ใช อาจวจิ ารณกันไดเ ก่ยี วกบั ประเด็นที่วา พวกเขาเหลานนั้ สามารถใหส่ิงเหลาน้ันได หรือไม กับประเด็นท่ีวา ความสามารถอยางนัน้ ไดถูกประทานแกพวกเขาหรอื ไม? แตอ ยางไรก็ตาม หัวขอ ในการอธิบายไดถกู กําหนดขึ้นมาพูดกนั ในประเดน็ ทีว่ า การขออยางนั้น เปนเร่อื งของหลัก เอกภาพหรอื อยูน อกเหนอื เร่ืองเอกภาพเทา นั้น สงิ่ ที่ยนื ยันในเร่อื งนีอ้ ีกประการหน่งึ ก็คือวา เรื่องท่ีพวกฟรเอาวนไดขอตอทานนบีมซู าวา ใหช ว ยปลดเปล้อื งเภทภยั ดงั ทอี่ ลั ลอฮไดกลา วถึงเร่อื งทพ่ี วกเขาไดกลาววา : “โอ มูซา ทาจงวงิ วอนขอจากพระผอู ภิบาลของทา นใหแกเราเถิด แนน อนถา หากวา เภทภยั ไดถูกปลดเปลอื้ งไปจากเราแลว เราจะตอ งศรทั ธากบั ทานอยา งแนน อน และเราจะตอ งสงชาวบะนี อิสรอเอลใหแ กทานอยา งแนนอน” (อลั -อะอร อฟ-๑๓๔) เราไมตองการจะแสดงดงึ หลักฐานทีเ่ กย่ี วกับการขอของฟรเอาวนและพรรคพวกของเขา หากแตเ ราตอ งการแสดงหลักฐานแตเ พียงวา ทานนบีมซู าไมปริปากวา กลาวใดๆ สาํ หรับคําขออยาง น้ี โดยสรปุ แลว ถา ชายคนหน่งึ ขอความชว ยเหลอื จากทานมะซหี โดยกลาวแกท า นวา แทจ ริง ทา นไดกลาววา : “และฉนั สามารถรกั ษาคนตาบอดและคนเปน โรคเรือ้ นได และทําใหค นตายมีชีวิตขน้ึ มาได ดว ยการอนุมตั ิของอัลลอฮ” (อาลิ อิมรอน-๔๙) แลว ลูกของฉันคนน้ี ปว ยเปนโรคที่หายยากเหลือเกิน ก็ขอใหทานรกั ษาใหห ายโดยการ อนุมตั ขิ องอลั ลอฮดวยเถดิ และพีช่ ายของฉันคนนีต้ ายเสียแลว ดังน้นั ฉันขอใหท า นชว ยทาํ ใหเขามี ชวี ิตข้นึ มาดว ยเถดิ เมอื่ เปนเชนนั้นแลว ฉันกับสมาชกิ ในครอบครัวทัง้ หมดจะเปนผูศรัทธากบั ทา น และศรทั ธากบั คําสอนของทา น ทา นจะเหน็ ดว ยหรอื กบั การท่ีวา ทา นมะซหี จ ะถอื วา การขอแบบนเ้ี ปน เรือ่ งการตัง้ ภาคี และจะถือวา คนขอเปน ผูตง้ั ภาคี โดยการกลา ววา สาํ หรบั การรกั ษาบาํ บดั และการทาํ ใหมีชวี ติ นน้ั เปนงานของอลั ลอฮ หรือทานจะเสนอขอเทจ็ จรงิ ใหแ กชายคนน้ี และขอใหไ ดร ับทางนาํ ที่ถูกตอ ง และบอกวา การบาํ บดั รกั ษา และการทาํ ใหเ ปน (มชี วี ติ ) ขึ้นมาน้ัน มันเพียงแตเปน งานของอัลลอฮ ถาผขู อถอื วา ผูถูกขอมีความเปนอิสระในการสําแดงความสามารถแลว ไซร กเ็ ทากบั เชอื่ ถอื วา เขามี สภาพความเปน พระเจา และการขอน้ันกเ็ ทากับเปน การเคารพภักดแี กผ ูถูกขอ สวนกรณีท่ีถือวา การบาํ บดั โรคใหห าย และการทาํ ใหมีชวี ติ ขนึ้ มา เปน อํานาจที่ไดม า จากอลั ลอฮ เปนเรอ่ื งของการอนมุ ัติ และเปนเจตนารมณจากพระองคทที่ ําใหม ผี บู าํ บัดโรคใหหาย ทําใหมีผชู ุบชวี ติ คนตายใหเปนขึ้นมา โดยที่วา บคุ คลเหลาน้ี คือเครือ่ งมอื สาํ หรบั งานของพระองค และเปน สาเหตทุ ท่ี าํ ใหจดุ ประสงคข องพระองคบรรลเุ ปาหมาย และเปน ผสู าํ แดงบทบาทไปตาม
ความตอ งการของพระองค ก็ไมถอื วา ความเชือ่ ถอื อยา งนเ้ี ปนความเชอ่ื ถอื วา บุคคลผูน้ันมีสภาพ ความเปนพระเจา และไมถอื วา การขออยา งนี้เปน การเคารพภักดบี ุคคลนนั้ 2- การขออนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื จากสิ่งอ่ืนนอกจากอัลลอฮ เปน การตัง้ ภาคีหรือ? เปนเรื่องทหี่ ลีกเล่ยี งไมได ในกรณีท่ีวา การใหอ นุเคราะหความชว ยเหลือ (ชะฟาอะฮ) นั้น เปนสิทธเิ ฉพาะของอัลลอฮ กลา วคือโองการตา งๆ ในอลั -กุรอานประกอบกับเหตุผลโดยสตปิ ญญา ตา งไดใหเหตุผลในเร่อื งน้ี ดังเชนโองการท่ีวา : “จงกลา วเถิด การอนเุ คราะหช วยเหลือทง้ั หมดนัน้ เปนสทิ ธิของอัลลอฮ” (อซั ซุมรั -๔๔) อยา งไรก็ตามเก่ียวกับประเด็นน้ี มีโองการอืน่ ๆ อกี เปนจํานวนมากไดใหเหตผุ ลวา อลั ลอฮ ทรงอนุมตั ิใหบาวของพระองคพ วกหนง่ึ ใชส ทิ ธอิ์ นั น้ี และพวกเขาอนุเคราะหใ หความชว ยเหลอื ได (ในกรณแี ละเงอ่ื นไขจําเพาะ) จนกระท่งั วา บางสว นของโองการเหลา น้ี ยืนยันอยา งชดั แจง ถึง ลกั ษณะเฉพาะและชอ่ื ของพวกเหลาน้นั ทเ่ี ปนผอู นเุ คราะหใ หความชว ยเหลือ ดังโองการของ พระองคท่ีวา : “และมวลมะลาอกิ ะฮต้งั เทา ไหรในชั้นฟา ทง้ั หลาย ทก่ี ารอนุเคราะหชวยเหลอื ของพวกเขา ไมอ าจอาํ นวยส่งิ ใดๆ ได นอกจากภายหลงั ทีอ่ ลั ลอฮไดอ นุมัตใิ หแกผ ทู ่ีพระองคทรงประสงคและ ทรงรัก” (อนั นจั ญมุ-26) เชนเดยี วกับท่ีอัล-กุรอานไดยืนยันวา นบแี หงอสิ ลามอยูในฐานะเปน “อัลมะกอม มะฮมูด” (ฐานะผไู ดรบั การสรรเสริญ) โดยทรงกลา ววา : “บางทพี ระผูอภิบาลของเจา จะทรงแตงตัง้ เจา มฐี านะภาพผรู บั การสรรเสรญิ ” (อัล-อัซรออ-79) บรรดานกั อถาธิบายอัล-กรุ อานไดกลาวถงึ ความหมายของฐานะภาพผรู ับการสรรเสริญวา หมายถงึ ฐานะภาพของการใหอนุเคราะหค วามชว ยเหลอื (ชะฟาอะฮ) โดยหลกั เกณฑท ไ่ี ดมาจากฮา ดษี ตา งๆ ท่ีรายงานมาในลักษณะนี้ ทกุ ส่งิ ทกุ อยา งเหลาน้ี คือส่ิงท่บี รรดามสุ ลิมมีความเหน็ ตรงกนั วา อันทจี่ รงิ แลวปญ หาใน ประเด็นท่ีวา การขออนุเคราะหความชว ยเหลือ (ชะฟาอะฮ) จากผูที่ไดรบั สิทธิในการใหอนุเคราะห ความชวยเหลอื (ชะฟาอะฮ) เชน การที่จะกลา ววา “ยา รอซลู ุลลอฮ อชิ ฟะอ ละนา” (โอศาสนทูต โปรดอนเุ คราะหค วามขวยเหลือเราดวย) เปนการต้งั ภาคหี รอื ไม เหมือนกบั บทที่เราไดผานมาแลวเชนกัน สําหรบั ประเดน็ วา การขอน้ี สัมฤทธผิ์ ลหรอื ไม คือ จะไมม ีคาํ อธบิ ายในแงน้ี เราเพยี งแตจ ะอธิบายวา การขออยางนี้เปนการอิบาดะฮหรอื ไม เทาน้ันเอง
เราจึงกลาวไดว า : ตามทีเ่ ราไดอ ธบิ ายไปแลวน้นั ใหค ําตอบทีช่ ัดเจนมากกลา วคือถา หากเรา เชอ่ื ถอื วา ผทู ี่เราขอการชะฟาอะฮจากพวกเขาน้นั พวกเขาจะใหการอนุเคราะหความชว ยเหลือแกผ ทู ่ี พวกเขาตอ งการ คือถาพวกเขาตอ งการขนึ้ มาเมื่อไหรแลวก็ตอ งไดตามน้ัน โดยไมเก่ียวของกับการ อนมุ ัติของพระผูเ ปนเจา หรอื ไมมีความจาํ เปนสําหรบั จุดน้ัน กเ็ ปน ทแ่ี นน อนเหลือเกินวา การขอ อนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื อยา งน้ี เปนการเคารพภกั ดี และผขู อกจ็ ะเปนผตู ง้ั ภาคี หลุดพน ไปจาก แนวทางของหลกั เอกภาพเพราะวา เขาขอในกจิ การของพระผูเปนเจาและเร่อื งที่อยูในอํานาจของ พระองคจ ากผูอ่นื สวนกรณที ่ถี า หากวา เราไดขออนุเคราะหค วามชวยเหลอื ตอคนใดคนหนึ่งในบรรดาผูที่ให อนุเคราะหความชว ยเหลอื ได โดยทเ่ี ราเชื่อถอื วา เขาเปน ผูถูกสรางถูกจาํ กดั ขอบเขต ไวโ ดยอลั ลอฮ เขาไมอาจใหก ารอนุเคราะหค วามชวยเหลอื แกใครได นอกจากโดยการอนมุ ตั ขิ องพระองค การขอ ดงั กลา วน้ีกจ็ ะไมต า งอะไรกับการขอในกจิ การปกตธิ รรมดา และมิไดเปนเร่ืองทอ่ี ยนู อกเหนอื หลกั เอกภาพแตอ ยา งใดเลย ถาคนใดถือวา การกระทาํ อยางน้ี (การขออนเุ คราะหค วามชวยเหลอื จากบรรดาวะลยี ของอลั ลอฮ) คลา ยกับการกระทาํ ของพวกต้ังภาคี และคลา ยกับการทพ่ี วกเขาขออนเุ คราะหค วาม ชวยเหลือตอรปู ปนของพวกเขา แลวไซร ก็เปน การคาดการณที่ผิดพลาดออกจากความเปนจรงิ อยาง ไกลลบิ เพราะสภาพท่ีคลา ยกนั ในรูปแบบภายนอก มใิ ชเคร่อื งวัดสาํ หรบั การวางกฎเกณฑแ ตอ ยาง ใดเลยเปน อันขาด ยงิ่ ไปกวา นน้ั เครอื่ งวัดที่แทจรงิ สําหรบั การวางกฎเกณฑ อยตู รงทว่ี า : จุดประสงคของผูข อ และลกั ษณะของความเชอื่ ถอื ท่มี ีตอ สิทธิของผูใหค วามชว ยเหลอื เปนทีช่ ัดเจน อยางย่ิงวา เครอ่ื งวัดอันน้ันคอื จติ เจตนา (อนั นียะฮ) และสวนลกึ ของจิตใจเทา นน้ั เอง มิใชลกั ษณะ ทาทางและรูปแบบภายนอก พรอ มกนั นี้ ขอจาํ แนกระหวางการกระทาํ ทัง้ สองอยา ง กเ็ ปนทชี่ ดั เจน ไดโดยอาศัยหลกั การดงั น้ี : ประการที่หน่ึง : สงิ่ ทีไ่ มอ าจหลีกเลย่ี งไดเลย นั้นคอื กรณีทวี่ า ความเชอื่ ถือของผยู ึดหลัก เอกภาพท่ีมตี อบรรดาวะลยี ข องอัลลอฮ จะตองแตกตางไปจากความเชอ่ื ถอื ของพวกตั้งภาคีท่มี ตี อ รปู ปนอยางสนิ้ เชิง กลาวคือรูปปน และเจวด็ ในความเชอื่ ถือของพวกต้งั ภาคนี ัน้ คือพระเจายอยที่มีอาํ นาจอยาง เดียวกันกบั อํานาจในสว นที่เปนของพระผเู ปนเจา ในดานการอนุเคราะหค วามชว ยเหลือและการนิร โทษ โดยแตกตา งกับพวกทยี่ ึดในหลักเอกภาพทเ่ี ช่ือถือวา ผุที่อนเุ คราะหความชว ยเหลือใหแกพวก เขาน้นั เปน บา วผไู ดรบั เกยี รตไิ มข ดั ขืนตออัลลอฮ คอื พวกเขากระทําตามบญั ชาของพระองค และ พวกเขาไมม อี าํ นาจใดๆ ในการควบคุมการอนเุ คราะหความชวยเหลอื และไมสามารถใหก าร อนุเคราะหความชว ยเหลอื ได เวนแตโดยอนมุ ตั ิทอ่ี ัลลอฮใหแกพวกเขาเพอื่ พวกเขาจะไดอนเุ คราะห ไปตามสิทธิของผูทไ่ี ดร ับความโปรดปรานจากพระองค
โดยสรปุ แลว การอนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื จะสัมฤทธิผ์ ลจากพวกเขาไดน้ัน ขึ้นอยูกับเหตุ สองประการ คอื : 1- จะตองเปนการอนเุ คราะหความชว ยเหลือทีไ่ ดร บั อนุมัตใิ นการอนุเคราะหค วาม ชวยเหลือน้ัน 2- ผูไดร ับการอนุเคราะหความชว ยเหลือจะตอ งเปน ผไู ดรบั ความโปรดปรานจากอัลลอฮ ดว ย ดังน้ัน ถาหากมสุ ลมิ คนใด กลา วแกค นมีคุณธรรมคนหน่ึงวา “โปรดอนุเคราะหค วาม ชว ยเหลอื จากอลั ลอฮแกฉ ันดว ยเถดิ ” เขากจ็ ะไมก ระทําตามนัน้ นอกจากจะไดพิจารณาไปตาม เงื่อนไขสองประการดงั กลาวนนั้ เสยี กอน ประการท่ีสอง พวกตงั้ ภาคเี คารพภักดรี ูปปนประกอบกับการขออนเุ คราะหความชวยเหลือ ของพวกเขาที่มตี อรปู ปน โดยถือวา พวกเขาไดท าํ ใหก ารวิงวอนขอของพวกเขาและการขอความ ชวยเหลอื ของพวกเขาเปนท่ถี ูกตอบรับ จนถอื ไดวา ส่ิงตา งๆ ท่ีพวกเขาไดด ําเนนิ ไปตอรูปปน นั้น เปนการเคารพภกั ดตี อ รปู ปน ซง่ึ แตกตา งกับพวกท่ยี ึดถอื หลักเอกภาพ กลาวคอื พวกเขามไิ ดเคารพ ภักดีส่ิงอื่นใดนอกเหนือจากอลั ลอฮเลยอยางเดด็ ขาด สว นกรณขี องการขออนุเคราะหค วามชวยเหลอื ท่ีพวกเขามีตอบรรดาผูท่ีใหก ารอนุเคราะห ความชวยเหลือนน้ั ไมม ีความหมายในแงอ ่ืนใดนอกจาก แสวงหาประโยชนจ ากผทู ่ีมีฐานะเปนที่ ไดรับการสรรเสริญ ตามทอ่ี ลั ลอฮไดทรงมอบใหแกน บขี องพระองค ในลักษณะท่ีหมายความวา อลั ลอฮทรงอนมุ ตั ิใหแ กท า น ดังนั้นการนําเอาการขออนุเคราะหค วามชว ยเหลือของผูศรัทธาไป เปรียบเทยี บกับสงิ่ ที่พวกต้งั ภาคกี ระทํา จงึ หาใชอ ่ืนใดไม นอกจากความผดิ พลาด แนนอนเราได กลา วผานไปแลว หลายครงั้ วา สภาพภายนอกที่คลา ยคลึงกนั นั้น ถาหากมันจําเปน ทจี่ ะตอ งถือวา เหมอื นกันแลว ละ ก็ แนนอนท่ีสุดเราก็ตอ งถือวา การเวียนฏอวาฟ บัยตุลลอฮ การจบู หนิ ดํา การเดิน สะอย ู ระหวางศอฟาและมัรวะฮเปน การตง้ั ภาคแี ละเปนการเคารพภักดีหินดว ยเชน เดียวกัน พวกวะฮาบยี กับการขออนุเคราะหค วามชว ยเหลอื (ชะฟาอะฮ) พวกวะฮาบียถอื วา การขอชะฟาอะฮ เปนการตงั้ ภาคีและการอิบาดะฮโดยเด็ดขาด อกี ทั้งยงั คิดวา อลั -กรุ อานมไิ ดระบวุ า พวกบูชาเจว็ดทาํ การตง้ั ภาคเี พราะสาเหตุอนื่ นอกเหนือจากการทพี่ วก เขาขอชะฟาอะฮต อ บรรดารูปปนของพวกเขา ดังท่อี ลั ลอฮทรงมโี องการวา : “และพวกเขาเคารพภักดสี ่งิ ท่มี ิไดใ หโทษและมิไดใหค ุณแกพวกเขา นอกเหนอื จากอัลลอฮ แลวกลาววา พวกเหลา นแ้ี หละที่เปนผูใหก ารอนุเคราะหแกเรา ณ อัลลอฮ” (ยูนุส-๑๘) ดงั นั้น โดยเหตนุ ีเ้ องการขออนุเคราะหความชว ยเหลือ (ชะฟาอะฮ) ถา หากถอื วา มนั เปน สทิ ธทิ ีแ่ นน อนสําหรบั ผใู หการอนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื แลว มันกเ็ ปนอยา งอ่ืนไปไมไ ดนอกจากวา
ไมอ นุญาตใหข ออยา งนนั้ จากพวกเขา เพราะมันเปน การเคารพภักดีตอ พวกเขา ทา นมุฮัมมดั บนิ อับ ดลุ วะฮาบไดกลา ววา “ถึงแมจ ะกลา ววา : บรรดาผมู คี ณุ ธรรมไมมีอํานาจในส่งิ ใดๆ เลย แตฉ ันตองการและหวงั การอนเุ คราะหข องพวกเขาจากอัลลอฮ คําตอบก็คอื วา นี่คือคําพูดของผุป ฏเิ สธฉันใดก็ฉันน้ัน และ ขา พเจา ขออา งโองการเสนอแกพวกเขาดังน้ี” : “และบรรดาผซู ง่ึ ถอื เอาสง่ิ อนื่ นอกเหนือจากพระองคเปนผูคมุ ครอง (กลา ววา ) เรามไิ ด เคารพภักดีพวกเขาเพ่อื เหตุอื่น นอกจากเพื่อพวกเขานําเราเขา ใกลชดิ อยางย่งิ ยังอลั ลอฮ” (อซั ซมุ รั -๓) “และพวกเขาเคารพภักดสี งิ่ ท่มี ไิ ดใหโทษและมิไดใ หค ุณแกพ วกเขานอกเหนือจากอลั ลอฮ แลว กลา ววา พวกเหลา นีแ้ หละที่เปน ผูใหการอนุเคราะหช ว ยเหลือแกเ รา ณ อลั ลอฮ” (ยูนสุ -๑๘) (๑) และถา หากเขากลา ววา : แทจรงิ นบีใหการอนุเคราะหความชวยเหลือ (ชะฟาอะฮ)ได และฉันกข็ ออา รชะฟาอะฮน ัน้ จากผทู ีอ่ ัลลอฮใหแ กเขา คาํ ตอบกค็ อื วา แทจ รงิ อลั ลอฮนน้ั ใหการชะฟาอะฮแ กท า น แตพ ระองคไ ดหามทา นวา อยางไดขอสง่ิ น้ันจากทา นนบี โดยพระองคท รงมีโองการวา : “ดงั นั้น สูเจาจงอยาวงิ วอนขอตอส่งิ ใดควบคูกบั อลั ลอฮเลย” (อับ-ญนิ -๑๘) และก็อีกเชนกัน กลาวคือการอนุเคราะหค วามชวยเหลอื นน้ั ไดถ ูกมอบหมายแกผ อู ่ืน นอกจากนบีดวย คอื ถกู ตอ งทีว่ า บรรดามะลาอกิ ะฮ ผูบริสุทธ์ิ และบรรดาวะลยี น น้ั ใหการ อนุเคราะหค วามชว ยเหลือได แตถา ทา นกลา ววา อลั ลอฮใหอาํ นาจการอนเุ คราะหแกพ วกเขา เหลา น้นั แลว ฉันกข็ อมันจากพวกเขา ถาทานกลา วอยา งน้ี มันกห็ มายความวา ทา นใหก ารเคารพภกั ดี แกบ า วผทู รงคณุ ธรรมตามที่อัลลอฮกลาวไวในคัมภรี ข องพระองค” (๑) ทา นอิบนุ อับดลุ วะฮาบไดย กหลักฐานมาในเรื่องการหามมิใหขออนเุ คราะหค วาม ชว ยเหลอื โดยสามโองการ คอื โองการแรก ทอ่ี ลั ลอฮกลา ววา : “และพวกเขาเคารพภกั ดีส่งิ ที่มิไดใ หโทษและมไิ ดใหคุณแกพวกเขานอกจากอลั ลอฮ แลว กลาววา พวกเหลาน้แี หละทีเ่ ปนผูใหการอนุเคราะหช วยเหลอื แกเ รา ณ อลั ลอฮ” ขณะเดยี วกนั เขาก็กลา ววา ทวี่ า พวกต้ังภาคี เคารพภกั ดตี อ บรรดาเจว็ดอยางแทจริงนนั้ ก็โดย การขออนเุ คราะหค วามชว ยเหลือตอส่ิงเหลานน้ั นั่นเอง มใิ ชเปนเพราะสาเหตอุ ืน่ โองการทีส่ อง ความวา “และบรรดาผซู ง่ึ ถอื เอาส่ิงอื่นนอกเหนอื จากพระองคเปน ผุคมุ ครอง (กลาววา ) เรามไิ ด เคารพภักดพี วกเขาเพ่ือเหตุอน่ื นอกจากเพ่ือพวกเขานาํ เราเขา ใกลชิดอยางยง่ิ อยางอัลลอฮ (๑) กะชะฟชุ ชะบะฮาต หนา ๗-๙ พมิ พท ี่ไคโร
(อัซซมุ ัร-๓) เปน การใหห ลักฐานวา ท่วี า พวกต้ังภาคี เคารพภักดตี อ บรรดาเจว็ดอยา งแทจรงิ ไดก ็เพราะ การขออนเุ คราะหความชว ยเหลอื จากสิง่ เหลานัน้ ของพวกเขาน่ันเอง โองการท่ีสาม ความวา “ดังน้ัน สูเจา จงอยา วิงวอนขอตอสงิ่ ใดควบคูกับอัลลอฮเลย” (อลั -ญิน-๑๘) จาํ เปน ทจ่ี ะตองอธิบายเกี่ยวกับโองการเหลานี้ซ่งึ ผกู ลาวหาไดห ยิบยกมาเปนหลักฐานทีช่ ้วี า การขออนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื จากใครก็ตามทมี่ สี ิทธิในการใหอนุเคราะหความชว ยเหลอื แลว จะ เปนการเคารพภักดตี อผูน้นั คอื เราจะกลาววา : สาํ หรับการเสนอหลกั ฐานโดยอางโองการแรกมาประกอบนน้ั มีคาํ ตอบอยูสองประการ เกี่ยวกับเรอื่ งนี้ : 1- ในคําตรัสของอัลลอฮทีว่ า “และพวกเขาเคารพภกั ดสี งิ่ ทีม่ ิไดใ หโทษและส่ิงท่มี ไิ ดใหคุณ นอกเหนอื จากอลั ลอฮ...” นั้น มิไดเปนหลกั ฐานใดๆ สาํ หรับจุดมุง หมายท่ีพวกวะฮาบียห มายถึง และถาเราพิจารณาอลั -กุรอานท่ีไดกลาวถงึ ลกั ษณะการตง้ั ภาคีของพวกเขาเหลา นนั้ กจ็ ะเหน็ ไดว า พวกเขามิไดถูกถือวา เปนผตู ้ังภาคเี พราะสาเหตุทข่ี ออนเุ คราะหค วามชว ยเหลือจากบรรดาเจวด็ หากแตเปน ผูตั้งภาคีกเ็ พราะสาเหตุทว่ี า พวกเขาเคารพภักดเี จว็ดเพอื่ ใหเจว็ดอนุเคราะหค วาม ชวยเหลือแกพวกเขาในฐานะเปนท่พี ่ึงสุดทาย ในฐานะทว่ี า รูปปนเหลาน้ีเปนสงิ่ ท่ีไรความสามารถในอันท่จี ะขานรบั การขอความ ชว ยเหลอื จากพวกบูชา จึงทาํ ใหพฤตกิ รรมอยางนี้ของพวกเขา เปนพฤติกรรมทีโ่ งง ม กลา วคือมใิ ช พฤติกรรมการตัง้ ภาคี ดังน้ัน เหตุผลและขอสังเกตตา งๆ ในความหมายของโองการจงึ มอี ยวู า เหลาบรรดาผตู ง้ั ภาคนี นั้ ดําเนินงานไปโดยสองพฤติกรรม คือ (การเคารพภกั ดีและการขออนเุ คราะหความชว ยเหลอื ดังปรากฏในโองการท่ีวา : และพวกเขาเคารพภกั ดี กบั และพวกเขากลาววา ...) แสดงใหเหน็ วา เหตุผลทร่ี ะบุถึงคณุ สมบัตขิ องพวกเขาวา เปน การตั้งภาคีอยา งแทจ รงิ ก็ไดแก การเคารพภกั ดที ี่พวก เขามีตอ รปู ปน คอื มใิ ชเหตุผลจากในสวนของการขออนุเคราะหความชว ยเหลืออยา งแนน อน โดยมิ ตอ งสงสัย กลา วคอื ถาหากวา การขออนเุ คราะหค วามชวยเหลือ (ชะฟาอะฮ) ตอรปู ปนเปนการเคารพ ภกั ดตี อรปู ปน ในความหมายทแี่ ทจรงิ แลว แนนอนในโองการนกี้ ็ไมจาํ เปน แตประการใดที่จะมี ประโยคอื่นพวงเขา มาอีก น่ันกค็ อื คาํ ตรสั ทว่ี า และพวกเขากลาววา สิง่ เหลานเ้ี ปน ผอู นเุ คราะหค วาม ชว ยเหลือแกเรา หลังจากคําตรสั ท่ีวา และพวกเขาเคารพภกั ดี เพราะเหตวุ า เปนคาํ ตรัสทีซ่ ํ้าอยใู น ความหมายเดยี ว
ถา หากถอื วา วรรคที่สองขยายความวรรคแรก ก็แสดงใหเหน็ ถึงความหมายท่ตี า งกันของทงั้ สองวรรค เพราะฉะนั้น สําหรบั โองการน้ี จึงมใิ ชห ลกั ฐานที่จะมาแสดงเหตผุ ลวา การขออนุเคราะห ความชวยเหลือตอ บรรดาวะลียผใู กลชิดของอัลลอฮน้ัน ก็เทา กับเปน การเคารพภักดีตอพวกเขาดวย แนนอนทสี่ ดุ วาการขออนเุ คราะหความชว ยเหลอื ตอรปู ปนน้ัน เทากับเปน การเคารพภกั ดตี อ สงิ่ เหลานั้นแนๆ แตตองเปน เพราะมเี หตุผลอยางอน่ื ๒- มันมขี อ แตกตา งกนั อยรู ะหวา งการขออนุเคราะหค วามชวยเหลือสองแบบน้ี กลาวคือ พวกบูชาเจวด็ ถือวา รูปปน เปนร็อบ (ผูอภิบาล) และเปน ผทู รงสทิ ธิในอํานาจ สาํ หรบั การ อนุเคราะหใ หความชวยเหลือแกใ ครกไ็ ดตามท่ีมนั ตอ งการไมว า จะใหแ กใคร ก็ยอ มจะใหได การขอ อนุเคราะหความชว ยเหลอื ตอรปู ปน โดยมีความเช่อื ถืออยา งน้ี เปนการตัง้ ภาคี และดว ยเหตนุ ี้เองที่ พระองคทรงกลาวสาํ หรับพวกที่มีความเชอ่ื ถืออยา งน้วี า “จงกลาวเถดิ วา การอนุเคราะหค วามชว ยเหลอื ทั้งมวลนั้นเปนสทิ ธขิ องอัลลอฮ” (อซั ซมุ รั -44) ในขณะที่บรรดามสุ ลมิ มิไดเ ช่อื ถอื วา บรรดาวะลยี ของพวกเขาควบคมุ ฐานภาพอนั น้ีเอาไว เพราะพวกเขาอา นโองการของอัลลอฮอยูทกุ เชา คา่ํ วา : “ผใู ดเลา ท่ีจะใหก ารอนเุ คราะหชว ยเหลือ จากพระองคไ ด เวน แตโดยการอนมุ ตั ขิ อง พระองค” (อลั -บะเกาะเราะฮ- ๒๕๕) เมอื่ ไดพจิ ารณาถึงขอแตกตา งและขอ จาํ แนกอยา งชดั เจนแลว จะเห็นไดเลยวาการ เปรียบเทียบอยางน้ัน มันเปนเรื่องทถ่ี ูกตอ งไดท ีไหนกนั ? หลักฐานท่ีแสดงวา พวกต้ังภาคี มีความเชอื่ ถือวา รูปปน ของพวกเขาเปนผทู รงสทิ ธิใน อาํ นาจการใหอ นุเคราะหความชว ยเหลือน้ัน มอี ยสู องประการคือ : ประการท่หี นึ่ง : อัล-กุรอานยนื ยนั ไวในโองการตา งๆ วา การอนุเคราะหความชว ยเหลอื ของผูท ําการอนุเคราะหใ หไ ดน ้ัน ถูกกาํ หนดเง่อื นไขไวกบั การอนุมัติและความโปรดปรานของ พระองค ดงั นี้ : “และผูใดเลา ท่จี ะใหการอนุเคราะหชว ยเหลอื จากพระองคได เวนแตโดยอนุมตั ขิ อง พระองค” (อลั -บะเกาะเราะฮ- ๒๕๕) “วันนน้ั การอนเุ คราะหความชว ยเหลือจะยังผลไมด นอกจากผูท พ่ี ระผุมเี มตตาอนมุ ัตใิ หเขา เทา นน้ั ” (ฏอฮา-๑๐๙) “การอนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื ของพวกเขาไมเ ปนท่ีเพยี งพอแตป ระการใด นอกจาก ภายหลงั ทอ่ี ลั ลอฮจะทรงอนมุ ัตใิ หแกผ ูทพ่ี ระองคท รงประสงค”
(อันนจั ญมุ-๒๖) “และพวกเขาจะไมอนเุ คราะหค วามชวยเหลือให ยกเวน แกผทุ ี่ไดรบั ความโปรดปราน” (อลั -อมั บยิ าอ- ๒๘) ประการที่สอง : อลั -กรุ อานยืนยันวา รูปปนไมม ีอํานาจควบคมุ การอนุเคราะหค วาม ชว ยเหลอื หากแตมนั เปน สิ่งท่มี ผี คู วบคุมมันอยู พระองคทรงมีโองการวา : “บรรดาผซู ึ่งพวกเขาวงิ วอนนอกเหนอื ไปจากพระองคน้ัน มนั มิไดควบคมุ อํานาจการ อนุเคราะหความชว ยเหลือไวเลย ยกเวนผูที่ไดป ระจักษตอสัจธรรม” (อซั ซุครุฟ-๘๖) “พวกเขาไมม อี าํ นาจควบคุมการอนุเคราะหค วามชว ยเหลือได นอกจากผูที่ไดรบั เอาพันธะ สญั ญาจากพระผูท รงเมตตาเทานั้น” (มรั ยัม-๘๗) ดังนั้น จะเห็นวา การอนุเคราะหค วามชวยเหลือจึงเปน เรื่องของสิทธโิ ดยเฉพาะสาํ หรับผู เปนเจาของมนั เทาน้นั และผนุ ่ันก็มิใชใ ครอ่ืนนอกจากอลั ลอฮ ดงั ท่ีโองการตางๆ เหลาน้ไี ดใหค วาม กระจา งไปแลว ในตอนตน สว นผูต งั้ ภาคนี ้นั พวกเขาเช่อื ถือวา รูปปนของพวกเขามอี าํ นาจในการ ควบคมุ สทิ ธิอนั นี้ และดวยเหตุดังกลาวนเ้ี อง พวกเขาจึงเคารพภักดสี ิง่ เหลา น้นั เปนอันดับแรก และ ขอการอนุเคราะหความชว ยเหลอื ของอัลลอฮจากสิ่งเหลา นัน้ เปน อันดับที่สอง ถูกแลว เพราะมโี องการทช่ี ัดแจง ของพระองคท ี่วา : “พวกเขาไมมอี ํานาจควบคุมการอนุเคราะหค วามชว ยเหลอื ได นอกจากผูที่ไดร บั เอาพันธะ สัญญาพระผทู รงเมตตาเทา นนั้ ” (มรั ยมั -๘๗) กับโองการทว่ี า บรรดาผซู งึ่ พวกเขาวงิ วอนนอกเหนอื ไปจากอัลลอฮนั้น มนั มไิ ดค วบคุมอํานาจการ อนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื ไวเลย ยกเวนผูท่ไี ดป ระจกั ษตอสจั ธรรม” (อซั ซคุ รุฟ-๘๖) ประเด็นทีว่ า : ผทู ่ไี ดรับเอาพนั ธะสญั ญา และผุท่ไี ดประจกั ษตอสจั ธรรมมอี ํานาจควบคมุ การอนุเคราะหค วามชว ยเหลือไดน้ัน คอื ประเด็นทอี่ ยใู นกฎขอแม “การอนุเคราะหความชว ยเหลอื ของพวกเขาไมเ ปนที่เพยี งพอแตป ระการใด นอกจาก ภายหลังท่ีอลั ลอฮจะทรงอนมุ ัติใหแ กผ ทู ีพ่ ระองคท รงประสงค” (อนั นัจญมุ-๒๖) “และพวกเขาจะไมอ นุเคราะหความชว ยเหลือให ยกเวน แกผูท่ีไดรบั ความโปรดปราน” (อัล-อมั บยิ าอ- ๒๘)
ประการท่สี อง : อลั -กรุ อานยืนยันวา รปู ปนไมมีอาํ นาจควบคุมการอนเุ คราะหความ ชวยเหลอื หากแตม นั เปน สิ่งที่มีผคู วบคมุ มันอยู พระองคทรงมีโองการวา : “บรรดาผูซึง่ พวกเขาวงิ วอนนอกเหนอื ไปจากพระองคน ั้น มันมิไดค วบคุมอํานาจการ อนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื ไวเลย ยกเวน ผูทีไ่ ดประจกั ษต อ สัจธรรม” (อซั ซุครุฟ-๘๖) “พวกเขาไมม ีอาํ นาจควบคมุ การอนุเคราะหความชว ยเหลือได นอกจากผูท่ีไดร บั เอาพนั ธะ สัญญาจากพระผูทรงเมตตาเทา นั้น” (มรั ยมั -๘๗) ดังน้ัน จะเห็นวา การอนุเคราะหความชวยเหลือจงึ เปน เรื่องของสิทธิโดยเฉพาะสําหรบั ผุ เปนเจา ของมนั เทาน้ัน และผนู ้ันก็มิใชใ ครอน่ื นอกจากอลั ลอฮดังที่โองการตา งๆ เหลา นีไ้ ดใ หค วาม กระจา งไปแลว ในตอนตน สวนผตู ั้งภาคนี ้ันพวกเขาเช่อื ถอื วา รูปปน ของพวกเขามีอํานาจในการ ควบคมุ สทิ ธอิ นั นี้ และดวยเหตุดงั กลา วน้ีเอง พวกเขาจงึ เคารพภักดสี ง่ิ เหลา นั้นเปนอันดับแรก และ ขอการอนุเคราะหค วามชว ยเหลือของอัลลอฮจากสิง่ เหลา นั้น เปนอนั ดับที่สอง ถกู แลว เพราะมีโองการทชี่ ัดแจง ของพระองคท่วี า : “พวกเขาไมม ีอํานาจควบคมุ การอนเุ คราะหความชว ยเหลือได นอกจากผทู ่ีไดร บั เอาพนั ธะ สัญญาพระผูเมตตาเทา น้นั ” (มรั ยัม-๘๗) กบั โองการทว่ี า บรรดาผูซง่ึ พวกเขาวิงวอนนอกเหนอื ไปจากอลั ลอฮน้ัน มนั มไิ ดควบคุมอาํ นาจการ อนุเคราะหค วามชว ยเหลอื ไวเ ลย ยกเวน ผูท่ไี ดป ระจักษต อสจั ธรรม” (อซั ซคุ รุฟ-๘๖) ประเด็นที่วา : ผูทไี่ ดรบั เอาพันธะสัญญา และผทู ไ่ี ดป ระจกั ษตอ สจั ธรรมมอี ํานาจควบคมุ การอนเุ คราะหความชว ยเหลอื ไดน ั้น คือประเดน็ ท่อี ยูใ นกฎขอแม แตความหมายของคําวา ความเปน ผมู อี าํ นาจในสองโองการน้คี อื : ฐานะของผไู ดรับอนุมตั ิ ตามท่มี กี ลา วอยูในโองการอน่ื ๆ มใิ ชค วามเปนผูมีอาํ นาจตามความหมายของการไดร ับตัฟวีฎ (การ ยกอํานาจให) เพราะมฉิ ะน้นั แลว จะทาํ ใหค วามหมายระหวา งโองการตา งๆ อธบิ ายขดั แยงกนั เอง และตามคาํ บอกเลาในรายงานประวัติศาสตรเ กีย่ วกับพวกตงั้ ภาควี า พวกเขาไดก ลาวในขณะอหิ รอม และฏอวาฟวา “ภาคีตา งๆ นนั้ เปนของพระองค พระองคควบคมุ เขา และส่งิ ทเ่ี ขาครอบครองอยู” ดว ยเหตุนี้การอางโองการทสี่ องข้นึ มาเปน หลกั ฐานจงึ เปน การใหเ หตผุ ลทฟี่ ง ไมขึ้น โดย โองการทีว่ า “เรามไิ ดเคารพภักดสี ่งิ เหลา นน้ั เพอ่ื อนื่ ใด นอกจากเพื่อพวกเขานาํ เราเขา ใกลช ิดอยา งย่ิง ...) ในขณะทที่ านอิบนุอบดลุ วะฮาบใหค วามหมายวา คาํ ตรสั ท่ีวา “เรามไิ ดเ คารพภักดีส่ิงเหลานนั้ ”
หมายถึงการขอนุเคราะหความชว ยเหลือ ในขณะทวี่ า โองการแรกไดอธบิ ายยนื ยันในลักษณะท่ี จําแนก ระหวา งการเคารพภกั ดี กับการอนุเคราะหความชวยเหลือ สว นกรณีทท่ี า นอิบนุอับดุลวะฮาบยอมรบั อยอู ยางหน่งึ (คาํ พูดของทานอา งมาจากคนรนุ กอ น) ที่วา อลั ลอฮใหก ารชะฟาอะฮแกนบขี องพระองคจ ริง แตอ ลั ลอฮหามมใิ หประชาชนขอสงิ่ นั้น จากทา นนบี ซึ่งนับวา เปน เรอ่ื งทแี่ ปลกมาก ในขณะทไ่ี มมีโองการใดและไมมีแบบฉบบั (ซุนนะฮ) ใดๆ ท่เี ปน หลักฐานวา หา มมใิ หข อในเร่อื งนี้ แปลกยิ่งไปกวา อีกก็คือ มนั คานกบั เหตุผลทาง สติปญ ญา กลาวคือยกตวั อยา งวา พระองคใหน้ํามาเพื่อดมื่ แตห ามมใิ หคนขอนํา้ จากเขา หรือให ความดีงามแกท านนบอี ยางมากมาย แตหามมใิ หป ระชาชาติขอความดงี ามนั้นจากทา น สาํ หรับคํากลา วของอลั ลอฮท่วี า “ดงั นน้ั สูเจา จงอยา วิงวอนขอตอส่ิงใดควบคกู บั อลั ลอฮ” นน้ั คือโองการท่ีสาม ซ่งึ ทา นอิบนุอับดลุ วะฮาบไดอ างมาเปนหลักฐานในเรอ่ื งน้ี กลาวคือทา น สามารถจะทราบรายละเอียดของโองการน้ีไดใ นตอนใกลนแ้ี หละ ในขณะท่เี ราจะอธบิ ายวา คาํ วา วงิ วอนขอตามความหมายในโองการดังกลาว หมายถึง : การเคารพภกั ดี ฉะนั้น ความที่วา “ดงั นั้นจง อยาวงิ วอนขอ” จึงหมายถึง “ดังนัน้ สเู จา จงอยา เคารพภกั ดสี ิ่งใดควบคูกับอัลลอฮเลย” กลา วคือ สง่ิ ตองหา ม (ฮะรอม) ทถี่ ูกกําหนดใหละเวนก็คือ การเคารพภกั ดีส่ิงอื่นนอกเหนือจากอัลลอฮ มิใชก าร วิงวอนขอตอสง่ิ อ่นื นอกจากอัลลอฮโดยเด็ดขาด และการขออนุเคราะหค วามชว ยเหลือนน้ั มิใชส ิ่ง อื่นใด นอกจากการขอใหผ ูอ ่ืนชว ยวิงวอนขอดอุ าอใ หเ ทานนั้ มใิ ชเ ปนการเคารพภกั ดีตอ สิ่งอ่ืน ขอ จาํ แนกระหวา งเร่ืองทงั้ สองมใี หเหน็ อยอู ยางชัดเจน จากเรื่องราวเหลา นี้ ช้ีใหเ หน็ ถงึ เหตุผลทอี่ อนแอประการทีส่ ่ีของทา นมฮุ มั มดั บนิ อบั ดลุ วะ ฮาบตามทป่ี รากฏอยใู นหนงั สอื กะชะฟุชชุบฮาต ดงั ขอ ความทว่ี า : “การขออนเุ คราะหช วยเหลือน้นั เปน สิ่งท่ีคานกันกบั ความบรสิ ุทธใ์ิ จในหลกั เอกภาพ และ ขอ บงั คบั สาํ หรบั การเคารพภักดใี นโองการทีว่ า “เปน ผูนอบนอมโดยบรสิ ทุ ธ์ิใจตอ พระองค” การวงิ วอนขอเพื่อใหอ นเุ คราะหความชว ยเหลือนน้ั หลังจากท่ียอมรบั กันวา ขึน้ อยกู บั การ อนุมตั ิและความโปรดปรานของอลั ลอฮแลว กต็ องมิใช การเคารพภกั ดีตอ ผอู นเุ คราะหความ ชวยเหลือ ทถ่ี ึงกับทาํ ใหคา นตอความบรสิ ุทธิใ์ จในการเคารพภักดตี อ อัลลอฮ หากแต มันเปน การ ขอใหเ ขาชวยวงิ วอนขอดุอาอจากพระองคใหด ว ยซ้าํ ไป อันท่จี ริงสงิ่ ที่ทาํ ใหเ กดิ ความบรสิ ุทธิ์ในการ เคารพภกั ดีนั้น มไิ ดอ ยูในเรือ่ งการขอจากผอู ื่นใหชว ยวิงวอนขอดุอาอให เชน เดียวกบั ที่วามนั ก็มิได ขดั แยง กันกบั การขอดอุ าอตอ อัลลอฮ ขณะเดยี วกันการขอความชว ยเหลือใหม กี ารอนเุ คราะห จาก ผชู ว ยเหลอื และการขอความชว ยเหลอื ใหอ นเุ คราะหจ ากผขู อการอนเุ คราะหใ หม ันกม็ ิไดมีอะไร แตกตา งกนั เลย ในความหมายท่ีวา ผขุ อไดวิงวอนใหผูขอการอนเุ คราะหความชว ยเหลือชว ยวิงวอน ขอตอ อลั ลอฮพรอ มกับการขอของตนรวมกนั ดังน้ันการขอของผูตองการความชว ยเหลือตอ ผุ อนเุ คราะหความชว ยเหลือจึงมใิ ชอน่ื ใดเลย นอกจากเปนการวงิ วอนขอของบคุ คลที่สองทีข่ อ
ตอ อลั ลอฮเทานั้นเอง มิไดเ ปนอยา งอนื่ ทมี่ ากไปกวาน.้ี ..แลวทา นเห็นวา มนั มอี ะไรที่นาอนั ตรายนกั หรอื ? ความนาประหลาดอีกอยางหน่ึง คอื การอธิบายวา “การขออนเุ คราะหค วามชวยเหลือ” จาก ทา นนบีและบคุ คลอ่นื ๆ น้ัน หมายถงึ การวงิ วอนขอตอ นบคี วบคูกับอลั ลอฮ ดงั ปรากฏอยใู นคาํ ถาม ของทา ชยั ค อบิ นุ บลั ฮัยด : หวั หนา คณะผพู ิพากษาประจํานกั วิชาการเมืองมะดีนะฮ ความวา : “และส่งิ ตา งๆ ท่ีพวกเบาปญ ญากระทาํ ณ สุสานแหงน้ี เปน ตนวา การลบู ไลสสุ านและการ วงิ วอนขอตอ สสุ านควบคกู บั อัลลอฮ” ไมตองสงสัยเลยวา ในประโยคน้ี มีเหตุผลท่ีนาตาํ หนอิ ยอู ยาง ทว มทน กลาวคือ : สาํ หรับประการทหี่ นง่ึ /ดวยเหตทุ ่พี วกแสวงหาส่ือ (ทําตะวซั ซุล) ณ สสุ านมิไดต งั้ ภาคแี ต ประการใดในการวิงวอนขอ (ซงึ่ การวิงวอนขอน้ัน เปนสมองของการเคารพภักด)ี และพวกเขามไิ ด วงิ วอนขอตอส่ิงใด นอกจากตออลั ลอฮ ผุทรงอาํ นาจสงู สุดแตเ พยี งองคเดยี วพวกเขาเพียงแตข อ จากบรรดาวะลียของพวกเขาวา ใหร วมกนั กบั คาํ วงิ วอนของเขาในฐานะของคําวิงวอนขอผเู ปน ส่อื กลา วคอื พวกเขารว มกันกบั คาํ วิงวอนของเขาในฐานะของคาํ วิงวอนขอผูเปน สอื่ กลา วคือพวกเขา รว มกันกับบรรดาวะลียในการวิงวอนขอตออัลลอฮ เพื่อใหส ิ่งท่ีพวกเขาตองการสัมฤทธิ์ผล และถา หากไมเปน เชนน้แี ลว การขอดงั กลา วกจ็ ะไมเรียกวา การวงิ วอนขออนเุ คราะหความชวยเหลอื (ชะฟาอะฮ) กลา วคือ การอนเุ คราะหค วามชวยเหลือหมายถึง สิง่ ที่ไดรับมาจากความชวยเหลอื อีกที หนงึ่ ดังทเ่ี ราไดกลา วไปแลว ซงึ่ ตรงขา มกนั สภาพโดดเด่ยี ว เพราะฉะนน้ั เขาจึงขอจากวะลยี ข อง เขาวา ใหร ว มกนั กบั เขาในการวิงวอนขอและในการกระทาํ เมอ่ื เปนเชน น้แี ลว จะหมายถงึ การตั้ง ภาคีโดยยึดเอาสงิ่ อน่ื นอกเหนอื จากอัลลอฮมาเปนทวี่ ิงวอนขอรวมกับพระองคไดอยางไรกัน สว นประการท่ีสอง/แทจรงิ บรรดามุสลมิ มิไดว งิ วอนขอดุอาอต อ สุสานหากแตขอรองจากผู ที่อยูในสสุ าน วา ใหทาํ การวงิ วอนขอรวมกนั กับพวกตน เนอ่ื งจากฐานะภาพของเขา ณ อัลลอฮน้ัน สูงสง ยงิ่ และถึงแมว า เขาจะวางวายไปแลว แตเขายังมชี วี ิตอยู โดยรบั ปจ จัยยงั ชีพอยู ณ อัลลอฮ ตามที่มรี ะบไุ วในคมั ภรี อันทรงเกียรติ และแนน อน การวิงวอนขอของเขาน้ัน จะไมถ ูกปฏเิ สธโดย คํากลาวของอลั ลอฮ ท่ไี ดระบถุ งึ สทิ ธขิ องทา นนบ(ี ศ) เชน โองการทีว่ า : “และถา หากวา พวเขาไดสรางความอธรรมตอ ตัวเอง แลว ไดมาหาเจา ดงั น้ันพวกเขาขอให เจา ชว ยขออภยั โทษตออลั ลอฮให และศาสนทูตก็ไดข ออภัยโทษใหแกพวกเขา แนนอนพวกเขาก็ได พบวา อลั ลอฮเปน ผูทรงนริ โทษ ทรงเมตตาย่งิ เสมอ” (อนั นซิ าอ- ๖๔) “และเจา จงขอพรใหแ กพวกเขา แทจ รงิ การขอพรของเจา น้ัน ยงั ความสงบมนั แกพวกเขา ได” (อัตเตาบะฮ- ๑๐๓)
หลังจากนแี้ ลว กย็ งั มขี อเขียนในบางเรอ่ื งของทานอบิ นตุ ยั มียะฮ( ๑) และสานุศษิ ยแ หง สํานักของทา น นั่นคอื ทา นมฮุ ัมมัด บิน อับดุลวะฮาบเขียนไวในหนงั สือ “อัรบะอะอ เกาะวาอิด” (๑) โดยทา นทั้งสองใหเ หตผุ ลวา การขออนเุ คราะหความชว ยเหลือจากผอู ่ืนนอกเหนอื จากอัลลอฮ นั้น เปนท่ีตอ งหาม ตามโองการทีว่ า : “จงกลาวเถดิ การอนเุ คราะหค วามชว ยเหลือทัง้ ปวงน้นั เปนสทิ ธิของอัลลอฮ” (อัซซุมัร-๔๔) ราวกบั วา จะใหเหตุผลท่ตี ายตัววา ความหมายในโองการนค้ี อื “การขออนุเคราะหความ ชวยเหลือมิไดสาํ หรับอลั ลอฮเทานัน้ แตความหมายของโองการมไิ ดเ ปนไปตามความหมายดานนอกของมัน กลา วคอื โองการนี้ มไิ ดหมายความวา อัลลอฮองคเ ดียวเทา น้ัน คอื ผูวึ่งใหก ารอนุเคราะหไดสวนผูอืน่ ใหการอนุเคราะห ไมไ ด เพราะอลั ลอฮมไิ ดใหการอนุเคราะหไวเ ปน ของผูใดเลย แตความจริงน้ัน มโี องการยืนยันวา บรรดานบี คนมคี ณุ ธรรมและมะลาอิกะฮ ยงั ใหก ารอนเุ คราะหไดในทัศนะของพระองค ทํานองเดียวกัน โองการนก้ี ็มไิ ดหมายความวา ไมอ นุญาตใหข ออนุเคราะหความชว ยเหลือ นอกจากจะตองขอจากพระองค หากแตค วามหมายของโองการนค้ี อื วา อัลลอฮ ทรงเปนผมู ีอํานาจ ในการดําเนินกิจการอนั นี้ ดงั นั้น จะไมม ใี ครใหการอนเุ คราะหชว ยเหลอื ผใู ดได เวนแตโดยอนมุ ตั ิ ของพระองค พระองคทรงมีโองการวา : “ผใู ดเลา ที่ใหก ารอนุเคราะหค วามชวยเหลอื ณ อลั ลอฮได นอกจากดว ยการอนมุ ตั ขิ องพระองค” และที่พระองคทรงมีโองการวา “และพวกเขาจะไม อนุเคราะหความชว ยเหลือใหไ ด นอกจากแกผูไดรบั ความโปรดปราน” คาํ อธบิ ายทเี่ ราไดกลาวมาแลว จะชดั เจนยิง่ ข้นึ ถา หากเราสงั เกตใจความของโองการนั้น น่นั คือ : “หรือวา สเู จา ถอื เอาผูอ ืน่ นอกเหนือจากอัลลอฮ เปนผอู นุเคราะหความชว ยเหลอื ให จงกลา ว เถิด ถึงแมว าพวกมันไมม ีอํานาจควบคุมสงิ่ ใดเลย และไมมสี ตปิ ญญากระน้ันหรอื จงกลาวเถดิ การ อนุเคราะหค วามชว ยเหลือทั้งมวลน้นั เปนสิทธิของอัลลอฮ” (อัซซมุ ัร-๔๓-๔๔) ดงั น้ัน ขอ ความชว งทา ยของโองการจงึ เปนประเดน็ ตอบโตกับบรรดาผทู ่ถี อื เอารูปปน และ แทน หินมาเปน ผูอ นเุ คราะหขอความชว ยเหลอื สําหรบั ตนยังอัลลอฮ แลวพวกเขาไดกลา ววา สง่ิ (๑) รซิ าละฮ “ซยิ าเราะฮ อลั -กบุ รู วัล-อซิ ติฆอษะฮ บลิ กุบูร” หนา ๑๕๖
เหลา น้เี ปน ผอู นุเคราะหช ว ยเหลือเรายงั อลั ลอฮทงั้ ๆ ท่สี ิ่งน้ัน ไมม อี ํานาจควบคุมส่งิ ใดเลย ดังนั้น จะ เปน ไปไดอยา งไรทมี่ ันจะมามอี าํ นาจควบคมุ การอนุเคราะหความชวยเหลอื ให ในเมื่อมันไมม ี สตปิ ญญาแมแตจ ะใหความชว ยเหลอื ทานซะมัคชะรียไ ดกลาวไวใ นตฟั ซรี กิชาฟ ของทา นวา -: “คําวา นอกเหนอื จากอัลลอฮในทีน่ ้ี หมายถึงนอกเหนอื จากการอนุมตั ิของอลั ลอฮ วรรค ทีว่ า จงกลาวเถดิ การอนเุ คราะหความชวยเหลอื ท้ังมวลน้ันเปนสิทธิของอลั ลอฮ” หมายถงึ ทรงมี อาํ นาจควบคมุ สิง่ น้ัน กลาวคอื ไมมใี ครไดรับการอนุเคราะหช วยเหลือเลย นอกจากโดยเงอ่ื นไขสอง ประการ คือ : ผูไดร ับการอนุเคราะหความชว ยเหลือจะตอ งเปน ทีโ่ ปรดปรานของพระองคและผูใหก าร อนุเคราะหความชว ยเหลอื จะตอ งเปน ผไู ดรับอนมุ ตั ิ สวนความหมายในโองการนี้ จะเห็นไดวา เง่ือนไขสองประการไมม ีเลย” (๑) สวนการอธบิ ายของทานอบิ นุ อับดุลวะฮาบ และทางดา นของทานอิบนุตยั มยี ะฮอีกท้งั บรรดาสานศุ ิษยข องคนทั้งสองทถ่ี ือวา โองการนี้ใหเหตผุ ลวา การขออนเุ คราะหความชว ยเหลือ จะ กระทาํ ตอ ใครมิไดเลย นอกจากตอ อัลลอฮองคเดยี วเทา น้ัน โดยมใิ หข อจากผุทถ่ี กู สรา งถึงแมวา ผุ น้นั จะมีสิทธิในการอนเุ คราะหค วามชว ยเหลอื กต็ าม เปน คาํ อธบิ ายที่ไมเ คยมีนักอถาธบิ ายอลั -กุ รอานคนใดอธิบายไวเ ลย ตอ มา การจาํ แนกขอแตกตางระหวางการขออนเุ คราะหความชว ยเหลอื จากคนมชี วี ติ กับ การขอจากคนตายจะเปน ไปไดอ ยางไร ทีจ่ ะถอื วา อนุญาตใหสําหรับการขอจากบุคคลประเภทแรก เทา น้นั โดยหลักฐานในโองการของอัลลอฮทีว่ า : “และถา หากพวกเขาสรา งความอธรรมแกต นเองแลว มายงั เจา ดงั นั้นพวกเขาไดข อใหเ จา ขอ อภยั โทษตอ อลั ลอฮใหแ ละศาสนทตู ก็ไดขอการอภยั โทษแกพ วกเขา แนน อนพวกเขาไดพบวา อัลลอฮเปนผูทรงนริ โทษ ทรงเมตตายิ่งเสมอ” (อันนซิ าอ-๗๔) กับหลักฐานทบี่ ตุ รของนบียะอก ูบไดขออนเุ คราะหความชวยเหลือจากบดิ าโดยพวกเขา กลา ววา : “โอบ ิดาเรา ขอไดโปรดขออภัยโทษแกเราดว ยเถิด” (ยูซฟุ -๙๗) ทานนบียะอก ูบ (อ) ก็ไดสญั ญาตอ พวกเขาถึงการขออภยั โทษใหแ กพวกเขา ใน ขณะเดียวกนั กับที่มีการแสดงคําอธิบายวา การขอในประเภททีส่ อง (ขออนเุ คราะหความชว ยเหลือ ตอคนตาย) ไมเปน ที่อนุญาตกระน้ันหรอื ? (๑) ตัฟซีร “อลั -กชิ าฟ” เลม ๓ หนา ๓๔
มันเปน ไปไดหรือไม สาํ หรับกรณีทวี่ า การมีชีวติ กบั ความตาย เปน ส่ิงท่สี งผลกระทบใน เน้อื หาของการงาน และแนน อน ไดม ีการอธิบายผานไปแลว วา การมชี วี ติ อยู และความตายน้ัน มใิ ช เครื่องวัดสําหรบั หลักเอกภาพและการต้ังภาคีและมิไดเปนขอ สรุปการอนญุ าตใหขออนเุ คราะห ความชวยเหลือ หรอื ไมอนุญาตใหข อ ถา หากทา นไดสงั เกตตาํ ราของพวกวะฮาบยี แ ลว แนนอน ทา นจะเหน็ ไดวา ส่ิงที่ทําใหพวก เขาตกอยใู นความผดิ พลากและความสบั สนน้ัน กค็ ือความละมา ยคลายคลึงกันระหวางการกระทํา ของผยู ึดหลักเอกภาพในแงข องการขออนเุ คราะหค วามชว ยเหลือตอคนตายและการแสวงหาการ เปนสือ่ กับพวกเขากับการกระทาํ ของพวกตงั้ ภาคที ม่ี ตี อรูปปน ของพวกเขา ทเี่ ปน เชน นี้ก็หมายถึงวา พวกวะฮาบยี ถือเอารูปแบบและการแสดงออกทางภายนอกเปนสาํ คัญ โดยลืมคาํ นึงไปถงึ เรือ่ งของ จิตเจตนา และความสํานกึ ในจติ ใจของคนสองพวก ถา ทา นผอู านไดต รึกตรองดูรายละเอยี ดตา งๆ ในภาคนีแ้ ลว แนน อนทานจะเห็นไดว า ขอ แตกตางระหวา งการกระทาํ ทั้งสองน้ัน มีปรากฏอยมู ากมาย ซึง่ เราจะขอกลา วสรุปดงั ตอไปนี้ : ๑- พวกตั้งภาคกี ลา วถงึ สภาพความเปน พระเจา ของรปู ปน ตามความหมายท่อี ธบิ ายไปแลว โดยแตกตา งกับพวกท่ียึดในหลกั เอกภาพ ๒- บรรดาเจวด็ และรปู ปน ไรสมรรถภาพในการขานรบั คําวิงวอนของพวกเขา และนี่คือ สิ่งท่แี ตกตางไปจากบรรดาวญิ ญาณของผูบ ริสุทธิ์ กลาวคอื พวกเขายงั มชี วี ิตอยตู ามทคี่ ัมภรี อ นั ทรง เกียรติไดระบไุ ว และเปน ผูมคี วามสามารถในการวงิ วอนขอใหต ามทเี่ ขาขอใหวงิ วอนได ๓- บรรดาเจวด็ และรูปปน ไมไ ดรับการอนุมัติจากอัลลอฮในเร่ืองน้ี ซ่ึงแตกตา งกับนบีผทุ รง เกียรติ กลา วคอื ทานเปนผทู อ่ี ัล-กุรอานระบุวา ไดร ับอนุมตั ิ :- พระองคทรงมีโองการวา : “บางที พระผูอ ภบิ าลของเจา จะไดแตงตั้งเจา ใหอยใู นฐานผูไดรบั การสรรเสริญ” (อลั -อัซรออ-๗๙) ๓- การขอความชว ยเหลือตอ ผูอนื่ นอกจากอลั ลอฮ เปนการต้ังภาคหี รอื ? เรอ่ื งการขอความชว ยเหลอื ตอ ผูอ นื่ นอกจากอัลลอฮนี้ จําเปน ตอ งวเิ คราะหถึงสองลักษณะ ดวยกัน กลาวคือ : 1- อาศยั ความชวยเหลอื ของพลังงาน (ไมวา จะเปน เรอื่ งท่ีอยูในกฎธรรมชาตหิ รอื นอกเหนือ กฎธรรมชาติ) พรอ มกบั มีความเช่ือถือวา การกระทาํ ของมันนั้นขึ้นตรงตอ อลั ลอฮ ในความหมาย ท่ีวา มนั เปนสิ่งที่สามารถชวยเหลือปวงบาวและขจดั ปญ หาของพวกเขาเหลานนั้ ได โดย ความสามารถของมันท่ีไดร ับมาจากอัลลอฮและจากการอนุมตั ิของพระองค การอาศัยความชวยเหลือประเภทนี้ ในแงข องความเปน จรงิ มนั ยงั มิไดต ัดขาดออกไปจาก การขอความชว ยเหลือตอ อลั ลอฮโดยตรง เพราะเขาดาํ เนนิ ไปดว ยการยอมรบั วา พระองคค อื ผูทรง
อาํ นวยผลและการอนมุ ตั ขิ องพระองคใ หแกพลังงานเหลานัน้ และถา พระองคป ระสงคท่ีจะให ในทางลบและพลาดไปเสยี จากมันพระองคก ็ยอ มกระทาํ ได กลา วคือ ถาชาวเกษตรอาศยั ความชว ยเหลอื ของพลังงานธรรมชาติ เชน แสงอาทิตย นา้ํ พนื้ ทเี่ พาะปลูก กเ็ ทากบั วา ในความเปนจรงิ นน้ั เขาอาศยั ความชวยเหลือของอลั ลอฮอยนู ั่นเอง เพราะวา พระองคเปนผูประทาน ความสามารถใหแ กพลังงานเหลา น้ี ในอนั ท่ีจะสรางความ เจริญเตบิ โต แกส ่งิ ทถี่ ูกเพาะอยใู นดินเปน ตนวา เมล็ดพนั ธตุ า งๆ แลว หลังจากน้นั มันก็งอกเงยขึ้นมา และเขา สูส ภาพที่สมบูรณ ๒- แตถ าอาศยั ความชว ยเหลือของมนษุ ยหรอื ของพลังงานธรรมชาติหรือนอกเหนอื ธรรมชาติ พรอมกับมคี วามเชือ่ ถอื วา ผนู น้ั หรอื สง่ิ นัน้ มีความเปน อิสระในการดาํ รงอยขู องตนเอง หรือในการกระทาํ ของตนเองโดยไมข้ึนตอ อลั ลอฮแลว ก็ไมตอ งสงสัยเลยวา ความเชือ่ ถืออยา งน้ัน ยอมกลายเปนการต้งั ภาคี และการขอความชวยเหลอื นั้น กเ็ ปนการเคารพภักดี กลาวคอื ถา ชาวเกษตรอาศัยความชวยเหลือของพลงั งานตางๆ ดงั กลา วในขณะท่เี ขาเช่ือม่นั วา พลงั งานอนั น้ัน มีอสิ ระในการกอ ใหเ กิดผลลัพธโ ดยตวั ของมันเอง หรอื เช่ือถอื วา มนั มีความเปน อสิ ระในสภาพการดาํ รงอยู และในการกระทาํ อกี ทง้ั ในความสามารถของมันเองแลว กเ็ ปน อนั วา ความเช่ือมั่นอนั นน้ั คือการต้ังภาคี และการอาศยั ความชว ยเหลืออันน้นั คือการเคารพภกั ดี ทัศนะของเจาของตาํ ราอลั -นะมาร ในการอธบิ ายขอบขายของการขอความชวยเหลือ ทานเจา ของตาํ ราอลั -มะนาร ไดกําหนดขอบเขตของหลักเอกภาพไวว า : เราจะตองขอความ ชวยหลือตอความสามารถของเรา และชว ยเหลอื ซึ่งกันและกนั ระหวา งเรากนั เอง ในขัน้ ท่หี นง่ึ หลังจากนน้ั เราก็ตองมอบหมายงานสวนท่ีเหลือไปใหแ กอลั ลอฮ ผทู รงปรชี าสามารถเหนอื ทุกส่งิ โดยเราตอ งขอตอพระองค แตเ พียงผเู ดยี วเทานั้น ทานกลาวในเร่ืองนวี้ า : “จาํ เปน ทีเ่ ราจะตอ งดาํ เนนิ งานไปตามความสามารถของเราในเร่ืองนนั้ และใหเ ราทมุ เท ความสามารถในกจิ การงานของเราจนสดุ กําลังในทกุ ๆ หนทาง และเราตองขอความชว ยเหลือซ่งึ กัน และกนั ระหวางเรา หลังจากนนั้ แลว เรากต็ อ งมอบหมายงานท่อี ยูนอกเหนอื จากสว นทเี่ ราสามารถ ทาํ ไดใ หแกพระองคผ ูท รงสามารถเหนอื ทุกสง่ิ และมอบหมายยังพระองคแ ตเ พยี งผูเดียว กลา วคอื เราขอความชว ยเหลอื แกการงานและการบรรลุผลสําเร็จของงานจากพระองคอ งคเ ดียวเทา นน้ั ” (๑) ถาจะใหถูก ก็คอื เราจาํ เปนตอ งหาประโยชนจ ากความสามารถของเราหรือจากพลงั งาน ธรรมชาติเสยี กอนแตจาํ เปนอยางย่ิงทเ่ี ราจะตองไมมคี วามเชื่อมัน่ วา สงิ่ นั้นๆ มนั มีความสามารถของ มนั เองโดยแท และมีความอสิ ระในตวั เองหาไมเ ชนน้ันแลว เราก็ตองออกไปจากขอบเขตของหลัก เอกภาพ (๑) อลั มะนาร เลม ๑ หนา ๕๙
กลาวคือ ถา คนใดเชอื่ ถอื วา กระบวนการแหง เหตผุ ลที่นอกเหนอื ธรรมชาติ แมกระทัง่ พลังงานธรรมชาติตา งๆ นน้ั ลว นเปน บาวของอัลลอฮทง้ั หมด ซึง่ ส่งิ เหลานน้ั สามารถใหค วาม ชว ยเหลอื แกผูทีข่ อความชว ยเหลือตอ ตนได (๒) โดยมีเงอื่ นไขจาํ เพาะและโดยการอนุมัติ ของอัลลอฮ ซ่ึงส่ิงเหลานั้น ไมมีความเปนอสิ ระ แตป ระการใดในตนเองเลย ไมวาในแงข องสภาพ การดําเนินอยู หรอื การสง ผลลัพธใ ดๆ แนนอนถา คนๆ นี้ อาศยั พลงั งานท่ีอยูเหนือธรรมชาติพรอม กับมีความเช่อื ถอื อยางนี้แลว (ไมเพยี งแตถือวา การอาศยั ความชวยเหลอื ของเขาเปนงานท่ีถูกตอง อยา งเดียวเทา น้ัน) ก็ถือวายังอยูในภาคของการขอความชว ยเหลอื ตอ อลั ลอฮโดยตรงอยนู ั่นเอง ทํานองเดียวกันน้ี การอาศยั สองประเภท (การอาศยั ความชว ยเหลอื ของพลงั งานตามธรรมชาติ กับ การอาศัยความชว ยเหลือของปวงบา วผทู รงคณุ ธรรม) ก็ไมมีขอ แตกตา งกนั แตป ระการใดโดย เดด็ ขาด) ดงั น้ัน ถาหากวา การอาศยั ความชวยเหลือของปวงบา วผทู รงคุณธรรมในลักษณะดงั กลา ว เปน การต้งั ภาคแี ลว แนนอนกต็ องถอื วา การอาศัยความชวยเหลอื ในรปู แบบประการแรกน้ัน เปนสง่ิ ทถ่ี ูกกําหนดวา อยูในกรอบของการตงั้ ภาคีดวยเชน เดียวกัน ขอจาํ แนกท่ีอยูระหวา ง (การอาศัยความชว ยเหลือจากพลังงานตามธรรมชาติ) กับ (การ อาศยั ความชว ยเหลือจากพลังงานทีอ่ ยูนอกเหนอื ธรรมชาติ) น้ัน ตา งกว็ างอยบู นขอ พิสจู นเดียวกนั ในแงทว่ี า มนั สบื ทอดมาจากอํานาจของอลั ลอฮ และการอนมุ ตั ิของพระองค อีกท้งั ความประสงค ของพระองคโดยมสี ภาพทส่ี อดคลองตอหลกั เอกภาพในประเดน็ ทหี่ นึ่งของรปู แบบท้ังสอง และมัน จะมีสภาพทข่ี ดั แยง กับหลักเอกภาพกใ็ นประเด็นทีส่ องของรปู แบบท้งั สอง โดยมิไดมขี อ แมเปน อยา งอนื่ อกี จากคาํ อธิบายเหลาน้ี ไดเ ปน ท่ีกระจางชดั ถึงเปาหมายสองดานจากโองการตา งๆ ท่ีกลา วถึง ในเรอ่ื งการขอความชวยเหลือ กลา วคือ : ดา นทหี่ น่งึ : การขอความชว ยเหลือถกู กําจดั ไวส าํ หรับอัลลอฮเทา นั้น และถือวา พระองคค ือ ผชู ว ยเหลือ แตเพียงองคเ ดียวเทา นัน้ ไมม ีผอู ่นื อีกเลย ดา นทสี่ อง : ชีใหเ ราเห็นวา มกี ระบวนการของการใหความชวยเหลือนอกเหนอื ไปจาก อลั ลอฮและถือวา สงิ่ เหลา นน้ั เปน ผูชว ยเหลอื ทีอ่ ยูใ นสว นของอัลลอฮ กลา วไดว า : การอธิบายท่ผี า นมาแลว ไดช้ใี หเห็นอยางชัดเจนถึงลักษณะทร่ี วมกันระหวา ง ขอมูลสองประการน้ีจากโองการตา งๆ และอธบิ ายใหเหน วา ระหวา งประเด็นทงั้ สองน้ี ไมมคี วาม ขดั แยงตอ กันเลย นอกจากวา จะมีคนบางพวกท่ีเราพบวา พวกเขายึดถอื เอาประเด็นแรกจากโองการ ตางๆ อยา งเดียวเทานัน้ จึงทําใหเขาเขา ใจผดิ พลาดตอ การขอประเภทตา งๆ ตอ ส่งิ อน่ื ท่ีนอกจาก (๒) การอธบิ ายของเราอยูในประเด็นทีว่ า การขอความชว ยเหลอื และความเปนไปอยางนี้ เปนการตง้ั ภาคีหรอื ไม? สวนความสามารถในการใหค วามชว ยเหลอื ถกู ประทานแกส ง่ิ เหลาน้นั หรอื ไมนัน้ อยู นอกเหนอื จากหัวขอ ท่ีเรากาํ หนดมาอธิบายในทน่ี ้ี
อลั ลอฮ ตอ มาพวกเขาก็จาํ เปนเสนอให (การอาศยั ความชว ยเหลอื โดยความสามารถของมนษุ ยและ สาเหตุหลักตา งๆ ทางธรรมชาติ) เปนกฎเกณฑทว่ั ไปสาํ หรับโองการตางๆ เหลา นนั้ ท่ีจาํ กัดการขอ ความชวยเหลอื ไวส าํ หรบั อัลลอฮโดยมขี อแมเฉพาะตามความหมายทพ่ี วกเขากลา ววา : “แทจรงิ การขอความชว ยเหลือนั้น ไมเ ปนทอ่ี นญุ าตนอกจากตองขอตออลั ลอฮเทา นั้น ยกเวนกรณีทีอ่ ัลลอฮทรงอนุมัติใหขอได และอนุญาตใหขอตอส่งิ อนื่ นอกจากพระองคได กลา วคือ การอาศัยความชว ยเหลอื จากความสามารถของมนษุ ยแ ละพลงั งานตามธรรมชาติ (ทง้ั ๆ ทม่ี นั เปน การอาศยั ความชว ยเหลอื จากสิ่งท่ีนอกเหนือจากอัลลอฮ) เปน ส่ิงทอ่ี นุญาตและถกู ตอ งตาม บทบัญญัติโดยมขี อ แมเ ฉพาะ และนี่คอื สิง่ ทผี่ ูท ยี่ ดึ ในหลักเอกภาพไมพึงพอใจ ในขณะท่ีวา ความหมายของโองการตางๆ มไิ ดเ ปนไปในลกั ษณะนีเ้ ลย กลา วคือสาระ ทงั้ หมดของโองการตา งๆ เหลานั้น ช้ีไปยงั เรื่องเดียวเทา นัน้ คือ : มใี หขอความชว ยเหลอื ตอสง่ิ อ่ืน นอกเหนอื จากอลั ลอฮ และแทจริงการอาศยั ความชว ยเหลอื ตอ พลงั งานตา งๆ นั้น จําเปน อยา งยิ่งท่ี จะตองถอื วา ไมข ดั แยงกันกับขอบเขตการขอความชว ยเหลอื ตออัลลอฮ ย่ิงไปกวาน้ัน ยังถือไดว า เปนการขอความชว ยเหลือตอ อลั ลอฮเทาน้ัน มิใชอ าศัยความชวยเหลอื ของสิง่ อ่ืนเลย หรอื อีกนัยยะหนง่ึ : โองการตา งๆ เหลาน้ัน มีจุดประสงคท จี่ ะอธบิ ายวา ผใู หค วามชว ยเหลอื องคเดียว และผูซง่ึ กุมอํานาจของผูชว ยเหลือทุกคนไวน้ันมิใชใ ครอื่นนอกเหนอื จากอัลลอฮ พระองค เปน ผกู มุ อาํ นาจของผูช วยเหลอื ทุกคนไวนั้น มิใชอ าํ นาจท้งั ปวง แตพ รอ มกนั น้ัน จกั รวาลนี้กถ็ กู วาง อยูบนกระบวนการแหงเหตุและผลซึง่ มันดาํ เนนิ งานไปตามอาํ นาจและการบัญชาของพระองค ที่ มันยึดก่ิงกานสาขาออกมาจากรากเหงา ดว ยเหตนุ ้ี การอาศยั ความชว ยเหลือจากส่ิงเหลานัน้ จึง เหมือนกบั การขอความชว ยเหลือตอ อัลลอฮ นก่ี เ็ ปนเพราะวา การอาศยั ความชว ยเหลือจาก ก่ิงกานสาขา คอื การขอความชว ยเหลือตอ รากเหงาน่นั เอง ขอใหทานพจิ ารณาลักษณะสองดา นของบางโองการตอ ไปนี้ : “และการชว ยเหลือนนั้ ไมม ีมาจากผูใดเลย เวนแตมมี าจากอัลลอฮผูท รงเดชานภุ าพ ผูทรง วิทยปญญาเทา นั้น” (อาลิ อิมรอน-๑๒๖) “เราเคารพภกั ดีตอ พระองคเทา นน้ั และเราขอความชว ยเหลือตอพระองคเทานน้ั ” (อัล-ฮมั ดุ-๔) “และการชว ยเหลือน้นั ไมม ีมาจากผูใด เวน แตม มี าจากอลั ลอฮ ผูท รงเดชานภุ าพ ผทู รงวทิ ย ปญญาเทา น้นั ” (อัล-อันฟาล-๑๐)
โองการเหลา น้ใี หกฎเกณฑไปตามลักณะดานท่หี น่งึ และขอใหท านสงั เกตดลู ักษณะของอกี ดานหน่ึงซง่ึ ช้ีนําเราใหข อความชว ยเหลอื ตอ ส่งิ อนื่ นอกจากอลั ลอฮเชน พลงั งาน และสาเหตหุ ลกั ตางๆ กลา วคือ : “และสูเจา จงขอความชว ยเหลือกบั ความอดทนและกับการนมาซ” (อัล-บะเกาะเราะฮ- ๔๕) “และสเู จา จงชว ยเหลอื กันโดยมีคณุ ธรรมและความสํารวมตน” (อลั -มาอิดะฮ- ๒) “...ท่พี ระผอู ภบิ าลของฉันไดประทานอํานาจแกฉันในส่งิ นั้น ยอมเปนการดีกวา ดงั นน้ั พวกทา นจงชว ยฉนั อยา งเขมแข็งเถิด” (อัล-กะฮฟุ-๙๕) “และถาหากวา สเู จา ชว ยเหลือกนั ในศาสนาแลว ชยั ชนะก็จะประสบแกสูเจา” (อัล-อนั ฟาล-๗๒) กุญแจที่จะไขความขัดแยงท่มี อี ยรู ะหวา งความหมายสองลกั ษณะจากโองการตางๆ ดังกลา ว นี้ก็ไดแ ก คําอธิบายตามทเี่ ราไดกลา วไปแลว และขอ สรุปของมันก็คือ : แทจรงิ ในสากลจักรวาลมผี กู อ ปฏสิ นธทิ ่ีสมบูรณ และเปน ผูม คี วามเปน อสิ ระแตผเู ดียวโดย ไมมีสว นเกี่ยวของกบั ผอู ่ืน ไมว า จะอยูในแงของสภาวะการดาํ รงสภาพและการกระทาํ ของตนกต็ าม ผนู ั้น คอื อัลลอฮผทู รงบรสิ ุทธิ์ สว นพลังงานอน่ื ๆ ทงั้ หมด ลว นเปน สง่ิ ที่ขึ้นอยูกบั พระองค ท้งั ในดานสภาวะการดํารงอยู และการกระทาํ ใดๆ ของมันก็ดี และมนั ทาํ หนาทไ่ี ปตามทไ่ี ดรับการมอบหมาย โดยการอนุมัติ และ โดยเจตนารมณ อีกทั้ง การกําหนดของพระองคแ ละถาหากพระองคม ไิ ดท รงประทานความสามารถ ใดแกพ ลงั งานตางๆ เหลาน้นั และถา หากมนั มไิ ดดาํ เนนิ ไปตามเจตนารมณข องพระองคโดยตรง แลว แนนอนที่สดุ พลงั งานเหลานั้นมันก็จะไมมอี านภุ าพในสง่ิ หนึง่ ส่ิงใดเลย ดังนั้น ผชู วยเหลอื ที่แทจ รงิ ในทกุ ๆ สภาวะ (ในลักษณะเบ็ดเสรจ็ อยา งน)้ี ก็คืออัลลอฮ ดังน้ันจึงไมอ าจขอความชวยเหลอื ตอผูใดในลักษณะท่ีถือวา ผนู ัน้ เปนผูชวยเหลอื ทีม่ ีความเปน อิสระ แกตนเองได เนอ่ื งจากรปู แบบของการขอความชวยเหลืออยางนี้ หมายถึงรูปแบบของการขอท่ีมไี ว เฉพาะกับอัลลอฮ องคเดยี วเทาน้ัน แตน ่ีมไิ ดห มายความวา หา มการอาศยั ความชว ยเหลอื ของสิง่ อื่น นอกจากอลั ลอฮอยา งสน้ิ เชิงในลกั ษณะทถ่ี ือวา ส่งิ น้นั มิไดม คี วามเปน อสิ ระแกตนเอง (โดยถอื วา ผู ชวยเหลอื มสี วนเกี่ยวพันกับอํานาจของพระผูเปน เจา) และเปนทรี่ ูกันดีอยูแลว วา การขอความ ชว ยเหลอื (อยางน้)ี มไิ ดขดั กับลักษณะของการขอความชว ยเหลอื ตออลั ลอฮ ผทู รงบริสทุ ธ์ิแตอยาง ใด โดยสาเหตสุ องประการคือ : ประการท่หี นึ่ง – เพราะการขอความชว ยเหลือท่ีเจาะจงเฉพาะกับอลั ลอฮนัน้ หมายถึงมิใช การขอความชว ยเหลือตอพลังงานอืน่ ๆ ดงั นนั้ การขอความชว ยเหลอื ท่ีเจาะจงเฉพาะกบั อัลลอฮ คือ
: “การขอท่ีเกดิ ขึน้ โดยความชวยเหลือของส่ิงอนื่ นอกจากพระองคน ั้น ก็หมายความแตเพยี งวา มนั เปนการขอในอีกลักษณะหนงึ่ คือการขอท่ีประกอบกับความเชือ่ ถือท่ีวา ผุชวยเหลือ มีความสามารถ ในการใหความชวยเหลือไดโดยอาศัยการไดรับอาํ นาจของพระผูเปน เจาเทา นัน้ เอง คอื มิใช ชวยเหลอื ไปไดโดยลําพังสวนตวั ในลักษณะท่ีมคี วามเปนอิสระ ดังนั้น ถา หากวา การขอความ ชว ยเหลือตามลกั ษณะของประเดน็ แรก หมายถึง ลักษณะการขอทีช่ ี้เฉพาะกับอลั ลอฮ ผูทรงสงู สุด แลว ดงั นน้ั ในเรื่องนีก้ ็มิไดหมายความวาการขอความชว ยเหลอื ในรูปแบบของประเดน็ ทีส่ อง จะ เปน ลักษณะการขอท่ีชี้เฉพาะกบั สง่ิ นั้นๆ เชนเดยี วกันน่ันเอง ประการท่ีสอง – การขอความชว ยเหลือ (อยางน้)ี มิไดเปนสงิ่ ท่ีแยกออกไปจากการขอความ ชว ยเหลอื ตอ อัลลอฮ อยูน่ันเอง และตามทศั นะของผทู ี่ยึดในหลักเอกภาพ (ซ่งึ ถอื วาทกุ สวนของ จกั รวาลมาจากการกระทําของอัลลอฮและพ่งึ พาอาศัยพระองคท้งั สนิ้ ) กย็ อมไมอ าจหลกี เล่ียงความ จริงในขอ น้ไี ปได จากการอธิบายทผี่ านมาแลว สามารถใหความเขา ใจแกทา นผูอา นไดเ กี่ยวกบั ปญหาทม่ี ีอยู ในขอ เขยี นของทา อบิ นตุ ัยมยี ะฮ คือทที่ านไดกลาววา : “สําหรับผทู ่ยี ึดหลกั การตามคัมภรี และแบบฉบับ (ซุนนะฮ) ไดยนื ยันถงึ เร่ืองการขอ อนุเคราะหความชว ยเหลือตอ ทา น (ศ) และการแสวงหาส่ือ (วะซลี ะฮ) ตอ ทาน และอ่นื ๆ อกี แตเขา กลาววา : จะขอมิไดเวน แตต องขอจากอัลลอฮและกิจการท่ีไมม ีใครสามารถใหไดน้ัน กจ็ งอยาขอตอ ผอู ื่น นอกจากขอตอพระองค เชน การอภัยโทษในความผดิ บาป การนาํ ทางท่ถี ูกตองแกจ ิตใจ การ ทําใหฝนตก การทาํ ใหพ ืชงอกเงยและอนื่ ๆ กลา วคือ มันเปนงานในสว นนี้ ย่งิ ไปกวานัน้ เรือ่ งนิ้มิได เปนทข่ี ดั แยงกันในระหวางบรรดามสุ ลิมอีกดวย ดงั ทอี่ ัลลอฮทรงมโี องการวา : “และใครเลา ทีจ่ ะอภัยโทษในความผดิ บาปไดนอกจากอัลลอฮ” และทรงกลา ววา “แทจริงเจา ไมอ าจช้ีนําคนทเ่ี จา รักชอบได แตอ ัลลอฮทรงชีน้ าํ ผูท ่พี ระองค ทรงประสงค” พระองคท รงกลาวอกี วา : โอม วลมนุษยเอย จงรําลึกถงึ ความโปรดปรานของอัลลอฮที่มแี ก สเู จา ยังมีผใู ดอีกหรอื ท่ีเปนผสู รางนอกเหนือจากอลั ลอฮทีไ่ ดป ระทานปจจัยยงั ชีพแกสูเจามาจาก ฟากฟาและแผน ดิน” พระองคทรงกลา วอกี วา : อลั ลอฮมไิ ดท าํ ใหสิ่งนั้นมมี าเพอ่ื อ่ืนใด นอกจากเปนขา วดแี กสู เจา และเพื่อจติ ใจของสเู จา จะสงบม่ันกับพระองค และความชว ยเหลือจะไมมีมาเวนแตมา จากอลั ลอฮ” พระองคมีโองการวา : “ถงึ แมส ูเจา มไิ ดชว ยเหลือเขา แนน อนอัลลอฮทรงชว ยเหลอื เขา ในขณะที่พวกปฏิเสธขบั เขาออกไปเปนครั้งท่ีสองของทง้ั สองในขณะท่ีทงั้ สองอยใู นถ้ําเมอ่ื ตอนที่ เขากลาวแกสหายของเขาวา จงอยา เศรา แทจ รงิ อลั ลอฮทรงอยูกบั เรา” (๑) (๑) มัจมูอุล ริซาอลิ กุบรอ ของ อิบนุตยั มียะฮ ริซาละฮท ี่ ๒ หนา ๔๘๒
แนนอนทานอิบนตุ ัยมียะฮ ลืมนึกไปถึงเร่อื งราวเหลาน้บี างอยา งท่สี ามารถขอจากผูอื่น นอกจากอลั ลอฮได พรอ มกับมีความเชือ่ ถือวา สงื่ อ่ืนๆ เหลานไี้ มม คี วามเปน อิสระในการทําใหเกดิ ความสาํ เรจ็ แตอ ยา งใด และการขอแบบน้กี ็มไิ ดขัดกนั กับการขอตออัลลอฮ พรอ มกบั ที่เชื่อถือตอ ความเปน อสิ ระและความม่งั คงั่ อยางเหลอื หลายของพระองคในการทําใหส ง่ิ นั้นเกิดความสาํ เร็จ ขึ้นมา ใชอาจเปน ได ในกรณีทว่ี า การขอความชว ยเหลอื เหลา น้ี ไมอาจบงั เกดิ ผลใดๆ เลย นอกจากมนั จะตรงตามความสามารถของสิ่งอนื่ ที่นอกจากอัลลอฮอนั นั้น ทจี่ ะทาํ ใหก ารขอสัมฤทธ์ิ ผลได แตมันเปนเรื่องท่อี ยูนอกเหนือขอบเขตการอธิบายของเรา กลา วคือคาํ อธิบายไดวางอยบู น เรอ่ื งราวทว่ี า งานน้ีเปน การตง้ั ภาคหี รือไม สวนกรณที วี่ า ผถู ูกขอมีความสามารถหรอื ไมน ั้น เปน ประเดน็ ท่ีอยูนอกเหนือเปาหมายในข้ันน้ี บางทอี าจมีการเขา ใจกนั วา การขออยางนี้ ไมอ าจมีผลอกี เชน กัน นอกจากวา ส่ิงอนื่ ดังกลา ว นี้ ไดร ับการอนุมตั ิมาจากอัลลอฮในการใหความชวยเหลือเชน เดียวกันกับท่วี า การกลาวอยา งนี้ ได ระบุถึงการอนญุ าตใหมกี ารขอความชว ยเหลอื อยางแทจรงิ และเปน การถอื วา ไมใชเ รอ่ื งการตั้งภาคี แตม ันเปน เร่อื งท่ีถกู ผลักไสท้งั สน้ิ เพราะวา การประทานอํานาจใหน ั้นมหี ลักฐานอยูท่ี มผี ู ไดรับการอนุมัตใิ นการดาํ เนนิ งานน้ันอยา งสมบรู ณแบบ กลา วคอื มิไดหมายความวา เพราะอลั ลอฮ ประทานอาํ นาจให แตพ ระองคท รงหา มเขามิใหใชอาํ นาจนน้ั อยา งเดด็ ขาด หรอื ท่ีวา พระองคทรง ประทานอาํ นาจใหแ กเขา แตทรงมใิ หขอการดาํ เนินงานในสว นน้ันๆ ตอเขาในฐานะทีเ่ ปนสิ่งอืน่ ในแงของการอนญุ าตใหกระทาํ นน้ั มีเหตุผลเพียงพอโดยสภาพความเปนจริงในการงาน ของปวงบา ว ในแงของการอนุญาตและอนุโลม โดยมิไดเปนเรือ่ งของการหวงหา ม ยกเวน ในกรณที ่ี กระทาํ ลงไปในกิจการงานทอี่ ยูใ นขอ แมทว่ี า ตอ งหา มตามบทบญั ญตั ศิ าสนา ในตอนทา ยนี้ เราขอนําทา นผอู านมาพิจารณาดูวา เจา ของหนงั สืออัลมะนารมิไดกลา วถงึ เรอ่ื งการขอความชว ยเหลือตอบรรดาวญิ ญาณแตอยา งใดเลย นอกจากกลา วอยา งเดียวเทา น้นั วาเรอ่ื ง นท้ี านถอื วา มนั หมายถงึ การต้ังภาคี โดยทา นกลาววา : ในเร่ืองนี้ ทา นทง้ั หลายทราบดอี ยแู ลววา : บรรดาผทู ี่ขอความชวยเหลือตอ ตนท่อี ยใู นสสุ าน เพ่อื ใหชวยจัดการส่งิ ตางๆ ทตี่ นตอ งการ และบาํ บัดอาการปวยของพวกตนใหห าย ใหพืชผลเจรญิ งอกงาม ใหศตั รผู ปู องรายพบกบั ความวิบตั แิ ละอ่นื ๆ นอกเหนอื จากน้ี ถือไดเ ลยวา พวกเขาอยูกับ แนวทางเอกภาพอยา งอัปยศและอยูก ับการราํ ลกึ ถงึ อัลลอฮ อยา งผปู ฏเิ สธ” (๑) ความไมถ ูกตองของ ทา นทมี่ ตี อการวิเคราะหเรอื่ งการขอความชวยเหลือตอส่ิงท่นี อกเหนอื จากอัลลอฮ(เชนการอาศัย ความชวยเหลือของพลงั งานธรรมชาต)ิ ก็จะตอ งมอี ยสู องประการอยา งมติ องสงสัย
(๑) อลั -มะนาร เลม ๑ หนา ๕๙ ประการหนึ่งถือวา อยูในหลักเอกภาพ แตอ กี ประการหนงึ่ ถือวา เปน การตั้งภาคี ประการ หน่ึงถอื วาเปน ผรู าํ ลึกตอ อัลลอฮ แตอกี ประการหน่งึ ถอื วาเปนผหู างไกลจากอัลลอฮ แทจ ริงแลว สง่ิ ท่กี ําหนดถึงหลกั แหง เอกาภพและการตงั้ ภาคีน้ัน มิไดอ ยทู ี่เรื่องของสาเหตุ หลักตามธรรมชาตอิ ันเปด เผย หรอื สาเหตุหลกั ที่อยูนอกเหนือกฎธรรมชาติอนั เปด เผยหรอก เพยี งแตว าเรือ่ งของมนั อยูท่ีความเช่อื ถอื ทว่ี า มันเปนสิ่งท่ีมคี วามเปน อิสระกบั ความเชื่อถือทว่ี า มัน เปนส่งิ ท่ไี มม ีความเปน อิสระ ความมั่งค่ังเหลือหลายกบั ความเปน สิ่งทตี่ อ งพง่ึ พาอาศยั ความเปน ของแทกับความเปน ของไมแทเ ทานนั้ เอง การขออาศัยความชวยเหลือของพลงั งานโดยถือวามนั ไมมีความเปน อิสระในฐานะทม่ี นั ตองขึน้ ตรงตอ อลั ลอฮ ซึง่ มันทาํ อะไรไมไ ดและกอ ใหเ กิดผลกระทบใดๆ กไ็ มไ ดนอกจากอาศัยการ อนมุ ัตขิ องอลั ลอฮนั้น มใิ ชห มายความถงึ แตเ พียงการไมลมื อัลลอฮอยางเดียวเทา น้ัน หากแตม ัน หมายถึงการเปน ผูนอบนอมที่ดเี ลศิ และเปน ผรู าํ ลึกถึงอัลลอฮ ในขณะทีม่ ันหมายถงึ วา : ไดตัดสิน และไดสรุปแลว วา สาเหตุหลักตางๆ ทกุ ประการลวนข้ึนตรงตอ พระองค เมื่อเปน เชนนี้ เจา ของหนงั สืออัล-มะนาร จะกลาวไดอยา งไรวา : “พวกเขาเหลา นนั้ อยูกับ การรําลกึ ถงึ อลั ลอฮอยา งผูปฏเิ สธ” และถา หากวา การขอความชวยเหลือชนิดนี้ หมายความถงึ การ ลืมเลือนอัลลอฮและเมนิ เฉยจากพระองคแลว แนนอนมันกจ็ ําเปนจะตอ งถอื วา การอาศยั ความ ชว ยเหลอื ของสาเหตหุ ลกั ตางๆ ตามกฎของธรรมชาติวตั ถุ หมายถึงความเมินเฉยจากพระองคดว ย เชน เดยี วกัน เรือ่ งที่นาแปลกใจเสียยิง่ ไปกวา นกี้ ็คอื ทานชัยคข องมหาวทิ ยาลัยอัลอซั ฮัร มฮู มั มัด ชัลฎต ซ่ึงทานไดอ างถอยแถลงตางๆ ของทา นมฮุ มั มดั อบั ดฮุ โ ดยไมม ีการตดั ตอ และเพ่ิมเติมในเร่ืองนี้ อีก ทง้ั ทานยงั ไดสรปุ ไปตามน้ัน และทา นยงั ไดอางหลกั ฐานตามความหมายดา นนอกของโองการทวี่ า “ตอ พระองคเทานั้น ท่เี ราเคารพภักดี” มาประกอบโดยลมื คํานงึ ไปถึงความหมายทเี่ ปนจริงของ โองการน้ี และโองการอน่ื ๆ ท่แี สดงหลักฐานในเรอ่ื งการขอความชว ยเหลือ (๑) วพิ ากษทศั นะทสี่ าม ยังมีอกี ทศั นะหนึ่ง ท่อี ยกู ง่ึ กลางระหวา งทศั นะท้ังสอง น่ันคือ ทศั นะท่ีถอื วา อนุญาตให อาศยั ความชว ยเหลือของสาเหตหุ ลักตางๆ ตามกฎธรรมชาตไิ ดใ นกรณีของความจาํ เปน ตา งๆ แหง การดํารงชวี ติ แตไ มอนุญาตใหอาศัยความชว ยเหลอื ตอ สาเหตุหลกั ตา งๆ ทอ่ี ยนู อกเหนอื กฎ ธรรมชาติ เวน แตจะเปน ไปตามรปู แบบของการแสวงหาส่อื (ตะวซั ซุล) และการขออนเุ คราะหความ ชว ยเหลอื (ชะฟาอะฮ) ยงั อัลลอฮเทา น้ัน (๑) โปรดดู หนงั สอื ตัฟซรี ของทานชัลฎต หนา ๓๖-๓๙
ท่วี า หามมใิ หอาศัยความชว ยเหลือของสาเหตุหลักตางๆ ทอ่ี ยูน อกเหนือกฎธรรมชาตนิ ัน้ เปนเพราะเหตใุ ด? หากเปน เพราะเหตุทถี่ อื วา มันเปน การสรา งภาคี กแ็ นนอนอยูแ ลว วา ไมมีทาง เปน ไปได ในขณะทผ่ี ูขอความชว ยเหลือ ไดข อไปดวยความเชื่อถอื ท่ีวา ผูถ กู ขอน้ัน จะชวยเหลือไดก็ เพียงแตโ ดยอาศัยอาํ นาจทถี่ กู ประทานมาจากอัลลอฮใหแกเขา และเขากก็ ระทําการน้ันๆ ไปโดยการ อนมุ ตั ิและเจตนารมณข องพระองค การขอความชว ยเหลอื ท่ีมีความเช่ือถืออยางนี้ ไมถอื วาเปนการ ตั้งภาคี โดยพิจารณาถึงหลักเกณฑของมนั แลว จะมีขอแตกตางอะไรระหวา งขอ หาม (การขอความ ชว ยเหลอื ) กบั ขออนญุ าตในขณะทอ่ี ยูใ นรูปของการแสวงหาส่ือ (ตะวซั ซุล) และการขออนุเคราะห ความชว ยเหลือ (ซะฟาอะฮ) ถาหากวา สาเหตุทไี่ ดห ามนั้น เปน เพราะพวกเขาเหลา นน้ั ไรซ ่ึงสมรรถภาพในการใหความ ชวยเหลอื มนั กต็ องวากันไปในอกี ประเด็นหนงึ่ กลา วคอื มนั เปน ประเด็นทรี่ องลงไป โดยอยู นอกเหนอื ประเด็นท่ีเราไดอ ธิบายอยู กลาวคอื หวั ขอการอธบิ ายอยใู นเพียงประเดน็ ท่ยี อมรบั ถงึ ความ มสี มรรถภาพของพวกเขา ถา หากวา สาเหตทุ ีไ่ ดหามน้นั เปนเพราะวา พื้นฐานการกระทาํ ใดๆ ของผปู ฏบิ ัติศาสนกิจ ยอมเปนท่ตี อ งหามอยูเสมอ จนกระทงั่ จะมีหลักฐานระบุวา อนุญาตเสียกอ น กเ ปน ท่ีรูกนั อยแู ลว วา ผู มีความเดือดรอนนั้น อยใู นฐานะทีไ่ ดร บั การอนโุ ลมเสมอตราบใดทไ่ี มมีหลกั ฐานระบหุ ามมใิ ห กระทําในเรอ่ื งนั้ ๆ อยางเดด็ ขาด สาเหตเุ พียงการที่ไมมีรายละเอียดสําหรบั การขอความชวยเหลอื ประเภทน้ีปรากฏอยูในบทวงิ วอนขอดุอาอเ พือ่ ยืนยันความถูกตอ งน้ัน มิไดแสดงวาเปน เรอ่ื งที่ ตองหา ม อีกทง้ั ถาหากวา สาเหตุท่ไี ดหา มนัน้ เปนเพราะวา มโี องการของพระองคทีว่ า “เราขอความ ชว ยเหลือตอพระองคเ ทานนั้ ” ครอบคลุมมาถงึ การขอความชว ยเหลอื ประเภทนีโ้ ดยที่จะแยกออกไป จากการขอความชว ยเหลอื ตอพระองคไมได ดังท่เี ราไดก ลาวอธิบายไปแลว ก็เปน อนั วา ไมค วรแยก เรอื่ งของการขอเพ่อื การแสวงหาส่อื (ตะวัซซุล) และการขออนเุ คราะหค วามชวยเหลอื (ชะฟาอะฮ) ออกมาเปนกรณพี ิเศษ ทัง้ นี้ก็เพราะวา สาํ นวนของโองการครอบคลุมไปถงึ การตั้งขอแมแ ละไมเ ขา กันอยแู ลวดว ย ๔- การวิงวอนขอตอ คนมีคณุ ธรรม (ศอลหิ ) เปนการเคารพภักดีตอพวกเขาดวยกระน้ันหรอื ? รายละเอียดในบทกอ นไดเปนทเี่ ขาใจชดั เจนแลววา การขอความชว ยเหลือตอสิ่งอน่ื นอกจากอัลลอฮ โดยมีความเช่อื ถอื วา เขาไมม ีอาํ นาจควบคุมกิจการในสว นของพระผเู ปน เจาแต อยางใด และพระองคก ม็ ไิ ดทรงมอบอํานาจเด็ดขาดในส่ิงใดใหแกเขา แตถา หากวา เขาไดดําเนิน
กิจการใดๆ ลงไป ก็มิใชวาเขาดําเนนิ การไปดวยตวั เขาเอง นอกจากดวยการอนมุ ตั ขิ องอลั ลอฮ การ ขออยางน้ี ไมเ ปน การตง้ั ภาคี ในประเดน็ นย้ี ังมปี ญ หาอยูอ ีกประการหนง่ึ น่นั คือ : อัล-กุรอาน ไดหา มไวห ลายตอน เก่ียวกบั การวงิ วอนขอตอ สิ่งอืน่ นอกจากอลั ลอฮ นอกจากนั้นแลวพวกทถ่ี ือแนวทางวะฮาบยี ก ย็ ังได สรปุ จากโองการตา งๆ เหลานีโ้ ดยนาํ คาํ วา การวงิ วอนขอมาใชเ ปน คําวา การเคารพภักดี ขอใหท า นพจิ ารณาดูโองการที่ระบถุ ึงเนอื้ หาทีช่ ัดเจนของปญ หานี้ : “และแทจ ริงมสั ยิดทง้ั หลายน้ัน เปนของอัลลอฮ ดงั นั้นสูเจาจงอยาวงิ วอนขอตอส่ิงใดควบคู สิง่ ใดควบคกู ับอลั ลอฮเลย” (อลั -ญนิ -๑๘) “และบรรดาสง่ิ ซึ่งสเู จา ไดว ิงวอนขอน้ัน พวกเขาไมสามารถใหค วามชว ยเหลอื แกสูเจาได และพวกเขาก็ไมส ามารถชว ยเหลือตวั ของพวกเขาเอง” (อลั -อะอร อฟ-๑๙๔) “สําหรบั พระองคคอื สทิ ธอิ ันแทจริงของการวงิ วอนขอ และบรรดาผทู ี่พวกเขาวงิ วอนขอตอ สงิ่ อื่นนอกจากพระองคนัน้ พวกเขาเหลาน้นั จะไมตอบรบั แกพวกเขาเลยแมแตส ิ่งเดียว” (อัรเราะอด-ุ ๑๔) แทจ รงิ บรรดาสงิ่ ทส่ี เู จา วงิ วอนขอนอกเหนอื จากอัลลอฮน้นั เปนปวงบา วเชน เดียวกับสเู จา ” (อลั -อะอรอฟ-๑๙๔) “และบรรดาสงิ่ ท่สี ูเจาวงิ วอนขอนอกจากพระองคน้ัน พวกเขามไิ ดควบคมุ อนั ใดไวเลย แมแตเปลอื กอินทผลัม” (ฟาฏริ -๑๓) “จงกลาวเถิด พวกทา นจงวงิ วอนขอตอบรรดาผทู สี่ เู จา แอบอา งขึ้นมานอกเหนอื จาก พระองคเถดิ แตพวกนั้นไมมีอาํ นาจคลค่ี ลายเภทภยั จากพวกทานไดแ ละไมมอี าํ นาจผันแปรได” (อัล-อัซรออ- ๕๖) “พวกเหลานัน้ เองก็ยงั วิงวอนขอโดยแสวงหาส่อื ท่จี ะนาํ ไปสูพระผูอภิบาลของพวกเขา” (อลั -อัซรออ-๕๗) “และเจา จงอยา วงิ วอนขอตอ สิ่งอน่ื นอกจากอลั ลอฮ ซ่ึงสิ่งท่มี ิไดใ หคุณและมไิ ดใหโ ทษแก เจา ” (ยูนสุ -๑๐๖) “ถงึ แมสูเจา วิงวอนขอตอ พวกเขาเหลานัน้ พวกเขากไ็ มไดยินการวงิ วอนขอของสเู จา ” (ฟาฏิร-๑๔) “และใครเลา จะหลงผิดย่งิ กวาผทู ีว่ งิ วอนตอ สิง่ อ่ืนนอกจากอลั ลอฮ โดยทม่ี ันไมตอบสนอง แกเขาเลยจนถงึ วนั ฟน คืนชีพ”
(อัล-อะหก อฟ-๕) แนนอนที่สดุ ในโองการเหลา นี้ ไดกลาวถงึ การวงิ วอนขอตอ สิง่ อ่นื ในลักษณะทเ่ี สมอ เหมือนกบั การวงิ วอนขอทีพ่ งึ มตี ออลั ลอฮ และผลสรปุ จากลกั ษณะ เชน นีก้ ็คอื วา การวงิ วอนขอตอ สง่ิ อื่นนนั้ เทา กบั เปนการเคารพภกั ดีตอ สิ่งดงั กลาวจากโองการตางๆ เหลานี้ พวกวะฮาบยี จ ึงสรปุ วา ลกั ษณะของการวิงวอนขอตอ บรรดาวะลยี และผมู ีคณุ ธรรม (หลังจากทพ่ี วกเขาวายชนมแ ลว ) เทา กับเปน การเคารพภักดีตอผูท่ีถูกขอ ขอสรุปจากคาํ กลา วหาทีพ่ วกเขามตี อผทู ่ีเปลง ถอยคาํ ในการแสวงหาสือ่ ท่วี า “ยามฮุ ัมมดั ” ก็ คอื วา การเรยี กรอ ง และการวิงวอนของคนผูนั้น มีความหมายเทา กบั การเคารพภักดีตอผถู ูกขอเลย ทีเดียว ทา นศ็อนอานยี ไดก ลาวไวในประเด็นนี้วา : “แนน อนทีส่ ุดอัลลอฮทรงเรียกการวงิ วอนขอวา : การเคารพภักดี โดยโองการของพระองค ท่ีวา “สูเจา จงวงิ วอนขอตอ ฉันแลว ฉันจะตอบรบั สเู จา แทจ รงิ บรรดาผซู ่งึ ทําโอหงั ไปจากการเคารพ ภกั ดตี อฉัน” และใครท่ีเอยอ่ื นบีหรือช่ือใดๆ ของผมู ีคุณธรรม หรือกลาววา : โปรดอนุเคราะห ชวยเหลือแกฉ ันยังอัลลอฮในความจาํ เปนของฉันดว ยเถิด หรือกลา ววา ฉันขอการอนุเคราะหความ ชว ยเหลือตอ ทานยงั อัลลอฮในเรอ่ื งความจาํ เปนของฉนั หรอื อ่ืนๆ ในทาํ นองนี้หรือกลาววา โปรด ชวยปลดเปล้ืองหน้ีสินของฉัน หรือโปรดทาํ ใหฉนั หายปว ย หรืออืน่ ๆ ทํานองนี้ ก็เทา กับวา เขาได วิงวอนขอตอ นบแี ละผูม คี ุณธรรม อกี ทัง้ การวิงวอนขอกเ็ ปนการเคารพภักดี ยง่ิ ไปกวานัน้ ยงั เปน สมองของการเคารพภักดอี กี ดวย กลา วคือ เทากับเขาเปนบา วของสิง่ อื่นนอกจากอัลลอฮ และ กลายเปนผูตัง้ ภาคี ในขณะที่หลกั เอกภาพจะเปน ทส่ี มบรู ณม ไิ ดน อกจากยึดในหลักเอกภาพของ พระองคในแงข องความเปน พระเจา โดยมีความเชอ่ื ถือวา จะไมมผี ูสรา งใดๆ และไมมีผปู ระทาน ปจจัยยังชพี ใดๆ อีกนอกจากพระองค และในการเคารพภักดีกเ็ ชน กันคือตอ งไมม ีการเคารพภกั ดีส่ิง อืน่ นอกเหนอื จากพระองคื แมแตก ารเคารพภักดีบางประเภทและการเคารพภักดรี ปู ปน นั้น ทถ่ี อื วา พวกเขาเปน ผตู งั้ ภาคีก็เพียงเพราะวา ไมม คี วามเปนเอกะตออัลลอฮในเร่อื งการเคารพภกั ดีน่ันเอง” (๑) แตมีความจรงิ ทีห่ ลีกเลย่ี งมิไดอยูอยา งหนึ่งในคาํ วา ดุอาด (การวิงวอนขอ) ตามความหมาย ในภาษาอาหรบั น้นั คอื : การเรยี กรองเพ่ือขอใหไดต ามความตอ งการกลาวคือความหมายทเี่ ปนจรงิ ของการเรียกรองจะเปน อยางอื่นมไิ ด นอกจากขอใหไ ดต ามความตองการ และถา หากนํามาใชใ นแง ทีเปนการเรยี กรอ งอยางเดยี วโดยไมค วบกับการขอใหไ ดในสง่ิ ทตี่ องการแลวความหมายของมนั ก็ จะมเี พียงวา เรยี กเพื่อขอใหผูถูกเรยี กหนั มาสนใจตัวเขา ในขณะทว่ี า คาํ วา เคารพภกั ดี (อิบาดะฮ) นนั้ มีความหมายไปอีกอยางหน่งึ (คือ การนบนอบอนั เกิดข้ึนจากความเชอื่ ถือในสภาพความเปน พระเจา และสภาพความเปน ผูอภบิ าลตามรายละเอียดท่ีไดกลา วผานมาแลว) และไมอาจทจ่ี ะตคี วามคาํ ท้ัง
(๑) “ตันซีฮุล-อิอตฺ กิ อด” ของ “ศ็อนอานยี ” ตามขอ ความท่อี ยใู น “กะชะฟุล-อริ ตยิ าบ” หนา ๒๗๒- ๒๗๔ สองใหเ ขา กนั และรวมกนั ทัง้ ในเน้ือหาและความหมายได โดยตีความใหค วามหมายของคาํ วา ดอุ าอ (การวงิ วอนขอ) เปน อิบาดะฮ (เคารพภักดี) โดยมีสาเหตตุ างๆ หลายประการคอื : ประการทหี่ นง่ึ – อัล-อุรอานใชค าํ วา การเรยี กรอง (อัดดะอว ะฮ) และการวงิ วอนขอ (อดั ดุอาอ) ในแงตา งๆ ท่ไี มอาจ ถือวาในคํานน้ั ๆ หมายถงึ การเคารพภกั ดไี ดเลยอยา งเดด็ ขาดเชน : “เขากลาววา : โอพระผูอ ภบิ าลของขา เอย แทจ รงิ ฉันไดเรียกตอ งพรรคพวกของฉันทั้ง กลางคืนและกลางวัน” (นูห-๕) เปน ไปไดไหม ทเ่ี ราจะกลา ววา นบนี หู (ความสันตสิ ขุ พึงมีแดท า น) เปน ผูเ คารพภกั ดีพรรค พวกของทานทั้งกลางคืนและกลางวัน ??... อีกเชน กนั คําตรสั ของพระองคท ่ีทรงบอกเลาถงึ เรอ่ื งราวของชัยฎอนทม่ี นั กลา ววา : “และ ฉนั เองไมม ีอาํ นาจอนั ใดเหนือพวกทา น นอกจากวา ฉันไดเชญิ ชวนพวกทา น แลว พวกทานก็ได สนองตอบตอ ฉนั ” จะมีใครใหความหมายบา งวา ชยั ฎอนหมายถึงวา ตวั เองเคารพภักดีผปู ฏบิ ตั ิตามมนั ในขณะ ทคี่ ําวา เคารพภักดนี ้ัน ถาจะใหถูก กห็ มายความแตเพียงวา ผูปฏิบตั ติ ามเทา นั้น ทก่ี ระทาํ ตอ มนั มใิ ช ถอื วา มนั กระทาํ ตอผปู ฏบิ ตั ติ าม โองการตา งๆ ตอไปน้ี ก็เปน เชนเดยี วกับโองการท้ังสองขา งบน : “และ (เขากลาววา ) โอพ รรคพวกของฉัน ฉันมแี ตเ รียกตอ งพวกทา นสคู วามปลอดภยั สว น พวกทานเรียกรองฉนั สูไฟนรก” (อัลฆอฟร-๔๑) “และถา สเู จา เชญิ ชวนพวกเขาสทู างนํา พวกเขาก็ไมป ฏบิ ัตติ ามสูเจา ” (อัล-อะอรอฟ-๑๙๓) “และถงึ แมสเู จา เชิญชวนพวกเขาสทู างนาํ พวกเขากไ็ มเ ชื่อฟง ” (อัล-อะอร อฟ-๑๙๘) “และแทจ ริงเจา นนั้ ไดเชิญชวนพวกเขาสหู นทางอันเทยี่ งตรงแนนอน” (อลั -มอุ ม นิ นู -๗๓) “ดังนั้น จงกลาวเถดิ พวกทา นจงมากันเถดิ เราจะเรียกลูกๆ ของเราและลูกๆ ของพวกทา น” (อาลิ อมิ รอน-๖๑) ดังน้ัน ในโองการตางๆ เหลา นี้ และทาํ นองเดยี วกันนี้ใชคําวา อัดดอุ าอ และคาํ วา อดั ดะอ วะฮ ในความหมายทนี่ อกเหนือไปจากความหมายของคาํ วา อบิ าดะฮ (เคารพภกั ดี) และดวยเหตนุ ้ีเอง
เราจึงไมค วรถอื วา คําคาํ ทง้ั สองน้ี มคี วามหมายรวมกัน ดวยเหตุดังกลา วนแ้ี หละ ถา ใครวงิ วอนตอวะ ลฮี ห รอื ตอ บรรดานบีหรือผูมีคุณธรรมแลว ก็ถือวา งานของเขาอนั น้ี มิใชห มายถงึ การอบิ าดะฮตอ บคุ คลน้ัน เพราะคาํ วา วงิ วอนขอ มีความหมายกวา งกวา คาํ วา อบิ าดะฮและคาํ อ่นื ๆ (๑) ประการท่ีสอง-ความหมายของคาํ วา วิงวอนขอ ในโองการตา งๆ ท้ังหมด (ท่ีถูกนาํ มาอา ง ในฐานะเปน หัวหนาของการอธบิ ายบทนี)้ มนั มิไดหมายถงึ อันนดิ าอ (รองเรียก) แนนอน แตท วา การรอ งเรยี กในกรณเี ฉพาะก็อาจกลบั ไปรวมกับคําวา เคารพภกั ดไี ด เพราะเหตวุ า โองการตางๆ เหลาน้ที ้ังหมด อธิบายเกย่ี วกับพวกบูชาเจวด็ ซึง่ พวกเขาถอื วา รูปปงของพวกเขา เปน พระเจา ยอย ทไ่ี ดร ับมอบหมายอาํ นาจอยางเต็มที่ในกจิ การบางสว นอนั เปน กจิ การในฐานะของพระผเู ปนเจา และพวกเขาเชื่อมั่นวา ในคุณสมบัติของบรรดาเจวด็ มคี วามเปน อสิ ระในตวั เองสําหรับการดาํ เนนิ กิจการและการบริหารอยู เปนทร่ี กู ันอยูว า การนบนอบ และการแสดงความถอ มตน หรือการใชคําพูดและการกระทาํ ใดๆ ตอ หนาผถู ูกสรา งโดยความเช่อื ถอื วา ผนู ั้น เปนพระเจา ยอ ย มีสภาพเปนผูอภบิ าล หรือผูมีสิทธิ เด็ดขาดในกจิ การบางอยา งของพระผูเ ปน เจา ก็เทา กบั เปน การเคารพภักดี (อิบาดะฮ) ไมตองสงสัยเลยวา การนบนอบตอ บรรดาเจวด็ และการวงิ วอนขอ อีกทง้ั การขอความ ชว ยเหลอื ของพวกเขาที่มตี อ บรรดาเจว็ดของพวกเขานั้น เปน ไปในลักษณะทีถ่ อื วา รปู ปน เหลาน้คี ือ พระเจา หรอื ผอู ภิบาล หรือผูทรงสิทธเิ ด็ดขาดสาํ หรบั หนาที่ในการอนุเคราะหค วามชว ยเหลือ และ เปนไปโดยมีความเช่ือถือท่ีวา มันเปนพระเจา ผมู ีความเปน อิสระในการดําเนินกิจการใดๆ ในโลกน้ี และปรโลก เปนทย่ี อมรบั กันวา การวงิ วอนขอใดๆ ตอส่ิงเหลานีแ้ ละส่งิ อื่นๆ นอกเหนือจากน้ี พรอ มๆ กบั ที่ประกอบดว ยเงือ่ นไขอยา งน้ี ยอ มหมายถึง การเคารพ ไมม ีทางเลย่ี ง ยังมโี องการตา งๆ อกี สวนหนง่ึ ทีเ่ ปนหลักฐานแสดงวา : การวิงวอนขอของพวกบูชาเจวด็ นนั้ ประกอบขึ้นโดยความเช่ือถอื ตอ สภาพความเปน พระเจา ของรปู ปน หรอื ความเปน ผทู รงสทิ ธิ ของมนั ในแงของการอนุเคราะหความชว ยเหลือและการนิรโทษกรรม ขอใหท า นไดพ ิจารณาบาง โองการ ดงั น้ี : (๑) ความเก่ียวพันกันระหวางง คาํ วา วงิ วอนขอ (อัดดุอาอ) กบั คําวา เคารพภักดี (อบิ าดะฮ) น้ันมที ง้ั ในแงความหมายรวมโดยท่วั ๆ ไป และในแงความหมายเฉพาะตามมาตรการตอ ไปนี้ : กลาวคอื ใน ใจความตางๆ เหลา นี้ ยนื ยันถึงการวิงวอนขออยา งเดียว โดยไมย ืนยันถงึ การเคารพภกั ดี สว นในแง ของการเคารพภกั ดีภาคพฤตกิ รรมนัน้ เปนเรือ่ งอยตู างหากออกไปจากการกลาวถอยคํา เชน การโคง และการกราบ กลาวคอื มันเปนการยืนยันการเคารพภักดีเพราะวา มันเกย่ี วพันกบั ความเช่ือถอื ใน ความเปน พระเจา ของผูไ ดรบั การกราบ และมนั มไิ ดเ ปนการกระทาํ ที่ยืนยันถึงการวงิ วอนขอ เนื่องจากไมมีการกลา วถอยคํา
ทงั้ สองความหมาย (การวงิ วอนขอและการเคารพภักด)ี ยืนยันตอกันไดในการอานนมาซก็ เพราะวา การวงิ วอนขอดวยคําพูดนั้น เกิดขึ้นมาจากความเชื่อถอื ในสภาพความเปน พระเจา ของผู ไดรบั การวงิ วอนขอ “ดงั น้ัน พระเจา ยอยของพวกเขาทพ่ี วกเขาวงิ วอนขอนอกเหนอื ไปจากอลั ลอฮน้ัน มิไดให ความเพียงพอในสงิ่ ใดเลย” (ฮดู -๑๐๑) กลาวคือในโองการนี้ ไดอ ธิบายอยา งชดั เจนวา พวกเขาไดเ คารพภกั ดรี ูปปน โดยมคี วาม เชอ่ื ถอื และเชอื่ มั่นวา รปู ปน สามารถใหความเพียงพอในสิง่ ใดสิ่งหน่งึ แกพ วกเขาได เชนเดียวทีพ่ งึ มี ตอพระเจา ที่แทจ ริง ในอันท่ีจะกระทาํ อยา งนน้ั “และสิง่ ทพ่ี วกเขาวิงวอนขอนอกจากพระองคนน้ั ไมมีอาํ นาจควบคมุ การอนเุ คราะหค วาม ชวยเหลือไดเ ลย” (อัซซุครฟุ -๘๖) “และบรรดาสง่ิ ที่สูเจา วิงวอนขอนอกจากพระองคน ั้น พวกมนั มิไดม อี ํานาจควบคุมสง่ิ ใด แมแ ตเปลือกอนิ ทผลัม” (ฟาฏิร-๑๓) “ดงั น้ัน พวกมันไมมอี ํานาจปลดเปลอื้ งทุกขภยั ออกจากสูเจา และไมอาจผันแปรใดๆ ได” (อลั -อซั รออ- ๕๖) จะเห็นไดว าโองการตางๆ ดงั กลา ว (ในหวั ขอของสว นน้ี) มิไดเก่ียวขอ งกับประเด็นหลกั ที่ เราไดอ ธบิ ายเลยอยางเดด็ ขาด ในขณะที่ประเด็นหลักในการอธิบายนน้ั คือการวิงวอนขอโดยไมม ี ความเชื่อมน่ั วา ผไู ดรับการวิงวอนขอ มีสภาพความเปนพระเจา และเชอ่ื ม่นั วา เขามไิ ดเ ปน ผทู รง สทิ ธิและไมมีความสามารถใหเ ปน ท่ีเพียงพอสําหรับสิ่งใดๆ ได อีกท้ังไมมีความเปน อสิ ระในการ ดาํ เนนิ กิจการท้งั ในโลกนแี้ ละปรโลกเลย ยิง่ ไปกวา นนั้ ยงั ถือวา ผูไ ดร ับการวงิ วอนขอเปน บาวคน หนึง่ ทม่ี เี กยี รติย่งิ ของอัลลอฮ และมฐี านภาพท่ีแทจ ริงในการเปนนบหี รือในการเปน อิมาม และท่ีได วงิ วอนขอตอ ทานก็เปนเพราะวา การวงิ วอนขอของพวกขนั้ จะมที า นเปน ส่อื กลาง และการขอของ พวกเขาจะสัมฤทธผิ์ ลได ในกรณีท่มี งุ หมายยงั อลั ลอฮโดยอาศัยทานเปน แนวทาง ดังทม่ี โี องการมา รับรองในสิทธขิ องทา นนบีผูทรงเกยี รต(ิ ศ) วา : “และถา หากวา พวกเขาไดสรางความอธรรมแกตวั เองแลว มายงั เจา แลว พวกเขาไดข อให เจา ขอนิรโทษกรรมให และศาสนทตู ก็ไดขอการอภัยแกพ วกเขา แนน อนพวกเขาจะพบวา อัลลอฮ เปน ผทู รงนริ โทษ ผูทรงนิรโทษ ผูทรงเมตตายง่ิ เสมอ” (อนั นิซาอ- ๖๔)
ประการทสี่ าม – อาจกลา วไดว า ความหมายของคาํ วา การวิงวอนขอในโองการตางๆ เหลา นี้ มีความหมายเฉพาะของมันอยูสว นหนึ่ง ท่ีเปน การหมายความถงึ การเคารพภักดี โดยมิได เปน ไปตามความหมายทีว่ า การวิงวอนขอ เปน คาํ ทีถ่ ูกนํามาใชใ นทข่ี องความหมายสําหรบั การ เคารพภกั ดีต้ังแตต อนแรก แตเปนไปตามความหมายทีว่ า มันถูกนาํ มาใชใ นความหมายตามความ เปน จริงของมัน มิฉะนัน้ แลว ในโองการตา งๆ จะไมระบมุ าในลกั ษณะทเี่ กยี่ ขอ งกับความเชอ่ื ถือตอ สภาพความเปน พระเจา ของพวกเขาเหลาน้ันในการขอ โดยการวงิ วอนขอในสวนนั้นเปนสิ่ง ตอ งหาม คือมิใชห มายถึงการวงิ วอนขอทัง้ หมดโดยเด็ดขาด และความเชื่อมัน่ ของผวู ิงวอนขอท่ีมตี อ ผไู ดรับการขออนั ประกอบดวยจุดมงุ หมายอยางนี้โดยเฉพาะ สวนหน่ึงท่แี นนอนเทาน้ัน มิใชส วน ตางๆ ทัง้ หมดของการวิงวอนขอ และเปนรกู ันอยูว า การวิงวอนขอพรอ มกบั มีความเช่ือถืออยา งนี้ เทากบั เปนการเคารพภกั ดี หลกั ฐานที่แสดงใหเ ห็นวา การวิงวอนขอในโองการตา งๆ เหลาน้ี คอื สว นท่หี มายถงึ การ เคารพภกั ดี ซึง่ บางทอี าจมรี ะบุอยูในหนง่ึ ของสองโองการสาํ หรับความหมายท่ีรวมเปน อนั เดยี วกัน กบั คาํ วา เรียกรอง แตใ นอีกโองการหนึง่ น้ันระบุถึงคาํ วา การวงิ วอนขอ เชน โองการท่ีวา : “จงกลา วเถดิ สูเจา เคารพภกั ดสี ง่ิ อื่นนอกจากอัลลอฮ ซึ่งมันมไิ ดค วบคุมทกุ ขภัยและมไิ ด ควบคุมคุณประโยชนแกส ูเจาเลยกระนัน้ หรือ” (อลั -มาอิดะฮ- ๗๖) ในขณะที่อีกโองการหนึง่ ทรงกลา ววา : “จงกลา วเถดิ เราจะวิงวอนขอสงิ่ อน่ื นอกจากอลั ลอฮทัง้ ๆ ทมี่ ันมไิ ดใหค ุณและมไิ ดใหโทษ แกเรากระนนั้ หรอื ?” (อลั -อนั อาม-๗1) ในโองการที่ ๑๒ ซเู ราะฮ ฟาฏริ พระองคกลา ววา : “และบรรดาสงิ่ ท่ีสูเจาวงิ วอนขอนอกเหนือจากอัลลอฮน้นั มันมิไดค วบคมุ อันใดเลยแมแ ต เปลือกอันทผลมั ” กลา วคือในโองการนแ้ี ละกอนจากนใี้ ชค ําวา “สูเจา วงิ วอนขอ” และ “เราจะวิงวอนขอ” ในขณะท่โี องการแรกใชค ําวา “สเู จา เคารพภักดี” ยงั มโี องการคลายๆ กนั กบั ที่ผา นมาแลว ดังนี้: “แทจ ริงบรรดาผูซึ่งเคารพภักดีสิง่ อื่นนอกจากอัลลอฮนั้นมิไดค วบคุมปจจยั ใดๆ แกส เู จา เลย” (อลั อังกะบูต-๑๗) นอกจากนก้ี ย็ งั มีการกลา วถงึ คําทง้ั สองลงในโองการเดียวกันและตา งกถ็ กู ใชใ นความหมาย เดียวกัน คือ : “จงกลาวเถิด แทจ ริง ฉนั ถกู หามมใิ หเคารพภักดีสิ่งทส่ี ูเจาวิงวอนขอนอกจากอลั ลอฮ”
(อลั -อันอาม-๕๖) กบั โองการ ท่ีวา : “และพระผอู ภบิ าลของสเู จาทรงกลาววา สเู จา จงวิงวอนขอตอฉนั แลว ฉันจะตอบสนองตอ เจา แทจ รงิ บรรดาผทู ีโ่ อหงั ตอการเคารพภกั ดฉี ัน พวกเขาจะตองเขา ไปพํานักเปน นิรันดรอยใู นนรก อนั รอ นแรง” (ฆอฟร-๖๐) โองการน้ี และท่ีกอ นจากน้ีหนึง่ โองการ แสดงใหเ ห็นวา การเรียกรองหมายถงึ เคารพภกั ดี มิใชเรียกรองหมายถึงเคารพภักดี มิใชเ รียกรองและขอความชวยเหลืออยา งเดยี ว และนกี่ ็มิไดเปน ไป ตามความหมายท่ีวาการวิงวอน เปนมาตรการข้ันตน สาํ หรบั ความหมายของคําวา เคารพภกั ดี จนกระท่ังเปน คาํ ท่ถี กู นํามาใชในทํานองเปรียบเปรย หากแตม ันถกู นํามาใชใ นความหมายของมนั ตามเปนจริงคอื การวิงวอนขอเทาน้นั แตเมือ่ ไหรกต็ ามท่กี ารวิงวอนขอประกอบดวยความเชอื่ ถือ ของผูข อ วา ผถู ูกขอมีสภาพความเปนพระเจา มันก็จะกลับไปหมายถงึ การเคารพภกั ดนี ั่นเอง และ ประเด็นนี้ทา นก็ไดผา นไปเรียบรอยแลว ขอความในคาํ วิงวอนขอของ “ทานผเู ปน ประมขุ ของเหลาบรรดาผูกมกราบ” (อมิ ามซัยนุล อาบิดีน) สนับสนุนคาํ อธบิ ายตามที่เราไดกลาวไปแลว โดยชี้แจงไปถึงความหมายของโองการ ดงั กลา วนัน้ วา : “พระองคใหชื่อเรยี กการวงิ วอนขอตอพระองควา การเคารพภักดีและการละท้งิ มัน เทา กบั เปน การโอหงั และพระองคท รงสัญญาแกผ ลู ะท้ิงมนั วาตอ งเขาสูนรกอันรอ นแรงเปน นริ ันดร” (๑) ขาพเจา ขอรอ งทานผูอานใหพิจารณาดู คําวา อดั ดะอว ะฮ ในพจนานุกรมแลว จะใหเ หน็ ได วา ประเด็นหนง่ึ กร็ วมกันกับคาํ วา อิบาดะฮ แตอีกประเด็นหนึ่งหมายถึงการวิงวอนขอ และการ เรยี กรอง น่ีคอื หลักฐานอนั ชดั แจงที่จะแสดงใหเ หน็ วา ความหมายของคาํ วา การวงิ วอนขอใน โองการตางๆ ดงั กลา ว (ในหัวขอของบทน)้ี หมายถงึ การเคารพภกั ดแี ละมใิ ช หมายถึงการเรยี กรอ ง อยา งเดยี ว ทง้ั หมดน้ี ถาทานผูอานไดศ ึกษาโองการตา งๆ ทง้ั หมดท่มี กี ารระบถุ ึงคาํ วา การวิงวอนขอ และขา พเจา หมายถงึ สวนทใี่ หความหมายวา เคารพภักดีแลว กจ็ ะเหน็ ไดเลยวา โองการตางๆ นั้น จะ ระบุเกี่ยวกบั ผูสรางโลกซ่งึ เปนท่ียอมรับกันโดยผูยดึ หลักเอกภาพท้ังหมดวา หมายถงึ สภาพความ เปนพระเจา และความเปนผูอภิบาลอีกทง้ั ความเปนผูทรงสิทธิของพระองค หรอื ไมก็ระบถุ ึง เรื่องราวของบรรดาเจว็ดทีพ่ วกเคารพบูชาถือวา มันมีสภาพความเปน พระเจา และถอื วา มนั เปนผกู มุ อาํ นาจในการอนุเคราะหค วามชว ยเหลือ ฉะน้นั ในเมื่อเปนเชน นแ้ี ลวการยกโองการเหลา น้ีขึ้นมา เปนหลักฐานในเร่อื งราวทีเ่ ราอธิบายอยู คอื เรอ่ื งของการวงิ วอนขอโดยปราศจากความเชอ่ื เหลา นนั้ แนนอน มนั เปนเรอื่ งท่ีแปลกประหลาดอยางย่ิง
ถาม-ตอบ ณ บดั นี้ เปน ที่แนชัดแลววา การวงิ วอนขอตอบา วผูมคี ุณธรรม จะโดยลกั ษณะใดกต็ าม ไม วา จะโดยวธิ กี ารแสวงหาสื่อ และการขออนเุ คราะหความชว ยเหลือ หรือโดยลักษณะของการขอ ความชว ยเหลอื ในส่ิงใด ยอ มมใิ ชการเคารพภกั ดอี ยางแนนอน และโองการตา งๆ เหลา น้ันที่หา มจาก การวิงวอนขอกจ็ ะไมหมายความคลมุ มาถึงเร่ืองน้เี ลย อยางไรกด็ ี ในท่ีน้ี ยงั มีคาํ ถามอยขู อหนึ่ง น่ัน คือในเม่ือส่ิงอ่ืนนอกเหนือจากอลั ลอฮ ไมมีอาํ นาจควบคมุ แมแ ตเ ปลอื กอนิ ผลัมและไมมีอาํ นาจ ควบคมุ การคลี่คลายทุกขภัยและการแปรเปล่ยี นไดแลว จะมีประโยชนอ ันใดอีกหรือ สาํ หรบั การ วงิ วอนขอเหลาน้ี ดังทพ่ี ระองคท รงมโี องการวา : “ดังน้ัน พวกมันไมมอี ํานาจปลดเปลื้องทุกขภยั ออกจากสูเจา และไมอาจผันแปรใดๆ ได” (อลั -อซั รออ-๕๖) “และบรรดาสงิ่ ทส่ี เู จาวงิ วอนขอนอกเหนือจากอลั ลอฮน้นั ไมม ีอาํ นาจควบคมุ แมเ ปลือก อนิ ทผลัม” (ฟาฏริ -๑๓) คําตอบก็คือวา : การอธิบายของเราในภาคนี้ กําหนดขึน้ มาเพอ่ื จาํ แนกแยกแยะเร่ืองการ เคารพภกั ดอี อกจากเร่อื งอืน่ เทาน้ัน สวนประเด็นท่วี า การวงิ วอนขอจะบังเกดิ ผลไดหรือไม มันเปน เร่ืองทีอ่ ยนู อกเหนอื หัวขอทีเ่ รากาํ หนดไว ประกอบกับวา โองการตา งๆ ทีอ่ า งขน้ึ มาเปนหลกั ฐานก็มี เปา หมายไปในประเด็นอื่น คือไมเ ก่ียวกบั เรอ่ื งทีก่ ําลังดําเนินการอธบิ ายอยู สรุปคาํ อธิบาย แทจริง โองการเหลา น้ี หมายถึงรูปปน ของพวกอาหรบั ท่ีทําดว ยไมด วยแรเหล็กและดวย กอนกิน ความชดั เจนของเรอ่ื งนม้ี อี ยตู ลอดทุกๆ โองการน่คี อื ประการที่หน่ึง ประการทส่ี อง จดุ มงุ หมายในการปฏเิ สธความเปนผูมีอํานาจควบคุมของสิ่งอน่ื นอกจากอลั ลอฮน้ัน มิใชเ ปน การ ปฏิเสธอยา งเด็ดขาดไปเลยหากแต หมายความวา ความเปน ผูมอี าํ นาจควบคุมน้นั เปนสทิ ธิของ พระองคโดยเด็ดขาด กลาวคอื ความเปนผมู ีอํานาจควบคมุ โดยอิสระ และการปฏิเสธความเปน ผูม ี อาํ นาจใดๆ นอกเหนอื จากพระองคในสว นนี้ มไิ ดหมายความวา จะไมม กี ารเชอ่ื มโยงใดๆ ยงั พระองคจ ากบคุ คลเหลานั้น และในเร่ืองนี้พระองคก็ทรงมีโองการเสรมิ วา : “บรรดามวลมนุษยเ อย สูเจาเปนผูท่ีพึง่ พิงยังอลั ลอฮ แนนอนอลั ลอฮเปนผทู รงมีอยา ง เหลือลน ผูทรงรบั การสรรเสรญิ ” (ฟาฏริ -๑๕) ความหมายของคําวา ผพู งึ่ พงิ ในทนี่ ี้ คอื ผูพงึ่ พงิ สภาวะการดํารงตน และไมขัดกับอํานาจอนั ไดรับมาและพฤตกิ รรมอันเกิดขน้ึ โดยการอนมุ ตั ขิ องพระองค
หลกั ฐานทีย่ ืนยันวา พวกอาหรบั เช่ือมน่ั ตอรูปปน วา มีอาํ นาจอิสระนั้นมีโองการของ พระองคกลา วไวว า : “จงกลาวเถิด สเู จา เคารพภักดสี งิ่ อ่ืนนอกจากอัลลอฮ โดยมันมิไดควบคุมทกุ ขภัยและมิได ควบคมุ คุณประโยชนแ กพวกทานเลยกระน้ันหรอื ?” (อลั -มาอดิ ะฮ- ๗๖) กับโองการท่วี า : “และพวกเขาเคารพภักดสี ง่ิ อน่ื นอกจากอัลลอฮซึ่งมันมิไดควบคมุ ปจ จัยยังชพี ใดๆ จาก ฟากฟา ทัง้ หลายและจากแผน ดินแกพวกเขาเลยแมแ ตสง่ิ เดียว และพวกมันไมม ีความสามารถ” (อันนะหลุ ๗๓) ดงั ทไ่ี ดกลา วมาน้ี เปนอันวา ถึงแมพระองคทรงมีโองการวา มันไมมอี ํานาจควบคุมสง่ิ ใดๆ จากอลั ลอฮในอนั ที่จะคลค่ี ลายทกุ ขภัยและไมมอี ํานาจแปรเปล่ียน มันก็หมายถงึ การปฏเิ สธสภาพ ความเปน ผมู ีอํานาจอันน้นั แตม ไิ ดคลุมไปถงึ สวนทั้งหมดของอาํ นาจตลอดจนอํานาจอนั ไดร ับมา 5- การเทิดเกยี รติบรรดาเอาลยิ าอข องอลั ลอฮและสดุดีรําลึกถึงพวกเขาเปน การตงั้ ภาคกี ระนั้นหรือ? พวกวะฮาบยี ไ ดโ จมตเี รือ่ งการเทดิ เกียรติ (อัต-ตะอซ มี ) และการสดดุ ยี กยองบรรดาเอาลยิ า ของอัลลอฮ ตลอดทงั้ การทําพธิ ีรําลกึ ถึงวนั เกดิ และวันเสียชวี ิตของคนเหลาน้ันอยา งรุนแรง และ พวกเขาถือวา การชมุ นมุ กันของประชาชนในสถานทป่ี ระชุมท่ถี ูกจดั ข้ึนเพ่อื กจิ การอนั นี้ เปนการตั้ง ภาคี และเปน การหลงผิด กลาวคือ ทา นมฮุ ัมมดั ฮามิดอัล-ฟะกีย นายกสมาคมอันศอริซซุนนะตลุ - มุฮัมมะดยี ะฮ ไดเขียนถึงเร่ืองนไี้ วใ นภาคผนวกของหนงั สอื ฟตหลุ -มะญดี วา : “พธิ ีการรําลึกตางๆ ทีม่ ีดาษด่ืนอยูในบานเมือง โดยใชชื่อของบรรดาเอาลิยาอนน้ั เปน การ เคารพภกั ดอี ยางหนงึ่ และเปน การเทดิ เกยี รติตอ พวกเขา” (๑) แนน อน คนเหลา นี้ ยงั มิไดเขาใจถงึ ขอบเขตของหลักเอกภาพและการตง้ั ภาคอี ยางแจม แจง ตลอดจนยังมิไดเ ขา ใจถึงขอบเขตของการเคารพภักดใี นลกั ษณะท่เี ปนสิง่ จาํ เพาะ ดว ยเหตนุ ี้ พวกเขา จงึ โจมตงี านทกุ อยา งวา เปน การตั้งภาคีจนกระทัง่ วา พวกเขาสรา งมโนภาพข้นึ วาการเทดิ เกยี รตทิ ุก ชนดิ เปนการเคารพภักดแี ละเปน การต้ังภาคที ง้ั สิ้น ดวยเหตุนแ้ี หละ ผูเขยี นจงึ นาํ คําวา “การเคารพภักดี” (อิบาดะฮ) เขา มาประกอบกบั คาํ วา “การเทดิ เกียรติ” (อัต-ตะอซ มี ) และสรา งภาพพจนใ หเห็นวา คาํ ท้งั สองมีความหมายเดียวกัน สิง่ ที่ไม ตองสงสยั อยางหนง่ึ ในเร่อื งนม้ี อี ยูวา อัลกุรอานไดเ ทิดเกียรตบิ รรดานบแี ละบรรดาเอาลิยาอพวก หนึ่งเอาไว ดว ยโองการตา งๆ อนั ชดั แจง เชน อลั -กรุ อานไดกลา วถึงเรื่องราวของนบีซะกะรยี า และนบียะหย า (ความสันตสิ ุขพึงมแี ดท านท้งั สอง) วา “แทจ รงิ พวกเขารบี เรงในการดีทัง้ หลาย และวงิ วอนขอตอ เราอยางมคี วามปรารถนาและยาํ เกรงและพวกเขาเปน ผูน อบนอ งอยางส้นิ เชิงตอเรา”
(อัล-อันบิยาอ- ๙๐) ดงั น้ัน ถา หากวา ใครคนหนึง่ จดั ใหม ีการชุมนุมขนึ้ ท่ีสุสานของบุคคลที่อัลลอฮกลา วถงึ และ ยกยอ งเขาในโองการนี้ และอานโองการนข้ี ้ึนในทช่ี ุมนุมดังกลาวนนั้ เพ่ือเปนการใหเกยี รติ ยกยอง ในเรือ่ งราวของบุคคลเหลา น้ัน จะเทากับวา เขาปฏิบัตติ ามสิ่งอนื่ นอกจากอัล-กุรอานกระน้นั หรือ? เชนเดียวกันนี้ อลั -กุรอานก็ไดก ลา วถึงเรื่องราวของอะลุลบยั ต (สมาชกิ ครอบครวั ) ของ ทา นนบี (ศ) วา : “และพวกเขาใหค นเขญ็ ใจ และเดก็ กําพรา และเชลย รบั ประทานอาหารที่มีความรักชอบตอ มนั ” (อดั -ดะฮรุ-๘) ทานจะเหน็ ดวยกระนั้นหรอื สําหรบั กรณที ่ีถา หากวา มบี คุ คลคณะหน่งึ ชุมนมุ กันในวนั เกิด ของทา นอาลี บนิ อาบี ฎอลิบ (ในฐานะท่ที านเปน สมาชกิ ครอบครวั ของทา นนบีคนหนึง่ ) และ บคุ คลเหลา นั้นกลา ววา : “แทจ รงิ อาลี ใหค นเขญ็ ใจ และเด็กกําพรา และเชลยรบั ประทานอาหาร” แลวบุคคลเหลา นนั้ จะเปนผตู ัง้ ภาค?ี หรอื ทานจะเห็นวา เขาเปน ผตู ง้ั ภาคไี ดอยา งไร เพียงเทาที่ใครคนหน่งึ จะอา นโองการตางๆ ทย่ี กยอ งตอทานศาสนทูตของอสิ ลาม (อลั ลอฮทรงประทานความจาํ เรญิ แดท านและแดวงศวานของ ทาน) ในงานพิธที ่งั ๆ ไปท่จี ัดเพือ่ ราํ ลกึ ถึงวันเกิดของทา นศาสดาผทู รงเกยี รติ เชน การอานโองการ ตอไปน้ี : “และแทจรงิ เจา อยูใ นมารยาทอันทรงเกียรตยิ ิง่ อยา งแนนอน” (อัล-เกาะลัม-๔) “แทจริงเราไดสง เจามาเปนสกั ขพี ยาน เปนผูแจง ขา วดี เปน ผสู าํ ทับเตอื นและเปนผูเ รียกรอง เชิญชวนยงั อลั ลอฮโดยอนมุ ัตขิ องพระองคและเปนดวงประทปี ทใี่ หความสวา งบรรเจดิ จา” (อลั -อะหซ าบ ๔๕, ๔๖) “โดยแนน อนย่งิ มีศาสนทูตหนงึ่ จากพวกของสเู จาเองมายงั สูเจา ความหวงใยในสง่ิ ทส่ี เู จา ทกุ ขรอ นนั้นมีทีเ่ ขา อกี ทงั้ มคี วามปรารถนาดี ความปรานี ความเมตตา ย่ิงเสมอแกสูเจา ดวยการให เปน ผูศรัทธา” (อตั -เตาบะฮ ๑๒๘) “แทจ รงิ อัลลอฮและมะลาอกิ ะฮข องพระองคสดุดีตอ นบี โอผูศรทั ธาทงั้ หลาย สเู จาจงสดุดี และขอพรใหความสุขสนั ติมีแกเ ขาเถดิ ” (อลั -อะหซ าบ-๕๖) ดงั น้ัน ถาใครคนหนง่ึ อา นโองการนเ้ี พ่อื เปนการสดุดีตอ ทานนบี หรอื อานความหมายของ โองการนีด้ วยภาษาอ่นื หรอื แสดงความรสู กึ ออกมาตามการสดดุ ียกยอ งของพระผเู ปน เจา ที่ถูกระบุ ไวในอลั -กรุ อานอีกทัง้ ไดด าํ เนนิ กจิ การเหลานี้ขึน้ ในทชี่ ุมนุมแลว เขาจะเปน ผูต ้งั ภาคีกระนัน้ หรือ?
แทจรงิ แลว การท่ีงานพธิ ีตางๆ เหลานี้ ไมมใี นสมัยทา นศาสนทตู (ศ) มันมไิ ดเปน หลกั ฐาน ที่แสดงวา มันเปนการตัง้ ภาคี และจนถึงท่ีสดุ ของส่ิงทอ่ี าจกลา วไดว า เปน บดิ อะฮ (การอุตร)ิ มันก็ยงั ไมเปน การตัง้ ภาคี และมิไดเปน การเคารพภักดีตอคนมคี ุณธรรม แตมนั ก็ยงั ไมถือวา เปนอุตริ ถึงแม จะจดั งานพิธีตางๆ เพ่ือเปน การราํ ลกึ หรอื จัดประชมุ โดยสมคั รใจกันเพ่ือรําลกึ ถงึ วาระตา งๆ โดย หลกั การท่ีบรสิ ทุ ธ์ิ แลว อางวา อลั ลอฮทรงบัญชาอยางน้ี ก็หมายถงึ วา เราไดเ ขา ใจมาตรการอัน ถูกตองของวาระสาํ คญั นี้ และสาํ แดงความจรงิ ขึน้ มาในฐานะทมี่ ันเปน : การตั้งภาคีมไิ ดหมายความ วา เราจัดใหมกี ารชุมนุมอยางนข้ี ้ึนมาในฐานะทมี่ ันเปน : การตั้งภาคี แตถงึ แมว า เราจะดําเนนิ การประชมุ ข้นึ มาในรปู แบบเดียวกันน้ี โดยมิไดพาดพงิ ไปถงึ วา มนั เปน คําสั่งของอลั ลอฮ มนั กย็ ังไมเปน ส่ิงอุตริอยูด ีนั่นแหละ แทจริง โองการตา งๆ ในอัล-กุรอาน ไดใหหลกั ฐานทีแ่ สดงวา อนุญาตใหม ีงานพธิ อี ยางน้ี เปนกรณเี ฉพาะ ดงั ทเี่ ราจะไดชแ้ี จงตอ ไป : ก-การจดั ใหมีการราํ ลึกถงึ นบี เทากบั เปนการใหความจงรักภกั ดีและสนับสนนุ ทาน จะไมเ ปนอยางนี้ไดอยางไร ในขณะทอ่ี ลั -กุรอานไดย กยองบคุ คลตางๆ ทใ่ี หเ กยี รติตอ นบี (ศ) ดงั ท่มี โี องการวา : “...ดงั น้ันบรรดาผทู ่ีศรัทธาตอ เขา (มุฮมั ัด) ยกยอ งเขาและสนบั สนุนเขาและคนเหลา นนั้ ปฏบิ ัตติ ามแสงสวา งที่ถูกประทานลงมายังเขา พวกเขาเหลานน้ั เปนผปู ระสบความจาํ เรญิ ” (อลั -อะอรอฟ-๑๕๗) คณุ สมบตั ิตา งๆ ที่ถูกระบอุ ยใู นโองการน้ี และทีถอื วา เปน คาํ สดดุ ียกยองของพระผูเปนเจา มีดงั นี้ : 1- ผูที่ศรัทธาตอ เขา 2- ผูทย่ี กยองเขา 3- ผทู สี่ นับสนุนเขา 4- ผูทีป่ ฏบิ ัตติ ามแสงสวา งทีถ่ ูกประทานแกเ ขา “ผูศรทั ธาตอทาน...ผสู นับสนนุ ทาน...และผูปฏิบตั ิตามทา น” นนั้ มีเพยี งแตในสมยั ของทา น นบี (ศ) เทา น้นั คาํ ตอบก็คือ : ไมม ี กลา วคอื โองการน้ี มไิ ดหมายถงึ เฉพาะแตค นในสมัยของทา นนบีเทา น้นั ดงั น้ัน การจัดใหมกี ารชมุ นมุ เพอ่ื ราํ ลึกถึงในวาระตา งๆ เชน วันมบั อษั (แตง ต้ังใหดํารง ตําแหนง นบี) วนั เมาลิดุนนบี (วันเกิดทานนบี) และการกลาวคาํ ปราศรัย สดดุ ี กลา วบทกวี ยกยอง สรรเสริญ จงึ มใิ ชอ น่ื ใดเลย นอกจากสาํ แดงความเปนจริงไปตามโองการของพระองคท ่ีวา “ผสู นบั สนุนเขา” และตามความหมายท่ีวา : พวกเขาใหเกียรติทาน และยกยองทา น
นับวา เปนสิ่งท่ีนา แปลกใจยง่ิ วา ทาํ ไมพวกวะฮาบียจ ึงใหเ กียรติแกบ รรดาเจาชายตา งๆ ของพวกเขาเองได ดว ยการแสดงความคารวะอยา งเหลอื เกินกวาคนอืน่ ๆ ทเ่ี ขากระทาํ ตอบรรดาเอาลิ ยาอข องอัลลอฮ แตถึงกระนั้น ก็ยังไมเปนการตั้งภาคี สว นในกรณีท่ถี าหากวา คนใดทาํ อะไรข้นึ มา สกั อยา งไปตามสทิ ธิทีพ่ ึงมีตอบคุ คลเหลา นั้น กจ็ ะถือวา เปนการต้งั ภาคใี นทันที??? แทจรงิ การหามมิใหมีการเทดิ เกียรติบรรดานบีและบรรดาเอาลยิ าของอัลลอฮ อกี ทงั้ การ หามมใิ หย กยองบคุ คลเหลา นนั้ ท้ังในขณะมชี วี ิตอยูและตายไปแลว อสิ ลามถือวา เปน ทรรศนะของ ศตั รูทางศาสนาทแี่ ขง็ ขนั ซง่ึ ในบุคคลนั้นๆ ไมม ที ีส่ าํ หรบั ความสํานกึ ทีด่ ีงามแหง ความเปน มนุษย เลย ขณะเดียวกับทีอ่ ิสลามถือวา บทบญั ญัตอิ นั สงู สงนั้น เปน สงิ่ ท่ีสอดคลองกับธรรมชาตแิ หงความ เปนมนุษยท ่มี ีศาสนา โดยไมโนมเอียงไปกบั แรงดึงดูดของคนในลัทธิอืน่ ๆ และความพยายามของ คนในลทั ธนิ ้ันๆ บรรดาคนทค่ี ัดคานการจดั ประชมุ เพื่อใหเ กยี รติแกบ รรดาผพู ลีชีพในหนทางของอลั ลอฮจะ วา อยา งไร เกยี่ วกบั ชีวประวตั ขิ องทานนบียะอกูบ (ความสนั ตสิ ุขพงึ มีแดทา น) และพวกเขาจะวา อยางไรกบั ทานนบียะอก บู ในขณะทที่ า นรอ งไหค ราํ่ ครวญถงึ บตุ รของทานดว ยความเศราโศก เสียใจในการจากไปของยูซุฟ บุตรของทานเอง ทงั้ กลางคืน กลางวัน ทานเทยี่ วถามไถกบั คนท่ที า น พบทกุ คนถงึ เรื่องบตุ รของทา นที่หายไป จนกระทั่งตาของทา นบอด ดงั ท่ีพระองคมีโองการวา : “ดวงตาของเขาทง้ั สองขา ง เปน ฝาขาวเน่ืองจากความเศรา” (ยูซุฟ-๘๔) แลวทาํ ไมการแสดงกออกซ่ึงความผูกพันอยางนีใ้ นขณะทีล่ กู มีชวี ิตอยเู ปนสงิ่ ทอ่ี นุญาต และถูกตองตามบทบัญญตั ิ อีกทง้ั สอดคลอ งตามหลกั เอกภาพ ในขณะทถ่ี า หากทาํ ในขณะทีเ่ ขาตาย ไปแลว ถงึ กับตองถือวา เปน การต้งั ภาค?ี ดังน้ัน ในเมือ่ คนหน่งึ คนใดทําตามวิธีการของนบยี ะอกูบ กลา วคอื รอ งไหใ นการจากไป ของบรรดาเอาลิยาอข องอลั ลอฮและบคุ คลซง่ึ เปน ท่รี ักของพระองคทีจ่ ากไปในวันแหงการพลีชีพ ของพวกเขาแลว ทาํ ไมจงึ ไมถือวา การกระทาํ ของเขาเปน การสืบทอดการกระทําของนบยี ะอกูบบาง (ความสันติถึงมแี ดทาน) ไมตอ งสงสัยเลยวา ความรักทจี่ ะตองมีตอ บรรดาเครือญาติผูใกลช ดิ (ของทา นนบี) น้ัน เปน กฎขอ บังคับประการหน่ึงของอิสลามซงึ่ อสิ ลามไดเรยี กรองในเรื่องน้อี ยางชดั เจน เปด เผย ดงั น้ัน ถา ใครคนหนงึ่ ตองการทีจ่ ะดาํ เนินตามกฎเกณฑข อ น้ีของศาสนาหลงั จากผานมาแลว ถงึ สิบส่ีศตวรรษ เขาจะทาํ ไดอยางไร อะไรคอื วธิ กี ารสําหรับเร่ืองน้ี? จะทําอยา งอื่นไมได นอกจากจะตอ งแสดงความ ยินดีตา งๆ ของพวกเขา และจะตอ งแสดงความเสยี ใจ ในความเศราโศกของพวกเขาเทา น้นั ใชไ หม? ดังน้ัน ถา ใครคนหนงึ่ จดั ใหมกี ารประชมุ กันขนึ้ เพือ่ แสดงออกถึงการรําลึกถึงชวี ติ ของพวก เขาเหลานั้น รําลึกถงึ ความเสยี สละ หรืออธบิ ายเก่ียวกับโศกนาฏกรรมของบคุ คลเหลานนั้ กจ็ ะตอง ถอื วาสิง่ เหลา น้มี ิใชอน่ื ใด นอกจากการแสดงออกซึง่ ความจงรกั ภกั ดที ่ีอัล-กุรอานไดใหการยอมรับ
ไวใชหรอื ไม? และถา ใครคนใดเยยี่ มเยียนสุสานของบุคคลตา งๆ ทเ่ี ปนญาตสิ นิทของทานนบีดวย การแสดงออกถึงความรกั อยางแรงกลา และดาํ เนนิ การอยา งน้ี ณ สุสารเหลานนั้ กเ็ ปน อันวา ใน สายตาของผมู สี ติปญ ญาจะตอ งไมมองเปนวา เขากระทาํ อยางอน่ื นอกจากการแสดงออกซึ่งความรัก ข- การจัดใหม ีการรําลกึ ถงึ นบเี ทา กับการเชดิ ชเู กยี รติคณุ ของนบี อลั -กรุ อาน อันทรงเกียรติไดยนื ยันวา อัลลอฮทรงโปรดปรานแกศ าสนทูตของพระองคดวย การทําใหหวั ใจของทา นเปด กวาง และเอาภาระหนักออกไปจนากทา น อีกท้ังเทิดเกียรตคิ ณุ ของทาน ตามทโ่ี องการของพระองคไ ดย ืนยันถงึ ทุกอยา งเหลา นวี้ า : “เรามไิ ดท าํ ใหห วั ใจของเจา เปดกวา งเพอ่ื เจา ดอกหรอื และพระองคม ิไดยกเอาภาระหนัก ออกไปจากเจาดอกหรือ ซึ่งมันสรา งภาระหนกั อ้งึ แกหลงั ของเจา และเราไดย กยอ งเกียรติคุณของเจา เพอื่ เจา ... (อลั -อนิ ชิรอห 1-4) กลา วคืออลั ลอฮ ไดทรงเชดิ ชชู อ่ื เสยี ง เกียรตคิ ุณของทาน และทาํ ใหท า นเปนผูท ไ่ี ดรบั การ รูจกั อยา งแพรห ลายในโลกน้ี อันเปนเกียรตอิ ยา งยิ่งแกทา น ดังนั้น งานพิธีตางๆ เหลานี้ ที่มีเปาหมายเพือ่ เทิดเกียรติของทานนบกี ็มไิ ดข ัดแยง กันกับการ ยกยองเกยี รติคุณของศาสนทตู แหงอลั ลอฮและเชิดชชู ือ่ เสยี งของทา น และทาํ ใหโลกหันมามองถึง ฐานะและตาํ แหนงอันสงู สง ของทาน กลาวคอื เมือ่ อลั -กุรอานเปน ตน ฉบบั อยูแ ลว ทําไมเราจงึ ไม ปฏิบัติตามอลั -กรุ อาน และทําไมเราจงึ ไมยกยองเกยี รติคณุ และช่อื เสยี งของทา น ค- การประทานอาหารมาจากฟากฟา และการถือเอาเหตกุ ารณน ้นั เปนวนั ฉลอง แทจรงิ ทา นมะซีหไ ดข อตอพระผูอ ภบิ าลของทานวา ใหประทานอาหารมาใหแกท า น ดงั ท่ี พระองคทรงบอกเลา ไววา : “อซี า บุตรของมัรยมั ไดกลา ววา โออัลลอฮ พระผูอ ภิบาลของเรา ขอไดโปรดประทานลงมา แกเ ราซึ่งอาหารจากฟากฟา เพ่อื จะไดเ ปนการฉลองแกเราสาํ หรับคนแรกของเราและคนสุดทายของ เรา และเพอ่ื เปน สญั ลักษณหนงึ่ จากพระองค และไดโ ปรดประทานปจจัยครองชีพแกเราเถดิ แนน อนพระองคเ ปนผูป ระทานปจ จยั ครองชีพท่ปี ระเสรฐิ ย่งิ ” (อัล-มาอดิ ะฮ- ๑๑๗) กลา วคอื ทา นมะซหี (ความสันตสิ ขุ พงึ มีแดทาน) ไดถ อื เอาการถูกประทานมาของอาหาร จากฟากฟา และความจาํ เรญิ ของพระผูเปน เจา เปนวาระการฉลองเพราะพระองคใหเกียรตทิ า นและ สานศุ ิษยของทา นดว นอาหารเหลา น้ี ดงั น้นั เมอื่ อาหารจากฟากฟายงั เปนสาเหตทุ ี่ถงึ กบั ตองถือเอา วันทม่ี นั ถูกประทานเปน “วนั อีด” ได แลวทาํ ไมเลา จงึ ไมอ นญุ าตใหเ ราถือเอาวัน “แตง ตง้ั ใหรบั
ตําแหนงนบี” ซ่งึ เปน วนั ทมี่ ีมงคลอยางยง่ิ และเปน วนั ที่อยใู นความหมายแบบเดยี วกบั วนั ท่ีอาหาร ถกู ประทานมาจากฟากฟาได-เปน วันอีดดวย จะมใี ครสามารถอางไดห รอื ไมวา การมาของทา นศาสนทูตและบทบญั ญตั ติ างๆ ทที่ าน นาํ มานั้น มีความประเสรฐิ ถาวรนอยไปกวาความจาํ เริญของอาหารทีไดถ ูกประทานลงมาแกทานมะ ซีห (ความสนั ตสิ ขุ พงึ มแี ดทาน) และสานุศษิ ย ๖- การแสวงหาความจาํ เริญกับรองรอยของทานนบแี ละบรรดาเอาลิยาอ เปน การตง้ั ภาคีหรือ? แนน อนทส่ี ดุ แบบอยา งของบรรพชนผมู คี ุณธรรมทีแ่ สดงออกมาในรปู ของการแสวงหา ความจาํ เรญิ ตอ รองรอยของทานนบีและวงศว านของทา นนั้น เปนแบบอยางท่ีแนน อนอยางหนงึ่ ที่ ไมตองสงสัยเลย นับต้งั แตใ นสมัยประวัตศิ าสตรข องมวลมสุ ลมิ เปนตนมา ทุกยุค (เรอื่ งนี้ ทา นชัยค มฮุ มั มดั ฏอฮริ อลั -มกั กีย มะอาซยี ไดเขียนหนังสือไวเลมหน่ึง โดยใหชื่อวา การแสวงหาความ จาํ เริญ (ตะบัรรกุ ของบรรดาสาวกกับรองรอยของทานศาสนทตู แหงอลั ลอฮ(ศ) ในหนงั สือเลม นี้ ทานไดอ า งหลักฐานยนื ยันทางประวตั ศิ าสตรทแี่ นนอนเก่ียวกับการแสวงหาความจาํ เรญิ ของบรรดา สาวก และของบรรดาตาบิอนี ทมี่ ีตอรอ งรอยของทา น และหนังสือน้ีไดถ ูกพิมพใ น ฮ.ศ. ๑๓๘๕ ตอ มาไดร บั การพิมพค ร้ังใหม ในป ฮ.ศ.๑๓๙๔) อยา งไรก็ตาม พวกวะฮาบยี ไ ดตอบโตในเรื่องน้ี อยางแข็งขัน และถอื วา เปนเรอื่ งของการต้งั ภาคี ทั้งๆท่ีเรอ่ื งนีเ้ ปนการแสดงออกซ่งึ ความรกั และ ความภกั ดที ม่ี ตี อทา นนบตี ลอดทั้งบรรดาวงศว านของทา น การแสวงหาความจาํ เริญ (ตะบัรรุก) นั้น ถาหากเขาไดกระทาํ ลงไปโดยยึดถือไปตาม หลกั การปฏิบตั ขิ องนบียะอกูบ ทไี่ ดเ อาเสือ้ ของนบยี ูซุฟมาวางทีด่ วงตาท้ังสองขา งของทาน แลว ตา ของทา นกลบั มองเห็นข้ึนมาอีกอยางน้ี เราจะกลา วโจมตีเขาวา ทาํ การตง้ั ภาคไี ดก ระนั้นหรอื แลวยงั มขี อแตกตางอะไรระหวางการแสวงหาความจาํ เริญ (ตะบรั รุก) กับรอ งรอยตา งๆ ของทา นนบีและ รองรอยตางๆ ของบรรดาเอาลยิ าอก บั การที่นบียะอกบู แสวงหาความจาํ เริญ (ตะบรั รกุ ) กบั เสอ้ื ของน บยี ซู ุฟ อลั ลอฮ ผทู รงสงู สดุ มโี องการวา : “ครนั้ เม่ือผแู จงขาวดไี ดม าถึง เขาก็ไดโยนมันไปที่ใบหนาของเขา พลนั การมองเหน็ ก็ คืนกลบั มา” (ยูซฟุ -๙๖) กลา วคอื เรามคี วามเหน็ วา นบียะอก บู (ความสนั ติพึงมีแดทา น) แสวงหาความจาํ เริญกับเสือ้ ของนบียูซฟุ และแนน อนยง่ิ อลั -กุรอานก็ไดก ลา วอยา งนี้ เชน เดียวกบั ที่กลา ววา การมองเห็นของ ทานคืนกลับมาไดกเ็ พราะการแสวงหาความจําเริญ (ตะบัรรกุ ) อนั น้ี ดังนั้น ถา หากวา การกระทาํ ในคร้งั นี้หมายความถึงการตง้ั ภาคแี ลว แนนอนที่สุดทานนบีผู ทรงเกยี รตทิ า นน้ีจะตองไมปฏบิ ัตอิ ยา งเด็ดขาด อัล-กุรอานกจ็ ะตองไมกลา วถึง ผลลัพธท เ่ี กิดกต็ อ ง ไมป รากฏเปน แน
ดังน้ัน อะไรท่ีเปนขอแตกตางกัน ระหวา งเสื้อท่ีถกู ถักทอมาจากฝา ย กับผนังสุสานท่ที าํ ข้นึ มาจากเหล็ก ทาํ ไมการกระทาํ ชนดิ แรกจงึ ไมถ ือวา ขดั กับหลกั เอกภาพ ท้งั นร้ี วมไปถึงการสมั ฤทธผิ์ ล ของดวงตาทก่ี ลับมองเห็นได แตการจูบผนงั สสุ านของทานนบีผูบริสุทธ์ิตอ งมาถูกถือวา เปนการตงั้ ภาคี และเปนการกระทาํ ทอี่ อกนอกหลกั เอกภาพ แลวทาํ ไม การจาํ แนกแยกแยะอยางนีท้ ีพ่ วกวะฮาบยี ห ยบิ ยกขน้ึ มา กบั เร่ืองทีเ่ ราไดอ ธิบาย ไวในหนังสอื น้ี โดยสรุปเกี่ยวกับบทเรียนของเรื่องราวตา งๆ เหลานีซ้ ่ึงเปน สง่ิ ทีพ่ วกวะฮาบียป ฏเิ สธ มามอี ยใู นตัวบทของอลั -กุรอาน อันทรงเกยี รติ ดงั น้ันเราจงึ คิดวา คาํ อธิบายเพยี งแคนก้ี ็เปนที เพียงพอแลว ถา หากเหน็ วายังไมพอ ก็ยงั มีหลักฐานตางๆ ท้ังในแบบฉบับ (ซุนนะฮ) และใน ประวตั ศิ าสตรย ังมีอกี มากมายทยี่ ืนยันวา มกี ารแสวงหาความจาํ เริญ (ตะบัรรกุ ) อยางนี้ อนั แสดงให เห็นวา บรรดาสาวกและบรรดาตาบอี นี ตางก็แสวงหาความจําเริญตอรอ งรอยของทานนบ(ี ศ) และ รองรอยของบรรดาเอาลยิ าอบ างทา น นค่ี อื เรือ่ งหน่งึ และโดยแนนอนยง่ิ ในตําราศอฮฮี แ ละตาํ ราฮาดีษ ตาํ ราประวตั ศิ าสตร อีกท้ัง รายงานบอกเลาเลม ตา งๆ ไดมีระบถุ ึงการแสวงหาความจาํ เรญิ ของบรรดาสาวกและบรรดาตาบอิ นี ท่ี มตี อ รอ งรอยของทานนบี (อัลลอฮทรงประทานความจาํ เรญิ แกท า นและแกบ รรดาลกู หลานของ ทาน) ในทีน่ ี้ เราจะขอยกตัวอยา งในบางเรอ่ื งมาเสนอ ดงั ท่ีมีปรากฏในศอฮีฮ บุคอรี บทที่วา ดว ย สงครามฏออฟิ รายงานจากทานอะบี มซู า วา : ฉนั ไดอยกู ับทา นนบี (อลั ลอฮทรงประทานความจําเริญแดท า นและแดลูกหลานของทา น) ในขณะที่ ทานหยดุ พัก ณ ตาํ บลญะอร อนะฮ ระหวา งมกั กะฮกับมะดนี ะฮ ซง่ึ มีบิลาลอยกู บั ทานดวย ขณะน้ันมี ชาวอาหรบั คนหนง่ึ มากหาทา นนบี (อลั ลอฮทรงประทานความจาํ เริญแดทา นและแดล ูกหลานของ ทาน) แลวกลา ววา : ทานจะทําใหคาํ สญั ญาทีเ่ คยใหไ วแกฉนั สัมฤทธิ์ผลจะไดไหม? ทา นไดกลา วแก เขาวา “จงไดรับพรท่ีดงี ามเถดิ ” เขาจึงกลา วขึน้ วา “ทา นกลาวกบั ฉันวา จงรับพรท่ีดตี ง้ั หลายครัง้ มาแลว ขอทา นมอบใหแกอ ะบีมซู า และบลิ าลทมี่ ีลกั ษณะคนบ้งึ ตึงดว ยเถิด” แลวทา นกไ็ ดกลา ววา “พรท่ีดจี งกลับคนื มา แลว เจา ทงั้ สองจงรบั มันไว” เขาท้ังสองตอบวา “เราไดรบั แลว” ตอมา ทานได เรียกหาถังนํ้า แลว ทา นไดลา งมือกบั หนาของทา นลงในนน้ั และพนลงไปในน้นั หลังจากน้นั ทา น กลา ววา : เจา ทัง้ สองด่มื มันเถิด แลวจงลูบชะโลมใบหนาและลําคอของเจา ทงั้ สองและเจา ท้งั สองจะ มีพรท่ีดี” ดงั น้ัน คนท้ังสองก็เอาถึงนํา้ มา กระทํากันทง้ั สองคน ทา นหญิงอมุ มุซะลามะฮร องมาจาก ทางหลงั มา นวา “ทา นทงั้ สองชา งประเสรฐิ ดแี ทๆ” แลว คนทง้ั สองก็นาํ เอาสวนหนึง่ มอบใหแกทา น หญงิ ในหนังสอื ศอฮีฮบ คุ อรี หมวดทว่ี าดวยเรื่อง อัล-ลิบาซ บททวี่ า ดวยอัล-กบุ บะตุล หมุ ะรออ มิน อาดัม รายงานจากอิบนุ อะบี ญะฮีฟะฮ จากบิดาของทาน วา : ฉนั ไดม าหาทา นนบี (อัลลอฮทรง ประทานความจําเริญแดท า นและแดล กู หลานของทา น) ในขณะท่ีทานอยู ณ โดมสีแดงคลายเลือด
และฉันไดเห็นทา นบลิ าล และประชาชนไดเอาน้ําวุฎของทา นนบี (อลั ลอฮทรงประทานความจาํ เรญิ แดทา นและแดบรรดาลูกหลานของทา น) กนั กลาวคอื คนท่ีไดแ ตะมาสกั หนอ ยกจ็ ะเอามาลบู คนที่ ไมไดเลยกเ็ อารอยเปยกจากมือของเพือ่ นๆ ในหนงั สอื ศอฮีฮ มุสลิม หมวดวา ดว ยอัล-ฟะฎออลิ บททีว่ า ดวย ความใกลช ิดทท่ี า นนบี (ความสนั ติสขุ พึงมีแดท าน) มีตอ ประชาชน และการแสวงหาความจาํ เริญของประชาชนทมี่ ตี อทา น รายงานจากทา นอานัส บิน มาลกิ กลาววา : ทานศาสนทูตแหง อลั ลอฮ (อัลลอฮทรงประทานความ จาํ เรญิ แดทา นและแดลูกหลานของทา น) นั้น เม่ือทานมานมาซตอนเชา ตรู จะมีคนรับใชชาวมะดี นะฮ มาหาทา นพรอ มกบั นาํ ภาชนะที่มนี า้ํ บรรจุอยมู า คราวใดทพ่ี วกเขานํามายนื่ ทานก็จะจุมมือของ ทา นลงไปในน้นั ทุกครง้ั บางขณะพวกเขานาํ มาในตอนเชาทอ่ี ากาศเย็นจดั ทา นก็ยงั จุมมอื ของทาน ลงในนั้นดว ย ในหนงั สือ ศอฮฮี บ คุ อรี หมวดวา ดวยเร่ือง อัล-อะดับ บททีว่ า ดว ย ฮุซนุล คุลกุ วซั ซิคออ รายงานจากทา นซะฮัล บิน ซะอัด กลา ววา มหี ญิงคนหนง่ึ มาหาทา นนบี (อัลลอฮทรงประทานความ จําเรญิ แดท า นและแดลกู หลานของทาน) พรอมกบั นาํ บุรดะฮม าดวย ทา นซะฮลั ไดถามพรรคพวกวา พวกทา นรหู รือเปลาวา บุรดะฮค อื อะไร พรรคพวกตอบวา คือ เส้ือคลุม ทานซะฮลั กลา ววา มันคอื เสื้อคลุมที่ถูกเยบ็ ใหต ะเขบ็ อยขู า งใน แลวนางกลา ววา “โอศ าสนทูตแหงอลั ลอฮ ทา นโปรดสวมชดุ นเ้ี ถิด” ทา นนบี (อัลลอฮทรงประทานความจาํ เรญิ และสนั ตสิ ขุ แดท านและแดล ูกหลานของทา น) ก็ ไดรบั มนั มาอยา งคนที่ตองการมันมาก มีชายคนหน่งึ ในหมูสาวกเหน็ เชนน้ัน ก็กลาววา “โอศ าสน ทูตแหงอัลลอฮ ชา งสวยงามอะไรอยางนี้ โปรดใหฉันสวมมันเถิด” ทา นไดกลา ววา “เชญิ เถิด” วา แลวทา นก็ลุกข้ึนไป บรรดาสาวกไดต าํ หนิเขาผูนนั้ วา ไมเ ปน การดเี ลย ในขณะท่ีทา นกเ็ ห็นอยแู ลว วา ทา นนบี (อัลลอฮกทรงประทานความจาํ เริญแดท า นและแดล ูกหลานของทา น) รับมันมาดวย ความตองการทจ่ี ะใชมนั แตท านกลบั ขอมันมาเสยี ได ท้งั ๆ ทท่ี า นกร็ ูอยูแลววา ไมมอี ะไรท่ใี ครขอ ทา น แลวทา นจะไมใ ห “ชายคนน้ันตอบวา “ฉนั หวังความจําเรญิ ของมนั ในเมอ่ื ทานนบไี ดสวมมนั แลว เผื่อวา ฉนั จะถกู พอกะฟนในผา ผืนนี้” ๗- การกอสรา งบนสุสาน แทจ รงิ การกอ สรางทม่ี ีบนสุสานของบรรดานบแี ละสสุ านของบรรดาเอาลยิ าอน น้ั เปนส่ิงท่ี บรรดาผปู ฏิบตั ติ ามนบตี า งๆ ไดกระทําไว และเปนไปตามบทบัญญตั อิ ันสงู สุดท้ังกอ นสมัยอิสลาม และหลงั สมยั อสิ ลาม แนนอนท่ีสุดบุคคลเหลาน้ัน ไดกอ สรางอาคารและผนังบนสุสานของบรรดานบี และ บรรดาเอาลิยาอไ ปแลว และสว นมากกย็ ังคงเหลืออยูใหเ ห็นจนถงึ ปจ จุบัน ในประเทศอริ ัค ปาเลสไตน และซีเรีย
อยางไรก็ตาม พวกวะฮาบียแ อบอา งวา ส่งิ เหลานี้ เปนการตง้ั ภาคี หรือเปน การอตุ ริ (บิดอะฮ) อยา งหนึ่ง ดงั น้ัน พวกเขาจึงลงมติเปน เอกฉันทใ นการใหท าํ ลายส่งิ กอสรา งและผนัง เหลาน้ี ทา นอิบนกุ ย็ ืนยนั ไดกลาวไวใ นหนงั สือของทา นชอื่ : ซาดลุ มีอาด ฟ ฮุดา คอ็ ย รุล อิบาด” วา : จาํ เปน ตองทาํ ลายหลักฐานตา งๆ ท่ถี กู กอ สรา งไวบ นสุสานท้ังหลาย และไมอนญุ าตใหคงสภาพ ไว หลังจากที่มคี วามสามารถในการทําลายและร้ือถอนมันไดใ นวันหนงึ่ ” (๑) พวกวะฮาบียไ ดดําเนนิ การตามแบบฉบบั อันชวั่ รา ยเหลานี้ กลา วคอื หลังจากทพี่ วกเขาได เขา ครองเมอื งฮญิ าซไดแลว บรรดานักปราชญแ หง เมืองมะดนี ะฮไ ดวินิจฉนั ความเกีย่ วกับอาคารและ สุสานเหลา น้ัน เปนการกลา วถึงกฎเกณฑใ นการวินิจฉยั ความของพวกเขา และคาํ ตอบทน่ี ักปราชญ เมืองมะดีนะฮจ ําเปน ตอ งตอบ โดยท่ีอิบนุ บัลฮดี ไดต ัง้ คําถามในเร่ืองน้ี ขึน้ ในวนั หนง่ึ วา : “อะไรท่นี ักปราชญแ หงเมอื งมะดีนะฮกลา วในเรอ่ื งอาคารสถานท่ีกอ สรางบนสสุ านและ การถือเอามาเปน สถานที่สุดุ นั้นลว นเปนความเขา ใจและความรูท ี่อลั ลอฮทรงเพิม่ พูนแกพวกเขา ท้งั สนิ้ และถา หากวา ไมอนุญาต ยิง่ ไปกวาน้นั ยงั หามในเรือ่ งนอ้ี ยา งเดด็ ขาดท่ีสุดแลว (๒) จาํ เปนที่ จะตองทาํ ลายและหา มมใิ หน มาซ ณ แหงนั้นหรือไม? (๓) โดยเหตทุ วี่ า คาํ อธบิ ายในท่นี ี้ กาํ หนดข้นึ มาเพือ่ ศึกษาวเิ คราะหป ญ หาตา งๆ เหลา นตี้ ามทีม่ ี ปรากฎอยใู นอลั -กุรอาน ดงั นั้นเราจึงนาํ เอาปญ หานีไ้ ปกลาวถงึ ไวในหนังสอื อัล-อลุ ูฮี อะซีซ ซงึ่ เรา จะไดพ บกบั คําตอบทถ่ี ูกตอ งในหนังสอื เลมนัน้ ได ขอใหทานพิจารณาสิ่งทเ่ี ราเขา ใจจากอัล-กรุ อานในประเด็นน้ี คอื : ๑- ความหมายภายนอกของบางโองการแสดงวา พวกท่ีถือตามบทบญั ญตั แิ หงพระผูเปนเจา เคยสรา งอาคารเปนสถานท่ีสุุดบนสุสานของบรรดาเอาลิยาอของพวกเขาหรอื ไมก ส็ ราง ณ บริเวณ สุสาน ทง้ั น้ีก็เพราะวา ในเมือ่ งเร่อื งราวของชาวถํา้ ถูกเปดเผยขึ้น มีผูออกความเห็นขดั แยง กันเกี่ยวกบั รอ งรอยของพวกเขากลาวคอื พวกท่ีเปน ผตู ั้งภาคใี นหมูช นเหลาน้ัน กลาววา : “พวกทานจงสรางสิ่งกอ สรา งบนพวกเขาไวเถิด พระผูอ ภบิ าลของพวกเขายอมรอบรยู ง่ิ ตอ พวกเขา” อกี พวกหนึง่ ซึ่งเปน พวกมสุ ลมิ ไดก ลาววา : “แนน อนเราจะตอ งถือเอาทบ่ี นพวกเขาเปน สถานท่สี ุ ุด” (อัล-กะฮฟ-ุ ๒๑) ทานซะมัคชะรี ไดก ลา วในตฟั ซรี วา : วรรคทว่ี า “พวกทานจงสรางสงิ่ กอ สรา งบนพวกเขา ไวเ ถดิ ” หมายถงึ พวกทา นจงกอสรา งสิ่งกอสรา งทับบนประตถู า้ํ ของพวกเขา เพอ่ื ปอ งกันอยาใหค น แทรกเขาไปยงั พวกเขาได โดยปดทบั ดินของพวกเขาไว และใหกั้นบริเวณมนั เหมือนกับดินของ ทา นศาสนทตู แหง อลั ลอฮที่ถูกก้ันบริเวณไวด วยร้ัว
ทานไดกลาวในตัฟซีรอีกวา : วรรคท่วี า “บรรดาผูท พ่ี ชิ ิตเหนอื งานของพวกเขาไดกลาววา แนนอนเราจะถือเอาทีบ่ นพวกเขาเปนสถานทีส่ ุูด” น้นั หมายถงึ บรรดามสุ ลิมและเปน ผูร ับผิดชอบ (๑) ซาดุลมอิ าด หนา ๖๖๑ (๒) โปรดดคู าํ ตอบซึง่ นกั ปราชญศ าสนา ไดถ ูกเสนอข้นึ มาใหเ ปน ผวู นิ จิ ฉนั ความในหนงั สือน้ัน (๓) หนังสือพิมพ อมุ มุลกรุ อ อนั ดับท่ี ๑๗ หนา ๑๔ ตอพวกเขา และรบั ผดิ ชอบตองานกอ สรางบนพวกเขา ไดก ลาววา : แนน อน เราจะตองถอื เอาท่บี น ประตูถํา้ เปน สถานท่ีสุ ดู ใหบรรดามสุ ลมิ ไดนมาซในนน้ั และแสวงหาความจาํ เริญกับสถานที่ของ พวกเขา (๑) ในตฟั ซรี ญะลาลัยนไ ดกลา ววา วรรคทว่ี า “กลาวคอื พวกเขากลาววา “หมายถงึ พวกปฏเิ สธ กลาววา ” วรรคทว่ี า จงกอสรา งบนพวกเขา : หมายถงึ สรา งส่งิ กอ สรา งรอบๆ พวกเขาใหม ดิ ชิด วรรค ที่วา “พระผอู ภบิ าลของพวกเขายอ มรอบรยู ง่ิ ตอพวกเขา บรรดาผทู พ่ี ชิ ติ เหนอื งานของพวกเขาได กลา ววา ” หมายถงึ “งานของคนหนมุ และพวกเขาเปนผูศรัทธา กลาววา แนน อนเราจะตองถือเอาที่ บนพวกเขา หมายถึงรอบบรเิ วณพวกเขา เปน สถานที่สุดู นมาซในนั้น” (๒) สรปุ ไดเ ลยวา เปน ทแี่ นน อนยง่ิ บรรดานักอรรถาธิบายอลั -กรุ อานมีความเห็นตรงกันใน ประเดน็ ทว่ี า คนพูดถงึ การกอสรางสถานท่ีสุ ดู บนสุสานของพวกเขานั้น เปนพวกมุสลมิ และอลั -กุ รอานกม็ ไิ ดอ า งถึงเรอ่ื งเหลานีข้ องพวกเขาขึ้นมาเพื่ออนื่ ใด นอกจากเพ่ือใหเ ราปฏบิ ัตติ ามพวกเขา และถือเอาพวกเขาเปนแบบอยา งในเรอื่ งนน้ั ถาหากวา การกอสรา งสถานท่สี ุ ดู (มสั ยิด) บนสสุ านของพวกเขาและบนสุสานของ บรรดาวะลยี ทง้ั หลายเปน งานท่ตี อ งหามแลว แนนอนอัล-กรุ อานจะตอ งแสดงเหตผุ ลเอาไวในขณะที่ อา งถึงคาํ พูดของคนพวกน้ัน ไปในทาํ นองปฏเิ สธ วพิ ากษ เพ่อื มไิ ดคนทไ่ี มรหู ลงผิด สว นในกรณีท่ีมีรายงานมาจากฮาดีษของทา นนบีทีว่ า : อลั ลอฮทรงสาปแชงพวกยะฮูดและ พวกนะศอรอ ในฐานะที่ถือเอาสุสานของบรรดานบีของพวกเขาเปนสถานทส่ี ุูดนั้น (๒) หมายถึง วา การสุ ูด (กราบลงแกส ุสานของบรรดานบแี ละถอื เอาสุสานเปน ทศิ ทาง (กิบละฮ) ในการนมาซ และอน่ื ๆ ซึ่งในเรอ่ื งนบ้ี รรดามุสลมิ รอดพนขอหาไปอยางส้นิ เชงิ และทา นกิศฎอ็ ลลานียก ็ไดอธบิ าย ไวอ ยา งชัดเจนในหนงั สอื อริ ชาดุซซารี ฉบบั อธิบายศอฮีฮ บคุ อรี แทจ รงิ สุสานของบรรดานบีทกี่ ระจายอยูรอบๆ บยั ตลุ มกั กิสนั้น มีอยู เชน สุสานของนบีดา วดู (ความสนั ตพิ ึงมแี ดทา น) อยใู นอัล-มกั ดสิ สสุ านของนบอี ิบรอฮีมของนบีอสิ หาก บตุ รชายของ ทา น และสุสานของนบียะอกูบ ของนบียซู ุฟ ซง่ึ ทานนบีมซู า นํามาจากอียปิ ตไปเกบ็ ไวที่บยั ตุล มักดิส ในบะละดิลคอลลี บรรดาสุสานเหลานี้ลวนถูกสรางอยางแข็งแรง โดยมีหนิ อนั ทรงเกียรตถิ ูก กออยขู า งบนกอนสมัยอสิ ลาม และยังคงอยูอยา งนนั้ ตลอดมาหลงั จากสมยั ทอี่ ิสลามมชี ัยชนะตราบ ถึงทกุ วนั นี้
อยางไรก็ดี ทา นอบิ นุตัยมยี ะฮ ยังเอย อา งไวใ นหนงั สอื “ศริ อฏ็อลมุสตะกมี ” เกยี่ วกบั เรื่องนี้ วา อาคารที่กอบนสุสานของนบี อบิ รอฮมี อัลคอลีล (ความสนั ติสขุ พึงมีแดทา น) นั้น ไดมีข้นึ ใน สมัยทีอ่ ิสลามมชี ัยชนะ และสมยั ของบรรดาสาวกเพยี งแตประตขู องอาคารน้ีถูกปด กั้นไวมาจนถึง สมัยป ฮ.ศ.๔๐๐ (๑) อลั -กชิ าฟ เลม ๒ หนา ๒๕๔ คาํ กลาวขอ นี้ ไมม ผี ลอันใด และไมส รางความเสียหายอะไรแกเ ราเลยกลาวคอื “ทา นอุมัร” เองน้ัน เมื่อทานพิชิตบัยตลุ มักดิสได ทานก็เห็นอาคารนอ้ี ยูแลว และพรอมกนั น้ัน ทา นก็มิไดท าํ ลาย มันแตอยา งใด คํากลา วของทา นอบิ นุมัยมียะฮท ่วี า มนั ถกู ปดมาจนถึงป ฮ.ศ.๔๐๐ นน้ั จะถูกตอง หรือไมถูกตอ งก็ตาม มนั กย็ ังแสดงวา ไมม กี ารหา มกอ สรา งอาคารบนสุสานเลย และแนน อนทส่ี ุด ส่ิงกอสรา งอันน้มี ีผา นมาหลายยคุ หลายสมยั มาแลว และลว งเลยมาหลายศตวรรษ และหลาย อาณาจักรอิสลามกย็ งั ไมเคยไดย ินจากนกั ปราชญ จากผมู ีคณุ ธรรมใดๆ และจากนักศาสนาคนใด กอนหนา พวกวะฮาบียเ ลยวา จะมใี ครปฏเิ สธเรอ่ื งนี้และส่ังใหท ําลายหรือหา มในเร่ืองน้ี นอกเหนอื จากนอ้ี ีกประการหนง่ึ ก็คอื วา ทที่ า นนบไี ดถูกฝง ในหอ งนอนบานของทานก็ดี และที่สาวกของทานอีกสองคนทถี่ ูกฝงอยูทีน่ ่ันก็ดี ไมมีอะไรแตกตางกนั ระหวา งท่ผี านมาแลวกับ สมยั ถัดมาเลย และไมเ คยมีใครกลา วถงึ ความแตกตา งในขอนี้เลยอยางไมตองสงสัย ประวัติความเปนมาของการกอ สรางอาคารบนสุสานของทา นนบสี ามารถใหประโยชนแก ทานในเรื่องนี้ไดเ ปนอยา งดีย่ิง ขอโปรดจงไดพจิ ารณา พวกวะฮาบยี กับรายงานของอะบี อลั -ฮยั ยาจ นีเ่ ปนเรอ่ื งหนึ่ง และในตอนสรปุ เราขอชแี้ จงไปถงึ ขอ อา งทพ่ี วกวะฮาบยี น ํามาใชใ นการ ทําลายสุสาน น่นั คือรายงานโดยทา นมสุ ลมิ ในหนังสอื ศอลยี ข องทา นคือทานกลาววา ทานยะหยา บิน ยะหยา, ทา นอะบบู ักร บนิ อะบี ชยั บะฮ, ทา นซฮุ ยั ร บนิ หรั บ ไดเ ลาเราวา ทายะหย า ไดก ลาววา : มีคนอื่นอีกสองคนไดบอกเราวา วะกีอ ไดร ับฟง มาจากทา นซุฟยาน อันไดรับฟงมาจากทานฮาบบี บิน อบษี าบติ อนั ไดร ับฟงมาจากทา นอาลี บนิ อะบี ฎอลิบ ไดกลาวแกฉันวา แนน อนฉันจะแตง ตงั้ เจา ตามแบบทท่ี า นศาสนทูตแหงอลั ลอฮ (อัลลอฮทรงประทานความจาํ เรญิ แดทา นและแดว งศวาน ของทา น) เคยแตงตัง้ ฉัน วา เจาอยา ปลอ ยรูปปน ไวโ ดยมิไดขจัดมัน และเจา อยา ปลอยสสุ านอนั สงู สง ไวโดยมิไดปรับมนั ใหเ รียบ”(๑) โดยแนนอนย่ิง พวกวะฮาบยี อ า งหลักฐานดว ยคํากลาวของทา น(ศ) ท่วี า “และเจา อยา ปลอ ย สุสานไวโ ดยมิไดปรบั มนั ใหเรยี บ” วา จาํ เปน ตอ งทาํ ลายสุสานและตองปรบั มันใหเ รียบไปกับดิน อยางไรก็ดี การอา งหลักฐานโดยอาศยั ฮาดษี ดังกลาว จะตองขนึ้ อยูกับสองกรณีดวยกัน : 1- จะตอ งเปนฮาดษี ทีม่ ีสายสืบถกู ตองและสายรายงานทไ่ี ดรบั การเชอื่ ถอื
2- เหตุผลตามความหมายของฮาดษี แตฮ าดษี น้มี คี วามคลมุ เคลืออยูท้งั สองดาน กลาวคือ : สําหรับกรณีของสายสบื นั้น ปรากฏวา มีบคุ คลตา งๆ พวั พันอยใู นรายงานซ่ึงถือกันวา การ ยอมรบั ฮาดีษท่เี ลามาโดยบคุ คลนั้นๆ ไมถูกตอ ง อาทิ เชน : (๑) ศอฮีฮ มสุ ลิม เลม ๓ หนา ๖๑ กติ าบอญั -ญะนาอิซ และสุนัน ติรมีซีย เลม ๒ หนา ๒๕๖ หมวด วา ดว ยการปรับสุสานใหเ สมอ สุนันนะซาอีย เลม ๔ หนา ๘๘ 1- วะกีอ 2- ซุฟยาน อัษเษารีย 3- ฮะบีบ อะบี ษาบติ 4- วาอิล อัลอะซะดี สําหรับวะกอี น ้นั แนน อนย่ิง ทา นอิมาม อะหม ัด บิน หันบัล ไดก ลาวถึงเขาวา “มีความผดิ พลาดอยูถึงหา รอยฮาดษี ” (๑) เชนเดยี วกันน้ี ทา นมุฮมั มดั บนิ มรั วะซียก็ยังไดก ลา ววา เขาผนู ้นั (วะกีอ) เพียงแตพ ดู เอา ความหมาย แตม ิใชเ ปน นักภาษา คือเขามไิ ดรายงานฮาดษี ไปตามเนื้อหาท่รี ะบแุ ละตามประโยค ตา งๆ ท่ีเปน จรงิ ขณะเดียวกันเขากม็ ไิ ดเปนผูรภู าษาอาหรบั ดวย (๒) สวนซุฟยาน อัษเษารยี น้นั ไดม กี ารอา งจากคําบอกเลาของ อิบนมุ บุ ารอ็ กวา : “ซุฟยานแตง ฮาดษี ขนึ้ บทหน่ึง ดงั นั้น พอขาพเจา มาหาเขาขณะทีเ่ ขาปลอมฮาดีษอยู พอเขามองเห็นขาพเจา เขาก็ ละอายตอ ขา พเจา ” (๓) แนน อนทส่ี ดุ ในหมวดอธบิ ายชือ่ ของ ยะหยา บนิ กิฎอนไดม ีการอา งวา เขาไดกลาววา “ซุฟ ยานพยายามทาํ ใหคนท่ีไมน าเช่ือถือ เปน ท่ีนาเช่อื ถือสําหรับขา พเจา แตแ ลว เขาก็ไมส ามารถจะ กระทําได” (๔) สาํ หรบั ฮาบีบ บิน อะบี ษาบติ น้นั มีการอางมาจากทา นอะบอี บิ บานวา “เปนคนปลอมฮา ดษี คนหนึ่ง”(๑) เชน เดียวกันน้ี ทานอะฏอ กก็ ลาววา “ไมมีใครตามเขา และเขาไมมคี วามจาํ ทแ่ี มนยาํ ” (๒) สวนวาอิลนัน้ มกี ารกลา วกันวา เปน ท่ีโกรธเคอื งของทานอาลี (ความสันติพึงมีแดทาน) นค่ี อื สว นของสายสบื สําหรับกรณีที่สอง (เหตุผลของฮาดษี ) กลา วคอื จะตอ งแสดงรายละเอยี ดของคาํ ทัง้ สองท่ีมี ระบุอยู ในฮาดีษ น่ันคอื คาํ วา มชุ ัรรอฟน (อันสงู สง ) กบั คําวา เซาวยี ะตะฮุ (ปรบั มันใหเ รียบ) สําหรับคาํ วา มุชรั รอ็ ฟ นั้น หมายถึงสถานที่สูงเหยียดยง่ิ กวา ส่ิงอื่นๆ (๓) ในพจนานุกรมระบุวา : อชั ชัรร็อฟ เปนคําท่ดี น้ิ ได เชน ความสงู สง , และหมายถงึ ตะโหงก (๑) ตะฮซ บี ุตตะฮซบี เลม ๑๑ หนา ๑๒๕ (๒) เลม เดมิ หนา ๑๓๐
(๓) เลม เดมิ เลม ๔ หนา ๑๑๕ (๔) เลม เดิม เลม ๑๑ หนา ๒๑๘ (๑) เลม เดิม เลม ๓ หนา ๑๗๙ (๒) อชั ชรั หุล-ฮาดดี (๓) มุนญิด หมวดคาํ วา ชะรอ็ ฟ ทหี่ ลังอฐู ดว ยก็ได (๔) สว นคาํ วา อตั ตสั วียะฮ หมายถงึ การปรบั สวนท่ีคดงอใหเรยี บ มกั จะใชเ รียกการทําสง่ิ ใดส่งิ หน่งึ ใหเรยี บ เชน ทาํ ใหม ันเรยี บ, ทําใหม ันเสมอ, เทาเทยี มกัน คาํ น้ันยงั ถูกใชใ นอัล-กุรอาน ดวย คอื : “ผูทรงสรางแลวทรงทําใหส มดุลย” (อลั อะอล า -2) ดว ยเหตนุ ้ี จงึ ทาํ ใหเห็นวา ความหมายที่ใกลเ คยี งความจรงิ จะตอ งหมายถึงวา การปรับ สภาพสุสานสว นทีส่ งู ใหเ สมอ คอื มิไดหมายถงึ การใหท าํ ลายสสุ านจากฐานของมนั ดวย แตประการ ใด และนคี้ อื ทศั นะของฝายชาฟอยี พ วกหนึ่ง ดงั ท่มี ปี รากฏอยใู นตาํ ราฟก ฮอุ ะลลั มะซาฮุบสุ อรั บะอะฮ ความวา : “และเปนทอี่ นุโลมใหย กดินข้ึนเหนอื สุสานประมาณหนึ่งฟตุ ” (๕) มคี ําอธิบายอีกตอนหน่ึงวา : ใหท ําคลา ยตะโหงกหลังอฐู ได แตทา นอมิ ามชาฟอียกลา ววา “ทําใหดนิ เสมอเทา กัน ดกี วา ทําเปนตะโหงก” (๑) กลา วคือแนวทางชาฟอยี ไดสนับสนุนฮาดษี บทนีแ้ ละแนวทางชอี ะฮอ ิมามยี ะฮก ส็ นับสนุน ดวย เชนกัน สงิ่ ท่ีควรสนใจอยางหนง่ึ กค็ ือวา ทา นมุสลิมเจา ของตาํ ราศอฮีฮเ องไดบ ันทกึ ฮาดีษนี้ไว ภายใตห มวดทช่ี อ่ื วา “เร่ืองการปรบั สุสานใหเสมอ” โดยมิไดใชช่อื เรยี กวา “การทบุ ทาํ ลายสุสาน” แตอยา งใด (๒) สิง่ เหลานไี้ ดช ี้ใหเ หน็ วา ทานมุสลิมไดอ า งไวใ นศอฮีฮของทา นไปตามความหมายอยาง เดยี วกบั ทเ่ี ราไดว ิเคราะหอ อกมาจากฮาดีษดังกลา ว ทา นไดกลาวไวหลังจากสรปุ เกีย่ วกับสายสบื วา ทา นษะมามะฮ บนิ ชฟุ ย ไดกลา ววา “เราไดอยูกบั ทานฟะฎอละฮ บนิ อะบดี ทเ่ี มอื งโรมัน รูดเี ซีย แลวเพื่อนของเราคนหนึง่ เสียชีวติ ลง ดังนั้น...ทานฟะฎอละฮ บนิ อะบีด ไดส่ังใหเ ราทําสสุ านให เสมอกนั แลว กลาววา “ฉันเคยไดย ินทานศาสนทตู แหงอลั ลอฮ สัง่ ใหท ําสสุ านใหเ รยี บเสมอกัน” ไมต องสงสัยเลยวา ความหมายของคําวา ทาํ ใหเรียบในที่นี้ มิใชท ําใหม นั เสมอเรยี บกบั ดิน เพราะการทาํ เชน นน้ั ขัดแยง กับแบบฉบับ (สนุ นะฮ) ทแ่ี นนอนซ่งึ ระบใุ หยกสุสานขึ้นจากดินหนง่ึ ฟุล กลาวคอื มนั หมายความวา ปรับสว นสงู มันใหเ สมอกัน ในเรือ่ งนี้ ทานอิมาม นะวาวยี ไดให
คําอธิบายฮาดษี ดงั กลา วไวในศอฮฮี มุสลมิ วา “อยา กอใหเ ปน ตะโหงก แตใหยกขึ้นสักหน่ึงฟุตและ ปรบั ใหเรยี บ (๓) (๔) พจนานกุ รม หมวดคาํ วา ชะรอ็ ฟ (๕) ฟกฮุ อะลา มะซาฮิบิล อรั บะอะฮ เลม ๑ หนา ๔๒๐ (๑) ฟกฮอุ ะลัล มะซาฮบิ ลิ อัรบะอะฮ เลม ๑ หนา ๔๒๐ (๒) ศอฮีฮ มุสลิม เลม ๓ หนา ๖๑ กติ าบญะนาอซิ (๓) ชะเราห ศอฮฮี มสุ ลิม ของทานนะวาวยี มใิ ชวา จะอธบิ ายอยางนี้กับฮาดษี ดงั กลา วลาํ พงั แตเ ราฝา ยเดยี ว หากแตท า นอบิ นฮุ ะญัร อลั ก็อสฎอ็ ลลานี กย็ ังใหท ศั นะอยา งนใ้ี นหนังสอื “รชาดุซซารี ฟ ชรั ห ศอฮีฮ บคุ อรี” ดว ย(๔) โดยทา น ไดกลา วหลังจากระบวุ า ตามแบบฉบับ (ซนุ นะฮ) คอื ใหปรับสสุ านและไมจําเปน ทีจ่ ะทิ้งใหเรือ่ งการ ปรับสสุ านเปนความผิดของพวกชอี ะฮวา “เพราะมนั มิไดห มายถึงการทําใหเรียบกับดนิ หากมัน เพียงแตห มายความวา “การปรับ” ท่ีใหความหมายรวมกนั ระหวางกระแสรายงานตา งๆ” ในทส่ี ดุ ฮาดีษบทนัน้ ของทา นนบี (อลั ลอฮทรงประทานความจาํ เรญิ แดทานและลูกหลาน ของทา น) กม็ ิไดคัดคา นอะไร หากแตท า นไดกลาววา “อยา ปลอ ยสสุ านไวโ ดยมิไดป รับใหเ สมอ และอยาปลอ ยส่งิ กอ สรางทตี่ ้งั อยบู นสุสาน และอยาปลอ ยใหม ีโคมสุสานไวโดยมิไดป รบั ใหม ัน เสมอ” ดงั นั้น เมอื่ เปน อยางน้ี ความหมายจะเปนอยา งอน่ื ไมได นอกจากตามท่ีเราไดกลา วไปแลว ท่ีวา มิใหทาํ สุสานสงู เปนตะโหงก สวนกรณกี ารสรา งอาคารบนสุสานน้ันมิไดเ ปน จุดมงหมายของ ฮาดษี และไมมีหลกั ฐานอันใดจากฮาดษี เลย ท่จี ะแสดงวา ไมม ีการอนุญาตใหกอ สรา งอาคารบน สุสาน ย่ิงไปกวา น้นั ก็ไมม ีวิธกี ารปฏิบัตใิ ดๆ ของมสุ ลิมทดี่ าํ เนนิ ไปพรอมกับความขดั แยง ตอ ฮาดษี น้ี ดงั ท่ที านไดท ราบอยูแ ลว แมแ ตก ระทั่งถา หากวา เราจะตง้ั ขอสนั นิษฐานวา ความหมายของคําวา ตซั วยี ะฮ (การทําให เสมอ) ในที่นี้หมายถงึ การทาํ ลายโดมและส่ิงปลกู สรา งใดๆ ท่ีต้ังอยบู นสุสาน ความนาจะเปนไปได อยา งถึงทีส่ ดุ กจ็ ะตองหมายความถงึ สสุ านของบรรดาผูตงั้ ภาคที ่ถี กู บูชาเปน สิง่ ศกั ดส์ิ ิทธิ์ จากพวก บูชาเจว็ดและพวกตงั้ ภาคเี ทา นั้น ในขณะทว่ี า หลงั จากอสิ ลามประสบชัยชนะแลวสสุ านตา งๆ เหลา นนั้ เปน สงิ่ ท่ีถกู ทอดท้ิงอยูกบั ท่ขี องมัน ที่ยืนยันอยางนีก้ ค็ ือวา ทา นนบี (อลั ลอฮทรงประทาน ความจาํ เรญิ แดทา นและลกู หลานของทา น) ไดแตง ตั้ง ทา นอาลี (ความสนั ติพงึ มีแดทาน) ใหเ ปนผู ลดิ ลา งรูปรอยและทาํ ลายภาพจําลอง สําหรบั บูชาท่ีมอี ยูแถบบริเวณนครมะดนี ะฮ รูปรอยและภาพ จําลองเหลาน้ี ก็หาใชอ ่ืนไกลไม นอกจากเปนรูปปน และเจวด็ ตา งๆ ทเ่ี ปนสงิ่ เคารพบูชา แมห ลงั จาก ทอ่ี สิ ลามประสบกบั ชัยชนะแลวกต็ าม เมอ่ื เปนเชนนี้ ฮาดษี บทนจี้ ะมคี วามเกีย่ วพนั อะไรกบั สสุ านตา งๆ ของบรรดานบีและผูม ี คุณธรรมทงั้ หลาย? 2- อลั ลอฮ ผทู รงเผ่อื แผย ิ่ง มีโองการวา
“ในบรรดาเคหะสถาน อลั ลอฮทรงอนมุ ตั ิใหไดรบั การยกชแู ละใหพ ระนามของพระองค ไดรบั การรําลกึ ถงึ ในนั้น ไดมกี ารแซซรอ งสดุดพี ระองคใ นนัน้ ทงั้ ยามเชาและยามพลบคํา่ ปวงบุรษุ ผูทกี่ ารคา และการขายมไิ ดห ันเหพวกเขาออกจากการรําลกึ อัลลอฮ และการดาํ รงนมาซ และบรจิ าค ซะกาต พวกเขากลวั วันหนึง่ ทีห่ ัวใจและดวงตามทั้งหลายลนลานในวันนัน้ ” (อนั นูร-๓๖-๓๗) (๔) อริ ชาดซุ ซารี เลม ๒ หนา ๔๖๘ หลักฐานจากโองการนแี้ สดงใหเ ห็นถึงการอนุญาตใหก อ สรา งอาคารบนสสุ านได โดย ข้นึ อยูกบั สองกรณี คอื : 1- คาํ วา บรรดาเคหะสถาน ในทีน่ ้ี หมายถงึ อะไร? 2- คาํ วา ยกชู ในที่นี้ หมายถงึ อะไร? สาํ หรับกรณีที่หนึ่ง แนนอนท่ีสุด มีรายงานจาก อบิ นุอบั บาส เลา วา มนั หมายถงึ มสั ยิด ท้ังหลาย ทไ่ี ดรบั การยกยองและหยุดยง้ั จากสง่ิ เหลวไหลท้ังปวงในนั้น และพระนามของพระองค ถูกรําลึกถึงในน้ัน อยา งไรก็ตาม จาํ เปนทเ่ี ราตองศึกษาพิจารณาใครครวญในการอธิบายเรอ่ื งน้ี โดยเหตุที่วา ลักษณะตามทท่ี า นอบิ นอุ บั บาสไดอ ธบิ ายคําวา เคหะสถานในท่นี ี้ วา เปน มัสยิดท้งั หลายนนั้ ก็นบั วา เปน การอธิบายทีถ่ กู ตอ งประการหน่งึ แตม ใิ ชจะถูกตองเสียเลยท้งั หมดทเี ดียว เพราะการอธิบาย ความตอนน้ี มีคลา ยคลงึ กันเปน จํานวนมาก สําหรับในประเด็นอนื่ อันนอกเหนือจากน้ี แตยงั อาจทจี่ ะกลาวไดอ ีกวา “เคหะสถาน” มิใชหมายถงึ มสั ยดิ ทั้งหลายก็ได เนอื่ งจากมัสยิด ทั้งหลายน้นั มีสงิ่ ที่ชอบ (มุสตะหับ) อยวู า อาคารของมนั จะตอ งเปด โปรง โดยไมม ีหลงั คา และ มัสยดิ ท่ีประเสรฐิ ยง่ิ “มสั ยิด อัล-ฮะรอม” นัน้ เราจะเห็นไดอยางชัดเจนเลยวา มันถูกกอสรา งมาใน ลกั ษณะเปด โปรง สวนบา นจะนับวา บา นจริงมไิ ด ในกรณที ่ีเปด โปรง ย่ิงไปกวา น้นั บานจะตอง หมายถงึ สง่ิ ที่มีหลงั คา และมดี า นหลัง พระองคทรงมีโองการวา : “แนน อนยง่ิ เราไดบนั ดาลใหพวกท่ีเนรคุณตอ พระผทู รงกรุณา ซงึ่ หลงั คาสาํ หรบั บา นของ พวกเขาทีเ่ ปนเงนิ ” (อัซซุครุฟ-๓๓) และทรงกลา ววา : “และคณุ ธรรมใดๆ จะไมมี สาํ หรับการท่ีสูเจาจะเขา บรรดาเคหะสถานจากทางดา นหลงั ของมัน” (อลั -บะเกาะเราะฮ- ๑๘๙) เร่ืองนจ้ี ะเปนทกี่ ระจางชดั ข้นึ กบั ขอสงั เกตท่ใี หความรอู ีกประการหน่งึ กลาวคือ หมายถงึ เคหะสถานทงั้ หลายของชาวอาหรบั และหมายถึงกระโจมของพวกเขาที่มีใชในทะเลทราย และมิได
หมายถึงตัวของทะเลทรายเองท่มี ีลกั ษณะเปดโปรง ซงึ่ ตางไปจากกระโจมทมี่ หี ลังคา ท่ไี ดกลาวมาน้ี ก็เพราะวา เราแทบจะไมพบในอัล-กุรอานเลย สําหรบั กรณีท่วี า ความหมายของบา นคอื มัสยิด ซงึ่ แตกตางออกไปจากกรณีของอัล-กะอบ อฮ กลา วคอื มันมหี ลงั คา โดยไดถกู เรียกวามนั คอื บา น อยู ในหลายๆ โองการในทต่ี า งๆ กัน พระองคทรงมีโองการวา : “สูเจา จงทาํ ใหบ า นของฉนั สะอาดบรสิ ุทธเิ์ พือ่ บรรดาผูเวยี นวน (ฏอวาฟ)” (อลั -บะเกาะเราะฮ- ๑๒๕) พระองคท รงมีโองการวา : “อัลลอฮทรงบันดาลใหอัล-กะอบะฮ บา นทไ่ี ดร บั การหวงหามมีการยืนหยัดเพอ่ื มนุษยช าต”ิ (อัล-มาอิดะฮ-๙๗) พระองคท รงมีโองการวา : “หลงั จากน้ันเวลาเชือดของมนั เมือ่ ถงึ บา นหลงั ดง้ั เดิม” (อัล-ฮจั ย-๓๓) ดวยเหตุเอง จะเห็นไดว า ความหมายของมนั ในที่น้ีมใิ ช บรรดามัสยิดหากแตเ ปนเคหะ สถานอนั สงู สง ที่อลั ลอฮทรงอนมุ ัติใหพระนามของพระองคถ ูกเชิดชู และถกู รําลกึ ถงึ ในนั้น และ หมายถงึ เคหะสถานของบรรดานบแี ละบรรดาเอาลิยาออ ยางแนนอน อันเปน การอธบิ ายยนื ยันคําน้ี ไปตามท่ีอลั ลอฮ ทรงระบุอยางจาํ เพาะถึงเคหะสถานเหลานแ้ี ละสมาชกิ ของมัน ท่มี เี กียรติยศเพิ่มพูน ยิ่งนักแนนอนทส่ี ดุ อลั ลอฮไดท รงกลาวเกยี่ วกับ บา นของทานนบี และสมาชกิ ของทานวา : “อันทจ่ี ริงแลวอัลลอฮเพียงแตประสงคในอนั ขจัดความมลทนิ ออกไปจากสูเจา โออ ะฮ ลุลบยั ต (สมาชกิ แหงบานน้)ี และทรงชาํ ระขดั เกลาสเู จา ใหส ะอาดบริสทุ ธ”์ิ (อัล-อะหซ าล-๓๓) คําวา “บาน” คํานค้ี ลา ยกับคาํ วา “บา น” ของนบีอบิ รอฮมี ที่มะลาอิกะฮ ไดกลา วถงึ เรื่องราว ของภรยิ านบอี บิ รอฮีม ท่ีวา : “เธอฉงนใจนักหรอื ตองานของอลั ลอฮ ความเมตตาของอลั ลอฮ และความจาํ เรญิ ของ พระองคทมี่ แี กพ วกทาน สมาชิกแหง บานนี้ แทจ ริงพระองคเ ปน ผทู รงไวซึง่ การสรรเสริญ ทรง ประเสริฐย่ิง” (ฮดุ -๗๓) ดวยเหตุน้ีเอง เราจะเห็นวา ทา นอัลลามะฮ ซะยูฏีย ไดกลาวไวหลงั จากอา งคาํ อธิบายของ ทา นอิบนอุ ับบาส โดยอา งถึงทา นมญุ าฮดิ ทกี่ ลาววา : แทจ ริงมันหมายถงึ บรรดาเคหะสถานของ ทา นนบี ทานอิบนุ มรั ดุวียะฮไดร บั รายงานมาจากทา นอบิ นุอบั บาส บิน มาลิก และทานบรุ อ็ ยดะฮ วา ทานไดกลาววา : ทา นศาสนทตู แหง อลั ลอฮ (ศ) ไดอ า นโองการนข้ี น้ึ แลวมีชายคนหน่งึ ไดย ืน
ถามทา นวา : บรรดาเคหะสถานท่วี า น้คี ืออะไร โอศาสนทตู แหงอลั ลอฮ ทานกลา ววา : เคหะสถาน ของบรรดานบี แลว ทา นอะบบู กั รก็ไดยนื ถามวา : โอศาสนทตู แหงอัลลอฮ บา นน้ดี วยหรอื (ทาน หมายถงึ บานของทานอาลีและทา นหญิงฟาฏมิ ะฮ) ทา นนบีตอบวา “ใช มนั เปน บานท่ีประเสริฐย่งิ ในจาํ นวนนั้น” (๑) (๑) อัดดุรรุล มันษรู ฟ ตัฟซีร บลิ มะษรู เลม ๕ โองการน้ี อธิบายหนา ๕๐ น่คี ือเรื่องราวของกรณที ี่หน่ึง สวนความหมายของคาํ วา เชดิ ชู (ซงึ่ เปนกรณที ส่ี อง) มนั จะตอ งหมายความอยา งเดยี วกับ ความหมายของทัง้ สองแง คอื : ก) หมายถึง อัลลอฮทรงอนุมตั ใิ หย กเคหะสถานเหลานั้นข้ึนดว ยการกอ สรา งที่สําหรบั ทาํ การเคารพภกั ดีตามท่ีถูกระบไุ วใ นเนื้อความของโองการตรงท่วี าใหพระนามของพระองคไดรับการ ราํ ลกึ ถึงในนั้น และสดดุ ีแซซรองในน้ัน ทั้งยามเชา และยามเย็น โองการของพระองคอ ีกตอนหนงึ่ ไดใ หหลกั ฐานไวอยา งน้วี า : “และจงราํ ลกึ ขณะท่ีอบิ รอฮีมไดยกรากฐานตา งๆ ของบา นนน้ั กับอิสมาอีล” (อัล-บะเกาะเราะฮ- ๑๒๗) จะเหน็ ไดวา เน้อื ความของคาํ วา “อรั รอ็ ฟอ” (ยก) ในทง้ั สองแหงก็มคี วามหมายเดยี วกัน น่ัน คอื ยกอาคาร โครงสรางของมนั (บา น) และความสงู ของมนั ข) คาํ วา อัรร็อฟอ (ยกชู) ยงั หมายถงึ การใหเ กยี รติ ใหการยกยอ งแกบาน กลาวคือถา ความหมายคาํ น้ี หมายถึงความหมายในแงท ห่ี นึ่ง แนนอนทส่ี ดุ มันเทากบั ยืนยัน อยา งชดั เจนในประเดน็ ทห่ี มายถึงอยู นั่นคือ (สิ่งกอ สรางบนสสุ านตางๆ ซึ่งอยูในเคหะสถานของ พวกเขาเหลา นั้น) แตถ า หากตคี วามไปตามความหมายแงท่สี อง ก็เทากับยืนยนั ถึงการยกยองการเทดิ เกียรติ และการใหเ กียรติ และเปนทยี่ อมรับกันอยูแลว วา การทนบุ ํารุงบานและสงวนไวม ิใหบุบสลายนั้น อยทู ี่การบํารงุ รักษา และปรบั ปรุงอาคารของมันไวใ หดี และประดับประดาตบแตง ดว ยโคมไฟอยาง ดอี ันมิใชส่ิงท่ีอัลลอฮทรงหามมิใหกระทาํ และปกปอ งการมงุ ทจี่ ะทาํ ลายและรอ้ื ถอนมัน นั่นคือการ ใหเกียรตแิ ละยกยอ งบา น เชนการปกคลุมอัล-กะอบะฮ อันทรงเกียรติไวด ว ย ผาคลุมอันล้าํ คาก็เปน การใหเ กียรติทีร่ กู ันเปนอยา งดีอยแู ลวตอนหนง่ึ ทุกอยา งเหลานนั้ คือการใหเ กียรตแิ กท านนบีและเปน การเทิดเกียรตแิ กทา น เพื่ออาศยั สิง่ เหลา นี้อีกประการหนึง่ ในการทาํ ใหบ รรลตุ ามเปาหมายท่ีโองการนีไ้ ดกลาวถงึ ไว นั่นคือ (การราํ ลึก ถึงพระนามของอัลลอฮ การสดุดสี รรเสรญิ พระองคท้งั ยามเชาและยามเย็น)
๓- ส่ิงกอสรา งบนสสุ าน หมายถงึ การเทิดเกียรติเอกลักษณศ าสนา แนน อนย่ิง อลั ลอฮ ทรง มโี องการไวว า : “และผใู ดเทิดเกียรตเิ อกลักษณข องอัลลอฮ ดังน้ันแทจ ริงมนั เปนสง่ิ ทีท่ ําใหความยาํ เกรงมี แกหัวใจ” (อลั -ฮัจญ- ๓๒) พระองคทรงมีโองการวา : “และอูฐทใ่ี ชเ ชอื ดพลนี ัน้ เราไดท าํ ใหเ ปนเอกลักษณห น่ึงของอัลลอฮสาํ หรับสูเจา” (อัล-บะเกาะเราะฮ- ๑๕๘) พระองคท รงมีโองการวา : “โอ นวลผูศรัทธาเอย จงอยา ลว งลา้ํ เอกลกั ษณของอัลลอฮ” (อัล-มาอดิ ะฮ- ๒) ดังนั้น สงิ่ กอสรางบนสสุ านอันทรงเกียรติจะหมายความอยางอ่ืนไปไมไดนอกจากเปน เอกลักษณแ หงศาสนาของพระองค. .. กลาวคอื ในเมอื่ การเทดิ พระเกียรตขิ องเอกลกั ษณแ หงอลั ลอฮเปนส่งิ ทีจ่ ําเปน ตามคาํ ยืนยัน ของอัล-กรุ อานอันเปนเหตุผลหลกั ในการท่มี นั ทาํ ใหเ กิดความยําเกรงแกหวั ใจแลว กอ็ นญุ าตให มี การเทดิ เกียรติตอบรรดานบีและตอ บรรดาวะลีย โดยถือวา พวกเขาเหลานัน้ เปน สัญญาณอนั ยิ่งใหญ ของศาสนาแหง อลั ลอฮ และมเี กยี รติยศ มีความประเสรฐิ อยา งยงิ่ โดยที่พวกเขาเปน ผูเ ผยแผศ าสนา ของอัลลอฮใหไปถึงมวลมนุษยชาติ ดังนนั้ การพทิ กั ษร ักษาสสุ านและผนงั สุสานของพวกเขาและ รอ งรอยตางๆ ของพวกเขาจงึ เปนสบื ทอดและปกปก ษร ักษาเกยี รตยิ ศอันดงี ามใหแกพวกเขาประการ หนึ่งดวย ดงั น้ัน ทุกส่งิ ทุกอยางท่ีหมายถึงการใหเ กียรติ และการยกยอง จึงเปน สงิ่ ทไ่ี ดรับอนญุ าตตาม คําสั่งของโองการนี้ อยา งไมตองสงสัยคลางแคลงใดๆ ๘- การเยือนสุสาน บรรดามสุ ลมิ ตางมีความเห็นพองในกรณีอนญุ าตใหเ ยือนสุสานตางๆ ไดและเรื่องนเี้ ปนที่รู กนั อยางชัดเจน สาํ หรบั ผทู ่ีพิจารณาตาํ ราวา ดว ยเรอื่ งศาสนบญั ญตั ิและฮาดีษ ในเรอื่ งนี้ เราไมต อ ง กลา วใหยดื ยาวดว ยการยกฮาดษี ตา งๆ ท่ีรายงานมาอยา สอดคลองตรงกันมากมาย ในเรอื่ งน้ี เปนทเี่ พียงพอแลว ดวยการวินิจฉัยความของบรรดาอิมามท้ังสมี่ ซั ฮบั ตามมี ปรากฏอยูในหนงั สือ “อลั -ฟก ฮุ อะลัล มะซาฮิบุล อัรบะอะฮ” ดงั ตอ ไปนี้ : “การเยี่ยมเยอื นสุสานเปนการกระทาํ ทชี่ อบท่ีควร สําหรับการเตือนสตแิ ละราํ ลึกถึงวนั ปรโลก ที่หนักแนน ควรทาํ ในวันศุกร อีกทั้งกอ นและหลังวันศกุ รอยางละหนง่ึ วัน
สมควรอยางยิ่ง ท่ผี ูไ ปเยือนจะตองสาละวนอยดู วยการอา นคาํ วงิ วอนและความนบนอบ และใครค รวญถึงความตาย และอา นอัล-กรุ อานเพอ่ื ผูต ายเพราะการทาํ เชน น้ี เปนผลบุญแกผ ตู าย อยางแนแท ตอ ไปจนถงึ ท่ีกลา ววา : “ไมมีขอ แตกตางอะไรในการเยือนเย่ยี มระหวา งสุสานตา งๆ ไม วา ญาติใกลช ดิ หรือคนภายนอก ยงิ่ ไปกวา นั้น ยงั เปน การกระทาํ ที่ชอบใหเย่ยี มเยือนผูตายโดยเฉพาะ อยา งย่ิงสสุ านของบรรดาผูมีคณุ ธรรม สว นการเยี่ยมเยอื นสสุ านของทานนบี (ศ) เปนเรอื่ งที่ ประเสริฐอยางย่งิ ”(๑) ผูใดตอ งการที่จะตรวจดูรายงานตา งๆ เหลา นี้ โปรดดูไดในตาํ ราฮาดีษทั้งศอฮีฮแ ละสนุ ัน ฉบบั ตางๆ (๑) ฟก ฮุอะลลั มะซาฮิบลิ อัรบะอะฮ หมวด๑ หนา ๔๒๔-๔๒๕ สว นหน่ึงจากใจความของรายงานตางๆ เหลานี้ มีคํากลาวของทานนบี (อัลลอฮทรง ประทานความจําเริญแดท านและแดล ูกหลานของทาน) ทว่ี า : “แนนอน ฉันเคยหา มพวกทานเกย่ี วกับการเยอื นสสุ าน บัดน้ีไดมีการอนมุ ัติแกมฮุ มั มดั แลว ในการเย่ยี มเยือนสุสานมารดาของเขา ดังนั้นพวกทา นจงเย่ียมเยือนสุสานเถิด เพราะมันจะทาํ ให รําลึกถงึ วนั ปรโลก” รายงานโดยอิมามฮาดษี หา ทา นยกเวน ทา นบคุ อรี สาํ นวนฮาดีษเปนของทานตริ มีซยี รายงานฮาดีษตา งๆ ในเรื่องนี้ มไิ ดจ บลงแคฮาดีษบทนี้ หากแต ยังมรี ายงานตา งๆ อีก มากมายทท่ี านอัลลามะฮ ซมั ฮู รวบรวมไว ในหนงั สือของทา นช่อื “วะฟาอุล วะฟาอ” (๒) อยา งไรก็ตาม ในที่น้ี เราตองการท่จี ะเสนอหลักฐานท่วี าอนุญาตใหก ระทาํ อยางน้ี โดยตวั บทของคัมภีร อนั ทรงเกียรติ ดังที่เราจะไดก ลา วตอไปนี้ : แทจ รงิ อลั ลอฮ ผทู รงมหาบรสิ ทุ ธย์ิ งิ่ ไดหา มมใิ หป ระชาชาตขิ องพระองคยืนตรงใหกับ สสุ านของพวกตัง้ ภาคแี ละหามมใิ หน มาซแกพวกเขา ดงั ทท่ี รงกลาววา : “และเจา อยา นมาซใหแ กค นใดก็ตามในหมพู วกเขาตลอดกาล และเจา อยายืนใหกับสุสาน ของเขา” (อัตเตาบะฮ- ๘๔) กลา วคือโองการอนั ทรงเกยี รตไิ ดหา มมิใหยืนตรงแกสสุ านของพวกกลับกลอกและพวกตัง้ ภาคี และหา มวาอยานมาซใหแกเขา ในขณะเดียวกันก็ไดแสดงความหมายใหเ ปน ทีเ่ ขา ใจวา การยืน ณ สสุ านของผูศรัทาและขอดอุ าอแกพวกเขา และนมาซแกพ วกเขานั้น เปน แบบฉบบั อนั หนงึ่ ของ ทานนบี (ศ) และความหมายของคําวา ยืน ก็มิไดห มายความเฉพาะวา ยืนในขณะทฝี่ งโดยไมรวมไป ถึงยืนในขณะทาํ การเย่ยี มเยือนดว ย เน่อื งจากไมม ีหลักฐานผูกมัดความหมายและคาํ ทแ่ี นนอนเอาไว เพราะเหตุวา ความหมายตามกฎของอกั ษร “วาว” (และ) ท่ีตดิ ตามประโยคน้ัน กค็ ือวา : เจา อยายืนใหก ับสุสานของเขาเลยตลอดกาล หมายถงึ ในทกุ ยุคทุกสมัย กลาวคือรวมไปถึงวาระหลงั จาก ทีไ่ ดฝ งแลวดว ย เชน เดียวกบั ตวั อยางคาํ พดู ทวี่ า “ซยั ดม ิไดมาหาฉนั แตอ ยา งใดเลยและอมุ รั ดวย”
หรือคาํ พูดทวี่ า “ทานอยา ใหอ าหารแกซ ยั ดเลยตลอดกาลและทา นอยา ใหน ํา้ ด่ืมแกเขาดว ย” ซ่งึ เปน คําพดู ทีช่ ัดเจนอยูแลว บางครงั้ ในเมอ่ื เราดู การอธิบายคาํ นใี้ น ตฟั สีร “ญะลาลัยน” เราจะเห็นวา บางทกี ใ็ ชค าํ วา “ฝง ” หรอื คาํ วา “เยีย่ มเยือน” ความหมายของคําวา “อัศ-เศาะลาฮ” ในทีน่ ี้ก็มิไดห มายถึงเฉพาะแตเ พยี งนมาซมัยยติ (ให คนตาย) เทา นน้ั กลา วคือถา ใหความหมายอยา งท่วี า นแ้ี ลว คาํ ทวี่ า “ตลอดกาล” กไ็ มจาํ เปน จะตอง หมายถึงเฉพาะเพยี งวา การนมาซใหค นตายจาํ เปนอยคู ร้ังเดียวเทานั้นจะทาํ ซ้ํามไิ ด พระองคจงึ กลาว คาํ วา “ตลอดกาล” และคํานีก้ ็มิไดกินความในสว นของตวั บุคคล ในขณะท่กี ารอธิบายท่ีใหกฎเพอื่ (๒) วะฟาอลุ วะฟาอ เลม ๒ หนา ๓๙๐๓-๓๙๐๔ ครอบคลมุ เอาบุคคลตางๆ ทงั้ หมดของประเภทผูกลบั กลอกน้ัน มหี ลกั ฐานในแงน ีอ้ ยกู อนแลว โดย โองการท่วี า “แกค นใดกต็ ามในหมพู วกเขา” และเน่ืองจากคาํ วา “ตลอดกาล” คือคาํ ทีอ่ ธิบายถึงกฎ ของกาลเวลาทต่ี อ งดาํ เนินตลอดไป โดยมไิ ดม ีความหมายครอบคลุมมาในสว นของบคุ คล พระองค มโี องการวา : “และสูเจา อยา แตง งานกับภรรยาของเขาภายหลงั จากเขาเลยตลอดกาล” (อัล-อะหซาบ-๕๓) หมายความวา ถึงแมหลงั จากสิบปห รอื ย่ีสบิ ป จนไปถงึ ท่ีสุดของกาลเวลาคําวาอศั เศาะลาฮ (นมาซ) กย็ งั หมายถึง การขอความเมตตาทซ่ี ํ้าๆ อยูตลอดชัว่ อายขุ ัยนั่นเอง มไิ ดหมายความเฉพาะ เพยี งนมาซผูต ายเทา นั้น ใชแ ลวท่ีวา ความหมายในขอน้ี เปน เนอ้ื หาดานในของความหมายโดยท่วั ไป ของโองการอยางชัดเจน ดงั นั้นเม่ือปรากฏวา เรอื่ งน้ี เปนแบบฉบับของทา นนบี (ศ) ตามหลกั ฐานของอัล-กุรอานแลว มันจะเปน ส่ิงอุตริ (บดิ อะฮ) ไดอยา งไร? หากแตมนั จะตองเปนจรยิ วัตร (ซุนนะฮ) และเปน หลักฐาน ท่ชี ี้ชัดน่ันเอง พระองคท รงมีโองการวา : “แนนอนยิ่ง ในตวั ศาสนทตู ของอัลลอฮน้ัน มีแบบอยา งอนั ดีงามไวส าํ หรับสเู จา” (อลั -อะหซ าบ-๒๑) และทรงกลาวอีกวา : “จงกลาวเถิด ถาหากสเู จา รักอลั ลอฮ ดังนั้นสูเจาจงปฏบิ ัตติ ามฉนั แลว อลั ลอฮจะทรงรกั สู เจา ” (อาลิ-อิมรอน-๓๑) ดงั น้ัน ในเม่ือการเย่ยี มสสุ านของผูศรัทธา (การยนื ณ สุสาน) ไดเ ปน แบบฉบับของทานนบี แลว จะเปนประกานใดกับการเยย่ี มสุสานของนบี (ศ) และสุสานของบรรดาอมิ าม (อ) ในเมื่อพวก เขาเปนถงึ รากฐานของศาสนาและเปนประมุขของบรรดาผูศรัทธา และเปน ผสู มบรู ณ ผปู ระเสรฐิ แลวเหนือกวา มวลผูศ รัทธาทัง้ ปวง
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
