Бейбітшілік берік қолда

о л* БЕЙБ1ТШШК. БЕР1К КРЛДА 9Л ЕЦ ПОЭМА ЖЭНЕ ЭЦГ1МЕЛЕР ЖЫЙНАЕЫ КГРАСТЫРРАНС. МЭУЛЕНОВ

СТАЛИНЫЩ АТЫМЕН I

«Егер халыктар бей«тшЫкт1 сактау Icia ез колына алып, оны акырына деШа кор- гайтын болса, бейбпшЫш сащалады, ны-



Жан МОСКВА ТУРАЛЫ Ж Ы Р Ж урег1м жыршы домбыра — Бахытты картык Ж амбыл, мен! Ectiiai Отан даусымды. Бегелме, Ж амбыл, свйлеуден! Оралдан асып, даладан, Едшден асып айкара. Заулатты м е т от арба, Жоргадайын шайкала. Мшпзген жуйрж керемет, Кун Сталин, кеп рахмет! Отаным кандай кен. байтак, Москвам неткен тамаша! Анналам шаттык, байлык, бак, Кез тоймайды караса. Картайдым кажып демес ем, Ж асасам тары токсан жыл. KepiHin турса Мавзолей, Шакырса кунде Кремль. Корсеткен маран сый курмет, Кун Сталин, коп рахмет! Kinairi жерд1ц Мавзолей, Жатыр онда улы адам. Табыты кундей нур шашкан Акылы мухит данышпан. Атын элем жаттаран Ж аткан Ленин — арыстан. Калмаган жан жарыстан.

Жыгылмаган алыстан. Bipre туган Ленинмен, ¥лы Сталин, кушм сен! Крёмльге шрд1м мен Юлек достар айналам. Кезим TycTi, отырды Барлык жаннан улы адам. Аты-туы элемнщ Аскан бойы жаЬаннан, М аркабатты, суйюмд1 Какты экемдей аркамнан. Керсеткен маган сый хурмет, Кун Сталин, кеп рахмет! Туст1м келш метрога Ломбырамды енгерш, Женелд! алып от арба Ж улдызы жанган дем 6epin. KeceMHiH досы Лазарьдыд Поезын ушкыр суйемш, Москвада да, аулымда От арбама иемщ. Куреспен ашкан кез1мд! Жырлаймын косем езадН Kerepfli халкым достыры Туысты орыс казакпен, Отаным тыныштык Tiperi 0p6iren бахыт кектеген, Сталинппл кырандар, Ky3eTmici жер1мнщ. Батыр Клим бастаушы Суйген улы ел1мшн- Бахытымды кушпен корраган, Сталин, рахмет, кеп саган! Уепмде ж1бек шапаным, Басымда 6epiK кундыздан. Заманым кектем, нур теккен Жарырым — шамым жулдыздан. Бахыттын кеш Отаным, Ж айлауым алма барындай.

Кушагында Сталин — Ж е т д ж жауга жалынбай, Жерде бахыт жасаган, Рахмет кесем, кеп саран! Жолдасым, замандасым, сен, Курдасым сен ж1г1ттей, Отанмен 6ipre жырламай Отырам калай куй текпей: Сталин — б1здщ журекте, Сталин — б1здщ еленде. Сталин — ту бар елде, Сталин — кун элемге. Ж аса, жаса, Сталин! 1937

Алексей Сурков ХАЛЫЦТЛР КОСИМ!НЕ Тешзбен, кен даланын, самая соккан YcTinek, ерлей жаца музды куздыц Атьщыз улы Сталин шыцта шыккан Ж антыртып ушан кыйыр жердщ жуз!н. Отаннын макаббатын, мей!р1м1н Жолдайды <нзге оныц улдары да, Ж етшс жас ci3 жаеаган тен дер eaiM — Тарихтын жуздеген сан жылдарына. КаЬарлы Hri iciue аскан ерен,— Жетпейд1 жырымыз да, сэз|м1з де, Халкымыз бар куплмен, дацкыменен Борышты Ленин мен езнйзге. ©сиетш елмес жаннык айткан слзге Орындап, жылдан жылга icxe енпздщ. Ел жаны коммунизм деген сезге, Косты айкын атыцызды екеуниздш. Юрлеуге максатымызды умтылганды Ж ок кылды жер бетшен миллион кеп, Ж аудан,— ci3 — сактадыкыз нур тулталы — KipmiKci3 нысананы б1здердеп! Кундей боп карадрылык куцпн женген, Душпанды женд1 акылын куннен жарык! Енбекте, отты айкаста журш бмрден Уйрендж 03ini3,Ten тол in алып. ю

Элемге, Сталинше кен караулы Уйрендш, оездге icriH алдын ала, Саспауды, елден енбек аямауды, Уйрендж, сенуд1 де елге жэне. Сан рет 6i3re катер туран жерде Болдыныз б1збен 6ipre,— устазымыз !— Жылдардын нарыз кыйын кездершде Атыкыз болды ту кып устарымыз. Уиытпаймыз бастан кешкен жылдарды да, Журекке тускен дарын жоялмаймыз. Кеп жасау ушш Кесем ел барына, Эр тамшы канымызды аямаймыз. . Бакытгы жасай журш ерж егпк 6i3 Енбвкпен сулу eMip — шашты арай, Б1здерге Ыздщ Mauri жас жаныныз Шашып тур нур сэулесш мезгид! орай. Саррая коскан акын елешне Ж етед| куткен сарат ел суйетш. Бастадьщ коммунизм элемше, Орындап улы Ленин еснетш. Жу рейтер торысуы елдерд1 i3ri Дос жасап, жолра салар асыра кеп. Кенпрген бастан 'т а лай жылымызды Атаймыз Сталиннщ гасыры деп!

Георгий Леонидзе ЭЛИЕН1 СТАЛИН Ж агага тепкен шуыидай толкын, Кеудес1п шайкап сол трибунанын, Сорылды колдар, тыцдадым шалкып: — Элиен Сталин! Элнен Сталин! Съезде жерд1 mapyaFa белш, Ж атты олар окып жаца кун занын. Кайталай берд]'м солармен epin: — Элиен Сталин! Элиен Сталин! Чепелде болдым, шыркады тары ©ктемдей басып езге унн!н 6apiH. Eni С03 — болып жумысшы ураны: — Элиен Сталин! Элиен Сталин! Е<нмде лагерь, пионерлер кез1, Баяндап турран бакыттын бэрш. Буйра шаш бала ecinwe свз!: — Элиен Сталин! Элиен Сталин! Той бастап уйдщ neci Венгер, Тж турмыз. Тур ол жузшде жалын. — Жасасын!

Кетерд1 тооты жанра ыстык. сол 6ip: — Элиен Сталин! Элиен, Сталин! Тае туры р— дацды Петефи турды, Шомылып тунде 6ip ойра калын. Халыкпен 6ipre кайталап кудды: — Элиен Сталин! Элиен Сталин! Тунектен таулар кэтерд! басын, Жарык, кып туншн, жиег1н жалын. Шырарды Дунай толкыны даусын: — Элиен Сталин! Элиен Сталин! ОтЗны Венгер, жан,а куш сен 6ip, Шырарман естен елгенше ceHi. Кайталап турран кездер1 ак сол 6ip: «— Элиен Сталин!» — Деп барлык жерщ! 1949

Павло Ты‘1 БЁЙБ1ТШ1Л1К ТОНН Б1здщ совет халкы кандай тамаша Эр кезенде, барлык icTe данкы аскан. Бейбгтшшк oMipiHe ун коса, Бар ецбеп зор жешспен уласкан. Кыйындыкты сан кыйратып, аткарып, Совет ел1 болды к у и т , ер icKe. Сталинмен жеюске 6ip аттанып, Сталинмен ж етп талай жешс.ке. YfiiMi3re фашист басып енгенде, Тона танда, ертегенде, дарра асып. Совет халкы топтана кеп тенгенде, Шалкасынан куларан жау канбасып. Ж ешстен сок ecTi eMip ер жетш, 0 з бакытын орнатпакшы бар халык. Юм буларды токтатпак куш керсетш, Ici шындык, алды кундей жап-жарык. Кундей к у и т нур шашкан жер жузшде Кайда екен сол бейб1тшшк Tiperi? Мына 6i3fle,— б!здщ совет елшде Кремльде, Сталинде журегк Б1реулер бар мухиттык аржарында Кун нурынан жаны шыра жаздайды. Ал, халыктар б1збен 6ipre тары да: Б!зде курылыс, енер, бш м жасайды. 14

Бостаидыктыц аскак туы дем 6epin, Бар журекке енбек данкы тарады. ©Mip суйген халык тугел 6i3re epin, Зор ceni-ммен алга басып барады. Ана жактыц карашы ел1м урлеучн, Ж ала, веек. Ж анып жатыр лаулап ерт. Б1здер болсак: Стокгольм ундеуш Курмет етт1к, устГнде енбек берin серт. Миллиондаган колдар койдык айбатты, «Жойылсын — деп — атомшылар» шыкты ун Гулдене бер жас бакш алар сымбатты, Каранды euiip кап жамылган кайры тун. К!м коллапса бурын атом бомбасын, Бейб1т елдщ тыныштыгын бузса, егер. Дейм13 OFan: сен карабет боласын ©л1м сепсек, 03iK Fana еле бер.

Го Мо-жо ЖАСАСЫН СТАЛИН (Поэмадан узмш) Адамзат азатшысы! Б1здщ Сталин! EpiKTi Кытайдын мен акынымын, Жырлаймын жан сез!мен данкынызды Атынан С1зд1 суйген ез халкымнык. Ci3 — бакыт Ецбекил елге алемдеп Кун мен жер, жулдыздардын жасыменен ©лшеуге Жасынызды болар теп. Кенгспк пен уакыт елшемшен Асып жатыр Даналык, 6ip ф зд е п . Bip рана Сезпизден таулар кешш, Шел дала гул бакш ага беленедй О здег! нур сэуледен куат алып, Ж асарьш жер мен адам кегеред1, Бауырлас болып келед барлык. халык.. Суш кп устазымыз! ¥лы несем! Сан жетпес урпактардын данасысыз! Маркстей Mauri жаоайсыз, Ci3! Энгельстей Mauri жасайсыз, Cie! Ленинде Кегше к )ектен. Карсы а

Сильви Капутикян СЕHIM Кектемп кеш, жанра жайлы, кещлдь Сулу Кремль кезд1 тартып кершдк — Осы жерде улы Сталин тура ма? — Солай, балам. Деймш мен де куана. Кенет тары онын даусы санк erri: — Эне кара, шам шутыласы жарк erri. Терезеге келген шыгар ¥лы Адам? Сэл Kwipin жауап берем: — Я, балам. Ашык аспан жулдыздарын жарады, Сэбшмнщ кумары артып барады. — Ana, 6i3Ai Kepin тур ма, Улы Адам? Зор сешммен жауап берем: — Я, балам! г- 2-1383

Тайыр Жароков БЕЙБ1ТШШК OMIP ПШН Май айыныц таны атып. Гул жапты жер топырагын, Теректер жайып канатын, Жайкалтты жасыл жапырагаи. Алатаудыц басынан, К етерЫ п кун бшк, Тереземнен ашылган, Кектем лебш тур куйып. Астана сонша кержть Ж упар ис1н гул аткан, Жастар да эн теплгп, Жанын шаттык ояткан. Жаркын журттын устшде Кызыл тулар желюлдеп, Ел шадыман кушшде, Ж астар да жур еркшдеп. Пионерлер лепнен Кекке ушты а к кегершш, Кореянын елшен Окна ушкан сэби кеп ymiH. \"Племейм1з «жнсты, TuiefiMi3 бейб1т енбектй

Совет халкы тур кушт! Ж ер шарында кернектП — Тыныштык керек элемге! — Женед1 халык cofhcth; Су.мдарра карсы бар елде Миллиондар даусы торысты. 03iMi3 кумга шанышкан Орманнын, эр шыбыры Кез тартады алыстан,— Кунарлы жердщ шырыны. Каналдан су агызран Б1зде бар зор курылыс, Кырда жулдыз жангызран Сталиндж улы куш. Коммунизм кун!не Карыштаткан кадамды, Суйем1з, жанмен 6epuie Квсемд! — улы адамды. Сталиннщ eciMiH Mauri устаймыз журекте, Ол — куш халык кушшц — Ж аркырай жанган жер, кекке!

Сагынгали Сеитов ТОРТ АРМАН Ж айсац Ж1п т Чжоу лин, Ел аузына шнген. Калыц журтка Kaflipi En6eriinen бшнген. Байтак олке бойына Даццы селдей жайылтан, Токарь ед1, ауыскан Станокке айырдан. Адал ойлы, а к ниет Чжоу Лип 6ip жан едк Тукшршде кеадлдщ Торт арманы бар едь BipiHmi онын арманы: — Партияга KipceM мен, Коммунисше куресш, Соларша OMip сурсем мен. Айтшы, досым, асты icKe Сол арманныц Heiueyi? — Ойдакымныц 93ipme Орындалды yiueyi,— 20

Дейд1 дагы Чжоу лин Кояды сэл жымыйып. Куанышы ешнде Кулк1 болып тур уйып. ...Бурнары жыл Kipirrri Коммунистер сапына. Журшт! алда эрдайым, Акау салмай атына. Екшни онын арманы: — Болсам Кызыл аланда, М)'нбедеп Сталин Амандасса маран да. YuiiHiui оньщ арманы: — Эзш баска, шын баска, Деймш 6ip кез жолыксам Мао Цзе-дун жолдаска. Тертшип онын арманы: — Енбекс13 жан болмаса, Кытайда да кеилкпей Социализм орнаса... Чжоу линнщ осындай Терт арманы бар едк Дэптер1не 6ip кезде Сей деп жазган жан efli. ©ткен жылдыц майында Бопты Кызыл аланда. Деп кайтты елге: — Сталин Амандасты маган да. Болды быйыл Пекинде, Ноябрьдщ кеш1нде. Кабылдады Мао Цзе-дун, Сол шак эл1 eciiifle... Осылайша ойдагы Орындалган уш арман. Ж ака ем1рден жас токарь Бакыт дейт1н муше алран. ?|

— JSijieM, ajii мойнымда Борышым кеп аткарар. ДегенiMe жегпм деп, Жайым да жок мактанар. Керем, жаксы 6yriHiM, Келешепм — жарык нур. Bip арманым эз1рше Орындалмай калып тур. - Сенем, сол 6ip арманра Апаратын жол бар деп; Кытайда да кешжпей Социализм орнар деп! — Дейд1 даты Чжоу лин Кояды 6ip жымыйып. Сол сешмнщ сэулес! Ж анарына жыйылып. Я, жолдас Чжоу лин, Мен де coFan сенемш. Ойдагысын орындар Сенщ Кытай ер ел!ц. ©йткен1, туын Бакыттын ¥стап турран жорары, ¥стазы бар, Досы бар — ¥лы Совет Одагы! ВАТЫ РАН, ВАДЫТЫ К уректп тотыккан, 9ж!мд1 жуз! жадырап, Элденеге риза боп, Ж айрандайды батырак,. Коныр куйка кунарлы, Ж атыр алда атырап. Кезш содан алмастан Кеп карайды батырак. 22

Сарсан кундер саргайткан, Артта калды сарымдай; 0ртеп e n i взекл, Алау-жалау жалындай... Б ак орнатан мацдайга, ByriH азат азамат, Кожайыннан кутылды, Енсе бшк, кеши шат. Помещикке сот курып, Отырды стол басында. Жерл1 болды батырак Елу eni жасында... Ж атыр MiHe сол алап, Бейне берен безенген; Каулап ocin еккен дэн, Ж ауказындай тез ©нген «Менщ жер1м!» — дейд1 ол, 0з1не 03i куб!рлеп; Кеудесшде куаныш Атой салып дуб1рлеп. «MeHiH жер1м» — легенд! Кайталайды шшен; Селд|'р муртын 6ip сыйпап Саусарынын ушымен. «MeniH жер1м!» — деген соз Жылытады денеш; Ып-ыстык боп шымырлап BoflFa куат енед!. ©min i3i баягы Жокшылык пен кайгынын, Ж ер жатады алдында, «CeHiKi,— деп,— байлыгым». ... Ой устшде батырак, ©зше осы унап тур: 23

Сока орнына, кезше Елестейд1 трактор! Кен келешек кершш, КеН1л1 6epiK бекшген... TeMip тулпар тайпалып Келе жатыр Пекиннен!

Жумагали Саин ПЫТАЙ ХЛЛКЫНА Алып Кытай Мао Цзе-дун бастаран, Кайры бултын кектен сырып тастаган, Жан,ада ескен кырда кызыл гулщ бар, Сол гулiне арнап айтар жырым бар. Ж ырдын ю л л ерл1гщнен алынды, Козгады ойды, тербед1 сол жанымды, Ж урепмдей ce3iMiMe нэр 6epin, Суйгешмдей кез1ме ыстык шадылды. Жылдар erri канды майдан дауылмен. Лениндж идеядан нэр алдын, Кесктескен урыстарда жауынмен, Женбей коймас батыр болып жаралдын. Барлык кытай бостандыкты кэксеген Турды сапка... TaHFa карай аттады, Бакыты мен eMipi ушш ескелен «Курес» деген жалрыз созд! жаттады. Ленин co3iH — Ленин атын улдарын Ж урегшщ соруындай санады; ¥мытпады С С С Р — дай кун барын, Арманым деп 6api 6i3re карады. BisfliH танга карады да шаттанди, Болашагым дед! Кытай в31мнщ.

Жюерменен жаура карсы аттанды Эл куаты болып ыстык сез!мн!ц. Ж ешй жауды коммунизм атымен, Сешн халкын, сешн адал улдарын! Досым Кытай — uibiFbiCTaFbi батыр ел Мактанышпен с е т бугш жырладым. Арсылдап ж ау Америка бастаран, — Cofhc! дейд! ею Ke3i канталап, Буржуйлардын дабылы жок какпаган Доллары мен бомбаларын аркалап. Бар элемде бейб!тшшк орнырар, Ж ол ж ок еюп адам канын тегетш! Б1лем1'з 6i3, талай жауыз кан кумар ©з бомбасын ез1 кушып елетш. Кытай улы! Ал Fa аттай бер сешммен, Коммунизм шынына тез жетейш! Кол устасып сен1к i3ri елщмен, Бегеттерден бузып-жарып етейж! Ж еню б1зде! Сенем1н мен, оене бер! Танымыздын шурыласы 6ip, куш 6ip. Гулдене бер, ж ем ю йш тере бер! Халкымыздын Tiaeri 6ip, жыры 6ip.

Хамит Ергалиев Б1ЛЛНЫ КОРГА Ж ас сэбидщ мысыкпен ойнаганын, Ойыншыгын шашканын, жыйнаранын Айтып Ka3ip отырар уакыт емес, Bepin калды езге 6ip ой MaFaH ун. Сэби — neci гажайып болашактын. Bi3 корраушы: Мен соран бола шатпын. Е м аякты жырткышка депзбейм1з: «Пэлен жерде бала урлап, баласаттым!» Сэби деген акша емес, пулык емес, Сэби АКД1, Британия кулы да емес: Абзал адам баланы камамайды, Бала бакыты турменш кулыбы емес. Айтсын 6i3re Трумэн жендеттерк Бала ма екен еллрм ек, жецбектер!? © лиш е сэбидщ неге толы Кореяда су туб!, жер 6eTTepi? Ш таттарда неге кеп панасыздар. Неге оларга пана— тау, пана — куздар? Бузылран уй орнында, бейуакытта, Кешеде неге жатыр ул мен кыздар? Кун какты Индияда неге сонау. Бала шарык. токыйды кырык. жамау. ?7

Неге оларда балалар корлыкта жур. Б!зде олай емео кой? — деп койсак сурау. Неге, бэсе? Бмгем мен неге екенш: Буюл бакыт отаны — ел1м менщ. Бгпемш мен 6©6eicri кушактауга Кесемнщ де уакыты белшгенш. Bi3 баулыймыз баланы: акыл туй деп, Окып ал деп, эдеп бга, жаксы ки деп, Bi3 дуниенщ бар халкын шакырамыз: Б1зше коргап баланы, 6i3ine суй деп!

Д ихан ЭЫлеа АРМАНЫ ЖАИЫМЫЗДЬЩ, АРЫМЫЗДЫЦ 0шпес нуры « K iw i кун кезшщ, Ар иеа адамзат журен сезш,— Еасырдыц данышпаны — ¥лы Сталин Бейбггшшк туына ж азган езщ! Сол ту-журек туымыз бэр1'м!здщ! Сол тудай толкыган бар этм1здщ Мазмуны: Нурлы дуние— БейбтиЫ к! — Арманы жанымыздын, арымыздыц! Дуниеде бейбггшшк деген сездщ Таскыны neTTi басып жердщ жузж. Сол таскыннын арнасы 61зд1ц отан Бейбггшшк м а я п — коммунизм! Кеше Отан eMipiH сактап калган Батыр солдат, офицер, генералдан Естисш куД1ретт1 6ip гана сез — «Сактаймыз бейб1тшшк!» — деген уран. BipiHiui боп ундеуге кол коюга,— Миллионный 6ipi боп, тун бойына 29 \\\\

Уйктамай — карсы алдым жана кущи, Тан нуры уйып меп-М0лд1р калды ойымда. ©шпео нуры секйщ] кун кезшщ, Ар neci адамзат журек свзш — Расырдын данышпаны ¥лы — Сталин1 Беббггшш к туына жазган езщП! Сол ту- журек туымыз 6apiMi3fli«. Сол тудай толкыран бар эшкпздщ Мазмуны: «урлы дуние— бейб1тшшк — Арманы жанымыздык, арымыздыц!

М ариям Ха/Ымжанова СТАЛИН АТЫЛЕИ Келий мешн 6e6eriM, KexperiMe басайын. Ж узсш uypFa журепн, Жырыма ceHi косайын. Канатынды ж ая Foft, Мен TeciMfli ашайын. Айкайынды коя foA, Алдыца маржан шашайын. ©MipiMHiH гул1 деп, Кетерш жерден алайын, Миллион ана уш деп, Шыркап энге салайын.. Сешн ешпес бахытын, Келешекпен уштасар. Сешн балгын уакытын, Ата-анана куш косар. Бейб1тшшк Tiperi, Сешн TyFaH отанын, Соксын узак JKyperi Сталиндай атанын! Сталиннщ атымен,— Шыккан сешн, тш н, де. 31

Сталиннщ атымен,— Шыккан мешц кушм де! Сталиннщ атымен — Ж ар саламын бупн де1

Жубан Молдагалиев КОММУНИСТКР — Коммунист болу мешц арманым. Осы желта eMipiMai арнадым,— Деген улы журек сезш, ж ан сезш Ептем 1з ел1м1зде эр дайым. Нелжтен ол бшк максат, зор арман? Коммунист жан ба ерекше жаралтан? Кыйындыктан онын жолы аулак па, ©Mipi онын окай ма езге адамнан? Кез ж1берсец онын еткен жолына, KepeMi3 (Из одан кыйын жотын да. Коммунист— ен 6ipiHuii жауынгер, Ж еню туын нык устатан колына. Шарпыды оны талай-талай от-жалын, © rri жолы турмес!нен патшанык. Тукшрлерш Сибирьдщ де шарлады, Туртанда тун буркеп елдщ аспанын. Ж араланды, кёрген .ж о к ол жытылып, Журседаты тэш канмен жуылып.

Турмелердщ кулыптары бузылып, Ж атты алдында 6yFay, курсау жулынып. Сол кезде де KopFan х а лы к ер улын, Бегеттердщ бузып-жарды He6ipiH, Кабыррасын кайыстырып турменщ, Турды Т1леп коммунисту OMipiH. Буюл халык онык жолын калады, Калаулысын большевик деп санады. Артып ум1т, ауыр жугш соларра, Тек соларга шын сенГммен карады. III Октябрьде тан аткызып арайлы, Алганда да жецш Кыскы Сарайды, Кетершген Лениннш ушмен, Керд! халык алры саптан оларды. Ж ас Отаннын -сол 6 ip ауыр кезшде Талайлардын нур экелш кезше, взгелерге белш 6epin журд1 олар Bip жапы рак тиген нанын езше. IV Ж ау жок оны етелнен алмаган, Ж ендет б1ткен Америка жалдаран Кез:не устап карауылын мылтыктын, BipiHmi OFbi-H большевикке арнаган. Совет елш отарындай езгел'1, Ж вргегшде ж ок кылуды кездедй Лениннщ езше де ок атты. Муны умытпан, умытсам да езгеш!.. Большевики жьиш алмады олар да. Большевиктер бакыт ушш журд1 алда. Теб1рентер онык тобын еш куш жок, Туы аетында буюл -халык турранда. 34

Кыстар кетш, жадыраран жаз жетш, Жещспенен бесжылдыктар жатты erin. Ж апан тузде большевиктер кунлмен Ж ана eMip орнап жатты ж арк eTin. Журсе де олар кызыгында курылыетын, Тындай 61лд1 дуниенщ тынысын. Октябрьдщ жешстерш кузегп, Отанра арнап саркылмайтын тын кушш. VI Ж егп зор сын. Сын болганда сын нендей! Адамзатка ажал булты тонгендей! Бао боп шыкты большевиктер куреске, Ауыртпалык еннпсше тигендей. Сонда да енш м одан cipa танбады. Большевиктщ ерлж жолын тандады. — Каза тапсам коммунист деп сананыз,- Осы б'олды жауынпердш арманы. Деп, халыкка дарымасын аткан ок, Большевиктер журд1 сонда калкан боп. Олар бастап журген жердщ бэршде, Ж ау камалы жатты кыйрап талкан боп... Турды кунмен шагылысып ту басы, Турды ражап жешмпаз куш туда осы. Kepiaai одан Ленин мен Сталин,— Халкымыздын, партиянын тулгасы. VII Тары да улы ерл1ктерд! кез ^ердк Жанрырды жер, дала керш езгердь Жайнап сансыз курылыстардыи жалауы Бесжылдыктын ерлерше с©з бердь Кайда i3i coFbic салран жаранын!? Кайда окоптар тесш т!лген даланын!?

Мыц жыл боны болмарандай еш сорыс Гулге оранран керем Отан алабын! Bi3 шайкаста журген жерде кешеп Бугш жалпак жасыл орман еседк Сталинград окоптары орнында Керем тузу жолымыздай кешенк «Елу жылда ел жана» деп ест1гем, Б1здер ушш бул макал да eonipreH. Бес жыл бурый Цимлянск тендзш KiM бар ед| дуниеде еспген! Юм ойлады болады деп Каракум, ¥лы арнасы — ж ана езеннщ, каналдын! KiM ойлады Днепр мен Ед1лд1 Сусыны деп шел1ркеген даланын. Ойлады оны кезшде де сорыстын, Партиямыз — бастаушысы улы ютщ. Сонда Сталин б1рдей карап отырган Карталарын майдан менен курылыстын. Партиянын енбег1 мен ерлЮ. Халыкпенен жубын жазбас 6 ipjiiri, Сталиндж жоспарменен кетерд1 Коммунисггщ Ертешне елд1 улы. Нырыз топтан миллиондардын катарын, Коммунистер шырарды елдщ атарын. Элемдеп бейб1тшшк куштерш Бастап отыр менщ улы Отаным. VIII Онык нурлы, онын ерл1к жолына, Бегет емес жаудын атом, оры да! Б 1лед1 оны, бшед! бар халыктар, Коммунисс1з бакытты eMip жорын да. Партия ез1н халыктарра арнады, Сондыктан да ол — миллиондардын арманы. Партия ол — Ленин мен Сталин. Партия ол — коммунизм алдэры.

Музафар дл 'шбаев МАЙ ПАРАДЫ Каидай жаркын быйылгы май KeceMiMHiH дидарындай, Тулар гулдей жайкалады, Басталды эш май парады. Ед1Л-Доннын каналы да, Ж ана ГЭС-те Каракумда, Ашык аспан, кудген кун де Колоннада б!збен 6ipre. Алкан жулде жаксы жыр да, Женшмейтш кызыл ту да, Аскар ой да, мол eriH де Колоннада б1збен 6ipre. Кытай, Поляк, Албан, Болгар, Чех, Румын — азат жандар Енбек пен сын кундершде Колоннада 6i36eH 6 ipre. Каидай жаркын быйылгы май KeceMiMHiH дидарындай! Тулар гулдей жайкалады Неткен эсем май парады!

БЕЙБ1ТШ1Л1К КУЗЕТ1НДЕ

Владимир Маяковский [СОВЕТИК ПАСПОРТ ТУРАЛЫ ОЛЕЦ Мен каскырша Мытар е ТерелжтЁ Мандаттарды Курметтеу Ж ок-ак эль Кагаз- б1ткендер Ж огал TinTi, Сайтан алсын дер ед!м. Ал мынаны... Бойын врлей Купе мен Каюттардык Чиновник манызданып Жур^п келдк Ж урт паспортын — Берд! 0FaH Мен де берд1м‘ - 031МН1К Нарттай кызыл кшежкемдк Кей паспортка — Жымыйып езу тартты. Keft6ipine Карайды тыжырынып.

Мысалы паспорт» ДОС пристав баси ^ “ “ ' “ ^ « “-^ н и к а л м а » . Ьет Ч ™ \"А, дыида ип асавып, Ka»l»Ti б*Р Ш ац.пайлык д,, П ю « * я ш АМ Я Benin Амерпваннин- Афишачы квртенле»Ешк, YauiB, Полыпанып ПаспорТЫв да вилы кел'ш. Аилы Д».К ю 1 TlBTi шывты цял\"\" К,айда*ЯБ>д жа1ШЛЫк? - д е в ° И “ Ып и сывИЛДИпм и ц е В с, стя К.ылша « * » Б ю в я и , ватыв калтав. Е лтвп атси а^^^ А’ Л“ Л « Д'п а с в о р т т ы « а тп а» » ар«ан .- Тары ЭРТ,РЛ' ^ ^ Ш » . Д Т . Р » » - К“ \" \"Ш о ш ы п Чсвенде»01М авеы-басыв кыйсайтып ыр п рды.

Бул господин чиновник Алды келш Мешн Кызыл Tepi-тыс Паспортымды. Алды Бейне — бомбадай, Я, юршдей,— Паспортымды Кос жузд1 Устарадай. Паспорт Оган Ж ел бас Улы т1лд1 KopiHfli Eni метр — ок жыландай. Берд! ишарат Ым катып Жукпй кезй— Ж ук тасыран Боп журш Ж ай жанында. Жандарм Десе — . Тыншы Нею сезд1, Тыншы карайд Акырын жандарм^а: Мэз болар ед Жандарм Кыйнап катты Урып-сорып Тепкшеп Маган кас кып,— Болрандыктан:— Колымда Айбыны зор Балга, оракты Совегпк кызыл паспорт. Мен каскырша Мытар ем Tepeniicri

Мандаттарды Курметтеу Жок-ак., элИ 0 зге караз БДкендер Ж орал, TinTi — Сайтан алсын дер ед1м. Ал, мьшаны... Мен шниарам Кен калта шалбарымнан Дубликатымды Ен асыл, Ен кымбатты, K e p in a e p , Кундесендер, куйшцдер Мен Совет Одагынын — Азаматы.

Николай Тихонов Б13 ОЛЛРДЫЦ БАСИЛ ПАСЫ II БАГАМЫЗ („Пакистан туралы эцпмелерден“) Бул кварталды тенпржол кызметкерлер1 мекендейдь Мунда туратындар: машинистер, кочегарлар, стрелоч- никтер, сторождар, проводниктер едк Олардын баспана- ларын esflepi кызмет етш журген телпржол компаниясы салып 6epinTi. Слрэ, бул уйсымактарды салган архитек­ тор жоспар жасап, материал i3flen, басын катырып жатпаган болса керек. Егер с!з колынызга узынша, ж ь нш к е сазбалшык алып, ортасын улкен саусагынызбен ояздай койсаныз, сол тузу сызыкты ояздын, exi арасы — элп курлыстардын модел1 боп шыга келедс Бул саз уй- ипктер итке тым кещрек болар, 6 ipax, оларга сыйыр сый- мас еде Мунда водопровод жок, жарык, жэне жок. Улкен 6ip кварталга 6ip-eKi сулы колонка Fana. Бул 6ip сазды та- мук. Максим Горькийдщ «Шьщырау тубшде» пьесасын- да суреттеген тунеп шыгатын уй — бул жерге демалыс уйшдей KepiHep еде Уйшштер iiuiHfle — эр жерде креует: торкездер! жш- пен шандылган, ycTiH кап-кара шан, басыпты. Бул жан турцпгерлж ждердщ кебМ н сазды еденшде уакыт тоз- дырган курым кшздщ жыртындылары жатыр. Шкаф, стол, орындык дегешшз уш уйктаса туске мрмейде Bip бутш кшм кере алмассыз. Бэршщ ycTi алба-жулба, дал- дул. Элп шдер арасындагы жуынды шалшыктарды ке- шш, тырдай жалацаш жао балалар ж упрш журедс

кездер1 култ!лдеген icix, «еуделер1 мен коллары тырнак осып тастаган кышыма-котыр. Олар мектепке бармайды: мектеп жок. Б алалар да, олардын эке-шешелер1 де ту- гел сауатсыз. Босараларда беттерш ж еп жеп, ж ара баскам кемтр- лер отырады. Аурулар ауруханага бармайды — кайда барсын: аурухана жок. Саз дуалдар арасында аяктарынан жшпен байлаулы арык тауыктар отырады. Булар тым аз. Онык есеине, жуынды теплген, сыпырынды тасталган коксыктарды казып жаткан сауыс-сауыс барак иттер кеп. Жанбыр жауган кездерде уйинктердщ сабанды тебелершен, ар- калыктарынан тамшы арады. Баспана едендерш кушйз-. ту Hi б1рдей су басады, амал жок адамдар суда жатып. суда уйыктайды. Ж акында жауган жанбырга булшш, опырылган бу- рыштар, какырай сеплген саз дуалдар кершедн Kefi6ip баспаналарда ceri3 юЫден турады. «Бул мумюн емео! — дейнз Fofl ci3.— Аядай куыска ceri3 адам кайдан сый- сын».— «Эрине, ceri3 адам сыймайды,— дейд1 ci3re. — TepTeyi тыныстап алганша, TepTeyi жумыс icTeft турады. Ал, анау тортеуi тыныш алура келгенде, мына TepTeyi жумысКа кетед1». Юшкене жерошак — мангалдардан быксып, сасык HicTi кокнпл тутш шырады. Отын жок, журт кургак те- зек жагады. Осындай уйипктердщ 6ipiKae 6ip KeMnip аштан елдь Оны молланьщ руксатынсыз жерлеуге тары болмайды FOft! Ол келш, жаназа окуга raic. BipaK, молла езше THicTi бес рупий теленбесе, келмейдн Бес рупий! Бул — айына алпыс рупий алатын, жогары жалакылы уйде ра­ на болады. Ал, кориплерде мундай, ж аназа сыякты мол- шылык ymiH рупий кайдан болсын! KeMnip тропик кунь Hin жантурцпгерлж ыстырынэ шыжып жата береди Ке- дейлер жарык дуниенщ бетшдегшщ бэрш каргап-алеп журш, элг1 6ip эд 1рэ калган бес pymwi тыйындап ала- ды да, молла шакырады. Молла кершп-созылып эрец келш, б1рдене етш жа- назасын мщг1рлеген болады да, акша алады. Осыдан KeftiH рана кемшрд! уй iprecinaeri молара anapyFa бо­ лады. Еши 6 ip уйплкте flip эйел д|‘рш кагып, кырык жамау ecni керпе буркенш, еден устшде- буктусш жатты.

— Наукастанып жатыр,— дед1 керш! эйелдер. — Доктор келд1 ме? — KiM келд1 ме дейпз? — деп сурасты эл п эйелдер, 6 i3AiK наукаска назар аударранымызды керш. — Доктор,— дедж б!з. BipaK, «доктор» деген сез бул apaFa атымен жат боп шыкты. — OFaH тук те керек емес, жой наукастанып жатыр, OHiKi эшейш безгек кана... Безгеп устап жатыр, кетед! foh... бул эшейш безгек кана...— деп шаукылдасты 6 iare пер mi эйелдер. Д эл осы жерден б!з жартылай европаша кшнген 6i- реуд]' кердж; ол 6i3re алан-кулац, шугыл кез ж у п р тп де, эйелден алкан акшасын калтасына тыка салды. Б!з OFaH жакындадык. — Ci3 емдеп жатырсыз ба? — деп сурадым мен.— Мынау эйелге кагазга оралган — порошок пе,— б1рдеке бердпиз foh, ж ана кердж. Ол 6i3re саскалактай карады: — Кой, ойбай, койыцыз! Мен кайдан доктор бола- йын! Мен доктор емеспш, дегенмен, мына бишараларга кемектесу керек кой! Аздап nefl6ip шептерд!, порошок- терд1 бшучп ед!м, колымнан келген кемепмд! 6epin жур- Min. Ал, акша,— ол кызарактай жымыйды.— Осы акша болушы ма едП Халшщ келгенш береди Ол калтасынан 6ip уыо усак монет шыкарды. Б1зд! арылшындар деп ойлап, езш емдеуге какы ж ок болса да, емдеп жатканы yuifa жауапка тартады деп, катты урейленген екен. BipaK 6i3 бул юа'шн. мынау карапа- йым, ацкау адамдарды алдап, олардын каранкылыгын пайдаланып, езше тыйын-тебен жыйнап журген бэлгер екешн кердж. Мундай жардайда бэлгер алаканындагы 6ip уыс усак монет кеп акша сыякты. Ол элдекалай 6ip сырлы- льгк пшлнмен езу тартып и<уле бере, оазды пушпактан айналып, кезден тасалануга асыкты. Б|'з шнен iHre Kipin журдж. Бул — адамдарды кепл- ршмес кылмыс жасагандай, ем ip бойы туткында уста- Fan — тамук едь Бул тамуктагы адамдар 6ip Караганда езшудщ ец cokfu шегшде тургандай; эбден калжыра- ран, азап шеккен, адамдык сез1мдерден эбден журдай болгандар тэр!здг Енд1 осы азапты ем1рлер!мен ымыра- 47

лыктан бетен ештеце керек етпейтш, ешнэрсеге умггтен- бейтш адамдар сыякты. BipaK бул — кате. Осынау адам айткысыз лас пен шакнын ш ш де тазалык орнатура тырыскан эйелдерд1 кергенде, тебе шашыныз TiK турар. Тазаланран коте- локтар, ecKi кастрюльдер мен металл кеселер кунпр ла- шык im iiueri юшкене полкалар устшде жылт-жылт ете- дй Керпен1н кеп жыртыктары укыпты жамалган. Креуеттерде б!рде-б1р жайма жок, ейткеш оларды кшм Fbin KHin алган. Ищи 6ipa3 жургеннен кейш 6i3 6ipHeme кулыптаулы уйппктерге тап болдык. Я, ecix есебшде турран ею ecKi тактайда юшкене кулып м у л 1 тур. Тек Typi рана eciKKe уксайды, эйтпесе, каусаран ecni тактайлар кырык сан- лау, сол санлаулардан сыралап, iiirKe кез ж1берд1к. Бу- лардын пшнде де дэл баска уйипктегтердей курым ки- (здер жатыр, тор кездер1 лас жшпен шандылран юреу- еттер тур. — Мунда туратын кандай байлар? — деп калжын- дадым мен.— Мунын HeciH кулыптап жур? Булар юм- дердщ баспаналары? Bi3Hi корш алаган кеп адамнын беттершде кызрылт толкын ж упре бастады. Олар 61'рден жауап бере койма- ды. Б1раздан кейш барып 6 ip жаксы, жаркын жуздй улкен кара кезд1 эйел элг1 уйшжтерд1 колымен нускап, баяу тш катты: — Бул подпольеге кеткен коммунистердщ баспана- сы. Оларды полиция кудалап жур. Олар ашык тура ал- майды. Олар 6 i3 ушш, б1здщ правомыз ушш куресуде, ал 6 i3 олардын баопанасын барамыз! Мунын 03i бейне каракры подвалды как айырып кеп, мынау эйелдш бетше Tycin, ycTepi алба-жулба, топырла- FaH KimKene балаларды, e3iHin уйсымарынын босагасын- да отырран сокыр кемшрд1 нурра белеген кун сэулесш- дей, кутпеген жерден болды. Байкандар,— деп ед1 6ip жолдас, 6i3 осы кварталра келер алдында,— шздер ол жерден суреттеуге тш жет- пес сумдык керешздер. BipaK естерЫ зде болсын, ол жерде, осынау тунекте, езуиллерден caFbi сынеан сорлы- лар емес, нарыз адамдар турады. Ол жерде халыктын ыза Keri буркылдап кайнап жатыр. Сэулетп келешек yuiiH куресуоллер сол жерде турын, сол жерде жумыс 48

жасап жатыр. Халыктын, кайнаган ыза кеп расырлар бойры карангылыктан жулкынып шыккан кезде, халык- ты арсыздыкпен азапка салгандардын, онын. селш суыра соррандардык, оны кулаккееп кулра айналдыррандар- дык басына каырет орнайды! Менщ ойымша, осы жолдастык айтканы дурыс-ак,1 4—1383

Николай Тихонов КАМЫ Т1П1Н ЭЛЕМДЕ АСЫЛ К.УАНЫ11ТЫЦ™ Камы yiniH элемде асыл куаныштын, Ж ыйналдык жердщ барлык тукшршен. Кектемнщ жаршысындай жаркын мусш Б алалар конгреске келд! гулмен. Б!з — iuiTe, сыртта турды батыр кала, Кегершш кек зйнекп ушты айнальгп. Ж улдызы Варшаванын — 6ip кыз бала Столда турды кулш, гулге оранып. Кейде 6 ip кен келемд1 заттык кезден, втетш кез1 бар рой нокатка уксап. Керд1м мен: Кытайдын эор иырына Сол бала турды женш саусарын сап. Шолды онын кен дуниеш нур квздер1, Бейне 6ip 03i турран жары к залдай. Ол айтып улпрмеген 6ip сездерда Боламыз imTefi тындап жатыррандай. Кыз аты Анела ма, Ядя ма, EciMi — барлык сэби бала аты онын. Бар 6efi6iT eMip сол кезге уялады, Барлык жол жатты алдында сайрап сонык. Сол нэзж турран кезде ушкындап от, Емес тек сэби OMip — т эгп сез1м. Бар болашак баланын бейнеп боп Тур сурап табан Tipen коррауды езш.

М ихаил Искаковский ТАЦЕРТЕЦ ДЫР ГА ШЫДСАЦ Такертек кырга шырып серуендесен, Аслан ашык, дуние не деген кек! Самолет калыктайды кек жузшде, Зырылдайды машина жол безмен. Колхоздын nicin eriH даласында, Кек шалгын хош HciHe канарсын ба, Мац баскан сыйырларын бакташы шал Ж аяды дарияныц жарасында. Жапырацтыц д1р1лдейд! кеппей шыры, Сацкылдап бута жактан кустыц шуы. ©тед1 сокпакпенен бойжеткен кыз Шашына керш 6epin кырдыц гул!. Жеп-женш нэзж кыймыл, кыялатты — Нарыз 6ip елесшдей жасты к шактыц. Муныц 6api — 63iMHiH туран ел1м, ©з1мнщ бейб1т елкем мархабатты.— Заманныц аймалаган алтын нуры Советт!к халкымыздыц бейбк куш... Канкуйлы не 6 ip сумнан, бар пэледен Эркашан тура аламыз коррап муны!

Намыз Хикмет САККО МЕН ВАНЦЕТТН Мелт-мелт етш мелд1реген ыстык жас Соргалайды бет TepiciH jcyilnipin, Соргалайды мелт!лдеген ыстык жас Жуз1м1зден журектерге куйылып. BipaK б!ЗД1Н журекте OFaH орын тар! Шыдармыз ба унем1 ауыр жарага! Айбыны зор эш»шд1 салып жар Айту уш!н шыгамыз 6i3 аланга. Т ктеп ылрый ап журетш ез1мен КушМне тенш турып мерт болран, Арыстан да жас парлаткан кезшен, Онык дары кекрегше дерт толган... Журандай 6 ip кара жерд1 жаланаш Соргалайды кептщ жузгн куйд!рт, Соргалайды мелд1реген ыстык жао Жуз1м1здец журектерге куйылып. Партиялык билеттер1 ж ок едк BipaK, олар халкына шьш бер1лген, Бакытты e.viip cyprici де кеп едЁ Ж андарында аямады елшен. KiM ед1 олар? Кеп журегш жетелеп, Кесем емес миллиондарды бастаган! 52

Мундайлар кеп арамызда, булар тек — Адал ниет карапайым ем адам. Денеде ыстык Италиян каны бар, Мелд1р тунык кек аспандай ж \\з \\ ашык. 1степ бакты айуандыгын залымдар, BipaK, екеу кермей erri 6ip жасып. Ж е п жылдай кайры бунап кысканда Куле карап ажалга ырык бермедк Отырды олар электрл1 cranFa, flip етпед1 б1ткеншше демдерг Мешрбанды журектерге таралып, Терт мын вольт ток жей женелд! жеп'дей. Жет1 минут iuiiHfle олар карайып Kerri жанып, жауларына берммей! BipaK олар кылмысты емес элемде, Курбандары соттар менен доллардын. Е леуаз боп суйсе де ем ip, елерде Керд1 халык кесемдер1 болганын. Жулып KeTTi арамыздан жау булж, K erri eKi жолдасымыз мактанар... BipaK 6i3fli« журектерде мэнгш к От жалынды бейнелер! сакталар. Тап жаулары тары айкаска шакырды OiuiKTipin одан сайын б!здердк Bi3 дайынбыз. Ж алын жалау шалкыйды, Ж ау ажалды езше e3i !здедк Бшсш душпан, 6i3 де куле аламыз, KypeceTiH туран т а к т а кушм1з, Жанды пида етш ойран саламыз, BipiMi3re калкан болып 6ipiMi3?