวา่ จะเสรจ็ ส้ินงานต้อง  เครื่องกำเนิดไฟฟ้า  เดินสายไฟฟ้าและติดดวง  ไว้ทุกหน้าของวันเวลา เปล่ยี นถงึ สามสี่รอบ โคมขน้ึ ทห่ี นา้ กรมทหารหนา้  (กระทรวงกลาโหม  ยอ้ นกลบั ไปในรชั สมยั ของพระบาทสมเดจ็   ครั้นเมื่อเจ้าหมื่นไวยวรนารถ (นามเดิม  ในปัจจุบัน) ขึ้นก่อน  ซึ่งเป็นจุดแรกที่ความ  พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  แผ่นดินสยาม  เจมิ  แสง-ชโู ต  ตอ่ มาไดร้ บั พระราชทานยศเปน็   ทันสมัยของไฟฟ้าได้จุดประกายให้ชาวสยาม  อันร่มเย็นยังกอปรด้วยผู้คนส่วนใหญ่ที่อยู่ใน  จอมพลเจา้ พระยาสรุ ศกั ดม์ิ นตร)ี  เดนิ ทางกลบั   ไดพ้ บเหน็ และเขา้ ใจวา่   แสงสวา่ งจากไฟฟา้ นน้ั   สังคมเกษตรกรรม  การเปิดรบั วฒั นธรรมและ  จากยุโรป  ซึ่งที่นั่นท่านได้ไปเห็นถึงเทคโนโลย ี เป็นเช่นไร เทคโนโลยีสมัยใหม่จากโลกตะวันตก  ตาม  การใชไ้ ฟฟา้ ในประเทศฝรง่ั เศส  ความสวา่ งไสว  030 แสงแห่งสยาม

The  First  Light  of  Siam : The  Story  of  Electricity  in  Siam If  lighting  is  the  beacon  that  leads  Chakri  Throne  Hall  in  the  Grand  Palace. (Left) life  forward,  enhances  the  well-being  of  Electricity  was  introduced  into  the  Kingdom the  people,  and  inspires  inventions  and  by  Field  Marshal  Chao  Phraya  Surasakdi Field  Marshal  Chao  Phraya  Surasakdi  Montri advancements,  then  the  journey  of  electricity  Montri  (Choem  Saeng-Xuto)  while  holding (Choem  Saeng-Xuto) in  Siam  has  a  thousand  tales  to  tell. the  title  of  Chamuen  Waiworanat,  after  his Back  in  the  reign  of  H.M.  King diplomatic  mission  to  Europe.  Having (Center) Chulalongkorn  (King  Rama  V),  Siam  was  a seen  the  bright  lights  of  Europe,  Chamuen peaceful,  mostly  agrarian  society.  Nights Waiworanat  realized  that  electricity  would Chao  Phraya  River,  Bangkok,  during  the  reign were  lit  only  by  torches,  candles  or  oil bring  about  great  development  in  Siam. of  King  Chulalongkorn lamps,  even  within  the  walls  of  the  glorious It  was  an  uphill  task  to  convince  the (Right) The  view  of  Bangkok  during  the  reign  of King  Chulalongkorn  when  electricity  was  first  introduced การไฟฟา้ ฝ่ายผลติ แห่งประเทศไทย 031

(ซ้าย) พระทน่ี ง่ั จักรีมหาปราสาท  ในพระบรมมหาราชวงั จุดเริ่มตน้ ของการมไี ฟฟา้ ใชใ้ นประเทศไทย (ขวา) ภาพถา่ ยในยุคแรกของบริษทั ไฟฟา้ สยาม จำกัด แสงสว่างจากดวงไฟเป็นความแปลกใหม่  มหาราชวงั   นบั เปน็ การเรม่ิ ตน้ การมไี ฟฟา้ ของไทย  โดยบริษัทบางกอกอิเล็กตริกไลท์  ซินดิเคท  ที่โจษจันกันไปทั่วพระนคร  เมื่อพระบาท  อย่างเป็นทางการนบั แตบ่ ดั นนั้ โดยหลวงพนิ จิ จกั รภณั ฑ์ (นายแฉลม้ )  รว่ มกบั   สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงแน่  จากนั้นมา  ไฟฟ้าก็ได้เป็นที่นิยมกัน  นายเลียวนาดี  นายช่างชาวอเมริกัน ซึ่งเป็น  พระทัยว่าการใช้ไฟฟ้าจะปลอดภัยไร้ปัญหา  แพรห่ ลาย  ทง้ั ในราชสำนกั   วงั เจา้ นาย  บา้ นเรอื น  กำลังสำคัญของเจ้าหมนื่ ไวยวรนารถ จึงโปรดเกล้าฯ  ให้ติดตั้งไฟฟ้าในพระที่นั่งจักรี  คหบดี  ทว่ั พระนครเรม่ิ สวา่ งไสวไปดว้ ยดวงไฟ ตอ่ มานายออ๊ ก เวสเตนโฮลส ์ ชาวเดนมารก์   มหาปราสาท  และการพัฒนาไฟฟ้าไปสู่ระบบสาธารณูปโภค  ได้ซื้อกิจการโรงไฟฟ้านี้มาทำเอง  ในชื่อบริษัท  เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2427  ซึ่ง  ก็ไดเ้ ร่ิมเกดิ ก่อขน้ึ บนแผน่ ดินสยาม ไฟฟา้ สยาม จำกดั   แตช่ าวบา้ นยงั คงเรยี กกนั วา่   เป็นวันเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จ  ในปี พ.ศ. 2440  โรงไฟฟ้าของเอกชน  โรงไฟฟา้ วัดเลียบตามเดมิ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั   ไดม้ กี ารจา่ ยกระแส  บริษัทแรกก็เกิดขึ้นมา  โดยตั้งอยู่ที่วัดราช  เมอ่ื กระแสไฟเดนิ ทางไปถงึ บา้ นเรอื นผคู้ น  ไฟฟา้ ไปทพ่ี ระทน่ี ง่ั จกั รมี หาปราสาท  ในพระบรม  บุรณราชวรวิหาร  หรือวัดเลียบ  ดำเนินการ  การเปลย่ี นแปลงหลากหลายกไ็ ดก้ อ่ เกดิ ตามมา  032 แสงแหง่ สยาม

Siamese  about  the  benefits  of  electricity.  To electricity  was  safe,  he  ordered  the  wiring  (Left) address  the  immediate  misgivings,  with of  the  Chakri  Throne  Hall. his  private  funding,  Chamuen  Waiworanat On  20  September  1884,  which  was The  Chakri  Throne  Hall  in  the  Grand  Palace, sent  Mayola,  an  Italian  cadet  master,  to King  Chulalongkorn’s  birthday  anniversary, the  first  building  in  Siam  to  be  illuminated England  to  study  electricity  and  to  buy Siam  formally  marked  the  dawn  of  electricity by  electricity electric  generators  and  equipment.  Chamuen in  the  country  with  the  electrification  of  the Waiworanat  then  assigned  Leonadi,  an Chakri  Throne  Hall  in  the  Grand  Palace. (Right) American  mechanical  engineer,  the  task  of Electricity  became  popular  at  the  royal installing  the  electric  generators  and  cables court,  in  residences  of  royal  family  and  in An  early  photograph  of  Siam  Electricity  Co., Ltd. run  to  the  front  of  the  Royal  Thai  Army houses  of  rich  noblemen  and merchants. (Regiment)  building  (presently  the  Ministry With  street  lamps  illuminating  the  city  at of  Defence)  where  the  first  electric  lamps night,  electricity  is  well  on  its  path  to were  put  up.  Thus  the  Siamese  had  their becoming  a  public  utility. first  glimpses  of  electric  lighting. In  1897  Bangkok  Electric  Light  Syndicate, The  novelty  was  the  talk  of  the  town, the  first  private  electricity  supplier  in  Siam, and  when  the  King  was  certain  that was  founded.  It  was  co-owned  by  Luang การไฟฟา้ ฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทย 033

อาท ิ รถราง  ทแ่ี ตเ่ ดมิ เคยใชม้ า้ ลาก  ดำเนนิ การ  Phinit  Chakkrabhand  (Chalaem)  and  Leonadi, (ซ้าย) โดยบริษัทรถรางบางกอก จำกัด  ต่อมาได้ถูก  the  American  engineer,  the  former  key  staff รวมเข้ากับบริษัทไฟฟ้าสยามฯ  จนทำให้เกิด  of  Chamuen  Waiworanat.  The  company’s โรงไฟฟา้ เอกชนแหง่ แรกของไทย การเดินรถรางไฟฟา้ ขึ้นในพระนครและนับเป็น  power  plant  was  located  near  Wat ทีว่ ัดราชบรุ ณราชวรวหิ าร  หรือโรงไฟฟ้าวดั เลียบ รถรางไฟฟา้ สายแรกๆ ของโลก Ratchaburana (Wat  Liap).  The  firm  later ในรชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้   transferred  its  business  and concession (ขวาบน) เจา้ อยหู่ วั  รชั กาลท ่ี 6  ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ  to  Siam  Electricity  Company  run  by  Aage ใหก้ อ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ ขน้ึ ทต่ี ำบลสามเสน  แลว้ เสรจ็   Westenholz,  a  Danish  civil  engineer. พิธเี ปิดการเดนิ รถรางไฟฟา้ ครง้ั แรกในพระนคร  พ.ศ. 2437 (ขวาลา่ ง) รถรางไฟฟ้า  ภาพทรงจำแรกๆ เกี่ยวกับการใชไ้ ฟฟ้า  ของชาวสยาม 034 แสงแห่งสยาม

(Left) The  first  privately  owned  power  plant  in  Siam at  Wat  Ratchaburana,  commonly  called  Wat  Liap Power  Plant (Upper  Right) The  launching  ceremony  of  the  first  electric  tram service  in  Bangkok  in  1894 (Lower  Right) The  electric  tram  was  many  people’s  first experience  of  electricity  driven  transportation. การไฟฟา้ ฝา่ ยผลิตแหง่ ประเทศไทย 035

และเดนิ เครอ่ื งจำหนา่ ยไฟฟา้ ไดต้ ง้ั แตป่  ี พ.ศ. 2457  ครั้นเมื่อสงครามโลกครั้งที่ 2  ได้ลุกลาม  (ซ้าย) ในชอ่ื วา่  “การไฟฟา้ หลวงสามเสน” เปน็ รฐั พาณชิ ย์  มายงั ประเทศไทย  ในป ี พ.ศ. 2488  โรงไฟฟา้   หรอื รัฐวิสาหกจิ ในปัจจบุ นั วัดเลียบและโรงไฟฟ้าสามเสนได้ถูกเครื่องบิน  การไฟฟา้ หลวงสามเสน  รฐั วิสาหกจิ แหง่ แรก  ผูผ้ ลิต ราวปี พ.ศ. 2471  รัฐบาลส่งเสริมให้ม ี ฝ่ายสัมพันธมิตรทิ้งระเบิดโจมตีจนเสียหาย  กระแสไฟฟ้าเพอื่ จดั จำหนา่ ย การจัดตั้งกิจการไฟฟ้าขึ้นทั่วประเทศ  และใน  ใช้การไม่ได้  ทำให้พระนครและธนบุรีตกอยู ่ ปี พ.ศ. 2472  กิจการไฟฟ้าในต่างจังหวัด  ในความมืดมิด  ประชาชนไม่มีไฟฟ้าและ  (ขวา) เกดิ ขน้ึ เปน็ ครง้ั แรกทเ่ี ขตสขุ าภบิ าลเมอื งราชบรุ ี  น้ำประปาใช้  ต้องใช้เวลานานนับปี  กว่าจะ  และเมอื งนครปฐม  ไฟฟา้ กลายเปน็ ปจั จยั หลกั ท่ ี ซอ่ มแซมเสรจ็ สน้ิ ทกุ โรงไฟฟา้ พฒั นาการของไฟฟา้ ในสยาม  กอ่ ใหเ้ กดิ ความกา้ วหนา้   ผลกั ดนั ใหป้ ระเทศสยามพฒั นาไปอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง  หลายอย่างเริ่มต้น  พัฒนา  ล้มลุก  ทางด้านอตุ สาหกรรมตา่ งๆ  เชน่   โรงงานไมแ้ ปรรปู ไม่ว่าจะเป็นระบบสาธารณูปโภคหรือวิถีชีวิต  คลุกคลาน  ทวา่ ไม่เคยมีวนั ทจี่ ะหยดุ นิง่ ของผู้คน  แผ่นดินไทยผ่านพ้นช่วงสงครามเข้าสู่  (Left) ความก้าวหน้าของโรงไฟฟ้าวัดเลียบ  โลกยคุ ใหม ่ เทคโนโลยหี ลากหลายลว้ นเดนิ ทาง  และโรงไฟฟ้าสามเสน  เปรียบเหมือน  เข้ามาสู่ทั้งภาคอุตสาหกรรมและภาคครัวเรือน  Samsen  Royal  Electricity  Authority  was  the  first หนทางใหม่ของผู้คนในพระนครสมัยนั้น  เครื่องใช้ไฟฟ้าและสิ่งทันสมัย  ล้วนทำให้  state  enterprise  which  generated  and  sold จนมีการบันทึกไว้ในหนังสือ Far  Eastern  การผลิตไฟฟ้าต้องขยายให้ก้าวทันกับชีวิต  electricity. Review  ประจำเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2474  ผู้คน  รัฐบาลในช่วงปี พ.ศ. 2500  จึงให้  ไวว้ า่ ความสำคัญกับการจัดหาและผลิตพลังงาน  (Right) “พัฒนาการเกี่ยวกับพลังงานไฟฟ้าที ่ ไฟฟ้าเป็นสำคัญ  ทั้งแหล่งน้ำและสินแร่ด้าน  สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของเอเชียอาคเนย์อยู่ที่  พลงั งานตา่ งๆ ในผนื แผน่ ดนิ ไทย  ลว้ นถกู สำรวจ  The  development  of  electricity  in  Siam  enabled เมืองบางกอกนี่เอง” และวางแผนเพอ่ื นำมาผลิตเป็นกระแสไฟฟา้ advancements  in  various  industries  including timber  industry. 036 แสงแห่งสยาม

(บน) พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยหู่ วั   รัชกาลท ี่ 6  ผู้ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ให้สร้างการไฟฟา้ หลวง  สามเสนขน้ึ   (Top) H.M.  King  Vajiravudh  who  ordered  the  setting  up of  Samsen  Royal  Electricity  Authority The  availability  of  electricity  led  to  more public.  Since  then,  electricity  has  become Countless  inventions  and  electrical  appliances developments.  Bangkok  Tramway  Company a  major  driving  force  in  Siam’s  efforts  to were  introduced.  This,  in  turn,  required who  had  operated  horse-drawn  tram develop  its  public  utility  systems  and  the urgent  development  and  expansion  of  the services,  was  merged  with  Siam  Electricity livelihood  of  its  people. power  supply  system  in  order  to  satisfy Company.  As  a  result,  Bangkok  was  among As  World  War  II  reached  Siam,  Allied the  rapidly  growing  needs.  Explorations  of the  first  cities  in  the  world  to  have  an air  raids  in  1945  destroyed  Wat  Liap  and indigenous  natural  resources  for  electricity electric  tramway  system. Samsen  Power  Plants  so  much  that  the generation  such  as  water  resources  and A  new  power  plant  was  constructed cities  of  Bangkok  and  Thon  Buri  were mineral  reserves  were  conducted  with  the in  Samsen  at  the  command  of  King  plunged  into  total  darkness.  City  residents aim  to  exploit  their  potentials. Vajiravudh.  At  its  completion  in  1914,  the faced  electricity  and  water  supply  shortages. Coal  explorations  were  conducted, power  plant  run  by  the  Samsen  Royal Power  plants  in  several  provinces  were  also with  the  aid  of  US  mine  engineers,  in Electricity  Authority  started  supplying damaged.  Repair  of  all  the  plants  took  years southern  Krabi  Province  and  Mae  Moh electricity  to  the  public.  The  entity  was before  they  were  back  in  operation  again. District  in  northern  Lampang  Province  in a  public  corporation. Many  initiatives  were  launched, 1950  and  1954  respectively.  Following  the In  1928,  the  government  encouraged enhanced,and  despite  occasional  misgivings, discovery  of  commercially  viable  reserves, the  establishment  of  electricity  operations continued  unabated. the  Lignite  Electric  Power  Organization  was in  provincial  areas  countrywide.  A  year Having  survived  the  war  years,  Thailand established  to  extract  and  sell  lignite  from later,  Ratchaburi  and  Nakhon  Pathom moved  into  a  new  era.  Post-war  industrial Krabi  and  Mae  Moh  mines  as  well  as became  the  first  two  provinces  which and  consumer  sectors  enjoyed  the  advent to  produce  and  supply  electricity  from  the started  distributing  electricity  to  the  local of  technologies  and  modern  progress. mine  mouth  lignite-fired  power  plants  to การไฟฟา้ ฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทย 037

038 แสงแหง่ สยาม

(ซ้ายบนและซ้ายล่าง) การสำรวจและทำเหมอื งถา่ นหินในยคุ แรกเร่มิ ท ่ี อำเภอแมเ่ มาะ  จังหวดั ลำปาง (ขวา) โครงสร้างเคร่อื งกำเนิดไฟฟา้ ภายในของเขอื่ นภมู พิ ล  จงั หวดั ตาก (Upper  Left  and  Lower  Left) Early  days  of  lignite  exploration  and  mining at  Mae  Moh  Mine  in  Lampang  Province (Right) The  construction  of  Bhumibol  Hydro  Power  Plant in  Tak  Province รัฐบาลได้ทำการสำรวจถ่านหินลิกไนต์  สมยั ใหมข่ องประเทศไทย  และเมื่อโรงไฟฟ้า  serve  the  entire  southern  region  and  most ทจ่ี งั หวดั กระบแ่ี ละอำเภอแมเ่ มาะ  จงั หวดั ลำปาง  พ ร ะ น ค ร เ ห น ื อ แ ล ้ ว เ ส ร ็ จ ใ น ป ี   พ . ศ .   2 5 0 4  of  the  northern  region  of  the  country. ตง้ั แต ่ พ.ศ. 2493  ถงึ  พ.ศ. 2497  โดยประเทศ  ภาวะการขาดแคลนไฟฟ้าในเขตพระนครและ  In  1957,  the  government  established  the สหรัฐอเมริกาส่งผู้เชี่ยวชาญด้านลกิ ไนตเ์ ขา้ มา  ธนบุรีซึ่งมีมาก่อนหน้านั้นก็ยุติลงโดยสิ้นเชิง  Yanhee  Electricity  Authority  to  be  responsible เป็นที่ปรึกษา  เมื่อพบว่ามีปริมาณถ่านหิน  และก็ทำให้งานวันเฉลิมพระชนมพรรษา  for  the  production  and  supply  of  electricity. มากพอในเชิงพาณิชย์  จึงจัดตั้ง “องค์การ  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ทว่ั ทง้ั กรงุ เทพฯ  It  started  with  the  large-scale  construction พลังงานไฟฟ้าลิกไนท์” ขึ้น  และได้พัฒนาจน  ในปนี น้ั   พราวพรา่ งไปดว้ ยดวงไฟประดบั ประดา  of  Yanhee  Dam, subsequently  known  as กระทง่ั มโี รงไฟฟา้ ลกิ ไนตใ์ นทง้ั  2 แหลง่ ดงั กลา่ ว สว่างไสวเป็นพิเศษ  โรงไฟฟ้าพระนครเหนือ  Bhumibol  Dam, across  the  Ping  River  in “องคก์ ารพลงั งานไฟฟา้ ลกิ ไนท”์  รบั ผดิ ชอบ  จงึ มกั ถกู เรยี กขานในเวลาตอ่ มาวา่ เปน็  “โรงคร”ู Tak  Province. ด้านการผลิตและจัดจำหน่ายลิกไนต์และไฟฟ้า  ในปเี ดยี วกนั   วนั ท ่ี 24 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2504  During  the  long  construction  period  of จากโรงไฟฟา้ ลกิ ไนต ์ ครอบคลมุ พน้ื ทท่ี างภาคใต้  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  พร้อมสมเด็จ  Bhumibol  Dam,  the  demand  for  electricity ทง้ั หมดและทางภาคเหนอื เกอื บทง้ั ภมู ภิ าค  โดยมี  พระนางเจ้าสิริกิติ์  พระบรมราชินีนาถ เสด็จ  in  the  capital  continued  to  rise.  A  thermal เหมืองแม่เมาะและเหมืองกระบี่เป็นหัวใจของ  พระราชดำเนินไปทรงวางศลิ าฤกษก์ ารก่อสรา้ ง  power  plant  which  can  be  built  quickly, การผลิตไฟฟา้ เขื่อนภูมิพลและโรงไฟฟ้า  ที่จังหวัดตาก  had  to  be  constructed  in  the  suburb  of ต่อมาในปี พ.ศ. 2500  องค์กรที่มีหน้าที่  ปี พ.ศ. 2504  จึงนับเป็นปีแห่งการเปิดศักราช  Bangkok  to  cope  with  the  demand.  The ผลิตไฟฟ้าซึ่งใหญ่ที่สุดก็ได้เกิดขึ้นมา  นั่นคือ  การพัฒนาพลังงานไทยอย่างแท้จริง  เมื่อ  Yanhee  Electricity  Authority  chose  a  site “การไฟฟา้ ยนั ฮ”ี   ทเ่ี รม่ิ ภารกจิ แรกบนสายนำ้ ปงิ   เทคโนโลยีอันทันสมัยสำหรับการผลิตทั้งไฟฟ้า  in Bang  Kruai  Subdistrict  on  the  west  bank อันยิ่งใหญ่ด้วยโครงการเขื่อนยันฮี  หรือ  พลังน้ำและไฟฟ้าพลังงานความร้อนถูกริเริ่ม  of  the  Chao  Phraya  River  in  Nonthaburi เขอ่ื นภูมพิ ลในปัจจบุ ันซึ่งตั้งอยูท่ ่ีจังหวดั ตาก กอ่ สร้างขนึ้ เพือ่ ใช้งานในประเทศไทย Province  for  the  construction  of  its  North ระหวา่ งการกอ่ สรา้ งเขอ่ื นภมู พิ ลอนั ยาวนาน  ส่วนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รัฐบาล  Bangkok  Power  Plant.  The  operation  of ความต้องการใช้ไฟฟ้าในเมืองหลวงได้เพิ่มชึ้น  ได้จัดตั้ง “การไฟฟ้าตะวันออกเฉียงเหนือ” ขึ้น  North  Bangkok  Power  Plant  began  in  1961 อย่างต่อเนื่อง  โรงไฟฟ้าพลังงานความร้อนที่  ในปี พ.ศ. 2505  เพื่อทำการผลิตไฟฟ้าป้อน  and  eliminated  the  power  shortage  situation ชานเมอื งกรงุ เทพฯ อยา่ ง “โรงไฟฟา้ พระนครเหนอื ”  พน้ื ทภ่ี าคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ทง้ั หมด  โดยเรม่ิ   in  Bangkok  and  Thon  Buri  once  and  for  all. จึงต้องเร่งก่อสร้างมารองรับความต้องการ  จากการสร้างเขื่อนอุบลรัตน์  กั้นลำน้ำพองใน  The  celebration  of  H.M.  the  King’s  birthday โดยการไฟฟ้ายันฮีได้เลือกพื้นที่ก่อสร้างใน  บรเิ วณทเ่ี รยี กวา่  “พองหนบี ” เขตจงั หวดั ขอนแกน่   anniversary  of  that  year  was  especially ตำบลบางกรวย  รมิ ฝง่ั ขวาของแมน่ ำ้ เจา้ พระยา  ขึ้นกอ่ น  glittering  as  a  result.  As  the  country’s  first บริเวณเชิงสะพานพระราม 6  จังหวัดนนทบุร ี โรงไฟฟา้ พลงั นำ้ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื   large-scale  thermal  power  scheme  involving นับเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาระบบไฟฟ้า  ไม่เพียงแค่กำเนิดขึ้นมาเพื่อสร้างกระแสไฟฟ้า  modern  power  technology,  the  North  Bangkok การไฟฟ้าฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย 039

เขื่อนภมู พิ ล ขณะกำลงั กอ่ สรา้ ง Bhumibol  Dam  under  construction



(ซา้ ย) ตราสญั ลักษณ์ของการไฟฟา้ ยันฮ ี การลกิ ไนท์  และ  การไฟฟา้ ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื   ซงึ่ ต่อมาผนวกรวม  กนั เปน็ การไฟฟ้าฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย (ขวา) การกอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ พระนครเหนอื   ทต่ี ำบลบางกรวย  จงั หวดั นนทบรุ ี (Left) Emblems  of  Yanhee  Electricity  Authority,  Lignite Authority  and  Northeast  Electricity  Authority  which subsequently  merged  to  become  the  Electricity Generating  Authority  of  Thailand  (EGAT) (Right) The construction  of  North  Bangkok  Power  Plant  in Bang  Kruai  Subdistrict,  Nonthaburi  Province ใหค้ วามสวา่ งไสวในวถิ ชี วี ติ ของพน่ี อ้ งชาวอสี าน  ผลิตกระแสไฟฟ้าจาก  3  หน่วยงานหลักให้ยิ่ง  จากปี พ.ศ. 2512  ถนนสาย “ไฟฟ้า”  เท่านั้น  แต่ยังก่อประโยชน์ในด้านอื่นๆ อีก มปี ระสทิ ธภิ าพ  เกดิ ความมน่ั คงและทรงคณุ คา่   เส้นหนึ่งได้ทอดยาวมาตามกาลเวลา  และ  นานัปการ  ทั้งเป็นน้ำต้นทุนสำหรับหล่อเลี้ยง  มากยิ่งขึ้น  โดยหน่วยงานใหม่นี้มีฐานะเป็น  หากมองย้อนกลับไปในเรื่องราวอันมากมาย  ไรน่ า  เปน็ แหลง่ เสาะหาจบั ปลาเพอ่ื การบรโิ ภค  รัฐวิสาหกิจตั้งแต่วันที่  1  พฤษภาคม  พ.ศ.  ก่อนหน้านั้น  ก็อาจเห็นรอยทางที่สว่างไสว  และเกดิ แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วพกั ผอ่ นหยอ่ นใจสำหรบั   2512  และมีนายเกษม  จาติกวณิช  ก้าวจาก  อยู่ด้วยเหตุเริ่มต้นจาก “แสงแรกแห่งสยาม”  ผคู้ น  ไมว่ า่ ในทอ้ งถน่ิ หรอื ผสู้ ญั จรมาเยอื นจาก  ผู้ว่าการการไฟฟ้ายันฮี  มาดำรงตำแหน่งเป็น  ที่ล้วนผสมด้วยเรื่องราวของประวัติศาสตร์  แดนไกลกต็ าม  สมดง่ั คำเปรยี บเปรยวา่   อา่ งเกบ็ นำ้   ผู้ว่าการการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย  ภาพอดีต  และวิถีชีวิตซึ่งดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง  ทง้ั หลายบนแผน่ ดนิ ทร่ี าบสงู นค้ี อื ผนื นำ้ แหง่ ชวี ติ   เป็นคนแรก ของพ่ีนอ้ งชาวไทย สำหรบั ผูค้ นบนถิ่นอีสานอย่างแทจ้ ริง การก่อเกิด กฟผ. จึงเปรียบเช่นเดียวกับ  ยิ่งไปกว่านั้น  แสงสว่างได้ฉายกระจ่าง  เมื่อกาลเวลาล่วงสู่ปี พ.ศ. 2511  ก้าว  สายไฟเส้นใหญ่ที่สร้างและนำพาพลังงานไป  ให้เห็นถึงปณิธานอันชัดเจนและแน่วแน ่ ย่างของการพัฒนาพลังงานในประเทศไทยก็  พฒั นาความเจรญิ ใหแ้ กผ่ คู้ นและผนื แผน่ ดนิ ไทย  ของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยที ่ ขยับข้ึนไปอกี ข้ันหน่งึ   เมอ่ื รฐั บาลได้ตรา “พระ  ได้ดยี ิง่ ขึ้น ดำเนนิ งานมายาวนาน  และยนื ยนั ไดด้ ว้ ยผลงาน  ราชบญั ญตั กิ ารไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย  โครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานไฟฟ้าเพื่อ  ว่าเป็นองค์กรของชาติที่มุ่ง “ผลิตไฟฟ้าเพื่อ  (กฟผ.)” ขึ้น  และได้ประกาศในราชกิจจา-  รองรับการพัฒนาทางเศรษฐกิจในทุกภาคส่วน  ความสุขของคนไทย” อยา่ งแท้จริง นเุ บกษาเมอ่ื วนั ท่ี 31 ตลุ าคม พ.ศ. 2511  โดย  ได้ขยายและเติบโตอย่างต่อเนื่อง  การศึกษา  ควบรวม 3 หนว่ ยงานรฐั วสิ าหกจิ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั   และพฒั นาเทคโนโลยดี า้ นพลงั งานไฟฟา้ ไมเ่ คย  การผลิตไฟฟ้าเข้าด้วยกันคือ  การไฟฟ้ายันฮี  หยุดนิ่ง  ทั้งสิ่งใหม่ที่กำลังก่อเกิดและสิ่งเก่าที่  การลกิ ไนท ์ และการไฟฟา้ ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื   ทอดยาวมานบั แตอ่ ดตี   รวมทง้ั องคค์ วามรแู้ ละ  ซึ่งหมายถึงการรวมกันของศักยภาพในการ  ทิศทางของการพฒั นาพลงั งาน 042 แสงแหง่ สยาม

Power  Plant  has  been  referred  to  as  the electricity  for  the  local  population.  Their With  EGAT’s  inception,  Thailand “Master  Plant”. reservoirs  also  serve  purposes  as  diverse started  to  build  up  and  weave  a  strong Also  in  1961,  H.M.  King  Bhumibol, as  irrigation,  fishery  and  local  tourism - truly modern  network  of  power  generation  and accompanied  by  H.M.  Queen  Sirikit, providing  the  water  of  life  for  the  people. transmission  facilities  to better  drive  the graciously  presided  over  the  foundation Thailand’s  electricity  development advances  of  the  people  and  the  country. stone  laying  ceremony  of  Bhumibol  Dam reached  another  major  milestone  when  the In  its  operation,  EGAT  has  accumulated and  Power  Plant  on  24  June  of  that  year. Electricity  Generating  Authority  of  Thailand much  knowledge  and  expertise  with  which It  could  therefore  be  said  that  1961  marked (EGAT)  was  established  on  1  May  1969 new  challenges  in  electricity  are  met. the  year  Thailand  entered  a  new  chapter following  the  enactment  of  the  Electricity The  path  of  electricity  has  come  a of  power  development,  when  both  modern Generating  Authority  of  Thailand  Act  in long  way  since  1969,  and  even  longer thermal  and  hydroelectric  power  technologies October  1968.  By  merging  the  three  main considering  its  origin  in  bygone  era.  It  is at  the  time  were  introduced  into  the  country. regional  state-owned  generating  authorities - a  path  of  light,  one  that  shines  out  with In  the  northeast,  the  government  set Yanhee  Electricity  Authority,  Lignite  Authority determination  to  the  whole  nation.  In  the up  the  Northeast  Electricity  Authority  in  1962 and  Northeast  Electricity  Authority - EGAT same  fashion,  EGAT  is  determined,  with to  generate  electricity  for  the  entire  region became  the  sole  state  enterprise  responsible proven  past  performance,  to  provide  efficient, starting  with  the  construction  of  Ubol  Ratana for  electricity  generation  and  transmission  for reliable  and  affordable  electricity  for  the  true Dam  in  Khon  Kaen  Province. the  whole  country.  Kasame  Chatikavanij,  then happiness  of  the  Thai  people. The  hydroelectric  facilities  in  northeastern General  Manager  of  the  Yanhee  Electricity Thailand  are  not  limited  to  generating Authority,  became  EGAT’s  first  General  Manager. การไฟฟ้าฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทย 043

แสงแห่ง ความสุข The Light of Happiness



แสงแห่งความสุข จุดเริ่มต้นของแสงสว่าง  :  จากคนสร้างไฟ  ไปสู่ผองชน การเดินทางของกระแสไฟฟ้าจากแหล่ง  สิ่งที่เรียกกันว่าความสะดวกสบายหรือ  ซง่ึ มหี นา้ ทข่ี ดุ และลำเลยี งถา่ นหนิ ภายในเหมอื ง  กาํ เนดิ   กระจายไปตามโครงขา่ ยสายสง่ สชู่ วี ติ   ความเจริญ  หรือแม้แต่คำว่า  การพัฒนา  จะต้องปีนป่ายพาตัวเองขึ้นไปตามบันไดของ  ของผคู้ น  ลว้ นเตม็ ไปดว้ ยเรอ่ื งราวทน่ี า่ สนใจ  ก็ตาม  หาได้เกิดขึ้นจากความว่างเปล่า  หาก  รถบรรทุก  ที่มีขนาดใหญ่มหึมา  สูงมากกว่า  ค้นหา  เรื่องของ “คนสร้างไฟ”  อันเป็นการ  ต้องอาศัยแรงกาย  แรงใจ  และพลังสมอง  3 เมตร  และหนักถึง 77 ตัน  เพื่อลงไปสู่งาน  งานและชวี ติ ของคนสามญั ผหู้ นง่ึ   ซง่ึ ทาํ หนา้ ท่ ี ของคนสรา้ งไฟ  ซง่ึ นน่ั อาจหมายถงึ การเดนิ ทาง  ที่รออยู่ขา้ งล่าง อยู่ในส่วนต่างๆ ทั่วทุกภูมิภาค  เช่น  การทํา  อันยาวไกลของคนที่ทำงานเพื่อผลิตและส่งต่อ  ทุกๆ ตารางเมตรของพื้นที่ซึ่งกว้างกว่า  ถ่านหินในเหมืองที่อยู่ลึกลงไปจากพื้นผิวดิน  กระแสไฟฟ้ามาสูท่ ุกภาคสว่ นของแผน่ ดนิ 135 ตารางกิโลเมตรของเหมืองแม่เมาะ  ล้วน  กวา่ รอ้ ยเมตร  การตรวจบาํ รงุ รกั ษาสภาพเขอ่ื น  ใตข้ มุ เหมอื งของแผน่ ดนิ ในอำเภอแมเ่ มาะ  แทรกซ่อนอยู่ด้วยถ่านหินลิกไนต์สีดำเมื่อม  ใหญก่ ลางแดดจดั จา้   การนาํ โครงเหลก็ ไปตดิ ตง้ั   จังหวัดลำปาง  คือพื้นที่หลักแห่งหนึ่งที่ฉายชัด  ว่าไปก็อาจเหมือนกับการเล่นเกมหาสมบัติกัน  เสาไฟฟา้ แรงสงู บนสนั เขาสงู   กลางปา่ ดง  หรอื   ถงึ ภาพงานของคน กฟผ.  ทก่ี รำงานหนกั อยใู่ น  เพยี งแตว่ า่ สมบตั นิ น้ั เปน็ แรธ่ าตจุ รงิ ๆ ทม่ี คี ณุ คา่   แมแ้ ตใ่ นหอ้ งควบคมุ ของโรงไฟฟา้ ซง่ึ เตม็ ไปดว้ ย  เหมืองลิกไนต์  เพื่อให้ก้อนถ่านหินเหล่านั้น  ตอ่ ผคู้ นทง้ั แผน่ ดนิ   ทง้ั มจี ำนวนมากมายขนาด  จอภาพและแผงหน้าปัดมากมาย ได้กลายเป็นเชื้อเพลิงสำหรับผลิตกระแสไฟฟ้า  ที่เรียกว่าต่อให้ขุดกันทั้งวันทั้งคืน  เป็นเดือน  กวา่ ไฟฟา้ จะแปรเปลย่ี นกลายเปน็ ความสขุ   ในพื้นทภ่ี าคเหนือ เป็นปีก็ไม่มีวันหมดได้ในเวลาอันสั้น  การขุด สำหรบั ผคู้ น  ลว้ นตอ้ งผา่ นการทำงานหนกั ของ  ยง่ิ ขา้ งบนสวา่ งไสวและตอ้ งการไฟฟา้ มาก  ตักถ่านหินต้องดำเนินไปไม่มีวันหยุด  ผ่าน  คนจำนวนหนง่ึ   คอื   คนของการไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ   เท่าไร  คนข้างล่างในเหมืองลึกยิ่งต้องทำงาน  ฤดูกาลที่หมุนเวียนจากร้อนระอุ  ฝนกระหน่ำ แห่งประเทศไทย (กฟผ.)  รุ่นแล้วรุ่นเล่า  ใน  หนักอย่างไม่หยุดหย่อนมากเท่านั้น  งานของ  กระทั่งหนาวเหน็บ  ว่ากันว่าในฤดูฝน  การ  หลากหลายสายงานทล่ี ว้ นอยเู่ บอ้ื งหลงั การสรา้ ง  เหมืองไม่มีวันหยุด  มีงานทุกวัน  วันละ 3 กะ  ทำงานของคนเหมืองยิ่งหนักขึ้นหลายเท่าตาม  ให้เกิดไฟฟ้าและการส่งไฟฟ้านั้นไปยังผู้คนที่  กะละ 8 ชั่วโมง  เวียนไปในชีวิตคนเหมือง  ความเละเทะของดิน  ยิ่งเมื่อลมหนาวมาเยือน ต้องการใช้ แม่เมาะและหมายรวมไปถึงเหมืองลิกไนต ์ ทั้งหุบล้วนห่มคลุมด้วยหมอกจัดอันเลือนราง แน่นอนว่า  มันไม่ได้รวดเร็วง่ายดาย  แหง่ อืน่ ในเมืองไทย และอากาศเยียบเย็นกรดี ผวิ เหมือนการปดิ เปิดสวิตชเ์ ครอ่ื งใช้ไฟฟา้ ถ่านหินที่ทับซ้อนอยู่ในชั้นดินของพื้นที ่ ทวา่   เพอ่ื ความสวา่ งไสวทม่ี อิ าจขาดหว้ งได้  ทว่า  เมื่อถึงวันที่ใครสักคนในดินแดน  นบั พนั ไรข่ องเหมอื งแมเ่ มาะ  เมอ่ื ถกู นำมาเปน็   คนสร้างไฟจึงต้องทุ่มเทด้วยหัวใจที่เสียสละ  ห่างไกลได้เห็นแสงไฟสว่างไสวพร้อมกับชีวิต  เชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้า  ก็ปฏิเสธ  และรบั ผิดชอบ ที่ดีขึ้น  รอยยิ้มเปี่ยมสุขจึงบังเกิดขึ้นทั้งกับคน  ไม่ได้ว่าล้วนคือผลงานหยาดเหงื่อของคนงาน  งานในเหมืองลิกไนต์ยากเย็นเช่นไร  เมื่อ  ทเ่ี ปน็ ผคู้ น้ หา  คนผสู้ รรคส์ รา้ งใหเ้ กดิ แสงสวา่ ง  เหมอื ง หนั มามองถงึ ชวี ติ ของชาวเขอ่ื นกล็ ว้ นกา้ วคกู่ นั ไป  และคนทก่ี ำลงั ใชไ้ ฟฟา้ เปน็ หนทางกา้ วไปสชู่ วี ติ   เหมอื งแมเ่ มาะไมม่ วี นั หลบั ใหล  แตม่ ชี วี ติ   ไมแ่ ตกตา่ ง  เชน่ เดยี วกบั เครอ่ื งใชไ้ มส้ อยทว่ั ไป  ทด่ี ีขน้ึ และตน่ื ตวั อยตู่ ลอดเวลา  ทกุ ๆ วนั  คนงานเหมอื ง  เมอ่ื สรา้ งขน้ึ   เกดิ การใชง้ านแลว้   ยอ่ มตอ้ งเสอ่ื ม  046 แสงแห่งสยาม

The  Origin  of  the  Light: From  Power  People  to  the  Public The  journey  of  electricity  from  its  everyone  smiles.  The  people  working  behind Mae  Moh  never  sleeps.  It  is  alive  and sources  to  the  people’s  lives  is  fascinating.  the  scene  are  content.  The  customers  whose active  round  the  clock.  Coal  miners  and It  is  a  journey  that  starts  with  the  “power  lives  got  better  because  of  electricity  are electricity  workers  are  constantly  on the people”:  workers  toiling  in  coal  mines  over  happy. move,  braving  harsh  conditions  to  create a  hundred  meters  deep,  those  in  power  Beneath  the  lignite  mine,  in  Mae the  starting  point  of  electricity. stations’  high  tech  control  rooms,  and  more. Moh  District,  Lampang  Province,  are  EGAT Life  in  hydroelectric  dams  is  equally Electricity  is  a  product  of  long  and personnel  working  hard  to  turn  these  coals strenuous.  Although  most  operations  are strenuous  works  by  generations  working into  fuels  to  generate  electricity  for  the now  computerized,  a  large  number  of for  the  Electricity  Generating  Authority  of North.  The  more  the  electricity  is  needed manpower  is  still  required  to  maintain Thailand  (EGAT). above,  the  harder  the  people  below  will hydro  power  plants.  Fastidious  maintenance Works  that  are  not  as  smooth  as  the have  to  work.  The  mine  works  non-stop work  is  of  utmost  importance.  A small proverbial  flow  of  electricity. everyday  in  three  8-hour  shifts.  This  is mistake  may  cause  incalculable  damage. Nevertheless,  once  electricity  illuminates, true  for  all  lignite  mines  in  Thailand. In  addition  to  overseeing  power การไฟฟา้ ฝา่ ยผลิตแห่งประเทศไทย 047

(ซ้าย) เข่อื นศรีนครินทร ์ จงั หวดั กาญจนบุรี (ขวา) เหมืองถา่ นหิน  ทอี่ ำเภอแม่เมาะ  จังหวดั ลำปาง (Left) Srinagarind  Dam  in  Kanchanaburi  Province (Right) Mae  Moh  lignite  mine  in  Mae  Moh  District, Lampang  Province สภาพไปตามกาลเวลาและห้วงอายุของการ  กระแสไฟฟ้าซึ่งคนสร้างไฟผลิตขึ้นมานั้น  แลว้ กต็ าม  หากแตส่ ยามยคุ ใหมห่ รอื ประเทศไทย  ทำงาน  เขื่อนทุกเขื่อนก็ต้องมีการตรวจสภาพ  กว่าจะกระจายไปสู่ผู้คนทั่วแผ่นดิน  ล้วนต้อง  ในสมัยโลกไร้พรมแดนนี้  พัฒนาการทาง  มกี ารซอ่ มบำรงุ รกั ษา  อกี ทง้ั การดแู ลโรงไฟฟา้   ผ่านการทำงานวางสายส่งไฟฟ้าจากแหล่งผลิต  เศรษฐกจิ และสงั คม  ลว้ นกลา่ วไดว้ า่ เกย่ี วเนอ่ื ง  ที่มีขนาดใหญ่ยังต้องใช้คนสร้างไฟจำนวนมาก  ไปยงั ผใู้ ชไ้ ฟฟา้   ลว้ นตอ้ งบกุ ปา่ ฝา่ ดงไมแ่ ตกตา่ ง  กบั พฒั นาการดา้ นพลงั งานไฟฟา้ อยา่ งแนบแนน่   ในการใสใ่ จดูแล กบั การเดนิ ปา่ ของพรานไพรสมยั กอ่ น  บางแหง่   โลกสมยั ใหมท่ ีข่ บั เคลือ่ นไดด้ ว้ ยการผสมผสาน  ปัจจุบันถึงแม้ปฏิบัติการต่างๆ จะควบคุม  อาจง่ายดาย  บางแห่งก็มากมายไปด้วยนานา ของภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรมนั้น  การทำงานดว้ ยระบบคอมพวิ เตอรอ์ ยา่ งทนั สมยั   อปุ สรรค ไฟฟา้ นับเปน็ สิง่ จำเปน็ ในลำดบั ต้นๆ แต่เมื่อต้องการการซ่อมบำรุงแก้ไข  เหล่านี ้ แดนดอยที่ขวางกั้นหนทางจากโรงไฟฟ้า  พฒั นาการดา้ นพลงั งานไฟฟา้ มสี ว่ นผลกั ดนั   ลว้ นตอ้ งใชค้ นเขา้ ไปดแู ลอยา่ งถถ่ี ว้ น  งานหนกั   กับโรงงานและบ้านเรือนนั้น  ใช่เพียงปราการ  การเปลี่ยนแปลงในมิติอื่นๆ  เช่น  การแพทย์  ของพวกเขาอยตู่ รงน้ี ธรรมชาตเิ ทา่ นน้ั   แตค่ อื สง่ิ พสิ จู นค์ วามตง้ั ใจและ  และสาธารณสขุ   การคมนาคมขนสง่   การบรกิ าร  นอกจากการดูแลระบบให้โรงไฟฟ้าของ  ฝมี อื ของคนเหลา่ น้ไี ดอ้ ย่างดี เทคโนโลยกี ารสอ่ื สาร  และอน่ื ๆ นานปั การ เขื่อนสามารถทำงานผลิตไฟฟ้าได้อย่างม ี เชน่ นน้ั ชวี ติ ของคนสรา้ งไฟ  ทง้ั ใตเ้ หมอื งลกึ   หากเราเรียกสิ่งเหล่านี้ว่าความเจริญ  ประสิทธิภาพแล้ว  ชาวเขื่อนของ กฟผ. ยัง  ในเขื่อนใหญ่โต  ในโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่  หรือ  ก้าวหน้าอันนำมาซึ่งชีวิตที่ดีกว่าเดิมแล้ว  ต้องทำหน้าที่ประสานงานกับกรมชลประทาน  บนสายส่งไฟฟ้าแรงสูงต่างล้วนแลกมาด้วย  ครั้นเมื่อมองย้อนกลับไป  เราไม่เพียงจะเห็น  ในการวางแผนและดำเนินการเก็บและปล่อย  ความยากลำบาก ถึงพัฒนาการของรัฐวิสาหกิจของชาติอย่าง  น้ำอย่างสอดคล้องกับความต้องการของพี่น้อง  นน่ั อาจเปน็ จดุ หมายเดยี วกนั   เพยี งเพอ่ื ให ้ กฟผ. เท่านั้น  แต่ยังชัดเจนถึงเรื่องราวของ  เกษตรกร  รวมถึงการปอ้ งกนั อทุ กภยั อกี ดว้ ย ชวี ิตผอู้ ่ืนได้สัมผสั ถงึ สิ่งทด่ี ีขึ้น  การงานรวมถึง  การพัฒนาประเทศอันมีพลังงานไฟฟ้าเป็น  งานของคนสร้างไฟนั้นประกอบด้วย  ชวี ติ ของพวกเขากต็ า่ งพรอ้ มจะดำเนนิ เคยี งคไู่ ป  จุดผลักดันที่สำคัญ  แสงแห่งความเจริญนี้  หลายส่วนงาน  อาทิ  งานพัฒนาแหล่งผลิต อยา่ งเรยี บงา่ ย  ตราบเทา่ ทก่ี ระแสไฟฟา้ ยงั เปน็   ได้แสดงให้ประจักษ์อย่างมั่นคงยาวนานกว่า  พลังงานไฟฟ้า  งานเชื้อเพลิง  งานผลิตไฟฟ้า  สงิ่ จำเปน็ ต่อชวี ิตและการพฒั นาบนผืนแผน่ ดิน  สท่ี ศวรรษแลว้ ที่เห็นได้ชัดจากโรงไฟฟ้าพลังน้ำจากเขื่อน  แห่งนี้ รากฐานความมน่ั คงของไฟฟา้ ไดเ้ รม่ิ ตน้ ขน้ึ   โรงไฟฟา้ กงั หนั กา๊ ซ  และโรงไฟฟา้ พลงั ความรอ้ น    จากการกอ่ ตง้ั การไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย  ร่วม  รวมทั้งอีกหลายระบบผลิตที่ใช้เชื้อเพลิง  หรือ กฟผ. เมื่อปี พ.ศ. 2512  และก้าวหน้า  แตกต่างกัน  สุดท้ายคืองานระบบส่งที่เต็มไป  แสงสว่างแห่งความเจริญ เตบิ โตเรอ่ื ยมา  ดว้ ยระบบบรหิ ารจดั การทไ่ี ดร้ บั   ด้วยความยากลำบากในงานไมแ่ ตกต่างกัน การยกย่องว่าลำ้ หน้าทส่ี ุดในยคุ นั้น แม้การเดินทางของกระแสไฟฟ้าใน  เมอื งไทยจะผา่ นกาลเวลามากกวา่ หนง่ึ ศตวรรษ  048 แสงแห่งสยาม