วิชาทักษะการขยายอาชีพ_อช 31002

94 จากแผนภมู ิ จะมองเห็นลักษณะการใชค ุณธรรมขับเคล่อื นธรุ กจิ เชน 1. การเปน ผปู ระกอบการ ลําดับแรกตองเปนผูขยันขันแข็งในการเรียนรู ทํางานอยางเขมแข็ง เปนปกติ 2. การใชท รัพยากรปจ จยั การดาํ เนนิ งานจะตองใชห ลักประหยดั ยับยง้ั ระมัดระวงั ที่จะควบคุมให เสยี นอ ยที่สุดและนํากลบั มาเปลี่ยนรูปใหเ กดิ มูลคาใหมากท่สี ดุ 3. การจดั การการผลติ และการตลาด ตองเปนไปดวยความซื่อสัตยประพฤติตรง และจริงใจท่ีจะ ผลิตสินคามีคุณภาพตามขอตกลง สงมอบสินคาตามขอกําหนด ยึดม่ันความปลอดภัยและสรางขวัญ กําลังใจใหกบั ผรู ว มงาน 4. การควบคุมคุณภาพการดําเนินงานตองใชความอดทน อดกลั้นในการขับเคล่ือน การดําเนนิ งานใหเปนไปตามขอ กําหนด ถึงแมจ ะมแี รงกดดันจากภายใน และภายนอกที่กระทบเขามา กิจกรรมท่ี 13 ใหผ เู รยี นปฏบิ ตั ดิ ังนี้ 2. นําความรูที่ไดจากการศึกษาในเอกสารหมายเลข 16 ไปแลกเปล่ยี นเรียนรูกับผูรู ผูเชี่ยวชาญ แลว บูรณาการกบั ประสบการณข องตนเองเปนความรใู หม 3. นําความรใู หมท ่ีเกดิ จากการบูรณาการมาตรวจสอบ ทดลอง ปฏิบัติการหาความรู ความจริง กบั ตนเอง 4. ดาํ เนนิ การประเมินความเปน ไปไดใ นการนาํ ไปใชจ ริง แลวสรุปเปน องคค วามรูของตนเอง

95 เรื่องท่ี 2 การจดั ทาํ แผนธุรกิจ ลักษณะบง ช้คี วามสําเรจ็ ของการเรียนรู ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เร็จของการ กิจกรรม การวัดผล ประเมินผล สอื่ การเรียนรู เรยี นรู 1. จําแนกโครงสรางของแผน 1. อานเอกสารหมายเลข 17 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 17 ธรุ กิจตามแนวปรชั ญาของ สรปุ กรอบความคดิ ดงั นี้ 2. ผลการประยกุ ตใช ใบความรู เร่อื ง การ เศรษฐกจิ พอเพียงได 1.1 ลกั ษณะโครงสรา ง ประสบการณข อง ประยกุ ตห ลกั ปรชั ญา 2. ประยุกตห ลกั เศรษฐกจิ แผนธุรกิจระดบั พออยพู อกนิ ตนเองตามแนวคิด ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง พอเพยี งและประสบการณตนเอง ระดับอยดู มี ีสุข และระดบั ปรัชญาของเศรษฐกจิ กับประสบการณตนเอง จัดทาํ กรอบความคดิ ของ มัง่ มีศรสี ุข พอเพยี ง จดั ทํากรอบความคดิ แผนธรุ กิจเพ่ือขยายอาชีพได 1.2 การประยกุ ตใ ชห ลัก แผนธรุ กิจทีเ่ หมาะสม ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง กับประสบการณข องตนเอง 2. ผูเรยี นบูรณาการความคดิ จากประสบการณก าร ประกอบอาชีพ สงั เคราะห เปน กรอบความคดิ ในการ จดั ทาํ แผนธรุ กจิ ตามแนวคิด ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 3. กาํ หนดขัน้ ตอนของการจัดทาํ ใหผูเรยี นศกึ ษาเอกสาร ผลการประเมิน เอกสารหมายเลข 18 แผนธุรกิจตามแนวคดิ หลกั หมายเลข 18 แลว ใชกรอบ เทียบเคยี ง คูมอื จัดทาํ แผนธุรกิจตาม ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงได ความคดิ ท่ีสรุปไดพ ฒั นา หลักปรชั ญาของ ตนเอง โดยประเมินเทียบเคียง เศรษฐกิจพอเพยี งให ความคดิ และตัวอยา งตาม เหมาะสมกบั ตนเอง เอกสารหมายเลข 18 ท่ีมี ความเปน ไปไดท่จี ะใชใ นชีวติ จริงไดห รอื ไม มขี อ บกพรอง อะไรแลวควรปรับปรุง พัฒนาการจัดทําแผนธุรกิจ ของตนเองแบบใด

96 เอกสารหมายเลข 18 : ใบความรู เรือ่ ง การประยุกตหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งกับ ประสบการณต นเอง จัดทํากรอบความคดิ แผนธุรกจิ ทเี่ หมาะสมกับตนเอง 1. โครงสรางแผนธุรกจิ ตามแนวหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง การทําธุรกิจ หมายถึง การงานประจําเกี่ยวกับการทํามาหากิน คาขายแลกเปล่ียน จากความหมายดังกลาว ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงได ระบพุ ฒั นาการของการทํามาหากินไวเปน ระดบั ตง้ั แต (1) ทาํ ใหพออยูพอกนิ (2) ทําใหอยูดีมีสขุ และเขาสู (3) ความมง่ั มีศรีสขุ การทํามาหากิน คาขาย แลกเปล่ยี นหรอื ที่เรยี กวา ธุรกิจนนั้ จาํ เปนทจี่ ะตอ งมแี ผนในทุกระดับ เชน 1.1 แผนธุรกิจเศรษฐกิจพอเพียงระดับพออยูพอกิน เปนการทําธุรกิจเพื่อนําพาชีวิต ครอบครัวใหร อดพนจากความขาดแคลนและอดอยากสชู ีวิตใหอยรู วมกนั ไดของคนในชุมชน สํารวจวาตอ ง จาํ แนกวา แผนการผลติ ลาํ ดบั ทํางานให กินใชอะไร อะไรทาํ ได ขั้นตอนและ เปน ไปตาม แผนการ วธิ ีการทาํ งาน ขน้ั ตอน แจกจา ย เอื้ออาทร เหตุผล ความ ภมู ิคุม กนั ความรอบรู คุณธรรม พอดี

97 1.2 แผนธุรกจิ เศรษฐกิจพอเพียงระดับอยูดีมสี ขุ เปนการทําธุรกิจหารายไดท่ีใชความเอ้ืออาทร ของสังคมเปน ฐานในการขบั เคลือ่ นมีลักษณะในการสรางทางธุรกิจดังน้ี สํารวจสภาพ กําหนดความ แผนพัฒนาชวี ติ การ จดั ลําดับ ขับเคล่ือน - การกนิ อยู พอดี ทาํ กนิ การอยูส ุขภาพ ขัน้ ตอนและ แผนให - สขุ ภาพ วิธีการทํางาน เปนไปตาม - การศกึ ษา - การกนิ อยู และการศึกษา ขน้ั ตอนและ - เออ้ื อาทร - สขุ ภาพ วิธที าํ งาน - การศึกษา แผนเออื้ อาทร ความมี - การเอือ้ อาทร สงั คม ความรอบรู คุณธรรม เหตุผล ทางสังคม แผนหารายได - รายจา ย รายได ยกระดับความมัน่ คง ความ ภูมิคมุ กนั พอดี

98 1.3 แผนธุรกิจเศรษฐกจิ พอเพียงระดบั มั่งมีศรีสุข เปน ธรุ กจิ ทต่ี อ งมคี วามเฉพาะตวั ตรงกบั ความ ตอ งการของลูกคา ตอ งเช่อื มโยงกับสถาบนั ทางการเงิน ตองสรางพนั ธมิตรทางธุรกจิ ตอ งเทียบเคยี งแขงดี กบั ธุรกิจประเภทเดยี วกนั เพือ่ ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ขยายตลาดและสว นแบง ตลาดใหมีรายไดพอเพียง กบั การดํารงอยแู ละขยายธุรกิจออกไปไดอยางม่ันคงตอเน่ืองไป ซ่ึงมีลักษณะโครงสรางของแผนธุรกิจ ดงั น้ี 1234 5 ขอ มลู ทศิ ทางธรุ กจิ แผนกลยุทธ แผนปฏิบตั ิ การขบั เคล่อื น - ผลผลติ - วิสยั ทัศน เปา หมายกลยทุ ธ - การลงทนุ - บทบาทเจาของ - ลกู คา - พันธกจิ ตวั บง ช้ีความสําเรจ็ - ผลผลิต ธรุ กิจ - ทนุ - กลยทุ ธ ปจจยั นาํ เขา - ลูกคา - ความสามารถ กิจกรรมโครงงาน - การพฒั นา - การบริหาร 2 ทรัพยากร ของตนเอง ความพอดี ตนเอง และทมี งาน - ความถกู ตอ ง - การดาํ เนนิ งาน - ความเหมาะสม 34 - การควบคมุ คณุ ภาพ 1 ทต่ี อ งการดาน เวลา ทุน และ 5 เหตผุ ล คุณภาพ - เหตุผลที่ ภูมคิ ุม กนั ความรอบรู คณุ ธรรม ทาํ ใหเกดิ สง่ิ ที่ทําให - ในบทบาทหนา ท่ี - ความขยันของ ผลสําเรจ็ ของผปู ระกอบ ผูประกอบอาชีพ ของอาชีพ ปลอดภัยตอ อาชีพ - ความประหยดั ใน ความลม เหลว - การบรหิ ารจดั การ การใชทรพั ยากร ทรพั ยากร ใหคุม คา - สภาวะ ดาํ เนินงาน แวดลอม - ความซ่ือสตั ยใน ภายในธรุ กิจ - การจัดการผลติ การผลิต การตลาด และการจดั การ ใหเ ปน ไปตาม - สภาวะ การตลาด ขอ กาํ หนด แวดลอม ภายนอก - การควบคุม - ความอดทนทจ่ี ะ การวดั ผล ควบคมุ ตดิ ตามผล - ความอยาก ประเมินผลและ และพัฒนา ของตนเอง พัฒนาคณุ ภาพใน คุณภาพอาชพี อาชพี อยา งตอเนอ่ื ง - ความยดึ มนั่ ในตนเอง - การพฒั นา ศกั ยภาพองคก ร

99 จากโครงสรางแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงท้ัง 3 ระดับ ต้ังแตทําเพ่ือให พอเพียงกบั การดาํ รงชีวิตใหอยรู อดไมอ ดอยาก ไปสกู ารยกระดบั ความคดิ การกระทําใชชีวิตอยูดมี ีสุข ซึ่ง จะตองมีรายได เพ่อื มาพัฒนาความเปน อยทู ่ดี ขี นึ้ และการสงบตุ รหลานเขารบั การศกึ ษา และระดับสุดทาย ที่คนสวนใหญควรจะกาวไปใหถึงความม่ังมีศรีสุขท่ีสัมพันธกับสภาพเปนจริงของตนเอง ซึ่งจะตอง เรยี นรรู ะบบธุรกจิ ที่มคี วามซับซอ นขึ้นไป กจิ กรรมที่ 14 ใหผ เู รียนทําโครงงานถอดแบบเรียนในการประกอบอาชีพของตนเองหรือผูประสบความสําเร็จ ในการประกอบอาชพี เก่ียวกบั การจัดทาํ แผนธรุ กิจเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดบั มั่งมศี รีสขุ ในประเด็นตอ ไปนี้ 1. ขอมูลสารสนเทศ 2. ทศิ ทางธุรกิจ 3. แผนกลยุทธ 4. แผนปฏิบัติการ 5. การขับเคลื่อนแผน โดยยึดหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงเปน ตวั อธิบายในแตล ะประเดน็ ตามแผนภูมิธุรกิจและ ผูเรียนจะตองเรยี นรู บทที่ 5 ใหจบเสยี กอ นจึงคอ ยดาํ เนินการ

100 2. การประยกุ ตใชหลักเศรษฐกิจพอเพยี ง และประสบการณตนเองจดั ทํากรอบความคดิ แผนธุรกิจ การจัดทาํ แผนธุรกจิ ในการศกึ ษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย เปนการเรยี นรูเพื่อการขยายอาชีพ ใหเ ปนไปตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงในระดับมั่งมีศรีสุขที่มีแผนงานโครงการขยายอาชีพ สรางรายได พอเพียงไปสูความมนั่ คงได มกี รอบแนวคิดตามหลักความมีเหตุผล ความพอดี มีภูมิคุมกัน ความรอบรู และคณุ ธรรมดังนี้ 2.1 กรอบแนวคิดในการใชห ลกั ความมีเหตุผล เปน การประยกุ ตความมีเหตุผลท่จี ะทําใหก ารขยายอาชพี ประสบผลสาํ เรจ็ ตองการองคประกอบ ในการขยายอาชพี มาวิเคราะหด วยตัวแปรดานตนเอง สังคม วชิ าการ มาหาเหตผุ ลใหก ับตนเอง ดงั น้ี ความมีเหตุผล เหตผุ ลทจ่ี ะทํา ตนเอง ผลติ ผลท่จี ะทาํ เปน ธุรกจิ ครอบครวั รับไดหรือไม ใหเ กิดผลสาํ เรจ็ สังคม ตลาดมคี วามตอ งการเพียงใด เจตคตขิ องชุมชนเปนอยางไร คแู ขง เปนใคร อยางไร วชิ าการ สามารถผลติ ไดในทอ งถ่นิ หรอื ไม กระทบตอสิ่งแวดลอ มเพียงใด มอี งคความรู 1 แหลง วทิ ยาการพอเพียง ตนเอง ขอมลู สังคม เราปรบั ตวั เขากบั ลกู คา ไดหรอื ไม สารสนเทศ วชิ าการ ลกู คา เปนกลมุ บคุ คลระดับใดอยา งไร รสนิยม วัฒนธรรม ส่งิ แวดลอมและสังคมของลกู คา 2 ตนเอง เงนิ ทุน แรงงาน ทุนทางปญญาเพื่อการแขง ขัน ขอ มลู สงั คม แหลงเงินทุน ความเชอื่ ถอื ตอเรา สารสนเทศ วิชาการ ความรูเ ก่ยี วกับการบริหารจัดการทุน 3 ตนเอง ความสามารถหลักของเราสัมพนั ธก ับการผลติ การตลาดทจี่ ะทําหรือไม ขอมลู สังคม ความสามารถหลกั ของชุมชนจะนาํ มาประยุกตใชไดหรอื ไม สารสนเทศ วิชาการ ทีเ่ กี่ยวของกบั ความพอเพียงไดแ ก การสรางความหลากหลายทางชีวภาพ การหมุนเวยี นเปลยี่ นรูป การเพิม่ ผลผลิต และการจัดการรายได 4 ขอ มลู สารสนเทศ ความสามารถ

101 2.2 กรอบแนวคดิ ในการใชหลักความพอดี เปนการนําผลการคิดวเิ คราะหเหตผุ ลทจ่ี ะนําไปสูความสําเร็จมาคิดสังเคราะห กําหนด แผนทิศทางธุรกิจใหม ีความถูกตองพอดีกับสภาพที่เปนจริงของตนเอง สังคม และวิชาการ โดยมีกรอบ แนวคดิ ของการกําหนดทิศทางธรุ กิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ความพอดี - ความถูกตอ ง ทําอะไร ความตองการโดยรวมสดุ ทา ยปลายทาง - ความสมควรทจี่ ะเปน ถงึ ไหน ของการขยายอาชีพท่ีตองการใหเกดิ และ เมือ่ ไร ไปถึงไดจริง วิสยั ทศั น พันธกจิ ทําอะไร พนั ธะอนั เปน ภาระสําคญั ท่ีตองทําให ทาํ ไมตองทํา เกดิ ผลตามวิสัยทศั น ทําอยา งไร กลยุทธ เปาหมายการกระทํา เปา หมายเชิงกลยทุ ธส คู วามสําเร็จที่ วิธกี ารสําคญั ถกู ตอ งสมควรท่จี ะเปนตามวสิ ยั ทัศน

102 กรอบแนวคดิ ในการใชห ลักภูมิคมุ กนั เปนการประยกุ ตห ลักภมู ิคุมกันของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาวเิ คราะหก ลยทุ ธ ของแตละพันธกจิ ออกมาเปน แผนกลยุทธท่ถี กู ตอง ธุรกจิ มคี วามปลอดภัย โดยมกี รอบแนวคิดดงั น้ี ภูมคิ ุมกนั สงิ่ ทท่ี ําใหป ลอดภยั รูเทาทัน สภาวะแวดลอ ม เปาหมายกลยุทธ ตอความลม เหลว ภายในท่เี ปนจุดออ น จดุ แขง็ ตัวบง ช้ี สภาวะแวดลอมภายใน ของธรุ กจิ ความสําเร็จ รเู ทา ทนั สภาวะแวดลอ ม ปจจัยนําเขา สภาวะแวดลอมภายนอก ภายนอกทใ่ี ชเปนโอกาส กิจกรรมโครงการ ใชป ระโยชน และอุปสรรค ความอยากของตนเอง ตองระมดั ระวัง ความยึดมน่ั ในตนเอง ระมดั ระวังความอยากได เปน ของตนเองใหอ ยใู น ความพอดี ระมดั ระวังความยดึ มน่ั ถือมั่นของตนเอง ตอ งยึด หลกั การทํางานรวมกนั ท่ี ผูรวมงานรูเทาทนั กนั

103 กรอบแนวคดิ ในการใชความรอบรู เปน การประยุกตหลักแหงความรอบรูท ่ีจะนําไปสคู วามสําเร็จของการจัดการของอาชีพ ดวยวาเกณฑองคประกอบในระบบการบริหารจัดการคุณภาพกับแผนงานดานตาง ๆ ที่จะนําไปสู การปฏิบตั กิ ารวา จะตอ งเกย่ี วขอ งกับความรอู ะไรท่ีเราจะตอ งแสวงหาความรูใหเกิดความรอบรูพอเพียงที่ จะใชขับเคลือ่ นธรุ กิจไปสคู วามสาํ เร็จโดยมกี รอบดงั นี้ ความรอบรู การบริหาร การลงทุน จัดการคณุ ภาพ การผลติ การตลาด - บทบาทของผูประกอบอาชีพ การพฒั นาทมี งาน - การบริหารจดั การทรพั ยากร - การบรหิ ารจดั การผลติ - การบริหารจดั การตลาด - การควบคมุ การวัดผล ประเมนิ ผล และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ

104 กรอบแนวคดิ ในการใชค ุณธรรม เปนการประยุกตหลักแหงคุณธรรมท่ีจะสรางความเขมแข็งใหกับการดําเนินธุรกิจท่ี ประกอบดวยความขยันขันแข็ง ความประหยัดใชทรัพยากร ความซ่ือสัตยตอการดําเนินงาน และความ อดทนตอ การควบคมุ ประคบั ประคองธุรกิจ โดยมกี รอบแนวคดิ ดังน้ี ความขยันขนั แข็งของผดู าํ เนนิ ธรุ กจิ มงุ มนั่ แสวงหาความรเู พื่อพฒั นาสูความเปนเลศิ ตรวจการดําเนนิ งานหาขอ บกพรอ ง ติดตามผลการดาํ เนินงานดา นตา ง ๆ ประเมนิ ธุรกจิ ในแงมมุ ตาง ๆ เปน ระยะ ๆ สรางความเขาใจใหกบั ผูรว มงาน ความประหยดั ใชทรพั ยากรคุม คา วางแผนการใชทรัพยากรอยา งรัดกุม ควบคมุ การใชท รพั ยากรใหเ กิดประสิทธผิ ล ลดของเสยี เปลี่ยนรปู ของเสยี และเศษวัสดุสรางมลู คาเพ่ิม ความซ่อื สัตยตอการดําเนินงาน สรา งคณุ ภาพผลผลติ ตามขอตกลง สงมอบผลผลิตตามขอ ตกลง กําหนดราคาที่ลูกคา รับได ธุรกิจไมสรา งปญ หาใหกับชมุ ชนและสิ่งแวดลอ ม อดทนควบคุมธรุ กจิ สูเ ปาหมาย งดเวน สิ่งทจี่ ะทําใหผ ลผลติ ไมเปน ไปตามขอตกลง อดกลัน้ ตอ ผลกาํ ไรท่ไี มส มควร สทู นแกไขขอบกพรอ ง

105 3. สรุป การดําเนินการธรุ กจิ ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ตง้ั แตระดับทําใหพออยูพอ กินพนความอดอยาก แบงปนผูที่ยังอดอยากไดกาวไปสูการสรางความอยูดีมีสุขท่ีจะตองเพ่ิมผลผลิต สรา งรายไดใหพอเพยี งกบั การดํารงและพัฒนาคุณภาพชีวิต และเก็บออมสรางทุนเพื่อกาวยางไปสูความ มัง่ มศี รสี ขุ ทสี่ ามารถขยายธรุ กจิ ออกไปสตู ลาดการแขงขนั สรางงานสรางรายไดใหกับคนในชุมชนของ ตนเอง เปนสว นหนง่ึ ของการสรางความเขมแข็งทางเศรษฐกิจของชมุ ชน การดําเนินธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หากพิจารณาความสัมพันธ ระหวางหลักเศรษฐกิจพอเพียงกับขั้นตอนทางธุรกจิ จะสรุปไดว า 1. การเรม่ิ ตนธุรกิจจะตองเริ่มตนที่ความมีเหตุมีผล ซึ่งเปนเรื่องของขอมูลสารสนเทศ ตา ง ๆ ที่ผูท ําธรุ กจิ จะตองศึกษาความตอ งการ แสวงหาความเขาใจจนบอกไดว าจะทาํ อะไร เพราะอยางไร 2. เม่ือรูว า ทาํ อะไร อยางไร กจ็ ะตองกาํ หนดความพอดขี องภารกิจที่จะทําแตใหสัมพันธ กับสภาพชวี ติ ทนุ ตา ง ๆ ทม่ี ีอยไู มทําอะไรเกินเลยจนสรางความเดอื นรอนสูความลม เหลวใหก ับตนเอง 3. เมื่อรูวาทําอะไรแคไหน จะตองทําอยางมีภูมิคุมกันใหปลอดภัยไมลมเหลว ดวย การวางเปา หมายการดําเนนิ งานและความคาดหวงั ตา ง ๆ ในรูปแบบธุรกิจใหสอดคลอ งกับจุดแข็ง จดุ ออน โอกาส อปุ สรรคตาง ๆ และทบทวนตรวจสอบความอยาก ความตดิ ยึดในตวั เราใหถ อ งแท 4. เม่ือกําหนดเปาหมายความคาดหวังตาง ๆ ของธุรกิจท่ีคาดวามีความปลอดภัย ไมล ม เหลวชัดเจนแลว กถ็ ึงข้ันตอนการปฏิบัติการในธุรกิจ จะตอ งทําแผนปฏิบัติการเขาสูการปฏิบัติจริง ขั้นตอนนี้จะตอ งใชองคความรูตาง ๆ ในรูปของสหวิทยาการ ผูประกอบอาชีพจะตองมีความรอบรูดวย การแสวงหาความรู ทดลองตรวจสอบความรูอยา งกระจา งทกุ ดา นท่ีจะนาํ เขา มาใชดาํ เนินการ 5. การดาํ เนินปฏบิ ตั กิ ารสูความสาํ เรจ็ ใหผ ูป ระกอบการจะตองยืนอยูบนฐานคุณธรรมท่ี เร่ิมจากความขยนั ความประหยัด ความซอื่ สัตยและความอดทน กิจกรรมที่ 15 เมอื่ ศกึ ษาเอกสารหมายเลข 17 เขา ใจดแี ลว ใหผเู รยี นวเิ คราะหจากประสบการณของตนเองหรือ ของผูประสบความสาํ เรจ็ ในอาชีพ จัดทํากรอบความคิดในการจัดทําแผนธุรกิจตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพียง

106 เอกสารหมายเลข 19 : คูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะสมกับ ตนเอง ในเอกสารคูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะสมกับตนเอง ประกอบดวยสาระสกู ารปฏบิ ัติดังน้ี ตอนที่ 1 บทนํา ความคดิ รวบยอด นิยามศพั ท องคป ระกอบของแผนธรุ กจิ ตอนที่ 2 วธิ ีคดิ หาเหตุผล ของการขยายอาชพี ความคิดรวบยอด ข้นั ตอนการดาํ เนินงาน รายละเอียดการดาํ เนินงาน ตอนท่ี 3 วธิ ีการกําหนดทิศทาง กลยุทธการขยายอาชีพใหมคี วามพอดี และภูมิคมุ กัน ความคิดรวบยอด ขน้ั ตอนดําเนนิ งาน รายละเอียดการดาํ เนนิ งาน ตอนที่ 4 การจดั ทาํ แผนปฏบิ ตั ิการ และสรา งความรอบรู ความคิดรวบยอด ข้นั ตอนการดําเนนิ งาน รายละเอยี ดขัน้ ตอนการดําเนนิ งาน ตอนท่ี 5 การขบั เคลือ่ นแผนสูความสาํ เร็จ ความคิดรวบยอด ขั้นตอนดําเนินงาน รายละเอียดการดาํ เนินงาน

107 ตอนท่ี 1 บทนาํ ความคิดรวบยอด แผนธุรกจิ เปนกรอบความคิดการทํามาหากินของประชาชนบูรณาการกับปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ทีใ่ หค วามสําคัญกบั ส่งิ ที่ เปนอยู มีอยู ของผปู ระกอบอาชีพใหสามารถขับเคล่ือนเขาสู ความสาํ เรจ็ ไดดวยตนเอง ดังน้ันแผนธุรกิจของชาวบานจึงเปนองครวมของการดําเนินงาน ไมใชแผน ธรุ กจิ ท่ัวไปทเี่ ปนเอกสารกาํ หนดการลงทุน ระยะเวลา ผลกาํ ไร แตแ ผนธุรกจิ ของชาวบานทจี่ ะทาํ ตอ ไปนี้ เปนแผนวิถชี ีวิตการทาํ มาหากินทม่ี ีการคดิ และดาํ เนินการอยางเปนระบบบนเสนทางของความพอดี นิยามศพั ท เพื่อใหเ ขาใจตรงกัน จึงขอนิยามศัพททีส่ าํ คญั ดงั น้ี 1. ขอมูลสารสนเทศเพื่อการขยายอาชีพ หมายถงึ ขอ มลู สารสนเทศท่ีเกี่ยวของเปนเหตุเปนผล ท่จี ะทําใหการพฒั นาหรือขยายอาชีพเกิดผลสาํ เร็จไดแ ก 1.1 ผลผลิต เราจะทาํ อะไรแลว ขายไดแ น ๆ 1.2 ลกู คา คือใครทจ่ี ะมาซ้ือหรือใชบรกิ ารของเรา มีมากนอ ยเทา ใด วัฒนธรรมชีวิตพวกเขา เก่ียวขอ งกับผลติ ผลทีเ่ ราจะทาํ ขายใหอ ยา งไร ซอื้ ใชบ อ ย ๆ หรอื นาน ๆ จะใชทีสงผลกับ การขายผลผลิต ของเราใหห มด มรี ายไดพอเพยี งกบั การดํารงชีวิตและขยายธรุ กจิ ไดหรอื ไม 1.3 ทนุ ถา เราจะทาํ ผลผลิตหรอื บรกิ าร เรามีทุนดานตาง ๆ เพยี งใดเชน (1) เงินทนุ มีพอทจ่ี ะเดินธรุ กจิ ไปไดห รือไม ถาไมพอจะมีแหลงสํารองเงินทุนจากท่ีใด มาใหใ ช (2) ท่ดี นิ มขี นาดเทา ใด ถา จะทําผลิตผลทคี่ ิดเอาไว จะไดผลผลิตพอเพียงหรอื ไม (3) อุปกรณ เคร่ืองมือทีม่ ีอยูจ ะสามารถใชดําเนินการไดเพียงใด จะตองมีอะไรเพ่ิมเติม หรือจะดัดแปลงของท่มี ีอยใู ชไดหรอื ไม 1.4 ความสามารถของตนเองและทีมงานสัมพันธหรือไปกันไดกับผลิตผลหรือบริการที่จะทํา ถาไมพ อจะไปเรียนรูท่ีไหน และพ้ืนฐานของเราเรียนรูไดหรือไม จะตองเตรียมและพัฒนาทักษะความรู พืน้ ฐานดานใด อะไรบา ง 2. ทิศทางธุรกิจ หมายถึง การพัฒนาหรือการขยายอาชีพเราจะไปทางไหน แบบไหน ตองมี ภาระสาํ คัญอะไรบา ง และในแตภ าระเราจะมีกลวิธีหรือวิธีการอยางไร ท่ีมีความพอดีกับสภาพท่ีเปนอยู ของเรา 3. วิสัยทัศน หมายถึง ความตองการใหเกิดข้ึนโดยรวมสุดทายปลายทางของแผนธุรกิจที่ ตองการใหเกดิ และไปถงึ ไดจรงิ 4. พนั ธกจิ หมายถงึ พันธะอนั เปนภาระสาํ คัญท่จี ะตองทําเพอ่ื ใหเ กิดผลตามวิสัยทศั นท่กี าํ หนดไว 5. กลยุทธสคู วามสําเรจ็ หมายถงึ กลวธิ ี วธิ ีการท่จี ะนํามาใชใหการดําเนินงานเกิดความพอดีสู ความสาํ เร็จตามวสิ ัยทัศน

108 6. แผลกลยุทธ หมายถงึ กรอบของการจัดการใหการดาํ เนนิ งานพฒั นาหรือขยายอาชีพ เปนไป ตามวสิ ัยทัศนท่ีจะชวยชน้ี าํ ถงึ กระบวนการในการจัดทําแผนปฏบิ ัติตอ ไป 7. แผนปฏิบัติ หมายถึง การนาํ กรอบการจดั การในแผนกลยทุ ธมาจดั ทํากระบวนการปฏิบัติงาน ต้งั แต การลงทนุ การผลิตหรอื บรกิ าร ลูกคา และการตลาด ตลอดทัง้ การพฒั นาตนเอง เปนเอกสารขน้ั ตอน การดําเนนิ งาน การตรวจสอบหาขอบกพรอ งและการปฏิบตั ิการแกไขขอบกพรอง 8. การขบั เคลือ่ นแผน หมายถงึ การดาํ เนินงานตามแผนปฏิบัติการวา ผปู ระกอบการอาชีพ ควร จะมบี ทบาทอะไร อยา งไรบาง จะดาํ เนนิ การบรหิ ารจดั การทรพั ยากรอยางไรใหเปนไปตามข้ันตอนของ แผนปฏิบัติ และการควบคุมคุณภาพ 9. เหตผุ ล หมายถึง เหตุท่ีทาํ ใหเกดิ ผลสําเรจ็ ของการพัฒนาขยายอาชีพ 10. ความพอดี หมายถึง ความถูกตอง ความพอดีกบั ทต่ี อ งการดานทุน เวลาและคณุ ภาพ 11. ภูมคิ ุมกัน หมายถงึ ส่ิงท่ที าํ ใหปลอดภัยตอความลมเหลว 12. ความรอบรู หมายถึง ภูมิปญญาท่ีจะเขาถึงองคความรูท้ังระบบของการพัฒนาและขยาย ขอบขา ยอาชพี 13. คณุ ธรรม หมายถึงหลักดําเนินวิถธี รุ กจิ เขาสคู วามเขม แขง็ ถกู ตองตามทํานองคลองธรรมของสงั คม องคป ระกอบของแผนธรุ กิจ องคประกอบของแผนธรุ กจิ ประชาชนควรประกอบดวย องคประกอบของวถิ ธี รุ กจิ ตั้งแตการคิด หาเหตผุ ลของการขยายอาชีพ กําหนดทิศทางกลยุทธของการขยายอาชีพใหมีความพอดีและมีภูมิคุมกัน กาํ หนดแผนปฏิบตั ิสรา งความรอบรตู ามแผนและขบั เคล่ือนแผนไปอยางมคี ุณธรรม ดงั น้ี 1234 คิดหาเหตผุ ลของ กําหนดทิศทางกล กาํ หนดแผนปฏบิ ัติ ขบั เคลื่อนแผนสู การขยายอาชพี ยุทธของการขยาย สรา งความรอบรู ความสัมพันธอยาง อาชพี ใหมีความ ตามแผน มคี ุณธรรม พอดีและมีภมู ิคมุ กัน การคิดจดั ระบบขอ มูล 1. การกําหนดวิสยั ทศั น 1. การจดั ทําแผนดา นทุน 1. การศึกษาทําความเขาใจ สารสนเทศดา นผลผลิต 2. การกําหนดพนั ธกจิ 2. การจดั ทาํ แผนการผลติ ลกู คา ทนุ และ 3. การกาํ หนดกลยุทธ 3. การจดั ทําแผนดานลกู คา แผนปฏบิ ัตกิ าร ความสามารถของตนเอง 4. การจดั ทําแผนกลยทุ ธ 4. การจัดทาํ แผนพฒั นา 2. การปฏบิ ตั กิ ารตามแผน ตนเอง 3. การตรวจสอบหาขอบกพรอง 4. การปฏิบตั ิการแกไข ขอบกพรอ ง องคประกอบท้ัง 4 ขอ ดังกลาวใหเปนองคประกอบในการจัดทําแผนธุรกิจตามแนวคิด ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งทีจ่ ะตองเรยี นรฝู กทําตอไป

109 ตอนท่ี 2 วธิ คี ดิ หาเหตผุ ลของการขยายอาชีพ ความคดิ รวบยอด วิธกี ารคิดหาเหตุผลการขยายอาชีพ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อใหได ขอมูล สารสนเทศ เกีย่ วกับผลติ ผลหรอื บรกิ ารทีจ่ ะทาํ ลูกคาและตลาดท่ีจะขายผลิตภัณฑ ทุนดานตาง ๆ ทจี่ ะนาํ มาใชและมีอยูจริงตลอดท้ังความสามารถของผูประกอบอาชีพเอง ที่จะเปนเหตุเปนผลเพียงพอ ใชตัดสนิ ใจขยายอาชพี ใหเกิดผลสําเร็จได ข้นั ตอนการดําเนินงาน 1 3 4 5 การ สรปุ ผล รวบรวม ประเมินตัดสินใจ จดั ทาํ เอกสาร เหตผุ ล ขอมูล 2 เลอื กเหตุผล การขยายอาชพี วเิ คราะห สาํ คัญ ข้ันตอนการดําเนนิ การดังกลาวอาจไมจําเปนที่จะตองทําครบทุกข้ันตอน เพราะขอมูล บางตวั ท่ไี ดมามีความสําคัญ สามารถลัดขัน้ ตอน ขามขน้ั ไปอภิปรายนาํ ไปสูความเปนเหตเุ ปน ผลได รายละเอยี ดการดาํ เนนิ งาน 1. การรวบรวมขอมูล เปนขน้ั ตอนการแสวงหา รวบรวมความรู โดยใชเ ครือ่ งรับรูใ นกายของเรา 1.1 การรบั รูดว ยตา เชน การสังเกต จับตามอง การอาน ท่ีสามารถรูและใหเหตุผลท่ีถูกตอง แลว จดบันทกึ 1.2 การรบั รดู วยหู เชน การฟง อยางวเิ คราะห แยกประเด็นสาํ คญั ออกมาใหไ ด 1.3 การรับรูดวยจมูก คือการรับรูกล่ิน หรือดมกลิ่นแลวใครครวญแยกประเภทอธิบาย ลักษณะเทียบเคยี งกบั กล่นิ ทคี่ ุนเคยหรือบอกความแปลก แยกได 1.4 การรับรูดวยลิ้น คือการชิมรสคิดใครครวญ เทียบเคียงกับรสที่คุนเคยหรือบอก ความแปลกแยกได 1.5 การรบั รูด วยกาย คอื การท่ีตนเองเขาไปสูสภาวะแวดลอมท่ีสามารถรับรูบอกความเย็น ความรอน ความแขง็ ความออนนมุ หรือสมั ผสั ที่พึงพอใจหรอื แปลกแยกออกไป จากรายละเอียดขางตนดังกลาว เปนการเก็บภาพรวมขอมลู ท่ใี ชชวี ิตของตนเองเปนฐาน การเรียนรูท าํ ไดตลอดเวลา เพยี งแตผเู รยี นใหค วามสาํ คญั ตอสิ่งทีร่ ับรใู หส ามารถรแู ละใหเ หตผุ ลทถ่ี ูกตอง ดว ยการแยกใครค รวญแยกประเดน็ เทยี บเคียงกับประสบการณแ ละบอกความแปลกแยกออกไปได และ จดบันทกึ ใหต นเองสามารถเขาใจและระลกึ ถึงได

110 2. การวิเคราะหข อ มูล เปน ขัน้ ตอนทนี่ าํ ผลการรวบรวมขอ มลู มาศึกษาพจิ ารณาดว ยตนเอง โดย มขี นั้ ตอนดงั น้ี 2.1 จดั ขอมลู เขา พวกดว ยการนําขอมูลท่ีจดบันทึกไวมาพิจารณาแยกเปนหัวขอแลวจัดเขา กลุมพวกเดยี วกัน 2.2 จดั ลาํ ดับความสําคัญของขอ มลู ดวยการนาํ ขอมูลแตล ะกลมุ มาพิจารณาวามีหัวขอใดที่มี ความสาํ คญั มากทสี่ ดุ เรียงลาํ ดบั ไปจนถงึ ความสําคญั นอย 2.3 จดั กลุมขอมลู ทมี่ คี วามสมั พนั ธ บงชถี้ ึงเหตุผลของการขยายอาชีพในแตล ะเหตผุ ล 3. สรปุ ผล เปนขัน้ ตอนการนํากลุมขอมูลทีม่ ีความสัมพันธบงช้ีถึงเหตุผลในแตละกลุมเหตุผล มาพิจารณาเช่ือมโยงกับประสบการณของตนเอง และปรากฏการณต า ง ๆ เขียนเปนเหตุผลของการขยาย อาชพี เปนขอ ๆ 4. ประเมนิ ตัดสนิ ใจเลอื กประเดน็ เปนข้ันตอนตัดสินใจวา การขยายอาชพี คร้ังนี้ควรมีเหตุผลท่ี สําคญั จริง ๆ ดวยการนาํ เหตผุ ลตาง ๆ ท่สี รปุ ไดม าศึกษาพิจารณาวาควรจะมีเหตุผลท่ีสําคัญจริงก่ีเหตุผล ในการขยายอาชพี 5. จดั ทาํ เอกสารเหตุผลการขยายอาชีพ เปนข้ันตอนนําผลการสรุปและประเมินเลือกเหตุผล การขยายอาชีพมาจัดเขียนเปนเอกสารนําทางในการดําเนนิ กจิ กรรมขยายอาชีพตอไป ตวั อยา งเอกสาร เหตุผลของการขยายอาชพี เหตุผลการขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรยี  ของ นายขนั ติ หนแู ดง ไรทนเหนือ่ ย เลขที่ 19 หมู 8 ตําบลหนองแขม อําเภอโคกสาํ โรง จงั หวดั ลพบรุ ี ผลการศึกษาเหตุผลในการขยายอาชีพเกษตรอินทรีย พบวามีเหตุผลท่ีนําไปสูความสําเร็จ 4 องคประกอบดวยกันคือ 1. องคประกอบดานผลติ ผล 2. องคป ระกอบดา นลกู คา 3. องคป ระกอบดานตนทนุ 4. องคป ระกอบดานความสามารถของผูดําเนินงาน

111 องคประกอบดานผลติ ผล ผลิตผลเกษตรอินทรียท่ัว ๆ ไปพบปญหาการปนเปอนของโลหะหนัก และเชื้อโรค ทางเดินอาหาร ดังน้ันเหตุผลที่จะนําไปสูความสําเร็จ คือ การจัดการระบบการผลิตใหปราศจาก การปนเปอนสารโลหะหนักและเชือ้ โรคทางเดนิ อาหารจึงมีปจ จยั เหตุท่จี ะตอ งดําเนินการประกอบดวย 1. ยกเลิกการใชปุยคอกทําปุยหมัก เพราะปจจุบันเกษตรกรผูเล้ียงสัตวใชอาหาร สาํ เรจ็ รูปท่ผี านกระบวนการทางอตุ สาหกรรม ซง่ึ มีโลหะหนักปนเปอน เล้ียงสัตว การทําเกษตรอินทรีย ไมสามารถหามูลสัตวจากการเลีย้ งโดยธรรมชาตใิ นจาํ นวนทีเ่ พียงพอตอ การพัฒนาคณุ ภาพดนิ ได 2. พฒั นาปยุ อินทรียทาํ ใหปลอดภยั จากจลุ นิ ทรียบ ดู เนา และมีคุณคาทางอาหารสูง จึงสรุปเหตุผลการพัฒนาเพื่อการขยายอาชีพในองคประกอบดานผลผลิตคือ ผลผลิต เกษตรอินทรียไ มปนเปอ นสารโลหะหนักและจลุ นิ ทรยี บูดเนา องคป ระกอบดา นลกู คา ลูกคาผูบริโภคอาหารเกษตรอินทรีย มีเจตคติท่ีดีตอผลิตผลเกษตรอินทรีย แตไมรูจัก และเขา ถงึ กระบวนการผลิตของเกษตรกรได บรโิ ภคไปบนความกังวลใจวาใชของจริงหรือไม จึงอาศัย ความเช่ือถือผูจัดจําหนายเปนสําคัญ ดังน้ันการขยายอาชีพของไรทนเหนื่อย จําเปนตองสรางความรู ความเขา ใจ และการเห็นคณุ คาอาหารเกษตรอนิ ทรยี ท อ่ี างองิ ระบบนเิ วศนธรรมชาติเปน ฐานการผลิต องคป ระกอบดานทนุ การขยายอาชีพเกษตรอินทรีย จําเปนตองขยายพ้ืนท่ีการผลิต การเพิ่มปริมาณนํ้า และ การพัฒนาคณุ ภาพดนิ จาํ เปนตองใชท นุ ดา นตาง ๆ เพ่มิ ขนึ้ รวมจํานวน 870,000 บาท ดงั น้ี 1. เงินสํารองจา ยคา แรงงานเพ่ิม10 คน จนกวา จะไดผ ลตอบแทนคนละ6,000 บาทตอเดอื น รวม 3 เดือน เปน เงิน 180,000 บาท 2. ซ้ือรถไถพรวนดนิ ขนาด 30 แรงมา เปน เงนิ 360,000 บาท 3. คา สาํ รวจเจาะนํ้าบาดาลขนาด 6\" จํานวน 1 บอ เปน เงิน 120,000 บาท 4. คาระบบกระจายและใหนํา้ 30 ไร เปนเงนิ 210,000 บาท รวมเปนเงนิ ทนุ ทจี่ ะตอ งใชเ พ่ิมอกี จาํ นวน 870,000 บาท องคป ระกอบดานความสามารถ การนําเสนอความรู ความเขาใจใหกลุมผูบริโภค ชองทางที่ตนทุนตํ่าท่ีสุดคือ การเปด เว็บไซตไ รท นเหนอื่ ย เพือ่ นาํ เสนอสาระเนอ้ื หาและการแลกเปลย่ี นเรยี นรู จะตองพัฒนาเว็บไซตเปนระยะ ๆ ในสาระทันตอ การเขา มาเรยี นรูของลูกคา และผูส นใจ จึงตอ งทําเอง

112 สรปุ เหตผุ ลเพอื่ ความสาํ เร็จของการขยายอาชีพ จากองคประกอบท้ัง 4 ดานดังกลาวไรทนเหนื่อย มีเหตุผลที่จะทําใหการขยายอาชีพ ประสบความสาํ เร็จ 5 ดานดงั นี้ 1. ตอ งพัฒนาคณุ ภาพของดินไมใ หม ีโลหะหนักอันตรายปนเปอน 2. ตองควบคมุ ระบบการหมกั สังเคราะหในกิจกรรมตาง ๆ ใหจ ุลินทรยี บดู เนา ลดตาํ่ ลง 3. ตองใหความรูความเขาใจและการเห็นคุณคาอาหารเกษตรอินทรีย แกลูกคาและ ผสู นใจ 4. ตองระดมทุน 870,000 บาท ใชขยายการดาํ เนนิ งาน 5. ตองพัฒนาบคุ ลากรภายในใหมคี วามสามารถพฒั นาเวบ็ ไซตไ ดด วยตนเอง เหตุผลทั้ง 5 ประการจะเปนเหตุผลนําไปสูความสําเร็จของการขยายอาชีพที่จะทําให คณุ ภาพผลผลติ สงู ขึ้น ตรงกับความตองการของลกู คา และสามารถขยายสวนแบงของตลาดออกไปได

113 ตอนที่ 3 วธิ กี ารกาํ หนดทิศทาง กลยุทธ การขยายอาชพี ใหม คี วามพอดแี ละมภี ูมิคุมกนั ความคิดรวบยอด การทาํ ธรุ กิจไมว า จะทําระดับใด จําเปนตองมีทิศทางใหมองเห็นผลสําเร็จ ภาระงานท่ี จะตองทําและกลยทุ ธส คู วามสําเรจ็ ใชเปนความคดิ สูก ารปฏิบัติจรงิ จะทําใหเราวางธรุ กิจอยใู นความพอดี อยางมีภมู ิคุม กัน ไมใ ชท ําไป คดิ ไป ลงทนุ ไป อยางไรท ศิ ทาง ข้ันตอนการดําเนินงาน 123 ทิศทางธุรกิจ กลยุทธ แผน วิสัยทศั น กลยุทธ แผนกลยุทธ ภารกจิ จากแผนภูมิ ทําใหมองเหน็ วาการกาํ หนดทศิ ทาง กลยทุ ธ การขยายอาชีพ ประกอบดวย 1. การคิดเขียนทิศทางธุรกิจ ประกอบดวยวิสัยทัศนที่ตองการใหเกิดอยางมีความพอดี และ ภารกิจสําคญั ทจี่ ะนาํ ไปสูค วามสาํ เรจ็ 2. การคิดเขยี นกลยุทธหรือวิธกี ารสรางความสาํ เร็จตามพันธกจิ ซ่งึ จะมีเปา หมายอยางชัดเจน 3. การคิดเขียนแผนกลยุทธดวยการนําเปาหมายกลยุทธมาวิเคราะหใหมองเห็นตัวบงช้ี ความสําเร็จ ปจจัยนําเขาท่ีสําคัญ และกิจกรรมท่ีจําเปนตองทําเปนแผนทิศทางไปสูความสําเร็จของ การดําเนนิ ธุรกจิ

114 รายละเอยี ดการดําเนนิ งาน 1. การกาํ หนดทิศทางธุรกิจ เปนการคิดใหมองเห็นอนาคตของการขยายอาชีพใหมีความพอดี จะตองกําหนดใหไดวาในชวงระยะขางหนาควรจะไปถึงไหน อยางไร ซึ่งประกอบดวย ขอความ วสิ ัยทัศนวา จะไปถึงไหน และขอความพนั ธกจิ วาจะไปอยางไร โดยมวี ธิ กี ารคดิ และเขียนดงั น้ี 1.1 การเขียนขอ ความวสิ ัยทศั น การขยายอาชีพ มลี ักษณะโครงสรางการเขยี นที่ประกอบดว ย ก. ชวงระยะเวลาท่ีเราไปสุดทางของการขยายอาชีพในชวงน้ี จะเปนระยะเวลาก่ีป พ.ศ. อะไร ข. ความคิด เปาหมาย ลักษณะความสําเร็จที่เราจะไปถึงอยางมีความพอดี และทาทาย ความสามารถของเรา คืออะไร ตัวอยางขอ ความวสิ ยั ทัศน “ พ.ศ. 2551 ไรท นเหน่ือยผลิตผกั สดผลไมเ กษตรอนิ ทรยี เ ขาสูตลาดคณุ ภาพประเทศสิงคโปร” จากขอ ความวิสัยทัศน ตัวอยา งขา งตน สามารถจาํ แนกใหม องเหน็ โครงสรางการเขยี นไดด ังน้ี ก. ชวงระยะเวลาทีจ่ ะไปสดุ ทาง คอื ป พ.ศ. 2551 ข. ขอความ ความคิดลักษณะความสําเร็จท่ีจะไปถึงอยางมีความพอดีและทาทาย คือ ไรทนเหนื่อยสามารถผลิตผักสด ผลไม เกษตรอินทรียเขาสูตลาดคุณภาพประเทศ สิงคโปรไ ด จึงอาจสรุปไดวาการกําหนดวิสัยทัศนไมใชเปนการกําหนดเพื่อความนาสนใจ แตเปนการ กําหนดใหม องเห็นทิศทางของธรุ กิจทเี่ ราจะตอ งฝาฟน อปุ สรรคตา ง ๆ ไปใหถึงได 1.2 การเขยี นภารกิจ การเขียนขอความภารกิจเปนการดําเนินการตอเนื่องจากการกําหนด วิสัยทัศน วาเราจะตองมีภารกิจที่สําคัญ อะไรบาง ท่ีเราทําใหการขยายอาชีพบรรลุผลสําเร็จไดตาม วสิ ัยทศั น โดยมแี นวทางการคดิ และเขยี นดังน้ี 1.2.1 การวิเคราะหว า หากจะใหเ กดิ ความสาํ เรจ็ ตามวสิ ยั ทัศน จะตอ งมีภารกจิ อะไรบาง ในทางธรุ กิจมีภาระที่สําคัญ 4 ประการ คอื ก. ภารกจิ ดา นทนุ ดาํ เนินการ ข. ภารกจิ ดานลูกคา ค. ภารกิจดา นผลผลติ ง. ภารกจิ ดานการเรียนรพู ฒั นาตนเองและองคกร ดังน้นั การดาํ เนนิ การขยายอาชีพ อาจใชภ ารกจิ ทั้ง 4 กรณีมาคดิ เขียนภารกจิ นําไปสคู วามสําเรจ็ ได 1.2.2 โครงสรางการเขยี นภารกิจมีองคประกอบรวม 3 ดา น คือ ก. ทาํ อะไร (บอกภาระสาํ คัญทก่ี ระทบตอ ความสําเร็จ) ข. ทําไมตองทาํ (บอกเหตผุ ลหรอื จุดประสงค) ค. ทาํ อยา งไร (บอกวิธีดําเนนิ การทส่ี าํ คญั และสงผลตอความสําเรจ็ จริง)

115 ตวั อยา งขอ ความภารกิจของไรท นเหนอ่ื ย 1. ขยายพ้นื ทกี่ ารผลิต 20 ไร เพ่ือใชผลติ ผกั สดอนิ ทรีย ดวยการพัฒนาคณุ ภาพดนิ ดว ยปุยพชื สด เพม่ิ แรงงาน 10 คน จดั หานํา้ ใหไดวนั ละ 300 ลูกบาศกเมตร 2. สรางความเชอ่ื ถือใหกบั ลกู คา เพื่อขยายการตลาดดว ยการจดั ทาํ เวบ็ ไซตของตนเอง จดั ทําสารคดี เผยแพร สัปดาหล ะ 1 เร่ือง และเวบ็ บอรดแลกเปลย่ี นเรยี นรูก ับลกู คา และผสู นใจ 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลิตใหเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนิ ทรยี สหภาพยุโรป เพื่อใหสามารถ สง ออกตา งประเทศได ดวยการพฒั นาคณุ ภาพดินไมใ หป นเปอ นโลหะหนกั และจัดการแปลง เกษตรใหเปน ระบบนเิ วศนธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหท าํ งานตามขนั้ ตอน เพื่อตดิ ตามหาขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข ขอ บกพรองไดด ว ยการสรา งความตระหนักใหเหน็ ความสําคญั ของมาตรฐานคณุ ภาพ และ รว มเขยี นเอกสารข้นั ตอนการทาํ งาน จากตัวอยา งขอ ความภารกิจของไรท นเหนือ่ ย นํามาจําแนกขอความตามลักษณะโครงสรางการ เขยี นไดด ังนี้ ทําอะไร ทําไมตองทํา ทาํ อยา งไร 1. ขยายพ้นื ทกี่ ารผลิต 20 ไร เพือ่ ใชผลติ ผกั สดอนิ ทรยี  โดยการพัฒนาคณุ ภาพดินดวย ปุย พืชสด เพ่มิ แรงงาน 10 คน จดั หานํ้าวนั ละ 300 ลกู บาศกเ มตร 2. สรา งความเชื่อถือใหก ับลกู คา เพอื่ ใหล กู คา มนั่ ใจวา ไดบ รโิ ภค ดวยการจดั ทาํ เว็บไซตของตนเอง อาหารคณุ ภาพ สะอาด ปลอดภัย จดั ทําสารคดีเผยแพรสัปดาหล ะ 1 เร่อื ง และเวบ็ บอรดแลกเปลี่ยน เรยี นรกู ับลกู คา 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลิตให เพือ่ ใหส ามารถสง ออกไปสู ดวยการพัฒนาดินไมใ หปนเปอ น เปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนิ ทรีย ประเทศสิงคโปรได โลหะหนกั ตามมาตรฐานพัฒนา สหภาพยโุ รป ระบบนเิ วศแปลงเกษตรใหเ ปน ระบบนเิ วศธรรมชาติ 4. พฒั นาคนงานใหทาํ งานตาม เพ่อื ใหสามารถตดิ ตามหา ดวยการสรา งความตระหนกั ให ขนั้ ตอนได ขอบกพรอ งและปฏบิ ตั ิการแกไ ข เห็นความสาํ คญั ของมาตรฐาน ขอบกพรอ งได คุณภาพผลผลิตและรวมเขยี น เอกสารข้นั ตอนการทาํ งาน

116 จงึ สรุปไดวา การขยายอาชพี ใหเ กดิ ความพอดนี นั้ เปน ไปตามศกั ยภาพของผูประกอบอาชีพ แตการกําหนดทิศทางขยายอาชีพนั้นตองมองเห็นทิศทางที่จะไปถึงและรูวามีภารกิจอะไรบาง ตอง ทาํ อยางไรใหมองเห็นรูปธรรมของการขยายอาชพี ที่กาวออกไปขา งหนา 2. การระบุกลยุทธ การท่ีจะขยายอาชีพใหบรรลุตามวิสัยทัศน ตองมีแนวทางปฏิบัติสู ความสาํ เร็จ เพอื่ ชยั ชนะเราเรยี กวา กลยุทธ ดังนน้ั การกาํ หนดกลยทุ ธเ พ่ือใหการขยายอาชีพสูความสําเร็จ จึงกําหนดกลยทุ ธจ ากภารกิจท่จี ะทาํ ทง้ั 4 ดา นตามแนวคิดดังนี้ 2.1 นาํ ขอความภารกิจในสวนทาํ อยา งไรมาพิจารณาวา มกี จิ กรรมท่ีจะตองทาํ อะไรบา ง ตวั อยาง การพจิ ารณาในสวน ทําอยางไรของภารกจิ ท่ี 1 มกี จิ กรรมทีต่ องทาํ ดงั นี้ 1. พฒั นาคณุ ภาพดนิ ดว ยปุยพชื สด 2. เพ่ิมแรงงาน 10 คน 3. จดั ใหมนี ํา้ ใชเ พ่ิมวนั ละ 300 ลูกบาศกเ มตร 2.2 คดิ พิจารณาวา กิจกรรมใดเปนกจิ กรรมท่ียุงยากและเปน แกนหลักสําคัญของความสาํ เร็จ ในภารกจิ น้ี จะตองใชเทคนคิ วิธอี ะไรเขามาเปนกลยุทธในการทํางานดงั ตัวอยาง กจิ กรรม สรุปผลการพจิ ารณา ลาํ ดบั เทคนคิ วธิ กี ารท่ีจะใช 1. พัฒนาคณุ ภาพดนิ ความสําคญั เปนกลยทุ ธ เปนกจิ กรรมท่ตี องทาํ กรอบการ ดวยปุยพชื สด ผลิตเปนระยะ ๆ อยา งตอเนื่อง 1 ใชจอบหมนุ ฟนดินและ 2. เพิ่มแรงงาน 10 คน เพียงประกาศรับสมคั รแลวช้ีแจงให 3 วชั พืชเขา ดว ยกนั ทาํ งานตามขัน้ ตอน 2 - 3. จดั นาํ้ เพม่ิ วนั ละ 300 วา จา งผูรบั เหมา สํารวจ เจาะหานํา้ ลกู บาศกเ มตร ทาํ เสรจ็ แลว ก็ใชไ ดเ ลย - 2.3 สรุป ระบุกลยุทธ และเปา หมายกลยุทธดวยการนาํ ผลการวิเคราะหกําหนดเทคนิควิธีการมา เปนกลยทุ ธ และนําขอความสวนทีบ่ อกวาทาํ อะไรมาเปน เปา หมายกลยทุ ธ ดงั ตัวอยา งนี้ 2.3.1 กลยุทธดาํ เนนิ การคอื การใชจอบหมนุ พฒั นาคุณภาพดิน 2.3.2 เปาหมายกลยุทธค ือ การพฒั นาคณุ ภาพดิน 20 ไร

117 ตวั อยางผลการพิจารณากําหนดกลยุทธขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ข องไรท นเหน่ือยดงั นี้ ผลการพจิ ารณาขอความทํา อยางไร และกาํ หนดเทคนคิ วธิ ใี น ขอ ความภารกิจในสว น ทาํ ขอความกลยุทธส คู วามสําเร็จ อยางไร นาํ มาใชกําหนด ของการขยายอาชีพ กจิ กรรมทีส่ าํ คัญสง ผลตอ ความสาํ เรจ็ ของภารกจิ เปา หมายกลยทุ ธ 1. ใชจ อบหมนุ พัฒนาคุณภาพดิน ขยายพื้นทก่ี ารผลิต 20 ไร ใชจอบหมนุ พฒั นาคณุ ภาพดนิ ในการขยายพืน้ ทกี่ ารผลติ จํานวน 20 ไร 2. ใชเ วบ็ ไซตเ ผยแพร สรา งความเชอื่ ถือใหกับลูกคา ใชเว็บไซตเ ผยแพรความรู ความเขาใจเกษตรอินทรีย ทางอนิ เทอรเ น็ต 3. ใชอ งคค วามรรู ะบบนเิ วศ ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ใหได ใชอ งคความรรู ะบบนเิ วศ ธรรมชาติ พฒั นาระบบนเิ วศ ตามมาตรฐานคณุ ภาพเกษตร ธรรมชาตยิ กระดับคณุ ภาพ แปลงเกษตร อนิ ทรยี ส หภาพยุโรป ผลผลติ เขาสูมาตรฐานเกษตร อินทรียส หภาพยุโรป 4. พฒั นาคณะทาํ งานใหร เู ทา กนั พฒั นาคนงานใหทาํ งานตาม ใชเ ทคนคิ การบริหารคณุ ภาพให ข้นั ตอนได คณะทาํ งานรูเทาทนั กนั รว มกัน ทาํ งานตามขน้ั ตอนได 3. แผนกลยทุ ธ ใชเ ปน แผนภาพรวมของการขยายอาชพี เปน เครื่องมอื ควบคุม ภาพรวมของการ จัดการขยายอาชพี ท่ีประกอบดว ยเหตผุ ลท่ีจะทําใหการขยายอาชีพสาํ เรจ็ กบั องคประกอบดานการควบคุม เชิงกลยุทธ ทาํ ใหเกดิ 16 ตาราง บรรจเุ ง่อื นไขสูความสําเร็จไวสําหรับจัดทําแผนปฏิบัติการ และควบคุม ภาพรวมของการดําเนินงาน ก. องคประกอบดานเหตผุ ลสูค วามสาํ เร็จของการขยายอาชีพประกอบดวย (1) ดา นการลงทุน (2) ดา นลกู คา (3) ดานผลผลติ (4) ดา นการเรียนรูพัฒนาตนเอง ข. องคประกอบดา นการควบคุมเชิงกลยุทธป ระกอบดวย (1) เปา หมายกลยทุ ธ (2) ตัวบง ชีค้ วามสาํ เรจ็ (3) ปจ จัยนาํ เขา ดาํ เนินงาน (4) กิจกรรม / โครงการที่ตอ งทํา

118 3.1 การเขียนแผนกลยุทธท้ังหมดจะตองบรรจุอยูในเอกสารหนาเดียว เพ่ือใหมองเห็น ความสัมพนั ธรวมระหวางตารางทัง้ 16 ตารางดงั ตวั อยา ง ตัวอยางเอกสาร แผนกลยทุ ธ วิสยั ทัศน “ป พ.ศ. 2551 ไรทนเหนอื่ ยผลติ ผักสด ผลไมเ กษตรอินทรียเขาสูตลาดอาหารคุณภาพ ประเทศสิงคโปรไ ด” ภารกจิ ดานการ เงอ่ื นไข ภารกจิ ดา นการลงทนุ ภารกจิ ดานลกู คา ภารกจิ ดา นผลผลติ พัฒนาตนเอง เปาหมายกลยทุ ธ ขยายพ้ืนทกี่ ารผลิต 20 ไร สรางความเชือ่ ถอื ใหกับ ยกระดบั คุณภาพ พฒั นาคนงานใหทํางาน ลกู คา ผลผลติ ใหไดต าม ตามขน้ั ตอนได มาตรฐานการเกษตร อินทรยี ยโุ รป ตัวบงชค้ี วามสําเร็จ - พัฒนาคณุ ภาพเปน ดิน - ยอดสัง่ ซื้อเพ่ิมขน้ึ จนเต็ม - ผลการวิเคราะห - คนงานยึดการทําตาม อินทรียครบ 20ไร ปริมาณการผลติ ผลผลิตไมพ บธาตุ เอกสารคูมือ - โครงสรา งดนิ เปนเมลด็ กลม - ลกู คาเขา มาแลกเปล่ียน โลหะหนกั ทีร่ ะบุใน ดาํ เนินงาน สีนาํ้ ตาล ความเขา ใจเกษตรอนิ ทรยี  มาตรฐาน - คนงานรูเทา ทนั กัน ในเว็บเพจ - ปราศจาก จลุ นิ ทรยี บ ดู เนา ปจจยั นาํ เขา - จอบหมุนขนาดหนา กวา ง - สารคดีการผลิตเกษตร เมลด็ พนั ธุ - เอกสารขนั้ ตอนการ ดําเนนิ งาน 120 ซม. อินทรยี ไ รทนเหนื่อยภาค ออรแ กนิค ทํางาน - เมลด็ พันธปุ ยุ พืชสด ภาษาอังกฤษและไทย - เอกสารตรวจติดตาม - จุลินทรยี  พด.1 พด.2 และ คณุ ภาพ พด.3 กิจกรรมโครงการ - กิจกรรมการพฒั นาดินดานปยุ - จดั ทําสารคดคี วามรแู ละ - ผลิตเมลด็ พนั ธพุ ืชผัก - ฝกอบรมการทํางาน พืชสด แสดงผลงานเกษตร ตวั ท่ีสามารถทําได รว มกัน เพอื่ ใหมี - สาํ รวจขดุ เจาะบอนาํ้ บาดาล อนิ ทรยี  เดือนละ 1 เรอ่ื ง ความสามารถเทา ทนั กนั ขนาด 300 ม.3/วนั - ตดิ ต้ังเวบ็ ไซต - จดั ทําเอกสารขัน้ ตอน - จา ยแจก DVD ความรู การทํางานในแตล ะ เกษตรอนิ ทรียไรทน กิจกรรม เหนอ่ื ย - ฝก การใชเ อกสาร ขน้ั ตอนการทาํ งาน จากเอกสารตัวอยา ง ทําใหม องเหน็ สาระสาํ คัญทเ่ี ปน เหตเุ ปนผลตอความสําเร็จของการ ขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรียไรทนเหนอ่ื ย

119 ความคดิ รวบยอด ตอนที่ 4 การจัดทาํ แผนปฏบิ ตั กิ ารและการสรางความรอบรู การทําแผนปฏิบัติการเปนการดําเนินงานตอเน่ืองจากแผนกลยุทธ ดวยการจัดทํา รายละเอียดใหเห็นแนวปฏิบัติ ในแตละภารกิจที่จะนาํ ไปสูค วามสาํ เรจ็ ตามวสิ ยั ทศั นทต่ี ้งั ไว ขั้นตอนการทํางาน 1 กําหนดเปา หมายของธุรกิจ 2 กําหนดจดุ ประสงคก ารดาํ เนนิ งาน 3 7 จดั ทําเอกสารแผนปฏบิ ตั กิ าร กําหนดลกั ษณะบง ชี้ความสําเรจ็ กําหนดผลท่เี กดิ 4 8 กําหนดกจิ กรรมและเหตกุ ารณ 5 สํารวจความรอบรขู องตนเอง 6 กําหนดทรัพยากรดาํ เนินงาน

120 รายละเอยี ดข้นั ตอนดําเนนิ งาน 1. การกําหนดเปา หมายของภารกจิ ดว ยการวเิ คราะหแผนกลยทุ ธในสว นเปา หมายกลยุทธของ แตละภารกิจมาใชก ําหนดเปน เปา หมายแผนปฏบิ ัติการดังตวั อยางตอ ไปนี้ 1.1 ภารกิจดานการลงทนุ เปาหมายปฏิบัติการ คือ “ขยายพนื้ ทีก่ ารผลิตเกษตรอนิ ทรยี เพม่ิ 20 ไร” 1.2 ภารกิจดา นลูกคา เปาหมายปฏิบตั ิการ คอื “สรางความเชือ่ ถือใหก บั ลูกคา ” 1.3 ภารกิจดานผลผลิต เปา หมายปฏิบตั กิ าร คือ “ยกระดับคุณภาพผลผลิตใหไ ดม าตรฐานเกษตรอนิ ทรยี ยโุ รป” 1.4 ภารกจิ ดา นการพฒั นาตนเอง เปา หมายปฏบิ ัตกิ ารคอื “พัฒนาความสามารถและทัศนคติคนงานใหทํางานตามขั้นตอนในเอกสารคูมือ ปฏิบตั กิ ารเกษตรอนิ ทรยี ไ รทนเหนอื่ ย” 2. กําหนดจุดประสงคก ารดําเนนิ งาน ดา นเกณฑเปาหมายวาควรจะมีจุดประสงคดําเนินงานท่ี สําคญั อะไรบาง ตัวอยา งเชน ขยายพื้นทก่ี ารผลิต 20 ไร พฒั นาคณุ ภาพดนิ จดั หานํา้ ใหเ พยี งพอ จากแผนภูมิทาํ ใหม องเห็นไดวา เปาหมายการขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร มีจุดประสงค การดําเนินงาน 2 ดา นคอื การพัฒนาคณุ ภาพดิน และการจัดการน้ําใหเพียงพอและเขียนเปนจุดประสงค การดาํ เนินงานไดด งั ตัวอยา งตอไปนี้ เปา หมายขยายพ้ืนทก่ี ารผลติ 20 ไร มจี ดุ ประสงคดาํ เนินงานดงั นี้ 1. เพอ่ื พฒั นาคณุ ภาพดินใหเปนดินอนิ ทรยี ได 2. เพอื่ สํารวจและขุดเจาะนํ้าบาดาลใหเพียงพอได 3. กาํ หนดลักษณะบง ชคี้ วามสาํ เรจ็ ดวยการวเิ คราะหจ ุดประสงคด ําเนินงานวาลักษณะ บง ชี้ความสําเรจ็ เปนอยางไร ดังตัวอยา งตอ ไปนี้ จดุ ประสงคดาํ เนินงาน ลักษณะบง ช้ีความสําเร็จ 1. เพอ่ื พัฒนาคุณภาพดินใหเ ปนดนิ อินทรียได 1.1 มอี ินทรยี วัตถุในดิน 2. เพือ่ สาํ รวจขดุ เจาะนาํ้ บาดาลไดนา้ํ เพียงพอ 2.1 พบนํ้าใสสะอาด

121 4. กําหนดผลท่ีเกิด ดวยการวิเคราะหลักษณะบงช้ีความสําเร็จรวมกับความตองการ จําเปนท่แี ทจ ริงแลว ระบุผลทเี่ กดิ ดังตัวอยา งตอ ไปน้ี จดุ ประสงคด าํ เนินงาน ลกั ษณะบง ช้ีความสําเรจ็ ผลทีเ่ กดิ 1. เพือ่ พฒั นาคุณภาพดินใหเ ปน 1.1 มอี นิ ทรยี วตั ถใุ นดนิ - ซากพชื ยอ ยสลายเปนสนี ํ้าตาล ดินอนิ ทรีย พรอมปลดปลอ ยธาตุอาหาร ใหพ ชื - โครงสรา งดนิ เปนกอ นกลม - ดินมกี ล่นิ หมกั เหมือนเหด็ หรือ ตะไครน ํ้า 2. เพอ่ื สาํ รวจขดุ บอ บาดาลไดน ้าํ 2.1 พบน้ําใสสะอาด - นาํ้ มคี า PH 6.8 เพยี งพอ - ปรมิ าณนํา้ ที่ได 15ม3/ชม. 5. กําหนดกิจกรรมและเหตุการณ ดวยการวเิ คราะหผลที่เกิดวาถาจะใหเกิดผลดังกลาวจะตอง ทาํ กจิ กรรมและมีเหตุการณอ ะไรบางและสามารถทําไดจรงิ ดงั ตวั อยางตอ ไปนี้ จดุ ประสงคก าร ดําเนนิ งาน ลักษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ ผลท่ีเกดิ กิจกรรมและเหตผุ ล 1. เพ่อื พฒั นา 1.1 มีอนิ ทรียวัตถใุ นดนิ - ซากพืชยอยสลายเปนสี 1. ปลกู ปยุ พชื สดประกอบดว ย คณุ ภาพดนิ นา้ํ ตาลพรอ มปลดปลอย เหตุการณท จี่ ะตองทําดังนี้ ใหเ ปนดนิ ธาตุอาหารใหพ ชื (1) ไถบกุ เบกิ พรวนดิน อินทรยี  - โครงสรา งเปนดินกอ นกลม (2) หวานเมลด็ ปอเทือง - ดนิ มกี ลน่ิ หมกั เหมือน (3) ใหน ้าํ ทุก 3 วัน เห็ดหรือตะไครนํ้า (4) บํารุงดูแลรกั ษาจนอายุ ครบ 40 วนั 2. สบั พรวนปยุ พืชสดคลกุ เขา กับดินประกอบดว ยเหตกุ ารณ ดงั นี้ (1) สบั พรวนตนปอเทืองคลุก ลงดิน (2) ใหน า้ํ ผสมจุลนิ ทรยี  พด.2 ทกุ 2 วนั (3) ครบ 15 วนั ตรวจสอบการ หมกั สลายของดิน

122 จดุ ประสงคการ ลักษณะบง ชี้ความสาํ เร็จ ผลที่เกดิ กิจกรรมและเหตผุ ล ดาํ เนนิ งาน (4) สบั พรวนใหซ ากยอ ยสลาย กระจายตวั อยางสม่ําเสมอ (5) เม่ือกระบวนการหมกั ครบ 25 วัน ทาํ การตรวจสอบวา เปน ไปตามผลทเี่ กิด หรือไม 6. กําหนดทรพั ยากรการดําเนินงาน ดว ยการวเิ คราะหก จิ กรรมและเหตุการณว าจะใชท รัพยากร วัสดุ แรงงาน และระยะเวลา เทา ไร ระยะเวลา แรงงานที่ กิจกรรมและเหตกุ ารณ ของงาน ตอ งใช วัสดุ เครือ่ งจกั รกล 1. การปลูกปยุ พืชสด 1 คน น้าํ มนั ดีเซล 100 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp (1) ไถบกุ เบิกจากหนาดนิ 20 ไร 1 วัน (2) ไถแปรยอ ยดนิ 20 ไร 1 วัน 1 คน นํ้ามันดีเซล 60 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp (3) หวานเมล็ดปอเทอื ง 20 ไร 1 วัน 4 คน เมล็ดปอเทือง 100 กก. - (4) ใหน ้าํ ทุก 3 วัน 14 วัน 1 คน - - (5) บํารงุ ดแู ลรกั ษาจนอายุ 40 วนั 45 วัน 1 คน - - 2. หมกั ปยุ พืชสด 1 คน นาํ้ มนั ดเี ซล 60 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp (1) ไถสับพรวน ปอเทอื งคลกุ ลงดนิ 1 วนั พวงจอบหมนุ ขนาด 1.20 เมตร (2) ใหนํ้าผสมอนิ ทรีย พด.2 8 วนั 1 คน จุลนิ ทรียขยายจาก พด.2 - ทุก 2 วัน (3) ตรวจสอบการหมกั สลายของ จาํ นวน 3,200 ลติ ร 1 วนั 1 คน - - ซากปยุ พชื สดเขา กบั ดิน (4) ไถสับพรวนใหซากพชื ยอ ย สลายกระจายตวั อยาง 1 วัน 1 คน นํ้ามนั ดเี ซล 60 ลิตร รถแทกเตอร 35 Hp สม่ําเสมอ พวงจอบหมุนขนาด 1.20 เมตร (5) เม่อื การหมกั ครบ 25 วนั ทํา 1 คน - การตรวจสอบวา เปนไปตาม 1 วัน ผลทเี่ กดิ ทกี่ ําหนดไวห รอื ไม -

123 ตัวอยางบางสวนของแผนปฏบิ ัตกิ ารขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรียไรท นเหนอื่ ย แผนปฏิบตั ิการขยายอาชพี เกษตรอินทรยี  ไรท นเหนอื่ ย เลขที่ 19 หมู 8 ตาํ บลหนองแขม อาํ เภอโคกสาํ โรง จงั หวดั ลพบรุ ี วิสยั ทศั น “พ.ศ. 2551 ไรท นเหน่ือยผลิตผกั สด ผลไมเกษตรอนิ ทรยี เขา สูตลาดคณุ ภาพประเทศสงิ คโปร” ภารกิจการขยายอาชีพ 1. ขยายพ้ืนท่ีการผลติ 20 ไร เพ่อื ใชผลิตผักสดอินทรยี  ดวยการพัฒนาคุณภาพดนิ โดยปุยพืชสด เพิม่ แรงงาน 10 คน และจัดหาน้าํ ใชวนั ละ 300 ม.3 2. สรางความเชื่อถือใหกับลูกคาเพื่อขยายตลาดดวยการจัดทําเว็บไซต จัดทําสารคดีเผยแพร และเว็บบอรด แลกเปล่ียนเรียนรูกบั ลกู คา และผสู นใจ 3. ยกระดับคณุ ภาพผลผลติ ใหเปน ไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรยี ยุโรป เพอื่ ใหสามารถสงออก ตา งประเทศดวยการพัฒนาคุณภาพดนิ ไมใหปนเปอนโลหะหนัก และจัดการแปลงเกษตรใหเปนระบบ นิเวศธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหทํางานตามข้ันตอน เพื่อติดตามหาขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข ขอบกพรอ งดว ยการสรา งความตระหนกั ใหเ ห็นความสาํ คญั ของมาตรฐานคุณภาพและรวมเขียนเอกสาร ขน้ั ตอนการทํางาน กลยทุ ธสคู วามสําเรจ็ ของการขยายอาชีพ เพื่อนําไปสคู วามสําเรจ็ จึงกําหนดกลยทุ ธด ําเนินการดังนี้ 1. ใชจ อบหมุนเปนหลักพัฒนาคุณภาพดนิ ในการขยายพื้นทกี่ ารผลติ จํานวน 20 ไร 2. ใชเวบ็ ไซตเผยแพรค วามรูความเขา ใจเกษตรอินทรียท างอินเทอรเนต็ 3. ใชอ งคค วามรรู ะบบนเิ วศธรรมชาตยิ กระดบั คุณภาพผลผลิตเขา สมู าตรฐานเกษตรอินทรยี ยโุ รป 4. ใชเ ทคนคิ การบรหิ ารคณุ ภาพใหค ณะทํางานรูเทา ทันกนั รวมกันทํางานตามขั้นตอนได

124 เงอ่ื นไข ภารกิจดานการลงทนุ ภารกจิ ลูกคา ภารกจิ ดานผลผลติ ภารกจิ ดา นพฒั นา ตนเอง เปา หมายกลยทุ ธ ขยายพ้ืนทก่ี ารผลิต สรางความเชอ่ื ถือ ใชม าตรฐานเกษตร 20 ไร ใหกับลูกคา อนิ ทรยี  พฒั นาคนงานให ทํางานตามขนั้ ตอนได ตัวบง ชคี้ วามสาํ เร็จ - ดินมคี ณุ ภาพเปน ดิน - ยอดสงั่ ซอื้ เพม่ิ ข้ึนจน - ไมพ บธาตุโลหะ - คนงานยึดการทํางาน อนิ ทรียค รบ 20 ไร เต็มปริมาณการผลติ หนักตามมาตรฐาน - โครงสรา งคดิ เปน - ลกู คาเขา มา ในผลผลติ ตามเอกสารคมู อื เมล็ดกลมสนี ้ําตาล แลกเปลี่ยนเรียนรู - ปราศจากจลุ นิ ทรีย ดําเนินงาน เกษตรอนิ ทรยี ใ น บดู เนา - คนงานรเู ทา ทนั ใน เวบ็ บอรด กิจกรรมตาง ๆ ทํางานแทนกนั ได ปจ จัยนาํ เขา - จอบหมนุ ขนาด สารคดเี กษตรอนิ ทรยี  เมลด็ พันธจุ ากแปลง - เอกสารคูมือ ดําเนนิ งาน 120 ซม. ไรท นเหนือ่ ยภาค ออรแกนคิ ดําเนินงาน - เมล็ดพนั ธุป ยุ พชื สด ภาษาไทย – อังกฤษ - เอกสารตรวจติดตาม - จุลินทรีย พด.1 คณุ ภาพ พด.2 และพด.3 - ฝกอบรมการทํางาน กิจกรรมโครงการ - การพฒั นาดนิ เปน - จดั ทาํ สารคดคี วามรู ผลติ เมล็ดพนั ธุบาง รวมกนั รเู ทาทนั กนั ปุยพืชสด และแสดงผลงาน สายพนั ธทุ สี่ ามารถ - สํารวจขุดเจาะนํ้า เกษตรอนิ ทรีย ทาํ ได - จัดทาํ เอกสาร ข้นั ตอนการทาํ งาน บาดาลขนาด เดือนละ 1 เรอื่ ง ในแตล ะกิจกรรม 300ม.3/วัน - ตดิ ตัง้ เว็บไซต - แจกจาย DVD - ฝก การใชเอกสาร ความรเู กษตรอินทรยี  ข้ันตอนการทาํ งาน ไรทนเหน่อื ย 7. การจัดทาํ เอกสารแผนปฏิบตั กิ าร ดว ยการทําสาระจากผลการวิเคราะหทั้ง 6 ดานมาจัดเปน เอกสารแผนปฏบิ ตั กิ ารทสี่ ามารถใชเ ปนเอกสารคมู อื บริหารจัดการของผูประกอบการขยายอาชีพ โดยมี โครงสรา งการจัดเอกสารดังตัวอยางนี้ 1. ชอ่ื แผนขยายอาชพี 2. วสิ ัยทศั นการขยายอาชีพ 3. พันธกจิ การขยายอาชพี 4. กลยุทธด ําเนินการ 5. แผนกลยุทธข ยายอาชพี

125 6. แผนปฏบิ ัตกิ ารดา นทนุ - เปาหมายดาํ เนินงาน - จดุ ประสงคด าํ เนนิ งาน - แผนปฏบิ ัตกิ าร 7. แผนปฏบิ ัตกิ ารดานผลผลิต - เปาหมายดําเนนิ งาน - จุดประสงคดําเนินงาน - ลักษณะบง ช้ีความสําเร็จ - แผนปฏิบตั ิการ 8. แผนปฏิบัตกิ ารดานลูกคา - เปา หมายดาํ เนินงาน - จุดประสงคด าํ เนินงาน - แผนปฏิบตั ิการ 9. แผนปฏบิ ัติการดา นการพัฒนาตนเอง - เปาหมายการดําเนนิ งาน - จดุ ประสงคการดาํ เนนิ งาน - แผนปฏบิ ัตกิ าร แผนปฏิบตั ิการดานทุน 1. เปาหมายดาํ เนินงาน “จะดําเนินการขยายพน้ื ทีก่ ารผลติ เกษตรอนิ ทรยี เ พิ่ม 20 ไร” 2. จดุ ประสงคก ารดาํ เนนิ งาน เพือ่ ใหบรรลุเปา หมายการดาํ เนนิ งานจงึ กาํ หนดจุดประสงคก ารดําเนนิ งานดังน้ี - เพอ่ื พัฒนาคณุ ภาพดนิ ใหเปน ดนิ อนิ ทรียได - เพื่อสํารวจขุดเจาะน้าํ บาดาลใหเพยี งพอตอการดําเนนิ งาน 3. แผนปฏิบตั กิ ารดา นทนุ

126 จดุ ประสงคท่ี 1 เพื่อพัฒนาคณุ ภาพดินใหเ ปน ดนิ อินทรีย ลักษณะ เวลา แรงงาน บงชี้ ผลทเ่ี กดิ กิจกรรมและเหตกุ ารณ ของ ท่ีตอง วัสดุ เคร่ืองมอื ความสําเรจ็ งาน ใช รถไถ 35 แรงมา 1. มปี ยุ 1.1 การปลูกปยุ พืชสด รถไถ 35 พชื สด (1) ไถบุกเบิกตากหนาดนิ 20 ไร 1 วนั 1 คน นาํ้ มันโซลา แรงมา เพียงพอ (2) ไถแปรยอยดนิ 20 ไร 1 วัน 1 คน 100 ลิตร 1 วนั 4 คน นํา้ มนั โซลา - (3) หวา นปอเทือง 20 ไร 14 วนั 1 คน 60 ลิตร - (4) ใหน าํ้ ทกุ 3 วนั 1 คน เมล็ดปอเทือง - (5) บํารงุ รกั ษา 45 วัน 100 กก. รถไถ 35 แรงมา - - - - 2. ซาก 1.2 สับพรวนปยุ พืชสดคลกุ หมกั ลงดิน รถไถ พชื ยอ ย (1) ไถสบั พรวนปยุ พชื สดคลุก 1 วัน 1 คน นํา้ มันโซลา 35 แรงมา สลาย ลงดิน 8 วนั 1 คน 60 ลติ ร มี เปนสี (2) ใหน ํ้าผสมจลุ นิ ทรีย พด.2 1 วนั 1 คน จุลินทรีย พด.2 - อนิ ทรียวัตถุ นา้ํ ตาล ทุก 2 วนั ขนาด - ในดนิ 3,200 ลติ ร (3) เม่ือครบ 15 วนั ตรวจสอบ - การสลายของซากพชื ในดนิ 3. เกิด 1.3 หมกั สงั เคราะหดนิ ใหมี อนิ ทรีย อนิ ทรยี วตั ถุ มีกล่ิน (1) ไถสับพรวนซากพืชให 1 วัน 1 คน นาํ้ มันโซลา หอม 12 วนั 1 คน 60 ลิตร เหมอื น กระจายสม่ําเสมอ 1 วนั 1 คน เห็ด (2) หมักสงั เคราะหต ออกี 25 วัน - โครงสราง - ดนิ รวมตัว โดยใหน า้ํ ทกุ 2 วนั เปนกอน (3) ตรวจสอบการยอยสลายและ การเกดิ อินทรยี วตั ถุ กลม

127 จดุ ประสงคท ี่ 2 เพ่อื สาํ รวจขดุ เจาะนาํ้ บาดาลใหเพียงพอตอการดําเนนิ งาน ลกั ษณะ กจิ กรรมและเหตกุ ารณ เวลา แรงงาน วสั ดุ เคร่ืองมอื บงชี้ ผลทเ่ี กดิ งาน ท่ีตอง ความสําเรจ็ ใช 1. ปรมิ าณ 1.1 สาํ รวจขุดเจาะน้ําบาดาล 7 วัน - 120,000 บาท ระบบใชลม นา้ํ ท่ีได (1) จา งบรษิ ทั ขดุ เจาะ ดันหวั เจาะ 15ม3/ชม. (2) ตรวจสอบปรมิ าณนํ้าทีไ่ หล กระแทกหนิ ยอ นกลับมาใหไดไ มต า่ํ กวา 15 ม.3/ชม. 2. กระจาย 1.2 จัดระบบการกระจายนํ้า 1 4 คน ทอ PVC หนา 2 หัวสูบนํา้ น้าํ เต็ม (1) ติดต้ังหัวสูบนาํ้ ระดับลึก พน้ื ที่ นว้ิ 10 เสน ขนาด 20 ไร (2) ติดต้งั เคร่ืองดนั น้าํ 1 1 คน - 2 แรงมา เครอื่ งดันนาํ้ ขนาด 2 แรงมา (3) จดั ระบบจายนา้ํ ในแปลง 10 4 คน สงออก เกษตร วนั 2 นิ้ว ความดนั 4.5 – 5 บาร 8. สํารวจความรอบรูของตนเอง เมอ่ื ทําแผนปฏบิ ตั กิ ารเสร็จผขู ยายอาชีพควรทบทวนตนเองวา มีความรอบรูเพียงพอหรือไมดวยการ พิจารณาตนเองในชองกิจกรรมและเหตุการณวามีขอใดท่ียัง ไมช ดั เจนหรือรูไมจ รงิ กค็ วรแสวงหาความรูใหพอเพยี งทีจ่ ะทาํ ใหก ารดําเนนิ งานผดิ พลาดนอยลง

128 ตอนท่ี 5 การขับเคลอื่ นแผนสคู วามสาํ เรจ็ ความคิดรวบยอด การขบั เคลื่อนแผนสคู วามสาํ เรจ็ อยา งมคี ุณธรรม เปน การจัดการดาํ เนินงานอยางเปนระบบ เปน วงจรหมนุ เวียนทเี่ ริ่มตน จากการศกึ ษาทําความเขาใจแผนกําหนดแนวปฏิบัติ (P) แลวดําเนินการทํางาน ตามแนวปฏบิ ัตทิ กี่ ําหนด (D) ระหวางปฏบิ ตั งิ านตามแนวปฏบิ ตั ิตองดาํ เนินการตรวจสอบหาขอบกพรอง (C) และปฏิบตั กิ ารแกไขขอ บกพรองใหห มดไป (A) การจัดการตามวงจร PDCA ดังกลาวจะตองอยูบน ฐานคุณธรรมท่ีประกอบดวย ความขยัน ความประหยัด ความซื่อสัตย และความอดทน จะนําไปสู การขับเคล่ือนแผนสูค วามสาํ เรจ็ อยางมีคุณธรรม ขัน้ ตอนดาํ เนินงาน 1. ศึกษาแผนกําหนดแนวปฏบิ ตั ิ (P) ขยนั P 2. ทาํ งานตามแนวปฏบิ ัติ (D) ประหยดั 5 ประเมิน 3. ตรวจสอบหาขอบกพรอง(C) ซือ่ สัตย AD C 4. ปฏบิ ตั กิ ารแกไ ขขอบกพรอง (A) อดทน รายละเอยี ดการดาํ เนินงาน 1. การศึกษาแผนและกําหนดแนวทางปฏิบตั ิ ดว ยการนําแผนปฏบิ ัติการมาศกึ ษาทบทวน วาจะ ทําอะไร อยางไร ตองปรับปรุงแกไขแผนในสวนใด กําหนดแนวทางปฏิบัติบนฐานของความขยัน ประหยดั ซือ่ สตั ย และอดทน 2. ทํางานตามแนวปฏบิ ัติ ดว ยการนําแนวปฏิบัติมาเขียนเปนเอกสารใบสั่งงาน ใชสรางความ เขา ใจกับผูรับผิดชอบ แลว มอบหมายใหทาํ ตามแนวปฏิบตั ิ 3. ตรวจสอบหาขอ บกพรอง เปนการทํางานของผูประกอบการหรือผูรับมอบหมายดําเนินการ ติดตามการทํางานของผรู บั ผิดชอบ วา ทาํ ตามขน้ั ตอนหรือไมทํา และเกดิ ผลเสียหายอยางไร ลกั ษณะความ รนุ แรงเปนอยา งไร เกดิ ผลกระทบอะไรบาง 4. ปฏิบัติการแกไขขอบกพรอง เปนการทํางานรวมกันระหวางผูประกอบการกับผูรับ มอบหมายใหท ํางาน รว มกนั คดิ หาแนวทางแกไ ขขอ บกพรองลดความเสียหาย

129 5. การประเมินพฒั นา เปน การประเมินเทยี บเคียงผลการดําเนินงานท่ีเกิดจริงกับผลที่เกิดตาม แผนกําหนดวาสอดคลองเกิดไดจริงหรือเกิดไมได เปนเพราะการวางแผน หรือวาเปนเพราะบุคลากร ถาความผิดพลาดเกิดจากแผนก็ดําเนินการพัฒนาแผน แตถาความผิดพลาดเกิดจากบุคลากรจะตอง ทบทวนวา เกิดจากอะไร เชน เกดิ จากความรคู วามเขาใจสับสน กด็ ําเนินการทบทวนใหค วามรสู รางความ เขาใจใหชดั เจน แตถาเกดิ มาจากทศั นคตติ อการทํางานไมด ี ไมใหความสําคัญตอการทํางานตามข้ันตอน กค็ วรจะสับเปลยี่ นหนาที่ไมต องมคี วามรับผิดชอบมากนกั กิจกรรมที่ 16 ผูเรียนศึกษาเอกสารหมายเลข 18 แลวใชกรอบความคิดที่สรุปได พัฒนาตนเองตามขอ 3 ประเมินเทียบเคียงความคิดและตัวอยางตามเอกสารหมายเลข 18 มคี วามเปน ไปไดท่ีจะใชกับชีวิตจริงได หรือไม มขี อ บกพรอ งอะไรและควรปรับปรงุ พฒั นาการจัดทําแผนธรุ กิจของตนเองแบบใด

130 บทท่ี 7 การขบั เคลอ่ื นธรุ กิจเพอ่ื การขยายอาชพี ผลการเรยี นรทู ่ีคาดหวัง สามารถตรวจสอบระบบธุรกจิ เพอื่ การขยายอาชีพได ขอบขายเนือ้ หา เรอื่ งที่ 1 การควบคุมใหก ารขยายอาชพี เปนไปตามแผนกลยทุ ธ เรื่องที่ 2 การตรวจสอบใหการปฏิบตั กิ ารขยายอาชีพเกดิ ผลตามแผนปฏบิ ัตกิ าร สือ่ ประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 20 แบบบนั ทึกระบบรายการกฎ ระเบยี บท่ีสาํ คญั 2. เอกสารหมายเลข 21 ใบความรู เรอื่ ง การจัดทํากฎ ระเบยี บการดาํ เนินงาน 3. เอกสารหมายเลข 22 ใบความรู เรื่อง การกาํ กับ ดแู ลการขยายอาชพี 4. เอกสารหมายเลข 23 ใบความรู เรอื่ ง การตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทาํ งานตามแผนปฏบิ ัตกิ าร 5. เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทึกผลการตรวจสอบหาขอ บกพรอง และสรุปผลขอ บกพรอ ง

131 เร่ืองที่ 1 การควบคุมใหการขยายอาชพี เปน ไปตามแผนกลยทุ ธ ลักษณะบง ชคี้ วามสาํ เร็จของการเรียนรู 1. จัดระเบียบการทํางานได 2. กาํ กบั ดูแลใหก ารดาํ เนนิ งานเปน ไปตามแผนกลยุทธได แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู ลกั ษณะบง ช้ีความสาํ เรจ็ ของการเรียนรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล สือ่ การเรยี น เอกสารหมายเลข 19 1. จดั ระเบียบการทํางานได เรยี นรดู วยตนเอง 1. ผลการคิดสว นตัววา แบบบันทกึ รายการ 1. ใหผ ูเรียนคดิ วเิ คราะหว า กฎ ระเบยี บทีส่ าํ คัญ การดําเนนิ งานรว มกนั การทํางานรว มกนั เอกสารหมายเลข 20 หลายฝา ย ควรจะมกี ฎระเบยี บ ควรจะมกี ฎระเบยี บท่ี ใบความรู เรื่อง การ ที่สําคญั อะไรบา ง แลวเขยี น สําคัญดานใดบาง จัดทาํ กฎ ระเบียบการ ดําเนนิ งาน บนั ทกึ ลงในเอกสารหมายเลข 19 เอกสารหมายเลข 20 2. ใหผูเรยี นศกึ ษาเอกสาร 2. ผลการคดิ กฎ ระเบียบ ใบความรู เร่อื ง หมายเลข 20 ใบความรู เร่อื ง การทาํ งานให การกํากบั ดแู ล การจดั ทํากฎระเบยี บ เหมาะสมกบั สภาพ การขยายอาชพี การดําเนนิ งาน แลว คดิ การขยายอาชีพของ เปรยี บเทยี บกับสิง่ ท่ีตนเองคดิ ตนเอง เอาไวตามเอกสารหมายเลข 20 แลว ดําเนนิ การพฒั นา กฎ ระเบยี บการทาํ งานให เหมาะสมกับสภาพการ ดาํ เนนิ งานขยายอาชีพของ ตนเอง 2. กํากบั ดแู ลใหการ เรยี นรดู วยตนเอง ดาํ เนนิ งานเปน ไปตาม 1. ใหผ เู รยี นศกึ ษาเอกสาร 3. ผลการจดั ทําผัง แผนกลยทุ ธ การไหลของงานทใ่ี ช หมายเลข 21 ใบความรู กํากบั ดูแลการ เร่อื ง การกํากบั ดแู ล การขยายอาชพี ดาํ เนนิ การขยายอาชีพ 2. ใหผูเรียนทดลองจัดทําผงั การไหลของงานการขยายอาชพี

132 เอกสารหมายเลข 20 : แบบบันทึกรายการกฎ ระเบียบท่สี ําคัญ ขอ เสนอแนะ ขอใหผ เู รยี น คดิ พิจารณาวาในการขยายอาชพี เราจะตองมผี ูรวมงานระดับตา ง ๆ เพิ่มเขา มามากมาย เราควรคํานึงถึงอะไรบางที่จะตองนํามาเปนกฎ ระเบียบของการทํางาน รว มกัน ขับเคลื่อนแผนการขยายอาชพี ไปสูความสาํ เร็จ อะไรท่ีจะตองนํามากําหนดเปน ระเบยี บ ขอ กําหนดเกยี่ วกบั ระเบียบทีค่ วรจะมี 1.1 เวลาการเขา – เลิก งาน ………………….. ตัวอยาง 1.2 การแตง กาย ............................................... 1. การเขา ปฏิบตั ิงาน 1.3 จรรยา มารยาท ...........................................

133 เอกสารหมายเลข 21 : ใบความรู เรอื่ ง การจัดทาํ กฎ ระเบียบการดําเนินงาน ความคิดรวบยอด การจัดใหมีกฎ ระเบียบการดําเนินงานเปนสวนหนึ่งของการควบคุมการดําเนินงานสู ความสาํ เรจ็ ตามหลักการบริหารจดั การยุคใหมท่ีจะมีขอกําหนดเปนแนวทางเดียวกันที่เร่ิมตนจากการมี ปรัชญาอุดมการณรวมกัน ระเบียบวิธีการดําเนินงาน กฎแหงความปลอดภัย และการสรางแรงจูงใจ รวมกัน เพ่ือใหทกุ คนถือปฏิบัติรว มกนั โครงสรางของกฎระเบยี บการดาํ เนนิ งาน โครงสรางของกฎระเบยี บหรอื ขอตกลงการทาํ งานรว มกันจะมีองคป ระกอบหลัก ดังนี้ 1. แนวคดิ อุดมการณของการขยายอาชีพ 2. วิถชี ีวติ ในการทาํ งาน 3. การใชวัสดอุ ุปกรณ 4. การทํางาน 5. ความปลอดภัย 6. แรงจูงใจ องคประกอบทงั้ 6 ประการ เราสามารถยืดหยุนปรับบางองคประกอบออกไปหรือจะเพิม่ องคประกอบอ่ืนเขามาใหเหมาะสมกับสภาพของบุคลากร ซ่ึงสวนใหญจะประกอบดวยลักษณะคน 3 ประเภท คือ 1. ผูรบั ผิดชอบสงู ตองการความเปนอิสระการทาํ งาน 2. ผูร บั ระเบยี บทาํ ตามพรอ มรบั รู เชอ่ื ฟง 3. ผมู คี วามรบั ผดิ ชอบตา่ํ ตองไดร ับการควบคุมอยา งใกลช ิด ดังน้ัน การจัดทําระเบียบอาจตองใหความสําคัญกับลักษณะบุคลากรของเราวา อยูใน กลุมใดมากที่สุด การออกระเบยี บ จะตองสัมพันธก บั ลกั ษณะคนสวนใหญ รายละเอียดของโครงสรา งกฎ ระเบียบการขยายอาชีพ การเขยี นรายละเอยี ดกฎระเบียบจะตองบอกเหตุและผล และแนวปฏิบัติท่ีชัดเจนเขาใจ ตรงกันหมดทุกคน มลี กั ษณะการวเิ คราะหเ พ่ือการเขียนกฎระเบียบดงั นี้

134 องคป ระกอบ ขอ บงั คบั แนวปฏบิ ัติ อดุ มการณ วิถชี วี ติ ทกุ คนตองรับรูแ ละทาํ ความ การใชว ัสดอุ ุปกรณ เขา ใจตออุดมการณ ดงั น้ี การทํางาน 1. สรา งคณุ ภาพผลผลิต - ทําตามข้นั ตอนคูมือปฏิบตั ไิ มใ หผ ิดพลาด ความปลอดภัย 2. สรางประสิทธผิ ลการทํางาน - จิตใจตองรบั รู ยอมรบั วา เปน การกระทาํ 3. ทุกชวี ติ ปลอดภยั ทถี่ กู ตอ ง แรงจูงใจ 1. เวลาเริ่มตนและเลิกงาน 1. 08.00 – 17.00 น. 2. การแตง กายรดั กมุ 2. ใสเ สอื้ นงุ ทบั กางเกง ใสผาคลุมผม ไมใ หร ุมรา ม เกาะเกย่ี ว ผลผลติ เสยี หาย 1. เบิกรับวสั ดุอุปกรณเ ครอ่ื งมือ 1. ตามท่รี ะบไุ วใ นใบงานเทา นนั้ 2. การใชว สั ดุ 2. ใชตามขอ กําหนดในใบงานเทานน้ั 3. การใชเ ครอ่ื งมืออปุ กรณ 3. ตรวจสอบความสมบูรณก อนนาํ ไปใช หากนาํ ไปใชแ ลวเกิดเสยี หายใหแ จง รายละเอยี ดความเสียหายเพอ่ื จัดซอม 1. ทําความกระจา งในขน้ั ตอน 1. ศึกษาเอกสารขนั้ ตอนการทํางานในสวน การทํางานของตนเองให ท่รี บั ผดิ ชอบ ชดั เจน 2. ตรวจสอบจากแผนปฏิบัติการวา งาน 2. ตรวจสอบหาขอ บกพรอ งการ เกดิ ผลตามที่กําหนดไวใ นชอ งผลที่เกิด ดาํ เนนิ งานในสว นของตนเอง หรอื ไม มีขอ บกพรองอะไร 1. การพนจุลนิ ทรีย 1. ตอ งสวมเส้ือผาปกปด รางกายใหรัดกุม มดิ ชดิ ไมใ หจ ลุ ินทรยี ก ระทบรางกายได 2. การทาํ งานกลางแดด 2. ตองแตง กายมิดชดิ สวมถงุ คลมุ ศรี ษะ บา หัวไหล และสวมหมวกปก ปอ งกันแสง 3. การใชมดี หวดทํางาน 3.1 ดา มมีดตองเจาะรูรอยเชอื ก คลอ งขอ มือ กันมีดหลุด 3.2 กรณที าํ งานรว มกนั หลายคนตองแบง พนื้ ที่ และทาํ งานเดินหนา ทิศทาง เดียวกนั 1. ขวัญกาํ ลงั ใจในทํางาน 1.1 หามวากลา วตกั เตือนระหวางคนงาน ดวยกนั

องคป ระกอบ ขอ บงั คบั 135 2. นําผลผลิตไปบรโิ ภค แนวปฏบิ ัติ 3. การหยดุ พกั ระหวา งทาํ งาน 1.2 การวากลา วตกั เตอื นจะมบี คุ คล รบั ผิดชอบเปนผูตรวจที่ปรึกษา ดาํ เนนิ การเอง 1.3 ใชค ําพดู ทีไ่ พเราะซ่งึ กันและกนั 2. ควรจดั แบง ผลผลติ ทีต่ กมาตรฐานไป บรโิ ภคเทานนั้ 3. ใหหยุดพักไดท ้งั ชว งเชาและบา ยรวม 2 ครั้ง ครง้ั ละ 20 นาที โดยใหหยุดและ เลกิ พักพรอมกนั เปน ไปตามอธั ยาศยั ของ แตละกลุม กิจกรรมที่ 17 เม่ือผเู รียนศึกษาเอกสารหมายเลข 20 แลว ดาํ เนินการพัฒนากฎ ระเบียบการทํางานใหเหมาะสม กบั สภาพการดําเนนิ งานขยายอาชพี ของตนเอง หรืออาชีพของผปู ระสบความสําเร็จ

136 เอกสารหมายเลข 22 : ใบความรู เรอื่ ง การกํากับ ดแู ลการขยายอาชีพ ความคดิ รวบยอด การกํากับ ดูแลการขยายอาชีพเปนกิจกรรมของผูประกอบการที่จะตองมีระบบ สารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนาความสําเร็จของงานในแตละภารกิจวาไปถึงไหน ดวยการทํา กิจกรรมลักษณะความสําเร็จในแผนกลยุทธมากําหนดระยะเวลาที่ตองใชจริง เขียนเปนผังการไหลของ งานใชเฝา ระวังการดําเนินงาน การดาํ เนนิ การกํากบั ดูแลการขยายอาชีพ 1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตล ะภารกจิ ดว ยการ 1.1 นาํ ขอความเปา หมายกลยทุ ธอ อกมาเปนหัวเร่ืองสาํ คัญ 1.2 นํากิจกรรมออกมาจดั ลาํ ดบั ขั้นตอนกอ นหลงั 1.3 นาํ ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเร็จ ออกมากําหนดเปนผลการดาํ เนนิ งาน จดั ทาํ ผงั ของงานในรูปแบบใดกไ็ ดท ่ผี ูป ระกอบอาชพี มคี วามเขาใจดี (ตวั อยา งผังการไหล ของงาน)   1 มี.ค.53 3 – 5 ม.ี ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ ไถบุกเบกิ หวานเมลด็ พนั ธุ ไถพรวน การสลายตัวของซาก หนาดนิ ปุยพชื สด คลุกปุย พชื สด พชื ไถพรวนคลุก พัฒนา ลงดนิ กระจายใหทว่ั ดนิ มอี ินทรียวตั ถุ คุณภาพดนิ โครงสรา งดนิ เปน 20 ไร กอ นกลม รวนซยุ 2 มี.ค. 53 6 มี.ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค. ไถแปรยอยดิน ใหนํา้ บํารงุ รกั ษา ใหน าํ้ พรอ ม ใหน ํ้าพรอ ม ใหแ ตกกระจาย ตน ปุย พชื สด จุลินทรียย อ ย จุลนิ ทรยี จน   สลายหมกั ดิน ซากพืชยอ ย  สลายเปน อินทรียวัตถุ  2. การใชผ ังการไหล กํากับดแู ลการขยายอาชพี ดวยการ 2.1 นาํ ผังการไหลของงานติดผนงั ใหมองเหน็ 2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงานวา วันท่ีกําหนดกิจกรรมดําเนินการ เสร็จหรือไม ถาเสร็จก็ทาํ เคร่อื งหมายบอกใหรูวาเสรจ็

137 2.3 ถาไมเสร็จผูประกอบการจะตองติดตาม คนหาสาเหตุแลวปฏิบัติการแกไข ขอบกพรอ ง 2.4 ดําเนินการปรบั ระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเปน ความจรงิ 3. ประเมินผลการกํากับ ดูแลวา มีสวนใดประสบผลสําเร็จบาง และสําเร็จไดเพราะ อะไรเปน เหตุ จากน้นั ดูวา สวนใดท่ีไมประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผล ทัง้ ความสาํ เรจ็ และความเสยี หายมาสรุปผล เพื่อนาํ ผลกลับมาแกไขแผนกลยุทธและ แผนปฏบิ ตั ิการใหม ปี ระสิทธิภาพได กิจกรรมท่ี 18 ใหผ ูเรียนทดลองจัดทําผังการไหลของงานการขยายอาชีพของตนเอง หรืออาชีพของผูประสบ ความสําเร็จจากการประกอบอาชีพ เรือ่ งที่ 2 การตรวจสอบใหการปฏบิ ตั กิ ารขยายอาชีพเกดิ ผลตามแผนปฏบิ ตั ิการ ลกั ษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ ของการเรียนรู 1. ตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทํางานตามแผนปฏิบัติการได 2. ตดิ ตาม แกไ ขขอ บกพรองใหเ ปน ไปตามแผนปฏบิ ัติการได แผนปฏิบัติการเรียนรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรียน ลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เร็จ 1. ใหผูเรียนศกึ ษาเอกสาร ความเขา ใจในหลกั การ วิธกี ารตรวจสอบหา เอกสารหมายเลข 22 ของการเรยี นรู ใบความรู เรอ่ื ง การตรวจสอบ ขอบกพรอ ง ใบความรู เร่ือง การ ตรวจสอบหาขอบกพรอง หาขอ บกพรองการทํางานตาม ตรวจสอบหา การทํางานตามแผน แผนปฏิบัติการ ทัศนคติ เหน็ ดว ยตอ ขอ บกพรอ งการทาํ งาน ปฏบิ ัตกิ าร หลกั การความรู ตามแผนปฏิบตั กิ าร การตรวจสอบหา เอกสารหมายเลข 23 2. ใหผเู รียนคดิ ทบทวน ขอบกพรอ งการทํางาน แบบบนั ทกึ ผลการ ประสบการณข องตนเองแลว ตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง พิจารณาวา ความรจู ากเอกสาร และสรปุ ผลขอบกพรอง เร่ือง การตรวจสอบหา ขอบกพรอ งการทาํ งานตาม แผนปฏบิ ัติการ มคี วามจําเปน ตอ การขยายอาชีพในระดบั ท่ี ตนเองทาํ หรือไม ถาไมจ ําเปน

ลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล 138 ของการเรยี นรู สื่อการเรยี น เพราะอะไร แลวเขยี นบันทกึ ผล เกบ็ เอาไวท บทวน เมือ่ คร้งั ผูเรียนมีโอกาสขยายอาชีพของ ตนเอง

139 เอกสารหมายเลข 23 : ใบความรู เร่อื ง การตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทํางานตามแผนปฏบิ ตั ิการ ความหมาย การตรวจสอบ หมายถึง การพิจารณาหาขอเท็จจริงวา ถูกหรือผิด ดีหรือราย แตการ ตรวจสอบในการขยายอาชพี ใหความสําคัญไปท่กี ารหาขอบกพรองในการทํางานตามแผนปฏิบัติการ ดว ย การตรวจสอบวา การดําเนนิ งานสามารถทําใหเกดิ ผลสําเร็จตามทีก่ ําหนดไวใ นแผนปฏิบัตกิ ารหรือไม ถา ไมเกิดเปนผลมาจากขอ บกพรองอะไรบาง ข้ันตอนดาํ เนนิ การตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง ในการดําเนนิ การตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง มขี ้ันตอนทํางานดงั นี้ 1. ผปู ระกอบการขยายอาชพี จะตองรูวา ควรตรวจสอบเร่ืองอะไรดวยการนาํ แผนปฏิบัติ การมาพิจารณาหวั ขอผลที่เกดิ ท่ีสาํ คญั มีความจาํ เปน ตอ งตรวจสอบอะไรบา ง 2. จัดทํารายการตรวจ ดวยการนาํ หัวขอ ผลทเี่ กดิ ทีค่ ดั เลอื กเอาไวม าจัดทาํ รายการตรวจท่ี ประกอบดว ย รายการตรวจ รายละเอยี ดปฏบิ ัติการทีต่ องตรวจดงั ตารางตอ ไปนี้ ผลการตรวจ รายการตรวจ เกณฑก ารพิจารณา ถกู ผดิ ปรากฏการณขอ บกพรอง 3. จัดทําบันทึกผลการตรวจ ดวยการนํารายการตรวจมาจัดเปนเอกสารบันทึกผลการ ตรวจทป่ี ระกอบดวย รายการตรวจ (มาจากผลทีเ่ กิดระบุไวในเอกสารแผนปฏิบัติการขยายอาชีพ) เกณฑ พิจารณาท่ผี ูป ระกอบการจะตองกาํ หนดข้ึนมาลวงหนา ผลการตรวจ การสรปุ ผลขอ บกพรองการประเมิน ความรนุ แรงของขอ บกพรอ งและการกาํ หนดแนวทางแกไ ขขอบกพรอ ง ดังตวั อยา งตอไปนี้

140 เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทกึ ผลการตรวจสอบหาขอบกพรอ งและสรุปผลขอบกพรอ ง 1. เอกสารบนั ทึกผลการตรวจหาขอ บกพรอ ง เกษตรอนิ ทรยี ไรทนเหนอ่ื ย ลพบุรี 4. ผลการตรวจ 5. ปรากฏการณเ กยี่ วของ 2. รายการตรวจ 3. เกณฑการพิจารณา ถกู ผดิ ขอ มลู จากผูรับผดิ ชอบ ขอมูลจากการสงั เกต ในแปลงเกษตร 6. สรุปขอ บกพรอง 6.1 สรุปขอ บกพรองเนอื่ งมาจากแผนปฏบิ ัตกิ าร 6.2 สรุปขอบกพรองเนอื่ งมาจากบุคคลผูรบั ผดิ ชอบ 7. ผลการประเมนิ ขอ บกพรอ ง 8. แนวทางแกไ ขขอ บกพรอง รายการ ผลการประเมิน ขอ บกพรอ ง ตรวจ รายแรงมาก รายแรง แกไขได หมายเหตุ  รา ยแรงมาก = ไมเกิดผลตามทีก่ าํ หนดและไมท ํางานตามกจิ กรรมขั้นตอน  รา ยแรง = ไมเ กิดผลตามที่กาํ หนด และทําตามกจิ กรรมขน้ั ตอนไมค รบ  แกไขได = ไมเ กิดผลตามที่กาํ หนด แตท าํ ตามกจิ กรรมข้นั ตอนครบถวน 4. ปฏบิ ัติการตรวจสอบการดําเนินงานขยายอาชพี ดงั นี้ 4.1 นําเอกสารบนั ทกึ ผลการตรวจมาจดั ทํารายการตรวจและเกณฑการพิจารณาดวย การเอาแผนปฏบิ ัตกิ ารมาพจิ ารณาวา การจะตรวจสอบคร้ังน้ีจะตรวจสอบภารกิจและผลที่เกิดอะไรบาง โดยนาํ ผลทเี่ กดิ มาบรรจุลงมาในชองรายการตรวจแลว กําหนดเกณฑก ารตรวจ

141 4.2 นําเอกสารบนั ทกึ ผลการตรวจไปปฏบิ ัตกิ ารตรวจ 2 ขัน้ ตอน ดงั นี้ 4.2.1 ปฏิบัติการตรวจพูดคุย สอบถามกับผูรับผิดชอบเก่ียวกับเรื่องที่จะตอง ตรวจสอบเพือ่ หาขอ บกพรองและสรุปบนั ทกึ ผลการสอบถาม 4.2.2 ปฏิบัติการตรวจสอบบนงาน/ในแปลงเกษตรเพื่อสังเกตตรวจสอบหา ขอบกพรอ ง 4.3 วินิจฉยั ความสมั พนั ธระหวา งผลการสมั ภาษณและผลจากการสังเกตบนงานแลว บนั ทึกสรุปผลขอบกพรองเน่อื งมาจากแผนปฏบิ ตั กิ ารและเน่อื งมาจากบุคคลผูร บั ผิดชอบ 4.4 ประเมินผลขอ บกพรอง จําแนกรายการท่ีพบขอ บกพรอ ง 4.5 กําหนดแนวทางแกไขขอ บกพรอ ง สรุป การตรวจสอบหาขอบกพรองเปนระบบการบริหารจัดการ ที่มุงมั่นทําเพื่อใหการขยาย อาชีพบรรลุผลไดตามวิสัยทัศน แตท่ีสําคัญกระบวนการตรวจสอบน้ี ผูประกอบการขยายอาชีพตองพึง คิดถึงอยูเสมอวา ระบบน้ีเปนเคร่ืองมือการเรียนรู ดังน้ัน การดําเนินการจริงจะตองนําไปเพื่อพัฒนา แรงงานไมใชเพื่อการลงโทษ ดังนั้น ผูรวมงานควรจะไดรวมเรียนรูเขาถึงประโยชนของระบบ การตรวจสอบดวยกัน กจิ กรรมท่ี 19 ใหผเู รยี นคิดทบทวนประสบการณของตนเอง แลวพิจารณาวาความรูจากเอกสารหมายเลข 22 เร่ือง การตรวจสอบหาขอบกพรองการทํางานตามแผนปฏิบัติการ มีความจําเปนตอการขยายอาชีพใน ระดับที่ตนเองทําหรือไม ถาไมจําเปน เพราะอะไร แลวเขียนบันทึกผลเก็บเอาไวทบทวน เม่ือผูเรียนมี โอกาสขยายอาชีพของตนเอง

142 บทที่ 8 โครงการขยายอาชีพ ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวัง ปฏบิ ตั ิการจดั ทําแผนและโครงการขยายอาชพี ได ขอบขา ยเนอ้ื หา เรอื่ ง การจดั ทาํ โครงการขยายอาชีพ เพื่อนําเสนอแหลง ทุน สอื่ ประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 25 ใบความรู เรือ่ ง เหตุผลของการทําโครงการขยายอาชพี 2. เอกสารหมายเลข 26 ใบความรู เร่ือง การเขียนโครงการขยายอาชพี

143 เรือ่ งที่ 1 การจัดทาํ โครงการขยายอาชพี เพอ่ื นําเสนอแหลงทุน ลกั ษณะบง ช้คี วามสําเร็จ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล สอ่ื การเรียน ของการเรียนรู 1.อานเอกสารหมายเลข 24 : 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 24 1.บอกความสมั พนั ธ ใบความรู เรอื่ ง เหตผุ ลของการ ในการศึกษาใบ ใบความรู เรอ่ื ง เหตุผล ระหวางแผนธรุ กจิ ขยาย ทาํ โครงการขยายอาชีพ ความรู ของการทําโครงการ อาชีพกบั โครงการขยาย 2.อา นเอกสารหมายเลข 25 : 2. ตรวจสอบเอกสาร ขยายอาชีพ อาชีพได ใบความรู เรอื่ ง การเขียน โครงการขยายอาชพี โครงการขยายอาชีพ 2.รูโครงสรา งการเขยี น 3.ใหผูเรียนปฏิบัตกิ ารเขียน โครงการ เอกสารโครงการขยายอาชพี ของตนเอง 4.ใหผเู รียนนําเอกสารโครงการ ขยายอาชพี ของตนเองไป นาํ เสนอผูรู ผูเชี่ยวชาญใน ทอ งถิน่ แลกเปลี่ยนเรียนรหู า ขอ บกพรอ ง จดุ แขง็ ตา ง ๆ แลว ปฏบิ ตั กิ ารพัฒนาเอกสารแผน ของตนเอง