27นักการเมืองถิ่นอยุธยา.

นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวัดพระนครศรอี ยุธยา กล่มุ กำ�นันผูใ้ หญ่บ้าน กำ�นันผู้ใหญ่บ้านมีอำ�นาจในการดูแลตำ�บลและหมู่บ้านตาม พระราชบญั ญตั ลิ กั ษณะปกครองทอ้ งท่ี พ.ศ. 2457 และมคี วามสมั พนั ธ์ ในฐานะเป็นคนในสังกัดกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ซึ่งมี นายอ�ำ เภอเปน็ ผบู้ งั คบั บญั ชา ซงึ่ จะไดร้ บั มอบหมายใหเ้ ปน็ ตวั แทนของ ข้าราชการทุกกระทรวง ทบวง กรม ในการรักษาความสงบเรียบร้อย ภายในต�ำ บลและหมู่บา้ น ดงั นัน้ บทบาทของก�ำ นัน และผ้ใู หญบ่ า้ นยงั มีความสำ�คัญค่อนข้างมาก ประชาชนส่วนใหญ่ให้ความนับถือกำ�นัน และผใู้ หญบ่ า้ นอยมู่ ากพอสมควร (แมว้ า่ บทบาทจะลดลงบา้ งหลงั จากมี การจัดตงั้ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นต�ำ บลในปี พ.ศ. 2537 เป็นตน้ มา) แตข่ อ้ จำ�กัดของก�ำ นันผใู้ หญบ่ า้ น คอื ไมม่ งี บประมาณ และบคุ ลากรใตบ้ งั คบั บญั ชา ดงั เช่น นายกเทศมนตรี หรือ นายกองค์การบริหารสว่ นต�ำ บล แตอ่ ย่างไรกต็ าม กลุ่มกำ�นนั ผูใ้ หญ่บ้านก็เป็นเปา้ หมายส�ำ คัญ ในการดงึ เขา้ มาเปน็ หวั คะแนนของผสู้ มคั รรบั เลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผแู้ ทน ราษฎรเช่นเดียวกัน ผู้สมัครท่ีมีกำ�นันผู้ใหญ่บ้านให้การสนับสนุนมาก ย่อมมีโอกาสได้รบั ชัยชนะในการเลอื กตงั้ สูง กลมุ่ พลงั มวลชนจดั ตั้ง กลุ่มพลังมวลชนจัดตั้งในท้องถ่ินถือเป็นหัวคะแนนระดับย่อย ทสี่ ดุ สว่ นใหญค่ นกลมุ่ นจ้ี ะอยภู่ ายใตเ้ ครอื ขา่ ยของนกั การเมอื งทอ้ งถน่ิ และกำ�นันผู้ใหญ่บ้าน กลุ่มพลังมวลชนจัดต้ัง ได้แก่ อาสาสมัคร สาธารสขุ (อสม.) อาสาสมัครปอ้ งกนั ภยั ฝา่ ยพลเรอื น (อปพร.) ลกู เสอื ชาวบ้าน กลุ่มสตรี กลมุ่ แมบ่ า้ น กลมุ่ เยาวชน เป็นตน้ 138

ข้อมูลนกั การเมืองถิ่นจังหวัดพระนครศรีอยุธยา กลุม่ ขา้ ราชการ กลุ่มข้าราชการ เป็นกลุ่มที่มีบทบาทต่อระบบการเลือกตั้งใน จังหวัดพระนครศรีอยุธยาไม่ค่อยชัดเจนมากนัก เนื่องจากส่วนใหญ่ เป็นผู้มีการศึกษาดี มีความคิดท่ีเป็นอิสระ การจัดตั้งทำ�ได้ยาก เว้น แต่กลุ่มข้าราชการระดับสูงท่ีอาจมีความจำ�เป็นต้องรักษามิตรภาพกับ กลมุ่ สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎรของจังหวดั โดยเฉพาะอย่างยง่ิ หากเป็น สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรทเ่ี คยมีตำ�แหน่งรัฐมนตรหี รืออยู่ในพรรคฝา่ ย รฐั บาล หรือมตี ำ�แหนง่ เปน็ กรรมาธิการทีเ่ ก่ยี วขอ้ งกบั ข้าราชการระดบั สูงนั้น ๆ กลุ่มข้าราชการระดับสูงอาจให้ความเกรงใจและให้การช่วย เหลืออยู่เบื้องหลัง ซึ่งทำ�ให้ผู้สมัครผู้น้ันมีความได้เปรียบเหนือคู่แข่ง รายอน่ื อยา่ งมาก ดงั นนั้ โดยทวั่ ไปแลว้ ผทู้ จี่ ะลงสมคั รรบั เลอื กตง้ั จงึ ตอ้ ง พยายามท่ีจะสร้างฐานความสมั พันธ์ทดี่ กี บั กล่มุ ข้าราชการระดบั สูง ใน รปู ของการบรจิ าคเงนิ สง่ิ ของชว่ ยเหลอื งานของสว่ นราชการ พยายาม มคี วามสมั พนั ธอ์ นั ดกี บั ขา้ ราชการระดบั สงู เชน่ รว่ มงานพธิ กี ารตา่ งๆ ท่ี สว่ นราชการจดั ขน้ึ หรอื สง่ แมบ่ า้ นเขา้ ชว่ ยเหลอื งานการกศุ ลของจงั หวดั เปน็ สมาชกิ เหล่ากาชาดจังหวดั เปน็ ตน้ ในสว่ นของการบรหิ ารเครอื ขา่ ยของนกั การเมอื งถน่ิ ในจงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา เราอาจสรา้ งเป็นแผนภูมคิ วามสมั พันธ์ ดังนี้ 139

นกั การเมืองถ่ินจงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยา แผนภมู ิท่ี 3 แสดงความสัมพันธ์ระหว่างนักการเมืองถิ่น กับเครอื ขา่ ยหวั คะแนนจัดต้งั ในจังหวดั พระนครศรอี ยุธยา กระแสประชานยิ ม และความศรทั ธาในพรรคการเมอื ง จากการวเิ คราะหข์ อ้ มลู การไดร้ บั เลอื กตง้ั ของสมาชกิ สภาผแู้ ทน ราษฎรจังหวัดพระนครศรีอยุธยาในส่วนของกระแสประชานิยมหรือ ความศรัทธาในพรรคการเมือง พบว่าไม่เห็นความชัดเจนในกรณีของ กระแสประชานิยมและความศรัทธาในพรรคการเมืองเชิงอุดมการณ์ 140

ข้อมูลนักการเมอื งถน่ิ จังหวดั พระนครศรอี ยุธยา แต่มีแนวโนม้ จะให้ความส�ำ คัญกับตวั บุคคล เช่น นายประเสริฐ บญุ สม ลงสมคั รครง้ั แรกในนามพรรคเสรมี นงั คศลิ า (26 ก.พ. 2500) เมอื่ เปลย่ี น มาเปน็ พรรคสหประชาไทย (10 ก.พ. 2512) ก็ได้รับเลือก ตอ่ มาเปล่ียน ไปสงั กดั พรรคสังคมชาตนิ ิยม (26 ม.ค. 2518) ต่อมาเปลยี่ นไปสงั กดั พรรคชาตไิ ทย (22 เม.ย. 2522) ก็ได้รบั เลือกตัง้ ทกุ ครั้ง อกี กรณหี นง่ึ เปน็ กรณขี องนายประมวล สภาวสุ ครง้ั แรกลงสมคั ร ในนามพรรคกิจสังคม (26 ม.ค. 2518) ต่อมาย้ายไปสังกัดพรรคชาติ ไทย (18 เม.ย. 2526) หรอื พ.อ.ณรงค์ กติ ติขจร ครั้งแรกลงสมคั รใน นามพรรคชาติไทย (18 เม.ย. 2526) ต่อมายา้ ยไปสังกัดพรรคเสรีนิยม (27 ก.ค. 2529) หรือแม้ในช่วงหลัง เช่น กรณีของนายเก้ือกูล ดา่ นชยั วจิ ติ ร ซงึ่ ลงสมคั รครง้ั แรกในนามพรรคไทยรกั ไทย (6 ม.ค. 2544) ภายหลังย้ายไปสงั กดั พรรคชาติไทย กย็ ังได้รับการเลือกต้งั กระแสประชานิยมอาจมีผลต่อตัวผู้ลงสมัครรับเลือกต้ังใน ลักษณะปฏิสัมพันธ์กับกระแสของพรรคการเมืองที่ได้รับความนิยม ในขณะน้ัน กล่าวคือ พรรคก็ต้องการได้ผู้สมัครท่ีมีช่ือเสียงหรือมีฐาน เสียงเดิมอยู่แล้ว ในขณะเดียวกันผู้ลงสมัครก็พิจารณาเห็นว่า พรรคท่ี มีกระแสสูงให้การสนับสนุนทางการเงินค่อนข้างมาก อีกท้ังมีโอกาส ได้กลับไปเป็นรัฐบาล จึงพยายามท่ีจะแสดงบทบาทให้เป็นท่ียอมรับ และได้รับการคัดเลือกจากพรรคให้ส่งตนลงสมัคร ในทัศนะของผู้วิจัย มีความเหน็ วา่ กระแสของพรรคมผี ลต่อการตดั สินใจของประชาชนผูม้ ี สิทธิเลือกต้ังในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาไม่มากนักแต่ข้ึนอยู่กับระบบ การจัดต้ังหัวคะแนนท่มี ีประสิทธิภาพ 141

นกั การเมืองถ่ินจังหวัดพระนครศรอี ยุธยา 142

บ4ทที่สรุป อภปิ รายผลการศกึ ษาและขอ้ เสนอแนะ สรุป อภิปรายผลการศึกษา และข้อเสนอแนะ การศึกษา “การเมืองถ่ิน” และ นักการเมืองถ่ิน จังหวัดพระนคร- ศรีอยุธยา พบวา่ สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรของจังหวดั พระนคร- ศรีอยุธยา อาจแบ่งออกเป็น 3 ช่วง คือ ช่วง พ.ศ. 2476 - 2500 ผู้ได้รับเลือกมักจะข้ึนอยู่กับคุณสมบัติส่วนตัวของผู้สมัคร เช่น เป็น ผู้มีการศึกษาดี มีฐานะทางสังคมสูง เช่น เป็นข้าราชการที่มีตำ�แหน่ง สูง หรือเป็นคหบดี หรอื ทนายความ คณุ สมบัติสว่ นตวั ต้องเป็นบุคคล ทมี่ ีมนุษยสัมพันธ์ดี มคี วามเปน็ กนั เอง ไม่ถอื ตัว มีเครอื ข่ายมาก เขา้ ถงึ พนื้ ท่ี เข้าถงึ ประชาชน ต่อมาชว่ งท่สี องระหว่าง พ.ศ. 2512 - 2518 (พ.ศ. 2500 - 2551 ไม่มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร) เป็น ช่วงเปล่ียนผ่าน กล่าวคือ ผู้สมัครท่ีได้รับการเลือกต้ังยังคงต้องเป็น ผู้ที่มีคุณสมบัติส่วนตัวสูง ตลอดจนมีเครือข่ายกว้างขวาง แต่เริ่มมี การใชเ้ งนิ ในการรณรงคห์ าเสยี งเลอื กตง้ั ในรปู แบบของการชว่ ยกอ่ สรา้ ง สาธารณูปโภค เชน่ ถนน สะพาน อาคารเรยี น ฯลฯ เพอ่ื แลกเปลี่ยน กับคะแนนเสยี ง 143

นกั การเมืองถนิ่ จังหวัดพระนครศรอี ยธุ ยา ในช่วงทสี่ าม คือ หลังปี พ.ศ. 2518 พบวา่ การใช้จา่ ยเงิน การ จัดต้ังระบบหัวคะแนน (ท่ีไม่มีความสัมพันธ์ส่วนตัวอย่างใกล้ชิดกับ ผู้สมคั ร) การใชอ้ ิทธิพล เร่มิ มบี ทบาทกบั การเลือกต้ังมากขึน้ ตามล�ำ ดบั การได้รับชัยชนะในการเลือกต้ังขึ้นอยู่กับการใช้เงิน และระบบการ บริหารจดั การหรอื การจดั ตง้ั หวั คะแนน ไมไ่ ด้ขนึ้ กับคุณลกั ษณะเฉพาะ ตัวของผู้สมัครอีกต่อไป อาชีพของผู้สมัครเปล่ียนจากอดีตข้าราชการ ทนายความ ครู เป็นนกั ธุรกิจเกือบทง้ั สน้ิ กลุ่มเครือข่ายที่มีบทบาทสำ�คัญต่อการเลือกต้ังก็เปล่ียนแปลง ไป เชน่ เดียวกนั จากกลมุ่ ขา้ ราชการ หรอื เกษตรกร ก�ำ นัน ผูใ้ หญบ่ ้าน ซ่ึงเป็นฐานเสียงเดิม ได้มีการขยายเครือข่ายเพ่ิมเติมออกไปสู่กลุ่ม นกั ธรุ กจิ นกั การเมอื งทอ้ งถน่ิ และขา้ ราชการระดบั สงู ยทุ ธวธิ กี ารหาเสยี ง ได้เปล่ียนแปลงจากการลงพ้ืนท่ีเพื่อพบปะกับประชาชนแบบคำ่�ไหน นอนนั่น การแสดงมหรสพ สลับกับการปราศรัยหาเสียงได้ลดความ สำ�คัญลง แตจ่ ะใชห้ ัวคะแนนจัดตั้งเป็นผู้ดำ�เนนิ การลงถึงประชาชน มี การใช้วิธีการที่ทั้งถูกต้องตามกฎหมาย / ศีลธรรม วิธีการที่หมิ่นเหม่ ต่อกฎหมายหรือศีลธรรม และบางกรณีเป็นวิธีการท่ีไม่ถูกกฎหมาย และผิดศลี ธรรม สาเหตขุ องการเปล่ียนแปลงดงั กลา่ ว อาจเกดิ จากการ เปล่ียนแปลงโครงสร้างทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม อัน เกดิ จากการก่อสร้างโครงสร้างพ้นื ฐาน เชน่ ถนน และมีการลงทนุ ของ ภาคธุรกิจเพ่ิมขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้เร่ิมเห็นได้ชัดเจนอย่างย่ิง หลังปี พ.ศ. 2530 เป็นต้นมา 144

สรุป อภปิ รายผลการศึกษาและขอ้ เสนอแนะ การอภปิ รายผล จากการวิจัย ผู้วิจัยเห็นว่า ข้อมูลของ “การเมืองถิ่น” และ “นกั การเมืองถิ่น” ของจงั หวดั พระนครศรีอยุธยา มีความสอดคลอ้ งกบั แนวคิดเก่ียวกับระบบอุปถัมภ์และการแลกเปล่ียน และแนวคิด เรื่อง การก�ำ หนดยทุ ธวธิ ใี นการรณรงคห์ าเสยี งเลอื กตงั้ ตลอดจนแนวคดิ เรอื่ ง ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งผสู้ มัครรับเลอื กตั้งกับหวั คะแนน ในส่วนแรก แนวคิดคิดเกี่ยวกับระบบอุปถัมภ์และการ แลกเปลย่ี น สามารถอธบิ ายพฤตกิ รรมของ “การเมอื งถน่ิ ” และ “นกั การ เมอื งถ่นิ ” ของจงั หวัดพระนครศรอี ยุธยาได้ ในแง่ท่วี า่ สภาพสังคมของ จังหวัดพระนครศรีอยุธยากว่าร้อยละเจ็ดสิบ ยังคงมีสภาพเป็นสังคม เกษตรกึ่งเมือง กึ่งชนบท ซ่ึงวัฒนธรรมระบบอุปถัมภ์ในเชิงเครือญาติ และพึ่งพาผู้มีอำ�นาจทางเศรษฐกิจ สังคม ยังคงมีความจำ�เป็น และมี อยอู่ ยา่ งกวา้ งขวาง โดยเฉพาะในพน้ื ทอ่ี �ำ เภอทเ่ี ปน็ อ�ำ เภอรอบนอกของ จงั หวดั เช่น อ�ำ เภอมหาราช อ�ำ เภอบา้ นแพรก อำ�เภอบางบาล อ�ำ เภอ บางไทร อ�ำ เภอลาดบวั หลวง อ�ำ เภอผกั ไห่ อ�ำ เภอบางซ้าย อ�ำ เภอภาชี เป็นตน้ รปู แบบของการอุปถมั ภ์อาจจะมีลักษณะเป็นการชว่ ยเหลอื ใน ด้านสาธารณูปโภค การช่วยเหลือด้านเศรษฐกิจ การช่วยเหลือด้าน สังคม เช่น การฝากบุตรหลานเข้าศึกษาในสถาบันการศึกษา ฝากเข้า ท�ำ งาน ตลอดจนการใหก้ ารชว่ ยเหลอื อ�ำ นวยความสะดวกในการตดิ ตอ่ กับหนว่ ยงานของรัฐ เป็นตน้ ระบบอุปถัมภ์ในพื้นท่ีเหล่านี้มีสภาพเป็นระบบอุปถัมภ์ในเชิง การแลกเปล่ียนในระยะหลัง โดยได้เปลี่ยนความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์นี้ ไปสู่การเป็นฐานเสียง ฐานคะแนนของกลุ่มหัวคะแนนจัดตั้ง ซึ่งมี เครือข่ายความสัมพันธ์กับนักการเมืองถ่ินของจังหวัด ในลักษณะ 145

นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา อุปถัมภห์ รืออปุ ถัมภเ์ ชงิ แลกเปลีย่ นอีกช้นั หน่งึ ในเขตพ้ืนที่อำ�เภอท่ีมีการเปล่ียนแปลงเป็นอุตสาหกรรม เช่น อำ�เภออุทัย อำ�เภอวังน้อย อำ�เภอบางปะอิน อำ�เภอนครหลวง รูป แบบความสัมพันธ์ในระบบอุปถัมภ์อาจไม่ค่อยชัดเจนนัก หากมีก็จะ เป็นระบบอุปถัมภ์เชิงแลกเปลี่ยน กล่าวคือ เป็นการลงคะแนนเสียง แลกเปล่ียนกับผลประโยชน์ตอบแทนในรูปของเงิน หรือผลประโยชน์ ทางธรุ กิจ เช่น การรบั เหมา การประกอบกจิ การบางอย่างทต่ี ้องอาศัย ความชว่ ยเหลอื จากผู้อปุ ถัมภ์ เป็นตน้ ระบบอุปถัมภ์แบบแลกเปล่ียนเป็นรูปแบบความสัมพันธ์ของ การเมอื งระดบั ท้องถิ่น หรอื องคก์ รปกครองสว่ นท้องถ่นิ ดว้ ย และอาจ จะมีความเข้มข้นย่ิงกว่ากับนักการเมืองระดับจังหวัด ท้ังน้ีเน่ืองจาก ความใกล้ชิดและกิจกรรมที่มีผลกระทบต่อกันและกันมากนัก นัก การเมืองทอ้ งถ่นิ ไม่วา่ จะเปน็ ระดับองคก์ ารบรหิ ารส่วนตำ�บล เทศบาล หรอื สมาชกิ สภาองคก์ ารบรหิ ารสว่ นจงั หวดั กใ็ ชร้ ะบบอปุ ถมั ภแ์ บบแลก เปล่ียนในระบบการเมืองท้องถิ่น ซึ่งในที่สุดกลายเป็นเครือข่ายระบบ อุปถัมภ์แบบแลกเปลี่ยนอย่างกว้างขวางทั้งจังหวัด และยึดโยงนักการ เมอื งระดับจังหวดั และระดบั ท้องถน่ิ เข้าดว้ ยกัน แนวคิดระบบอุปถัมภ์ มีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับแนวคิด เรือ่ ง ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งผู้สมัครรบั เลือกตง้ั กบั หวั คะแนน ซ่ึง สมบัติ จนั ทรวงศ์ (2529 : 47-48) ไดช้ ใี้ หเ้ หน็ วา่ หวั คะแนนแบง่ ออกเปน็ 2 ระดบั คือ หัวคะแนนหลักและหัวคะแนนรอง ซึ่งหัวคะแนนทั้งสองแบบ แปรสภาพมาจากความสัมพันธ์ในระบบอุปถัมภ์ และในพ้ืนท่ีจังหวัด พระนครศรอี ยุธยา พบวา่ การจัดต้ังหวั คะแนนท่ีมศี ักยภาพในท้องถิ่น 146

สรปุ อภิปรายผลการศึกษาและขอ้ เสนอแนะ ได้มากจะเป็นเงื่อนไขที่สำ�คัญท่ีสุดที่จะนำ�ไปสู่การได้รับชัยชนะในการ เลอื กตง้ั หัวคะแนนทม่ี ศี ักยภาพสูงในการคมุ เสยี งเลอื กตงั้ ได้แก่ กำ�นนั ผู้ใหญ่บ้าน นายกเทศมนตรี นายกองคก์ ารบรหิ ารส่วนต�ำ บล สมาชกิ สภาองคก์ ารบรหิ ารสว่ นจงั หวดั (สจ.) สมาชกิ สภาเทศบาล (ส.ท.) สมาชกิ สภาองค์การบริหารสว่ นต�ำ บล (ส.อบต.) เปน็ ตน้ อย่างไรก็ตาม พฤติกรรมของหัวคะแนนในจังหวัดพระนคร- ศรีอยุธยาก็มีลักษณะของความจงรักภักดีที่เปล่ียนแปลงได้ กล่าวคือ หวั คะแนนทม่ี ศี กั ยภาพบางสว่ น อาจพจิ ารณาศกั ยภาพของผสู้ มคั รดว้ ย วา่ จะสามารถเออื้ ประโยชนใ์ หก้ บั ตนทง้ั ในระยะสน้ั (ตวั เงนิ หรอื จ�ำ นวน เงิน) และระยะยาว (จะได้เป็นพรรคร่วมรัฐบาลหรือไม่ จะได้รับการ จดั สรรต�ำ แหนง่ รฐั มนตรหี รอื ไม่ จะสามารถดงึ งบประมาณมาสจู่ งั หวดั ได้ มากนอ้ ยเพยี งใด และตนสามารถเขา้ ถงึ ผสู้ มคั รรายนน้ั ไดส้ ะดวกเพยี งใด ผสู้ มคั รนน้ั จะเออื้ ประโยชนท์ ง้ั ดา้ นเศรษฐกจิ และดา้ นอนื่ ๆ ไดด้ เี พยี งใด) แนวคิดในเรื่องการกำ�หนดยุทธวิธีในการรณรงค์หาเสียง เลือกตง้ั ซึ่งเพยี งกมล มานะรัตน์ (2547 : 25) ใชใ้ นการศึกษาวิเคราะห์ การเลอื กต้งั นายกเทศมนตรี เทศบาลนครเชียงใหม่ เมอื่ ปี พ.ศ. 2547 น้ัน พบว่ามพี ลงั ในการอธิบาย “การเมอื งถ่นิ ” และ “นักการเมืองถน่ิ ” ในจงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยาอยบู่ า้ ง ในแงข่ องการใชย้ ทุ ธวธิ กี ารรณรงค์ หาเสียง (ดูคำ�อธิบายหน้า 22) แต่ผู้วิจัยเห็นว่า แนวคิดเร่ือง ระบบ อุปถัมภ์ และความสัมพันธ์ระหว่างผู้สมัครรับเลือกต้ังกับหัวคะแนนมี ความเหมาะสมกับการอธิบายการเมืองในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา มากกว่า ท้ังน้ี เพราะบริบททใี่ ช้มีความแตกต่างกนั กล่าวคอื พ้นื ทใ่ี น การศึกษาท่เี พยี งกมลศกึ ษาการเลือกต้ังน้นั เปน็ พื้นท่ใี นเขตเมอื ง (เขต 147

นกั การเมืองถ่นิ จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยา เทศบาลนครเชียงใหม)่ ซงึ่ มสี ภาพแวดล้อมทางสงั คม เศรษฐกจิ ท่สี ลบั ซบั ซอ้ น รปู แบบในการรณรงค์หาเสียง ไมว่ า่ จะเปน็ การจดั องคก์ รการ เลอื กตั้ง การวเิ คราะห์กลุ่มเป้าหมาย และการใช้เงื่อนไขด้วยระยะเวลา จึงแตกต่างออกไปจากจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งเป็นสังคมเกษตร กง่ึ อตุ สาหกรรม ส่วนแนวคิด เรื่อง กลยุทธ์การตลาดทางการเมือง (political marketing) ซ่ึงกล่าวถึง กระแสของพรรคการเมือง และการนำ�เสนอ นโยบาย ซงึ่ ตรงกบั สภาพปญั หาของประชาชนในพนื้ ทน่ี น้ั ผวู้ จิ ยั มคี วาม เห็นว่ามีพลังในการอธิบายอยู่บ้าง โดยเฉพาะอย่างย่ิงในกลุ่มชนช้ัน กลางในเขตเมอื ง แตม่ คี วามส�ำ คญั นอ้ ยกวา่ แนวคดิ เรอื่ ง ระบบอปุ ถมั ภ์ และความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งผสู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั กบั หวั คะแนน ขอ้ มลู ทเี่ ปน็ ตวั บง่ ชพี้ ฤตกิ รรมเชน่ นนั้ ไดแ้ ก่ กรณตี วั อยา่ ง นายเกอื้ กลู ดา่ นชยั วจิ ติ ร ซงึ่ เคยสงั กดั พรรคไทยรกั ไทย ในสมยั รฐั บาล พ.ต.ท.ทกั ษณิ ชนิ วตั ร แต่ ตอ่ มา เมอื่ ยา้ ยพรรคมาอยพู่ รรคชาตไิ ทยพฒั นา กย็ งั ไดร้ บั การเลอื กตงั้ ในขณะเดยี วกนั การเลือกตงั้ ครงั้ ทีผ่ า่ นมา (3 กรกฎาคม 2554 นายสรุ เชษฐ์ ชัยโกศล ซึ่งแม้จะสังกัดพรรคเพอ่ื ไทย ซึ่งมีกระแสความ นยิ มสงู ในจงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา แตก่ แ็ พก้ ารเลอื กตง้ั ในการลงสมคั ร เขตเดยี วกับนายเกือ้ กูล ดา่ นชยั วิจิตร ขอ้ เสนอแนะในการวจิ ยั ผวู้ จิ ยั มคี วามเหน็ วา่ การศกึ ษาการเมอื งถนิ่ และนกั การเมอื งถน่ิ นั้น อาจต้องขยายผลไปถึงการศึกษา “การเมืองทอ้ งถิน่ ” และ “นักการ เมืองท้องถิ่น” ด้วย เน่ืองจากเห็นว่าทั้งสองส่วนมีความสัมพันธ์กัน อย่างแยกไม่ออก แต่การศึกษาดังกล่าว มีความสลับซับซ้อนมากกว่า 148

สรปุ อภปิ รายผลการศกึ ษาและข้อเสนอแนะ เนื่องจากมีปริมาณมากกวา่ และมตี ัวแปรท่ีใชใ้ นการศึกษามากกว่า แต่ อย่างไรก็ตามการศึกษาเรื่องดังกล่าวจะเป็นการต่อภาพของการเมือง ถ่ินและการเมืองระดับชาติที่สมบูรณ์อย่างย่ิง โดยเฉพาะอาจนำ�ไปสู่ การวเิ คราะหเ์ ชงิ นโยบาย ในปญั หาสำ�คญั เกยี่ วกบั การปกครองทอ้ งถน่ิ การกระจายอ�ำ นาจ และการปฏริ ปู ระบบการบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ ซง่ึ พรรคการเมืองต่าง ๆ และนักวิชาการจำ�นวนหนง่ึ ให้ความสนใจอย่าง ยิง่ อย่ใู นขณะนี้ 149

บรรณานุกรมนักการเมืองถ่ินจังหวัดพระนครศรอี ยธุ ยา เกื้อกูล ด่านชัยวิจิตร.(2553).สืบค้น,มีนาคม,2554, 20,2553, จาก http://www. wikipedia,org/wiki/ ชาญณวุฒิ ไชยรักษา. (2549). นักการเมืองถิ่นจังหวัดพิษณุโลก. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า. ไชยวุฒิ มนตรีรักษ์. (2550). นักการเมืองถิ่นจังหวัดเลย. กรุงเทพฯ: สถาบัน พระปกเกล้า. ณรงค์ กิตติขจร.(2553).สืบค้น กุมภาพันธ์ , 16,2553, จาก http://www. wikipedia,org/wiki/ ณรงค์ บญุ สวยขวญั . (2549). นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั นครศรธี รรมราช. กรงุ เทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า. ถวัลย์ ธ�ำ รงนาวาสวสั ดิ.์ (2553).สืบคน้ กมุ ภาพนั ธ์ , 16,2553, จาก http://www. wikipedia,org/wiki/ นคร พจนวรพงษแ์ ละอุกฤษ พจนวรพงษ.์ (2549). ขอ้ มูลประวัติศาสตรก์ ารเมือง ไทย:เหตุการณ์ทาง การเมืองท่ีสำ�คัญๆพ.ศ.2475-ปัจจุบัน ตอน คณะราษฎรครองอำ�นาจทางการเมือง.(พิมพ์ ครั้งที่4).กรุงกรุงเทพฯ : ขวญั ข้าว. นรนติ ิ เศรษฐบตุ ร, (บก.). (ม.ป.ป.). การเมอื งการปกครองไทย ในรอบ 60 ปี แหง่ การครองสิริราชสมบัติของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกลา้ . นยิ ม รฐั อมฤต. (2550). การเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร. ใน นรนติ ิ เศรษฐ บุตร (บก.). การเมืองการปกครองไทยในรอบ 60 ปี แห่งการครองสิริราชสมบัติของ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัว. กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า. 150

นิตยากร วรวรรณ,ม.จ., (2553).สบื คน้ กุมภาพนั ธ์ , 16,2553, จาก http://www. bloq.eduzones.com/dena/print php?content id=4555 นิรันดร์ กลุ ฑานนั ท์. (2549). นักการเมืองถนิ่ จงั หวัดบุรีรมั ย์. กรุงเทพฯ: สถาบัน พระปกเกล้า. บวรศักด์ิ อุวรรณโณ. (2550). พลวัตของการเมืองไทย. กรุงเทพฯ: สถาบัน พระปกเกลา้ . บุญพันธ์ แขวัฒนะ.(2553).สืบค้น กุมภาพันธ์, 20,2553, จาก http://www. wikipedia,org/wiki/ บษุ ราคัม เชาวนศ์ ริ .ิ (2545). ทำ�เนียบสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร. กรงุ เทพฯ: กลมุ่ งานผลติ เอกสาร ส�ำ นกั ประชาพนั ธ์ ส�ำ นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร. บูฆอรี ยีหมะ. (2549). นักการเมืองถ่ินจังหวัดปัตตานี. กรุงเทพฯ: สถาบัน พระปกเกลา้ . ประกายศรี ศรีรุ่งเรือง. (2550). นักการเมืองถ่ินจังหวัดเชียงราย. กรุงเทพฯ: สถาบนั พระปกเกลา้ . ปรดี ี พนมยงค.์ (2553).สบื คน้ กมุ ภาพนั ธ,์ 16,2553, จาก http://www.wikipedia,org/ wiki/ พงศธร จัทร์แก้ว.(2535).ผลกระทบของการใช้เงินซ้ือเสียงต่อพฤติกรรมของ การลงคะแนนเสียง เลือกตั้ง: ศึกษากรณีจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วิทยานพิ นธ์รฐั ศาสตร์มหาบณั ฑติ สาขาวิชาการปกครอง จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย. พรชัย เทพปัญญา. (2552). นักการเมืองถิ่นจังหวัดชลบุรี. กรุงเทพฯ: สถาบัน พระปกเกล้า. พรรณพร สนิ สวสั ดิ.์ (2548). ประวตั ิการเลือกต้ังสมาชกิ รฐั สภาไทย. กรุงเทพฯ: กล่มุ งานผลิต เอกสาร ส�ำ นกั ประชาสมั พนั ธ์ ส�ำ นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทน ราษฎร. พิชาย รัตนดลิ ก ณ ภูเก็ต. (2541). ชนชัน้ กบั การเลือกตัง้ . กรุงเทพฯ: วภิ าษา. เพียงกมล มานะรัตน์. (2547). การเมืองเร่ืองการเลือกต้ัง : ศึกษากรณีการ รณรงค์หาเสียงเลือกต้ัง นายกเทศมนตรีของเทศบาลนครเชียงใหม่ ปี พ.ศ. 2547. วทิ ยานพิ นธร์ ฐั ศาสตร์ มหาบณั ฑิต สาขาวิชาการปกครอง 151

นักการเมืองถน่ิ จงั หวดั พระนครศรีอยุธยา คณะรัฐศาสตร์ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย. พอ้ ง ชีวานันท.์ สบื ค้น กุมภาพันธ์, 16, 2553, จาก http://www.khonthai.com/ election/ss1402100010007html. ภาคภูมิ ฤกขะเมธ. (2552). นักการเมืองถ่ินจังหวัดตาก. กรุงเทพฯ: สถาบัน พระปกเกล้า. มนตรี พงษ์พานิช.สืบค้น กุมภาพนั ธ,์ 16,2553, จาก http://www.wikipedia,org/ wiki/ เยื้อน พานิชวิทย์.(2553).สืบค้น กุมภาพันธ์,16, 2553, จาก http://www. wikipedia,org/wiki/ วชั รา ไชยสาร. (2544). ระบบการเลือกตง้ั กับการเมืองไทยยคุ ใหม่. กรงุ เทพฯ: นิติธรรม. วเิ ชยี ร กลน่ิ สคุ นธ.์ (2553).สบื คน้ กมุ ภาพนั ธ,์ 16, 2553, จาก http://www.thaitrip4u. com/travel story/str02asp?qid=308 วิโรจน์ กมลพนั ธ.์ (2553).สบื ค้น กุมภาพันธ,์ 16,2553, จากhttp://www.ays.ac.th และ http://www.kppt.th.edu/history.htm. วทิ ยา บุรณศริ .ิ สืบคน้ มีนาคม,18,2553, จาก http://www.wikipedia,org/wiki/ สมบัติ จันทรวงศ.์ (2529). การเมืองเร่อื งการเลือกตัง้ : ศึกษาเฉพาะกรณีการ เลือกตง้ั ทวั่ ไป พ.ศ.2529. กรุงเทพฯ: มูลนิธิเพอ่ื การศกึ ษาประชาธปิ ไตย และการพฒั นา. สมบตั ิ ธ�ำ รงธัญวงศ์. (2549). การเมอื งไทย. กรงุ เทพฯ: เสมาธรรม. สมโภชน์ ศรีโภชน์สมบูรณ์.(2534).การแลกเปล่ียนผลประโยชน์ของหัว คะแนน:ศึกษากรณีจังหวัด พระนครศรีอยุธยา.วิทยานิพนธ์รัฐศาสตร์ มหาบณั ฑิต สาขาวิชาการปกครอง จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย. สุรเชษฐ์ ชัยโกศล.2553.สืบค้น เมษายน,25,2554, จาก http://www.tpd.in.th สำ�นักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (2548). รัฐสภาไทยกับการเลือก ต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฏร. กรุงเทพฯ: กลุ่มงานผลิตเอกสาร สำ�นัก ประชาสัมพนั ธ์ ส�ำ นักงานเลขาธกิ าร สภาผแู้ ทนราษฎร. สุเชาวน์ มหี นองหวา้ . (2549). นักการเมืองถนิ่ จงั หวัดอบุ ลราชธาน.ี กรุงเทพฯ: สถาบนั พระปกเกล้า. 152

สุรศักด์ิ พันธ์เจริญวรกุล.(2554).สืบค้น มีนาคม,18,2553, จาก http://www. parliament.go.th สวุ มิ ล พนั ธเ์ จรญิ วรกลุ .(2554).สบื คน้ มนี าคม,18,2554, จาก http://www.khonthai. com หนงั สอื อนสุ รณง์ านศพพนั ตรหี ลวงจบกระบวนยทุ ธ.(2520).กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พ์ กรมแผนท่ที หาร. หนงั สอื ประวัตินายประเสริฐ บุญสม.(ไมป่ รากฏปแี ละโรงพมิ พ์ทีพ่ มิ พ)์ . อมรา พงศาพิชญ์และปรีชา คุวินทร์พันธ์.(2543).ระบบอุปถัมภ์.กรุงเทพ:สำ�นัก พิมพจ์ ุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั . อัครเมศวร์ ทองนวล.(2540). “ระบบการเลือกตั้ง” ในรายงานการประชุมเชิง ปฎิบัติการเร่ืองปัญหา และระบบการเลือกต้ังในประเทศไทย ระบบการ ตรวจสอบการใช้อำ�นาจรฐั แนวนโยบายแห่งรัฐสถาบนั ทางการเมืองและ ความสัมพันธ์ระหว่างสถาบันทางการเมือง โดยคณะกรรมการสภาวิจัย แห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยแี ละสิ่งแวดล้อม ร่วมกบั คณะ กรรมาธิการวชิ าการ ข้อมูลและศึกษาแนวทางการรา่ งกฎหมายประกอบ รฐั ธรรมนูญ, 25-26 กุมภาพนั ธ์ 2540 ณ อาคารรัฐสภา2 อิสระ สุวรรณมล, วีณา เรอื งสกลุ , และธปนรรต วชั ราภรณ์. (2535). กลโกงการ เลือกต้ัง. นนทบุรี : โครงการวิทยาลัยการเมือง มหาวิทยาลัยสุโขทัย ธรรมาธิราช. อุทัย ชุณหจันทร์.สืบค้น กุมภาพันธ์,16, 2553, จาก http://www.thai politicsgovernment.org แหล่งขอ้ มูลออนไลน์ http://ayutthaya.ect.go.th แหลง่ ขอ้ มูลออนไลน์ http://ayutthaya.go.th แหลง่ ข้อมลู ออนไลน์ http://www.dopa.go.th แหลง่ ข้อมลู ออนไลน์ http://www.bangkokbiznews.com 153

นามานกุ รมนกั การเมืองถนิ่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา นายเกอื้ กลู ด่านชัยวจิ ิตร สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจงั หวัดพระนครศรีอยุธยา สมั ภาษณท์ ีท่ ำ�การพรรค วันท่ี 18 มิถุนายน 2553 นายวิทยา บรุ ณศริ ิ สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สมั ภาษณ์ทีบ่ า้ นพัก วันที่ 26 มถิ ุนายน 2553 ผศ.ประสงค์ รักวาทนิ สัมภาษณ์ที่คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏ พระนครศรอี ยธุ ยา วนั ที่ 12 มกราคม 2553 ดร.ปญั ญา นำ�้ เพชร สัมภาษณ์ท่ีคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏ พระนครศรอี ยธุ ยา วนั ท่ี 21 มกราคม 2553 สชุ าติ โตสัมฤทธ์ สัมภาษณ์ที่คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏ พระนครศรอี ยุธยา วันที่ 21 มกราคม 2553 นายเกษมศักดิ์ สุทธิประเสริฐ สัมภาษณ์ที่บ้านพัก วันท่ี 26 มกราคม 2553 ร.ต.ต.ไพรชั รงุ่ เรอื งบรู ณะกุล สัมภาษณ์ทบี่ ้านพัก วนั ท่ี 27 มกราคม 2553 อำ�นวย ลาภประสบ สัมภาษณท์ ี่บา้ นพกั วันท่ี 29 มกราคม 2553 154

ธีระชาติ ทาตนั พดู คยุ อยา่ งไม่เปน็ ทางการทบี่ า้ นพัก วนั ที่ 20 กุมภาพันธ์ 2553 ร.ต.ต.จกั รภัทร ส�ำ ราญ พูดคยุ อยา่ งไรไม่เป็นทางการท่ีบ้านพัก วนั ที่ 24 กุมภาพันธ์ 2553 จ.ส.ต.สรุ ะชยั ประเภาทัน พดู คุยอย่างไมเ่ ป็นทางการทบี่ า้ นพกั วนั ท่ี 2 มนี าคม 2553 จ.ส.ต.อดุลย์ วงศท์ อง พูดคยุ อย่างไม่เป็นทางการท่ีบ้านพัก วนั ท่ี 14 มนี าคม 2553 155

ภาคผนวกนักการเมืองถิ่นจงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา ก ภาพนักการเมืองถน่ิ จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา (บางส่วน) นายปรดี ี พนมยงค์ ถวัลย์ ธ�ำ รงนาวาสวัสด์ิ นายวิโรจน์ กมลพันธ์ พันตรี หลวงจบกระบวนยทุ ธ 156

นายประมวล สภาวสุ นายมนตรี พงษพ์ านิช นายบญุ พนั ธ์ แขวัฒนะ นายวิทยา บูรณศริ ิ นายพ้อง ชวี านันท์ นายสุรเชษฐ์ ชัยโกศล 157

นกั การเมอื งถ่ินจงั หวัดพระนครศรีอยุธยา นางสาวสวุ ิมล พันธเ์ จริญวรกุล นายสุรศกั ด์ิ พนั ธ์เจริญวรกลุ นายพงษ์อดุ ม ตรีสุขี พนั เอกณรงค์ กิตตขิ จร 158

159

นกั การเมืองถ่ินจังหวัดพระนครศรอี ยุธยา 160