(3o Μέρος) - Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου

ψέλνουν μαζί μέ τούς Ἀγγέλους. Αὐτοί εἶναι γιά τόν Θεό οἱ πιό δραστήριοιἄνθρωποι, γιατί προσεύχονται καί ὁ νοῦς τους εἶναι κολλημένος συνέχεια στόνΧριστό. Τούς ἔδωσε ὁ Θεός αὐτήν τήν δωρεά, νά εἶναι ἀκίνητοι σωματικά καί νάεἶναι σέ μεγάλο βαθμό εὐκίνητοι πνευματικά καί νά μοιάζουν καί νά ζοῦν μέ τούςἈγγέλους ἀπό αὐτήν τήν ζωή.Μερικά ἀπό τά καλύτερα παιδιά Μου εἶναι ἀποκομένα ἀπό τήν ζωή τῆς δράσης, γιάνά μάθουν νά χειρίζονται τό ὅπλο τῆς ἀδιάλειπτης προσευχῆς, πού εἶναι καί τόμεγαλύτερο καί δυνατότερο ὅπλο πού διαθέτει ὁ Χριστιανός. Κλήθηκεςἀπροσδόκητα νά ἀναλάβεις μία δύσκολη καί ὑπεύθυνη θέση, στηριγμένη σέ Μένα.Σοῦ ἐμπιστεύομαι τίς δυσκολίες αὐτές, καί γι΄ αὐτό θά σέ εὐλόγησει Κύριος ὁ Θεόςσου σ’ ὅλα τά ἔργα σου, σ’ ὅλους τούς δρόμους σου σ’ ὅλα, Καθοδηγητής καίΔάσκαλός σου θά εἶναι ὁ Κύριός σου. Τήν ἡμέρα αὐτή, στά χέρια σου, τέκνο Μουἔδωσα αὐτό τό δοχεῖο μέ τό θεῖο μύρο, νά τό χρησιμοποιεῖς ἐλεύθερα. Νά θυμᾶσαιπάντοτε ὅτι κάθε δυσκολία πού θά συναντήσεις, κάθε προκλητική λέξη, κάθεδιαβολή καί κατάκριση, κάθε ἐμπόδιο στά ἔργα σου, πού θά μποροῦσε νάπροκαλέσει ἀγανάκτηση καί ἀπογοήτευση, κάθε φανέρωση τῆς ἀδυναμίας καί τῆςἀνικανότητάς σου, θά χρίεται μ’ αὐτό τά ἔλαιο, Ἀπό Μένα ἦταν αὐτό.Ὅλα αὐτά λοιπόν πού μᾶς συμβαίνουν, τά καθημερινά, τά ὁποία μᾶς στενοχωροῦνπολλές φορές, μᾶς δυσαρεστοῦν καί μᾶς χαλοῦν τήν διάθεση, δέν εἶναι τυχαῖα, ἀπόἁπλή σύμπτωση. Τίποτα δέν εἶναι τυχαῖο, γιατί δέν ὑπάρχει τύχη. Ὑπάρχει μόνον ὁΘεός καί ἡ στοργική Του Πρόνοια. Καί θά πρέπει ὁ ἄνθρωπος νά φιλοσοφεῖ σέ κάθεστιγμή καί σέ κάθε γεγονός τῆς ζωῆς του καί νά προσπαθεῖ ἐπίσης νά μαθαίνει, ἄνθέλει, γιατί ὁ Θεός παραχώρησε καί ἐπέτρεψε τό κάθε συγκεκριμένο γεγονός, αὐτήντήν συνάντηση, αὐτήν τήν συνομιλία, αὐτήν τήν κατάκριση καί τήν παρατήρηση πούδέχθηκε, αὐτήν τήν ζήλια καί τόν φθόνο πού ἀντιμετώπισε. Γιά ποιόν λόγο; Εἶναισίγουρα πάντοτε γιά τό καλό του. Ἀλλά, μπορεῖ, ἄν θέλει, νά ἐρευνήσει περισσότεροκαί νά μάθει τί παραπάνω μπορεῖ νά κάνει αὐτός, γιά νά ἐπωφεληθεῖ ἀπό αὐτήν τήνεὐκαιρία. Γιατί κάθε στιγμή εἶναι μία εὐκαιρία τοῦ Θεοῦ στήν ζωή μας. Κάθεπερίσταση, κάθε γεγονός, εἶναι μία πρόκληση καί μία πρόσκληση τῆς ἀγάπης τοῦΘεοῦ στήν καρδιά μας, ὥστε νά Τόν πλησιάσουμε, νά Τόν ἀγαπήσουμε καί νάμποῦμε στήν Βασιλεία Του.Νά θυμᾶσαι πώς κάθε ἐμπόδιο εἶναι νουθεσία ἀπό τόν Θεό, καί γι’ αὐτό νά βάλειςστήν καρδιά σου αὐτόν τό λόγο, πού σοῦ ἔχω ἀποκαλύψει τήν ἡμέρα αὐτή, ὅτι ἈπόΜένα ἦταν αὐτό. Ποιό δηλαδή; - Τό ἐμπόδιο. Βλέπετε, καί ὁ λαός τό λέει πολύσοφά: «Κάθε ἐμπόδιο γιά καλό». Ἑπομένως, δέν πρέπει νά δυσανασχετοῦμε ὅτανμᾶς ἔρχεται ἕνα ἐμπόδιο. Ἄν δυσανασχετοῦμε καί στεναχωριόμαστε ὅταν μᾶς χαλᾶνετά σχέδια, σημαίνει πώς ἔχουμε ὑπερηφάνεια, πώς ἔχουμε θέλημα, πώς ἔχουμε51

ἐγωισμό καί προσκόλληση στό δικό μας θέλημα. Ἐνῶ βλέπετε πόσο σοφά τό λέει ὁλόγος τοῦ Θεοῦ μέ τό στόμα τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου; Λέμε: «Σήμερα ἤαὔριο θά πᾶμε σέ αὐτήν ἤ τήν ἄλλη πόλη, …θά μείνω γιά ἔναν χρόνο ἐκεῖ, θάδραστηριοποιηθῶ ἐπιχειρηματικά καί θά βγάλω χρήματα». Γιατί; Ἀφοῦ δέν ξέρουμετί μᾶς ξημερώνει αὔριο. Ἀντ’ αὐτοῦ θά ἔπρεπε νά ποῦμε: «Ἄν θέλει ὁ Θεός, θάζήσουμε καί θά κάνουμε αὐτό ἤ ἐκεῖνο» (Ἰακ. 4,13-15).Νά ξέρεις καί νά θυμᾶσαι –πάντα, ὅπου καί νά εἶσαι, ὅτι ὁποιοδήποτε κεντρί, θάἀμβλυνθεῖ μόλις θά μάθεις σέ ὅλα νά βλέπεις Ἐμένα. Ἕνα κεντρί πού μᾶς πληγώνεικαί μᾶς πονάει, ἕνα γεγονός, ὁποιοδήποτε καί νά εἶναι αὐτό, θά γίνει πολύ ἁπαλό,πολύ ἀμβλύ, ὅταν πιστέψουμε καί μάθουμε ὅτι ὅλα εἶναι ἀπό τόν Θεό. Τότεδεχόμαστε ὅλα τά κεντριά καί τά κεντρίσματα μέ ἄλλη διάθεση, τά βλέπουμεδιαφορετικά, μέ ἄλλη προοπτική, μέ ἄλλη καρδιά, καί τά δεχόμαστε μέ χαρά.Ὅλα σοῦ στάλθηκαν ἀπό Μένα, γιά τήν τελείωση τῆς ψυχῆς σου. Ὅλα αὐτά ἦτανἀπό Μένα. Καί μακάριος αὐτός πού θά πιστέψει αὐτά τά λόγια του Ἁγίου, ὅτι: Ὅλαεἶναι ἀπό τόν Θεό καί ὅλα ἑπομένως εἶναι γιά τό καλό του. Ὅλα λειτουργοῦν γιά τόκαλό μας. Ὅλα λειτουργοῦν στό νά μᾶς βοηθήσουν νά βαθύνει καί νά αὐξηθεῖ ἡμετάνοιά μας καί ἡ συντριβή μας, καί νά σταθεροποιηθοῦμε στήν πνευματική, στήνκατά Χριστόν ζωή.Ἄς ξαναγυρίσουμε λοιπόν στόν Ἅγιο Σιλουανό: «Γιά ὅποιον παραδόθηκε στόθέλημα τοῦ Θεοῦ ἡ ζωή γίνεται εὐκολότερη, γιατί καί στίς ἀρρώστιες καί στήφτώχεια καί στό διωγμό σκέφτεται· «Ἔτσι εὐδόκησε ὁ Θεός καί πρέπει νά ὑπομείνωγιά τίς ἁμαρτίες μου». Ἔτσι εὐδόκησε, δηλαδή ἔτσι θέλησε ὁ Θεός νά μέεὐεργετήσει μέ τήν ἀρρώστια, μ’ αὐτόν τόν διωγμό, μέ αὐτόν τόν πόνο.«Νά», λέει ἕνα προσωπικό του παράδειγμα, «ἐδῶ καί πολλά χρόνια πάσχω ἀπόπονοκέφαλο καί δύσκολα τόν ὑποφέρω, ἀλλά μέ ὠφελεῖ, γιατί μέ τήν ἀσθένειαταπεινώνεται ἡ ψυχή». Ὅταν πονάει τό σῶμα, ταπεινώνεται. Κι ὅταν ταπεινώνεται τόσῶμα, συν-ταπεινώνεται καί ἡ ψυχή. Κι ὅταν ταπεινώνεται ἡ ψυχή, ἔρχεται ἡ χάριςτοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. «Ἡ ψυχή μου ἐπιθυμεῖ διακαῶς νά προσεύχεται καί νάἀγρυπνεῖ, ἀλλά ἡ ἀσθένεια μέ ἐμποδίζει». Πόσο δύσκολο εἶναι νά ἔχεις πονοκέφαλοκαί νά προσπαθεῖς νά συγκεντρώνεις τόν νοῦ σου στόν Θεό! «Γιατί τό ἄρρωστοσῶμα ἀπαιτεῖ ἀνάπαυση. Παρακάλεσα πολύ τόν Κύριο νά μέ θεραπεύσει, ἀλλά δένμέ ἄκουσε. Καί αὐτό σημαίνει ὅτι αὐτό δέν θά ἦταν πρός ὄφελός μου», καίἀναπαύτηκε ὁ ἅγιος σκεπτόμενος ἔτσι.«Νά ὅμως καί μιά ἄλλη περίπτωση, πού ὁ Κύριος μέ ἄκουσε καί μέ ἔσωσε». Γιατί θάμποροῦσε νά περάσει καί ἡ ἰδέα ὅτι ὁ Θεός δέν ἀσχολεῖται μαζί μου. Ὄχι ἀσχολεῖται.Ἁπλῶς ἀπαντάει ἀρνητικά σέ κάποια πράγματα γιατί δέν συμφέρει νά μᾶς κάνει αὐτά52

πού ζητᾶμε. «Σέ μιά γιορτή πρόσφεραν στήν τράπεζα ψάρι». Στό Ἅγιον Ὄρος ὅτανἔχει πανήγυρη καί ἐπιτρέπεται, τρῶμε ψάρι. «Ἐνῶ λοιπόν ἔτρωγα, ἕνα κόκκαλομπῆκε πολύ βαθιά στό λαιμό μου. Ἐπικαλέστηκα τόν ἅγιο Παντελεήμονα», ὁ ἅγιοςΣιλουανός ἔμενε στό Ρωσικό μοναστήρι πού ἔχει προστάτη τόν Ἅγιο Παντελεήμονακαί βρίσκεται καί ἡ σιαγόνα τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα, «παρακαλώντας νά μέθεραπεύσει, γιατί ὁ γιατρός δέν θά μποροῦσε νά μοῦ βγάλει τό κόκκαλο ἀπό τόφάρυγγα. Καί μόλις εἶπα, «γιάτρεψέ με», δέχομαι στήν ψυχή μου ἀπάντηση· «Βγέςἔξω ἀπό τήν τράπεζα, κάνε μιά βαθιά εἰσπνοή καί μιά ἀπότομη ἐκπνοή καί τόκόκκαλο θά βγεῖ μέ αἷμα». Ἔτσι κι ἔκαμα καί βγῆκε ἕνα μεγάλο κόκκαλο μέ αἷμα.Καί κατάλαβα ὅτι ἄν ὁ Κύριος δέν μέ θεραπεύει ἀπό τόν κεφαλόπονο, σημαίνει ὅτιεἶναι ὠφέλιμο γιά τήν ψυχή μου νά ὑποφέρω τόν πόνο». Δέν ρωτάει συνέχεια:Γιατί Θεέ μου δέν μέ θεραπεύεις;Ξέρει ὁ ἅγιος ὅτι ὅταν δέν γίνεται κάτι σημαίνει ὄτι δέν εἶναι γιά τό καλό του. Τόἄλλο πού ἦταν γιά τό καλό του, τό ἔκανε ἀμέσως ὁ Θεός καί μάλιστα τοῦ μίλησεμέσα στήν ψυχή του. «Τό πιό πολύτιμο πράγμα στόν κόσμο εἶναι νά γνωρίζεις τόνΘεό καί νά καταλαβαίνεις, ἔστω καί ἐν μέρει, τό θέλημά Του». Τό θέλημά Του κάθεστιγμή δηλαδή, νά τό πιστεύεις καί νά δέχεσαι ὅτι καθετί εἶναι θέλημα Θεοῦ.«Ὤ, Κύριε, ἀξίωσέ μας μέ τή δύναμη τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νά ζοῦμεσύμφωνα μέ τό ἅγιο θέλημά Σου». Ὅπως λέμε στό Πάτερ ἡμῶν... Γεννηθήτω τόθέλημά Σου. «Ὅταν ἡ χάρη εἶναι μαζί μας, εἴμαστε δυνατοί κατά τό πνεῦμα. Ὅτανὅμως τήν χάσουμε, βλέπουμε τήν ἀδυναμία μας, βλέπουμε ὅτι χωρίς τόν Θεό δένμποροῦμε οὔτε νά σκεφτοῦμε τό καλό».«Πῶς εἶναι δυνατό νά γνωρίζεις, ἄν ζεῖς σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ;».Προσέξτε αὐτό εἶναι πολύ βασικό. Λέμε ὅτι εἴμαστε ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ζοῦμεσύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ; «Νά ἡ ἔνδειξη· Ἄν στενοχωριέσαι γιά κάτι, αὐτόσημαίνει πώς δέν παραδόθηκες τελείως στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἔστω καί ἄν σοῦφαίνεται ὅτι ζεῖς σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ». Ἡ ἔνδειξη λοιπόν εἶναι ἠστενοχώρια. Γιά κάτι ὁτιδήποτε ἄν στενοχωριέσαι, σημαίνει ὅτι στήν πράξη δέν ἔχειςἀφεθεῖ στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἄν ὅλα τά δέχεσαι μέ χαρά, μέ εὐχαριστία καίδοξολογία καί δέν ἔχεις στενοχώρια γιά τίποτα, τότε ζεῖς σύμφωνα μέ τό θέλημα τουΘεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος πού μέ ὅλη του τήν καρδιά ἔχει ἀφεθεῖ στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅλατοῦ γίνονται ὅπως τά θέλει καί δέν μπορεῖ νά στενοχωρηθεῖ γιά τίποτα ἀφοῦ ὅλαεἶναι ἀπό τόν Θεό καί ὅλα γιά τό καλό του, γιατί ὁ Θεός εἶναι ἡ αὐτοαγάπη.«Ὅποιος ζεῖ κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, αὐτός δέν μεριμνᾶ γιά τίποτε». Δηλαδή δένἔχει ἀγωνιώδη φροντίδα, ὄχι δέν μεριμνᾶ γιά τίποτα γιατί εἶναι τεμπέλης καίἀδιάφορος. Κάνει ἥσυχα αὐτό πού πρέπει νά κάνει καί τά ἀφήνει ὅλα στόν Θεό. «Καί53

ἄν κάτι τοῦ χρειάζεται, παραδίνει τόν ἑαυτό του καί τήν ἀνάγκη του στόν Θεό».Ὁποιαδήποτε ἀνάγκη, ὁποιοδήποτε πρόβλημα. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει ἀφεθεῖ στόθέλημα τοῦ Θεοῦ τό πρῶτο πού ἔχει νά κάνει εἶναι νά προσευχηθεῖ. Ἐμεῖς κατάκανόνα τήν προσευχή τήν ἀφήνουμε τελευταία. Πᾶμε στούς γιατρούς καί στό τέλοςὅταν κι αὐτοί δέν μποροῦν νά κάνουν τίποτα, λένε: - Τώρα μόνο ὁ Θεός. Ἐνῶ ἀπότήν πρώτη στιγμή θά ἔπρεπε νά ἀπευθυνθοῦμε στόν Θεό. Θά πεῖτε:Δέν θά πᾶμε στούς γιατρούς;Θά πᾶμε καί στούς γιατρούς. Ἀλλά στούς γιατρούς δέν πᾶμε γιά νά μᾶςθεραπεύσουν. Στούς γιατρούς πᾶμε ἀπό ὑπακοή. Γιατί τό εἶπε ὁ Θεός «νά τιμοῦμετόν ἰατρό» (Σοφ. Σειρ. 38,1). Ἀλλά ὁ γιατρός εἶναι ὁ Θεός. Καί ὁ ἄνθρωπος – γιατρόςεἶναι τό ὄργανο πού θά χρησιμοποιήσει ὁ Θεός, ἐάν εἶναι θέλημά Του, γιά νά μᾶςθεραπεύσει.«Ἄν κάτι τοῦ χρειάζεται, παραδίνει τόν ἑαυτό του καί τήν ἀνάγκη του στόν Θεό. Κιἄν δέν πάρει ὅ,τι θέλει, μένει ἤρεμος, σάν νά τό εἶχε». Ψυχή πού παραδόθηκε στόθέλημα τοῦ Θεοῦ δέν φοβᾶται τίποτε· οὔτε θύελλες, οὔτε ληστἐς, οὔτε τίποτε ἄλλο».Θά λέγαμε σήμερα, οὔτε ΔΝΤ, οὔτε πτώχευση, οὔτε.., οὔτε..., τίποτα ἀπό ὅλα αὐτάμέ τά ὁποῖα μᾶς φοβίζουν καί μᾶς τρομοκρατοῦν κάθε στιγμή, πού πολύ φοβᾶμαι ὅτιεἶναι σκόπιμα καί σχεδιασμένα γία νά μᾶς κάνουν νά ὑποκύψουμε στά ἄλλα, τάὁποῖα περνᾶνε ἐν μιά νυκτί, κάτι νομοσχέδια γιά ἠλεκτρονικό φακέλωμα, γιά τήδωρεά ὀργάνων, τήν ἀθεΐα πού προωθεῖται μέ ὅλους τούς τρόπους κ.λ.π. Ἒπιδιώκουντήν ὑποδούλωσή μας γιά νά μήν ἔχουμε ἀντιστάσεις γιά αὐτά.Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει ἀφεθεῖ στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, «ὅ,τι καί ἄν ἔλθει, λέει· «Ἔτσιεὐδοκεῖ ὁ Θεός», κι ἔτσι διατηρεῖται ἡ εἰρήνη στήν ψυχή καί στό σῶμα». Προσέξτε,ὑπάρχουν δύο θελήματα: τό κατά εὐδοκία καί τό κατά παραχώρηση, ὅπως λέμεθέλημα τοῦ Θεοῦ. Τό κατά εὐδοκία θέλημα εἶναι αὐτό στό ὁποῖο εὐαρεστεῖται ὁΘεός ἀπόλυτα, εἶναι τό νά τηροῦμε τίς ἐντολές. Τό κατά παραχώρηση ἤ τό δεύτεροθέλημα εἶναι αὐτό πού δέν τό εὐδοκεῖ ὁ Θέος, δέν τό θέλει θά λέγαμε «μέ ὅλη τουτήν καρδιά», ἀλλά τέλος πάντων τό παραχωρεῖ, γιατί μᾶς ἔχει κάνει ἐλεύθερους.Ὅταν κάποιος ἐπιλέγει νά μήν κάνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά νά κάνει τό ἀντίθετο,ὁ Θεός τό παραχωρεῖ καί προσπαθεῖ μέσα ἀπό αὐτή τήν κακία τοῦ ἀνθρώπου νάβγάλει καλό. Εἶναι τόσο μεγάλη ἡ πανσοφία τοῦ Θεοῦ πού ἀκόμα καί μέσα ἀπό τίςἁμαρτίες μας βγάζει καλό.Ἡ ἁμαρτία αὐτή καθεαυτή ἔχει μέσα της τήν τιμωρία. Δέν μᾶς τιμωρεῖ ὁ Θεός. Οἱἴδιες οἱ πράξεις μας μᾶς τιμωροῦν γιατί ἡ ἁμαρτία ἀπό μόνη της εἶναι μία πράξηαὐτοκαταστροφῆς, αὐτοκτονίας καί ὁ ἄνθρωπος κάνοντας τήν ἁμαρτία βασανίζεταικαί ταλαιπωρεῖται καί μέσα ἀπό αὐτόν τόν βασανισμό ὁδηγεῖται στήν μετάνοια.54

Εἶναι τό ἔσχατο μέσο, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος, γιά νά μᾶς φέρει ὁ Θεός σέἐπίγνωση. Παραχωρεῖ νά ἁμαρτάνουμε γιά νά ταπεινωθοῦμε. Ἀφοῦ δένταπεινωθήκαμε ἑκούσια, μέ τή θέλησή μας, μέσα ἀπό τήν ἁμαρτία, τήν ἀσωτία καίτή διαφθορά, παραχωρεῖ νά ταπεινωθοῦμε γιά νά μετανοήσουμε καί νά σωθοῦμεμέσα ἀπό αὐτόν τόν τρόπο. Καί μακάριος ὁ ἄνθρωπος πού δέν θά ἀπελπιστεῖ, δέν θάὑποκύψει στίς ὑποβολές τοῦ πονηροῦ, ὁ ὁποῖος κάθε στιγμή μᾶς ψιθυρίζει καί μᾶςβάζει λογισμούς ἀπελπισίας καί στή συνέχεια αὐτοκτονίας. Ἡ μεγαλύτερη χαρά τοῦδιαβόλου εἶναι νά καταφέρει τόν ἄνθρωπο νά αὐτοκτονήσει. Ἀλλά δέν πρέπει νάὑποκύψουμε σ’ αὐτό. Πρέπει νά μετανοήσουμε, νά ἐξομολογηθοῦμε καί νάκαθαρίσουμε τήν ψυχή μας, ἀνεξάρτητα πόσες ἁμαρτίες ἔχουμε κάνει. Ἀκόμα κι ἄνκάθε μέρα κάνουμε χιλιάδες ἁμαρτίες, κάθε στιγμή νά μετανοοῦμε καί σίγουρα θάσωθοῦμε γιατί ὁ Θεός τό ἔχει πεῖ: «τόν ἐρχόμενον πρός με οὐ μή ἐκβάλω ἔξω» (Ἰω.6,37), αὐτόν πού ἔρχεται σέ Ἐμένα, δέν θά τόν διώξω.«Τό καλύτερο ἔργο εἶναι νά παραδινόμαστε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί νάβαστάζουμε τίς θλίψεις μέ ἐλπίδα». Ποιά εἶναι ἡ ἐλπίδα; Ὅτι σίγουρα οἱ θλίψεις εἶναιγιά τό καλό μας. Ἔλεγε ἕνας σύγχρονος Γέροντας ὅτι ὁ Θεός συγκιρνᾶ, ἀναμιγνύειτά καλά μέ τά «κακά» -μέσα σέ εἰσαγωγικά τά κακά- γιατί οὐσιαστικά τίποτα δένεἶναι κακό ἀπό αὐτά πού δίνει ὁ Θεός. Ἐμεῖς τά βλέπουμε σάν κακά. Πάντα μετά τήνφουρτούνα, νά περιμένεις τήν λιακάδα. Ἦρθε πειρασμός σήμερα, αὔριο θά συμβεῖκάτι καλό. Γιά νά δοῦμε τί μᾶς ἐτοιμάζει ὀ Θεός γιά αὔριο! Ἔτσι ἐργάζεται ἡ ἀγάπητοῦ Θεοῦ. Δέν μᾶς δίνει συνεχῶς καλά ἤ συνεχῶς κακά, ἀλλά τά ἀναμιγνύει ὥστε νάγλυκαίνει αὐτός ὁ πόνος καί αὐτή ἡ πίκρα τοῦ φαρμάκου, ὅπως ἡ μητέρα βάζει καίλίγη ζάχαρη στό φάρμακο γιά νά τό πάρει τό παιδί.«Ὁ Κύριος βλέποντας τίς θλίψεις μας δέν θά ἐπιτρέψει ποτέ κάτι πού νά ξεπερνᾶ τίςδυνάμεις μας». Κι αὐτό εἶναι πολύ παρήγορο. Τίποτα δέν εἶναι πάνω ἀπό τίςδυνάμεις μας. Μά θά πεῖτε: - Ἐγώ ζῶ καταστάσεις πού δέν τίς ἀντέχω. Ὁ λόγος τοῦΘεοῦ λέει ὅτι ὅλα εἶναι μέσα στίς δυνατότητες καί στίς δυνάμεις μας, λέει ψέματα ὁλόγος τοῦ Θεοῦ; Συμβαίνει αὐτό γιατί πολύ ἁπλά ἔχεις φύγει ἀπό τόν Θεό. Γιατίβέβαια ἄν ἔχουμε φύγει ἀπό τόν Θεό καί τό τσίμπημα τῆς καρφίτσας δέν τόἀντέχουμε. Ἄν βρισκόμαστε ὅμως μέσα στόν Θεό, ὅ,τι ἐπιτρέψει, σίγουρα θά εἶναιμέσα στά ὅρια τῶν δυνατοτήτων μας. Ἄν νιώθουμε πώς δέν ἀντέχουμε, σημαίνει ὅτιἔχουμε φύγει μακριά καί πρέπει νά μετανοήσουμε, νά μποῦμε μέσα στήν Ἐκκλησίασωστά γιά νά πάρουμε τή χάρη, ὁπότε θά ἀντέχουμε καί θά ὑπομένουμε καί θάἐλπίζουμε καί θά χαιρόμαστε μέσα στίς θλίψεις.«Ἄν οἱ θλίψεις μᾶς φαίνονται ὑπερβολικές, αὐτό σημαίνει πώς δέν ἔχουμε παραδοθεῖστό θέλημα τοῦ Θεοῦ». Δηλαδή δέν κάνουμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ἀλλά κάνουμε τάδικά μας θελήματα, ὁπότε ὅλα μᾶς φαίνονται πάνω ἀπό τίς δυνάμεις μας. «Ἡ ψυχή55

παραδόθηκε ὁλοκληρωτικά στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἀναπαύεται κοντά Του, γιατίγνωρίζει ἀπό τήν πείρα καί τήν ῾Αγία Γραφή ὅτι ὁ Κύριος μᾶς ἀγαπᾶ πολύ καίἐπαγρυπνεῖ στίς ψυχές μας, ζωοποιώντας τά πάντα μέ τή χάρη Του ἐν εἰρήνη καίἀγάπη». Μόνο αὐτή ἡ ψυχή ἀναπαύεται πού ἔχει παραδόσει κάθε πράγμα στόθέλημα τοῦ Θεοῦ.«Ὅποιος παραδόθηκε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, δέν στενοχωριέται γιά τίποτε, ἔστω καίἄν εἶναι ἄρρωστος καί φτωχός καί κατατρεγμένος». Ἡ στενοχώρια εἶναι ἁμαρτία.Δέν εἶναι φυσιολογικό. Ὑποκρύπτει τήν μή ἐμπιστοσύνη στόν Θεό καί τήν μήτήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. «Ἡ ψυχή γνωρίζει ὅτι ὁ Κύριος προνοεῖσπλαγχνικά γιά μᾶς». Μιά ψυχή πού στενοχωριέται εἶναι σάν νά λέει στόν Θεό:Δέν μ’ ἀγαπᾶς.Εἶναι μιά βλασφημία ἔμμεση στόν Θεό καί μία ἀγνωμοσύνη. Ὅλα ὅσα μᾶςσυμβαίνουν εἶναι φάρμακα γιά τήν θεραπεία τῆς ψυχῆς μας.Ὅταν ὁ γιατρός σοῦ δίνει φάρμακο, ἐσύ λές γιατί μοῦ τό δίνεις;Ὄχι, τό παίρνεις καί τόν εὐχαριστεῖς κιόλας. Πολύ περισσότερο τόν Οὐράνιο ἰατρόπρέπει νά εὐχαριστοῦμε γιά ὅλα ὅσα μᾶς συμβαίνουν κι ἄς εἶναι πικρά.«Μαρτυρεῖ γιά τά ἔργα τοῦ Θεοῦ τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό Ὁποῖο γνωρίζει ἡ ψυχή. Οἱὑπερήφανοι ὅμως καί ἀνυπότακτοι δέν παραδίνονται στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιατίἀγαποῦν ν᾿ ἀκολουθοῦν τό δικό τους θέλημα, πράγμα πού βλάπτει πολύ τήν ψυχή».Ἄν ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὑπερήφανος, δέν ζεῖ σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ζεῖμιά ζωή βασανισμένη. Οὕτως ἤ ἄλλως θά ἔρθουν δύσκολες καταστάσεις, ἀκόμα καίστούς πιό πλούσιους καί στούς πιό ὑγιεῖς, γιατί ἐνεργεῖ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί μᾶςφέρνει αὐτά τά δύσκολα. Μέσα ἀπό τόν πλοῦτο καί τήν καλοπέραση γεννιοῦνταιπάρα πολλές κακίες κι ἄν κανείς κάπως συγκρατιέται, δέν θά συγκρατηθοῦν τάπαιδιά του καί θά ὑποφέρει ἀπό τά παιδιά του. Ἀναρωτιέται κανείς:Γιατί δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος εὐτυχισμένος;Ὑπάρχουν ἄνθρωποι εὐτυχισμένοι πού τά ἀφήνουν καί τά κάνουν ὅλα σύμφωνα μέτό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅμως ὁ ὑπερήφανος καί ἀνυπότακτος δέν παραδίνεται στόθέλημα τοῦ Θεοῦ, πράγμα τό ὁποῖο εἶναι πολύ ἐπιβλαβές γιά τήν ψυχή καί ἔρχεται ἡἀγάπη τοῦ Θεοῦ μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλον τρόπο καί μᾶς σταματάει καί αὐτό εἶναισωτήριο. Ἀλλοίμονο στόν ἄνθρωπο πού εἶναι μακριά ἀπό τόν Θεό καί τοῦ πᾶνε ὅλακαλά, ἀνθρωπίνως. Αὐτόν τόν ἄνθρωπο εἶναι νά τόν κλαῖς.Ὑπάρχει μία σχετική ἱστορία μέ τόν Ἅγιο Ἀμβρόσιο Ἐπισκόπο Μεδιολάνων. Ὁἅγιος αὐτός Ἐπίσκοπος εἶχε πάει σέ ἕνα πλουσιόσπιτο μαζί μέ τόν διάκο του καίρωτοῦσε:56

Τί κάνετε, πῶς τά περνᾶτε, εἶστε καλά;Πολύ καλά, λένε.Κανένα πρόβλημα, καμία δυσκολία;Καμία δυσκολία, Δεσπότη μου!Καμία; Ἀπολύτως καμία;Ἀπολύτως καμία.Σηκώνεται τότε ἀπότομα ὁ Ἅγιος καί λέει στόν διάκο του:Πᾶμε νά φύγουμε γρήγορα.Νά φύγουμε; Ἀφοῦ τώρα ἤρθαμε, λέει ὁ διάκος.Νά φύγουμε.Νά εἶναι εὐλογημένο.Κατεβαίνουν γρήγορα τίς σκάλες, δέν πήγανε πενήντα, ἑκατό μέτρα καί ἀκοῦνε ἕναντρομερό ἤχο καί γυρνᾶνε πίσω καί τί νά δοῦνε! Ὅλο τό σπίτι αὐτό εἶχε πέσει καίτούς εἶχε πλακώσει ὅλους μέσα. Καί λέει ὁ διάκος:Δεσπότη μου πῶς τό κατάλαβες καί γλιτώσαμε;Κοίταξε παιδί μου, λέει, αὐτοί οἱ ἄνθρωποι γιά νά μήν ἔχουν κανένα πρόβλημα καίτόσο πλούσιοι καί τόσο εὐκατάστατοι, τούς εἶχε ἐγκταλείψει ὁ Θεός, τούς εἶχεἐγκταλείψει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Καί νά ἡ ἀπόδειξη! Ἔγινε ἕνας μικροσεισμός καί τούςπλάκωσε ὅλους μέσα. Χάθηκαν ὅλοι.Μή χαίρεστε τούς ἀνθρώπους πού εἶναι μακριά ἀπό τόν Θεό καί τούς πᾶνε ὅλα καλά.Αὐτοί εἶναι στή χειρότερη κατάσταση, εἶναι ἐγκατάλειψη Θεοῦ αὐτό. Οἱ θλίψειςεἶναι ἐπίσκεψις Θεοῦ. «Ὃν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει καί μαστιγοῖ πάντα υἱόν ὅνπαραδέχεται» (Ἑβρ. 12,6). Ὅταν ἔχεις θλίψεις, ἔχεις ἐπίσκεψη Θεοῦ. Θυμηθεῖτεαὐτούς τούς μαθητές πού πηγαίνανε πρός Ἐμμαούς καί ἦταν θλιμμένοι. Ποιός ἦρθεδίπλα τους; Ὁ Χριστός! Ὅταν λοιπόν ἔχεις θλίψεις καί ὑπομένεις καί σκέφτεσαι τόνΘεό, ἔρχεται ὁ Θεός δίπλα σου. Ὅπως καί ἡ Σαμαρείτισσα, ἐπειδή σκεφτόταν τόνΘεό καί εἶχε θεολογικές ἀπορίες, ἦρθε ὁ Θεός, τήν ἀναζήτησε. Νομίζετε τυχαῖαβρέθηκε ὁ Θεός στίς 12 τό μεσημέρι ἐκεῖ στό πηγάδι; Κάθε ἄλλο! Πῆγε γιά νάσυναντήσει αὐτή τήν γυναῖκα, ἡ ὁποία εἶχε ἐνδιαφέρον καί μεγάλο πόθο νά βρεῖ τόνΘεό κι ἄς ἦταν αἱρετική Σαμαρείτισσα. Πόσο νοιάζεται ὁ Θεός γιά τή μία ψυχή! Ἄςμήν εἴμαστε λοιπόν ὑπερήφανοι. Ἄς εἴμαστε ταπεινοί κι ἄς ἀφηνόμαστε στό θέληματοῦ Θεοῦ.«Ὁ ὅσιος Ποιμήν ὁ Μέγας εἶπε· «Τό θέλημά μας εἶναι χάλκινο τεῖχος ἀνάμεσα σέ57

μᾶς καί στόν Θεό καί δέν μᾶς ἀφήνει νά Τόν πλησιάσουμε ἤ νά δοῦμε τό ἔλεόςΤου». Καί ποιοί ἔχουν θέλημα; Οἱ ὑπερήφανοι. Χαρακτηριστικό τοῦ ὑπερήφανουἀνθρώπου εἶναι τό θέλημα. Τό ἀκοῦς καί στά λόγια τους, ὅταν ἀκοῦς ἄνθρωπο νάλέει συνέχεια «Ἐγώ, ἐγώ, ἐγώ...» εἶναι ἐγωιστής, εἶναι ὑπερήφανος, ἔχει θέλημα κιαὐτό τό θέλημα πού τό ἔχει στήσει, τό ἔχει θρέψει καί τό ἔχει βάλει σάν πρῶτο στόχοστή ζωή του, αὐτό εἶναι πού τόν ἐμποδίζει νά βρεῖ τόν Θεό. Ἄν βάζεις ἐσύ τούςστόχους, στήν οὐσία κάνεις στήν ἄκρη τόν Θεό. Ὁ στόχος εἶναι ἕνας νά πᾶς στόνΧριστό. Ἄν δέν πετύχεις αὐτόν τόν στόχο, ὅλους τούς ἄλλους στόχους νά τούςπετύχεις -πού δέν θά τούς πετύχεις- εἶσαι ἀποτυχημένος. Λένε κάποιοι παππούδες,γιαγιάδες «ἐγώ τά πάντρεψα τά παιδιά μου, ἔχω καί ἐγγόνια καί δισέγγονα, ἔχουν καίκαλές δουλειές, τί ἄλλο νά ζητήσω ἀπό τή ζωή;», πλήρης ἀποτυχία! Στήν ἐρώτηση:Τά παιδιά σου ἐξομολογοῦνται, κοινωνᾶνε, πᾶνε ἐκκλησία;Ἡ ἀπάντηση εἶναι «ὄχι». Ἄρα τίποτα δέν ἔκανες σάν γονιός. Τό πρῶτο πού πρέπει νάκάνεις εἶναι νά βοηθήσεις τά παιδιά - ἐγγόνια νά μποῦνε στό δρόμο γιά τή Βασιλείατοῦ Θεοῦ μέ τήν μετάνοια, τήν ἐξομολόγηση καί τήν προσευχή.Ἐκεῖνο πού μᾶς ἐμποδίζει καί μᾶς χωρίζει ἀπό τόν Θεό λοιπόν εἶναι τό θέλημα.Γκρεμίστε αὐτό τό θέλημα καί βάλτε στή θέση του τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τότεβρήκατε τόν δρόμο γιά τή μακαριότητα καί γιά τήν ἀληθινή ἐλευθερία.«Ὅποιος κάνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, εἶναι εὐχαριστημένος μέ ὅλα, ἔστω καί ἄν εἶναιφτωχός καί, ἴσως, ἀσθενής καί πάσχει, γιατί τόν εὐχαριστεῖ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὅποιοςὅμως δέν εἶναι ἱκανοποιημένος μέ τή μοίρα του (ὄπως λέει ὁ κόσμος, πιό σωστά μέαὐτά πού τοῦ συμβαίνουν γιατί μοίρα δέν ὑπάρχει) καί γογγύζει γιά τήν ἀσθένειά τουἤ ἐναντίον ἐκείνου πού τόν πρόσβαλε, αὐτός νά ξέρει πώς κατέχεται ἀπό ὑπερήφανοπνεῦμα», δηλαδή ἀπό πονηρό πνεῦμα καί γι’ αὐτό γογγύζει, «καί ἔχασε τήνεὐγνωμοσύνη γιά τόν Θεό». Ἐνῶ ὅλα αὐτά πού ἀναφέραμε ὕβρεις, ἀρρώστιες ἤ μίαδυσπραγία, εἶναι φάρμακα ἰαματικά πού τοῦ στέλνει ὁ Θεός καί πρέπει νά εὐχαριστεῖκαί νά δοξολογεῖ τόν Θεό γιατί λέει στό Εὐαγγέλιο «ὁ Κύριος παιδαγωγεῖ τά γνήσιαπαιδιά του καί ὄχι τά νόθα» (Ἑβρ. 12,8). Οἱ ἄσχετοι καί αὐτοί πού εἶναι μακριά ἀπότόν Θεό εἶναι τά νόθα παιδιά καί ἄν ὁ Θεός τούς κάνει μιά παιδαγωγία, θάβλασφημήσουν περισσότερο τόν Θεό, θά πᾶνε σέ ἀκόμα βαθύτερη κόλαση. Γι’ αὐτόἀπό ἀγάπη πάλι κινούμενος ὁ Θεός δέν τούς παιδαγωγεῖ, γιατί εἶναι ἀνεπίδεκτοιμαθήσεως. Ὁπότε νά δοξάζουμε τόν Θεό ὅταν ἔχουμε θλίψεις γιατί σημαίνει πώς δένἔχει χαθεῖ τελείως γιά μᾶς ἡ ἐλπίδα τῆς σωτηρίας. Ἐργάζεται ὁ Θεός στήν ψυχή μαςκαί μέ τίς δοκιμασίες πού ἐπιτρέπει κατεργάζεται τή σωτηρία μας.Ἄς ποῦμε ὅμως ὅτι γογγύζουμε καί θυμώνουμε σέ μιά ἀρρώστια ἤ σέ μιά ἀδικία,«ἀλλ᾿ ἀκόμη καί σέ μιά τέτοια περίπτωση» λέει ὁ ἅγιος, «μή στενοχωριέσαι». Τό58

ἀναγνωρίζεις, τό βλέπεις στόν ἑαυτό σου ὅτι ἔχεις ὑπερηφάνεια, μή σέ πιάσεικατάθλιψη γι’ αὐτό. Καί γιά τήν ὑπερηφάνεια ὑπάρχει θεραπεία. Νά μετανοήσεις. Νάμή δικαιώσεις τόν ἑαυτό σου «καλά κάνω πού στενοχωριέμαι ἤ πού ἐκδικοῦμαιαὐτόν πού μέ ἔβρισε», αὐτό εἶναι δαιμονικό. «Ἤ καλά κάνω πού ἔχω κατάθλιψηἀφοῦ τίποτα δέν μοῦ πάει καλά στή ζωή μου». Ὄχι δέν κάνεις καλά πού θρέφειςαὐτή τήν ἀρρωστημένη λύπη. Νά ζητήσεις συγχώρεση ἀπό τόν Θεό γιά τήνὑπερηφάνειά σου καί νά μετανοήσεις. «Ζήτησε μ᾿ ἐπιμονή ἀπό τόν Κύριο πνεῦματαπεινό. Καί ὅταν ἔλθει σ᾿ ἐσένα τό ταπεινό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ πού ἀναζητᾶς, τότε θάΤόν ἀγαπήσεις καί θά ἔχεις βρεῖ ἀνάπαυση, παρ᾿ ὅλες τίς θλίψεις σου».«Ψυχή πού ἀπέκτησε τήν ταπείνωση θυμᾶται πάντα τόν Θεό καί ἀναλογίζεται· «ὉΘεός μέ δημιούργησε». Ἐγώ ἔφτιαξα τόν ἑαυτό μου, τό σῶμα καί τήν ψυχή μου; ὉΘεός μέ ἔφτιαξε, «ἔπαθε γιά μένα· συγχωρεῖ τίς ἁμαρτίες μου καί μέ παρηγορεῖ· μέτρέφει καί φροντίζει γιά μένα. Γιατί λοιπόν νά μεριμνῶ ἐγώ γιά τόν ἑαυτό μου ἤ τίἔχω νά φοβηθῶ, ἔστω καί ἄν μέ ἀπειλεῖ ὁ θάνατος».Ἄς μείνουμε σ’ αὐτά καί ἄς μάθουμε αὐτό τό ἁπλό μάθημα: νά ἀφήνουμε καί τούςἑαυτούς μας καί τούς ἄλλους καί ὅλη μας τή ζωή στόν Θεό καί τό ἅγιο θέλημά Τουκαί τότε -ὄχι μόνο δέν θά θέλουμε, ἀλλά- δέν θά μποροῦμε νά λυπηθοῦμε, νάστενοχωρεθοῦμε ἤ νά ἀγχωθοῦμε.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣἘρ. : Ὅταν κάποιος μᾶς κάνει ἕνα κακό, αὐτόν τόν βάζει ὁ Θεός, τόν βάζει ὁδιάβολος ἤ ἀπό μόνος του τό κάνει;Ἀπ. : Ἀπό αὐτά πού εἴπαμε νομίζω βγαίνει ἡ ἀπάντηση, ἀλλά θά τό ξαναπῶ: Δένὑπάρχει δεύτερη καί τρίτη ἀρχή. Μία ἀρχή ὑπάρχει ὁ Θεός. Τά πάντα κανονίζονταιἀπό τόν Θεό μέχρι λεπτομερείας. Ποιᾶς λεπτομερείας; Μέχρι καί πόσες τρίχες θάἔχουμε καί πόσες θά μᾶς πέσουν σήμερα καί αὔριο. Μετράει δηλαδή ὁ Θεός καί αὐτάπού ἐμεῖς δέν μετρᾶμε. Ἄρα ὅλα εἶναι ἀπό τόν Θεό. Κατά παραχώρηση τοῦ Θοῦ ἴσωςκάποιος σέ βρίσει καί σίγουρα θά εἶναι γιά τό καλό σου. Γιατί; Γιατί ἔχειςὑπερηφάνεια. Αὐτή ἡ ὑπερηφάνεια πρέπει νά φύγει γιά νά πᾶς στόν. Ὅσο δέν τήνκόβεις μόνος σου, θά σοῦ στέλνει ὁ Θεός κάποιον νά σέ βοηθάει νά τήν κόψεις. Καίαὐτόν τόν κάποιον θά πρέπει νά τόν εὐχαριστήσουμε γιατί εἶναι ὁ γιατρός μας, εἶναιὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ. Θά πρέπει νά νιώθουμε εὐγνομωσύνη καί σ’ αὐτόν τόνἄνθρωπο πού γίνεται ὄργανο τοῦ Θεοῦ καί προπάντων σ’ Αὐτόν πού τόν στέλνει,στόν Θεό. Πόσο ἀνάποδα βλέπουμε τά πράγματα! Μπορεῖ αὐτός ὁ ἄνθρωπος νά ἔχεικαί δαιμονική ἐπήρεια. Καί αὐτό ἀπό τόν Θεό εἶναι. Μπορεῖ νά εἶναι ὁ ἴδιος κακόςκαί διεστραμμένος καί νά τό εὐχαριστιέται κιόλας -τό κακό πού μᾶς κάνει- κι αὐτόἀπό τόν Θεό εἶναι, κατά παραχώρηση. Ὁ Θεός τόν ἔκανε ἐλεύθερο. Ὅλα αὐτά ὅμως59

εἶναι ἐλεγχόμενα ἀπό τόν Θεό. Καί τό κακό πού θά μᾶς κάνει, θά μᾶς τό κάνει μέχριἐκεῖ πού θά τόν ἀφήσει ὁ Θεός καί γιά ὅσο χρόνο τόν ἀφήσει ὁ Θεός νά τό κάνει.Γιατί δέν μπορεῖ ὁ Θεός, π.χ. νά τοῦ δώσει μία καρδιακή προσβολή καί νά τόνστείλει στήν ἐντατική; Ὅλα τά μπορεῖ. Γιατί δέν τό κάνει; Γιά νά ὠφεληθοῦμε ἐμεῖς.Τήν ὥρα πού πάει κάποιος νά μᾶς βρίσει, δέν μπορεῖ νά τοῦ παραλύσει τό στόμα; Μέτούς ἁγίους συνέβαινε πολλές φορές νά πάει ὁ δήμιος νά τόν χτυπήσει καί παρέλυετό χέρι τους. Τούς τό παρέλυε ὁ Θεός.Πίσω ἀπό ὅλα εἶναι ὁ Θεός. Αὐτό πού διαβάσαμε στό κείμενο τοῦ Ἁγίου Σεραφείμ«Ἀπό Μένα ἦταν αὐτό», νά τό λέμε σέ ὅλα τά γεγονότα. ΟΛΑ εἶναι εἴτε κατάεὐδοκία, εἴτε κατά παραχώρηση Θεοῦ. Μήν ψάχνουμε ἄλλες αἰτίες. Αὐτόπαθαίνουμε καί νομίζουμε ὅτι φταίει ἡ κακία κάποιου ἀνθρώπου. Ἀλλά πίσω ἀπό τήνκακία ὑπάρχει ἡ παραχώρηση τοῦ Θεοῦ. Τόν ἄφησε ὁ Θεός νά ἐκδηλώσει τήν κακίατου γιατί ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό διόρθωση. Καί παίρνει προσωρινά ὁ Θεός τήχάρη του ἀπό αὐτόν τόν ἄνθρωπο γιά νά ὠφεληθοῦμε ἐμεῖς.Ἀναφέρει ἕνα παρόμοιο περιστατικό ὀ π. Παΐσιος. Μία Κυριακή πῆγε νάἐκκλησιαστεῖ καί ἔκανε μία προσευχή. «Θεέ μου βάλε ὅλους ὅσους εἶναι ἐδῶ στόνΠαράδεισο καί μένα τελευταῖο» καί ὅπως συνήθιζε κάθε Κυριακή, ὡς μοναχός μπῆκεστό ἱερό. Ἔμεινε ἐκεῖ καί περίμενε νά κοινωνήσει. Συνήθως ὅσοι εἶναι στό ἱερό, ἄνεἶναι μάλιστα καί μοναχοί κοινωνοῦνε πρῶτοι καί μετά βγαίνει ὁ ἱερέας ἔξω καίκοινωνεῖ τούς πιστούς. Ἐκείνη τήν ἡμέρα ὁ παπάς σχεδόν μέ τίς κλωτσιές τόν πέταξεἔξω καί τοῦ λέει «φύγε, τελευταῖος θά κοινωνήσεις, πίσω ἀπό ὅλους». Γιά ποιόνλόγο; Γιά κανέναν λόγο. Δέν ὑπῆρχε ἐμφανής λόγος. Πῆγε ὁ π. Παΐσιος ἔξω,κοινώνησε στό τέλος καί μετά τοῦ λέει ὁ παπάς «Συγγνώμη Γέροντα, οὔτε κατάλαβαπῶς τό ἔκανα αὐτό τό πράγμα». Λέει τότε ὁ Γέροντας «Δέν φταῖς ἐσύ, ἐγώ φταίω,ἦταν ἡ προσευχή πού ἔκανα νά μποῦν ὅλοι στόν Παράδεισο καί ἐγώ τελευταῖος». Μέτή Θεία Κοινωνία μπαίνεις στόν Παράδεισο. Πολύ ἁπλά ἄκουσε ὁ Θεός τήνπροσευχή του!Καί ἐμεῖς δέν προσευχόμαστε στόν Θεό νά σωθοῦμε; Ἔ, πῶς θά σωθοῦμε ἄν ἔχουμεὑπερηφάνεια; Μᾶς στέλνει κάποιον νά μᾶς βοηθήσει νά ταπεινωθοῦμε γιά νά μποῦμεστόν Παράδεισο. Ἡ ταπείνωση, ἔλεγε ἐπίσης ὁ π. Παΐσιος, δέν ἔρχεται μέ τό κιλό, νάπᾶμε στό super market νά ἀγοράσουμε ἕνα κιλό. Ἔρχεται μέ τό νά μᾶς στείλεικάποιον ὁ Θεός νά μᾶς βρίσει. Τό λέει καί ὁ ἀββᾶς Δωρόθεος: «Ζητᾶς ἀπό τόν Θεόταπείνωση; Εἶναι σάν νά ζητᾶς κάποιον νά ἔρθει νά σέ βρίσει». Ὅταν γίνεται,εἴμαστε ὅμως ἔτοιμοι νά τό δεχτοῦμε ἤ ἀντιδροῦμε; Μᾶλλον ἀντιδροῦμε.. Γι’ αὐτόκαλύτερα νά μή ζητᾶμε τίποτα καί ὁ Θεός ἔτσι πολύ μαλακά θά μᾶς πάει σέ ἀνώτεραμαθήματα.60

Ἐρ. : Ὁ ἅγιος Σιλουανός λέει νά κρατοῦμε τόν νοῦ μας στόν ἅδη καί νά μήνἀπελπιζόμαστε.Ἀπ. : Ἀκριβῶς. Καί τί σημαίνει αὐτό; Νά ἔχουμε τέτοια ταπείνωση πού νά θεωροῦμετόν ἑαυτό μας ἄξιο γιά τήν κόλαση. Ἐκεῖ μέσα θά φωνάζουμε «Θεέ μου βγάλε με»καί θά ἔρθει ὁ Θεός νά μᾶς βγάλει ἀπό τόν Ἅδη.Ἐρ. : Κάνει νά λέμε αὐτός εἶναι κακός, αὐτός εἶναι ἄδικος, αὐτός εἶναι κλέφτης,αὐτός εἶναι συκοφάντης;Ἀπ. : Δέν κάνει γιατί εἶναι κατάκριση. Ἔστω κι ἄν εἶναι, δέν πρέπει νά τό λέμε.Ἐπιτρέπεται νά τό πεῖς μόνο ὅταν πρόκειται νά προφυλάξεις κάποιον ἄλλον ἤ γιά νάσυσκεφθεῖς μέ κάποιον νά τόν βοηθήσεις, ἀπό ἀγάπη δηλαδή. Γιά παράδειγμα,παρεκτρέπεται τό παιδί σου, θά συζητήσεις μέ τήν σύζυγό σου γιά νά δεῖτε τί θάκάνετε. Τότε δέν εἶναι κατάκριση.Ἐρ. : Πράξεις ἐπιτρέπεται νά κρίνουμε;Ἀπ. : Πράξεις ναί. Κοιτᾶξτε ἡ κρίση εἶναι ἀνθρώπινη, θά μᾶς ἔρχεται. Καί δένεἴμαστε ἀνόητοι. Βλέπεις αὐτό εἶναι ἁμαρτία. Βέβαια πάντα νά βάζετε κι ἕναἐρωτηματικό: - Βλέπω καλά; Ὑπάρχει καί ἡ παροιμία πού λέει «Ἀπό ὅσα ἀκοῦς μήνπιστεύεις τίποτα καί ἀπό ὅσα βλέπεις τά μισά». Δεύτερον θά προσέξεις νά μήμισήσεις ποτέ αὐτόν πού κάνει τήν κακή πράξη, νά μήν τόν ἀντιπαθήσεις καί νά μήντόν ὑποτιμήσεις. Νά τά φορτώσεις ὅλα στόν πονηρό καί νά λυπηθεῖς τόν καημένοτόν ἄνθρωπο πού τόν πλάνησε ὁ πονηρός καί ἔκανε ὅ,τι ἔκανε. Γιατί σέ τελικήἀνάλυση αὐτός μᾶς πλανάει. Νά μή χάσεις τήν ἀγάπη σου γιά τόν ἀλλον ἄνθρωπο.Πολύ εὔκολα ξεγλιστρᾶμε ἀπό τήν κρίση στήν κατάκριση καί ἀπό τήν πράξη στόπρόσωπο. Γι’ αὐτό καλύτερα νά μήν ἀσχολούμαστε οὔτε μέ τίς πράξεις τῶν ἄλλων,ἀλλά μέ τίς δικές μας. Ὅλη μας ἡ ζωή δέν φτάνει νά ἀσχολούμαστε καί νά κλαῖμε γιάτά δικά μας. Καί αὐτό εἶναι τό ἀσφαλές.Ἐρ. : Ποιά εἶναι ἡ διαφορά θλίψεως καί στενοχώριας;Ἀπ. : Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «θλιβόμενοι ἀλλ᾿ οὐ στενοχωρούμενοι» (Β΄Κορ.4,8). Ὑπάρχει διαφορά; Βεβαίως, ὑπάρχει τεράστια διαφορά. Θλίψις εἶναι αὐτό πούἔρχεται ἀπό ἔξω: μιά ἀρρώστια, μιά δυσπραγία οἰκονομική, μιά συκοφαντία, μιάβρισιά ἀπό τόν ἄλλον, μιά ὁποιαδήποτε ἀδικία. Ἔρχεται καί σέ πιέζει, σέ θλίβει, σέσυν-θλίβει, σέ στίβει. Τό πῶς θά ἀντιδράσεις σ’ αὐτό, εἶναι τό δεύτερο κομμάτι. Ἄνστενοχωρεθεῖς, ἄν βγεῖ ἀπό μέσα σου μία ἀγανάκτηση, ἔνας θυμός, μία ὀργή, μίαἐσωτερική ταραχή, ὄπως λέμε στενοχώρια, τότε κάνεις λάθος, κάνεις ἁμαρτία. Θάπρέπει νά χαρεῖς ἤ τουλάχιστον νά ὑπομείνεις καί νά πεῖς «ξέρει ὁ Θεός γιατί μοῦ τόστέλνει» νά εὐχαριστήσεις καί νά δοξάσεις τόν Θεό. «Ἐν παντί εὐχαριστεῖτε»61

(Α΄Θεσ. 5,18) δέν λέει ὁ Ἀπόστολος; Κυρίως γιά αὐτές τίς περιστάσεις τό λέει πούσέ θλίβουν ἐξωτερικά. Ἐσύ θά πρέπει καί γι’ αὐτό νά εὐχαριστεῖς τόν Θεό γιατίεἴπαμε ἡ κάθε θλίψη εἶναι σταλμένη ἀπό τόν Θεό ὡς φάρμακο. Θλιβόμενοι λοιπόνἐξωτερικά, ἀλλ΄ οὐ στενοχωρούμενοι ἐσωτερικά. Αὐτή εἶναι ἡ διαφορά. Ποτέ δένπρέπει νά στενοχωριόμαστε. «Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντίεὐχαριστεῖτε» (Α΄Θεσ. 5,16-18).Ἐρ. : Στό περιστατικό μέ τόν ἅγιο Ἁμβρόσιο ἐκεῖνος ὁ πλούσιος ἄν εὐχαριστοῦσετόν Θεό γιά ὅλα αὐτά τά καλά, θά τό πάθαινε αὐτό;Ἀπ. : Ὄχι βέβαια. Ἄν εὐχαριστοῦσε τόν Θεό καί ζοῦσε κατά Θεόν δέν θά τό πάθαινε.Ὁ Ἀβραάμ ἦταν πλούσιος καί εἶναι Πατριάρχης, εἶναι μέσα στόν Παράδεισο, στήΒασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἄν εἶσαι πλούσιος, δέν σημαίνει ὅτι θά χαθεῖς. Ἀλλά ἄν εἶσαιπλούσιος καί εἶσαι ἄσχετος μέ τόν Θεό, θά χαθεῖς, ὅταν ἀνθρωπίνως σοῦ πᾶνε ὅλακαλά, ἀλλά ἐσύ δέν θέλεις νά ἔχεις σχέση μέ τόν Χριστό καί ἁπλῶς ἀπολαμβάνεις τάἀγαθά τοῦ Θεοῦ χωρίς νά λές ἕνα «Δόξα σοι ὁ Θεός». Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος εἶναιπολύ μακριά ἀπό τήν σωτηρία. Καί ὁ Κύριος τό εἶπε: «πολύ δύσκολα θά εἰσέλθειπλούσιος στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ (Ματθ. 19,23). Γι’ αὐτόν τόν λόγο, γιατί ὅταν ἔχειςπλούτη, ἔχεις καί ὑπερηφάνεια καί ὅταν ἔχεις ὑπερηφάνεια ἔχεις θέλημα καί ὅτανἔχεις θέλημα δέν κάνεις τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, κάνεις τό δικό σου.Ἐρ. : Ἄν αὐτός πού συκοφαντεῖ, γίνεται συκοφάντης, ὁ Θεός τό παραχωρεῖ νά τόκάνει αὐτό καί ἄν ὠφελεῖται;Ἀπ. : Σαφέστατα, γιατί ἔχει ἐλευθερία. Ὁ Θεός δέν τοῦ δίνεις τίς δυνάμεις; Ἁπλῶς τίςχρησιμοποιεῖ κακῶς. Τοῦ δίνει τή φωνή καί ὅλα τά χαρίσματα πού τά χρησιμοποιεῖκακῶς. Ἐπειδή εἶναι ἐλεύθερος, ἔχει εὐθύνη. Ἄν ἦταν ἀναγκασμένος νάσυκοφαντήσει, τότε δέν θά εἶχε εὐθύνη. Ὁ Ἰούδας ἔχει εὐθύνη; Σαφέστατα ἔχειεὐθύνη γιατί δέν ἦταν ἀναγκασμένος νά προδώσει τόν Χριστό. Μόνος του τό ἔκανε.Γιατί λένε κάποιοι ἐξυπνάκηδες «ἄν δέν βρισκόταν ὁ Ἰούδας, τί θά γινότανε;». Θάἔβρισκε τρόπο καί τό εἶπε ξεκάθαρα ὁ Κύριος «ἀλλοίμονο στόν ἄνθρωπο ἐκεῖνον,προτιμότερον θά ἦταν γι' αὐτόν νά μήν εἶχε γεννηθεῖ» (Ματθ. 26,24). Ἔχει εὐθύνηλοιπόν καί κατά παραχώρηση Θεοῦ κάνει ὅ,τι κάνει καί ὁ συκοφάντης.Στό δεύτερο σκέλος τοῦ ἐρωτήματος ἐάν ὠφελεῖται. Ἐξαρτᾶται ἀπό τόν ἴδιο. Μπορεῖνά ὠφεληθεῖ, ἄν μετανοήσει. Γιατί εἴπαμε καί τίς ἁμαρτίες κατά παραχώρηση Θεοῦτίς κάνουμε, γιά νά μάθουμε ἀπό αὐτά πού θά πάθουμε. Ἕνα παιδί ἀκουμπάει τό χέριτου στήν ἠλεκτρική κουζίνα καί καίγεται. Μαθαίνει ἀπ’ αὐτό νά μήν τό ξανακάνει.Θά μάθουμε ἀπό αὐτό πού θά πάθουμε γιατί ἡ ἁμαρτία ὁπωσδήποτε ἔχει σάνσυνέπεια τόν πόνο καί τόν θάνατο. Ἄν λοιπόν καί ἐμεῖς ἔχουμε νοῦ καί δέν τόξανακάνουμε, τότε ὠφελούμαστε. Ἄν ὅμως ἐπιμένουμε νά τό ξανακάνουμε, αὐτό62

εἶναι δαιμονικό. Γι’ αὐτό λένε οἱ ἅγιοι: «ἀνθρώπινο τό νά πέσεις, τό νά παραμένειςὅμως πεσμένος δαιμονικό». Βλέπεις ἕνα μωράκι, πάει νά περπατήσει καί πέφτει. Θάτό κατακρίνεις πού πέφτει; Ὄχι, ἀφοῦ δέν ἀντέχουν τά ποδαράκια του. Ἀλλά πότε θάὑποψιαστεῖς ὅτι κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει; Ὅταν πέφτει καί δέν θέλει νά σηκωθεῖ.Ἔτσι καί μέ τόν ἄνθρωπο πού ἁμαρτάνει.Ἐρ. : Ὅταν κάποιος μᾶς ἀδικεῖ κατά ὁποιοδήποτε τρόπο, ἄν ἐμεῖς στενοχωριόμαστεκαί ἔχουμε λογισμούς γι’ αὐτόν εἶναι κακό;Ἀπ. : Σαφῶς εἶναι κακό. Εἶναι μουρμούρα ὅπως λέγεται. Δέν πρέπει νά ἔχουμε αὐτήτή μουρμούρα μέσα μας, αὐτούς τούς λογισμούς. Πρέπει νά ἔχουμε τόν νοῦ μας,ὅταν ὁ ἄλλος μᾶς ἀδικεῖ, ἀμέσως ὁ διάβολος θά μᾶς φέρει λογισμούς ἀντιπάθειας γι’αὐτό τό πρόσωπο καί θά πρέπει νά εἴμαστε σέ ἐτοιμότητα, σέ προσευχή ὥστε νά μήδεχτοῦμε αὐτούς τούς λογισμούς καί τόν ἀντιπαθήσουμε. Νά μήν πέσουμε σ’ αὐτήτήν κατάσταση τῆς ἀντιπάθειας.Ἐρ. : Πόσο εὔκολο εἶναι νά μᾶς βρίζουν, νά μᾶς ἀδικοῦν καί νά τό ἀντέχουμε;Ἀπ. : Ἐξαρτᾶται ἀπό τό πόσο ἔχουμε ἀρνηθεῖ τόν ἑαυτό μας, τόν ἐγωισμό μας καί τόθέλημά μας. Ἄν τό ἀποφασίσουμε, εἶναι εὔκολο. Μία σκέψη ταπεινή -κάντε το σάνπείραμα ἄν θέλετε- ἀμέσως μᾶς ἀνακουφίζει. Καί μιά σκέψη ὑπερήφανη ἀμέσως μᾶςστενοχωρεῖ, μᾶς ταράζει, μᾶς ἀγχώνει καί μᾶς συγχύζει. Ἄν πεῖς μέ ἐπίγνωση «Θεέμου συγχώρεσέ με τόν πιό ἁμαρτωλό ἄνθρωπο στόν κόσμο», ἀμέσως χαλαρώνειςπνευματικά, ἀλλά ἀκόμα καί σωματικά. Ἄν αὐτό τό λές κάθε στιγμή ὅτι εἶσαι ὁχειρότερος ὅλων τῶν ἀνθρώπων, μετά ἄν κάποιος σέ βρίσει, μᾶλλον σέ ἀνεβάζειγιατί ἐσύ ἤδη ἔχεις πάει πιό χαμηλά ἀπό ὅλους. Ὁπότε θά σοῦ πεῖ «εἶσαι τέτοιος», θάπεῖς «μόνο τέτοιος, ἀκόμα πιό κάτω εἶμαι, ἐσύ μέ τιμᾶς μ’ αὐτό πού λές». Ὄχι μόνοδέν ταράζεσαι, ἀλλά εἶσαι σ’ αὐτή τήν ἐτοιμότητα νά εὐχαριστήσεις καί νά δοξάσειςτόν Θεό.Ὄχι μόνο μειώνεται τό πνεῦμα τῆς ὑπερηφάνειας, ἀλλά ἀντικαθίσταται μέ τό Πνεῦματό Ἅγιο πού εἶναι πνεῦμα ταπείνωσης καί μπορεῖ νά γίνει ἄμεσα μ΄ ἕναν λογισμό. Γι’αὐτό πρέπει νά ἔχουμε συνεχή προσπάθεια, συνεχή ταπείνωση, συνεχή προσευχή.Εἶναι μία προπόνηση ὅλη μας ἡ ζωή ἐδῶ καί ὅλα θά ἐξαρτηθοῦν ἀπό τά τελευταῖαδευτερόλεπτα τῆς ζωῆς μας. Ἄν ἔχουμε μάθει στή ζωή μας νά εἴμαστε ταπεινοί καίἐκεῖνα τά δευτερόλεπτα θά εἴμαστε ταπεινοί, θά εἴμαστε στόν Παράδεισο. Ἄν ὅλητήν ζωή τήν περάσεις στήν ὑπερηφάνεια, ἔστω καί μέ κάποια διαλείμματαταπείνωσης, τά πράγματα εἶναι ἐπικίνδυνα γιατί μπορεῖ τήν κρίσιμη ὥρα νά πέσειςσέ ὑπερηφάνεια καί νά χάσεις τήν σωτηρία σου.Ἐρ. : Ἄν πεῖς ἕνα γεγονός σέ κάποιον χωρίς νά πεῖς πρόσωπο εἶναι κατάκριση;63

Ἀπ. : Πάντα θά πρέπει νά παρακολουθοῦμε τόν ἑαυτό μας: Γιατί τό λέω; Καί τίαἰσθάνομαι τήν ὥρα πού τό λέω;. Μήπως νιώθω ἱκανοποίηση λέγοντας τό γεγονόςαὐτό; Γιά νά βγάλω τό ἄχτι μου, ἔστω κι ἄν δέν λέω τό πρόσωπο; Τό λέω ἀπό ἀγάπη;Πάντα πρέπει νά ἔχουμε ἀγάπη. Τό καθετί πού κάνουμε πρέπει νά τό κάνουμε μέκίνητρο τήν ἀγάπη. Ἄν δέν ὑπάρχει ἀγάπη, ὑπάρχει τό μίσος. Ἤ θά εἴμαστε στήνἀγάπη ἤ θά εἴμαστε στό μίσος.Ἐρ. : Πρέπει νά εἶσαι πολύ δυνατός γιά νά σοῦ συμβαίνουν πράγματα καί νά μήν τάἐξωτερικεύεις κάπου..Ἀπ. : Μποροῦμε νά τά ἐξωτερικεύσουμε στόν Θεό μέ τήν προσευχή μας. Μετά καίστόν Πνευματικό μας. Μήν ζητᾶμε ἀνθρώπινα στηρίγματα.64

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Ἡ θεραπεία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆςΕὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν πάντοτε, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων.Ἀμὴν.Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν,θανάτῳ θάνατον πατήσαςκαί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασιζωήν χαρισάμενος.Χριστέ τό Φῶς τό ἀληθινόντό φωτίζον καί ἁγιᾶζον πάντα ἄνθρωπονἐρχόμενον εἰς τόν κόσμονσημειωθήτω ἐφ’ ἡμᾶς τό φῶς τοῦ προσώπου σουἵνα ἐν Αὐτῷ ὁψόμεθα Φῶς τό ἀπρόσιτονκαί κατεύθυνον τά διαβήματα ἡμῶνπρός ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν σουπρεσβείαις τῆς Παναχράντου Σου Μητρόςκαί πάντων Σου τῶν Ἁγίων Ἀμήν.1.ΠρόλογοςΣκέφτηκα σήμερα, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς εὐλογίες τοῦ Γέροντα, νὰ ποῦμεκάποια πράγματα γιὰ τὴν Ἐκκλησία, τὴν Ὀρθοδοξία καὶ γιά τό ποιὸς εἶναι ὁ ρόλοςτῆς Ἐκκλησίας…2.Ἡ «ἀμαύρωση τοῦ κατ’ εἰκόνα»Ἔχει λεχθεῖ ὀρθά ὅτι ἡ Ἐκκλησία,ἡ Ὀρθοδοξία, ἔχει σκοπὸ νὰ μᾶς θεραπεύσει, νὰμᾶς κάνει πνευματικὰ ὑγιεῖς. Οἱ Πατέρες μᾶς λένε ὅτι ἡ πρώτη παρακοὴ ποὺ ἔκανε ὁἄνθρωπος (ὁ Ἀδὰμ) στόν Θεό εἶχε σὰν ἀποτέλεσμα τὸ χάσιμο τῆς κοινωνίας του μὲτὸν Θεό. Ἔγινε αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε: «ἀμαύρωση τοῦ κατ’ εἰκόνα» στόν ἄνθρωπο.Γνωρίζουμε ὅτι στὴν ψυχὴ μας εἶναι ἀποτυπωμένη ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ἡ εἰκόνα,ὅμως, αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ Μας ἔχει ἀμαυρωθεῖ, ἔχει «μουτζουρωθεῖ», λόγῳ τῆςἁμαρτίας. Τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἀμαύρωσης εἶναι τὸ ἑξῆς: αὐτὴ ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ ποὺἔχουμε μέσα μας δέν γίνεται πλέον φανερὴ στὶς ἐνέργειές μας, στήν ζωή μας.Ἔτσι, λοιπόν, ὅλος ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀσθενής, εἶναι ἄρρωστος. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι,δυστυχῶς,«μουτζουρωμένος»… ἀπ’ τὴν κορφὴ ὡς τὰ νύχια!Κάθε του πτυχή, κάθε του συστατικό, κάθε του πράξη καθώς καί ὅλες οἱ ἐνέργειεςτῆς ψυχῆς του, ὅπως οἱ σκέψεις ἢ τὰ συναισθήματα καὶ οἱ ἐπιθυμίες, εἶναι ὅλαἄρρωστα.Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ χρειαστεῖ νὰ μὲ παρακολουθήσετε προσεκτικά. Αὐτὰ ποὺ θὰ πῶ65

παρακάτω ἐνδέχεται νὰ εἶναι πρωτάκουστα γιὰ κάποιους. Εἶναι ὅμως ἁπλά, πολὺἁπλά.3.Διάκριση οὐσίας καί ἐνέργειας στόν Θεό καί στήν ἀνθρώπινη ψυχή.Εἶναι ἀπαραίτητο κατ’ ἀρχήν νὰ σημειώσουμε ὅτι ὁ Θεός ἔχει οὐσία, ἔχει καίἐνέργειες. Ουσία (διαφορετική, όμως, ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ) ἔχει καί ἡ ἀνθρώπινηψυχὴ, «ἡ κατ’ εἰκόνα Θεοῦ κτισθεῖσα» (δηλαδή: ἡ δημιουργημένη «κατ’ εἰκόνα» τοῦΘεοῦ). Ἡ ἀνθρώπινη ψυχὴ ἔχει καὶ ἐνέργειες.Ὁ Θεὸς ἔχει:α) Οὐσία, τήν ὁποία ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν γνωρίζει , οὔτε μπορεῖ νά γνωρίσει καίβ) Ἐνέργειες. Οἱ ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ εἶναι μεθεκτές ἀπό ἐμᾶς, δηλαδή μποροῦμε νάμετέχουμε σ’ αὐτές, νά τίς ζοῦμε.Τὶς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ τὶς καταλαβαίνουμε λίγο. Μποροῦμε νὰ «μποῦμε» μέσα στὶςἐνέργειές Του -νὰ μετέχουμε, ὅπως εἴπαμε- σ’ Αὐτὲς. Γιὰ παραδειγνα μποροῦμε νὰζήσουμε τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τὴν δικαιοσύνη Του, νὰ βιώσουμε τὸ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναιΦῶς κ.λ.π. Αὐτὰ μποροῦμε λίγο νὰ τὰ «καταλάβουμε», ἄν τὰ ζήσουμε. Δὲν τὰκαταλαβαίνουμε ἐγκεφαλικά, ἀλλὰ μετέχουμε σ’ αὐτά, τά βιώνουμε, ὅταν ἀγαποῦμετόν Θεό· καί ἀγαποῦμε τόν Θεό, ὅταν τηροῦμε τίς ἐντολές Του (Ὁ ἔχων τάς ἐντολάςμου καί τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνος ἐστίν ὁ ἀγαπῶν με. Ἰω. Ιδ’21).Ἡ ψυχὴ μας ἔχει και αυτή:α) οὐσία, ποὺ δὲν ξέρουμε ἀκριβῶς τί εἶναι, καὶβ) ἐνέργειες.Ἐπειδὴ ἡ οὐσία εἶναι ἄρρωστη λόγῳ τῆς ἁμαρτίας, ἔτσι καὶ οἱ ἐνέργειες ποὺπαράγονται εἶναι ἄρρωστες.4.Ὁ σκοπός τῆς Ἐκκλησίας:Ἡ θεραπεία τῆς νοερᾶς ἐνέργειας.Ἡ Ἐκκλησία τί σκοπὸ ἔχει τώρα;Νὰ μᾶς θεραπεύσει τὴν ψυχή. Ἀπὸ ἄρρωστη νὰ τὴν κάνει ὑγιῆ. Νομίζω, μέχρι ἐδῶ,εἶναι ἁπλὰ τὰ πράγματα.Τὴν ἐνέργεια τῆς ψυχῆς τὴν ὀνομάζουμε «νοερὰ ἐνέργεια». «Νοερὰ ἐνέργεια» τὴνεἶπαν οἱ ἅγιοι Πατέρες. Αὐτὴν τήν «νοερὰ ἐνέργεια», ὅταν βρίσκεται (ὅτανλειτουργεῖ) μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, οἱ Πατέρες τὴν ὀνόμασαν νοῦ. Ὅτανεἶναι (και λειτουργεί) στὸν ἐγκέφαλο, τὴν ὀνόμασαν «λογικὴ» ἢ ἀλλιῶς «διάνοια».Εἶναι δύο διαφορετικὲς περιοχὲς ὅπου φανερώνεται ἡ ἐνέργεια τῆς ψυχῆς μας κι ἔχειδιαφορετικὲς ἐκδηλώσεις ἀνάλογα μέ τό ποῦ βρίσκεται, θὰ λέγαμε. Ἡ «λογικὴ» ἡὁποία φανερώνεται στὸν ἐγκέφαλο εἶναι γιὰ νὰ σκέπτεται καὶ νὰ διατυπώνει αὐτὰποὺ καταλαβαίνει ὁ νοῦς, αὐτὰ ποὺ γνωρίζει ὁ νοῦς, ὁ ὁποῖος, ὅπως εἴπαμε, εἶναι66

στὴν καρδιά.Ἐπαναλαμβάνω καί ὑπενθυμίζω ὅτι ὅλα αὐτὰ, στήν κατάσταση τῆς πτώσης πούβρισκόμαστε, εἶναι ἀρρωστημένα. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει ἀκόμη μὲ τὴν Χάρη τοῦΘεοῦ θεραπευθεῖ, ὅσο δὲν ἔχει ἀκόμη καθαριστεῖ, αὐτά ὅλα δέν λειτουργοῦν σωστά.Τότε εἶναι ἀκόμη «ἀμαυρωμένο» (σκοτεινιασμένο, «μουτζουρωμένο») τὸ «κατ’εἰκόνα», τὸ ὁποῖο εἶναι ἀποτυπωμένο πάνω στὴν ψυχή μας.Ἡ Ἐκκλησία κάνει αὐτὴν τὴν θεραπεία: θεραπεύει τὴν ψυχή μας.Θεραπεύει τὸν νοῦ καὶ τὴν «λογική». Αὐτὰ τὰ δύο πράγματα.Ὅταν ὁ νοῦς εἶναι θεραπευμένος, λειτουργεῖ σωστά. Λειτουργεῖ, τότε, σωστὰ ἡ«νοερὰ ἐνέργεια» μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου. Συνεπῶς, λειτουργεῖ σωστὰ καὶἡ «λογική».5.Ποιὰ εἶναι ἡ σωστὴ λειτουργία τοῦ νοῦ;Ἡ σωστή λειτουργία τοῦ νοῦ μας εἶναι νὰ κοινωνεῖ μὲ τὸν Θεό, νά προσεύχεται, νά«βλέπει» τόν Θεό. Ὅταν λειτουργεῖ κατ΄ αὐτόν τόν τρόπο, τότε ἔχει Φῶς, δέχεται τόΦῶς τοῦ Θεοῦ…Αὐτὸ τὸ Φῶς, ποὺ χάσαμε μὲ τὴν παρακοὴ, τὸ ξανααποκτοῦμε, μὲ τὴν Χάρη τοῦΘεοῦ, διὰ τῆς ζωῆς μας μέσα στὴν Ἐκκλησία (Μετάνοια, ἀσκητικὴ καὶ μυστηριακὴζωή).Μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες: Ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα, πρὶν τὴν παρακοή, ἦταν σὲ μίακατάσταση συνεχοῦς κοινωνίας μὲ τὸν Θεό. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ποὺ ἦταν μαζί τους,τοὺς φώτιζε. (δές στό Παράρτημα στό τέλος τοῦ βιβλίου γιά τόν νοῦ, τήν νοεράἐνέργεια καί τήν καρδία).6.Τό ἐμφύσημα τοῦ Θεοῦ: τό Ἅγιο Πνεῦμα.Οἱ Πρωτόπλαστοι ἀπόκτησαν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ δέχθηκαν τὸ«ἐμφύσημα» τοῦ Θεοῦ. Ἐνθυμεῖσθε ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ὅπου γράφεται ὅτι ὁΘεὸς «ἐνεφύσησεν πνοὴν ζωῆς» στοὺς πρωτόπλαστους: στὸν Ἀδὰμ καὶ στὴν Εὔα;Αὐτὴ ἡ πνοὴ ζωῆς δὲν εἶναι ἡ ψυχή, ὅπως νομίζουν λανθασμένα κάποιοι, ἀλλὰ εἶναιτὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὸ ὁποῖο Τὸ ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο ὁ Θεός, ἀφοῦ προηγουμένως τοῦεἶχε δώσει τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχή. Αὐτὸ ἦταν πού ἕνωσε τοὺς Πρωτόπλαστους μὲ τὸνΘεό. Αὐτὸ τοὺς διατηροῦσε σὲ συνεχῆ κοινωνία μαζί Του.7.Ἡ παρακοή τῶν Πρωτοπλάστων καί ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ.Ἡ πρώτη Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ἴδια ἡ Ἁγία Τριάδα· εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖοςεἶναι Ἕνας, ἀλλὰ καὶ Τρία Πρόσωπα ξεχωριστά, διακριτά μεταξύ Των.Ἐκεῖ, μέσα σὲ αὐτὴν τὴν Ἐκκλησία, εἶχε βάλει ὁ Θεός τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὕα. Τόσηἀγάπη μᾶς ἔδειξε. Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ὅμως ποὺ παρακούσαμε τὸν Θεό, ἀπομακρύνθηκε67

τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τὸ χάσαμε. Χάσαμε, τότε, αὐτὴν τὴν κοινωνία μὲ τὸν Θεό, μὲ τὴνἉγία Τριάδα καί βγήκαμε ἀπὸ αὐτὴν τὴν Ἐκκλησία, τὴν πρώτη Ἐκκλησία.Ὁ Θεός, ἐντούτοις, δέν μᾶς ἐγκατέλειψε στήν ἐρημιά μας. Ἔστειλε τόν Υἱό Του γιάνά μᾶς ἑνώσει καί πάλι μαζί Του. Αὐτὸς ἦταν ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ἔγινε ὁ Θεὸςἄνθρωπος: γιὰ νὰ ἀποκαταστήσει πάλι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μέσα μας, γιὰ νὰ μᾶς φέρειξανὰ σὲ κοινωνία μαζί Του, γιὰ νὰ μᾶς κάνει πάλι μέλη τῆς Ἐκκλησίας Του, μέλη τῆςἘκκλησίας τῆς Ἁγίας Τριάδας.Ἔρχεται ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ Τρία πρόσωπα. Παίρνει τὴν δικήμας φύση καὶ ξανακάνει (πλέον, Ἐκεῖνος στόν Ἑαυτό Του) τὴν ἕνωση τοῦ κτιστοῦμὲ τὸ ἄκτιστο: τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ εἶναι δημιούργημα (αὐτὸ θὰ πεῖ κτιστὸς) μὲ τὸἄκτιστο, ποὺ εἶναι μόνον ὁ Θεός (Ἄκτιστος, δηλαδὴ ἀδημιούργητος, ἀφοῦ Τὸν Θεὸδὲν Τὸν ἔφτιαξε κανένας· ὁ Θεὸς ὑπάρχει πάντα). Ἔτσι, ὅποιος στό ἐξῆς ἑνώνεταιμαζί Του ἐπανέρχεται στήν Πρώτη Ἐκκλησία, ἀπό τήν ὁποία ἐξέπεσαν οἱΠρωτόπλαστοι[1].8.«Ἐσκοτίσθη ὁ νοῦς τοῦ Ἀδάμ».Ὁ ἄνθρωπος εἶναι λοιπόν μετά τήν πτώση τῶν Πρωτοπλάστων ἀσθενὴς. Ὅταν λέμεἀσθενής, ἐννοοῦμε ὅτι ἡ ψυχὴ του εἶναι ἀσθενής. Καί, ἐὰν θέλετε, ὅταν λέμε ὅτι ἡψυχὴ του εἶναι ἀσθενής, ἐννοοῦμε ὅτι ὁ νοῦς του καὶ ἡ «λογική» του (ἡ διάνοιά του)εἶναι ἀσθενῆ, εἶναι σκοτισμένα, ὅπως λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Γι’ αὐτὸ καί μᾶςὁμιλοῦν γιὰ τὴν πτώση τοῦ ἀνθρώπου, κατὰ τὴν ὁποία σκοτίστηκε ὁ νοῦς τοῦἀνθρώπου.«Ἐσκοτίσθη ὁ νοῦς» τοῦ Ἀδάμ: Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀρρώστεια τῆς ἀνθρώπινηςφύσης· καὶ τὴν ἔχουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι.9.Ἀνάγκη θεραπείας ὅλων: κάθαρση ἀπό τά πάθη καί φωτισμός.Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι χρήζουμε θεραπείας. Πρέπει νὰ καθαριστεῖ ὁ νοῦς μας καὶ νὰ«φωτισθεῖ» ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Εἶναι αὐτὰ τὰ δύο πρῶτα στάδια τῆς πνευματικῆςζωῆς, γιὰ τὰ ὁποία μίλησαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες: Κάθαρσις καὶ Φωτισμός.Πρέπει νὰ καθαρισθεῖ ὁ νοῦς καὶ μετὰ νὰ «φωτισθεῖ» μὲ τὴ Χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος.-Ἀπὸ τί νὰ καθαριστεῖ τώρα;-Πάλι μᾶς τὸ λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες: νὰ καθαριστεῖ ἀπὸ τὰ πάθη.10.Τί εἶναι τά πάθη.Τί εἶναι λοιπόν τὰ πάθη;Εἶναι ἁμαρτίες, δηλαδὴ παρακοὲς στὸν Θεό, οἱ ὁποῖες ἐπαναλαμβάνονται συνεχῶς.Ἔτσι ἀποκτάει κανεὶς σιγά-σιγά μία ἕξη, μία συνήθεια καὶ κάνει κατόπιν πολὺεὔκολα τὴν ὅποια συγκεκριμένη ἁμαρτία. Τότε ἔχει πλέον ἀποκτήσει -ὅπως λέμε- τὸπάθος, τὸ ὁποῖο συνδέεται μὲ αὐτὴν τὴν ἁμαρτία.68

Ἂν ἕνας γιὰ παράδειγμα δὲν ἐλέγχει τὸ φαγητὸ (ποσότητα καὶ ποιότητα), ἂν δὲνἐγκρατεύεται (νηστεύει), σιγὰ-σιγὰ ἀποκτάει τὸ πάθος τῆς γαστριμαργίας ἢ τῆςλαιμαργίας ἢ καὶ τὰ δύο. Αὐτὰ τὰ πάθη ἀναπτύχθηκαν διότι δὲν ἤλεγξε τὴνσυγκεκριμένη ἁμαρτία. Δηλαδή, ὑποχώρησε μία φορά, ὑποχώρησε δεύτερη, τρίτηκλπ. καὶ στὸ τέλος ἔγινε κοιλιόδουλος, γαστρίμαργος, λαίμαργος. Αὐτὸ εἶναι πλέονἕνα ἐγκατεστημένο πάθος, ἀλλὰ εἶναι κάτι πού δὲν ὑπῆρχε πάντα.Ξεκίνησε ἀπὸ μεμονωμένες -θὰ λέγαμε- πράξεις ὑποχώρησης στὴν ἁμαρτία.Ἔφαγε ὁ ἄνθρωπος, ἐνῶ δὲν χρειαζότανε νὰ φάει· ἔφαγε περισσότερο ἀπ’ ὅσοἔπρεπε κλπ. κλπ.«Ἀπὸ αὐτὰ τὰ πάθη πρέπει νὰ καθαριστοῦμε», μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες.-Μὰ -θὰ πεῖ κανεὶς- εἶναι ἁμαρτία νὰ τρῶμε;-Ὄχι δὲν εἶναι ἁμαρτία. Γίνεται, ὅμως, ἁμαρτία ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ θὰ ὑπὲρ-καλύψεις αὐτὴν τὴν ἀνάγκη: θὰ τὴν καλύψεις παραπάνω ἀπ’ ὅσο χρειάζεται.Ἕνα ἀδιάβλητο (ἀνένοχο) πάθος, λένε οἱ Πατέρες, ὅπως εἶναι ἡ πείνα, μετατρέπεταισέ διαβλητό (ἔνοχο), ὅταν τὸ ὑπὲρ-ἱκανοποιοῦμε, δηλαδὴ ὅταν τὸ ἱκανοποιοῦμεπερισσότερο ἀπ’ ὅσο ἀπαιτεῖται ἀπὸ τὶς ἀνάγκες μας.11.Ἡ «ψυχοπάθεια» τοῦ ἀνθρώπου.Θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ἐπειδὴ εἶναι ἄρρωστος καὶ ἔχει τὰδιάφορα πάθη, εἶναι (μὲ τὴν σωστὴ ἔννοια τοῦ ὅρου) «ψυχοπαθής». Ὄχι μὲ τὴνἔννοια ποὺ λέει ἡ ψυχιατρική, ἀλλὰ μὲ τὴν Πατερικὴ ὁρολογία. Ἐπειδὴ ἔχει πάθη,εἶναι ἄρρωστη ἡ ψυχή του, εἶναι «ψυχο-παθής».Δὲν εἶναι ἀνάγκη κάποιος νὰ εἶναι -ἂς ποῦμε- σχιζοφρενὴς γιὰ νὰ εἶναι ψυχοπαθὴςἀλλά, ἀπὸ Πατερικῆς ἄποψης, ψυχοπάθεια ὑπάρχει στὸν ἄνθρωπο ἐκεῖνον ποὺ δὲνλειτουργεῖ σωστὰ ἡ ψυχή του. Ἡ ἐνέργεια τῆς ψυχῆς του, τὴν ὁποία -ὅπως εἴπαμεπροηγουμένως- τήν ὀνομάσαν οἱ ἅγιοι Πατέρες «νοερὰ ἐνέργεια», δέν λειτουργεῖσωστά.Ὅταν, λοιπόν, ἡ «νοερὰ ἐνέργεια» τοῦ ἀνθρώπου δὲν λειτουργεῖ σωστὰ (καὶ σὲὅλους μας συμβαίνει αὐτό, ὅσο δὲν ἔχουμε θεραπευτεῖ μέσα στὸ θεραπευτήριο ποὺλέγεται Ἐκκλησία), ὁ ἄνθρωπος εἶναι ψυχοπαθής. Τότε ὁ νοῦς του εἶναι γεμάτος ἀπὸλογισμούς καί αὐτό συνιστᾶ τήν «ἀκαθαρσία» του. Στόν ἐμπαθή λοιπόν ἤ«ψυχοπαθή» (κατά τήν Πατερική ὁρολογία) ὁ νοῦς εἶναι ἀκάθαρτος.Σ’ αὐτὸ ἀκριβῶς ἔγκειται ἡ «ψυχοπάθειά» μας: Στὸ ὅτι ὁ νοῦς μας εἶναι γεμάτος ἀπὸλογισμούς, ἀπὸ σκέψεις. Ὄχι μόνον ἀπό κακοὺς λογισμούς, ἀλλὰ καὶ ἀπό καλοὺςλογισμούς.Θυμηθεῖτε!69

-Τί εἴπαμε ὅτι εἶναι ὁ νοῦς;-Εἶναι ἡ «νοερὰ ἐνέργεια» ποὺ ὑπάρχει μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου.Κανονικά, ἐκεῖ μέσα, στὸν χῶρο τῆς καρδιᾶς, δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει καμμιὰ ἄλλησκέψη, κανένας ἄλλος λογισμός ἐκτός ἀπό τόν Χριστό. Θὰ πρέπει αὐτὴ ἡ «νοερὰἐνέργεια» νὰ κοινωνεῖ μὲ τὸν Θεό. Ἡ κοινωνία δέ αὐτή γίνεται διά τῆς ἀδιαλείπτουπροσευχῆς. Ὅταν, λοιπόν, ἐκεῖ μέσα, στήν καρδιά, ὑπάρχουν καὶ ἄλλες σκέψεις, ἡ«νοερὰ ἐνέργεια» δυσλειτουργεῖ, εἶναι «μπερδεμένη». Ὑπάρχει κατά κάποιο τρόποἕνα «βραχυκύκλωμα» νοῦ καί διανοίας. Σκέψεις πού θά ἔπρεπε νά εἶναιπεριορισμένες στήν διάνοια κατεβαίνουν στήν καρδιά καί παίρνουν τήν θέση πούἀνήκει μόνο στόν Θεό. Αὐτὸ τὸ «μπέρδεμα» τὸ ἔχουμε ὅλοι μέσα μας.Γι’ αυτό βλέπετε, δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε σωστὴ προσευχή, καθαρὴ προσευχὴ,καρδιακὴ -ὅπως λέμε- προσευχή. Διότι μέσα στὴν καρδιὰ ὑπάρχουν πράγματα ποὺδὲν ἔπρεπε νὰ ἔχουνε μπεῖ. Σκέψεις, δηλαδή, διάφορες ἔχουν κατέβει ἀπὸ τὸνἐγκέφαλο στὴν καρδιά. Αὐτοί οἱ λογισμοί συνδέονται μέ ἐπιθυμίες καί γίνονταιἐμπαθεῖς. Κανονικά ὅλοι αὐτοί οἱ λογισμοί θά ἔπρεπε νά μένουν στήν διάνοια, στόἐγκέφαλο. Δυστυχῶς ὅμως λόγῳ τῆς ἀπροσεξίας μας κατέβηκαν καί μόλυναν τήνκαρδιά μας…Ὄχι μόνον κακοὶ –ξαναλέω- ἀλλὰ καὶ καλοὶ λογισμοὶ μπορεῖ νὰ εἶναιαὐτοί.Ὅποιος, λοιπόν, ἔχει καλοὺς ἢ κακοὺς λογισμοὺς μέσα στὴν καρδιά του, αὐτὸς ὁἄνθρωπος, ἀπὸ Πατερικὴ ἄποψη, εἶναι «ψυχοπαθής». Τὸ ξαναλέω: ἀπὸ Πατερικὴἄποψη. Μὴν μπερδεύεστε μὲ τοὺς ψυχιατρικοὺς ὅρους. «Ἂς εἶναι οἱ λογισμοὶ αὐτοὶἠθικοὶ (ἀκόμα καὶ ἠθικότατοι), ἀνήθικοι ἢ ὁ,τιδήποτε ἄλλο»[2]· εἶναι ξένο σῶμα -θὰλέγαμε- μέσα στὴν καρδιά. Δηλαδή, κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὅποιος δὲνἔχει περάσει ἀπὸ κάθαρση τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὰ πάθη καὶ δὲν ἔχει φθάσει, μὲ τὴν Χάρητοῦ Ἁγίου Πνεύματος, σὲ κατάσταση φωτισμοῦ, εἶναι ψυχοπαθής.Ὁ ψυχοπαθὴς γιὰ τὸν ψυχίατρο εἶναι κάτι ἄλλο: εἶναι ἐκεῖνος ποὺ πάσχει, ὅπως λέμε,ἀπὸ ψύχωση, εἶναι ὁ σχιζοφρενής.Γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία, ὅμως, ἕνας ποὺ δὲν ἔχειπεράσει στὴν κάθαρση τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὰ πάθη καὶ δὲν ἔχει φθάσει στὸν φωτισμό,δὲν εἶναι νορμὰλ -ἄς τὸ ποῦμε ἔτσι ἁπλὰ- δὲν εἶναι νορμάλ.12.Ποῖος εἶναι ὁ ὑγιής πνευματικά ἄνθρωπος (νορμάλ).-Καὶ τώρα, ποιὸς εἶναι νορμὰλ -θὰ λέγαμε- ἀπὸ ὀρθόδοξη ἄποψη;-«Αὐτὸ μποροῦμε νὰ τὸ δοῦμε, ἐὰν διαβάσουμε τὴν ἀκολουθία τοῦ Βαπτίσματος καὶτὴν ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου Μύρου, ἡ ὁποία τελεῖται στὸ Πατριαρχεῖο τῆςΚωνσταντινουπόλεως τὴν Μεγάλη Πέμπτη. Ὅπως ἐπίσης κι ἐὰν διαβάσουμε τὴνἀκολουθία τῶν ἐγκαινίων τῶν Ἱερῶν Ναῶν. Ἐκεῖ μέσα θὰ δοῦμε τί σημαίνει «Ναὸςτοῦ Ἁγίου Πνεύματος» καὶ ἐκεῖ βλέπουμε, ποιὸς εἶναι ὁ φωτισμένος»[3]. Τὸ λέμεμερικὲς φορές: «αὐτὸς εἶναι φωτισμένος ἄνθρωπος».-Ποιὸς εἶναι, ὅμως, ὁ φωτισμένος; Μόνο μέσα ἀπὸ τὴν Λειτουργικὴ Παράδοση τὸ70

βλέπουμε, τὸ καταλαβαίνουμε. Ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει ἰδέες, ἀλλὰ ἔχει θεραπευτική,ἔχει ἰατρική. Καὶ ὅταν κανεὶς γίνει ὑγιής, ἡ ὑγεία φαίνεται ἀπὸ κάποια συγκεκριμέναπράγματα, ἀπὸ κάποια σημεῖα. Ὅπως κι ὅταν εἶσαι ἄρρωστος, πάλι αὐτό φαίνεται.Ὁὑγιής πνευματικά εἶναι ὁ φωτισμένος, αὐτός πού ἔχει γίνει ναός τοῦ ἉγίουΠνεύματος. Ἕνας θεραπευμένος, πνευματικὸς ἄνθρωπος καταλαβαίνει καί ποιὸς ἀπότούς ἄλλους ἀνθρώπους εἶναι ὑγιὴς καὶ ποιὸς εἶναι ἄρρωστος.13.Πορεία πρὸς τὴν κάθαρση, τὸν φωτισμό, τὴν θέωσηΤί θὰ πεῖ ὅμως ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι «Ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»;Ἄς τὸ ποῦμε ἀπὸ τώρα. Στόν ἄνθρωπο πού εἶναι «Ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»σημβαίνει τό ἑξῆς: Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι μέσα στὴν καρδιὰ αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶπροσεύχεται στὸν Θεό, κοινωνεῖ μὲ τὸν Θεό. Εἶναι ἡ ἀποκατάσταση τοῦ ἀρχαίουἈδάμ, τοῦ προπτωτικοῦ Ἀδάμ στόν ἄνθρωπο. Διότι αὐτὸ ἦταν ὁ Ἀδὰμ πρὶν ἀπ’ τὴνπτώση. Εἶχε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ κοινωνοῦσε συνεχῶς μὲ τὸν Θεό. Αὐτὸ ξαναγίνεταιτώρα μέσα στὴν Ἐκκλησία.Μὲ τὴν κάθαρση, ὅταν κανεὶς ἀδειάσει ἀπὸ ὅλους αὐτοὺς τοὺς λογισμούς (γιὰ τοὺςὁποίους ὁμιλήσαμε), τότε δημιουργοῦνται οἱ κατάλληλες προϋποθέσεις γιά τήνἐνοίκηση τοῦ Παρακλήτου σ’ αὐτόν τόν ἄνθρωπο. Ἔρχεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.Κατοικεῖ μέσα του. Συμβαίνει αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Χριστός μας, ὅτι «θὰ ἔλθω Ἐγώ, μαζὶμὲ τὸν Πατέρα καὶ θὰ κάνουμε μονή, θὰ κάνουμε κατοικητήριο μέσα σας». Καὶ τότεὁ ἄνθρωπος εἶναι «ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».Τότε γίνεται ναός. Ὅταν κάνει αὐτὴν τὴν διαδικασία, ὅταν καθαριστεῖ, ἀδειάσει ἀπ’ὅλους τους λογισμοὺς τὴν καρδιά του -καὶ τοὺς καλοὺς καὶ τοὺς κακοὺς,ἐπαναλαμβάνω- τότε δίνει τὴν δυνατότητα στὸ Ἅγιο Πνεῦμα (τὸ ὁποῖο θέλει, ποθεῖνὰ ἑνωθεῖ μαζί μας) νὰ ἔρθει μέσα του καὶ νὰ κάνει Ἐκεῖνο τὴν προσευχή.Γιὰ αὐτό, στὴν κυριολεξία, αὐτὸ ποὺ λέμε προσευχή, «νοερὰ προσευχή», δὲν εἶναιαὐτὸ ποὺ κάνουμε ἐμεῖς, ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ κάνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὅταν ἔρθει μέσα μας.Μέχρι τότε, αὐτὸ ποὺ κάνουμε ἐμεῖς εἶναι ἀτελές,εἶναι ἁπλά μία δική μαςπροσπάθεια, ἡ ὁποία προετοιμάζει τήν ἕνωσή μας μέ τόν Θεό. Γιά νά γίνει ὅμως ἡγεφύρωση, ἡ ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μετά τοῦ Θεοῦ θά πρέπει νά ἔλθει ὁ Θεός καί νάτήν τελεσιουργήσει.Ἡ δική μας ἀδιάλειπτη προσευχή ξεκινάει ἀπὸ τὸ στόμα: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲἐλέησόν με». Μετὰ τὸ παίρνει ἡ διάνοια καὶ μετὰ τὸ κατεβάζει στὴν καρδιά. Σιγὰ-σιγά, ὅταν χρονίσει ἐκεῖ μέσα στὴν καρδιὰ αὐτὴ ἡ μονολόγιστη εὐχή, τὸ «ΚύριεἸησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με», -ποὺ τὸ κάνουμε ἐμεῖς, ἐπαναλαμβάνω- αὐτή ἡ συνεχήςἐπίκληση τοῦ Θείου Ὀνόματος διώχνει ὅλους τους λογισμούς. Αὐτὸς εἶναι ὁ τρόπος.14.Πῶς γίνεται ἡ κάθαρση καί ὁ Φωτισμός.71

Θὰ μοῦ πεῖτε: «Ὡραία Πάτερ! – Πῶς γίνεται λοιπὸν αὐτὴ ἡ κάθαρση; Πῶς φεύγουναὐτοὶ οἱ λογισμοὶ πού ἔχουνε μπεῖ μέσα στὴν καρδιά μας;»-Ἀκριβῶς μ’ αὐτό. (Δηλαδὴ μὲ τὴν ἀδιάλειπτη ἐπίκληση τοῦ Θείου Ὀνόματος στὴνκαρδιά μας). Καὶ ὄχι μόνο μ’ αὐτό, βέβαια, ἀλλὰ καὶ μὲ ὅλη τὴν ὑπόλοιπη ἀσκητική,θεραπευτικὴ ἀγωγὴ τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ σημαίνει μετάνοια, νηστεία, ἀγρυπνία,λειτουργικὴ ζωὴ (δηλ. νὰ πηγαίνεις στίς ἀκολουθίες καί πρό πάντων στὴν ΘείαΛειτουργία), σημαίνει ὀρθὴ δογματικὴ συνείδηση (δηλ. νὰ πιστεύεις σωστά,ὀρθόδοξα).Δὲν μπορεῖς νὰ εἶσαι αἱρετικός, γιὰ παράδειγμα, καὶ νὰ κάνεις «νοερὰ προσευχή».Ἐὰν δὲν ἔχεις ὀρθὰ «πιστεύω» γιὰ τὸν Θεό, γιὰ τὴν Ἁγία Τριάδα, γιὰ τὸν Χριστό, δὲνκάνεις τίποτα. Ἕνας ἀβάπτιστος ἢ ἕνας ἀκατήχητος, ἕνας ποὺ ἔχει ξεκλίνει ἀπὸ τὴνὀρθόδοξη πίστη, ἂς κάνει ὅση «νοερὰ προσευχὴ» θέλει. Δὲν θὰ κατορθώσει τίποτα.Ὅλα αὐτὰ (δηλαδή ἡ ἀσκητικὴ-θεραπευτικὴ ἀγωγὴ τῆς Ἐκκλησίας μας,συνδυασμένη μὲ τὴν ὀρθὴ πίστη καὶ τὴν συμμετοχὴ στὰ Ἅγια Μυστήρια) ὁδηγοῦνστὴν κάθαρση ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ἀπὸ τοὺς λογισμούς.Ὅταν, λοιπόν, κατεβεῖ ἡπροσευχή μας στὴν καρδιά, διώχνει ὅλους αὐτοὺς τοὺς λογισμούς, μένει καθαρὴ ἡκαρδιά, ὅποτε εἰσέρχεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Καὶ τότε συμβαίνει ὁ φωτισμός, τὸδεύτερο στάδιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Καὶ τότε εἶναι πού γίνεται ὁ ἄνθρωπος «ναὸςτοῦ Ἁγίου Πνεύματος».15.Οἱ προσευχές τῆς Ἐκκλησίας ὁμιλοῦν γιά τήν κάθαρση καί τόν φωτισμό.Ὅλες οἱ ἀκολουθίες καθὼς καὶ ἡ ἀσκητικὴ-ἡσυχαστικὴ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίαςμας ἀναφέρονται κυρίως σὲ τρεῖς πνευματικὲς καταστάσεις. Τὶς δύο τὶς ἀναφέραμεἤδη…Ἡ πρώτη: ἡ κάθαρση ἀπὸ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος.Ἡ δεύτερη: ὁ φωτισμὸς τοῦ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.Καὶ ἡ τρίτη: ἡ θέωση τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος τοῦ ἀνθρώπου, πάλι ἀπὸ τὸ ἍγιοΠνεῦμα.Οἱ Ἅγιοι Πατέρες κυρίως ὁμιλοῦν γιὰ τὴν κάθαρση καὶ τὸν φωτισμό.Οἱ ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἐκφράσεις τῆς λογικῆς λατρείας, δηλαδή τῆςλατρείας ποὺ κάνουμε μὲ τὴν διάνοια καὶ ὄχι μὲ τὴν καρδιά. Αὐτὸ ποὺ κάνουμε μὲτὴν καρδιὰ δὲν ἀκούγεται. Ἡ καρδιακὴ προσευχὴ εἶναι μυστική. Στὸν ναό, στὶςἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας ὁμιλοῦμε, διαβάζουμε, ψάλλουμε, δηλαδὴ διατυπώνουμεμὲ τὴν λογική μας προσευχὲς καὶ τὶς λέμε δυνατὰ ὥστε νὰ τὶς ἀκούει καὶ ὁ ἄλλος.Αὐτὴ ἡ προσευχὴ λέγεται λογική. Αὐτὴ εἶναι ἡ λογικὴ λατρεία. Οἱ προσευχὲς ποὺἔχουν συντάξει οἱ Ἅγιοι Πατέρες- ἡ λογικὴ λατρεία- μᾶς μιλᾶνε γι’ αὐτὰ τὰ δύοστάδια, κυρίως: τήν κάθαρση καὶ τὸν φωτισμό.16.Ὁ φωτισμός.72

Αὐτὰ τὰ δύο στάδια (τῆς κάθαρσης καί τοῦ φωτισμοῦ) τὰ δίνει ὁ Θεὸς σὲ ὅλους, ὅσοιτό ἐπιθυμοῦν –δὲν κάνει διακρίσεις. Μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος ἐάν θελήσει, νά περάσειἀπό τό πρῶτο καί νά φθάσει στό δεύτερο στάδιο.Τό μόνο πού ἀπαιτεῖται εἶναι ὁἄνθρωπος νὰ μετανοήσει, νὰ μπεῖ στὴν διαδικασία τῆς προσπάθειας νὰ καθαρίσειτὴν ψυχή του, τὸν νοῦ του, τὴν καρδιά του, συνεργαζόμενος μὲ τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος. Ὅταν τὸ κάνει αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος, σίγουρα θὰ φθάσει καὶ στὸν φωτισμό.Ὁ φωτισμὸς δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε «πρόγευση τοῦΠαραδείσου». Αἰσθάνεται πλέον ὁ ἄνθρωπος ὅτι εἶναι ἀπὸ τώρα στὸν Παράδεισο.Γιατί ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ «ἐπὶ γῆς Παράδεισος» .Πραγματικὰ μέλος τῆς Ἐκκλησίαςεἶναι αὐτὸς ποὺ ζεῖ μέσα στὸν Παράδεισο ἀπὸ τώρα. Ἔχει φτάσει στὸν φωτισμό,δηλ. ἔχει γίνει ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!Ἔτσι, λοιπόν, νορμὰλ ὀρθόδοξος (πιστός) ποιὸς εἶναι; (γιὰ νὰ ξαναγυρίσουμε στὴνἐρώτηση)-Εἶναι μήπως ὁ βαπτισμένος ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει ὑποστεῖ κάθαρση;-Ὄχι, βέβαια.-Μήπως εἶναι ὁ καθαρμένος καὶ φωτισμένος;-Βέβαια! Αὐτὸς εἶναι.17.Ἀφοῦ βαπτιζόμεθα γιατί χρειαζόμαστε πάλι κάθαρση;Δὲν ἀρκεῖ, λοιπόν, νὰ βαπτισθεῖς, ἀλλὰ θὰ πρέπει νὰ κάνεις καὶ αὐτὸ ποὺ λέμεκάθαρση.«Γιατί», θὰ μοῦ πεῖτε, «νὰ κάνω τὴν κάθαρση; Δὲν φθάνει τὸ Βάπτισμα γιὰ νὰ μᾶςκαθαρίσει;»Φθάνει, ἀλλὰ δυστυχῶς, ἀμέσως μετὰ τὸ Βάπτισμα, ἐμεῖς οἱ ἴδιοι ἐπαναλαμβάνουμετὴν παρακοὴ τοῦ Ἀδὰμ, ὄχι μία, ἀλλά πολλὲς φορὲς.Θὰ μοῦ πεῖτε:-«Ἐμεῖς τότε (ὅταν μᾶς βάπτισαν) ἤμασταν μωρά».-Ε, τὸ κάνουν οἱ γονεῖς μας καὶ τὸ περιβάλλον μας. Αὐτοὶ στὴν ἀρχὴ καὶ στὴνσυνέχεια καὶ ἐμεῖς ἐπιτρέπουμε νὰ μπαίνει πάλι μέσα μας τὸ «μπάζο» τῆς ἁμαρτίας.Ἡ κενοδοξία, ὁ ἐγωισμός μας, τρέφονται πολὺ καλὰ ἀπὸ τὸ περιβάλλον μας, ἀπὸτοὺς γονεῖς καὶ τοὺς λοιποὺς συγγενεῖς. Μὲ τὰ «μπράβο-μπράβο»! ποὺ μᾶς λένε, ὅλααὐτά… ξυπνᾶνε πάλι τὰ πάθη μέσα μας. Μολύνεται πάλι ὁ νοῦς μας ἀπό τήνὑπερηφάνεια καί ὅλα τά ἄλλα πάθη, ὁπότε χάνουμε ἤ, πιό σωστά,«ἀπενεργοποιοῦμε» τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, πού εἴχαμε πάρει μέ τά Ἅγια Μυστήρια τοῦἉγίου Βαπτίσματος καί τοῦ Ἁγίου Χρίσματος. Ἔτσι, χρειάζεται νὰ γίνει πάλι αὐτὴ ἡκάθαρση, αὐτήν τήν φορά, διὰ τῆς μετανοίας, τῶν δακρύων καί τῆς ἐξομολογήσεως.18.Σέ τί διαφέρουν οἱ «νορμάλ» Ὀρθόδοξοι ἀπό τούς ἄλλους Ὀρθοδόξους.73

-Ἄραγε, τώρα, σὲ τί διαφέρουν οἱ νορμὰλ ὀρθόδοξοι ἀπὸ τοὺς ἄλλους ὀρθόδοξους;Δηλαδή, οἱ «καθαρμένοι» ἀπὸ τοὺς ἄλλους;-Διαφέρουν στὸ δόγμα;-Ὄχι βέβαια. Γιατί ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι, γενικά, ἔχουμε τὸ ἴδιο δόγμα καὶ ὅλοι ξερουμεὅτι πιστεύουμε σωστά. Ἔχουμε τὸ «Πιστεύω» καὶ πράγματι τό λέμε σωστὰ (δηλαδήχωρίς ἀλλοιώσεις, προσθῆκες ἤ ἀφαιρέσεις). Ὅσοι τὸ ξέρουμε δηλαδή…Ὕποθέστε τώρα ὅτι σὲ ἕναν ναὸ μέσα ὑπάρχουν 300 ὀρθόδοξοι καὶ κάνουμε ΘείαΛειτουργία. Ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς 300, ὑποθέστε πάλι ὅτι μόνο οἱ πέντε εἶναι σὲκατάσταση φωτισμοῦ. Ἔχουν ὑποστεῖ τὴν κάθαρση, ἔχουν κάνει τὴν κάθαρση στὸνἑαυτό τους καὶ ἔχουνε φωτιστεῖ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Μόνο οἱ πέντε! Ἐνῶ οἱ ἄλλοιὑποθέστε ὅτι δὲν εἶναι φωτισμένοι. Μάλιστα οἱ ἄλλοι δὲν ἔχουν ἰδέα τοῦ τί εἶναικάθαρση, ὅπως συμβαίνει δυστυχῶς συνήθως… Τίθεται λοιπόν τὸ ἐρώτημα:-Οἱ «νορμὰλ» ὀρθόδοξοι χριστιανοί, μεταξὺ αὐτῶν (δηλ. ἀπὸ τοὺς 300), πόσοι εἶναι ;-Δυστυχῶς, μόνον οἱ πέντε. Φαίνεται …σκληρό, ἀλλὰ ἔτσι εἶναι. Κι ἂν σκεφτεῖκανείς: «πόσοι εἶναι αὐτοὶ ποῦ ἐκκλησιάζονται κάθε Κυριακή (ἀπὸ τό σύνολο τῶνὀρθοδόξων Ἐλλήνων);». Εἶναι μόνο τὸ 3%. Ἀπὸ αὐτὸ τὸ 3%, πάλι, πόσοι ξέρουν τίσημαίνει κάθαρση ἀπὸ τὰ πάθη ἔτσι ὥστε νά βρίσκονται στήν προσπάθεια αὐτή; Καίπόσοι ἔχουν φθάσει στήν κάθαρση γιά νά εἶναι «νορμάλ»;Καταλάβατε;(…) Βλέπουμε, λοιπόν, ὅτι τὸ θέμα δὲν εἶναι ἁπλῶς νὰ πηγαίνουμε στὴνἐκκλησία, ἢ ἁπλῶς νὰ κάνουμε κάποιες θρησκευτικὲς πράξεις: Γιὰ παράδειγμα νὰἀνάβουμε κεριά, νὰ κάνουμε Εὐχέλαια, νὰ κάνουμε Ἁγιασμοὺς καὶ φτάνει…Τότε δένεἴμαστε ἐντάξει…Μπορεῖ ἐνδεχομένως νὰ πᾶμε καὶ σὲ μία ὁμιλία, νὰ στείλουμε καὶ τὰ παιδιά μας στὸΚατηχητικό… Αὐτὰ ὅλα εἶναι θρησκευτικὲς πράξεις, ἀλλά, ἂν δὲν προχωρήσουμεστὴν κάθαρση ἀπὸ τὰ πάθη καὶ στὸ φωτισμό, οὐσιαστικὰ δὲν εἴμαστε «νορμάλ». Δὲνεἴμαστε μέσα στὴν Ἐκκλησία.Ἡ κάθαρση κι ὁ φωτισμός, μάλιστα, εἶναι συγκεκριμένες καταστάσεις καὶ μποροῦννὰ ἐξακριβωθοῦν ἀπὸ τούς ἔμπειρους καὶ φωτισμένους πνευματικοὺς Πατέρες.Ὅποτε, ἔχουμε ἐδῶ –προσέξτε- καθαρὰ ἰατρικὰ κριτήρια. Εἴπαμε ὅτι ἡ Ἐκκλησίαεἶναι ἰατρεῖο κι ἔχει ἰατρούς: τοὺς πνευματικοὺς Πατέρες μὲ πρῶτο ἀρχίατρο τὸν ἴδιοτὸν Κύριο.Στὴν Ἐκκλησία ὁμιλοῦμε γιὰ πράγματα κι ὄχι γιὰ ἰδέες, οὔτε γιὰ φιλοσοφίες.Ἐφόσον ὁ νοῦς εἶναι ἕνα φυσιολογικὸ ὄργανο τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ κάθε ἀνθρώπου,καὶ τὸν ἔχουν ὄχι μόνον οἱ Ἕλληνες ἢ οἱ Ὀρθόδοξοι, ἀλλὰ καὶ οἱ μουσουλμάνοι καὶοἱ βουδιστὲς κι ὅλος ὁ κόσμος, τότε: ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουν τὴν ἴδια ἀνάγκη γιὰκάθαρση καὶ φωτισμό. Τοῦτο συμβαίνει διότι, ὅπως εἴπαμε, ὅλων ὁ νοῦς εἶναισκοτισμένος.74

19.Ἡ Ὀρθοδοξία δέχεται ὅλους τούς ἀνθρώπους πρός θεραπείαν χωρίς νά τούςἐξαναγκάζει.Ἡ Ὀρθοδοξία ἀγκαλιάζει ὅλους τούς ἀνθρώπους, γιατί δὲν εἶναι θρησκεία. Εἶναιθεραπεία, εἶναι θεραπευτική, εἶναι ἰατρεῖο.Ὅταν πᾶς στὸν γιατρὸ δὲν σὲ ρωτάει: «-Εἶσαι Ἕλληνας; -Νὰ σὲ πάρω» ἢ «-ΕἶσαιἈλβανὸς ἢ εἶσαι διαφορετικός; -Δὲν σὲ παίρνω.» Ὁ ἰατρὸς τοὺς θεραπεύει ὅλους, ἂνεἶναι «σωστὸς» φυσικά.Ἔτσι καὶ ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι ἑνὸς κράτους ἢ ἑνὸς ἔθνους. Γι’ αὐτό, βλέπετε, δὲνλέμε: «Ἡ Ἐκκλησία τῶν Ἑλλήνων», ἀλλὰ: «Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος».- Καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ποιὸν ἔχει μέσα; Γιὰ ποιοὺς ἐνδιαφέρεται; Μόνο γιὰτοὺς Ἕλληνες;- Ὄχι. Γιὰ ὅλους, ὅσοι κατοικοῦν αὐτὴν τὴν στιγμὴ στὴν Ἑλλάδα. Εἶναι Ἀλβανοί,εἶναι Ταϊβανέζοι, εἶναι ἀπὸ τὸ Νέο Δελχί, ἀπ’ ὅπου καὶ νὰ ‘ναι, ἡ Ἐκκλησία τοὺςἀγκαλιάζει ὅλους αὐτούς. Ἄν ὅλοι αὐτοί πᾶνε στὸ ἰατρεῖο αὐτό (στήν Ἐκκλησία), θὰτοὺς θεραπεύσει, θὰ τοὺς δεχθεῖ, γιατί ὅλων αὐτῶν ὁ νοῦς εἶναι ἄρρωστος καί ἡἘκκλησία εἶναι γιά νά θεραπεύσει ὅλον τόν κόσμο.Ἐπίσης λέμε: «Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν». Δὲν λέμε «Ἀρχιεπίσκοπος τῶν Ἀθηναίων».Ὅσοι μένουν στὴν Ἀθήνα, δηλαδή, εἶναι κάτω ἀπὸ τὴν ποιμαντική του φροντίδα καὶτήν ἀγάπη, είναι μέσα στό ποιμαντικό του ἐνδιαφέρον. Τοὺς ἀγκαλιάζει ὅλους ἡἘκκλησία.Βλέπουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἑνότητα τῶν πάντων καὶ μέσα στὴνἘκκλησία εἴμαστε ὅλοι -ὅπως ἔλεγε ὁ μακαριστὸς π. Πορφύριος-. Εἴμαστε ὅλοι«δυνάμει»· μακάρι νὰ γίνουμε καὶ «ἐνεργείᾳ», δηλαδὴ νὰ μποῦμε (ὅλος ὁ κόσμος νὰμπεῖ) ἐκεῖ μέσα μὲ τὴν θέλησή μας.Ὁ Χριστὸς Μας δὲν ἀναγκάζει κανέναν νὰ πάει νὰ θεραπευτεῖ. Εἶναι πολὺ -θὰλέγαμε- «δημοκρατικός», πολὺ περισσότερο ἀπὸ ὅσο ἀντιλαμβανόμαστε τὴν ἔννοιατῆς δημοκρατίας καὶ τοῦ δημοκρατικοῦ σήμερα. Ὅποιος θέλει νὰ πάει κοντά Του,τὸν δέχεται, ἀλλὰ κανέναν δὲν τὸν ἀναγκάζει νὰ θεραπευθεῖ.20.Μόνο ἡ Ἐκκλησία θεραπεύει τήν ἀνθρώπινη ψυχή.Ἡ θεραπευτικὴ ἀγωγὴ εἶναι μία. Δὲν ὑπάρχουν πολλὲς θεραπεῖες γιὰ τὸν νοῦ. Μίαεἶναι: αὐτὴ τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.Οἱ «λεγόμενες» ψυχοθεραπεῖες, ποὺκυκλοφοροῦν στὸν κόσμο ἀπὸ τοὺς (συγχωρέστε με, δὲν εἶναι δική μου ἡ ἔκφραση,εἶναι τοῦ πατρὸς Πορφυρίου) «λεγόμενους ψυχιάτρους» καὶ ψυχοθεραπευτές,τουλάχιστον στὴν Ἑλλάδα, εἶναι 120!Ἑκατὸν εἴκοσι διαφορετικὲς «ψυχοθεραπεῖες» κυκλοφοροῦν σήμερα στὴν Ἑλλάδα!Ἀπὸ αὐτὸ καὶ μόνο καταλαβαίνει κανεὶς ὅτι δὲν ὑπάρχει θεραπεία ἐκεῖ μέσα, μέσα σὲαὐτὰ τὰ συστήματα καί τά «ψυχιατρικά καταστήματα». Γιατί, ἐὰν ὑπῆρχε, δὲν θὰ75

ἦταν ἀνάγκη νὰ ὑπάρχουν 120 μέθοδοι. Μία θὰ ὑπῆρχε καὶ θὰ ἦταν ἀρκετή. Ὅπουβλέπει κανεὶς πολλὰ φάρμακα καὶ πολλὲς μεθόδους, γιὰ τὸ ἴδιο νόσημα, αὐτόσημαίνει ὅτι δὲν ἔχουμε θεραπεία, δὲν ξέρουμε τὴν θεραπεία.21.Οἱ «λεγόμενοι» ψυχίατροι καί ψυχοθεραπευτές-ψυχολόγοι δέν γνωρίζουν κἄντί εἶναι ἡ ψυχή.Εἶναι μάλιστα -θὰ ‘λεγα- ἀπόλυτα δικαιολογημένο τὸ ὅτι δὲν ξέρουμε, τό ὅτι δὲνξέρουν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι νὰ θεραπεύσουν τὴν ψυχή, γιατί ἁπλούστατα δὲν ξέρουνκἄν τί εἶναι ἡ ψυχή. Μόνον ἡ Ἐκκλησία ξέρει. Μόνον οἱ Ἅγιοι Πατέρες γνωρίζουν τίεἶναι ἡ ψυχή, ὅσο βέβαια τούς ἔχει δοθεῖ ἀπό τόν Πάνσοφο Θεό νὰ γνωρίζουν.Οἱ κοσμικοὶ «λεγόμενοι» ψυχίατροι δὲν μιλοῦν μά οὔτε καί γνωρίζουν τίποτε γιά τήνκάθαρση τοῦ νοῦ. Ἂν μελετήσει κανεὶς αὐτὲς τὶς «ψυχοθεραπεῖες» ποὺ κυκλοφοροῦνθά τό διαπιστώσει…Ἄλλωστε ὁ ὅρος «ψυχοθεραπεία», ἔτσι ὅπως χρησιμοποιεῖται στὰ κοσμικὰ δρώμενα,εἶναι λάθος – εἶναι μία γελοιοποίηση τοῦ ὅρου. Ὅπως καὶ ὁ ὅρος ψυχιατρική, ὅπωςκαὶ ὁ ὅρος ψυχολογία εἶναι γελοιοποιήσεις τῶν ειδικοτήτων που εκπροσωπούν, διότιὅλοι αὐτοὶ πού ὑπηρετοῦν τίς ὁμώνυμες εἰδικότητες δὲν ξέρουν τί εἶναι ἡ ψυχή. Πῶς,λοιπόν, θεραπεύουν, χωρίς νά ξέρουν κἄν τί εἶναι αὐτό πού θεραπεύουν;Ἄν κανείς μελετήσει ὅλα τὰ σχετικά λεξικά ἢ τὰ βιβλία τὰ ψυχολογικά, πουθενὰ δὲνθὰ βρεῖ νὰ γράφουν σχετικά μὲ τὸ τί εἶναι ἡ ψυχή. Δὲν δίνουν ὁρισμὸ τῆς ψυχῆς ἢδίνουν ἕναν πολὺ περιφερειακό-περιγραφικό ὁρισμό.Οὐσιαστικὰ, ἀναφέρονται στὴνσυμπεριφορά. Κι ὅλες αὐτὲς οἱ μέθοδοι, οἱ λεγόμενες «ψυχοθεραπευτικές»,οὐσιαστικὰ, εἶναι μέθοδοι ἐλέγχου-διόρθωσης τῆς συμπεριφορᾶς, πού μόνον μιάἐπιφανειακή ἀνακούφιση μποροῦν νά προσφέρουν στόν πάσχοντα· δὲν εἶναι μέθοδοιθεραπείας τῆς ψυχῆς.Καμμία δὲν ἀγγίζει τὴν ψυχή.22.Ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς εἶναι ἔργο μόνο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.Μόνο ἡ Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ θεραπεύσει τὴν ψυχή, νὰ θεραπεύσει τὴν «νοερὰἐνέργεια», τὸν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Κι ἔχει μία μέθοδο συγκεκριμένη καὶ δὲν ὑπάρχειἄλλη. Εἶναι ἡ μέθοδος τῆς κάθαρσης, τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς θέωσης. Αὐτή, λοιπόν, ἡθεραπευτικὴ ἀγωγὴ τῆς ψυχῆς, ἡ μία καὶ μοναδική, εἶναι αὐτὴ ποὺ ὑπάρχει στὴνἘκκλησία. Κι αὐτὸ πρέπει νὰ τὸ καταλάβουμε: ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς εἶναι ἔργομόνον τῆς Ἐκκλησίας, κανενός ἄλλου.Εἶναι ἀπαράδεκτο γιὰ παράδειγμα νὰ ἔρχεται κάποιος νὰ ἐξομολογηθεῖ (τώρα τὸ λέωγιά μᾶς, τοὺς Πνευματικοὺς) καὶ νὰ τὸν στέλνουμε γιὰ ψυχολογικὴ θεραπεία.Προσέξτε, ἐὰν ἔχει ἀνάγκη νὰ πάρει φάρμακα, γιατί πάσχουν τὰ νεῦρα του, θὰ τὸνστείλουμε. Ναί…, ἀλλὰ ὄχι γιὰ τὴν θεραπεία τῆς ψυχῆς του, γιατί κανεὶς ἀπὸ ὅλουςαὐτοὺς δὲν θεραπεύει τὴν ψυχή.76

Εἶναι πιθανὸν ὁ ἄνθρωπος, μὲ τὶς ἁμαρτίες ποὺ ἔκανε, νὰ ἔβλαψε καὶ τὸ νευρικὸ τουσύστημα. Διότι ἡ ψυχὴ ἐπηρεάζει καὶ τὸ νευρικὸ σύστημα. Κι ἂν κανεὶς κάνειμεγάλα λάθη, μεγάλες ἁμαρτίες στὴν ψυχή, ἐπηρεάζει καὶ τὸ σῶμα καὶ τὸ νευρικὸσύστημα. Ἐκεῖ χρειάζεται νὰ πάρει φάρμακα. Ἐκεῖ εἶναι ὁ ρόλος τοῦ ψυχιάτρου.Ἀλλὰ, δὲν κάνει ψυχ-ιατρικὴ ἐκείνην τὴν ὥρα ὁ ψυχ-ίατρος. Ἐκείνην τὴν ὥρα κάνεινευρολογία, κάνει θεραπεία τῶν νεύρων.Δὲν ἐπιτρέπεται νὰ λὲει ὅτι εἶναι ψυχίατρος· θὰ πρέπει νὰ λὲει ὅτι εἶναι νευρολόγος,νευροθεραπευτής. Θεραπεύει τοὺς νευροδιαβιβαστές, τοὺς νευρῶνες κ.λ.π.Βλέπουμε, λοιπὸν, ὅτι ὁ ὅρος «ψυχίατρος» (θεραπευτής τῆς ψυχῆς) εἶναιπαραπλανητικός, χωρίς νὰ θέλω νὰ ἀδικήσω τὶς τυχόν καλές προθέσεις τῶνἀνθρώπων αὐτών. Γνωρίζω πώς οἱ περισσότεροι ἀπ’ αὐτούς προσπαθούν νὰβοηθήσουν τόν συνάνθρωπό τους καί στό μέτρο πού γνωρίζουν ἐπεμβαίνουνθεραπευτικά στό Νευρικό του Σύστημα.Ἔτσι, λοιπόν, μόνον ἡ Ὀρθοδοξία θεραπεύειτὴν ψυχή.23.Ἡ ἀπώλεια τῆς ὀρθόδοξης θεραπευτικῆς ἀπό τούς αἱρετικούς.Ὁ ΧριστόςΜας ἀποκαλεῖται Ἰατρός.Προσέξτε τώρα κάτι ἄλλο. Ὅσοι εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία -ἄςαὐτοαποκαλοῦνται «χριστιανοί»- ἔχουν χάσει αὐτὴν τὴν θεραπευτική. Πουθενά σέὅλους όσοι εἶναι αἱρετικοί, δηλαδή ἔχουν φύγει ἀπ’ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (κι ἂςλέγονται ὅπως ἤδη εἴπαμε χριστιανοί: παπικοί, προτεστάντες κλπ.)…πουθενὰ σ’ὅλους αὐτοὺς δὲν θὰ βρεῖτε νὰ γίνεται λόγος γιὰ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου. Ἔχουνχάσει τὴν θεραπευτική. Ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπ’ αὐτὴν τὴν παράδοση, δὲνσκέπτονται πλέον ὀρθόδοξα (στὰ πλαίσια τῆς θεραπείας τῆς νόσου τοῦ νοῦ). Ἐδῶἀκριβῶς ἔγκειται καὶ ἡ διαφορὰ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπ’ ὅλες τὶς ἄλλες θρησκεῖες-δόγματα. Καμιὰ θρησκεία δὲν ὁμιλεῖ γιὰ θεραπεία, ὅπως κάνει ἡ ὈρθόδοξηἘκκλησία. Ἂν ψάξουμε στὶς «εὐχὲς» ποὺ ἔχουμε, θὰ δεῖτε ὅτι ἐπανειλημένως ὁΧριστὸς μας ἀποκαλεῖται «ὁ Ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν». Εἶναι ὁἸατρός, ὁ Θεραπευτής Μας. Ἂν ψάξουμε στὴν παπικὴ ἢ στὴν προτεσταντικὴπαράδοση, αὐτὴ ἡ προσωνυμία τοῦ Χριστοῦ μας ὡς Ἰατροῦ, δὲν ὑπάρχει πουθενά.Μόνο στὴν ὀρθόδοξη χριστιανικὴ παράδοση ὁ Χριστὸς ἀποκαλεῖται Ἰατρός. Γιατίἀκριβῶς θεραπεύει τὴν ψυχή.24.Τό μεγαλεῖο τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Κωνσταντίνου καθώς καί τῶνὑπολοίπων «Βυζαντινῶν» αὐτοκρατόρων.Κι ἐδῶ τώρα -ἂς κάνουμε καὶ μία ἱστορικὴ παρένθεση- ἀνιχνεύουμε τὸ μεγαλεῖο τῶνλεγόμενων «Βυζαντινῶν», αὐτοκρατόρων. Τὸ λέω «λεγόμενων Βυζαντινῶν» γιατίδὲν ἦταν οὔτε καί λεγόντουσαν Βυζαντινοί· λεγόντουσαν Ρωμιοί, Ρωμαῖοιαὐτοκράτορες. Ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἄλλο θέμα, ἂς μὴν τὸ ἀνοίξουμε τώρα…τό πῶς μᾶς77

κόλλησαν τὴν ὀνομασία «Βυζαντινοί»[4].Αὐτοὶ λοιπόν οἱ αὐτοκράτορες κατάλαβαν τί σημαίνει Ὀρθοδοξία. Κατάλαβαν ὅτι ἡὈρθοδοξία εἶναι κάτι ἄλλο. Δὲν εἶναι θρησκεία, ἀλλὰ εἶναι ἡ θεραπεία τοῦἀνθρώπου. Γι’ αυτὸ καὶ φτιάχνει σωστοὺς πολίτες καὶ κοινωνικὰ σωστοὺςἀνθρώπους. Σκέφτηκαν λοιπὸν οἱ αὐτοκράτορες: «Τέτοιους ἀνθρώπους θέλουμε γιὰτὸ κράτος». Ἔτσι ἀγκάλιασαν τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τὴν ἔκαναν ἐπίσημη θρησκεία… ὁΜέγας Κωνσταντῖνος καὶ οἱ ὑπόλοιποι.25.Γιατί χάθηκε ἡ θεραπευτική παράδοση στήν Δύση;-Γιατί, ὅμως, αὐτὴ ἡ παράδοση ἔσβησε ἀπὸ τοὺς παπικοὺς καὶ τοὺς προτεστάντες;Γιατί ὅταν τοὺς μιλᾶμε γιὰ θεραπευτικὴ ἀγωγὴ ξαφνιάζονται;-Διότι ἡ ἀνάγκη τῆς «κάθαρσης» καὶ τοῦ «φωτισμοῦ», ἡ ἀνάγκη τῆς ἐσωτερικῆςἀλλαγῆς, ἔφυγε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους αὐτούς, ἀπὸ τὴν στιγμὴ πού ἔχασαν τὴνὈρθοδοξία, δηλ. τήν ὀρθή δόξα (θεώρηση-πίστη) γιά τόν Θεό.Ἄλλαξαν τὰ δόγματα,ἄλλαξαν τὴν θεολογία, γι’ αυτὸ κατόπιν ἔχασαν καὶ τὴν θεραπευτικὴ συνταγὴ γιὰ τὴνὕπαρξή τους καὶ γιὰ τὴν ζωή τους. Τὰ δόγματα εἶναι αὐτὰ ποὺ διαφυλάσσουν τὴνἈλήθεια ἀλλὰ καὶ τὴν ζωή!Ὅταν χαλάσεις τὰ δόγματα, τὰ ἀλλοιώσεις δηλαδή, δὲν ἔχεις πλέον «φράχτη» στήνπίστη (ἡ ὁποία καθορίζει καί τήν ζωή) καὶ μετὰ μπορεῖ νὰ μπεῖ τὸ ψέμμα, ἡ πλάνη.Ὅπως καὶ πράγματι εἰσῆλθε σὲ ὅλους αὐτοὺς καὶ χάσανε τὰ φάρμακα, τὴνθεραπευτικὴ συνταγὴ καὶ ἀγωγή τῆς ψυχῆς πού ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στόν προορισμότου (τήν ὁμοίωσή του μέ τόν Χριστό). Σ’ αὐτούς, τώρα (παπικούς, προτεστάντες)ἐκεῖνος ποὺ ἀλλάζει δὲν εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ἀλλὰ ὁ Θεός!26.Πρέπει νά ἀλλάξουμε, νά γίνουμε ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ.Θυμηθεῖτε αὐτὸ ποὺ λέγαμε, ὅτι στὴν Ὀρθοδοξία πρέπει νὰ ἀλλάξουμε, νὰ ἀλλάξει ὁἄνθρωπος, νά μετανοήσει δηλαδὴ, νὰ θεραπευτεῖ ἐν Χριστῷ.Πρέπει νὰ ἀλλάξει ὁ νοῦς μας, νὰ «καθαριστεῖ» ἡ καρδιά μας, νὰ ἀδειάσει ἀπὸ ὅλακαὶ νὰ γεμίσει μὲ τὸν Χριστό Μας. Πρέπει νὰ ἀλλάξουμε. Γι’ αὐτὸ μὴ σᾶς πειράζει,ἅμα σᾶς λένε:-«Ἄλλαξες…».-«Ναί, ἄλλαξα. Τὸ θέμα εἶναι: Πρὸς τὰ ποῦ ἄλλαξα;»…- «Γιατί μπῆκες στὴν Ἐκκλησία καὶ σὲ παρέσυραν οἱ παππάδες…κλπ. κλπ.»Ναί… Τὸ θέμα εἶναι ὅτι πράγματι πρέπει νὰ ἀλλάξουμε. Μὴν «κομπλάρουμε», ἂνμᾶς ποῦνε «ἄλλαξες».-«Ναὶ ἄλλαξα (ἀς μήν φοβόμαστε νά τό ποῦμε…). Προσπαθοῦν νά μᾶς χτυπήσουνστόν ἐγωισμό, στήν κενοδοξία, ὅταν μᾶς λένε ὅτι ἀλλάξαμε. Μὰ ἀκριβῶς, πρέπει νὰἀλλάξουμε. Πρέπει ἀπό ἄρρωστοι νά γίνουμε καλά. Δέν πρέπει νά παραμείνουμεἄρρωστοι γιά νά φαινόμαστε «σταθεροί» χαρακτῆρες, οὔτε εἶναι μειωτικό νά78

παραδεχθοῦμε ὅτι μέχρι τώρα «εἴχαμε πάρει τήν ζωή μας λάθος»…27.Στούς αἱρετικούς (Παπικούς, Προτεστάντες) ἐκεῖνος πού ἀλλάζει εἶναι ὁ Θεόςκαί ὄχι ὁ ἄνθρωπος.Ἀντίθετα οἱ αἱρετικοί -οἱ ὁποῖοι εἶναι καθ’ ὑπερβολήν ὑπερήφανοι καί ἐγωιστὲς –πρεσβεύουν ὅτι δὲν εἶναι ὁ ἄνθρωπος αὐτός πού πρέπει νά ἀλλάξει. Γνωρίζετε,πιστεύω, ὅτι ἡ αἵρεση πηγάζει ἀπό τήν ὑπερηφάνεια καί τόν ἐγωισμό. Ὅλοι οἱαἱρεσιάρχες ἦταν πάρα πολὺ ὑπερήφανοι ἄνθρωποι. Κατ’ αὐτούς ὁ Θεὸς εἶναιἘκεῖνος πού ἀλλάζει καί ὄχι ὁ ἄνθρωπος! Τὸ ἔχουν κάνει καὶ θεολογία αὐτὸ τὸπρᾶγμα. Ἐνῶ ἡ ἀλήθεια εἶναι τὸ ἀντίθετο: Ὁ Θεὸς εἶναι Ἀναλλοίωτος· δὲν ἀλλάζειποτέ. Ἐπίσης, ὁ Θεὸς εἶναι Ἀΐδιος -ὅπως λέμε στὴν ὀρθόδοξη θεολογία- δηλαδὴ εἶναιπάντοτε ὁ ἴδιος. Ὁ Θεός εἶναι Τέλειος , Παντέλειος, ὑπέρ πᾶσαν τελειότητα. Γι’ αυτόδέν χρειάζεται καμμιά ἐξέλιξη, βελτίωση ἤ ἀλλαγή.Ἀλλοίμονο, ἐὰν ἀλλάζει ὁ Θεός. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι καὶ ὁ Θεὸς ἔχει πάθη! Ὄχιβέβαια… Ὁ Θεὸς εἶναι ἀπαθής. Εἶναι ἀναλλοίωτος. Κι ὅμως, στὴν θεολογία αὐτῶν(αἱρετικῶν, Παπικῶν, Προτεσταντῶν), ὁ Θεὸς ἀλλάζει.Προσέξτε, τώρα, πῶς αὐτὴ ἡ θεολογία ἔχει ποτίσει κι ἐμᾶς τούς ὀρθοδόξους,δυστυχῶς. Λέγει ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης: «Στοὺς ἀνθρώπους αὐτούς, στὴν Δύση,τοὺς παπικοὺς καὶ τοὺς προτεστάντες, ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀλλάζει. Τὸ μόνο πρᾶγμα ποὺκάνει ὁ ἄνθρωπος γι’ αὐτοὺς εἶναι ὅτι γίνεται καλὸ παιδί». Δηλαδή, ἀλλάζει κάποιαἐξωτερικὴ συμπεριφορά. Τὸ εἶναι του, ἡ οὐσία του, ἡ ψυχὴ του (δηλαδὴ ὁ κατ’οὐσίαν ἄνθρωπος) δὲν ἀλλάζει. Ἁπλῶς γίνεται «καλὸ παιδί». Κι ὅταν ὁ ἄνθρωποςἀπὸ «κακὸ παιδί», ποὺ ἦταν, γίνει «καλὸ παιδί», τότε ὁ Θεὸς τὸν ἀγαπάει.Διαφορετικά, τὸν ἀποστρέφεται.Προσέξτε θεολογία… Τελείως λάθος! Ὁ Θεὸς δηλαδή, κατ’ αὐτοὺς, μπορεῖ νὰ μισεῖ,νὰ ἀποστρέφεται. Ἂν παραμένει ἢ γίνεται κάποιος «κακὸ παιδί», τότε ὁ Θεὸς δὲν τὸνἀγαπάει. Καί σ’ ἐμᾶς δὲν ἔχει περάσει αὐτὴ ἡ ἀντίληψη; Πέστε μου…-Γιατί;-Διότι, δυστυχῶς, ἡ κατήχηση μας εἶχε ἐπηρεαστεῖ ἀπὸ τὰ Δυτικὰ πρότυπα. ΣτὰΚατηχητικὰ ἀκόμη, μερικὲς φορές, λέγανε τὰ ἴδια πράγματα. Δηλαδή, ἐὰν ὁἄνθρωπος γίνει καλὸ παιδί, τότε ἀλλάζει κι ὁ Θεὸς καὶ γίνεται καλός! Βλέπετε ποῦκαταλήγουμε;…Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ποὺ δὲν τὸν ἀγαποῦσε τὸν ἄνθρωπο, τώρα τὸν ἀγαπάει. «Ὅταν ὁἄνθρωπος γίνεται «κακὸ» παιδί, ὁ Θεὸς θυμώνει, κι ὅταν ὁ ἄνθρωπος γίνεται «καλὸ»παιδί, ὁ Θεὸς χαίρεται».Αὐτό, δυστυχῶς, λέγεται στὴν Εὐρώπη. Αὐτὴ εἶναι ἡ θεολογία τῆς Δύσης.Οὐσιαστικά, ὅλη αὐτὴ ἡ διδασκαλία εἶναι μία ἀναίρεση τοῦ Θεοῦ, γιατί ὁ Θεὸς δὲνεἶναι ἔτσι .[Γιαυτὸ καὶ ἡ Δύση ἔφθασε στὴν ἄρνηση τοῦ Θεοῦ (θεολογία τοῦ θανάτουτοῦ Θεοῦ), στὴν ἀθεΐα].79

28.Ὁ ἐπηρεασμός τῆς Ὀρθόδοξης θεολογίας ἀπό τήν Δυτική.Ὁ Θεὸς δὲν ἀλλάζει· δὲν εἶναι ἄλλοτε καλὸς καὶ ἄλλοτε κακός· δὲν ἀλλάζειδιαθέσεις ἀνάλογα μὲ τὸ τί εἴμαστε ἐμεῖς. Ἀλλὰ τὸ κακὸ αὐτό…ὅπως εἴπαμε, ἡπλανεμένη αὐτή διδασκαλία δὲν κηρύσσεται μόνο στὴν Εὐρώπη… ἡ θεολογία αὐτὴὑπάρχει καὶ στὴν Ἑλλάδα. Σὲ πολλοὺς ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ «εἶναι μέσα στὴν Ἐκκλησία»αὐτὸ τὸ πνεῦμα ἐπικρατεῖ. Ἔχει καταντήσει σέ ὁρισμένους νὰ εἶναι καὶ ἡ Ὀρθοδοξίαμία θρησκεία (ἕνα ἐργαλεῖο «χρησιμοποίησης» τοῦ Θεοῦ γιά νά «περνᾶμε ἐμεῖςκαλά»), ὅπως ὅλες οἱ ἄλλες, κατά τήν ὁποία ὁ Θεὸς ἀλλάζει διαθέσεις. Καὶ πρέπειλοιπόν νὰ πᾶμε στὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ «κατευνάσουμε» τὸν Θεό, νὰ Τὸν«μαλακώσουμε», ὥστε νὰ πάψει ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ!!!Κι ἔχουμε, λοιπόν, καὶ τὸν παππὰ -συγγνώμη ποὺ θὰ τὸ πῶ ἔτσι- σὰν τὸν μάγο τῆςφυλῆς, ὅπου θὰ πᾶμε καὶ θὰ τοῦ ποῦμε: «Ξέρεις, κάνε μου αὐτὸ τὸ πρᾶγμα (εὐχή,Ἁγιασμό, Εὐχέλαιο, 7 Εὐχέλαια!, διάβασέ μου τήν φανουρόπιττα κ.λ.π.) γιὰ νὰ τὰβρῶ μὲ τὸν Θεό, γιὰ νὰ ἀποκαταστήσω τὴν σχέση μου μαζί Του, γιατί ὁ Θεὸς ἔχειθυμώσει μαζί μου». Αὐτὰ εἶναι τελείως εἰδωλολατρικὰ πράγματα, παγανιστικά,σκέτη δεισιδαιμονία.Ἔχουμε φοβερὰ ἀλλοιώσει τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸ «Ποιὸς εἶναι ὁΘεός», ἔχουμε ψεύτικη ἀντίληψη γι’ Αὐτὸν καὶ ὡς ἀποτέλεσμα ἔρχεται τὸ ὅτι δὲνζοῦμε σωστὰ καὶ δὲν θεραπευόμαστε.29.Ἡ χρησιμοθηρική σχέση μέ τόν Θεό.Ἡ σχέση μας, ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων, μέ τόν Θεό δέν εἶναι ἀγαπητική ἀλλάἐμπορική, χρησιμοθηρική, σχέση «χρησιμοποίησης τοῦ Θεοῦ γιά νά περνᾶμε καλάἐμεῖς.Ἔχει γίνει ἡ σχέση μας μὲ τὸν Θεὸ παρόμοια μὲ τὴν σχέση πού ἔχουν οἱ πιστοί τῶνἄλλων θρησκειῶν μὲ τοὺς «θεούς» τους. Ἐκεῖνοι λένε: «θὰ πάω στὸν μάγο, θὰ πάωστὸν ἱερέα -ὅπως τὸν λένε ἰνδουιστή , γιόγκι κ.λ.π.- θὰ τοῦ δώσω καὶ χρήματα,φροῦτα κ.λ.π., θὰ κάνω τὴν θυσία μου, καὶ ἐκεῖνος θὰ διαβάσει μία εἰδικὴ προσευχή,γιὰ νὰ μοῦ πᾶνε καλὰ τὰ πράγματα. Γιὰ νὰ μὴν ἔχω ἀρρώστιες, νὰ πάει καλὰ ἡσοδειά μου, νὰ πάει καλὰ τὸ αὐτοκίνητό μου, τὸ χρηματιστήριο, νὰ βρῶ ἕνα καλὸπαιδὶ νὰ παντρέψω τὴν κόρη μου κ.λ.π.»…Δυστυχῶς ἔτσι συμπεριφερόμαστε πολλὲς φορὲς κι ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι. Πᾶμε καὶ τοῦλέμε: «Παππᾶ νὰ ‘ρθεῖς νὰ μοῦ κάνεις Εὐχέλαιο», ἔτσι, ἢ «νὰ μοῦ κάνεις Ἁγιασμό;»-«Γιατί νὰ σοῦ κάμω Ἁγιασμὸ καὶ Εὐχέλαιο;»-«Ε..νά! γιὰ τὸ καλό».Ποιὸ «καλό»; Δὲν ξέρει, τί θὰ πεῖ καλό.-Γιατί ὅμως (γιά νά ποῦμε ἕνα παράδειγμα πού δείχνει τόν βαθμό τῆς ἄγνοιας καίἀλλοτρίωσής μας) κάνουμε Εὐχέλαιο;80

-Τὸ Εὐχέλαιο εἶναι εἰδικὸ Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας ποὺ γίνεται ὅταν ἕνας εἶναιἄρρωστος· συνδέεται ἄμεσα μὲ τὴν Ἐξομολόγηση, μὲ τὴν μετάνοια. Πῶς θὰ ‘ρθεῖ ὁΘεὸς νὰ σὲ κάνει καλά, ὅταν ἐσὺ δὲν θέλεις νὰ ἔχεις σχέσεις μαζί Του, δὲν Τὸνἀγαπᾶς, δὲν μετανοεῖς, δὲν ἀλλάζεις ζωή; Τί τὸ θὲς τὸ Εὐχέλαιο; Εἶναι πλέον, μία«μαγικὴ πράξη»! Ἔτσι, ἁπλῶς γιά τό καλό, γιά εὐλογία, γιὰ νὰ «τὰ φτιάξω» μὲ τὸνΘεὸ (λένε κάποιοι).-Πῶς θὰ τὰ φτιάξεις; Ἔτσι μαγικὰ τὰ φτιάχνεις μὲ τὸν Θεό;Ἂν δὲν μετανοήσεις, ἄν δὲν ζητήσεις συγγνώμη γι’ αὐτὰ πού ἔχεις κάνει, πῶς θὰἀποκαταστήσεις τὴν κοινωνία μὲ τὸν Θεό;Ὄχι, πῶς θὰ «ἐξευμενίσεις» τὸν Θεό; Αὐτό εἶναι τελείως λάθος ἀντίληψη. Διότιπροσέξτε, ὁ Θεὸς πάντα μᾶς ἀγαπάει. Κι ὅταν εἴμαστε ἁμαρτωλοί μᾶς ἀγαπάει, κιὅταν εἴμαστε δίκαιοι, κι ὅταν εἴμαστε στὴν κόλαση ἀκόμα καί ἐκεῖ μᾶς ἀγαπάει.Ἀκόμη καί ὅταν ἐξ αἰτίας τῶν βαριῶν ἁμαρτιῶν μας γίνουμε δαιμονισμένοι, ἀκόμηκαί τότε μᾶς ἀγαπάει. Μάλιστα ἀγαπάει ὄχι μόνο ἐμᾶς ἀλλά καὶ τοὺς δαίμονες…Ὅλους τους ἀγαπάει. Δὲν ἀλλάζει ὁ Θεός, ἀλλὰ ἐμεῖς πρέπει νά ἀλλάξουμε, νάμετανοήσουμε καί νά ἐπιτρέψουμε στόν Θεό νά ἔλθει νά ἐργασθεῖ μέσα μας…Μὲ τίς ἁμαρτίες ποὺ κάνουμε, χτίζουμε τείχη γύρω μας καὶ δὲν μπορεῖ νὰ περάσει ἡἀγάπη (ἡ Ἐνέργεια, ἡ Χάρη) τοῦ Θεοῦ στὴν ψυχή μας καὶ νὰ μᾶς κάνει καλά, νὰ μᾶςθεραπεύσει. Τότε ἐμεῖς γινόμαστε δυστυχισμένοι. Ἂν δὲν γκρεμίσεις αὐτὸ τὸ τεῖχοςμὲ τὴν μετάνοια, ὅσα «μαγικὰ» καὶ νὰ κάνεις, δὲν μπορεῖς νὰ κοινωνήσεις μὲ τὸνΘεό. Δὲν γίνεται τίποτα.Ἔτσι, λοιπόν, ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι καλός, τότε ὁ Θεὸς τὸν ἀγαπάει, σύμφωνα μὲτὴν θεολογία τῆς Δύσης, ἀλλὰ δυστυχῶς καὶ μὲ τὴν δική μας!…30.Περί τοῦ ἁγιασμοῦ τῆς κτίσεως ἀπό τήν Ἐκκλησία.Ἐρώτηση: «Πάτερ, καὶ στὴν Ὀρθοδοξία δὲν ἁγιάζουνε τὴν σοδειά, τὰ φροῦτα, τοὺςκαρποὺς τοῦ χωραφιοῦ, τὰ σταφύλια, τὴν πρώτη παραγωγή; Αὐτὸ δὲν εἶναι…»Ἀπάντηση: «Προσέξτε! Πρέπει νὰ ξέρουμε, γιατί τὸ κάνουμε. Ναί τά εὐλογοῦμε.Γιατί τὸ κάνει ὅμως ἡ Ἐκκλησία; Διαβάστε τὶς εὐχές, γιὰ νὰ καταλάβετε, γιατί τὸκάνει ἡ Ἐκκλησία. Ὅταν, γιὰ παράδειγμα, τὸ Πάσχα διαβάζουμε τὴν εὐχὴ ὅπουεὐλογοῦμε (γιὰ τὴν ἀκρίβεια παρακαλοῦμε τὸν Θεὸν νὰ εὐλογήσει) «τὸν τυρὸν καὶτὰ ὠά», τό τυρί καί τὰ αὐγὰ δηλαδή· τό κάνουμε διότι τρῶμε μετὰ ἀπὸ 50 ἡμέρες γιάπρώτη φορά (ὅσοι νήστεψαν, βέβαια· ὅσοι δὲν νήστεψαν τρώγανε συνεχῶς) τυρὶ καὶαὐγὰ ἐκείνη τὴν ἡμέρα τοῦ Πάσχα καὶ ὁ ἱερέας τὰ εὐλογεῖ.-Γιατί τὰ εὐλογεῖ;-Δὲν τὰ εὐλογεῖ κάνοντας μία μαγικὴ πράξη, ἀλλὰ τὰ προσφέρει στὸν Θεὸ ὡςεὐχαριστία, ὡς δοξολογία καὶ γιὰ τὸν δικό μας τὸν Ἁγιασμὸ. Ὁ Θεὸς τὰ εὐλογεῖ καὶἐμεῖς, μεταλαμβάνοντας ἀπὸ αὐτὰ (τρώγοντάς τα), ἁγιαζόμαστε.Κάθε πρᾶγμα ποὺ κάνουμε στὴν Ἐκκλησία ἔχει θεολογία.81

-Καὶ ἡ θεολογία ποιὰ εἶναι;-Ἡ κάθαρση ὁ φωτισμὸς καὶ ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν εἶναι στόχος μας νὰ«ἐξευμενίσουμε» τὸν Θεό, οὔτε νά κάνουμε μία θρησκευτικὴ πράξη, γιὰ νὰ μᾶς πάεικαλὰ ἡ σοδειὰ κλπ., ἀλλὰ κάθε τί ποῦ κάνουμε στὴν Ἐκκλησία εἶναι μία πράξηκοινωνίας μὲ τὸν Θεό. Εἶναι μία φανέρωση τοῦ Χριστοῦ κάθε πράξη ποὺ κάνει ἡἘκκλησία.Ἀλλά, ὅταν ἐσὺ πᾶς ἔτσι:-«Διάβασέ μου τὴν φανουρόπιττα, πάτερ».-«Γιατί τὸ κάνες παιδί μου αὐτό;»Καὶ σοῦ λέει: «Γιὰ τὸ καλό».-Ποῦ εἶναι ὁ Χριστὸς σὲ ὅλα αὐτά;-Πουθενά.Ὅπως πάει ὁ ἄλλος -ἂς ποῦμε- στὸ ἱερέα τὸν σιντοϊστὴ τὰ φροῦτα του καὶ λέει:«Διάβασέ μου τα, γιὰ νὰ πάει καλὰ ἡ σοδειά μου». Δὲν πάει ἀπὸ ἀγάπη στὸν Θεὸ,ἀλλὰ ἀπὸ ἀγάπη στὸν ἑαυτό του. Γιὰ νὰ περάσει ἐκεῖνος καλὰ «χρησιμοποιεῖ» ἀκόμηκαὶ τὸν Θεό.Δὲν εἶναι ἔτσι, ὅμως. Πρέπει σὲ κάθε πράξη νὰ φανερώνεται ὁ Χριστὸς καὶ νὰπρωτεύει τὸ κίνητρο τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν Θεὸ (ἡ πρώτη ἐντολὴ).31.Περί τῆς Θείας Δικαιοσύνης…Ἐρώτηση: (δὲν ἀκούγεται στὴν ἠχογράφηση) [Ἀναφερόταν στὴν δικαιοσύνη τοῦΘεοῦ].Ἀπάντηση: Ναί. Καὶ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, προσέξτε, εἶναι πάλι ἀγάπη. Ὁ Θεὸςδὲν ἔχει πάθη… Ἂν κάπου διαβάζετε τέτοιες ἐκφράσεις, ἂς ποῦμε: «ὀργίζεται ὁΘεός, θυμώνει», αὐτὰ δὲν εἶναι πάθη τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά, εἶναι κάτι ποὺ γράφεται ἔτσι,γιά νά βοηθηθοῦμε ἐμεῖς, στό νὰ μετανοήσουμε. [Αὐτό πού αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωποςὡς «θυμό-ὀργή τοῦ Θεοῦ», δέν εἶναι παρά ἡ αἴσθηση τῆς ἀπουσίας τῆς ΘείαςΧάριτος ἀπό τήν ὕπαρξή του ἀφ’ ἑνός καί ἡ ταλαιπωρία της ἀπό τά πάθη καί τούςδαίμονες ἀφ’ ἑτέρου].Ὁ Θεὸς εἶναι ἀπαθής. «Τὶς ἡμᾶς χωρίση ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ; Θλίψις, ἢστενοχώρια, ἢ διωγμός, ἤ γυμνότης, ἤ κίνδυνος, ἤ μάχαιρα;».Τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς χωρίσει ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Τίποτε δέν μπορεῖ νάκάνει τόν Θεό νά πάψει νά μᾶς ἀγαπάει… Οὔτε καὶ οἱ ἁμαρτίες μας ἀκόμα!-Γιατί; Ἂς δοῦμε…Ὁ Χριστός Μας γιατί πέθανε;-Γιὰ τὶς ἁμαρτίες μᾶς πέθανε· γι’ αὐτὸ ἔχυσε τὸ Αἷμα Του.32.Τί σημαίνει ὁ Θεός «συσσωρεύει ὀργή»;-Τότε τί σημαίνει αὐτὸ ποῦ λέμε «συσσωρεύει ὀργή»;-Προσέξτε νὰ δεῖτε! Ὅταν ἔχεις ἕναν ἄνθρωπο (νὰ τὸ ποῦμε μὲ ἕνα κτιστὸπαράδειγμα ἀπό τήν δική μας πραγματικότητα γιά νὰ τὸ καταλάβουμε) τὸν ὁποῖο τὸνἀδικεῖς συνέχεια, κι ἐκεῖνος συνέχεια σοῦ ἀνταποδίδει καλοσύνη, καὶ ἐσὺ ἐπιμένεις82

νὰ τὸν ἀδικεῖς, κι ἐκεῖνος ἐπιμένει νὰ σὲ εὐεργετεῖ… Ὅταν κάποια στιγμὴ θὰ βρεθεῖςμπροστά του,…κι ἐκεῖνος θὰ σοῦ ἔχει δώσει τὶς μύριες εὐκαιρίες νὰ ἀγαπηθεῖτε καὶνὰ γίνετε φίλοι καὶ ἐσὺ θὰ τὶς ἔχει ἀπορρίψει… πῶς θὰ νοιώσεις; Γιὰ πέστε μου, πῶςθὰ νοιώσεις; Δὲν θὰ ντραπεῖς; Δὲν θὰ νοιώσεις καρφιὰ στὸ κεφάλι σου;-Θὰ νοιώσεις. Θὰ λές: «κοίταξε, τί μου ‘κανε αὐτὸς καὶ τί τοῦ ἀνταπέδωσα;»Ἔτσι θὰ αἰσθανθοῦμε κι ἐμεῖς μπροστὰ στὸν Χριστό…Γιατί αὐτὸ ἔκανε ὁ Χριστός…Συνεχῶς ἐμεῖς Τὸν ἀδικοῦμε, Τὸν περιφρονοῦμε, Τὸν διαγράφουμε: «Φύγε ἀπ’ τὴνζωή μας.Δὲν Σὲ θέλουμε», Τοῦ λέμε…Μπορεῖ νὰ μὴν τὸ λέμε λεκτικά, ἀλλὰ μὲ τὴν ζωὴ μας αὐτὸ Τοῦ λέμε…Ὅταν κάνουμε τὰ δικά μας θελήματα καὶ δὲν ψάχνουμε νὰ βροῦμε τί θέλει ὁ Θεὸςστὴν κάθε στιγμή, αὐτὸ κάνουμε.Τοῦ λέμε: «Τώρα κάτσε στὴν ἄκρη. Τώρα θὰ κάνω ἐγώ. Θὰ πῶ ἐγώ. Δὲν μὲἐνδιαφέρει, τί λὲς Ἐσύ. Ἐγὼ τώρα –γιὰ παράδειγμα- θὰ κάνω ἔκτρωση (δηλ. φόνο).Δὲν μπορῶ. Ἔχω οἰκονομικὰ προβλήματα».Τὸν διαγράφουμε τὸν Θεό. Βάζουμε τὴν λογική μας, τὸ θέλημά μας μπροστὰ καὶπάνω ἀπὸ τὸ θέλημά Του. Ἐνῶ εἶναι πάντα ἡ καλλίτερη ἐπιλογὴ γιὰ μᾶς σὲ κάθεπερίσταση τό δικό Του θέλημα, ἐμεῖς πολλές φορές θέλουμε νά γίνει τό δικό μας.Λέμε π.χ. «Ἐγὼ τώρα δὲν θὰ κάνω παιδί. Θὰ προγραμματίσω ἐγὼ πότε θὰ κάνωπαιδί».Τὸν διαγράφουμε τὸν Θεό. Τὸν βάζουμε στὴν ἄκρη. Καταλάβατε; Λέωκάποια «χοντρά», τώρα, γιὰ νὰ καταλάβουμε πῶς περιφρονοῦμε τὸν Θεό…Κι ὅμως ὁ Θεὸς δὲν μᾶς «διαγράφει», μετὰ ἀπ’ ὅλα αὐτά! Συνεχίζει νὰ μᾶς εὐεργετεῖκαί πάλι καί πάλι…Νὰ μᾶς δίνει τὸν ἀέρα Του, τὸ φῶς Του, νὰ μᾶς δίνει τὴν τροφήμας, νὰ μᾶς δίνει τὴν πνευματικὴ τροφή μας…Συνεχίζει πρὸ πάντων νὰ μᾶς δίνεται ὁἼδιος, σὲ κάθε Θεία Λειτουργία, μὲ τὸ Σῶμα Του καὶ τὸ Αἷμα Του, ἐνῶ ἐμεῖςσυνεχίζουμε νὰ Τὸν κρατᾶμε μακρυὰ ἀπὸ τὴν ζωή μας, νὰ μὴν θέλουμε νὰἀρνηθοῦμε τὰ ἐγωιστικά μας θελήματα. Καὶ πάλι, καὶ πάλι, καὶ πάλι, καὶ νὰ γίνεται70 χρόνια αὐτό, 80 χρόνια, 100 χρόνια. Κι ἐμεῖς νὰ μὴν ἀλλάζουμε…Φανταστεῖτε στὴν Δευτέρα Παρουσία, πῶς θὰ αἰσθανθοῦμε, ὅταν θὰ Τὸν δοῦμε,πλέον, πρόσωπο πρὸς Πρόσωπο καὶ θὰ φανερωθοῦν ὅλα αὐτά; Ε, αὐτὴ εἶναι ἡ ὀργὴποὺ -λὲει- «συσσωρεύεται». Δὲν θὰ μπορεῖς νὰ σταθεῖς μετά μπροστά Του… ἔτσι,ἀπ’ τὴν ντροπή.Δὲν εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς θὰ μᾶς «κάψει», διότι θέλει νὰ μᾶς «κάψει». Μόνοι μας«καιγόμαστε», μένουμε τυφλοὶ δηλαδή. Ὅσο δὲν προχωρᾶμε στὴν μετάνοια στὴνκάθαρση, μένουμε τυφλοί. Δὲν βλέπουμε τὸ Φῶς, δὲν βλέπουμε τὸν Θεό, μένουμεἀθεράπευτοι.33.Κατά τήν Δευτέρα Παρουσία ὅλοι θά «δοῦμε» (θα βιώσουμε) τόν Θεό, ἄλλοιὡς Φῶς καί ἄλλοι ὡς Πῦρ.83

Ἕνα εἶναι βέβαιο: Κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία, ἐκεῖ τότε ὅλοι θὰ δοῦμε τὸν Θεὸ· θὰΤὸν δοῦμε ὅλοι καὶ οἱ σεσωσμένοι καὶ οἱ κολασμένοι. Ἡ διαφορὰ θὰ εἶναι στὸ πῶςθὰ Τόν δοῦμε. Ἂν ἔχουμε μάτια πνευματικὰ ἀνοιχτά, (τὰ πνευματικὰ μάτια τὰἀνοιχτὰ εἶναι ὁ νοῦς ὁ κεκαθαρμένος), θὰ Τὸν δοῦμε τόν Θεόν ὡς Φῶς γλυκύτατο.Ἄν, ὅμως ἔχουμε μάτια πνευματικά κλειστά, δηλαδὴ ἔχουμε νοῦ σκοτισμένο ἀπὸ τὰπάθη (ἐπειδή δὲν τὰ ἄνοιξαμε, ἐπειδή δὲν φρόντισαμε νὰ ἀνοίξουμε τὰ πνευματικάμας μάτια διὰ τῆς Μετανοίας ὅσο ἤμασταν σ’ αὐτὴν ἐδῶ τὴν ζωή) θὰ Τὸν δοῦμεπάλι, ἀλλ’ ὡς «πῦρ καταναλίσκον», ὡς φωτιὰ ποὺ κατακαίει!Πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι τό ἄνοιγμα τῶν ὀφθαλμῶν τῆς ψυχῆς εἶναι ἔργο αὐτῆςἐδῶ τῆς πρόσκαιρης ζωῆς, μόνο σ’ αὐτὴν ἐδῶ τὴν ζωὴ γίνεται – ὄχι στὴν ἄλλη ζωή,τὴν αἰώνια· καί πρέπει νά γίνει ἀπό ἐμᾶς σέ συνεργασία μέ τήν Θεία Χάρη.34.Ἡ εἰκόνα τῆς Δευτέρας Παρουσίας καί ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας.-Βλέπετε στὶς εἰκόνες πῶς ἀπεικονίζεται στὴν Ἐκκλησία ἡ Δευτέρα Παρουσία;Ἂν προσέξετε θὰ δεῖτε ὅτι ἀπ’ τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ -ἀπ’ τὸν ἴδιο θρόνο- βγαίνουν δύοποτάμια. Ἕνα λευκότατο ἐντός τοῦ ὁποίου βρίσκονται οἱ ψυχὲς τῶν σεσωσμένων, κιἕνα κατακόκκινο, τὸ ὁποῖο εἶναι ὁ «πύρινος ποταμός». Σ’ αὐτὸ μέσα βρίσκονται οἱψυχὲς τῶν κολασμένων. Ἡ εἰκόνα φανερώνει –σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῆςἘκκλησίας Μας- ὅτι ὅλοι θὰ δοῦμε τὸν Θεό, ἀλλὰ ἡ διαφορὰ θὰ εἶναι στὸν τρόπο,στὸ πῶς θὰ τὸν δοῦμε.Ἡ Ἐκκλησία ἔχει αὐτὸν τὸν ρόλο, στὸ νὰ μᾶς ἑτοιμάσει ὥστε νὰ Τὸν δοῦμε ὡς Φῶςγλυκύτατο καί ἀνέσπερο καὶ ὄχι ὡς «πῦρ καταναλίσκον».Σκεφτεῖτε ἕναν τυφλό, ποὺ τὸν βγάζουμε μέρα μεσημέρι στὸν ἥλιο.-Βλέπει;-Δὲν βλέπει,… ἀλλὰ αἰσθάνεται τὸ καῦμα καί ὑποφέρει…Ἀντίθετα ἕνας ποὺ ἔχει τά μάτια του ἀνοιχτά, χαίρεται τὸ Φῶς καὶ ὅλη τὴν ὀμορφιὰτοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ εἶναι ἡ διαφορὰ καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας: Νὰ μᾶςδώσει τί; Πνευματικὰ μάτια. Νὰ μᾶς δώσει πνευματικὰ αἰσθητήρια γιὰ νὰ μποροῦμενὰ ἀπολαμβάνουμε ἀπ’ αὐτὴν ἐδῶ τὴν ζωὴ τὸν Θεὸ ὡς Φῶς γλυκύτατο.35.Ἡ θεολογία τῆς Δύσης καί πῶς ἐπηρεάζει τήν ὀρθόδοξη Θεολογία.Ὑπάρχει, λοιπὸν, στήν Εὐρώπη ὅλη αὐτὴ ἡ δαιμονικὴ θεολογία ποὺ σᾶς ἀνέπτυξαπροηγουμένως καὶ ἡ ὁποία δυστυχῶς ἐπικρατεῖ ἐν πολλοῖς καὶ σέ μᾶς. Αὐτὴπαρουσιάζει ἕναν Θεό, ὁ ὁποῖος τιμωρεῖ καὶ βραβεύει. Ὁπότε, «ἡ οὐσία τῆςὀρθοδοξίας σήμερα στὴν Ἑλλάδα», συμπεραίνει ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, «εἶναι μίαἠθικολογία».Ὁ π. Ἰωάννης ὁ Ρωμανίδης (ὁ πολὺ σπουδαῖος αὐτός ἄνθρωπος καί πολὺ φωτισμένοςκαθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου) εἶναι ἀπόλυτα εὔστοχος. Δυστυχῶς, αὐτὰ ὅλα μᾶς τάδίδασκαν καὶ πολλοὶ ἵσως νὰ τὰ διδάσκουν ἀκόμα, ἐπειδὴ οἱ νεοέλληνες θεολόγοι84

ἔχουμε ἐπηρεαστεῖ ἀπ’ τὴν Δύση, ἀπ’ τὴν θεολογία τῆς Δύσης. Οἱ ὑποψήφιοι ἤτελειόφοιτοι θεολόγοι μας φεύγουν ἀπὸ ἐμᾶς -ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη πατρίδα μας (ἀπότίς θεολογικές σχολές μας πού θεμελιώθηκαν πάνω σέ προτεσταντικά πρότυπα καίἀρχές), φορτισμένοι ἤδη μέ ἀρκετό θεολογικό σκότος καὶ πᾶνε στὴν Δύση γιὰ νὰπάρουν ἀκόμη περισσότερο…Πηγαίνετε στὶς θεολογικὲς μας σχολὲς νὰ δεῖτε τί διδάσκεται ἐκεῖ πέρα: Ἐν πολλοῖς,δὲν διδάσκεται ὀρθόδοξη θεολογία (ὑπάρχουν βέβαια καί οἱ ἐπαινετές ἐξαιρέσεις)…Προτεσταντικὴ θεολογία διδάσκεται , διότι οἱ ἄνθρωποι ποὺ εἶναι ἐκεῖ (οἱδιδάσκοντες καθηγητὲς κ.λπ.) ἔχουνε πάρει τὰ μεταπτυχιακά τους καὶ τὰ διδακτορικάτους στὴν Δύση. Στὴν Τυβίγγη (γέρμ. Tubingen), κατὰ κανόνα.-Ἡ Τυβίγγη τί εἶναι;-Εἶναι ἡ γενέτειρα τοῦ προτεσταντισμοῦ. Ἐκεῖ γεννήθηκε ἡ αἵρεση. Κι ἐμεῖς πᾶμεἐκεῖ νὰ «φωτιστοῦμε», δηλαδὴ νὰ σκοτιστοῦμε ἀκόμη περισσότερο. Καὶ μετὰ αὐτὰτά μεταφέρουμε ὡς παπαγαλάκια στὰ παιδιὰ, ἐδῶ πέρα, πού ἔρχονται στὶςΘεολογικὲς σχολὲς γιὰ νὰ σπουδάσουν ὑποτίθεται ὀρθόδοξη Θεολογία…Διαιωνίζεται ἔτσι αὐτὸ τὸ σκότος.36.Πῶς ξεκίνησε ὁ ἐπηρεασμός τῆς Θεολογίας μας καί γενικότερα τῆς Παιδείαςμας ἀπό τήν Δύση.Καὶ αὐτὸ ὅλο ξεκίνησε, ἐὰν κανεὶς ψάξει…-Ξέρετε πότε ξεκίνησε αὐτὸ τὸ κακὸ στὴν Ἑλλάδα;-Διαβάστε Ἀδαμάντιο Κοραῆ καὶ θὰ καταλάβετε. Δεῖτε πόσο ἀπαξιωτικὰ γράφει γιὰτὸν μοναχισμό, τὸν ἡσυχασμὸ καὶ γιὰ τὴν ὀρθόδοξη παράδοση.Ἀπὸ κεῖ ξεκινᾶ αὐτὴ ἡ γραμμὴ στὴν Ἑλλάδα.37.Πλήξη τοῦ παραδοσιακοῦ μοναχισμοῦ καὶ τοῦ ἡσυχασμοῦ.Ἀπ’ τὸ 1821 καὶ μετὰ ἄρχισε ὁ διωγμὸς τῆς Ὀρθόδοξης Παράδοσης ἀπὸ τοὺςνεοέλληνες διαφωτιστὲς καὶ τοὺς προτεστάντες βαυαροὺς πού ἦλθαν νὰ μᾶςκυβερνήσουν. Αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι (Φαρμακίδης, Κοραὴς κ.λ.π.) ἦταν πολὺποτισμένοι ἀπὸ τὸ πνεῦμα τὸ προτεσταντικό, τὴν θεολογία τῆς Δύσης. Γι’ αὐτό, ὅτανἦρθαν στὴν Ἑλλάδα, ξεκίνησαν διωγμὸ ἐναντίον τοῦ ἡσυχασμοῦ, τῆς ρίζας τῆςὈρθόδοξης Παράδοσής μας.Μὲ μία κίνηση νομοθετική, μὲ νόμους τοῦ κράτους, τοῦ ὀρθόδοξου κράτους(!), μετὰτὴν ἀπελευθέρωση, κλείσανε 400 μοναστήρια! Μὲ τρεῖς νόμους.Ναί, τὸ κράτος! Τὸ ἑλληνικὸ κράτος! Ἐμεῖς οἱ ὑποτίθεται «ὀρθόδοξοι» τὸ κάναμε.Δὲν τὸ ἔκαναν οἱ Τοῦρκοι. Μὲ τοὺς Τούρκους εἴχαμε 600 μοναστήρια καί μόλιςἤρθαμε γιὰ νὰ κυβερνήσουμε τὴν χώρα μας ἐμεῖς, οἱ υποτιθέμενοι χριστιανοί«ὀρθόδοξοι», κλείσαμε τὰ 400!85

Αὐτὸ συνέβη ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἐπικράτησε αὐτὸ τὸ πνεῦμα, τοῦ Κοραῆ καὶ τοῦΜάουρερ…καὶ ὅλων αὐτῶν τῶν δυτικόπληκτων καὶ δυτικοτραφῶν ποὺ ἦρθαν νὰ μᾶςκυβερνήσουν.38.Ποῦ ὀφείλεται τό μῖσος κατά τῆς Ὀρθόδοξης Παράδοσης καί τοῦΜοναχισμοῦ.Πρέπει νὰ ξέρετε δὲ ὅτι ὅλα αὐτὰ ἦταν προσχεδιασμένα ἀπὸ τοὺς ἄσπονδους φίλουςμας. Ἦταν προμελετημένα ἀπὸ ὅλους αὐτοὺς, πού μισοῦν τὴν ὀρθοδοξία. Τήνμισοῦν δέ, διότι παράγει ἀνθρώπους-πρόσωπα καὶ ὄχι χειραγωγήσιμα πιόνια.Ἡ θεραπευτική της Ὀρθοδοξίας εἶναι -θὰ λέγαμε- τὸ «ἀτού» της· δὲν ὑπάρχειπουθενὰ ἀλλοῦ.Κι αὐτὴ εἶναι ἡ δύναμή Της, αὐτὴ εἶναι ἡ δύναμη τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν ὁ ἄνθρωποςθεραπευτεῖ μὲ τὴν ὀρθόδοξη θεραπευτικὴ τότε ἑλκύει τὴν Θεία Χάρη καὶ γίνεται,κατὰ Χάριν, ὅ,τι καὶ ὁ Θεὸς. Αὐτὴ ἡ Θεία Χάρη εἶναι τὸ ἄρρητο κάλλος τῆςὈρθοδοξίας πού φανερώνεται ἐκεῖ ὅπου ἔχει προηγηθεῖ ἡ θεραπευτικὴ ΠαράδοσήΤης. Αὐτή εἶναι καί ἡ δύναμη τῆς Ὀρθοδοξίας. Δὲν εἶναι τὰ ὡραῖα ἄμφια, δὲν εἶναιοἱ ὡραῖες ἀκολουθίες ποὺ ἔχουμε.-Τί εἶναι αὐτά;-Αὐτὰ εἶναι μόνο τὰ ἐξωτερικά. Ἐκεῖνο ποὺ κάνει ἡ Ἐκκλησία ἡ ὀρθόδοξη καὶ μόνονΑὐτή εἶναι τὸ ὅτι θεραπεύει τὴν ψυχή, τὸν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὸ κανένας ἄλλοςδὲν μπορεῖ νὰ τὸ κάνει. Ὁ τρόπος θεραπείας ὑπῆρχε ἀπὸ τὰ χρόνια του Χριστοῦ μαςκαὶ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων: ἦταν ἡ Ἀποστολικὴ ζωή, ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ζοῦσανὅλοι οἱ πρῶτοι χριστιανοὶ κατὰ τοὺς δύο πρῶτες αἰῶνες τοῦ Χριστιανισμοῦ. Αὐτὸς ὁτρόπος, ἡ θεραπευτικὴ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, εἶχε καί ἔχει (δόξα τῷ Θεῷἀκόμη) διασωθεῖ στὰ μοναστήρια.[Γιαυτὸ καὶ οἱ Εὐρωπαῖοι «φίλοι» μας, ἀπόγονοι τῶν Φράγκων, μαζὶ μὲ τοὺςνεοέλληνες ὑποτακτικούς τους χτύπησαν τὸν μοναχισμὸ καὶ τὴν ἡσυχαστικὴπαράδοση, πού εἶναι ἡ ὀρθόδοξη θεραπευτική μας Παράδοση. Μέχρι τὶς ἡμέρες μαςτὴν πολεμᾶνε, πολεμώντας τὰ μοναστήρια, διότι ἐκεῖ ἔχει, δόξα τῷ Θεῷ, διασωθεῖ ὡςσήμερα αὐτὴ ἡ θεραπεία, ἡ ὀρθόδοξη θεραπευτικὴ ἡσυχαστικὴ ἀγωγή].39.Ὁ διωγμός κατά τῆς Ὀρθόδοξης Παράδοσης συνεχίζεται καί σήμερα…Χτύπησαν λοιπὸν τὰ μοναστήρια, διότι δὲν ἤθελαν νὰ ὑπάρχει δύναμη στὴνὀρθοδοξία. Ὅπως καὶ σήμερα τὸ ἴδιο, δὲν θέλουν νὰ ἔχει δύναμη καὶ ἐλευθερία ἡἘκκλησία. Διότι ἡ ὀρθοδοξία, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία φτιάχνει σωστοὺς ἀνθρώπους.Φτιάχνει πρόσωπα κι ὄχι μάζα ποὺ μπορεῖς νὰ τὴν κάνεις ὅ,τι θέλεις. Ἐνῶ αὐτοὶθέλουν νὰ ἔχουν μάζα, γιὰ νὰ κυβερνιέται εὔκολα.- Θυμηθεῖτε τὸν Κίσινγκερ…τί ἔλεγε ὁ Κίσινγκερ;- Ὅτι ὁ ἑλληνικὸς λαὸς εἶναι δυσκολοκυβέρνητος.86

- Γιατί εἶναι δυσκολοκυβέρνητος;- Διότι εἴμαστε ὀρθόδοξοι. Ἡ ὀρθοδοξία μας, ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μᾶς μαθαίνειπῶς νὰ γίνουμε πρόσωπα, πῶς νὰ σεβόμαστε τὴν ἐλευθερία καὶ τὸ αὐτεξούσιο πούμᾶς ἔχει δώσει ὁ Θεὸς καὶ νὰ μὴν γινόμαστε «δοῦλοι ἀνθρώπων». Μᾶς μαθαίνει πῶςνὰ ἔχουμε ἄποψη, νὰ ἔχουμε γνώμη.- Καὶ σοῦ λέει, πρέπει νὰ τήν χτυπήσεις…- Ποιὸς τὸ λέει;- Ὁ Κίσινγκερ. Πρέπει νὰ χτυπήσουμε τὶς πολιτισμικὲς ρίζες τῶν Ἑλλήνων: τὴνὀρθοδοξία , τὴν γλώσσα καὶ τὴν ἱστορία. Τὰ ἔχει πεῖ. Εἶναι δημοσιευμένα…Ἀκριβῶς αὐτὸ εἶναι τὸ πνεῦμα τῆς Δύσης: «Δὲν μᾶς συμφέρει νὰ ὑπάρχει ἡὀρθοδοξία». Ἀπὸ τότε πού οἱ Φράγκοι κατέλαβαν τὴν Ὀρθόδοξη Δύση καὶ τὸΠατριαρχεῖο μας στὴν Ρώμη, ἀπὸ τότε προσπαθοῦν νὰ ἐξαλείψουν τὴν Ὀρθοδοξία.Ἐμφανίστηκαν ὡς ψευτοορθόδοξοι, ἀλλὰ ἦσαν παγανισταί (ὅπως κατ’ οὐσίαν εἶναικαί σήμερα πολυειδωλολάτρες, σύμφωνα μέ τόν ἅγιο Ἰουστῖνο Πόποβιτς). Ἔβαλανμὲ τὴν βία δικούς τους πάπες στὴν θέση τῶν ὀρθοδόξων παπῶν στήν Ρώμη καὶἀνάγκασαν τοὺς ὀρθοδόξους της Δυτικῆς Εὐρώπης νὰ γίνουν Παπικοί. Ἐπειδὴ δὲ ἡἀτόφια, ἀκραιφνὴς ὀρθοδοξία ὑπῆρχε στὰ μοναστήρια, γι’ αυτὸ καὶ τὰ χτύπησαν.Ἐδίωξαν τὸν ὀρθόδοξο μοναχισμὸ στήν πάλαι ποτέ ὀρθόδοξη Εὐρώπη, εἴτε ἄμεσα,εἴτε νοθεύοντάς τον. Ξέρανε πολὺ καλὰ τί κάνανε. Αὐτὸ ἔκαναν, ὅταν ἦρθαν καὶστὴν Ἑλλάδα, μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσή της ἀπό τούς Ὀθωμανούς,συμπαραστατούμενοι ἀπὸ δυτικόπληκτους ἕλληνες ὅπως ἤδη ἀναφέραμε.Ὁ διωγμός, λοιπόν, ἐναντίον τοῦ ἡσυχασμοῦ, ἐναντίον τοῦ παραδοσιακοῦμοναχισμοῦ, ἐγκαινιάστηκε τότε στὴν Ἑλλάδα. Μάλιστα καὶ κυρίως ἄρχισε ἀπὸαὐτὸν τὸν ἄνθρωπο, τὸν Ἀδαμάντιο Κοραῆ. Αὐτὸς καὶ οἱ ὅμοιοί του (Φαρμακίδηςκ.λ.π.), δυστυχῶς, εἶναι αὐτοὶ πού θεμελίωσαν τὰ σχολεῖα μας, τὴν Παιδεία μας στὴννεώτερη Ἑλλάδα. Γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι ἔτσι ἡ Παιδεία σήμερα καὶ τὰ παιδιὰ βγαίνουνμπερδεμένα, ἀθεράπευτα, ἀποπροσανατόλιστα.40.Ἡ ἄθεη Παιδεία στήν Ἑλλάδα σήμερα.Εἶναι ἄθεη, οὐσιαστικά, ἡ Παιδεία σήμερα στὴν πατρίδα μας. Πρίν λίγο τό ἔμαθα(δὲν ἀντέχω νὰ μὴν τὸ πῶ, θὰ τὸ πῶ…). «Προχθές», μοῦ εἶπε μία μητέρα, «πῆρα ἕναχαρτὶ ἀπ’ τὸ σχολεῖο πού ἔλεγε, ἐὰν θέλει νὰ ὑπογράψει ὅτι ἐπιτρέπει στὸ παιδί τηςνὰ πάει νὰ ἐπισκεφτεῖ ἕναν ναὸ ὀρθόδοξο, ἕναν ρωμαιοκαθολικὸ κι ἕνανπροτεσταντικό. Καὶ στοὺς ναοὺς αὐτοὺς θὰ γίνει ξενάγηση ἀπὸ ξεναγό, ὁ ὁποῖος,φυσικά, θὰ κατατοπίσει τὰ παιδιὰ περὶ τοῦ χώρου» καὶ ὄχι μόνο περί τοῦ χώρου,ὑποθέτω ἐγὼ, ἀλλὰ πιθανότατα καὶ περὶ τῶν δογμάτων, τῆς πίστεως κλπ. κλπ. Παιδιὰμας ὀρθόδοξα τοῦ δημοτικοῦ, εἶναι αὐτὰ πού θὰ ἐπισκεφθοῦν τοὺς ναοὺς αὐτούς…Κι αὐτὸ τό προσκλητήριο-προτροπή τὸ στέλνει τὸ ἐπίσημο κράτος στὰ σχολεῖα μας.- Ξέρετε τί κρύβεται πίσω ἀπὸ αὐτό;- Τὸ νὰ κάνουμε τὰ θρησκευτικὰ θρησκειολογία, δηλαδή:- «Τί εἶναι ἡ ὀρθοδοξία παιδιά»;- «Εἶναι μία ἀπ’ τὰ ἴδια. Ε, ὅπως ἔχουμε τοὺς βουδιστές, ἔχουμε τοὺς ἰνδουιστές,87

τοὺς προτεστάντες κ.λ.π. ἔτσι ἔχουμε καὶ τοὺς ὀρθόδοξους. «Μία ἀπ’ τὰ ἴδια.Διαλέξτε καὶ πάρτε. Νά, ἐγὼ θὰ σᾶς τὰ δείξω ὅλα…».Κι ἂς λένε οἱ κανόνες τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι δὲν ἐπιτρέπεται νὰ ἀσχολεῖσαι μὲ τὰδόγματα τῶν αἱρετικῶν. Ὑπάρχουν (πρέπει νά τό γνωρίζετε αὐτό) κανόνες, ποὺἀπαγορεύουν στοὺς ὀρθοδόξους νὰ ἀσχολοῦνται μὲ τὰ δόγματα τῶν αἱρετικῶν.- «Μά…», θὰ πεῖς, «τὰ παιδιὰ δὲν θὰ ἀσχοληθοῦν μὲ τὰ δόγματα. Θὰ πᾶνε ἁπλὰ νὰδοῦνε τὴν ἐκκλησία σὰν ἕνα χῶρο -ἂς ποῦμε- λατρείας».-Τί «λατρείας»;-Δαιμονικῆς λατρείας. Ἀφοῦ αἱρετικοὶ εἶναι. Γιατί νὰ πᾶμε, δηλαδή, στοὺςαἱρετικούς; Γιατί νὰ στέλνουμε τὰ ὀρθόδοξα παιδιά μας νὰ μολύνονται ἀπ’ αὐτὰ τὰπράγματα, καὶ μάλιστα τὰ μικρὰ παιδιά; Νὰ πεῖς ὅτι εἶναι φοιτητὲς τῆς θεολογικῆς,νὰ πᾶνε νὰ δοῦνε ἔτσι ἐπιστημονικά, ἐνημερωτικά κάποια πράγματα… Μάλιστα. Νὰπᾶνε.-Γιατί ὅμως νὰ στείλουμε τὰ μικρὰ παιδιά;-Γιὰ νὰ μάθουνε, σοῦ λέει.-Τί νὰ μάθουνε; Νά μάθουν τὸ σκοτάδι (τήν στιγμή μάλιστα πού καλά-καλά δένἔχουνε βρεῖ τό φῶς) καὶ νὰ μπερδευτοῦν μέσα τους ἀκόμη χειρότερα, ἀπ’ ὅ,τι εἶναιἤδη μπερδεμένα…Ἀλλὰ βλέπετε, αὐτή εἶναι ἀκριβῶς ἡ γραμμή: νὰ χτυπήσουμε τὴν ὀρθοδοξία, νὰχτυπήσουμε τὸν ἡσυχασμό, οὐσιαστικά.41.Τό ἀντιμοναχικό (ἀντιησυχαστικό) πνεῦμα σήμερα.Αὐτὸ τὸ πνεῦμα, τό κοσμικό καί συγκρητιστικό (εἶναι τό πνεῦμα τῆς Νέας Ἐποχῆς.Συγκρητισμός: συνοθύλευμα δοξασιών από διάφορες θρησκείες), δυστυχῶς, τὸ ἔχειἐγκολπωθεῖ, τό ὑπηρετεῖ καὶ ὁ λαός. Τὸ βλέπουμε, ὅταν κάποιος πάει νὰ γίνειμοναχὸς ἢ ἱερέας…Τί ἀντίδραση ὑπάρχει ἀπὸ τοὺς ἴδιους τους γονεῖς, ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸπεριβάλλον!!!Σοῦ λέει: «Τί θὰ γίνεις; Καλόγερος θὰ γίνεις;»Αὐτὴ ὅλη ἡ ἀντίληψη δὲν ὑπῆρχε πρὶν τὴν Ἐπανάσταση στὸν λαό μας. Ὁ λαὸς μαςἀγαποῦσε τοὺς μοναχοὺς καὶ τὶς μοναχές, καὶ τοὺς εἶχε ὡς πρότυπα γιὰ τὴν ζωή του.Διαβάστε γιά τὸ «Βυζάντιο» –τὸ λεγόμενο Βυζάντιο– καὶ τὴν ἱστορία του, νὰ δεῖτεπῶς λεγόταν ἡ Κωνσταντινούπολη.-Ξέρετε πῶς λεγόταν ἡ Κωνσταντινούπολη;-Τὸ «Μέγα Μοναστῆρι». Αὐτὸ ἦταν τὸ ὄνομα τῆς Κωνσταντινούπολης, γιατί ἦτανγεμάτη μὲ μοναστήρια. Τά εἶχαν μέσα στὴν πόλη, ὄχι ἔξω. Τώρα, τὰ θέλουμε πολὺμακριὰ ἀπὸ μᾶς τὰ μοναστήρια. Μὴ μᾶς «μολύνουν» καὶ πολὺ οἱ καλόγεροι μέ τό νάκυκλοφοροῦν ἀνάμεσά μας. Αὐτὴ ἡ ἀντίληψη πέρασε ἀπὸ τὴν Δύση, ἀπὸ τοὺςΠροτεστάντες, καὶ μᾶς χάλασε, μᾶς χάλασε τὴν ψυχή…βαθειά, τὸ ὑποσυνείδητό μας,τὸ βάθος τῆς ψυχῆς τοῦ λαοῦ μας.88

42.Τά ἀποτελέσματα τοῦ διωγμοῦ τῆς Ὀρθόδοξης Θεραπευτικῆς καί τοῦ φορέατης (τοῦ Ὀρθόδοξου Μοναχισμοῦ).Ἔτσι, λοιπὸν, ὁ Κοραῆς καί οἱ ὅμοιοί του χτύπησαν τὸν παραδοσιακὸ μοναχισμὸ καὶτὴν ἡσυχαστικὴ παράδοση, τὴν μόνη σωστὴ θεραπεία τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου.Καί τί κατάφεραν; Αὐτό πού βλέπετε, σήμερα· τό ὅτι εἴμαστε ἀθεράπευτοι ὅλοι οἱὀρθόδοξοι… Κανονικὰ οὔτε ἄγχος θά ἔπρεπε νὰ ἔχουμε, οὔτε φοβίες, οὔτεψυχολογικά, τὰ λεγόμενα ψυχολογικὰ προβλήματα. Τίποτα δὲν ἔπρεπε νὰ ἔχουμε.Διότι ἡ Ἐκκλησία τὰ θεραπεύει ὅλα αὐτά καὶ ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι ὀργανικάἐνταγμένος στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας χαίρει ἄκρας καί καθολικῆς ὑγείας. Δὲνχρειάζεται νὰ παλεύει, νὰ προσπαθεῖ νὰ ἰσορροπήσει τὴν ψυχή του καὶ νὰ πετύχειτὴν ψυχική του ὑγεία μὲ φάρμακα. Πῶς νὰ βρεῖ ἡ ταλαίπωρη ψυχὴ, πού ἔχει ἕναἄπειρο πνευματικὸ βάθος, τὴν θεραπεία της μὲ τὰ χάπια;Ἐπειδὴ, λοιπὸν, χτυπήσανε αὐτὸ ποὺ διέσωζε τὴν θεραπεία, δηλαδὴ τὰ μοναστήρια,γι’ αὐτὸ σήμερα ὡς ἔθνος ἔχουμε χάσει, ἐν πολλοῖς, τὴν ὀρθόδοξη θεραπευτική καίτήν ψυχοσωματική μας ὑγεία.43.Ἡ ἐκλογή τῶν Ἐπισκόπων- Γιατί νομίζετε (γιά νά ποῦμε ἕνα παράδειγμα ἀπώλειας τῆς Ὀρθόδοξηςθεραπευτικῆς Παράδοσης) ἡ Ἐκκλησία εἶχε αὐτὴν τὴν εὐλογημένη παράδοση: οἱἐπίσκοποι νὰ βγαίνουν ἀπὸ τὰ μοναστήρια; [Τὸ χαλάσαμε κι αὐτό, σήμερα, καὶκάνουμε ἐπισκόπους αὐτοὺς ποὺ ἔχουν πτυχίο θεολογικῆς σχολῆς, δηλαδὴ αὐτοὺςποὺ ἔχουν σπουδάσει τὴν αἵρεση, τὸ σκοτάδι]. Παλιὰ οἱ ἐπίσκοποι βγαίνανε ἀπὸ τὰμοναστήρια.-Γιατί;-Διότι αὐτοὶ γνώριζαν πολὺ καλὰ τὴν θεραπευτικὴ ἀγωγὴ τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ σοῦλέει ἡ Ἐκκλησία: «Νὰ τὸν πάρω αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο, νὰ τὸν βάλω μέσα στὴν πόλη,μέσα στὴν μητρόπολη, μέσα στίς ἐνορίες, νὰ κάνει καλά τους ἀνθρώπους, νὰ εἶναιγιατρός τῶν ψυχῶν τους».Αὐτὸ εἶναι ὁ ἀληθινὸς ἐπίσκοπος. Εἶναι ὁ ἀρχίατρος -ἂς ποῦμε- ποὺ κατευθύνει τοὺςγιατρούς, τοὺς «Πνευματικούς», τοὺς ἱερεῖς τῆς Ἐπισκοπικῆς του περιφέρειας.Συνάμα εἶναι καί ὑπεύθυνος γιά ὅλη τήν Ἐκκλησία. Ἐὰν, ὅμως, ὁ ἐπίσκοπος δὲν ἔχειὁ ἴδιος γνώση τῆς θεραπείας (ἄν δέν ἔχει περάσει ἀπό τήν βίωση τῆς κάθαρσης, τοῦφωτισμοῦ καί τῆς θέωσης), τῆς θεραπευτικῆς ἀγωγῆς, ποιὸς θὰ θεραπεύσει; Τί θὰθεραπεύσει; Γίνεται ἁπλῶς ἕνας διοικητής, ἕνας διοικητικὸς ὑπάλληλος καί ὁ λαόςμένει ἀθεράπευτος. Βλέπει δέ καί τήν Ἐκκλησία ὡς ἕναν ὀργανισμό κοινωνικῆςὠφέλειας, πού ἐξυπηρετεῖ κάποιες ἀπό τίς ἀνάγκες τοῦ κράτους.44.Ἡ Ἐκκλησία ὡς «γραφεῖο τελετῶν».89

Δυστυχῶς ἔχουμε καταντήσει ἔτσι τὴν Ἐκκλησία… Ὡς νὰ εἶναι ἕνα γραφεῖοδιαζυγίων, γάμων, καὶ βαφτίσεων. Καὶ ἔρχεται ὁ ἄλλος καὶ σοῦ λέει:-«Θέλω νὰ κάμω γάμο πάτερ. Νά ὁρίσουμε ἡμερομηνία».-«Ναί, νὰ κάνεις γάμο, ἀλλά εἶσαι ἕτοιμος πνευματικά;». Ἄν βρεθεῖ κάποιος τέτοιοςὑπεύθυνος ἱερέας ποὺ ἔχει γνώση καὶ τοῦ πεῖ:-«Ἐξομολογεῖσαι;», θὰ ἀπαντήσει:«Γάμο σᾶς ζήτησα πάτερ».-«Ναί», κι ἄν λίγο ἐπιμείνει: «ἀλλὰ ξέρεις τί θὰ κάνεις;»-«Ναί», λέει, «τί θὰ κάνω;»-«Τί θὰ κάνεις; Ἂν δὲν ἐξομολογεῖσαι, τί γάμο θὰ κάνεις; Πῶς θὰ «μπεῖς» στὸμυστήριο τοῦ γάμου, ἂν δὲν ἔχεις μπεῖ στὸ μυστήριο τῆς μετάνοιας, τῆς κάθαρσηςἀπὸ τὰ πάθη; Τίποτα δὲν θὰ καταλάβεις. Θὰ ἔρθεις μπροστά μου σὰν νὰ εἶσαιἠθοποιός. Ε,… ὁ ἄλλος, ὁ κουμπάρος, ξέρει τί θὰ κάνει;»-«Κουμπάρος», σοῦ λέει, «θὰ ἀλλάξει τά στέφανα καί θά βγεῖ φωτογραφία μὲ τοὺςνεόνυμφους.»-Αὐτὸ εἶναι; Δὲν «μπαίνει» μὲς στὸ μυστήριο, μέσα στὴν θεολογία τοῦ τί θὰ κάνει.Ἔτσι ἔχουμε καταντήσει, νὰ εἶναι τὰ μυστήρια ἕνα μέσο γιὰ νὰ ἐπιδειχθεῖ ὁ πλοῦτοςμας καί τίποτε περισσότερο. Μία φιέστα ἀντί νά εἶναι ἕνα συγκλονιστικό πνευματικόγεγονός μετοχῆς στήν Θεία Χάρη.Καὶ κανένας δὲν προσέχει. Μία τέλεια ἀσέβεια….Ὁ δὲ ἱερέας καὶ οἱ ἄλλοι εἶναι ἁπλῶς οἱ ἠθοποιοί!Τὸ γράφουν δὲ καὶ στὰ προσκλητήρια. Ἔχω δεῖ, καί ἔχω ἀκούσει γιὰ τέτοιου εἴδουςπροσκλητήρια ποὺ φτιάχνουν: «Ἐλᾶτε στὸ σόου», ἂς ποῦμε, «ποὺ θὰ γίνει στὸν τάδεναό», ναί… «καὶ θὰ εἶναι ἀρχιηθοποιοὶ οἱ τάδε καὶ οἱ τάδε, οἱ τάδε καὶ οἱ τάδε».Εἶναι πλέον, ἡ βάπτιση ἤ ὁ γάμος, μία θεατρικὴ παράσταση, γιατί ἀκριβῶς χάσαμετὴν ἔννοια τῆς θεραπείας, χάσαμε τὸ θεραπευτικὸ βίωμα, ποὺ δίνει τὸ μυστήριο τοῦΓάμου, τὸ μυστήριο τῆς Βάπτισης, τὸ μυστήριο τῆς Μετάνοιας. Χάσαμε ὅλα αὐτὰποὺ «παθαίνουμε» στὴν Ἐκκλησία, ὅταν προσέλθουμε στά Ἅγια Μυστήριά Της μὲτὶς σωστὲς προϋποθέσεις.Ἄν τυχὸν, λοιπόν, δὲν μᾶς τὸ κάνει (τό «μυστήριο» πού θέλουμε) ὁ πρῶτος παππᾶς,θὰ τὸ κάνουμε στὸν ἄλλο παππᾶ, στὸν διπλανὸ παππᾶ,… στὴν ἄλλη ἐνορία («Ἀφοῦδὲν μοῦ τὸ κάνεις ἐσύ φεύγω…»).[Ναί, καὶ πράγματι θὰ τὸ κάνει στὴν ἄλλη ἐνορία, ὅπου ὁ ἐκεῖ παππᾶς εἶναι«βολικός» καί δὲν τοῦ λέει «τέτοια» πράγματα «περίεργα», ὅτι πρέπει «νὰἐξομολογηθεῖς πρίν στεφανωθεῖς» κ.λ.π. ].Δυστυχῶς, νοσοῦμε καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία, δηλαδὴ νοσοῦν καὶ τὰ θεσμικὰπρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας.Ἄν, λοιπόν, θέλει κάποιος νὰ μάθει πῶς καταντήσαμε ἐδῶ, ἂς διαβάσει ἈδαμάντιοΚοραῆ, καὶ θὰ καταλάβει πῶς ξεκίνησε ὅλη αὐτὴ ἡ κατάσταση…90

45.Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι Ἰατρική Ἐπιστήμη πού θεραπεύει ἀνθρώπους καίκοινωνίες.Ἂς ὑποθέσουμε, τώρα, λέει ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης πὼς ἕνας ἐρευνητής,ἐπιστήμονας, ποὺ δὲν ἔχει σχέση μὲ θρησκεῖες, ἕνας ἄθεος ἐὰν θέλετε, κάνει ἔρευναπάνω στὶς θρησκευτικὲς παραδόσεις. Φθάνοντας στὴν ὀρθόδοξη παράδοση σκαλίζει,ἀνακαλύπτει καὶ ἀρχίζει νὰ περιγράφει αὐτὰ τὰ πράγματα γιὰ τὰ ὁποῖα τώραὁμιλοῦμε. Κάποια στιγμὴ λέει: «Γιὰ κοίτα δῶ. Αὐτὴ ἡ παράδοση μιλάει γιὰ ψυχή, γιὰνοερὰ ἐνέργεια τῆς ψυχῆς καὶ ἔχει συγκεκριμένη θεραπευτικὴ ἀγωγή». Μετά, αὐτὸςὁ ἄνθρωπος ἐρευνώντας φθάνει νὰ ἀναγνωρίσει, ὅτι, ἂν αὐτὴ ἡ θεραπευτικὴ ἀγωγὴἐφαρμοστεῖ στὶς κοινωνίες τῶν ἀνθρώπων, θὰ ἔχει πολὺ ὠφέλιμα ἀποτελέσματα γιὰτὴν ἀτομικὴ καὶ κοινωνικὴ ὑγεία[5].Ἕνας ὑγιὴς ἄνθρωπος εἶναι «κεφάλαιο» γιὰ τὴν κοινωνία. Κι ἂν ὁ ἕνας γίνουν δύο,γίνουν δέκα, γίνουν ἑκατό… νὰ μία κοινωνία ὑγιής. Ἔτσι γίνονται οἱ κοινωνίεςὑγιεῖς. Δὲν γίνονται μὲ τὸ νὰ ἀλλάξουμε τὰ συστήματα: νὰ φέρουμε κομμουνισμὸ ἢνὰ φέρουμε σοσιαλισμὸ ἢ νὰ φέρουμε…φιλελευθερισμό. Δὲν ἀλλάζουν ἔτσι οἱἄνθρωποι.Γιὰ νὰ ἀλλάξει ἡ κοινωνία, πρέπει νὰ ἀλλάξει ὁ κάθε ἄνθρωπος. Κι αὐτὸ ἀκριβῶςκάνει ἡ ὀρθοδοξία. Μόνο ἡ ὀρθοδοξία μπορεῖ νὰ τὸ κάνει· μόνο ἡ ὈρθόδοξηἘκκλησία μὲ τὴν θεραπευτική της μέθοδο, πού εἶναι ὁ ἡσυχασμὸς, μπορεῖ νὰθεραπεύσει τὸν κάθε ἄνθρωπο, τὸν νοῦ καὶ τὴν ὅλη του ψυχοσωματικὴ ὕπαρξη.46.Ἡ ἀλλοίωση τῆς Ὀρθόδοξης Παράδοσης καί ὁ διωγμός τῶν φορέων της (τῶνμοναχῶν).Μετά, συνεχίζοντας ὁ ἐρευνητὴς τὸ ψάξιμο, ἀρχίζει νὰ ἐξακριβώνει ἀπὸ πότεξεκίνησε αὐτὴ ἡ παράδοση, ποιὲς εἶναι οἱ πηγές της, πόσους αἰῶνες ἐπιτυχῶςἐφαρμόστηκε στὴν πράξη, ποῦ ἐφαρμόστηκε. Καὶ συνεχίζοντας ανακαλύπτει γιατίδὲν ὑπάρχει σήμερα στοὺς ὀρθόδοξους (στὴν πλειοψηφία τους) αὐτὴ ἡ παράδοση καὶγιατί ἡ Ὀρθοδοξία ὑπέστη ἀλλοίωση.Κι ὁ ἐρευνητὴς αὐτὸς συνεχίζει καὶ βρίσκει ὅτι αὐτὸ συνέβη, γιατί ἐδιώχθη ὁἡσυχασμὸς κι ὁ παραδοσιακὸς μοναχισμός, ποὺ εἶναι ὁ φορέας αὐτῆς τῆςπαράδοσης[6].47.Τί εἶναι ὁ Ἡσυχασμός.Ὅταν λέμε ἡσυχασμός, μὴν πάει ὁ νοῦς σας μονάχα στοὺς ἀσκητές, τοὺς ἐρημῖτεςποὺ ἡσυχάζουν καὶ ἠρεμοῦνε. Ὁ ἡσυχασμὸς εἶναι ἡ θεραπευτικὴ μέθοδος τῆςὈρθοδοξίας. Ὅλοι πρέπει νὰ κάνουμε ἡσυχασμό. Εἶναι ἕνα ὁλόκληρο «πακέτο», θὰλέγαμε, ἐνεργειῶν. Τώρα δὲν μπορῶ νὰ τὸ ἀναλύσω πολύ, ἀλλὰ εἶναι αὐτὰ ποὺσυνιστᾶ ἡ Ἐκκλησία μας ὡς θεραπευτικά μέσα καί μεθόδους: ἄσκηση, ἀδιάλειπτηπροσευχή, μετάνοια, λειτουργικὴ ζωή, δηλαδὴ ὅλα αὐτὰ ποὺ κάνει ἕνας μοναχός.91

48.Ὁ ἡσυχασμός στήν πόλη.Μὰ θὰ μοῦ πεῖτε:-«Καλόγερους θὰ μᾶς κάνεις πάτερ;»-Μοναχοὺς θὰ σᾶς κάνω; Ἐγὼ δὲν ντρέπομαι νὰ τὸ πῶ: «Ναί, θὰ σᾶς κάνω. Ὄχι μὲράσα, ὅμως. Μέσα στὴν οἰκογένειά σας, μέσα στὸ σπίτι σας, μέσα στὴν πόλη σας».Γιατί αὐτὴ ἡ ζωὴ, ἡ κατά μίμησιν τῆς μοναχικῆς ζωῆς, ὁδηγεῖ στὴν ἀποκατάστασητῆς ψυχοσωματικῆς ὑγείας στόν ἄνθρωπο.Ὅταν βάλουμε αὐτὴν τὴν θεραπευτικὴ, ποὺ διασώζεται καὶ ἐφαρμόζεται στὰμοναστήρια, ὅταν τὴν βάλουμε στὸ σπίτι μας, στὴν ψυχὴ μας, τήν ἐφαρμόσουμεστήν ζωή μας, τότε θεραπευόμαστε ψυχοσωματικά.Σήμερα, δυστυχῶς, μόνο στὰμοναστήρια ἔχει διασωθεῖ ἡ ἀληθινὴ ψυχοθεραπεία. Στὸ Βυζάντιο ἦταν διασωσμένηκαὶ στοὺς κοσμικούς! Τὴν ζοῦσαν, τὴν ἐφάρμοζαν πάρα πολλοὶ λαϊκοί ἄνθρωποι πούζοῦσαν στὸν κόσμο. Ἦταν, δηλαδὴ, «ἡσυχαστές ἐν τῷ κόσμῳ».Ἂν διαβάσετε, γιὰπαράδειγμα, τὸν Ἅγιο Ἐφραὶμ τὸν Σύρο (4ος αἰώνας), θὰ δεῖτε ποὺ λέει ὅτι στὶςπόλεις «γινόταν πιὸ μεγάλη ἄσκηση ἀπ’ ὅ,τι στὰ μοναστήρια». Δηλαδὴ, οἱ κοσμικοὶἤτανε πιὸ καλόγεροι ἀπὸ τοὺς καλόγερους.Σήμερα, τὰ χάσαμε αὐτὰ καὶ σοῦ λένε: «ὁ κοσμικὸς εἶναι ἄλλο πρᾶγμα, ὁ καλόγεροςεἶναι ἄλλο πρᾶγμα». Ὅτι «δικαιολογεῖται νά εἶναι πνευματικά πιὸ “light” (λάιτ)! ἡζωὴ τοῦ κοσμικοῦ. Δὲν θὰ κάνει ὅ,τι κι ἕνας καλόγερος». Τελείως λάθος! Γι΄ αὐτὸεἴμαστε ἄρρωστοι ὅλοι, καὶ οἱ κοσμικοὶ καὶ πολλοὶ μοναχοί, βέβαια. Ὅταν δὲν μπεῖςμὲς στὴν θεραπεία τοῦ ἡσυχασμοῦ, ἀκόμη καὶ μὲς στὸ μοναστῆρι, καλόγερος νὰεἶσαι, πάλι δὲν θεραπεύεσαι: δὲν σὲ θεραπεύει ὁ τόπος, ἀλλὰ ὁ τρόπος!Ἔτσι, λοιπόν, ὅταν ἀκοῦμε ἡσυχασμός, ἐννοοῦμε αὐτὴν ὅλη τὴν θεραπευτικὴμέθοδο.49.Ὁ ἐκδυτικισμός τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς.-Γιατί διώχθηκε, ὅμως, ὁ ἡσυχασμός;-Διότι οἱ χῶροι, στοὺς ὁποίους ἤκμαζε (Ρωσία, Ἑλλάδα, Ρωμανία γενικότερα),ἄρχισαν νὰ δυτικοποιοῦνται πολιτιστικά.Αὐτὸ συνέβη κατ’ ἀρχήν στὴν Ρωσσία. Μετὰ τὴν μεταρρύθμιση τοῦ «Μεγάλου»-στήν πραγματικότητα δὲν ἦταν καθόλου μεγάλος– Πέτρου.-Ὁ «Μεγάλος» Πέτρος, ὅπως θὰ ἔχετε ἀκούσει, λοιπὸν, τί ἔκανε;-Ἔκανε ἕνα μεγάλο ἔγκλημα: «ἐκδυτίκησε» τὴν Ρωσία. Ἄνοιξε τὰ «παράθυρα» καὶτὶς «πόρτες» καί εἰσήγαγε στήν Ἁγία Ρωσία ὅλην τὴν αἵρεση τοῦ Παπισμοῦ καὶ τὴνσυναφῆ ἀλλοτριωτικὴ κουλτούρα τῆς Δύσης, (ὅπως ἔχουμε κάνει κι ἐμεῖς σήμεραστὴν ἔρμη τὴν πατρίδα μας).Μετά, ὡς ἀποτέλεσμα, ἐμφανίστηκε αὐτὴ ἡ μουσικὴ ἡ τετράφωνη ποὺ ἀκοῦμεσήμερα στὶς ρωσικὲς ἐκκλησίες , ἀντὶ γιὰ τή, σύμφωνη μὲ τὴν ὀρθόδοξη Παράδοση,92

βυζαντινὴ ψαλμωδία. Ἀπὸ κεῖ «μᾶς προέκυψε», καὶ ἡ δυτικότροπη εἰκονογραφία.Ἀπ’ τὴν Ρωσία μᾶς ἦρθαν ὅλα αὐτά, ἀπ’ τὸν «Μέγα» Πέτρο, δηλαδή, ποὺ ἄνοιξε«παράθυρο» στὴν Δύση.Στὴν Ἑλλάδα αὐτὸς ὁ ἐκδυτικισμὸς μπῆκε μετὰ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ ’21. Πήγαμενὰ ξεσκλαβωθοῦμε ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ σκλαβωθήκαμε χειρότερα, στὴν Δύση.50.Ἡ ἀφομοίωση τοῦ Ὀρθόδοξου πολιτισμοῦ.«Ὁ σύγχρονος ἱστορικὸς Τόινμπυ (Toynbee) λέει ὅτι ὁ ὀρθόδοξος πολιτισμὸςἀφομοιώνεται σιγὰ-σιγὰ σήμερα ἀπὸ τὸν δυτικὸ πολιτισμό». Εὔχομαι νὰ μὴνἐπαληθευθεῖ καὶ δὲν θὰ ἐπαληθευθεῖ, δηλαδή, διότι ἡ Ὀρθοδοξία θὰ ὑπάρχει πάντα.Μπορεῖ ἐμεῖς σὰν ἔθνος νὰ χάσουμε τὴν ὀρθοδοξία… μπορεῖ… –ὅπως τὴν ἔχουμεχάσει ἐν πολλοῖς δηλαδὴ– …ἀλλὰ κάπου ἀλλοῦ θὰ συνεχίσει νά ὑπάρχει.Γιά παράδειγμα τώρα στὴν Ἀμερικὴ ὑπάρχει μεγάλη ἄνθιση, μεγάλη ἀναζήτηση γιὰτὴν ὀρθοδοξία. Εἶναι ἡ πιὸ «ἀνερχόμενη θρησκεία» (ἔτσι τὸ λένε αὐτοί… δὲν ξέρουνπῶς ἀλλιῶς νὰ τὸ ποῦνε) στὴν Ἀμερική, ἡ Ὀρθοδοξία. Ἔχουμε ἐκεῖ μεγάληπροσέλευση προτεσταντῶν στὴν Ὀρθοδοξία. Οἱ στατιστικὲς τὸ λένε αὐτό. Δὲνἀποκλείεται, σὲ λίγα χρόνια, νὰ πηγαίνουμε στοὺς ἀμερικάνους γιὰ νὰ μάθουμε τὴνὀρθοδοξία. Τραγικό, ἀλλά…Λοιπόν, λέει αὐτὸς ὁ ἱστορικός, ὅτι σιγὰ-σιγὰ -γνώμη του βέβαια- ἀφομοιωνόμαστε.Ἐν πολλοῖς ὅμως, δυστυχῶς τὸ βλέπουμε.-Τὰ παιδιά μας ποῦ εἶναι;- Σ’ αὐτὰ τὰ κέντρα, τὰ ἀμερικανόφερτα, μὲ τὶς συμπεριφορές, τὰ ντυσίματα καὶ τὶςμουσικές, τὶς ἀμερικανόφερτες.Ἔχει γράψει, αὐτὸς ὁ ἱστορικός, ὁλόκληρο βιβλίο στὸ ὁποῖο διακρίνει τοὺςὑπάρχοντες σήμερα πολιτισμοὺς σὲ πέντε μόνο (ἀπὸ τοὺς 20-25 ποὺ ὑπῆρχαν στὸπαρελθόν): τὸν ἰνδικὸ πολιτισμό, τὸν πολιτισμὸ τῆς ἄπω ἀνατολῆς (Κίνα καὶἸαπωνία), τὸν εὐρωπαϊκό, τὸν ὀρθόδοξο καὶ τὸν πρωτόγονο.51.Ἡ δυτικοποίηση τῶν πολιτισμῶν.Ὁ Τόινμπυ ἔχει αὐτήν τήν θεωρία, πού λέει ὅτι σήμερα ὅλοι οἱ πολιτισμοίδυτικοποιοῦνται, καί δέν ἔχει ἄδικο. Ἔτσι, βλέπετε, ὅλος ὁ κόσμος σήμερα τείνει νάγίνει «ἀμερικανόμορφος». Παντοῦ βλέπεις φάστ-φούντ, βλέπεις Μάκ- Ντόναλντς…παντοῦ, σέ κάθε γωνιά τῆς γῆς καί ὄχι μόνο… Βλέπεις καί μουσικέςἀμερικανόφερτες καί ντυσίματα κ.λπ.Στό παρελθόν, κατεβλήθη προσπάθεια αὐτή ἡ δυτικοποίηση νά γίνει μέσω τῆςἱεραποστολῆς, μέσῳ τῶν δυτικῶν ἱεραποστόλων.52.Ἐκδυτικισμός μέσῳ τῶν δυτικῶν «ἱεραποστόλων».Προσέξτε, οἱ δυτικοί πού ἔφθασαν στήν Λατινική Ἀμερική, στήν Δυτική Ἀφρικήκ.λ.π., δέν πῆγαν γιά νά κηρύξουν τόν Χριστό. Φαινομενικό ἦταν αὐτό. Οὐσιαστικά93

πῆγαν γιά νά ἐκδυτικήσουν αὐτές τίς χῶρες.Οἱ Εὐρωπαῖοι στό παρελθόν, ἀλλάδυστυχῶς καί σήμερα, ἐξαπέστειλαν καί ἐξαποστέλλουν στρατούς ἱεραποστόλων, ὄχιγιά νά κάνουν τά ἄλλα ἔθνη Χριστιανούς, ἀλλά γιά νά τούς δυτικοποιήσουν.Ἔτσιἐξηγεῖται τό γεγονός ὅτι στήν πατρίδα μας, τήν Ἑλλάδα, ὑπῆρξαν ὅλοι αὐτοί οἱαἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι καί σήμερα ὑπάρχουν καί δροῦν.Ἡ «ἱεραποστολή» αὐτή, ὅμως, λέει ὁ Τόϋνμπυ, ἀπέτυχε στά εἰδωλολατρικά ἔθνη τῆςἈφρικῆς καί ὅπου ἀλλοῦ, γιατί οἱ ἱεραπόστολοι χώριζαν μεταξύ τους τούςἀνθρώπους.-Γιατί; [-Διότι ἦταν κάτι κακό, δεν ἦταν κάτι εὐλογημένο ἀπό τόν Θεό. Καί τό κακό,ἀργά ἤ γρήγορα, διαλύεται μόνο του].-Κοιτάξτε, νά! Τό κακό διαλύεται μόνο του. Ἕνα μεγάλο κακό εἶναι ἡ αἵρεση.Ἡ Δύση δέν εἶναι μία αἵρεση, εἶναι 500-1000 αἱρέσεις. Ὅλοι αὐτοί, πήγανε νάἐκδυτικήσουν τήν Ἀφρική. Γινόταν, λοιπόν, ἀπό τήν μία οἰκογένεια ὁ ἕναςΜεθοδιστής, ὁ ἄλλος γινόταν λ.χ. Ἀντβεντιστής τῆς Ἕβδομης Ἡμέρας, ὁ ἄλλοςγινότανε Παπικός, ὁ ἄλλος γινότανε Πεντηκοστιανός καί χωριζόντουσαν οἱοἰκογένειες…Ἔτσι ἀπέτυχε ὁ ἐκδυτικισμός, ἡ κυριαρχία καί ἡ ἐκμετάλλευση μέσωτῆς «ἱεραποστολῆς».53.Δυτικοποίηση μέσῳ τῆς τεχνολογίας.Τί λέει ὁ Τόινμπυ τώρα; Προτείνει μία νέα λύση (γιατί κι αὐτός δυτικός εἶναι): Νάγίνει δυτικοποίηση μέσω τῆς τεχνολογίας.Αὐτό πού γίνεται σήμερα μέσα ἀπό τούς ὑπολογιστές, μέσα ἀπό τήνπαγκοσμιοποίηση…Γίνεται ἐξαμερικανισμός ὅλων μας…μέσω τῆς Νέας Ἐποχῆς…Ὅλα αὐτά τά κινήματα, οὐσιαστικά, εἶναι σέ αὐτήν τήν γραμμή.54.Βίωση τῆς ὀρθόδοξης θεραπευτικῆς ὥστε νά βοηθηθοῦν καί οἱ ἄλλοι.Ἐδῶ εἶναι πού πρέπει νά ‘χουμε ἀνοιχτά τά μάτια μας καί νά μάθουμε σωστά καίκαλά τήν θεραπευτική…ὄχι ἐγκεφαλικά, ἀλλά νά τήν ζήσουμε.Θά πρέπει νά ἔχουμε ὑγεία πνευματική μέσα μας, γιά νά μπορέσουμε νά βοηθήσουμεαὐτόν τόν ἀπελπισμένο ἄκοσμο κόσμο, πού θά μᾶς ζητήσει βοήθεια.Ὁ πάτερ Παΐσιος τό ἔλεγε: «Θά ‘ρθοῦν καί θά σᾶς πιάνουν ἀπ’ τό μανίκι καί θά σᾶςλένε ‘’πέστε μας γιά τόν Χριστό’’».-Καί τί θά τούς ποῦμε γιά τόν Χριστό; Θά τούς ποῦμε μήπως: «Κοιτάξτε τί ὡραῖαἄμφια πού ἔχουμε ἐμεῖς, τί ὡραῖες ἐκκλησίες, τί ὡραῖες εἰκόνες»;;;!!!Αὐτό δέν λέει τίποτε γιά αὐτούς. Δέν εἶναι αὐτά πού θά τούς ἑλκύσουν, ἀλλά ἡθεραπεία τῆς ψυχῆς πού θά τούς προσφερθεῖ μέσα ἀπό τήν Ὀρθοδοξία. Τέτοια ὡραῖαπράγματα-ἔργα τέχνης, πού τά τιμοῦν μάλιστα καί ὡς εἴδωλα, ἔχουν καί αὐτοί.94

Ἡ Ὀρθοδοξία δέν θά τούς κερδίσει μέ τό νά τούς προσφέρει καινούργια εἴδωλα,ὅπως θά ἔκανε μία ὁποιαδήποτε θρησκεία. Τό ἀτού τῆς Ὀρθοδοξίας, μέ τό ὁποῖομπορεῖ νά κατακτήσει ὅλον τόν κόσμο, εἶναι ἡ θεραπευτική της, ἡ μοναδικήὀρθόδοξη θεραπευτική, διά τῆς ὁποίας καί μόνο θεραπεύεται ἡ ἀνθρώπινη ψυχή.Σκοπός τῆς Ὀρθοδοξίας δέν εἶναι νά δώσει στούς νεοπαγεῖς πιστούς κάποιακαινούργια «φετίχ». Μέχρι τότε εἴχανε, λ.χ. οἱ μαῦροι στήν Ἀφρική, οἱεἰδωλολάτρες…εἴχανε κι αὐτοί τά δικά τους «φετίχ».Οἱ ὀρθόδοξοι, τώρα, τί σκοπό ἔχουν; Τά ἔργα τέχνης-φετίχ τῶν μαύρων νά τάἀντικαταστήσουν μέ καινούργια «ὀρθόδοξα; Γι’ αὐτό νά ‘ρθοῦν οἱ Ὀρθόδοξοι γιάνά ἀλλάξουν τήν θρησκεία καί τά φετίχ τῶν μαύρων;Εἴχαμε φετίχ τό κόκαλο τῆς μαϊμοῦς, τώρα θά κάνουμε φετίχ τόν Σταυρό;Ἀλλοίμονο, ἄν προσφερθεῖ ἔτσι ἡ Ὀρθοδοξία… Πάλι δεισιδαιμονία θά προκύψει.Πάλι θά εἶναι μία νέα θρησκεία γιά τούς ἀλλόπιστους καί ὄχι ἡ ἀληθινήψυχοθεραπεία.Ἄν δέν τούς δώσουμε τήν θεραπευτική της Ἐκκλησίας, ἄν μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦδέν τούς θεραπεύσουμε, δέν κάναμε τίποτα.Αὐτό θέλω νά πῶ. Ἀλλά, γιά νά τό δώσεις στόν ἄλλον, πρέπει νά τό κάνεις πρῶταστόν ἑαυτό σου.55.Ὅποιος θεραπεύεται στήν Ὀρθοδοξία κατόπιν μπορεῖ νά θεραπεύσει καί τούςἄλλους.Ἐδῶ εἶναι, θα μπορούσαμε νά ποῦμε, τό ὡραῖο στήν Ὀρθοδοξία. Ὅτι, ὅταν τό κάνειςστόν ἑαυτό σου (δηλ. θεραπευθεῖς μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ), μετά γίνεσαι γιατρός καίγιά τούς ἄλλους…Μή σᾶς φαίνεται παράξενο. Γίνεσαι Πνευματικός πατέρας καίΠνευματική μητέρα! Κι ἄς μή φορᾶς ράσα. Ἀποκτᾶς πνευματικά παιδιά…Μπορεῖς νά δείξεις τό Φῶς καί νά βοηθήσεις καί τούς ἄλλους.Ἀπ’ τήν στιγμή πού μπαίνεις στήν διαδικασία ἐσύ νά καθαρθεῖς καί νά φωτιστεῖς,ἀρχίζεις νά ἀσκεῖς μία θεραπεία καί στούς γύρω σου.Αὐτό εἶναι τό ὡραῖο, τό μεγαλεῖο της Ὀρθοδοξίας…-Γιατί;Διότι, οὐσιαστικά, γίνεσαι πλέον φορέας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· και τό Ἅγιο Πνεῦμαεἶναι Αὐτό τό Ὁποῖο ἀσκεῖ αὐτήν τήν θεραπευτική. Δέν εἶσαι ἐσύ πού τό κάνεις.Οὔτε στόν ἑαυτό σου τό κάνεις, οὔτε στούς ἄλλους. Ὁ Θεός τό κάνει…τό ἍγιοΠνεῦμα…Αὐτή εἶναι καί ἡ ἀληθινή ἱεραποστολή, ἡ ὀρθόδοξη ἱεραποστολή. Ἡ Ἐκκλησία, ἡὀρθόδοξη, δέν κάνει ἱεραποστολή δυτικοῦ τύπου: νά στείλουμε στρατιές, γιά νάὑποτάξουμε, οὐσιαστικά, τούς «ἀπίστους»…Κάνει ἱεραποστολή μέσω τῆς θεραπευτικῆς. Στέλνει ἕναν θεραπευμένο ἄνθρωπο, ὁὁποῖος μπορεῖ καί νά μή μιλάει καθόλου… μπορεῖ ἁπλῶς νά κυκλοφορεῖ…Αὐτόν, ὅμως, μόνο πού τόν βλέπει ὁ ἄλλος, παίρνει τό μήνυμα ὅτι ἐδῶ εἶναι ἡ ὑγεία,95

ἐδῶ εἶναι τό Φῶς, ἐδῶ εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα!Εἶναι ἱεραπόστολος αὐτός, γιατί ἔχει τό Φῶς τοῦ Θεοῦ μέσα του.Αὐτό βγαίνει καί στό σῶμα του, βγαίνει καί στά μάτια του, βγαίνει καί στήν φωνήτου, βγαίνει καί στήν ἀφωνία του, στήν σιωπή του καί παντοῦ. Κι αὐτή εἶναι ἡὀρθόδοξη ἱεραποστολή.Τί εἶναι τώρα ἡ Ὀρθοδοξία;-Μήπως, μέχρι ἐδῶ, θέλετε κάτι νά ρωτήσετε;Ναί.56.Ἐρώτηση γιά τήν ποσότητα καί τήν ποιότητα στήν προσευχή.Ἀκροάτρια: Λένε ὅτι ἐμεῖς δέν μποροῦμε νά ἐπιτύχουμε τήν ποιότητα στήνπροσευχή, γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα (εἶναι πού) μᾶς χαρίζει τήν καθαρά προσευχή.Ἐμεῖς αὐτό πού μποροῦμε νά κάνουμε εἶναι νά δώσουμε τήν ποσότητα, δηλαδή ὅσομποροῦμε περισσότερο νά προσευχόμαστε…Καί διαβάζω στά βιβλία ὅτι πρέπει,…οἱΠατέρες λένε, γιά μᾶς τούς κοσμικούς πού ἔχουμε πολλές δουλειές, ὅτι μποροῦμε νάγεμίζουμε ἀρχικά τά κενά μας, προσπαθώντας ὅσο περισσότερο, μέ κάθε τρόπο, νάλέμε τήν Εὐχή. Τρῶμε κάτι, ὁδηγοῦμε,… νά λέμε τήν Εὐχή. Ἔτσι καλύπτουμε τόνἐλεύθερο χρόνο. Εἶναι, ὅμως, ἱκανή αὐτή ἡ ποσότητα;Ἀπάντηση π. Σάββα:Δέν εἶναι ἱκανή, γιατί δυστυχῶς ἔχουμε τόσες πολλές δουλειές,πού στό τέλος δέν μένουν οὔτε 5 λεπτά.Ἔτσι…, μήν μοῦ πεῖτε ὅτι ἔχω ἄδικο… Ἔχουμε τόσες πολλές δουλειές, λέω, πούστό τέλος δέν μένουν οὔτε 5 λεπτά, γιά νά κάνουμε αὐτήν τήν Δουλειά, τήν Ἐργασία(τήν καθαρά προσευχή), ἐνῶ ἡ Ἐργασία αὐτή θέλει χρόνο.Γιά νά καθαριστεῖ ἡ προσευχή, δηλαδή γιά νά καθαριστεῖ ἡ καρδιά καί νά μπορεῖ νάπεῖ σωστή προσευχή, θέλει ὧρες. Δέν τό λέω ἐγώ, τό λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος.Ἀπ’ τόν 4ο αἰώνα κιόλας, ὅριζε τουλάχιστον 4 μέ 4,5 ὧρες…γιά τούς κοσμικούς, νάπροσεύχονται (ἀφοῦ μου ζητᾶτε ποσότητα).57.Οἱ μέριμνες καί τά πολλά ὑλικά ἀγαθά εἶναι ἐμπόδιο στήν προσευχή.Λοιπόν, θά μοῦ πεῖς: «Μά ἔχω τόσες πολλές δουλειές, πού δέν προλαβαίνω». Ἐ νάκόψεις τίς δουλειές! Ἡ κύρια Δουλειά αὐτή εἶναι.-Γιατί εἶπε ὁ Χριστός μας «μήν μεριμνᾶτε»; Γιατί εἶπε «προσέχετε ἀπ’ τ’ ἀγκάθια…μή σᾶς πνίξουνε»;-Τ’ ἀγκάθια εἶναι, ἀκριβῶς, οἱ μέριμνες.Κι ἐδῶ λέμε: «Νά πάρω κανένα μηχάνημα νά μέ βοηθήσει, νά ἔχω πιό πολύἐλεύθερο χρόνο». Παίρνουμε τό μηχάνημα καί λέμε: «Ἀφοῦ ἔχω τό μηχάνημα, ἄςκάνω κι αὐτό, ἄς κάνω καί τ’ ἄλλο καί, τελικά, ἔχουμε πέσει στήν παγίδα.-Ποιά παγίδα;-Νά κάνουμε πιό πολλά πράγματα, γιά νά θρέψουμε πιό πολύ τά πάθη μας καί πρόπάντων τόν ἐγωισμό μας. Ἔτσι, ἀντί νά ἔχουμε περισσότερο χρόνο, ἔχουμε ἀκόμα96

λιγότερο χρόνο καί περισσότερο ἄγχος. Διότι τό μηχάνημα θά χαλάσει…, θά πρέπεινά τό φτιάξεις κ.λπ., κ.λπ….Πρέπει κατ’ ἀρχήν βέβαια νά τό μάθεις (νά τόχειρίζεσαι),… μετά, ὅταν βγεῖ κάτι καινούργιο, πρέπει νά τό ἀλλάξεις… καίμπαίνουμε σ’ αὐτήν τήν παγίδα.Γι’ αὐτό οἱ Πατέρες μίλησαν γιά ἀκτημοσύνη. Νά ‘χεις ὅσο γίνεται λιγότερα.Βλέπετε πώς ἐπιστρέφουμε στήν θεραπευτική της Ἐκκλησίας;58.Ἡ ἀνάγκη καθοδήγησης ἀπό ἔμπειρο Πνευματικό ὁδηγό.Ὅ,τι κάνουμε δέν πρέπει νά τό κάνουμε βασιζόμενοι στόν ἑαυτό μας. Πρέπει νάρωτᾶμε· νά ἔχουμε ἕναν πνευματικό ὁδηγό, νά τό πῶ ἔτσι ἁπλά. Αὐτός θά σοῦ πεῖπῶς θά προχωρήσεις στήν προσευχή. Ἀλλά, αὐτός ὁ Πνευματικός πρέπει νά εἶναι ὁἴδιος θεραπευμένος. Προσέξτε ἐδῶ, δέν εἶναι ὁ ὁποιοσδήποτε!Πρέπει νά βρεῖς θεραπευμένο, δηλαδή Πνευματικό ὁδηγό, ὁ ὁποῖος ὁ ἴδιος νάγνωρίζει ἐκ πείρας τήν θεραπευτική της Ἐκκλησίας καί ὄχι μόνον ἀπό τά βιβλία.Αὐτήν τήν γνωρίζουν ἐκ πείρας, κατά κανόνα, ἐκεῖνοι πού ἔχουνε ζήσει μέσα στάμοναστήρια. Τό ἐπαναλαμβάνω, ὄχι ἐπειδή ἔχω ζήσει σέ μοναστήρι καί ζῶ, ἀλλάδιότι πράγματι ἐκεῖ διασώζεται αὐτή ἡ θεραπευτική κι ὄχι στόν κόσμο.59.Ἔγγαμος ἤ ἄγαμος πνευματικός;Εἶναι λάθος αὐτό πού λένε: «Ἐγώ εἶμαι παντρεμένος θά πάω σέ κοσμικό», δηλαδή,«σέ παντρεμένο Πνευματικό, γιατί αὐτός τά ξέρει πιό καλά». Τί ξέρει πιό καλά;Δηλαδή αὐτοί πού εἶναι ἀνύπαντροι, δέν βγῆκαν ἀπό οἰκογένεια, δέν ξέρουν τίγίνεται στίς οἰκογένειες;Δέν εἶναι τό θέμα νά ξέρεις τί γίνεται ἤ τί δέν γίνεται. Τό θέμα εἶναι νά ξέρεις νάθεραπεύσεις τόν ἄλλον, νά ξέρεις νά τοῦ καθαρίσεις τήν ψυχή, τήν νοερά ἐνέργεια,νά τόν βοηθήσεις νά τό κάνει συνεργαζόμενος μέ τήν Θεία Χάρη. Γιατί ἐσύ, ἄν δέντό ἔχεις κάνει μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ στόν ἑαυτό σου, δέν μπορεῖς νά τό δείξεις καίστόν ἄλλο. Ἐπίσης, ἐάν ὁ ἄλλος δέν θέλει νά θεραπευθεῖ, ἀλλά ἁπλῶς ἔρχεται γιά νάπάρει τήν γνώμη σου, ὅσο καί νά τόν βοηθήσεις, ὅσα καί νά τοῦ πεῖς, δέν θά τόκάνει, δέν θά καθαρισθεῖ.[Πολλοί βλέπουν τό Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως σάν μία ἁπλῆ συζήτηση(τύπου ψυχανάλυσης) καί τόν Πνευματικό σάν ἕναν, πού ἔχει κάποιες ἀνθρώπινεςγνώσεις περισσότερες ἀπό αὐτόν. Χάνουν ἔτσι τήν βοήθεια πού ἔρχεται ἀπό τήνἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό Ὁποῖο καί τελεῖ τό Μυστήριο. Δέν ταπεινώνεταιστόν «πρῶτο λόγο» τοῦ Πνευματικοῦ, ἀφοῦ δέν πιστεύει ὅτι τόν φωτίζει ἐκείνην τήνὥρα τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἔτσι «κατεβάζει» τό Μυστήριο σέ μία ἁπλῆ συζήτηση-ἀνταλλαγή ἀπόψεων, ὁπότε ἀναζητᾶ καί σέ κάθε περίπτωση τόν κατά τήν γνώμη τουπιό ἔμπειρο συζητητή.97

Λανθασμένη εἶναι καί ἡ διάκριση μεταξύ «αὐστηρῶν» καί «μή αὐστηρῶνπνευματικῶν». Ὅπως στήν Ἰατρική δέν ὑπάρχουν αὐστηροί καί ἐπιεικεῖς ἰατροί,ἀλλά ἰατροί-θεραπευτές καί τσαρλατάνοι, ἔτσι καί στήν περίπτωση τῶνΠνευματικῶν. Ὑπάρχουν Πνευματικοί πού θεραπεύουν καί Πνευματικοί πού δένθεραπεύουν, ὄντες ἀθεράπευτοι οἱ ἴδιοι.]Ἐντάξει;…60.Γιά τό ἀντιμοναχικό πνεῦμα.Ἐρώτηση: Ἐπικρατεῖ ἡ ἀντίληψη ὅτι ἐμεῖς οἱ λαϊκοί πρέπει νά εἴμαστε κάπωςμακρυά ἀπό τά μοναστήρια… [Σχετικά μέ τό ἀντιμοναχικό πνεῦμα καί τό πότεἐπικράτησε].Ἀπάντηση π. Σάββα: Ναί. Αὐτό εἶναι τελείως λάθος.Αὐτό σας εἶπα. Ἔχει περάσει (τό ἀντιμοναχικό πνεῦμα στήν Ἑλλάδα) ἀπό τό χίλιαὀχτακόσια… ἀπό τήν ἀπελευθέρωση καί μετά πέρασε. Δυστυχῶς…Μέχρι τότε τ’ ἀγκαλιάζαμε τά μοναστήρια.Ὅπου δέν πολεμήθηκε ὁ μοναχισμός, π.χ. στήν Ρουμανία, ἐκεῖ βλέπουμε τίςμαννάδες νά ὁδηγοῦν τά παιδιά τους στά μοναστήρια. Οἱ μητέρες πᾶνε τά κορίτσιατους στά μοναστήρια.-Θά πεῖς, τί εἶναι αὐτό;-Ε, αὐτό εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία…Ὅταν ἡ μητέρα ἔβλεπε ὅτι τό παιδί της μποροῦσε καί ἤθελε, τό πήγαινε ἡ ἴδια στόμοναστῆρι!Ἐδῶ (στήν Ἑλλάδα), μήν τυχόν καί ἀκούσει ἡ μάννα ὅτι τό κορίτσι θέλει νά πάει σέμοναστήρι…Συμβαίνει ἔτσι διότι, ἀκριβῶς, ὑπάρχει αὐτό τό δυτικό πνεῦμα. Ξαναλέω, μᾶς ἦρθεμέσα ἀπό αὐτούς τους ἀνθρώπους (Κοραῆς, Βαυαροί). Δυστυχῶς…ἐμεῖς τό κάναμε!Ἤ μᾶλλον μᾶς τό ἐπέβαλαν κι ἐμεῖς τό ἐγκολπωθήκαμε.Ἄς μήν ποῦμε περισσότερα, γιατί νομίζω ὅτι πέρασε ἡ ὥρα. Ναί…61.Ὁ Φωτισμός.Ἐρώτηση: Ὁ φωτισμός εἶναι μία κατάσταση ποῦ εἶναι μόνιμη ἤ ἔρχεται κιἀποσύρεται τό Ἅγιο Πνεῦμα;Ἀπάντηση π. Σάββα: Ὅταν προχωρήσει κανείς στόν φωτισμό, ἡ κατάσταση αὐτήεἶναι μόνιμη. Ὑπάρχει συνεχῶς καί εἶναι μία κατάσταση, πού τήν ζεῖς ὅλο τόεἰκοσιτετράωρο. Δηλαδή, καί στόν ὕπνο…Προσεύχεται τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα σου καί τό καταλαβαίνεις καί στόν ὕπνο! Εἶναιαὐτό πού ἀναφέρεται στό Ἆσμα Ἀσμάτων: «ἐγώ καθεύδω καί ἡ καρδία μουἀγρυπνεῖ», ἐγώ κοιμᾶμαι καί ἡ καρδία μου ἀγρυπνεῖ.Πῶς ἀγρυπνεῖ; Μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή. Ἡ καρδιά δέν σταματάει, ὅλο τό98

24ωρο, νά ἀναπέμπει προσευχές. Αὐτή εἶναι ἡ κατάσταση τοῦ φωτισμοῦ. Τότε ἔχειγίνει ὁ ἄνθρωπος ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.62.Ἡ κατάνυξη, ὁ Φωτισμός καί τά δάκρυα.Ἐρώτηση: Ἔχει καμμία σχέση (ὁ φωτισμός) μέ τήν κατάνυξη; Στήν ἐκκλησία,δηλαδή, ὁ ἄνθρωπος πού προσεύχεται μέ πλήρη προσευχή, εἶναι σέ κατάστασηκατάνυξης, εἶναι, μποροῦμε νά ποῦμε, καί φωτισμένος;Ἀπάντηση: [Ἐξαρτᾶται. Μπορεῖ ναί, μπορεῖ καί ὄχι]. Τὸ θέμα (τῆς κατάνυξης) τῶνδακρύων, χρειάζεται Πνευματικὸ φωτισμένο, γιὰ νὰ σοῦ πεῖ τί συμβαίνει ἀκριβῶς.Ὑπάρχουν πολλῶν εἰδῶν δάκρυα.Ὑπάρχουν δάκρυα συναισθηματικά: ὑπάρχουν,δηλαδή, διότι ὁ ἄνθρωπος αὐτός θυμήθηκε κάτι, καί συγκινήθηκε.Ὑπάρχουν δάκρυα ἐγωιστικά: «Μοῦ εἶπε ὁ ἄλλος μία κουβέντα, δὲν τὸ ἄντεξα, μὲπῆρε τὸ παράπονο καὶ μὲ πῆραν καὶ τὰ κλάματα…γιατί ἔχω ἐγωισμό, θίχθηκε ὁἐγωισμός μου». Ἔτσι…Εἶπε ὁ ἄντρας μία κουβέντα, δὲν τὸ ἄντεξε ἡ γυναίκα καὶ τὴν«πιάνει τὸ παράπονο». Αὐτὰ τά δάκρυα δὲν ἔχουν σχέση μὲ κατάνυξη, βέβαια. Εἶναιτὸ ἀντίθετο. Ὁ ἄνθρωπος ἀντί νά χαριτώνεται, δαιμονίζεται ἀκόμη χειρότερα,σκοτίζει τὸν νοῦ καὶ τὴν ψυχὴ τοῦ μ’ αὐτὰ τὰ δάκρυα.Ὑπάρχουν, ἐπίσης, δάκρυα μετάνοιας, αὐτὰ ποὺ ἔχυσε ὁ Πέτρος, πικρὰ δάκρυα:«Ἔκλαυσε πικρῶς» λέει τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο.Ὑπάρχουν καὶ δάκρυα γλυκά, ἄλλου εἴδους δάκρυα, ποὺ ἔρχονται ὅταν ἔρθει τὸ Φῶςτοῦ Θεοῦ, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τότε ὁ ἄνθρωπος κλαίει καὶ χαίρεται, εὐφραίνεται,τρέφεται ἡ ψυχή του ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Χρειάζεται νὰ ἔχει κανεὶς πνευματικὸὁδηγό, νὰ τοῦ λέει ἐὰν πρέπει ἢ δὲν πρέπει νὰ καλλιεργεῖ αὐτὰ τὰ δάκρυα, πού τοῦἔρχονται καὶ τί εἴδους δάκρυα πρέπει νὰ καλλιεργεῖ.Ἀλλά, νὰ σᾶς πῶ κι ἕνα μυστικό: μπορεῖ κανεὶς νὰ κάνει μία μεταστροφή. Τοῦ‘ρθανε δάκρυα γιὰ κάποιον λόγο… (γιὰ ὁποιοδήποτε λόγο…). Ἂς τὰ γυρίσει σὲδάκρυα μετανοίας. Μπορεῖ ἂν θέλει νὰ τὰ μεταστρέψει, νὰ τὰ κάνει δάκρυαμετανοίας. Μπορεῖ νὰ πεῖ: «Συγχώρα με Θεέ μου». Μπορεῖ ἄν θέλει νὰ ἀρχίσει νὰἐξομολογεῖται μπροστὰ στὸν Θεό: «ἔχω κάνει αὐτό, αὐτό, αὐτό… εἶμαι Ὁἁμαρτωλός. Συγχώρεσε με». Ὁπότε, καὶ ἐγωιστικὰ νὰ εἶναι τὰ πρῶτα δάκρυα, μετὰσπάζει, θὰ λέγαμε, τὴν ραχοκοκκαλιὰ τοῦ διαβόλου καὶ τὰ μεταστρέφει σὲ δάκρυαμετανοίας.63.Πόσο «ἀντέχουμε» νά προσευχόμαστε;Ἐρώτηση: (γιὰ τὸ πόσο ἀντέχουμε νὰ παρακολουθοῦμε τὶς ἀκολουθίες, νὰπροσευχόμαστε κλπ.)Ἀπάντηση: Πόσο «ἀντέχουμε»… νὰ προσευχόμαστε καὶ πότε εἶναι καλύτερα;Νὰ τὸ πῶ ἔτσι ἁπλά; Ἅμα ἀρχίσεις νὰ κάνεις προσευχή, σημαίνει ὅτι ἀρχίζεις νὰἀναπνέεις.99

-«Ἀντέχεις» νὰ ἀναπνέεις; Πέστε μου, πόσο ἀντέχεις; Πέντε λεπτὰ τὸ 24ωρο,«ἀντέχεις νά ἀναπνέεις;» (Ἤ μήπως δέν ἀντέχουμε οὔτε 2 λεπτά χωρίς ἀναπνοή;)-Εἶναι τρελό…Κι’ ὅμως αὐτὸ κάνουμε…Κοιτάξτε νὰ δεῖτε, ὅσο κι ἂν ἀκούγεταιτρελό, αὐτὸ κάνουμε… Πέντε λεπτὰ τὸ πρωὶ καὶ πέντε λεπτὰ τὸ βράδυ ἀναπνέει ἡψυχή μας…-Τὰ ὑπόλοιπα λεπτά, τὶς 23 ὧρες καὶ 50 λεπτά, τί κάνουμε;-Δὲν ἀναπνέουμε.-Έ, μετὰ εἶναι δικαιολογημένο νὰ ἔχεις ἄγχος;-Ἀπόλυτα.- Εἶναι δικαιολογημένο νὰ ἔχεις ἀσφυξία;-Ἀπόλυτα.-Νὰ σοῦ φταῖνε ὅλα;-Βέβαια. Ἐάν μᾶς κλείσουμε τὴν μύτη καὶ τὸ στόμα, θὰ δοῦμε ὅτι οὔτε δύο λεπτὰδὲν ἀντέχουμε νὰ μὴν ἀναπνέουμε.-Ξέρετε τί συμβαίνει; Ὅταν ἀρχίσουμε νὰ τὸ κάνουμε (τὴν νοερὰ προσευχή), δὲν θαἀναρωτιόμαστε πλέον «πόσο θὰ τὸ ἀντέξουμε;» ἀλλά ἀντίθετα, δὲν θὰ ἀντέχουμε νὰμὴν τὸ κάνουμε!64.Ἡ κατάσταση τοῦ φωτισμοῦ.Συμβαίνει μέ τήν προσευχή ὅτι καί μέ τὸ μωρὸ ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴν μήτρα τῆς μάνας.Τί κάνει; Κλαίει, στὴν ἀρχή, γιατί βγαίνει σ’ ἕνα ξένο περιβάλλον. Ἄν δὲν κλάψει,ὅμως, δὲν θὰ πάρει ἀνάσα. Ἔτσι δὲν εἶναι; …Πρέπει νὰ κλάψει, νὰ πάρει τὴν πρώτηἀνάσα. Μετά, θέλει νὰ παίρνει συνέχεια ἀνάσες. Ἂν δὲν πάρει τὴν πρώτη ἀνάσαὅμως, θά πάθει ἀσφυξία. Ἐκεῖ θέλει λίγο ζόρι.Ε, αὐτὸ εἶναι ἡ νοερὰ προσευχή. Στὴν ἀρχὴ θέλει ζόρι, ἀλλὰ μετὰ ὅταν ἀρχίσεις κιἀναπνέεις, ὄχι ζόρι δὲν ἔχει, ἔχει ζόρι νὰ τὸ σταματήσεις! Δὲν θὲς νὰ τὸ σταματήσεις.-Ξέρετε τί ἔχουμε πάθει ἐμεῖς τώρα πού εἴμαστε σ’ αὐτὴν τὴν κατάσταση τὴνἄρρωστη;-Εἴμαστε σὰν κάποιον ποὺ συνήθισε νὰ πίνει πετρέλαιο. Εἶναι «νορμὰλ» νὰ πίνουμεπετρέλαιο;-Δὲν εἶναι «νορμάλ». Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ θὰ σταματήσεις νὰ πίνεις πετρέλαιο, θὰκαταλάβεις τί ἀνοησία ἔκανες μέχρι τώρα, καὶ μετὰ δὲν θὰ θὲς νὰ ξαναπιεῖς.Αὐτὸ εἶναι τὸ νὰ ἔρθει ὁ ἄνθρωπος στὴν κατάσταση τοῦ φωτισμοῦ. Μετὰ δὲνπέφτεις, εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ πέσεις σὲ ἁμαρτία. Διότι τὸ φυσικό μας εἶναι νὰ μὴνἁμαρτάνουμε.65.Λείπει ἡ ἀληθινή μετάνοια.-Ἐμεῖς γιατί πᾶμε ὅλο μπρὸς-πίσω;-Γιατί δὲν μετανοοῦμε.-Ξέρετε τί κάνουμε;-Ἁπλῶς μεταμελούμαστε. Πᾶμε στὸν πνευματικὸ καὶ τοῦ λέμε: «ξέρεις εἶμαι πολὺ100