หนังสือก้าวเริ่ม

...ปฐมนิิเทศ เรียี นรู้้�ใจ และความต้อ้ งการ ผ่่านการพููดคุุย... ครั้�งนี้้�มาแปลก...ไม่่ใช่่แจก แต่่ก็็ให้้...เพีียงสมััคร สมาชิกิ ...และพููดคุยุ ...จนเข้า้ ใจ สิ่�งที่่� “ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ” จึึง พร้้อมให้้ 5 ชั่�วโมง สะสมไว้้เป็็นปฐมฤกษ์์ ...ลอง...เล่น่ ...แลก...ฝาก...ถอน...เวลา กัับ ธนาคารเวลา... เมื่�่อ “เวลา” ใช้แ้ ทน “เงิิน” เก็็บไว้้ใช้ย้ ามจำ�ำ เป็็น... คำ�ำ นี้้ช� วนเพลินิ ฟังั ดูู “ง่าย” แต่่ทำ�ำ “ยาก”...ยิ่ง� กระไร...หรืือไฉน ต้อ้ งลองเล่่น...15 สมาชิกิ ...ต่่างลองบอก...ปัญั หาที่่� “ใช่่” เพื่อ่� ให้ท้ ีมี ผู้จ้� ัดั การฯ จัดั ให้.้ ..ด้ว้ ยประสาน...ทักั ษะที่่� “ชอบ” แล้ว้ ลองตอบ เพื่อ่� ฝาก-ถอน...เอาเป็น็ ว่่า...ไม่่ลอง...ไม่รู้�...ไม่่ถูกู ... ไม่่ผิิด...ถึึงจะผิิด...คิดิ ว่่าเป็น็ ...ครูู...

...ก้า้ วเริ่ม� ของบทเรีียน... ธนาคารเวลาสำ�ำ หรับั ทุุกกลุ่่�มวัยั สาขาชุมุ ชนศิริ ิินทร์์และเพื่่อ� น... ตอนนี้้� เรามาถึึงตรงนี้้แ� ล้้ว  ใช้เ้ ครื่อ�่ งมืือเป็น็ เครื่อ�่ งมืือ ทำ�ำ ความเข้า้ ใจกัับคณะ ทำ�ำ งานฯและสมาชิกิ  บููรณาการพื้้�นที่่�ทำ�ำ การ ระดมความเห็น็ ทดลอง สหกรณ์ช์ ุมุ ชน เป็น็ พื้้�นที่่� เล่่น ฝาก-ถอน เตรีียมธนาคารเวลาฯ หาจุดุ ร่่วม  พัฒั นาการจััดเก็บ็ ข้้อมููล เวลา ชุมุ ชน สะท้้อนความเป็น็ นำ�ำ ไป  ซ้ำำ��ๆ ย้ำำ��ๆ จากรายกลุ่่�ม สัังคมสูงู วัยั ประยุุกต์์  ซ้ำำ��ๆ ย้ำ�ำ� ๆ ปรับั เปลี่ย� นเป็็น ใช้้ในพื้�น้ ที่่�  ผ่่านเวทีเี สริิมศักั ยภาพ รายบุุคคล เตรีียมความพร้อ้ ม  แลกเปลี่ย� นความคิิดเห็็น ก่อ่ นการจััดตั้้ง� พัฒั นาเครื่อ� งมืือ รายบุคุ คลกับั คณะทำ�ำ งาน เวทีีประชาคม ธนาคารเวลา ถามความต้อ้ งการ - สำ�ำ รวจข้้อมููลปัญั หา - ใบสมัคั ร/ สมาชิิกในพื้น้� ที่่� ความต้้องการ แบบสำำ�รวจ ทำำ�ความเข้า้ ใจ ของสมาชิิกในพื้�้นที่่� - คู่่�มืือ-แนวทาง/ คณะทำ�ำ งานพื้น้� ที่่� - สำำ�รวจทัักษะ สิ่่ง� ที่่� กติกิ า สามารถช่่วยเหลืือ - สมุดุ บััญชีี แบ่ง่ ปัันเพื่่�อนบ้้าน ธนาคารเวลาฯ - เตรีียมความพร้อ้ ม สถานที่่� - คู่่�มืือ กติิกา สมุุดบันั ทึึกเวลา ฯลฯ

...วงจรของการเรีียนรู้ �...ที่่�ไม่่รู้้�จบ  ใช้้ประโยชน์์จากเครื่่�องมืือ นำำ�ไปสู่ก� ารพูดู คุยุ รายบุคุ คล เรียี นรู้�ซึ่�งกันั และกััน ทำำ�ความเข้า้ ใจ เวทีีประชาคม คณะทำำ�งานพื้้น� ที่่� ทำำ�ความเข้้าใจ สอบถามความต้้องการ สำ�ำ รวจข้อ้ มููล ทักั ษะ ปััญหา หารืือผู้้�นำำ�ชุมุ ชน วงจรของการเรีียนรู้้�ที่�ไม่ร่ ู้�้จบ... พี่่�น้้องในพื้้น� ที่่� ความเป็น็ ไปได้้ บทเรียี นจากก้า้ วเริ่่�ม... ในการ ดำ�ำ เนินิ งาน ธนาคารเวลาสำ�ำ หรับั ทุุกกลุ่�มวััย ภาษีีเจริิญ สาขาชุุมชนศิริ ินิ ทร์์ และเพื่่อ� น พััฒนาเครื่�อ่ งมืือ กติกิ า แนวทาง จััดกระบวนการ อย่่างมีสี ่่วนร่่วม แลกเปลี่ย� นเรีียนรู้� เตรีียมความพร้อ้ ม สถานที่่�  ซ้ำ�ำ� ๆ ย้ำำ��ๆ ในแนวคิิดหลัักการ  บููรณาการกัับงานสหกรณ์์ชุุมชน ธนาคารเวลา และปััญหาจากการ เป็น็ สังั คมสููงวััย  ทดลองการฝาก ถอนเวลา ทำำ�ที่่� “ใช่่” ให้ท้ี่่� “ชอบ” เพื่อ�่ ความเข้า้ ใจ อย่่างชััดเจน

2 ก้้าวเริ่�ม...ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุุกกลุ่ม�่ วััยภาษีีเจริิญ “สาขาชุมุ ชนเลิิศสุุขสม” ...รู้้�จักั พื้น้� ที่่�...“คิิดถึึงเตยหอม” ... “คิิดถึึงเลิิศสุขุ สม”... แต่่เดิิมชุุมชนเลิิศสุุขสม แขวงบางด้้วน เขต ภาษีีเจริิญเป็็นพื้้�นที่่�การเกษตร ทำำ�สวนด้้วยมีีคลอง ล้้อมรอบ ทุุกเช้้าผู้�้คนจะนำำ�ผลไม้้ใส่่เรืือออกขาย...พอเริ่ม� สาย พี่่�น้้องยัังปลููกหมาก ปลููกพลูู ปลููกต้้นเตยหอม... และแล้้วปีี 2540 ความเจริิญนำ�ำ สู่่�...การตััดผ่่านพื้้�นที่่� ชุมุ ชนกว่่า 80 ไร่่ ออกเป็็น 2 ส่่วนด้ว้ ยถนนพุทุ ธมณฑล สาย 1 ต้น้ ไม้ถ้ ูกู โค่่น คลองที่่ใ� ช้ส้ ัญั จรกลายรูปู ...กลายร่่าง ...เป็็นถนน ที่่�ดิินถููกเปลี่�ยน บ้้างสร้้างอาคารพาณิิชย์์ บ้้างเป็็นหมู่ �บ้้านจััดสรร...ที่่�สำำ�คััญ...ขาดพื้้�นที่่�ส่่วนกลาง ความสััมพัันธ์์ห่่างหาย...พื้้�นที่่�ใต้้สะพาน...กลายเป็็น พื้้น� ที่่ท� ุุกขภาวะ...

...พี่่�น้้องเลิิศสุุขสม...ไม่่ยอมแพ้้พ่่าย...ร่่วมพััฒนา ปรับั เปลี่ย� น...พากเพีียรอดทน...จนได้ข้ นานนาม...เป็น็ พื้้น� ที่่� สุุขภาวะ...และรื้�อฟื้้�นเตยหอม ของดีีที่่�ไม่่อาจละเลยของพี่่�น้้อง 162 หลัังคาเรืือน...พวกเพื่่�อนต่่างรู้�ว่ า...คิิดถึึงเตยหอม... ต้้อง...คิดิ ถึงึ เลิิศสุขุ สม... ...รู้้�จักั คน...ในพื้น�้ ที่่�...“สังั คมสูงู วััย” ...เยืือน “เลิศิ สุขุ สม”... ปีี 2563 ข้อ้ มูลู บ่่งบอกสะท้อ้ นการเป็น็ “สังั คมสูงู วัยั ” ด้้วยสััดส่่วนของวััยที่่�แตกต่่างพี่่�น้้องเลิิศสุุขสม 805 คน... กลับั ลดลงของเด็ก็ น้อ้ ยและหนุ่่ม� สาว (แรกเกิดิ -25 ปี)ี มีเี พียี งราว ร้อ้ ยละ 12.3 ในขณะที่่�ผู้ส้� ููงวััย (60 ปีีขึ้้น� ไป) มีีถึงึ ร้้อยละ 23.7 ยิ่ง� กว่่านั้้น� พี่่น� ้้องใกล้้ 60 ปีี (อายุุ 26 ปีี – 59 ปีี) ก็็มีกี ว่่า ร้้อยละ 58.1...อะไรจะเกิิด...กัับการเป็็น “สัังคมสููงวััย” โดยสมบููรณ์์...

69 58.1% 191 80% 8.6% 468 23.7% 60% 40% 21 2.6% 56 20% แรกเกิดิ - 6 ปีี 7.0% อายุุ 7 ปีี - 15 ปีี อายุุ 16 ปีี - 25 ปีี อายุุ 26 ปีี - 59 ปีี อายุุ 60 ปีีขึ้้น� ไป กลุ่�มวััย จำำ�นวน กลุ่�มวััย ร้้อยละต่อ่ ประชากรของชุมุ ชน ภาพที่�่ 23 ประชากรชุุนชนเลิิศสุขุ สม จำ�ำ แนกตามเพศและช่ว่ งอายุุ ในปีี 2563 …รู้�...ร่่วมเป็น็ 1 ในพื้้�นที่่�นำำ�ร่่อง... “ธนาคารเวลา”… อะไรจะเกิดิ ...ก็ไ็ ม่่หวั่น� ...ฉับั พลันั ขันั อาสา เป็น็ 1 ในพื้้น� ที่่� นำ�ำ ร่่องธนาคารเวลา...ไม่่รอท่่าให้้ปััญหามาถึึงตััว...แต่่กระนั้้�น ครั้�งนี้้�...ดููจะต่่าง เพราะก้้าวย่่าง คงต้้องปรัับ สัับกระบวนคิิด กระบวนทำ�ำ ที่�่สำำ�คััญคืือการเรีียนและรู้�้...มิิปล่่อยให้้สู้�้ เพีียงวััยเดีียว... ฟังั ดูงู่าย...และไม่่ยาก...เพีียงคุณุ ฝากสิ่ ง� ที่�่ “ชอบ” เพื่�่อตอบโจทย์ส์ ิ่ ง� ที่�่ “ใช่”่ และกิจิ กรรม “เพื่�อ่ นบ้้านช่่วย เพื่่�อนบ้้าน” นั้้�นไซร้้ ก็็ใช่่สิ่่�งไม่่เคย...ทุุกคนจึึงไม่่นิ่่�งเฉย ขอ ลองทำ�ำ ...

ก้า้ วเริ่ม� ...ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุกุ กลุ่่�มวัยั ภาษีเี จริิญ สาขาชุมุ ชนเลิศิ สุขุ สม ...เริ่�มเลย...พี่�น่ ้อ้ งเลิศิ สุุขสม... ด้้วยประสบการณ์์มากมีี...เป็็นพื้้�นที่่�ต้้นแบบ ทุุกคน แทบไม่่ถอย คณะทำ�ำ งาน 8 คนรวมเลขเกินิ 500 ไม่ถ่ อย เริ่�มจััดประชาคม...40 คนพี่่�น้้องร่่วมฟัังแนวคิิด...ไม่่ผิิด ที่่�จะเริ่�ม...8 ธัันวาคม 2562...ร่่วมกำ�ำ หนดกฎ กติิกา...เริ่�ม อาสา...ออมเวลาแทนเงินิ ...บนคำ�ำ ขวัญั ร่่วมสร้า้ ง... “บริหิ าร เวลาสัักนิดิ โดยไม่ค่ ิดิ ค่า่ ตอบแทน” ... ...เริ่ม� คึึก...เริ่ม� คักั ...แต่เ่ พื่่อ� นทักั ...เลยต้้องคิิด... ดููไปได้้สวย...ด้้วยเริ่ �มคิิด...ที่่�ว่่าบริิหารเวลาสัักนิิด โดยไม่่คิิดค่่าตอบแทน...มาตรแม้้นเหมืือนทำำ�...จิิตอาสา... และความดีี แล้้วทำ�ำ ไมมีี...ธนาคารเวลา... ...เพื่�่อนบอกว่่า...ธนาคารเวลาสร้้างศัักดิ์์�ศรีี... บ้้างว่่า...ทำำ�ให้้มีีคุุณธรรม...นำ�ำ สััมพัันธภาพ...เพราะ ทุุกคนทราบเป็น็ ของทุกุ กลุ่�มวััย...

...เพื่่�อนบอกว่่า...หากจะเริ่�ม...ต้้องมีีคิิด...ติิดกติิกา... จรรยาบรรณ...งั้น� กำ�ำ หนด...กฎ...ข้อ้ ตกลง...ที่่ต� ้อ้ งคง...คืือ...เวลา ด้้วยคนเกิดิ มา มีีเวลาเท่า่ กััน เมื่�่อให้้ 1 (ชั่่�วโมง)...ก็็ได้้ 1 (ชั่่ว� โมง)...ค่่าเดีียวกััน... ...เพื่่�อนบอกว่่า...ทำ�ำ ที่�่ “ใช่”่ ให้้ที่�่ “ชอบ” ตามที่่� ตอบในตอนแรก...ยัังคงแปลก...แลกเวลา...กันั อย่่างไร... ...เพื่อ่� นบอกว่่า...คิดิ ไม่่ออก...แต่่ขอบอก...เริ่ม� ปฐมนิเิ ทศ ...และสมัคั ร...จัดั อบรม...ต่่างชื่น่� ชม...เพราะมีภี ูมู ิ.ิ ..ของดีมี ีแี ต่่เดิมิ ...เริ่ม� ให้เ้ วลา...5 ชั่�วโมง... ...เพื่่�อนยัังทััก...จะสมััคร และอบรม...เหมืือนจะบ่่ม อีีกกี่่�ครั้�ง...พี่่�น้้องนั่่�งฟััง...และเริ่�มคิิด...เพราะยััง “ติิด” อะไรที่่� “ใช่่” อะไรที่่� “ชอบ” หรืือต้อ้ งตอบให้เ้ ข้า้ ใจ...เครื่อ�่ งมืือนั้้น� ไซร้.้ .. ช่่วยให้้เข้า้ ใจ...แต่ต่ ้้องใช้้ “คุยุ ” ทีีละคน... ...เรีียนรู้้� ผ่่านกิจิ กรรมพัฒั นาเครื่อ่� งมือื และฐานข้้อมููลประชากร... คนก็็มาก...และก็็ยาก...ยิ่�งอธิิบาย...คงต้้องทลาย... ขยายความทีีละคน...ไม่่เดิินวน...ให้้กลางคน และเด็็กน้้อย ร่่วมทำำ�งาน...เพื่อ�่ ประสานฐานข้อ้ มูลู ...พร้อ้ มเรียี น...รู้�เพื่อ่� นบ้า้ น เรา...เพราะพวกเขา...คืือ...พลััง...ทุกุ คนฟังั ...และพร้้อมชู.ู ..

...ลอง...เล่่น...แลก...ฝาก...ถอน...เวลา กัับ ธนาคารเวลา... นับั จากเริ่ม� ด้ว้ ยวัยั ต่่าง...ด้ว้ ยโครงสร้า้ งของสัดั ส่่วน ...กระบวนคิดิ ...กระบวนท่่า...จึึงไปข้า้ งหน้า้ ด้ว้ ยกฎ กติกิ า... และตามมาด้้วยเครื่�่องมืือ...ทุุกคนฮืือ...ร่่วมอบรม...แต่่ยััง “คง” ความสงสััย... ครั้�นพอมา...เริ่�มกระบวนท่่า แบบ ค่่อยไป...และลองใช้้เวลา...พาให้้เข้้าใจ...พร้้อม อาศััยลููกหลาน...ผ่่านการร่่วมคิิด...ร่่วมพััฒนา... จนเข้้าท่่า...และทดลอง...เล่่น..แลก...ฝาก... ถอน...กัับธนาคารเวลา... พี่่�น้้องบอก...ถึึงยัังไม่่ชััด...แต่่ก็็ชัักเห็็นคุุณค่่า... ต้อ้ งค้น้ หา และลองทำ�ำ ...โดยจะนำำ�สิ่่ง� เรียี นรู้�...ไปเป็น็ ครู.ู .. และบทเรียี น...

...ก้า้ วเริ่�มของบทเรีียน... ...ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุกุ กลุ่�ม่ วัยั สาขาชุุมชนเลิิศสุขุ สม... ตอนนี้้� เรามาถึึงตรงนี้้�แล้้ว  รับั สมัคั รสมาชิิก  สมาชิิกยัังไม่่เข้า้ ใจ ระดมความเห็็น ทดลอง  อบรมเสริิมศักั ยภาพ “สิ่ง� ที่่ใ� ช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ” เล่่น ฝาก-ถอน ถ่่ายทอดภููมิปิ ััญญา  ใช้้เครื่�่องมืือเป็น็ เครื่อ�่ ง หาจุุดร่่วม ครูชู ุมุ ชน ทำ�ำ ความเข้้าใจ เวลา  อบรม ทำำ�ความเข้้าใจ กับั คณะทำ�ำ งาน ฯ นำ�ำ ไป  คู่่ม� ืือ กติิกา  ประสานเยาวชน/ ประยุกุ ต์์  แลกเปลี่ย� นความคิิดเห็็น สมุุดบัันทึึกเวลา ฯลฯ คนรุ่�นใหม่่ ร่่วมพััฒนา ใช้้ในพื้�น้ ที่่� กัับผู้้�นำ�ำ ชุุมชน จัดั เก็็บข้้อมููล สะท้้อน  ทำำ�ความเข้า้ ใจกำำ�หนดกฎ ความเป็็นสัังคมสููงวััย กติกิ า เวทีปี ระชาคม เตรียี มความพร้อ้ ม พััฒนาเครื่ �องมืือ ถามความต้้องการ ก่่อนการจัดั ตั้้�ง สมาชิิกในพื้น�้ ที่่� ธนาคารเวลา กรรมการชุุมชน - สำ�ำ รวจข้้อมููลปัญั หา ระดมพลััง ความต้้องการ - ใบสมัคั ร/ ของสมาชิิกในพื้น�้ ที่่� แบบสำ�ำ รวจ - สำ�ำ รวจทัักษะ สิ่่ง� ที่่� - คู่่�มืือ-แนวทาง/ สามารถช่ว่ ยเหลืือ กติิกา แบ่ง่ ปันั เพื่่�อนบ้้าน - สมุุดบััญชีี ธนาคารเวลาฯ

...วงจรของการเรีียนรู้ �...ที่่�ไม่่รู้้�จบ  ทำ�ำ ดอกไม้ก้ ระดาษสาเตย  ทำ�ำ เจลแอลกอฮอล์เ์ ตย  ทำ�ำ Face shield ฯลฯ ผู้้�นำ�ำ ชุุมชนหารืือ เวทีีประชาคม ความเป็น็ ไปได้้ในการ ทำ�ำ ความเข้้าใจ ดำำ�เนินิ งาน จัดั ตั้�งคณะ รัับสมััครสมาชิิิ�ก ทำำ�งาน อบรม (เตรีียม) วงจรของการเรีียนรู้้�ที่�ไม่ร่ ู้�จ้ บ... เสริมิ ศักั ยภาพ จััดกระบวนการ บทเรีียนจากก้า้ วเริ่�่ม... ภูมู ิิปัญั ญาท้้องถิ่�น แลกเปลี่ �ยน เรีียนรู้� ต่่อยอด โดยครููชุมุ ชน การพัฒั นา ธนาคารเวลาสำ�ำ หรับั ทุกุ กลุ่�มวััยภาษีีเจริญิ สาขาชุุมชนเลิิศสุุขสม ทดลอง คณะทำ�ำ งานฯ เล่่นแลก ฝาก ปรับั กระบวนคิิด กระบวนการ ถอนเวลา และบัันทึึกข้้อมููล ทำ�ำ งาน สร้้างการมีสี ่่วนร่่วมการพััฒนา  คณะทำ�ำ งานฯ และสมาชิกิ เครื่�อ่ งมืือใช้้แบบสมััครสมาชิกิ ยังั สับั สนระหว่่างกิจิ กรรม เป็น็ เครื่�่องมืือทำำ�ความเข้้าใจ “จิติ อาสา” กัับ การออม เวลา ผ่่านกิิจกรรม ทำ�ำ ที่่� รายบุคุ คล “ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ”  ระดมเยาวชน คนทำ�ำ งาน สร้้างการมีีส่่วนร่่วม  พัฒั นาการจัดั เก็บ็ ข้้อมูลู  สำำ�รวจโครงสร้้างประชากร

3 ก้้าวเริ่�ม...ธนาคารเวลาสำ�ำ หรัับทุุกกลุ่�ม่ วััยภาษีีเจริิญ “สาขาชุมุ ชนคลองลัดั ภาชี”ี ...รู้้�จักั พื้้�นที่่�...“คลองลััดภาชี”ี ...“ที่่�ไม่่จำำ�นน” ... แม้้ถููกไล่่รื้�อ...ก็็ยัังรวมตััว...เป็็นกลุ่�ม ออมทรััพย์์ นัับจาก 6 มกราคม 2548...เริ่�มหาพื้้�นที่่� ...พบเพื่�่อนดีี...ขายพื้้�นที่่�ให้้...บนพื้้�นที่่� 3.30 ไร่่...ใช้้เวลา กว่่าปีี (29 ตุุลาคม พ.ศ.2549) จนเกิิดมีี...“คลอง ลััดภาชีี”...ชื่�่อนี้้�คืือชุุมชน ตั้�งอยู่�บนถนนเพชรเกษม แขวงบางด้ว้ น เขตภาษีเี จริญิ พี่่น� ้อ้ งเพลิดิ เพลินิ สร้า้ งบ้า้ น อาศัยั กว่่า 150 ครััวเรืือน

...รู้้�จัักคน...ในพื้น้� ที่่�...“ใกล้้” ...หรืือเป็็น “สังั คมสููงวัยั ”... “สัังคมสููงวััย” ไม่่ใช่่แค่่ “ผู้้�สููงอายุุ” แต่่ต้้องดูู จำ�ำ นวนที่่�ทะลุุ จนเกิินสััดส่่วน...ย้้อนดููพี่่�น้้องคลองลััดภาชีี... ในปีี 2563 ถามหาพี่่�น้้อง 395 คน ดููดีีมั่�นคง ด้้วยวััยแรงงาน (16ปีี–59ปี)ี ...ในส่่วนพี่่น� ้อ้ งอายุุ60ขึ้น�้ ไปข้อ้ มูลู บอกไว้ร้ ้อ้ ยละ7.8 ดูเู หมืือนไม่่แปลก...เพราะไม่่เข้า้ เกณฑ์.์ ..การเป็น็ “สังั คมสูงู วัยั ”... ย้้อนดููอีีกนิิด...ข้้อมููลสะกิิด...คงดููไม่่ผิิด...อีีก ไม่่กี่�ป่ ีี...เพราะมีีพี่น�่ ้้องกลุ่�มวััย 26 ปีี – 59 ปีี มากมีีถึงึ ร้้อยละ 61.6 แต่่ไม่่ต้้องตระหนก... ต้้องเตรีียมรัับมืือ... 61.6% 70% 60% 53 244 31 13.4 % 7.8% 50% 21 5.3% 47 40% แรกเกิิด - 6 ปีี 11.9% 30% อายุุ 7 ปีี - 15 ปีี อายุุ 16 ปีี - 25 ปีี อายุุ 26 ปีี - 59 ปีี อายุุ 60 ปีีขึ้้�นไป 20% 10% - กลุ่�มวััย จำำ�นวน กลุ่�มวััย ร้้อยละต่อ่ ประชากรของชุมุ ชน ภาพที่่� 24 ประชากรชุุนชนคลองลััดภาชีี จำำ�แนกตามเพศและช่่วงอายุุ ในปีี 2563

...รู้้�...ร่่วมเป็็น 1 ในพื้้�นที่่น� ำำ�ร่่อง... “ธนาคารเวลา”… พี่่น� ้้อง “คลองลััดภาชีี” 1 ในพื้้น� ที่่�สุขุ ภาวะ...เมื่�อ่ ได้รู้้�ข่าว ...การร่่วมเรีียนและรู้�...ทุุกคนบอก...สู้้�...แม้้จะรู้�้...ว่่าต้้องใช้้ เวลา...จะไม่่รอท่่า...ให้ป้ ัญั หานั้้น� มาถึึงตัวั ... พี่�่น้้องขานรัับ...ขอนัับเป็็น...1....พื้้�นที่่�นำ�ำ ร่่อง “ธนาคารเวลา” และร่่วมฟัันฝ่่า...ก่่อร่่างสร้้าง “บทเรีียน” มาตรแม้น้ ต้อ้ งใช้เ้ วลา...จะอด จะทนเก็บ็ “ออมเวลา” ไว้้ใช้้แทน “เงิิน” ในยามจำำ�เป็น็ ... ก้้าวเริ่ม� ...ธนาคารเวลาสำ�ำ หรัับทุุกกลุ่ม่� วัยั ภาษีีเจริญิ สาขาชุุมชนคลองลััดภาชีี ...ฟังั ๆ...คิดิ ๆ..แล้ว้ สะกิดิ ...ตั้้ง� คณะกรรมการ... เริ่�มก้้าวอาจจะ..งง....เพราะคงหลัักคิิด...และติิดตรง กระบวนการ....จะเอาอย่่างไร...ก็็เพื่�่อนเขาบอก...เล่่าสู่ �กัันฟััง... เมื่่อ� ครั้ง� เข้า้ ประชุุม...เรีียน...และ...รู้�...สู้้�สังั คมสููงวััย... อีกี ครั้ง� ...กับั อีกี คน...ผลัดั กันั วน...และตั้ง� ท่่า...น่่าจะ ใช่่...“ธนาคารเวลา” นั้้�นไซร้้...ใช่่อื่น�่ ไกล... “เพื่่�อนบ้้าน ช่ว่ ยเพื่อ�่ นบ้้าน” เรื่อ�่ งนี้้.� ..ชำ�ำ นาญ...ต่่างบอกขานและชวนคุยุ ...

11 ธัันวาคม 2562...เสีียงป่่าวร้้อง...บอกพี่่�น้้อง แกนนำำ�...จััดตั้�งคณะกรรมการ 15 คน...คิิดดีีที่่�ไม่่พ้้น... ดึึงเยาวชนเข้า้ ร่่วมทีีม... ...เรื่อ่� งนี้้�ต้้องขยาย ...กระจายประชาสัมั พันั ธ์์... ฟัังแล้้วดููเข้้าท่่า... 5 มกราคม 2563..ถึึงฤกษ์์งาม จััดเวทีี...ประชาคมคลองลััดภาชีี...แกนนำ�ำ พาทีี...และ เชิิญชวน...ขยายความว่่า ถึึงยาม “สัังคมสููงวััย”...และ “ธนาคารเวลา” นั้น�้ ไซร้้ หลากหลายวััย...ต้้องร่ว่ มมืือ ...สมาชิกิ ต่่างชูมู ืือ...ช่่วยกระพืือ...เพื่�่อตั้�งไว... ...จะเริ่�่ม...กัันอย่่างไร ...อะไร...คืือ...เครื่�่องมืือ... เรื่อ�่ งนี้้ฟ� ังั ดูแู ปลก...เพราะเมื่อ�่ แยกตามประสบการณ์์ ...บ้า้ งบอกเริ่ม� สมัคั ร...ก็ต็ ้อ้ งจัดั กิจิ กรรม...ทำำ�ส่่วนกลาง...บ้า้ ง บอกเริ่ม� สมัคั ร...แล้ว้ ก็จ็ ัดั แบบสำ�ำ รวจ...พี่่น� ้อ้ งตรวจและก็ก็ รอก ...33 สมาชิกิ บอก...15 มีนี าคม 2563 วันั เวลา ปฐมฤกษ์์... ทุกุ คนพยัักเพยิิก...ได้้เปิิด “ธนาคารเวลา” ทำำ�ที่่� “ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ” แต่่ เอ๊ะ๊ ...ใครลองตอบ...ว่า่ คืืออะไร...

...ย้อ้ นกลัับ...ทำำ�ความเข้้าใจ ...เครื่�อ่ งมืือนั้้น� ไซร้้...คือื การพููดคุยุ ... เสีียงเล่่าบอกขาน...ต้้องใจร่่มๆ...ค่่อยๆ บ่่ม...ค่่อยๆ เพาะ...เพราะพื้้�นที่่�เราเหมาะพััฒนา...ทุุกคนต้้องมาเรีียนและรู้� ...เพื่่�อต่่อสู้ �ในวัันหน้้า...ธนาคารเวลา...คืืออะไร...สมาชิิกนั้้�นไซร้้ ...ต้้องเข้้าใจ...ใช้้เครื่่�องมืือร่่วมพััฒนา...นำำ�พา...และเก็็บเป็็น ข้้อมูลู ... ..แยกแยะ...ทำำ�ความเข้า้ ใจ...ทำ�ำ ที่่� “ใช่”่ ให้ท้ ี่�่ “ชอบ”...ออมเวลา...แทนเงิิน... ไว้้ใน “ธนาคารเวลา”... ก่่อนเดินิ หน้า้ ...ปัญั หาที่่ใ� ช่่...ทั้้ง� เดืือนเมษา...63 สมาชิกิ ต้้องเข้้าใจ...ไม่ใ่ ช่ใ่ ช้้...เป็น็ วาทกรรม...ทำ�ำ ที่�่ “ใช่่” (ตรง ปััญหาของสมาชิิก) ให้้ที่�่ “ชอบ” (ทัักษะที่่�สมาชิิก ถนััดมีีความสุุขที่่�ได้้ทำ�ำ ) ทุุกคนต้้องตอบ และเข้้าใจ...และ อีีกคำำ�นั้้�นไซร้้ อะไรคืือ “ออมเวลา แทนเงิิน” เบิิกไว้้ใช้้ยาม จำำ�เป็น็ ...

...แค่ก่ ้า้ วเริ่่ม� ...เพื่่�อก้้าวแรก...กัับการพัฒั นา “ธนาคารเวลา”...คลองลัดั ภาชีี... นัับเริ่�มต้้น...และบััดดล...ทุุกคนวนกว่่า 10 เดืือน ...เพื่่�อนๆ บอก ...เรื่่�องสุุดยอด และธรรมดา...กว่่าจะฝ่่า ...ต้อ้ งเริ่ม� ที่่ป� ัญั หา...เพื่อ่� ดูวู ่่า พวกเรา...เอาจริงิ ...และยอดยิ่ง� ...สรุุปเป็น็ บทเรียี น ...พลัังเยาวชน...คนคลองลัดั ภาชีี ...ช่่วยบอกชี้้� ผู้�้ปกครอง ...ร่ว่ มวางแผนเดิินหน้า้ .... บ้้างสัับสน...เพราะคิิดวนกัับจิิตอาสา... แล้้วธนาคารเวลา ต่่างกัันอย่่างไร...เด็็กน้้อยชููมืือ...พวกหนูู เข้้าใจ...เอาพลัังหนููใช้้...ช่่วยอธิิบาย...พ่่อ แม่่ ลุุงป้้า ...ถึึงเวลา ร้้อง อ๋๋อ...เริ่�มรู้�...เริ่�มรัับ...เริ่�มใช่่แล้้วหนอ...สิ่�งที่่� ต้อ้ งทำ�ำ ... ลองสร้้างสถานการณ์์ มาตรแม้น้ ลองทำ�ำ เล่่น แลก ฝากถอน ทดลองจััดการ...บัันทึึกเก็็บเกี่�ยว...ไว้้เป็็นพื้้�นฐาน ...ต่่อยอดเบ่่งบาน...ไว้้เป็น็ บทเรียี น...และพัฒั นา

...ก้า้ วเริ่�มของบทเรีียน... ธนาคารเวลาสำำ�หรัับทุุกกลุ่�่มวััย สาขาชุมุ ชนคลองลัดั ภาชี.ี .. ตอนนี้้� เรามาถึึงตรงนี้้แ� ล้้ว  สมาชิิกยังั ไม่่เข้า้ ใจ “สิ่ง� ที่่�ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ”  รทเปจปัวีับัดัรรีมลสะะกงาิมชโาจิทัยำนากคั �ำชสรรคนัสัมร์สวม์สมพม่า่ัาวบมาันำชนชิำ�เธิิกข์กเิก้์ พา้ ล็ตใ็ญ้าจอ้ สงงังัใชค้้ม กรจปคค่ั่ัวดัับนวรมาะเรผุูก่มพ้สน�็ป้�ับ็เาฒัใกปขหน็้คน็นอ้มเ่รยา่สมสัอูืา่ังูล่�องวคสชสมานะสรู/ทงู ้วอ้ ััยน สููงวััย ธนาคารเวลา  ซ้ำ�ำ� ๆ ย้ำ��ำ ๆ เพื่อ่� ความเข้า้ ใจ ระดมความเห็็น วางแผน และงานจิิตอาสา เล่น่ ฝาก-ถอน หาจุดุ ร่ว่ ม เวลา  ตั้้ง� คณะกรรมการฯ ต่่างกันั อย่่างไร เตรีียมความพร้้อม นำำ�ไป ทำ�ำ งานธนาคารเวลา ก่่อนการจััดตั้้ง� ประยุกุ ต์์  เยาวชนร่่วมเป็น็ ธนาคารเวลา ใช้้ในพื้้น� ที่่� คณะทำำ�งาน เวทีีประชาคม - สำำ�รวจข้อ้ มูลู ปัญั หา ถามความต้อ้ งการ ความต้้องการ พัฒั นาเครื่อ� งมืือ กรรมการชุุมชน สมาชิกิ ในพื้้�นที่่� ของสมาชิกิ ในพื้น�้ ที่่� ระดมพลังั - ใบสมัคั ร/ - สำำ�รวจทัักษะ สิ่่�งที่่� แบบสำ�ำ รวจ สามารถช่ว่ ยเหลืือ - คู่่�มืือ-แนวทาง/ แบ่่งปัันเพื่่�อนบ้้าน กติิกา - สมุดุ บัญั ชีี ธนาคารเวลาฯ

...วงจรของการเรียี นรู้�...ที่่�ไม่่รู้้�จบ  คณะทำำ�งานฯ สมาชิกิ ยังั สับั สนระหว่่างกิจิ กรรม “จิติ อาสา”  ต้อ้ งค่่อยๆ บ่่ม กับั การออมเวลา ผ่่านกิจิ กรรม ทำำ�ที่่� “ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ” ค่่อยๆ เพาะ  ใช้เ้ วลา ทำำ�ความเข้้าใจ เริ่ม� จากกลุ่่ม� เล็็ก เวทีปี ระชาคม ผู้้�นำำ�ชุมุ ชนประชุมุ ยืืนยัันจาก แกนนำำ�ตั้้�ง สมาชิิกชุมุ ชน คณะกรรมการทำ�ำ งาน ธนาคารเวลาฯ จัดั กระบวนการ พัฒั นางาน วงจรของการเรีียนรู้้�ที่�ไม่ร่ ู้�้จบ... ส่่วนกลาง บทเรียี นจากก้้าวเริ่ม่� ... พร้้อมทำ�ำ ความ เข้า้ ใจหลัักการ ธนาคารเวลา แนวคิดิ เพื่อ�่ ประยุกุ ต์์ สำำ�หรัับทุุกกลุ่�มวััยภาษีเี จริญิ ใช้้ในพื้้น� ที่่� สาขา ชุมุ ชนคลองลัดั ภาชีี พััฒนา เครื่อ�่ งมืือสำ�ำ รวจ วางแผนเพื่่อ� ทดลอง ฐานประชากร แลกฝาก ถอนเวลา กับั ธนาคารเวลา  สร้้างโอกาสการเรียี นรู้�  เครื่อ่� งมืือทำ�ำ ความเข้า้ ใจ ทั้้�งการจััดการ และเข้า้ ใจแนวคิดิ  เยาวชนเป็น็ ผู้้�สื่�อสาร/ หลัักการธนาคารเวลา สำำ�รวจครอบครัวั / ถ่่ายทอดความเข้า้ ใจ

4 ก้้าวเริ่�ม...ธนาคารเวลาสำำ�หรัับทุุกกลุ่ม่� วััยภาษีเี จริิญ “สาขาชุุมชนพููนบำ�ำ เพ็็ญ” ...รู้้�จักั พื้้น� ที่่.� ..“พูนู บำ�ำ เพ็ญ็ ” ...“แหล่่งรวมของดีี พื้�น้ ที่่ก� ึ่ง่� เมืือง”... ด้้วยความเป็็นอยู่�เสมืือนเครืือญาติิ...พี่่�น้้องพููนบำ�ำ เพ็็ญ ตั้ง� มั่น� ถิ่น� ฐาน ณ ซอยพูนู บำ�ำ เพ็ญ็ ถนนบางแวก 116 แขวงคลองขวาง เขตภาษีีเจริิญ...พื้้�นที่่�แต่่เดิิม...เป็็นเรืือกสวน...อุุดมด้้วยคููคลอง ลำ�ำ ประโดง และคููน้ำ�ำ� ...เมื่�่อความเจริิญมาเยืือน...พี่่�น้้องทุุกเรืือน ...ยัังคงรัักษา...ของดี.ี .ภูมู ิปิ ัญั ญา...ที่่ป� ู่่ย� ่่ามีีมาแต่่เดิิม... ถึึงแม้ค้ นรุ่น� ใหม่่...จะออกไปทำ�ำ งานบ้า้ ง...แต่เ่ หล่า่ ช่า่ ง... ก็็ยัังอยู่�คู่�พื้�นที่�่...บางบ้้านมีีของดีีทำ�ำ ขนม...บ้้างยัังชมชอบเกษตร ...บ้า้ งสังั เกตเป็น็ ช่่างเรืือ...พี่่น� ้อ้ ง 185 หลังั คาเรืือน...พื้้น� ที่ก�่ึ่ง� เมืือง ...แหล่ง่ รวมของดีีภาษีีเจริญิ ...

...รู้้�จักั คน...ในพื้น�้ ที่่.� ..“ใกล้”้ ...หรืือเป็็น “สัังคมสููงวััย”... ดููแค่่ปีีเดีียว...คืือปีี 2563…ประชากรล้้นหลาม กว่่า 732 คน ข้้อมููลมุ่�งเน้้น...พููนบำำ�เพ็ญ็ ...ใช่แ่ ล้้ว... ฤา...เหมืือนได้้แก้้ว...เป็็นสัังคมสููงวััย...เพราะ คนผู้�้ใหญ่่วััยเกิิน 60 มีีมากล้้นเหลืือ (ร้้อยละ 21.7) และอีกี ไม่่นาน คนวัยั แรงงาน (อายุุ 26 ปีี – 59 ปี)ี ...ก็ต็ าม สมทบ...ด้ว้ ยพบว่่ามีีร้อ้ ยละ 62.8... พี่น่� ้้องพููนบำ�ำ เพ็ญ็ ...เข้้าเป็น็ ...“สัังคมสููงวััย ...โดยสมบููรณ์”์ ...ตามข้อ้ มูลู ที่่ป� รากฏ...บ่่งบอกสัดั ส่่วน ที่่ล� ดของวััยเด็็กและวััยแรงงาน.... 7 19 62.8% 159 80% 1.0% 87 460 21.7% 60% 2.6% 40% แรกเกิิด - 6 ปีี อายุุ 7 ปีี - 15 ปีี 11.9% อายุุ 60 ปีีขึ้้น� ไป 20% อายุุ 16 ปีี - 25 ปีี อายุุ 26 ปีี - 59 ปีี กลุ่�มวััย จำำ�นวน กลุ่�มวััย ร้้อยละต่่อประชากรของชุมุ ชน ภาพที่�่ 25 ประชากรชุนุ ชนพููนบำ�ำ เพ็็ญ จำำ�แนกตามเพศและช่่วงอายุุ ในปีี 2563

...รู้�...ร่่วมเป็็น 1 ในพื้น�้ ที่่น� ำำ�ร่่อง ...“ธนาคารเวลา”… เสีียงบอกเล่่าอ้้าง...“ธนาคารเวลา”... พััฒนา มารองรัับ...กัับปัญั หา...สัังคมสููงวััย...คืืออะไร...ต้้องเรีียนรู้� ...และต่่อสู้้�ผลกระทบ...ไม่่ยอมสยบเพื่่�อลููกหลาน...แต่่ละ ก้า้ วย่่าง...ต้อ้ งใช้เ้ วลา...พี่น�่ ้้องพููนบำำ�เพ็ญ็ อาสา...ขอเป็น็ ...1 ...พื้้�นที่�่พััฒนา...เพื่�อ่ ศึึกษาและถอดบทเรีียน... ก้า้ วเริ่�ม...ธนาคารเวลา สำำ�หรัับทุกุ กลุ่�ม่ วัยั ภาษีีเจริญิ สาขาชุมุ ชนพููนบำ�ำ เพ็ญ็ “...ชวนพี่่�น้้องคุุย...ก่อ่ นก้า้ วเริ่ม� ....” ก่่อนจะเริ่ม� ก้า้ ว...ลุงุ ป้า้ ขอคุยุ ...หมู่ญ� าติพิ ี่่น� ้อ้ ง... บัดั นี้้.� ..บ้า้ นเรา...เข้า้ สังั คมสูงู วัยั ...มันั คืืออะไร...ใครใคร่่เรียี นรู้� ...และจะพร้อ้ มสู้�...พี่่น� ้อ้ งยกมืือชู.ู ..ถึึงยังั ไม่รู้�...แต่่ก็อ็ ยากเรียี น... แต่่ว่่าการเรีียน...ไม่่มีีใครสอน...ไม่่มีีใครป้้อน... ต้อ้ งร่วมกันั คิดิ ...พินิ ิจิ พิจิ ารณา...อีกี ทั้้ง� คำ�ำ ว่า่ “ธนาคารเวลา”

คำ�ำ นี้้� คำ�ำ ใหม่่...จะต้้องปรัับคิิด...ปรัับกระบวนทำำ�... ทุกุ คนต้้อง “นำ�ำ ” มิใิ ช่่ ปล่อ่ ยให้้ “ทำ�ำ ” เพีียงคนเดีียว... ฟัังดููแปลกะๆ...จะแยกอย่่างไร...แต่่เดิิมนั้้�นไซร้้ ...บอกให้้ “ออมเงิิน”...เดี๋�ยวนี้้�มาบอก...ให้้ “ออมเวลา” ...เก็็บไว้้วันั หน้า้ ...เบิกิ ใช้้ยามจำำ�เป็น็ ... “...จัดั ทีมี ...เริ่�มเรีียน...เริ่�มรู้้.� ..” ทีีมนำำ� 7 คน อาสาฟัันฝ่่า...ค้้นหาแหล่่งรู้�...นำำ�มา เสนอดูู...พี่่�น้้อง ลุุงป้้า...บอกว่่าต้้องสู้�...แม้้มาคิิดดูู...หนทาง ยาวไกล...แต่่ต้้องคิิดใหม่่...แม้้สัังคมสููงวััย...ทุุกคนยัังมีีไฟ... จะเรียี น...จะรู้�... “...ประชาสััมพัันธ์.์ ...พี่�่น้อ้ งเริ่ม� รู้้�...” เสีียงบอกปาวๆ มิิเพีียงบอกข่่าว แต่่เสริิมเรื่�่องใหม่่ ...พี่่�น้้องใคร่ รู้ �...บ้้างบอกปากเปล่่า...จากลุุงไปป้้า...จากน้้า ไปน้้อง...ทุุกคนเพื่�่อนพ้้อง...ต้้องรัับ...ต้้องรู้�...บ้้างผ่่านบ้้าน ครูู...เสียี งมาตามสาย...

“...จััดกิจิ กรรม ...ของดีีนำำ�...เยาวชนร่่วม...” พููนบำำ�เพ็็ญ...ไม่่เคยหมดไฟ...กิิจกรรมสาน คนต่่างวััย...มีีอย่่างต่่อเนื่่�อง...ทั้้�งฟ้้อนทั้้�งรำำ�...ทั้้�งทำำ�ขนม... น้อ้ งๆ เยาวชนร่่วมกิจิ กรรม...และยัังนำำ�มาเป็น็ ทีมี ... “...จัดั กิิจกรรม... เยาวชนนำ�ำ ...ผู้�้ใหญ่ร่ ่ว่ ม...” เด็็กโต...เด็็กน้้อย...แม้้จำ�ำ นวนไม่่ถึึงร้้อย...แต่่ก็็ใช่่ ด้้อยความร่่วมมืือ...ถืือกตััญญูู...เรีียนรู้้�ภููมิิปััญญา...จากน้้า ลุุงป้้า...และธนาคารเวลา...เรื่่�องใหม่่ที่่�ต้้องพััฒนา...หนููน้้อย อาสา...ร่่วมเก็็บข้อ้ มููล...ช่่วยหนุนุ ประชาสัมั พันั ธ์์...

...ก้า้ วเริ่�มของบทเรีียน... ...ธนาคารเวลาสำำ�หรัับทุกุ กลุ่�ม่ วััย สาขาชุุมชนพูนู บำ�ำ เพ็็ญ... ตอนนี้้� เรามาถึึงตรงนี้้แ� ล้้ว  สมาชิิกยังั ไม่่เข้า้ ใจ “สิ่�งที่่�ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ”  ให้้เยาวชน/คนรุ่น� ใหม่่  ประชาสััมพันั ธ์:์ ร่่วมพััฒนาจััดเก็็บข้้อมูลู ระดมความเห็น็ ปากต่่อปาก สะท้้อนความเป็็นสังั คม เสียี งตามสาย สููงวััย หาจุดุ ร่่วม  เยาวชนสื่่อ� สาร  เรีียนรู้�ผ่ านกิิจกรรมซ้ำำ�� ๆ สู่่�ผู้ป�้ กครอง นำำ�ไป  หารืือทีมี งาน  จััดเวทีปี ระชาคม ย้ำ�ำ�ๆ เพื่�่อความเข้า้ ใจ ประยุุกต์์  ทำ�ำ ความเข้า้ ใจ ซ้ำำ��ๆ ย้ำ�ำ�ๆ สมาชิกิ ชุุมชน ซ้ำ��ำ ๆ ย้ำำ�� ๆ ใช้้ในพื้น�้ ที่่�  จัดั ทีมี อาสาร่่วมพััฒนา เพื่�อ่ ความเข้้าใจ เตรียี มความพร้อ้ ม ธนาคารเวลา ก่อ่ นการจัดั ตั้้�ง พัฒั นาเครื่อ� งมืือ  จััดเยาวชนร่่วมเป็็น ธนาคารเวลา คณะทำ�ำ งาน เวทีปี ระชาคม - สำำ�รวจข้้อมูลู ปััญหา - ใบสมััคร/ ถามความต้้องการ ความต้้องการ แบบสำ�ำ รวจ กรรมการชุมุ ชน สมาชิิกในพื้้�นที่่� ของสมาชิิกในพื้�้นที่่� - คู่่�มืือ-แนวทาง/ ระดมพลััง กติิกา - สำำ�รวจทักั ษะ สิ่่�งที่่� - สมุดุ บััญชีี สามารถช่ว่ ยเหลืือ ธนาคารเวลาฯ แบ่ง่ ปัันเพื่่�อนบ้้าน

...วงจรของการเรียี นรู้�...ที่่�ไม่่รู้้�จบ  ความเข้า้ ใจ “สังั คมสููงวััย”  ผู้้�นำ�ำ ชุุมชน และเยาวชนร่่วมทีีม หลักั การธนาคารเวลา  รัับเป็็น 1 ในพื้้น� ที่่�นำ�ำ ร่่อง ระดม  ปากต่่อปาก ความคิดิ เห็น็  เสีียงตามสาย ผู้้�นำำ�ชุุมชน จัดั ทีีมพัฒั นา/  เยาวชนลููกหลาน เรียี นรู้� “ธนาคารเวลา” เล่่าสู่ผ� ู้้�ปกครอง “สังั คมสููงวัยั ” ประขาสััมพัันธ์์ วงจรของการเรีียนรู้�้ที่�ไม่่รู้จ�้ บ... สร้า้ งการรัับรู้� บทเรีียนจากก้า้ วเริ่ม่� ... เข้า้ ใจ ตระหนักั ในสังั คมสูงู วัยั ธนาคารเวลาสำำ�หรัับทุกุ กลุ่�มวัยั และแนวคิดิ ภาษีีเจริญิ ธนาคารเวลา เรีียนรู้� สาขาชุมุ ชนพููนบำ�ำ เพ็ญ็ ผ่่านการ พััฒนาเครื่�่องมืือ เตรียี มการรัับสมาชิิก เวทีีประชาคมระดม “ธนาคารเวลา” การมีีส่่วนร่่วม สำำ�รวจข้อ้ มููลพื้้�นฐาน สะท้้อนโครงสร้า้ ง ประชากร  สร้า้ งโอกาสการเรีียนรู้�ผ่านการสำำ�รวจ  สร้้างการรับั รู้้�สถานการณ์์ โครงสร้า้ งประชากร สะท้อ้ นการเป็็น สัังคมสูงู วััย สัังคมสููงวัยั  เรีียนรู้�หลัักการแนวคิิด  ทีมี เยาวชนร่่วมเรีียนรู้�ผ่านการสำำ�รวจ ธนาคารเวลา  ร่่วมตัดั สิินใจในการเป็น็ 1 พื้้น� ที่่�นำ�ำ ร่่อง

5 ก้้าวเริ่�ม...ธนาคารเวลาสำ�ำ หรับั ทุกุ กลุ่่ม� วััยภาษีีเจริญิ “สาขาชุมุ ชนวััดจันั ทร์์ประดิิษฐาราม เขต 1 หมู่� 3” ...รู้้�จัักพื้น�้ ที่่.� ..“บ้า้ น”...“วััด”...“ชุุมชน” ... สัังคมคนเมืือง... ชุุมชนวััดจัันทร์์ประดิิษฐาราม เขต 1 หมู่ � 3... มีีบางคนถาม...วััดหรืือชุุมชน...ทุุกคนไม่่ต้้องยล...เพราะนั่่�นคืือ สัังคม...คนเมืืองกรุุง...คนอื่่�นหมายมุ่�ง...มาเพื่่�อทำ�ำ งาน...ทั้้�งบ้้าน ...ทั้้�งวััด...จััดเป็็นของเดิิมคนเก่่าเพลิิดเพลิิน ทำ�ำ สวนเกษตร... ปลููกผักั ปลูกู ไม้.้ .ขุุดคู.ู .ขุดุ คลอง...รองรัับเก็็บน้ำ��ำ ... ในปีี 2563... นัับได้้ 221 หลัังคา (เรืือน)...เวลา ผัันผ่่าน... บ้้านใหญ่่ บ้้านน้้อย...ค่่อยๆ เพิ่่�มจำ�ำ นวน...บ้้างเป็็น บ้้านตน...บ้้างเป็็นบ้้านเช่่า...นานๆ เข้้า..บ้้านเช่่าอยู่�บนคูู...ฟัังดูู แออัดั ...แต่่พี่่น� ้อ้ งก็จ็ ัดั ได้ว้ ่่าอดทน...เพราะต้อ้ งผจญทั้้ง� ทางสัญั จร ...น้ำำ��ขัังคูคู ลอง...ต้้องไล่่ระบาย...

...รู้้�จัักคน...ในพื้น้� ที่่�...“ใกล้”้ ...หรืือเป็็น “สัังคมสูงู วััย”... ...รู้�จัักพื้้�นที่่�...หัันมองดููคน...ที่่�เดิินไปมา ...กว่่า 597 คนที่่�มีีข้้อมููล...บ่่งบอกสััดส่่วนอายุุ อานาม...ตามนิิยามบ่่งชี้�...ว่่าชุุมชนนี้้� เป็็นพื้้�นที่�่ ...“สัังคมสููงวััย”...จะระดัับไหน...ดููวััย 60 ปีี (ขึ้้น� ไป) มากมีถี ึึงร้อ้ ยละ 20.0... ...พี่่�น้้องต้้องกระซิิบ...รัับสิิทธิ์�เป็็น... “สัังคมสููงวััย...โดยสมบููรณ์”์ ...ดูทู ่่าจะพอกพูนู เพราะน้อ้ งพี่่�ตามมากว่่าร้อ้ ยละ 54.3 อายุุอานาม ก็ใ็ กล้้พี่่� (อายุุ 26 ปีี – 59 ปี)ี ...อีกี ไม่่กี่่�ปี.ี ..บ้้านพี่่.� .. จะสุุดยอด “สัังคมสููงวัยั ระดัับสููงสุดุ ”...

70 54.3% 119 80% 11.7% 324 20.0% 60% 40% 42 7.0% 42 20% แรกเกิดิ - 6 ปีี 7.0% อายุุ 7 ปีี - 15 ปีี อายุุ 16 ปีี - 25 ปีี อายุุ 26 ปีี - 59 ปีี อายุุ 60 ปีีขึ้้�นไป กลุ่�มวััย จำำ�นวน กลุ่�มวััย ร้้อยละต่่อประชากรของชุมุ ชน ภาพที่่� 26 ประชากรชุุนชนวััดจัันทร์์ประดิษิ ฐาราม เขต 1 หมู่� 3 จำำ�แนกตามเพศและช่่วงอายุุ ในปีี 2563 ...รู้�...ร่่วมเป็น็ 1 ในพื้้น� ที่�่นำำ�ร่อ่ ง...“ธนาคารเวลา”... ...ผู้�้ใหญ่่รู้้�...เลยต้้องรีีบป่่าว...บอกข่่าว พี่่�น้้อง...บััดนี้้�บ้้านเรา...เข้้าสัังคมสููงวััย...แต่่คืือ อะไร...พวกเรามาเรีียนรู้�...เป็็น 1...ในพื้้�นที่่� ...พัฒั นา “ธนาคารเวลา”...ทางออกในวันั หน้า้ ...ออม “เวลา” ใช้้แทน “เงิิน” เมื่�่อยามจำำ�เป็็น เบิิกใช้้...ไม่่ใช่่เรื่่�องยาก...หากพวกเราช่่วย...ทำำ�ที่่� “ใช่่” ให้้ที่่� “ชอบ” เพื่่�อนพ้้องบอก อะไร “ใช่่” อะไร “ชอบ” ที่่ผ� ู้�ใ้ หญ่่บอก...คืืออะไร...

ก้้าวเริ่ม� ...ธนาคารเวลา สำ�ำ หรัับทุกุ กลุ่่�มวััยภาษีเี จริิญ สาขาชุมุ ชนวัดั จันั ทร์ป์ ระดิษิ ฐารามเขต1หมู่�3 ...ประชุมุ คณะกรรมการชุมุ ชน ...ผู้�้ใหญ่เ่ ริ่่�ม...พี่�่น้อ้ งต้อ้ งร่ว่ ม... เมื่อ่� ผู้ใ�้ หญ่่บอก...ผู้ใ�้ หญ่่เริ่ม� ...พี่่น� ้อ้ งต้อ้ งเพิ่่ม� เข้า้ ร่่วม กระบวนการ...เพื่่�อนพ้้องวงศ์์วาน...ต้้องเรีียนต้้องรู้ �...เล่่าสู่ � พ่่อแม่่...ปู่่�ย่่าตายาย...บอกลููก บอกหลาน...ถึึงยามต้้องสู้�... ทุกุ คนรับั รู้�...ว่า่ เราเข้้าสู่ �สั งคมสููงวััย...เรามีอี ะไรที่่�ว่่าถนััด ...บอกอีีกชััดๆ...คืือสิ่ �งที่่�จััดช่่วยเหลืือเพื่่�อนบ้้าน...ไหว้้วาน ช่่วยเหลืือ ไม่่คิดิ เบื่่อ� แล้้วมีีสุุข... ไม่่ใช่่เงิินทอง...สิ่�งของนอกตััว...มองตนให้้ทั่่�ว... ว่่าเรามีีดีี...บ้้างเก่่งเรื่�่องช่่าง...บ้้างเก่่งเรื่่�องสวน... บ้้างเก่่งเรื่่�องชวนเด็็กเล่่านิิทาน...บ้้างเก่่งงานบ้้าน บ้้างเก่่งงานครััว...ทุุกสิ่่�งถ้้วนทั่่�ว...ล้้วนทำำ�แล้้วดีี...ทุุกทีี ที่่�ทำ�ำ แล้้วมีีความสุุข...ไม่่ทุุกข์์ช่่วยเพื่�่อน (บ้้าน)...วัันวาน วัันหน้้า...เพื่�่อน (บ้้าน) มาช่่วยเรา...เรื่่�องเก่่า...เราเคยทำำ� ...“เพื่�่อนบ้้านช่ว่ ยเพื่�อ่ นบ้้าน”...

แต่่มาวัันนี้้�...มีีดีีกว่่านั้้�น...เธอมาช่่วยฉััน ...เวลาเท่่ากััน...สุุขสัันต์์หรรษา...เก็็บ “เวลา” ออมไว้้...เบิิกใช้้ยามยาก...เพีียงเพราะเราฝาก “ธนาคารเวลา”... ...ประชาคม...ชุุมชน ...ถามใจพี่�น่ ้้อง... ...30 พฤศจิิกายน 2562…กรรมการ เห็็นพ้้อง...ต้้องจััดเวทีี...ถามน้้อง ถามพี่่�... กิิจกรรมดีีๆ น้้องพี่่�เห็็นอย่่างไร...30 กว่่าคน ร่่วมประชาคม...ร่่วมเรีียนร่่วมรู้�...บอกยัังอยากสู้้� ...แม้ไ้ ม่รู้�...คืืออะไร... ...ผู้้�ใหญ่่ใจดีี...ขอพี่่�ขอน้้อง...ขอเพื่่�อน ขอพ้้อง...อาสาร่่วมทีีม...รวมคนฟัันฝ่่า...ค้้นหา แหล่่งรู้�...และถามคุณุ ครูู...ผู้้�รู้�มาร่่วมเรียี น...

...สำ�ำ รวจข้อ้ มููล ...พัฒั นาฐานประชากร... หัันดููข้้อมููล...ประชากรน้้องพี่่�...ยัังติิดปีีนี้้� ถึึงแม้ส้ ำ�ำ รวจ...หากให้ส้ ะดวก ต้อ้ งสำำ�รวจอย่่างเป็น็ ระบบ...พอจบสิ้ �นปีี...ขอดููประชาชีีว่่ามีีกี่ �คน... ทั้้�งความเป็็นอยู่�...จััดหมวด จััดหมู่�ผู้้�มีทัักษะ...ไม่่มีี เว้้นละ...อายุุอานาม...บอกตามสถิิติิ...เพื่่�อบอก เพื่�อ่ ชี้ว� ่่าบ้า้ นนี้้�...สัังคมสููงวััย... ...ระดมประชาสัมั พันั ธ์.์ . .ชุุมชนเริ่ม� รู้้.� ..แต่่ต้อ้ งเข้า้ ใจ... “ธนาคารเวลา”...ไม่่เพีียงแค่รู้�...พวกเรา ต้้องสู้ �...เรีียนรู้ �อย่่างเข้้าใจ...เพราะทุุกกลุ่ �มวััย ต้้องมีีส่่วนร่่วม...มาถึึงวัันนี้้�...บ้้างยัังไม่่ “รู้�”... ใครเล่่าจะเป็็น “ครูู”...ความรู้้�ต้้องประชาสััมพัันธ์์ ...ช่่วยกัันติิดป้้าย...ช่่วยกัันบอกกล่่าว...ช่่วยกััน ขยายข่่าว...ให้้รู้้�ถ้้วนทั่่�ว...มาตรแม้้นเราชััวร์์...จึึง ค่่อยก้า้ วย่่าง...สร้้าง “ธนาคารเวลา”...

...ก้า้ วเริ่�มของบทเรีียน...ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุุกกลุ่ม�่ วััย สาขาชุมุ ชนวััดจัันทร์์ประดิษิ ฐาราม เขต 1 หมู่� 3... ตอนนี้้� เรามาถึึงตรงนี้้แ� ล้ว้  สมาชิิกยังั ไม่่เข้า้ ใจ ระดมความเห็น็ “สิ่ง� ที่่�ใช่่” ให้้ที่่� “ชอบ”  ประชาสัมั พัันธ์์:  ประชาสััมพัันธ์์ต่่อเนื่�อ่ ง หาจุุดร่่วม นำำ�ไป ปากต่่อปาก  พัฒั นาจััดเก็บ็ ข้้อมููล ประยุกุ ต์์ เสียี งตามสาย สะท้้อนความเป็็นสังั คม ใช้้ในพื้�น้ ที่่�  จัดั เวทีีประชาคม สููงวัยั  ประชุุมคณะกรรมการ สมาชิกิ ชุุมชน เตรียี มความพร้้อม พัฒั นาเครื่�องมืือ ชุุมชน เพื่�อ่ ความเข้า้ ใจ ก่อ่ นการจััดตั้้ง�  จััดทีมี อาสา ธนาคารเวลา เวทีีประชาคม - สำำ�รวจข้อ้ มููลปััญหา กรรมการชุุมชน ถามความต้อ้ งการ ความต้อ้ งการ ระดมพลััง สมาชิกิ ในพื้น�้ ที่่� ของสมาชิิกในพื้น้� ที่่� - สำ�ำ รวจทัักษะ สิ่่ง� ที่่� สามารถช่่วยเหลืือ - ใบสมััคร/ แบ่่งปันั เพื่่�อนบ้า้ น แบบสำำ�รวจ - คู่่�มืือ-แนวทาง/ กติิกา - สมุุดบัญั ชีี ธนาคารเวลาฯ

 ความเข้้าใจ “สัังคมสููงวััย” ...วงจรของการเรียี นรู้�...ที่่�ไม่่รู้้�จบ หลัักการธนาคารเวลา  รัับเป็็น 1 ในพื้้�นที่่�นำำ�ร่่อง  สร้า้ งการรัับรู้้�สถานการณ์์สัังคมสูงู วััย  เรีียนรู้�หลัักการแนวคิิดธนาคารเวลา  ร่่วมตััดสิินใจในการเป็น็ 1 พื้้น� ที่่�นำ�ำ ร่่อง ผู้้�นำำ�ชุุมชน จัดั ทีมี พััฒนา/เรีียนรู้� สอบถามความเห็็น “ธนาคารเวลา” คณะกรรมการชุุมชนฯ “สังั คมสููงวัยั ” วงจร เวทีีประชาคม ของการเรียี นรู้�้ที่�ไม่่รู้้�จบ... ระดม บทเรีียนจากก้้าวเริ่่ม� ... การมีีส่่วนร่่วม ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุกุ กลุ่�มวััยภาษีีเจริิญ สาขาชุมุ ชนวััดจันั ทร์์ประดิษิ ฐาราม ประขาสััมพัันธ์์ เขต 1 หมู่� 3 สร้า้ งการรับั รู้� เข้า้ ใจ ตระหนััก ในสัังคมสูงู วััย และแนวคิดิ สำำ�รวจข้้อมูลู พื้้�นฐาน ธนาคารเวลา สะท้้อนโครงสร้า้ ง ประชากร  สร้้างโอกาสการเรีียนรู้ �ผ่ านการสำำ�รวจ  ปากต่่อปาก โครงสร้้างประชากร สะท้้อนการเป็็น  เสีียงตามสาย สัังคมสููงวัยั  ป้า้ ยประชาสัมั พันั ธ์์

6 ก้้าวเริ่ม� ...ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุุกกลุ่่�มวััยภาษีเี จริญิ “สาขาชุมุ ชนจัันทรัังษีี” ...รู้้�จัักพื้้�นที่่.� ..“จัันทรัังษีี” ... สังั คมคนเมืือง... ...จัันทรัังษีี...ชื่่�อนี้้�คืือชุุมชน...บนพื้้�นที่่� 10 กว่่าไร่่ ในแขวงบางด้ว้ น...เดิมิ พื้้น� ที่่ล� ้ว้ นเป็น็ สวน ...ติดิ คููคลองและลำำ�ประโดง...ผู้�้คนสััญจรทางเรืือ... เพื่่�อค้้า เพื่่�ขาย...ต่่อมา...ผู้�้คนเริ่�มหลากหลาย... เพราะหมายมุ่ง� ...ให้ช้ ีวี ิติ รุ่ง� ...มุ่ง� ทำ�ำ งานในเมืืองกรุงุ ... ...คูคู ลองตื้น� เขินิ ...วิถิ ีเี ดิมิ ๆ เริ่ม� เลืือนหาย ...คนเคยพาย (เรืือ)...กลายเป็็นขัับ (รถ)...ผู้�้คน อยู่แ� น่่นแออัดั กว่่า 152 หลังั คาเรืือน...เป็น็ บ้า้ นเพื่อ่� น ...เป็น็ บ้า้ นเช่่า...เป็น็ บ้า้ นตน...บ้า้ งเป็น็ พื้้น� ที่่เ� อกชน ...เปิิดให้ค้ นมาเช่่า...

...รู้้�จักั คน...ในพื้้�นที่่.� ..“ใกล้้” ...หรืือเป็็น “สังั คมสูงู วััย”... เหลีียวดููคนจัันทรัังษีี...ในปีี 2563...นัับ ตามทะเบียี น...851 คน...ทั้้ง� หญิงิ ทั้้ง� ชาย...กระจาย สัดั ส่่วน...อายุอุ านาม...แบ่่งตามนิยิ าม...ดูทู ่่า...ปีนีี้้.� .. จันั ทรังั ษี.ี ..ได้เ้ ป็น็ พื้้น� ที่่.� ..“สัังคมสููงวััย” ข้อ้ มูลู บอกชัดั ...นับั ตามพี่่น� ้อ้ งคนวัยั 60 ปีี (ขึ้้�นไป)...มีีเกิินร้้อยละ 10 (ร้้อยละ 12.7)... รับั สิทิ ธิ์� “สัังคมสููงวััย”...และปีตี ่่อไป...สังั คมสูงู วัยั ...คงเพิ่่ม� ระดับั ...เมื่อ่� นับั น้อ้ งพี่่� (อายุุ 26 ปีี – 59 ปี)ี ...มากมีถี ึึงร้้อยละ 39.7... 298 35.0% 338 39.7% 108 80% 12.7% 60% 35 72 40% 4.1% 8.5% 20% แรกเกิดิ - 6 ปีี อายุุ 7 ปีี - 15 ปีี อายุุ 16 ปีี - 25 ปีี อายุุ 26 ปีี - 59 ปีี อายุุ 60 ปีีขึ้้�นไป กลุ่�มวััย จำำ�นวน กลุ่�มวััย ร้้อยละต่่อประชากรของชุมุ ชน ภาพที่�่ 27 ประชากรชุุนชนจัันทรัังษีี จำำ�แนกตามเพศและช่ว่ งอายุุ ในปีี 2563

...รู้�...ร่่วมเป็็น 1 ในพื้น�้ ที่่�นำำ�ร่่อง ...“ธนาคารเวลา”... ...ที่่ป� ระชุมุ ...บอกกล่่าว...เรื่อ�่ งราวผลกระทบ...พื้้น� ที่่ไ� หน จะร่่วมสยบ...ร่่วมพัฒั นา...แนวคิดิ ธนาคารเวลา...นำำ�มาประยุกุ ต์์ ใช้้...แต่่คืืออะไร...ทุุกกลุ่่�มวััยต้้องเรีียนรู้�...พี่่�น้้อง “จัันทรัังษีี” ...ลองคิิดดูู...อยากเรีียนและรู้ �...จะร่่วมต่่อสู้ �...หรืือจะรอดูู... ผลกระทบตามมา... ...จันั ทรังั ษี.ี ..รู้้�ดีมี ิริ อช้า้ ...ผู้้�นำ�ำ มาร่่วมอาสา...ขอพัฒั นา เป็็นพื้้�นที่่� (นำำ�ร่่อง)...แม้้รู้้�ดีี...ว่่าเรื่่�องนี้้�...พี่่�น้้องในพื้้�นที่่�ต้้อง ร่่วมมืือ... ก้้าวเริ่�ม...ธนาคารเวลาสำ�ำ หรัับทุุกกลุ่่�มวััย ภาษีเี จริญิ สาขาชุมุ ชนจันั ทรัังษีี ... 20 กุมุ ภาพันั ธ์์...2563...เชิิญผู้้�รู้� ...เล่า่ สู่่�...พี่่น� ้อ้ ง... ...แม้้ไม่ม่ ั่่น� ...แต่ก่ ็ไ็ ม่ย่ั่น� ...ขอขยันั ทำำ�ความเข้า้ ใจ ...เชิญิ ผู้้�รู้�เล่่าสู่พ� ี่่น� ้อ้ ง...ต้อ้ งร่่วมพัฒั นา... “ธนาคารเวลา” นั้้น� คืืออะไร...ผู้้�นำำ�ชุุมชนอาสาไว้้...พี่่�น้้องจะว่่ากระไร...ร่่วมซััก

ร่่วมไซร้้...เตรีียมไว้้เป็็นแนวทาง...เรีียนรู้�หลัักการ...และ วางงานประชาสััมพัันธ์์... ...26 สมาชิิก...นั่่�งเรีียงล้้อม...บอกว่่าพร้้อมร่่วม พััฒนา...ถึึงแม้ว้ ่่า...จะยังั ไม่่ชััด...ผู้้�นำ�ำ จัดั เข้า้ ร่่วมทีีม... ...เมื่่�อวิิกฤติ.ิ ..เป็น็ โอกาส... ...ก้้าวผ่่านเลยล่่วง...ถึึงเดืือนเมษา...เชิิญกรรมการ มา...ปรึึกษาหารืือ...จะเริ่ม� อย่่างไร...จะทำ�ำ อะไร...จะใช้เ้ วลา ไหน...บอกกล่่าวพี่่�น้้อง...เพื่�่อนพ้้องอีีกมาก...ต่่างมีีภาระ ...ไหนจะโควิิด...ไหนจะคิิดปกป้้อง...ไหนจะต้้องทำำ�งาน ...แต่เ่ รื่่�อง “ธนาคาร (เวลา)” ก็็ต้้องขัับเคลื่่�อน... ...เอาอย่่างนี้้�ดีีไหม...ไฉนเราไม่่พลิิก...ใช้้ “วิิกฤติิ” เป็็น “โอกาส”...ช่่วยกันั ป่่าวประกาศ...รวมพี่่น� ้อ้ งเพื่อ�่ นพ้อ้ ง ทำ�ำ เจล (แอลกอฮอล์์)...เร็็วๆ แจกจ่่าย...ได้้ทั้้�งความรู้�...ได้้ทั้้�ง ป้้องกััน (โควิดิ -19)...ได้ท้ั้้ง� ร่วมกันั ฟังั ...หลัักการ...“ธนาคาร เวลา” ทำ�ำ ที่�่ “ใช่่” ให้้ที่่� “ชอบ” ออม “เวลา”... แทน “เงิิน”...เบิิกใช้้ยามจำำ�เป็น็ ...

...ติิดป้า้ ยประชาสัมั พัันธ์.์ ..ธนาคารเวลา สำ�ำ หรับั ทุุกกลุ่�มวััยภาษีเี จริิญ... ...ค่่อยๆ คิดิ ค่่อยๆ เริ่ม� ไม่่อยากให้เ้ พิ่่ม� เป็น็ ภาระ... ทุุกคนจะท้้อและถอย...จนต้้องปล่่อยโอกาสดีี...จัันทรัังษีี ได้้เรีียนและรู้�...เตรีียมตััวสู้้�กัับปััญหา...ที่่�อาจมาในอนาคต... ผลกระทบจาก...สัังคมสูงู วัยั ... ...สำำ�รวจข้อ้ มููล...ฐานประชากร.... พื้้น� ที่่น� ำ�ำ ร่่อง “ธนาคารเวลาฯ” ที่่ม� ักั มีปี ัญั หาคืือฐาน ข้้อมููล...ใช่่ว่่าไม่่มีี...แต่่ไม่่บ่่งชี้ �ฐานประชากร...สะท้้อนทัักษะ ...เรื่อ�่ งนี้้ต� ้อ้ งมานะ...ถืือเป็น็ วาระที่่ต� ้อ้ งเรียี นและรู้�...เครื่อ�่ งมืือ คืือครู.ู ..ที่่�ผู้้�รู้� ยังั ต้้องมาเรียี น... ก่่อนเริ่ �มก้้าวย่่าง...จัันทรัังษีีเห็็นตััวอย่่าง...ที่่�ต้้อง บากบั่่�น...ต้้องขยัันอีีกหลายเรื่�อ่ ง...ก่่อนจะเคลื่่อ� น “ธนาคาร เวลา ฯ” ให้ส้ มกับั อาสา...เป็น็ พื้้น� ที่่พ� ัฒั นา...สะท้อ้ นบทเรียี น...

...ก้า้ วเริ่�มของบทเรีียน... ...ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุุกกลุ่่ม� วัยั สาขาชุุมชนจัันทรังั ษี…ี ตอนนี้้� เรามาถึึงตรงนี้้�แล้ว้  สมาชิิกยัังไม่่เข้้าใจ “สิ่�งที่่ใ� ช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ”  ติิดป้า้ ยประชาสัมั พันั ธ์์ ระดมความเห็็น  เตรีียมเครื่่อ� งมืือ สำำ�รวจข้อ้ มูลู ฐานประชากร นำำ�ไป  จััดเวทีีประชาคม ทำ�ำ ความเข้้าใจซ้ำำ�� ย้ำ��ำ หาจุุดร่่วม ประยุุกต์์ สมาชิกิ ชุุมชน ใช้้ในพื้น�้ ที่่�  ประชุมุ คณะกรรมการ เพื่อ�่ ความเข้้าใจ ชุุมชน และสอบถามความเห็็น เตรียี มความพร้้อม  ขอความเห็็น/ ก่อ่ นการจัดั ตั้้�ง ทีีมร่่วมพััฒนา ธนาคารเวลา เวทีปี ระชาคม - สำำ�รวจข้อ้ มููลปัญั หา พััฒนาเครื่ �องมืือ กรรมการชุมุ ชน ถามความต้อ้ งการ ความต้้องการ ระดมพลังั สมาชิิกในพื้น้� ที่่� ของสมาชิิกในพื้�น้ ที่่� - สำำ�รวจทักั ษะ สิ่่ง� ที่่� - ใบสมัคั ร/ สามารถช่่วยเหลืือ แบบสำำ�รวจ แบ่ง่ ปันั เพื่่�อนบ้า้ น - คู่่�มืือ-แนวทาง/ กติิกา - สมุุดบััญชีี ธนาคารเวลาฯ

...วงจรของการเรียี นรู้�...ที่่�ไม่่รู้้�จบ  ทีีมใหม่่ต้อ้ งการการพัฒั นาเสริมิ ศักั ยภาพ  อบรมทำำ�เจลแอลกอฮอล์์  สร้า้ งการรับั รู้้�สถานการณ์์  ความเข้า้ ใจ“สังั คมสูงู วัยั ” จัดั ทีีมพััฒนา/เรียี นรู้� สังั คมสููงวัยั หลัักการธนาคารเวลา “ธนาคารเวลา”  เรีียนรู้�หลัักการแนวคิิด  รับั เป็น็ 1 ในพื้้�นที่่�นำำ�ร่่อง “สังั คมสููงวััย” ธนาคารเวลา  ร่่วมตััดสิินใจในการเป็็น ผู้้�นำำ�ชุุมชน 1 พื้้น� ที่่น� ำ�ำ ร่่อง สอบถามความเห็็น คณะกรรมการชุมุ ชนฯ วงจร เวทีีประชาคม ของการเรียี นรู้�้ที่�ไม่่รู้�จ้ บ... ระดม บทเรียี นจากก้า้ วเริ่�่ม... การมีสี ่่วนร่่วม ธนาคารเวลาสำำ�หรับั ทุกุ กลุ่�มวัยั ภาษีีเจริิญ สาขาชุุมชนจันั ทรังั ษีี ประขาสััมพันั ธ์์ สร้้างการรับั รู้� เข้้าใจ ตระหนััก ในสัังคมสููงวัยั และแนวคิิด สำำ�รวจข้อ้ มููลพื้้น� ฐาน ธนาคารเวลา สะท้อ้ นโครงสร้้าง ประชากร  ต้้องพััฒนาทีีมงาน เตรีียมพร้้อมสำ�ำ รวจ  ป้า้ ยประชาสััมพัันธ์์ ข้อ้ มูลู /ทำำ�ความเข้้าใจสมาชิกิ

7 ก้า้ วเริ่�ม...ธนาคารเวลาสำ�ำ หรัับทุกุ กลุ่�่มวััยภาษีเี จริิญ “สาขาบริิษััทแกมม่่า อิินดัสั ตรี้�ส์์ จำ�ำ กััด” ...รู้้�จัักพื้้�นที่่� ...“ผู้้�นำ�ำ ดีี” มีี “วิิสััยทััศน์”์ ... แกมม่่า อิินดััสตรี้�ส์์...ชื่่�อนี้้�คืือ...สถาน ประกอบการ...ก่่อตั้�งมานานกว่่า 40 ปีี...อยู่�บน พื้้�นที่่�ภาษีีเจริิญ (แขวงปากคลองภาษีีเจริิญ)... ประเดิิมด้้วยงานปัักและงานทอ...เติิบโตต่่อด้้วย งานดีี...จนถึึงวัันนี้้�เป็็นที่่�รู้�จััก...มีีผู้้�คนทััก...ทั้้�งใน แ ล ะ น อ ก . . . ต้้ อ ง ข อ บ อ ก . . . เ พ ร า ะ ผู้�้ นำำ�ดีี . . . มีีวิสิ ััยทััศน์.์ ..เห็น็ “คน” ไม่ใ่ ช่่ “เครื่อ�่ งจัักร” ...จึึงฟููมฟััก...พััฒนา...ทั้้�งทัักษะ ปััญญาและ จิิตอาสา ช่่วยเหลืือกััน...

...รู้้�จักั คน...ในพื้้�นที่่�...“ใกล้้” ...หรืือเป็น็ “สังั คมสููงวััย”... ...ครั้�งนี้้�มาแปลก...ไม่่ได้้แยกแค่่ชุุมชน... เพราะ “คน” มีอี ยู่ท� ุกุ ที่่.� ..สถานประกอบการนี้้.� ..มีกี ว่่า 255 คน บนทะเบียี น...บ้า้ งมาจากอีสี าน...บ้า้ งจาก กลาง...บ้้างจากเหนืือ...ที่่�เหลืือคืือ..ตะวัันออก ตก และใต้้... ...ถึึงแม้้มาจากหลายหลาก...แต่่ส่่วนมาก (ร้้อยละ 87.5) อาะศััยปากคลองภาษีีเจริิญ... ถิ่ �นฐานเดิิมของสำำ�นัักงาน...ผู้้�จััดการพร้้อมให้้อยู่ � ...พิินิิจดููเป็็นผู้�้หญิิง (ร้้อยละ 79.6)...สะดวกยิ่่�ง เมื่อ�่ เดิินทาง...เหมาะกัับงานปักั และทอ... ...ย้้อนดููช่่วงอายุุ...ผู้้�จััดการระบุุ...อายุุ ไม่่เกิิน 60 (ปีี)...แล้้วจะมีีสิิทธิ์� “สัังคมสููงวััย” ได้้ อย่่างไร...ยัังสงสััย...แต่่สนใจใคร่่เรีียนและรู้�... เตรีียมพร้้อมสู้ �...ผลกระทบ...ตรวจดููพบพี่่�น้้อง วััยใกล้้ 60 ปีี (อายุุ 26-59 ปี)ี มากมีีถึงึ ร้้อยละ 87.8...ผู้�้จััดการคิิดไม่่แยก...พี่่�น้้องคงต้้องแบก ภาระครอบครััว...

87.8% 100% 80% 0 0 31 244 0 60% 0% 12.2% 40% 0% 0% 20% แรกเกิดิ - 6 ปีี อายุุ 7 ปีี - 15 ปีี อายุุ 16 ปีี - 25 ปีี อายุุ 26 ปีี - 59 ปีี อายุุ 60 ปีีขึ้้�นไป กลุ่�มวััย จำำ�นวน กลุ่�มวััย ร้้อยละต่่อประชากรของชุมุ ชน ภาพที่�่ 28 พนัักงานบริิษััทแกมม่่า อินิ ดััสตรี้�ส์์ จำ�ำ กััด จำำ�แนกตามเพศและช่่วงอายุุ ...รู้�...ร่่วมเป็น็ 1 ในพื้น้� ที่่น� ำำ�ร่่อง ...“ธนาคารเวลา”... ...แม้้บริิบทจะแตกต่่าง...ผู้้�จััดการก็็ช่่างคิิด... ไม่่ยึึดติิดแค่่กำำ�ไร...แต่่ใส่่ใจคุุณภาพชีีวิิต...พี่่�น้้องคืือมิิตร ...ที่่ร�่่วมฟันั ฝ่่า...จึงึ ขอร่ว่ มพััฒนา...“ธนาคารเวลา” ...แม้้รู้�ว่ าต้้องอดทน...และเสีียเวลา...แต่่วัันหน้้าคงได้้ บทเรีียน...ที่่�พากเพีียรหนัักหนา...ผลตามมา...เชื่�่อแน่่ว่่า ...มากกว่่ากำ�ำ ไร...

ก้้าวเริ่�ม...ธนาคารเวลา สำ�ำ หรับั ทุุกกลุ่ม่� วัยั ภาษีเี จริิญ สาขาบริษิ ัทั แกมม่า่ อินิ ดัสั ตรี้ส� ์์ จำ�ำ กัดั ... “ทำำ�ความเข้า้ ใจ ทีีมในพื้้�นที่”�่ ... ...ผู้�้จััดการขอสู้�้...หลัังเริ่�มรู้�้หลัักการ ...และแนวทาง “ธนาคารเวลา”...9 พฤศจิิกา 2562…ขอพี่่�น้้องร่่วมนั่่�งฟััง...และร่่วมคิิด...ว่่าเรา จะพลิิกวิิธีีการ...ใช้้หลัักการและแนวคิิด...พวกเรา จะพิชิ ิิต...ความแตกต่่าง... ...จะเริ่�มอย่่างไร...จะทำำ�ยัังไง...ช่่วยกััน สงสััย ใส่่ใจ และใฝ่รู้�...ทีีมเราคืือผู้�้...กำ�ำ หนด... งานนี้้�ไม่่ใช่่แค่่จด และทำ�ำ ตาม...ผู้�้จััดการขอวาน... และถืือว่่า “งาน”...คืือการพััฒนา...

...“เชิญิ ผู้้�รู้� เล่่าสู่่�กันั ฟััง (อีีกทีี)”... ...ฟัังไป...ฟัังมา...ก็็ยัังไม่่ชััด...แกมม่่า... จะจัดั กันั ได้อ้ ย่่างไร ใครจะอาสา...16 พฤศจิกิ า 2562 …ขอลองประชาคม...ขยายวงชงพี่่�น้้อง...และจะ ต้อ้ งเชิญิ ผู้้�รู้�...ควบคู่ผ� ู้ห้� นุนุ เสริมิ ...มาช่่วยเพิ่่ม� เติมิ ... ประเดิิมแรง-กาย-ใจ... ...60 กว่่าคน...ร่่วมประชาคม...เชิิญ ทุุกคนร่่วมฟััง ร่่วมคิิด...ใครยัังติิด...อย่่าอิิดออด... ช่่วยแนะ ช่่วยบอก...ให้ค้ ่่อยกระจ่่าง...ช่่วยกันั สร้า้ ง ความเป็น็ ไปได้.้ ..จะยาก...จะง่า่ ย...ต้้องพััฒนา “ธนาคารเวลา” เป็็นของแกมม่่าฯ...ทุุกคน ต้้องไม่ร่ อท่า่ ...พััฒนาด้้วยทีีมเอง... ... “วิิกฤติมิ า...แกมม่า่ ฯ สู้�”้ ... ผ่่านมาหลายเดืือน...แกมม่่าฟัันฝ่่า... วิิกฤติิมา...23 พฤษภา 2563...ทีีมงานตั้�งคำำ�ถาม ...จะทำำ�อย่่างไร...บ้้างบอกสมััคร..รัับสมาชิิก...บ้้าง บอกยัังติิดที่่�ยัังไม่่ชััด...ทุุกอย่่างดููเงีียบสงััด... เราจะจััด “ธนาคารเวลา”...ดููท่่าไม่่รอด... แต่่แกมม่่า ไม่อ่ ยากจอด โดยไร้้บทเรีียน... …ทำำ�ที่่� “ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ”…ออม “เวลา” แทน “เงินิ ”…: 195

...“เสริิมพลังั ...จัดั ทัพั จัดั ทีมี ”... ...ผ่่านมาร่่วมปีี...ประชุมุ ทุุกทีี แกมม่่า ฯ ก็็มา...14 พฤศจิิกา 2563..ถึึงถามน้้องพี่่�...จะลี้�... หรืือจะรุุก...ผู้้�จััดการฉุุก...ต้้องรุุกสิิพี่�่...ตอนนี้้� เริ่�มแล้้ว...มีีทีีม มีีทััพ...เริ่�มจััด...เริ่�มแจง..เริ่�มแถลง แนวทาง...แต่่บอกอย่่าง...ไม่่รีีบร้อ้ น...เพราะน้อ้ งๆ ต้อ้ งเรีียนต้อ้ งรู้�...ไม่่อยากสู้้� หากไม่่เข้้าใจ... ...“เรีียนรู้�้... บริิบท เตรีียมฐานข้้อมููล”... ...เอาอย่่างนี้้�ดีีไหม...เริ่�มด้้วยข้้อมููล ประชากรแกมม่่าฯ...ต้้องพัฒั นา...ก่่อนจะเดิินหน้า้ ...ก่่อร่่างสร้้าง...“ธนาคารเวลาฯ” ผู้้�จััดการรู้้�ว่่า... ข้้อมููลนั้้�นหนา...ช่่วยให้้ทีีมพััฒนา...ผ่่านการ ปรึึกษา...และทำ�ำ จริิง...สิ่�งที่่�ยอดยิ่�ง...เรีียน-รู้� สมาชิิก...รองรัับแนวคิิด “ธนาคารเวลา”...ก่่อน วางแผนเดิินหน้า้ ...จะใช้้เวลากันั อีีกไม่่นาน...

...ก้า้ วเริ่ม� ของบทเรีียน... ...ธนาคารเวลาสำ�ำ หรับั ทุกุ กลุ่ม�่ วัยั สาขาบริษิ ัทั แกมม่า่ อินิ ดัสั ตรี้ส� ์์ จำ�ำ กัดั ... ตอนนี้้� เรามาถึึงตรงนี้้�แล้ว้  เรีียนรู้� พัฒั นาจััดเก็บ็ ระดมความเห็็น ข้อ้ มูลู สมาชิกิ ในพื้้น� ที่่�  จัดั เวทีปี ระชาคม เพื่อ่� เรียี นรู้�ผ่านกิจิ กรรม หาจุดุ ร่ว่ ม นำ�ำ ไป สมาชิกิ พื้้น� ที่่� ทำ�ำ ความเข้้าใจ ประยุุกต์์  หารืือทีมี งาน เพื่่อ� ความเข้า้ ใจ  สมาชิิกยังั ไม่่เข้้าใจ ใช้้ในพื้�น้ ที่่�  ทำ�ำ ความเข้า้ ใจ “สิ่�งที่่�ใช่่” ให้ท้ ี่่� “ชอบ”  จััดทีีมอาสา ร่่วมพััฒนา เวทีปี ระชาคม เตรีียมความพร้้อม พัฒั นาเครื่อ� งมืือ ธนาคารเวลา ถามความต้้องการ ก่อ่ นการจััดตั้้ง� สมาชิิกในพื้น�้ ที่่� ธนาคารเวลา ผู้้�จััดการระดมพลััง - สำำ�รวจข้อ้ มููลปััญหา ความต้้องการ - ใบสมัคั ร/ ของสมาชิิกในพื้้�นที่่� แบบสำำ�รวจ - สำ�ำ รวจทัักษะ สิ่่�งที่่� - คู่่�มืือ-แนวทาง/ สามารถช่ว่ ยเหลืือ กติกิ า แบ่่งปัันเพื่่�อนบ้า้ น - สมุดุ บััญชีี ธนาคารเวลาฯ

...วงจรของการเรีียนรู้ �...ที่่�ไม่่รู้้�จบ  ทีมี ใหม่่ต้้องการการพััฒนา  สร้า้ งการรับั รู้� เสริมิ ศัักยภาพ สถานการณ์์ สัังคมสูงู วััย  รับั เป็น็ 1 ในพื้้�นที่่�นำ�ำ ร่่อง จััดทีมี พััฒนา/เรียี นรู้�  เรียี นรู้�หลัักการ ผู้้�จััดการฯ “ธนาคารเวลา” แนวคิิด “สังั คมสููงวััย” ธนาคารเวลา ร่่วมรับั รู้� หลัักการ แนวคิดิ ธนาคารเวลา และการเป็น็ สัังคมสูงู วััย เวทีีประชาคม วงจรของการเรีียนรู้้�ที่�ไม่่รู้จ้� บ... ระดม บทเรียี นจากก้้าวเริ่�่ม... การมีีส่่วนร่่วม ธนาคารเวลาสำ�ำ หรัับทุุกกลุ่�มวััย ภาษีีเจริิญ สาขาแกมม่า่ สำำ�รวจ อินิ ดััสตรี้�ส์์ จำ�ำ กััด ข้อ้ มูลู พื้้�นฐาน สะท้อ้ นโครงสร้้าง ประชากร ประขาสััมพัันธ์ส์ ร้า้ งการรับั รู้� เข้้าใจ ตระหนัักในสัังคมสููงวััย และแนวคิิดธนาคารเวลา  เตรียี มความพร้อ้ ม  ต้อ้ งพัฒั นาทีมี งานเตรียี มพร้อ้ มสำำ�รวจข้อ้ มูลู / เพื่อ่� ติิดป้า้ ยประชาสััมพัันธ์์ ทำำ�ความเข้า้ ใจสมาชิกิ เพื่�อ่ เรียี นรู้�ฐานข้อ้ มููล

การเรียี นเพื่่�อรู้้�...สู่�...บทเรียี นจากก้า้ วเริ่�่ม ...7 พื้้�นที่่� ภาคีเี ครืือข่่าย... จากปีี 62 จนถึึงปีี 63...ช่่วงเวลางาม...ของการเรีียนเพื่่�อรู้�้ ...บทเรีียนคืือครูู...นั้้�นมาจากไหน...คำำ�ตอบไม่่ใช่่ใคร...แต่่เป็็นน้้องพี่่� (7 พื้้�นที่่�นำ�ำ ร่่อง) ...รวมทั้้�งภาคีที ี่่�ร่่วมกระบวนการ... ในเวทีแี ลกเปลี่ย� น...เพื่อ�่ เรียี นและรู้�...ทุกุ คนดูพู ยายามนึึก...ระลึึกและสะท้อ้ น ...นึึกย้้อนสิ่�งที่่�ทำำ�...เพื่�่อบอกนำ�ำ ว่่าทำำ�ถึึงไหน...และทำำ�อย่่างไร...แจ้้งไขเป็็น วงจร... นอกจากบ่่งบอก...วรจรการเรีียนรู้� ...ที่่ม� าดูๆู เป็น็ การเรียี นรู้�...ที่่ไ� ม่่รู้้�จบ...แต่่ก็็ พบบทเรียี น ที่่�พากเพีียรอย่่างหนััก...มาถึึง วันั นััด...เพื่อ�่ สกัดั บทเรียี น...พากันั นั่่ง� เขียี น... เวีียนในกลุ่่�มย่่อย...แล้ว้ ค่่อยนำ�ำ เสนอ...