คู่มือการอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ - อักษรธรรมอีสาน

คู่มอื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน ค่มู อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน ตวั อยา่ งการใชพ้ ยญั ชนะตวั เตม็ คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน กวา้ ง d dk: \" กฺวาฺง กวา้ ง - -koq ขานฺอฺย ขา้ นอ้ ย กระผม, ดิฉนั 8 8yo คฺน คนั คร้ัน, รู้สึกคนั S S\\U ฆฺอง ฆอ้ ง เครื่องดนตรี ' 'A: งฺว งวั โค, ลาดบั ที่ ๕ 0 0y\"dUo จฺงกฺอน จงั กร จงกลนี, ดอกบวั C C g]uPฃ ฉะเลฺียฺง เสลียง เฉลียง = = g] ชะเล ชะเล ทะเล ~ ๔๐ ~ ~ 40 ~

คู่มอื การอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน ค่มู ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล ฌ ฌkN ฌาฺน ฌาน การเพ่ง แ แkช ญาฺน ณาณ ความรู้ช้นั สูง ฏ ฏudk ฏีกา ฏีกา ฎีกา ฯ ฯkopu ฐานีย ฐานียะ เมือง ฐ ฐkช ฐาฺน ฐาน ที่ต้งั f fks ฑาห ดาหะ ความเร่าร้อน < g<kA 1 เฒา เฒ่า แก่ชรา I gIช เณฺน เณร สามเณร 1 คานี ้นิยมเขียนด้วยอกั ษร ถ เชน่ g5kA = เถา้ ตวั ฒ ไม่ปรากฏใชเ้ ป็นพยญั ชนะตน้ ส่วนใหญ่จะใชเ้ ป็นตวั สะกดในคาภาษาบาลี ~ ๔4๑1~~

ค่มู ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คู่มือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล 9 9A\" ตฺง ตง สิ้น, ถี่ 5 5P: ถฺวฺย ถวาย มอบให้ m mkๆ ทาฺม ทาม ที่ราบโล่ง T WTy\" ธฺรัง ธะรัง แผน่ ดิน o OP นาฺย นาย ยาย x xDy9^ ปักฺ ตู ปักตู ประตู z gzyF เผฺฑ เผต ผ,ี เปรต r rU,zU พฺอมผฺอ พอ้ มผอ่ เห็นลิบๆ 4 4bdk_ ภิกฺขา ภิกขา อาหาร , ,kP มาฺย มาย คลี่คลาย p pDy ยฺก ยกั ผกู ~ ๔๒ ~ ~ 42 ~

คู่มอื การอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คูม่ ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล i giy\"Gแ เรฺงโญ เร็งโญ พระราชา ] ]AF=:A ลฺฑชฺว ลดชว่ั ตาย ; ;Dy วฺอ วอก ลิง l lAk\" ช สฺงาฺน สงสาร การเวยี นวา่ ย s sPy' หฺยง หยงั อะไร, ทาไม > Gv>kN โอฬาฺน โอฬาร ใหญ่โตมาก v v\"9A \"A อฺงตฺง อ่งต่ง เปล่งปลง่ั f fkP ฑาฺย ดาย เปล่า x xky ปา ปาก พดู , เจรจา / /yN ฝนฺ ฝ่ัน กลมเกลียว ~~ 4๔3๓ ~~

ค่มู ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คมู่ ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล a a6o ฟุน ฟุน โกรธเป็นไฟ V GVๆ โฮฺม โฮม ชุมนุม 2 2kๆ อฺยาฺม อยาม เยยี่ มเยอื น ศ Wศu ศฺรี ศรี สิริ, ความเจริญ 3 3k=k ฤๅชา ฤๅชา เล่ืองลือ ข้อสังเกต - พยญั ชนะตวั f (ฑ) ซ่ึงจดั อยใู่ นหมวดพยญั ชนะวรรคน้นั สาหรับใชเ้ ขียน คาภาษาบาลี หรือคาไทยที่ยมื มาจากภาษาบาลี เช่น fkd (ฑากะ = ผกั ดอง), fYl (ฑงั สะ = เหลือบ) เป็นตน้ ส่วน f (ฑ) ท่ีเพิ่มเขา้ มาภายหลงั น้นั เพื่อใชเ้ ขียนคาในภาษาทอ้ งถ่ินอีสานท่ีออกเสียง ด เช่น f\"A (ดง้ = กระดง้ ), f'U (ด่อง = ฟอก) เป็นตน้ ~ ๔๔ ~ ~ 44 ~

คู่มอื การอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คมู่ อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน - พยญั ชนะตวั [ (ป) ซ่ึงจดั อยใู่ นหมวดพยญั ชนะวรรคน้นั ปกติใชเ้ ขียนคา ที่ออกเสียง ป หรือ บ กไ็ ด้ ตวั ป เช่น [kN (ป้ าน = ก้นั , ปิ ด) ตวั บ เช่น c[N (แบ่น = เลง็ ) เป็นตน้ ภายหลงั เม่ือเพิ่มตวั [ (ป) หางยาวมาแลว้ ก็ มกั ใชต้ วั ป หางยาวแทนตวั [ (ป) ในพยญั ชนะวรรค เช่น [{A (ปบ = เร่ง) และนาเอาตวั [ (ป) ในพยญั ชนะวรรค มาเขียนคาที่ออกเสียงตวั บ เช่น [ (บุ = ลุย, ฝ่ าไป) เป็นตน้ - พยญั ชนะ ๙ ตวั ไดแ้ ก่ S (ฆ) C (ฉ) ฌ (ฌ) แ (ญ) ฏ (ฏ) ฯ (ฐ) < (ฒ) I (ณ) > (ฬ) นิยมเขียนคาภาษาบาลีเป็นส่วนใหญ่ ไม่นิยมใชเ้ ขียน คาภาษาถ่ินอีสาน - พยญั ชนะตวั C (ฉ) เวลาจะเขียนคาภาษาถ่ินมกั ใชพ้ ยญั ชนะตวั l (ส) แทน - พยญั ชนะตวั = (ช) ใชแ้ ทนเสียง ช เม่ือใชเ้ ขียนคาภาษาบาลี และใชแ้ ทนเสียง ซ เม่ือใชเ้ ขียนคาภาษาถิ่นอีสาน - พยญั ชนะท่ีใชแ้ ทนไดท้ ้งั เสียงสระและพยญั ชนะ เป็นอกั ษรที่เรียกวา่ ก่ึงสระก่ึง พยญั ชนะ มี ๔ ตวั ไดแ้ ก่ p (ย) ; (ว) v (อ) 3 (ฤ) p (ย) ใชแ้ ทนสระ เอีย, ; (ว) ใชแ้ ทนสระ อวั , v (อ) ใชแ้ ทนสระ ออ, 3 (ฤ) ใชแ้ ทนสระ เออ หรือสระ อือ ~ ๔๕ ~ ~ 45 ~

ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน คูม่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน - พยญั ชนะตวั 8 (ค) ใชเ้ ขียนแทนตวั d (ก) ไดโ้ ดยทว่ั ๆ ไป ตวั 8 (ค) น้ี ชาวมอญออกเสียงเป็น เกยี้ ะ (ก + เอียะ) ชาวลา้ นนาออกเสียงเป็น ก๊ะ (ก + อะ) ส่วนชาวอีสานออกเสียงเป็น คะ (ค + อะ) แต่ยงั คงเขียนรูป ค แทน ก เช่น 8Y (ก)็ คาๆ น้ี เป็นตวั อยา่ งที่แสดงใหเ้ ห็นวา่ อกั ษรธรรมลา้ นนาน้นั พฒั นามาจากอกั ษร มอญ - พยญั ชนะ m (ท) กบั = (ช) ใชแ้ ทนกนั ได้ เช่น m g] (ทะเล) เป็น = g] (ชะเล), cm| (แทแ้ ล) เป็น c=| (แชแล), mk: i;9u Wศgu dXW9 (ทวารวดีศรีเกษตร), เป็น =k: i;9u Wu ศgu dXW9 (ชวารวดีศรีเกษตร) เป็นตน้ และคาวา่ ทวา ชวา น้ีพบในจารึก แสดงวา่ การใช้ ท กบั ช แทนกนั น้ี ใชม้ านาน หลายศตวรรษ - ตวั i (ร) น้ี ส่วนใหญ่ชาวอีสานจะออกเสียงเป็น V (ฮ) เช่น iP N (เรียน) เป็น VP N (เฮียน), i^ (รู้) เป็น V^ (ฮู)้ เป็นตน้ แต่ในการบนั ทึกน้นั จะมีท้งั เสียง ร และเสียง ฮ เช่น giyG\" แ (เร็งโญ ซ่ึงมาจากคาภาษาบาลีวา่ รญฺโญ แปลวา่ พระราชา), i:, (ฮ่วม แปลวา่ ร่วม) เป็นตน้ ~ ๔๖ ~ ~ 46 ~

คมู่ ือการอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คู่มอื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน แบบฝึ กทบทวนความจา ๑. จงยกตวั อยา่ งการใชพ้ ยญั ชนะตน้ มา ๖ คา พร้อมคาถ่ายถอด คาอ่าน และคาแปลมา ดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล d dk: \" กฺวาฺง กวาง กวา้ ง ~~4๔7๗ ~~

ค่มู อื การอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คู่มอื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน ๒. จงเขียนคาตอ่ ไปน้ีดว้ ยอกั ขรวธิ ีอกั ษรธรรมใหถ้ กู ตอ้ ง บอกคาถา่ ยถอด และคาแปล มาดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล d กวาง 8 คนั S ฆอ้ ง = ชะเล ๓. รูปพยญั ชนะ f (ฑ) f (ด) และ [ (บ) [ (ป) มีวธิ ีใชต้ ่างกนั อยา่ งไร ตอบ ~ ๔๘ ~ ~ 48 ~

คมู่ อื การอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คู่มอื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน รปู พยญั ชนะตวั เฟ้ื อง หรอื ตวั หอ้ ย นอกจากพยญั ชนะหลกั ท้งั ๓ กลุ่มดงั กล่าวขา้ งตน้ แลว้ ยงั มีพยญั ชนะของอกั ษรธรรม อีสานอีกกลุ่มหน่ึง ซ่ึงใชส้ าหรับเป็นตวั สะกด แต่บางคร้ังกใ็ ชเ้ ป็นพยญั ชนะตน้ ไดเ้ ช่นกนั พยญั ชนะกลุ่มน้ีภาษาพ้ืนเมืองเรียกวา่ “ตวั เฟ้ื อง” หรือ “ตวั หอ้ ย” คลา้ ยตวั เชิงของอกั ษรขอม มี ลกั ษณะรูปอกั ษรท่ีแตกต่างไปจากพยญั ชนะตวั เตม็ ขา้ งตน้ อยา่ งสิ้นเชิง ยกเวน้ ตวั เฟ้ื องบางตวั ที่ ใชเ้ ป็นตวั สังโยคหรือตวั ซอ้ นคาที่มาจากภาษาบาลี จะมี ๒ รูป คือรูปเหมือนเดิม แต่ใชต้ วั เลก็ และรูปท่ีต่าง พยญั ชนะกลุ่มน้ีมีจานวน ๒๒ รูปอกั ษร โดยแบ่งออกเป็น ๒ กลุ่ม ดงั น้ี กลุ่มท่ี ๑ ใชส้ าหรับเขียนสะกดทว่ั ไป โดยเฉพาะใชเ้ ขียนภาษาพ้นื เมือง ที่บนั ทึกสรรพ ตาราต่าง ๆ เช่น ตารายา ตาราโหราศาสตร์ และวรรณคดีเป็นตน้ มีจานวน ๑๓ รูป เวลาจะใช้ เขียน จะเขียนไวใ้ ตบ้ รรทดั ตรงกบั ตวั ที่สะกด \\¯ \" น¯ ¯ { B¯ ¯ q , ¯P งะ นะ ปะ มะ ยะ W ¯ ¯| , ¯ } ¯ X ¯ฮ ¯ Z ระ ละ สะ อะ อฺย หมายเหตุ - ตวั \\ (ง) เฟ้ื องน้ี ท่านเรียกวา่ ไมห้ องบา้ ง ไมอ้ งั แล่นบา้ ง ใชว้ างไวข้ า้ งบน พยญั ชนะตน้ ส่วนตวั \" (ง) เฟ้ื องน้ี ท่านเรียกวา่ ไมร้ องบา้ ง ไมต้ ีนงอบา้ ง ใช้ วางไวข้ า้ งล่างพยญั ชนะตน้ ตวั เฟ้ื องท้งั ๒ ตวั น้ี เวลาเขียนกด็ ูความเหมาะสมกบั สระ ~ ๔๙ ~ ~ 49 ~

ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คูม่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ถา้ สระอยลู่ ่างกใ็ ชต้ วั \\ เช่น 06\\ (จุง = จง) ถา้ สระอยบู่ นกใ็ ชต้ วั เ\" ช่น 0b\" (จิ่ง = จึง) เป็นตน้ - ตวั N (น) เฟ้ื อง โดยปกติใชเ้ ป็นตวั สะกดเท่าน้นั แต่ในบางกรณีสามารถนามา เป็นพยญั ชนะตน้ ได้ แต่เนื่องจากเป็นตวั เฟ้ื อง เพราะฉะน้นั กค็ งวางไวต้ าแหน่งเดิม เช่น w N (ไน = หลา) จะอธิบายรายละเอียดในตอนวา่ ดว้ ยสระ (ตวั น เมื่อประสม กบั สระต่างๆ) - ตวั { (บ) เฟ้ื องน้ี ใชส้ ะกดไดท้ ้งั คาที่สะกดดว้ ย บ และ ป เช่น d{y (กฺบั = ดว้ ย), dy{ (กปั = ระยะเวลาที่ยาวนาน) เป็นตน้ - ตวั ๆ (ม) เฟ้ื อง ใชเ้ ป็นตวั สะกดในคาภาษาถ่ิน เช่น -kๆ (ขาม = เกรง, กลวั ) ใชเ้ ป็นตวั ตามในคาภาษาบาลี เช่น T,ๆ (ธมฺม = ธรรม) เป็นตน้ - ตวั q, P (ย) เฟ้ื อง ท้งั สองน้ี ยงั ไม่พบขอ้ แตกต่าง พบการใชส้ ลบั กนั ไปมาท้งั แบบมีหยกั และไม่มีหยกั เช่น WzPk, Wzqk (ผญา = ปัญญา), f:P, f:q (ดว้ ย = กบั ) เป็นตน้ - ตวั W (ร) เฟ้ื องน้ี บางท่านเรียก ไมโ้ ก่มหนา้ บา้ ง เรียกตวั โอพระบา้ ง ใชส้ าหรับ เป็นตวั สะกดและวางไวห้ นา้ พยญั ชนะตน้ เช่น WxgmX (ประเทส = เมือง), Wrqk (พระยา = ช้นั ยศขนุ นาง) เป็นตน้ - ตวั |, } (ล) เฟ้ื อง ท้งั สองน้ี ยงั ไม่พบขอ้ แตกต่างการใช้ พบการใชส้ ลบั กนั ไป มาท้งั แบบหางส้ันและหางยาว แต่พบการใชห้ างส้ันมากกวา่ หางยาว ~ ๕๐ ~ ~ 50 ~

คู่มือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน - ตวั X (ส) เฟ้ื องน้ี ใชส้ าหรับสะกดในคาภาษาถ่ิน หรือคาที่ยมื มาใชจ้ ากภาษาอ่ืน - ตวั U (อ) เฟ้ื องน้ี ใชส้ าหรับในคาท่ีมีตวั สะกด เช่น ,Uf (มอด = แมลง) แต่ ถา้ ไม่ตวั สะกดจะใชน้ ิคหิต “ Y “ แทน เช่น ,Y (มอ = หมอดู) เป็นตน้ - ตวั Z (อฺย) เฟ้ื องน้ี ใชแ้ ทนเสียงสระออ สะกดดว้ ยแม่เกย เช่น 0Z (จอ้ ย = เจี๊ยบ, เฉียบ) =Z (ชอ้ ย = งาม, เบิกบาน) เป็นตน้ ~ ๕๑ ~ ~ 51 ~

ค่มู อื การอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน แบบฝึ กเขยี นพยญั ชนะตวั เฟื้ องกล่มุ ที่ ๑ \\ =ง \\ .............................................................................................................................................................. \\ .............................................................................................................................................................. \\ .............................................................................................................................................................. \\ .............................................................................................................................................................. \\ .............................................................................................................................................................. ง =ง ง .............................................................................................................................................................. ง .............................................................................................................................................................. ง .............................................................................................................................................................. ง .............................................................................................................................................................. ง .............................................................................................................................................................. ฯ =น ฯ .............................................................................................................................................................. ฯ .............................................................................................................................................................. ฯ .............................................................................................................................................................. ฯ .............................................................................................................................................................. ฯ .............................................................................................................................................................. ~ ๕๒ ~ ~ 52 ~

คูม่ อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน ค่มู ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน { =ป { .............................................................................................................................................................. { .............................................................................................................................................................. { .............................................................................................................................................................. { .............................................................................................................................................................. { .............................................................................................................................................................. ๆ =ม ๆ .............................................................................................................................................................. ๆ .............................................................................................................................................................. ๆ .............................................................................................................................................................. ๆ .............................................................................................................................................................. ๆ .............................................................................................................................................................. q=ย ย .............................................................................................................................................................. ย .............................................................................................................................................................. ย .............................................................................................................................................................. ย .............................................................................................................................................................. ย .............................................................................................................................................................. โ=ร ~ ๕๓ ~ ~ 53 ~

ค่มู ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คมู่ อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน โ .............................................................................................................................................................. โ .............................................................................................................................................................. โ .............................................................................................................................................................. โ .............................................................................................................................................................. โ .............................................................................................................................................................. ]=ล | .............................................................................................................................................................. | .............................................................................................................................................................. | .............................................................................................................................................................. | .............................................................................................................................................................. | .............................................................................................................................................................. }=ล } .............................................................................................................................................................. } .............................................................................................................................................................. } .............................................................................................................................................................. } .............................................................................................................................................................. } .............................................................................................................................................................. X=ส X .............................................................................................................................................................. X .............................................................................................................................................................. X .............................................................................................................................................................. X .............................................................................................................................................................. ~ ๕๔ ~ ~ 54 ~

ค่มู ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คมู่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน X .............................................................................................................................................................. U=อ U .............................................................................................................................................................. U .............................................................................................................................................................. U .............................................................................................................................................................. U .............................................................................................................................................................. U .............................................................................................................................................................. Z = อยฺ Z .............................................................................................................................................................. Z .............................................................................................................................................................. Z .............................................................................................................................................................. Z .............................................................................................................................................................. Z .............................................................................................................................................................. ~ ๕๕ ~ ~ 55 ~

ค่มู ือการอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คมู่ ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน แบบฝึ กทบทวนความจา ๑. พยญั ชนะที่ใชส้ าหรับทาหนา้ ท่ีเป็นตวั สะกดในอกั ขรวิธีอกั ษรธรรมอีสาน เรียกตวั อะไร มีก่ีรูป ตอบ ๒. พยญั ชนะตวั เฟ้ื อง แบ่งออกเป็นก่ีกลุ่ม ตอบ ๓. พยญั ชนะตวั เฟ้ื องกลุ่มที่ ๑ มีลกั ษณะการใชอ้ ยา่ งไร จงยกตวั อยา่ งมา ๕ รูป ตอบ ๔. พยญั ชนะเฟ้ื องตวั เดียว แต่มี ๒ รูป มีตวั ใดบา้ ง จงแสดงพร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ ตอบ ~ ๕๖ ~ ~ 56 ~

คู่มอื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ๕. ในบรรดาพยญั ชนะเฟ้ื องท้งั ๑๓ รูป ของกลุ่มที่ ๑ ตวั เฟ้ื องตวั ใดท่ีสามารถนามาเป็น พยญั ชนะตน้ ได้ จงแสดงพร้อมยกตวั อยา่ ง ตอบ ๖. จงเติมพยญั ชนะตวั เฟ้ื องในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง ¯ ¯\\ ¯ ¯ ¯ ม ง ง นป ¯ ¯¯ ¯ ¯ ส ยรลล ¯¯ ออ ออย ~ ๕๗ ~ ~ 57 ~

ค่มู ือการอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน ค่มู อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ตวั อยา่ งการใชพ้ ยญั ชนะตวั เฟ้ื องกลุ่มท่ี ๑ คาอ่าน คาแปล รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด \\ -\\: ขฺวง ข่วง บริเวณ, สนาม -\\U ขฺอง ของ โขง (แม่น้า โขง) O\\ นฺาง นาง อวบ, งาม V\\6 ฮุง ฮุง้ นกเหยย่ี ว lย\\ สฺยง เส้ียง หมด \" 0A\" จฺง จ่ง ยกไว,้ เวน้ ไว้ ]k\" ลาฺง ลาง บา้ ง, บาง regry\" พาเพฺง พา่ เพง็ บาเพญ็ , สร้าง gry\" สม เพฺง เพง็ สวา่ งจา้ cx\" แปงฺ แปง ก่อ, สร้าง ~ ๕๘ ~ ~ 58 ~

คู่มอื กาครมู่ออืา่ นกถารา่ อยา่ถนอถด่าเยอถกอสดารเอโบกรสาาณรโบ:ราอณกั ษ:รธอรกั รษมรอธีสรารนมอสี าน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล N sNy หฺน ห้นั น้นั vNy อฺน อน่ั ส่งเสียงร้อง 9kg;yN ตาเวฺน ตาเวน็ ดวงอาทิตย์ gmNb เทฺิน เทิ้น เทอญ cfNc9 แฑฺนแต แดนแต่ นบั แต่, นบั จาก { VA{ ฮฺบ ฮบ รบ, ต่อสู้ d{y กฺบ กบั ประกอบ, ผนึก 8k{ คาฺบ คาบ คร้ัง l{u สฺีบ สิบ จานวน ๑๐ g0{y เจฺบ เจบ็ ป่ วยไข้ ~ ๕๙ ~ ~ 59 ~

ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คู่มือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล ๆ VAgๆ rb\" ฮฺมเพฺงิ ฮมเพงิ ราพงึ lAๆ สฺม สม เสพ Vkๆ ฮาฺม ฮาม ใหญ่, เขื่อง 0uๆ จฺีม จ่ิม ใกล้ gsbๆi เหฺมิร เหมือน คลา้ ยกนั q fย: ฑฺวย ดว้ ย โดย, กบั lย: สฺวย ส่วย ลา้ ง, ชาระ rkย พาฺย พาย ขา้ ง, ดา้ น l g[ย สะเบฺย เสบย สบาย Grq โพฺย โพย ภยั , อนั ตราย W Wd;uD กฺรวกี กรวกิ นกชนิดหน่ึง ~ ๖๐ ~ ~ 60 ~

คมู่ ือการอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คู่มอื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล Wxt0NA ปฺระจฺน ประจญ ต่อสู,้ ตะลุมบอน Wrt พฺระ พระ ท่านผปู้ ระเสริฐ Wl gfNy สฺระเฑฺน สระเดน็ กระเดน็ Wfk6 ฑฺุรา ดูรา ดูก่อน, ดูกร ๙ dk| กฺาล กาล เวลา s|'u หฺลีง หลิง แลดู s|ui หฺลีร หลิ้น เล่นสนุก s|;A หฺลว หลวั ฟื นไมไ้ ผแ่ หง้ gsb'| เหฺลิง เหลือง สีเหลือง } =}k{ ชฺลาฺบ ซะลาบ ซาบซ่าน ~ 6๖๑1 ~~

ค่มู ือการอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คมู่ ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล z} ผฺละ ผะละ ผล, วบิ าก l}[A สฺลบ สลบ หมดสติ l}kF สฺลาฺฑ สะหลาด ฉลาด m}yk ทฺลา ทงั หลาย ท้งั หลาย X VydXk ฮกฺสา ฮกั สา รักษา ldk\\ X สงฺกาฺส สงั กาส ศกั ราช, ปี VkปmkN ฮาฺสทฺนา veOX อานาฺส ฮาสทะนา นิมนต,์ เช้ือ เชิญ อานาจ กาลงั ;bOX วนิ าฺส วนิ าศ ความสูญสิ้น U f,U ฑฺอม ดอม ดว้ ย, กบั ~ ๖๒ ~ ~ 62 ~

ค่มู อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คมู่ ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล sUf หฺอฑ หอด หิว VfU ฮฺอฑ ฮอด บรรลุ, ถึง sU\\ หฺอง หอง สูง, แหลม g,Ub เมฺิอ เมือ กลบั Z fZ ฑฺอฺย ดอย ภูเขา 8Z คฺอฺย คอย แล, มองหา =Z ชฺอฺย ซอ้ ย ช่วย, ช่วยเหลือ rZ พฺอฺย พลอย ร่วมดว้ ย VZ ฮฺอฺย ฮอ้ ย ร้อย ~~๖๓6~3 ~

ค่มู ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คู่มือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน แบบฝึ กทบทวนความจา ๑. จงเขียนคาต่อไปน้ีดว้ ยอกั ขรวธิ ีอกั ษรธรรมใหถ้ ูกตอ้ ง บอกคาถ่ายถอด และคาแปลมาดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล N ห้นั { ฮบ ๆ ฮมเพงิ q ดว้ ย W กรวกิ ๙ กาล } ซะลาบ X ฮกั สา ~ ๖๔ ~ ~ 64 ~

คู่มือการอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ๒. จงถ่ายถอดคาต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง และบอกรูปพยญั ชนะ คาอ่าน และคาแปลมาดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล Z fZ veOX VUf Wxt0NA lย: 0uๆ dy{ 8k{ cfcN 9 ~~ 6๖๕5 ~~

ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน คมู่ ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน กลุ่มท่ี ๒ ใชส้ าหรับเป็นตวั สังโยคหรือตวั ซอ้ นคาที่มาจากภาษาบาลี มีจานวน ๙ รูป ¯ฆ ¯ จ ¯ จ ¯ ฑ ¯ ต ฆะ จะ ชะ ฌะ ฐะ ¯ ต ¯? ¯ ต ¯ L ถะ ธะ พะ สะ แบบฝึ กเขียนพยญั ชนะตวั เฟื้ องกล่มุ ที่ ๒ ฆ=ฆ ฆ .............................................................................................................................................................. ฆ .............................................................................................................................................................. ฆ .............................................................................................................................................................. ฆ .............................................................................................................................................................. ฆ .............................................................................................................................................................. จ=จ จ .............................................................................................................................................................. จ .............................................................................................................................................................. จ .............................................................................................................................................................. จ .............................................................................................................................................................. ~ ๖๖ ~ ~ 66 ~

คมู่ ือการอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คมู่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน จ .............................................................................................................................................................. จ=ช จ .............................................................................................................................................................. จ .............................................................................................................................................................. จ .............................................................................................................................................................. จ .............................................................................................................................................................. จ .............................................................................................................................................................. ฑ=ฌ ฑ .............................................................................................................................................................. ฑ .............................................................................................................................................................. ฑ .............................................................................................................................................................. ฑ .............................................................................................................................................................. ฑ .............................................................................................................................................................. ต=ฐ ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ~ ๖๗ ~ ~ 67 ~

ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน คูม่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ต .............................................................................................................................................................. ต=ถ ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ?=ธ ? .............................................................................................................................................................. ? .............................................................................................................................................................. ? .............................................................................................................................................................. ? .............................................................................................................................................................. ? .............................................................................................................................................................. ต=พ ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ต .............................................................................................................................................................. ~ ๖๘ ~ ~ 68 ~

คมู่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คมู่ ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ต .............................................................................................................................................................. L=ส L .............................................................................................................................................................. L .............................................................................................................................................................. L .............................................................................................................................................................. L .............................................................................................................................................................. L .............................................................................................................................................................. ~ ๖๙ ~ ~ 69 ~

ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คูม่ อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน ตวั อยา่ งการใชพ้ ยญั ชนะตวั เฟ้ื องกลุ่มที่ ๒ คาอ่าน คาแปล รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด ฆ v8ฆ อคฺฆ อคั ฆะ ค่า จ l0จ สจฺจ สัจจะ ความจริง จ vk=;จ อาชฺชว อาชชวะ ความซื่อตรง ฑ ,=ฑ มชฺฌ มชั ฌะ ท่ามกลาง ต vฯ อฏฺฐ อฏั ฐะ แปด ต v9ต อตฺถ อตั ถะ เน้ือความ ? rm? พทฺธ พทั ธะ ติดเน่ือง, ผกู ต Obrkต N นิพฺพาฺน นิพพานะ ดบั , เยน็ L 9L ตสฺส ตสั สะ น้นั ~ ๗๐ ~ ~ 70 ~

คมู่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน คมู่ ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน แบบฝึ กทบทวนความจา ๑. จงเขียนคาต่อไปน้ีดว้ ยอกั ขรวธิ ีอกั ษรธรรมใหถ้ ูกตอ้ ง บอกคาอ่าน และคาแปลมาดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล ฆ อนคฺฆ จ อจฺจนา การเซ่นสรวง จ อชฺช วนั น้ี ฑ มชฺฌ ต อฏฺ ฐปท กระดานหมากรุก ต อติตฺถ ไม่มีมารยาท ? พทฺธ ต นิพฺพานธาตุ ~~ 7๗1๑ ~~

ค่มู อื การอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน ค่มู อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ๒. จงถ่ายถอดคาต่อไปน้ีใหถ้ กู ตอ้ ง และบอกรูปพยญั ชนะ และคาอ่านมาดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล ฆ rq8ฆ เสือโคร่ง ,0จ@ ความตาย ,=จ น้าเมา ,=ฑ,b k นิ้วกลาง ,ฏต เกล้ียง ,9@ต เนยเหลว ,m6 k? ศีรษะ Gprตo ความหนุ่ม ;L ฝน ~ ๗๒ ~ ~ 72 ~

ค่มู อื คกูม่ าือรกอา่ รนอถ่าา่ นยถถา่ อยดถเอกดสเอากรสโบารโาบณรา:ณอ:กั ษอรักธษรรธมรอรีสมาอนสี าน สาหรับพยญั ชนะตวั ที่ไม่มีตวั เฟ้ื อง เวลาจะใชเ้ ขียนสะกด กค็ งใชพ้ ยญั ชนะรูปเดิม แต่ ขนาดตวั อกั ษรจะเลก็ กวา่ ตวั เดิม และเขียนไวใ้ ตบ้ รรทดั ตรงตวั ท่ีสะกดเช่นเดียวกบั ตวั เฟ้ื อง ยกเวน้ พยญั ชนะ ๖ ตวั คือ / (ฝ) a (ฟ) > (ฬ) V (ฮ) 2 (อฺย) และ ตวั 3 (ฤ) เป็นพยญั ชนะท่ีไม่มีตวั เฟ้ื อง คือไม่ปรากฏการใชใ้ นลกั ษณะตวั เฟ้ื อง ดงั น้ี ฝฝฺ ฟฟฺ ฬฺฬ ฮฺฮ อฺยอฺย และ ฤฺฤ ตวั อยา่ งการใชต้ วั สะกดและตวั ซอ้ นในกลุ่มพยญั ชนะที่ไม่มีตวั เฟ้ื อง รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล d g]Db เลฺิก เล๊ิก ลึก - ld6 _,@ ๆkช สุกฺขมุ ฺมาฺน สุกขมุ าล ละเอียดอ่อน 8 v8* อคฺค อคั คะ ยอด, ปลาย C x06 bฉ ปุจฺฉิ ปุจฉิ ถาม = i=ฏ+ ผ รชฺ ชฏฺ ฏ รัชชฏั ฏะ ช่างเงิน แ ;bแkช วญิ าฺน วญิ ญาณ ความรู้แจง้ 9 v9k( อตฺตา อตั ตา ดวั ตน ~ ๗๓ ~ ~ 73 ~

ค่มู อื การอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คูม่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี าน คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล m [AM บฺท บท ขอ้ , ตอน, ทาง ฏ 9ฏbdผ k ตฏฺ ฏิกา ตฏั ฏิกา เสื่อลาแพน f Wl5uF สฺรถฺีฑ สถิต ดารงอยู่ < ;<6 b วฒุ ิ วฑุ ฒิ ความเจริญ I dk>;Iณ กาฬวณฺณ กาฬวณั ณะ ผวิ ดา z [[[6 พkk บุปผฺ า บุปผา ดอกไม้ 4 8,ภiu คมฺภีร คมั ภีร์ หนงั สือท่ีลึกซ้ึง ; mAi: ,kช ทฺวรมาฺน ทวั ระมาน ทาใหล้ าบาก s [Ikห ปณฺหา ปัญหา ขอ้ ขดั ขอ้ ง ~ ๗๔ ~ ~ 74 ~

คู่มือการอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน คมู่ ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน แบบฝึ กทบทวนความจา ๑. จงเขียนคาต่อไปน้ีดว้ ยอกั ขรวธิ ีอกั ษรธรรมใหถ้ ูกตอ้ ง บอกรูปพยญั ชนะตวั เฟ้ื อง คาอ่าน และ คาแปลมาดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล - สุกฺขมุ ฺมาฺน อคฺค วญิ าฺน อตฺตา ตฏฺ ฏิกา สฺรถฺีฑ วฒุ ิ บุปผฺ า ~~ 7๗5๕ ~~

ค่มู อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน ๒. จงถ่ายถอดคาต่อไปน้ีใหถ้ กู ตอ้ ง และบอกรูปพยญั ชนะตวั เฟ้ื อง คาอ่าน และคาแปลมาดว้ ย รูปพยญั ชนะ คาอกั ษรธรรม คาถ่ายถอด คาอ่าน คาแปล d g]bD x06 bฉ i=+ฏผ [AM dk>;Iณ 8,uภi miA: ,kช [Iหk ~ ๗๖ ~ ~ 76 ~

คมู่ อื คกมู่ าือรกอา่ารนอถา่ า่ นยถถา่ อยดถเออดกสเอากรสโบารรโาบณรา:ณอ:ักษอรกั ธษรรรธมรอรสี มาอนีสาน ตารางเปรียบเทยี บพยญั ชนะตวั เตม็ และตวั เฟื้ อง ต่อจากน้ีจกั ไดแ้ สดงพยญั ชนะตวั เตม็ กบั ตวั เฟ้ื องเปรียบเทียบกนั เพอื่ ใหผ้ ศู้ ึกษาไดเ้ ห็น ความเหมือนและแตกต่างของของพยญั ชนะตวั เตม็ และตวั เฟ้ื อง พยญั ชนะบางตวั มีรูปตวั เฟ้ื อง ๒ รูป และมีวธิ ีการใชท้ ี่แตกต่างกนั จะอธิบายวธิ ีการใชข้ า้ งหนา้ ต่อไป วรรค ก ก ตวั เฟื้ อง ฆ ตัวเฟื้ อง ตัวเต็ม ตัวเต็ม d d S ฆ ข ง ตวั เฟื้ อง ตัวเฟื้ อง ตวั เต็ม ตัวเต็ม - - ' ¯\\ ง ค ตวั เฟื้ อง ตวั เต็ม 88 จ ตัวเฟื้ อง วรรค จ ช ตัวเฟื้ อง ตัวเต็ม 0, จ ตวั เต็ม =, 0 ~ ๗๗ ~ = ตวั เฟื้ อง ตัวเฟื้ อง ฉ ~ 77 ~ ฌ ตัวเตม็ C ตวั เตม็ ฑ C ฌ

ค่มู ือการอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คู่มอื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ญ ตัวเฟื้ อง ตัวเต็ม แ ,E แ วรรค ฏ ฏ ตัวเฟื้ อง ฒ ตัวเฟื้ อง ตวั เตม็ ตัวเตม็ <, ฒ ฏ < ฏ ตัวเฟื้ อง ฐ ตวั เฟื้ อง ณ ต ตัวเต็ม I ตวั เตม็ I ฯ, ฐ ตวั เฟื้ อง ฑ ตัวเตม็ f f วรรค ต ต ตวั เฟื้ อง ถ ตัวเฟื้ อง ตวั เต็ม ตวั เตม็ ต 9 9 5 ~ ๗๘ ~ ~ 78 ~

คมู่ อื การอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คมู่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน ท ตัวเฟื้ อง น ตวั เฟื้ อง ตัวเต็ม ตวั เต็ม m m oN ธ ตวั เฟื้ อง ตัวเตม็ ? T ป วรรค ป ภ ตัวเต็ม ตัวเต็ม ตวั เฟื้ อง 4 ตัวเฟื้ อง x { ผ ม 4 ตวั เฟื้ อง ตวั เตม็ ตัวเต็ม , ตัวเฟื้ อง z,พ z ๆ พ ตัวเฟื้ อง r, ต ตัวเต็ม r ย ตัวเฟื้ อง อวรรค ตวั เฟื้ อง ตัวเต็ม ร W p q ตัวเต็ม i ~ ๗๙ ~ ~ 79 ~

ค่มู อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คมู่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน ล ตัวเฟื้ อง ฬ ตัวเฟื้ อง ตัวเต็ม ], } ตัวเต็ม ] ตัวเฟื้ อง > > ว อ ; ตวั เฟื้ อง ตวั เต็ม ตัวเตม็ ตัวเฟื้ อง ; X ,L v ฮ ส ฮ ตัวเฟื้ อง ตวั เฟื้ อง ตัวเตม็ ตัวเตม็ s l > > ห อฺย ตวั เฟื้ อง ตัวเตม็ ตัวเต็ม s 2Z ยงั มีอกั ษรอีกตวั หน่ึง คือตวั ศ (ศ) น้นั พบการใชบ้ นั ทึกในศิลาจารึกเป็นส่วนใหญ่ และใชส้ าหรับเขียนคาที่ยมื มาจากภาษาสนั สกฤต เช่น คาวา่ Wศu (ศรี) เป็นตน้ ไม่พบการซอ้ น แต่ถา้ เป็นการบนั ทึกในวตั ถุอ่ืน ๆ เช่น ใบลาน เป็นตน้ จะใชต้ วั ส แทน เช่น ค (สรี) หรือ lu มีความหมายอยา่ งเดียวกนั และมกั พบในคาบายศรีสูดขวญั ที่นามาแสดงในท่ีน้ี เพอื่ ใหผ้ ู้ ศกึ ษาไดร้ ู้จกั อกั ษรธรรมอีสานอยา่ งครบถว้ น ~ ๘๐ ~ ~ 80 ~

ค่มู คอื มู่ กือากราอร่าอน่าถนา่ ถยา่ ถยอถดอเอดกเอสกาสราโบรโรบารณาณ: :อกั อษักรษธรรธรรมรอมสี อาสี นาน แบบฝึ กทบทวนความจา ๑. จงเขียนรูปพยญั ชนะตวั เตม็ และตวั เฟ้ื อง เปรียบเทียบกนั ท้งั พยญั ชนะวรรคและอวรรค วรรค รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ d ก D จ ฏ ต ~ ๘๑ ~ ~ 81 ~

ค่มู ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน ค่มู อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน วรรค รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ รูปพยญั ชนะ ป p q อวรรค ~ ๘๒ ~ ~ 82 ~

คมู่ อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คู่มอื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน บทท่ี ๓ พยญั ชนะประสม นอกจากพยญั ชนะกลุ่มต่างๆ ดงั กล่าวมาแลว้ ขา้ งตน้ ยงั มีพยญั ชนะอีกกลุ่มหน่ึง เรียกวา่ พยญั ชนะประสม ๆ ในที่น้ีหมายถึงการนาพยญั ชนะ ๒ ตวั มาซอ้ นกนั โดยใชพ้ ยญั ชนะ ตวั แรกเป็นตวั เตม็ ส่วนพยญั ชนะตวั ตามใชต้ วั เฟ้ื องซอ้ นอยขู่ า้ งล่าง และใชส้ ระร่วมตวั เดียวกนั ซ่ึงในอกั ขรวธิ ีอกั ษรธรรมอีสาน มีพยญั ชนะประสมอยู่ ๒ อยา่ งคือ พยญั ชนะที่มี ห นา และ พยญั ชนะควบกล้า พยญั ชนะทมี่ ี ห นำ พยญั ชนะท่ีมี ห นาน้นั ในอกั ขรวธิ ีของอกั ษรธรรมอีสานมี ๒ อยา่ ง คือ ท่ีปรากฏรูป และที่ปรากฏแต่เสียง ที่ปรากฏรูปมี ๖ ตวั คือ หง, หน, หม, หย, หล, หว เวลาอ่านออกเสียงจะ ออกเสียงร่วมกนั สนิท และเวลาใชเ้ ขียน พยญั ชนะตวั หลงั ท้งั ๖ จะเปล่ียนรูปเป็นตวั เฟ้ื อง วางอยู่ ใตต้ วั ห ดงั น้ี s (ห) นา ' (ง) มีรูปเป็น s\" s (ห) นา o (น) มีรูปเป็น sN s (ห) นา , (ม) มีรูปเป็น sๆ ~~ 8๘3๓ ~~

ค่มู ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คู่มือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน s (ห) นา p (ย) มีรูปเป็น sย s (ห) นา ] (ล) มีรูปเป็น s| , s} s (ห) นา ; (ว) มีรูปเป็น s: ตวั อยา่ งการใชพ้ ยญั ชนะท่ีมี s (ห) นา คำแปล รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน คำถ่ำยถอด คำอ่ำน บดบงั s\" sk\"Y หฺงา หงา s\" gs\"Ak เหฺงา เหงา วา้ เหว่ sN sNyd หฺนก หนกั ไม่เบา sN sNu หฺนี หนี หลีกหลบ ~ ๘๔ ~ ~ 84 ~

ค่มู ือการอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คู่มือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน คำถ่ำยถอด คำอ่ำน คำแปล sๆ siyๆ หฺมร หมนั่ ขยนั sๆ sๆiy หฺมร หมน่ั เท่ียง, มน่ั คง sย sย,@ หฺยมุ หยมุ ขยา sย sย[@ หฺยบุ หยบุ หยบิ s| gs|,b 'e เหฺลิมงา เหลื่อมงา คุม้ ครอง s| s|k หฺลา หลา้ คนสุดทอ้ ง s} s}kย หฺลาฺย หลาย มาก s} s}kๆ หฺลาฺม หลาม ชื่องูชนิดหน่ึง ~ ~๘๕8~5 ~

ค่มู ือการอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอีสาน คมู่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน คำถ่ำยถอด คำอ่ำน คำแปล s: ws:yi ไหฺวร ไหวหวน่ั คร่ันคร้าม s: s:kF หฺวาฺฑ หวาด หวน่ั ใจ ที่ปรากฏแต่เสียงไม่ปรากฏรูปดงั น้ี ท่ีปรากฏแต่เสียงไม่ปรากฏรูปน้นั คือการใชพ้ ยญั ชนะตน้ ๒ ตวั ประสมกนั และร่วม อยใู่ นสระเดียวกนั อ่านออกเสียงเป็นสองพยางค์ พยางคห์ ลงั ออกเสียงเหมือนมี ห นา เคยอ่านพบ มีใชอ้ ยเู่ ป็นจานวนมาก โดยเฉพาะคาท่ีใช้ ส นาในที่น้ีจะยกมาเพยี งเลก็ นอ้ ยพอเป็นตวั อยา่ ง รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน คำถ่ำยถอด คำอ่ำน คำแปล -N -N,A ขฺนม ขะหนม ของหวาน 5N 5NoA ถฺนน ถะหนน ทาง 5} 5}oA ถฺลน ถะหลน ยน่ื ออก ~ ๘๖ ~ ~ 86 ~

คู่มอื การอ่านถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน คู่มอื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน คำถ่ำยถอด คำอ่ำน คำแปล 5: 5k: q ถฺวาฺย ถะหวาย มอบให้ lN lA,N สฺนม สะหนม นางกานนั lN glNsy เสฺนห สะเหน่ ความรัก lๆ glๆb เสฺมิ สะเหมอ เท่าเทียม l: glbq: เสฺวยิ สะเหวย ทานอาหาร l} l}kป สฺลาฺส สะหลาด ฉลาด ~ ~๘๗8~7 ~

ค่มู ือการอา่ นถ่ายถอดเอกสารโบราณ : อกั ษรธรรมอสี าน คมู่ อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน กล่มุ พยญั ชนะทม่ี ี อ นำ ยงั พบกลุ่มคาอีกกลุ่มหน่ึงในอกั ษรธรรมอีสาน ท่ีมีการใชค้ าโดยมีเสียงตวั อ นา เหมือนในภาษาไทย ต่างกนั แต่ตวั อกั ษรและความหลากหลายในการใช้ ซ่ึงในภาษาไทยคาที่มี เสียง อ นา มีใชอ้ ยเู่ พยี ง ๔ คา คือ อยา่ อยู่ อยา่ ง อยาก แต่ในอกั ษรธรรมอีสานมีใชอ้ ยเู่ ป็นจานวน มาก อกั ษรท่ีใชเ้ ขียนคาเหล่าน้นั คือ ตวั 2 เรียกวา่ ตวั อฺย หรือตวั ย หยาดน้า เวลาเขียนใชต้ วั 2 เป็นพยญั ชนะตน้ เพยี งตวั เดียว แต่เวลาอ่านจะออกเสียงเหมือนมีพยญั ชนะตน้ สองตวั ตวั อยา่ งการใชต้ วั 2 (อฺย) รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน คำถ่ำยถอด คำอ่ำน คำแปล 2 2U' อฺยฺอง อฺยอ่ ง เชิดชู 2 2k อฺยา อฺยา่ คาหา้ ม 2 2kN อฺยาฺน อฺยา้ น กลวั , พรั่นพรึง 2 2kq อฺยาฺย อฺยาย แจก, แบ่งปัน ~ ๘๘ ~ ~ 88 ~

คูม่ อื การอา่ นถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอสี าน คูม่ อื การอ่านถา่ ยถอดเอกสารโบราณ : อักษรธรรมอีสาน รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน คำถ่ำยถอด คำอ่ำน คำแปล 2 2k: อฺยาฺว อฺยา้ ว บา้ น, เรือน 2 2q, อฺยฺยม เอฺยีย้ ม มอง, เหลียวดู พยญั ชนะควบกลำ้ พยญั ชนะที่ใชค้ วบมี ๓ อกั ษรคือ W (ร) ,| } (ล) : (ว) เรียกวา่ อกั ษรควบ คือ ควบหรือกล้าอยใู่ นสระตวั เดียวกนั กบั พยญั ชนะอีกตวั หน่ึง ถา้ ออกเสียงกล้ากนั เป็นเสียงเดียว เรียกวา่ อกั ษรควบแท้ เช่น กล่าว ถา้ ไม่ออกเสียงตวั ควบกล้า เช่น ศรี, สระ เรียกวา่ อกั ษรควบ ไม่แท้ เวลาเขียนจะใชพ้ ยญั ชนะเหล่าน้ีซ่ึงเป็นตวั เฟ้ื องท้งั สามตวั วางไวห้ นา้ และใตพ้ ยญั ชนะตน้ ตวั อยา่ งการใชอ้ กั ษร W (ร) ควบ คำถ่ำยถอด คำอ่ำน คำแปล รูปพยญั ชนะ อกั ษรธรรมอสี ำน Wd WdlFy กฺรสฺฑ กษตั ริย์ เจา้ แห่งแผน่ ดิน ~ ~๘๙8~9 ~