หนังสือก้าวเริ่ม

...สิ่่�งที่่� “ต้้อง” และสิ่่�งที่่� “ควร” ในการดำำ�เนิินงานธนาคารเวลา... ประเด็็นหนึ่่ง� แลกเปลี่ย� น และเตรีียมสรุุป ...เพื่่�อให้้ประยุกุ ต์์ใช้ใ้ นพื้้น� ที่่.� ..คำ�ำ ตอบมีตี ามความเห็็น ...ในประเด็น็ หลัักการ “พื้้น� ฐาน”...ตามนิิยาม ...และหลัักการ “ธนาคารเวลา” ...และเน้้นหนัักหนา...“สัังคมสููงวััย” ...เป็น็ ประเด็น็ ที่่ใ� ครๆ ตอบว่่า “ต้้อง” ดำ�ำ เนิินการ...ทุกุ พื้้น� ที่่�... นอกจากนี้้.� ..มีีประเด็็น เฉพาะพื้้น� ที่่�...ส่่วนใหญ่่มีคี วามเห็น็ ทั่่ว� ถ้ว้ น...พื้้�นที่่� “ควร” ประยุกุ ต์ใ์ ช้ต้ ามบริิบท ...โดยกำ�ำ หนดเป็น็ กติกิ า (พื้้น� ที่่�)...ทั้้ง� เรื่�่องโอนเวลา... และบริจิ าค...และอาจ...รวมทั้้�งการ “กู้�” เวลา ...สิ่�งเหล่่านี้้ห� นา...ธนาคารเวลาฯ (ในพื้้�นที่่�) ...ชวนสมาชิกิ มาร่่วมกัันกำ�ำ หนด...

หลักั การพื้้�นฐาน “ต้อ้ ง” และหลัักการเฉพาะพื้้น� ที่่� “ควร” “ต้อ้ ง” 100% 14.29% 100% ธนาคารเวลารองรับั สังั คมสูงู วัยั กลุ่่ม� เป้า้ หมายทุุกกลุ่�มวัยั 100% 100% ผู้้�ที่ฝ� าก/ถอน ต้้องเป็็นสมาชิิกธนาคารเวลาในพื้้น� ที่่� 85.71% เป็น็ การช่่วยเหลืือแบบ “เพื่่�อนบ้า้ นช่่วยเพื่่�อนบ้า้ น” 100% 1 ชั่�วโมงให้้ (การช่่วยเหลืือ) = 1 ชั่ว� โมงออม (เพื่�่อรัับการช่่วยเหลืือ) มีผี ู้จ้� ัดั การธนาคารเวลา ทำ�ำ ความเข้า้ ใจ จััดกระบวนการ เชื่�่อมประสาน การช่่วยเหลืือ และส่่งเสริมิ การฝาก-ถอน มีีกติกิ าที่่เ� กิิดจากการมีสี ่่วนร่่วมของสมาชิกิ โปร่่งใส “ควร” 100% 14.29% 100% โอนเวลาให้้ทายาทได้้เมื่่อ� ................ 100% บริิจาคให้้ธนาคารเวลากลาง/ธนาคารเวลาในพื้้น� ที่่� มีีการกู้้�เวลาจากธนาคารเวลาในพื้้�นที่่� (มีีกติิกา) ภาพที่�่ 29 ประเด็น็ ที่่� “ต้้อง” และ “ควร” ดำ�ำ เนินิ การ ของธนาคารเวลาสำำ�หรัับทุกุ กลุ่�มวััยภาษีีเจริญิ

...คำ�ำ “เหมืือน” คำ�ำ “ซ้อ้ น” (สามธนาคาร)... อีกี หนึ่่�งบทเรียี น...กลุ่่�มพากเพีียรเน้้นย้ำำ�� ... ให้้จำ�ำ ใส่ใ่ จ...ในช่ว่ งกระบวนการ...พี่่น� ้อ้ งร่่วมงาน ...ขานรัับความหมาย...ที่่�ไม่่ได้้กลายเป็็นแค่่วาทะ ...แต่่จะ...ร่่วมขยายและบอกต่่อ...ให้้พ่่อ ให้้แม่่ ให้้พี่่� ให้น้ ้้อง...รวมเพื่อ�่ นรวมพ้้อง...ให้เ้ ข้า้ ใจ...ที่่เ� ดิิมตนยัังได้้ ...คิิดสัับสนและเดิินวน...คิิดว่่าใช่่เป็็นเรื่่�องเดีียวกััน ...ให้้รู้�เท่่าทััน...เฝ้้าระวังั ในคำ�ำ “เหมืือน” ไม่่ให้เ้ พื่อ�่ น ใช้เ้ ป็็นคำ�ำ “ซ้้อน” และนำำ�มาย้อ้ นเป็น็ “ธนาคารเวลา”...สามคำ�ำ ที่่�ว่่า...คืือ... ธนาคารความดีี ธนาคารจิติ อาสา ธนาคารเวลา

ธนาคารความดีี...ที่่�พี่่�เพื่่�อนน้้อง...รวมทั้้�งพวกพ้้องป่่าวร้้องให้้ทำ�ำ ดีี ...เป็็นศรีีสัังคม...สั่ �งสมความดีี...มีีเก็็บแต้้มไว้้แลกเปลี่่�ยนสิ่ �งของ...ข้้าวของ เครื่่�องใช้้...หรืือสิ่�งอื่�่นใด แล้ว้ แต่่ตกลง...ด้ว้ ยคงเป้้าหมาย...ให้ค้ น ทั้้ง� หลายทำำ�ความดีี...ด้้วยทุกุ วัันสังั คมนี้้.� ..มีีคนทำำ�ดีนี ้อ้ ยลง... ธนาคารจิิตอาสา...อีีกคำ�ำ นี้้�หนา...ที่่�คนมัักสัันสนแล้้ววนกลัับ มาเปลี่ย�่ น...เรีียกเพี้้ย� นเป็น็ ธนาคารเวลา...ทั้้ง� ที่่จ� ิติ “อาสา”...คนทั้้ง� พารา ...นั้้น� ต่่างรู้�ดี...ว่่ามีทีี่่ไ� หน...มีที ุกุ ข์ภ์ ัยั เดืือดร้อ้ น...และ/หรืือจะต้อ้ งระดมพล คนช่่วยเหลืือ...ทั้้ง� เหนืือ ทั้้ง� ใต้้ ทั้้ง� (ตะวันั )ออก ทั้้ง� (ตะวันั )ตก...แม้พ้ื้้น� ที่่ร� กๆ ทั้้�งบ้้าน ทั้้�งวััด...จััดทุุกสถานที่่�...พวกคุุณพี่่�อาสา...จะพากัันไปช่่วย ...โดยไม่ห่ วัังสิ่ ง� ตอบแทน...มาตรแม้้นเรียี กธนาคาร... ไว้้เก็็บชื่อ่� วงศ์ว์ าน...ที่่�อยู่�เพื่�่อนพ้อ้ ง..เพื่อ�่ ป่่าวร้้องชวนทำำ�กิิจกรรม... ธนาคารเวลา...นั้้น� มีหี ลักั การ...และแนวทางหลักั ๆ ...ที่่ต� ้อ้ งจักั ดำำ�เนินิ การ ...และเป็น็ งานเฉพาะพื้้น� ที่่.� ..(สมาชิกิ )ทุกุ คนรู้�ดีเรื่อ�่ ง“เพื่อ�่ นบ้้านช่ว่ ยเพื่อ่� นบ้้าน” ..ด้ว้ ยหลักั การของเวลา...ช่ว่ ยนำำ�พาสัังคมเท่า่ เทีียม...ที่่ย� อดเยี่ย� มคืือการช่่วยเหลืือ ...บนความเชื่�่อใจ...เก็บ็ เวลาออมไว้้...ใช้้แทนเงินิ ...คนภาษีี(เจริญิ ) ไม่่เมินิ ...เพลิดิ เพลินิ การเรีียนต้้องรู้�...พี่่�น้้องภาษีีเจริิญสู้�... เพราะเป็น็ เรื่อ�่ งใหม่่...เตรียี มไว้ใ้ ช้ด้ ้ว้ ย “สัังคมสููงวััย” ...ใครใคร่รู้� เปิดิ อ่่านดูเู นื้้�อหา...ที่่�เล่่ามาในเบื้้อ� งต้้น...

ทั้้ง� “สามธนาคาร” นี้้� มีีความแตกต่่าง... พี่่�น้อ้ งภาษีีเจริญิ วานให้้อ่่าน ให้้รู้้� ให้้ดููและเข้้าใจ... และยกประเด็น็ นี้้ไ� ว้้...เป็็นหนึ่่ง� ในบทเรีียน เมื่อ่� ต้้องเวีียน... พบปะเครืือข่า่ ย...จะได้้ไม่อ่ าย...ไม่่เสีียดายเวลา แม้้เป็น็ ก้้าวเริ่�ม...แต่่เราจะเดินิ ไปสู่�ก้าวแรก... ด้้วยสามารถแยก...ไม่่ต้้องแบกความสัับสน... ธนาคาร จิิตอาสา ธนาคารความดีี

...“รำ�ำ มวย” บทเรียี นสำำ�คัญั ก่่อน “โจมตีี”... หันั มานึึกย้้อนบทเรีียนสำ�ำ คััญ...เป็น็ เรื่อ�่ งต้อ้ งยัันและย้ำ�ำ� ...ท�ำธนาคารเวลา...น้ันหนาต้องเข้าใจ ...อยา่ งทั่วถว้ น...ไม่ดว่ นกระโจน... ค่่อยๆ โยน...คำ�ำ ถาม...ถ้้าจะให้ง้ าม...วานช่่วยกัันตอบ ....ไม่่ใช่่การสอบแต่่เราต้อ้ งตอบ...เพื่�่อช่่วยกัันคิดิ ...จะบิิด..จะก้้าว...ไม่่ต้้องร้้องอ้า้ ว ...ต้อ้ งมีีลีลี า...จะได้ไ้ ม่่พา...กัันไปหลงทาง... เปรียี บเหมืือนการชก...คงตลก...หากเราชก ...โดยไม่่คิิด...หากหวัังพิชิ ิติ ...คู่ต� ่่อสู้�...เรื่�อ่ งนี้้�คุุณครูู ...บอกหากสู้้�...ต้้อง “รำ��มวย”...จะได้ช้ ่่วยดููทิิศทาง ...แล้้วจึึงวางกระบวนการ...วางท่่าวางทาง...จะชกอย่่างไร ...นี่่แ� หล่่ะ “ใช่่” ที่่ใ� ครๆ ว่่า “รำ��มวย” ก่อ่ นการโจมตีี... ท่่าทางดีี...เท่่ากัับชี้้�...ชััยชนะ...

...ทดลองเล่น่ แลก ลงบัันทึึก ...เริ่�ม “ยกที่่ห� นึ่ง�่ ” เก็็บเล็ก็ ...ผสมน้อ้ ย ...ผ่า่ นกิิจกรรมออมเวลา ทำำ�ที่�่ “ใช่”่ ให้ท้ ี่�่ “ชอบ” ของสมาชิิกทุกุ กลุ่่�มวัยั ... อีีกหนึ่่�งบทเรีียน...พี่่�น้้องเพีียร...บอกว่่าปััง...ยิ่�งฟััง ยิ่�งดูู...ก็็ยัังไม่่สู้้� “ลงมืือ ทำำ�”...เรื่�่องนี้้�ตอกย้ำ��ำ กัันหลายยก...พี่่�น้้องต้้องทดลองชก...กัันสัักตั้้�ง...เริ่�มสัักครั้�งเป็็นยกหนึ่่�ง...ถึึง จะเป็็นเพีียงก้้าวเริ่ม� ...แต่่ก็เ็ พิ่่�มความมั่�นใจ...ผ่่านการ “ให้้” และ “รับั ” (กิจิ กรรม)...เริ่ม� นัับเวลา... การช่่วยเหลืือ...เพื่�่อ...รองรับั ความต้อ้ งการ...ผ่่านสานสััมพัันธ์์ ความเชื่่�อมั่�นและวางใจ… ทั้้ง� หมดนี้้.� ..เป็น็ บทเรียี นแค่่ก้า้ วเริ่ม� ...ก่่อนประเดิมิ การก้า้ วแรก...พี่่น� ้อ้ งจำ�ำ แนกกิจิ กรรม... ต่่างช่่วยกันั ทำำ�...และช่่วยสะกิดิ ...เพื่อ�่ ...ปรับั คิดิ ...ปรับั กระบวนงาน..เพื่อ่� การเคลื่อ่� นธนาคาร (เวลา ฯ) กัันอีกี ครั้ง� ...

7 ก้้าวต่อ่ ไป...ก้้าวแรก... “ธนาคารเวลา” สำำ�หรัับทุกุ กลุ่่�มวัยั ภาษีีเจริิญ

วิกิ ฤติซิ ้ำ��ำ ...ธนาคารเวลายังั ย้ำ�ำ� ... เพื่่�อบทเรียี นสู่�ก้า้ วแรก... ท่า่ มกลางวิกิ ฤติิ “โควิดิ -19”...แต่่“ธนาคารเวลาฯ”(ภาษีเี จริญิ ) ยังั ก้า้ วอย่่าง ต่่อเนื่�่อง...เพราะเป็น็ เรื่อ�่ งต้้องพัฒั นา...ให้ร้ ููปแบบ “ธนาคารเวลาฯ” ได้ก้ ่่อรูปู ก่่อร่่าง ...ก็็มีีบ้้าง...ที่่�ต้้องล้้มลุุก...คลุุกคลาน...แต่่ก็็สานต่่อด้้วยการ...ทำ�ำ ความเข้้าใจในที่่�มา ความหมายและหลักั การ...เพื่อ�่ ให้ง้ าน... “ธนาคารเวลาฯ”...ช่ว่ ยพััฒนารองรัับปัญั หา ...“สัังคมสููงวััย” ตั้้�งแต่่ปลายปีี 2562-2563...ท่่ามกลางวิิกฤติิ...พี่่�น้้องทั่่�วทิิศ รวมทั้้�งมิิตร ภาษีเี จริญิ ...ได้เ้ ชื้อ� เชิญิ กันั ร่่วมคิดิ ...และร่่วมสร้า้ ง...การเรียี นเพื่อ่� รู้� พร้อ้ มชูมู ืือขออาสา ...เป็น็ พื้้น� ที่่พ� ัฒั นา “ธนาคารเวลารองรัับสัังคมสููงวััย” และนำ�ำ ไปสู่ก� ารปรับั ชื่อ่� ...เพื่อ�่ ให้ส้ ื่่�อได้้เข้้าใจ...เป็็นธนาคารเวลาสำำ�หรัับทุกุ กลุ่�มวััย(ภาษีีเจริญิ )...ถึึง 7 พื้้น� ที่่� ...ในบทส่่งท้้ายนี้้�...เป็็นพื้้�นที่่�สรุุป...บทเรีียนของก้้าวเริ่�ม...เพื่�่อเพิ่่�ม ความมั่�นใจ...สู่�เส้น้ ชัยั ของก้้าวแรก...

บทสรุุป...บทเรีียน... ผ่่านการสะท้้อนคิดิ ...คนทำ�ำ งาน... การศึึกษาและพััฒนา... ธนาคารเวลาในก้้าวเริ่ม� ...ได้้ประเดิิมในพื้้น� ที่.่� .. เขตภาษีีเจริิญ...เป้า้ หมายเดิมิ คาดหวััง...หลังั จากทำ�ำ กระบวนงาน...ด้้วยมุ่�งการเตรียี มความพร้อ้ ม...หวัังพี่่�น้อ้ งพื้้น� ที่่� และภาคีี...ได้้รู้้�ดีีและเข้้าใจ...ทั้้�งช่่วยไขและกำ�ำ หนดคุุณสมบััติิ... การขัับเคลื่อ�่ นของพื้้น� ที่่�(นำ�ำ ร่่อง)...ในที่่�นี้้.� ..ของก้้าวเริ่�ม... อยากประเดิมิ (อย่่างน้้อย)...1 พื้้น� ที่่(� นำำ�ร่่อง)...เพื่่อ� ให้ม้ ีี(วััตถุุประสงค์์) บทเรีียน...งานธนาคารเวลารองรัับสัังคมสููงวััยในเขตเมืือง ...โดยเรีียบเรีียง 7 ขั้้�นตอน...เป็็นวงจรที่ส่� ามารถสลัับ ...และปรัับไปมา...

1 2 3 4 5ขั้�นสอง 6 7ขั้น� เจ็็ด ขั้ �นหก ...เป็น็ ขั้ น� หนึ่�่ง ...เริ่ม� มอง ขั้น� สาม ขั้ �นสี่่� ขั้ �นห้้า ทีเี ด็็ด... และสรรหา ...ต้้องยกให้้ ที่่แ� สดง นั้้น� หนา ...ผู้ป�้ ระสาน ให้้ดูดู ี.ี .. ...เริ่ม� ดูดู ีี ...นั้้น� หนา... สมาชิิก...ทุกุ ความสำ�ำ เร็จ็ คืือ... งาน/ทีีมงาน ต้อ้ งเสริิม และเข้้าใจ... ต้อ้ งหนุนุ ทิิศพื้้น� ที่่.� .. ของ การสำ�ำ รวจ มา...ในพื้้น� ที่่� ศักั ยภาพ จึึงให้พ้ ัฒั นา เสริิมคณะ ก้า้ วเริ่ม� ... และ เครื่�อ่ งมืือ... ทำ�ำ งาน... เริ่ �มมา... คืือพี่่น� ้อ้ งได้้ พื้้น� ที่่� และหรืือ ทดลอง... ประเดิมิ ... และภาคี.ี .. เป็น็ สื่อ่� ผู้�้ประสาน แลกเปลี่ �ยน การ ดำ�ำ เนิินงาน งานในพื้้น� ที่่� แลกเปลี่ �ยน “ธนาคาร ...เตรีียมตััว เวลา เรียี นรู้�... ให้้ดีี...เพื่่�อ กิจิ กรรม... และนำำ�สู่่� เวลา” รัับสมัคั ร เพื่อ�่ ได้น้ ำ�ำ การถอด ...สมาชิกิ การช่่วย บทเรียี น.... รัับสมัคั ร (ธนาคาร เหลืือ...เอื้ �อ เกิดิ ผล พื้้�นที่่น� ำำ�ร่่อง เวลา)... ไปสู่ก� าร ของความ ออมเวลา... พากเพีียร สรุปุ คืือ... ...เกิิดพื้้�นที่่�นำำ�ร่่อง 7 พื้้�นที่�่ภาษีีเจริิญ...ดำำ�เนิินงานธนาคารเวลาสำำ�หรัับทุุกกลุ่�มวััย... ไปอย่่างไวในที่่�นี้้�...มีี 6 ชุุมชน 1 สถานประกอบการ...ขัับเคลื่�่อนงาน...บริิหารจััดการ...โดย ผู้�้ประสานงานและทีีมงานของพื้้�นที่่�...ทุุกธนาคาร(เวลา) มีีสโลแกน...ทำ�ำ ที่�่ “ใช่่” ให้้ที่�่ “ชอบ... ออม “เวลา” แทน “เงินิ ”...พี่่น� ้อ้ งใช้ป้ ระเดิิมในก้า้ วเริ่ม� ...เพื่อ�่ ได้เ้ พิ่่�มความมั่น� คงของก้า้ วแรก...

...สะท้้อนคิดิ ...คนทำ�ำ งาน...ต่่อการพัฒั นา “ธนาคารเวลาสำ�ำ หรับั ทุกุ กลุ่ม�่ วััยภาษีเี จริญิ ”... จากกระบวนคิิด...ของมวลมิิตร...ภาคีีภาษีีเจริิญ...ได้้ช่่วยเติิม...และขยาย...กลายเป็็น การสะท้อ้ นคิิด...เพื่อ่� พินิ ิิจ...เป็็นข้อ้ พิิจารณา...บ่่งบอกการศึึกษาที่่พ� ัฒั นา...อย่่างมีีส่่วนร่่วม... 1 ปรัับ...กระบวนทััศน์์การทำ�ำ งาน...มุ่�งการ...เชิิงคุณุ ภาพ...มากกว่่าเชิิงปริิมาณ ...ด้้วยประสาน...และสำ�ำ รวจ...ตรวจสอบความคิิดเห็็นสมาชิิก...เป็็นดั่�งเข็็มทิิศและเครื่่�องมืือ ...สำ�ำ หรับั สื่อ่� ความเข้า้ ใจกับั สมาชิกิ ...และไม่่ผิดิ ...ต้อ้ งสมาชิกิ รายบุคุ คล...ด้ว้ ยหวัังผลเพื่อ�่ อธิบิ าย (ธนาคารเวลาและผลกระทบจากการเป็น็ สังั คมสูงู วัยั )...ก่อ่ นจะหมาย...ให้ต้ ััดสินิ ใจสมัคั ร...พร้อ้ ม คณะทำำ�งานยังั ได้้รัับ...ข้้อมูลู เบื้้�องต้้นของพื้้�นที่่�... 2 รู้้� ก่่อน เริ่�ม...การพััฒนาธนาคารเวลาฯ...ในพื้้�นที่่�ที่่�ศึึกษา...ต้้องให้้เวลา... ในก้า้ วเริ่ม� ที่่แ� ตกต่่าง...แต่่ละก้า้ วย่่างสำ�ำ หรับั ทุกุ กลุ่่ม� วัยั ภาษีเี จริญิ ...ด้ว้ ยดำำ�เนินิ (งาน)ตามบริบิ ท... แต่่สิ่่�งที่่ต� ้้องกำ�ำ หนด...นอกจากจดแต่่ต้้องทำำ�...ด้ว้ ยเป็น็ สิ่ ง� ที่�่สำ�ำ คััญ...คืือ 1) ผู้น้� ำำ�ต้อ้ งรู้้.� ..พร้้อมหนุนุ เสริิม: ก่่อนจะเดิิน...เริ่�มจากนั่่�ง...แล้้วค่่อยๆ ลุุก...ก่่อนจะปลุุกการรัับรู้�ในหมู่ �พี่่�น้้องสมาชิิก ...ต้้องขอบอกนิิด...ผู้�้นำำ�ต้้องรัับรู้�้(ก่่อน)...เพื่�่อนำำ�ไปสู่ �การหนุุนเสริิม...แต่่งเติิม...เสริิมแนะ... นำำ�กระบวนการ...ผู้้�ติดตามจะร่่วมเคลื่่�อน...มาเยืือนแบบไม่่แย้ง้ ...บางทีแี จ้้งร่่วมเป็น็ ทีีมงาน...

2) คนทำำ�งานต้อ้ งรู้�้...พร้้อมขับั เคลื่่�อน: ก่่อนการขัับเคลื่่�อน...สิ่ �งที่่�ต้้องเตืือน...คืือคณะทำำ�งานในพื้้�นที่่�...ต้้องรู้้�ดีีและเข้้าใจ ...ใน “สัังคมสููงวััย” และ “ธนาคารเวลา”...คำ�ำ เหล่่านี้้ห� นา...คืืออะไร...มาจากไหน...ทำ�ำ ไมต้อ้ งทำ�ำ ... เป็น็ กระบวนการตอกซ้ำำ�� ...ย้ำำ��...ให้้เรีียนให้้รู้.�้ ..ให้้สามารถถ่า่ ยทอดสู่�...พี่่น� ้อ้ งทุกุ ผู้ใ�้ นพื้้น� ที่่� ...ให้้สมศัักดิ์์�ศรีีและเป็็นเจ้้าของ...โอกาสทองจะเกิิด...น้้องพี่่�เชื่�่อเถิิด...กระบวนการธนาคารเวลาฯ จะเกิิดอย่่างมั่น� คง... 3 ...ไม่่ยึึดติิด...กระบวนการเดิมิ ... ธนาคารเวลาฯ...ประเด็็นนี้้ห� นา...เป็็นการ พัฒั นาแบบใหม่่...จะว่่าไปพี่่น� ้อ้ งทุกุ พื้้น� ที่่.� ..รวมทั้้ง� ภาคีี...ก็็ยัังมีีกระบวนการเดิิม...มัักคอยเสริิมจาก ลููกพี่่�...และหรืือรอมีีการสั่่�งการ...จากหน่่วยงาน หรืือเครืือข่่าย... ขอบอกแบบท้้าทาย...ผู้�้คนมากมาย...ต้้องเรีียน...ต้้องรู้�...พี่่�น้้องทุุกผู้�้...ล้้วนมีี “ทัักษะ” และมีีฉัันทะตามทัักษะที่่�มีี...แต่่ขอเวทีีเสริิมศัักยภาพ...และเปิิดโอกาสบนความ “เท่า่ เทีียม”... เตรียี มเรียี นและรู้� “คุณุ ค่า่ ”...พร้อ้ มทั้้ง� คำำ�ว่่าการ “แบ่ง่ ปันั ”... “ทักั ษะ” ของฉันั แบ่่งปันั ให้เ้ พื่อ่� น(บ้า้ น)...แลกเปลี่ย� นไปมา...บนความ “เชื่อ่� ใจ”...เก็บ็ “ออมเวลา” ไว้้ใช้้ได้้ “แทนเงิิน”...บ้้างมีีประเมิิน...ไม่่ได้้ “เงิิน”...แต่่ “ลดค่่าใช้้จ่่าย” และได้้ เครืือข่่ายสัังคมเข้้มแข็็ง...ต้้องขอแรงพี่่น� ้้องช่่วยคิดิ ...อย่่ายึดึ ติดิ กระบวนการเดิิม...

...สะท้อ้ นคิิด...คนทำ�ำ งาน...ต่่อการพัฒั นา “ธนาคารเวลารองรัับสังั คมสููงวััยของประเทศไทย”... ก่่อนอื่น่� ใด ต้อ้ งถามใจและเป้า้ มุ่ง� ...หากจะปรุงุ ...ธนาคาร เวลา...นำ�ำ พาเพื่อ่� ...รองรับั ผลกระทบ...ที่่ป� ระเทศไทยพบ...กับั “สังั คม สูงู วัยั ”...โดยทุกุ กลุ่่ม� วัยั ได้้รับั ผล...กัันทุกุ คน...ทั้้�งทางตรงและทางอ้อ้ ม ...บ้้างมาย้้อม...และไม่่ยอมดููหลัักการ...ทั้้�งนิิยามและความเป็็นมา... ...น่า่ เสีียดายนัักหนา...พี่น�่ ้้องจ๋า๋ ...หากจะประยุกุ ต์.์ ..ขอให้้ฉุกุ ...และปรัับคิดิ ...จะได้้ ไม่่ผิิดต่่อประเทศ...ที่่�เป็็นเหตุุเสีียงบประมาณ...และอาจบานไปหลายเหตุุ...ด้้วยประเทศ มีีหลายบริิบท..ของพื้้�นที่�่...ในฐานะภาคีี...ต่่างคิิดว่่าดีี...และขอย้ำ�ำ� ...หากจะทำ�ำ ...ประเด็็น สำ�ำ คััญ...ที่�่ควรนำ�ำ ไป “คิิด”...พินิ ิจิ ก่่อนดำ�ำ เนิินการ... 1 เรียี น...รู้�้...ดู.ู ..นิยิ าม...ความเป็น็ มา...รักั ษาไว้้...ในสัังคมไทย... ก่่อนนำำ�พา “ธนาคารเวลา” มาประยุกุ ต์ใ์ ช้.้ ..ขอใส่่ใจ...ในบริบิ ทสังั คมไทย...เพื่อ่� คงไว้.้ ..สิ่ง� ดีงี ามตามวิถิ ี.ี ..คนไทยสังั คมดี.ี ..ด้ว้ ยมีี “สังั คมจิติ อาสา”...ที่่ส�ั่ง� สมมา...ที่่ไ� หนภัยั มา...คนไทยอาสา... ระดมพลคนช่่วยเหลืือ...ภาคีแี ละหน่่วยเหนืือ...ต้อ้ งเอื้อ� และส่่งเสริมิ ...ไม่่ซ้ำ�ำ� เดิมิ ...ด้ว้ ยการเปลี่ย� นคำำ� ...นำำ�กิจิ กรรมไปปรัับเปลี่่�ยน...หมุนุ เวีียนเปลี่่ย� นเป็น็ วาทกรรม... “...ธนาคารเวลา”...ต้อ้ งพัฒั นาแบบมีีส่ว่ นร่่วม...จากพื้น�้ ที่�่...สู่น่� โยบาย... เมื่อ่� นำ�ำ พา “ธนาคารเวลา” มาประยุกุ ต์ใ์ ช้.้ ..ต้อ้ งเข้า้ ใจ...เรียี นและรู้�...ดูศู ึึกษา...ทั้้ง� ที่่ม� า...นิยิ าม หลักั การและความเชื่อ�่ ...ทั้้ง� หน่ว่ ยเหนืือและภาคีี...ต้้องรู้ด้� ีี...ว่่ามีี (ธนาคารเวลา)...ไว้ท้ ำำ�อะไร... เพราะใครๆ ...ก็เ็ ข้า้ ใจ...ว่่าเอาไว้ใ้ ช้.้ ..ด้ว้ ยสถานการณ์ไ์ ทย...รับั มืืออาน...กับั การเป็น็ “สังั คมสูงู วัยั ”...

....โดย “ธนาคารเวลา” มีไี ว้ใ้ ห้.้ ..คนไทยในพื้้น� ที่เ่� ดีียวกััน...หัันมา “ออมเวลา” แทนการ “ออมเงินิ ”...แสนเพลิดิ เพลินิ ด้ว้ ยกิจิ กรรมการแลกเปลี่ย� น “เพื่อ�่ นบ้า้ นช่่วยเพื่อ�่ นบ้า้ น”...ผ่่านทักั ษะ ที่่ต� นฉันั ทะ...เอาชนะปัญั หาที่่� “ใช่่” ของเพื่อ�่ นสมาชิกิ ...ตามหลักั คิดิ หลักั การ กระบวนงานที่่อ� อกแบบ ...และปรับั แก้.้ ..ที่่ส� ำ�ำ คัญั แน่่แท้.้ ..ต้้องให้้ปรัับแก้้อย่า่ งมีีส่ว่ นร่ว่ ม...ไม่ใ่ ช่อ่ ่ว่ มเพราะการสั่ง� การ... ...งานนี้้ต� ้้องวานให้้พื้้�นที่่�...พััฒนาจนธนาคารเวลามีี...การจััดตั้�ง...ก่่อนจะหวัังให้้ไปสู่�... ผู้้�กำ�หนดนโยบาย...เพียี งมุ่ง� หมายการมีี “กลไก”... 2 “ธนาคารเวลา” บริิบทหลากหลาย... ความท้้าทาย...ในการสังั เคราะห์์บทเรียี น ประเด็น็ สำ�ำ คัญั นั้้น� หนา...ต้อ้ งให้เ้ วลา...ในการพัฒั นา “ธนาคารเวลา” และที่่ส� ำำ�คัญั กว่่า... คืือการถอดบทเรียี น...ไม่่ใช่่นั่่ง� เทียี น...ไม่่ใช่่เวียี นเอกสาร...แต่่ต้อ้ งเป็น็ การติดิ ตาม...เพื่อ�่ ถามและ เรีียนเพื่่�อรู้้�...ร่่วมต่่อสู้้�กัับพื้้�นที่่�...จะไปได้้ดีี...พื้้�นที่�่เป็็นผู้้�ถอดบทเรีียน...พร้้อมเตรีียมเป็็นบท สรุุป...และต้้องไม่่ทุุบว่่าเป็็นบทสรุุปเดีียวกััน...ด้้วยสัังคมบ้้านเรานั้้�น...มีีความหลากหลาย...เป็็น ประเด็น็ ท้า้ ทาย...ที่่ต� ้อ้ งสัังเคราะห์.์ ..ให้อ้ ยู่บ� นเกราะของ “หลัักการ”...อาจต่า่ งกระบวนงาน... แต่่ปลายทาง(วัตั ถุปุ ระสงค์์ เป้า้ หมาย)...เดีียวกันั ... 3 บููรณาการ “ธนาคารเวลารองรัับสังั คมสููงวััย” ...ความชัดั เจน...ที่่ท� ้า้ ทาย... เมื่อ่� ภาคี.ี ..หน่่วยงาน...จะคิดิ ...อาจด้ว้ ยภารกิจิ ประจำ�ำ ...หรืือมีกี ิจิ กรรม...ที่่ท� ำ�ำ จนเชี่ย� วชาญ ...จากการทำ�ำ งานเฉพาะ...ดููแล้้วเหมาะเจาะกัับ “ธนาคาร(เวลา)”...ดููดีีเข้้าท่่า...ดููว่่าจะบููรณา... การทำ�ำ งาน...จึึงต้้องขอวาน...ให้้แยก...ให้้แยะ...ให้้แกะความหมาย...ประเด็็นท้้าทาย... หลายๆ หน่่วยงาน...ที่่�ประสาน...ลัักษณะงานเหมืือน “จิติ อาสา”...

“ธนาคารเวลา”...รองรับั สังั คมสูงู วัยั ...กิจิ กรรมนั้้น� ใช่่....ลดค่่าใช้จ้ ่่าย...และอีกี มากมาย หลากหลายหลัักการ...เมื่่�อจะบููรณาการงาน...จิิตอาสา...คงต้้องศึึกษา...และต้้องชััดเจน...ระหว่่าง “จิติ อาสา” ไม่น่ ำำ�พาการ “ตอบแทน”...กัับ...กิจิ กรรม(สมาชิกิ ) “เพื่อ�่ นบ้้านช่ว่ ยเพื่อ่� นบ้้าน”... ของธนาคารเวลา ฯ ...ไม่่ใช่่จิิตอาสา...แต่่ทำ�ำ กิิจกรรมนั้�้นหนา...เพื่่�อ“ออมเวลา”...เก็็บไว้้ใช้้ แทน “เงิิน”... 4 “...กลไก...อาจก่่อ...แต่่ไม่่เกิดิ ...เหมืือนต้้นไม้้...งอก...แต่่...ไม่่งาม...” ทุกุ บทเรียี นนั้้น� มีคี ุณุ ค่่า...เมื่อ�่ ถึึงเวลาขับั เคลื่อ�่ น... “กลไก”... ในนามของประเทศไทย ...ต้้องเปิิด “ใจ” ให้้กว้้าง...อย่่ารีีบผลีีผลาม...เหมืือนไม่่ได้้นัับยาม...นัับนิ้้�ว...ต้้องให้้เวลา ...ศึึกษาผลที่่�แตกต่่าง...ทุุกอย่่างของ “ผล” ย่่อมเกิิดจาก “เหตุุ”...ควรจััดประเภท... ของความหลากหลาย...พร้อ้ มมองหมาย...ความเป็น็ ไปได้ใ้ นพื้้น� ที่.�่ ..ต่่างมีสีิ่ง� ดีดี ี.ี ..ให้ร้ ะดม เหล่่าภาคีี...มาร่่วมคิดิ ...ร่่วมพิินิจิ ...พิิจารณา...“กลไก” “กลไก”...ที่่�ว่่า อาจมีีหลายระดัับ...ไม่่มีีบัังคัับ...หรืือการสั่่�งการ...ให้้อยู่�บนฐาน ของความ “เชื่่�อใจ” ทรง “คุุณค่่า” ไว้้ของความ “เท่่าเทีียม” (กัันในสัังคม)...สิ่�งนี้้�เรีียกว่่า “เตรีียม”(กลไก)...มาจากฐานราก...(กลไก)ธนาคารเวลาฯ...จะไม่่ลำ�ำ บาก...ไม่่ยาก ที่่�จะเกิิด...น้้องพี่่�เชื่�่อกัันเถิิด...กลไกที่่�ก่่อ...จะเกิิด...ได้้อย่่างมั่ �นคง...เปรีียบเหมืือนต้้นไม้้... ที่่ย� ืืนยง...เพราะมีฐี านมั่�นคง...ด้ว้ ยรากแก้ว้ ...

...ธนาคารเวลา สำำ�หรัับทุกุ กลุ่่�มวัยั ภาษีีเจริิญ ...ก้้าวต่่อไป... จากก้า้ วเริ่ม่� ...สู่�ก้้าวแรก... จากต้้น จนปลาย...สุดุ ท้้ายของก้้าวเริ่ม� ...นับั จากประเดิมิ การพัฒั นา “ธนาคารเวลาสำ�ำ หรัับทุุกกลุ่่ม� วัยั ภาษีเี จริิญ”...พี่่�น้อ้ ง ภาคีี รวมพลังั กัันเดิิน เพลิดิ เพลิินการพััฒนา...ภายใต้้การปรัับกระบวนคิิด...พิินิิจนอกกรอบ... และย้้อนออกแบบยึึดบนหลัักการ...แต่่รููปแบบของงานยึดึ ตามบริิบท (พื้้�นที่่)� ... แล้ว้ จบด้้วยถอดบทเรีียน...7 พื้้น� ที่่แ� ละภาคีีพากเพีียร...เพื่�่อให้ไ้ ด้บ้ ทเรีียนในก้า้ วเริ่�ม... บ้า้ งล้้ม บ้้างลุุก...บ้า้ งสนุุก...แต่่ก็ม็ าฉุกุ เพื่อ่� คิิดใหม่่...บางพื้้�นที่่�กระพืือไป ...คิิดว่่าใช่่เช่่นงานเดิิม...ทุกุ พื้้�นที่่น� ่่าสรรเสริิญ...ถึึงแม้เ้ ดินิ ...แล้ว้ วน...ทุกุ คน ทุุกพื้้น� ที่่�...แม้แ้ ต่่ภาคี.ี ..ก็็คิิดดีี...ว่่าเรื่อ�่ งนี้้�...ทุกุ ที่่ต� ้อ้ งเรีียนต้้องรู้�... ที่่ผ� ิดิ คิดิ ว่่าเป็็นครูู...มาคิดิ ...มาลองดูู...เราจะสู้�...ร่่วมกััน...

อีกี ประเด็น็ ยิ่ง� ใหญ่่...มาไล่่กระแทก...เมื่อ่� ทั่่ว� โลกล้้วนแบกกัับสงครามโรค... วิกิ ฤติ.ิ ..โควิดิ -19...เล็ง็ ศรน้า้ วมาทุกุ ที่่.� ..ไม่่มีวี ่่างเว้น้ ...ไม่่ว่่าเป็น็ หญิงิ หรืือ ชาย...ไม่่วาย ทุุกกลุ่่�มอายุุ...ไม่่ระบุุขั้�นฐานะ...ไม่่ว่่าจะเป็็นพระ หรืือเป็็นเณร...โควิิด(-19)...ขวิิด ไม่่เว้้น...ทุุกคน(สามารถ)เป็็นอย่่างเท่่าเทีียม...พี่่�น้้องภาคีี จึึงเตรีียมการต่่อสู้้�... ด้้วยบููรณาการ...งานธนาคารเวลา ฯ...ที่�่เตรีียมไว้้แล้้วนั้้�นหนา...ทุุกอย่่างรอท่่า... ถึึงเวลาแค่่ปรัับกลยุทุ ธ... ก้้าวต่อ่ ไป...ถึึงใครก็ร็ ู้้�การเกิิดวิกิ ฤติ.ิ .. แต่่ไม่่เลิกิ คิิดรวมพลังั ...ไม่่หัันหลังั ...และมีคี วามหวัังว่่าพลังั ... การขัับเคลื่่�อน...“ธนาคารเวลาสำ�ำ หรัับทุกุ กลุ่�มวััยภาษีีเจริิญ” ในก้า้ วเริ่�ม...จะเพิ่่�มพลััง...ก้้าวต่่อ...สู่ �ก้ าวแรก...พี่่น� ้อ้ งพื้้น� ที่่�... จะเริ่�มแลกการช่่วยเหลืือ...เพื่่�อฝาก ถอน...และออมเวลา... ตามสโลแกนที่่�ว่่า...ทำ�ำ ที่่� “ใช่”่ ให้ท้ ี่่� “ชอบ” ...ออม “เวลา” แทน “เงิิน”...

เอกสารอ้้างอิิง 1. ประวัตั ิเิ ขตภาษีเี จริญิ [สืืบค้น้ 4 กันั ยายน 2563]. จาก: http://www.oic.go.th/FILEWEB/ CABINFOCENTER9/DRAWER057/GENERAL/DATA0000/00000004.PDF 2. Wikipedia [สืืบค้้น 4 กัันยายน 2563]. จาก: https://th.wikipedia.org/wiki/ เขตภาษีีเจริญิ 3. กุุลธิิดา จัันทร์์เจริิญ. เส้้นทางการพััฒนาพื้้�นที่่�สุุขภาวะเขตเมืือง. กรุุงเทพมหานคร. พีเี อลีฟี วิ่ง� การพิมิ พ์์; 2560. 4. พื้้น� ที่่ส� ีเี ขียี ว: ความหนาแน่่นประชากรต้น้ ไม้(้ ไม่่เพียี งพอ) ต่่อจำำ�นวนหัวั คนในเมืือง. [สืืบค้น้ 29 ตุุลาคม 2564]. จาก: https://greennews.agency/?p=17542 5. สำำ�นักั ส่่งเสริมิ และพิทิ ักั ษ์ผ์ ู้้�สูงอายุุ [สทส.], สำำ�นักั งานส่่งเสริมิ สวัสั ดิภิ าพ และพิทิ ักั ษ์เ์ ด็ก็ เยาวชน ผู้้�ด้อยโอกาส และผู้้�สูงอายุุ; 2555 6. กระทรวงพััฒนาสัังคมและความมั่ �นคงของมนุุษย์์. รายงานสถานการณ์์ทางสัังคม ประจำ�ำ ปีี 2560.กรุุงเทพมหานคร: ทููเกเตอร์์ เอ็็ดดูเู ทนเมนท์์; 2561. 7. กองพััฒนายุุทธศาสตร์์และติิดตามนโยบายพิิเศษ สำ�ำ นัักเลขาธิิการคณะรััฐมนตรีี. ประมวลมติิคณะรััฐมนตรีี เรื่่�องการเตรีียมการเพื่�่อรองรัับสัังคมสููงอายุุของรััฐบาล พลเอกประยุทุ ธ จันั ทร์โ์ อชา [สืืบค้้น มกราคม 2561]. จาก: http://www.soc.go.th/ acrobat/aging_society.pdf 8. สำำ�นักั งานสถิติ ิแิ ห่่งชาติ.ิ การสำำ�รวจประชากรสูงู อายุใุ นประเทศไทย พ.ศ.2557 [สืืบค้น้ 15 มิิถุุนายน 2561]. จาก: http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/ files/elderlyworkFullReport57-1.pdf

เอกสารอ้้างอิิง 9. รายงานสถานการณ์ท์ างสังั คมประจำ�ำ ปีี2560. กรุงุ เทพมหานคร:ทูเู กเตอร์์เอ็ด็ ดูเู ทนเมนท์;์ 2561. 10. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. World Population Prospects: The 2017 Revision. n.p.; 2017. 11. ปราโมทย์์ ประสาทกุลุ , และปัทั มา ว่่าพัฒั นวงศ์.์ จุดุ เปลี่ย� นประชากรไทย.ใน สุรุ ียี ์พ์ ร พันั พึ่่ง� และมาลีี สัันภููวรรณ์์. จุุดเปลี่�ยนประชากร จุุดเปลี่�ยนสัังคมไทย. 13-22. กรุุงเทพฯ: สำ�ำ นัักพิมิ พ์ป์ ระชากรและสัังคม; 2554. 12. พจนานุกุ รมไทย [สืืบค้น้ 11ตุลุ าคม 2563]. จาก: https://พจนานุกุ รมไทย.com/42-1303- ความหมาย-สังั คม,%20สังั คม.html 13. ปราโมทย์์ ประสาทกุุล, บรรณาธิิการ. สถานการณ์ผ์ ู้้�สูงอายุไุ ทย พ.ศ.2559. นครปฐม: สถาบันั วิจิ ััยประชากรและสัังคม มหาวิทิ ยาลััยมหิิดล; 2560. 14. Dictionary [สืืบค้น้ 11ตุลุ าคม 2563]. จาก: https://dictionary.sanook.com/search/ dict-th-en-lexitron/ผู้้�สูงวัยั 15. ชมพูนู ุทุ พรหมภักั ดิ์์.� การเข้า้ สู่ส� ังั คมผู้้�สูงอายุขุ องประเทศไทย [สืืบค้น้ 5 กรกฎาคม 2561]. จาก: http://library.senate.go.th/document/Ext6078/6078440_0002.PDF 16. ยููเอ็็นเผยประชากรโลกใกล้้แตะหมื่�่นล้้านคนในอีีก 33 ปีี อิินเดีียจ่่อแซงจีีน ขึ้�้นอัันดัับ 1. มติิชนออนไลน์์. (22 มิิถุุนายน2560) [สืืบค้้น 5 กรกฎาคม 2561]. จาก: https://www.matichon.co.th/foreign/news_587481

เอกสารอ้้างอิงิ 17. เนตร หงษ์์ไกรเลิิศ และกุุลธิิดา จัันทร์์เจริิญ. การวิิจััยและพััฒนาข้้อเสนอเชิิงนโยบาย ในการดำำ�เนินิ งาน “ธนาคารเวลา” รายงานฉบับั สมบูรู ณ์.์ สำำ�นักั งานสนับั สนุนุ การพัฒั นา นโยบายสาธารณะเพื่่�อสุุขภาวะรองรัับสัังคมสููงวััย. 2561. 18. มูลู นิธิ ิสิ ถาบันั วิจิ ัยั และพัฒั นาผู้้�สูงอายุไุ ทย. สถานการณ์ผ์ ู้้�สูงอายุไุ ทย พ.ศ. 2551 [สืืบค้น้ 20 สิิงหาคม 2561]. จาก: http://thaitgri.org/?p=36158 19. ปัทั มา ว่่าพัฒั นวงศ์,์ ปราโมทย์์ ประสาทกุลุ และสุรุ ียี ์พ์ ร พันั พึ่่ง� , บรรณาธิกิ าร. การศึึกษา วิิเคราะห์์ผลกระทบเชิิงนโยบายต่่อการพััฒนาประเทศจากผลการคาดประมาณ ประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2583. 2556. จาก: www.ipsr.mahidol.ac.th/ ipsrbeta/FileUpload/PDF/Report-File-409.pdf 20. สำำ�นักั งานเขตภาษีเี จริญิ . รายงานสถิติ ิปิ ระชากรเขตภาษีเี จริญิ สำำ�นักั งานเขตภาษีเี จริญิ . (เอกสารอััดสำ�ำ เนา). 2561. 21. สำ�ำ นัักงานเขตภาษีีเจริิญ. จำ�ำ นวนและร้้อยละของประชากรชุุมชนเขตภาษีีเจริิญ แยกรายอายุุ ข้้อมูลู ณ วันั ที่่� 17 กรกฎาคม 2562 (เอกสารอัดั สำำ�เนา). 2562. 22. Minister hails Japan care scheme. BBC News. [cited 2010 October 30). Available from: https://www.bbc.com/news/uk-11657006 / 23. Kerry, M. History of the international timebank movement. 2018. Available from: https://www.archcare.org/community-resources/timebank/ history-timebank-movement

เอกสารอ้้างอิิง 24. TimeBanksUSA. Abouttimebanks.(n.d.). Availablefrom:https://timebanks.org/ timebanksusa/ 25. TimeBank Aotearoa New Zealand. 2018. Available from: http://timebanks.nz 26. กุุลธิิดา จัันทร์์เจริิญ และเนตร หงษ์์ไกรเลิิศ. บทสรุุปสำ�ำ หรัับผู้�้บริิหาร การวิิเคราะห์์ สถานการณ์ก์ ารเตรียี มการรองรับั สังั คมสูงู วัยั และข้อ้ เสนอเชิงิ นโยบายต่่อการดำ�ำ เนินิ งาน ธนาคารเวลา. เสนอเวทีีสมััชชาสุขุ ภาพแห่่งชาติคิ รั้ง� ที่่� 1; 2561. 27. สำ�ำ นักั งานก.พ.ร.หนังั สืือด่่วนที่่ส� ุดุ ที่่�นร1222/980ลงวันั ที่่�30กันั ยายน2563เรื่อ่� งขอเชิญิ ร่่วมงานพิิธีมี อบรางวััลเลิศิ รััฐ ประจำำ�ปีี 2563