วิชาทักษะการขยายอาชีพ_อช 31002

44 เรื่องที่ 1 การวิเคราะหทาํ ความเขา ใจและรูจักตัวตนทแ่ี ทจ ริง ลักษณะบงชคี้ วามสาํ เรจ็ ของการเรียนรู 1. รจู กั และจําแนกองคประกอบตวั ตนที่แทจ รงิ ของตนเองได 2. บอกหนาทีอ่ งคป ระกอบของตวั ตนได แผนปฏบิ ตั กิ ารเรียนรู ลักษณะบง ชีค้ วามสําเร็จ ของการเรยี นรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรยี นรู 1. รูจ กั และจาํ แนก เรยี นรูด วยตนเอง ความเขา ใจองคประกอบ เอกสารหมายเลข 9 องคประกอบตวั ตน 1. ใหผ ูเรียนศกึ ษาเอกสาร รวมในตวั ตนของเรา ใบความรเู รือ่ งตัวตนที่ ทแ่ี ทจ รงิ ของตนเองได ใบความรู เรือ่ งตัวตนท่ีแทจริง แทจ รงิ ของตนเอง ของตนเองใหเขาใจ 2. บอกหนาทีอ่ งคป ระกอบ 2. ใหผ ูเรยี นวเิ คราะห บอกหนาที่และ ตวั ตนของตนเองได ความเขาใจตวั ตน ตามเอกสาร ปรากฏการณค วามคิดตอ ใบความรอู ยา งเครง ครดั องคประกอบตวั ตนที่ 3. ประเมนิ ตนเองวา ความรทู ี่เกดิ แทจ ริงของตนเองได จากใจของตนเองเปน จรงิ หรอื ไม

เอกสารหมายเลข 10 : ใบความรู เรอื่ ง ตวั ตนท่ีแทจริงของตนเอง 45 กรอบแนวคิด 2 ตัวตนของเราประกอบดวย กายและใจ 3 ความรูสึก 1 รปู กาย ใจ ความจาํ ได หมายรู การคดิ ปรุงแตง 4 การรบั รู 5 โครงสรา งของตัวตนทแี่ ทจรงิ มีการทาํ งานที่สอดประสานกันท้ังทางบวกและทางลบท่ี ทําใหค นเรามีความแตกตางกัน คนท่ีประสบความสําเร็จมักจะเปนบุคคลที่มีความสามารถควบคุมกาย และใจใหอยกู ับสมมติคานิยมของสังคมชุมชนได ผูท่ีไมสามารถควบคุมไดมักจะเปนบุคคลท่ีตกอยูใน สภาพคลอยตามความอยากของกายและใจ พ่ึงพาตนเองไดจากความคิดดังกลาวอาจสรุปไดวา องคป ระกอบท้ัง 5 ประการนี้ สามารถพฒั นายกระดับคณุ คา ข้ึนไดด ว ยตนเองดว ยการเรียนรูทําความรูจัก และรูเทา ทันตลอดเวลา รูปกาย เปน องคประกอบของอวัยวะตาง ๆ ท้ังภายนอกและภายใน ทําหนาที่สอดประสานกัน พรอ มทํางานตามที่ใจสงั่ การ โดยคณุ ภาพของการกระทําเปนตวั บงชสี้ มรรถภาพทางใจ ความรูสกึ เปน องคป ระกอบแรกของใจทีจ่ ะตอบสนองออกมาเปน ความรูสึกพอใจ ความรสู กึ เฉย ๆ และความรสู ึกไมพ อใจตอสภาวะแวดลอ มทเ่ี ปนอยู ชอบ – สุข – พึงพอใจ ความรสู ึก เฉย ๆ ไมชอบ – ทกุ ข – โกรธ

46 ความจําไดหมายรู เปนองคประกอบของใจที่ทําหนาที่จดจําหรือลืมความรูสึกตาง ๆ ที่กระทบเขามาทั้ง ทางบวกและทางลบ ชอบ – สขุ – พึงพอใจ จาํ ได จําได หมายรู ไมชอบ – ทุกข – โกรธ จาํ ไมไ ด การคิดปรุงแตง เปน องคประกอบของใจ ทําหนา ท่ีคดิ ปรุงแตงสรางสรรคออกมาเปน ทางบวกหรือทางลบ ปรงุ แตง เชงิ บวก คิดปรงุ แตง ปรุงแตงเชงิ ลบ การรบั รู และการสัมผัส เปนองคประกอบสุดทายที่ทําหนาท่ีรับรูจากการเห็น การไดยิน การไดกลิ่น การรูรส การเหน็ การไดยิน การรบั รู การไดกล่ิน การรูร ส การสมั ผสั ปฏิบัตกิ ารวเิ คราะหทําความเขา ใจตัวตน จากความเขาใจในองคประกอบของตัวตนท่ีแทจริง เปนความเขาใจแบบรูจําได แต ความรู ความเขาใจตองเกดิ จากภายในตัวตนที่แทจ ริงของเราดวยตนเอง โดยมีขั้นตอนดังนี้ 1. องคประกอบทีเ่ ราจะเรยี นรตู นแบบดา นการนกึ คดิ ตรกึ ตรองจากตวั เราเอง คอื 1.1 ความรูสกึ 1.2 การจาํ ได หมายรู 1.3 การคิดปรุงแตง 1.4 การรับรู 2. การเตรยี มการ ควรใชส ถานท่ีสงบ สภาพอากาศส่ิงแวดลอ มสบาย ๆ มสี ่งิ รบกวนนอย 3. วิธกี าร

47 3.1 ความรสู กึ ใหผ ูเรียนมองสภาพแวดลอม (กลมุ คน ตน ไม ทศั นียภาพ) เม่อื สายตา กระทบสิ่งสนใจใจเราจะเกดิ ความรสู ึกชอบ – ไมช อบ หรอื เปน ความสขุ – ความทุกข หรอื พงึ พอใจ – โกรธ หรอื วา เฉย ๆ ใชห รอื ไม ทาํ หลาย ๆ กรณี ใจเรามคี ําตอบใหเ ราวา ส่ิงกระทบนร้ี ูสกึ อยา งไร เชน รูสึกชอบ พอใจ จากน้ัน ก็เปรยี บเทยี บไปฟงเสยี งตาง ๆ ท่จี ะเกดิ ขึน้ วา มคี วามรูสึกเชน เดียวกับการมองหรอื ไม 3.2 การจาํ ได หมายรู ใหผ ูเรียนนกึ ถึง บุคคล เหตุการณที่เราพึงพอใจ หรือไมพอใจ เราจะนกึ เหน็ เปนภาพในใจ ปรากฏการณน ้นั เปนสงิ่ ที่เรามคี วามจําไดห มายรู 3.3 การคดิ ปรงุ แตง ใหผูเ รียนมองหรอื ฟง เสยี ง บคุ คล สถานท่ี สิง่ แวดลอมตาง ๆ จะ เกดิ ความรสู ึก จากนั้นปรงุ แตงตอไปวา ส่ิงที่คดิ นั้น จะเปน ทางบวกหรือทางลบ ปรากฏการณน้จี ะเปนการ นําส่ิงท่ีรับรูมาประมวลกับประสบการณเดิม ผลการปรุงแตงมักจะอาศัยความจําไดหมายรูของ ประสบการณเ ดิม 3.4 การรับรู ใหผูเรียนสังเกต การมอง การฟงของตนเอง จะเปนกระบวนการ ตอ เนอื่ ง ตารบั รูภาพ การจําไดหมายรจู ะประมวลใหใ จบอกตนเองวา คืออะไร 4. สรปุ ปรากฏการณของตนเอง ทําเปน เชนนี้หรอื ไม 4.1 รจู ักเขาใจอยางกระจา งเกีย่ วกบั องคประกอบทางใจของตวั เราเอง 4.2 องคประกอบทางใจสามารถฝกใหตอบสนองออกมาทางบวก หรือทางลบได โดย ใชก รณศี ึกษาทเี่ ปน จริงในสภาวะแวดลอ มของเราเปนเครือ่ งมือในการเรียนรู 4.3 ถาใจเราตอบสนองออกมาเชิงบวกมาก ๆ เราสามารถพัฒนาตนเองอยูกับอาชีพ สงั คม ส่ิงแวดลอมตาง ๆ ไดอยา งย่งั ยืน กจิ กรรมที่ 7 ใหผูเรยี นวิเคราะหค วามเขา ใจ ตวั ตนตามเอกสารใบความรูและประเมินตนเองวาความรูท่ีเกิดจากใจ ของตนเองเปน จริงหรือไม

48 เรือ่ งท่ี 2 การพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปนลกั ษณะนสิ ยั ลักษณะบงชคี้ วามสําเรจ็ ของการเรียนรู 1. สามารถพฒั นาใชชอ งทางการรบั รู และกระบวนการตอบสนองการรบั รูได 2. สามารถพัฒนาทักษะการขยายอาชพี และอืน่ ๆ ที่มคี ณุ คาใหเ ปนลักษณะนิสยั ได แผนปฏิบัติการเรยี นรู ลกั ษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ ของการเรยี นรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรยี นรู 1. สามารถพฒั นาใชช อ ง ใหผ เู รียนศกึ ษาทําความเขา ใจ - ชอ งทางการรับรูทาง เอกสารหมายเลข 10 ทางการรับรูและ เก่ยี วกบั ชอ งทางการรับรู และ ตาและหู ใบความรูเรือ่ งการ กระบวนการ กระบวนการตอบสนองการรับรู - กระบวนการตอบสนอง พฒั นาทกั ษะการขยาย ตอบสนองการรับรูได จากเอกสารใบความรู การรับรู อาชพี ใหเ ปนลักษณะ นสิ ยั 2. สามารถพฒั นาทักษะ 1. ใหผ ูเรียนทําความเขา ใจระบบ การขยายอาชีพและ การพฒั นาส่ือการรบั รทู ่ีมี อื่น ๆ ท่ีมคี ุณคาใหเ ปน คุณคาใหเปนลักษณะนิสัย ลักษณะนสิ ยั ได 2. ปฏิบัติการวิเคราะหแ ละพัฒนา - ผลการวเิ คราะหแ ละ ทกั ษะการขยายอาชีพใหเปน พฒั นาทกั ษะการขยาย ลักษณะนสิ ัย อาชพี ใหเ ปน ลักษณะ นิสัย

49 เอกสารหมายเลข 11 : ใบความรู เรอื่ ง การพฒั นาทกั ษะการขยายอาชีพใหเ ปน ลกั ษณะนสิ ยั ความคิดรวบยอด การสรางลักษณะนิสยั ใหกับตนเอง เปดชองทางการรบั รู ตวั ตน ใชก ระบวนการ ตอบสนองการรบั รู - ความรทู กั ษะ ตา – รเู ห็น ขอมลู สมอง เกดิ พอใจเห็นคณุ คา - ประมวลผล ในอาชีพ หู – รูฟง ความรสู กึ เฉย ๆ ตัดสนิ ใจ - สงิ่ มคี ณุ คาตอชีวิต จมูก – รูกลิ่น ไมช อบ - ทําจนมคี วาม จาํ ได ชํานาญยึดติด หมายรู จาํ ได เปนลกั ษณะนสิ ยั ไมจ าํ ปาก – รรู ส นึกคดิ คดิ สรา งสรรคเ ชงิ บวก กาย – รสู ัมผสั ปรงุ แตง คดิ เชงิ ลบ จากแผนภูมิ บอกภาพคิดรวบยอดไดวา การสรางลักษณะนิสัยใหเกิดในตนเอง ตองเริ่มตนที่ ปจจยั นําเขา คอื ความรูทกั ษะในอาชพี หรือส่งิ ที่มีคุณคาตอชีวิต จากน้ันกระบวนการสรางลักษณะนิสัย จะเรม่ิ ตนที่ตวั ตนของเราตอ งเปดชองทางการเรียนรู ไดแก การมอง การรับฟง การรูกลิ่น การรูรส และ การรสู ัมผสั ชองทางเหลาน้ีจะทําใหเราไดขอมูล ขอมูลเหลาน้ีจะถูกนําเขามาสูกระบวนการตอบสนอง การรบั รูท ่เี ร่มิ ตนจากสมองรับขอมูลเขามาสูองคประกอบดานความรูสึกจะรับรูและแสดงออกในความ พอใจ (เฉย ๆ หรือไมพ อใจ กจ็ ะหลดุ ออกไป) สงตอ ไปยงั องคประกอบดานการจําได หมายรู จะประมวลวา มีความจําอะไรทเี่ กี่ยวของจะตอบสนองแสดงออกจําไดเหน็ ความสําคัญ (จําไมได สาระที่เขามาก็จะหยุดลง หรือหลุดออกไป) แลวสงตอไปยังองคประกอบดานนึกคิดปรุงแตง จะประมวลคิดสรางสรรค เปน สงิ่ ใหมห รือแนวทางการทาํ งาน ดงั นั้น ถาเราไดย อ นกลบั มาเรม่ิ ตนใหมอีกคร้ัง เราจะพบวากระบวนการ ตอบสนองการรบั รู จะทาํ งานอยางรวดเร็ว ถา ทําซํ้าอีก อตั ราความเรว็ ในการตอบสนองจะรวดเร็วข้นึ โดย ลาํ ดับจนตวั ตนติดยึด ถา จะทาํ อะไรเก่ียวกบั เรือ่ งนจ้ี ะตอบสนองอยางเปนอตั โนมตั ิหรือเปนลกั ษณะนสิ ยั

50 วธิ ีการสรา งลักษณะนสิ ัย ตอบสนองการเรียนรู เปด ชอ งทางการเรยี นรู บนฐานทมี่ อี คตนิ อ ยทส่ี ุด อยา งมวี ิจารณญาณ 1. ตารูเ หน็ มองวเิ คราะห 1. ความรูสกึ 2. จาํ ได หมายรู 3. คิดปรุงแตง - ดาํ รงงานอาชพี วิเคราะหใ หเ ห็นโครงสรา ง เมอื่ รับรแู ลว จาํ สง่ิ ท่รี ูส ึกชอบ สิง่ ท่รี เู หน็ รับวา ขยายให โครงสรา งหลกั และ เกิดความรูสกึ ไมชอบเกย่ี วขอ งกบั มคี วามสาํ คัญ ความม่ันคง ความสมั พันธเชอ่ื มโยง ชอบ ไมช อบ อะไร อยา งไร จงึ สรางสรรค - ดํารงสงั คม ไปยงั องคประกอบตาง ๆ บนฐานของใจ สําคญั แคไ หน ใหคณุ คาสูงข้นึ อยางสันติสขุ สรุปเปนความรู ทีม่ อี คตนิ อ ยที่สุด 2. หูฟง ฟงอยา งจบั ประเดน็ เชื่อมโยง ความสมั พันธ ระหวา งประเดน็ สรปุ เปน ความรู จากแผนภูมิ จะพบวา เครอื่ งมือสําคญั ของการสรา งลกั ษณะนิสัย คือ (1) ความมวี จิ ารณญาณ และ (2) การควบคมุ อคติภายในตนเองใหล ดนอ ยท่ีสดุ จึงเปน ตวั ผันแปรตอการสรางลักษณะนิสยั 1. การเปด ชองทางการเรียนรู โดยผา นทางดวงตา หูฟง จมูกรกู ลน่ิ ล้นิ รูรส กายรูสัมผัส ตวั เราจะตองรวบรวม สบื คนขอมูลใหละเอียดรอบคอบอยางมีวิจารณญาณ โดยเฉพาะสิ่งรับรูที่เปนทาง ธรรม คือ การรับรส การรบั กล่นิ และการรับสัมผสั จะตอ งแยกคุณลกั ษณะท่ีโดดเดน และคุณลักษณะรอง และผลกระทบใหช ดั เจน ตัวอยาง การชิมน้ําทับทิมเปนรปู ธรรมและนามธรรม 1. รูปธรรม สีของน้ําทับทมิ สแี ดงสดใส กระทบกบั ความรสู ึกรา เริง 2. นามธรรม (1) รสฝาด ทาํ หนาเปร้ียวตามมาและอมหวานในตวั ใหค วามรูสกึ ม่ันคง (2) กลิน่ นําออกมาตอนแรกเปน กลน่ิ ของดอกการเวก หอมสดใส เม่อื ลมหายใจ สะทอ นกลบั มาเปน กล่นิ ออ นโยนคลายดอกกุหลาบ ทาํ ใหจิตใจ สดช่ืนและ อบอุน ตัวอยา ง การรับรใู นการชมิ นาํ้ ทบั ทิม เปน การรายงานขอ มลู อยางมวี ิจารณญาณใหความละเอียด เพียงพอตอการตอบสนองท่ีมีความเที่ยงตรงตอไปได

51 2. การตอบสนองการรับรู เม่อื ขอมูลจากการรบั รูผ านเขา มาทางสมอง กระบวนการตอบสนองจะทาํ งานทันที โดย 1. ความรูสึก เมื่อขอ มูลเขา มากระทบความรูส กึ จะตอบสนองออกมาวา พอใจ หรือไมพอใจ 2. ความจําได หมายรู เมอื่ ขอมูลเขา มาพรอม ๆ กัน องคประกอบความจําจะตอบสนองประมวลวา ขอ มลู ใหมเขา มามคี วามเกยี่ วขอ งกบั ขอมูลเกาอะไรบาง 3. การคิด ปรงุ แตง เมือ่ ขอ มูลเขา มาผานขนั้ ตอนความรสู กึ และความจาํ ผลตอบสนองจะกระทบ กบั การคดิ ปรุงแตง ในอนั ทจี่ ะปรุงแตงในทางสรา งสรรคห รือในทางกลบั กนั กระบวนการตอบสนองการรับรดู ังกลา วจะตองเปนกระบวนการที่มีอคตินอยท่ีสุดหรือไมมีเลย การทําใหอ คตมิ ีนอ ยหรือไมม ีนนั้ สามารถทาํ ไดดว ยการวางจิตใจใหสงบลง คิดไตรตรองอยูกับ กระบวนการตอบสนองการรับรูเพียงอยางเดียว จะเกิดสมาธิใหเราดําเนินการคิดทั้ง 3 องคประกอบไดอ ยา งเท่ยี งตรงมากข้นึ โดยลาํ ดับ จงึ อาจสรปุ การใชทักษะขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนสิ ยั ไดดงั น้ี เปด ชองทางการรับรูดา น การอา น ศกึ ษา ความรู ทกั ษะการขยายอาชีพ ปฏิบตั ิการวเิ คราะห เรม่ิ ตนนกึ คดิ ในใจ กระบวนการตอบสนองการรับรจู ะเรม่ิ ระบบทกั ษะการขยาย วิเคราะหระบบอยาง ไปพรอม ๆ กบั การวเิ คราะหร ะบบอาชพี อาชพี อยางมี เปน ขัน้ เปน ตอน วิจารณญาณ ดว ยการ - องคป ระกอบดานความรสู ึก จะเกดิ นกึ รู อยูใ นทีส่ งบใน ในใจวาเห็นดวย หรือไมเหน็ ดว ยกับการวเิ คราะห อิริยาบถท่สี บาย ๆ - พรอ มกนั นน้ั องคประกอบดา นความจาํ หมายรู ก็จะประมวลประสบการณภ มู ิหลงั ทีจ่ ําได - ขณะเดยี วกนั องคป ระกอบดานการคิด ปรงุ แตง ก็จะนกึ คดิ เหน็ วา ควรสรางสรรค อยางไร แผนภูมิสรปุ ดงั กลาว เปนกระบวนการทางสมาธทิ จ่ี ะสรางใหเรามีทักษะการคิดอยางมี วิจารณญาณและรอบดาน จะทําใหค วามคิดของเราปราศจากอคติ ผลการคดิ วิเคราะห จะมีโอกาสถูกตอง มากข้ึน ถาใชกระบวนการน้ีมีความถี่มากยิ่งข้ึน ตัวตนของเราจะพัฒนาทักษะการทํางานใหเกิดเปน ลกั ษณะนสิ ัยได และปรบั ไปสูส่งิ ใหมที่ดีกวาไดงายใหการคิดมปี ระสทิ ธภิ าพสงู สงเขาสูภูมปิ ญ ญาในทสี่ ุด

52 กิจกรรมท่ี 8 ใหผูเรียนวิเคราะหและพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปนลักษณะนิสัยในอาชีพของตนเอง หรืออาชพี ที่สนใจมา 1 อาชีพ

53 บทท่ี 4 ความหมาย ความสาํ คัญของการขยายอาชพี ผลการเรียนรูท ่ีคาดหวงั อธิบายความหมาย ความสาํ คญั ความจําเปนในการขยายอาชีพใหมีผลิตภัณฑหรืองาน บรกิ าร สรา งรายไดพ อเพยี งตอการดาํ รงชวี ิต มเี งินออมและมีทนุ ในการขยายอาชพี ขอบขา ยเนือ้ หา เร่ืองที่ 1 ความหมายของการจัดการขยายอาชีพ ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง เรื่องที่ 2 ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพเพ่ือความม่ันคงตามแนวคิดปรัชญา ของเศรษฐกจิ พอเพียง สื่อประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 12 ใบความรู เรื่อง ความหมายของการจัดการขยายอาชีพเพ่ือ ความมนั่ คงตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 2. เอกสารหมายเลข 13 แบบประเมินความเขาใจเกี่ยวกับความหมายของการจัดการ ขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 3. เอกสารหมายเลข 14 ใบความรู เรื่อง ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพตาม แนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 4. เอกสารหมายเลข 15 ใบความรู เร่ือง การประเมินตนเองเกี่ยวกับการรับไดของ ความสาํ คญั ในการจดั การขยายอาชพี ตามกระบวนการคดิ เปน

54 เรอื่ งที่ 1 ความหมายของการจัดการขยายอาชพี ตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ลักษณะบง ชค้ี วามสาํ เร็จของการเรยี นรู 1. บอกความหมายของการจัดการขยายอาชพี 2. บอกความหมายของความม่ันคง 3. บอกความหมายของการจัดการขยายอาชพี เพ่อื ความม่ันคงตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง แผนปฏิบัตกิ ารเรียนรู ลกั ษณะบง ชค้ี วามสาํ เรจ็ ของ การเรยี นรู กจิ กรรม การวัดผล ประเมินผล ส่ือการเรยี นรู 1. บอกความหมายของการ อา นเอกสารหมายเลข 11 : ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 11 จัดการขยายอาชพี ใบความรู เรอ่ื ง ความหมาย ความหมายของการจดั การ ใบความรู เรอ่ื ง ความหมาย ของการจดั การขยายอาชีพ ขยายอาชีพ เพื่อความมัน่ คง การจัดการขยายอาชพี เพอ่ื เพ่ือความมัน่ คงตามแนวคิด ตามแนวคดิ ปรัชญาของ ความมัน่ คงตามแนวคิด ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เศรษฐกิจพอเพียง ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง 2. บอกความหมายของ ประเมินความเขาใจตนเอง ผลการประเมินความเขา ใจใน เอกสารหมายเลข 12 ความมนั่ คง ตามเอกสารหมายเลข 12 กรณีตวั อยา งในเอกสาร แบบประเมนิ ความเขาใจ หมายเลข 12 เก่ียวกบั ความหมายของการ จดั การขยายอาชพี ตาม แนวคดิ ปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง

55 เอกสารหมายเลข 12 : ใบความรู เรอ่ื ง ความหมายของการจัดการขยายอาชพี เพอ่ื ความมน่ั คง ตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ความหมายตามพจนานกุ รม ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน พ.ศ. 2525 ดงั น้ี หมายถงึ กรรมวธิ ีในการสงั่ งาน ควบคุมงาน ดาํ เนนิ งาน 1. การจดั การ หมายถงึ การทาํ ใหการทํามาหากนิ แผกวางออกไป 2. ขยายอาชีพ 3. ความม่นั คง หมายถึง เกย่ี วกับการเกดิ ความแนน และทนทานไมกลับเปน อนื่ 4. การจัดการขยายอาชีพเพื่อความมั่นคง หมายถงึ กรรมวธิ ีในการควบคุมการดาํ เนินงานทํามาหากินใหแผ กวา งออกไปดวยความทนทานไมกลบั เปนอน่ื หมายถึง งานเก่ียวกบั การผลิต การจําหนายจายแจกและการบรโิ ภค 5. เศรษฐกจิ ใชสอยสิ่งตาง ๆ ของชุมชน หมายถึง เทา ที่ตอ งการ ควรแกค วามตองการ เต็มความตอ งการ 6. พอเพียง หมายถงึ วิชาดว ยหลกั แหงความรู ความจรงิ 7. ปรัชญา 8. เศรษฐกจิ พอเพยี งตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง หมายถึง หลักแหงความรู ความจริงของงานเกี่ยวกับการผลิต การจําหนายจายแจกและการบริโภคใชสอยส่ิงตาง ๆ ของชุมชน เปน ไปตามตอ งการ ดังนั้น การจัดการขยายอาชีพ เพื่อความม่ันคงตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จงึ อาจใหค วามหมายไดว า “กรรมวิธีในการควบคุมการดาํ เนนิ งานทํามาหากินใหขยายกาวออกไปใหเกิด ความแนนและทนทานไมกลับเปนอน่ื ตามหลักความรู ความจริงของงานเก่ียวกับการผลิต การจําหนาย จา ยแจกและการบรโิ ภคใชสอยสิ่งตา ง ๆ ของชมุ ชนเปนไปตามตอ งการ”

56 เอกสารหมายเลข 13 : แบบประเมินความเขา ใจเกี่ยวกบั ความหมายของการจดั การขยายอาชีพ ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 1. อา นกรณตี ัวอยา งแลว ตอบคาํ ถามดวยตนเอง “ ลุงอนิ ปลกู ขาวโพดหวาน ขนาดรองกวาง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สัปดาหละ 5 รอง อยา งตอเนอื่ งไดผลผลิตสัปดาหละ 250 กิโลกรัม ขายใหกับลูกคาประจํา มีรายได 2,500 บาทคอนขาง แนนอน แตปนล้ี ูกเขาเรยี นระดบั อุดมศึกษา 2 คน จะตอ งมีรายจายเพิ่มอีกเดือนละ 10,000 บาท ลุงอินหาตลาดขาวโพดหวาน ไดลูกคาเพ่ิมสามารถรับซ้ือขาวโพดหวานตามปริมาณท่ี เพ่ิมข้ึนไดตามตองการ อยูมาไมนานเพื่อนบานหลายครอบครัวเอาอยางปลูกขาวโพดหวานขาย ทําให ขา วโพดมปี รมิ าณมาก ราคาตก ลงุ อิน เห็นวา เพือ่ นบา นตา งก็ยากจน หากปลอ ยใหสภาพเหตกุ ารณเปนเชนนกี้ ็จะพากัน ขาดทุน เสียหาย ลุงอินประเมินปริมาณขาวโพดหวานที่ผลิตไดและมีคุณภาพปานกลางกับของลุงอิน ประมาณสัปดาหละ 3,000 กิโลกรัม จึงตัดสินใจไปพบพอคาขายสงรายใหมตองการขาวโพดหวาน ปริมาณมาก หากลุงอินสามารถรวบรวมผลผลิต ควบคุมคุณภาพใหไดมาตรฐานท่ีตองการและจัดการ สง มอบใหไดจะรับซื้อกิโลกรัมละ 15 บาท ลุงอินจึงเจรจารับซื้อขาวโพดหวานของเพื่อนบานใหราคา กิโลกรัมละ 10 บาท หักคาขนสงกิโลกรัมละ 1 บาท ลุงอินไดกําไรกิโลกรัมละ 4 บาท เดือนหน่ึงจะมี รายได 48,000 บาท พอเพยี งใชจ ายดํารงชีวติ สงลูกเรียนได ทีด่ ินท่เี คยปลกู ขาวโพดและวางเปลา จํานวน 20 ไร ลงุ อนิ ปลกู ไมป า ตนยางนา ตนสัก เปน ไมโตไวได 2,000 ตน อีก 15 ปขางหนาจะสามารถตัดโคน ขายไดต น ละ 5,000 บาท คาดวา จะไดเ งินประมาณ 10 ลานบาท ” จากเรือ่ งราวของลงุ อนิ ทา นมคี วามเขาใจอยางไร 1. การดําเนินงานปลกู ขาวโพดหวานขนาดรอ งกวาง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สัปดาหละ 5 รอง เปรียบไดกับขอใด ก. ความม่นั คง ข. การขยายอาชีพ ค. การจดั การ ง. ความพอเพยี ง 2. มรี ายได สปั ดาหละ 2,500 แนน อน สอดคลองกบั ขอ ใดมากทสี่ ุด ก. ความมน่ั คง ข. การขยายอาชพี ค. การจัดการ ง. ความพอเพยี ง

57 3. ลงุ อินหาตลาดขา วโพดหวานเพ่ิมขน้ึ เกย่ี วของกบั ขอ ใด ก. ความม่นั คง ข. การขยายอาชพี ค. การจดั การ ง. ความพอเพียง 4. เพ่อื นบานเอาอยา งปลกู ขา วโพดหวานกนั มาก ราคาตก เก่ยี วขอ งกบั ขอ ใด ก. ความไมม่นั คง ข. การขยายอาชพี ค. การจดั การ ง. ความพอเพียง 5. ลุงอนิ ไปพบพอ คา ขายสงรายใหญ เกี่ยวของกับขอ ใด ก. ความมั่นคง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพียง 6. การรวบรวมผลผลิต การควบคุมคุณภาพผลผลิต การจัดการรายไดกับสมาชิกเพื่อนบาน ขอ ใดถกู ตอ งมากทีส่ ดุ ก. ความมัน่ คง ข. การขยายอาชีพ ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพยี ง 7. ลุงอนิ ใหร าคาขาวโพดหวานของเพอ่ื นบา น กิโลกรมั ละ 10 บาท ขอ ใดถกู ตองมากท่สี ุด ก. ความมั่นคง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพยี ง 8. รายไดเ ดอื นละ 48,000 บาทของลุงอนิ สอดคลองกับขอ ใดมากทีส่ ดุ ก. ความมัน่ คง ข. การขยายอาชีพ ค. เศรษฐกิจ ง. ความพอเพียง

58 9. รายไดจ ากการปลูกไมป า 20 ไร เปนเงิน 10 ลานบาท อีก 15 ปขางหนาของลุงอินตรงกับขอ ใดมากทส่ี ุด ก. ความมั่นคง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกิจ ง. ความพอเพยี ง กจิ กรรมที่ 9 ใหผูเรียนรวมกันอภิปรายทําความเขาใจแบบประเมินกรณีตัวอยางหมายเลข 12 แลวสรุปให เหตผุ ลเปน ขอ ๆ เรอ่ื งท่ี 2 ความสาํ คัญของการจัดการขยายอาชพี เพ่ือความมน่ั คงตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง ลกั ษณะบงชีค้ วามสาํ เรจ็ ของการเรียนรู ลกั ษณะบง ชีค้ วามสําเร็จของ การเรียนรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่อื การเรยี นรู 1.ยอมรบั วา การขยายอาชพี 1.อานเอกสารหมายเลข 13 1. ทดสอบความเขาใจ เอกสารหมายเลข 13 ทาํ ใหต นเอง เพิ่มผลผลติ เพื่อทาํ ความเขาใจเก่ยี วกบั ความสําคญั ของการจดั การ ใบความรู เรอื่ ง ความสาํ คญั เพิม่ รายไดแ ละชอ งทาง ความสําคญั ของการจัดการ ขยายอาชีพตามแนวคิด ของการจดั การขยายอาชีพ อาชพี เปดกวา งออกไป ขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจ ตามแนวคดิ ปรัชญาของ ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพียง เศรษฐกิจพอเพยี ง พอเพยี ง 2. ผลการวิเคราะหก าํ หนดวลี 2.ผูเรยี นวิเคราะหก าํ หนดวลี ความสําคญั การจดั การ ความสาํ คญั การจดั การ ขยายอาชีพ ขยายอาชีพ 2.เห็นวา การขยายอาชีพทาํ ให อา นเอกสารหมายเลข 14 ให ผลการวิเคราะห เอกสารหมายเลข 14 มสี ่งิ บรโิ ภคสรางความ เขา ใจ แลววิเคราะหผ ลการ ผลการประเมนิ ตนเอง ใบความรู เรื่อง การประเมิน พอเพียงใหกับชมุ ชน ประเมนิ ตนเองเก่ยี วกบั สาระ ตนเองเกย่ี วกับการรบั ได ชว ยลดรายจาย สรางงาน การรบั ได ความสาํ คญั การ ของความสาํ คญั ในการ สรางรายไดใ หก บั ชุมชน จัดการขยายอาชพี ตาม จัดการขยายอาชพี ตาม กระบวนการคิดเปนพรอ มท้ัง กระบวนการคิดเปน สรุปผล

59 แผนปฏิบตั กิ ารเรียนรู เรยี นรูด ว ยตนเอง ดงั นี้ 1. อา นเอกสารหมายเลข 13 : ใบความรู เรื่อง ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพ ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 2. ประเมนิ ตนเองตามเอกสารหมายเลข 14 : แบบประเมินตนเองเกย่ี วกับการรับไดของ ความสาํ คญั ในการจัดการขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

60 เอกสารหมายเลข 14 : ใบความรู เรื่อง ความสาํ คญั ของการจดั การขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ความรู ความเขา ใจเกย่ี วกบั ความสําคญั ของการจดั การขยายอาชพี ในเชงิ วชิ าการมผี กู ลาว ไวมากพอสมควรแลว ผเู รยี นสามารถคน ควาได แตการระบุความสําคญั ในเรอื่ งใด ๆ ยอมผันแปรไปตาม ประสบการณเชิงประจักษของแตละบุคคลหรือกลุมคนไมมีอะไรแนนอน เรามีหนาท่ีจะตองระบุ ความสําคญั ในสิง่ ขา งหนา และประเมนิ ตัดสนิ ใจดว ยตวั เราเอง เชน เดยี วกบั การระบคุ วามสําคญั ของการจัดการขยายอาชีพเพอ่ื ความมน่ั คงไมมใี ครบอก สง่ิ ที่ถกู ตองใหใ ครได เราจึงมีความจาํ เปน ท่จี ะตอ งนาํ ตนเอง ระบคุ วามสาํ คญั ไดดวยตนเองมากกวาการใช ขอ มลู จากภายนอก ตามเอกสารใบความรูฉบับน้ี จงึ ขอนําเสนอหลกั การคิด วเิ คราะห หาความสําคัญของ การจดั การขยายอาชีพดวยตนเอง ดังน้ี 1. ตองเริ่มตนจากความหมายของภาษาโดยยึดพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 พบวา “ ความสาํ คัญ” มคี วามหมายตามลักษณะคาํ วเิ ศษณ คอื (1) เปน พิเศษกวาธรรมดา (2) มีคณุ คา (3) มีชือ่ เสียง “ การจัดการขยายอาชพี เพ่ือความมั่นคง” มคี วามหมาย คือ (1) การสั่งงาน ควบคุมงาน ดาํ เนนิ งาน (2) ทาํ ใหข ยายกวา งออกไป (3) ทาํ ใหมน่ั คง 2. ใหนําองคป ระกอบความหมายของคําท้ังสองประโยคมาวิเคราะหร ะบคุ วามสัมพันธ ดงั ตวั อยางนี้ ตัวอยา ง : ตารางวเิ คราะห สรางวลี เหตกุ ารณจ ากความสมั พนั ธระหวางประโยชน ความสําคญั การจดั การ ลกั ษณะทตี่ างออกไป มคี ุณคา เกื้อกูล ช่อื เสียง ยอมรับ ขยายอาชีพ มัน่ คง เปนพเิ ศษกวาธรรมดา การส่งั งาน ควบคมุ งาน และดาํ เนินงาน การทําใหข ยาย กวางออกไป ทําใหม่ันคง

61 ตารางดงั กลา วขางตน ใชดําเนินการวิเคราะหความสัมพันธแลวระบุเปนวลี เหตุการณ บนฐานของเหตุและผลตามประสบการณของผเู รียน ดังตัวอยา งน้ี ตัวอยาง การวิเคราะห กําหนด วลี ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพตามเหตุผลและ ประสบการณข องผเู รยี น ความสาํ คัญ การจัดการ ลกั ษณะทีต่ างออกไป มีคณุ คา เก้อื กูล ช่ือเสียง ยอมรบั ขยายอาชีพ ม่ันคง เปนพเิ ศษกวาธรรมดา การสัง่ งาน เปนการเพิ่มกจิ กรรมบน ทาํ ใหประสิทธิภาพการ การยอมรับของบคุ ลากร ควบคุมงาน ฐานการควบคุมดําเนิน ใชทรัพยากรการ ในองคก รสูงขน้ึ และดําเนนิ งาน กจิ กรรมหลกั ทที่ าํ อยู ดาํ เนินงานไดผ ลผลติ สงู ขึ้น การทาํ ใหข ยาย - มผี ลติ ภัณฑอ อกสู มพี นั ธมิตรทางธรุ กจิ การยอมรบั ในธุรกจิ กวางออกไป ตลาดเพ่ิมขน้ึ เพิม่ ข้ึน ขยายกวางออกไป - ฐานลกู คาขยาย ทําใหม น่ั คง กลยุทธธรุ กิจถกู เครอื ขายลกู คามคี วาม องคความรกู ารผลิต ปรับเปล่ียนใชส ราง เชื่อมัน่ มคี วามภกั ดใี น การตลาด ยกระดบั ความม่นั คงในธรุ กจิ การซอื้ ขายมากข้นึ คณุ คาเปน ทนุ ในการ แขงขัน 3. นาํ ผลการวิเคราะห กําหนด วลี ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพที่วิเคราะห ไดม าพิจารณาทบทวนหาขอ บกพรอ งและพฒั นา เรากจ็ ะพบวา ความสาํ คัญของการ พฒั นาอาชีพประกอบดว ย (1) เปนการเพ่ิมกิจกรรมอาชีพบนฐานการจดั การอาชีพหลกั ทีท่ ําอยู (2) ทาํ ใหประสิทธิภาพการใชทรัพยากรดําเนนิ งาน สามารถสรา งผลผลติ เพิ่มสงู ขึ้นได (3) ทาํ ใหผรู ว มงานมคี วามเช่อื มนั่ วา ธรุ กิจเจรญิ กา วหนา สามารถอยูรวมทํางานได อยา งมั่นคง (4) มีผลติ ภัณฑเพมิ่ ขึ้น สามารถขยายฐานลกู คา ออกไปไดก วา งขึน้ (5) มพี นั ธมิตรทางธุรกิจเพม่ิ ขนึ้ (6) วงการธรุ กิจยอมรบั กวา งออกไป (7) กลยทุ ธทางธรุ กจิ ถูกปรับเปลี่ยนใชส รางความมั่นคงในธรุ กจิ (8) เครอื ขายลูกคาและพันธมติ รทางธุรกจิ มคี วามเชอ่ื ม่นั มีความภกั ดีในการซือ้ ขาย มากขนึ้ (9) องคค วามรดู า นการผลติ และการตลาดยกระดบั คณุ คาใชเปนทุนในการแขงขัน

62 สรปุ จะเห็นวาการคดิ การพจิ ารณาความสําคัญน้ัน จําเปนที่เราจะตองมองเห็นดวยตัวเราเอง และนําไปเทียบเคียงกับความเหน็ ทางวชิ าการก็จะทําใหเ รามโี อกาสตดั สินใจไดถ ูกตอ งมากยง่ิ ขึ้น นําไปสู ความสาํ เร็จท่ียัง่ ยืนได กิจกรรมท่ี 10 ใหผ เู รยี นวิเคราะหกําหนดวลีความสาํ คญั การจดั การขยายอาชีพตามเหตผุ ลจากประสบการณข องตนเอง หรือสัมภาษณพดู คยุ กบั ผูป ระสบความสําเรจ็ ในอาชีพที่สนใจ โดยบนั ทึกลงในตารางดงั ตวั อยางหนา 56 เอกสารหมายเลข 15 : ใบความรู เร่ือง การประเมินตนเองเก่ียวกับการรับไดของความสําคัญ ในการจัดการขยายอาชีพตามกระบวนการคดิ เปน การประเมนิ เพอ่ื ตัดสินใจ รับความคิดเหน็ เกีย่ วกับความสาํ คญั ของการจดั การขยายอาชพี ตามกระบวนการคดิ เปน ทผ่ี ูเรียนวเิ คราะหข ้ึนเองนนั้ สามารถทาํ ไดห ลายวธิ ี เชน (1) การนาํ ผลวิเคราะหไปแลกเปลี่ยนเรียนรูกับผูมีประสบการณแลวสรุปขอบกพรอง ความคิดเห็นทีร่ บั ไดม าพัฒนาสาระความสาํ คัญ (2) ประเมินตนเองดวยการวเิ คราะหข อมูลดา นตนเอง สงั คม สง่ิ แวดลอม และวชิ าการ ในเอกสารใบความรนู ีจ้ ะใหค วามคิด ความเขา ใจ การประเมิน และพฒั นาสาระความสําคญั ของการจดั การขยายอาชีพดว ยตนเอง ดังน้ี 1. กรอบการประเมินตดั สินใจ ตามกระบวนการคิดเปน ประกอบดว ย 1.1 ขอ มลู ดานตนเอง มีตวั แปรทีใ่ ชคดิ ตัดสินใจ 2 เรอ่ื ง คอื (1) ความมั่นใจที่จะทาํ ได (2) ความมคี ณุ คา ประโยชนตอ การขยายอาชพี 1.2 ขอมูลดานสงั คม ส่งิ แวดลอม มตี ัวแปรทใี่ ชคิด ตดั สินใจ 2 เร่ือง คอื (1) ผเู กย่ี วของเหน็ สอดคลอ ง (2) ผูเ ก่ยี วขอ งสว นใหญยอมรับ 1.3 ขอมลู ดานวชิ าการ มีตัวแปรทใี่ ชค ิด ตัดสนิ ใจ 2 เร่ือง คือ (1) ความสอดคลอ งกับความเหน็ ทางวิชาการ (2) มขี อมลู และแหลงเรียนรเู พยี งพอ 2. ลักษณะแบบประเมินอยางงา ย โดยใชตารางมิติสัมพันธระหวางกรอบการประเมิน กับสาระความสําคญั ท่ผี ูเ รียนวิเคราะหข ึ้น ดงั ตัวอยางน้ี

63 เอกสารตัวอยาง : การวเิ คราะหผ ลการประเมนิ ตนเองเกยี่ วกบั การรบั ไดข องสาระความสําคัญในการจัดการ ขยายอาชีพทผี่ ูเ รยี นวิเคราะหขน้ึ เอง ดา นตนเอง ดา นสังคม ดา นวิชาการ รวม สาระความสาํ คญั ของการ  ความมน่ั ใจ  มีคณุ คา  ผูเกย่ี วของ  ผเู ก่ยี วของ  สอดคลอ งกับ  มีขอมูล คะแนน จดั การขยายอาชพี ที่ผเู รียน ที่จะทําได ประโยชนต อ เหน็ สอดคลอ งดวย สว นใหญยอมรบั ความเห็นทาง และแหลง การขยายอาชพี วิชาการ เรยี นรเู พียงพอ วิเคราะหไ ด ใช ไมใ ช ใช ไมใ ช ใช ไมใ ช ใช ไมใ ช ใช ไมใช ใช ไมใช 54 1. เปนการเพม่ิ กิจกรรม อาชีพบนฐานอาชพี หลัก  -  -  -  -  - -  5 ท่ที าํ อยู 2. ทาํ ใหป ระสิทธภิ าพการ ใชท รัพยากรดําเนนิ งาน  - -  -  -  - - 6 สามารถสรางผลผลิต เพิ่มขนึ้ 3. ทําใหผ ูรว มงานมคี วาม เชื่อมั่นวา ธรุ กิจกาวหนา  -  -  -  -  -  - 6 อยูรว มงานได 4. มีผลติ ภณั ฑเ พมิ่ ข้นึ ขยายฐานลกู คา ออกไปได  -  -  -  -  -  - 6 กวางข้นึ 5. มพี นั ธมติ รทางธุรกิจ  - -  -  -  - - 6 เพ่มิ ขนึ้ 6. วงการธุรกิจยอมรบั  - - -  -  - - 4 กา วออกไป 7. เกดิ กลยทุ ธท างธุรกจิ ใชสรางความมน่ั คงใน  -  -  - -   -  - 5 ธรุ กิจได 8. เครือขา ยลูกคา และ พนั ธมติ รทางธรุ กจิ มี  -  -  -  -  - - 6 ความเช่อื มนั่ ภักดใี นการ ซอื้ ขาย 9. องคความรูยกระดับ คุณคา ใชเ ปนทนุ ในการ  -  -  -  -  -  - 6 แขงขัน รวม 9 98 79 8 50 ตนเอง = 18 สังคม = 15 วชิ าการ = 17

64 3. การแปรผลและใชผล มีตัวอยา งดงั นี้ 3.1 การแปรผล จากตารางตวั อยางขางตนและสามารถแบงผลจากการวิเคราะหได ดงั น้ี (1) มิติทางดานสังคม สิ่งแวดลอม สรุปไดวา มีสาระท่ีผูเกี่ยวของเห็นวา ไมส อดคลองและไมนา จะยอมรบั ได 2 สาระ คือ ก. ทาํ ใหป ระสิทธิภาพการใชทรัพยากรดําเนินงานสามารถสรางผลผลิต เพิม่ ขนึ้ ข. วงการธุรกิจยอมรบั กวางขวางออกไป (2) มิตทิ างวชิ าการ พบวา ขอมลู แหลงวิชาการที่เก่ียวของกับการเพิ่มกิจกรรม อาชพี บนฐานอาชีพหลักที่ทาํ อยู มไี มพ อเพยี ง (3) หากพจิ ารณาภาพรวม จะพบวา มีคะแนนรวม 48 คะแนน เปนคะแนนใน ระดบั สูง คิดเปนรอยละ 88.8 จึงอาจสรุปไดวา ความสําคัญของการขยาย อาชีพที่ผูเรยี นวิเคราะห สามารถรับไดวา เปน ความสําคัญจริง 3.2 การนําไปใช ผลการวิเคราะห พบวา สามารถรับเปนความสําคัญจริง ทําใหมี ความม่ันใจมองเห็นคณุ คาประโยชนนาํ ไปกําหนดเปาหมายการบริหารจัดการ ขยายอาชพี ไดอ ยา งเชือ่ มั่น จึงอาจสรุปไดว า การบงช้คี วามสําคญั ของการดาํ เนินกิจกรรมใด ๆ ควรจะเปนการระบุ โดยตรงของผูประกอบการหรอื ผูเรียน การใชค วามคิดของผูร ู ความคดิ ทางวชิ าการ ควรเปนเพียงขอมูลท่ี นํามาใชเ ปรยี บเทียบกับการคิด วเิ คราะหข องเราเอง กจิ กรรมที่ 11 ใหผ ูเรียนวเิ คราะหผ ลการประเมินตนเองเกีย่ วกับการรบั ไดของสาระความสําคัญการจัดการขยาย อาชีพของตนเอง หรืออาชีพท่ีผูเรียนสนใจตามกระบวนการคิดเปน พรอมแปรผลและสรุปผลโดยยึด ตารางและรูปแบบตามตวั อยางหนาท่ี 61

65 บทที่ 5 ความรูเบ้อื งตนเก่ียวกบั การบริหารจดั การในการขยายอาชีพ ผลการเรยี นรทู ค่ี าดหวัง มีความรู ความเขาใจเก่ียวกับการบริหารจัดการ ไดแกการทําแผนธุรกิจ การจัดการความเส่ียง การจัดการการผลติ การจัดการตลาด และบัญชีธรุ กิจ เพ่อื สามารถนําสูการปฏิบตั ิทําแผนธรุ กิจในบทตอ ไป ขอบขายเนอ้ื หา การบริหารจดั การ 1) การทาํ แผนธรุ กิจ 2) การจดั การความเสย่ี ง 3) การจดั การการผลติ 4) การจัดการการตลาด 5) บัญชธี ุรกจิ สื่อประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 16 ใบความรู เรอื่ ง การบรหิ ารจดั การในการขยายอาชพี

66 เอกสารหมายเลข 16 ใบความรเู ร่อื งการบรหิ ารจดั การในการขยายอาชีพ 1) การทาํ แผนธรุ กจิ 1.1 ความหมายของแผนธุรกิจ แผนธุรกิจ คือแผนงานทางธุรกิจที่แสดงกิจกรรมตาง ๆ ท่ีตองปฏิบัติในการลงทุน ประกอบการ โดยมจี ุดเร่ิมตนจากจะผลิตสินคาและบริการอะไร มีกระบวนการปฏิบัติอยางไรบาง และ ผลจากการปฏิบตั อิ อกมาไดม ากนอ ยแคไหน ใชงบประมาณและกําลังคนเทา ไร เพอื่ ใหเกิดเปนสินคาและ บรกิ ารแกลูกคา และจะบรหิ ารธรุ กิจอยางไรธรุ กิจจึงจะอยรู อด (แหลงท่มี า : มาณพ ชิวธนาสนุ ทร. แผนธรุ กิจ SMEs. สาํ นกั พัฒนาธรุ กจิ อตุ สาหกรรมและผปู ระกอบการ, กรมสงเสริมอตุ สาหกรรม, กระทรวงอตุ สาหกรรม. 2547) 1.2 การศกึ ษาวเิ คราะหช ุมชนเพื่อการพฒั นาอาชพี การวเิ คราะหช ุมชน หมายถึง การนําเอาขอมูลท่ัวไปของชุมชนที่เราอาศัยอยู ซึ่งอาจจะเปน หมบู าน ตาํ บล หรืออาํ เภอก็ไดข ึน้ อยกู บั การกําหนดขอบเขตของชมุ ชนวา จะนําขอมลู ของชุมชนในระดับ ใดมาพิจารณา โดยการจาํ แนกขอมูลดา นตาง ๆ เพือ่ ใหทราบถึงประเดน็ ปญหา และความตอ งการท่ีแทจรงิ ของชุมชน เพื่อจะนํามากําหนดแนวทางการขยายอาชีพใหตอบสนองตรงกับความตองการของคนใน ชุมชน โดยเฉพาะเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ รายไดของประชากรตอคน ตอครอบครัว เปนอยางไร ลักษณะของการประกอบอาชีพของประชากรเปน อยางไร รวมถึงขอมูลอื่นที่เก่ียวของ ไดแก ขอมูลดาน การตลาด แนวโนมของความตองการของการตลาด นโยบายของรัฐท่ีจะเอื้อประโยชนตอการผลิตหรือ การประกอบอาชีพ เปน ตน ขอมูลเหลานจ้ี ะชว ยใหเราวางแผนการดําเนินการพฒั นาอาชพี ไดร อบคอบขึ้น การวิเคราะหขอมูล โดยวิเคราะหสภาพการภายใน ภายนอกของชุมชน โดยใชเทคนิค SWOT (SWOT Analysis) การศึกษาความตองการของชุมชนเปนการสํารวจความตองการของชุมชนเพื่อใหทราบถึง จุดเดน จดุ ดอย อปุ สรรคหรอื ความเส่ียงและโอกาสในดานตา ง ๆ ของขอ มลู และความตองการของชุมชน ทัง้ นีโ้ ดยใชเ ทคนิค SWOT ในการวเิ คราะหชุมชน มดี งั น้ี S (Strengths) จดุ แขง็ หรอื จุดเดนของชมุ ชน W (Weaknesses) จุดออนหรอื ขอดอยของชมุ ชน O (Opportunity) โอกาสที่จะสามารถดําเนินการได T (Threats) อปุ สรรคหรือปจ จัยทีเ่ ปน ความเสย่ี งของชมุ ชนท่ีควรหลีกเล่ียง ในการปฏิบตั ิ

67 ในการวิเคราะหชุมชน อาจจะเขยี นเปนตารางวเิ คราะหไดดงั น้ี ปจ จัยภายใน S (จดุ แข็ง ) W (จุดออ น) ปจ จัยภายนอก O (โอกาส) T (อปุ สรรคหรอื ความเสยี่ ง) การวิเคราะหขอมูล ผูวิเคราะหควรพิจารณาจําแนกขอมูลในดานตาง ๆ โดยใหสมาชิกใน ชุมชนหรือกลุมอาชีพน้ันรวมกันชวยวิเคราะห หากพบขอมูลสวนใดที่เปนจุดเดนของชุมชนหรือกลุม อาชพี น้นั ใหใ สข อ มูลในชอง S หากพบขอมูลใดทเ่ี ปน จดุ ออ นหรือขอ ดอ ยของชุมชนหรอื กลุมอาชพี ใหใส ขอมูลในชอง W หากสวนใดท่ีเปนโอกาสชองทางของชุมชน เชน ความตองการสินคาของประชาชน นโยบาย หรือจดุ เนนของรฐั หรือของชุมชนทเ่ี ปน โอกาสดีใหใสในชอง O และในขณะเดียวกนั ขอมูลใดที่ เปนความเสี่ยง เชน ขอ มูลเก่ียวกับการกระทําผิดกฎหมาย หรือความตองการของชุมชนไมมีหรือมีนอย ขาดแคลนวตั ถุดบิ หรอื ปจ จัยการผลิต เปน ตน ใหนาํ ขอมูลใสใ นชอ ง T ทําเชนน้ีจนครบถวน หากสวนใด ขอ มลู ไมช ดั เจนเพยี งพอกต็ อ งสาํ รวจขอ มลู เพมิ่ เติมได จากนน้ั นําขอมูลไปวิเคราะหเพ่ือกําหนดทางเลือก ในการพัฒนาอาชีพหรือทางเลอื กในการแกปญ หาอกี คร้งั หน่ึง กอนทจี่ ะกําหนดเปนวิสยั ทัศนตอไป 1.3 การกาํ หนดวิสยั ทัศน พันธกจิ เปา หมายและกลยทุ ธใ นการวางแผนขยายธรุ กิจของชุมชน วิสัยทัศน เปนการกําหนดภาพในการประกอบอาชีพในอนาคต มุงหวังใหเกิดผลอยางไร หรอื กลา วอกี นยั หน่งึ คือการมองเปาหมายของธรุ กจิ วา ตองการใหเ กิดอะไรขึ้นขางหนา โดยมีขอบเขตและ ระยะเวลากําหนดทแี่ นนอน ในการกําหนดวสิ ัยทศั นเปน การนําเอาผลการวเิ คราะหขอ มลู ชมุ ชนและขอมูล อาชีพของผปู ระกอบการ มาประกอบการพิจารณาอยางรอบคอบเพ่ือการตัดสินใจท่ีดี มีความเปนไปได เพอ่ื นาํ ไปสคู วามสําเรจ็ ของธรุ กจิ ในทส่ี ุด พันธกิจ คือ ภาระงานท่ีผูประกอบการจะตองดําเนินการใหเกิดผลสําเร็จตามวิสัยทัศนท่ี กําหนดไวใ หได ผปู ระกอบการจะตองสรา งทีมงานและกําหนดภารกิจของสถานประกอบการใหชัดเจน ครอบคลมุ ทง้ั ดานการผลติ และการตลาด การวเิ คราะหพนั ธกิจ ของสถานประกอบการ สามารถตรวจสอบวาพันธกิจใดควรทํากอน หรือหลัง หรือพันธกิจใดควรดํารงอยูหรือควรเปล่ียนแปลง ผูประกอบการและทีมงานจะตองรวมกัน วิเคราะห เพื่อกําหนดพันธกิจหลักของสถานประกอบการ ผูประกอบการและทีมงานจะตองจัดลําดับ ความสาํ คัญของพันธกิจและดําเนินการใหบ รรลุเปาหมายใหได เปาหมายหรือเปาประสงค เปาหมายในการขยายอาชีพ คือการบอกใหทราบวา สถานประกอบการน้ันสามารถทําอะไรไดภายในระยะเวลาเทาใด ซ่ึงอาจจะกําหนดไวเปนระยะสั้น หรือ ระยะยาว 3 ป หรือ 5 ปก็ได การกําหนดเปาหมายของการขยายอาชีพตองมีความชัดเจนสามารถวัดและ

68 ประเมินผลได การกําหนดเปาหมายหากสามารถกําหนดเปนจํานวนตัวเลขไดก็จะยิ่งดี เพราะทําใหมี ความชัดเจนจะชวยใหก ารวางแผนมีคุณภาพยิ่งข้นึ และจะสงผลในทางปฏบิ ตั ไิ ดดียิ่งขนึ้ กลยทุ ธใ นการวางแผนขยายอาชพี เปนการวางแผนกลยุทธในการขยายอาชีพหรือธุรกิจน้ัน ๆ ใหสาํ เร็จตามเปาหมายทีว่ างไว การวางแผนจะตองกําหนดวิสัยทัศนเปาหมายระยะยาวใหชัดเจน มีการ วิเคราะหส ่ิงท่จี ะเกิดขึ้นในอนาคต และมีการทํางาน วางระบบไวคอนขางสูงเพ่ือใหมีความคลองตัวใน การปรับเปลี่ยนไดตามสถานการณท่ีเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว ท้ังน้ี เพื่อใหผูประกอบการและทีมงาน สามารถพัฒนาอาชีพใหม ปี ระสิทธภิ าพและมีความกาวหนาไดในอนาคต ข้ันตอนกระบวนการวางแผน ขัน้ ตอนของกระบวนการวางแผนในการขยายธรุ กิจของชุมชน มีดังน้ี 1. ข้ันการกําหนดวัตถุประสงคตองใหชัดเจน เพื่อเปนแนวทางการปฏิบัติหรือการดําเนิน กิจกรรมตาง ๆ 2. ข้ันการกําหนดวัตถุประสงคการกําหนดวัตถุประสงคตองมีความชัดเจนวาจะทําเพ่ืออะไร และวตั ถุประสงคน ้ันจะตอ งมีความเปนไปไดห รือไม และสามารถวัดผลได 3. ขน้ั การตั้งเปาหมายเปน การระบุเปา หมายที่จะทาํ วา ตัง้ เปา หมายในการดําเนนิ การไวจ ํานวนเทา ใด และสามารถวัดไดในชว งเวลาสัน้ ๆ 4. ข้ันการกําหนดข้ันตอนการทํางาน เปนการคิดไวกอนวาจะทํากิจกรรมอะไรกอนหรือหลัง ซง่ึ การกาํ หนดแผนกจิ กรรมนจ้ี ะทําใหก ารดําเนินงานบรรลุตามวัตถปุ ระสงคไ ดอ ยางมีประสทิ ธิภาพ 5. ขัน้ ปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตามแผน ซึง่ จะตอ งดําเนินการอยา งตอเนื่องจึงจะไดผ ล 6. ข้ันการปรับแผนการปฏิบตั งิ าน ในบางครัง้ แผนท่วี างไวเ มอื่ ไดดาํ เนนิ การไประยะหน่ึง อาจจะ ทาํ ใหส ถานการณเ ปลย่ี นไป ผูป ระกอบการจึงควรมีการปรับแผนบางเพื่อใหสอดคลองกับความเปนจริง มากขึ้น และการดําเนินงานตามแผนจะมปี ระสิทธภิ าพข้ึน 1.4 การวางแผนปฏบิ ตั ิการ การวางแผนปฏิบัติการเปนขั้นตอนสุดทายของการทําแผนธุรกิจเพ่ือการพัฒนาอาชีพที่มี รายละเอียดมาจากแผนกลยุทธ มากําหนดเปน โครงการ/กิจกรรมท่ีจะตองดําเนินการ โดยจะตองกําหนด วัตถุประสงค เปาหมาย ระยะเวลา และผูร บั ผิดชอบ โดยผูเรยี นและผนู ําชมุ ชนตองชวยกันกาํ หนด 2) การจดั การความเสยี่ ง (Risk Management) ความเสี่ยง คอื ความไมแ นน อนตอการประสบกบั เหตุการณ หรอื สภาวะที่เราตองเผชญิ กับสถานการณอนั ไมพ ึงประสงคโดยมคี วามนา จะเปน หรือโอกาสในส่งิ น้นั ๆ เปน ศูนย 2.1) ความหมาย การจัดการความเส่ียง (Risk Management) หมายถึง กระบวนการในการระบุ วิเคราะห( en:risk analysis) ประเมนิ (en:risk assessment) ดแู ลตรวจสอบและควบคุมความเสยี่ งทส่ี มั พนั ธ

69 กับกิจกรรม หนาท่ีและกระบวนการทํางาน เพื่อใหองคกรลดความเสียหายจากความเสี่ยงมากท่ีสุด อันเนื่องมาจากภัยที่องคก รตองเผชิญในชวงเวลาใดเวลาหน่ึงหรอื เรยี กวา อบุ ตั ิภยั (accident) ความเสยี่ ง (Risk) มีความหมายในหลากหลายแงมุม เชน - ความเสี่ยงคอื โอกาสท่เี กดิ ขนึ้ แลวธรุ กิจจะเกดิ ความเสียหาย (chance of loss) - ความเส่ยี งคือความเปนไปไดทจ่ี ะเกดิ ความเสยี หายตอ ธรุ กิจ (possibility of loss) - ความเสี่ยงคือความไมแนนอนของเหตุการณที่จะเกิดข้ึน (uncertainty of event) - ความเสี่ยงคอื การคลาดเคล่อื นของการคาดการณ (dispersion of actual result) - ความเสี่ยง คือ ความไมแนนอนของเหตุการณ ซ่ึงไมสามารถคาดเดาไดวาจะ เกดิ ข้ึนเมอ่ื ใด แตค วามเสี่ยงนน้ั ๆ จะมแี นวโนม ที่เกิดขน้ึ ไมมากก็นอย ภยั (peril) หมายถึง สาเหตุของความเสียหายซ่ึงภัยสามารถเกิดข้ึนไดจากภัยธรรมชาติ เชน เกดิ พายสุ นึ ามิ นา้ํ ทวม แผนดนิ ไหว เปน ตน ภัยนอกจากจะเกิดขนึ้ ไดจ ากภัยธรรมชาติแลว ภัยนั้นยัง เกดิ ขึ้นจากการกระทําของมนุษย เชน อัคคีภยั จลาจล ฆาตกรรม เปนตน สําหรับสาเหตุสุดทายที่จะเกิด ภัยไดน้ันคือภัยท่ีเกิดข้ึนจากภาวะเศรษฐกิจ เพราะภัยท่ีเกิดจากภาวะเศรษฐกิจ เปนอีกสาเหตุท่ีสําคัญ เพราะเม่ือเกิดขน้ึ แลว คนทั้งประเทศ หรอื ทั้งภมู ิภาคจะไดรับผลกระทบอยางกวางขวาง สภาวะท่ีจะทําใหเกิดความเสียหาย (hazard) หมายถึง สภาพเงื่อนไขที่เปนสาเหตุที่ ทําใหความเสียหายเพิ่มสูงขึ้น โดยสภาวะตาง ๆ นั้น สามารถแบงออกไดเปนสภาวะทางดานกายภาพ (physical) คอื สภาวะของโอกาสทจ่ี ะเกดิ ความเสียหาย เชน ชนิดและทําเลท่ีตั้งของสิ่งปลูกสราง อาจเอ้ือตอ การเกิดเพลิงไหม สภาวะทางดา นศีลธรรม (moral) คือ สภาวะของโอกาสทจ่ี ะเกดิ ขนึ้ จากความไมซื่อสัตยตอ หนา ทก่ี ารงาน เชน การฉอโกงของพนักงาน และสภาวะดา นจิตสาํ นกึ ในการปอ งกนั ความเส่ียง (morale) คอื สภาวะทไ่ี มป ระมาทและเลินเลอ หรือการไมเอาใจใสในการปองกันความเสี่ยง เชน การท่ีพนักงาน ปลอยใหเครอ่ื งจักรทาํ งานโดยไมควบคุม 2.2) องคประกอบการจดั การความเส่ยี ง 2.2.1) การระบุช้ีวาองคกรกําลังมีภัย เปนการระบุชี้วาองคกรมีภัยอะไรบางท่ีมา เผชิญอยู และอยใู นลักษณะใดหรือขอบเขตเปนอยางไร นับเปนขั้นตอนแรกของการจัดการความเสี่ยง 2.2.2) การประเมินผลกระทบของภัย เปนการประเมินผลกระทบของภัยที่จะมีตอ องคก รซึง่ อาจเรียกอีกอยางหนึ่งวา การประเมินความเส่ียงที่องคกรตองเตรียมตัวเพ่ือรับมือกับภัยแตละ ชนดิ ไดอยา งเหมาะสมมากทีส่ ุด

70 2.2.3) การจัดทํามาตรการตอบโตตอบความเสี่ยงจากภัย การจัดทํามาตรการตอบโต ตอบความเสีย่ งเปน มาตรการที่จัดเรยี งลําดบั ความสําคัญแลวในการประเมินผลกระทบของภัย มาตรการ ตอบโตทนี่ ิยมใชเพือ่ การรบั มอื กบั ภยั แตล ะชนิด อาจจําแนก ได 5 มาตรการ ดงั นี้ (1) มาตรการขจัดหรือลดความรนุ แรงของความอันตรายของภัยท่ตี อ งประสบ (2) มาตรการที่ปองกนั ผรู ับภัยมใิ หต องประสบภยั โดยตรง เชน ภัยจากการที่ ตอ งปน ไปในทีส่ งู ก็มีมาตรการปองกันโดยตองติดเข็มขัดนิรภัย กันการพลาดพลั้งตกลงมา หรือภัยจาก ไอระเหยหรอื สารพิษก็ปองกนั โดยออกมาตรการใหสวมหนา กากปองกนั ไอพิษ เปนตน (3) มาตรการลดความรนุ แรงของสถานการณฉกุ เฉนิ เชน กรณีเกดิ เพลงิ ไหม ในอาคาร ไดมีการขจัดและลดความรุนแรง โดยออกแบบตัวอาคารใหมีผนังกันไฟ กันเพลิงไหมลุกลาม ไปยงั บริเวณใกลเ คียง และมกี ารตดิ ต้งั ระบบสปริงเกอร กจ็ ะชวยลดหรือหยดุ ความรนุ แรงของอุบัติภัยลงได (4) มาตรการกูภ ยั ก็เปนการลดความสญู เสยี โดยตรง (5) มาตรการกลับคืนสภาพ ก็เปนอีกมาตรการในการลดความเสียหาย ตอ เนื่องจากภัยหรืออุบตั ภิ ยั แตละครั้งลงได การรบั มือกบั ภยั 5 มาตรการ (1) การเตรยี มความพรอม (Readiness) องคก รตองเตรยี มความพรอมระบบการบริหาร ความเส่ยี งใหมคี วามพรอ มในการจดั ทาํ มาตรการขจดั หรือควบคุมภัยตา ง ๆ เอาไวลว งหนา (2) การตอบสนองอยา งฉับไว (Response) เมือ่ เกดิ อบุ ตั ภิ ยั ข้ึนระบบตองมีสมรรถนะ ทีด่ ีพอในการตอบโตภ ยั แตละชนิดอยา งไดผลและทนั เวลา (3) การชวยเหลือกูภัย (Rescue) เปนกระบวนการปกปองชีวิตและทรัพยสินของ องคก รทีไ่ ดผ ลและทนั เวลา (4) การกลบั เขา ไปทาํ งาน (Rehabilitation) เม่อื อุบัตภิ ยั สิน้ สดุ ลงแลวตองกลับเขาไป ท่ีเดิมใหเ รว็ ที่สุดเพอ่ื การซอมแซม การเปลีย่ นใหม หรือการสรา งขนึ้ ใหม (rebuild) เพ่ือใหอาคารสถานที่ พรอ มท่ีจะดําเนนิ กิจการตอ ไปได อาจรวมไปถึงการประกันภัยดวย (5) การกลบั คนื สูสภาวะปกติ (Resumption) องคกรสามารถเปดทําการ หรือ ดําเนิน ธรุ กิจตอ ไปตามปกติไดเ สมอื นวาไมมีอบุ ตั ิภยั มากอน การตอบสนองอยางฉับไว (Response) กับการชวยเหลือกูภัย (Rescue) อาจดูเหมือน เปน เร่ืองเดียวกัน แตความจริงแลวแตกตางกัน เชน กรณีเกิดอัคคีภัย อุปกรณดับเพลิงอัตโนมัติรวมถึง

71 fire alarm คือข้ันตอนของการตอบสนองอยางฉับไว (Response) แตไฟฉุกเฉินและเครื่องชวยหายใจ เพอ่ื ใหพนักงานสวม เพื่อหนีออกจากอาคาร เปนขัน้ ตอนของ การชวยเหลอื กูภยั (Rescue) 2.3 การวิเคราะหป จจัยความเส่ียงทางธุรกิจ การวิเคราะหปจจัยความเสี่ยง ทางธรุ กิจ จะใชธ รุ กิจที่เราอยเู ปนตัวตงั้ แลวมองสิ่งแวดลอมรอบธุรกิจและตัวธุรกิจเองวา มีอะไรบางที่ เปนจุดสาํ คญั และถาจุดนัน้ สําคญั ถงึ ขนาดที่เรียกวา ถาเกิดผลกระทบเลวรายกับจุดน้ีแลว ธุรกิจของเรา อาจมปี ญหาไดจดุ นี้ คอื Critical point ประโยชนของการวเิ คราะหปจจัยความเสยี่ ง การวิเคราะหปจจัยความเสี่ยงนอกจากเกิดประโยชนกับธุรกิจแลวยังสงผลถึงองคกรและ ลกู คาทีม่ าใชหรือขอรับบรกิ ารอีกดวย ซึง่ พอสรปุ ได ดงั น้ี 1. สามารถสรางเสริมความเขาใจการดําเนินการของธุรกิจและจัดทําแผนธุรกิจท่ี ใกลเ คยี งความเปนจริง มากขน้ึ ในเร่อื งการประมาณการคา ใชจาย และระยะเวลาดําเนินการ 2. เพิ่มพนู ความเขาใจความเส่ียงในธุรกิจมากข้ึน โดยเฉพาะอยา งยง่ิ ผลกระทบที่จะเกิด กับธุรกจิ หากจดั การความเส่ยี งไมเ หมาะสมหรือละเลยการบรหิ ารความเส่ียงนนั้ 3. มีอิสระในการพิจารณาความเสี่ยงของธุรกิจซึ่งจะชวยใหการตัดสินใจจัดการ ความเสี่ยงใหมีประสิทธิผลและประสทิ ธิภาพมากข้ึน 4. ทําใหยอมรับความเส่ียงไดมากขึ้น และสามารถไดประโยชนจากการยอมรับ ความเสยี่ งน้ันไดมากข้นึ ดวย 2.4 การประเมนิ ความเสย่ี ง กระบวนการประเมนิ ความเสีย่ ง มีดังตอ ไปนี้ 2.4.1 กาํ หนดความเสยี่ งโดยตรวจสอบวา ในธุรกจิ ของเรามเี รือ่ งใดทเ่ี ปน ความเสยี่ งบาง ซ่งึ มปี ระเดน็ ตาง ๆ ทส่ี ามารถวางกรอบในการกาํ หนดความเส่ยี งเปนดาน ๆ 5 ดาน ดงั น้ี 1) ดานการตลาด เชน การเปลย่ี นแปลงของสินคา การเปล่ียนแปลงราคาสินคา อัตราดอกเบ้ยี อัตราแลกเปลย่ี น ความผันผวนราคาหุน การแขงขนั ทางตลาด 2) ดานการผลิต เชน วัตถุดิบ กําลังการผลิต ตนทุนการผลิต เทคโนโลยี เครื่องจกั ร ความปลอดภยั ความผิดพลาดในขั้นตอนการผลติ 3) ดานการเงิน เชน ความเปลยี่ นแปลงดา นสินเชอ่ื ความเปลีย่ นแปลงสินทรัพย ที่ใชคํา้ ประกันสนิ เชื่อ สภาพคลอง 4) ดานบุคลากร เชน ความรูความสามารถ ทักษะ ทัศนคติ ความรับผิดชอบ การทุจริต ความสามคั คี อตั ราการลาออก

72 5) ดา นศักยภาพ เชน ทรัพยากรธรรมชาติ ภูมิอากาศ ภัยธรรมชาติ ทําเลท่ีตั้ง ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี วิถชี ีวติ ทรัพยากรมนษุ ย 2.4.2 เมื่อสามารถกําหนดความเส่ียงไดแลว ตองประเมินอีกคร้ังวาความเสี่ยงนั้น รุนแรงระดับใด และ จดั ลาํ ดบั ความเส่ียง ตามลาํ ดบั ความรุนแรง 1) การประมาณระดับความรุนแรงของความเสย่ี ง การประมาณระดับของความ เส่ยี งเพื่อประกอบการตดั สนิ ใจในการดําเนนิ การแกไข เมอื่ ประเมินแลวนาํ ขอ มลู มาเรยี งลําดับความเสี่ยง ซึง่ การประมาณความเสยี่ งดไู ดจาก การเรียงลาํ ดบั ของความรุนแรงของส่ิงท่ีจะเกิดข้ึน(ผลกระทบ) และ การเรียงลําดับของโอกาสท่ีจะเกิดขน้ึ ของเหตุการณ ดงั น้ี 1.1) ความรุนแรงของอนั ตราย ลักษณะความรุนแรง - ระดบั ความรนุ แรงมาก - ระดับความรนุ แรงปานกลาง - ระดบั ความรุนแรงนอ ย การพิจารณาระดับความรนุ แรง ระดบั ความรุนแรงหรอื ผลกระทบทเ่ี กิดจากเหตุการณท่ี เกดิ ข้นึ หรือคาดคะเนวาจะเกดิ เหตกุ ารณน ้นั ๆ และเมือ่ เกิดข้นึ แลว จะเกิดความรุนแรง หรอื ผลกระทบกบั สิ่งตาง ๆ และความเสียหายที่จะเกิดข้ึนในดานตาง ๆ เชน ดานทรัพยสิน เงิน ดานเวลา ดานบุคคล ดานลกู คา และดา นภาพลกั ษณ แลวพจิ ารณาวา ความรุนแรงอยูใ นระดบั ใด

73 ตวั อยา ง การกาํ หนดเกณฑใ นการพิจารณาระดบั ความรนุ แรง ความเสยี หาย ระดับความรนุ แรง มาก ปานกลาง นอย 1. ดานทรัพยสิน/ 1,000,000 บาทขน้ึ ไป 100,000 บาทขึ้นไปแต ตํา่ กวา 100,000 บาท เงนิ ไมเกิน 1,000,000 บาท 2. ดานเวลา < 15 วัน 3- 5 วนั 1-3 วัน 3. ดานบุคคล - บาดเจ็บสาหัส/พกิ าร - บาดเจ็บไมส าหสั - บาดเจบ็ เลก็ นอ ย - โทษใหอ อกข้ึนไป - โทษตัดเงินเดือน - โทษตกั เตอื น 4. ดา นลูกคา ความพงึ พอใจ ความพงึ พอใจ ความพึงพอใจ ตาํ่ กวา 60% 60 – 74 % 75 – 79 % 5. ดานภาพลกั ษณ สงผลในระดับองคก ร สง ผลในระดบั ฝาย สง ผลในระดับพนกั งาน 1.2) โอกาสทีจ่ ะเกิดอนั ตราย - โอกาสมาก - โอกาสปานกลาง - โอกาสนอย โอกาสท่ีจะเกิดหมายถึงความนาจะเปนที่จะเกิดเหตุการณท่ีนํามาพิจารณาเกิดขึ้น มากนอ ยเพยี งใด ซึง่ จะมโี อกาสที่จะเกดิ ดงั นี้ ตัวอยาง การกาํ หนดเกณฑใ นการพิจารณาระดับของโอกาสทีจ่ ะเกดิ ขึ้น ระดบั ของโอกาส ความนาจะเปน โอกาสทจ่ี ะเกดิ 1. โอกาสมาก 1:100 - เกดิ ภายใน 1 ป 2. โอกาสปานกลาง 1:1000 - เกดิ ภายใน 1 – 2 ป 3. โอกาสนอย < 1 : 100000 - เกิดภายใน 2 – 5 ป

74 ตวั อยา ง การประเมนิ เพ่อื จดั ลําดับของระดับของความรนุ แรงของความเสย่ี ง ความเส่ยี ง ระดบั ความรุนแรงของความเสย่ี ง 1. ดา นการตลาด มากที่สดุ มาก ปานกลาง นอย 2. ดา นการผลติ 3. ดานการเงนิ 4. ดา นบคุ ลากร 5. ดานศกั ยภาพ ตวั อยาง การกาํ หนดเกณฑการประเมินเพื่อจดั ลาํ ดับความสาํ คัญของความเสย่ี ง ลาํ ดับท่ี ความเส่ียงจะตอ งถกู ขจัดใหห มดสนิ้ ไป หรอื ลดความเสี่ยงนัน้ ในทันทที นั ใด 1 (ระดับมากท่ีสดุ ) 2 ความเสย่ี งที่จําเปน ตอ งตรวจสอบอยา งใกลชดิ และอาจตองมแี ผนปฏบิ ัตกิ ารเพือ่ ปองกนั ไมใ หเ กดิ ผลกระทบตอธรุ กจิ (ระดับมาก) 3 ความเสี่ยงทจี่ ําเปน ตองตรวจสอบ แตเขมงวดนอยและแผนการลดความเสี่ยงมี ความเรงดว นนอ ย(ระดบั ปานกลาง) 4 ความเสย่ี งในระดับนีอ้ ยูในระดับต่ําสดุ และตอ งการความเอาใจใสนอ ย แตไมค วร ละเลยทัง้ หมด(ระดับนอ ย) การจัดลําดับความสําคัญของความเส่ียงชวยใหเจาของธุรกิจ และสมาชิกทีมงานให ความสนใจหรอื เนน การบริหารความเสีย่ งที่มผี ลกระทบตอธุรกิจมากทสี่ ุด 2.5 การกําหนดมาตรการแกไขและปองกันความเสี่ยง เม่ือจัดลําดับความสําคัญของ ความเส่ียงไดแลว ใหพ จิ ารณาจุดวกิ ฤตแตละประเดน็ ทีเ่ ปน ความเสย่ี ง ดังน้ี 2.5.1 สาเหตุของการเกดิ จดุ วกิ ฤตนัน้ ๆ 2.5.2 ผลกระทบของจุดวิกฤตทจ่ี ะเกดิ กบั ธรุ กจิ เปน อยา งไร 2.5.3 การเกดิ จดุ วกิ ฤตนนั้ จะมีอะไรเปน ตวั บอกเหตุ 2.5.4 มแี นวโนมวา จะเกิดจดุ วิกฤตนั้นกับธุรกจิ ของเรา องคก รจะปอ งกันอยา งไร 2.5.5 ถา จุดวิกฤตนัน้ มาถึงแลว องคก รจะมีมาตรการอะไรมาแกไข

75 2.6 การประเมนิ ผลของมาตรการแกไขและปองกนั ควรใหทีมงานที่ทําแผนธุรกิจ วิเคราะห ประเดน็ ตอ ไปน้ี 2.6.1 ความเส่ียงเรื่องใดที่เราผานเลยไปแลว และเราผานไปไดอยางไร และมี มาตรการอะไรที่เคยใชไ ดผล 2.6.2 ความเสีย่ งเรือ่ งใดทีก่ ําลังเผชิญอยู และมาตรการแกไ ขทเี่ ราใชอ ยู มกี ารประเมิน หรอื ไมว า มาตรการแกไ ขนั้น ใชไ ดผลหรอื ไม ถาใชไมไ ดผลเราตองปรบั กลยทุ ธอยา งไร 2.6.3 ความเสีย่ งเรื่องใดทีก่ าํ ลังจะมาถึง มาตรการปองกันที่วางไวไดลงมือทําแลว หรือยงั ถา ทาํ แลว เปน อยางไร ตอ งปรบั กลยุทธใ หมห รอื ไม 2.6.4 ความเสี่ยงเร่ืองใดท่ียังมาไมถึง องคกรไดศึกษาความเปนไปไดหรือไมวา มาตรการปองกนั ท่ีเตรียมไว จะไดผลดีหรอื ไม หรอื เคยใชไดผ ลในองคกรอ่นื ๆ หรอื ไม 2.6.5 กําหนดความถ่ีในการประเมินผลมาตรการแกไขและปองกันเปนระยะ ๆ เพอ่ื จะไดค อยปรับแผนกลยทุ ธใหม เมื่อเหน็ วา ไมไ ดผล 2.7 การวางแผนการบริหารความเสี่ยง (Risk Management Planning) การวางแผนการบริหารความเสี่ยง มีวัตถุประสงคที่สําคัญคือ การตัดสินใจเลือก วธิ ีการและแผนกิจกรรมจัดการความเส่ยี งของธุรกจิ ดงั นน้ั กจิ กรรมจะครอบคลุมและมีความสัมพันธกับ การบริหารความเส่ียง เพื่อใหการดําเนินการธุรกิจบรรลุเปาหมายท่ีกําหนดและเพ่ือใหการดําเนินการ ธุรกิจเกดิ ประสิทธภิ าพและประสทิ ธผิ ล จงึ ตอ งมีการวางแผนกิจกรรมบรหิ ารความเสย่ี ง พรอ มทงั้ จัดสรร งบประมาณและทรัพยากรตา ง ๆ ในการดําเนินงาน เพ่ือใหก ารบริหารความเส่ียงบรรลุวัตถุประสงคและ เปาหมายท่ีตง้ั ไว องคป ระกอบของแผนบริหารความเสย่ี ง องคป ระกอบ รายละเอยี ด 1. ช่ือความเส่ยี ง เขียนอธบิ ายสัน้ ๆ วา ประเด็นทีเ่ ปนความเส่ียง คอื อะไร 2. ลําดับความเสย่ี งเพื่อการปฏบิ ตั ิ ระบรุ ะดับของความเส่ยี ง 3. ประเภทของความเส่ยี ง ระบวุ า เปน ความเสย่ี งประเภทใด 4. การควบคุมความเสยี่ งในปจจุบนั ระบแุ นวทางการควบคมุ ความเสยี่ งในปจ จุบนั 5. แผนปฏิบตั กิ ารเพือ่ ควบคมุ ความเสีย่ ง ระบุแนวทางการดาํ เนนิ งาน เปา หมาย เวลา ผูรบั ผดิ ชอบ

องคประกอบ 76 6.ตวั ช้วี ดั ความคืบหนา และความสําเรจ็ รายละเอียด 7.แนวทางการตรวจสอบและรายงาน ระบวุ าถาทําตามตวั ชว้ี ดั แลว ความสาํ เรจ็ จะลดลง หรือไม ระบคุ วามคืบหนา ในการดําเนนิ การ (รอ ยละ) ตัวอยาง แผนการบรหิ ารความเสย่ี ง ลําดบั ท่ี รายการความเส่ยี ง ผลเสีย/ กจิ กรรม ตัวชีว้ ัด ระยะเวลา ผูรบั ผดิ ชอบ ผลกระทบ ความสําเร็จ ดําเนินการ 2.8 การติดตามประเมนิ ผลการบรหิ ารความเสี่ยง ซึง่ เปนขัน้ ตอนสาํ คญั ในการศกึ ษาปญ หา และอุปสรรค ในการปฏิบัติตามแผนบริหารความเสี่ยง และชวยใหทีมงานบริหารความเส่ียงไดขอมูล เพ่ิมเติม เพอ่ื นาํ ไปปรับปรงุ วธิ ีการจดั การความเสี่ยงใหมปี ระสิทธภิ าพสงู ข้ึน ท้ังนี้ การบริหารความเสี่ยงเปนงานที่ตองทําอยางตอเน่ือง ความเส่ียงแตละประเภท เปล่ียนไปตามความเปลี่ยนแปลงของโลก การบริหารความเส่ียงจึงตองไดรับการประเมินผล และ ปรับปรุงใหสอดคลองกับสถานการณปจจุบัน การประเมินผลจึงไมใชขั้นตอนสุดทายของการบริหาร ความเส่ยี ง แตเปนขน้ั ตอนท่นี ําไปสรู ะบบการบริหารความเสยี่ ง ท่ีมีความตอเน่อื งและทนั ตอเหตกุ ารณ 3) การจัดการการผลติ ความหมายของการจดั การการผลติ การบริการ และการควบคุมคณุ ภาพ การจัดการการผลิต หมายถึง กระบวนการท่ีดําเนินงานผลิตสินคาตามข้ันตอนตาง ๆ อยา งตอ เนอ่ื งและมกี ารประสานงานกัน เพอ่ื ใหบรรลเุ ปาหมายขององคก รหรือกิจการ การบริการ หมายถึง กระบวนการท่ีเนนการใหบริการแกลูกคาโดยตรง โดยการทําให ลูกคาไดรับความพงึ พอใจ มคี วามสขุ และไดรับผลประโยชนอยา งเตม็ ที่

77 การควบคุมคุณภาพ หมายถึง การจัดกิจกรรมตาง ๆ เพื่อใหผลิตภัณฑตอบสนองความ ตองการและสามารถสรา งความพึงพอใจใหก ับลูกคาบนแนวคิดพ้ืนฐานวา เมื่อกระบวนการดี ผลลัพธที่ ออกมากจ็ ะดีตาม การจัดการเก่ียวกับการควบคมุ คณุ ภาพการผลติ การควบคุมคุณภาพน้ัน มีวัตถุประสงคเพ่ือใหสินคาหรือผลิตภัณฑหรือการบริการบรรลุ จดุ มงุ หมายดังตอ ไปน้ี 1. สนิ คาที่สั่งซ้อื หรือสงั่ ผลติ มีคุณภาพตรงตามขอ ตกลงหรอื เงื่อนไขในสัญญา 2. กระบวนการผลิตดําเนินไปอยางถูกตองเหมาะสม 3. การวางแผนการผลติ เปน ไปตามทก่ี ําหนดไว 4. การบรรจุหีบหอดีและเหมาะสม หมายถึงสามารถนําสงวัสดุยังจุดหมายปลายทางใน สภาพดี ขั้นตอนการควบคุมคณุ ภาพการผลิต แบง ออกเปน 4 ข้ันตอน คือ 1. ข้ันการกาํ หนดนโยบาย ในข้ันน้ีจะเปนการกําหนดวัตถุประสงคกวาง ๆ เชน ระดับสินคา ขนาดของตลาด วิธีการจําหนาย ตลอดถึงการรับประกัน ขอกําหนดเหลาน้ีจะเปนเคร่ืองชี้นําวากิจการ จะตอ งทาํ อะไรบาง เพ่อื ใหบรรลวุ ัตถุประสงคที่ไดวางเอาไว 2. ข้ันการออกแบบผลิตภัณฑ การออกแบบผลิตภัณฑในท่ีนี้ หมายถึง การกําหนด คุณลกั ษณะของผลิตภณั ฑ การออกแบบผลิตภณั ฑจงึ ตองมคี วามสมั พันธก ับระบบการผลติ 3. ขั้นตอนการควบคุมคุณภาพของการผลิต การควบคุมคุณภาพการผลิต แบงออกเปน ข้ันตอนยอย 3 ข้ัน คือ การตรวจสอบคุณภาพของชิ้นสวน การควบคุมกระบวนการการผลิต และการ ตรวจสอบคณุ ภาพของผลติ ภณั ฑ โดยในการตรวจสอบท้ัง 3 ขั้นน้ี สวนใหญจะใชเทคนิคการสุมตัวอยาง เพราะผลิตภณั ฑท ผี่ ลิตไดนัน้ มีจาํ นวนมากไมอาจจะทําการตรวจสอบไดอ ยา งทั่วถงึ ภายในเวลาจํากดั 4. ข้ันการจําหนาย การควบคมุ คณุ ภาพ จะมีลกั ษณะเปนการใหบริการหลังการขาย ซึ่งใน ระบบการตลาดสมยั ใหมถอื วาเปน เรือ่ งสําคัญมาก เพราะสินคา บางชนิดโดยเฉพาะอยางย่ิงสินคาประเภท เครอ่ื งมอื เครื่องจักรหรืออุปกรณทางอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงมีวิธีการใชและการดูแลรักษาท่ีคอนขางยุงยาก ผูผลิตหรือผูขายจะตองคอยดูแล เพ่ือใหบริการหลังการขายแกผูซ้ืออยูเสมอ เพ่ือสรางความพึงพอใจ ซ่งึ จะมีผลตอความเชือ่ มั่นและความกาวหนา ทางธรุ กจิ ในอนาคต การใชน วัตกรรมและเทคโนโลยใี นการผลิต การใชนวัตกรรมและเทคโนโลยีในการผลิต เปนการพัฒนาความสามารถในการผลิต ผลิตภัณฑของมนุษย ชวยในการแกปญหาและสนองความตองการของมนุษยอยางสรางสรรค โดยนํา ความรูมาใชกับกระบวนการเทคโนโลยี เพ่ือสรางและใชส่ิงของเครื่องใช วิธีการใหการดํารงชีวิตมี คุณภาพดียิ่งขน้ึ

78 นวัตกรรม หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐใหม ท่ียังไมเคยมีใชมากอนหรือ เปน การพฒั นาดดั แปลงมาจากของเดิมท่ีมีอยแู ลว เทคโนโลยี หมายถึง ส่ิงที่มนุษยพัฒนาข้ึน เพื่อชวยในการทํางานหรือแกปญหาตาง ๆ เชน อปุ กรณ เครื่องมือ เครือ่ งจักร วัสดุ หรือแมกระท่ังสิ่งท่ีไมไดเปนส่ิงของท่ีจับตองไดหรืออาจเปนระบบ หรือกระบวนการตา ง ๆ เพ่อื ใหก ารทํางานบรรลุผลเปา หมาย เทคโนโลยจี ะมปี ระโยชนอ ยา งมาก เม่อื ผใู ชมกี ารนาํ ไปใชไดอยางถูกวิธีและเหมาะสม และ จะเกดิ ผลกระทบอยางมากมาย เม่อื ผใู ชนาํ เทคโนโลยีไปใชแบบผิด ๆ ดวยความไมรู หรือใชเทคโนโลยี มากเกินกวา ความจําเปน กระบวนการเทคโนโลยใี นการผลิต กระบวนการเทคโนโลยีเปนกระบวนการท่ีเกี่ยวของกับการแกปญหา โดยการใชความคิด ริเร่มิ อยา งสรางสรรคและรอบคอบ เพือ่ สรา งผลิตภณั ฑทกี่ อใหเ กิดประโยชนต ามความตองการของมนษุ ย อยางมีประสิทธิภาพ หลักการเบ้ืองตนของกระบวนการทางเทคโนโลยีการออกแบบผลิตภัณฑ สามารถแบง ออกเปน ข้นั ตอน ไดดังน้ี 1. กําหนดปญหาหรือความตองการ 2. สรา งทางเลือกหรือวธิ กี าร 4. ออกแบบและลงมอื สราง 3. เลือกวธิ กี ารทเ่ี หมาะสม 5. ทดสอบและประเมนิ ผล ปรับปรุงแกไข แผนภมู ิ กระบวนการเทคโนโลยีในการออกแบบผลติ ภัณฑ

79 การเลือกใชเทคโนโลยอี ยางสรางสรรค การเลือกใชเ ทคโนโลยีอยา งสรา งสรรคตอชีวติ สังคม สง่ิ แวดลอมและงานอาชีพ มีหลักการ ดังตอ ไปนี้ 1. การวิเคราะหเปรียบเทียบผลิตภัณฑหรือวิธีการที่ไดจากเทคโนโลยีตาง ๆ ท้ังทางดาน คณุ ภาพ รปู แบบ วัสดุ ความสะดวกในการใช ความคุม คา โดยกอ นที่จะตดั สนิ ใจเลอื กเทคโนโลยีใดมาใชน้ัน ผปู ระกอบการหรอื เจาของกิจการ ควรนําคุณลักษณะท่ัวไป คุณลักษณะเฉพาะของเทคโนโลยีมาศึกษา เปรยี บเทียบกอนการตัดสนิ ใจเลือก 2. เมื่อมีการเลือกใชเทคโนโลยีสําหรับการสรางและพัฒนาผลิตภัณฑ เพ่ือสนองตอความ ตอ งการของมนุษยแ ลว ยอมตอ งมผี ลกระทบตอสังคมและส่ิงแวดลอมตามมาดวย ดังน้ันผูประกอบการ หรอื เจาของกิจการตองศึกษาทบทวนวาเทคโนโลยีที่กําหนดใชนั้นมี ขอดี ขอเสียและผลตอสังคมและ สง่ิ แวดลอ มทจ่ี ะไดร บั นั้นเปนอยา งไร 3. ตดั สินใจเลอื กและใชเ ทคโนโลยที ม่ี ีผลดตี อ สังคมและสง่ิ แวดลอ มในทางสรา งสรรคม ากที่สดุ การลดตน ทนุ การผลติ และการบรกิ าร การดําเนินงานธุรกิจทุกประเภท ใหสามารถดํารงอยูไดอยางม่ันคง จําเปนที่ผูประกอบการ หรือเจาของธุรกิจตองหาวิธีการลดตนทุนการผลิตและการบริการ โดยแนวคิดในการลดและควบคุม ตน ทุนการผลิตนนั้ มหี ลกั การดังน้ี 1. ศึกษาวเิ คราะหและสาํ รวจสถานภาพปจ จุบนั ของการผลติ คือแรงงาน วัตถุดิบ ตนทุนการผลิต เม่ือรปู จ จัยการผลิตแลวทาํ ใหส ามารถหาขอ บกพรอ งและหาวิธลี ดตน ทุนได 2. วิเคราะหหาสาเหตุของตนทุนสูญเปลาที่เกิดขึ้นจากการผลิตสินคา และการบริการ หมายถึง การเสยี คาใชจา ยแตไมไ ดกอ ใหเกดิ ประโยชนตอธุรกจิ 3. ปฏิบตั กิ ารลดและควบคุมตนทุนการผลติ ในสวนของคาใชจ า ยท่ีไรประสิทธิภาพ มีความ สูญเปลา โดยดําเนนิ การตอ เน่อื งใหบรรลผุ ลสําเร็จ การดําเนนิ ธรุ กิจตอ งเผชญิ กบั ขอจํากัดหลายอยางท่เี ปน อปุ สรรคและเปน เหตุใหตนทุนการผลิต สูงข้ึน จากหลายปจจัย คือ ตนทุนแรงงานมีแนวโนมสูงขึ้น ตนทุนวัตถุดิบแพงขึ้น โดยเฉพาะการนํา วัตถุดิบจากภายนอกเขามา ทําใหตนทุนการผลิตสูงข้ึน เชน คานํ้ามัน คาไฟฟา คูแขงขันมีมากข้ึนและ ทวีความรุนแรงมากขึน้ จาํ เปนทีผ่ ปู ระกอบการหรอื เจาของธุรกิจตองลดตนทุนการผลิตตอหนวยสินคาท่ี ผลิตจะมผี ลใหไดก าํ ไรมากข้ึน ดังน้ันผูประกอบการตองปรับวิธีการทําธุรกิจ เพื่อลดตนทุนการผลิตให ตํ่าลง โดยกําหนดเปาหมายการผลิตใหเหมาะสมเพื่อความอยูรอด มีการปรับปรุงโครงสรางใน การประกอบธรุ กิจพฒั นาระบบการสงเสรมิ การขาย ซ่ึงเปนกุญแจสาํ คญั สูความสาํ เรจ็

80 ปจจัยในการลด และควบคมุ ตน ทนุ การผลติ ในการผลิตสนิ คา ตนทนุ การผลิตจะสูงหรอื ตา่ํ น้นั ข้นึ อยกู บั ปจ จัยตาง ๆ หลายประการดงั นี้ 1. ผูบรหิ ารตอ งมนี โยบายและโครงการเพื่อลดตนทุนการผลิตอยางจริงจังและชัดเจนไมวา จะเปน นโยบายดานคุณภาพมาตรฐานระดับสากล เชน ISO , การสนับสนุนศักยภาพของบุคลากร ฯลฯ หรอื ระบบและวิธกี ารลดตน ทุน ซึง่ ตอ งดาํ เนินการอยางจรงิ จังและตอเนื่อง 2. สรางจติ สํานึกพนักงาน ใหมจี ติ สาํ นกึ ทีด่ ีตอ โครงการลดตนทุนการผลิต จงึ จะไดรับความ รวมมอื และประสบความสําเร็จได 3. มมี าตรการเพ่ิมประสทิ ธภิ าพและคณุ ภาพของการบรหิ ารจัดการธุรกิจอยางจริงจงั ทุกปจจัยที่กลาวมามีความสําคัญเทากันหมด แตการดําเนินการใหบรรลุเปาหมายอยางมี คณุ ภาพผูบริหารธุรกิจตอ งกําหนดเปาหมายและการดําเนินงานอยางจรงิ จัง และตองมีการจดั ทาํ ขอมูลและ วดั ประสิทธภิ าพของการลดตน ทนุ อยา งตอเน่อื ง 4) การจดั การการตลาด การจัดการการตลาด หมายถึง การดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ดานธุรกิจ ซ่ึงจะตองมีการวางแผน การผลติ การโฆษณา การประชาสมั พันธ การวจิ ัยการตลาด การสงเสริมการขาย การทําฐานขอมูลลูกคา การกระจายสินคา การกําหนดราคา การจัดจําหนาย ตลอดจนการดําเนินกิจการทุกอยางเพื่อสนอง ความตองการ และบรกิ ารใหแ กผซู อื้ หรอื ผูบริโภคพอใจ ทั้งในเร่ืองราคาและบริการ การจดั การการตลาดเก่ยี วของกับเรื่องตา ง ๆ ดังนี้ 1. การโฆษณา หมายถึง การนําเสนอหรือสงเสริมความคิดในการขายสินคาหรือบริการผาน ส่อื ตา ง ๆ มีผูอุปถัมภเปนผูเสียคาใชจายในการโฆษณา โดยมีวัตถุประสงคของการโฆษณา เพื่อใหเกิด ความรู ความเขาใจเกี่ยวกับสนิ คา และงานบรกิ าร เปน การใหข าวสารและชักจงู ใหซอ้ื สนิ คา และซือ้ บริการ สื่อที่ใชในการโฆษณามีหลายประเภท เชน นิตยสาร หนังสือพิมพ วิทยุ โทรทัศน ปายโฆษณา การโฆษณาทางไปรษณีย เปนตน ส่ือโฆษณาแตละประเภทจะมีจุดเดนและจุดดอยแตกตางกัน ดังน้ัน การเลอื กส่อื โฆษณาควรคํานึงถงึ วัตถปุ ระสงค ดังน้ี 1) สามารถเขาถงึ กลุมเปา หมายใหม ากท่ีสุดเทาทจ่ี ะมากได 2) สือ่ น้ันมีประสทิ ธิภาพและไดผ ลสูงสดุ 3) เสียคาใชจ า ยต่ําทสี่ ดุ 2. การประชาสัมพันธ หมายถึง การติดตอสื่อสารเพ่ือสงเสริมความเขาใจที่ถูกตองรวมกัน ตลอดจนสรางความสัมพันธอันดีตอกันระหวางลูกคากับผูผลิต เพ่ือใหเกิดความเชื่อถือศรัทธา ความ คิดเหน็ ทัศนคติทด่ี ตี อ องคการ การประชาสมั พนั ธ ไดแ ก ขา วแจกสําหรบั เผยแพร การแถลงขา ว 3. การสงเสริมการขาย หมายถึง กิจกรรมการสงเสริมการตลาดนอกเหนือจากการโฆษณา การขายโดยบุคคล และการประชาสัมพันธ เปนการชวยกระตุนความสนใจ การซื้อของผูบริโภคหรือ

81 บุคคลอ่ืนในชองทางการจัดจําหนาย การจัดแสดงในงานแสดงสินคา การแจกของแถม การลดราคา การชงิ โชค การแขง ขัน การแจกคูปอง 4. การวิจัยการตลาด หมายถึง การศึกษาปจจัยภายนอกและภายในเกี่ยวกับการตลาด ทําให ผูประกอบการมีขอมูลในการวางแผนการตลาดไดอยางมั่นใจและสามารถบอกรายละเอียดในการ ดาํ เนนิ งานไดอ ยา งชัดเจน การวิจยั การตลาดหรือการศึกษาตลาดควรวิเคราะหพฤติกรรมผูบริโภคมาปรับใช ดังนี้ 1. ผูบริโภคของกิจการคือใคร ใชหลักการแบงสวนตลาดเขามาประกอบการพิจารณา คือ หลกั ภมู ิศาสตร หลกั ประชากรศาสตร หลักจติ วิทยา หลักพฤติกรรมศาสตร 2. ตลาดตองการซ้ืออะไร ผูประกอบการจะตองศึกษาวาผูบริโภคตองการอะไรจากผลิตภัณฑ ท่ีซ้อื เชน บางคนใชร ถยนตราคาแพง เพราะตองการความภาคภูมิใจ บางคนเลือกรับประทานอาหารใน รา นหรูหรา นอกจากเขาตองการความอรอยจากรสชาติของอาหารแลวเขายังตองการความสะดวกสบาย การบริการที่ดี เปนตน นักการตลาดจะตองวิเคราะหดูวาผูบริโภคตองการซื้ออะไรเพ่ือท่ีจะจัด องคประกอบของผลติ ภณั ฑใหค รบถว นตามทเ่ี ขาตอ งการ 3. ซื้ออยางไร ผูประกอบการตองศึกษาถึงกระบวนการตัดสินใจในการซ้ือของผูบริโภค กระบวนการการตัดสินใจในการซ้ือนี้จะเร่ิมจากความรูสึกวาตองการสินคาน้ัน จนไปถึงความรูสึก หลังการซ้ือ กระบวนการดังกลาวนี้จะกนิ เวลามากหรอื นอย ยากหรอื งา ยเพยี งใดขึ้นอยูกับชนิดของสินคา ตัวบุคคลที่ทําการซื้อ ผูตัดสินใจซ้ือ การสงเสริมการตลาด ฯลฯ แตละข้ันของกระบวนการซ้ือใชเวลา ไมเ ทา กันและบางคร้งั การซื้ออาจจะไมไ ดด ําเนนิ ไปจนจบกระบวนการก็ได เพราะผบู ริโภคเปลี่ยนใจหรือ เกิดอปุ สรรคมาขดั ขวางทําใหเลิกซอื้ หรอื อาจตอ งทอดระยะเวลาในการซอ้ื ออกไป 4. ทาํ ไมผูบริโภคจงึ ซื้อ เปน การพจิ ารณาถึงวตั ถุประสงคห รอื จดุ มุง หมายของการซ้อื 5. เม่ือไรผูบริโภคจะซ้ือ นักการตลาดจําตองทราบถึงโอกาสในการซ้ือของผูบริโภค ซ่ึงจะ แตกตางกันตามลักษณะสินคาน้ัน ๆ เพ่ือวางกลยุทธทางตลาดไดเหมาะสมกับพฤติกรรมการซ้ือของ ผูบริโภค 6. ผูบริโภคจะซ้อื ท่ีไหน เปนการถามเร่ืองชองทางการจําหนาย แหลงขายท่ีเหมาะสมกับสินคา โดยพจิ ารณาดูวาสนิ คา ชนิดนผ้ี บู ริโภคมักจะซ้ือจากทไี่ หน ซอื้ จากหางสรรพสินคา ใหญ หรอื จากรานขาย ของชาํ ใกลบ าน เปน ตน 7. ใครมีสวนรวมในการตัดสินใจซื้อ เปนการถามเพื่อใหทราบถึงบทบาทของกลุมตาง ๆ ท่ีมี อิทธพิ ลหรือมีสว นรว มในการตดั สนิ ใจซือ้ โดยสรุป ผูประกอบการและนักการตลาดจะตองศึกษาปจจัยที่มีอิทธิพลตอผูบริโภค เพื่อทราบลักษณะความตองการของผูบริโภค เพื่อจัดสวนประสมทางการตลาด ไดแก ดานผลิตภัณฑ ดา นการสงเสริมการตลาด ดานแผนการจัดจาํ หนายและแผนราคาใหเ หมาะสม 8. การวางแผนการตลาด หมายถึง การกําหนดกลุมลูกคาเปาหมาย สรางความนาเช่ือถือใหกับ กิจการและผูท ี่จะรว มลงทนุ สามารถอธิบายวธิ กี ารทจี่ ะดึงดูดและรักษาลกู คาทัง้ รายเการายใหมไ วได

82 9. การทําฐานขอมูลลูกคา หมายถึง ขอมูลจะชวยในการกําหนดสวนตางของการตลาด การ กาํ หนดกลยุทธ การตลาดทางตรงไมว าจะเปน กลยุทธการสรางสรรคง านโฆษณา กลยุทธส ือ่ ตลอดจนใช ในการวิเคราะหข อมูลตาง ๆ เปน สิ่งสําคัญสําหรับการทําตลาดทางตรง เพราะกิจการจะไมส ามารถสอ่ื สาร หรือเขาใจถึงกลมุ ลกู คา ที่คาดหวังได หากปราศจากขอ มูลลกู คา วัตถุประสงคก ารทําฐานขอ มูลลูกคา มดี งั นี้ 1) เพอ่ื ใหทราบถงึ ความสําคญั ของการจดั ทาํ บัญชรี ายช่ือลูกคา 2) เพื่อใหท ราบถงึ วธิ ีการเบอ้ื งตนในการจัดทาํ บญั ชีรายชอื่ ลกู คา 3) เพื่อใหเขาใจถึงประเภทของฐานขอมูล 4) เพอื่ ใหทราบถงึ องคประกอบของฐานขอ มูลลูกคา 10. การกระจายสินคา ในวงการธรุ กจิ ปจจุบันนกั การตลาดใหความสาํ คญั เกย่ี วกบั การกระจายสินคา ไมน อยกวาตวั แปรอน่ื ๆ ในดานการตลาด หากผลิตภัณฑเปนที่ตองการของตลาด แตระบบการกระจาย สินคาไมดี เชน สงสินคาผิดพลาด ลาชา ผิดสถานท่ี เปนตน เปนความสูญเสียอันยิ่งใหญ เพราะทําให ยอดขายลดลงและสญู เสยี ลูกคา จดุ ประสงคข องการกระจายสินคา คอื การจดั สง สนิ คาใหลูกคาไดถูกตอง ไปยังสถานท่ีท่ีถูกตอง ในเวลาทเ่ี หมาะสม โดยเสยี คา ใชจ า ยนอ ยท่สี ุด ตลอดจนการใหบรกิ ารลูกคา ท่ดี ีทส่ี ุด บทบาทและความสําคัญของการกระจายสนิ คา เปนการเชอื่ มโยงระหวางผผู ลติ กับผูบริโภค หรือ กลาวไดวาการทน่ี ําสนิ คา ออกจาํ หนา ยใหผบู ริโภคทันตามเวลาทีต่ องการกระจายสินคา จึงมคี วามสาํ คัญท่ี ผปู ระกอบการจะตองระมัดระวังในเร่ืองตอไปนี้ 1) สินคาท่ถี กู ตอง 2) เวลาทีถ่ ูกตอง 3) จาํ นวนทีถ่ กู ตอ ง 4) สถานท่ที ถี่ ูกตอง 5) รปู แบบที่ตองการ การจัดการกระจายสนิ คา คอื การนาํ สินคา ไปถึงมือผูบรโิ ภคหรือลกู คา ซ่งึ กระจายสนิ คาเกี่ยวของ กับการงานในหนาที่อื่น ๆ ไดแก การเริ่มตนจากการพยากรณการขายซึ่งเก่ียวกับการวางแผนการจัด จําหนาย และวางแผนการผลิต สวนการกระจายสินคา หมายถึง การบริหารระบบการขนสงระบบ ชองทางการจัดซ้ือ ระบบชองทางการจัดจําหนาย ระบบสินคาคงคลัง เพื่อใหไดมาซ่ึงประสิทธิภาพใน การจัดซื้อวัสดุ วัตถุดิบเพ่ือการผลิต และเพื่อใหไดมาซ่ึงประสิทธิภาพทางการตลาดที่จะขายสินคา สาํ เร็จรูปและบรกิ ารสูมอื ผบู รโิ ภค 1) การวางแผนการตลาดเชิงกลยุทธ การวางแผนการตลาดเชิงกลยุทธ จะทําใหพ นกั งานทุกคนไดร ูวา จะปฏิบัติใหบรรลุเปาหมายใน ระยะเวลาไดอยางไร แผนการตลาดเปนเอกสารท่ีเขียนขึ้น เพ่ือใชเปนเสมือนหนังสือนําทางสําหรับ กจิ กรรมทางการตลาดแกผ จู ดั การฝา ยการตลาด

83 แผนการตลาดจะระบวุ ตั ถปุ ระสงค และกจิ กรรมทตี่ องทําเพ่ือใหบรรลุวัตถปุ ระสงคน น้ั การตลาด ถือเปนกิจกรรมท่ียากที่สุด ท่ีพนักงานและผูบริหารเขาใจรวมกันและทําเพ่ือนําไปสูเปาหมายรวมกัน การเขียนแผนการตลาดที่ชัดเจนเปนงานที่ตองใชเวลา แตเปนพ้ืนฐานในการส่ือสารภายในองคการ แผนการตลาดจะทําใหพ นกั งานทุกคนทราบวา ตนมีความรับผิดชอบอะไร ตองทําอะไร มีกรอบเวลาใน การปฏบิ ัตงิ านอยา งไร แผนการตลาดบง บอกวตั ถุประสงคและแนวทางการจัดสรรทรพั ยากรเพอื่ ใหบ รรลุ วตั ถปุ ระสงค แผนการตลาดเปนกรอบความคิดและใหทิศทางเชิงกลยุทธ สวนการนําไปปฏิบัติเปนการ ทาํ งานในลกั ษณะท่ีจดั การกับปญหา โอกาส และสถานการณ แผนการตลาดแสดงขั้นตอนงานท่ีเรียงเปน ลําดับกอ นหลงั กจ็ รงิ แตข นั้ ตอนเหลาน้นั อาจเกิดขึ้นพรอมกนั หรอื ประสานกนั กไ็ ด การเขียนแผนมีหลาย รูปแบบ ขนึ้ อยกู ับองคก ร พันธกิจ วตั ถุประสงค กลุมเปา หมาย และสว นประสมทางการตลาดขององคกร น้นั 2) การนําแผนไปปฏิบัติและการควบคุม เปนกระบวนการท่ีผูทําการตลาด ตองดําเนินงานตาม แผนการตลาดท่ีวางไว ดวยความมั่นใจวาสามารถบรรลุวัตถุประสงคได ซ่ึงรายละเอียดในแผนจะระบุ กจิ กรรม เวลา งบประมาณ ซ่ึงตอ งมีการสือ่ สารทด่ี ี เมื่อนาํ แผนการตลาดไปปฏิบัติแลว จะตองมีการประเมิน เพอื่ ใหท ราบวา ไดดาํ เนินการบรรลุตาม วัตถุประสงคเ พียงใด มีอะไรท่ีควรแกไข การวางแผนมีความสัมพนั ธใกลชิดกบั การควบคมุ เนอื่ งจากแผน ไดระบถุ ึงส่ิงท่ีองคก รตอ งการบรรลุ 3) บัญชธี รุ กิจ 3.1 ความหมายของบญั ชีธรุ กจิ บัญชีธุรกิจ หมายถึง ระบบประมวลขอมูลทางการเงิน การจดบันทึกรายการคาตาง ๆ ที่เก่ยี วกบั การรบั – จา ยเงนิ ส่งิ ของ และสทิ ธิทมี่ มี ลู คา เปนเงินไวในสมุดบัญชอี ยางสมาํ่ เสมอ เปนระเบียบ ถกู ตอ งตามหลกั การและสามารถแสดงผลการดาํ เนนิ งานและฐานะการเงินของกจิ การในระยะเวลาหนึง่ ได 3.2 ความสําคญั ของการทําบัญชี 1. เปนเคร่ืองมือวดั ความสําเรจ็ ในการดําเนนิ ธรุ กจิ โดยพจิ ารณาจากผลการดําเนินงาน ฐานะทางการเงินของธุรกิจ และความมั่นคงของธุรกิจ จะบันทึกบัญชีรายการตาง ๆ ท่ีเกิดขึ้นในการ ดําเนินธุรกิจ เชน การลงทุน การรับ การจาย โดยไมนําสวนท่ีเปนของสวนตัวเขามาบันทึกดวย สิ่งที่ บันทึกไวจะสามารถนํามาจัดทําเปนรายงานทางการเงินได เชน งบดุล งบกําไร ขาดทุน ซ่ึงเปนภาพ สะทอ นในการดาํ เนินธุรกิจ 2. เปนเครือ่ งมอื ชวยในการวางแผนและตัดสินใจธุรกิจ สามารถนํามาวิเคราะหความ เปนไปไดข องการลงทุนทจี่ ะเกิดขึ้นในอนาคต ดังน้ัน หากมีการบันทึกท่ีถูกตอง จะทําใหสามารถพัฒนา กจิ การใหเ จริญกา วหนา อยางยง่ั ยืน 3. เปนเครื่องมือในการวางแผนกําไร และควบคุมคาใชจายของบริษัท ชวยในการ ตัดสนิ ใจกําหนดราคาสนิ คา ชว ยในการควบคมุ ตนทนุ การผลิต และสามารถวิเคราะหปรับปรุงรายจายที่ ไมจําเปนออก รวมถงึ ชว ยในการวางแผนการดาํ เนินงานไดอยางถูกตอ ง เหมาะสมกบั ทรัพยากรที่มอี ยู

84 3.3 ประเภทและขั้นตอนของการทําบญั ชธี ุรกจิ บัญชีรับ – จาย การทําบัญชีรายรับ – รายจาย หมายถึง การจดบันทึกเหตุการณตาง ๆ เกย่ี วกับการเงนิ หรอื อยา งนอยท่ีสุดบางสวนเก่ียวของกับการเงิน โดยผานการวิเคราะห จัดประเภทและ บันทึกไวในแบบฟอรมท่ีกําหนดเพ่ือแสดงฐานะการเงิน และผลการดําเนินงานของกิจการในชวง ระยะเวลาหน่งึ การจดบันทึกการปฏิบตั งิ านและการทาํ บญั ชรี ายรบั – รายจาย เปนการชวยความทรงจํา และถามีการจดบันทึกกิจการตาง ๆ อยางมีระบบ การลงบัญชีที่ดี มีความเขาใจในการจดบันทึก และ การสรปุ ขอ มลู ใหเ หมาะสมแลวสามารถนาํ ขอมลู ทไ่ี ดร บั มาใชประโยชนในการตัดสินใจทําการปลูกพืช ใหส อดคลองกบั ความตองการของตลาด แนวโนม ของราคา ตลอดจนเหตุการณตาง ๆ ที่มีผลกระทบตอ การดาํ เนนิ กจิ กรรมไดอ ยา งเหมาะสมย่ิงขน้ึ ทําใหผูผลติ ทราบไดวากิจการของตนเปน อยา งไร และวิธีการ อยางหนึ่งท่ีจะแสดงฐานะทางการเงินและผลการดําเนินงานวามีรายรับ – รายจายอยางไร ชวยในการ ประเมินผลการดาํ เนินงานวามกี ําไร หรือขาดทุนอยา งไรอกี ดวย รูปแบบการบันทึกการทําบัญชีรายรับ – รายจา ย ดังตัวอยาง ตวั อยาง แบบฟอรม การทําบญั ชีรายรบั – รายจาย แบบบญั ชีรายรบั - รายจา ย วนั เดอื น ป รายรับ จํานวนเงนิ วนั เดอื นป รายจา ย จํานวนเงนิ บาท สต. บาท สต. บญั ชีทรพั ยสิน – หน้ีสนิ เปน การบนั ทกึ รายการทรัพยสนิ หนี้สินตาง ๆ เชน ที่ดิน เครื่องมือ เคร่ืองจักรกลตาง ๆ อุปกรณ การเกษตร ปจจัยการผลิต จํานวนผลผลิต ผลผลิตที่คงเหลือ ตลอดจนหน้ีสินตาง ๆ ที่เกิดขึ้นในการ ดาํ เนนิ การผลิต ในการบันทกึ ทรพั ยสนิ – หนีส้ ินตา ง ๆ เพ่ือจะนาํ ไปใชสรุปฐานะทางการเงินของตนเอง และเปนขอ มลู ที่จะใชในการคาํ นวณหารายไดต อ ไป โดยสรปุ เปนฤดูกาลเพาะปลูก หรือส้ินปใหกําหนด เปน มลู คา จาํ นวนเงิน ดงั ตัวอยา ง บญั ชที รัพยสิน – หนี้สิน

85 บัญชที รัพย – หนีส้ ิน รา นขายขนมเบเกอร่ี วนั เดอื น ป ทรัพยสนิ จํานวน จํานวน วนั เดอื น ป หนส้ี นิ จาํ นวน จาํ นวน 1 ม.ค. 53 รายการ หนว ย เงิน 5 ม.ค. 53 รายการ หนว ย เงิน 15 มี.ค. 53 รถยนต 300,000 กเู งนิ ซ้ือทด่ี ิน 100 ตร.ว 400,000 25 ม.ี ค. 53 ทดี่ นิ 1 400,000 ฯลฯ 30 ม.ี ค. 53 รา นคา 100 ตร.ว 500,000 อปุ กรณท าํ เบเกอรี่ 5,000 ฯลฯ 1 1 ชุด

86 กจิ กรรมท่ี 12 ใหผูเรยี นศกึ ษาใบความรู เรือ่ ง การบรหิ ารจัดการในการขยายอาชีพใหเขา ใจ แลว สรุปแตละเร่ือง ใหส อดคลอ งกบั อาชพี ของตนเองหรอื อาชพี ทส่ี นใจมาพอสังเขป 1. การทําแผนธรุ กจิ …………………………………………………………………………………………………… …..……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 2. การจดั การความเสย่ี ง …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 3. การจัดการการผลติ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 4. การจดั การการตลาด …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 5. บญั ชธี ุรกจิ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………

87 บทที่ 6 การจดั ทาํ และพัฒนาระบบการขยายอาชพี ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ผลการเรียนรูท ีค่ าดหวงั สามารถดําเนินการจัดทําหรือปรับปรุงแผนธุรกิจดานการจัดการการผลิตหรือการบริการ และ ดา นการจดั การการตลาด ตามแนวคิดของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ขอบขายเนือ้ หา เรอ่ื งที่ 1 องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เรอื่ งที่ 2 การจดั ทาํ แผนธรุ กิจ ส่ือประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 17 ใบความรู เร่ือง องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญา ของเศรษฐกิจพอเพียง 2. เอกสารหมายเลข 18 ใบความรู เรอื่ ง การประยุกตหลักเศรษฐกิจพอเพียงกับประสบการณ ตนเอง จัดทาํ กรอบความคิดเหน็ ธุรกจิ ท่ีเหมาะสมกบั ตนเอง 3. เอกสารหมายเลข 19 คมู ือจดั ทําแผนธรุ กจิ ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะ กบั ตนเอง

88 เรื่องท่ี 1 องคประกอบของระบบขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ลักษณะบง ช้ีความสําเรจ็ ของการเรยี นรู 1. ชี้แจงภาพรวมขององคป ระกอบในระบบการขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง 2. บอกความสัมพนั ธระหวาง ความมเี หตผุ ล ความพอดี และภมู ิคุมกันทน่ี ําไปสูการจัดทําแผน ธรุ กิจของการขยายอาชพี 3. บอกเหตผุ ลเชงิ สัมพันธใ นการใชค วามรอบรูเ พ่อื จัดการการตลาดและการผลิต 4. บง ชล้ี ักษณะการใชคุณธรรมขับเคลอื่ นธรุ กิจ ลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ ของ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล สื่อการเรียนรู การเรียนรู 1. ช้แี จงภาพรวมของ 1. อานเอกสารหมายเลข 16 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 16 องคประกอบในระบบการ เรอ่ื ง องคประกอบของระบบ 2. สงั เกต การแสดงความ ใบความรู เรื่อง ขยายอาชพี ตามแนวคิด ขยายอาชพี ตามแนวเศรษฐกจิ คดิ เหน็ องคป ระกอบของระบบ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง พอเพยี ง แลวคิดความคิดรวบ 3. ประเมินความเปน ไปไดใ น ขยายอาชพี ตามแนวคิด 2. บอกความสมั พันธร ะหวาง ยอดเปน ของตนเอง เกีย่ วกับ การนาํ ไปใชจริง ปรชั ญาของเศรษฐกจิ ความมเี หตุผลความพอดี และ 1.1 ความพรอ มของระบบ 4. องคค วามรทู ่ีเกดิ ขนึ้ ใหม พอเพียง ภูมคิ ุมกนั ที่นาํ ไปสกู ารจัดทาํ การขยายอาชีพตามปรัชญา แผนธรุ กิจของการขยายอาชพี ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 3. บอกเหตผุ ลเชิงสมั พนั ธใ น 1.2 ความสัมพนั ธระหวา ง การใชค วามรอบรู เพ่อื จัดการ ความมเี หตผุ ล ความพอดี และ การตลาดและการผลิต ภูมิคุม กนั กบั การจัดตําแหนง 4. บงชลี้ ักษณะการใช ธุรกจิ การขยายอาชีพ คุณธรรมขบั เคลื่อนธุรกิจ 1.3 เหตผุ ลเชิงสัมพันธใ น การใชค วามรอบรู เพ่อื จัดการ การตลาดและการผลิต 1.4 สาระคณุ ธรรมทใี่ ช ขบั เคลอ่ื นธรุ กจิ 2. ผเู รยี นนาํ ความรทู ่ีสรุปจาก เอกสารหมายเลข 16 ไป แลกเปลีย่ นเรยี นรูก บั ผรู ู ผเู ช่ยี วชาญและผูประกอบการ

ลักษณะบง ชค้ี วามสาํ เร็จของ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล 89 การเรยี นรู ส่อื การเรยี นรู กับประสบการณของตนเอง เปนความรใู หม 3. ผเู รียนนาํ ความรูใหมที่เกดิ จากการบูรณาการมา ตรวจสอบ ทดลองปฏบิ ัติการ หาความรู ความจริงกับตนเอง 4. ผเู รยี นดาํ เนินการประเมนิ ความเปน ไปไดในการ นาํ ไปใชจ รงิ แลวสรุปเปน องคความรขู องตนเอง

90 เอกสารหมายเลข 17 : ใบความรเู ร่อื ง องคป ระกอบของระบบขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง 1. ภาพรวมขององคประกอบระบบการขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ระบบตา ง ๆ ทวั่ ไปมกั จะประกอบดวยการจัดปจจัยนําเขา กระบวนการดําเนินงานผลผลิต และการประเมนิ พฒั นา ดงั นัน้ การจดั ทาํ ระบบขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือ พัฒนาเศรษฐกิจของผูเรียน ครอบครัวชุมชนใหมีความพอเพียงไดดวยการนําเปาหมายความคิดของ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาอา งอิง ประยกุ ตเปนระบบดําเนนิ การ ซง่ึ มลี กั ษณะภาพรวมดังน้ี 1 2 3 4 5 ใชเ หตผุ ล ใชหลกั ความ สรา งความ วิเคราะหปญหา พอดจี ดั ทําแผน ใชห ลักภูมิคุมกนั ใชห ลกั คณุ ธรรม ความตอ งการ ธุรกิจที่เหมาะสม วเิ คราะหค วามเส่ียง รอบรู ขับเคลือ่ น ควบคุม ใหก ับ ประเมิน และพัฒนา - ลกู คา แผนธรุ กจิ ทปี่ ระเภทตา งๆ ตนเอง - ผลิตภณั ฑ ขยายอาชีพ การ - ผลิตภณั ฑ - ชองทางตลาด วเิ คราะหและ แผนจดั การ ขบั เคลอื่ น เขา สตู ลาด - ทนุ จัดการความเส่ยี ง การตลาด - องคความรู ดานแผนกลยุทธ ธุรกิจ - ฐาน แกผานรจตดั ลกาาดร ลูกคา ขยายตัว การผลิต - พนั ธมิตร ทางธุรกจิ เพิ่ม แผนภูมิ : แสดงระบบการขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง จากแผนภมู ขิ า งตนทําใหทราบวา ระบบการขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีขน้ั ตอนดังนี้ 1. ข้ันตอนการใชเหตุผล วิเคราะห ปญหาความตองการ ของการขยายอาชีพ เพ่ือได ขอมูลสารสนเทศที่เปน เหตเุ ปน ผล ดว ยการศึกษาสาํ รวจ ตรวจสอบเหตุการณ สรุปจําแนกขอมูลเชิงเหตุผล ดา นตา ง ๆ เชน (1) ลกู คา (2) คุณภาพผลติ ภณั ฑท ่ีลกู คาตอ งการ (3) ชอ งทางการตลาดเพ่อื การจดั จาํ หนาย (4) ทุนที่มีอยู ท้ังเงินทุน อุปกรณ ทดี่ นิ แรงงาน และองคค วามรูท ีจ่ ะตอ งใช 2. ข้ันตอนการใชหลักความพอประมาณความพอดี กําหนดแผนธุรกิจที่เหมาะสม ทําไดจรงิ ตอ งการนาํ ขอมลู เชิงเหตุและผลมาเปน ฐานในการคิด

91 3. ข้นั ตอนการใชห ลกั ภมู ิคุมกนั สรางความม่นั คงลดความเสี่ยงท่จี ะเกิดขึ้นกบั การขยาย อาชพี ดวยการวิเคราะหศักยภาพ เพื่อจัดการความเสี่ยงกับผลการดําเนินงาน เชน (1) สภาวะแวดลอม ภายใน จุดออน จุดแข็ง ของการดําเนินงานท่ีเกี่ยวของกับ ผลิตภัณฑ คาใชจายตาง ๆ ของกําไร คูแขง สวนแบงตลาด และสมรรถนะของธุรกิจ (2) สภาวะแวดลอมภายนอกดานโอกาสและอุปสรรคท่ี เกยี่ วของ นโยบาย ของฝายปกครอง คูแ ขง ขนั กฎหมายระเบียบตา ง ๆ 4. ขั้นตอนการใชหลักความรอบรู เพื่อวางระบบการจัดการการตลาดและการจัดการ การผลิต ข้ันตอนนเ้ี ปน การกําหนดกิจกรรมและขนั้ ตอนดําเนินกจิ กรรมเปนรายละเอยี ดของการทํางานท่ี จะตอ งใหผูรวมงานไดร ูเทากนั ทกุ ฝาย จึงมรี ายละเอียดของความรูมากมายที่จะตองเรียนรู ทําความเขาใจ จัดเปน เอกสารคมู อื ดาํ เนนิ งาน 5. ขั้นตอนการใชห ลักคุณธรรม เพ่ือการขับเคลื่อน ควบคุม ประเมินและพัฒนาผลได ทางธุรกิจที่มีลักษณะสังคมชืน่ ชมยนิ ดีและเปนไปในทางท่ีตองการ

92 2. ความสมั พันธ ระหวางความมีเหตุผล ความพอดี และภูมคิ มุ กัน เพือ่ นําไปสกู ารจัดทาํ แผนธุรกิจของ 2 การขยายอาชีพ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มคี วามประสงคท่ีจะใหประชาชนดําเนินการประกอบอาชีพ ไปอยางมีเหตุผล มีความพอดี มีภูมิคุมกันใหปลอดจากอันตราย ดังน้ันแผนพัฒนาธุรกิจจึงตองมี ความสัมพนั ธก บั หลกั การดงั กลา1วดังแผนภูมิ เหตผุ ลทีท่ าํ ใหเ กิด แผนธรุ กิจขยาย ความพอดขี อง ผลสาํ เร็จของอาชพี อาชีพ อาชีพ - ทนุ วสิ ยั ทศั น ความถกู ตอง - ผลติ ภัณฑ พนั ธกจิ ความพอดกี บั ท่ีตอ งการ - ลกู คา กลยทุ ธ - ความสามารถของตนเอง 3 ภูมิคมุ กนั ใหป ลอด จากอนั ตราย - ความรใู นจดุ ออ น จดุ แข็ง โอกาสและอปุ สรรค ของธุรกจิ - ระวังความคาดหวังท่ีคิดวาตนเองไปถึงและ ความกลาเผชญิ หนากบั ส่ิงทีไ่ มต อ งการใหเกิด - ไมเ อาตวั เองเปนศูนยกลาง ยึดหลักการทํางาน รว มกันท่ใี หทกุ คนรเู ทา กัน จากแผนภูมดิ งั กลาวทําใหมองเห็นวา การขยายหรือพัฒนาอาชีพจะตองเร่ิมมาจากการใช ขอ มูล สารสนเทศของเหตุผล หรอื ส่งิ ท่ที ําใหเกิดผลทางธุรกจิ ไดแ ก ทนุ ลูกคา ผลิตภัณฑ และความสามารถ ของกลมุ หรือบคุ คลท่ีประกอบการอาชพี มากาํ หนดวิสัยทัศน พันธกิจ และกลยทุ ธดําเนินงานของแผนธุรกิจ ทม่ี คี วามถกู ตอ ง มีความเทากบั ความตอ งการ หรือความพอดีท่ีควรจะเปน โดยผูประกอบการอาชีพจะตอง เขา ถงึ จุดออ น จดุ แขง็ โอกาสทค่ี วรจะไดรบั และอปุ สรรคตา งๆ ที่ขวางหนาไมคาดหวงั ทะเยอทะยานเกนิ ตน มคี วามกลาท่ีจะเผชิญหนาแกปญหากับส่ิงที่ไมตองการใหเกิด และยึดหลักการทํางานรวมกันท่ีใหทุกคน รูเทา ทันกันซง่ึ เปน ภูมคิ มุ กนั ใชเ ปนหลกั ในการกาํ หนดแผนพฒั นาธุรกจิ

93 3. ความรอบรกู ับการทาํ แผนขั้นตอนการจดั การการตลาดและการผลติ ข้นั ตอนตอไปจากการทาํ แผนธรุ กจิ เปน ขั้นตอนการจัดทําแผนปฏิบัตกิ ารธุรกิจ เปนการ กําหนดกิจกรรมและขั้นตอนการดําเนินงานของการจัดการการตลาดและการผลิต เปนขั้นตอนที่ ผูป ระกอบอาชพี จะตองมปี ระสบการณความรูท ่หี ลากหลายและซับซอ นไปตามลักษณะธุรกจิ ใหเพียงพอ ผปู ระกอบอาชพี จําเปนทจ่ี ะตองพฒั นาตนเองใหเปนบุคคลรอบรู การผลติ / การตลาด 1. ความรูใ นบทบาทหนาทขี่ องผูป ระกอบอาชพี 2. ความรูการบริหารจัดการทรัพยากรดําเนินงาน อาชีพ 3. ความรกู ารจัดการการผลติ และการตลาด 4. ความรู การควบคุม การวัดผล ประเมินผล คณุ ภาพในอาชพี จากแผนภมู ดิ งั กลาวขางตน จะพบวา หากวิเคราะหกลุมความรูทั้ง 4 ดานดังกลาวขางตน จะมี ความรูมากมายทผ่ี ปู ระกอบอาชพี จะตองเรียนรสู รา งภาวะความเปน ผูรอบรูอยา งตอเน่ือง 4. ลกั ษณะการใชค ณุ ธรรม ขับเคลอ่ื นธุรกิจ คุณธรรมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หมายถึง สภาพคุณงามความดีของ การทํามาหากิน การผลิต การจําหนายจายแจก การบริโภค การใชสอยที่มีความขยัน ความประหยัด ความซอ่ื สัตย และความอดทนเปน หลักในการทํางาน ความขยนั ผูประกอบการ ความประหยดั การใชท รัพยากรการดําเนินงาน ความซื่อสัตย การจัดการการผลติ และการตลาด ความอดทน อดกลน้ั การควบคุมคณุ ภาพการดาํ เนนิ งาน