30นักการเมืองถิ่นยะลา

นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั ยะลา “เนื่องจากมีคนเห็นว่าผมมีฐานะดี มีเพื่อนมากและพรรคพวก เยอะ เหมาะที่จะลงสมคั ร ส.ส. มีคนไปทาบทามหลายคน ผมปฏเิ สธ ตลอด เลยมบี างคนไปหาแมย่ ายผม พอ่ แมผ่ มเองเสยี ไปนานแลว้ แรกๆ แม่ยายไมใ่ ห้ลง พอเขาพดู มากๆ เขา้ แม่ยายกร็ ับปาก เขาวา่ ให้ผมลง ผมกบ็ อกแม่ยายวา่ ยังไมล่ ง แม่ยายไปรับปากแทน ผมบอกวา่ ผมไม่ลง นะ ผมอยากอยู่สบายๆ เขาไปหาภรรยาผมอกี ภรรยาผมหลงกลเลย รับปากว่าใหผ้ มลงสมคั ร ผมเลยตอ้ งลงสมคั รรับเลือกตั้ง” สอดคล้องกับการให้สัมภาษณ์ของกลุ่มหัวคะแนนนาย วันมูหะมดั นอร์ ท่บี อกวา่ ”พวกเราเห็นว่า เป๊าะจิแม (เปาะจิ เป็นภาษามลายูหมายถึงผู้ อาวโุ สมคี วามหมายคลา้ ยลงุ นา้ อา แตไ่ มใ่ ชญ่ าต-ิ แมเปน็ ชอ่ื เรยี กสน้ั ๆ ของช่อื ทางศาสนาของนายไพศาล ทม่ี ชี ือ่ วา่ อับดลุ เราะหม์ าน-ผู้วิจยั ) ไม่มีปัญหาทางการเงิน มีฐานะข้ันเศรษฐีของยะลาและมีฐานเสียงใน หมผู่ นู้ ำ�ศาสนามาก คงจะมาชว่ ยอาจารยว์ นั นอรไ์ ดบ้ า้ ง จงึ ไปทาบทาม แตเ่ ปาะจิแมไมเ่ อาทา่ เดียว เลยเปล่ียนเกมไปหาแมย่ าย ซึ่งเปาะจแิ ม เกรงใจกไ็ ม่สำ�เรจ็ จนต้องไปหาเมยี จึงสำ�เรจ็ ” (นาแว กรียอ, สัมภาษณ์) ความต้องการทีจ่ ะดึงนายไพศาล มาร่วมทีมกบั นายวันมหู ะมดั นอร์ในสมัยนั้น เพราะคณะทำ�งานพิจารณาเห็นว่าการแข่งขันระหว่าง ผสู้ มคั รและพรรคการเมอื งครง้ั นคี้ งรนุ แรงมากกวา่ ครงั้ กอ่ นๆ เนอ่ื งจาก พรรคประชาธปิ ตั ยก์ เ็ พง่ิ ไดส้ .ส.เปน็ สมยั แรก คงจะไมย่ อมแพง้ า่ ยๆ อกี ทั้งพรรคการเมอื งตา่ งๆ คงจะใช้ทนุ มากกวา่ เดิม การได้ทนุ สว่ นตัวของ 138

การเมืองถ่ินและนกั การเมืองถิน่ จังหวัดยะลา นายไพศาล มาชว่ ยเฉลยี่ คา่ ใชจ้ า่ ยกจ็ ะทำ�ใหก้ ารทำ�งานการเมอื งสะดวก และกวา้ งมากขึน้ การเลือกตั้งครั้งน้ีนับว่ามีการใช้เงินเป็นจำ�นวนมากอย่างก้าว กระโดด นับเป็นครั้งแรกท่ีมีการใช้เงินเป็นจำ�นวนมากใน 3 จังหวัด ชายแดนภาคใต้ เพราะนอกจากจะมีการต่อสู้กันอย่างรุนแรงระหว่าง ผู้เคยลงสมัครที่ต่างก็ไม่ยอมแพ้กันแล้ว ยังมีพรรคการเมืองทุนหนา ที่มีทหารคณะ รสช. อยู่เบ้ืองหลังเข้าร่วมส่งผู้สมัครด้วย พรรคความ หวังใหม่แม้ว่าจะเป็นพรรคท่ีมีชื่อเสียงใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ เพราะโครงการฮารบั ปนั บารูของพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ หัวหนา้ พรรค ต้ังแต่ครั้งยังเป็นผู้บัญชาการทหารบกก็ตาม แต่ประชาชนจำ�นวนไม่ นอ้ ยก็ยงั คดิ วา่ เป็นพรรคทหารเหมือนกนั ผู้สมคั รคงตอ้ งไดร้ ับเงนิ มาก เหมือนพรรคทหารของ รสช. ดังนั้นผู้สมัครของพรรคความหวังใหม่ จำ�เป็นต้องนำ�เงนิ มาใช้จ่ายในพืน้ ท่ีเลอื กตั้งไมแ่ ตกตา่ งจากพรรคทหาร ของรสช.ดว้ ย ถงึ แมว้ า่ พรรคความหวงั ใหมใ่ หเ้ งนิ ทนุ สนบั สนนุ แกผ่ สู้ มคั รใน 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใตม้ ากกวา่ พรรคใดๆ ในอดตี แตเ่ มอ่ื มกี ระแสตามท่ี กลา่ วขา้ งตน้ เงนิ จงึ มบี ทบาทและความจำ�เปน็ สงู ยงิ่ คณะเตรยี มการการ เลอื กตง้ั ของนายวนั มหู ะมดั นอร์ จงึ หาผสู้ มคั รรว่ มทมี ทต่ี อ้ งมคี ณุ สมบตั ิ อยา่ งน้อย 2 ประการ ประการแรก การเป็นผมู้ ีฐานเสียงใหม่ท่ีแตกต่าง จากนายวันมูหะมัดนอร์ ประการทสี่ อง ซึง่ จำ�เป็นอยา่ งย่งิ คือ การเป็น ผมู้ ฐี านะทางการเงนิ สูง กลยทุ ธใ์ นการหาเสียง นายไพศาล ได้ยอมรบั วา่ “การหาเสยี ง ไม่ยากเพราะในยะลาชื่อเสียงของอาจารย์วันนอร์ดีอยู่แล้ว เม่ือผม ลงสมัครอยู่กับอาจารย์ผมก็มีโอกาสดีได้เป็น ส.ส.“ แต่เนื่องจากนาย 139

นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั ยะลา ไพศาล เปน็ คนทพี่ ดู เกง่ ทง้ั ภาษาไทยและภาษามลายู นอกจากวธิ เี ขา้ ถงึ ประชาชนดว้ ยการพบปะผคู้ นตามรอยของนายวนั มหู ะมดั นอรแ์ ลว้ เขา ยงั ใชว้ ิธีการปราศรยั ยอ่ ยตามทตี่ า่ งๆ ตามนายวันมหู ะมัดนอรด์ ้วย อีก ทง้ั นายไพศาลมคี วามสามารถทางภาษาถงึ 4 ภาษา นอกจากภาษาไทย และภาษามลายแู ลว้ ยงั มภี าษาอาหรบั และภาษาอังกฤษดว้ ย แมว้ า่ นายไพศาล คลกุ คลกี บั นกั ธรุ กจิ พอ่ คา้ ทไ่ี มใ่ ชช่ าวมสุ ลมิ ใน ตวั เมอื งยะลามาอยา่ งยาวนาน รวมทงั้ เปน็ กรรมการของสภาหอการคา้ หลายสมัย แต่ไม่สามารถคาดหวังกับคะแนนเสียงจากกลุ่มคนเหล่านี้ เลย นายไพศาลเคยบอกเพ่อื นๆ ด้วยความผิดหวงั ว่า “สนทิ กันแคไ่ หน กนิ กาแฟรว่ มกนั ทกุ วนั แตพ่ วกนไี้ มล่ งคะแนนใหผ้ มเลย” มกี ารวเิ คราะห์ กนั วา่ การไมล่ งคะแนนใหแ้ กผ่ สู้ มคั รทเ่ี ปน็ มสุ ลมิ ในกลมุ่ ผใู้ ชส้ ทิ ธทิ ไี่ มใ่ ช่ มุสลิม หากผู้สมัครนั้นๆ ไม่ได้ลงสมัครในนามพรรคประชาธิปัตย์ ก็ เพราะว่าผู้ใช้สิทธิเลือกต้ังในพ้ืนท่ี 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ มักจะมี ความผกู พนั กับปัจจยั 4 ประการ คือ 1. ชาตพิ นั ธ์ 2. อัตลกั ษณ์ (เช่น ภาษาและวัฒนธรรม ฯลฯ) 3. ศาสนา 4.นโยบายพรรคท่ีสอดคลอ้ งกบั สามขอ้ ขา้ งต้น (นจั มุดดนิ อมุ า 2553:22) นายไพศาลจงึ ไดค้ ะแนนเสยี งจากเพอื่ นหรอื กลมุ่ ผใู้ ชส้ ทิ ธทิ ไี่ มใ่ ช่ มุสลิมเพียงเล็กน้อยเท่าน้ัน แต่นายไพศาลประสบความสำ�เร็จอย่าง มากกับกลุ่มที่ใกล้ชิดศาสนาอิสลาม ท้ังที่เป็นผู้นำ�และไม่ใช่ผู้นำ� ด้วย เหตทุ ดี่ ำ�รงตำ�แหน่งเปน็ กรรมการอิสลามประจำ�จงั หวัดยะลา และเปน็ ผู้รู้ในศาสนาอิสลาม นายไพศาลเคยให้สัมภาษณ์เก่ียวกับการท่ีเขาได้ คะแนนเป็นจำ�นวนมากจากกลุ่มศาสนาว่า “เพราะผมมีความผูกพัน กบั คนกลมุ่ นม้ี าอยา่ งยาวนาน” แตน่ อกจากความเปน็ กรรมการอสิ ลาม ประจำ�จงั หวัด และเป็นผูร้ ูใ้ นศาสนาอสิ ลามของนายไพศาลแล้ว การ 140

การเมอื งถน่ิ และนกั การเมอื งถ่ินจงั หวดั ยะลา เปน็ บตุ รเขยของอดตี โตะ๊ กอฎหี รอื ดาโตะ๊ ยตุ ธิ รรมทมี่ ชี อ่ื เสยี งของจงั หวดั ยะลากม็ สี ว่ นชว่ ยเปน็ อยา่ งมากทท่ี ำ�ใหเ้ ขาไดค้ ะแนนจากผใู้ ชส้ ทิ ธกิ ลมุ่ นี้ หลงั จากไดร้ บั การเลอื กตง้ั นายไพศาล มคี วามตง้ั ใจวา่ จะมงุ่ เนน้ กจิ การทางดา้ นศาสนาอสิ ลาม ทนี่ ายวนั มหู ะมดั นอรย์ งั ทำ�ไมส่ ำ�เรจ็ หรอื ยงั ไมไ่ ดท้ ำ�ใหล้ ลุ ว่ งไปทงั้ หมด (ไพศาล ยงิ่ สมาน, สมั ภาษณ)์ แตห่ ลงั การ เลือกต้ังในปี 2535/1 เขายังไม่ทันได้ลงมือทำ�อะไรเลย เพราะสภาฯ มอี ายสุ นั้ เพยี ง 100 วนั กม็ กี ารยบุ สภา เนอ่ื งจากเกดิ การประทว้ งการเปน็ นายกรฐั มนตรขี อง พลเอก สจุ นิ ดา คราประยรู ทไ่ี มไ่ ดม้ าจากการเลอื ก ตั้งจนเกิดเหตุการณ์ท่ีต่อมาเรียกกันว่า “พฤษภาทมิฬ” ในกลางเดือน พฤษภาคม 2535 การชนะเลอื กตัง้ ในครั้งแรกของนายไพศาล เป็นการ ชนะผสู้ มคั รทเี่ ปน็ อดตี ส.ส.ของพรรคประชาธปิ ตั ยใ์ นสมยั กอ่ นหนา้ นน้ั การเลอื กตง้ั ครง้ั ทส่ี องในปี 2535 รฐั บาลนายอานนั ท์ ปนั ยารชนุ ที่กลบั เข้ามาอีกครงั้ เพอื่ ขดั ตาทพั ไดจ้ ดั ใหม้ ขี น้ึ ในวนั ท่ี 13 กันยายน 2535 การเลือกตั้งครั้งนี้ไม่มีพรรคการเมืองท่ีคณะทหารรสช. อยู่ เบ้ืองหลังอีกแล้ว แต่การหาเสียงและกลยุทธ์ของนายไพศาลก็ยังคง เหมือนเมอื่ ต้นปี แมก้ ารเลอื กตง้ั โดยทวั่ ไปในภาคใตค้ รงั้ น้ี การใชก้ ลยทุ ธข์ องพรรค ประชาธปิ ตั ยด์ ว้ ยการชนู ายชวน หลกี ภยั “นายกฯคนใต”้ ไดร้ บั การตอบ รับเปน็ อยา่ งสงู ยง่ิ แต่ผ้สู มัครของพรรคความหวงั ใหมใ่ นยะลาสามารถ เอาตัวรอดมาได้ท้ังนายวันมูหะมัดนอร์ และนายไพศาล ในขณะท่ีอีก 2 จงั หวดั ชายแดนภาคใตผ้ ้สู มคั รพรรคความหวงั ใหมพ่ ่ายแพท้ ั้งหมด หลงั การเลอื กตง้ั พรรคประชาธปิ ตั ยช์ นะการเลอื กตงั้ ไดเ้ สยี งขา้ ง มากทั่วประเทศ จึงได้เป็นพรรคแกนนำ�ในการจัดต้ังรัฐบาลโดยมีนาย ชวน หลีกภัย เป็นนายกรัฐมนตรี พรรคความหวังใหม่เข้าร่วมรัฐบาล 141

นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั ยะลา นายวันมูหะมัดนอร์ หวั หน้าทมี ของนายไพศาล ไดร้ ับเกียรติจากเพอ่ื น สมาชกิ สภาฯใหด้ ำ�รงตำ�แหนง่ รองประธานสภาผู้แทนราษฎรคนท่ี 1 หลงั ไดร้ บั การเลอื กตง้ั สมยั ท่ี 2 นายไพศาล เคยบนั ทกึ ไวว้ า่ ”การ เลน่ การเมอื งในแงส่ ว่ นตวั ของผม ผมไมห่ วงั อะไรเลย เพราะผมมพี รอ้ ม แลว้ แตใ่ นแง่สว่ นรวมผมหวงั ใหแ้ ก่ประชาชน ผมร้ดู ีวา่ เวลานีช้ าวบา้ น ยากจนลง” ดงั นน้ั เพอ่ื แกป้ ญั หาความยากจนของประชาชน นายไพศาล จึงทำ�โครงการเพื่อสร้างงานให้แก่ประชาชนในพ้ืนที่จังหวัดยะลาโดย เฉพาะในหมู่บ้าน ตำ�บล อำ�เภอรอบนอก นายไพศาล มีความใฝ่ฝัน ต้องการให้ยะลาเหมือนกับปีนังของมาเลเซียที่มีโรงงานอุตสาหกรรม ทางดา้ นอเี ลค็ ทรอนคิ อยเู่ ปน็ จำ�นวนมาก ทำ�ใหป้ ระชาชนอยดู่ กี นิ ดี แต่ ไมม่ ีปัญหามลภาวะ ตลอดสมยั ของสภาฯ นายไพศาลกลบั มาเย่ียมเยียนประชาชน สมำ่ �เสมอ หลายคร้งั ตอ้ งกลับมาทำ�หนา้ ที่แทนนายวนั มหู ะมัดนอร์ ท่ี ติดภารกิจในกรุงเทพฯ เนื่องจากมีหน้าที่เป็นรองประธานสภาฯ แต่มี เสยี งซบุ ซบิ นนิ ทาเปน็ ระยะวา่ นายไพศาล เปน็ ผแู้ ทนแลว้ หยงิ่ จองหอง เทา้ ไมค่ ่อยตดิ ดนิ แต่ประชาชนบางคนมองเขาอย่างใหค้ วามเปน็ ธรรม วา่ นค่ี อื บคุ ลกิ ทแ่ี ทจ้ รงิ ของนายไพศาล เพราะเขาเปน็ คนทปี่ ระสบความ สำ�เร็จทุกอย่างต้ังแต่เด็ก เรียนจบจากเมืองนอก กลับมาแต่งงานกับ ลกู สาวผมู้ หี นา้ มตี าในสงั คม ทำ�งานทกุ อยา่ งกป็ ระสบความสำ�เรจ็ ตงั้ แต่ ยังวัยหนุ่ม จึงไม่แปลกท่ีจะมีบุคลิกลักษณะอย่างน้ี แต่ความต้ังใจใน ความเปน็ ส.ส.ของเขาคอื เพ่ือส่วนรวม หมดสมัยของสภาฯชุดน้ีโดยการประกาศยุบสภาของนายก รัฐมนตรี นายชวน หลีกภัย ในกรณีความขัดแย้งเร่ืองท่ีดินสปก.4-01 ท่ีมีการแจกให้ผู้ท่ีไม่ใช่เกษตรกร แต่เป็นนายทุนที่ใกล้ชิดกับพรรค 142

การเมอื งถน่ิ และนกั การเมืองถนิ่ จังหวดั ยะลา ประชาธปิ ตั ย์ มกี ารประกาศใหม้ กี ารเลอื กตง้ั ในวนั ท่ี 2 กรกฎาคม 2538 จงั หวัดยะลามี ส.ส.เพิ่มเปน็ 3 คน พรรคความหวงั ใหม่จงั หวดั ยะลาได้ นายบูราฮานูดิน อเุ ซ็ง ปลดั อำ�เภอหนุม่ จากอำ�เภอรามันผมู้ ฐี านเสียง หลักท่ีอำ�เภอบา้ นเกดิ คอื บนั นงั สตา เขา้ มาร่วมทีม จากการสนบั สนนุ เบือ้ งต้นของกล่มุ ลกู หลานครเู ปาะซุ วาแมดซี า อดีตผูก้ ว้างขวางของ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้จากอำ�เภอรามัน ซึ่งเป็นอำ�เภอฐานเสียงหลัก ของหวั หนา้ ทมี นายวันมหู ะมัดนอร์เข้ารว่ มด้วย การเลือกต้ังคร้ังนี้นายไพศาล ไม่ได้รับการเลือกตั้งแพ้แก่นาย ประเสริฐ พงษ์สุวรรณศิริ ผู้สมัครหน้าใหม่จากพรรคประชาธิปัตย์ ความพา่ ยแพข้ องนายไพศาลในครัง้ น้ี นอกจากกลยุทธ์ “ถงึ ลูก ถึงคน และถึงเงนิ ” ของนายประเสรฐิ พงษ์สุวรรณศิรทิ ่ีครอบครวั มีฐานะเปน็ เศรษฐีระดับต้นๆ ของยะลาแล้ว ยังเป็นเพราะคณะทำ�งานของพรรค ความหวังใหม่กังวลกับผลการเลือกต้ังที่จะเกิดข้ึนกับนายบูราฮานูดิน ผสู้ มคั รหนา้ ใหมท่ ไ่ี ปทาบทามใหม้ าลงสมคั รรว่ มทมี มากจนเกนิ ไป ทำ�ให้ การกระจายคะแนนของเครอื ขา่ ยขาดความสมดุล ทำ�ใหน้ ายประเสริฐ แทรกเขา้ มาได้ อดีตหัวหน้าคณะทำ�งานของนายประเสริฐที่ตามมาจากสมัย นายไพโรจน์ เฉลยี วศกั ด์ิ เพราะเป็นคนที่คลกุ คลีกับพรรคประชาธิปัตย์ มาอยา่ งยาวนานเลา่ ใหฟ้ ังว่า ”เถ้าแก่พงษ์ไทย พ่อของประเสริฐเขามีความสัมพันธ์ที่ดีกับ อาจารย์วันนอร์ ก่อนที่ประเสริฐจะลงสมัครก็ไปขออนุญาตอาจารย์ วันนอร์ เขาจึงไปหาเสียงท่ีรามัน หรือถ่ินของความหวังใหม่ได้ท่ัว ไพศาล เขาเป็นคนอำ�เภอเมืองทม่ี ชี าวไทยพุทธและจีนอยู่มาก พวกนี้ 143

นกั การเมอื งถน่ิ จังหวดั ยะลา ไม่เลือกพรรคความหวังใหม่อยู่แล้ว จึงไม่น่าจะถือว่าเป็นเขตของตาย ของไพศาล เสยี งของไพศาลสมยั นน้ั เปน็ กลมุ่ ศาสนา ยงั ไมม่ ผี กู้ วา้ งขวาง กำ�นนั ผใู้ หญ่บ้านเปน็ ของตัวเอง เลยแพ”้ (อดนิ นั ต์ ฮะซะน,ี สมั ภาษณ์) หลังเลือกตัง้ นายวันมูหะมดั นอร์ ได้รบั การแต่งตั้งเปน็ รัฐมนตรี ว่าการกระทรวงคมนาคมและรับหน้าท่ีหัวหน้ากลุ่มวะห์ดะฮ์รุ่นท่ีสอง ดว้ ย เพราะการลาออกของนายเด่น โตะ๊ มีนาท่ีแพ้เลอื กตง้ั นายไพศาล ทำ�หนา้ ทเ่ี ปน็ เลขาสว่ นตวั ของนายวนั มหู ะมดั นอร์ และเลขากลมุ่ ฯ ดแู ล งานบางอย่างแทนนายวันมูหะมัดนอร์ รวมทั้งดูแลบัญชีการเงินด้วย นายไพศาล ขยันขันแข็ง ท้ังงานในกรุงเทพฯและงานในพ้ืนท่ีจังหวัด ยะลา สงิ่ ทจี่ ะตอ้ งบนั ทกึ ไวอ้ กี อยา่ งหนง่ึ คอื นายไพศาล เปน็ กำ�ลงั สำ�คญั ในการกระชบั ใหก้ ลมุ่ ศาสนามคี วามแนน่ แฟน้ กบั กลมุ่ การเมอื งในจงั หวดั ยะลาจนถงึ ปัจจบุ ัน การเลือกต้ังในปี 2539 นายไพศาล กลับเข้าสู่สนามในนาม พรรคความหวังใหม่อีกครั้งหน่ึง ครั้งนี้เขาดำ�เนินกลยุทธ์ทางการเมือง ด้วยตัวเองเพ่ิมข้ึน ด้วยความละเอียด รอบคอบและระมัดระวัง นอก เหนือจากการทำ�งานร่วมกับทีมงานของกลุ่มฯ ทำ�ให้เขาไม่พลาดกับ ผลการเลือกต้ังในคร้ังนี้ โดยกลับเข้ามาพร้อมกับนายวันมูหะมัดนอร์ โดยนายบูราฮานูดินพ่ายแพ้ ในขณะที่พรรคประชาธิปัตย์ยังเป็นคน เดมิ คือนายประเสริฐ หลังการเลือกต้ังนายวันมูหะมัดนอร์ มะทา หัวหน้าทีมได้เป็น ประธานสภาผแู้ ทนราษฎร บทบาทของนายไพศาลมมี ากขน้ึ ในระดับ ชาติมีการให้สัมภาษณ์ส่ือต่างๆ มากครั้งขึ้น มีการปรากฏตัวในจอ โทรทศั นห์ ลายครงั้ รวมทงั้ การรว่ มอภปิ รายในสภาฯ มกี ารตง้ั กระทถู้ าม 144

การเมืองถ่นิ และนกั การเมืองถิน่ จังหวัดยะลา รัฐบาลบ่อยครัง้ ขน้ึ มีโครงการการพัฒนาทอ้ งถิน่ ของยะลาเพิ่มมากขึน้ โดยเฉพาะโครงการทางด้านศาสนาอิสลาม และไปดูงานต่างประเทศ บ่อยมากข้ึน ซ่ึงการไปดูงานต่างประเทศของนายไพศาล มีประโยชน์ ตอ่ ส่วนรวมไดม้ าก เพราะเป็นคนพดู ภาษาองั กฤษและภาษาอาหรบั ได้ ดี อกี ท้ังยังเปน็ คนทช่ี อบซักถามในประเดน็ ต่างๆ เมื่อมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญใหม่ในปี 2540 และมีการ เปลี่ยนแปลงระบบการเลือกตั้ง ในการเลือกต้ัง ปี พ.ศ. 2544 นาย ไพศาล ไดล้ งสมคั รในระบบเขต โดยเลอื กเขตทไ่ี มม่ อี ำ�เภอเมอื งเปน็ หลกั และนายบูราฮานูดินเลือกเขตที่มีอำ�เภอบ้านเกิด ส่วนนายวันมูหะมัด นอร์ลงสมัครในระบบบัญชีรายชื่อ การเลือกต้ังครั้งนี้ยังคงลงสมัครใน นามพรรคความหวงั ใหม่ การหาเสยี งในระบบใหมซ่ งึ่ เปน็ “วันแมน วนั โหวต” ทำ�ให้ผู้สมัครทุกคนได้ใช้ศักยภาพของตัวเองอย่างเต็มท่ีโดยไม่ ตอ้ งกงั วลกบั ผสู้ มคั รรว่ มพรรค การเลอื กตงั้ ครง้ั น้ี ผไู้ ดร้ บั การเลอื กตงั้ คอื นายไพศาลนายบูราฮานดู ิน และนายประเสรฐิ จากพรรคประชาธปิ ตั ย์ การกลบั เขา้ มาในสภาครัง้ น้นี ายไพศาล ต้องลดบทบาทลงมาก เป็นเวลาแรมปี ทั้งในพื้นท่ีและในสภาฯ เน่ืองจากปัญหาสุขภาพ (มุข สไุ ลมาน, สมั ภาษณ์) แตเ่ ม่อื รกั ษาหายแลว้ นายไพศาลก็กลับมาพบปะ ประชาชนและมุ่งมั่นกับงานในสภาเหมือนเดิม แต่ไม่ปรากฏว่านาย ไพศาลมีตำ�แหน่งทางการเมืองอ่ืนๆ เขาเคยพูดถึงเร่ืองนี้เม่ือปี 2535 ว่า “สว่ นตำ�แหน่ง ส.ส.เป็นแลว้ ไดเ้ ป็นรฐั มนตรี เป็นอืน่ ๆ น้นั เปน็ เรื่อง สว่ นตวั เราไมไ่ ดใ้ ฝฝ่ นั เรอ่ื งนน้ั แตใ่ ฝฝ่ นั วา่ เรามหี นา้ ทอ่ี ะไรกต็ อ้ งทำ�หนา้ ทน่ี น้ั ๆ ตำ�แหน่งทางการเมอื งใครกเ็ ปน็ ไดเ้ มื่อมโี อกาส เช่นเดยี วกับเรา ก็เปน็ ได้เมือ่ มโี อกาสเชน่ น้นั ” หลังจากสภาฯอยู่ครบวาระและมีการประกาศให้มีการเลือกตั้ง 145

นักการเมอื งถนิ่ จังหวัดยะลา ในวันที่ 6 มกราคม 2548 ส.ส.พรรคความหวังใหม่ ย้ายมาลงเลอื กตง้ั ในนามพรรคไทยรกั ไทย เนอื่ งจากพรรคความหวงั ใหมย่ บุ รวมกบั พรรค ไทยรกั ไทยท่มี ี พ.ต.ท. ดร.ทักษณิ ชินวัตร เปน็ หัวหน้าพรรคและรักษา การนายกรัฐมนตรี การเลือกตั้งครั้งนี้เกิดขึ้นท่ามกลางปัญหาความไม่สงบใน 3 จังหวดั ชายแดนภาคใต้ มีเหตุการณร์ า้ ยแรงเกิดขึน้ มากมาย ชาวมสุ ลิม ยงั อยใู่ นอารมณโ์ กรธและไมพ่ อใจรฐั บาลของ พ.ต.ท.ดร.ทกั ษณิ ชนิ วตั ร แมว้ า่ ผสู้ มคั รในกลมุ่ วะห์ดะฮจ์ ะหาเสียงชแี้ จงทำ�ความเขา้ ใจอย่างไร ก็ ไม่สามารถระงับอารมณ์โกรธของประชาชนท่ีปักใจเชื่อว่า รัฐบาลใช้ ความรุนแรงในการปราบปรามชาวมุสลิม ในเมื่อ ส.ส.ในกลุ่มนี้อยู่ใน พรรครฐั บาลและยงั เปน็ รฐั มนตรรี ว่ มรฐั บาลดว้ ย ทำ�ไมไมย่ บั ยง้ั นโยบาย น้ี ทำ�ให้ผสู้ มัครของกลมุ่ วะห์ดะฮ์ในนามพรรคไทยรักไทยใน 3 จังหวัด ชายแดนภาคใตท้ ล่ี งสมคั รในระบบเขต พา่ ยแพ้การเลอื กตงั้ ท้ังหมด มี ผู้ได้เป็นส.ส.เพียงสองคนท่ีลงสมัครในระบบบัญชีรายช่ือคือนาย วนั มูหะมัดนอร์ มะทา และนายอารีเพญ็ อุตรสินธ์ุ หลงั เลอื กตงั้ เพยี งปเี ศษ พ.ต.ท.ดร.ทกั ษณิ ชนิ วตั ร ไดป้ ระกาศยบุ สภา ให้มกี ารเลือกต้งั ใหมใ่ นวนั ที่ 2 เมษายน 2549 แต่พรรคฝา่ ยค้าน รวมตัวกันไม่ส่งผู้สมัคร หลังเลือกตั้งมีการฟ้องร้องให้การเลือกต้ังเป็น โมฆะและมกี ารเดนิ ขบวนของกลมุ่ พนั ธมติ รประชาชนเพอ่ื ประชาธปิ ไตย ขับไล่พ.ต.ท.ดร.ทักษิณ ชินวัตร จนมีการรัฐประหารเกิดข้ึนเมื่อวันที่ 19 กนั ยายน 2549 โดยคณะปฏริ ปู การปกครองในระบบประชาธปิ ไตย อนั มีพระมหากษัตริยเ์ ป็นประมุข (คปค.) คณะรัฐประหารยกเลิกรัฐธรรมนูญ ปี 2540 และแต่งต้ัง พลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ เป็นนายกรัฐมนตรี และจัดให้มีการร่าง 146

การเมอื งถิ่นและนกั การเมืองถน่ิ จังหวดั ยะลา รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ซึ่งประกาศใช้ในปี 2550 รัฐบาลพลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์และคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ประกาศให้มีการ เลอื กตง้ั ในวันที่ 23 ธันวาคม 2550 นายไพศาล ลงสมัครรบั เลอื กตัง้ อีกคร้ังหน่ึง แต่ลงสมัครในนามพรรคพลังประชาชน เพราะพรรค ไทยรักไทยถกู ยบุ พรรคตามคำ�พิพากษาของศาลรฐั ธรรมนูญ การลงเลือกตั้งในคร้ังน้ีกลับมาใช้ระบบแบ่งเขต เรียงเบอร์ จงั หวดั ยะลามเี ขตเลือกตัง้ เพยี งเขตเดยี ว มสี .ส.ได้ 3 คนเชน่ เดมิ และ ในทีมผู้สมัครของนายไพศาล นอกจากจะมีนายบูราฮานูดิน อุเซ็ง ผู้สมัครรายเดิมแล้ว ยังมีผู้สมัครหน้าใหม่อีก 1 คน คือนายซูการ์โน มะทา น้องชายของนายวันมูหะมัดนอร์ ที่ต้องเว้นวรรคทางการเมือง 5 ปีในฐานะกรรมการบริหารพรรคไทยรักไทย การต่อสู้ในสนามเลือกต้ังเป็นไปด้วยความเข้มข้น พรรค ประชาธิปัตย์ท่ีชนะการเลือกต้ังยกจังหวัดในคร้ังก่อนหมายมั่นป้ันมือ ว่าจะต้องชนะยกทีมอีกคร้ัง กลุ่มวะห์ดะฮ์ในนามพรรคพลังประชาชน เชอื่ มั่นวา่ หลงั เหตุการณค์ วามไมส่ งบใน 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใต้ ได้ ทอดระยะเวลาออกไประยะหนงึ่ แลว้ ทางกลมุ่ ฯสามารถทำ�ความเขา้ ใจ กับประชาชนในเรื่องที่ผ่านมาได้ แต่การลงสมัครของนายซูการ์โน ที่ เป็นเสมือนตัวแทนทางการเมืองของพี่ชายก็จะแพ้ไม่ได้ บรรดาคณะ ทำ�งานวางแผนอย่างเต็มท่ี ดึงเงินช่วยเหลือการเลือกตั้งจากพรรค พลังประชาชนของผู้สมัครท้ัง 3 คนมาไว้เป็นกองกลางเพื่อบริหารค่า ใช้จา่ ยรว่ มกนั แต่คณะทำ�งานเกือบทั้งหมดเป็นของนายซูการโ์ น ทีเ่ คย เป็นคณะทำ�งานของพช่ี าย การเข้าหาประชาชนอยา่ ง “ถงึ คน ถงึ เงนิ ” คะแนนเสยี งสว่ นใหญจ่ งึ เปน็ ของนายซกู ารโ์ น สง่ ผลใหน้ ายซกู ารโ์ น ชนะ เลือกตง้ั เพียงคนเดยี วเท่านั้น 147

นกั การเมอื งถนิ่ จังหวัดยะลา หลงั เลอื กตง้ั นายไพศาล เคยระบายใหผ้ ใู้ กลช้ ดิ ฟงั วา่ “หวั คะแนน กลวั ซกู าร์โนแพ้ เวลาหาเสียง ถา้ เปน็ เขตท่เี สยี งผมหนา เสยี งผมดี กจ็ ะ ฝากใหป้ ระชาชนเลอื กผมกับซกู าร์โน เขตไหนบรู าฮา เสียงดกี ็ฝากให้ บูราฮากับซูการ์โน เขตไหนซูการ์โนเสียงดี ซูการ์โนไปคนเดียว ประชาธิปัตยเ์ ลยมาถึงสองคน” ก่อนการเลอื กต้ังเม่อื วันที่ 3 กรกฎาคม 2554 นายไพศาลเคย ประกาศว่าจะไม่ลงสมัครรับเลือกต้ังอีกต่อไป “ผมจะไม่ลงเล่น ส.ส. แลว้ ตงั้ ใจจะเปดิ ปอเนาะ (สถานทสี่ อนศาสนาอสิ ลามแบบดง้ั เดมิ ไมใ่ ช่ โรงเรยี นเอกชนสอนศาสนา-ผวู้ จิ ยั ) สอนชาวบา้ น ทำ�งานศาสนาเปน็ หลกั (ไพศาล ยงิ่ สมาน, สมั ภาษณ)์ แตแ่ ลว้ นายไพศาลกไ็ มไ่ ดย้ ตุ บิ ทบาท ทางการเมืองตามที่ได้ต้ังใจและประกาศไว้เพราะเขาและอดีตส.ส.กลุ่ม วะห์ดะฮ์คือ นายอารีเพ็ญ อุตรสินธุ์ อดีตส.ส.นราธิวาสและนายเด่น โต๊ะมนี า อดีตส.ส.ปตั ตานี ได้รว่ มงานกับพรรคมาตภุ ูมทิ ี่มพี ลเอกสนธิ บญุ ยรตั กลนิ เปน็ หวั หนา้ พรรค แยกตวั ออกมาจากพรรคเพอื่ ไทย (อดตี พรรคพลงั ประชาชน) ซง่ึ นายวนั มหู ะมดั นอร์ มะทายงั คงมคี วามสมั พนั ธ์ เชอ่ื มโยงเนื่องจากนอ้ งชายลงสมคั รในนามพรรคนี้ โดยนายไพศาล ลง สมัครในระบบบัญชีรายชื่อลำ�ดับที่ 13 อีกท้ังยังเป็นแกนนำ�สำ�คัญใน จังหวัดยะลาช่วยเหลือผู้สมัครในระบบเขต ซึ่งปรากฏว่าผู้สมัครของ พรรคมาตุภูมิ ซึง่ เปน็ ผสู้ มคั รหน้าใหมท่ ัง้ หมดไม่ได้รบั เลอื กต้ังเลย พา่ ย แพใ้ หก้ ับผูส้ มัครของพรรคประชาธปิ ตั ยท์ ่ไี ด้รับเลอื กตงั้ ยกจงั หวัด 148

การเมืองถน่ิ และนักการเมืองถิ่นจงั หวดั ยะลา นายประเสรฐิ พงษ์สุวรรณศริ ิ (พ.ศ.2538, 2539, 2544, 2548, 2550, 2554) จังหวัดยะลา กลับมามีนักการเมืองเช้ือสายจีนมาเป็นผู้แทน ราษฎรอีกคร้ังหนึ่งหลังจากนายประสาท ไชยะโทเคยชนะการเลือกต้ัง ในยุคตน้ ๆ จนถงึ ปี 2518 เม่ือนายประเสรฐิ พงษ์สุวรรณศิริ ลูกชาย พ่อค้าใหญ่ในตัวเมืองยะลา ที่คนในครอบครัวสนิทสนมกับอำ�นาจรัฐ ส่วนกลางระดับอดีตรองแม่ทัพ กองทัพบก อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตผู้บัญชาการตำ�รวจแห่งชาติในสมัยนั้น และข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ อืน่ ๆ จากอกี หลายหน่วยงาน นายประเสรฐิ พงษ์สุวรรณศริ ิ เกิดทีต่ ำ�บลสะเตง อำ�เภอเมือง จังหวัดยะลา เมื่อวันท่ี 29กรกฎาคม 2499 สำ�เร็จการศึกษาปริญญา ตรีรัฐศาสตร์ สาขาการเมอื งการปกครอง จากมหาวิทยาลยั รามคำ�แหง กอ่ นเข้าสกู่ ารเมืองนายประเสรฐิ ทำ�ธุรกิจรว่ มกับครอบครวั จน ประสบความสำ�เร็จ เร่ิมสมัครรับเลือกตั้งครั้งแรกในการเลือกตั้งเม่ือ วนั ท่ี 2 กรกฎาคม 2538 ในนามพรรคประชาธิปัตย์ โดยการชนะนาย ไพศาล ส.ส. 2 สมัยของพรรคความหวงั ใหม่ กลุ่มวะห์ดะฮ์ สาเหตุที่ นายประเสริฐเลือกเข้าสังกัดพรรคประชาธิปัตย์ในคร้ังนั้น เพราะการ ต่อสู้ในสนามภาคใต้มีเพียงสองพรรคที่เป็นคู่แข่งคือ พรรคความหวัง ใหม่กับพรรคประชาธิปัตย์ แม้ว่าครอบครัวนายประเสริฐ สนิทสนม กับนายวันมูหะมัดนอร์ แต่พรรคความหวังใหม่เลือกนายบูราฮานูดิน แล้ว ทำ�ให้นายประเสริฐต้องลงสมัครในนามพรรคประชาธิปัตย์ (อดนิ นั ต์ ฮะซะน,ี สมั ภาษณ)์ แมจ้ ะตอ้ งขดั แยง้ กบั นายไพโรจน์ อดตี ส.ส. พรรคประชาธิปัตย์อย่างรุนแรง เพราะนายไพโรจน์ยังคงต้องการลง 149

นกั การเมืองถน่ิ จงั หวัดยะลา สมัครในนามพรรคประชาธิปตั ย์ (อับดลุ เลา๊ ะ มาศมันต,์ สมั ภาษณ)์ แต่ กเ็ ปน็ ประเพณขี องพรรคประชาธปิ ตั ย์ ทผ่ี แู้ พก้ ารเลอื กตง้ั ครง้ั กอ่ นจะไม่ ได้รับการพิจารณาลงสมคั ร หากมผี ทู้ ีม่ คี วามประสงค์จะลงสมัครแทน การชนะเลอื กตงั้ ในครง้ั แรกน้ี วงการเมอื งในจงั หวดั ยะลาถอื วา่ นายประเสรฐิ พงษส์ ุวรรณศริ ิเปน็ “ม้ามืด” ทท่ี ำ�ใหก้ ลมุ่ หวั คะแนนของ นายวนั มหู ะมัดนอร์ มะทา และกลุ่มวะห์ดะฮ์ พรรคความหวงั ใหม่ ตอ้ ง ตกตะลงึ ไปกบั คะแนนของพรรคประชาธปิ ตั ยท์ ไี่ ดร้ บั เพราะนอกจากนาย ประเสรฐิ ไดค้ ะแนนสงู สดุ แลว้ ผสู้ มคั รทถี่ อื วา่ เปน็ ไมป้ ระดบั อกี สองคน ได้คะแนนอยูใ่ นข้ันทส่ี ูงมาก นายประเสริฐ พงษ์สุวรรณศิริ เป็น ส.ส.ที่ไม่ใช่มุสลิมคนแรก และคนเดยี วของ 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใตน้ บั ตง้ั แตก่ ารเลอื กตง้ั ปี 2538 และยังเปน็ ส.ส.ที่ไม่ใช่มสุ ลิมเพียงคนเดยี วของ 3 จังหวดั ชายแดนภาค ใต้ในปจั จบุ นั ดว้ ย นายประเสรฐิ พงษ์สวุ รรณศริ ิ เขา้ สูก่ ารเมอื งเพราะแรงผลักดนั ของบิดา ทีร่ ูจ้ กั กันในนามเถ้าแก่พงษ์ไทย เพราะตอ้ งการความสะดวก ในการดำ�เนนิ ธรุ กจิ รบั เหมากอ่ สรา้ ง และสมั ปทานทด่ี นิ รถไฟทคี่ รอบครวั ของเขามอี ยทู่ ว่ั ประเทศ รวมทงั้ ธรุ กจิ โรงงานแปรรปู ไมย้ างพาราทเี่ รมิ่ เขา้ สยู่ คุ แยง่ ชงิ ซอ้ื วตั ถดุ บิ ตน้ ยางพาราในสมยั นน้ั บารมขี องบดิ าจงึ มอี ยสู่ งู ในขณะทก่ี ารยอมรบั ของสงั คมยะลาตอ่ นายประเสรฐิ กอ่ นการลงสมคั ร ส.ส. ยงั มไี ม่มากนัก (อดินนั ต์ ฮะซะนี, สัมภาษณ)์ ทางดา้ นเงินทุนในการเลอื กต้ัง พรรคประชาธปิ ตั ยแ์ ทบจะไมไ่ ด้ ลงทุนอะไรเลยให้กับนายประเสริฐ รวมท้ังผู้สมัครร่วมทีมที่ครอบครัว นายประเสรฐิ อาสาชว่ ยดแู ลดว้ ย แตพ่ รรคประชาธปิ ตั ยไ์ ดใ้ ชก้ ระแสและ ความไว้วางใจของประชาชน โดยเฉพาะประชาชนท่ีไม่ใช่มุสลิมท่ีมีต่อ 150

การเมืองถิน่ และนักการเมอื งถิ่นจังหวดั ยะลา พรรคและแกนนำ�พรรคในภาคใตม้ าเป็นกำ�ลังสำ�คญั สำ�หรบั ในหมชู่ าวมสุ ลมิ ครอบครวั นายประเสรฐิ สามารถใชเ้ ครอื ข่ายของธุรกจิ และความมฐี านะของครอบครัว ดึงหัวคะแนนระดับรอง ของกลุ่มนายวันมูหะมัดนอร์ มาเป็นหัวคะแนนหลักของตัวเองและ เป็นตัวช่วยได้จำ�นวนหน่ึงด้วย ทำ�ให้สามารถเข้าถึงผู้ใช้สิทธิเลือกต้ังท่ี เป็นมุสลิมให้เลือกนายประเสริฐได้จำ�นวนมาก รวมท้ังการที่นาย วนั มหู ะมดั นอร์ มที า่ ทที เ่ี ปน็ แนวรว่ มตา่ งพรรคกบั นายประเสรฐิ เพราะ บิดานายประเสริฐเคยเกื้อหนุนทางการเมืองแก่นายวันมูหะมัดนอร์ มาก่อน ทำ�ให้คะแนนนิยมของนายประเสริฐ ในเขตอิทธิพลของนาย วนั มูหะมดั นอร์ มมี ากขึน้ ด้วย การชนะเลือกตั้งเพียงแค่คร้ังเดียวก็เพียงพอที่จะทำ�ให้นาย ประเสริฐ มีความมั่นใจทางการเมืองสูง ทำ�ให้การเลือกตั้งคร้ังท่ีสอง ในปี 2539 สามารถรกั ษาท่นี ง่ั ไดอ้ ย่างงา่ ยดาย แม้จะไม่มผี ลงานใน สภาหรือระดบั ชาติ รวมถึงผลงานในพืน้ ทกี่ ็ไมป่ รากฏอะไรมากนกั แต่ เนื่องจากเป็นคนทส่ี ามารถให้ความชว่ ยเหลือแก่ประชาชนทเี่ ดือดรอ้ น แลว้ มาหาถงึ ทบี่ า้ นหรอื สำ�นกั งานพรรคไดโ้ ดยไมม่ ปี ญั หาทางเศรษฐกจิ จึงสามารถรักษาฐานเสยี งไว้ไดอ้ ย่างมั่นคง การเลอื กตง้ั ในปี 2539 นายบรู าฮานดู นิ อเุ ซง็ อดตี ส.ส. ปี 2538 ของพรรคความหวงั ใหมไ่ มไ่ ดร้ บั การเลอื กตงั้ แตน่ ายไพศาล กลบั เขา้ มา ใหมไ่ ด้ พรอ้ มดว้ ยนายวนั มหู ะมดั นอร์ สภาฯชดุ นมี้ อี ายยุ าวนานขาดแค่ 1 เดอื นจะครบวาระ 4 ปี ผา่ นนายกรฐั มนตรถี งึ สองคน คอื พลเอกชวลติ ยงใจยุทธ หัวหน้าพรรคความหวังใหม่และนายชวน หลีกภัย หัวหน้า พรรคของนายประเสรฐิ ทำ�ใหน้ ายประเสรฐิ สามารถสะสมประสบการณ์ ทางการเมอื งใหก้ บั ตนเองไดอ้ ยา่ งดยี ง่ิ แมจ้ ะไมม่ ผี ลงานเปน็ รปู ธรรมท่ี 151

นกั การเมืองถิ่นจังหวัดยะลา ชดั เจนทงั้ ในระดบั ทอ้ งถน่ิ และระดบั ชาตกิ ต็ าม ประกอบกบั กลยทุ ธข์ อง พรรคประชาธปิ ตั ยท์ ช่ี คู วามเปน็ “พรรคของเรา” ในจงั หวดั ภาคใตไ้ ดร้ บั การตอบรบั อยา่ งแนน่ แฟน้ เพม่ิ มากขน้ึ ทำ�ใหน้ ายประเสรฐิ อยใู่ นตำ�แหนง่ ส.ส. อย่างสะดวกสบายและชนะการเลือกต้ังครง้ั ตอ่ มา ซ่งึ ลงสมคั รใน ระบบเขตละ 1 คน ในการเลือกตง้ั เมือ่ ปี 2544 อยา่ งง่ายดาย เพราะ นอกเหนอื จากเหตุผลสองประการทีก่ ล่าวมาแลว้ เขตเลือกต้งั ของนาย ประเสริฐเป็นเขตอำ�เภอเมืองที่มีผู้มีสิทธิเลือกต้ังที่ไม่ใช่ชาวมุสลิมมาก ที่สุดของจังหวัดยะลา แม้ว่าการลงสมัครในครั้งนี้ธุรกิจของครอบครัว นายประเสรฐิ จะไมเ่ ฟือ่ งฟูเหมอื นสมยั ก่อนกต็ าม การดำ�รงตำ�แหน่ง ส.ส.ของนายประเสริฐคร้ังนี้ยังคงไม่ปรากฏ บทบาททเี่ ดน่ ชดั เชน่ เคย แตเ่ ขาไดร้ บั คำ�ชน่ื ชมจากกลมุ่ ส.ส. มสุ ลมิ ใน 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใตว้ า่ ”เขา้ ใจความตอ้ งการของชาวมสุ ลมิ และไมเ่ คย ขดั ขอ้ งกับการขอความร่วมมอื ของกลุ่ม ส.ส. มสุ ลิม 3 จังหวดั ชายแดน ภาคใต้”(อารีเพ็ญ อุตรสินธ์, สัมภาษณ์) แต่ความสัมพันธ์ของนาย ประเสริฐกับแกนนำ�ของพรรคประชาธิปัตย์ท่ีดูแล 3 จังหวัดชายแดน ภาคใตไ้ มค่ ่อยราบร่นื มากนัก“เพราะความเชื่อมนั่ ในตวั เอง และเงินทุน ที่ไมต่ อ้ งรับจากแกนนำ�ท่ดี แู ล” (ณรงค์ ดูดงิ , สมั ภาษณ์ ) เมอื่ ครบวาระ 4 ปขี องการเลือกต้ัง พ.ต.ท. ดร.ทักษิณ ชนิ วตั ร นายกรัฐมนตรีประกาศให้มีการเลอื กตั้งในวันที่ 6 มกราคม 2548 นาย ประเสริฐยังคงลงสมัครในนามพรรคประชาธิปัตย์การเลือกต้ังในครั้ง นี้เปน็ การเลอื กตงั้ ในขณะทปี่ ระชาชนชาวมุสลิมใน 3 จังหวดั ชายแดน ภาคใตก้ ำ�ลังอยใู่ นอารมณ์ทไี่ มพ่ อใจรัฐบาล พ.ต.ท.ดร.ทกั ษณิ ชนิ วตั ร หลงั เกดิ เหตุการณ์ “กรือเซะ” และ”ตากใบ” แกนนำ�พรรคประชาธิปัตย์ โดยนายนพิ นธ์ บุญญามณี ที่ดูแลทางดา้ นการเงนิ และ ส.ส. 3 จงั หวัด 152

การเมอื งถน่ิ และนกั การเมืองถิ่นจังหวัดยะลา ชายแดนภาคใต้ของพรรคได้ตัดสินใจเลือกสนับสนุน นายณรงค์ ดูดิง และนายอบั ดลุ การมี เดง็ ระกนี า ใหเ้ ขา้ รว่ มทมี กบั นายประเสรฐิ ในขณะ เดยี วกนั ความเชอ่ื มนั่ ทชี่ าวมสุ ลมิ มตี อ่ ส.ส. กลมุ่ วะฮด์ ะฮท์ กี่ ำ�ลงั ดำ�เนนิ งานทางการเมืองกับพรรคไทยรักไทยกลับเส่ือมถอยลงเร่ือยๆ เป็น ผลทำ�ให้ผู้สมัครส.ส.ของกลุ่มวะห์ดะฮ์ทุกคนที่ลงเลือกตั้งในนามพรรค ไทยรักไทยต้องประสบปัญหาดังกล่าวน้ีด้วย ทำ�ให้พรรคประชาธิปัตย์ ชนะเลอื กตง้ั ยกทมี อยา่ งง่ายดาย อยา่ งไรกต็ าม การอยใู่ นตำ�แหนง่ ส.ส. สมยั นขี้ องนายประเสรฐิ ก็ ไมไ่ ดม้ บี ทบาทโดดเดน่ ใดๆ เชน่ เคย และอายสุ ภาฯสมยั นสี้ นั้ มากเพราะ นายกรฐั มนตรี พ.ต.ท.ดร.ทกั ษณิ ชนิ วตั ร ตดั สนิ ใจยบุ สภาฯเมอ่ื การเมอื ง ส่อเค้าจะเกิดความรุนแรงมากขึ้น หลังเกิดกระแสความไม่พอใจของ ประชาชนว่ารัฐบาลมีการคอร์รัปช่ันอย่างกว้างขวาง รวมท้ังเกิดการ ประท้วง พ.ต.ท.ดร.ทักษิณ ชินวัตร ที่ตัดสินใจขายธุรกิจของตัวเองที่ ได้รบั สัมปทานจากรัฐใหแ้ ก่ผู้ประกอบการธรุ กจิ ทเี่ ปน็ ชาวต่างประเทศ การเลือกตัง้ ในครั้งใหม่ ทางคณะกรรมการการเลือกตง้ั (กกต.) ไดจ้ ัดใหม้ ขี ้นึ ในวันท่ี 2 เมษายน 2549 แตพ่ รรคประชาธิปตั ยพ์ รรคตน้ สงั กดั ของนายประเสริฐ ตดั สนิ ใจไมส่ ง่ ผู้สมคั รเลอื กตงั้ ทว่ั ประเทศ เพอ่ื เปน็ การประทว้ งวา่ กกต.และรฐั บาลเอาเปรยี บในการจดั การเลอื กตง้ั ตอ่ มาศาลรัฐธรรมนูญประกาศให้การเลือกตั้งทั่วประเทศเป็นโมฆะ และ กกต.ประกาศจะจัดใหม้ ีการเลือกตง้ั ข้ึนใหมใ่ นเดอื นตลุ าคม 2549 แต่ เกิดมีการรัฐประหารขึ้นในวันท่ี 19 กันยายน 2549 คณะรัฐประหาร ประกาศยกเลิกรัฐธรรมนูญท่ีใช้อยู่และร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ขึ้นมา ใช้ในปี 2550 และประกาศให้มีการเลือกต้ังข้ึนในวันท่ี 23 ธันวาคม 2550 การเลือกต้ังคร้งั น้ีกลบั ไปใช้ระบบแบง่ เขต เรยี งเบอร์เหมอื นก่อน 153

นกั การเมืองถ่ินจงั หวดั ยะลา รฐั ธรรมนญู ปี 2540 ผลการเลอื กตง้ั ดว้ ยกลยทุ ธท์ เ่ี ขา้ ถงึ คนทใ่ี กลช้ ดิ ดว้ ย การชว่ ยงานและชว่ ยเงนิ และเขา้ ถงึ ประชาชนทไ่ี มใ่ กลช้ ดิ ดว้ ยหวั คะแนน พร้อมเงนิ ทำ�ให้นายประเสริฐชนะอย่างงา่ ยดายอกี คร้งั พรอ้ มกับอดีต ส.ส.รว่ มพรรคคอื นายอบั ดลุ การมี เด็งระกีนา ในการเลือกต้ังคร้ังล่าสุดเมื่อวันท่ี 3 กรกฎาคม 2554 นาย ประเสรฐิ กช็ นะเลือกตัง้ อีกคร้งั เป็นสมยั ท่ี 6 ตดิ ต่อกันโดยชนะคู่แข่งอย่างขาดลอยไดค้ ะแนน สูงถึง 40,035 คะแนน หรือคิดเป็น69.96% ขณะที่คู่แข่งจากพรรค เพื่อไทยที่ได้อันดับสองได้คะแนนเพียง 12,101 คะแนน หรือคิดเป็น 21.15% เทา่ นั้น อยา่ งไรกต็ าม การทำ�งานของนายประเสรฐิ ทกี่ ำ�ลงั ดำ�เนนิ การใน ปัจจบุ ัน แมเ้ ป็นส.ส. มาแลว้ ถงึ 6 สมยั แตก่ ็ยงั ไม่มบี ทบาทโดดเด่นใน ระดบั ชาตแิ ตอ่ ยา่ งใด ในขณะทบี่ ทบาทในพน้ื ทแ่ี ละคะแนนเสยี งในพน้ื ท่ี โดยเฉพาะในหมู่ชาวมุสลิมเขายังคงรักษาได้อย่างเหนียวแน่นเหมือน เดิม ส่วนคะแนนในสังคมเมืองและผู้มีสิทธิเลือกต้ังท่ีไม่ใช่ชาวมุสลิม เป็นคะแนนทมี่ าพร้อมกบั ความนยิ มทีม่ ตี ่อพรรคประชาธปิ ตั ย์ ซึ่งย่อม เปน็ คะแนนท่มี ีความชัดเจนสำ�หรับนายประเสรฐิ อยู่แลว้ คนยะลาท่ีสนใจการเมืองเชื่อว่า หากนายประเสริฐสามารถ รักษาฐานเสียงเหล่านี้ไว้ได้ และไม่มีความขัดแย้งกับกลุ่ม ส.ส.มุสลิม ท่ีสงั กัดต่างพรรคในพ้นื ท่ี 3 จงั หวัดชายแดนภาคใต้ รวมทง้ั ความนยิ ม ที่มีต่อพรรคประชาธิปัตย์ในหมู่สังคมเมืองและประชาชนท่ีไม่ใช่มุสลิม ยงั ไม่เปล่ยี นแปลง เขาก็จะไม่แพก้ ารเลอื กตงั้ ในครงั้ ต่อๆ ไป แมธ้ รุ กจิ ของครอบครวั ในเมอื งไทยในปจั จบุ นั หยดุ ชะงกั ลงไปบา้ ง แตค่ รอบครวั ของเขายังมีธุรกิจในประเทศเพ่ือนบ้านรองรับอยู่หลายแห่ง วันน้ีนาย 154

การเมอื งถ่นิ และนกั การเมอื งถน่ิ จังหวัดยะลา ประเสรฐิ ยงั คงโลดแลน่ ทางการเมอื งพรอ้ มๆ กบั การปรบั ตวั ใหเ้ หมาะสม กบั สถานการณข์ องบา้ นเมืองและพรรคท่สี งั กดั นายบูราฮานดู นิ อุเซง็ (พ.ศ. 2539, 2544) นายบรู าฮานดู นิ อเุ ซง็ เปน็ นอ้ งชายของนายอสุ มาน อเุ ซง็ อดตี ส.ส.ของพรรคประชาธปิ ตั ยป์ ี 2519 เปน็ บตุ รของนายฮจั ยี อบั ดลุ ลาเตฟ๊ อเุ ซง็ กบั นางแวมารแี ย ภมู ลิ ำ�เนาเดมิ ของครอบครวั เปน็ ชาวยาบี อำ�เภอ หนองจกิ จังหวดั ปตั ตานี แต่นายบรู าฮานูดิน เกดิ ทอ่ี ำ�เภอ บนั นังสตา จงั หวัดยะลา เมอ่ื วนั ท่ี 13 กนั ยายน 2497 มพี ี่นอ้ งรวมท้งั หมด 6 คน ทกุ คนลว้ นเป็นคนท่ีสนใจการเมือง นายบรู าฮานูดนิ เป็นบตุ รคนที่ 4 มี ภรรยาชอ่ื นางรอกาเยาะ หะยีเซ็ง ชาวอำ�เภอยีง่ อ จงั หวดั นราธวิ าส นายบรู าฮานดู นิ จบชนั้ มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ จากโรงคณะราษฎร บำ�รุงจังหวัดยะลา จบช้ันมัธยมศึกษาตอนปลายจากโรงเรียนอิสลาม วิทยาลัยแห่งประเทศไทย กรุงเทพฯ และจบปริญญาตรีทางด้าน รฐั ศาสตร์ จากคณะสงั คมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ จบปรญิ ญาโท ทางด้านรฐั ศาสตรจ์ ากมหาวิทยาลัย การาจี ประเทศปากีสถาน ก่อนเข้าสู่สนามการเมืองในปี 2538 นายบูราฮานูดินเคยรับ ราชการเป็นขา้ ราชการกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ตง้ั แต่จบ การศกึ ษาในปกี ารศกึ ษา 2522 จนถงึ การเลอื กตงั้ ในปี 2538 วนเวยี นไป มาใน 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใต้หลายแหง่ เชน่ ปลดั อำ�เภอยีง่ อ 2 ครั้ง ปลัดอำ�เภอรือเสาะ ปลัดอำ�เภอศรีสาคร ท้ังสามอำ�เภออยู่ในจังหวัด นราธิวาส ปลัดอำ�เภอรามนั จังหวดั ยะลา เจา้ หน้าทบ่ี รหิ ารงานท่วั ไป ศูนย์ประสานงานปกครอง กองประสานราชการ กรมการปกครอง 155

นกั การเมืองถน่ิ จงั หวัดยะลา กระทรวงมหาดไทย ประจำ�ท่ีจังหวดั ยะลาหรอื ศูนย์อำ�นวยการบริหาร จังหวัดชายแดนภาคใต้(ศอ.บต.)ปัจจุบัน เจ้าหน้าที่อบรม วิทยากร ประจำ�ภาควิชาการเมืองการปกครอง วิทยาลยั การปกครอง กระทรวง มหาดไทย และหัวหน้ากิจการศาสนาอิสลาม กองประสานราชการ กระทรวงมหาดไทย ทำ�ใหน้ ายบรู าฮานดู ินเขา้ ใจถงึ ระบบราชการ โดย เฉพาะกระทรวงมหาดไทยเป็นอย่างดี การได้ทำ�งานในศอ.บต. และ ศูนย์ประสานงานปกครอง กองประสานราชการของเขาทำ�ให้ได้รู้จัก เพื่อนข้าราชการและประชาชนนอกพ้ืนที่อำ�เภอที่เขาเคยรับราชการ เพราะศอ.บต.นอกจากเปน็ ทท่ี ำ�งานปกตแิ ลว้ ยงั เปน็ ทรี่ บั เรอ่ื งรอ้ งเรยี น และรอ้ งทกุ ขข์ องประชาชนใน 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใตด้ ว้ ย คนทเ่ี คย รจู้ กั และคุ้นเคยเหล่านีม้ ปี ระโยชนใ์ นทางการเมืองต่อเขาในเวลาตอ่ มา นายบูราฮานูดิน เข้าสู่สนามการเมืองคร้ังแรกในสังกัดกลุ่ม วะหด์ ะฮ์ พรรคความหวงั ใหม่ สำ�หรบั แรงจงู ใจทตี่ ดั สนิ ใจลงเลน่ การเมอื ง ทง้ั ทอ่ี นาคตในทางราชการยงั อกี ยาวนาน นายบรู าฮานดู นิ ใหส้ มั ภาษณว์ า่ “ผมตัดสินใจเล่นการเมืองด้วยความมุ่งม่ันต้ังใจว่าจะเข้าสู่ กระบวนการทางการเมอื งเพอื่ เข้ามาทำ�งาน แก้ไขปัญหาความเหลื่อม ล้ำ�ในสังคมของชาวไทยมุสลิมที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม ไม่ได้รับการ คมุ้ ครองสทิ ธิ เสรภี าพ ทไ่ี ดร้ บั การคมุ้ ครองจากรฐั ธรรมนญู ในเกอื บทกุ ๆ ด้าน ทเี่ กดิ จากเจา้ หนา้ ทข่ี องรัฐทีม่ อี คติ การเลอื กปฏบิ ตั ิ การไมเ่ คารพ สิทธิมนุษยชน โดยใช้ความแตกต่างในด้านการนับถือศาสนา ความ แตกตา่ งด้านภาษาวัฒนธรรม ประเพณี ความเชือ่ ความแตกตา่ งดา้ น เชอ้ื ชาติกำ�เนิด ชาตพิ ันธ์ เปน็ ต้น การละเมดิ สทิ ธติ ่างๆ ทพี่ ึงจะไดร้ ับ บรกิ ารของรฐั การแกไ้ ขสง่ิ ดงั กลา่ ว ตอ้ งอาศยั กระบวนการทางการเมอื ง 156

การเมอื งถนิ่ และนกั การเมอื งถิน่ จังหวดั ยะลา ในระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ พระประมขุ ผา่ น กระบวนการทางรฐั สภา การใชก้ ระบวนการทางนติ บิ ญั ญตั ดิ ว้ ยการแกไ้ ข กฎหมาย ระเบียบ กฎกระทรวงต่างๆ เช่น การแก้ไขระเบยี บกระทรวง ศกึ ษาธกิ าร วา่ ดว้ ยการแตง่ เครอ่ื งแบบของนกั เรยี นนกั ศกึ ษา ซง่ึ เมอื่ เขา้ มาเปน็ ส.ส.ครง้ั แรก ผมไดเ้ ปน็ กรรมาธกิ ารศาสนา ศลิ ปะ วฒั นธรรม จงึ ไดย้ น่ื ญตั ตเิ ขา้ สกู่ รรมาธกิ ารพจิ ารณา ตอ่ มา กลมุ่ วะหด์ ะฮ์ ไดร้ ว่ มดำ�เนนิ การ จนเมื่อส.ส.ในกลุ่มวะห์ดะฮ์ได้รับการแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีเมื่อปี 2540 กระทรวงศกึ ษาธกิ าร จงึ ได้มีการแกไ้ ขระเบยี บจนสำ�เรจ็ หรอื การ เสนอรา่ งพระราชบัญญัตธิ นาคารอิสลามแหง่ ประเทศไทย เรม่ิ ตน้ ด้วย การจดั ทำ�เอกสารเกีย่ วกับการธนาคารอสิ ลาม และมกี ารจัดสัมมนาใน พื้นที่หลายคร้ัง การย่ืนญัตติเรื่องให้แต่งต้ังคณะกรรมาธิการวิสามัญ ศึกษาความเป็นไปได้ในการจัดต้ังธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ใน สภาฯ จนกลมุ่ วะหด์ ะฮ์ รบั เปน็ แนวนโยบายหลกั ของกลมุ่ จนมกี ารเสนอ เปน็ พระราชบญั ญตั ธิ นาคารอสิ ลามแหง่ ประเทศไทยจนสำ�เรจ็ นอกจาก นี้เน่ืองจากผมเข้าใจขบวนการต่อสู้ของขบวนการในสามจังหวัดกับ อำ�นาจรัฐในปัจจุบัน ผมจึงตั้งใจว่าการเข้าสู่สนามการเมืองของผมอีก ประเดน็ หน่งึ เพ่ือเปน็ การลดเงอื่ นไขการสร้างความแตกแยก การสรา้ ง ความไมพ่ งึ พอใจตอ่ รฐั ทน่ี ำ�สกู่ ารตอ่ ตา้ นตอ่ สกู้ บั อำ�นาจรฐั หรอื การแบง่ แยกดนิ แดน เปน็ การดงึ เขา้ มาสกู่ ารตอ่ สทู้ างการเมอื งผา่ นระบบรฐั สภา ท่ีสามารถใช้กระบวนการแกไ้ ขความไมพ่ ึงพอใจรัฐ” สำ�หรับทุนท่ีสนับสนุนทางการเมืองนั้นเกือบจะทั้งหมดเป็น เงนิ ของพรรคความหวงั ใหม่ “ผมเป็นข้าราชการไม่มเี งินเก็บมากหรอก ทางครอบครัวก็ไม่ได้ร่ำ�รวยอะไร” (บูราฮานดู ิน อุเซง็ , สมั ภาษณ)์ และ 157

นักการเมืองถ่นิ จงั หวดั ยะลา ในชว่ งนนั้ พรรคความหวังใหม่ ซึ่งคาดวา่ จะไดเ้ ปน็ รัฐบาลและสนาม 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นเขตทีพ่ รรคความหวงั ใหม่มีความหวงั ทุนท่ี ใหผ้ สู้ มคั รแมว้ า่ นายบรู าฮานดู นิ จะเปน็ ผสู้ มคั รหนา้ ใหมก่ ค็ งจะไดร้ บั ไป ไม่น้อยทีเดียว ทำ�ให้การลงสมัครเลือกต้ังคร้ังแรกเป็นไปด้วยความ ราบรื่น นายนาแว กรียอ หัวคะแนนใหญ่ของนายวันมูหะมัดนอร์ บอกว่า “การใชเ้ งนิ ของพรรคในสมัยนน้ั 60 เปอรเ์ ซน็ ต์ จะมาเกบ็ เป็น กองกลาง ผู้สมัครจะได้ใช้เงินอย่างอิสระในส่วนที่เป็นของตนเอง” เงนิ ทเ่ี ปน็ สว่ นของตนเองนายบูราฮานดู ิน ได้นำ�ไปใช้กับผูใ้ ช้สทิ ธเิ ลือก ตงั้ ทไ่ี มใ่ ชก่ ลมุ่ คนทม่ี คี วามชนื่ ชมตอ่ กลมุ่ วะหด์ ะฮอ์ ยแู่ ลว้ โดยไมซ่ ้ำ�ซอ้ น กับคะแนนของกลุ่มวะห์ดะฮ์หรือฐานเสียงของผู้สมัครร่วมพรรคอย่าง นายวันมหู ะมัดนอร์ และนายไพศาล ในแงก่ ลยทุ ธก์ ารหาเสยี งนนั้ โดยภาพรวมทงั้ จงั หวดั ยะลา นาย บรู าฮานดู นิ ตอ้ งเกาะตดิ เวทหี ลกั ของกลมุ่ วะหด์ ะฮ์ ในขณะเดยี วกนั นาย บูราฮานูดินในฐานะคนหนุ่มจะมีคนหนุ่มสาวพร้อมท่ีจะลงคะแนนให้ อีกท้ังข้อได้เปรียบอีกข้อหนึ่งของนายบูราฮานูดินในการเลือกต้ังคร้ัง นี้ คือแรงสนับสนุนของลูกหลานครูเปาะซู วาแมดีซา ซ่ึงเป็นที่นับถือ และมีฐานเสียงแน่นหนามากในอำ�เภอรามัน ท่ีผลักดันสนับสนุนให้ เขาลงสมคั รในทมี ของนายวนั มหู ะมดั นอร์ “ความจรงิ ตอนนน้ั ผมอยาก จะลงพรรคประชาธิปัตย์” (บรู าฮานูดิน อเุ ซ็ง, สัมภาษณ์) การที่มกี ลุ่ม ประชาชนหรือคนในกลุ่มใดชักชวนให้เข้าพรรคใดกลุ่มน้ันจะต้องช่วย ผลักดันและหาเสียงอย่างเต็มท่ีเพ่ือให้ชนะเลือกต้ัง ทำ�ให้นาย บูราฮานูดินได้คะแนนสูงเป็นอย่างยิ่งในอำ�เภอรามัน และอำ�เภอบ้าน เกิดคือบันนังสตา จนชนะการเลือกตั้งในครั้งแรกเหนือนายไพศาล ผูส้ มัครร่วมทีมและเป็นอดตี ส.ส.มากอ่ น 158

การเมืองถ่ินและนกั การเมืองถนิ่ จงั หวดั ยะลา การเปน็ ส.ส.ครง้ั แรกของนายบรู าฮานดู นิ ในปี 2538 สภาฯมอี ายุ ค่อนข้างส้ัน เพราะรัฐบาลประกาศยุบสภาและจัดให้มีการเลือกต้ังใน วนั ท่ี 17 พฤศจกิ ายน 2539 การเลือกต้ังในคร้ังน้ี นายบรู าฮานดู ิน ไม่ ประสบความสำ�เรจ็ โดยวเิ คราะหถ์ งึ สาเหตใุ หฟ้ ังว่า “ผมหาเสยี งละเอียดมากกวา่ เก่า เพราะมปี ระสบการณม์ าแลว้ และรู้จักคนมากข้ึนแล้ว ในหมู่พ่ีน้องไทยพุทธ ผมก็เต็มที่ อย่างท่ีวัด ท่ีบันนังสตา บ้านผม ผมเอางบประมาณลงไปและสร้างความใกล้ชิด กับวัดและชุมชนอย่างเต็มที่ หลวงพ่อกับผมก็รักกันมากช่วยพูดช่วย หาเสยี งใหเ้ ม่ือมงี านบญุ ทว่ี ดั แตผ่ ลเลือกตัง้ ปรากฏวา่ ผมไม่ได้คะแนน เลยในหน่วยน้ัน ผมจงึ ซาบซ้งึ กับความรสู้ กึ ของส.ส.มสุ ลมิ ร่นุ พ่ีๆ ทีไ่ ม่ ได้ลงในนามพรรคประชาธิปัตย์ ท่ีเขาเคยเล่าว่าพ่ีน้องไทยพุทธจะไม่ เลือกผู้ที่ไม่ได้ลงในนามพรรคประชาธิปัตย์ มันเป็นความรู้สึกที่เขาได้ ตัดสินใจล่วงหน้าไปแล้ว คุณจะสนิทคุ้นเคยอย่างไรก็ช่วยไม่ได้ แต่ผม ก็ต้องเข้าหาคนกลุ่มนี้ด้วย ในฐานะที่เป็นตัวแทนปวงชนชาวไทย รอ สักวันหนึง่ ท่เี ขาจะเข้าใจอะไรดีขน้ึ ” การแพ้เลือกตั้งคร้ังน้ีของนายบูราฮานูดิน อาจกล่าวได้ว่า เป็นการเปลี่ยนวิกฤติให้เป็นโอกาส ทำ�ให้เขาได้มีประสบการณ์ทาง การเมืองที่ล้ำ�ค่าอีกด้าน เพราะหลังการเลือกต้ังนายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ได้รับเสียงสนับสนุนจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ให้ดำ�รง ตำ�แหน่งประธานสภาผู้แทนราษฎร ซ่ึงหมายถึงประธานรัฐสภาด้วย นายบูราฮานูดิน จึงได้รับเลือกจากนายวันมูหะมัดนอร์ และกลุ่ม วะหด์ ะฮ์ใหด้ ำ�รงตำ�แหน่งเลขานุการประธานสภาผู้แทนราษฎร 159

นกั การเมอื งถนิ่ จังหวดั ยะลา ตำ�แหน่งเลขานกุ ารประธานสภาฯ ทำ�ให้นายบรู าฮานดู นิ ไดร้ บั ประสบการณ์ทางการเมืองท่ีมีค่าย่ิงสำ�หรับอดีตส.ส. เพียงหนึ่งสมัย ทำ�ให้เป็นที่รู้จักของนักการเมืองด้วยกัน ตลอดจนเป็นท่ีรู้จักของ สังคมการเมือง และเนื่องจากเคยผ่านงานทางด้านราชการมาหลายปี และสามารถพูดภาษาองั กฤษไดด้ ี เขาจงึ ทำ�หน้าท่ีนไ้ี ด้ดีย่ิง ไม่ว่าจะอยู่ ในสำ�นักงานหรือติดตามนายวันมูหะมัดนอร์ ไปยังที่ต่างๆ ทั้งในและ ต่างประเทศ สมัยเลือกตั้งท่ียาวนานเกือบครบวาระ ยิ่งทำ�ให้นายบูราฮานู ดินได้สะสมประสบการณ์ทางการเมืองได้อย่างยาวนานอย่างท่ีกล่าว ถึง และตลอดสมยั ของสภาชดุ น้ี ประเทศไทยมนี ายกรฐั มนตรีถึง 2 คน และมสี ภารา่ งรฐั ธรรมนญู (สสร.) เพอ่ื รา่ งรฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2540 ทำ�ให้ ตำ�แหนง่ เลขานกุ ารประธานรฐั สภาของเขาตอ้ งเขา้ ไปยงุ่ เกยี่ วโดยหนา้ ท่ี กบั การเมอื งและนกั การเมอื งอยา่ งกวา้ งขวาง เมอ่ื ใกลค้ รบวาระของสภา นายชวน หลีกภัย นายกรัฐมนตรีที่เขา้ มาแทนพลเอกชวลติ ยงใจยทุ ธ ทีล่ าออกไป ไดป้ ระกาศยุบสภา และกกต. ซง่ึ จดั ตงั้ ขึ้นตามรฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2540 ไดป้ ระกาศให้มกี ารเลือกต้งั ขนึ้ ในวันที่ 6 มกราคม 2544 การเลอื กตง้ั ในครงั้ นเ้ี ปน็ การเลอื กตง้ั ทแี่ ตกตา่ งจากอดตี เนอื่ งจากระบบ การเลอื กต้ังแบง่ เปน็ 2 ระบบคือ ระบบเขตเดียว เบอร์เดยี ว และระบบ บัญชีรายช่ือท่ัวท้ังประเทศหรือปาร์ต้ีลิสต์ ตามที่รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ กำ�หนด จงั หวดั ยะลาจงึ ถกู แบง่ เปน็ สามเขตเลอื กตงั้ ตามจำ�นวนส.ส. โดย แต่ละเขตจะมีอำ�เภอหลกั ๆ เป็นตวั ต้งั เช่น เขตหนึ่งมอี ำ�เภอเมอื งยะลา ซึ่งเป็นเขตฐานเสียงหลกั ของนายประเสรฐิ พงษ์สวุ รรณศิริ เขตที่สองมี อำ�เภอรามนั ซง่ึ เปน็ เขตบา้ นเกดิ และฐานเสยี งหลกั ของนายวนั มหู ะมดั นอร์ และเขตทสี่ ามมอี ำ�เภอบนั นังสตา เขตบา้ นเกิดของนายบรู าฮานดู ิน 160

การเมืองถ่นิ และนักการเมอื งถิน่ จงั หวดั ยะลา การเลอื กตงั้ ในครงั้ นน้ี ายวนั มหู ะมดั นอร์ ไมไ่ ดล้ งสมคั รในระบบ เขตแตล่ งสมคั รในระบบปารต์ ลี้ สิ ต์ โดยใหน้ ายไพศาล อดตี ส.ส. ซง่ึ เปน็ ชาวอำ�เภอเมืองลงสมัครในเขตสองท่ีมีอำ�เภอรามัน ส่วนนาย บรู าฮานดู ิน ลงสมัครในเขตสามทมี่ อี ำ�เภอบันนังสตา ส่วนเขตหน่งึ ที่มี อำ�เภอเมืองทางกลุ่มวะห์ดะฮ์ได้ส่งอาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา ลงสมัครแข่งกับนายประเสรฐิ พงษส์ ุวรรณศริ ิ ผลการเลือกตัง้ นายประเสรฐิ นายไพศาล และนายบรู าฮานูดนิ ได้รับชัยชนะ การเลือกตั้งในระบบใหม่ กลยุทธการหาเสียงย่อมแตก ต่างจากการเลือกต้ังในระบบเดิม นายบูราฮานูดินเล่าให้ฟังถึงการหา เสียงครงั้ นี้วา่ “การเลอื กตง้ั เทยี่ วนี้ เรามเี วลาเตรยี มการนาน เนอื่ งจากสภายบุ เมอื่ ใกลค้ รบวาระ และพรรคความหวังใหม่ของพวกเราลาออกจากการ เปน็ ส.ส.ทง้ั พรรคกอ่ นยบุ สภานานหลายเดอื นดว้ ย ทำ�ใหม้ เี วลาลงพน้ื ที่ มากทเี ดยี ว เขตเดยี วเบอร์เดียวเลก็ ด้วย จงึ ไปได้อย่างทั่วถึงดว้ ยตวั เอง มกี ารจดั สมั มนากลมุ่ แกนนำ�ทงั้ ผหู้ ญงิ และผชู้ ายทงั้ ในสว่ นกลางและเขต ผมไปปราศรัย พบปะ พนี่ ้องเกือบทกุ หม่บู ้าน ไม่ยกเว้นหมบู่ ้านพ่ีนอ้ ง ชาวพทุ ธ แมจ้ ะรวู้ า่ ไมไ่ ดค้ ะแนน อยา่ ลมื วา่ เขตผมมชี มุ ชนชาวพทุ ธมาก อยา่ งเบตง ธารโต หรือบังนันสตาเอง คแู่ ขง่ ของผมก็ประชาธิปัตย์ ดีที่ เขาเป็นผสู้ มัครหนา้ ใหม่ ท่ีลงพืน้ ท่ีก่อนเลอื กตงั้ น้อยกวา่ ผม” เมื่อถามว่าการเลือกตั้งแบบ “วันแมน วันโหวต” ท่ีต้องรับผิด ชอบด้วยตัวเองเป็นสำ�คัญทางกรรมการบริหารของพรรคหรือหัวหน้า ทมี มบี ทบาทลงมาชว่ ยในพน้ื ทมี่ ากนอ้ ยเพยี งใด นายบรู าฮานดู นิ ตอบ 161

นกั การเมืองถิ่นจงั หวดั ยะลา วา่ “มอี าจารยว์ ันนอร์ มาช่วยปราศรยั เพียงคร้งั หนึ่ง นอกน้ันกไ็ มม่ ใี คร จะมรี ะดับหัวคะแนนของกลุ่มมาช่วยบา้ ง การเลอื กต้ังครง้ั นี้เปน็ เครือ่ ง พิสูจน์ตัวผมและทีมงานของผมด้วย” การเลือกตงั้ ในระบบเขตเดยี ว เบอรเ์ ดียวทำ�ให้ ส.ส. หลายคน ลงพื้นที่เฉพาะเขตเลือกต้ังของตนเป็นหลักโดยไม่คาดคิดว่าในเวลา ตอ่ มาจะเปลย่ี นกลับมาใชร้ ูปแบบเดมิ คอื แบ่งเขต เรยี งเบอร์ ซ่ึงทำ�ให้ เขตเลือกตัง้ มขี นาดใหญ่ในการเลือกตัง้ ปี 2550 ตลอดสมยั สภาชดุ ปี 2544 ทมี่ อี ายยุ าวนานจนครบวาระครง้ั แรก ของประวตั ศิ าสตร์การเลือกต้งั ของไทย นายบรู าฮานดู นิ ก็เชน่ เดยี วกับ ส.ส. ส่วนใหญ่ในสมัยน้ันที่เน้นลงพื้นท่ีเฉพาะเขตของตัวเองเป็นหลัก เพราะเชื่อม่นั ว่าการเมืองของประเทศไทยเดนิ มาถกู ทางแล้ว และเปน็ ไปตามหลักสากลทีถ่ อื วา่ ทุกคนมสี ทิ ธ์มิ เี สียงเท่ากันคอื หนึง่ เสียง บทบาทในสภาของนายบรู าฮานดู นิ ในสมยั นมี้ เี พมิ่ มากขน้ึ ตาม ประสบการณ์ทางการเมืองที่มีมากขึ้น เขาเป็นตัวต้ังตัวตีคนหน่ึงใน การนำ�เสนอปัญหา 3 จังหวดั ชายแดนภาคใต้ใหร้ ฐั บาลแกไ้ ข ในฐานะ กรรมาธิการวิสามัญศึกษาปัญหาความไม่สงบใน 3 จังหวัดชายแดน ภาคใต้ และในฐานะ ส.ส. จากจงั หวดั ชายแดนภาคใต้ที่เคยทำ�งานใน กระทรวงมหาดไทย มีความรู้ถึงสาเหตุของการเกิดปัญหาและแนวทาง ทคี่ วรนำ�มาใชแ้ กไ้ ขไมน่ อ้ ย ในขณะเดยี วกนั บทบาทในพนื้ ทจี่ งั หวดั ยะลา ก็มีมากเพิ่มข้ึนด้วย อันเนื่องมาจากบารมีความเป็นรัฐมนตรีว่าการ กระทรวงคมนาคม และกระทรวงมหาดไทยของหัวหน้าทีม และ ส.ส. รว่ มจงั หวัดของนายวันมูหะมัดนอร์ แม้ว่าตลอดสมัยของการเปน็ ส.ส. สมัยนจี้ ะถูกแรงกดดนั จากปญั หาทเ่ี กดิ ข้ึนใน 3 จังหวดั ชายแดนภาคใต้ อยา่ งรุนแรง จนพน่ี อ้ งมสุ ลมิ ในเขต 3 จังหวัดชายแดนภาคใตไ้ ม่พอใจ 162

การเมืองถ่ินและนักการเมืองถิน่ จงั หวดั ยะลา กลุ่มวะห์ดะฮ์เป็นอย่างมาก เพราะเช่ือว่าความรุนแรงท่ีเพ่ิมมากขึ้น ใน 3 จงั หวัดชายแดนภาคใต้เป็นผลมาจากนโยบายของรฐั บาล พ.ต.ท. ดร.ทกั ษณิ ชนิ วตั ร กลมุ่ วะหด์ ะฮ์ ซงึ่ เมอ่ื สมคั รรบั เลอื กตง้ั เมอื่ ตน้ ปี 2544 ยงั สงั กดั พรรคความหวงั ใหม่ หลงั จากไดร้ ว่ มรฐั บาล พ.ต.ท. ดร. ทกั ษณิ ไมน่ านพรรคความหวงั ใหมไ่ ดย้ บุ รวมเขา้ กบั พรรคไทยรกั ไทย และคนใน กลมุ่ วะหด์ ะฮย์ งั เปน็ รฐั มนตรรี ว่ มรฐั บาล ตอ้ งรบั ผดิ ชอบอยา่ งเตม็ ที่ แต่ ไม่สามารถแกป้ ัญหาให้ทุเลาลงได้ ปัญหาในภาพรวมเหล่าน้ี ส.ส.กลุ่มวะห์ดะฮ์ไม่สามารถช้ีแจง ให้ประชาชนเขา้ ใจได้ ประกอบกับพรรคค่แู ข่งเนน้ โจมตอี ย่างรนุ แรงวา่ รัฐบาลฆ่าประชาชน โดยกลุ่มวะห์ดะฮ์รู้เห็นเป็นใจ ทำ�ให้การเลือกต้ัง ในวันท่ี 6 มกราคม 2548 ผู้สมัครของกลมุ่ วะหด์ ะฮท์ ล่ี งสมัครในระบบ เขตพ่ายแพก้ ารเลอื กตัง้ ท้ังหมด ท้งั ทีก่ ่อนหน้าน้ัน ประชาชนส่วนใหญ่ ต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่าไม่มีใครจะชนะผู้แทนกลุ่มน้ีได้แล้ว เพราะ ยางพาราจากราคากิโลกรัมละไม่ก่ีบาท กลายเป็นกิโลกรัมละกว่า ร้อยบาท สามสิบบาทรักษาทุกโรคทำ�ให้ทุกคนมีโอกาสเข้าถึงระบบ สาธารณสขุ สมยั ใหม่ ครโู รงเรยี นตาดกี าตามมสั ยดิ กไ็ ดเ้ งนิ เดอื นกนั แลว้ หลังพ่ายแพ้การเลือกตั้งในปี 2548 นายบูราฮานูดิน ยังคง ทำ�งานทางการเมอื งในพน้ื ทอ่ี ยา่ งสมำ่ �เสมอและไมท่ อ้ ถอย เมอื่ รฐั บาล พ.ต.ท. ดร.ทักษิณ ประกาศยุบสภา และคณะกรรมการการเลือกต้ัง ประกาศให้มีการเลือกต้ังในวันท่ี 2 เมษายน 2549 นายบูราฮานูดิน ไดล้ งสมคั รรบั เลอื กตงั้ อกี ครงั้ หนงึ่ ในนามพรรคไทยรกั ไทย และเปน็ การ ลงสมคั รเพยี งคนเดยี วในเขตเดมิ โดยไมม่ ผี สู้ มคั รจากพรรคอนื่ เปน็ คแู่ ขง่ เพราะพรรคการเมอื งอนื่ ๆ โดยการนำ�ของพรรคประชาธปิ ตั ยค์ วำ่ �บาตร การเลอื กตงั้ 163

นักการเมอื งถิ่นจงั หวดั ยะลา การเลือกต้ังคร้ังนี้ผ่านการรับรองของคณะกรรมการการเลือก ต้ัง แต่ศาลรฐั ธรรมนญู ได้ประกาศใหก้ ารเลอื กตั้งท่วั ประเทศเปน็ โมฆะ หลงั การเลอื กตงั้ ไมน่ าน เกยี่ วกบั เรอ่ื งนนี้ ายบรู าฮานดู นิ กลา่ ววา่ “ผมได้ เป็น ส.ส. อีกสมัยแลว้ เพราะผ่านการรับรองจากกกต. แล้ว เร่อื งศาล สงั่ เปน็ กระบวนการทหี ลงั ผมจงึ เปน็ ตวั แทนของชาวยะลาแลว้ แมว้ า่ จะ ไมไ่ ดเ้ คยเขา้ ประชมุ สภา” ซง่ึ ความเปน็ ส.ส.ของเขาในทางปฏบิ ตั จิ ะเปน็ อยา่ งไรนัน้ เป็นอีกเรือ่ งหน่งึ แตใ่ นความรู้สึกของเขา เขาเป็นส.ส.โดย สมบรู ณ์แลว้ การเลอื กตงั้ ในวนั ท่ี 23 ธนั วาคม 2550 กลมุ่ วะหด์ ะห์ ไดย้ า้ ยมา สังกัดพรรคพลังประชาชน เพราะพรรคไทยรักไทยถูกศาลรัฐธรรมนูญ สั่งยุบพรรค นายวันมูหะมัดนอร์ หัวหน้าทีมกลุ่มวะห์ดะฮ์ ในฐานะ กรรมการบรหิ ารพรรคไทยรกั ไทยถกู เวน้ วรรคทางการเมอื ง 5 ปี แต่ นายวนั มหู ะมดั นอร์ ไดต้ ดั สนิ ใจสง่ นอ้ งชายลงสมคั รเลอื กตงั้ อกี ครงั้ หนง่ึ หลงั จากเคยลงสมคั รในปี 2549 การเลอื กตง้ั ครงั้ นเี้ นอ่ื งจากเปน็ เขตใหญ่ เรยี งเบอร์ การหาเสยี งของทกุ คนจงึ จำ�เปน็ ทจ่ี ะตอ้ งหาเสยี งในเขตใหญ่ คือทัง้ จังหวดั ยะลา ตามที่ได้กล่าวมาก่อนหน้านี้ว่าหลังจากการเลือกตั้งตาม รฐั ธรรมนญู ปี 2540 ทกี่ ำ�หนดให้เป็นการเลือกตง้ั ระบบเขตละ 1 คน หรือ วันแมน วันโหวต เขตเลือกตั้งต้องเล็กลง และการคลุกคลีกับ ประชาชนของ ส.ส. มักจะเน้นเฉพาะในเขตเลอื กตั้ง อาจจะทำ�ใหห้ ่าง เหนิ กบั ประชาชนในส่วนอืน่ ของเขตเลอื กต้ังใหญ่ การกลับเขา้ มาสู่การ เลือกตั้งในเขตใหญ่ความพ่ายแพ้ส่วนหนึ่งของผู้สมัครบางคน น่าจะ เกดิ จากการที่ประชาชนส่วนหนงึ่ ต้องการสอนบทเรยี นให้ ส.ส. บางคน ท่ีละเลยต่อการพบปะ เยี่ยมเยียนเมื่อคร้ังเป็น ส.ส. เขตเล็ก แตก่ รณี 164

การเมอื งถ่ินและนักการเมืองถ่นิ จังหวดั ยะลา ของนายบรู าฮานูดินนา่ จะไมใ่ ชป่ ระเดน็ นี้ สาเหตนุ า่ จะมาจากประการ แรกคอื การหาเสียงของผสู้ มคั รรว่ มทีมบางคนใหผ้ ู้มสี ิทธิเลอื กตง้ั เลือก ลงคะแนนให้ตนเองเพียงผู้เดียว หรือ “ยิงลูกโดด” สาเหตุประการท่ี สองน่าจะมาจากการท่ีกลุ่มวะห์ดะฮ์ยังไม่สามารถชี้แจงทำ�ความเข้าใจ กับประชาชนให้กระจ่างได้ในเหตุการณ์ความรุนแรงกรณีกรือเซะและ ตากใบ หลังจากความพ่ายแพ้ในการเลือกต้ังคร้ังนี้นายบูราฮานูดิน อุเซง็ แสดงความรสู้ ึกทอ้ แท้ใหป้ รากฏแก่เพ่ือนสนทิ อยบู่ อ่ ยครง้ั แม้วา่ จะยังคงคลุกคลีกับการเมือง เพราะมีตำ�แหน่งเป็นผู้ชำ�นาญการ ประจำ�ตวั ของนายซกู ารโ์ น มะทา สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรจงั หวดั ยะลา เพ่ือนรว่ มทมี ผู้สมัคร ส.ส. ในการเลือกตง้ั ทผี่ า่ นมา และยงั มตี ำ�แหน่ง เปน็ กรรมาธิการวสิ ามญั ของสภาหลายคณะกต็ าม ความท้อแท้ของเขายืนยันตามคำ�พูดที่เคยปรารภกับนายมุข สไุ ลมาน อดตี ส.ส. ปตั ตานีเพอ่ื นร่วมกล่มุ วะห์ดะฮ์วา่ “บรู าฮา พดู ใหผ้ มฟงั วา่ จะไมล่ งเลอื กตงั้ ครง้ั ตอ่ ไปอกี แลว้ เพราะ ถ้าลงกับทีมอาจารย์วันนอร์ ก็จะเป็นแบบคร้ังที่แล้ว ที่หัวคะแนนวาง เป้าวา่ ซกู ารโ์ น แพ้ไมไ่ ด้ เมื่อซูการโ์ นแพไ้ มไ่ ดค้ ะแนนก็จะไมเ่ กาะกล่มุ เขาว่าเขาต้องแพ้แน่ๆ แต่ผมเชื่อว่าบูราฮาต้องลงกับทีมอาจารย์อยู่ดี เพราะจะต้องถูกขอร้อง และเขาคงไมอ่ ยากขดั แยง้ หากจะยังอยูว่ งการ เมอื งหรืออยูใ่ นยะลา” แต่น่ีเป็นคำ�พูดท่ีได้จากการสัมภาษณ์นายมุข สุไลมาน นาน หลายเดอื นกอ่ นทจี่ ะมกี ารแกไ้ ขรฐั ธรรมนญู ปี 2550 เปลยี่ นระบบเลอื ก 165

นักการเมืองถ่นิ จังหวดั ยะลา ตง้ั กลบั ไปใชร้ ะบบเขตละ 1 คน หรือวันแมน วนั โหวตอกี ครง้ั ในขณะ เดียวกัน นายบรู าฮานดู ิน เคยบน่ ใหเ้ พ่ือนบางคนฟงั วา่ “ถ้าจะชนะได้ เปน็ ส.ส. กต็ อ้ งฉกี ไปลงพรรคประชาธปิ ตั ย์ ความจรงิ เราอยากเปน็ ส.ส. อกี ครงั้ หนง่ึ เพราะอาจารยว์ นั นอรเ์ คยพดู วา่ ส.ส. ทแี่ พเ้ ลอื กตงั้ เหมอื น สุนัขตัวหน่งึ เราไม่อยากเป็นสุนัข จึงขอเปน็ ส.ส. อีกครงั้ ” กรณีท่ีนายบูราฮานูดิน มีท่าทีสนใจจะไปร่วมงานทางการ เมืองกับพรรคประชาธิปัตย์นั้น ยืนยันได้จากการสัมภาษณ์อดีตนัก หนังสือพิมพ์และคอลัมนิสต์คนหน่ึงท่ีสนิทสนมกับแกนนำ�ภาคใต้ของ พรรคประชาธปิ ัตยอ์ ยา่ งนายถาวร เสนเนยี นมานาน ตั้งแตค่ รัง้ ท้ังคู่ยงั เรยี นอยทู่ ่ีมหาวิทยาลยั ธรรมศาสตรม์ าด้วยกัน “อดีต ส.ส. ยะลากลมุ่ วะหด์ ะฮ์ บรู าฮานดู นิ อเุ ซง็ ตดิ ตอ่ กบั ผม ใหผ้ มตดิ ตอ่ กบั พถ่ี าวรวา่ จะขอ เขา้ พรรคประชาธปิ ตั ย์ เพอื่ จะเปน็ ผสู้ มคั รครง้ั ตอ่ ไป แตพ่ ถี่ าวรบอกวา่ ให้ มาลงช่อื เป็นสมาชกิ กอ่ นแล้วค่อยพจิ ารณา (สชุ า จุลเพชร, สัมภาษณ์) ความจริง ผู้ดูแลเขตเลือกต้ังใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ของพรรค ประชาธปิ ัตย์ไม่ใชน่ ายถาวร เสนเนยี ม แตเ่ ป็นนายนิพนธ์ บุญญามณี ในที่สุดนายบูราฮานูดิน กลับไปร่วมงานทางการเมืองกับกลุ่ม นายวันมหู ะมัดนอร์ เหมอื นเดิม ตั้งแต่ยงั ไมม่ ีความเคลอ่ื นไหวใดๆ ใน การแกไ้ ขรัฐธรรมนญู ปี 2550 ซ่งึ หมายความว่า การตดั สนิ ใจกลบั มา รว่ มงานทางการเมอื งกบั กลมุ่ นายวนั มหู ะมดั นอร์ ของนายบรู าฮานดู นิ วนั นนั้ เขตเลือกตั้งยงั คงเป็นเขตใหญ่ เรยี งเบอร์ ที่จำ�เปน็ ตอ้ งหาเสียง ร่วมกันในพื้นท่ีทั่วท้ังจังหวัด แม้ว่ามีความหวาดหว่ันสูงว่าเหตุการณ์ การหาเสยี งจะเหมอื นการเลอื กตง้ั ในปี 2550 โอกาสแพม้ ีสูงกวา่ ชนะ อยา่ งไรกต็ าม รฐั ธรรมนญู พ.ศ. 2550 แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ พ.ศ. 2554 ก็ หวนกลบั ไปใชร้ ะบบเขตละ 1 คน เหมอื นรฐั ธรรมนญู พ.ศ. 2540 เปน็ ผล 166

การเมอื งถนิ่ และนกั การเมืองถ่ินจงั หวดั ยะลา ทำ�ใหน้ ายบรู าฮานดู นิ ตอ้ งหาเสยี งดว้ ยตนเองเปน็ หลกั อกี ทง้ั การเลอื ก ต้ังครั้งน้ีไม่ใช่การต่อสู้หลักระหว่างกลุ่มวะห์ดะฮ์กับพรรคประชาธิปัตย์ อีกต่อไป เพราะมีผู้สมัครจากพรรคมาตุภูมิท่ีมีนายไพศาล ยิ่งสมาน อดีต ส.ส. กลุ่มวะห์ดะฮ์ เป็นแกนนำ�คนสำ�คญั ในจังหวดั ยะลาอกี ด้วย นายไพศาล เป็นผทู้ ี่ผิดหวังจากวธิ กี ารหาเสียงของนายวนั มหู ะมดั นอร์ ในคร้งั ท่แี ล้ว แต่ครัง้ นีไ้ ม่ลงสมคั รด้วยตวั เอง อาจจะเนื่องจากอายุมาก แลว้ หรอื อาจจะเนอ่ื งจากความเจบ็ ปวดจากผลการเลอื กตง้ั ในครงั้ ทแ่ี ลว้ แต่หนั ไปลงสมัครในระบบบัญชรี ายชอ่ื แทน พรรคมาตุภูมิ ในพ้ืนท่ี 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้อยู่ในความ ดแู ลของนายอารีเพญ็ อตุ รสนิ ธุห์ วั หนา้ กล่มุ วะหด์ ะฮ์ คนท่ี 3 ทไี่ ดร้ บั การแต่งต้ังจากกลมุ่ ต่อจากนายวนั มูหะมัดนอร์ และนายอารเี พ็ญ เปน็ อดีต ส.ส. หลายสมัยของจงั หวดั นราธวิ าส การเลอื กตั้งปี 2550 เขาได้ เป็น ส.ส. ระบบสัดส่วนเขต 8 หรอื 12 จงั หวดั ภาคใต้ ท่ีไดร้ บั การเลือก ตั้งในนามพรรคพลังประชาชน แต่เมื่อพรรคพลังประชาชนถูกยุบโดย ศาลรฐั ธรรมนญู นายอารเี พญ็ เลอื กทจี่ ะมาสรา้ งพรรคมาตภุ มู ิ ในขณะ ทก่ี ลมุ่ วะหด์ ะฮ์ สายนายวนั มหู ะมดั นอร์ เลอื กทจ่ี ะอยกู่ บั พรรคเพอื่ ไทย ซ่งึ เปน็ พรรคท่สี บื ตอ่ จากพรรคพลงั ประชาชน การแตกเป็น 2 ข้ัวของกลุ่มวะห์ดะฮ์ในครั้งนี้ ได้กลายเป็นผล ดีต่อพรรคประชาธิปัตย์ เพราะเสียงของกลุ่มวะห์ดะฮ์แตกออกเป็น 2 กลมุ่ ดว้ ย ปรากฏการณท์ างการเมอื งทผ่ี า่ นมาบง่ ชใี้ หเ้ หน็ คอ่ นขา้ งชดั วา่ ผมู้ สี ทิ ธเิ ลือกต้งั ท่ีเป็นชาวพุทธจะไมเ่ ลอื กกลุ่มวะห์ดะฮ์ ซ่ึงลกั ษณะเช่น นีม้ แี นวโน้มสูงมากยิ่งๆ ขนึ้ ในปจั จุบนั ในขณะที่ชาวมลายูมสุ ลมิ มีแนว โน้มที่จะสนับสนุนพรรคประชาธิปัตย์มากข้ึน ส่งผลทำ�ให้การเลือกต้ัง เม่อื วนั ท่ี 3 กรกฎาคม 2554 พรรคประชาธิปัตย์จงึ ชนะเลอื กต้ังท้ังหมด 167

นักการเมอื งถน่ิ จงั หวัดยะลา นายอับดลุ การมี เดง็ ระกนี า (พ.ศ. 2548, 2550, 2554) นายอบั ดลุ การมี เดง็ ระกีนา เป็นชาวอำ�เภอรามนั จังหวดั ยะลา เกดิ เมอื่ วนั ที่ 31 พฤศจกิ ายน 2508 จบการศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรี คณะ นิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำ�แหง หลังจากจบการศึกษานาย อับดุลการีมกลับมาประกอบอาชีพทนายความท่ีจังหวัดยะลา และ เป็นกำ�นนั ตำ�บลบาโงย อำ�เภอรามัน สบื ทอดตอ่ จากบิดาหลงั จากบดิ า เกษียณ จนไดเ้ ปน็ ประธานชมรมกำ�นนั ผ้ใู หญบ่ ้านของอำ�เภอรามนั นายอบั ดลุ การมี มคี วามสนใจทางการเมอื งตงั้ แตย่ งั เรยี นหนงั สอื ในมหาวทิ ยาลยั เขา้ คลกุ คลกี บั การเมอื งในจงั หวดั ยะลาอยา่ งจรงิ จงั ตาม การชกั ชวนของนายไพโรจน์ เฉลียวศกั ดิ์ อดตี ส.ส.พรรคประชาธิปัตย์ จงั หวดั ยะลา ปี 2531 และเพราะความชนื่ ชอบในพรรคประชาธปิ ตั ยจ์ งึ ไดใ้ กลช้ ิดกับประเสรฐิ พงษ์สุวรรณศิริ ทส่ี มัครและเป็น ส.ส.ในปี 2538 เม่อื มีโอกาสจึงลงสมัครเลอื กต้ังในนามพรรคประชาธิปัตย์ นายอบั ดุลการมี เปน็ ส.ส.ครง้ั แรกในปี 2548 ซงึ่ เป็นการเลอื ก ต้ังแบบเขตเดียว เบอร์เดียว ในเขต 2 ท่ีมีอำ�เภอรามันบ้านเกิด เป็น อำ�เภอหลัก ร่วมสมัยนายประเสริฐ พงษ์สุวรรณศิริที่ชนะในเขต 1 และนายณรงค์ ดูดิงที่ชนะในเขต 3 เป็นชัยชนะยกจังหวัดของพรรค ประชาธปิ ตั ย์เหนอื กลุ่มวะหด์ ะฮ์ของนายวันมูหะมดั นอร์ ท่ลี งสมคั รใน นามพรรคไทยรักไทย นายอับดลุ การีม นับเป็นนกั การเมอื งหนา้ ใหม่ในระดบั ชาติ แต่ ในระดบั ทอ้ งถนิ่ ยะลาเขาเปน็ คนการเมอื งทปี่ ระชาชนคนุ้ หนา้ คนุ้ ตาเปน็ อยา่ งดี ทงั้ ในฐานะ ส.จ. และในฐานะหวั คะแนนส.ส.พรรคประชาธปิ ตั ย์ 168

การเมืองถ่นิ และนกั การเมืองถ่ินจงั หวัดยะลา ท่ีคลุกคลีกับประชาชนมานาน ตลอดจนเคยช่วยเหลือประชาชนใน ฐานะกำ�นนั ของประชาชน และ “ทนายคนยาก” ทชี่ ว่ ยเหลอื คดีความ ของคนยากจน จากอดตี ประธานชมรมกำ�นนั ผใู้ หญบ่ า้ นของอำ�เภอรามนั ทำ�ให้ เขามฐี านเสียงเป็นเพอ่ื นกำ�นันผูใ้ หญบ่ า้ นท่วั ท้งั อำ�เภอ นอกเหนอื จาก ฐานเสียงจากการเป็นสมาชิกสภาจังหวัด และการเป็นหัวคะแนนของ ส.ส.พรรคประชาธิปัตยถ์ งึ 2 คนทำ�ให้มคี วามได้เปรยี บในการรจู้ กั และ มีความสัมพนั ธก์ ับประชาชนในวงกวา้ ง ยิง่ ได้ฐานเสียงชมุ ชนเมืองและ ประชาชนทไี่ มใ่ ชม่ สุ ลมิ ทภี่ กั ดตี อ่ พรรคประชาธปิ ตั ย์ ทำ�ใหฐ้ านเสยี งของ นายอบั ดลุ การมี กว้างมากข้นึ การหาเสียงงา่ ยมากขน้ึ ยง่ิ การเลอื กต้ัง แบบเขตเดยี ว เบอรเ์ ดียวซ่งึ เขตเลอื กต้ังมีขนาดเลก็ ทำ�ให้สามารถวาง กลยทุ ธก์ ารหาเสยี งดว้ ยการพบปะกบั ประชาชนอยา่ งใกลช้ ดิ ไดโ้ ดยงา่ ย โดยวางเป้าหมายจะได้คะแนนเปน็ ชน้ั ๆ ตงั้ แตร่ ะดับเขต อำ�เภอ ตำ�บล หมบู่ ้าน และชมุ ชน จนถงึ ละแวกบ้านใหค้ นทีเ่ ขาไวใ้ จได้ช่วยดูแล และ อาศัยการปราศรัยเสริมเพราะเป็นคนที่พูดได้คล่องแคล่วทั้งภาษาไทย และภาษามลายู ประกอบกับสมัยเลือกตั้งน้ีประชาชนไม่พอใจพรรค ไทยรักไทยของ พ.ต.ท.ดร. ทักษิณ ชินวัตร และกลุ่มวะห์ดะฮ์ จาก เหตกุ ารณ์ความไมส่ งบใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ทำ�ให้นายอับดลุ การีม สามารถชนะคู่แข่งเขา้ สภาเป็นครั้งแรกไดอ้ ยา่ งงา่ ยดาย เงินทุนสำ�หรับการหาเสียงส่วนใหญ่เป็นเงินจากพรรคผ่านแกน นำ�ท่ีดูแลพื้นที่คือนายนิพนธ์ บุญญามณี ผู้สมัครในระบบปาร์ตี้ลิสต์ หัวคะแนนคนหนึ่งที่รู้เรื่องเงินให้ข้อมูลว่า “ส.ส.นิพนธ์ดูแลเรื่องเงิน ไมใ่ ชส่ .ส.ประเสรฐิ ทห่ี ลายคนเข้าใจวา่ เป็นหวั หนา้ ทมี สว่ นนอ้ ยมาก ท่ีเป็นเงินส่วนตัวของผู้สมัคร”(อดินันต์ ฮะซะนี, สัมภาษณ์) การเป็น 169

นกั การเมอื งถิ่นจังหวดั ยะลา ส.ส.ของนายอบั ดลุ การมี ในชว่ ง 1 ปี 7 เดอื น กอ่ นการยบุ สภาของนายก รฐั มนตรี พ.ต.ท.ดร.ทกั ษณิ ชินวัตร ไมป่ รากฏผลงานใดๆ ทป่ี ระชาชน จดจำ� ไมม่ กี ารอภปิ รายในสภา ไมม่ กี ารตงั้ กระทถู้ าม และไมม่ กี ารแกไ้ ข ปัญหาใหญๆ่ ในพื้นท่ี นอกเหนือจากการออกไปเย่ยี มเยียน ถามสาร ทกุ ขส์ กุ ดบิ ของประชาชน เม่ือคณะกรรมการการเลือกต้ังประกาศให้มีการเลือกตั้งในวัน ที่ 2 เมษายน 2549 พรรคต้นสังกัดของนายอับดุลการีม คือพรรค ประชาธิปัตย์ควำ่ �บาตรการเลือกตั้ง โดยไม่ส่งผู้สมัครลงเลือกตั้งท่ัว ประเทศ และหลังการเลอื กตัง้ ครงั้ นั้นศาลได้สงั่ ใหเ้ ป็นโมฆะ และมกี าร ประกาศให้มีการเลือกต้ังใหม่ในเดือนตุลาคม แต่เกิดการรัฐประหาร เสียก่อนในวันท่ี 19 กันยายนปีเดียวกัน ในช่วงรัฐประหารนาย อับดุลการีม กลับไปประกอบอาชีพทนายความ พร้อมกับออกไป ชว่ ยเหลอื ประชาชนตามเดมิ การเลือกตั้งหลังรัฐประหารในวันที่ 23 ธันวาคม 2550 ภาย ใตร้ ฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2550 การเลอื กต้ังกลบั ไปใชร้ ะบบแบง่ เขต เรียง เบอร์ ซงึ่ จงั หวดั ยะลาเปน็ หนงึ่ เขตเหมอื นเดมิ พรรคประชาธปิ ตั ยไ์ ดส้ ง่ ผู้ สมคั รรายเดมิ ทง้ั 3 คนลงสมคั ร การเลอื กตง้ั ครงั้ นนี้ ายอบั ดลุ การมี ตอ้ ง ลงพ้ืนที่ในการหาเสียงกว้างกว่าเดิม เงินทุนต้องใช้มากกว่าเดิม กำ�ลัง คนในการช่วยรณรงค์หาเสียงต้องใช้มากกว่าเดิม และต้องอาศัยเครือ ขา่ ยของพรรคประชาธปิ ตั ยม์ ากกวา่ เดมิ นายอบั ดลุ การีม ใหส้ ัมภาษณ์ ถงึ การเลือกต้งั ในปี 2550 วา่ “เหน่อื ยกวา่ คร้ังก่อนมาก คแู่ ขง่ กเ็ ตรียม มามากกว่าเก่า ไม่ประมาทพวกเรา ดีที่ได้สมาชิกประชาธิปัตย์ช่วย พรอ้ ม ส.ส.ประเสรฐิ ด้วยที่ชว่ ยในหมู่ประชาชนชาวพทุ ธ ชาวจนี ” แต่ กระนนั้ นอกเหนอื จากการทำ�งานหนกั ของนายอบั ดลุ การมี และสมาชกิ 170

การเมอื งถนิ่ และนักการเมอื งถน่ิ จังหวัดยะลา พรรคประชาธปิ ัตย์แล้ว ชัยชนะของนายอับดลุ การมี ในครั้งนี้คงจะเปน็ ไปตามคำ�พูดของนายไพศาล อดีต ส.ส.ยะลาที่ลงสมัครในนามพรรค พลงั ประชาชนทเ่ี คยพูดไวว้ า่ “หวั คะแนนกลวั ซูการโ์ นแพ้ เวลาหาเสยี ง ถ้าเปน็ เขตที่เสียงผมหนา เสียงผมดี ก็จะฝากใหป้ ระชาชนเลือกผมกบั ซกู ารโ์ น เขตไหนบรู าฮา เสยี งดี กฝ็ ากใหบ้ รู าฮากบั ซกู ารโ์ น เขตซกู ารโ์ น เสียงดี ซูการโ์ นไปคนเดียว ประชาธิปตั ยเ์ ลยมาถงึ สองคน” ดว้ ยเหตทุ น่ี ายอบั ดลุ การิม มพี ื้นเพเปน็ คนอำ�เภอรามัน อำ�เภอ ใหญ่เช่นเดียวกับนายซูการ์โน ทำ�ให้คะแนนเสียงจำ�นวนหนึ่งเป็น คะแนนเสียงจำ�นวนเดียวกับนายซูการ์โน ในขณะท่ีนายไพศาล เป็น คนอำ�เภอเมืองซึ่งเป็นเขตที่มีชุมชนเมืองใหญ่และมีประชาชนที่ไม่ใช่ มุสลิมในสัดส่วนสูงที่ไม่เลือกผู้สมัครที่ไม่ใช่พรรคประชาธิปัตย์ ส่วน ผสู้ มัครพรรคพลังประชาชนอีกคนคือนายบูราฮานดู นิ เปน็ ชาวอำ�เภอ บนั นงั สตา การได้คะแนนจำ�นวนมากในอำ�เภอรามัน และอำ�เภอเมอื ง พรอ้ มกบั นายประเสรฐิ พงษ์สุวรรณศริ ิ ทำ�ใหน้ ายอับดลุ การิมชนะการ เลอื กตงั้ เหนอื นายไพศาล และนายบูราฮานดู นิ แต่พรรคประชาธิปตั ย์ ไมส่ ามารถผลกั ดนั นายณรงค์ ดดู งิ อดตี ส.ส.ทพ่ี นื้ เพเปน็ คนอำ�เภอเบตง ใหช้ นะเลอื กตัง้ ได้เพราะแพน้ ายซกู าร์โน ซงึ่ การชนะถึง 2 คน โดยคน ท่ี 3 แพ้ไม่มากนักทำ�ใหแ้ กนนำ�พรรคประชาธิปัตยท์ ี่ดูแลใน 3 จังหวัด ชายแดนภาคใต้ มคี วามหวังเปน็ อยา่ งสูงว่าในการเลือกตงั้ สมยั หน้าจะ สามารถชนะทงั้ 3 ที่นง่ั ได้ (อดินันต์ ฮะซะนี, สัมภาษณ์) ซึ่งก็ปรากฏ เปน็ จรงิ ตามทคี่ าดหวงั ไวเ้ พราะการเลอื กตง้ั เมอื่ วนั ที่ 3 กรกฎาคม 2554 พรรคประชาธิปตั ย์ชนะเลอื กตง้ั ทุกเขต ตลอดสมยั ของสภาฯชุดการเลอื กต้ังปี 2550 ชาวจงั หวัดยะลา เฝ้าดูการทำ�งานของนายอับดุลการิม ด้วยความหวังว่าจะนำ�นโยบาย 171

นกั การเมืองถิ่นจงั หวดั ยะลา ใหม่ๆ ท่ีมีประโยชน์มาสู่จังหวัดได้บ้าง “ไม่ใช่อยู่แบบความช่ัวไม่มี ความดีไม่ปรากฏ อาศัยการเย่ียมเยียนดูแลถามทุกข์สุขเหมือนที่ผ่าน มาเท่านน้ั ” (อดนิ ันต์ ฮะซะนี, สมั ภาษณ์) บทบาทในสภาของนายอับดุลการิม แม้มีไม่มากนัก แต่เขาให้ สัมภาษณ์ว่า เขาไม่มีความขดั แย้งกบั เพื่อน ส.ส.คนใด รวมทั้งส.ส.ต่าง พรรคใน 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใตก้ ใ็ หค้ วามรว่ มมอื เสมอมา แมก้ ระทง่ั ในคณะกรรมาธิการชายแดน ที่มีอนุกรรมาธิการดูแลจังหวัดชายแดน ภาคใต้ท่ีเขาเป็นอนุกรรมาธิการอยู่ด้วย เขาก็ให้ความร่วมมืออย่าง เต็มท่ี ผลงานในสภาถ้าเป็นเร่ืองอภิปรายเขายอมรับว่าพรรคท่ีสังกัด มีคนที่มีความรู้และพร้อมท่ีจะพูดในสภามากจนไม่มีโอกาสพูดได้เลย แตก่ ารทำ�งานในพน้ื ที่เขาเตม็ ทเ่ี สมอ การเลอื กต้งั เม่ือวนั ที่ 3 กรกฎาคม 2554 เขตเลือกตั้งที่ 2 คือ อ.รามนั นายอับดุลการิมมีคะแนนเสยี งสูสีกับนายซูการโ์ น มะทามาก ผลการนับคะแนนคร้ังแรกเขาชนะเพยี ง 48 คะแนน ทำ�ให้นายซกู าร์โน ยนื่ เรอ่ื งตอ่ ทางกกต.ใหน้ บั คะแนนใหมเ่ ปน็ ครง้ั ท่ี 2 ซง่ึ ผลปรากฏวา่ คร้ัง น้ีเขาชนะมากข้ึนกวา่ เดิมคือ 530 คะแนน นายณรงค์ ดดู งิ (พ.ศ. 2548, 2554) นายณรงค์ ดูดิง เป็นชาวอำ�เภอเบตง พี่ชายคนหนึ่งเคยเป็น สมาชกิ สภาจงั หวดั ยะลาเขตอำ�เภอเบตง นายณรงค์ จบชน้ั มธั ยมศกึ ษา ตอนปลายจากโรงเรียนธรรมวทิ ยามูลนิธิ ในอำ�เภอเมอื งยะลา จากน้ัน เรียนตอ่ ระดับปริญญาตรี จบคณะนติ ิศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั รามคำ�แหง สมัยเรียนเป็นประธานชมรมนักศึกษามุสลิม มหาวิทยาลัยรามคำ�แหง 172

การเมอื งถ่ินและนกั การเมอื งถนิ่ จงั หวดั ยะลา เป็นนักกิจกรรมคนสำ�คัญ ท้ังชมรมนักศึกษามุสลิมรามคำ�แหงและ สมาคมยุวมุสลิมแห่งประเทศไทย(ย.ม.ท.) เป็นกลุ่มพลังท่ีมีบทบาท สมำ่ �เสมอและเปน็ ท่ยี อมรบั อย่างกว้างขวางในสังคมมสุ ลมิ ก่อนจะเข้าสู่สนามการเมืองนายณรงค์ ใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ใน กรุงเทพ โดยประกอบอาชีพเป็นทนายความและเป็นหน่ึงในแกนนำ� ของชมรมนักกฎหมายมุสลิม ท่ีมีบทบาทช่วยเหลือประชาชนมุสลิมท่ี มปี ญั หาทางกฎหมายทว่ั ประเทศ กอ่ นจะลงสมคั รเลอื กตงั้ ในนามพรรค ประชาธิปัตย์ นายณรงค์เคยสนิทสนมกับส.ส.กลุ่มวะห์ดะฮ์ โดยผ่าน พชี่ ายทเ่ี ปน็ สมาชกิ สภาจงั หวัดยะลา เขตอำ�เภอเบตง ท่เี ป็นหวั คะแนน ให้ผู้สมัครคนหนึ่งและผ่านนายเด่น โต๊ะมีนาที่ขอช่วยให้ทำ�หน้าท่ี ช่วยเหลือทางด้านกฎหมายแก่ประชาชนใน 3 จังหวดั ชายแดนภาคใต้ การตดั สนิ ใจเลอื กเขา้ สงั กดั พรรคประชาธปิ ตั ยน์ น้ั นายณรงคเ์ คย บอกแกเ่ พอื่ นสนทิ วา่ “เปน็ เรอ่ื งของโอกาสทางการเมอื งเพราะถา้ หากยงั อยกู่ ลบั กลมุ่ วะหด์ ะฮ์ มนั ไมม่ ชี อ่ งวา่ งจะใหไ้ ดล้ งเลอื กตง้ั ในจงั หวดั ยะลา เลย” การลงสมคั รครงั้ แรกในปี 2548 นายณรงคป์ ระสบความสำ�เรจ็ ทนั ที ทัง้ ๆ ทีใ่ ช้ชีวิตในพืน้ ทีไ่ ม่มากนกั ชัยชนะของนายณรงค์ คร้ังนี้หลายคนวิเคราะห์ว่าเป็นไปตาม กระแสทช่ี าวมสุ ลมิ จงั หวดั ชายแดนภาคใตร้ ว่ มกนั ปฏเิ สธพรรคทพ่ี .ต.ท. ดร.ทักษิณ ชินวัตรเป็นหัวหน้า ทำ�ให้ผู้สมัครในนามพรรคไทยรักไทย ทุกคนไม่ได้รับการเลือกตั้งในระบบแบ่งเขต ในขณะท่ีชาวพุทธและ คนไทยเช้ือสายจีนยังคงผูกพันเหนียวแน่นกับพรรคประชาธิปัตย์ไม่ว่า ใครจะเป็นผูส้ มคั รกต็ าม แนวทางการหาเสียงของนายณรงค์นั้นเน้นหาเสียงในหมู่ชาว มุสลิม โดยเฉพาะเยาวชนคนหนุ่มสาว ทีย่ ังไมผ่ กู พันกับกล่มุ การเมอื ง 173

นกั การเมอื งถนิ่ จงั หวดั ยะลา กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ขณะเดียวกันก็ไม่มองข้ามผู้นำ�ศาสนาและกิจกรรม ท่ีเกี่ยวข้องกับศาสนา โดยพยายามอำ�นวยความสะดวกให้ผู้ท่ีจะ เดนิ ทางไปประกอบพธิ ฮี จั ย์ ทน่ี ครเมกกะ ประเทศซาอดุ อี าระเบยี ทกุ ขนั้ ตอนตง้ั แต่เรม่ิ ตน้ จนกระทงั่ ได้เดนิ ทาง และเนือ่ งจากเรยี นจบทางด้าน กฎหมาย จงึ ไดใ้ ชค้ วามรทู้ างดา้ นกฎหมายชว่ ยเหลอื ประชาชนตง้ั แตย่ งั ไมไ่ ดก้ ระทำ�ความผดิ ดว้ ยการแนะนำ�ความรทู้ างดา้ นกฎหมาย สว่ นผทู้ ่ี ถกู กลา่ วหาวา่ มคี วามผดิ กร็ บั อาสาเปน็ ทนายแกต้ า่ งให้ โดยเฉพาะผถู้ กู กลา่ วหาคดคี วามมน่ั คง นายณรงคไ์ ดเ้ ขา้ ไปเกย่ี วขอ้ งมากมาย นอกจาก น้ี การทนี่ ายณรงคม์ พี ชี่ ายเปน็ สมาชกิ สภาจงั หวดั ยะลา เขตอำ�เภอเบตง ยังทำ�ให้เป็นฐานเสียงได้อีกส่วนหน่ึง ฐานเสียงส่วนนี้เป็นชาวเบตงท่ี เป็นมุสลิม ส่วนฐานเสียงท่ีเป็นคนจีนเป็นฐานเสียงที่ผูกพันกับพรรค ประชาธิปัตย์เช่นเดียวกับฐานเสียงชาวพุทธท่ีไม่เคยทิ้งผู้สมัครพรรค ประชาธปิ ัตย์ในระยะหลังน้ี นายณรงค์จึงขยายฐานเสียงไปยังชาวมุสลิมในเขตอ่ืน เช่น อำ�เภอบนั นงั สตา และธารโต โดยยงั คงเปน็ คนหนมุ่ สาวเปน็ หลกั แมว้ า่ นายณรงคจ์ ะมจี ุดอ่อนในกลุม่ แม่บ้านหรือกลุม่ สตรี เพราะภรรยานาย ณรงคเ์ ปน็ ชาวกรงุ เทพฯทไ่ี มไ่ ดค้ ลกุ คลกี บั ชาวบา้ น แตย่ งั คงอาศยั ญาติ ฝ่ายหญิงเป็นคนดูแล เพราะเป็นที่ทราบกันดีว่าการเลือกต้ังในสมัย ปจั จบุ นั กลุ่มแมบ่ า้ นหรือกลุ่มสตรเี ป็นพลงั ที่สำ�คญั อยา่ งย่งิ ผ้หู ญิงเปน็ ฝ่ายกระตือรือร้นและซื่อสัตย์เป็นอย่างยิ่ง การกุมสภาพแม่บ้านได้จะ ไดเ้ ปรียบเป็นอย่างมาก การเลือกตัง้ ในปี 2550 นายณรงค์ ได้อันดับ 4 ด้วยคะแนนท่ีแพ้ไม่มากนัก แม้คะแนนท่ีมาจากความนิยมในตัวพรรค ประชาธิปัตย์จะช่วยไว้ได้มาก แต่เพราะการกระจายหัวคะแนนและ การยอมรับในตัวของนายณรงค์ ยงั ไม่ครอบคลุมไปทั่วทง้ั จังหวดั โดย 174

การเมืองถนิ่ และนักการเมอื งถิ่นจงั หวัดยะลา เฉพาะอำ�เภอรามัน อำ�เภอยะหา และอำ�เภอกาบังทำ�ให้แพ้เลือกตั้ง ไปอยา่ งน่าเสียดาย การเลอื กตง้ั เมอ่ื วนั ที่ 3 กรกฎาคม 2554 ซง่ึ เปลยี่ นมาเปน็ ระบบ เขตละ 1 คน นายณรงค์ ชนะเลอื กตง้ั เชน่ เดยี วกบั ผสู้ มคั รรว่ มพรรคอกี 2 เขต ปจั จยั ทที่ ำ�ใหช้ นะเลอื กตง้ั นอกเหนอื จากคะแนนนยิ มสว่ นตวั ทเี่ พม่ิ มากขนึ้ แลว้ ปจั จยั อกี ประการหนง่ึ กค็ อื การแตกออกเปน็ 2 ขว้ั ของกลมุ่ วะห์ดะฮ์ ท่ขี ัว้ หนงึ่ ยังคงอยูก่ บั พรรคเพอ่ื ไทย แต่อีกข้ัวหน่งึ หันไปสร้าง และลงสมัครในนามพรรคมาตุภมู ิ มีผลทำ�ใหเ้ กิดการตัดคะแนนกันเอง ตามท่ีไดก้ ล่าวมาแลว้ ขา้ งต้น นายซกู ารโ์ น มะทา (พ.ศ. 2550) นายซูการ์โน มะทา เป็นน้องชายของนักการเมืองคนสำ�คัญ ระดับชาติ ท่ีประสบความสำ�เร็จสูงสุดและต่อเนื่องยาวนานท่ีสุดของ จังหวัดยะลาอยา่ งนายวันมหู ะมดั นอร์ มะทา นายซุการ์โน เกิดที่อำ�เภอรามัน จังหวัดยะลา เม่ือวันที่ 17 กันยายน 2507 มีพี่น้องทั้งหมด 7 คนโดยมีนายวันมูหะมัดนอร์ เป็นพ่ีชายคนโต และมพี ่ีชายอีก 2 คน คนหนึ่งเปน็ อดีตสมาชิกวฒุ ิสภา และปัจจุบันเป็นนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดยะลา พ่ีชายอีกคน หน่งึ เปน็ รองนายกเทศมนตรเี ทศบาลนครยะลา นายซูการ์โน เรยี นชน้ั ประถมศกึ ษาทตี่ ำ�บลบา้ นเกดิ โรงเรยี นพฒั นาบาลอ ระดบั มธั ยมศกึ ษา ตอนต้นท่ีโรงเรียนรามันศิริวิทย์ แล้วไปจบระดับประกาศนียบัตรการ ศกึ ษาชนั้ สูง (ปกศ.สูง) ทว่ี ทิ ยาลัยครูเพชรบุรวี ิทยาลงกรณ์ กลบั มาต่อ ปริญญาตรีท่ีวิทยาลัยครูยะลา ก่อนท่ีจะเป็น ส.ส. เขาจบปริญญาโท 175

นักการเมอื งถ่ินจังหวัดยะลา จากสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) และก่อนหน้าที่จะเล่น การเมอื งนายซูการโ์ น เคยเปน็ พนกั งานบรษิ ทั ในท้องถน่ิ ยะลามาก่อน และก่อนที่จะลงสู่สนามการเมืองระดับชาติ เคยเป็นผู้ช่วยดำ�เนินงาน สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎรใหน้ ายวนั มูหะมดั นอร์ มาถึง 5 สมยั รวมทงั้ เป็นคณะทำ�งานของประธานรัฐสภาของพ่ีชายอีกด้วย นับว่าอยู่ ใกล้ชิดกับนักการเมืองระดับชาติมาอย่างยาวนาน และยังเคยเป็น สมาชิสภาจังหวัด จังหวัดยะลา และรองนายกองค์การบริหาร สว่ นจงั หวดั มากอ่ นอีกดว้ ย นายซกู ารโ์ น เลา่ ให้ฟงั ถงึ แรงจูงใจที่เขา้ มาสสู่ นามการเมืองว่า “ผมเร่มิ สนใจการเมืองคร้งั แรก ปี 2522 เมือ่ พีช่ ายคนโต พน่ี อร์ ลงสมคั รเป็น ส.ส.ยะลา คร้ังแรก เหตุการณ์ท่ีผมประสบในชว่ งนัน้ เป็น แรงจงู ใจทางด้านการเมืองเปน็ พิเศษ ผมรูข้ ้อมลู ทางดา้ นการเมอื งจาก พี่นอร์ โดยเฉพาะอย่างย่ิงเม่ือได้รู้ว่า พ่อของพวกเรา ก็เคยต่อสู้บน เส้นทางการเมือง แต่ไม่ประสบความสำ�เร็จ จึงทำ�ให้ในการรณรงค์หา เสียงเลือกต้ังคร้ังน้ัน เป็นอะไรที่ย่ิงใหญ่ที่สุดสำ�หรับผมและพี่น้อง พี่ น้องทุกคนช่วยกันคนละไม้คนละมือ ผมทำ�หน้าที่ฝ่ายประชาสัมพันธ์ ซ่ึงต้องทำ�ต้ังแต่การติดป้ายโปสเตอร์ แจกบัตรเล็ก และการลงพบปะ ประชาชนในพนื้ ที่ เลือกต้ังครัง้ น้นั พน่ี อร์ ชนะเปน็ อันดับท่ี 1 กจิ กรรม ทง้ั หมดในการรณรงคห์ าเสยี งเลอื กตงั้ วนั นนั้ จงึ เปน็ แรงจงู ใจใหผ้ มสนใจ การเมือง ประกอบกับพนี่ อรเ์ ป็นแบบอย่างหรือตัวแบบทางการเมอื งที่ ดดี ว้ ย หลงั ผมจบปรญิ ญาตรี ผมกไ็ ดท้ ำ�หนา้ ทเ่ี ปน็ ผชู้ ว่ ยส.ส.ของพน่ี อร์ มาถงึ 5 สมยั ก่อนผมจะลงเลน่ การเมืองระดบั ชาติ ผมก็เคยเป็นนกั การเมอื งระดบั ทอ้ งถน่ิ มากอ่ น คอื เปน็ สมาชกิ อบจ. ยะลา เขต อ.รามนั 176

การเมืองถนิ่ และนกั การเมอื งถ่ินจงั หวดั ยะลา เป็นอำ�เภอเดยี วท่พี วกเราสามารถชนะยกทีม” ในบทบาทนักการเมืองท้องถิ่นสมัยแรก นายซูการ์โน ได้ทำ� หน้าที่ตรวจสอบการบริหารงานของฝ่ายบริหารในอบจ.ยะลา อยู่ 2 ปี กเ็ ขา้ ดำ�รงตำ�แหนง่ รองนายก อบจ.ยะลา คนท่ี 1 อกี 2 ปี จนหมดวาระ สมยั ตอ่ มานายซกู ารโ์ น ลงสมคั รในทมี ผบู้ รหิ ารอบจ. ยะลา และ เข้าดำ�รงตำ�แหนง่ รองนายกอบจ.ยะลา คนที่ 1 อีก 2 ปจี นมีการเลอื ก ต้ังในปี 2549 นายซูการ์โน ได้รับความไว้วางใจจากกลุ่มผู้สนับสนุน นายวันมูหะมัดนอร์ ให้เป็นตัวแทนของพรรคไทยรักไทย ลงสมัคร เลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดยะลา เขตเลือกต้ังท่ี 2 แทนนายไพศาล ทไ่ี มล่ งสมคั รเพราะมปี ญั หาดา้ นสขุ ภาพ แตเ่ นอื่ งจาก การเลอื กต้ังทัว่ ไปเมื่อวันท่ี 2 เมษายน 2549 พรรคฝ่ายค้านโดยการนำ� ของพรรคประชาธปิ ตั ยร์ ว่ มกนั ควำ่ �บาตรการเลอื กตงั้ ทำ�ใหก้ ารเลอื กตงั้ คร้ังน้ันต้องผ่านเกณฑ์ 20 เปอร์เซ็นต์ของจำ�นวนผู้มีสิทธิ์เลือกต้ัง ตามที่กฎหมายกำ�หนด ผลการเลือกต้ังในคร้ังนั้นนายซูการ์โนได้รับ เลือกตั้ง และยังได้คะแนนสูงสุดในจำ�นวนผู้สมัครของ 14 จังหวัด ภาคใต้ แตส่ ดุ ทา้ ยศาลสั่งใหก้ ารเลอื กต้ังเปน็ “โมฆะ” หลังการรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 จนมีการประกาศใช้ รัฐธรรมนญู ฉบบั ใหม่ในปี 2550 และพรรคไทยรกั ไทยถูกยบุ พรรคโดย คำ�สั่งศาล และคณะกรรมการการเลือกต้ัง (กกต.) ประกาศให้มีการ เลือกต้ังในวันที่ 23 ธันวาคม 2550 นายซูการ์โน ตัดสินใจลงสมัคร อีกคร้ัง ในนามพรรคพลังประชาชน ซึ่งเป็นพรรคการเมืองที่สมาชิก ส่วนใหญ่เป็นสมาชิกพรรคไทยรักไทยเดิม เมื่อพรรคพลังประชาชน ถูกยุบพรรคในปี 2552 เขาก็ได้ย้ายเข้าสังกัดพรรคเพื่อไทยท่ีแปลง 177

นักการเมอื งถ่นิ จังหวัดยะลา ตัวมาจากพรรคพลังประชาชนเพียงผู้เดียวในขณะท่ีส.ส.กลุ่มวะห์ดะฮ์ คนอ่ืน ย้ายไปสังกัดพรรคมาตภุ ูมิ ทำ�ให้นายซูการโ์ น เป็นสมาชกิ สภา ผแู้ ทนราษฎรของพรรคเพอื่ ไทยเพยี งหนง่ึ เดียวในพ้นื ทภ่ี าคใต้ สำ�หรับทนุ ท่สี นบั สนุนทางการเมอื งนายซกู าร์โน เลา่ ใหฟ้ ังวา่ “ผมใชเ้ งนิ ทนุ จากพรรค และใชเ้ งนิ ของพน่ี อ้ งในตระกลู “มะทา” บ้าง ผมยงั ไม่มีเงินเองหรอก กลุ่มและมวลชนหลกั ๆ ที่สนบั สนุนทาง การเมืองให้ผมนั้นส่วนใหญ่จะเป็นกลุ่มที่มีอุดมการณ์ หรือจุดร่วม เดียวกนั ต้ังแต่เมือ่ คร้งั ทีพ่ ี่นอร์ พี่ชายคนโต ยังมบี ทบาททางการเมอื ง อยู่ กอ่ นทีจ่ ะถูกเวน้ วรรค 5 ปี เปน็ พวกกลุ่มแกนนำ�ธรรมชาติในพื้นท่ี ไมว่ ่าจะเปน็ ผนู้ ำ�ศาสนา ผ้นู ำ�สตรี ผู้นำ�ทอ้ งถิ่น และผ้นู ำ�เยาวชน รวม ทง้ั ผู้นำ�แต่งตัง้ อย่างกำ�นัน ผ้ใู หญ่บ้าน อบต. แตเ่ ม่ือผมเข้าสู่การเมือง ระดบั ชาตกิ ไ็ ดส้ รา้ งกลุ่มแกนนำ�ธรรมชาตริ ่นุ ใหมๆ่ ขึน้ มาทดแทน หรอื ทำ�งานรว่ มกับกลมุ่ แกนนำ�ธรรมชาตขิ องพ่นี อรเ์ อง” กลยุทธ์ในการหาเสียงของนายซูการ์โน เน้นการเดินทางไป พบปะประชาชนในพ้ืนท่ี ผสมผสานกับการเรียกประชุม สัมมนาของ กลุ่มแกนนำ�ธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม ผู้ติดตามการเมืองจังหวัดยะลา ระดบั หวั คะแนนคนหนึ่งบอกวา่ “เปน็ ทรี่ บั รเู้ ปน็ การทว่ั ไปในพน้ื ทจ่ี งั หวดั ยะลาวา่ มวลชนหรอื หวั คะแนนของนายซูการ์โน ตัวหลักๆ น้ันเปน็ หวั คะแนนที่ตกทอดมาจาก นายวนั มหู ะมดั นอร์ กลยทุ ธห์ รอื วธิ กี ารหาเสยี งจงึ ใกลเ้ คยี งกบั สมยั นาย วนั มหู ะมดั นอร์ จะแตกตา่ งกนั ตรงทเ่ี นอื้ หาการปราศรยั ทพี่ ช่ี ายสามารถ นำ�เสนอให้ประชาชนมีความหวังและมีจินตนาการมากว่านายซูการ์โน 178

การเมอื งถิน่ และนักการเมืองถนิ่ จังหวดั ยะลา รวมทงั้ จติ ใจทพ่ี ช่ี ายมคี วามเยอื กเยน็ มากกวา่ เมอื่ ประสบกบั เหตกุ ารณ์ เฉพาะหน้า ความช่ืนชมของประชาชนในตัวของอาจารย์วันนอร์ ได้ ตกทอดมายังน้องชายด้วยเป็นอย่างมาก แต่ไม่ได้หมายความว่านาย ซกู ารโ์ น ไม่มีฐานเสยี งของตวั เอง เขายงั มีฐานเสียงของตวั เองอยู่บา้ ง ในฐานะนกั การเมอื งระดบั ท้องถน่ิ ทีผ่ ่านตำ�แหนง่ รองนายก อบจ. ฝ่าย โยธามากอ่ น และเขายงั มฐี านเสยี งในกลมุ่ เยาวชนคนรนุ่ ใหมท่ เ่ี ตบิ โตมา ในยคุ หลังๆ และกลมุ่ เยาวชนท่รี ักกีฬาทเี่ ขาไดป้ ูพื้นเอาไว”้ อย่างไรก็ตาม ในสถานการณ์การต่อสู้ทางการเมืองท่ีมีความ เขม้ ข้นโดยเฉพาะกบั พรรคประชาธปิ ัตย์ทเี่ คยชนะยกจังหวัดในปี 2548 ลำ�พงั เพยี งศกั ยภาพของนายซกู ารโ์ น จะชนะในการเลอื กตง้ั ครงั้ นค้ี งเปน็ ไปไดน้ อ้ ยมาก เหมอื นทเี่ คยไดข้ อ้ มลู จากนายไพศาล วา่ การลงสมคั รรบั เลือกต้ังของนายซูการ์โน คร้ังนี้เป็นเสมือนตัวแทนทางการเมืองของ พ่ชี ายทจี่ ะแพไ้ มไ่ ด้ บรรดาทมี งานจึงวางแผนอย่างเต็มท่ี มีการกระชับ สรรพกำ�ลงั อยา่ งรอบดา้ น มกี ารดงึ เงนิ ชว่ ยเหลอื การเลอื กตงั้ จากพรรค ของผสู้ มคั รทงั้ 3 คนมาไว้เป็นกองกลาง โดยบรหิ ารค่าใช้จา่ ยร่วมกนั แต่คณะทำ�งานเกือบท้ังหมดเป็นของนายซูการ์โน ซึ่งเป็นคณะทำ�งาน ที่เคยเป็นของพ่ีชายมาก่อน การพบปะประชาชนอย่างถึงคน ถึงเงิน ทำ�ให้การหาเสียงมุ่งเน้นคะแนนเสียงของนายซูการ์โน แทนท่ีจะเป็น ผู้สมัครท้ังทีม ดังนั้น ผลการเลือกตั้งพรรคพลังประชาชนจึงมีนาย ซกู ารโ์ น ชนะเพยี งคนเดยี ว ประกอบกบั สมั พนั ธภาพของครอบครวั มะทา กับนายประเสริฐ พงษ์สุวรรณศิริ หัวหน้าทีมพรรคประชาธิปัตย์ยังคง เปน็ ไปดว้ ยดี ตง้ั แตค่ รง้ั ทน่ี ายประเสรฐิ ลงสมคั รเลอื กตง้ั ครง้ั แรก ทำ�ใหก้ าร เลอื กต้ังปี 2550 ของนายซูการ์โน เป็นไปดว้ ยดอี กี ชอ่ งทางหน่ึง แม้วา่ 179

นักการเมืองถ่ินจังหวัดยะลา การเลอื กตงั้ ในครงั้ นนี้ ายซกู ารโ์ นจะมาเปน็ ลำ�ดบั สามกต็ าม ในสว่ นของ คะแนนทเ่ี ปน็ เสยี งจากผหู้ ญงิ คะแนนทไ่ี ดม้ านอกเหนอื จากกลมุ่ แมบ่ า้ น เดิมทเ่ี ปน็ ฐานเสียงของกลมุ่ วะห์ดะฮ์แล้ว ภรรยาของนายซกู าร์โน นาง ชบามสี ว่ นชว่ ยอยา่ งมาก เพราะการคลกุ คลแี ละนำ�กลมุ่ ผหู้ ญงิ ไปดงู าน ในสถานท่ีต่างๆ ทำ�ให้กลุ่มผู้หญิงเหล่าน้ีมีความผูกพันกับการทำ�งาน ของนายซกู ารโ์ นมากยงิ่ ขนึ้ จนกลายเปน็ หวั คะแนนชนั้ ดเี พมิ่ มากขน้ึ และ วธิ กี ารนำ�ประชาชนมาอบรม ประชมุ สมั มนาเขากใ็ ชเ้ พมิ่ มากขน้ึ เพราะ เปน็ วิธกี ารตรวจสอบคะแนนนิยมทีไ่ ด้ผลเป็นอย่างยิง่ เม่ือถามถึงอุดมการณ์หรือแนวทางการทำ�งานการเมือง นาย ซูการโ์ น ตอบวา่ “ตอ้ งรบั ใชป้ ระชาชน” และประชาชนตอ้ งมากอ่ น นกั การเมอื ง ไม่ใช่ “นายของประชาชน” ดังนั้น หน้าที่หลักของผม ต้องทำ�ให้ ประชาชนมีความสุข และมีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างเท่าเทียมกัน ทง้ั ทางดา้ นสงั คมและความยตุ ธิ รรม โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในฐานะทเ่ี ปน็ ตัวแทนของพี่น้องประชาชนที่นับถือศาสนาอิสลาม ผมต้องอนุรักษ์ และรักษาขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม และต่อสู้เพ่ือศักดิ์ศรี ของพ่ีน้องมุสลิม ให้สามารถดำ�รงชีวิตอยู่บนพื้นฐานของวิถีชีวิตท่ี หลากหลาย บนความแตกต่างของอัตลักษณ์ท่ีแตกต่างกันอย่าง เสมอภาค ภายใต้สิทธิเสรีภาพของประชาชนอย่างเท่าเทียมกัน ไม่ใช่ “ชนชัน้ สอง” อยา่ งสงั คมไทยในอดีต” บทบาทในสภาของนายซูการ์โน เท่าท่ีผ่านมา มีการร่วม อภปิ รายในสภาในวาระสำ�คญั ๆ อยา่ งสม่ำ�เสมอ รวมทง้ั เปน็ ผตู้ ง้ั กระทู้ 180

การเมืองถ่ินและนกั การเมอื งถิ่นจงั หวดั ยะลา ถามรฐั บาลในปญั หา 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใตอ้ ยบู่ อ่ ยครง้ั นายซกู ารโ์ น มตี ำ�แหนง่ ในคณะกรรมาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร เปน็ รองประธานคณะ กรรมาธกิ ารการทอ่ งเทย่ี วและการกฬี า นอกจากน้ี ยงั เคยดำ�รงตำ�แหนง่ ในคณะกรรมาธิการวิสามัญของสภาผู้แทนราษฎรอีกหลายคณะ เช่น คณะกรรมาธกิ ารวสิ ามญั เพอ่ื แกไ้ ขปญั หาความไมส่ งบเรยี บรอ้ ยในพนื้ ที่ 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใต้ คณะกรรมาธิการการจัดการเร่อื งทดี่ นิ ทำ�กิน ฯลฯ สำ�หรบั การใหส้ มั ภาษณส์ อื่ มวลชนปรากฏไมบ่ อ่ ยครง้ั นกั รวมทง้ั ยงั ไม่เคยไดร้ ับเชญิ ใหร้ ว่ มแสดงความคดิ เห็นทางสถานโี ทรทศั น์ ความเป็นน้องชายที่ใกล้ชิดของนักการเมืองท่ีสังคมถือว่าเป็น “สุภาพบุรุษนักการเมือง” และเป็นคนที่มีผลงานมากมายอย่างนาย วันมูหะมดั นอร์ ทำ�ให้ประชาชนมคี วามคาดหวงั ในตวั นายซกู ารโ์ น ว่า จะมคี วามสามารถและนสิ ยั ใจคอเชน่ เดยี วกบั พช่ี าย แตเ่ มอ่ื พน้ื ฐานทม่ี า บางอย่างแตกตา่ งกนั ทำ�ให้บางคนสะท้อนออกมาว่า “ไม่มีใครเหมือน อาจารย์วนั นอร์ ซูการโ์ น ก็ไมใ่ ช่” (สมาน เลือดวงรัฐ, สมั ภาษณ์) เปน็ คำ�บอกเล่าของอดีตนายทะเบียนพรรคพลังประชาชนท่ีถูกเว้นวรรค ทางการเมือง 5 ปี แต่ยังคงช่วยทำ�งานให้พรรคเพื่อไทยในฐานะผู้ให้ คำ�ปรึกษา บอกไว้เม่ือถามถึงบทบาทของนายซูการ์โน ในพรรคเพ่ือ ไทย ทำ�นองเดยี วกันกบั คำ�พูดของนายสุรพล นาควานิช คนสนิทและ เลขานกุ ารสว่ นตวั ของนายวนั มหู ะมดั นอร์ มะทาทเ่ี คยกลา่ วในเชงิ อบรม น้องชาย นายซูการ์โนวา่ “วนั น้เี ราเปน็ ส.ส. ไมใ่ ชส่ มาชกิ อบจ.อีกแลว้ เพราะฉะนน้ั ท่าทีหรือการแสดงความคดิ เห็นต้องเปลีย่ นไป มตี ัวอยา่ ง ใหเ้ หน็ อยู่ใกลๆ้ ก็ตอ้ งเอามาใช”้ การเลือกตงั้ เมื่อวันท่ี 3 กรกฎาคม 2554 ซึ่งเปล่ียนมาใชร้ ะบบ เขตละ 1 คน ไม่ใชร่ ะบบแบ่งเขต เรยี งเบอร์ อย่างในปี 2550 ซึง่ นาย 181

นกั การเมอื งถนิ่ จังหวดั ยะลา ซูการ์โน สามารถเบียดแทรกผู้สมัครจากพรรคประชาธิปัตย์โดยได้ คะแนนมาเป็นลำ�ดับที่ 3 แต่การเลือกต้ังคร้ังนี้นายซูการ์โน ซ่ึงมีบ้าน เกิดและมีเครอื ญาตมิ ากในอ.รามนั ซึ่งเปน็ เขตเลือกตัง้ ท่ี 2 ต้องแขง่ ขัน กับนายอับดุลการิม เด็งระกีนา ของพรรคประชาธิปัตย์ ซ่ึงเกิดและมี ฐานเสียงอยู่ที่อำ�เภอรามันเช่นเดยี วกัน ผลคะแนนที่ปรากฏออกมาสสู ี เป็นอย่างมาก โดยการนับคะแนนครง้ั แรกนายซูการ์โน แพ้ 48 คะแนน นายซูการ์โนจึงยนื่ เร่ืองใหก้ กต.นับคะแนนใหม่ การนบั คะแนนคร้งั ที่ 2 นายซกู าร์โนแพ้มากขึ้นคือ 530 คะแนน ความพ่ายแพ้ของนายซูการ์โนต่อนายอับดุลการิม นอกเหนือ จากการมีฐานเสียงหลักอยู่ที่อ.รามันเช่นเดียวกันแล้ว ยังเป็นผลมา จากการแตกออกเป็น 2 ข้ัวของกลุ่มวะห์ดะฮ์ ตามท่ไี ด้กลา่ วมาแลว้ ใน เบอ้ื งตน้ สรุป กล่าวโดยสรปุ รายละเอียดต่าง ๆ ท่ีกล่าวมาต้ังแต่การเลือกตัง้ ครง้ั แรกจนกระทงั่ ถงึ ครง้ั ลา่ สดุ เมอ่ื วนั ที่ 3 กรกฎาคม 2554 การเมอื งถนิ่ และนกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั ยะลามคี วามสมั พนั ธเ์ ชอื่ มโยงกบั บรบิ ททาง สงั คม เศรษฐกิจ การเมือง วฒั นธรรม ประเพณี ชาติพันธ์ อตั ลักษณ์ และศาสนาของคนในพนื้ ท่ีอย่างแนบแน่น ในขณะเดียวกันบรบิ ทเหล่า น้ีก็มคี วามสมั พันธ์เชือ่ มโยงกับบริบทต่างๆ ในระดับชาติ 182

บ5ทที่สรุปและอภิปรายผล สรุปและอภิปรายผล สรุป ย ะลาเป็น 1 ใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ที่ประชากรมีความ แตกต่างจากประชากรส่วนใหญ่ในประเทศท้ังในด้านชาติพันธ์ ศาสนา ภาษา ขนบธรรมเนียม ประเพณี ซ่ึงมีส่วนสัมพันธ์เชื่อมโยง กับความคดิ ทางการเมืองและพฤติกรรมทางการเมืองอยา่ งแนบแน่น อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาโดยละเอียดพบว่าท่ามกลางความ เหมือนของจังหวัดยะลากับอีก 2 จังหวัดคือ ปัตตานีและนราธิวาส ยะลากลบั มคี วามแตกตา่ งทสี่ ำ�คญั ประการหนงึ่ ซงึ่ สง่ ผลทำ�ใหก้ ารเมอื ง ถ่ินและนักการเมืองถิ่นของจังหวัดนี้มีความแตกต่างจาก 2 จังหวัด ดงั กล่าวบางประการคือ โครงสรา้ งประชากร ยะลาเป็นจังหวัดที่มีประชากรนับถือศาสนาพุทธในสัดส่วนท่ี สูงเมื่อเทียบกับจังหวัดปัตตานีและนราธิวาส กล่าวคือ นับถือศาสนา อิสลาม 70.1 เปอร์เซ็นต์ นับถือศาสนาพุทธ 29.6 เปอร์เซ็นต์ และ อน่ื ๆ 0.3 เปอร์เซน็ ต์ เทียบกบั จงั หวัดปัตตานมี ผี ูน้ บั ถอื ศาสนาอสิ ลาม 183

นักการเมอื งถ่ินจังหวดั ยะลา 81.26 เปอร์เซ็นต์ นับถือศาสนาพุทธ 17.83 เปอร์เซ็นต์ ศาสนา อ่ืนๆ 1 เปอร์เซ็นต์ และจังหวัดนราธิวาสที่มีผู้นับถือศาสนาอิสลาม สูงถึง 82 เปอร์เซ็นต์ ศาสนาพุทธ 17.9 เปอร์เซ็นต์ ศาสนาอื่นๆ 0.1 เปอร์เซ็นต์ อันเป็นผลสืบเนื่องจากนโยบายของรัฐนับแต่อดีต ตน้ รชั สมัยรตั นโกสินทร์ รชั กาลท่ี 1 สมยั รัชกาลที่ 5 มีการอพยพคนจนี เข้ามาทำ�เหมืองแร่ดีบุก จากนั้นภายใต้นโยบายชาตินิยมของจอมพล ป. พบิ ลู สงคราม มกี ารอพยพโยกยา้ ยชาวไทยพทุ ธเขา้ มายงั พนื้ ทจ่ี งั หวดั ยะลามากขึน้ โดยเฉพาะในยุคสมัยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรชั ต์ มีการจดั ตั้ง นคิ มสรา้ งตนเองเพอื่ ใหช้ าวพทุ ธจากพนื้ ทภ่ี าคอน่ื โดยเฉพาะภาคอสี าน มาตงั้ รกรากเปน็ จำ�นวนมาก เพอ่ื ตอ้ งการสรา้ งดลุ ประชากรไมใ่ หม้ ชี าว มุสลิมมากจนเกินไป นอกเหนือจากโครงสร้างประชากรที่เป็นผลมาจากนโยบายรัฐ ดึงคนนอกพ้ืนท่ีเข้ามาอยู่แล้ว ยังมีชาวพุทธที่เป็นข้าราชการมาจาก นอกพ้ืนที่เข้ามาประจำ�ในหน่วยงานตา่ งๆ บางหนว่ ยงานมีขา้ ราชการ จำ�นวนมากเน่ืองจากเป็นหน่วยงานขนาดใหญ่ เช่น ศูนย์อำ�นวยการ บริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้(ศอ.บต.) ข้าราชการเหล่านี้จำ�นวนไม่ นอ้ ยตัดสนิ ใจมคี รอบครัวและต้งั รกรากอยใู่ นจังหวดั ยะลาอย่างถาวร ปจั จยั ดา้ นโครงสรา้ งประชากรทมี่ ชี าวพทุ ธอยใู่ นสดั สว่ นทส่ี งู เมอื่ เทยี บกบั จงั หวดั ปตั ตานแี ละนราธวิ าส โดยเฉพาะในอำ�เภอเมอื ง อำ�เภอ เบตง อำ�เภอธารโต ส่งผลทำ�ให้จังหวดั ยะลาเปน็ เพียงจงั หวดั เดยี วของ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ท่ียังคงมีชาวพุทธได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิก สภาผูแ้ ทนราษฎร(ส.ส.) มาอยา่ งตอ่ เนอื่ งนบั ต้ังแต่การเลือกตัง้ ปี 2538 จวบจนถงึ ปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาในรายละเอียดของการเมืองถ่ิน 184

สรุปและอภิปรายผล จังหวัดยะลาและการเกิดนักการเมืองถ่ินจังหวัดยะลาตั้งแต่อดีตจน กระทั่งถึงปัจจุบนั มปี ัจจยั สำ�คญั ที่มผี ลตอ่ ความสำ�เรจ็ ของนกั การเมือง เหลา่ นี้ ดังนี้ 1.ชาติพันธ์ อัตลกั ษณ์ ศาสนา นับต้ังแต่การเลือกตั้งคร้ังแรกจวบจนกระทั่งถึงปัจจุบัน (พ.ศ. 2554) จังหวัดยะลามีส.ส. ท้ังหมด 15 คน แบ่งเป็นชาวมลายูมุสลิม 10 คน และไทยพุทธ 5 คน การทมี่ ชี าวไทยพุทธไดร้ ับเลือกต้งั ถึง 5 คน จากจำ�นวนผทู้ เี่ คยเปน็ ส.ส.ทง้ั หมด 15 คน นบั วา่ อยใู่ นสดั สว่ นทส่ี งู มาก โดยเฉพาะยงั มี 1 คน ที่ได้เป็นส.ส.มาอย่างยาวนานนับตงั้ แตก่ ารเลือก ตงั้ ปี 2538 ตอ่ เนอ่ื งมาจนกระทง่ั ถงึ ปจั จบุ นั ในสงั คมทค่ี นสว่ นใหญเ่ ปน็ มุสลมิ มขี นบธรรมเนียม ประเพณี วฒั นธรรมท่ีแตกต่าง เนือ่ งจากเหตุ ปจั จยั ทไี่ ดก้ ลา่ วมาในเบอ้ื งตน้ วา่ โครงสรา้ งประชากรของจงั หวดั ยะลาท่ี มชี าวไทยพุทธอยใู่ นสัดสว่ นทสี่ งู โดยเฉพาะในเขตอำ�เภอเมือง อำ�เภอ ธารโต อำ�เภอเบตง ส.ส. ท่เี ปน็ มลายมู สุ ลิมประกอบดว้ ย 1. นายวไิ ล เบญจลักษณ์ 2. นายอดลุ ภูมณิ รงค์ 3. นายอุสมาน อเุ ซง็ 4. นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา 5. นายเฉลิม เบ็ญหาวัน 6. นายไพศาล ย่ิงสมาน 7. นาย บรู าฮานดู นิ อเุ ซง็ 8. นายอบั ดลุ การมิ เดง็ ระกนี า 9. นายณรงค์ ดดู งิ และ 10. นายซกู ารโ์ น มะทา ส.ส.ท่เี ปน็ ไทยพทุ ธประกอบด้วย 1. นายสงา่ สายศิลป์ 2. นาย ประสาท ไชยะโท 3. นายสาล่ี กูลณรงค์ 4. นายไพโรจน์ เฉลียวศักดิ์ และ 5. นายประเสรฐิ พงษส์ ุวรรณศิริ ปจั จยั ดา้ นชาตพิ นั ธ์ อตั ลกั ษณ์ ศาสนา มคี วามสมั พนั ธเ์ ชอ่ื มโยง 185

นกั การเมืองถน่ิ จังหวดั ยะลา กบั กลยทุ ธ์ วธิ กี ารหาเสยี งนบั ตง้ั แตอ่ ดตี จนกระทง่ั ถงึ ปจั จบุ นั เชน่ นายวไิ ล เบญจลักษณ์ นโยบายหาเสียงเน้นประเด็นชาตินิยมมลายู การสร้าง สำ�นกึ รกั และหวงแหนมาตภุ มู ิและความเปน็ มลายู นายวันมหู ะมดั นอร์ มะทาและส.ส.กลุ่มวะห์ดะฮ์ ผลักดันนโยบายต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง กบั ศาสนา เช่น ธนาคารอสิ ลาม นายณรงค์ ดูดิง ทนายผเู้ น้นใหค้ วาม ช่วยเหลือแก่คนที่ตกเป็นจำ�เลยในคดีความมั่นคง ซ่ึงเกี่ยวข้องกับ ความเช่ือในดา้ นชาตพิ นั ธ์ อัตลักษณ์ ศาสนา เปน็ ต้น ปัจจัยด้านชาติพันธ์ อัตลักษณ์ ศาสนา ยังสัมพันธ์กับ พรรคการเมืองและพฤติกรรมการตัดสินใจเลือกส.ส.ของประชาชนใน จังหวัดยะลา กล่าวคือ ชาวไทยพุทธและคนไทยเช้ือสายจีนมีความ ผูกพันต่อพรรค (party identification) สูงต่อพรรคประชาธิปัตย์ ซ่ึง ปรากฏใหเ้ หน็ อยา่ งเดน่ ชดั มากนบั ตงั้ แตช่ วน หลกี ภยั ขนึ้ ดำ�รงตำ�แหนง่ หัวหน้าพรรคและประสบความสำ�เร็จทางการเมืองในตำ�แหน่งนายก รฐั มนตรี ในการเลอื กตงั้ ปี 2535/2 ภายใตย้ ทุ ธศาสตรก์ ารหาเสยี ง พรรค ประชาธปิ ตั ย์เปน็ “พรรคของเรา” และการมี “นายกรัฐมนตรคี นใต”้ ดัง นั้น ผู้สมัครไม่ว่าจะเป็นชาวไทยพุทธหรือมุสลิมหากลงสมัครรับเลือก ตั้งในนามพรรคประชาธิปัตย์แล้วก็จะมีความได้เปรียบทางการเมือง ในเขตเลือกต้ังท่ีมีประชากรเป็นชาวพุทธเป็นส่วนใหญ่โดยแทบจะไม่ ต้องหาเสียงเลย ในขณะท่ีชาวมุสลิมน้ันประเด็นการมีความผูกพันต่อ พรรคยงั คงต่ำ�เมอื่ เทยี บกบั ชาวพทุ ธ พฤตกิ รรมการเลอื กตงั้ ยงั มงุ่ เนน้ ที่ ตวั บคุ คล ความสำ�เรจ็ ในชว่ งเวลาหนง่ึ ของ “กลมุ่ วะหด์ ะฮ”์ ทมี่ าจากการ รวมตวั กนั ของส.ส. อดตี ส.ส. ในพืน้ ท่ี 4 จงั หวดั ชายแดนภาคใต้ ซ่งึ เร่มิ กอ่ ตวั ขนึ้ เมอ่ื วนั ท่ี 19 มกราคม 2529 มาจากพฤตกิ รรมการเลอื กตงั้ ของ ชาวมุสลิมที่เลือกเพราะให้ความสำ�คัญด้านปัจจัยตัวบุคคล แม้ว่านัก 186

สรุปและอภิปรายผล การเมืองกลุ่มน้ีจะเปล่ียนพรรคจากที่เคยสังกัดเมื่อครั้งเริ่มจัดตั้งกลุ่ม ไปยงั พรรคตา่ งๆ หลายพรรคในเวลาต่อมากต็ าม ปจั จัยด้านชาตพิ นั ธ์ อตั ลกั ษณ์ ศาสนา ซึง่ สมั พนั ธเ์ ช่ือมโยงกับ พรรคการเมืองและพฤติกรรมการเลือกต้ังนี้ทำ�ให้ชาวไทยพุทธมีความ ผกู พนั แนบแนน่ ตอ่ พรรคประชาธปิ ตั ยส์ งู โอกาสทจ่ี ะหนั ไปเลอื กผสู้ มคั ร จากพรรคการเมืองอื่น โดยเฉพาะผู้สมัครท่ีสังกัดกลุ่มวะห์ดะฮ์ ซ่ึงถือ เป็นคู่แข่งสำ�คัญของพรรคประชาธิปัตย์มาอย่างยาวนานน้ันเป็นไปได้ นอ้ ยมาก ในขณะทชี่ าวมสุ ลมิ มคี วามผกู พนั ตอ่ พรรคการเมอื งตา่ งๆ ตำ่ � เมอื่ เทยี บกบั ปจั จยั ตวั บคุ คลของผสู้ มคั ร ดงั นนั้ โอกาสทจ่ี ะเลอื กผสู้ มคั ร ทเ่ี ขา้ ไปสงั กดั พรรคประชาธปิ ตั ยก์ ม็ คี วามเปน็ ไปไดไ้ มน่ อ้ ยไมว่ า่ ผสู้ มคั ร จะเปน็ ชาวไทยพทุ ธหรอื มสุ ลมิ กลา่ วโดยสรปุ คอื ชาวมสุ ลมิ มแี นวโนม้ ท่ี จะเลอื กผสู้ มคั รพรรคประชาธปิ ตั ยส์ งู กวา่ เมอื่ เทยี บกบั ชาวพทุ ธทจ่ี ะหนั ไปเลือกพรรคการเมืองอื่นท่ีไม่ใช่พรรคประชาธิปัตย์ ปัจจัยน้ีจึงมีส่วน สำ�คัญไมน่ ้อยตอ่ การท่ีชาวไทยพทุ ธไดเ้ ป็นส.ส.ของยะลาถึง 5 คน จาก จำ�นวนทงั้ หมด 15 คน และ 1 คน ยังไดเ้ ปน็ ส.ส. มาอย่างยาวนานนับ ตง้ั แตป่ ี 2538 จนกระทงั่ ถงึ ปจั จบุ นั เพยี ง 1 เดยี วของ 3 จงั หวดั ชายแดน ภาคใตเ้ พราะปตั ตานแี ละนราธิวาสลว้ นเป็นมสุ ลมิ ทั้งสิน้ 2. เครือขา่ ยทางการเมอื ง เครือข่ายทางการเมืองของนักการเมืองแตล่ ะคนทั้ง 15 คนของ จังหวัดยะลานับตั้งแต่อดีตจนกระทั่งถึงปัจจุบันสามารถสรุปได้เป็น 6 กลุ่มหรือ 6 ประเภท โดยบางคนมีเครือข่ายทางการเมืองมากกว่า 1 กลมุ่ ดงั น้ี 1) เครือข่ายขา้ ราชการ 187