26นักการเมืองถิ่นราชบุรี.

นกั การเมืองถน่ิ จงั หวดั ราชบรุ ี ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ภาคภูมิ ฤกขะเมธ, อโณทยั บุณยะบรู ณ์ ขอ้ มูลทางบรรณานกุ รมของส�ำนกั หอสมดุ แห่งชาติ National Library of Thailand Cataloging in Publication Data ภาคภูมิ ฤกขะเมธ นกั การเมืองถ่นิ จงั หวัดราชบุร.ี -- กรงุ เทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า, 2555. 200 หน้า. 1. นักการเมอื ง--ราชบุร.ี I. อโณทัย บณุ ยะบรู ณ,์ ผแู้ ต่งรว่ ม. I. ช่ือเรอ่ื ง. 923.2593 ISBN 978-974-449-662-1 รหสั สิง่ พิมพ์ของสถาบันพระปกเกลา้ สวพ.55-50-500.0 เลขมาตรฐานสากลประจำ� หนงั สือ 978-974-449-662-1 ราคา 245 บาท พมิ พ์คร้งั ท่ี 1 กันยายน 2555 จำ� นวนพมิ พ์ 500 เล่ม ลิขสิทธ์ิ สถาบันพระปกเกล้า ที่ปรกึ ษา ศาสตราจารย์ นรนิติ เศรษฐบตุ ร รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต รองศาสตราจารย์ ดร. ปรชี า หงษ์ไกรเลศิ รองศาสตราจารย์ พรชัย เทพปญั ญา ดร. ถวลิ วดี บุรีกลุ ผูแ้ ต่ง ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ภาคภมู ิ ฤกขะเมธ, อโณทยั บุณยะบูรณ์ ผู้ประสานงาน ณฏั ฐกาญจน์ ศกุ ลรัตนเมธี จัดพิมพโ์ ดย สถาบันพระปกเกล้า ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษาฯ อาคารบี ชัน้ 5 (โซนทศิ ใต้) เลขที่ 120 หมู่ 3 ถนนแจง้ วฒั นะ แขวงทุ่งสองหอ้ ง เขตหลักสี่ กรงุ เทพฯ 10210 โทรศพั ท์ 02-141-9607 โทรสาร 02-143-8177 http://www.kpi.ac.th พมิ พ์ท่ี บรษิ ัท ไบรท์ แอนด์ พริ้น จำ� กัด เลขที่ 12 ซ.ลาดพรา้ ววังหิน 43 ถ.ลาดพรา้ ว แขวง/เขตลาดพร้าว กรุงเทพฯ 10230 โทรศพั ท์ 0-2539-5008, 0-2539-5021 โทรสาร 0-2931-7020

นจักงั กหาวรดั เรมาือชงบถรุ น่ิ ี ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ภาคภมู ิ ฤกขะเมธ อโณทัย บณุ ยะบรู ณ์ สถาบนั พระปกเกลา้ อภินันทนาการ

ค�ำ นำ� ผูแ้ ตง่ งานวิจัยเรื่องนักการเมืองถิ่นจังหวัดราชบุรี ได้แสดงถึง ประวัติ แรงจูงใจ กลวิธีการหาเสียง และความสัมพันธ์ ของเครือข่ายของนักการเมืองท่ีได้รับการเลือกตั้งในจังหวัดราชบุรี การศึกษาดังกล่าวทำ�ให้เห็น วิวัฒนาการทางการเมืองอันจะนำ�ไปสู่ การวิเคราะห์การเมืองของจังหวัดราชบุรี ทั้งในด้านตัวบุคคลผู้สมัคร รบั เลอื กตง้ั กลวธิ กี ารหาเสยี ง เครอื ขา่ ยของนกั การเมอื งในระดบั ตา่ งๆ และพรรคการเมืองในจงั หวดั ราชบรุ ตี งั้ แต่ในอดีตจนถึงปัจจบุ นั งานวิจัยช้ินน้ีคงสำ�เร็จไม่ได้หากขาดผู้ให้ข้อมูลทุกท่านท่ีได้ ช่วยเหลืออนเุ คราะหข์ ้อมลู หรอื ชแ้ี นะแนวทาง ในการศกึ ษา ขอบคุณ ทกุ ทา่ นทเี่ ปน็ ก�ำ ลงั ใจในการงานวจิ ยั ชนิ้ นจ้ี นส�ำ เรจ็ ขอบคณุ ผใู้ หโ้ อกาส โดยเฉพาะสถาบันพระปกเกล้าท่ีสนับสนุนงบประมาณในการทำ�วิจัย ในคร้ังนี้ IV

อยา่ งไรก็ตาม หากผลงานที่ยงั มขี ้อผิดพลาดผ้วู จิ ัยยนิ ดรี บั คำ� แนะนำ�และคำ�ติชม เพื่อแก้ไขให้สมบูรณ์ยิ่งข้ึนในโอกาสต่อไปและ หวังว่าผลงานช้ินนี้คงเป็นประโยชน์ต่อนักการเมือง นักวิชาการ และ การพัฒนาการเมืองของจังหวัดราชบุรี ตลอดจนเป็นสารสนเทศท่ี ส�ำ คญั ตอ่ การพฒั นาองคค์ วามรดู้ า้ นการเมอื งการปกครองของประเทศ ตอ่ ไป ด้วยสำ�นึกต่อการปกครองระบอบประชาธปิ ไตย คณะผู้วิจยั V

บทคดั ยอ่ การส�ำ รวจเพอื่ ประมวลขอ้ มลู นกั การเมอื งถน่ิ ในพนื้ ทจี่ งั หวดั ราชบรุ ี มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ศกึ ษานกั การเมอื งถน่ิ ทเี่ คยเปน็ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภาท่ีได้รับการเลือกต้ังตั้งแต่ อดตี ถงึ ปจั จบุ นั โดยมงุ่ เนน้ การศกึ ษาภมู หิ ลงั รปู แบบความสมั พนั ธ์ เครอื ญาติ เครอื ขา่ ยนกั การเมอื ง วธิ กี ารหาเสยี ง ตลอดจนวเิ คราะหก์ ารเมอื ง ถ่ินจังหวดั ราชบรุ ี โดยเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู จากเอกสารหลกั ฐาน และการ สัมภาษณ์ โดยใชก้ ารศึกษาจากเอกสารและสมั ภาษณน์ กั การเมอื งและ ผเู้ กยี่ วขอ้ งกบั นกั การเมอื ง ตลอดจนสงั เกตการณใ์ นพนื้ ทปี่ ฏบิ ตั งิ านของ นักการเมืองถิ่นจงั หวัดราชบุรี ผลการศกึ ษาพบวา่ นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั ราชบรุ จี งั หวดั ราชบรุ ี สว่ นใหญม่ พี น้ื ฐานการศกึ ษา พน้ื ฐานครอบครวั และมบี คุ ลกิ ภาพนา่ เชอ่ื ถอื ทง้ั นอ้ี าจแบง่ เปน็ กลมุ่ ตา่ งๆ ตามพนื้ ทท่ี เ่ี คยแบง่ เขตเลอื กตง้ั และมกั ใช้เขตเดิมเป็นฐานเสียงหลักหรือแบ่งเป็นกลุ่มตระกูลเช่นตระกูลกล่ิน ประทุม ตระกูลไกรคปุ ต์ เป็นตน้ การเมอื งมีลกั ษณะทีย่ ึดถอื ตวั บุคคล มากกว่าพรรค พรรคการเมอื งไม่ได้รับความสำ�คัญเทา่ ใดนัก ฐานเสียง หลักส่วนใหญ่มาจากเครือข่ายนักการเมืองท้องถ่ินมีการช่วยเหลือ VI

เกอื้ กลู กนั อยา่ งแยกไมอ่ อก ส�ำ หรบั การหาเสยี งจะท�ำ ในระยะหนงึ่ กอ่ น ทจ่ี ะลงรบั สมคั รรบั เลอื กตงั้ ในระดบั การเมอื งถน่ิ และผสู้ มคั รมกั เคยไดร้ บั เลือกต้ังในการเมืองระดับท้องถ่ินหรือมีความสัมพันธ์กับนักการเมือง ท้องถ่ินมาก่อน โดยปัจจัยความสำ�เร็จมาจากการสร้างการรับรู้ถึงการ ท�ำ ผลงานทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ จงั หวดั รวมไปถงึ ความขยนั ในการลงพนื้ ท่ี พบปะ ออกปราศรยั กับประชาชน ส�ำ หรับสมาชกิ วฒุ สิ ภาผู้ทไี่ ดร้ ับการ เลอื กต้งั ทง้ั หมดมีคณุ สมบตั ดิ ที ้งั พ้ืนฐานการศึกษา พืน้ ฐานครอบครวั รวมไปถงึ ความประสบความสำ�เรจ็ ในวิชาชีพท่ผี ่านมา กลวธิ ใี นการหา เสยี งส่วนใหญ่ใช้วธิ คี ลา้ ยคลงึ กนั คอื มกี ารแจกใบปลิว ตดิ ป้ายหาเสียง การปราศยั ในพน้ื ทท่ี ง้ั ทเ่ี ปน็ ทางการและไมเ่ ปน็ ทางการ นกั การเมอื งถนิ่ จังหวดั ราชบรุ ีมักมกี ารย้ายพรรคการเมืองท่ีสังกดั บ่อยคร้ัง แนวโนม้ ทางการเมอื งของจงั หวดั ราชบรุ ี ยงั คงเปน็ เรอื่ งคาดเดา ไดย้ ากส�ำ หรบั พรรคการเมอื งทจ่ี ะเขา้ มามบี ทบาทในจงั หวดั ราชบรุ ี แต่ สำ�หรับตวั นักการเมืองถน่ิ ท่ยี งั คงได้รบั ความนิยมจากประชาชนกย็ งั คง เปน็ บคุ คลเดมิ หรอื ตระกลู เดมิ หากแตว่ า่ มกี ารสะดดุ ทางการเมอื งใดๆ เกดิ ขึ้น เชน่ การถูกเพกิ ถอนสทิ ธ์ิ การถกู สงั่ พกั การเลือกตัง้ อาจทำ�ให้ ตำ�แหนง่ ทางการเมืองในท้องถิ่นนนั้ ๆ อาจเปลี่ยนมือไป แนวโนม้ การ แข่งขันทางด้านตัวบุคคลน่าจะมีความหลากหลายมากข้ึน เนื่องจาก ปัจจุบนั เกดิ นกั การเมอื งใหมๆ่ ลงชงิ ต�ำ แหน่งมากข้ึน แตส่ ำ�หรับผจู้ ะได้ รบั เลอื กตงั้ นอกจากคณุ สมบตั ทิ พ่ี รอ้ ม ฐานะทม่ี นั่ คงจากทางครอบครวั แล้ว การมีเครือข่ายประชาชนในระดับท้องถ่ินถือเป็นฐานคะแนนที่ดี ในอนาคต การสร้างเครือข่ายและการสร้างทายาททางการเมืองก็เกิด ขึ้นชัดเจนในจังหวัดราชบุรี เช่น จากบิดา-บุตร สามี-ภรรยา ญาติพ่ี VII

นอ้ ง อย่างไรกต็ ามความขดั แย้งทางการเมอื งภายในตระกลู กอ็ าจเกิด ข้ึนได้ในกลุ่มเครือญาติของนักการเมอื งเอง เช่นเกิดการทะเลาะวิวาท ในการสง่ ตัวแทนลงสมคั รรับเลอื กตั้ง เช่น กล่มุ นายทวี ไกรคปุ ต์ ทำ�ให้ ภาพการเมอื งของจงั หวดั ราชบรุ ถี กู มองวา่ มกี ารตอ่ สชู้ ว่ งชงิ กนั มากเมอ่ื เปรยี บเทยี บกับในอดีตทผี่ า่ นมา VIII

Abstract The objective of survey for compiling the information of Ratcha buri’s local politicians is to study the former and present members of parliament and senators, particularly their background, political relations and networks, electoral campaign techniques, as well as analysis on the provincial politics. The study was conducted through compilation of documentary evidences, face-to-face interviews with the politicians and their relations, and observation on sites of their activities. According to the study, most of Ratchaburi’s local politicians are well-educated, good family background and reliable personality, segregated in several groups or family factions, for instance, “Klinpratum” and “Kraigupta” factions, using the same electoral districts as the bases for major votes. Ratchaburi local politics is mostly influenced by character and accomplishments of individual rather than influenced by the party. The party has little significance to voter choice. Majority of votes come from local IX

political networks where cooperation and favor are firmly strong. Electoral campaign is normally conducted during the certain period preceding an electoral application. Most of candidates used to be elected, or has relationship with a present local politician. Factors of success are based on creation of voters’ awareness on the benefit the province to gain as well as the use of their diligences in canvassing campaign. All elected senators are well-educated, good family background and accomplished in career. Candidates use the similar technique and media to catch attention of voters such as electoral leaflets, campaign posters, conducting informal and formal canvasses. The Ratchaburi’s local politicians are likely to shift from one to another political party often. Direction of Ratchaburi’s local politics is scarcely predictable for the political party to get involve taking a role of its local politics. People’s popularity always belongs to the same politicians or family faction. If there is political stumble that causes suspension or ban for election, the political position maybe acquired by others. Competition among individual candidates trends to be diverse due to more participation of the new politicians. Besides candidates’ qualification, wealth and family status, the existing networks with local people is significant for their future vote. Building up political networks and political ascendancy is obvious within Ratchaburi politics, e.g. from father to child, husband to wife, or relatives to X

relatives. However, political conflict can be occurred within the family factions. For instance, the recent dispute in selecting members to be candidate for election within “Mr. Thavee Kraigupta” faction is the conflict, causing Ratchaburi politics seen to be fiercely competitive, comparing to the past. XI

สารบญั ค�ำ น�ำ ผแู้ ต่ง หนา้ บทคัดยอ่ IV บทคดั ยอ่ ภาษาองั กฤษ VI IX บทที่ 1 บทนำ� : การศกึ ษานกั การเมืองถิ่น 1 และการเมืองถน่ิ จังหวดั ราชบุร ี เกรนิ่ น�ำ 1 ขอ้ มลู ทัว่ ไปเกย่ี วกบั จงั หวัดราชบุร ี 4 สภาพภมู ิศาสตร ์ 6 ทรัพยากร 13 ดา้ นเศรษฐกจิ 14 ด้านสงั คม 21 ประชากร 25 ดา้ นการเมืองและการปกครอง 27 บทที่ 2 ทบทวนเอกสาร งานวิจัยและทฤษฎที ่ีเก่ียวขอ้ ง : 35 บรบิ ทการเมอื ง การบรหิ ารกับการเลือกตั้ง 35 นกั การเมืองถ่นิ จังหวัดราชบุรี 35 แนวคิดเกีย่ วกบั ผนู้ ำ� ทฤษฎีวา่ ดว้ ยชนช้ันนำ� (Elitist theory) XII

แนวความคดิ ของทฤษฎชี นช้ันนำ� 37 ประเภทของชนชน้ั ผ้นู �ำ 39 ผนู้ ำ�เชิงเด่ียว 40 ผูน้ �ำ เชิงพหุ 41 แนวคิดการหาเสยี งเลอื กตั้ง 42 แนวคดิ พื้นฐานในการรณรงคห์ าเสยี งเลอื กตั้ง 42 แนวคดิ เกี่ยวกบั สามเขตยทุ ธศาสตร ์ 43 แนวความคดิ เก่ียวกบั การหาเสียงเลือกตงั้ 46 งานวิจยั ท่ีเก่ยี วขอ้ ง 49 บริบทการเมอื ง การบริหารกับการเลือกตง้ั 78 นกั การเมืองถ่นิ จังหวัดราชบรุ ี การเลือกตั้งสมาชกิ สภาผู้แทน คร้งั ท่ี 1 78 (วนั ที่ 15 พฤศจิกายน 2476) การเลือกตงั้ สมาชกิ สภาผู้แทน ครั้งท่ี 2 80 (วันที่ 7 พฤศจกิ ายน 2480) การเลอื กตง้ั สมาชิกสภาผแู้ ทน ครง้ั ท่ี 3 81 (วันที่ 12 พฤศจิกายน 2481) การเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทน ครั้งท่ี 4 81 (วันท่ี 6 มกราคม 2489) การเลอื กตัง้ สมาชกิ สภาผแู้ ทน ครั้งท่ี 5 83 (วันที่ 29 มกราคม 2491) การเลือกตง้ั สมาชกิ สภาผ้แู ทนราษฎร ครงั้ ท่ี 6 84 (วันท่ี 26 กมุ ภาพนั ธ์ 2495) การเลอื กต้งั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร คร้งั ท่ี 7 85 (วนั ท่ี 26 กมุ ภาพันธ์ 2500) การเลอื กตง้ั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร ครัง้ ที่ 8 86 (วันท่ี 15 ธนั วาคม 2500) XIII

การเลอื กต้งั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร ครง้ั ท่ี 9 87 (วนั ที่ 10 กุมภาพันธ์ 2512) การเลือกตง้ั สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 10 88 (วนั ท่ี 26 มกราคม 2518) การเลือกต้ังสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร ครง้ั ที่ 11 89 (วนั ท่ี 4 เมษายน 2519) การเลือกต้งั สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎร ครง้ั ท่ี 12 90 (วนั ที่ 22 เมษายน 2522) การเลอื กตั้งสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร ครั้งท่ี 13 91 (วนั ที่ 18 เมษายน 2526) การเลือกตั้งสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร ครง้ั ที่ 14 92 (วันที่ 27 กรกฎาคม 2529) การเลือกตั้งสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร ครง้ั ที่ 15 93 (วันที่ 24 กรกฎาคม 2531) การเลือกตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร ครั้งที่ 16 94 (วนั ที่ 22 มนี าคม 2535) การเลือกตง้ั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร ครั้งท่ี 17 95 (วันท่ี 13 กันยายน 2535) การเลอื กตง้ั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร คร้ังท่ี 18 97 (วันที่ 2 กรกฎาคม 2538) การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ครง้ั ที่ 19 98 (วันที่ 17 พฤศจิกายน 2539) การเลอื กตงั้ สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร ครั้งที่ 20 100 (วนั ที่ 6 มกราคม 2544) การเลือกตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร ครงั้ ที่ 21 102 (วันท่ี 6 กมุ ภาพันธ์ 2548) XIV

การเลอื กตง้ั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร ครง้ั ท่ี 22 103 (วันท่ี 2 เมษายน 2549) การเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร ครั้งท่ี 23 105 (23 ธนั วาคม 2550) บทที่ 3 นกั การเมอื งท้องถน่ิ จงั หวัดราชบรุ ี 109 นายกมิ เส็ง (โกศล) สนิ ธเุ สก 110 นายทองดี จนั ทรกูล 111 นายใย อุลิศ 112 นายเทยี ม ณ สงขลา 112 นายปฐม โพธแิ ก้ว 113 นายสมศกั ด์ิ สมบูรณ์ทรัพย์ 114 ร้อยเอกประลอง บูชา 116 นายจรูญ วฒั นากร 117 นายวินิจ วงั ตาล 119 นายทวชิ กลิ่นประทุม 122 ดร.นพิ นธ์ ศศิธร 125 ร.ต.ธรรมนญู ตณั ฑะเตมยี ์ 129 นายทวี ไกรคปุ ต์ 130 นายจิระ มงั คลรังษี 134 ร.ต.ท.เชาวริน ลทั ธศักดิศ์ ริ ิ 136 นายสรอรรถ กลนิ่ ประทุม 141 พ.อ.วินัย เจรญิ จนั ทร์ 144 นายขจรศกั ด์ิ จนิ ตานนท์ 145 นางสาวกสุ ุมา ศรสวุ รรณ 146 ดร.บุญมาก ศริ ิเนาวกุล 146 นายวิจัย วัฒนาประสทิ ธ์ิ 150 XV

นายวเิ ชษฐ์ เกษมทองศร ี 151 นายววิ ฒั น์ นิตกิ าญจนา 152 นางประไพพรรณ เส็งประเสรฐิ 153 นายบุญลอื ประเสรฐิ โสภา 155 นางกอบกลุ นพอมรบด ี 156 นางสาวปารีณา ไกรคปุ ต์ 159 นายวฒั นา มังคลรังษี 162 นางสาวปรีชญา ขำ�เจรญิ 163 นายมานิต นพอมรบด ี 165 นายสามารถ พิริยะปญั ญาพร 170 สมาชกิ วุฒิสภาจงั หวัดราชบรุ ี 172 นายนภนิ ทร ศรสี รรพางค์ 172 นายเกชา ศักดส์ิ มบูรณ์ 174 บทท่ี 4 การวเิ คราะหก์ ารเมืองถิน่ จังหวัดราชบรุ ี 175 เครือขา่ ยความสัมพนั ธข์ องนักการเมืองถน่ิ จังหวดั ราชบุรี 175 วิธกี ารและกลวิธใี นการหาเสยี ง 184 กลวธิ ีการหาเสยี งโดยทว่ั ไป 184 การลงพืน้ ที่ การติดปา้ ยประชาสมั พนั ธ ์ 186 และการปราศรัย การจดั ต้ังสำ�นักงานประสานงานให้ความช่วยเหลือ 187 และการใหก้ ารอุปถมั ภ์ชว่ ยเหลอื ในดา้ นต่างๆ ใช้ฐานเสียงของครอบครัว หรอื บารมขี องเครอื ขา่ ย 187 การสร้างภาพลักษณแ์ ละการอาศัยส่ือเพอ่ื น�ำ 188 เสนอจุดเดน่ เฉพาะบคุ คล พรรคการเมืองกับการเลอื กตั้งการเมอื งถิ่นจงั หวัดราชบรุ ี 189 บทสรปุ และข้อเสนอแนะ 199 XVI

บรรณานกุ รม 131 นามานกุ รม 211 ภาพนักการเมืองถน่ิ จงั หวดั ราชบรุ ี 215 สารบญั แผนภาพ แผนภาพที่ 1.1 แสดงแผนท่จี งั หวัดราชบรุ ี 8 4.1 แสดงเครอื ข่ายความสัมพันธข์ อง 179 นกั การเมอื งถนิ่ ในกลุ่มตระกลู กลนิ่ ประทมุ 4.2 แสดงเครอื ข่ายความสัมพนั ธข์ องนกั การเมอื ง 183 ถิ่นในตระกลู นพอมรวดี XVII



บ1ทท่ีการศกึ ษานกั การเมอื งท้องถ่ินและการเมืองถน่ิ จงั หวดั ราชบุรี การศกึ ษานักการเมืองถิ่น และการเมืองถิน่ จังหวัดราชบรุ ี เกร่ินนำ� การศกึ ษาการเมอื งไทยตง้ั แตอ่ ดตี ถงึ ปจั จบุ นั มกั สนใจศกึ ษา การเมอื งระดบั ชาตจิ นละเลยการศกึ ษาวเิ คราะหก์ ารเมอื ง ในจงั หวดั ตา่ งๆ อยา่ งเปน็ ระบบท�ำ ใหภ้ าพการเมอื งของประเทศยงั ขาด ความสมบรู ณ์ การเมืองถน่ิ และนกั การเมืองถ่นิ ซึ่งหมายถึงสมาชิกสภา ผแู้ ทนราษฎร และสมาชกิ วฒุ สิ ภาในพนื้ ทจี่ งั หวดั ตา่ งๆ ทมี่ าจากการเลอื ก ตั้งนับต้ังแต่การเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตยใน ปี พ.ศ.2475 มีลำ�ดบั การพัฒนาท่เี ปน็ คู่ขนานกับการเมืองของประเทศ ขณะท่ีความแตกต่างของภูมิศาสตร์ที่ตั้ง การผสมผสานของเชื้อชาติ เผา่ พนั ธ์ุ บรบิ ททางการเมอื ง เศรษฐกจิ สงั คม วฒั นธรรมและประวตั ศิ าสตร์ ของแตล่ ะจงั หวดั อาจเปน็ ความแตกตา่ งทเ่ี ปน็ เงอ่ื นไขส�ำ คญั ของการได้ รบั การเลอื กตง้ั เขา้ มาเปน็ ตวั แทนในฐานะสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรและ 1

นักการเมอื งถนิ่ จังหวดั ราชบรุ ี สมาชิกวุฒิสภา ข้อมูลเหล่าน้ีจะทำ�ให้ภาพการเมืองของประเทศเกิด ความชดั เจนรวมทงั้ เติมเต็มองคค์ วามรู้ที่ขาดหายไป จากท่ีกล่าวมาข้างต้นสะท้อนให้เห็นความสำ�คัญของการศึกษา การเมอื งถน่ิ ทคี่ วรมลี กั ษณะเฉพาะ แตกตา่ งและเปลย่ี นไปตามพนื้ ทข่ี น้ึ อยู่กับบริบทและช่วงเวลาบนพ้ืนฐานความเชื่อนี้เองทำ�ให้ผู้วิจัยในการ สนบั สนนุ ของสถาบนั พระปกเลา้ ศกึ ษานกั การเมอื งถนิ่ และการเมอื งถนิ่ ของแต่ละจังหวัด โดยเฉพาะจังหวัดราชบุรี ซึง่ เป็นจงั หวดั ชายแดนใน ภาคตะวนั ตกมสี มาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรทมี่ ชี อ่ื เสยี งเปน็ ทร่ี จู้ กั ไดแ้ ก่ นาย ทวชิ และนายสรอรรถ กล่นิ ประทมุ นายนพิ นธ์ ศศิธร นายทวี ไกรคุปต์ ร.ต.ท. เชาวรินทร์ ลทั ธศกั ด์ิศริ ิ และนายบญุ มาก ศริ ิเนาวกุล เปน็ ต้น หลายคนมชี อ่ื เสยี งและมฉี ายาทเ่ี ปน็ เอกลกั ษณจ์ นเปน็ ทร่ี จู้ กั ของบคุ คล ทวั่ ไปซงึ่ เปน็ เครอ่ื งยนื ยนั วา่ การศกึ ษานกั การเมอื งถน่ิ ของจงั หวดั ราชบรุ ี มีความน่าสนใจไมแ่ พจ้ ังหวดั อน่ื ๆ นอกจากน้ีในการเมืองของจังหวัด ราชบุรีเองในอดีตเคยเป็นสนามการเลือกต้ังท่ีพรรคชาติไทยได้รับ ชัยชนะและเคยเป็นพรรคท่ีโดดเด่นในจังหวัดต่อมาพรรคไทยรักไทย และกลุ่มการเมืองที่สังกัดพรรคประชาธิปัตย์ทำ�ให้พรรคชาติไทยกลาย เป็นพรรคทางเลือกกับผู้สมัคร นอกจากน้ีจังหวัดราชบุรียังมีการแบ่ง กลุ่มการเมืองอย่างชัดเจนท่ีมีความเชื่อมโยงกับการเมืองท้องถิ่นและ บางครง้ั มคี วามเชอ่ื มโยงกนั ในลกั ษณะครอื ญาติ ท�ำ ใหผ้ วู้ จิ ยั สนใจศกึ ษา การเมืองถิ่นของจังหวัดราชบุรีโดยจะศึกษาจากนักการเมืองที่เคยได้ รับการเลือกต้ังเพื่ออธิบายลักษณะและรูปแบบของความสัมพันธ์ของ เครอื ข่ายการเมือง กล่มุ ผลประโยชน์ ผู้สนับสนนุ ทางการเมือง ความ สัมพันธ์กับพรรคการเมืองและนักการเมืองแต่ละกลุ่มรวมทั้งวิธีการ หาเสยี งจนท�ำ ใหไ้ ดร้ บั การเลอื กตง้ั เพอ่ื เชอื่ มโยงภาพการเมอื งระดบั ชาติ 2

การศกึ ษานกั การเมอื งท้องถ่ินและการเมอื งถนิ่ จังหวัดราชบุรี การส�ำ รวจนกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั ราชบรุ คี รงั้ นมี้ งุ่ ศกึ ษาเรอื่ งราว ตา่ งๆ ของนกั การเมอื งตง้ั แตป่ ระวตั ิ ภมู หิ ลงั มลู เหตจุ งู ใจในการลงสมคั ร รับเลือกตั้ง เครือข่ายความสัมพันธ์กับนักการเมืองและบุคคลใน ท้องถิ่น กลวิธีการหาเสียง และบทบาทของสมาชิกสภาผู้แทนและ สมาชกิ วฒุ สิ ภาของของจงั หวดั ทงั้ ในระดบั จงั หวดั และระดบั ชาติ ส�ำ หรบั การเก็บรวบรวมข้อมูลน้ัน ผู้วิจัยได้อาศัยการศึกษาจากเอกสารท่ี เกย่ี วขอ้ งตา่ งๆ ไดแ้ ก่ หนงั สอื งานวจิ ยั และเนน้ การสมั ภาษณน์ กั การเมอื ง และบุคคลที่สามารถให้ข้อมูลท่ีเชื่อมโยงถึงนักการเมืองในพ้ืนท่ีใน ประเดน็ ทตี่ อ้ งการศกึ ษา ตามทก่ี ลา่ วมาขา้ งตน้ ผวู้ จิ ยั เหน็ วา่ การเมอื งถนิ่ ของจงั หวดั ตา่ งๆ มลี กั ษณะเปน็ พลวตั กลา่ วคอื มลี กั ษณะเปลยี่ นแปลง ในพ้ืนท่ีขึ้นอยู่กับบริบทและช่วงเวลาที่ทำ�ให้กิจกรรมทางการเมืองของ นักการเมืองหรือพฤติกรรมทางการเมืองของประชาชนในแต่ละพื้นท่ี แตกตา่ งกนั บนพน้ื ฐานความเชอ่ื นเ้ี องท�ำ ใหผ้ วู้ จิ ยั ในการสนบั สนนุ ของ สถาบันพระปกเกล้าศึกษานักการเมืองถ่ินและการเมืองถิ่นของแต่ละ จังหวัด แต่หากพิจารณาข้อมูลการเลือกตั้ง ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน จังหวัดราชบุรีมีนักการเมืองท่ีได้รับการเลือกต้ังเป็นสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎรท้ังสิ้น 31 คน เป็นวุฒิสมาชิก 5 คน และผู้เคยได้รับเลือกต้ัง ในการสมัครทั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสมาชิก จำ�นวน 1 คน ในจ�ำ นวนดงั กล่าวนน้ั สังกัดพรรคการเมอื ง 11 พรรค ได้แก่ พรรค เสรีมนงั คศลิ า พรรคสหประชาไทย พรรคธรรมสงั คม พรรคพลงั ธรรม พรรคชาตไิ ทย พรรคประชาธปิ ตั ย์ พรรคความหวงั ใหม่ พรรคชาตพิ ฒั นา พรรคไทยรักไทย พรรคพลังประชาชนและพรรคมัชฌิมาธิปไตย เม่ือ พจิ ารณาความตอ่ เนอ่ื งและความยาวนานแลว้ พรรคประชาธิปตั ยเ์ ป็น พรรคที่ได้รับเลือกต้ังจำ�นวนครั้งมากท่ีสุด ส่วนตระกูลท่ีได้รับเลือกตั้ง 3

นกั การเมืองถิน่ จังหวดั ราชบุรี มากทีส่ ุดคือ ตระกลู กลน่ิ ประทุม ตลอดจนทราบรูปแบบความสมั พนั ธ์ เครือญาติ เครือข่ายนักการเมือง กลุ่มผลประโยชน์ ผู้สนับสนุนทาง การเมอื ง ความสมั พนั ธ์กับพรรคการเมอื งและนกั การเมืองในจงั หวดั ราชบุรีรวมทั้งวิธีการหาเสียงจนทำ�ให้ได้รับการเลือกตั้ง โดยนักศึกษา นักการเมืองถิ่นที่เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกสภาท่ี ผา่ นกลไกการเลอื กตง้ั เพือ่ เช่อื มโยงภาพการเมอื งระดับชาติ ผู้วิจัยเห็นว่าการวิจัยน้ีจะเป็นประโยชน์อย่างมากที่จะทำ�ให้ผู้ อา่ นเขา้ ใจถงึ กลไกการเมอื งในจงั หวดั ราชบรุ มี าตง้ั แตม่ กี ารเลอื กตง้ั ทว่ั ไป คร้งั แรก จนถงึ ปัจจบุ นั และได้ทราบว่ามีนกั การเมืองทา่ นใดในจังหวดั ไดร้ บั ชยั ชนะในการเลอื กตงั้ ตลอดจนทราบสาเหตแุ ละปจั จยั สนบั สนนุ ทท่ี ำ�ใหช้ นะการเลือกตง้ั รวมท้งั ความส�ำ คญั ของกลุม่ ผลประโยชน์และ กลุม่ ที่ไมเ่ ปน็ ทางการเช่น ครอบครวั วงศาคณาญาติ ทมี่ ตี ่อการเมือง จงั หวดั ราชบรุ ี อาจกลา่ วไดว้ า่ วธิ วี ทิ ยาการศกึ ษานกั การเมอื งถนิ่ จงั หวดั ตามนนั้ เนน้ ไปทปี่ ระวตั ศิ าสตรน์ กั การเมอื งแตล่ ะรายแลว้ คอ่ ยวเิ คราะห์ การเมืองถ่ินในแต่ละประเด็น โดยเริ่มต้นศึกษาอัตชีวประวัติจาก เอกสาร-การสมั ภาษณโ์ ดยตรงและผทู้ เ่ี กยี่ วขอ้ งจากการเชอ่ื มโยงบคุ คล ตอ่ บคุ คล (Snowball technique) ตลอดจนการลงพน้ื ทเ่ี พอ่ื สงั เกตการณ์ ขอ้ มลู ท่ัวไปของจงั หวดั ราชบรุ ี จากหลักฐานทางโบราณคดีทำ�ให้สันนิษฐานว่าจังหวัดราชบุรี มีผคู้ นต้ังถิน่ ฐานอย่มู าต้งั แตย่ คุ หินกลาง อายปุ ระมาณ 10,000 ปมี า แลว้ และตง้ั เป็นเมือง ในพทุ ธศตวรรษที่ 12 ในสมัยทวาราวดี ทตี่ �ำ บล คบู วั อ�ำ เภอเมอื งราชบรุ คี รน้ั สมยั พทุ ธศตวรรษที่ 18 เมอื งราชบรุ ไี ดย้ า้ ย 4

การศกึ ษานักการเมืองทอ้ งถ่นิ และการเมอื งถิ่นจงั หวดั ราชบรุ ี มาตั้งอยบู่ ริเวณฝ่ังขวาของแม่น�ำ้ แมก่ ลอง ณ ทีต่ ้ังเมอื งในปจั จบุ ัน โดย มีพระปรางค์วัดมหาธาตุวรวิหาร เป็นประธานอยู่กลางเมือง ในตอน ปลายสมัยกรุงธนบุรี และตอนต้นสมัยรัตนโกสินทร์พระบาทสมเด็จ พระพุทธ-ยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) ได้ยกกองทัพมาต้ัง รับศึกพมา่ ในเขตจังหวัดราชบุรหี ลายครง้ั ตอ่ มา พ.ศ. 2360 ในสมยั พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลยั ไดโ้ ปรดเกลา้ ฯ ใหส้ รา้ งก�ำ แพง เมืองใหม่ทางฝั่งซ้ายของแมน่ �้ำ แมก่ ลอง อนั เปน็ ทีต่ ้ังกรมการทหารชา่ ง ในปัจจุบัน ด้วยเหตุผลในการรับศึกพม่าโดยย้ายเฉพาะท่ีทำ�การของ ทางราชการเท่านั้นส่วนประชาชนยังตั้งอาคารบ้านเรือนอยู่ที่เดิมทาง ฝงั่ ขวาของแม่น�ำ้ แมก่ ลอง(1) ต่อมาในปี พ.ศ. 2437 พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยู่ หวั ไดท้ รงเปลย่ี นการปกครองสว่ นภูมิภาคโดยรวมหวั เมอื งตา่ งๆ ทีอ่ ยู่ ใกล้ชดิ กนั ต้งั ขนึ้ เปน็ มณฑล และไดร้ วมเมอื งราชบุรี เมืองกาญจนบรุ ี เมอื งสมทุ รสงคราม เมอื งเพชรบรุ ี เมอื งปราณบรุ ี เมอื งประจวบครี ขี นั ธ์ รวม 6 เมอื ง ตั้งขึ้นเปน็ มณฑลราชบรุ ี ตั้งท่ีบัญชาการมณฑล ณ ทเ่ี มือง ราชบุรีทางฝั่งขวาของแม่นำ้�แม่กลอง (ปัจจุบันคือศาลากลางจังหวัด ราชบุรหี ลังเกา่ )(2) หลังจากนนั้ ใน พ.ศ. 2440 ไดย้ า้ ยท่ีบญั ชาการเมือง ราชบรุ ี จากฝงั่ ซา้ ย กลับมาตง้ั รวมอยูแ่ หง่ เดยี วกับศาลาว่าการมณฑล ราชบุรี ทางฝ่ังขวาของแมน่ �้ำ แมก่ ลอง จนถงึ พ.ศ. 2476 เมื่อไดม้ กี าร 1 ศาลากลางจงั หวดั ราชบุร,ี ขอ้ มูลพ้นื ฐานจังหวดั ราชบุรี [online], แหล่งทม่ี า www.ratchaburi.go.th/data/history.htm 2 สรปุ ขอ้ มลู พน้ื ฐานจงั หวดั ราชบรุ ี [online], แหลง่ ทม่ี าhttp://www.moc.go.th/ opscenter/rb/part1_marketinfo.htm 5

นกั การเมืองถิ่นจงั หวัดราชบุรี ยกเลกิ การปกครองแบบมณฑลทงั้ หมด มณฑลราชบรุ จี งึ ถกู ยกเลกิ และ คงฐานะเป็นจังหวัดราชบุรจี นถึงปัจจบุ นั (3) นอกจากราชบรุ จี ะมปี ระวตั ศิ าสตรท์ มี คี วามเปน็ มาอนั ยาวนาน แลว้ จงั หวดั ราชบรุ ยี งั มภี มู ศิ าสตร์ เศรษฐกจิ สงั คม การเมอื งการปกครอง และประชากรรวมท้งั ข้อมลู รายช่อื ของนักการเมืองถ่ินทง้ั สมาชิกสภา ผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภาที่มาจากการเลือกตั้งซ่ึงจะนำ�เสนอ ตามล�ำ ดบั ดังนี้ 1. สภาพภมู ิศาสตร์ จังหวัดราชบุรีต้ังอยู่ในพ้ืนท่ีภาคตะวันตกของประเทศไทยตาม การแบ่งเขตของภูมิศาสตร์ และอยู่ในพ้ืนที่ภาคกลางด้านตะวันตก ตามการแบง่ เขตการปกครองของกระทรวงมหาดไทย ระหว่างเส้นรงุ้ ท่ี 13 องศา 10 ลิปดาตะวันออก ถงึ 100 องศา 5 ลปิ ดาตะวนั ออก อยู่ หา่ งกรงุ เทพมหานครไปตามถนนสายเพชรเกษมหรอื ทางหลวงแผน่ ดนิ หมายเลข 4 ประมาณ 100 กโิ ลเมตร มแี มน่ �ำ้ แมก่ ลองซง่ึ เปน็ แมน่ �้ำ สาย หลักสำ�คญั ไหลผา่ น มคี วามยาวในเขตจงั หวดั ประมาณ 45 กโิ ลเมตร พ้นื ทโี่ ดยรวมประมาณ 5,196.372 ตารางกโิ ลเมตร หรอื 3.2 ลา้ นไร่ มอี าณาเขตตดิ ต่อ ดังนี้ 3 กลมุ่ งานขอ้ มลู สารสนเทศและการสอ่ื สาร ส�ำ นกั งานจงั หวดั ราชบรุ ี ศาลากลาง จงั หวดั ราชบรุ ,ี ขอ้ มลู ทว่ั ไปจงั หวดั ราชบรุ ี [online], แหลง่ ทม่ี า http://www.ratch- aburi.go.th/data/history/history.htm 6

การศกึ ษานกั การเมืองทอ้ งถ่นิ และการเมอื งถ่นิ จงั หวัดราชบรุ ี ทิศเหนอื ตดิ ตอ่ กบั อ�ำ เภอทา่ มว่ ง อ�ำ เภอทา่ มะกา อ�ำ เภอเมอื ง กาญจนบรุ ี จงั หวดั กาญจนบุรี ทิศใต ้ ติดตอ่ กบั อ�ำ เภอเขายอ้ ย จงั หวดั เพชรบุรี ทิศตะวันออก ตดิ ตอ่ กบั อ�ำ เภอสามพราน อ�ำ เภอเมอื งนครปฐม จงั หวดั นครปฐม อ�ำ เภอบา้ นแพว้ จงั หวดั สมทุ รสาคร อำ�เภอเมืองสมุทรสงครามอ�ำ เภออัมพวา จงั หวัด สมุทรสงคราม ทศิ ตะวันตก ตดิ ต่อกบั ตำ�บลบางยาคู อ�ำ เภอเมตตา จังหวัด ทะวาย ประเทศสหภาพพมา่ มีแนวชายแดนยาว ประมาณ 73 กิโลเมตร 7

นักการเมืองถ่ินจังหวดั ราชบุรี ภาพที่ 1 แสดงแผนทจ่ี งั หวัดราชบุรี (4) ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศของจงั หวดั ราชบรุ สี ามารถแบง่ ได้ 3 ลกั ษณะ คอื (5) ท่ีราบสูง ได้แก่ ชายแดนที่ติดต่อกับประเทศสหภาพพม่า มี เทือกเขาตะนาวศรีและภูเขาน้อยใหญ่สลับซับซ้อน ต้ังอยู่ในท้องท่ี 4 กลมุ่ งานขอ้ มลู สารสนเทศแลการส่ือสาร สำ�นกั งานจังหวดั ราชบุรี ศาลากลาง จังหวัดราชบรุ ี, แผนทจี่ ังหวดั ราชบรุ ี [online], แหลง่ ท่มี า http://www.ratchaburi. go.th/data/map2.htm 5 สรุปข้อมูลพน้ื ฐานจังหวัดราชบรุ ี [online], แหลง่ ทีม่ า http://www.moc. go.th/opscenter/rb/part1_marketinfo.htm 8

การศกึ ษานักการเมืองทอ้ งถนิ่ และการเมอื งถิน่ จังหวดั ราชบรุ ี อ�ำ เภอสวนผ้งึ อ�ำ เภอจอมบึง อ�ำ เภอปากท่อ และกงิ่ อ�ำ เภอบ้านคา ที่ราบลุ่ม ได้แก่ บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำ�แม่กลองมีความอุดม สมบูรณ์เหมาะสมกับการเพาะปลูกหรือประกอบอาชีพทางการ เกษตรกรรม ต้ังอยู่ในเขตท้องที่อำ�เภอเมืองราชบุรี อำ�เภอโพธาราม และอ�ำ เภอบ้านโปง่ ทร่ี าบต�่ำ ไดแ้ ก่ บรเิ วณตอนปลายของแมน่ �้ำ แมก่ ลอง พน้ื ทส่ี ว่ น ใหญ่เป็นที่ราบต่ำ�มีน้ำ�ข้ึนลงตลอดปี เพราะอิทธิพลน้ำ�ทะเลหนุนเข้า มาทางปากแม่น้ำ�แม่กลอง คลองดำ�เนินสะดวก และแม่น้ำ�อ้อมด้าน สมุทรสงคราม ต้ังอยู่ในเขตพ้ืนที่อำ�เภอบางแพ อำ�เภอวัดเพลง และ อำ�เภอด�ำ เนนิ สะดวก ซึ่งมคี คู ลองเช่ือมโยงถึงกันกว่า 200 คลอง 1.1 ลกั ษณะภูมิอากาศ ลักษณะภูมิอากาศจังหวัดราชบุรีต้ังอยู่ในเขตทำ�เลท่ีได้รับ อิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ แต่เนื่องจากมีเทือกเขาตะนาว ศรีกั้นอยู่ จึงทำ�ให้ได้รับลมมรสุมจากมหาสมุทรอินเดีย ไม่เต็มท่ีโดย เฉพาะอ�ำ เภอทต่ี ดิ กบั เทอื กเขาตะนาวศรี คอื อ�ำ เภอสวนผงึ้ และบางสว่ น ของอ�ำ เภอจอมบงึ จงึ มปี รมิ าณฝนตกนอ้ ย ฝนสว่ นใหญจ่ ะถกู พดั เลยไป ตกในแถบลุ่มแมน่ ำ้�แม่กลองและแควน้อยแควใหญ่ ปรมิ าณน้�ำ ฝนโดย เฉล่ีย 1,000 – 1,250 มลิ ลเิ มตรตอ่ ปี อุณหภมู เิ ฉล่ียประมาณ 27 องศา เซลเซยี ส ตามปกตฤิ ดฝู นจะเรม่ิ ตงั้ แตป่ ระมาณเดอื นพฤษภาคมถงึ เดอื น ตุลาคม ส่วนฤดูหนาวจะเริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคม และสำ�หรบั ฤดูรอ้ นจะเรม่ิ ตัง้ แต่เดอื นกุมภาพนั ธ์ถงึ เดือนเมษายน 9

นักการเมอื งถ่ินจงั หวดั ราชบรุ ี 1.2 แหลง่ นำ้�ธรรมชาติ แม่นำ้�แมก่ ลอง มตี ้นก�ำ เนดิ มาจากแควนอ้ ย แควใหญ่ ไหลมา บรรจบกันที่ตำ�บลปากแพรก อำ�เภอเมืองกาญจนบุรี กลายเป็นลำ�นำ้� สายใหญ่ไหลผา่ นอำ�เภอเมอื งกาญจนบรุ ี อำ�เภอทา่ ม่วง อำ�เภอท่าเรือ และอำ�เภอท่ามะกา เข้าสู่จังหวัดราชบุรีในท้องที่อำ�เภอบ้านโป่งไหล ผา่ นอำ�เภอโพธาราม อ�ำ เภอเมอื งราชบรุ ี อ�ำ เภอวัดเพลง และอำ�เภอ ดำ�เนินสะดวกและไหลเขา้ เขตอำ�เภออมั พวา จงั หวัดสมุทรสงคราม ไป ออกอ่าวไทย ความยาวของแม่นำ้�แม่กลองตลอดสายยาวประมาณ 130 กิโลเมตร ช่วงที่ผ่านจังหวัดราชบุรียาวประมาณ 45 กิโลเมตร (บางฉบับวา่ ยาวประมาณ 67 กิโลเมตร บางฉบบั ว่ายาวประมาณ 43 กโิ ลเมตร) ระดบั น�ำ้ ของแมน่ �ำ้ แมก่ ลองจะขนึ้ สงู สดุ ในชว่ งเดอื นสงิ หาคม – กันยายน และบางปีอาจสูงสุดอกี ช่วงหนง่ึ ในเดือนตลุ าคม หรอื เดอื น พฤศจิกายน ท้ังน้ีเน่ืองจากในช่วงเวลาดังกล่าวแถบลุ่มแม่นำ้�แม่กลอง ไดร้ บั อทิ ธพิ ายดุ เี ปรสชน่ั จากทะเลจนี ใต้ ฝนจากลมมรสมุ ตะวนั ตกเฉยี ง ใต้ บรเิ วณสองฝง่ั ของแมน่ �ำ้ แมก่ ลองมลี กั ษณะเปน็ ทรี่ าบลมุ่ ดนิ มคี วาม อุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การกสิกรรม ประชาชนในจังหวัดราชบุรีได้รับ ประโยชน์หลายทางจากแมน่ ้ำ�แมก่ ลอง ทง้ั เพ่อื การบริโภคใช้สอย การ กสธิ รรม การคมนาคมและการประมงนำ�้ จดื แม่น้ำ�ภาชี เป็นแม่น้ำ�สายสำ�คัญกำ�เนิดจากเทือกเขาตะนาว ศรี ประกอบด้วยลำ�ธารหลายสายทำ�ใหเ้ กิดแก่งส้มแมว นำ�้ ตกเกา้ โจน และธารน้ำ�ร้อนบอ่ คลงึ เป็นตน้ แมน่ ้�ำ สายนไ้ี หลหลอ่ เลี้ยงพื้นที่อ�ำ เภอ สวนผึ้งและอำ�เภอจอมบึงไปบรรจบกับลำ�นำ้�แควน้อยท่ีอำ�เภอเมือง กาญจนบุรี และไหลไปรวมกบั แควใหญ่เป็นแมน่ ้�ำ แมก่ ลอง ล�ำ นำ�้ สาย น้ีก่อให้เกิดประโยชน์ในการกสิกรรม การเลี้ยงสัตว์และการบริโภคแก่ 10

การศึกษานกั การเมืองทอ้ งถน่ิ และการเมอื งถิน่ จังหวัดราชบุรี ประชาชนสองฝ่ังน้ำ�อย่างมาก แต่เน่ืองจากแม่น้ำ�ภาชีเต็มไปด้วยแก่ง หินและมคี วามคดเค้ียว จึงไมส่ ามารถใช้เปน็ เสน้ ทางคมนาคมได้ คลองดำ�เนินสะดวก เปน็ คลองทข่ี ดุ เชือ่ มระหวา่ งแม่น�้ำ ท่าจนี กบั แมน่ �ำ้ แมก่ ลองขดุ ขน้ึ ในชว่ งรชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ - อยูห่ วั รัชกาลที่ 4 ราว พ.ศ.2409 – 2411 เนอ่ื งจากขณะนนั้ บริเวณทงุ่ ราบภาคกลางตอนใต้ที่ได้ขุดไว้แต่เดิมเกิดการต้ืนเขิน และขาดแคลน น้ำ�ยิ่งข้ึนทุกปีทำ�ให้การคมนาคมไม่สะดวก (ในสมัยน้ันการคมนาคม ทางน�ำ้ เป็นเส้นทางคมนาคมหลัก) และการเพาะปลูกทรุดโทรมลงเป็น ล�ำ ดบั จ�ำ เปน็ ตอ้ งไดร้ บั การแกไ้ ขบ�ำ รงุ ทางน�้ำ เหลา่ นน้ั ใหด้ ขี นึ้ พระบาท- สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 จึงได้ทรงพระกรุณา โปรดเกลา้ ฯ ใหข้ ดุ ซอ่ มคลองด�ำ เนนิ สะดวก ระหวา่ ง พ.ศ. 2446 – 2447 โดยใช้แรงงานจีน พร้อมทั้งโปรดให้จัดต้ังกรมกองขึ้นใน พ.ศ. 2446 เพ่ือให้ความรับผิดชอบดำ�เนินการขุดคลองในทุ่งราบภาคกลางตอนใต้ พร้อมท้ังสร้างประตูระบายน้ำ�ขึ้นในคลองท่ีแม่นำ้�บรรจบกันเพ่ือเปิด รับน้ำ�ในเวลาน้ำ�ขึ้นและปิดกั้นน้ำ�ในเวลานำ้�ลง คลองดำ�เนินสะดวก นอกจากจะเป็นประโยชน์ในการคมนาคมตามวัตถุประสงค์เดิมของ การขุดคลองนี้ขึ้นแล้วยังเป็นประโยชน์อย่างย่ิงในการเกษตรของชาว อำ�เภอด�ำ เนนิ สะดวก ห้วยท่ามะเกลือ อยู่ในเขตท้องที่ติดต่อระหว่างอำ�เภอเมือง ราชบรุ กี บั อำ�เภอปากทอ่ หว้ ยแมป่ ระจนั ตน้ น�ำ้ เกดิ จากเขายดื ในเทอื กเขาตะนาวศรี เปน็ แหลง่ นำ�้ ส�ำ คญั ในบรเิ วณหม่บู า้ นไทยประจัน อ�ำ เภอปากทอ่ ไหลลงสู่ แม่นำ้�ภาชแี ละแมน่ ้ำ�เพชรบุรี 11

นกั การเมอื งถ่นิ จังหวดั ราชบรุ ี 1.3 แหล่งน้ำ�ชลประทาน พ้ืนที่เขตโครงการชลประทานในจังหวัดราชบุรีท้ังหมดเป็นส่วน หนึ่งของโครงการชลประทานแม่กลองใหญ่ซ่ึงได้รับนำ้�จากเขื่อนวชิรา ลงกรณ์ จังหวัดกาญจนบุรี ระบบชลประทานมีคลองส่งน้ำ�ครอบคลุม พื้นที่กว่า 868,380 ไร่ ครอบคลุมพ้ืนที่ในจังหวัดราชบุรีประมาณ รอ้ ยละ 30 ของโครงการชลประทานท่สี ำ�คัญ ไดแ้ ก่ บริเวณพื้นที่ฝั่งซ้ายของแม่นำ้�แม่กลอง นับแต่คลอง ดำ�เนินสะดวกขึ้นไปท้ังหมด ได้แก่ พ้ืนที่อำ�เภอเมืองราชบุรี อำ�เภอ ดำ�เนินสะดวก อำ�เภอโพธาราม อำ�เภอบางแพ และอำ�เภอบ้านโป่ง รวมพื้นที่ท้ังหมด 521,180 ไร่ ประกอบด้วยโครงการส่งนำ้�ราชบุรี ฝั่งซ้าย โครงการนครชุม โครงการนครปฐม โครงการดำ�เนินสะดวก และโครงการกำ�แพงแสน บรเิ วณพน้ื ทฝี่ ง่ั ขวาของแมน่ �้ำ แมก่ ลอง ไดแ้ ก่ พนื้ ทบ่ี รเิ วณใกล้ ลมุ่ แมน่ �ำ้ แมก่ ลองฝงั่ ขวาในเขตอ�ำ เภอบา้ นโปง่ อ�ำ เภอโพธาราม อ�ำ เภอ เมอื งราชบรุ ี อ�ำ เภอวดั เพลง และอ�ำ เภอปากทอ่ ประกอบดว้ ยโครงการ ส่งน้ำ�และบำ�รุงรักษาท่ามะกา โครงการส่งน้ำ�และบำ�รุงรักษาราชบุรี ฝัง่ ขวารวมทั้งพน้ื ชลประทานประมาณ 347,200 ไร่ 1.4 แหล่งน้ำ�ใตด้ ินหรอื น้�ำ บาดาล น�้ำ ใตด้ นิ หรอื น�ำ้ บาดาลในเขตจงั หวดั ราชบรุ เี กดิ อยใู่ นชน้ั หนิ รว่ น และชน้ั หนิ แขง็ แหลง่ น�้ำ ใตด้ นิ ทเี่ กดิ อยใู่ นชน้ั หนิ รว่ นประกอบดว้ ยชนั้ น�ำ้ บาดาล 2 หนว่ ย ไดแ้ ก่ ชนั้ น�้ำ เจา้ พระยา (Qcp) เกดิ อยใู่ นบรเิ วณทร่ี าบลมุ่ น�้ำ หลากของแมน่ �้ำ แมก่ ลอง ครอบคลมุ พน้ื ทอ่ี ำ�เภอเมอื งราชบรุ ี อ�ำ เภอ บ้านโปง่ อำ�เภอบา้ นแพ อ�ำ เภอโพธาราม อ�ำ เภอปากทอ่ และอ�ำ เภอ 12

การศึกษานกั การเมอื งทอ้ งถน่ิ และการเมืองถิ่นจงั หวัดราชบรุ ี ดำ�เนินสะดวก ตะกอนนำ้�หลากที่ถูกพัดพามาสะสมตัวและรองรับอยู่ ข้างใตป้ ระกอบด้วย กรวด ทราย ดนิ เหนยี ว และดินปนทราย โดยชัน้ กรวดทรายซงึ่ เปน็ ชนั้ กกั เกบ็ น�้ำ ไว้ วางตวั แทรกสลบั อยกู่ บั ชน้ั ดนิ เหนยี ว หรือดินเหนียวปนทรายความหนาของช้ันกรวดทรายเพิ่มข้ึนตาม ความลึกและเอียงเทเล็กน้อยไปทางด้านทิศตะวันออก ช้ันน้ำ�ใต้ดิน บรเิ วณนี้แบง่ ออกเป็น 3 โซนใหญๆ่ คอื - โซนแรก ทร่ี ะดับความลึกประมาณ 50 เมตร ใหช้ ้นั น�้ำ กรอ่ ย ถงึ เคม็ - โซนท่สี อง ที่ระดับความลกึ ประมาณ 80 - 90 เมตร ใหช้ ัน้ นำ�้ กรอ่ ยถงึ เค็มเช่นเดยี วกับโซนแรก - โซนที่สาม เรมิ่ ตง้ั แตร่ ะดับความลกึ ประมาณ 120 เมตรลงไป ใหน้ ำ�้ จดื ปริมาณสูงกว่า 200 ลกู บาศกเ์ มตรต่อเซนติเมตร 2. ทรัพยากร จังหวดั ราชบุรีมปี า่ ไม้ทั้งส้ินประมาณ 3 ล้านไร่เศษ ไดถ้ กู บกุ รกุ ท�ำ ลายเรื่อยมาจนถึง พ.ศ. 2524 พ้นื ที่ป่าถกู บกุ รกุ ไปกว่ารอ้ ยละ 80 ปจั จุบันเหลอื พ้ืนทป่ี า่ ประมาณ 1,241,631.75 ไร่ หรอื เท่ากบั ร้อยละ 38.23 ของพน้ื ที่ทั้งจังหวดั พ้ืนท่ีปา่ สงวนมีจ�ำ นวน7 แหง่ เขตอนรุ กั ษ์ พนั ธุส์ ัตว์ปา่ จำ�นวน 1 แหง่ ป่าไม้ ในปี 2547 พื้นที่ป่าไม้ของจังหวัดราชบุรีมีจำ�นวน 1,037,993.75 ไร่ คิดเปน็ ร้อยละ 31.96 ของพืน้ ทีท่ งั้ หมดของจงั หวัด 13

นักการเมืองถน่ิ จังหวดั ราชบุรี ปจั จบุ นั หนว่ ยงานดา้ นการปา่ ไมไ้ ดพ้ ยายามทกุ วถิ ที างทจี่ ะเพมิ่ พนื้ ทป่ี า่ ของจังหวัดราชบรุ ี โดยมกี ารประกาศเปน็ เขตพ้นื ทปี่ ่าสงวน ป่าเตรียม การสงวน และเขตอนรุ ักษ์ แร่ธาตุ จังหวัดราชบุรีมีแร่สำ�คัญหลายชนิด ส่วนใหญ่มีอยู่ใน พนื้ ทอ่ี �ำ เภอสวนผง้ึ แถบเทอื กเขาตะนาวศรี อ�ำ เภอปากทอ่ และอ�ำ เภอ เมอื งราชบรุ ี ชนิดแรท่ ส่ี �ำ คญั ไดแ้ ก่ แรด่ ีบุก แร่ฟลอู อไรท์ แรค่ วอทซ์ แร่ เฟลสปาร์ แรฟ่ อสเฟต นอกจากนีย้ งั มีแร่ธาตุ หิน และดนิ ทีม่ ีคา่ อกี มาก เช่นทราย มอี ยทู่ ั่วไปในล�ำ น�้ำ แมก่ ลอง แถบทอ้ งท่อี �ำ เภอบ้านโปง่ และ อำ�เภอโพธาราม หิน มมี ากท่เี ขาถ้�ำ พระ เขาอซี า่ น เขากลอง อ�ำ เภอ ปากท่อ เขางู อำ�เภอเมืองราชบุรี และตำ�บลเขาขลุง อำ�เภอบ้านโป่ง ดนิ ลูกรัง มีมากท่บี รเิ วณเขากรวด และบา้ นหนองกระท่มุ อ�ำ เภอเมือง ราชบุรี ตำ�บลเขาชะงุ้ม ตำ�บลธรรมเสน อำ�เภอโพธาราม และตำ�บล เขาขลุง อำ�เภอบ้านโป่ง ดินเหนียว มีมากที่ตำ�บลหลุมดิน อำ�เภอ เมืองราชบุรี ใช้เป็นวัตถุดิบสำ�คัญในการป้ันโอ่งและผลิตภัณฑ์ดินเผา ประเภทต่างๆ 3. ด้านเศรษฐกิจ โครงสรา้ งเศรษฐกจิ รวมของจงั หวดั ราชบรุ ี โดยภาพรวมเศรษฐกจิ ของจังหวัดส่วนใหญ่อยู่ในภาคเกษตรกรรมประมาณ 75% กระจาย อยู่ท่ัวไปในทุกอำ�เภอ โดยเฉพาะอำ�เภอเมือง บ้านโป่ง บางแพ ดำ�เนินสะดวก วัดเพลง โพธาราม เป็นพ้ืนทางการเกษตรแถบทั้งสิ้น พชื เศรษฐกจิ ทส่ี �ำ คญั ของจงั หวดั ไดแ้ ก่ ขา้ ว มนั ส�ำ ปะหลงั ออ้ ย สบั ปะรด และมีสัตวเ์ ศรษฐกจิ ได้แก่ สกุ รมีชวี ติ และโคนม ซึ่ง สามารถทำ�รายได้ 14

การศึกษานักการเมืองท้องถน่ิ และการเมอื งถน่ิ จังหวัดราชบุรี เขา้ สจู่ งั หวดั ปลี ะหลายพนั ลา้ นบาท สว่ นในภาคอตุ สาหกรรมโดยเฉพาะ เครื่องปั้นดินเผา เช่น โอ่ง กระถาง การค้าและบริการ มีบทบาทอยู่ มากพอสมควร 3.1 การเกษตรกรรม จงั หวัดราชบุรีมพี ื้นที่ทัง้ หมด 5.16 ล้าน ไร่ ในปี 2546 เป็นพน้ื ทที่ ำ�การเกษตร 1.43 ล้านไร่ พ้นื ท่ที ำ�นา 0.33 ล้านไร่ พืน้ ทท่ี �ำ ไร่ 0.45 ลา้ นไร่ พ้นื ท่ไี ม้ผลไม้ยนื ตน้ พชื ผกั ไม้ดอกไม้ ประดับ 0.34 นอกนนั้ เป็นพน้ื ทีอ่ ่ืนๆ ได้แก่ที่ อยอู่ าศัย อุตสาหกรรม และท่ีสาธารณะ 0.84 ล้านไร่ มีครัวเรือนเกษตรกรแยกเป็นครัวเรือน เกษตรกรท่ีมีพื้นที่ถือครองการเกษตรจำ�นวน 74,867 ครัวเรือน และ เกษตรกรในพ้นื ท่อี ่ืนๆ จ�ำ นวน 52,978 ครัวเรือน ถือได้ว่าเป็นจังหวัดที่มีอาชีพทำ�การเกษตรเป็นหลัก มีแหล่ง น้ำ�ธรรมชาติ และการชลประทานเหมาะสมแก่การเกษตร พ้ืนท่ที ี่อุดม สมบูรณ์ได้แก่ อำ�เภอบ้านโป่ง อำ�เภอโพธาราม อำ�เภอเมืองอำ�เภอ ดำ�เนินสะดวก อำ�เภอบางแพ และอำ�เภอวัดเพลง การเกษตรกรรม ส�ำ คัญ ไดแ้ ก่ การกสกิ รรม ในปี 2546/2547 ของจงั หวัดราชบุรี การ กสิกรรม การทำ�นา ทำ�สวนเป็นอาชีพหลักของประชากรมากกว่า รอ้ ยละ 80 ของจังหวัดโดยพืชเศรษฐกิจทสี่ �ำ คญั ของจงั หวัด • ข้าว เป็นพืชเศรษฐกิจท่ีสำ�คัญสามารถทำ�รายได้ให้จังหวัดปี ละหลายพันล้านบาท และยังเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำ�คัญระดับประเทศ พ้ืนที่เพาะปลูกข้าวของจังหวัดมีประมาณ 480,000ไร่ แยกเป็นพ้ืนท่ี เพาะปลูกขา้ วนาปีและนาปรงั • มันสำ�ปะหลัง เป็นพืชเศรษฐกิจที่สำ�คัญของจังหวัด เช่น เดียวกัน พื้นท่ีเพาะปลูกปี 2547 จำ�นวน 83,010 ไร่ ผลผลิตรวม 233,587 ตนั พื้นท่ีและผลผลติ ลดลงรอ้ ยละ 20.94, 38.20 ตามลำ�ดับ 15

นกั การเมอื งถนิ่ จังหวดั ราชบรุ ี • อ้อย พ้นื ท่เี พาะปลูกปี 2547 จ�ำ นวน 189,460 ไร่ ผลผลติ รวม 879,788 ล้านตัน พ้ืนท่ีเพาะปลกู และผลผลิตรวม ลดลงร้อยละ 0.24, 44.40 ตามลำ�ดับ • สปั ปะรด พื้นท่เี พาะปลูกปี 2547 จ�ำ นวน 45,652 ไร่ ผลผลติ รวม 31,698 ตนั พ้ืนท่เี พาะปลกู เพม่ิ ขึ้นรอ้ ยละ 10.56 แตผ่ ลผลิตรวม ลดลงร้อยละ 68.42 เนื่องจากในช่วงหน้าร้อนอากาศร้อนจัดทำ�ให้ สับปะรดใหผ้ ลผลิตไม่ดเี ทา่ ท่ีควร 3.2 การปศุสัตว์ พ้ืนที่ส่วนใหญ่ของจังหวัดล้อมรอบไปด้วย ภูเขา เหมาะสำ�หรับเป็นแหล่งของปศุสัตว์ ประชากรจึงมีอาชีพด้าน การเลยี้ งปศสุ ตั วร์ องจากการทำ�การเกษตร สตั วเ์ ลยี้ งเศรษฐกิจทส่ี ำ�คญั ของจังหวัดได้แก่โคนมโคเนื้อ สุกร ไก่ และเป็ด รวมทั้งมีฟาร์ม เพาะเลี้ยงนับพันฟารม์ เนอ่ื งจากสภาวะแวดลอ้ มเออ้ื อ�ำ นวย แนวโน้ม การเล้ียงปศุสัตว์เพ่ิมข้ึนอย่างต่อเนื่อง มูลค่าการส่งออกสุกรนอกเขต จังหวัดประมาณหลายพนั ลา้ นบาท โคนม เลย้ี งกนั มากในท้องทอี่ �ำ เภอโพธาราม บา้ นโป่ง บางแพ ดำ�เนินสะดวก และบางส่วนของอำ�เภอจอมบึง อำ�เภอเมืองราชบุรี และอำ�เภอสวนผึ้ง โดยมีการรีดน้ำ�นมดิบส่งโรงงานนมสดหนองโพ ของสหกรณ์โคนมหนองโพราชบุรีจำ�กัดในพระบรมราชูปถัมภ์ อำ�เภอโพธาราม ปศุสัตว์เขาขลุงราชบุรี จำ�กัด อำ�เภอบ้านโป่งและ สหกรณ์ โคนมซอนตา้ จำ�กดั อ�ำ เภอจอมบงึ โคเนื้อ เลี้ยงกันมากในเขตอำ�เภอจอมบึง รองลงมาในอำ�เภอ เมอื ง และโพธาราม โดยตลาดหลักไดแ้ ก่กรุงเทพฯ 16

การศึกษานักการเมอื งท้องถ่ินและการเมืองถ่นิ จงั หวดั ราชบุรี สุกร กว่าร้อยละ 30 เลี้ยงกันมากในท้องท่ีอำ�เภอปากท่อ ปริมาณการเล้ียงเพ่มิ ขน้ึ รอ้ ยละ 31.07 เนอ่ื งจากในชว่ ง 3-4 ที่ผ่านมา กลมุ่ ผเู้ ลย้ี งไดข้ ยายฐานการเลย้ี งจากจงั หวดั นครปฐมมาเลย้ี งในจงั หวดั เพม่ิ ขน้ึ ไดม้ เี กษตรกรผเู้ ลย้ี งจากจงั หวดั ตา่ งๆ มาซอ้ื ลกู สกุ รขนุ และสกุ ร พันธจ์ ากจงั หวัดฯ เป็นจ�ำ นวนมาก เนอื่ งจากจงั หวดั มฟี ารม์ สกุ ร ทจี่ ด ทะเบยี นกบั กรมปศสุ ตั ว์ ไก่ เลย้ี งกนั มากในเขตอ�ำ เภอจอมบงึ โพธาราม และกง่ิ อ�ำ เภอบา้ นคา เปด็ เลยี้ งกนั มากในเขตอ�ำ เภอโพธารามกวา่ รอ้ ย ละ 60 รองลงมาในเขตอำ�เภอเมอื ง และบางแพ 3.3 การประมง จังหวัดราชบุรีไม่มีพื้นที่ติดชายฝั่งทะเล การ ประมงของจงั หวดั จงึ มแี ตก่ ารประมงน�้ำ จดื โดยจบั สตั วน์ �ำ้ จากแหลง่ น�ำ้ ธรรมชาติ และการขุดบ่อเลีย้ งปลา สตั ว์น้ำ�ที่สำ�คญั ได้แก่ กุ้งก้ามกราม ปลาดกุ ปลานิล ปลาช่อน ปลาตะเพียน และสตั วน์ ้�ำ อน่ื ๆ ซึ่งในอดตี ท่ีผ่านมาจังหวัดเคยเป็นที่อุดมสมบูรณ์ได้ด้วยสัตว์นำ้�นานาชนิด และ เปน็ การจบั สัตวน์ ำ�้ ในเชิงพาณิชย์ แต่ในปัจจุบนั กลายเปน็ การจบั เพื่อ การบรโิ ภคในครวั เรอื นเปน็ สว่ นใหญ่ เนอื่ งจากผลกระทบจากการพฒั นา ประเทศ ทสี่ ง่ ผลใหภ้ าวะสง่ิ แวดลอ้ มเสอื่ มเสยี ท�ำ ใหจ้ �ำ นวนสตั วน์ �้ำ ลดลง ประมงนำ�้ จดื มีพน้ื ท่ที ำ�การประมงน้ำ�จืดประมาณ 38,067 ไร่ จ�ำ นวน 9,141 บอ่ จำ�นวนครัวเรอื น 4,036 ครัวเรอื น ปริมาณผลผลิต รวม 13,062.57 ตัน มลู คา่ การผลติ 2,003.25 ลา้ นบาท สภาวะการทำ�ประมงนำ้�จืดจะพบในทุกอำ�เภอของจังหวัดและ พบมากในอำ�เภอบางแพ มีพื้นที่ ประมาณ 21,744 ไร่ คิดเป็นร้อย ละ 57.12 ของพ้ืนที่การผลิตด้านการประมงท้ังหมด โดยเฉพาะการ เพาะเล้ียงกุ้งก้ามกรามในอำ�เภอบางแพ มีแนวโน้มเพ่ิมขึ้นอย่างเน่ือง 17

นกั การเมอื งถิน่ จงั หวดั ราชบรุ ี เนอื่ งจากราคาทไี่ ดร้ บั ในปที ผี่ า่ นมาเปน็ เหตุ จงู ใจใหป้ ระชากรเพม่ิ พน้ื ที่ เพาะเล้ยี ง และไม่มปี ญั หาดา้ นราคา กอปรกบั มีการนำ�เอาเทคโนโลยี จากการเลี้ยงกุ้งทะเลมาปรบั ใชไ้ ด้ดี สามารถส่งผลผลติ ใหอ้ ัตราผลผลติ ตอ่ พืน้ ที่สงู ขนึ้ 3.4 การอุตสาหกรรมและเหมืองแร่ มีโรงงานอุตสาหกรรม จำ�นวน 1,087 แห่ง เงินลงทุน 79,771.334 ล้านบาท โรงงาน อุตสาหกรรม และทุนจดทะเบียนขยายตัวเพิ่มข้ึนร้อยละ 4.62 และ 2.81 ตามลำ�ดับ โดยเฉพาะในอตุ สาหกรรมขนาดกลางมีอตั ราการเพม่ิ ขึ้นในอัตราเพิ่มข้นึ ร้อยละ 9.14 มกี ารขอยื่นจดตงั้ โรงงานอตุ สาหกรรม เฉลยี่ เดือนละ 5-6 โรงงาน ตั้งกระจายอยู่ในเขตอำ�เภอบ้านโปง่ เมือง และโพธาราม สว่ นใหญเ่ ปน็ อตุ สาหกรรมประเภทอโลหะ อาหาร ขนสง่ การเกษตร และอุตสาหกรรมไม้และผลิตภัณฑ์จากไม้ เป็นโรงงาน อตุ สาหกรรมขนาดกลางมกี ารจา้ งงานไมเ่ กนิ 100 คน อยหู่ ลายโรงงาน และมโี รงงานขนาดเลก็ และโรงสขี นาดกลางและขนาดเลก็ อยนู่ บั สบิ แหง่ 3.4.1 การอุตสาหกรรม เปน็ ภาคการผลิตทเี่ ปน็ แหล่งรายไดท้ ี่ ส�ำ คญั ของจงั หวดั รองจากภาคการเกษตร โรงงานอตุ สาหกรรมทสี่ �ำ คญั ร้อยละ 35 ตั้งอยู่ในเขตอำ�เภอบ้านโป่ง รองลงมาอยู่ในเขตอำ�เภอ เมือง และอำ�เภอโพธาราม มีอุตสาหกรรมขนาดใหญ่และขนาดย่อม จังหวดั ราชบรุ ีอย่ใู กล้กรงุ เทพฯ มคี วามพร้อมดา้ นวตั ถุดิบ แรงงานและ สิ่งสาธารณปู โภค ตลอดจนมโี รงงานไฟฟ้าจำ�นวน 2 แห่ง การขยายตัว ของโรงงานเหน็ ได้ชดั เจน 18

การศึกษานักการเมืองท้องถ่นิ และการเมอื งถ่ินจงั หวดั ราชบรุ ี 3.4.2 การเหมืองแร่ จังหวัดราชบุรีมีการทำ�เหมืองแร่ในเขต อ�ำ เภอ สวนผง้ึ ปากท่อ จอมบงึ และอ�ำ เภอเมือง แร่ทพี่ บมหี ลายชนิด ทีส่ �ำ คญั ได้แก่ ดนิ หิน และแร่ทม่ี ีค่า เช่น ดบี ุก (Cassiterite) วลุ แฟรม (Wolframite) ฟลอู อไรต์ (Fluorite) พลวง (Stibnite) เฟลดส์ ปาร์ (Feldspar) ควอทซ์ (Quartz) หินปนู (Limestone) เปน็ ตน้ 3.5 การพาณชิ ยกรรมและบริการ 3.5.1 การพาณชิ ยกรรม ในปี 2547 มผี ปู้ ระกอบการซึง่ ย่ืนขอ จดทะเบียนนิติบุคคลประเภทต่างๆ จำ�นวน 218 ราย (ไม่รวมท่ีเลิก รบั มา โอนไป) มอี ตั ราการจดทะเบยี นเพิ่มข้นึ ร้อยละ 91.23 แยกเปน็ หา้ งหุ้นสว่ นจ�ำ กดั 117 ราย บริษทั จ�ำ กัด 89 ราย หา้ งหนุ้ ส่วนสามญั นิติบุคคล 1 ราย ธุรกิจท่ีขอจดทะเบียนส่วนใหญ่เป็นธุรกิจประเภท รบั เหมากอ่ สรา้ ง ธรุ กิจบรกิ าร ธรุ กจิ คา้ ปลีกทวั่ ไป จังหวัดราชบุรีมีผู้จดทะเบียนนิติบุคคลประกอบธุรกิจที่ยังคง อยู่ จำ�นวน 2,812 ราย โดยมผี ้ปู ระกอบธุรกจิ ห้างหุ้นสว่ นสามัญ 11 ราย ห้างหุ้นส่วนจำ�กัด 1,672 ราย และผู้ประกอบธุรกิจบริษัทจำ�กัด 1,129 ราย 3.5.2 การบริการ สถานบริการส่วนใหญ่ต้ังอยู่ในตัวเมืองเช่น เขตเทศบาล สุขาภิบาล โดยเฉพาะอำ�เภอบ้านโป่ง และอำ�เภอเมือง สถานบรกิ ารทสี่ �ำ คญั และมบี ทบาทดา้ นการทอ่ งเทยี่ ว ไดแ้ กโ่ รงแรมทพ่ี กั ภัตตาคารรา้ นอาหาร สถานบริการเริงรมย์ การบรกิ ารขนส่งและสถานี บรกิ ารนำ้�มนั เชือ้ เพลงิ 19

นกั การเมืองถิน่ จังหวัดราชบุรี นอกจากน้ี จงั หวดั ราชบรุ ี ยังมีโรงผลติ ไฟฟา้ จ�ำ นวน 1 โรง คอื บริษัทผลิตไฟฟ้าราชบุรี จำ�กัด ก่อตั้งข้ึนเม่ือวันที่ 20 มีนาคม 2543 โดยมีบริษัทผลิตไฟฟ้าราชบุรีโฮลด้ิงจำ�กัด (มหาชน) เป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ บริษัทผลิตไฟฟ้าราชบุรี ทำ�ธุรกิจผลิตไฟฟ้าขายให้กับการไฟฟ้าฝ่าย ผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) โรงไฟฟ้าราชบุรี ตั้งอยู่บนพื้นท่ี 2,289 ไร่ คลอบคลุม 3 อำ�เภอ คือ อ�ำ เภอเมอื ง ด�ำ เนนิ สะดวก และโพธาราม ส�ำ หรบั โรงไฟฟา้ ราชบรุ เี ปน็ โรงไฟฟา้ ทต่ี งั้ ขนึ้ ตามมตคิ ณะ รฐั มนตรี เมอ่ื วันท่ี 26 มนี าคม 2539 ภายในโครงการจะประกอบด้วยโรงไฟฟา้ พลัง ความร้อน 2 เคร่ือง กำ�ลังผลิตรวม 1,470 เมกะวัตต์ และโรงไฟฟ้า พลังความร้อนรว่ ม 3 ชุด กำ�ลังผลิตรวม 2,175 เมกะวตั ต์ โดยใช้ กา๊ ซ ธรรมชาติจากแหลง่ ยาดานา และเยตากุน สหภาพเมียนมาร์ เป็นเชอ้ื เพลงิ หลกั นอกจากนบ้ี รษิ ทั ผลติ ไฟฟา้ ราชบรุ โี ฮลดง้ิ จ�ำ กดั (มหาชน) ได้ ศกึ ษาความเปน็ ไปไดโ้ ครงการผลติ ไฟฟา้ จากกา๊ ซเผาทง้ิ ในกระบวนการ ผลิตนำ�้ มนั ดบิ ท่ีแหล่งปิโตรเลยี มสิริกิติ์ (s1) ของบรษิ ัท ปตท.สย.สยาม จ�ำ กดั ซงึ่ เปน็ บริษัทในเครอื ปตท.สผ. เปน็ โครงการหนึง่ ในแผนลงทนุ โรงไฟฟ้าพลังทดแทน ซึ่งรัฐกำ�หนดให้โรงไฟฟ้าแห่งใหม่จะต้องมีการ ผลติ ไฟฟา้ จากพลงั งานทดแทนในสดั สว่ น 5% ของกำ�ลงั การผลติ ไฟฟา้ ใหม่ โดยราชบุรีฯ มีพ้นื ที่เหลอื เพยี งพอท่จี ะสร้างโรงไฟฟา้ ไอพพี ีใหม่ ขนาด 700 เมกะวัตต์ จะเห็นได้ว่าสภาพทางด้านเศรษฐกิจของชาวจังหวัดราชบุรี คอ่ นขา้ งหลากหลายและมคี วามมนั่ คงทางเศรษฐกจิ อยา่ งมาก เนอื่ งจาก ท�ำ เลของจงั หวดั เออ้ื ตอ่ การท�ำ เหมอื งแร่ การท�ำ ปศสุ ตั ว์ การประมง รวม ไปถงึ ยงั มแี หลง่ ทรพั ยากรอน่ื ๆ อกี หลายดา้ นทท่ี �ำ ใหช้ าวจงั หวดั ราชบรุ ี มอี าชีพ และมคี วามม่ังคัง่ 20

การศกึ ษานกั การเมอื งท้องถิน่ และการเมืองถ่ินจังหวัดราชบรุ ี 4. ดา้ นสังคม ดา้ นสงั คมของจงั หวดั ราชบรุ คี อ่ นขา้ งหลากหลาย เพราะภายใน จังหวัดมีหลายชนเผ่า หลายเชื้อชาติ โดยคนไทยภาคกลางพ้ืนถิ่นที่ จงั หวดั ราชบรุ เี หน็ เดน่ ชดั ทช่ี มุ ชนบา้ นโพหกั ต�ำ บลโพหกั อ�ำ เภอบางแพ คนที่รู้จักโพหักรวมท้ังคนโพหักด้ังเดิมต่างยอมรับว่าคนโพหักเป็นไทย แท้สังเกตได้จากสำ�เนียงภาษาที่แปลกกว่าท้องถิ่นอ่ืนในจังหวัดราชบุรี เชน่ ใชค้ ำ�น�ำ หน้าชอื่ ผู้หญงิ ว่า “ออ” อาทิ ออแดง ออนุ่มเป็นตน้ “ชาวไทยจนี ” ชาวไทยเช้อื สายจนี เปน็ กล่มุ ชนทีม่ ีบทบาททาง เศรษฐกจิ ของเมอื งราชบุรอี ย่างมาก G.William Skinner ผศู้ กึ ษาเรื่อง ราวของชาวจีนในประเทศไทยระบุว่าในปี พ.ศ.2450 ตรงกับรัชสมัย ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี 5 เป็นช่วงท่ี ชาวจีนอพยพเข้ามายังดินแดนประเทศไทยมากที่สุด ชาวจีนท่ีอพยพ เข้ามาสามารถแยกออกเป็น 5 กลุ่มตามสำ�เนียงการพูดได้แก่ ชาว จีนกลุ่มแต้จิ๋ว จีนแคะ ไหหลำ� กวางตุ้ง และฮกเกี้ยน ชาวจีนเหล่านี้ กระจัดกระจายกันอยู่ในเขตอำ�เภอเมืองราชบุรี อำ�เภอดำ�เนินสะดวก อ�ำ เภอบ้านโปง่ และอำ�เภอโพธาราม “ชาวไทยวน” ชาวยวนมีถิ่นฐานเดิมอยู่ทางแถบอาณาจักร ลา้ นนาดนิ แดนทางตอนเหนอื ของประเทศไทย ในรชั สมยั ของพระบาท สมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราช รชั กาลที่ 1 ทรงมพี ระบญั ชา ให้กองทัพกรมหลวงเทพหริรักษ์กองทัพเมืองเวียงจันทร์ พร้อมด้วย กองทพั เมอื งล้านนา ยกขึ้นไปตีเมืองเชยี งแสนในปี พ.ศ. 2347 ขณะ น้ันเมืองเชียงแสนถูกพม่ายึดไว้ เมื่อยึดเมืองเชียงแสนได้และไล่ตีทัพ พมา่ แตกไปแล้วกองทัพจากกรงุ เทพฯ กไ็ ดร้ ื้อก�ำ แพงเผาบ้านเมืองแล้ว กวาดครวั ชาวเมืองราว 23,000 คนเศษ อพยพลงมาทางใต้ แบ่งครวั 21

นักการเมอื งถิ่นจงั หวัดราชบรุ ี ออกเปน็ 5 สว่ น สว่ นหนงึ่ ใหอ้ ยทู่ เ่ี ชยี งใหม่ สว่ นหนงึ่ อยเู่ มอื งนครล�ำ ปาง สว่ นหนึ่งอยู่ทีเ่ มืองน่าน สว่ นหน่ึงอยู่ทเี่ มอื งเวยี งจนั ทร์ ส่วนสดุ ท้ายพา ลงมากรงุ เทพฯ พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราช โปรด ใหไ้ ปตั้ง บา้ นเรอื นอยู่ทีส่ ระบุรีบ้าง ราชบุรีบา้ ง ชาวยวนทมี่ าตง้ั ถนิ่ ฐานอยทู่ เ่ี มอื งราชบรุ นี นั้ พากนั ตง้ั บา้ นเรอื น บรเิ วณรมิ ฝง่ั ขวาของแมน่ �้ำ แมก่ ลอง หา่ งจากเมอื งราชบรุ ปี จั จบุ นั ไปทาง ทิศตะวันออกประมาณ 2 กิโลเมตร เรียกว่าบ้าน ไร่นที ต่อมามีการ ขยายครวั เรือนออกไปจากท่ีเดมิ อีกหลายพ้ืนที่ อาทิ ต�ำ บลคูบัว ตำ�บล ดอนตะโก ตำ�บลอา่ งทอง ตำ�บลเจดียห์ ัก ตำ�บลหินกอง ตำ�บลดอนแร่ ฯลฯ อ�ำ เภอเมอื งราชบรุ ี ต�ำ บลหนองโพ ต�ำ บลบางกระโด ฯลฯ อ�ำ เภอ โพธาราม และตำ�บลหนองปลาหมอ อำ�เภอบา้ นโปง่ เปน็ ต้น “ชาวไทยมอญ” ชาวมอญอพยพเข้าสู่ประเทศไทย มีปรากฏ เป็นหลักฐานคร้ังแรกเมื่อ พ.ศ. 2127 หลังจากสมเด็จพระนเรศวร มหาราชทรงประกาศอสิ รภาพทเี่ มอื งแครง ครง้ั นนั้ พระมหาเถรคนั ฉอ่ ง กับพระยาเกียรติ พระยารามได้พาสมคั รพรรคพวกชาวมอญตามเสดจ็ กลับมากรุงศรีอยุธยา เป็นจำ�นวนมาก หลังจากนั้นก็มีการอพยพต่อ มาอีกหลายคร้ังทั้งในสมัยอยุธยาและสมัยรัตนโกสินทร์ ชาวมอญ ในจังหวัดราชบุรีตั้งถิ่นฐานบริเวณสองฝ่ังแม่นำ้�แม่กลองในเขตอำ�เภอ โพธาราม และอ�ำ เภอบา้ นโป่ง “ชาวไทยกะเหรี่ยง” ชาวไทยกะเหร่ียงในจังหวัดราชบุรีตั้ง ถ่ินฐานอยู่บริเวณชายแดนใกล้เทือกเขาตะนาวศรี มีผู้สันนิษฐานว่า กะเหรย่ี งกลมุ่ ราชบรุ ี เพชรบรุ ี และประจวบครี ขี นั ธ์ นา่ จะอพยพโยกยา้ ย มาจากเมอื งทวายในพมา่ ชาวกะเหร่ยี งรุ่นเกา่ ท่ีอย่ใู นตำ�บลสวนผึ้งเลา่ ต่อกนั มาวา่ ราว 200 ปีเศษ ถกู พมา่ รุกรานจึงพากันอพยพข้ามเทือก 22

การศึกษานกั การเมอื งทอ้ งถิ่นและการเมืองถิ่นจังหวัดราชบุรี เขาตะนาวศรีเข้าชายแดนไทยทางอำ�เภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี แลว้ แยกยา้ ยกนั ไปอยทู่ จี่ งั หวดั ราชบรุ ี อพยพมาอยทู่ บ่ี า้ นเกา่ กะเหรย่ี ง และบ้านหนองกะเหร่ียง (บ้านหนองนกกระเรียน) แล้วโยกย้ายต่อมา ทางตะวันตกจนถึงลำ�น้ำ�ภาชีต้ังบ้านเรือนอยู่ในอำ�เภอสวนผึ้งและกิ่ง บ้านคา กระจายอยู่ในต�ำ บลสวนผ้ึง ตำ�บลบา้ นบึง ต�ำ บลบ้านคา และ ตำ�บลตะนาวศรี นอกจากน้ยี ังมตี �ำ บลยางหกั อำ�เภอปากท่ออีกดว้ ย “ชาวไทยลาวโซง่ ” ชาวลาวโซง่ มถี น่ิ ฐานเดมิ อยบู่ รเิ วณกง่ึ กลาง ระหว่างญวนกับอาณาจักรหลวงพระบาง ซึ่งทำ�สงครามรุกรานกันอยู่ เปน็ ประจ�ำ ชาวลาวโซง่ จงึ ตอ้ งอพยพโยกยา้ ยถน่ิ ฐานเพอื่ หนภี ยั สงคราม บางกลมุ่ โยกยา้ ยไปอยู่ในถิ่นญวน บางกลุ่มย้ายเขา้ ไปอยู่ในอาณาจกั ร หลวงพระบาง ทั้งไปเองโดยสมัครในและถูกกวาดต้อนไป รวมท้ังการ อพยพเขา้ มายงั ดนิ แดนประเทศไทยดว้ ย ลาวโซง่ ทเี่ ขา้ มายงั ประเทศไทย ในสมยั กรงุ ธนบรุ ี สมเดจ็ พระเจา้ ตากสนิ มหาราชโปรดฯ ใหต้ งั้ บา้ นเรอื น อยทู่ จ่ี งั หวดั เพชรบรุ ตี อ่ มาในรชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระนง่ั เกลา้ เจา้ อยู่ หวั รชั กาลท่ี 3 ไดโ้ ปรดฯ ใหช้ าวลาวโซง่ ทอ่ี พยพเขา้ มาใหมต่ ง้ั หลกั แหลง่ ทีบ่ ้านหนองปรง อำ�เภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี ภายหลังเม่ือจ�ำ นวน ประชากรเพ่ิมมากข้ึน ชาวลาวโซ่งจึงพากันอพยพโยกย้ายไป ตั้งหลัก แหลง่ ในพนื้ ทใี่ กลเ้ คยี งและขยายออกไป สว่ นหนง่ึ เขา้ มาตง้ั หลกั แหลง่ ใน จงั หวัดราชบรุ ี ทบี่ า้ นตลาดควาย อ�ำ เภอจอมบงึ บ้านดอนคลงั บา้ นบัว งาม บ้านโคกตับเป็ด อ�ำ เภอด�ำ เนนิ สะดวก บ้านดอนคา บา้ นตากแดด บา้ นดอนพรหม อำ�เภอบางแพ และทบี่ า้ นเขา ภูทอง อ�ำ เภอปากทอ่ “ชาวไทยลาวต้ี” ชาวไทยลาวตี้หรือชาวไทยลาวเวียง เป็น กล่มุ คนที่มีเชือ้ สายลาวจากเมืองเวยี งจนั ทน์ สาธารณรัฐประชาธิปไตย ประชาชนลาว เข้ามาตั้งถิ่นฐานในเมืองราชบุรีตั้งแต่สมัยธนบุรีเร่ือย 23

นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวัดราชบุรี มา จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์โดยต้ังถ่ินฐานบริเวณท่ีห่างจากฝั่งแม่นำ้� แม่กลองด้านทิศตะวันออก ราว 2 กิโลเมตร ที่เขาแร้ง อำ�เภอเมือง ราชบรุ ี บา้ นฆอ้ ง บา้ นบอ่ มะกรดู บา้ นเลอื ก บา้ นสงิ ห์ บา้ นก�ำ แพงเหนอื บ้านกำ�แพงใต้ บ้านดอนทราย บ้านหนองรี บ้านบางลาน ในอำ�เภอ โพธาราม บา้ นดอนเสลา บ้านหนองปลาดกุ บา้ นหนองอ้อ บ้านฆ้อง นอ้ ย ในอ�ำ เภอบา้ นโปง่ นอกจากนย้ี งั มอี กี กลมุ่ ทอ่ี �ำ เภอจอมบงึ ในเขต บ้านนาสมอ บ้านสูงเนนิ บ้านท�ำ เนยี บ บา้ นเกาะ บ้านหนองบา้ นเก่า บ้านวังมะเด่อื เปน็ ต้น “ชาวไทยเขมร” ชาวเขมรลาวเดิมเป็นช่ือเรียกประชากรกลุ่ม หน่ึงของจังหวัดราชบุรีที่ไม่มีเอกสารหลักฐานใดๆ กล่าวถึงถิ่นกำ�เนิด เดมิ และสาเหตขุ องการอพยพครวั เขา้ มาอยใู่ นจงั หวดั ราชบรุ แี ละจงั หวดั ใกล้เคียง นอกจากคำ�บอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่บางคนว่า ถูกกวาดต้อน มาจากทางเหนอื ปจั จบุ นั ชาวเขมรลาวเดมิ ตงั้ บา้ นเรอื นกระจดั กระจาย ในหลายทอ้ งทข่ี องจงั หวดั ไดแ้ ก่ ในทอ้ งทบี่ างสว่ นของต�ำ บลคงุ้ กระถนิ และตำ�บลคุ้งน้�ำ วน เขตอ�ำ เภอเมอื งราชบรุ ี อำ�เภอปากทอ่ ทีต่ �ำ บลวดั งานงาม หมู่ 3 บ้านกอไผ่ ตำ�บลบอ่ กระดาน ทบี่ า้ นบ่อตะคร้อ บา้ นหัว ถนน และบางส่วนของตำ�บล ดอนทราย ทห่ี มบู่ ้านหนองจอก อำ�เภอ วัดเพลง ที่ตำ�บลวัดเพลงบริเวณวัดศรัทธาราษฎร์ บ้านบางนางสูญ ตำ�บลเกาะศาลพระท่ีบ้านคลองขนอน คลองพะเนาว์ บ้านโคกพริก อ�ำ เภอบางแพ ทตี่ �ำ บลหวั โพ บา้ นดอนมะขามเทศ ต�ำ บลวงั เยน็ ทบี่ า้ น เตาอฐิ บ้านหนองมว่ ง ต�ำ บลวัดแก้ว ทบี่ า้ นเสาธง บ้านทำ�นบ ตำ�บล บางแพ ท่ีบา้ นทา่ ราบ ฯลฯ อย่างไรก็ตามในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ (ฉบับ หอสมุดแห่งชาติ) ก็ได้กล่าวถึงการกวาดต้อนเขมรจากเมืองโพธิสัตว์ 24

การศกึ ษานกั การเมอื งท้องถิ่นและการเมืองถิ่นจังหวดั ราชบุรี เสียมราฐและพระตะบองมาไวท้ ี่ราชบรุ ี เขมรเหล่านไี้ มใ่ ช่เขมรลาวเดิม เพราะมีภาษาพูดท่ีแตกต่างกัน เขมรกลุ่มนี้ใช้ภาษาพูดเช่นเดียวกับ เขมรในประเทศกมั พชู า และตงั้ บา้ นเรอื นอยสู่ องฝงั่ แมน่ �ำ้ แมก่ ลองดา้ น ตะวนั ออกของเมอื งราชบรุ ี เชน่ ทบี่ ้าน พงสวาย บ้านคลองแค บ้าน คุ้งกระถิน บ้านคุ้งน้ำ�วน บ้านอู่เรือ บ้านรากขาม บ้านห้วยหมู และ บ้านเด่นกระต่าย เขตอำ�เภอเมืองราชบุรีบ้านสมถะ ตำ�บลบางโตนด บา้ นสนามชัย ต�ำ บลเจด็ เสมียน อำ�เภอโพธาราม และอำ�เภอปากท่อ ท่ีบ้าน โคกพระ ตำ�บลปากท่อ ตำ�บลหนองกระทุ่ม ท่ีบ้านหนองกระ ทุ่มฯลฯ จะเห็นได้ว่าจังหวัดราชบุรีประกอบด้วยชนเผ่าหลายเชื้อชาติ อาศัยอยู่รวมกันมีความแตกต่างกันด้านวัฒนธรรมแต่ก็ไม่ได้ทำ�ให้เกิด ความขัดแย้ง เพราะลักษณะสังคมดังกล่าวเป็นสังคมที่เอ้ือเฟ้ือเกื้อกูล กนั โดยโครงสรา้ งของประชากร จงั หวดั ราชบรุ เี ปน็ จงั หวดั หนงึ่ ทม่ี สี ภาพ แบบชนบท ประชากรกระจายทั่วไปในเขตเมืองและชนบท จะอยู่กัน อย่างครอบครัวใหญ่ ลกั ษณะการต้ังบ้านเรอื นจะกระจดั กระจายอยใู่ น บรเิ วณรอบๆ ชานเมอื ง ประชากรสว่ นใหญเ่ ปน็ ชาวไทยดง้ั เดมิ เชอื้ สาย จีน มอญ ละวา้ ลาว และกะเหร่ียง ซึง่ ปจั จุบนั ผสมกลมกลนื กลายเป็น ชาวราชบุรี อาทิ ชาวรามัญอยู่หนาแนน่ ในเขตอำ�เภอบ้านโป่ง อำ�เภอ โพธาราม ในขณะทชี่ าวลาวจะอยู่มากในอ�ำ เภอจอมบงึ เปน็ ตน้ ถงึ แม้ ประชากรดั้งเดิมจะหลายเช้ือชาติแต่ก็มีศาสนาเป็นแกนกลางในการ รวมตวั กนั ทางสงั คมและวฒั นธรรมประเพณขี องชนบางกลมุ่ ยงั คงมอี ยู่ อัตราการเพม่ิ ของประชากรคอ่ นข้างสงู อย่างตอ่ เนอ่ื ง ประชากร จังหวัดราชบุรีมีจำ�นวนประชากร ณ เดือนมกราคม 2552 25

นักการเมอื งถ่ินจังหวดั ราชบรุ ี จำ�นวน 837,383 คน จ�ำ แนกเปน็ ชาย 409,527 คน หญิง 427,856 คน จ�ำ นวนครวั เรือน 257,251 ครวั เรือน รายละเอยี ดดังตารางท่ี 1 ตารางท่ี 1 แสดงการจำ�แนกประชากรของจังหวัดราชบุร(ี 6) อ�ำ เภอ ประชากร ประชากร ประชากร ครัวเรอื น (ชาย) (หญิง) ทง้ั หมด 37,086 14,556 เมอื งราชบรุ ี 57,903 59,103 117,006 10,634 18,926 จอมบึง 25,791 26,015 51,806 28,644 5,428 สวนผึง้ 17,968 16,277 34,245 22,401 14,436 ด�ำ เนินสะดวก 36,015 38,815 74,830 2,900 7,561 บ้านโปง่ 45,165 48,722 93,887 บางแพ 8,600 9,251 17,851 โพธาราม 37,230 39,467 76,697 ปากทอ่ 23,729 24,804 48,533 วดั เพลง 5,125 5,500 10,625 บ้านคา 12,382 11,600 23,982 ที่มา : สำ�นักบริหารการทะเบยี น กรมการปกครอง www.dopa.go.th (ข้อมูล ณ เดือนมกราคม 2552) 6 ส�ำ นกั บรหิ ารการทะเบยี น กรมการปกครอง www.dopa.go.th 26

การศกึ ษานกั การเมืองทอ้ งถิ่นและการเมืองถ่ินจงั หวดั ราชบุรี 5. ด้านการเมอื งและการปกครอง 5.1 การปกครอง จังหวัดราชบุรี แบ่งการปกครองเป็น 9 อำ�เภอ และ 1 กิ่ง อ�ำ เภอ104 ต�ำ บล ต�ำ บล 971 หมบู่ า้ น ประกอบดว้ ยอ�ำ เภอตา่ งๆ ดงั น้ี อำ�เภอเมืองราชบุรี อำ�เภอบ้านโป่ง อำ�เภอโพธาราม อำ�เภอปากท่อ อำ�เภอจอมบึง อำ�เภอดำ�เนินสะดวก อำ�เภอวัดเพลง อำ�เภอสวนผึ้ง และก่ิงอำ�เภอบ้านคา สำ�หรับการปกครองส่วนท้องถ่ินประกอบด้วย องค์การบรหิ ารสว่ นจังหวัด 1 แหง่ เทศบาล 23 แห่ง และองค์การ บริหารส่วนตำ�บล 88 แหง่ สถิตจำ�นวนประชากรจังหวัดราชบุรี มีจำ�นวน ครัวเรือน 227,547 ครัวเรือน มีประชากรทั้งสิ้น จ�ำ นวน 844,702 คนแบง่ เปน็ ชาย 415,356 คน เป็นหญิง 429,346 คน ประชากรที่อย่อู าศยั ในเขต เทศบาลมจี �ำ นวน 232,358 คนหรอื รอ้ ยละ 27.5 และนอกเขตเทศบาล จ�ำ นวน 612,344 คน หรอื รอ้ ยละ 72.5 ประชากรสว่ นใหญร่ อ้ ยละ 97.9 นบั ถือศาสนาพุทธ ร้อยละ 1.8 นับถือ ศาสนาคริสต์ และรอ้ ยละ 0.3 นบั ถือศาสนาอิสลาม เมื่อพิจารณาข้อมูลการ แบ่งการการปกครองของจังหวัดเป็น 2 รูปแบบหลักได้แก่ การปกครองส่วนภูมิภาค และการปกครองส่วน ท้องถ่นิ โดยมรี ายละเอยี ด ดังน้ี 27

นกั การเมืองถ่นิ จังหวัดราชบรุ ี ตารางท่ี 2 แสดงการแบง่ การปกครองของจังหวดั ราชบรุ (ี 7) ล�ำ ดบั อำ�เภอ พ้ืนที่ ตำ�บล หมูบ่ า้ น เทศบาล ตร.กม.) (แห่ง) (แหง่ ) (แห่ง) 1. เมอื งราชบรุ ี 418.48 22 165 4 2. จอมบึง 864.55 3. สวนผงึ้ 903.262 6 91 2 4. ดำ�เนนิ สะดวก 184.744 7 38 2 5. บา้ นโปง่ 292.865 13 88 2 6. บางแพ 141.235 15 151 5 7. โพธาราม 392.096 7 45 2 8. ปากท่อ 774.646 19 122 6 9. วัดเพลง 40.873 12 86 1 10. บา้ นคา 906.326 3 29 1 3 40 0 ทีม่ า : ที่ท�ำ การปกครองจงั หวัดราชบรุ ี (ขอ้ มูล ณ เดอื นสงิ หาคม 2549) 5.2 ด้านการเมือง จังหวัดราชบุรีมีการเลือกต้ังวุฒิสมาชิกตามรัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทยพุทธศักราชปี 2540 และรัฐธรรมนูญแห่งราช อาณาจกั รไทยพุทธศกั ราช 2550 จ�ำ นวน 3 คร้งั มีผู้ได้รับการเลือกตงั้ 7 ทท่ี �ำ การปกครองจังหวัดราชบรุ ี, 2549 28

การศึกษานักการเมืองท้องถ่ินและการเมอื งถน่ิ จงั หวดั ราชบรุ ี รวมสน้ิ 5 คนรายละเอียด ดังตารางที่ 3 ตารางท่ี 3 แสดงรายชือ่ สมาชกิ วุฒสิ ภา ท่ีมาจากการเลือกต้งั ของจงั หวดั ราชบรุ (ี 8) การเลือกตัง้ ชอื่ -สกุล ช่วงเวลาด�ำ รงตำ�แหนง่ (ได้รบั เลอื กคร้ังที่) คร้ังที ่ 1 1. ร.ต.ท.เชาวริน ลัทธศักดศ์ิ ริ ิ 4 ม.ี ค.2543 ถึง 3 ม.ี ค.2549 1 2. นายนภินทร ศรีสรรพางค์ 1 2 1. นายวนั ชัย ธรี ะสัตยกลุ 19 มี.ค.2549 ถึง สนิ้ สุดเมอื่ มีการ 1 2. นายโกเมศ แดงทองด ี รฐั ประหารและ 1 3. นายเกชา ศักด์สิ มบรู ณ์ ยกเลกิ รัฐธรรมนญู 1 แห่งราชอาณา จักรไทยพุทธศกั ราช 2540 3 นายเกชา ศกั ด์สิ มบูรณ์ 2 ม.ี ค.2551 ถึง ปัจจุบนั 1 นอกจากนจ้ี งั หวดั ราชบรุ ไี ดจ้ ดั ใหม้ กี ารเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทน ราษฎรจ�ำ นวน 23 ครง้ั มผี ไู้ ดร้ บั การเลอื กตง้ั ดงั รายละเอยี ดในตารางท่ี 4 8 ข้อมูลจากส�ำ นักงานคณะกรรมการการเลอื กต้ังจังหวดั ราชบุร ี 29

นกั การเมอื งถ่ินจังหวัดราชบุรี ตารางที่ 4 แสดงรายชือ่ สมาชกิ สภาผู้แทน ราษฎรจังหวัดราชบุร(ี 9) คร้งั ท่ ี วนั ที ่ ช่ือ-สกุล พรรค - 1 15 พฤศจกิ ายน 2476 นายกิมเสง็ (โกศล) สินธุเสก - - 2 7 พฤศจิกายน 2480 นายกมิ เสง็ (โกศล) สินธเุ สก เสรมี นังคศิลา 3 12 พฤศจิกายน 2481 นายทองด จนั ทรกลู เสรมี นังคศิลา เสรมี นงั คศลิ า 4 6 มกราคม 2489 นายใย อุลิศ เสรมี นงั คศิลา เสรมี นงั คศลิ า นายเทยี ม ณ สงขลา เสรีมนงั คศิลา เสรีมนังคศลิ า 5 29 มกราคม 2491 นายปฐมโพธิแกว้ เสรมี นงั คศิลา เสรีมนงั คศิลา 6 26 กุมภาพันธ์ 2495 นายสมศกั ดิ์ สมบูรณ์ทรพั ย์ ประชาธปิ ัตย์ เสรีมนังคศิลา นายเทยี ม ณ สงขลา อสิ ระ 7 26 กุมภาพนั ธ์ 2500 นายสมศักดิ์ สมบูรณ์ทรพั ย์ อิสระ สหประชาไทย นายเทียม ณ สงขลา นายปฐม โพธิแก้ว 8 15 ธนั วาคม 2500 นายสมศักดิ์ สมบูรณท์ รพั ย์ รอ้ ยเอกประลอง บชู า นายปฐม โพธแิ ก้ว 9 10 กุมภาพันธ์ 2512 นายจรญู วฒั นากร นายวนิ จิ วงั ตาล นายทวิช กล่นิ ประทมุ 9 สำ�นักงานเลขาธกิ ารรัฐสภา. หนงั สือ 67 ปี สมาชิกรัฐสภาไทย พ.ศ.2575-2542. และสำ�นักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรและสำ�นักงานคณะกรรมการการเลือก ตงั้ จงั หวัดราชบุร ี 30

การศกึ ษานกั การเมืองทอ้ งถ่ินและการเมืองถ่นิ จังหวัดราชบุรี คร้งั ที่ วันที ่ ช่อื -สกลุ พรรค เสรมี นงั คศลิ า 10 26 มกราคม 2518 นายสมศกั ด์ิ สมบูรณ์ทรัพย์ ธรรมสังคม นายวินจิ วังตาล อิสระ ธรรมสังคม นายจรญู วัฒนากร พลงั ธรรม ธรรมสังคม นายนิพนธ์ ศศิธร อสิ ระ 11 4 เมษายน 2519 ร.ต.ธรรมนญู ตณั ฑะเตมยี ์ ชาติไทย ประชาธิปตั ย์ นายนิพนธ์ ศศธิ ร อสิ ระ ชาตไิ ทย นายจรูญ วัฒนากร ประชาธปิ ัตย์ ชาตไิ ทย นายทวชิ กลน่ิ ประทุม ประชาธิปัตย์ ชาติไทย 12 22 เมษายน 2522 นายทวี ไกรคปุ ต์ ชาตไิ ทย ชาตไิ ทย นายจรญู วฒั นากร ชาติไทย ประชาธิปตั ย์ นายจริ ะ มงั คลรังษ ี ชาตไิ ทย ชาติไทย ร.ต.ท. เชาวรนิ ลทั ธศกั ด์ศิ ริ ิ 13 18 เมษายน 2526 นายจิระ มงั คลรังษ ี นายทวี ไกรคุปต์ ร.ต.ท. เชาวริน ลทั ธศักด์ศิ ิร ิ นายจรญู วัฒนากร 14 27 กรกฎาคม 2529 นายสรอรรถ กลน่ิ ประทมุ นายจิระ มังคลรังษี นายทวี ไกรคุปต์ นายทวชิ กลิ่นประทมุ ร.ต.ท. เชาวรนิ ลทั ธศกั ด์ิศริ ิ 31