(3o Μέρος) - Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου

σβήσει ὁ Θεός κάποιες ἁμαρτίες καί μένα. Νά τοῦ δώσει ὁ Θεός ὅλα τά καλά τοῦκλέφτη.Ξέρετε τί λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος; Καί ἀπό αὐτά πού σοῦ ἄφησε ὁκλέφτης -ἄν σοῦ ἄφησε τίποτα- δῶσε ἐλεημοσύνη, γιά νά σκάσει ὁ διάβολος. Νά μήστενοχωρηθεῖς. Γιατί ὅλα καί τά χρυσάφια καί τά χρήματα τί εἶναι; Τίποτα δέν εἶναι.Αὔριο πεθαίνουμε πού πᾶνε καί τό χρυσάφι καί ὅλα αὐτά πού στενοχωριόμαστε καίτά κληρονομικά; Στά χέρια κάποιου ἄλλου. Κι αὐτός πάλι γιά λίγα χρόνια θά τά ἔχεικι ἄν θά τά ἔχει γιά χρόνια, μπορεῖ καί γιά μῆνες καί γιά μέρες καί μετά σέ κάποιονἄλλον.Γιατί νά στενοχωριόμαστε καί νά πάσχουμε γι’ αὐτά καί νά χωριζόμαστε γι’ αὐτά;Πόσοι συγγενεῖς δέν μιλᾶνε μεταξύ τους γιά τέτοια μάταια πράγματα, γιάκληρονομικά. Μέ ἀδίκησε, λέει καί δέν μπορῶ νά τόν συγχωρέσω. Ἐσύ δέν ἔχειςἀδικήσει; Γιά ψάξου λίγο νά δεῖς, πόσους ἔχεις ἀδικήσει καί πόσους ἔχεις ἀδικήσειχωρίς νά τό καταλάβεις;– Δέν τό λές τό Πάτερ ἡμῶν;Τό λές. «Ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταιςἡμῶν». Στήν πράξη; Δέν ἀφήνουμε στούς ὀφειλέτες, ὁπότε μετά θά σοῦ πεῖ καί ὁΘεός καί Ἐγώ δέν στά ἀφήνω. Στά ζητάω ὅλα. Δέν μᾶς συμφέρει καθόλου. Ξέρετεκάποτε ἕνας μοναχός πῆγε σ’ ἕνα Γέροντα καταστενοχωρημένος καί τοῦ λέει:– Γέροντα ἔχω ἕνα τεράστιο πρόβλημα.– Τί πρόβλημα ἔχεις ἀδελφέ μου;– Νά κοίταξε, ἔχω ἕναν γείτονα πού μοῦ ἔκανε αὐτό κι αὐτό… μέ ἀδίκησε, μοῦκαταπάτησε τό χωράφι, τό κτηματάκι πού εἶχα ἐκεῖ καί στό τέλος μάλισταπροσπάθησε καί νά μέ σκοτώσει.– Τί λές;– Ναί καί τώρα εἶμαι στό δρόμο γιά τό δικαστήριο. Θά πάω νά τόν καταγγείλω.– Ἐσύ ξέρεις, τοῦ λέει ὁ Γέροντας.– Ὄχι Γέροντα, λέει, πρέπει νά πάω γιά νά βάλει μυαλό. Θά πάω νά τόν καταγγείλω.– Καλά, λέει. Ἄς κάνουμε μιά προσευχή πρίν φύγεις.– Νά κάνουμε Γέροντα, λέει. Τί νά κάνουμε;– Νά ποῦμε τό Πάτερ ἡμῶν.Ἄρχισε λοιπόν ὁ Γέροντας κι ἔλεγε Πάτερ ἡμῶν…. καί ὅταν ἔφτασε ἐκεῖ πού λέει«ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα», λέει καί μή ἀφήσεις ἡμῖν τά ὀφελήματα ἡμῶν ὡς καίἡμεῖς οὐκ ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν. Λέει τότε ὁ μοναχός:– Γέροντα ὄχι, λάθος τό λές.– Ὄχι λέει δέν τό λέω λάθος, σωστά τό λέω. Αὐτό δέν θά κάνεις τώρα; Αὐτό θάκάνεις. Δέν τοῦ ἀφήνεις τά ὀφειλήματα καί τί νά ποῦμε στόν Θεό νά ἀφήσει τά δικά151

μας, ἀφοῦ ἐμεῖς δέν τά ἀφήνουμε στόν ἄλλον;– Ἄ, λέει, Γέροντα ἔχεις δίκαιο. Θά πάω καί θά τοῦ πῶ νά ἔχει ὅλα τά καλά καί δένθά τόν καταγγείλω.Καταλάβατε; Τό πῆρε τό μάθημα. Ἐμεῖς τό παίρνουμε τό μάθημα; Ἡ μεγάληΣαρακοστή νά μᾶς δώσει ἀφορμή νά τό πάρουμε. Λοιπόν θλιβόμενοι ἀλλ’ οὐστενοχωρούμενοι. Πότε γίνεται αὐτό; Πότε τό καταφέρνουμε; Ὅταν τά δοῦμε ὅλαἔτσι πνευματικά, ὄχι κοσμικά καί ὑλιστικά. Πνευματικά νά τά βλέπουμε ὅλα τάγεγονότα καί νά τά ἑρμηνεύουμε.Ἔρχεται μιά ἀρρώστια. Θά σκεφτεῖς γιά νά μοῦ τή δώσει ὁ Θεός τήν ἀρρώστια, ἔχωἀνεξόφλητες ἁμαρτίες, ἔχω ἔλλειμα στήν ἄσκησή μου, ἔχω ἔλλειμα στήν μετάνοιάμου καί ὁ Θεός θέλει αὐτό τό ἔλλειμα νά μοῦ τό καλύψει.– Πῶς λένε οἱ Ἅγιοι ὅτι καθαριζόμαστε ἀπό τίς ἁμαρτίες;Μέ τήν κακοπάθεια καί τήν ταπείνωση. Ὅσο κακοπαθοῦμε, ὅσο νηστεύουμε, ὅσοἀγρυπνοῦμε κ.λ.π. καί ὅσο ταπεινωνόμαστε, σβήνουμε ἁμαρτίες. Ἄν ὅμως δένφτάνουν οἱ κόποι πού κάνουμε γιά τίς ἁμαρτίες μας, δέ φτάνει ἡ νηστεία μας,εἴμαστε χαλαροί, δέν φτάνει ἡ ἀγρυπνία μας, δέν φτάνουν οἱ ἄλλοι κόποι πούκάνουμε, ἔρχεται νά μᾶς βοηθήσει ὁ Θεός μέ μιά ἀρρώστια. Κάνουμε δηλαδή τόνκανόνα μας μέ τίς ἀρρώστιες.Ὁπότε ὄχι μόνο μή στενοχωριέστε, νά χαίρεστε, γιατί ὁ Θεός κάνοντας ὑπομονήστήν ἀρρώστια, συμπληρώνει τήν ἄσκησή μας. Συμπληρώνει δηλαδή τήν κάθαρσήμας. Μᾶς καθαρίζει. Ἄν θέλεις νά μήν ἀρρωσταίνεις, νά μήν ἔχεις πολλές τέτοιεςἀκούσιες θλίψεις, ὅπως τίς λέμε, νά κάνεις ἑκούσιες. Νά κάνεις μετάνοιες, νά κάνειςνηστεία, νά ἀγαπήσεις τόν κόπο τόν σωματικό, νά ἐξυπηρετεῖς τούς ἄλλους, νάκάνεις ἔργα ἀγάπης, πού ἔχουν κόπο καί θυσία, ὁπότε μετά θά δεῖς ὅτι ὁ κανόνας πούἔρχεται ἀπό τόν Θεό εἶναι πολύ μικρός.Ὁ ἅγιος Ἀντώνιος ἐπειδή ἔκανε πολύ ἄσκηση, δέν ἀρρώστησε ποτέ στήν ζωή του.Θά πεῖτε τόσο πεζά εἶναι τά πράγματα; Τόσο μαθηματικά; Ναί!Ὑπάρχει μιά ἰσορροπία λένε οἱ ἅγιοι. Ὅσο κανείς κάνει ἑκούσιους κόπους, μέ τήθέλησή του δηλαδή -γιά τόν Θεό ὅμως- δέν μᾶς ἔρχονται οἱ ἀκούσιες θλίψεις, ἐκεῖνεςδηλαδή πού δέν τίς θέλουμε, πού δέν τίς περιμένουμε, ὅπως μία ἀρρώστια. Ὄχι νάτρέχεις στά γυμναστήρια. Ἀντί νά τρέχεις στά γυμναστήρια, νά κάνεις μετάνοιες, πούδέν πληρώνεις κιόλας. Στά γυμναστήρια πληρώνεις καί πάλι δέν γίνεται σωστήδουλειά. Ἐνῶ στίς μετάνοιες σέ πληρώνει ὁ Θεός μετά καί καθαρίζεις καί τήν ψυχήσου. Ὁ ἅγιος Πορφύριος ἔλεγε ὅτι εἶναι ἡ καλύτερη ἄσκηση οἱ μετάνοιες καί εἶναιμιά ἑκούσια θλίψη.Ὅσο δέν κάνουμε ἑκούσιες θλίψεις, δέν θέλουμε νά νηστέψουμε, δέν θέλουμε νάἀγρυπνήσουμε, δέν θέλουμε νά προσευχηθοῦμε, ὁ Θεός ἀπό ἀγάπη μᾶς στέλνει τίςἀκούσιες. Ὁπότε ἄν τά δοῦμε ἔτσι τά πράγματα, δέν στενοχωριόμαστε, ἀγαπᾶμε τόνΘεό ἀκόμα καί ὅταν μᾶς δίνει αὐτά πού ὁ κόσμος τά λέει «κακά». Ἐμεῖς δέν τά λέμεκακά, τά λέμε καλά. Ὅλα εἶναι πολύ καλά, ὅ,τι δίνει ὁ καλός Θεός.152

– Ἐρ.: ………………………– Ἀπ.: Ἐκεῖ πρέπει νά πανηγυρίσουμε! Εἶναι ἡ πιό μεγάλη εὐλογία τό νά κάνεις τόκαλό καί νά σοῦ ἀνταποδίδουν κακό. Τό εἴπαμε προηγουμένως. Γιατί; Διότι μετάπαίρνεις τόν μισθό σου ἀπό τόν Θεό. Ἀφοῦ δέν τόν παίρνεις ἀπό τόν ἄνθρωπο, δένπαίρνεις ἀνταπόδοση, τόν παίρνεις ἀκέραιο ἀπό τόν Θεό. Τόν παίρνεις καίπολλαπλάσιο γιατί κάνεις ὑπομονή στή συκοφαντία τοῦ ἄλλου, στόν διωγμό τοῦἄλλου, στήν ἀδικία τοῦ ἄλλου καί σβήνεις καί ἄλλες ἁμαρτίες.– Πῶς θά σβήσουμε τίς ἁμαρτίες μας;Μποροῦμε νά κάνουμε κάτι γιά νά σβήσουμε τίς ἁμαρτίες μας; Τί νά κάνουμε; Τόμόνο πού μποροῦμε νά κάνουμε εἶναι νά συγχωρέσουμε αὐτούς πού μᾶς ἀδίκησαν.Αὐτό λέει ὁ Θεός. Ἅμα λέει συγχωρέσετε, σᾶς συγχωράω κι Ἐγώ. Δέν ζητάει τίποταἄλλο ὁ Θεός μας. Οὔτε νά μᾶς πεῖ θά δουλεύετε δεκαπέντε ὧρες τήν ἡμέρα, ἄςποῦμε, γιά Μένα, γιά δέκα χρόνια, γιά νά σβήσετε τίς ἁμαρτίες σας. Δέν λέει τέτοια ὁΘεός. Θά μποροῦσε. Καί πάλι θά τίς σβήναμε; Δέν ὑπῆρχε περίπτωση.Τί πιό ἁπλό ὅμως νά πεῖς στόν ἄλλον ‘Νά ἔχεις ὅλα τά καλά τοῦ Θεοῦ’, ἀντί νά τόνκαταριέσαι πού σέ ἀδικεῖ; Ἄφησέ τον καί ἀφήνει καί ὁ Θεός τά δικά σου. Τί πιό ἁπλόκαί πιό ὡραῖο; Καί σύ δέν θά ταραχτεῖς καί μιά καλή πρωία πού θά ἔρθει ἡ ὥρα νάφύγεις γιά τού οὐρανό θά ἔχεις ἐλαφριά τή συνείδησή σου καί τήν καρδιά σου.Ἡ πιό μεγάλη εὐλογία εἶναι ἡ ἀδικία. Ἡ πιό μεγάλη εὐλογία πού μᾶς δίνει ὁ Θεός,γιατί μέσω τῆς ὑπομονῆς καί τῆς συγχώρεσης, συγχωρούμαστε γιά τίς δικές μαςἁμαρτίες. Αὐτό δέν θέλουμε; Εἶναι κανένας πού δέν θέλει νά συγχωρεθεῖ γιά τίςἁμαρτίες του; Ὅλοι αὐτό θέλουμε. Λοιπόν, ὁ Θεός σοῦ λέει εἶναι πολύ ἁπλά τάπράγματα: Ἐγὠ σοῦ τά σβήνω ὅλα, ἄν συγχωρέσεις τόν ἐχθρό σου. Ἅμα ἀγαπήσειςτόν ἐχθρό σου. Τί πιό ἁπλό ἀπό αὐτό; Ἀλλά πολύ δύσκολο θά μοῦ πεῖτε, γιατίσκεφτόμαστε κοσμικά καί ὄχι πνευματικά. Ἄν τό σκεφτεῖς πνευματικά, εἶναιπανεύκολο. Τό βλέπεις ὡς εὐλογία.– Ἐρ.: Ὅταν φεύγουμε ἀπό δῶ, λέω αὐτά πού εἶπε ὁ παπα-Σάββας -ὄχι ἐπειδή τάεἶπε ὁ παπα-Σάββας- ἐπειδή εἶναι τοῦ Θεοῦ, θά τά κάνουμε πράξη. Φεύγουμε δηλαδήμ’ ἕναν πόθο, μέ ἕναν ζῆλο, ὁ ὁποῖος διαρκεῖ ἀνάλογα. Ἄλλες φορές διαρκεῖ μίαμέρα, ἄλλες δύο μέρες, ἄλλες φορές μπορεῖ καί μία ὥρα……… Ἐκεῖ πού πρέπει νάκάνουμε τά τοῦ Θεοῦ, κάνουμε τοῦ πονηροῦ καί πιάνουμε κουβέντα μέ κοσμικούςἀνθρώπους καί ξεφεύγουμε. Πῶς θά ἀποφύγουμε αὐτούς τούς ἀνθρώπους πού μᾶςκάνουν ζημιά πνευματική; Μήπως φταῖμε κι ἐμεῖς;………………..– Ἀπ.: Ὁ Κύριος τί λέει; «Ἄν σέ σκανδαλίζει τό μάτι σου βγάλ’ το, ἄν σέσκανδαλίζει τό χέρι σου κόψ’ το» (Ματθ. 5,29). Μάτι καί χέρι βέβαια δέν ἐννοεῖ νάβγάλουμε τό μάτι μας ἤ νά κόψουμε τό χέρι μας. Εἶναι κάποιοι ἄνθρωποι πού εἶναιπολύ κοντινοί μας, οἱ ὁποῖοι ὅμως μᾶς ρίχνουν σέ πειρασμό.– Τί θά πεῖ μᾶς σκανδαλίζουν;Σκανδαλίζω θά πεῖ σπρώχνω τόν ἄλλον μακριά ἀπό τόν Θεό, στήν ἁμαρτία δηλαδή,στό κακό. Πῶς τόν σπρώχνω; Μέ ἕναν λόγο, μέ μιά συμπεριφορά, μέ ἕναν τρόπο153

ζωῆς πού θέλω νά τόν ἐπιβάλλω στόν ἄλλον. Σοῦ λέει: -Δέν θά ἔρθεις ἀπόψε μαζίμου στό μπαράκι; Τί φίλος εἶσαι; Μά ἐσύ ξέρεις ὅτι ἄν πᾶς ἐκεῖ θά σκανδαλιστεῖς.Θά ἔχεις ἕνα σωρό προκλήσεις γιά νά ἁμαρτήσεις, μέ τή σκέψη, μέ τά μάτια, ἴσωςκαί χειρότερα μέ τό σῶμα. Πρέπει νά τόν κόψεις αὐτόν. Δέν μπορεῖς νά εἶσαι φίλοςμ’ αὐτόν. Σ’ αὐτούς ἀναφέρεται ὁ Χριστός, ὅταν λέει σέ σκανδαλίζει τό μάτι σουβγάλ’ το. Θά πεῖς τώρα –Εἶναι μερικοί πάρα πολύ δικοί μας, τί θά γίνει; Εἶσαι στόσπίτι, ἄς ποῦμε, πᾶς στό δωμάτιο βουίζει ἡ τηλεόραση, λές ἐγώ προσπαθῶ νάσυγκεντρωθῶ λίγο… Θά φωτίσει ὁ Θεός, θά ρωτήσεις καί τόν πνευματικό, θά βρεῖςκάποιους τρόπους νά ἡσυχάσεις. Λίγο νά ἀπομονωθεῖς, λίγο νά προσευχηθεῖς καίλίγο νά διαβάζεις.Πολύ βοηθάει ἡ πνευματική μελέτη. Νά αὐτό τό βιβλίο εἶναι τοῦ ἁγίου Πορφυρίου‘Βίος καί λόγοι’, νά τό διαβάζετε. Ὅσο μπορεῖτε περισσότερο νά διαβάζετε, γιατίσήμερα οἱ ἄνθρωποι δέν προσευχόμαστε πολύ –κακῶς!- ἀλλά ἐπειδή ἔχουμεσυνηθίσει καί ἀπό τό σχολεῖο, μᾶς ἔρχεται πιό εὔκολο νά διαβάζουμε. Διαβᾶστεπνευματικά, μή χάνετε τόν καιρό σας μέ τήν τηλεόραση καί τό διαδίκτυο καί ὅλααὐτά. Πολύτιμος χρόνος, ὁ ὁποῖος δέν ξαναγυρνάει ποτέ πίσω. Γεμίστε τήν ψυχή σαςμέ πνευματική μελέτη καί μετά αὐτό θά σᾶς βοηθήσει καί νά προσευχηθεῖτε, ἀλλάπροπάντων θά σᾶς βοηθήσει νά ἀποκτήσετε τό σωστό νόημα ζωῆς, γιατί ζοῦμε καίπῶς πρέπει νά βλέπουμε τά πράγματα, νά τά διακρίνουμε σωστά.Ἀναφερθήκαμε λίγο στή στενοχώρια. Ἁπλά πράγματα κι ὅμως ὁ πολύς κόσμος δέντά ξέρει κἄν ἤ δέν τά ἔχει σκεφτεῖ ἤ δέν τά ἔχει διαβάσει καθόλου. Εἶναι ἀπαραίτητηκάποια πνευματική προσπάθεια καί τότε ἰσορροπεῖ ὁ ἄνθρωπος. Ἔλεγε ὁ ἅγιοςΠαΐσιος: Ἂν πήγαινε κανείς στό ψυχιατρεῖο καί διάβαζε στούς ἀσθενεῖς, στούςψυχοπαθεῖς, Ἀββᾶ Ἰσαάκ Σύρο, θά ἄδειαζε τό ψυχιατρεῖο γιατί οἱ ἄνθρωποι θάἔβρισκαν τό νόημα τῆς ζωῆς τους. Ἐννοεῖται καί νά τά ἐφάρμοζαν κιόλας, ὄχι μόνονά τά ἄκουγαν. Θά ἔβρισκαν τό σωστό νόημα τῆς ζωῆς, θά θεραπευόντουσαν ψυχικάοἱ ἄνθρωποι.Γιατί οἱ ψυχικές ἀρρώστιες δέν εἶναι μόνο θέμα ἐγκεφάλου, εἶναι καί θέμαπνευματικό, ψυχικῆς δηλαδή τοποθέτησης ἀπέναντι στόν Θεό. Ἔλεγε κάποιος -καίπολύ σωστά- ὅτι οἱ ψυχικές νόσοι γιά νά θεραπευτοῦν χρειάζονται 67% προσευχήκαί 33% φάρμακο. Τό μεγαλύτερο ποσοστό τό ἔχει ἡ προσευχή, δηλαδή ἡ προσευχήσυμβάλλει θεραπευτικά κατά 67%, ἐνῶ τά φάρμακα βοηθοῦν κατά 33% μόνο.Σήμερα δίνουμε μόνο φάρμακα. Ἄν δίναμε καί νόημα ζωῆς σ’ αὐτούς τούςἀνθρώπους μέσα ἀπό τήν πνευματική μελέτη καί τήν πνευματική ζωή, θάθεραπευόντουσαν πλήρως.Κι ἐμεῖς οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι κινδυνεύουμε νά ἀρρωστήσουμε ψυχικά. Θά δεῖτεσέ λίγα χρόνια, ὅσοι δέν κάνουν πνευματική ζωή, θά ἀρρωσταίνουν ψυχικά. Δένεἶμαι προφήτης, οὔτε ἔχω προορατικό, ἀλλά οἱ ἐπιστήμονες τό λένε ὅτι οἱ ψυχικέςνόσοι ὅλο καί αὐξάνονται. Γιατί; Γιατί οἱ ἄνθρωποι δέν βρίσκουν νόημα ζωῆς καίδέν διακρίνουν σωστά τά πράγματα καί στενοχωριοῦνται, ἐνῶ πρέπει νά χαίρονται.Ὅπως εἴπαμε προηγουμένως τό παράδειγμα: σέ συκοφαντοῦν, πανηγυρίζεις, ἐνῶ ὁ154

ἄλλος τρελαίνεται μέ μιά συκοφαντία, μέ ἕναν διωγμό, μέ μιά ἐχθρότητα. Σοῦ λέει τίτοῦ ἔκανα καί εἶναι ἐχθρός μου; Μπορεῖ νά μήν ἔκανες τίποτα σ’ αὐτόν, ἀλλά ἔχειςκάνει ἄλλα πού εἶναι τρισχειρότερα καί ἄν τόν συγχωρήσεις καί τόν ἀγαπήσεις καίπροσευχηθεῖς μέ εἰλικρίνεια γι’ αὐτόν, θά γλιτώσεις ἀπ’ ὅλα τά ἄλλα καί δέν θάρεζιλευτεῖς δημόσια κατά τή Δευτέρα Παρουσία. Γιά ὅσα δέν συγχωρεθοῦμε καί δένμετανοήσουμε, ὅλα αὐτά θά δημοσιοποιηθοῦνε στή Δευτέρα Παρουσία. Θά παίξει τόβίντεο τοῦ Θεοῦ μέ ὅλες μας τίς ἁμαρτίες. Καί ὅσο τώρα νομίζεις ὅτι κρύβεσαι, τότεδέν θά μπορεῖς νά κρυφτεῖς καί θά γίνεις παγκόσμιο θέαμα μέ ὅλα αὐτά τά αἴσχη πούἔχεις κάνει καί δέν τά ἔσβησες μέ τή συγχώρεση τοῦ ἄλλου.Μπορεῖ καί νά τά ἐξομολογήθηκες. Ἄν δέν ἔχεις συγχωρήσει τόν ἄλλον, δέν σοῦσυγχωροῦνται. Στά ζητάει πάλι ὁ Θεός καί θά στά δείξει ὅλα. Ὁ Θεός νά φυλάει. Καίμεῖς ὅμως νά φυλάξουμε τόν ἑαυτό μας καί νά κάνουμε τό στοιχειῶδες, νάσυγχωρέσουμε, νά ἀγαπήσουμε τόν ὁποιοδήποτε ἄλλον.Ἑπομένως, προσοχή πολύ στό περιβάλλον πού ζοῦμε, νά ἀνανεώνουμε αὐτά τάὡραῖα πού μᾶς λένε οἱ ἅγιοι καθημερινά. Κάθε μέρα εἶναι σάν μιά ζωή ὁλόκληρη. Ὁὕπνος τῆς νύχτας εἶναι ἕνας μικρός θάνατος καί ἡ κάθε καινούρια μέρα εἶναι σάν μιάκαινούρια ζωή. Κάθε μέρα λοιπόν, ὅπως τρῶμε τό ψωμί μας καί τό φαγητό μας, θάπρέπει νά τρῶμε καί πνευματικά. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, θά ἔρθει ἐποχή πού θά σέρωτάει τό κράτος ‘Ἔκανες τήν προσευχή σου σήμερα;’. Γιατί θά καταλάβουν κάποιαστιγμή οἱ ἄνθρωποι ὅτι εἶναι ἀναγκαῖο πράγμα ἡ προσευχή γιά νά ζήσουμε καί ὡςπρόσωπα καί ὡς κοινωνία.Πῶς πάει ἡ κοινωνία ἔ; Ὅλο καί ἀποδιοργανωνόμαστε, ὅλο καί γινόμαστε πιόβάρβαροι καί ἡ μουσική πιό βάρβαρη καί ἡ ζωή πιό βάρβαρη καί οἱ σχέσεις οἱἀνθρώπινες πιό βάρβαρες καί ἡ ἀγριότητα ὅλο καί μεγαλύτερη. Ποῦ θά πάει αὐτό τόπράγμα; Θά φτάσει σέ ἕνα πλῆρες ἀδιέξοδο ἡ ἀνθρωπότητα καί θά καταλάβουμε ὅτιχρειάζεται αὐτή ἡ καθημερινή τροφοδοσία. Γι’ αὐτό εἶπε ὁ Χριστός μας: «οὐκ ἐπ᾿ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος» (Λουκ. 4,4). Δέν ζεῖ ὁ ἄνθρωπος μόνο μέ ψωμί.Ξυπνᾶς, ἀνοίγεις τά μάτια σου, τί κάνεις; Τό πρῶτο πού πρέπει νά κάνεις εἶναι τόνσταυρό σου. Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με, ἡ πρώτη σκέψη πρέπει νά εἶναι στόνΘεό. Ὁ ἄλλος μέ τό πού ἀνοίγει τά μάτια του, ἀμέσως ἄγχος. –Τί θά γίνει σήμερα;Πῶς θά ἀντιμετωπίσω αὐτό, τό ἄλλο; Ἔτσι δέν πρόκειται ποτέ νά λύσεις τάπροβλήματά σου. Ἄν ἀρχίσεις μέ προσευχή, μέ ἄφημα στόν Θεό, θά δεῖς πῶς ὅλη ἡμέρα σου θά κυλήσει ρολόι μετά, ὡραιότατα. Ἀφήνεσαι στόν Θεό, οὔτε θάστενοχωρεθεῖς, διαβάζεις τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, κάνεις ἕνα φρεσκάρισμα καθημερινό.Αὐτά πού εἴπαμε, γιά τήν ἀγάπη καί τήν ἀνιδιοτέλεια πρέπει νά τά σκέφτεστε κάθεμέρα,. Γιατί ὁ διάβολος προσπαθεῖ κάθε μέρα νά εἰσχωρήσει καί νά μᾶς βάλει τόδικό του πνεῦμα, πού σοῦ λέει ‘τί δέν θά κοιτάξεις τόν ἑαυτό σου, τί θά κοιτᾶς τόνἄλλον, χαζός εἶσαι’; Συνέχεια τέτοια μᾶς λέει. Μάλιστα ὄχι μόνο αὐτός καί οἱἄνθρωποι πού εἶναι ὑποταγμένοι σ’ αὐτόν. Μπορεῖ νά εἶναι καί μέσα στό σπίτι σουαὐτοί. Δέν πρέπει νά ἐπηρεάζεσαι. Γι’ αὐτό, νά ἔχουμε γερή καθημερινή πνευματικήτροφοδοσία. Νά κάνουμε τόν δάσκαλο στόν ἑαυτό μας.155

Ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, ἕνας πολύ ὡραῖος ἅγιος, ἦταν κάποια χρόνιαἔγκλειστος, δηλαδή ἔμενε μέσα σ’ ἕνα κελλί καί ἐκεῖ τοῦ πηγαίνανε τό φαγητό του,ἔκανε συνέχεια προσευχή, ἀλλά ξέρετε τί ἄλλο ἔκανε; Κάθε μέρα ἔκανε κήρυγμαστόν ἑαυτό του καί τόν ἀκούγανε ἀπ’ ἔξω τί ἔλεγε στόν ἑαυτό του. Πρέπει νά κάνειςαὐτό, ἐκεῖνο, τό ἄλλο… Δίδασκε τόν ἑαυτό του γιά νά τά ἐμπεδώνει, νά τάσυνειδητοποιεῖ, νά τά φρεσκάρει μέσα του.Καί αὐτά πού λέμε τώρα, ἴσως τά ἔχετε ἀκούσει κι ἄλλη φορά, ἀλλά πρέπει νά τάφρεσκάρουμε κάθε στιγμή, νά τά ἀνανεώνουμε γιατί τά ξεχνᾶμε. Ἕνας ἀπό τούς πιόμεγάλους ἐχθρούς εἶναι ἡ λήθη, λένε οἱ Πατέρες. Λήθη, θά πεῖ λησμονιά. Τά ξεχνᾶμεκαί ἀπό τή λήθη μετά πᾶμε στήν ἄγνοια, πᾶμε στήν ἁμαρτία.– Ἐρ.: ………………………– Ἀπ.: Δέν ξέρω ἄν ἀκούσατε τήν ἐρώτηση, μιλάει γιά ἕνα εἰδικό θέμα -βέβαια δένεἶναι τό θέμα μας αὐτό- πάνω στήν ἀγάπη, οἱ μεταμοσχεύσεις. Δηλαδή ἄν πάσχει ἕναμέλος, ἄς ποῦμε, πρέπει τό ἄλλο μέλος νά δώσει τό ὄργανό του;Ἐάν δέν πεθαίνει, μπορεῖ νά δώσει. Ἄς ποῦμε ἕνα νεφρό. Ὁ πατέρας στό παιδί πούεἴπατε, μπορεῖ νά δώσει γιατί δέν πεθαίνει, ἀλλά δέν ἐπιτρέπεται νά πεῖ θά δώσω τήνκαρδιά, γιά παράδειγμα, γιατί θά πεθάνει ὁ ἴδιος μετά. Δέν εἶναι σωστό. Αὐτή εἶναι ἡἀπάντηση μέ λίγα λόγια.– Ἐρ.: ………………………– Ἀπ.: Εἶναι ἔνα δεῖγμα θυσιαστικῆς ἀγάπης.– Ἐρ.: ………………………– Ἀπ.: Ὁ Χριστός μας εἶπε νά γίνουμε ἕνα, ἀλλά εἶπε καί τήν προϋπόθεση. Πῶς θάγίνουμε ἕνα. Οἱ οἰκουμενιστές λένε νά γίνουμε ἕνα, ἀλλά δέν λένε τίς προϋποθέσεις.Τό πῶς. Τώρα μαζευτήκαμε ὅλοι ἐδῶ. Εἴμαστε ἕνα; Δέν εἴμαστε, ἄν δέν ἔχουμε τόἕνα πνεῦμα, τό Ἅγιο Πνεῦμα, δηλαδή τοῦ Χριστοῦ. Κοιτᾶξτε τί λέει ὁ Χριστός: «τήνδόξαν ἥν δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς» λέει στόν ἐν οὐρανοῖς Πατέρα Του. Δηλαδήτήν δόξαν, δηλαδή τήν χάρη τήν ἄκτιστη, τή δόξα πού μοῦ ἔδωσες τήν ἔδωσα σ’αὐτούς, τούς Ἀποστόλους «ἵνα ὦσιν ἕν καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν». Αὐτή τή χάρη λοιπόντοῦ Ἁγίου Πνεύματος πρέπει νά ἔχουμε μέσα μας ἐνεργό, γιά νά γίνουμε ἕνα.Ἀλλά γιά νά μπορεῖς νά ἔχεις αὐτή τή χάρη, πρέπει νά ζεῖς μέσα στήν ὈρθόδοξηἘκκλησία. Θά μοῦ πεῖτε γιατί ἕνας Παπικός δέν μπορεῖ νά τήν ἔχει; Δέν μπορεῖ νάτήν ἔχει γιατί πρῶτον εἶναι ἀβάφτιστος. Δέν ὑπάρχει Βάπτισμα ἐκεῖ.Δεύτερον τή βρίζει. Τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οἱ Παπικοί, οἱ Ρωμαιοκαθολικοίτήν λένε κτίσμα. Δέν μπορεῖς λοιπόν νά ἔχεις τό Ἅγιο Πνεῦμα πού βρίζεις. Πῶς θάἔρθει μέσα σου τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ τό βρίζεις; Ἀφοῦ δέν κάνεις αὐτά πού λέει.Γιατί ὁ Χριστός εἶπε: «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται» (Μαρ. 16,16). Εἶναιἀναγκαῖο τό Βάπτισμα. Οἱ Παπικοί δέν κάνουν κάν Βάπτισμα. Κάνουν ράντισμα.Ἀλλά δέν ἔχουν καί ἱερωσύνη. Ὁ Πάπας δέν ἔχει ἱερωσύνη, γιατί ἔχει χαθεῖ ἡδιαδοχή, ἡ ἀποστολική διαδοχή, ἐπειδή ἔχει φύγει ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη, ἀπό τήν156

ὀρθή πίστη. Ἔβαλε τό φιλιόκβε. Ἔβαλε δηλαδή μέσα στό Σύμβολο τῆς Πίστεως ἕναδόγμα πού εἶναι ψεύτικο, ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται καί ἀπό τόν Υἱό. Λοιπόν,τά λέω πολύ συνοπτικά ἐπειδή δέν ἔχουμε πολύ χρόνο. Ἀλλά ἡ προϋπόθεση αὐτήπού σᾶς εἶπα, εἶναι ἀναγκαία γιά νά γίνουμε ἕνα. Συνεπῶς αὐτό πού λένε ὅλοι αὐτοίοἱ οἰκουμενιστές καί ἐμεῖς τό λέμε ἀλλά ὅταν ἔχουμε ἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμα κι αὐτόδέν μπορεῖ νά γίνει, παρά μόνο ἄν γίνουμε ὅλοι Ὀρθόδοξοι.Ἑπομένως, γινόμαστε ἕνα καί μέ τούς ἄλλους, ὅταν ὅμως οἱ ἄλλοι γίνουνὈρθόδοξοι, ἀλλιῶς δέν μποροῦμε νά γίνουμε ἕνα γιατί δέν ἔχουν τό Πνεῦμα τό Ἅγιο,πού ἔχουμε ἐμεῖς -ὅταν ζοῦμε σωστά κι ἐμεῖς τό ἔχουμε ἐνεργό. Ἐκεῖνοι ὅμως ὡςἀβάφτιστοι δέν τό ἔχουν καθόλου. Ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι τό ἔχουμε ὅλοι, ὡςβαπτισμένοι, ἀλλά οἱ πιό πολλοί τό ἔχουμε, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος «μπαζωμένο»καί χρειάζεται ἡ μετάνοια.Πότε θά γίνουμε ἕνα; Καί ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι δέν εἴμαστε ἕνα. Εἴμαστε; Δέν εἴμαστεγιατί ἔχουμε μπαζώσει τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὅταν λοιπόν ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοιξεμπαζώσουμε καί ἐνεργοποιήσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα καί οἱ ἄλλοι βαπτιστοῦνε καίἔχουν κι αὐτοί ἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμα μέ τή σωστή ζωή καί τή σωστή πίστη, τότε θάγίνουμε ἕνα. Καί οἱ Προτεστάντες δηλαδή νά γίνουν Ὀρθόδοξοι καί οἱ Παπικοί καίοἱ Μουσουλμάνοι καί σ’ αὐτό μᾶς καλεῖ ὁ Χριστός καί αὐτό εἶναι τό ἔργο τῆςἘκκλησίας: νά γίνουν ὅλοι ἕνα ἐν Χριστῶ, ἐν Ἁγίω Πνεύματι μέ ἐνεργό τή ΘείαΧάρη καί αὐτό γίνεται μόνο στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.Ποιά εἶναι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ; Οἱ Προτεστάντες λένε ὑπάρχει μιά Ἐκκλησίατοῦ Χριστοῦ ἀόρατη, ἄς ποῦμε εἶναι ὅλοι. Ποιά εἶναι ὅμως αὐτή ἡ Ἐκκλησία;Ὑπάρχει, εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Δέν εἶναι κάτι ἀόριστο καί δέν σημαίνει ὄτιαὐτός πού λέγεται χριστιανός, ὅτι εἶναι καί χριστιανός γιατί κι αὐτοίαὐτοαποκαλοῦνται χριστιανοί. Καί οἱ Ἰεχωβάδες λένε ὅτι εἶναι Ὀρθόδοξοι χριστιανοίκαί μάρτυρες μάλιστα. Δέν εἶσαι ὅ,τι δηλώσεις. Εἶναι αὐτό πού ἀποδεικνύεται ἀπό τάσημεῖα πού δίνει ὁ Θεός. Ἐμεῖς ἔχουμε τά σημεῖα, τά θαύματα πού κάνει ὁ Θεός καίἀποδεικνύουν τήν ἀλήθεια ὅτι ὁ Χριστός εἶναι μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. ὉΧριστός εἶναι Ὀρθόδοξος. Δέν εἶναι ἐγωισμός αὐτό. Αὐτή εἶναι ἡ άλήθεια.Θέλετε νά τό δεῖτε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Ὀρθόδοξος; Πᾶτε στά Ἱεροσόλυμα νά δεῖτεσέ ποιούς δίνει τό Ἅγιο Φῶς. Μόνο στούς Ὀρθόδοξους. Κάποτε προσπάθησαν οἱΠαπικοί νά τό πάρουν. Δέν βγῆκε! Καί μετά πῆγαν μέ κλάματα καί παρακαλοῦσαντόν Ὀρθόδοξο νά μπεῖ μέσα στόν Πανάγιο Τάφο γιά νά βγάλει τό Ἅγιο Φῶς.Ἄλλη φορά πῆγαν οἱ Κόπτες, οἰ Μονοφυσίτες, αὐτοί πού εἶναι τώρα στήν Αἴγυπτοκ.λ.π. πού λένε κι αὐτοί ὅτι εἶναι χριστιανοί. Δέν βγῆκε! Βγῆκε ἀπό τήν κολόνα τήνσκισμένη πού ὑπάρχει μέχρι σήμερα, ἄν πᾶτε στόν ναό τῆς Ἀναστάσεως. Κι ἄν πᾶτεἐκεῖ στή σχισμή θά δεῖτε ὅτι εὐωδιάζει, ὅπως εὐωδιάζει καί ὁ Πανάγιος Τάφος γιατίτό φῶς τοῦ Χριστοῦ εὐωδιάζει. Νά ποῦ εἶναι ἡ ἀλήθεια. Στήν Ὀρθοδοξία εἶναι.Νά σᾶς πῶ κι ἄλλη ἀπόδειξη; Ἄν πᾶτε στήν Ἀφρική ἔχει πάρα πολλούς μάγους.Πάρα πολλούς. Ἡ μαγεία ὀργιάζει στήν Ἀφρική καί ἔχει καί πάρα πολλούςδαιμονισμένους πού ταλαιπωροῦνται. Δηλαδή ἄνθρωποι πού ταλαιπωροῦνται ἀπό τά157

δαιμόνια. Λοιπόν, ἐκεῖ ὑπάρχουν καί οἱ Παπικοί, κάνουν κι αὐτοί τάχατεςἱεραποστολή. Ἀεραποστολή! Πᾶνε τούς δαιμονισμένους στούς Παπικούς καί ξέρετετί λένε οἱ παπικοί παπάδες, πού δέν εἶναι παπάδες γιατί δέν ἔχουν τήν χάρη; Τούςστέλνουν στόν ὀρθόδοξο παπά γιατί λένε ἐμεῖς δέν ἔχουμε αὐτή τήν ἱκανότητα.Αὐτοί λέει βγάζουν τά δαιμόνια! Γιατί; Γιατί ἁπλούστατα δέν ἔχουν τήν ἀλήθεια. Δένἔχουν τό φῶς τοῦ Χριστοῦ. Καί κάποιος παπάς κάποτε ἀπό αὐτούς πού πῆγε νάδιαβάσουν ἐξορκισμούς, τόν κάνανε κόσκινο τά δαιμόνια καί ἀπό τότε ὁ Πάπαςἔβγαλε διαταγή νά μήν ξαναδιαβάσουν ἐξορκισμούς οἱ παπάδες του. Νά ποιά εἶναι ἡδύναμη..Νά σᾶς πῶ κι ἄλλη ἀπόδειξη; Πᾶρτε παπικό ἁγιασμό νά δεῖτε πῶς θά βρωμήσειἀμέσως καί γιά νά μή βρωμάει τοῦ βάζουν ἀλάτι μέσα. Πᾶρτε ὀρθόδοξο Ἁγιασμό,ἀπό ὀρθόδοξο παπά, ὁποιοδήποτε παπά, νά δεῖτε πού δέν χαλάει ποτέ. Νά οἱἀποδείξεις! Νά τά σημεῖα! Ἐπιβεβαιώνει ὁ Θεός ποῦ εἶναι ἡ ἀλήθεια. Καταλάβατε;Καί πολλά ἄλλα…Ἀλλά καί αὐτά νά μήν εἴχαμε, ἔχουμε τό βίωμα, αὐτό πού ζοῦμε μέσα μας. Ὅτανζήσουμε αὐτά πού λέμε ἐδῶ τώρα, πού λένε οἱ Ἅγιοί μας, ἔρχεται μέσα μας μιάεἰρήνη, μιά χαρά, πού δέν ἔρχεται μέ τίποτα. Οὔτε μέ ὅλα τά ταξίδια καί μέ ὅλες τίςκοσμικές ἀπολαύσεις καί μέ ὅλες τίς «χαρές» τοῦ κόσμου. Δέν ἔρχεται αὐτή ἡ χαράπού σοῦ δίνει τό Ἅγιο Πνεῦμα, οὔτε αὐτό τό φῶς, οὔτε αὐτή ἡ εἰρήνη. Δοκιμᾶστε τοκαί θά δεῖτε. Τί εἰρήνη ἔρχεται μέσα στήν ψυχή σου, ὅταν ταπεινωθεῖς, ὅταν κάνειςἕναν ἁπλό ταπεινό λογισμό! Τεράστια εἰρήνη καί πολύ περισσότερο, ὅταν τό κάνειςσυνεχῶς αὐτό στή ζωή σου. Πάει καί τό ἄγχος, πᾶνε καί οἱ ἀνασφάλειες, πᾶνε καί οἱφοβίες, πᾶνε καί οἱ καταθλίψεις, πᾶνε τά πάντα. Ἀπό ἐκεῖ καταλαβαίνεις ὅτι ὁΧριστός μας εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός.Ἡ ἑνότητα λοιπόν προϋποθέτει τή χάρη, τήν ἐνεργό χάρη. Ἄρα ὅλα αὐτά πού λένε οἱοἰκουμενιστές δέν ἰσχύουν, δέν μποροῦν νά γίνουν γιατί αὐτοί δέ ζητᾶνε ἀπό τούςΠαπικούς καί ἀπό τούς Προτεστάντες νά βαφτιστοῦν, ἀλλά λένε νά γίνουμε ἕνα μέαὐτούς ὅπως εἶναι τώρα. Εἶναι λάθος. Δέ μπορεῖ νά γίνει ποτέ αὐτό γιατί αὐτοί σᾶςεἶπα εἶναι ἀβάπτιστοι.Ξέρετε πόσο διαφέρει ἕνας βαφτισμένος ἀπό ἕναν ἀβάφτιστο; Ὅσο διαφέρει ἕναςἄνθρωπος ἀπό μιά καρέκλα καί λίγο λέμε. Γιατί; Γιατί ὁ βαφτισμένος ἔχει τόνἌκτιστο Θεό, ἔχει τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἔχει τόν Θεό. Ὁ ἀβάφτιστος δέν τόἔχει. Πόσο διαφέρει ὁ Θεός ἀπό τόν ἄνθρωπο; Ἄπειρα. Μπορεῖ νά γίνει ἕνα ἕναςἄνθρωπος μέ μιά καρέκλα; Δέν μπορεῖ. Πολύ περισσότερο ἕνας βαφτισμένος ἀπόἕναν ἀβάφτιστο.Γιά αὐτό τόν λόγο δέν ἐπιτρέπεται γάμος μεταξύ παπικοῦ καί ὀρθόδοξου. Δένἐπιτρέπεται. Θά μοῦ πεῖτε –Πῶς τό κάνουν; Τό κάνουν κατ’ οἰκονομία, διαβάζουνκάποιες εὐχές. Ἀλλά κανονικά, μέ τούς κανόνες τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά λυθεῖαὐτός ὁ γάμος. Νά βαπτιστεῖ αὐτός πού εἶναι ἀβάπτιστος καί μετά μποροῦν νά γίνουνἕνα, νά κάνουν γάμο. Τό κάνει ἡ Ἐκκλησία κατά ἄκρα οἰκονομία, μή τυχόν καίαὐτοκτονήσουν. Ἀλλά δέν εἶναι σωστό αὐτό, οὔτε ἐπιτρέπεται νά τό158

νομιμοποιήσουμε, σάν νά μή συμβαίνει τίποτα.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης159

Περί εἰρήνης τῆς ψυχῆς Σκέφτηκα σήμερα νά ποῦμε κάτι ἀπό τόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη ἀπό τόβιβλίο ‘ἀόρατος πόλεμος’, γιά ἕνα θέμα βασικό στήν πνευματική μας ζωή, τό θέματῆς εἰρήνης. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος στό 26ο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου του λέει τά ἑξῆς : «Ὁ στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ πρέπει νά ἀποφεύγει μέ ὅλη του τή δύναμη τίςταραχές καί ἐνοχλήσεις, ἄν θέλει καλῶς νά πολεμήσει τους ἐχθρούς του». Ὁ Ἅγιος θά κάνει λόγο ὄχι τόσο γιά τίς ἐξωτερικές ἐνοχλήσεις, πού δέν μποροῦμεπάντα νά τίς ἀποφεύγουμε -ἰδίως ὅσοι ζοῦμε μέσα στόν κόσμο- ἀλλά γιά τήνἐσωτερική ἐνόχληση καί ταραχή τῆς καρδιᾶς μας. Αὐτήν τήν ταραχή πρέπει ὁΧριστιανός πάντοτε νά τήν ἀποφεύγει καί ποτέ νά μήν ταράζεται. Πρέπει πάσα θυσίανά κρατάει τήν εἰρήνη τῆς καρδιᾶς του. Ὁ Ἅγιος Δωρόθεος ἐπίσης εἶχε πεῖ σχετικά: «νά προσπαθεῖς πάντα νά κρατᾶς τήνεἰρήνη τῆς καρδιᾶς σου κι ὅταν μάλιστα συνεργάζεσαι μέ ἄλλους ἀνθρώπους,ἐξαιτίας τοῦ ὅτι τότε δημιουργοῦνται πολλές ἀφορμές γιά νά ταραχθεῖς. Mήνκοιτάξεις τότε νά τελειώσεις τή διακονία, ἀλλά νά κρατήσεις τήν εἰρήνη σου. Ἄν ἡδιακονία εἶναι τό ἕνα ὄγδοο τῆς ἐπιτυχίας, τά τέσσερα ὄγδοα εἶναι νά κρατήσεις τήνεἰρήνη σου». Καλύτερα δηλαδή νά μή φέρεις εἰς πέρας τό ἔργο σου καί νά κρατήσειςτήν εἰρήνη σου, παρά τό ἀντίθετο. Ὁ ἅγιος Νικόδημος συνεχίζει: «κανένα γεγονός,κανένα συμβάν αὐτοῦ τοῦ κόσμου, τό ὁποῖο εἶναι δίκαιο ἤ εὔλογο (δικαιολογεῖταιδηλαδή), νά σοῦ στερήσει αὐτήν τήν εἰρήνη». Μέ ἄλλα λόγια, δέν δικαιολογεῖσαιγιά κανένα λόγο νά χάνεις τήν εἰρήνη σου καί νά συγχύζεσαι. «Πρέπει νά λυπούμαστε βέβαια γιά τίς ἁμαρτίες μας, ἀλλά καί ὁ πόνος γιά τίςἁμαρτίες μας δέν πρέπει νά ἔχει μέσα ταραχή καί σύγχυση, ἀλλά νά εἶναι πόνοςεἰρηνικός». Ἐξάλλου ἔχουμε καί ἐντολή ἀπό τόν λόγο τοῦ Θεοῦ πού λέει νά χαιρόμαστεπάντοτε: «Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντὶεὐχαριστεῖτε»(Α΄Θεσ. 5,16-18). Ὅταν λέει ‘πάντοτε χαίρετε’ ἐννοεῖ καί ὅταν ἀκόμαεἴμαστε πληγωμένοι ἀπό τόν διάβολο, τόν νοητό ὄφη καί τήν ἁμαρτία. Ἀκόμα καίτότε δέν πρέπει νά χάνουμε τή βαθιά εἰρήνη τῆς καρδιᾶς γιατί καί αὐτό εἶναι μιάτέχνη τοῦ πονηροῦ, ὤστε μέσα ἀπό τήν ταραχή νά μᾶς ρίξει στήν ἀπελπισία. Ὅταν ὁ Κάιν ἔκανε ἐκεῖνο τό φοβερό ἔγκλημα καί ἔσφαξε τόν ἀδελφό του, τόνἌβελ -ὁ πρῶτος φόνος στήν γῆ- ὁ Θεός τοῦ εἶπε «ἤμαρτες, ἠσύχασον·». Τοῦ λέειδηλαδή πώς ξέρει ὅτι ἁμάρτησε, ἀλλά νά ἡσυχάσει. Προσπαθεῖ νά κατευνάσει τήνκαρδιά του, γιατί ὅπως τό λέει ἐδῶ καί ὁ ἅγιος Νικόδημος «ἡ σύγχυση εἶναι τόκαλύτερο περιβάλλον γιά τόν διάβολο». Ὁ ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σύρος λέει ὅτι «ἡ σύγχυση εἶναι τό ὄχημα τοῦ πονηροῦ, τοῦδιαβόλου». Μέσα ἀπό τή σύγχυση καί τήν ταραχή περνάει ὁ πονηρός. Γι’ αὐτό ἀκόμα καί ὅταν160

ἔχουμε ἁμαρτήσει καί εἴμαστε πληγωμένοι, ἀκόμα καί τότε ὁ πόνος μας θά εἶναιβέβαια πόνος, ἀλλά θά εἶναι εἰρηνικός. Συνεχίζει ὁ Ἅγιος Νικόδημος «ἀκόμα καί ὅταν βλέπουμε καί ἄλλους νάἁμαρτάνουν, θά τούς συμπονοῦμε καί μέ μία εὐσεβῆ διάθεση τῆς καρδιᾶς θάθέλουμε τήν μεταστροφή καί τή μετάνοιά τους, ἀλλά χωρίς νά ταραζόμαστε». Πολλές φορές μέσα στήν οἰκογένεια, ἡ γυναίκα, γιά παράδειγμα, ἔχει ἕναν σύζυγοπού δέν πιστεύει καί θέλει νά τόν βοηθήσει, ἀλλά ταράζεται κιόλας. Σκεπτόμενηπότε θά πάει στήν Ἐκκλησία ὁ σύζυγος καί πότε θά ἐξομολογηθεῖ, ταράζεται καίχάνει τήν εἰρήνη της. Αὐτό δέν εἶναι σωστό. Θά πρέπει νά προσπαθοῦμε, χωρίς νάχάνουμε τήν εἰρήνη μας. «Πρέπει νά κλαῖμε ἐσωτερικά τό λιγότερο καί νά πενθοῦμε γιά τά σφάλματα τῶνἀδελφῶν μας, ἀλλά χωρίς ταραχή». «Γιά τίς ἄλλες περιπτώσεις, τά διάφορα βαριά καί βασανιστικά πού μᾶς ἔρχονται,ὅπως οἱ ἀσθένειες, οἱ πληγές, οἱ τραυματισμοί, τά ἀτυχήματα -πού τόσο ἔχουναὐξηθεῖ-, οἱ θάνατοι τῶν συγγενῶν μας, οἱ διάφορες ἀσθένειες, πού ἔχουν πληθύνει,οἱ πυρκαγιές, οἱ σεισμοί καί ὅλα τά παρόμοια, πού ὁ κόσμος κακῶς τά λέειθεομηνίες, δέν πρέπει ἀκόμα καί σ’ αὐτά τά γεγονότα νά χάνουμε τήν εἰρήνη μας. Οἱκοσμικοί ἄνθρωποι ταράσσονται πολύ ἀπό αὐτά. Ὁ Χριστιανός ὅμως πρέπει νά τάδέχεται αὐτά ὡς θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού τά παραχωρεῖ γιά τό καλό μας». Μπορεῖ βέβαια νά μήν βλέπουμε ἀμέσως ποιό εἶναι τό καλό μας, ἀλλά σίγουρα θάτό δοῦμε, εἴτε σέ αὐτήν, εἴτε στήν ἄλλη ζωή. Ὁ Θεός πολλές φορές μέ μία κοσμική‘καταστροφή’, ὅπως μία πυρκαγιά ἤ ἕναν σεισμό, βάζει ἕνα φρένο στήν δική μας τήνἀνομία καί τήν ἁμαρτία. Ἴσως καί μέ ἕναν πόλεμο. Ὅσοι εἴσαστε ἡλικιωμένοι ξέρετεστόν Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, πόσοι ἄνθρωποι εἶχαν στραφεῖ πρός τήν Ἐκκλησία καίπρός τόν Θεό. «Ἑπομένως καί αὐτά τά συμβάντα πρέπει νά τά ὑπομένουμε, νά τά ὑποφέρουμε,ἀλλά καί νά τά ἀγαπᾶμε, γιατί μᾶς ἀρμόζουν. Εἶναι κατάλληλα γιά τίς καταστάσειςπού περνᾶμε καί πού ζοῦμε, γιά τόν χαρακτήρα μας, γιά τή ζωή καί τή σωτηρία μας». Ὁ Θεός μέσα ἀπό αὐτές τίς θλίψεις οἰκονομεῖ τή σωτηρία μας. Μᾶς τό εἶπε ὅτιχωρίς θλίψεις δέν μποροῦμε νά πᾶμε στή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν: «διὰ πολλῶνθλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Πραξ. 14,22). Ἡ θλίψη εἶναι ἀκριβῶς ὅπως τό φίλτρο πού καθαρίζει τό νερό. Ὅπως τό βρώμικονερό περνάει μέσα ἀπό τό φίλτρο καί καθαρίζεται, ἔτσι καί ἐμεῖς περνᾶμε μέσα ἀπόαὐτές τίς ‘συμπληγάδες’, τίς θλίψεις πού παραχωρεῖ ὁ Θεός καί καθαριζόμαστε.Ἀφοῦ ὅλοι εἴμαστε βρώμικοι καί ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό κάθαρση. Βλέποντας λοιπόν τά ὀδυνηρά αὐτά συμβάντα καί θεωρώντας τα ὡς δῶρα καίθέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἔχοντας τήν πεποίθηση ὅτι ὁ Θεός ἀρέσκεται σ’ αὐτά, πρέπεικι ἐμᾶς νά μᾶς ἀρέσουν, νά τά δεχόμαστε καί νά μήν ταρασσόμαστε. Δεχόμενοιαὐτά, ἀκολουθοῦμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα, ἄν δέν τά δεχόμαστε καίσυγχυζόμαστε, ἀρνούμαστε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί συνεπῶς δέν εἴμαστε ἀρεστοί161

στόν Θεό. Λέει ὁ Ἅγιος «νά εἶσαι βέβαιος ὅτι κάθε ἐνόχληση καί ταραχή τῆς καρδιᾶς μας δένεἶναι ἀρεστή στόν Θεό, ἀκόμα καί ἄν μᾶς φαίνεται εὔλογη». Γιά παράδειγμα, ἔχουμεκάποια πάθη, ἁμαρτίες πού ἐπαναλαμβάνονται καί δέν μποροῦμε νά τίςσταματήσουμε καί μᾶς πιάνει ταραχή. Οὔτε καί αὐτή ἡ ταραχή εἶναι ἀρεστή στόνΘεό. Θά πρέπει νά ὑπομείνουμε τόν ἑαυτό μας, τίς ἀδυναμίες μας καί νάπαρακαλᾶμε εἰρηνικά τόν Θεό νά μᾶς ἀπαλλάξει. «Ἄν ταραζόμαστε, ἔχουμε φιλαυτία», λέει ὁ ἅγιος. Ἀπό ἐκεῖ πηγάζει αὐτή ἡταραχή. Ταρασσόμαστε γιατί εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ἐπειδή ἀρρωστήσαμε κ.λ.π. Ὅλααὐτά ἔχουν σάν βαθύτερη αἰτία τήν φιλαυτία μας. Ἀγαπᾶμε τόν ἑαυτό μας ἄρρωστα,ἐμπαθῶς καί κυρίως ἀγαπᾶμε τό σῶμα καί τήν καλοπέρασή μας, γι’ αὐτόταρασσόμαστε. Γι’ αὐτό λέει ὁ ἅγιος «νά ἔχεις πάντα μία ἄγρυπνη σκοπιά, ἡ ὁποία θά παρατηρεῖἐσένα τόν ἴδιο» Δηλαδή ἐσύ νά παρατηρεῖς τόν ἑαυτό σου. Νά παρατηρεῖς ἄν ἔχεις εἰρήνη μέσασου. Ἄν πιάσεις μία ἄτακτη κίνηση τῆς καρδιᾶς σου, μία κίνηση ταραχῆς, ἀμέσως νάτήν καταστείλεις. «Νά πιάνεις τά ἅρματα», λέει ὁ ἅγιος. Ποιά εἶναι τά ἅρματα; Ἡ πεποίθηση, πώς ὅ,τι γίνεται, εἶναι γιά τό καλό μας. Δέν ὑπάρχει περίπτωση νάσυμβεῑ κάτι ἐξωτερικό καί νά εἶναι γιά τό κακό μας. Ὅ,τι ἐπιτρέπει ὁ Θεός καί αὐτάπού ἐμεῖς ὀνομάζουμε κακά, εἶναι καλά. Ἀκόμα καί ἡ ἁμαρτία, πού ἀναφέραμεπροηγουμένως, καί αὐτή πάλι, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, εἶναι τό λίπασμα στό δέντροτῆς μετάνοιας καί μποροῦμε καί αὐτήν ἀκόμα τήν πτώση μας νά τήν ἀξιοποιοῦμεπνευματικά καί νά προχωροῦμε βαθύτερα στήν γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας. Κάθε φορά δηλαδή πού ἁμαρτάνουμε νά γινόμαστε ἀκόμα πιό ταπεινοί καί νάἐμπιστευόμαστε ἀκόμα λιγότερο τόν ἑαυτό μας. Διότι γιά νά πέσουμε σημαίνει ὅτιεἴχαμε ὑπερηφάνεια, αὐτοπεποίθηση, μία μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας. Ὁ Θεός γιάνά μᾶς συντρίψει αὐτήν τήν ὑπερήφανη, κακή ἰδέα, παραχωρεῖ αὐτήν τήν πτώση.Ἑπομένως, καί ἡ ἁμαρτία ἀκόμα γίνεται ἀφορμή χαρᾶς. Ἄν λοιπόν σκεφτοῦμε ἔτσι,ὅτι τό παραχώρησε ὁ Θεός γιά τό συμφέρον τῆς ψυχῆς μας, προχωρᾶμε στήνβαθύτερη γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας. «Καί νά ξέρεις (λέει ὁ ἅγιος) ὅτι καθετί πού σοῦ συμβαίνει ἀνάλογα μέ τό πῶς θάτό δεῖς -ἄν τό δεῖς μέ πίστη στόν Θεό ἤ μέ ἀπιστία- γίνεται οἰκοδομητικό -δηλαδή σέπηγαίνει πιό μπροστά, πιό κοντά στόν Θεό- εἴτε γίνεται ἀντίθετα καταλυτικό τῆςψυχῆς σου». «Ὅταν ἡ καρδιά θορυβεῖται καί ταράζεται, εἶναι πάντοτε ὑποκείμενη στά διάφοραχτυπήματα καί στούς πολέμους τῶν ἐχθρῶν. Μάλιστα ὅταν εἴμαστε ταραγμένοι, δένμποροῦμε νά δοῦμε καθαρά τήν εὐθεία ὁδό». Ὅταν δηλαδή εἴμαστε σέ σύγχυση,162

εἶναι ἀδύνατο νά διακρίνουμε τό καλό ἀπό τό κακό εὔκολα καί ξεστρατίζουμε.Φεύγουμε ἔτσι ἀπό τήν ἀσφαλῆ στράτα τῆς ἀρετῆς. Ὁ ἐχθρός μας, ὁ διάβολος μισεῖ πάρα πολύ αὐτήν τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς. Στή ΘείαΛειτουργία ἡ πρώτη λέξη πού ἀκούγεται εἶναι ‘εἰρήνη’ (Ἐν εἰρήνῃ τοῦ Κυρίουδεηθῶμεν). Δέν μπορεῖς νά κάνεις προσευχή, νά ἑνωθεῖς μέ τόν Θεό, νάλειτουργηθεῖς καί νά λειτουργήσεις μπροστά στόν Θεό καί στούς ἄλλους, οὔτε νάἑνωθεῖς μέ τόν Θεό καί τούς ἄλλους, ἄν δέν ἔχεις εἰρήνη. Γι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησίαἀρχίζει μ΄αὐτόν τόν τρόπο. Ἐπίσης στή συνέχεια λέει: «Ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦσύμπαντος κόσμου». Αὐτή ἡ εἰρήνη δέν εἶναι ἐξωτερική εἰρήνη, ἐπί παραδείγματι,νά μήν γίνεται πόλεμος. Βεβαίως βοηθάει κι αὐτό, ἀλλά ὁ χριστιανός ζεῖ θά λέγαμεἀνεξάρτητα καί ἀπό αὐτό. Μπορεῖ νά βρίσκεται στόν πόλεμο, στό στρατόπεδοσυγκεντρώσεως ἤ καί μέσα στήν φυλακή ἀκόμα καί νά ἔχει εἰρήνη. Ἡ εἰρήνη αὐτή πού εὔχεται ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἐσωτερική εἰρήνη. Νά ἔχουμεμέσα μας αὐτήν τήν εἰρήνη πού εἶναι καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἈπόστολοςΠαῦλος λέει: «ὁ δὲ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη..»(Γαλ. 5,22).Δέν μπορεῖ νά ἐπιτευχθεῖ μέ διαδηλώσεις ἤ συμφωνίες μεταξύ τῶν κρατῶν ἤ μεταξύτῶν ἀνθρώπων. Οὔτε μέ ἕναν δικό μας τρόπο (νά ἀγωνισθῶ τώρα νά γίνω εἰρηνικός).Αὐτό δέν γίνεται, ἄν δέν βοηθήσει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὅταν χάνουμε λοιπόν αὐτήν τήν εἰρήνη συγχυζόμαστε καί δέν μποροῦμε νάδιακρίνουμε τό καλό ἀπό τό κακό γιατί ἔχουμε χάσει τον ‘’τόπο’’ τοῦ Θεοῦ. Λέειπολύ ὡραῖα ὁ Ἅγιος ὅτι «ἡ εἰρήνη εἶναι ὁ τόπος, ὅπου κατοικεῖ τό Πνεῦμα τοῦΘεοῦ». Ὅταν λοιπόν φεύγουμε ἀπό τήν εἰρήνη, φεύγουμε ἀπό τόν Θεό. «Τότε ὁ διάβολος ἔρχεται σάν φίλος καί προσπαθεῖ νά μᾶς πάρει τήν εἰρήνη, μέσωτῶν ἐπιθυμιῶν πού μᾶς βάζει, οἱ ὁποῖες μᾶς φαίνονται πώς εἶναι πολύ καλές». Ὁδιάβολος λοιπόν τί κάνει; Σπέρνει μέσα μας ἐπιθυμίες καί θελήματα, τί νά θέλουμεκαί τί νά ἐπιδιώκουμε. Ἔτσι μᾶς βάζει σέ ταραχές. Τό λέει ἡ Ἁγία Γραφή πολύὡραῖα: «αὐτοί πού θέλουν νά πλουτίσουν, πού ἔχουν δηλαδή τήν ἐπιθυμία τῶνχρημάτων καί τοῦ πλούτου, ἐμπίπτουν σέ παγίδες καί σέ μέριμνες πολλές». Γεμίζουνμέ φροντίδες καί μέ σύγχυση. Τίς ἐπιθυμίες τῶν ἡδονῶν, τοῦ πλούτου ἤ τῆς δόξας,βάζει ὁ διάβολος στόν ἄνθρωπο καί τόν γεμίζει μέ ταραχή. Ὁ ἄνθρωπος πού εἶναικενόδοξος, στήν προσπάθειά του νά ἀρέσει στούς ἄλλους, σφίγγεται, ταράζεται,εἶναι σέ μία διαρκῆ κακή ἀγωνία γιά τό τί σκέφτονται οἱ ἄλλοι γι’ αὐτόν. Ὅλο αὐτόξεκινᾶ ἀπό τήν κακή ἐπιθυμία, πού τοῦ ἔβαλε ὁ διάβολος νά ἀρέσει στούς ἄλλους.Αὐτή εἶναι μία κακή ἐπιθυμία, ἡ ἐπιθυμία τῆς κενοδοξίας. Γι’ αὐτό λέει ὁ ἅγιος ὅτι μᾶς πλανάει ὁ πονηρός μέσα ἀπό ἐπιθυμίες. Γι’ αὐτό ὁΧριστός μας στό Πάτερ ἡμῶν μᾶς εἶπε νά λέμε «γενηθήτω τό θέλημά σου». Νάπάψουμε δηλαδή νά ἔχουμε δικό μας θέλημα καί δικές μας ἐπιθυμίες. Νά ἐπιθυμοῦμεμόνο αὐτό πού ἐπιθυμεῖ Ἐκεῖνος. Νά εἴμαστε πάντα ἀνοιχτοί στό θέλημα τοῦ Θεοῦκαί νά μήν φτιάχνουμε δικά μας θελήματα. Ἄν ἐπιτέλους θέλουμε κάτι, νά τό ζητᾶμε,ἀλλά νά προσθέτουμε καί τήν προϋπόθεση νά τό θέλει καί ὁ Κύριος. Ὅπως ἔκανεκαί ὁ ἴδιος στή Γεθσημανή καί εἶπε: «εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ163

ποτήριον τοῦτο· πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ» (Ματθ. 26,39). Ὁ διάβολος λοιπόν μᾶς σπέρνει ἐπιθυμίες, γιά νά μᾶς γεμίσει ταραχή. Ὁ Θεός λέειτό ἀντίθετο «πάψε νά θέλεις καί νά ἐπιθυμεῖς». Αὐτός εἶναι καί ὁ ἀγώνας τῆςχριστιανικῆς ζωῆς. Νά μάθουμε νά μήν ἐπιθυμοῦμε πράγματα. Ὁ ἄνθρωπος αὐτόςπού δέν ἔχει δικά του θελήματα, δέν ἔχει καί ἀφορμές νά στεναχωριέται καί νάταράζεται. Γιατί στεναχωριόμαστε; Διότι θέλουμε κάτι νά γίνει καί δέν γίνεται καί ταραζόμαστε. Ἔχουμεἀνεκπλήρωτες ἐπιθυμίες. Ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, πού δέν θέλει τίποτα, παράμόνο αὐτό πού θέλει ὁ Θεός, εἶναι πάντοτε εἰρηνικός καί χαρούμενος. «Ἄν θέλεις λοιπόν νά ἐμποδίσεις αὐτήν τήν τόσο μεγάλη ζημιά πού μᾶς κάνει ὁδιάβολος μέσα ἀπό τίς ἐπιθυμίες, νά προσέχεις τόν νοῦ σου, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁβιγλάτορας, ὁ παρατηρητής. Αὐτός παρατηρεῖ τόν ἑαυτό μας. Ὅταν λοιπόν ὁ νοῦςσου, σοῦ δώσει σημεῖο ὅτι κάποια ἐπιθυμία κάποιου καλοῦ πράγματος προσπαθεῖ νάμπεῖ μέσα σου, μήν ἀνοίξεις σέ αὐτήν τήν ἐπιθυμία τήν εἴσοδο τῆς καρδιᾶς σου, ἄνπρῶτα δέν ἐλευθερωθεῖς ἀπό κάθε δικό σου θέλημα». Ὁ ἅγιος ἀναφέρεται στή δημιουργία μίας ἐπιθυμίας καί μάλιστα καλής. Ὁ διάβολοςμᾶς πλανάει πολλές φορές μέ φαινομενικά καλές ἐπιθυμίες γιατί τίς κακές, τίςκαταλαβαίνει ὁ χριστιανός καί τίς ἀπομακρύνει. Δέν πρέπει λοιπόν νά βιαστοῦμε καίνά δεχτοῦμε αὐτήν τήν ἐπιθυμία. Νά τήν πραγματοποιήσουμε, ἀφοῦ πρῶταἐξετάσουμε, ἄν τήν θέλει καί ὁ Θεός. Ὁ Θεός θέλει νά κάνουμε τό δικό Του θέλημα.Πρέπει, ἀφοῦ ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τό θέλημά μας, νά παρουσιάσουμε αὐτήν τήνἐπιθυμία στόν Θεό. «Καί ἀφοῦ ὁμολογήσεις τήν τυφλότητα καί τήν ἀγνωσία σου, νά Τόν παρακαλέσειςθερμά νά σέ φωτίσει μέ τό δικό Του φῶς νά δεῖς ἄν αὐτή ἡ ἐπιθυμία προέρχεται ἀπότόν Θεό ἤ ἀπό τόν ἀντίδικο, τόν διάβολο, δηλαδή τόν ἐχθρό μας. Ἐπίσης πρόσδραμεστόν Πνευματικό σου πατέρα. Ἄφησέ το ὅσο μπορεῖς στήν κρίση ἐκείνου». Μή βιαστεῖς ἀπό μόνος σου νά τό κάνεις, ἀλλά νά πᾶς νά τό καταθέσεις καί νάπάρεις εὐλογία, ὅπως λέμε καί στή μοναχική γλώσσα. Θά πάρεις εὐλογία ἄν εἶναιθέλημα Θεοῦ. Μπορεῖ νά μήν πάρεις εὐλογία καί πάλι θά πρέπει νά παραμείνειςεἰρηνικός. Θά πρέπει νά δεχτεῖς τό ὄχι, ὅπως καί τό ναί. «Ὅμως καί ἄν ἀκόμα ἡ ἐπιθυμία εἶναι ἀπό τόν Θεό, πρέπει ἐσύ πρίν τήνἐπιχειρήσεις, νά ταπεινώσεις καί σάν νεκρώσεις τήν πολλή σου προθυμία καίθερμότητα πού ἔχεις σέ αὐτήν. Γιατί τό ἔργο ἐκεῖνο τοῦ ὁποίου προηγεῖται αὐτή ἡδική σου ταπείνωση, εἶναι πολύ περισσότερο ἀρεστό στόν Θεό, παρά νά γίνει μέ τήνἐπιθυμία τῆς φύσεως. Μάλιστα καμιά φορά Τοῦ ἀρέσει περισσότερο ἐκείνη ἡ δικήσου ταπείνωση, παρά αὐτό τό ἴδιο τό ἔργο». Ἀκόμα δηλαδή καί ἄν πειστεῖς ὅτι αὐτή ἡ ἐπιθυμία εἶναι ἀπό τόν Θεό, μή βιαστεῖςνά τό κάνεις, γιατί πάλι μπαίνει κάτι ἀπό τήν φύση τήν δική σου. Ὁ Θεός ὅμως θέλεινά εἴμαστε ταπεινοί, νά μήν ἔχουμε καμιά ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μας καί στήν164

ἱκανότητά μας. Ἀρέσει πολύ περισσότερο στόν Θεό αὐτή ἡ ταπείνωση, παρά τό ἴδιοτό ἔργο πού θά κάνουμε καί ἄς εἶναι καί ἀγαθό. Ὁ Θεός ἀρέσκεται πάνω ἀπό ὅλα στόἄφημα σέ Αὐτόν, στήν ταπείνωση δηλαδή. «Ἔτσι ἀποβάλλοντας ἀπό τόν ἑαυτό σου τίς ἐπιθυμίες πού δέν εἶναι καλές, (τόὁποῖο εἶναι εὔκολο), ἀλλά καί μή κάνοντας τίς καλές, ἄν δέν καταστείλεις πρῶτα τίςφυσικές σου κινήσεις, τότε θά κρατήσεις τήν εἰρήνη καί τήν ἀσφάλεια, τήνἀκρόπολη τῆς καρδιᾶς σου». Γιατί τό ζητούμενο εἶναι νά κρατήσουμε τήν εἰρήνη μας. Μπορεῖ νά πειστοῦμε ὅτιμία πράξη εἶναι θέλημα Θεοῦ καί νά ὁρμήσουμε. Μέσα ὅμως σ’ αὐτήν τήν ὁρμή, πούεἶναι ἀπό τήν φύση μας, νά χάσουμε πάλι τήν εἰρήνη. Ὅποτε, γι’ αὐτό λέει ὁ ἅγιοςἐδῶ, ὅτι πρωταρχικός σκοπός εἶναι ἡ φύλαξη τῆς εἰρήνης μας. «Γιά νά φυλάξεις αὐτήν τήν εἰρήνη τῆς καρδιᾶς σου, θά πρέπει σέ κάθε πράγμα νάτή διαφεντεύεις καί νά τή διαφυλάττεις ἀπό κάποιες ἐπιπλήξεις καί ἐλέγχουςἐσωτερικούς τῆς συνειδήσεώς σου». Μερικές φορές ἔχουμε τήν λεγόμενη ‘περιδεῆ συνείδηση’, ‘περίφοβη συνείδηση’.Αὐτή εἶναι κατάσταση τοῦ διαβόλου. Ὁ διάβολος μᾶς βάζει ἐνοχές κάνοντάς μας νάπιστεύουμε δῆθεν ὅτι ἁμαρτήσαμε. Πρέπει λοιπόν καί ἀπό αὐτό νά διαφυλάσσουμετήν καρδιά μας. Γιατί ὁ σκοπός τοῦ διαβόλου δέν εἶναι νά σέ βοηθήσει νά γίνειςἅγιος. Τό ἀντίθετο θέλει. Σκοπός του εἶναι νά σέ καταστρέψει. Βάζοντάς σουψεύτικες ἐνοχές, προσπαθεῖ νά σέ ταράξει. Πρέπει λοιπόν καί ἀπό αὐτές τίς ψεύτικεςἐνοχές, αὐτά τά ‘μορμολύκεια’ ὅπως τά λένε οἱ πατέρες, (μορμολύκεια εἶναι τάσκιάχτρα πού βάζουμε στούς κήπους γιά νά φεύγουν τά πουλιά) καί ἀπό αὐτά νάφυλαγόμαστε. Δέν πρέπει νά δεχόμαστε αὐτούς τούς ἐλέγχους, πού μᾶς κάνει ὁπονηρός. Πῶς θά καταλάβουμε ὅτι αὐτοί οἱ ἔλεγχοι τῆς συνειδήσεώς μας ἔρχονται ἀπό τόνπονηρό; Λέει ἐδῶ ὁ ἅγιος: «ἄν καί φαίνονται ὅτι εἶναι ἀπό τόν Θεό, μπορεῖς νά τούςκαταλάβεις ἀπό τά ἀποτελέσματά τους». Ἀπό τους καρπούς τους. Ὅπως λέει καί ὁΚύριος: «τό δέντρο τό καταλαβαίνεις ἀπό τούς καρπούς» (Λουκ. 6,44). Ἄν ἔχεισκουληκιασμένους καρπούς, τότε καί τό δέντρο εἶναι σκουληκιασμένο. «Αὐτοί οἱ ἔλεγχοι πού μᾶς κάνει ἡ συνείδησή μας μέ τήν ἐπήρεια τοῦ δαίμονα, δένμᾶς φέρνουν ταπείνωση καί ἐπιθυμία νά ἀγωνιστοῦμε περισσότερο. Ἀντίθετα μᾶςφέρνουν ἀπογοήτευση, κατάθλιψη καί ἀπελπισία. Ἀπό αὐτούς τούς καρπούς,καταλαβαίνεις ὅτι οἱ ἔλεγχοι αὐτοί δέν εἶναι ἀπό τόν Θεό. Γιατί ὁ Θεός ὅταν μᾶςἐλέγχει, μᾶς ἐλέγχει εἰρηνικά. Θυμηθεῖτε τόν Κάιν. Τοῦ εἶπε μετά τόν φόνο«ἁμάρτησες, ἀλλά ἡσύχασε». Δέν τόν κατηγόρησε, δέν τόν ἀπείλησε, οὔτε τόνἀπήλπισε. Ἀντίθετα προσπάθησε νά τόν βοηθήσει. Ὁ Θεός ποτέ δέν ἀπελπίζει, ἀκόμα καί ἄν φτάσουμε στό ἔσχατο σημείο τηςἁμαρτωλότητας. Ἄρα αὐτοί οἱ λογισμοί πού μᾶς φέρνουν ἀπελπισία καί ἀπόγνωσηκαί ὄχι προθυμία ν’ ἀγωνιστοῦμε γιά τή σωτηρία μας, εἶναι ἀπό τόν πονηρό. Αὐτό θά165

πρέπει νά τό ἔχουμε ὑπόψιν καί νά φυλαγόμαστε. «Αὐτοί οἱ λογισμοί μᾶς κάνουν μικρόψυχους, ἀμελεῖς, δύσπιστους καί ὀκνηρούςστό καλό». Ὅταν ἔχεις αὐτά μέσα στήν καρδιά σου νά ξέρεις ὅτι οἱ ἔλεγχοι πούδέχθηκες, δέν ἦταν ἀπό τόν Θεό. «Μήν δίνεις ἀκρόαση σέ αὐτούς, (μήν τούς ἀκοῦς) ἀλλά νά ἀκολουθεῖς τόν δρόμοσου καί τή γύμνασή σου». Ἐσύ νά συνεχίσεις τήν πορεία σου καί νά ἀδιαφορήσειςγιά αὐτούς τούς ψεύτικους ἐλέγχους καί τίς ψεύτικες ἁμαρτίες, πού σοῦ βάζει ὁπονηρός. «Γιά νά προφυλαχθεῖς ἀπό αὐτά τά χτυπήματα τῆς σύγχυσης καί τῆς ταραχῆς ἔχειςνά κάνεις δύο πράγματα. Τό ἕνα εἶναι νά στοχαστεῖς σέ τί εἶναι ἀντίθετα αὐτά τάσυμβάντα, τά ὁποῖα σέ ταράζουν». Γίνεται ἕνα γεγονός καί ταράζεσαι. Γιατίταράζεσαι; Σέ τί σέ ἔβλαψε αὐτό τό συμβάν; «Στό πνεῦμα καί στήν ψυχή ἤ στήνἀγάπη τοῦ ἑαυτοῦ σου καί στίς ὀρέξεις σου;». Πρέπει νά τό ἐξετάσεις. Ταράζεσαιλόγω τῆς φιλαυτίας σου; Σκέφτεσαι ὅτι θά χάσεις τήν ξεκούρασή σου; Σκέφτεσαικάτι πού σοῦ εἶπαν ἤ σοῦ ζήτησαν; Στό βάθος κρύβεται αὐτή ἡ ἐμπαθής ἀγάπη πούἔχουμε στό σῶμα. Ἀπό ἐκεῖ καταλαβαίνεις ὅτι ἐσύ φταῖς καί πρέπει νάκαταπολεμήσεις τήν φιλαυτία σου καί νά φυλάξεις εἰρηνική τήν καρδιά σου. «Ἀλλά ἀκόμα καί ἄν αὐτό πού σοῦ συμβαίνει εἶναι ἀντίθετο ὄχι στήν φιλαυτίασου, στήν ἀγάπη τοῦ ἑαυτοῦ σου, ἀλλά ἀντίθετο στήν ψυχή σου, δεν πρέπει ναφοβᾶσαι καί νά ταράζεσαι, ἀλλά καί ἐκεῖ νά κρατᾶς τήν εἰρήνη σου. Ἀκόμα καί ἄνἁμάρτησες πάλι νά μήν χάνεις τήν εἰρήνη σου». «Πάντοτε ὅμως νά εἶσαι βέβαιος, πώς ὅλα ὅσα σοῦ συμβαίνουν εἶναι ἀπό τό χέριτοῦ Θεοῦ, εἶναι μέσα στό θέλημα καί στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ». Ὅλα γίνονται εἴτε κατά εὐδοκία, εἴτε κατά παραχώρηση. Εἴτε συμβαίνει τό ἕνα,εἴτε τό ἄλλο, εἴμαστε μέσα στόν Θεό. Βέβαια αὐτό δέ σημαίνει ὅτι θά ἁμαρτάνουμεκαί δέ θά λυπόμαστε. Θά λυπόμαστε, ἀλλά μέ ἕναν πόνο εἰρηνικό, ὅπως εἶπε πάλιστήν ἀρχή ὁ ἅγιος Νικόδημος. Θά μετανοοῦμε καί θά ξέρουμε πώς ὅσο βαριά καί ἄνἁμαρτήσαμε ὁ Θεός πάλι θά μᾶς δεχτεῖ. Αὐτό ἀκριβῶς εἶναι καί μία τιμή στήνἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, τό νά μήν ἀπελπίζεται ὁ ἄνθρωπος. Ἀντίθετα, ἡ ἀπόγνωση καίἡ ἀπελπισία εἶναι μία βλασφημία στήν ἀγαθότητα καί στήν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό οἱ ἄνθρωποι πού αὐτοκτονοῦν εἶναι πολύ ἀπρόσδεκτοι στόν Θεό.Βλασφημοῦν τήν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ. Γιά νά φτάσει κάποιος στήν ἀπόγνωση καίστήν αὐτοκτονία σημαίνει ὅτι δέν πίστευε ὅτι ὁ Θεός εἶναι φιλάνθρωπος καί ὅτι ἄνστρεφόταν πρός τόν Θεό, θά τόν δεχόταν καί θά τόν συγχωροῦσε. Εἴθε ὁ Θεός νά δίνει τήν παντοτινή εἰρήνη σέ μᾶς καί ἐμεῖς νά διαφυλάττουμεαὐτήν τήν ἐσωτερική μας εἰρήνη, ὅ,τι καί ἄν μᾶς συμβαίνει. Νά ἔχουμε ὑπομονήμέχρι ὁ Θεός μᾶς ἑτοιμάσει γιά τή Βασιλεία Του. Ὅλος αὐτός ὁ καιρός πού ζοῦμεστήν γῆ, εἶναι καιρός ἑτοιμασίας.– ……….166

Πολλοί ἄνθρωποι βασανίζονται πάρα πολύ ἀπό αὐτές τίς ψεύτικες ἰδέες πού μᾶςβάζει ὁ πονηρός γιά νά μᾶς πειράξει. Χρειάζεται ἐκεῖ καί ἡ βοήθεια τοῦΠνευματικοῦ.ΑΠΟΡΙΕΣ– ….…(ἐρώτηση)– Ὅταν παρακολουθοῦμε τόν ἑαυτό μας θά δοῦμε ἄν νιώθουμε ἀδιαφορία. Ἄνδηλαδή ἁμαρτάνουμε σάν νά μήν συμβαίνει τίποτα. Παρακολουθώντας τόν ἑαυτόμας θά δοῦμε ὅτι δέν διορθωνόμαστε, ὅποτε ἐκεῖ πιάνουμε τήν ἀδιαφορία. Ἄλλοἀδιαφορία καί ἄλλο πόνος εἰρηνικός στήν ψυχή μας. Ὅταν ἁμαρτάνουμε δέν θάἀδιαφορήσουμε. Πρέπει νά ἀξιοποιήσουμε πνευματικά τήν πτώση χωρίς νάἀπελπιστοῦμε, χωρίς νά χάσουμε, ἀλλά νά κερδίσουμε. Καί ἐκεῖ πού πάει ὁ διάβολοςνά μᾶς συντρίψει, τόν συντρίβει ὁ Θεός μέ τήν δική μας συνεργασία. Ἀδιαφορίαεἶναι νά πεῖς ὅτι καί νά ἁμαρτήσεις, δέν πειράζει. Ἔτσι δέν διορθώνεσαι. Ἐκείνη τήνὥρα πού θά ἁμαρτήσεις πρέπει νά ζητήσεις ἀπό τόν Θεό νά σέ συγχωρέσει. Χωρίςὅμως νά ἀπελπιστεῖς καί νά σκεφτεῖς ὅτι μετά ἀπό τήν ἁμαρτία σου, δέν ὑπάρχεισωτηρία γιά σένα. Ὁ διάβολος αὐτό θέλει νά ποῦμε, γιά νά μᾶς ὁδηγήσει ξανά στήνἴδια ἤ καί σέ μεγαλύτερη ἁμαρτία. Κάποιοι σκέφτονται πώς ἔχουν κάνει κάποιεςἁμαρτίες καί θέλουν νά ἐξομολογηθοῦν. Στήν ἰδέα τῆς ἐξομολόγησης σκέφτονται νάκάνουν κι ἄλλες ἁμαρτίες καί ἐν ὄψει τῆς ἐπικείμενης ἐξομολόγησης, θάσυγχωρεθοῦν ὅλες οἱ ἁμαρτίες μαζί. Ἀφοῦ ἔφαγες μιά μαχαιριά, ἄς φᾶς ἀκόμαδέκα… Αὐτό ὅμως δέν εἶναι λογικό. Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν μετανοοῦμε. Δέν ἔχουμεκαταλάβει τί σημαίνει ἁμαρτία καί τί σημαίνει ‘στεναχώρια πού προκαλοῦμε’ μέ τίςπράξεις μας στόν Θεό. Δείχνουμε ἔτσι ὅτι δέν ἀγαπᾶμε τόν Θεό.– …. (ἐρώτηση)– Λένε οἱ ἅγιοι ὅτι πρέπει νά λυπηθοῦμε κατ’ ἀναλογία τοῦ σφάλματος, γιά νάἐξαλειφθεῖ τό σφάλμα. Λένε ἐπίσης, ὅτι γιά νά ὁλοκληρωθεῖ ἡ μετάνοια, πρέπει ὁἄνθρωπος νά στάξει ἔστω καί ἕνα δάκρυ. Γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος:«δάκρυον στάξαν ἰσοδυναμεῖ τῷ λουτρῷ». Ἕνα δάκρυ δηλαδή, ἄν στάξει ὁἄνθρωπος γιά τήν ἁμαρτία του, ἰσοδυναμεῖ μέ τό λουτρό τοῦ βαπτίσματος. Εἶναι σάννά μπαίνει ξανά στήν κολυμβήθρα. Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο τῶν δακρύων τῆςμετανοίας! Τότε ὁλοκληρώνεται καί εἶναι σωστή ἡ μετάνοια. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦεἶναι πάντα δεδομένη. Πάντα μᾶς δίνεται. Ὁ Θεός εἶναι πάντα πρόθυμος νά μᾶςβοηθήσει. Πρέπει νά πάρουμε στά σοβαρά τή σωτηρία μας, νά ἀρνηθοῦμε τόν ἑαυτόμας, νά σηκώσουμε τόν σταυρό μας. Καί βέβαια ἀπό τήν θεωρία νά περάσουμε στήνπράξη.– …. (ἐρώτηση)– Ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔλεγε ὅτι ἕνας καρδιακός στεναγμός, ἀξίζει ὅσο καί ἕνας κουβάςδάκρυα. Ἰδίως οἱ γυναῖκες ἔχουν εὔκολα τά δάκρυα. Πρέπει ὅμως νά τάμεταστρέφουν καί νά τά κάνουν δάκρυα μετάνοιας. Αὐτό μπορεῖ νά τό κάνει ὁ167

ἄνθρωπος. Κυρίως νά μπαίνουμε στήν καρδιά καί νά νιώθουμε τόν καρδιακό πόνο.Αὐτό εἶναι πού μετράει. Ὁ Θεός βλέπει καρδιές καί ὄχι ἐξωτερικά δάκρυα. Δάκρυαἔχει και ὁ κροκόδειλος. Δάκρυα ἔχει καί κάποιος πού πληγώθηκε ὁ ἐγωισμός του,ἀλλά αὐτός δέν σώζεται. Ὑπάρχουν καί ἄλλα δάκρυα, τά ψυχολογικά, τάσυναισθηματικά. Κι αὐτά δέ σώζουνε. Πρέπει νά τά μεταστρέψουμε καί νά τάκάνουμε δάκρυα μετάνοιας. Οἱ Πατέρες λένε ὅτι ἡ μετάνοια ὁλοκληρώνεται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος σταματήσει νάἁμαρτάνει. Τότε πλέον εἶναι μετάνοια, ὅταν παύεις νά ἁμαρτάνεις. Τό λέει ἄλλωστεκαί ἡ ἴδια ἡ λέξη. Μετάνοια = Μετά + Νοῦς (Ἀλλάζω νοῦ, τόν τρόπο θέασης τῶνπραγμάτων, ἀλλάζω τοποθέτηση, ἀλλάζω τίς πράξεις τῆς ζωῆς μου). Γιά παράδειγμα,ὁ τελώνης μετανόησε καί σταμάτησε νά κλέβει. Ἡ πόρνη μετανόησε καί σταμάτησενά πορνεύει. Δέν ἔχει μπρός – πίσω. Δέν εἶναι ἐξομολόγηση. Πολλοίἐξομολογοῦνται, ἀλλά λίγοι μετανοοῦν. Πολλοί, λόγου χάριν, λένε «κατέκριναπάτερ» καί πρίν μποῦν νά ἐξομολογηθοῦν, ἤδη ἔχουν κατακρίνει αὐτόν πού ἄργησεμέσα. Ἀφοῦ πᾶς νά ἐξομολογηθεῖς καί πάλι κατακρίνεις; Ἄρα δέν ἔχεις μετανοήσει.– …. (ἐρώτηση)– Ὑπάρχουν χαρακτῆρες μελαγχολικοί ἤ εὐσυγκίνητοι. Ὅμως ὅλα αὐτά μέσα στήνἘκκλησία μας ἐξομαλύνονται καί ἁγιάζονται. Δέν μπαίνουν ὅλοι σέ ἕνα καλούπι γιάνά ἀποκτήσουν τόν ἴδιο χαρακτήρα, ἀλλά ἐξαγιάζονται. Ὁ θυμώδης, ἄς ποῦμε,γίνεται ἅγιος θυμώδης καί τόν θυμό πού ἔχει, τόν χρησιμοποιεῖ ὡς ἐργαλεῖο γιά τόνἐξαγιασμό του. Ὁ μελαγχολικός γίνεται ἅγιος μελαγχολικός καί γίνεται ἕνας ποιητής!Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἦταν ἐνδεχομένως μία τέτοια φύση, ἀλλά τό ἐξαγίασεαὐτό τό στοιχεῖο του καί μᾶς ἄφησε ὡραιότατα ποιήματα καί ἔργα. Ἐξέχυσε αὐτόντόν πόνο του στόν Θεό μέ πολύ ὡραῖες προσευχές καί ἐμβάθυνε πάρα πολύ μέσαστόν Θεό. Γι’ αὐτό εἶναι καί Θεολόγος. Εἶναι ἡ κακή κατεύθυνση πού παίρνουν οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς. Αὐτά εἶναι τάπάθη: ἡ κακή κατεύθυνση. Ἔχεις μιά δύναμη τόν θυμό καί ἀντί νά τόν κατευθύνειςἐναντίον τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν σου, τόν στρέφεις ἐναντίον τῶν ἄλλων. Ἔχειςμία ἄλλη δύναμη τή λύπη καί ἀντί νά τή στρέψεις πρός τόν Θεό, λυπούμενος γιά τίςἁμαρτίες σου, τήν στρέφεις ἐγωιστικά καί σκέφτεσαι τί σοῦ κάνουν οἱ ἄλλοι. Ἔτσικαταποντίζεσαι μέσα στήν κατάθλιψη. Δέ δικαιολογεῖται ὁ χριστιανός νά ἔχει κατάθλιψη γιατί ἡ κατάθλιψη εἶναι ἕναςμεγάλος ἐγωισμός. Ἔχει ‘εἰρηνική’ λύπη γιά τίς ἁμαρτίες. Ἡ κατάθλιψη εἶναιταραχώδης καί ἐγωιστική λύπη. Γι’ αὐτό εἶναι καί δαιμονική. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός δένκάνει τίποτα, κλείνεται στόν ἑαυτό του καί γίνεται ἕνας ἄχρηστος ἄνθρωπος. Ἡ κατά Θεόν λύπη ὅμως ὁδηγεῖ στή μετάνοια καί μᾶς ὁδηγεῖ στή διόρθωση τοῦἑαυτοῦ μας. «Ἡ κατὰ Θεὸν λύπη μετάνοιαν εἰς σωτηρίαν ἀμεταμέλητονκατεργάζεται» (Β΄Κορ. 7,10). Πρέπει νά καλλιεργοῦμε αὐτήν τήν κατά Θεόν λύπη.– Ὁ καθένας ἅγιος πῆρε τά χαρίσματά του ὡς ἄνθρωπος, τά μετέτρεψε σύμφωνα μέτό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἔγινε αὐτό πού ἔγινε.168

– Αὐτό ἀπηχεῖ σ’ αὐτό πού λένε καί οἱ ψυχολόγοι. (Τούς ψυχολόγους δέν πρέπει νάτούς παραδεχόμαστε γιατί εἶναι ἐγκλωβισμένοι σέ μία ἄθεη φιλοσοφία καίθρησκεία). Οἱ ψυχολόγοι ὑποστηρίζουν πώς ὁ ἄνθρωπος εἶναι καθορισμένος ἀπό τόὑποσυνείδητό του. Αὐτό ὅμως εἶναι λάθος. Ἔχουμε μέν κάποια κληρονομικάστοιχεῖα ἀπό τούς γονεῖς μας καί τούς προγόνους μας, ἀλλά δέν μᾶς καθορίζουνἀπόλυτα. Μᾶς ἐπηρεάζουν, ἀλλά μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά τά ἀλλάξει, νά τάθεραπεύσει, νά τά μεταστρέψει μέ τήν ἐξομολόγηση, μέ τόν πνευματικό ἀγώνα καίμέ τήν θέλησή του βέβαια καί τόν χαρακτήρα του ἀκόμα νά τόν διορθώσει καί νά τόνἐξαγιάσει. Δέν σημαίνει ὅτι κάποιος πού ἀπό μικρός εἶναι μελαγχολικός, θά μείνειἔτσι γιά πάντα. Μπορεῖ νά ἀλλάξει, ἀλλά πρέπει πρῶτα νά ἀνοιχτεῖ στόν Θεό. Μόνοιμας δέν μποροῦμε νά κάνουμε τίποτα. «Ἄνευ ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν»(Ιω.15,5). Οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι στεροῦνται τοῦ Θεοῦ. Νομίζουν ὅτι δέ γίνεται ν’ἀλλάξει ὁ ἄνθρωπος. Ἔχουν δίκαιο ὅσον ἀφορᾶ αὐτούς πού στεροῦνται τόν Θεό. Ἄνμποῦν καί αὐτοί στήν Ἐκκλησία, θά δοῦν ὅτι δέν ἔχουν δίκαιο, οὔτε ὁ Φρόυντ, οὔτεοἱ ἄλλοι ψυχολόγοι. Ὁ Θεός μπορεῖ νά μπεῖ παντοῦ καί στό ὑποσυνείδητο καί στόἀσυνείδητο ἀκόμα. Αὐτοί θεωροῦν ὅτι εἶναι μία περιοχή πού κανείς δέν μπορεῖ νάτήν ἐλέγξει. Μπορεῖς νά τήν ἐλέγξεις καί νά τά ἀλλάξεις ὅλα. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος ὅτι «κάθε φορά πού ἐξομολογούμαστε, ἔρχονται ἀκτῖνεςΘείας Χάρης μέσα στήν ψυχή μας ἀπό τόν Θεό διά μέσω τοῦ πνευματικοῦ». Ἐπειδήεἶχε χάρισμα ὁ γέροντας τό ἔβλεπε κιόλας. Λέει: «ἔβλεπα πώς ἔμπαιναν οἱ ἀκτῖνεςκαί θεράπευαν τά τραύματα τῆς ψυχῆς». Τά τραύματα μπορεῖ νά εἶναι ἀπό τάπαιδικά σου χρόνια καί ἀπό τήν κοιλιά τῆς μητέρας σου ἀκόμα. «Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ τὰ ἀσθενῆ θεραπεύουσα καὶ τὰ ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα».Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐμεῖς θέλουμε νά γίνουμε Θεοί, χωρίςτόν Θεό. Εἶναι τό ἀρχαῖο ψέμα τοῦ διαβόλου, πού τό ἔβαλε στήν Εὕα καί στόν Ἀδάμ.«Δέν χρειάζεται ὁ Θεός, οὔτε ἡ ὑπακοή. Μόνο φάε αὐτό τό φροῦτο». Τό ἴδιο καίσήμερα ἡ τεχνολογία μᾶς λέει ὅτι μέσω αὐτῆς λύνονται ὅλα τά προβλήματα. Μᾶςκοροϊδεύουν, ἀλλά δυστυχῶς τούς πιστεύουμε, ὅπως πίστεψε καί ἡ ἀρχαία Εὕα τόνὄφη. Πολλές γυναῖκες κοσμικές δέν κάνουν παιδιά, γιατί σκοπεύουν νά κάνουν στά 35τούς χρόνια ἐξωσωματική. Δέν ξέρουν ὅμως τί θά πεῖ ἐξωσωματική. Οἱ γιατροίξέρουν πόσο ἐπικίνδυνο καί ἀφύσικο πράγμα εἶναι. Τά παιδιά πού γεννιοῦνται μέαὐτόν τόν τρόπο ἔχουν προβλήματα, ἀφοῦ ἀλλιῶς εἶναι νά γεννιέσαι φυσιολογικάκαί ἀλλιῶς μέσα σέ ἕναν σωλῆνα. Αὐτό εἶναι ἕνα ἀποτέλεσμα τοῦ ἐγωισμοῦ μας. Μέσα στήν Ἐκκλησία ὁ Θεός τά ἔχει ὅλα ὡραῖα τακτοποιημένα. Ἄν ἀκούγαμε τήνἉγία μας Ἐκκλησία, δέ θά εἴχαμε αὐτά τά προβλήματα, πού τά δημιουργοῦμε μόνοιμας.– …. (ἐρώτηση) Βέβαια ἔχει καλή ἐπίπτωση. Ἀκόμα καί νά διαπιστώσουμε ὅτι ὁ ἄλλος ἔκανε μίαἁμαρτία, δέ θά πρέπει τό πρόσωπο νά τό μειώσουμε μέσα μας. Τό πρόσωπο εἶναι μίαεἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Θά πρέπει νά τόν συμπαθήσουμε καί νά προσευχηθοῦμε γι’ αὐτόν169

πού ἔπεσε σέ ἁμαρτία. Τότε δέν ζημιωνόμαστε. Ζημιωνόμαστε ὅταν τόνκατακρίνουμε. Τότε φεύγει ἡ ἀγάπη καί μένει τό μίσος. Γι’ αὐτό εἶναι μεγάληἁμαρτία ἡ κατάκριση. Γιατί εἶναι ἔλλειψη ἀγάπης καί ἁρπαγή ἐξουσίας ἀπό τόν Θεό,γιατί μόνο ὁ Χριστός ἔχει αὐτό τό διακόνημα, νά εἶναι ὁ Κριτής τῆς Οἰκουμένης,οὔτε κἄν ὁ Πατέρας. Λέει στό Εὐαγγέλιο, ὅτι τήν ἔδωσε ὅλη τήν κρίση ὁ Πατέραςστόν Υἱό. Ἐμεῖς δέν ἔχουμε κανένα δικαίωμα νά κατακρίνουμε, νά κατατάσσουμετούς ἀνθρώπους, νά τούς βάζουμε ταμπέλες καί νά τούς τοποθετοῦμε ἄλλους στήνκόλαση καί ἄλλους στόν Παράδεισο. Δέν εἶναι δικιά μας δουλειά αὐτή. Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης *************************************************************** Κατεβάστε τις συνέχειες της σειράς,όπως και μελλοντικά pdf με νέες απομαγνητοφωνημένες ομιλίες που θα αναρτούνται ανα διαστήματα,στην ανωτέρω ηλεκτρονική διεύθηνση,στην επίσημη ιστοσελίδα,στην στήλη του blog (πάνω-δεξιά). (hristospanagia3.blogspot.gr) *************************************************************** Λίστα και Σύνδεσμοι Απομαγνητοφωνημένων ομιλιών http://hristospanagia3.blogspot.gr/p/blog-page_27.html *************************************************************** Πώς θα Σωθούμε - (Σειρά ηχητικών ομιλιών) Κατεβάστε την σειρά ομιλιών σε pdf από εδώ: http://www.hristospanagia.gr/?p=61046 *************************************************************** Βιβλιογραφία π.Σάββα Αγιορείτη http://hristospanagiapsavvas.blogspot.gr/ ***************************************************************170