1.ตำราฝังเข็มรมยา เล่ม 1

194 การฝง เข็ม-รมยา ☯ GB28 เหวยเตา (维道 Wéi-Dào) ความหมาย: เหวย (维) แปลวา รกั ษาไว; เตา (道) แปลวา ผา น: จดุ น้เี ปนจดุ ทเี่ สนลมปราณ ถุงนา้ํ ดีและไตม า ย มาบรรจบกนั ซงึ่ จะชว ยรกั ษาเสนลมปราณทั้งหมดไว ตําแหนง : อยหู นาและใตต อ จุดอซู ู 0.5 ชุน ขอบง ใช: ปวดทอ ง ไสเ ลอ่ื น ตกขาว มดลูกหยอ น วธิ ฝี งเข็ม: แทงตรงหรือแทงเฉียงในแนว antero-inferior 1-1.5 ชนุ ☯ GB29 จวฺ เี หลียว (居髎 Jū-Liáo) ความหมาย: จฺวี (居) แปลวา อาศยั ; เหลียว (髎) แปลวา รอ ง: จุดอยใู นรอยบมุ ของกระดูกสะโพก ตาํ แหนง : เปนจุดกงึ่ กลางระหวาง anterior superior iliac spine และสว นนนู ของ Greater trochanter of femur ขอ บงใช: หลงั แขง็ ปวด ขาชาและออ นแรง ไสเ ลอื่ น วธิ ีฝงเข็ม: แทงตรง 1.0-1.5 ชุน ☯ GB30 หวนเทีย่ ว (环跳 Huán-Tiào) ความหมาย: หวน (环) แปลวา วงแหวน; เที่ยว (跳) แปลวา กระโดด: จดุ หวนเท่ียวอยูต รงขอ สะโพก ซง่ึ เปนสวนสาํ คัญท่ีใชกระโดด จุดเฉพาะ: จุดตัดของเสน ลมปราณเทาเสาหยางถงุ นาํ้ ดี และเทาไทห ยางกระเพาะปส สาวะ ตาํ แหนง: อยูทดี่ านขา งแกม กน ใหผ ูปวยนอนตะแคง งอขาขา งบนเลก็ นอ ยลากเสนตอ ระหวาง sacral hiatus กบั greater trochanter จดุ อยตู รงรอยตอ ระหวางสว นนอก 1/3 กับสว นใน 2/3 ขอบง ใช: ปวดขาและออ นแรง ปวดเอว วธิ ฝี ง เขม็ : แทงตรง 2.0-3.0 ชนุ ☯ GB31 เฟงซ่ือ (风市 Fēng-shì) ความหมาย: เฟง (风) แปลวา ลม; ซ่อื (市) แปลวา ตลาด: ตลาด หมายถึง มารวมกนั และ กระจายไป จดุ เฟงซ่อื เปนจดุ สาํ คญั ทม่ี ีสรรพคุณขับลม ตาํ แหนง: อยทู ่ีแนวก่ึงกลางขา งตนขา สงู จากขาพับขึน้ มา 7 ชนุ หรือใหผ ปู วยยืนในทาตรง ปลอ ย แขนลงแนบชดิ กับลาํ ตัว ปลายน้ิวกลางจะตรงกับจดุ น้ี ขอบงใช: ปวดขาและออ นแรง ขาชาปวดไมมีแรง คนั ท่วั รา งกาย วธิ ีฝง เข็ม: แทงตรง 1.0-2.0 ชุน

จดุ ฝงเขม็ บนเสนลมปราณ 195 ☯ GB32 จงตู (中渎 Zhõng-Dú) ความหมาย: จง (中) แปลวา ตรงกลาง; ตู (渎) แปลวา ทอเล็ก ๆ จดุ อยูในระหวา งเสน เอน็ ดา นขา งของตน ขา คลายอยใู นทอ ตําแหนง: อยูต่ํากวาจดุ เฟง ซือ่ 2 ชนุ หรืออยูเหนอื ตอขอ พับเขา 5 ชุน อยรู ะหวางกลา มเนือ้ lateral vastus และ biceps ขอบงใช: ขาลบี ออนแรง วิธฝี งเขม็ : แทงตรง 1.0-1.5 ชนุ ☯ GB33 ซหี ยางกวาน (膝阳关 Xī-Yáng-Guān) ความหมาย: ซี (膝) แปลวา เขา; หยาง (阳) แปลวา หยางของอิน-หยาง; กวาน (关) แปลวา ขอ : จุดนอ้ี ยูดานขางของเขา ตําแหนง : อยเู หนือตอจดุ หยางหลิงเฉวยี น 3 ชนุ อยูในรอยบุมเหนือ interal epicondyle ของ femus ขอ บงใช: เขาปวดและบวม เอน็ ขอ พับเขาตึงรงั้ ชาบริเวณหนา แขง วิธฝี งเข็ม: แทงตรง 1.0-1.5 ชนุ ☯ GB34 หยางหลิงเฉวฺ ยี น (阳陵泉 Yáng-Líng-Quán) ความหมาย: หยาง (阳) แปลวา หยางของอนิ -หยาง; หลิง (陵) แปลวา เนินดนิ ; เฉวฺ ียน 泉 แปลวา นาํ้ พ:ุ หยาง หมายถึง ดา นขาง หัวกระดูก fibula นนู ดิน ขา งลา งเนินดินเปน แอง น้าํ พุคอื จดุ หยางหลิงเฉวฺ ยี น จุดเฉพาะ: จุดเหอ-ทะเล จดุ อิทธิพลของเอ็น คือ จินหุย ตําแหนง: อยูดานนอกแขง ตรงรอยบุม หนา และใตหัวกระดกู fibula เฉียงลงหนา ท่มี รี อยบุม ขอ บงใช: ปวดสีขา ง ปากขม คล่ืนไส อาเจยี น ปวดขาและออ นแรง ขาชาปวด ไมม ีแรง ดซี า น ลมชักในเด็ก วิธฝี ง เข็ม: แทงตรง 1.0-1.5 ชุน ☯ GB35 หยางเจียว (阳交 Yáng-Jiāo) ความหมาย: หยาง (阳) แปลวา หยางของอิน–หยาง; เจียว (交) แปลวา ตดั กนั : หยาง หมายถึงดา นขา ง จดุ หยางเจียวอยูขางขา ตรงจดุ ท่ีตดั กับเสนลมปราณเทา ไทหยางกระเพาะปสสาวะ จุดเฉพาะ: จดุ ซี ของเสนลมปราณหยางเหวย

196 การฝง เข็ม-รมยา ตาํ แหนง : อยูข า งขาสูงจากตาตุม นอก 7 ชนุ ตรงขอบหลงั ขอบกระดกู fibula ขอ บงใช: แนน หนาอกและสขี าง ปวดขาและออ นแรง โรคจติ อาละวาด วิธฝี ง เขม็ : แทงตรง 1.0-1.5 ชนุ ☯ GB36 ไวชิว (外丘 Wài-Qiū) ความหมาย: ไว (外) แปลวา ดานนอก; ชิว (丘) แปลวา เนินดนิ : จดุ ไวช ิว อยเู หนือตาตมุ นอก ตรงที่กลามเนอื้ นนู ดูเหมือนเนินดิน จุดเฉพาะ: จุดซี ของเสน ลมปราณเทาเสาหยางถุงนา้ํ ดี ตําแหนง : อยูข า งขาสูงจากตาตมุ นอก 7 ชนุ ระดบั เดยี วกบั จุดหยางเจยี ว ตรงขอบหนา ของกระดกู fibula ขอ บงใช: แนนหนาอกและสขี าง ปวดขาและออ นแรง โรคจติ อาละวาด วิธีฝง เข็ม: แทงตรง 1.0-1.5 ชนุ ☯ GB37 กวางหมิง (光明 Guāng-Míng) ความหมาย: กวางหมงิ (光明) แปลวา ความสวาง: จุดกวางหมิงเปน จดุ ลัว่ ใชร กั ษาโรคตา จดุ เฉพาะ: จุดลั่ว ตําแหนง : อยูข า งขาสงู จากตาตุมนอก 5 ชนุ ตรงขอบหนา ของกระดูก fibula ขอบง ใช: ปวดตา ตาบอดกลางคืน ปวดขาและออนแรง ปวดคดั เตานม วิธีฝง เข็ม: แทงตรง 1.0-1.5 ชุน ☯ GB38 หยางฝู (阳辅 Yáng-Fǔ) ความหมาย: หยาง (阳) แปลวา หยางของอนิ -หยาง; ฝู (辅) แปลวา ชว ยสนับสนุน: หยาง หมายถงึ ดา นขา ง ฝู หมายถงึ กระดูก fibula จดุ หยางฝู อยูท ่ีขา งขา หนากระดกู fibula จดุ เฉพาะ: จุดจงิ -แมนํา้ ตาํ แหนง : อยูข างขาสงู จากตาตมุ นอก 4 ชนุ ตรงขอบหนาของกระดูก fibula ขอบง ใช: ไมเกรน ปวดหางตา วัณโรคตอมน้าํ เหลอื ง ขาชาและออนแรง ปวดบวมใตร กั แร เจ็บ คอ ปวดแนน หนาอกและสขี าง ปวดขาและออ นแรง วิธฝี ง เข็ม: แทงตรง 1.0-1.5 ชนุ

จุดฝงเขม็ บนเสน ลมปราณ 197 ☯ GB39 เสฺวยี นจง (悬钟 Xuán-Zhōng) ความหมาย: เสฺวียน (悬) แปลวา แขวน; จง (钟) แปลวา กระด่งิ : แถวตาตมุ นอก จดุ เสวฺ ยี นจง อยูเหนือตาตุมนอก จุดเฉพาะ: จดุ อิทธพิ ลของไขกระดูก ตําแหนง : อยขู างขาสงู จากตาตุมนอก 3 ชนุ ตรงขอบหนาของกระดกู fitula ขอบง ใช: คอแข็ง ปวดแนน หนา อกและสขี า ง ปวดขาและออ นแรง เจ็บคอ ขาชาไมม ีแรง ริดสดี วง ทวารหนัก วิธีฝงเขม็ : แทงตรง 1.0-1.5 ชนุ ☯ GB40 ชวิ ซวฺ ี (丘墟 Qiū-Xū) ความหมาย: ชวิ (丘) แปลวา เนินดิน; ซวฺ ี (墟) แปลวา เนินเขา: จุดชวิ ซฺวีอยูระหวางตาตมุ นอก (เปรียบเปน เนนิ ดิน) กับ peroneal trochlea ของกระดกู calcaneous (เปรยี บเปน เนินเขา) จดุ เฉพาะ: จดุ หยวน ตําแหนง : อยูเฉยี งลงหนา ตาตมุ ดานนอก บรเิ วณรอยบมุ ขอบนอกของ extensor digitorum longus ขอ บง ใช: ปวดแนน หนา อกและสขี า ง ปวดขาและออนแรง มาลาเรีย วิธีฝง เข็ม: แทงตรง 0.5-0.8 ชุน ☯ GB41 จหู ลินช่ี (足临泣 Zú-Lín-Qì) ความหมาย: จู (足) แปลวา เทา; หลนิ (临) แปลวา รักษา; ช่ี (泣) แปลวา น้าํ ตา: จดุ จูห ลนิ ช่ี อยทู ่ีเทาใชรกั ษาโรคตา จุดเฉพาะ: จดุ ซ-ู ลาํ ธาร จุดเช่ือมโยงกับเสน ลมปราณไต ตาํ แหนง: อยทู หี่ ลงั เทา ตรงรองระหวางกระดูก metatarsal ทส่ี ีแ่ ละหาดา นนอกของเอน็ ของกลา มเนอื้ extensor digiti minimi ขอบงใช: ตาแดง ปวดแนน หนา อกและสขี าง ระดผู ิดปกติ ปสสาวะรดท่ีนอน วณั โรคตอมน้ําเหลอื ง มาลาเรีย เตา นมอกั เสบ เจบ็ เทา วิธฝี ง เข็ม: แทงตรง 0.3-0.5 ชุน

198 การฝงเข็ม-รมยา ☯ GB42 ต้ีอหู ุย (地五会 Dì-Wǔ-Huì) ความหมาย: ต้ี (地) แปลวา พน้ื ดนิ ; อู (五) แปลวา หา; หยุ (会) แปลวา ทีบ่ รรจบของแมน ํ้า: พ้นื ดินอยูตาํ่ หมายถงึ เทา ที่เทา มีจุดบนเสน ลมปราณถงุ นา้ํ ดี 5 จุด จุดนีอ้ ยกู ลางและเปนท่บี รรจบกนั ของชสี่ วนบนและสว นลา งของเสน ลมปราณน้ี ตาํ แหนง : อยดู า นในของเสน เอ็นของกลามเน้ือ extersor digiti minimi อยหู ลงั ตอ 4th metatar- sophatangeal joint ขอบงใช: ปวดศีรษะ หอู ือ้ เจบ็ ชายโครง เตา นมอกั เสบ ปวดและบวมหลังเทา วธิ ฝี งเขม็ : แทงตรง 0.3-0.5 ชุน ☯ GB43 เสยี ซี (侠溪 Xiá-Xī) ความหมาย: เสีย (侠) แปลวา บบี ; ซี (溪) แปลวา ลาํ ธาร: จดุ เสียซีอยใู นรอ งระหวา งกระดกู metatarsal ทสี่ ่ีและหา จดุ เฉพาะ: จดุ อ๋งิ -น้ําพุ ตาํ แหนง : อยหู ลงั เทาตรงงา มระหวา งนวิ้ ทา วท่สี ่ีและหา หางจากขอบงา มเทา 0.5 ชุน ขอ บง ใช: ปวดศีรษะ ตาลาย หูมีเสียงดงั หูตึง ตาแดง ปวดชายโครงและสขี าง โรคจากความรอน เตา นมอกั เสบ วธิ ีฝงเข็ม: แทงตรง 0.3-0.5 ชนุ ☯ GB44 จูเช่ยี วอนิ (足窍阴 Zú-Qiào-Yīn) ความหมาย: จู (足) แปลวา เทา; เช่ียว (窍) แปลวา รูเปด ; อิน (阴) แปลวา อนิ ของอิน-หยาง: ไตและตบั เปนอวัยวะตนั (อิน) หูเปนหนาตางของไต ตาเปนหนาตางของตับ จดุ จูเ ช่ยี วอนิ อยูทีเ่ ทาใชร ักษา โรคหแู ละตา จดุ เฉพาะ: จุดจงิ่ -ตานํ้า ตําแหนง: อยูม มุ ลา งดา นนอกของเล็บนวิ้ เทาท่ีส่ี หางจากมุมเล็บ 0.1 ชุน ขอ บงใช: ปวดศรี ษะ ตาแดง หูตึง เจบ็ คอ ปวดสีขา ง โรคจากความรอน นอนไมหลบั ไอ ระดู ผดิ ปกติ วธิ ฝี ง เขม็ : แทงตรง 0.1 ชนุ หรือ ปลอ ยเลอื ด

จุดฝงเขม็ บนเสนลมปราณ 199 12. เสน เทาจเฺ หวียอินตับ (足厥阴肝经 Zú-Jué-Yīn-Xīn-Gān-Jīng : The liver meridian of foot-JueYin) รูปท่ี 3-47 จุดฝงเขม็ บนเสน ลมปราณเทาจเฺ หวียอนิ ตับ

200 การฝง เข็ม-รมยา ☯ LR1 ตา ตุน (大敦 Dà-Dūn) ความหมาย: ตา (大) แปลวา ใหญ; ตนุ (敦) แปลวา ความหนา: ตาหมายถงึ หวั แมเ ทา จดุ ตา ตนุ อยูด า นนอกของหวั แมเ ทาซ่งึ มกี ลามเนื้อหนา จุดเฉพาะ: จดุ จ่ิง-ตานาํ้ ตาํ แหนง : อยูมมุ ลา งดา นนอกของเล็บน้วิ หวั แมเ ทา หางจากมมุ เลบ็ 0.1 ชุน ขอบงใช: ปส สาวะรดท่ีนอน ไสเลื่อน ขาดระดู เลอื ดออกชองคลอด มดลกู หยอน โรคจติ ลมชกั วิธีฝง เขม็ : แทงเฉียง 0.1-0.2 ชุน หรอื ปลอยเลือดออก ☯ LR2 สงิ เจยี น (行间 Xíng-Jiān) ความหมาย: สงิ (行) แปลวา เดนิ ; เจียน (间) แปลวา ชอ งตรงกลาง: จดุ สิงเจยี นอยูในรอง ระหวา งน้ิวเทา ทีห่ นึ่งและสอง ท่มี ลี มปราณไหลผา น จุดเฉพาะ: จดุ อง๋ิ -นา้ํ พุ ตําแหนง: อยูห ลังเทา ตรงงามระหวางนวิ้ เทาทหี่ นงึ่ และสอง หา งจากขอบงา มเทา 0.5 ชนุ ขอบง ใช: ปวดศรี ษะ ตาลาย ตาแดง ตาบอดตาใส ปากเบี้ยว ปวดสขี า ง ไสเลอ่ื น ปส สาวะขดั เลือดออกทางชอ งคลอด โรคจติ ลมชกั ระดผู ดิ ปกติ ปวดระดู ตกขาว โรคหลอดเลอื ดสมอง วธิ ฝี ง เขม็ : แทงเฉียง 0.5-0.8 ชนุ ☯ LR3 ไทช ง (太冲 Tài-Chōng) ความหมาย: ไท (太) แปลวา ใหญ; ชง (冲) แปลวา ดานสาํ คญั : จุดไทชงอยูตรงตาํ แหนง สาํ คัญทมี่ ลี มปราณผา นมาก จดุ เฉพาะ: จุดซู-ลําธาร จุดหยวน ตําแหนง: อยหู ลังเทา ตรงรอยบมุ ดา นในสดุ ของระหวางกระดกู metatarsal ท่ีหนึ่ง และสอง ขอ บงใช: 1) โรคตามเสนลมปราณ: ขาชาและออนแรง ปวดชายโครง 2) โรคของศรี ษะและอวัยวะรับความรสู ึก: ปวดศีรษะ เวยี นศรี ษะ ปากแหง เจบ็ คอ ตาปวดบวมและแดง ประสาทตาเส่ือม 3) โรคทางเดนิ หายใจ: ไอ แนน อดึ อดั ในหนาอก 4) โรคทางเดนิ อาหาร: ทอ งอืดแนน ทองรอ งโครกคราก ทอ งเสยี ทอ งผกู ดีซา น 5) โรคทางเดนิ ปสสาวะ: กลน้ั ปส สาวะไมได ปส สาวะลาํ บาก stranguria 6) โรคระบบสืบพันธ:ุ ประจาํ เดือนไมส มํา่ เสมอ โรคขาดประจําเดอื น ตกขาว ปวด ประจําเดือน ปวดบรเิ วณฝเยบ็ metrorrhagia and metrostaxis

จดุ ฝงเข็มบนเสน ลมปราณ 201 7) โรคทางจิต: โรคซมึ เศรา โรคชักในเด็ก โรคฮสี ทีเรยี apoplexy, manic-depressive syndrome 8) โรคอน่ื ๆ: ความดันโลหติ สูง เจบ็ หนาอก ไสเลื่อน วธิ ฝี ง เขม็ : แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ ☯ LR4 จงเฟง (中封 Zhōng-Fēng) ความหมาย: จง (中) แปลวา ตรงกลาง; เฟง (封) แปลวา กองดนิ : จุดจงเฟงอยรู ะหวา งตาตมุ ในและตาตุมนอก เหมอื นอยรู ะหวา งกองดนิ 2 กอง จุดเฉพาะ: จดุ จิง-แมนํ้า ตําแหนง : อยูตรงรอยพบั ขอ เทา ดานหนาตาตุมใน ตรงรอยบุมดา นในของเอ็นของกลามเน้อื tibialis anterior ขอ บง ใช: ไสเ ลอ่ื น ฝนเปยก ปส สาวะขดั ปวดทอ ง วธิ ฝี ง เขม็ : แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ ☯ LR5 หลโี กว (蠡沟 Lí-Gōu) ความหมาย: หลี (蠡) แปลวา หอยเชลล; โกว (沟) แปลวา รอง: กลา มเนอื้ gastrocnemius มี ลกั ษณะภายนอกเหมอื นหอยเชลล จุดหลีโกวอยูตรงรองดา นในและหนา ตอ กลามเน้ือน้ี จดุ เฉพาะ: จุดล่ัว ตําแหนง: อยูดา นในของขา เหนือตาตมุ ใน 5 ชนุ ตรงกลางของกระดูก tibia ขอบง ใช: ปส สาวะขัด ปส สาวะรดท่นี อน ระดผู ิดปกติ ตกขาว ปวดขาและออนแรง วิธฝี ง เข็ม: แทงราบ 0.5-0.8 ชุน ☯ LR6 จงตู (中都 Zhōng-Dū) ความหมาย: จง (中) แปลวา ตรงกลาง; ตู (都) แปลวา บรรจบ: จุดจงตูอยตู รงกงึ่ กลางของ ดานในขาเปน จุดรวมลมปราณของเสน ลมปราณเทาจเฺ หวียอนิ ตบั จดุ เฉพาะ: จดุ ซี ตาํ แหนง : อยูดา นในของขา เหนือตาตมุ ใน 7 ชุน ตรงกลางของกระดูก tibia ขอ บง ใช: ไสเลอ่ื น เลือดออกทางชอ งคลอด ปวดทอง ทอ งเดนิ น้าํ คาวปลาไมแหง วิธฝี งเข็ม: แทงราบ 0.5-0.8 ชุน

202 การฝงเข็ม-รมยา รูปท่ี 3-48 แสดงตําแหนงของจดุ LR1-LR4 รปู ท่ี 3-49 แสดงตําแหนงจดุ LR5–LR6 ☯ LR7 ซีกวาน (膝关 Xī-Guān) ความหมาย: ซี (膝) แปลวา เขา ; กวาน (关) แปลวา ขอตอ : จดุ นอ้ี ยูใ กลช ดิ ขอเขา ตาํ แหนง: อยขู อบหนา แขงดา นใน อยหู ลังและใตตอ medial condyle ของกระดกู tibia อยู หลงั ตอ จดุ อินหลงิ เฉฺวยี น (阴陵泉 Yīn-Líng-Quán, SP9) 1 ชนุ

จดุ ฝงเข็มบนเสน ลมปราณ 203 ขอ บงใช: เขาปวดบวม วธิ ฝี งเขม็ : แทงตรง 1-1.5 ชุน ☯ LR8 ชฺวีเฉฺวยี น (曲泉 Qū-Quán) ความหมาย: ชวฺ ี (曲) แปลวา โคงงอ; เฉฺวยี น (泉) แปลวา นํ้าพ:ุ จุดนอ้ี ยูปลายรอยขอ พบั เขา ดา นใน เมื่องอเขาบรเิ วณนจ้ี ะบุมดูคลายนาํ้ พุ จุดเฉพาะ: เปนจดุ เหอ-ทะเล ตําแหนง : อยดู านในของเขา ตรงปลายรอยขอ พับเขา อยหู ลังตอ medial epicondyle ของกระดูก tibia ขอ บง ใช: ปวดทอ ง ปสสาวะลาํ บาก ปวดประจาํ เดือน ตกขาว วธิ ีฝง เขม็ : แทงตรง 1-1.5 ชนุ ☯ LR9 อนิ เปา (阴包 Yīn-Bāo) ความหมาย: อิน (阴) แปลวา อนิ -หยาง; เปา (包) แปลวา มดลูก: จดุ นอ้ี ยูด านในตนขา และ บงชโี้ รคของมดลกู ตําแหนง : อยดู า นในของตน ขา เหนือตอ medial condyle ของกระดูก femur 4 ชนุ อยูร ะหวา ง กลา มเน้อื vastus medialis และ sartorius ขอบง ใช: ปวดทอง ปส สาวะไมร ูตัว ปสสาวะลาํ บาก ประจําเดือนไมป กติ วธิ ฝี งเขม็ : แทงตรง 1.0-2.0 ชนุ ☯ LR10 จอู หู ล่ี (足五里 Zú-Wǔ-Lǐ) ความหมาย: จู (足) แปลวา ขา; อู (五) แปลวา หา ; หล่ี (里) แปลวา ใชเ รยี กหนวยชุน : ใน สมัยโบราณ จุดนี้อยทู ่ีขาหางจาก qimen 5 ชนุ ตําแหนง : อยบู นตน ขาดา นใน อยูต า่ํ กวา จุดชีช่ ง (气冲 Qì-Chōng, ST30) 3 ชุน ขอ บง ใช: ปวดทอ งนอ ย ปสสาวะลาํ บาก มดลกู หยอ น อณั ฑะบวมปวด ตอ มนา้ํ เหลืองอกั เสบ วิธีฝงเขม็ : แทงตรง 1.0-2.0 ชุน ☯ LR11 อนิ เหลยี น (阴廉 Yīn-Lián) ความหมาย: อิน (阴) แปลวา ตรงขามกบั หยาง; เหลยี น (廉) แปลวา ขอบ: จุดนอี้ ยทู ต่ี น ขาชดิ กบั ขอบของอวยั วะสบื พันธุ

204 การฝง เข็ม-รมยา ตาํ แหนง: อยูบ นตน ขาดานใน อยตู า่ํ กวาจุดชช่ี ง (气冲 Qì-Chōng, ST30) 2 ชนุ ขอ บง ใช: ประจําเดอื นมาไมสมาํ่ เสมอ ตกขาว ปวดทองนอ ย วธิ ฝี ง เข็ม: แทงตรง 1.0-2.0 ชุน ☯ LR12 จี๋มา ย (急脉 Jí-Mài) ความหมาย: จี๋ (急) แปลวา เรง , ดวน; มา ย (脉) แปลวา เสน เลอื ด : จดุ น้ีอยูบนตน ขาดา นใน ทีส่ ามารถคลาํ เสน เลอื ดได ตาํ แหนง: อยูดา นขางของกระดกู หวั เหนา ซ่ึงสามารถคลํา femoral artery ได อยูด า นขางและ ต่าํ กวา จดุ ช่ีชง (气冲 Qì-Chōng, ST30) อยหู างจากแนวกงึ่ กลางลาํ ตวั 2.5 ชนุ ขอ บง ใช: ปวดทองนอ ย ไสเ ลอื่ น ปากมดลูกหยอน วิธีฝง เขม็ : แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ ใหร ะวังเสนเลือด ☯ LR13 จางเหมนิ (章门 Zhāng-Mén) ความหมาย: จาง (章) แปลวา เกราะกําบัง; เหมิน (门) แปลวา ประตู: จดุ จางเหมินอยใู ตช าย โครงที่เปรียบเปนเกราะกาํ บงั ปองกันอวัยวะภายใน จุดเฉพาะ: จดุ มูข องถุงน้ําดี จดุ อทิ ธิพลของอวยั วะตนั จดุ ตดั กบั เสน เทา เสาหยางถุงนํา้ ดี ตําแหนง: อยทู ด่ี า นขา งของทอง ตรงขอบลางของปลายกระดกู ซี่โครงท่ี 11 ผปู ว ยยืนหอ ยแขนลง และงอขอ ศอก จุดอยูตรงกับปลายขอศอก ขอ บง ใช: ทองเดนิ ทอ งอืด ปวดสีขาง กอนในทอ ง วธิ ีฝงเข็ม: แทงตรง 0.8-1.0 ชุน ☯ LR14 ชเี หมิน (期门 Qī-Mén) ความหมาย: ชี (期) แปลวา ครบรอบ; เหมนิ (门) แปลวา ประตู: จุดชีเหมนิ อยทู ี่สขี า ง 2 ขา ง ทด่ี ูเหมือนประตูทเี่ ปดอยู เม่อื ลมปราณไหลเวยี นจากจุดจงฝู (中府 Zhōng-Fǔ, LU1) มาถึงจดุ ชเี หมนิ (期门 QīMén, LR14) ถือวาครบ 1 รอบ จดุ เฉพาะ: จดุ มขู องตบั จดุ ตดั กบั เสน ลมปราณเทา ไทอ ินมามและเสนอนิ เหวย ตาํ แหนง: อยทู ่ีหนา อก ใตห ัวนมลงมาในชองระหวา งกระดูกซโี่ ครงทห่ี ก ขอบง ใช: ปวดแนนหนาอกและสขี าง คลื่นไส อาเจยี น ทองอดื เตา นมอกั เสบ วิธฝี ง เข็ม: แทงเฉยี งหรือแทงราบ 0.5-0.8 ชุน

จุดฝงเข็มบนเสนลมปราณ 205 13. เสน ลมปราณเญนิ่ (任脉 Rèn-Mài : The conception vessel) ☯ CV1 หุยอิน (会阴 Huì-Yīn) ความหมาย: หุย (会) แปลวา ขาม; อิน (阴) แปลวา อวยั วะเพศ: จุดน้อี ยูบ นชอ งระหวาง อวยั วะเพศกบั ทวารหนัก ตําแหนง: บนฝเ ยบ็ ตรงจดุ กง่ึ กลางระหวา งขอบลา งของอณั ฑะและทวารหนกั ในผชู าย และ ระหวา ง ขอบลางของแคมใหญและทวารหนักในผหู ญงิ ขอบง ใช: 1) โรคระบบปส สาวะ: ปสสาวะลาํ บาก ปสสาวะขัด 2) โรคระบบสบื พันธุ: ปวดอวยั วะเพศ คนั อวัยวะเพศ ผน่ื อวัยวะเพศ มดลูกหยอน ปสสาวะกลางคนื ประจาํ เดอื นมาไมป กติ 3) โรคจิตเวช: coma โรคซมึ เศราหวาดระแวง ชัก 4) โรคอ่ืน: ขาดอากาศจากการจมน้ํา ขาดอากาศตอนคลอด ไสเ ลอื่ น ริดสดี วงทวาร วิธีฝง เขม็ : ปกตงั้ ฉากลกึ 0.5-1.0 ชุน สามารถรมยาได ☯ CV2 ชวกี ู (曲骨 Qū-Gǔ) ความหมาย: ชวฺ ี (曲) แปลวา โกง, งอ, คด; กู (骨) แปลวา กระดกู หมายถงึ กระดกู หัวหนา ว และจุดบนขอบบนของกระดูกหัวเหนา ตําแหนง : แนวกลางตวั ดา นหนา 5 ชนุ ตํ่ากวา สะดือ เหนอื กระดกู หวั เหนา ขอ บงใช: 1) โรคระบบปสสาวะ: แนน ทอ งดานลา ง ปส สาวะหยดยอ ย ปส สาวะคัง่ 2) โรคระบบสบื พนั ธุ: ฝน เปย ก หมดสมรรถภาพทางเพศ ประจาํ เดอื นไมป กติ ตก ขาวมีสีแดงขนุ มีบตุ รยาก 3) โรคจติ ใจ: ซึมเศรา 4) โรคอน่ื : ผื่นท่ีอวัยวะเพศ ไสเ ลือ่ น ปวดทอ งสวนลา ง บวมน้ํา เกรง็ จากลาํ ไสอกั เสบ วธิ ีฝง เขม็ : ปกต้ังฉากลึก 1-1.5 ชุน หรือ รมยา ขอควรระวัง: ระวังในหญิงต้ังครรภ

206 การฝงเข็ม-รมยา ☯ CV3 จงจ๋ี (中极 Zhōng-Jí) ความหมาย: จง (中) แปลวา ตรงกลาง; จ๋ี (极) แปลวา พอดี: จดุ จงจ๋ี อยูตรงศนู ยก ลางของ รา งกาย จุดเฉพาะ: จุดมขู องกระเพาะปส สาวะ จดุ ตดั เสนลมปราณอนิ ของเทา 3 เสน ตําแหนง : อยทู ่ีกงึ่ กลางทอ งนอยใตส ะดอื 4 ชนุ ขอ บง ใช: ปส สาวะขดั ปส สาวะรดทน่ี อน มดลูกหยอน ฝน เปยก หยอ นสมรรถภาพทางเพศ ระดู ผดิ ปกติ เลือดออกทางชองคลอด หญิงเปน หมัน ตกขาว วิธีฝง เขม็ : แทงตรง 1.0-1.5 ชนุ ขอควรระวัง: กอนปกตองปส สาวะกอ น ถาปส สาวะไมอ อกตองปก เฉียงลง หามใชในสตรมี คี รรภ และอยา ปกเขม็ ข้ึนลงเรว็ เกินไป ☯ CV4 กวานเหยวฺ ยี น (关元 Guān-Yuán) ความหมาย: กวาน (关) แปลวา สะสม; เหยฺวียน (元) แปลวา ลมปราณหยวน: จุดกวาน เหยฺวียนอยูใตสะดือและเปนแหลง สะสมลมปราณหยวน จดุ เฉพาะ: จุดมูของลาํ ไสเล็ก จุดตัดกบั เสน ลมปราณหยนิ ของเทา 3 เสน ตําแหนง : อยทู กี่ ึ่งกลางทอ งนอ ยใตส ะดอื 3 ชนุ ขอ บง ใช: 1) โรคทางเดนิ หายใจ: ไอ ไอเปนเลอื ด หอบหืด ไมมีแรงพูด วัณโรคปอด 2) โรคทางเดินอาหาร: อาเจียน ปวดทอ ง ทอ งเสยี ทอ งเสยี เรอ้ื รงั ลาํ ไสอ กั เสบ อจุ จาระ เปน เลือด ดซี า น กระหายน้ํา 3) โรคทางเดินปส สาวะ: ปส สาวะบอย ปส สาวะเปนหยด ปสสาวะเปนเลือด กลนั้ ปส สาวะไมได retention of urine 4) โรคระบบสืบพนั ธุ: อสจุ ิเลด็ เวลากลางคนื กามตายดาน โรคหลัง่ เร็ว หนองใน ประจําเดือนไมสมํ่าเสมอ โรคขาดประจําเดอื น ตกขาวมเี ลือดปน มดลกู หยอ น คนั ปากชอ งคลอด รกคา ง 5) โรคทางจิต: เปน ลม นอนไมหลับ หลับฝนมาก ความจําไมดี summer heat 6) โรคอื่น ๆ: ฝคัณฑสูตร ออนลาทเี่ อวและขา ใจสั่น หายใจสนั้ ออนเปล้ยี ผอม ออ นแรง consumptive disease สรรพคุณเดน: ใชบ ํารุง เสรมิ สขุ ภาพ

จดุ ฝง เข็มบนเสน ลมปราณ 207 วิธฝี งเข็ม: แทนตรง 1.0-2.0 ชุน ขอ ควรระวัง: ใหถ า ยปส สาวะกอ นปกเขม็ หา มปก เข็มข้นึ ลงเรว็ เกนิ ไป หามใชใ นหญิงมคี รรภ ☯ CV5 สอื เหมนิ (石门 Shí-Mén) ความหมาย: สอื (石) แปลวา กอนหนิ ; เหมนิ (门) แปลวา ประต:ู สือหมายถงึ แขง็ จดุ สือเหมนิ ใชรกั ษาโรคกอนในทองนอ ย จุดเฉพาะ: จดุ มูของซานเจยี ว ตําแหนง: อยูท่ีก่ึงกลางทอ งใตสะดอื 2 ชุน ขอ บง ใช: ปวดทอง บวมนาํ้ ไสเ ลอื่ น ปสสาวะขัด ทอ งเดิน เลือดออกทางชอ งคลอด ขาดระดู ตกขาว วิธฝี งเขม็ : แทงตรง 1.0-2.0 ชุน ☯ CV6 ชไ่ี ห (气海 Qì-Hǎi) ความหมาย: ชี่ (气) แปลวา ลมปราณหยวน; ไห (海) แปลวา ทะเล: จุดชไี่ หอยูใ ตสะดือ และ เปน ทะเลแหงลมปราณหยวน จดุ เฉพาะ: เปนจุดสาํ คัญท่ใี ชบ าํ รุงเสริมสุขภาพ ตําแหนง: อยทู กี่ ึ่งกลางทองใตสะดือ 1.5 ชุน ขอ บง ใช: 1) โรคทางเดินหายใจ: ไอ หอบหดื หายใจสน้ั 2) โรคทางเดินอาหาร: อาเจยี น ปวดทอ ง ทองอดื สะอกึ ทอ งผกู ทองเสยี และอาเจยี น ลาํ ไสอกั เสบ 3) โรคระบบสบื พนั ธุ: อสุจิเลด็ เวลากลางคืน กามตายดา น โรคหล่ังเร็ว เปน หมัน ประจําเดอื นไมสมาํ่ เสมอ ขาดประจาํ เดือน ปวดประจาํ เดือน มดลูกหยอน รกคาง ตกขาว 4) โรคทางจติ : summer heat 5) โรคอ่นื ๆ : ไสเล่ือน ปวดเอว ปวดรอบสะดอื มือเทา เยน็ หายใจตน้ื สรรพคณุ เดน : ทอ งเดิน ปวดทอง ไสเลือ่ น ทอ งผูก ระดูผิดปกติ ขาดระดู ปส สาวะรดที่นอน ฝนเปย ก ลมปราณสูญสิ้น ใชบ าํ รงุ สขุ ภาพเพือ่ รกั ษาอาการปวดทอ ง ไดผ ลดีกวา กวานเหยยี น วธิ ีฝง เขม็ : แทงตรง 1.0-2.0 ชุน

208 การฝง เข็ม-รมยา รูปท่ี 3-50 จดุ ฝง เขม็ บนเสน ลมปราณเญนิ่

จดุ ฝง เขม็ บนเสน ลมปราณ 209 รูปที่ 3-51 จุดฝง เข็มบนเสนลมปราณตู รปู ที่ 3-52 แสดงตาํ แหนงจุด GV1

210 การฝง เข็ม-รมยา ☯ CV7 อินเจยี ว (阴交 Yīn-Jiāo) ความหมาย: อิน (阴) แปลวา อนิ ของอิน-หยาง; เจยี ว (交) แปลวา ขา ม: จดุ น้ีเชอื่ มเญ่ินมา ย ชงมาย และเสนลมปราณไต ตาํ แหนง: ทองดานลา งบนแนวกลางตวั ดา นหนา 1 ชุน ตาํ่ จากสะดือ ขอ บง ใช: 1) โรคระบบยอยอาหาร: ทองเสีย มีเสยี งลมในทอ ง ทอ งอดื ทองเสยี เรื้อรงั ลาํ ไส อักเสบเรอ้ื รัง 2) โรคระบบปสสาวะ: ปสสาวะคง่ั แนน ทอง บวมนํา้ มดลกู หยอ น ปสสาวะกลางคืน ประจาํ เดอื นมาไมป กติ 3) โรคระบบสบื พันธุ : ประจําเดอื นมาไมป กติ ตกขาวมสี แี ดงปน นํ้าครํ่าไหลไมหยุด หลังคลอด รกคา ง 4) โรคอื่น ๆ เชน ไสเ ลื่อน ปวดเอว หลังแขง็ วธิ ฝี งเขม็ : ปกตง้ั ฉากลึก 1.0-2.0 ชุน หรือรมยา ☯ CV8 เสินเชวฺ ี่ย (神阙 Shén-Què) ความหมาย: เสิน (神) แปลวา จติ ใจ; เชวฺ ย่ี (阙) แปลวา ประตวู ัง: จุดเสินเชฺวีย่ อยตู รงกลาง สะดือ สะดือเปนทางผา นของลมปราณและเลอื ดไปสทู ารกในครรภ เปรยี บเปนประตูของวงั แหงจติ ใจ ตาํ แหนง : ตรงกลางสะดอื ขอ บง ใช: ปวดทอง ทองเดิน ดากออก บวมนาํ้ ลมปราณสญู ส้ิน ลําไสหยอ น บวมนํา้ วิธฝี ง เข็ม: จดุ นี้ทาํ ความสะอาดยากจงึ หามฝง เข็ม ใหใชวิธีรมยาโดยรมค่ันดวยผงเกลือหรือรมดว ย แทงโกฐจุฬาลําพา ค่ันดว ยขงิ ใชแ กทอ งเสยี เรอ้ื รังไดดี ☯ CV9 สุยเฟน (水分 Shuǐ-Fēn) ความหมาย: สุย (水) แปลวา นํ้าและอาหาร; เฟน (分) แปลวา การกระจาย: จดุ น้อี ยู 1 ชุน เหนือสะดือตรงกบั ลําไสเลก็ ทีซ่ งึ่ อาหารและน้ํา กระจายเปนใสและขนุ ตาํ แหนง: ทองสว นบน แนวกลางตัวดานหนา 1 ชนุ เหนือสะดือ ขอบง ใช: 1) โรคระบบยอ ยอาหาร: ปวดรอบสะดอื มีเสียงลมในทอ ง ทอ งเสีย อาหารไหลยอ น ทวารหนกั ย่ืน อุจจาระลําบาก 2) โรคระบบปส สาวะ: บวมนํ้า ปส สาวะค่งั มดลูกหยอ น ปสสาวะกลางคนื ประจาํ เดอื น มาไมปกติ

จดุ ฝง เข็มบนเสนลมปราณ 211 3) โรคอืน่ ๆ เชน ไสเ ลือ่ น ปวดหลัง หลงั แขง็ วิธฝี ง เข็ม: ปก ตง้ั ฉากลกึ 1-2 ชนุ หรือรมยา ☯ CV10 เซย่ี หวาน (下脘 Xià-Wǎn) ความหมาย: เซ่ีย (下) แปลวา ขางลา ง; หวาน (脘) แปลวา กระเพาะอาหาร: จุดเซีย่ หวาน อยตู รงกบั สว นลางของกระเพาะอาหาร จดุ เฉพาะ: จุดตัดกบั เสนลมปราณเทาไทอนิ มาม ตําแหนง : อยทู ่ีก่ึงกลางทองเหนือสะดอื 2 ชนุ ขอ บง ใช: ปวดทอง ทองอืด ทอ งเดนิ กอนในทอง คลื่นไส อาเจียน อาหารไมย อย วิธฝี ง เขม็ : แทงตรง 1.0-2.0 ชนุ ☯ CV11 เจย้ี นหลี่ (建里 Jiàn-Lǐ) ความหมาย: เจย้ี น (建) แปลวา ทําใหเกิด; หล่ี (里) แปลวา ต่ํา: จุดนอ้ี ยูบริเวณล้นิ ป ตําแหนง: ทอ งสว นบนแนวก่ึงกลางตวั ดานหนา 3 ชนุ เหนอื สะดอื ขอ บง ใช: 1) โรคระบบยอ ยอาหาร: ปวดกระเพาะอาหาร ทอ งอืด อาเจียน มเี สยี งลม ในทอ ง ไมอยากอาหาร ลาํ ไสอ กั เสบ 2) โรคอืน่ ๆ เชน เจ็บหนาอก อึดอัดหายใจไมอ อก บวมน้าํ วิธีฝงเขม็ : ปกตั้งฉากลึก 1.0-2.0 ชุน หรือรมยา ☯ CV12 จงหวา น (中脘 Zhōng-Wǎn) ความหมาย: จง ( 中 ) แปลวา กลาง; หวาน ( 脘 ) แปลวา กระเพาะอาหาร: จุดนอี้ ยกู ลาง กระเพาะอาหาร เปนจุด front-Mu ของกระเพาะอาหาร จดุ influential ของอวัยวะภายในเชอื่ มจดุ บน เสน ลมปราณ hand Taiyang, hand Shaoyang และ foot Yangming ตําแหนง: ทอ งดา นลา งบนแนวกลางตัวดานหนา 1 ชนุ ตาํ่ จากสะดือ ขอ บง ใช: 1) โรคระบบหายใจ: หอบหืด เสมหะมาก อาเจียนเปน เลอื ด 2) โรคระบบยอยอาหาร: ปวดกระเพาะอาหาร ทอ งอืด อาเจียน สะอกึ คล่ืนไส กรด ไหลยอ น ลําไสอกั เสบ อาหารไมยอ ย ขาดสารอาหารในเดก็ แรกเกิด ปวดทอ ง เสียงลมในทอ ง เบื่ออาหาร ถา ยอุจจาระเปนเลอื ด ทองผูกบวมนาํ้ ตาเหลืองและตวั เหลอื ง 3) โรคระบบหัวใจและหลอดเลอื ด: ใจสัน่ เจ็บหนาอก

212 การฝง เข็ม-รมยา 4) โรคระบบสืบพนั ธ:ุ เลอื ดออกจากมดลกู โรคอาเจยี นรายแรง 5) โรคจิตใจ: นอนไมหลับ hysterial โรคซึมเศรา หวาดระแวง ชกั เลอื ดออกใน สมอง หมดสติ ชักในทารกเฉยี บพลันและเรือ้ รงั หมดสตหิ ลังคลอดจากเสียเลอื ดมาก 6) โรคอืน่ ๆ: เชน ผืน่ ลมพษิ อิดโรย หมดสติจากลมฤดูรอน ไข ปสสาวะสีคลํา้ กลิน่ เหมน็ ในจมกู วิธฝี งเข็ม: ปกตงั้ ฉากลกึ 1-2 ชนุ หรือรมยา ☯ CV13 ซา งหวา น (上脘 Shàng-Wǎn) ความหมาย: ซา ง (上) แปลวา ขางบน; หวา น (脘) แปลวา กระเพาะอาหาร:จุดซางหวานอยตู รง กบั สว นลางของกระเพาะอาหาร จดุ เฉพาะ: จดุ ตัดกับเสนลมปราณมอื ไทหยางลําไสเ ล็ก และเสนเทา หยางหมิงกระเพาะอาหาร ตาํ แหนง : อยทู กี่ งึ่ กลางทองเหนอื สะดือ 5 ชนุ ขอ บง ใช: ปวดกระเพาะอาหาร คลน่ื ไส อาเจยี น ทอ งอดื โรคจติ ลมชกั วิธฝี งเขม็ : แทงตรง 1.0-1.5 ชุน ☯ CV14 จวฺ ีเ้ ชฺว้ีย (巨阙 Jù-Qué) ความหมาย: จฺวี้ (巨) แปลวา ย่งิ ใหญ; เชวฺ ยี้ (阙) แปลวา ประตวู ัง: จดุ จฺวีเ้ ชฺวีย้ เปน จดุ มขู องเสน ลมปราณหัวใจ เปรยี บเปนประตแู หง ลมปราณของหวั ใจ จุดเฉพาะ: จุดมขู องหวั ใจ ตาํ แหนง: อยูท่ีกึ่งกลางทองเหนือสะดือ 6 ชุน ขอบง ใช: เจบ็ หนาอก ใจส่ัน คล่ืนไส อาเจยี น เรอเปร้ียว โรคจติ อาละวาด ลมชัก วิธีฝงเข็ม: แทงเฉียงลงลาง 0.5-1.0 ชุน ขอ ควรระวัง: แทงลึกอาจถกู ตบั ☯ CV15 จิวเหวย (鸠尾 Jiū-Wěi) ความหมาย: จิว (鸠) แปลวา นกเขา; เหวย (尾) แปลวา หาง: จดุ จวิ เหวย อยใู ต xiphoid process ท่ียื่นออกมาดเู หมือนหางนกเขา จุดเฉพาะ: จุดลว่ั ของเสนลมปราณเหญิ่น ตําแหนง: อยทู ี่กงึ่ กลางทอ งเหนอื สะดอื 7 ชุนหรอื ใต sternocostal tangle 1 ชนุ

จุดฝง เข็มบนเสนลมปราณ 213 ขอ บง ใช: เจบ็ หนา อก ทอ งอืด โรคจติ อาละวาด ลมชกั วธิ ฝี งเข็ม: แทงเฉียงลงลา ง 0.4-0.6 ชนุ ☯ CV16 จงถงิ (中庭 Zhōng-Tíng) ความหมาย: จง (中) แปลวา กลาง; ถิง (庭) แปลวา สนามหญา: จุดนอ้ี ยูใตห วั ใจเหมอื นสนาม หญาหนาพระราชวัง ตําแหนง : อกหรือบนแนวกึ่งกลางตวั ดานหนา ระหวา งชองกระดกู ซึโ่ ครงชองที่ 5 บน กระดกู ออน ขอ บง ใช: 1) โรคระบบยอยอาหาร: แนนทอง กลืนลาํ บาก สําลัก อาเจียน เบอื่ อาหารอาเจียน เหมอื นนม 2) โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด: ปวดหนาอก ใจสัน่ แนน หนาอก 3) โรคอื่น ๆ เชน กลมุ อกกลมุ ใจ ปวดคอหอย วิธฝี ง เขม็ : ปก ใตผ วิ หนงั ลกึ 0.3-0.5 ชนุ รมยาได ☯ CV17 ถนั จง (膻中 Dàn-Zhōng) ความหมาย: ถนั (膻) แปลวา เปดออก; จง (中) แปลวา ตรงกลาง: สมัยโบราณเรยี ก ตรงกลาง หนาอกทีเ่ ปดออกวา ถนั จง จดุ ถนั จงอยูตรงนี้ จดุ เฉพาะ: จุดมูของเยื่อหุมหัวใจ จุดอิทธิพลของชี่ ตําแหนง: อยทู ี่หนาอกกึง่ กลางระหวางหวั นมท้ังสองขาง ตรงกับชองระหวา งกระดกู ซโ่ี ครงทส่ี ่ี ขอบง ใช: ไอ หอบ เจ็บหนาอก คลื่นไส อาเจียน กลนื ลําบาก น้าํ นมนอ ย (ใชคกู ับเซาเจอ) วิธีฝงเขม็ : แทงราบ 0.3-0.5 ชนุ ☯ CV18 อว้ีถงั (玉堂 Yù-Táng) ความหมาย: อวี้ (玉) แปลวา หยก; ถงั (堂) แปลวา พระราชวงั : จุดน้ีอยูอยขู า งหัวใจและ เพราะวา หยกมคี า จดุ นเี้ ปรียบไดก บั พระราชวงั หยก ตําแหนง : บนหนาอก แนวกึ่งกลางตัวดานหนา ระดับชอ งซ่ีโครงทีส่ าม ขอ บงใช: 1) โรคระบบหายใจ: ปวดหนาอก ไอ หอบหดื คออักเสบ ผนงั คอบวม 2) โรคระบบยอ ยอาหาร: อาเจียน 3) โรคอื่น ๆ เชน เตา นมปวดบวม วิธีฝง เขม็ : ปกใตผิวหนังลกึ 0.3-0.5 ชุน รมยาได

214 การฝงเข็ม-รมยา ☯ CV19 จื่อกง (紫宫 Zǐ-Gōng) ความหมาย: จ่อื (紫) แปลวา สีมว ง; กง (宫) แปลวา พระราชวงั : เปน ชือ่ ของดวงดาวและ หมายถึงที่อยขู องจักรพรรดิ จุดนี้สัมพันธก บั หัวใจซึ่งเปนอวัยวะของผคู รอบครองแควน (รา งกาย) ตาํ แหนง : ตรงก่งึ กลางตัวดา นหนาชองซี่โครงที่สอง ขอ บง ใช: 1) โรคระบบหายใจ: ปวดในอก ไอ หอบหืด เจ็บคอ กลืนลําบาก 2) โรคระบบยอ ยอาหาร: อาเจียน อาหารไมย อ ย 3) โรคอ่นื ๆ เชน ปวดเตานม วิธีฝง เข็ม: ปก ใตผ ิวหนงั ลึก 0.3-0.5 ชนุ รมยาได ☯ CV20 หวั กาย (华盖 Huá-Gài) ความหมาย: หัว (华) แปลวา ยิ่งใหญ สงางาม; กา ย (盖) แปลวา รม : หวั ไก หมายถงึ รมของ จักรพรรดิ ตาํ แหนง จุดสมั พนั ธกับปอดซ่งึ อยเู หนือหัวใจ และเหมอื นเปนรม ตาํ แหนง: แนวกึง่ กลางตวั ดา นหนาระหวา งชองซ่โี ครงทีห่ นึ่ง ขอบง ใช: 1) โรคระบบหายใจ: ไอ หอบหืด อาเจยี นเปนเลอื ด ปวดหนาอก เจ็บคอ 2) โรคระบบยอ ยอาหาร: อาเจยี น กลนื ลําบาก วิธฝี งเข็ม: ปก ใตผวิ หนังลกึ 0.3-0.5 ชุน รมยาได ☯ CV21 เสฺวยี นจี (璇玑 Xuán-Jī) ความหมาย: เสวฺ ียน (璇) แปลวา หมุน; จี (玑) แปลวา แกน: ซวนจิ คอื ชื่อของดาวดวงท่สี อง และสามของกลมุ ดาว big dipper ตรงขามกบั ดาวซกิ ง (zigong) จุดน้จี งึ อยตู รงขามกับจดุ ซกิ งและชอ่ื วา เสวฺ ียนจี ตําแหนง : แนวกึ่งกลางตวั ดานหนา 1 ชนุ ไตเ ตียนตู (RN22) ขอ บงใช: 1) โรคระบบหายใจ: ไอ หอบหดื ปวดในอก คอแดง คอปวดบวม เสยี งแหลมใน ลาํ คอของทารก 2) โรคระบบยอ ยอาหาร: เสยี งแหลมในลาํ คอของทารก วธิ ีฝงเข็ม: ปก ใตผิวหนังลกึ 0.3-0.5 ชนุ รมยาได

จุดฝง เขม็ บนเสนลมปราณ 215 ☯ CV22 เทยี นทู (天突 Tiān-Tū) ความหมาย: เทยี น (天) แปลวา สวรรค; ทู (突) แปลวา ปลอ งไฟ: จดุ เทียนทูอยูตรงกับ หลอดลมสวนบนซ่งึ เปรียบเปน ปลอ งไฟระบายลมปราณปอด จดุ เฉพาะ: จดุ ตดั กัน (交会穴 Jiāo-Huì-Xué) กบั เสนลมปราณอนิ เหวย ตาํ แหนง: อยูตรงกลาง suprasternal fossa ขอบง ใช: ไอ หอบ เจ็บคอ เจ็บหนา อก พูดไมม ีเสียง กลนื ลาํ บาก คอพอก รสู กึ เหมือนมอี ะไรติด คอ รบั ประทานแลว แนน ทองอาเจยี น วธิ ีฝง เข็ม: แทงตรง 0.2 ชนุ แลว เอยี งปลายเขม็ ขนานไปตามขอบหลงั ของ manubrium sterni ลึกเขาไป 1.0-1.5 ชนุ แทงเขม็ อยา งระมัดระวงั ไมใ หไปถกู อวยั วะสาํ คัญใน mediastinum ขอควรระวงั : กอนแทงตองสอบถามวามีโรคของปอดทาํ ใหป อดโตขา งเดียวหรอื ไม มฉิ ะนั้นอาจ โดนปอด ระวงั อวัยวะและเสน เลอื ด ถา รสู ึกวา เขม็ ชนอะไรท่ียดื หยนุ และเจบ็ ใหด ึงเขม็ กลบั ☯ CV23 เหลยี นเฉวฺ ียน (廉泉 Lián-Quán) ความหมาย: เหลยี น (廉) แปลวา ใส; เฉฺวยี น (泉) แปลวา นาํ้ พ:ุ เหลยี นเฉวียนเปนชือ่ โบราณ ของเสนเลือดใตล ิน้ 2 เสน จดุ เหลยี นเฉวฺ ียนอยูตรงขอบบนของกระดูก hyoid ใกลกบั เสนเลอื ดเหลยี น จดุ เฉพาะ: จดุ ตัดกับเสนลมปราณอินเหวย ตําแหนง : อยูตรงก่งึ กลางขอบบนของกระดกู hyoid ขอ บงใช: ใตล้นิ บวมปวด ลน้ิ ออนมีน้ําลายไหล ลน้ิ แขง็ พดู ไมไ ด พดู ไมมีเสียง กลืนลาํ บาก วิธฝี ง เขม็ : แทงเฉยี งไปทางโคนลน้ิ 0.5-0.8 ชนุ ทาปกที่ดที ี่สุดใหคนไขน ่งั แหงนหนา ☯ CV24 เฉิงเจยี ง (承浆 Chéng-Jiāng) ความหมาย: เฉิง (承) แปลวา รบั ; เจียง (浆) แปลวา ของเหลว: จุดเฉิงเจยี งอยูตรงกลางคาง เปน ที่รองรับนา้ํ ลายทไ่ี หลออกจากปาก จดุ เฉพาะ: จุดตัดกับเสนลมปราณเทา หยางหมงิ กระเพาะอาหาร ตําแหนง: อยตู รงกลางรอยบุมของ mentolabial groove ขอ บงใช: ปากเบี้ยว เหงอื กอกั เสบ นํ้าลายไหล พูดไมมเี สยี ง โรคจิต อาละวาด วิธฝี งเขม็ : แทงเฉียง 0.3-0.5 ชุน

216 การฝงเข็ม-รมยา 14. เสน ลมปราณตู (督脉 Dū-Mài: The governor vessel) ☯ GV1 ฉางเฉยี ง (长强 Cháng-Qiáng) ความหมาย: ฉาง ( 长 ) แปลวา ยาว; เฉยี ง ( 强 ) แปลวา แขง็ แกรง แนวกระดูกสันหลงั มี ลกั ษณะยาวและแขง็ แกรง: จดุ ฉางเฉยี งอยปู ลายลางสดุ ของแนวกระดูกสันหลัง จุดเฉพาะ: จุดล่วั ของเสนลมปราณตู จุดตดั กับเสน เทา เสาหยางถุงนาํ้ ดแี ละเสน เทาเสา อนิ ไต ตําแหนง: อยูกง่ึ กลางระหวา งปลายกระดกู coccyx กับทวารหนัก ใตป ลายกระดูก coccyx 0.5 ชนุ ขอบงใช: รดิ สีดวงทวาร ทอ งเดนิ ทองผูก อุจจาระเปน เลอื ด ลาํ ไสตรงหยอ น โรคจิตอาละวาด ลมชกั วธิ ีฝงเข็ม: แทงเฉียดชิดกบั ดา นหนา ของปลายกระดูก coccyx ลึก 0.8-1.0 ชุน ถาแทงตรงอาจ ทาํ อนั ตราย rectum ถาโดนปลายลาํ ไสตรงทาํ ใหต ดบอย หมายเหตุ: ใหจ ดุ นีด้ แี ตไมค อยใช ใชตอ เมื่อใชจ ดุ อ่ืนไมไดผ ล ☯ GV2 เยาซู (腰俞 Yāo-Shū) ความหมาย: รูเปดทีก่ ระเบนเหน็บ คอื จดุ เยา ตาํ แหนง : บนกระเบนเหน็บแนวก่งึ กลางหลงั ในชอ งโหวง ของกระดูกกระเบนเหนบ็ ขอบง ใช: 1) โรคระบบยอยอาหาร: ทองเสีย ทอ งผกู ถายอจุ จาระเปน เลอื ด 2) โรคระบบปส สาวะ: ปสสาวะยาก ปส สาวะไมอ อก ปส สาวะสแี ดง 3) โรคระบบสืบพันธุ: ประจาํ เดอื นมาไมป กติ ตกขาว ปส สาวะกลางคืน 4) โรคอื่น ๆ เชน มาลาเรีย ไขไมมีเหง่อื ริดสดี วงและทวารหนกั หยอนคลอย ปวด หลงั -หลงั แขง็ ความผิดปกตขิ องระบบสั่งการ กลา มเน้ือลีบหรอื ชาขา วิธฝี งเข็ม: ปกเฉียงข้นึ บนลกึ 0.5-1.0 ชุน หรือรมยา 3-7 อนั ☯ GV3 เยาหยางกวาน (腰阳关 Yāo-Yáng-Guān) ความหมาย: เยา (腰) แปลวา เอว; หยาง (阳) แปลวา หยางของอิน-หยาง; กวาน (关) แปลวา เฟอ ง เสนลมปราณตูเปนเสน ลมปราณหยาง: จดุ เยาหยางกวานอยูบนเสนลมปราณตู ตรงจุดโคง แอน ของเอวเปรียบเปนเฟอ งควบคุมการเคล่อื นไหวของเอว ตาํ แหนง : อยกู งึ่ กลางหลัง ตรงชอ งใต spinous process ของกระดกู สนั หลงั สวนเอวที่สี่ ขอ บงใช: ปวดเอวและกนกบ ฝน เปยก หยอ นสมรรถภาพทางเพศ ระดูผดิ ปกติปวดขาและออนแรง วธิ ีฝง เข็ม: แทงเฉียง 0.5-1.0 ชนุ

จดุ ฝง เขม็ บนเสน ลมปราณ 217 รปู ที่ 3-53 แสดงตําแหนงจดุ GV15-GV28 รูปท่ี 3-54 แสดงตาํ แหนงจุด GV22–GV27 รปู ท่ี 3-55 แสดงตาํ แหนงจดุ GV28

218 การฝงเข็ม-รมยา ☯ GV4 ม่งิ เหมิน (命门 Mìng-Mén) ความหมาย: มิ่ง (命) แปลวา ชีวิต; เหมนิ (门) แปลวา ประต:ู ไตเปน อวัยวะสําคญั ตอชวี ิต จุดม่ิงเหมินอยูตรงกลางระหวางจุดเซน่ิ ซู เปรียบเปน ประตผู า นเขาออกของลมปราณไต ตาํ แหนง : ตรงชอ งใต spinous process ของกระดูกสันหลังสวนเอวทีส่ อง ตรงกบั สะดอื ขอ บงใช: 1) โรคทางเดนิ อาหาร: ทองเสีย ถายเปน เลือด 2) โรคทางเดนิ ปส สาวะ: ปสสาวะบอย ปสสาวะลาํ บาก กลั้นปสสาวะไมไ ด 3) โรคระบบสืบพันธุ: อสจุ เิ ลด็ เวลากลางคืน กามตายดา น อวยั วะเพศไมแขง็ ตวั เต็มท่ี ปวดประจาํ เดอื น ตกขาว แทงบุตรงา ย 4) โรคทางจิต: ลมบาหมู ลมชกั ในเดก็ ตกใจกลวั โรคภาวะพรอง นอนไมหลบั เวียน ศรี ษะ เสียงอือ้ ในหู การเสอ่ื มทงั้ เจ็ด (Qi-Shang) มือเทาเย็น หนาวสัน่ การเผาผลาญของหัวใจ ตับ ปอด มา มและไต 5) โรคอื่น ๆ: ไขเ หงื่อไมอ อก ไขสงู มาลาเรยี ปวดศรี ษะ ไสเ ลอ่ื น บวม รดิ สดี วงทวาร ปวดเคล็ดเอว ฝน เปย ก หยอ นสมรรถภาพทางเพศ ตกขาวระดู ทอ งเดิน รักษาโรคความเย็น หยาง พรองใชจ ุดน้ีดีมาก วิธีฝงเข็ม: แทงเฉยี ง 0.5-1.0 ชนุ ☯ GV5 เสฺวยี นซู (悬枢 Xuán-Shū) ความหมาย: เสวฺ ียน (悬) แปลวา แขวนลอย; ซู (枢) แปลวา จดุ ทห่ี มุน: จุดน้ีอยบู นหลงั สวนลางเม่อื นอนหงาย บริเวณน้จี ะเหมอื นแขวนลอยเปน จดุ ที่หมุนของกระดกู สันหลงั ตาํ แหนง: ก่งึ กลางหลังใตก ระดกู สนั หลังระดบั เอวขอ ท่หี น่งึ ขอ บง ใช: 1) โรคระบบยอยอาหาร: ทองอดื ปวดทอง อาหารไมย อย ทอ งเสีย 2) โรคอน่ื ๆ เชน ขอ ตดิ แข็ง ปวดและความผดิ ปกตขิ องระบบสง่ั การของเอวและหลงั ลาํ ไสแ ละทวารหนกั หยอ น วิธฝี ง เข็ม: ปกเฉยี งลึก 0.5-1.0 ชนุ หรอื รมยา ☯ GV6 จจ่ี ง (脊中 Jǐ-Zhōng) ความหมาย: จี่ (脊) แปลวา กระดูกสนั หลงั ; จง (中) แปลวา กลาง: กระดกู สนั หลังมี 21 ขอ จดุ น้อี ยใู ตก ระดกู สนั หลงั ท่ี 11 ซ่งึ ตรงกับไขสันหลังตรงกลางพอดี ตําแหนง: กึง่ กลางหลงั ต่าํ กวากระดูกสนั หลังระดบั อกขอทสี่ บิ เอด็

จุดฝงเข็มบนเสนลมปราณ 219 ขอ บง ใช: 1) โรคระบบยอยอาหาร: ปวดกระเพาะอาหาร รูส กึ อ่ิม แนนทอ ง ทองเสีย ปวดลําไส ถา ยเปน เลือด อาหารไมยอ ยในเด็ก เบื่ออาหาร ตัวเหลือง อาเจียน อาเจียนเปนเลือด คลื่นไส 2) โรคอน่ื ๆ เชน ริดสดี วง ทวารหนักหยอ น วิธฝี งเข็ม: ปก เฉียงลึก 0.5-1.0 ชุน หรือรมยา ☯ GV7 จงซู (中枢 Zhōng-Shū) ความหมาย: จง (中) แปลวา กลาง; ซู (枢) แปลวา จดุ : จดุ นี้อยอู ยูใตก ระดูกสันหลังขอทสี่ บิ และทําหนาทเี่ หมอื นจดุ ก่ึงกลางของกระดูกสนั หลัง ตําแหนง: กงึ่ กลางหลัง ใตปุมกระดูกสันหลังระดบั อกทสี่ บิ ขอ บง ใช: 1) โรคระบบยอ ยอาหาร: ปวดกระเพาะอาหาร แนน ทอ ง อาเจยี น เบ่อื อาหาร ตัวเหลอื ง ตาเหลือง 2) โรคอน่ื ๆ เชน ไขก ระทบเยน็ ปวดและหลงั แข็งรว มกบั มอี อนแรงจากไขสนั หลัง วิธฝี ง เข็ม: ปกเฉียงลึก 0.5-1.0 ชุน หรือรมยา ☯ GV8 จินซัว (筋缩 Jīn-Suō) ความหมาย: จนิ (筋) แปลวา กลา มเน้อื และเสนเอ็น; ซัว (缩) แปลวา ติดยึด: ขา งจุดนค้ี อื กานซู (肝俞 Gān-Shū, BL18) ตับควบคุมกลา มเนื้อเสน เอน็ จดุ นี้ใชรกั ษากลา มเนอ้ื ติดยดึ ทุกประเภท ตาํ แหนง: กึ่งกลางหลัง ใตป มุ กระดกู สนั หลังระดบั อกขอที่เกา ขอ บง ใช: 1) โรคระบบยอยอาหาร: ปวดกระเพาะอาหาร อาเจยี น และตวั เหลือง 2) โรคจิตใจ: อารมณแปรปรวน ชกั ในเด็กแรกเกดิ ฮสิ ทีเรีย (hysteria) 3) โรคอ่นื ๆ เชน ความผดิ ปกติของการสงั่ การ ปวดหลัง สว นลา งแขง็ วิธีฝงเข็ม: ปกเฉยี งลกึ 0.5-1 ชนุ หรือรมยา ☯ GV9 จ้ือหยาง (至阳 Zhì-Yáng) ความหมาย: จื้อ (至) แปลวา ไปถงึ ; หยาง (阳) แปลวา หยางของอนิ -หยาง: จุดจื้อหยางอยู ระดบั เดยี วกับกระบงั ลม ลมปราณไหลผา นจดุ น้จี ากใตก ระบงั ลม (อินในหยาง) ไปถงึ เหนือกระบงั ลม (หยางในหยาง) ตําแหนง : ตรงชอ งใต spinous process ของกระดกู สันหลงั สว นอกที่เจ็ด (ระดับมุมลา งของสะบกั ) ขอ บง ใช: ดซี าน ปวดแนน หนาอกและสขี า ง ไอหอบ วิธฝี ง เขม็ : แทง 0.5-1.0 ชุน

220 การฝงเข็ม-รมยา ☯ GV10 หลงิ ไถ (灵台 Líng-Tái) ความหมาย: หลิง (灵) แปลวา จติ ใจ; ไถ (台) แปลวา แทน , เวที: จดุ น้อี ยใู ตจุดเสินเตา (GV11) และเซนิ จู (GV12) และเหมือนเปน แทน วางจิตใจ ตาํ แหนง: กึ่งกลางหลงั ใตป มุ กระดกู สันหลังระดับอกขอ ทีห่ ก ขอบงใช: 1) โรคระบบหายใจ: ไอ หอบหืด นอนไมห ลบั และกระสบั กระสาย คอแข็ง 2) โรคระบบยอ ยอาหาร: ปวดกระเพาะอาหาร น้ําดอี ดุ กนั้ 3) โรคอืน่ ๆ เชน ไข ชกั ทมี่ ีไขและสั่น ฝ มาลาเรยี ตุมหนองทผี่ วิ หนงั วิธฝี งเขม็ : ปกเฉียงลึก 0.5-1 ชนุ หรอื รมยา ☯ GV11 เสินเตา (神道 Shén-Dào) ความหมาย: เสิน (神) แปลวา จิตใจ; เตา (道) แปลวา เสนทาง, ทางผาน: หัวใจเปน ทอ่ี ยขู อง จิตใจและจุดนี้อยูขา งจุดซิน เหมอื นเปน ทางผา นของจิตใจ ตาํ แหนง : ก่ึงกลางหลัง ระหวา งปุมกระดกู สันหลังระดบั อกขอ ทหี่ า และหก ขอ บง ใช: 1) โรคระบบหายใจ: ไอ หอบหดื ไขต วั เยน็ ปวดศรี ษะ 2) โรคหวั ใจ: ปวดหัวใจ ใจสนั่ 3) โรคจิตใจ: เลือดออกในสมอง ชกั เกรง็ นอนไมหลบั หลงลมื ฮิสทเี รยี (hysterior) วิธีฝง เข็ม: ปกเฉียงลึก 0.5-1 ชุน หรอื รมยา ☯ GV12 เซินจู (身柱 Shēn-Zhù) ความหมาย: เซิน (身) แปลวา รางกาย; จู (柱) แปลวา สงิ่ รองรับ, ฐาน: จดุ น้อี ยูใตก ระดกู สนั หลงั ระดับอกขอ ท่สี าม และเช่ือมคอและศีรษะแลว ลงไป เสนหลังเอว จงึ เหมือนกบั เปน ฐานสิ่งรองรับ ของลําตวั ตาํ แหนง : กึ่งกลางหลงั ใตกระดกู สนั หลังระดบั อกขอ ทส่ี าม ขอบงใช: 1) โรคระบบหายใจ: ไอ หอบหดื รสู กึ มไี ขรอ นในอก 2) โรคจิตใจ: เปน ลมจากอารมณเ สีย อารมณแ ปรปรวน ชกั ชักเกร็งกระตุก พูดไมได จากเลอื ดออกในสมอง 3) โรคอืน่ ๆ เชน ปวดหลงั หลังแขง็ ทําใหน ัง่ ไมได ตุมหนอง และฝท ีห่ ลงั ไข ปวดศรี ษะ วิธฝี ง เข็ม: ปกเฉียงลึก 0.5-0.8 ชุน หรือรมยา

จุดฝง เข็มบนเสนลมปราณ 221 ☯ GV13 เถาเตา (陶道 Táo-Dào) ความหมาย: เถา (陶) แปลวา แบบ; เตา (道) แปลวา ทาง, ทางผา น: ชี่ของจ้ังฝู (อวยั วะ ภายใน) รวมอยูทเี่ สน เลือดและขึ้นไปตามทางนี้ เปนจุดเชอ่ื มเสนลมปราณตู และเสน ลมปราณไทห ยางเทา ตาํ แหนง : กึ่งกลางหลงั ใตก ระดูกสันหลังระดบั อกขอท่ีหนึง่ ขอ บง ใช: 1) โรคระบบหายใจ: ปวดแข็งของศีรษะและคอ ไขก ระทบเย็นโดยไมมเี หง่อื หายใจ ลาํ บาก มาลาเรยี 2) โรคจติ ใจ: อารมณแปรปรวน ชัก ชกั กระตกุ อาการหลงั แอน ในโรคระบาด 3) โรคอนื่ ๆ เชน เหง่ือออกกลางคืนจากไขเร้อื รัง เจ็บในอก ปวดเมือ่ ยตามกระดูกสันหลัง ยกแขนไมข ึน้ จากปวดไหล ผนื่ แพ ลมพิษ วธิ ีฝง เข็ม: ปกเฉียงลกึ 0.5-1 ชนุ หรอื รมยา ☯ GV14 ตาจยุ (大椎 Dà-Zhuī) ความหมาย: ตา (大) แปลวา ใหญ; จยุ (椎) แปลวา กระดูกสนั หลงั : จุดตา จุยอยใู ต spinous process ของกระดกู สนั หลงั สว นคอท่ีเจ็ด ซง่ึ เปนกระดกู สนั หลงั คอทใ่ี หญท ่สี ดุ ตาํ แหนง : ใต spinous process ของกระดูกสันหลังสว นคอที่เจด็ ตรงกบั กึ่งกลางระหวาง acromion 2 ขา ง ขอบง ใช: ใชไดด ใี นการขจัดความรอนรกั ษามาเลเลยี บํารุงชี่ ปอดพรอ ง เชน ไอ หายใจหอบ เหง่อื ออกกลางคืน (เตาฮนั่ ) เปน จุดบาํ รุง ไลล ม ขับลม ลมชัก ลมพิษ กลมุ อาการภายนอก เปย วเจงิ้ ปวดทายทอย เพราะเสนลมปราณ แถวคอไหลเวียนไมค ลอ ง ทําใหป วด บาํ รงุ สุขภาพ วธิ ีฝงเข็ม: แทงเฉยี ง 0.5-1.0 ชุน ☯ GV15 หยาเหมิน (哑门 Yǎ-Mén) ความหมาย: หยา (哑) แปลวา เปนใบ; เหมิน (门) แปลวา ประตู: จดุ หยาเหมิน เปนสาเหตุ หรอื ใชร กั ษาอาการใบก ไ็ ด เปรียบเปน ประตู 2 ดา น จดุ เฉพาะ: จุดตัดกับเสน ลมปราณหยางเหวย ตําแหนง : อยทู ่หี ลงั คอ เหนือชายผมดา นหลัง 0.5 ชนุ ใต spinous process ของกระดูกสันหลัง สวนคอทห่ี น่ึง ขอ บงใช: ปวดทา ยทอยและศรี ษะ โรคจติ อาละวาด ลมชกั พูดไมม ีเสียง ลน้ิ แขง็

222 การฝงเข็ม-รมยา วิธีฝงเข็ม: แทงตรงหรอื แทงเฉียงลงลาง 0.5-1.0 ชุน หามแทงเฉียงข้นึ บนหรอื แทงลกึ เกนิ ไปเพราะ อาจถูกไขสนั หลงั ☯ GV16 เฟง ฝู (风府 Fēng-Fǔ) ความหมาย: เฟง (风) แปลวา ลม; ฝู (府) แปลวา สถานที่: จุดเฟง ฝูเปนจุดทใี่ ชขบั ระบายลม จุดเฉพาะ: จุดตดั กนั (交会 Jiāo-Huì) กับเสนลมปราณหยางเหวย ตําแหนง : อยูท่ีหลังคอ เหนือชายผมดา นหลงั 1.0 ชุน อยูใต external occipital protuberance ขอ บงใช: ปวดศีรษะ คอแขง็ โรคจิต วิงเวียน เจ็บคอ พูดไมม ีเสยี ง อาละวาด ลมชัก สรรพคุณเดน: เฟง ฉือ สรรพคุณกวางกวาทัง้ ตา หู จมกู คอ ถาเฟงฝู เนนคอ วธิ ีฝง เข็ม: แทงตรงหรอื แทงเฉยี งลงลาง 0.5-1.0 ชนุ หา มแทงลกึ เกินเพราะอาจถกู ไขสันหลัง ☯ GV17 เหนาหู (脑户 Nǎo-Hù) ความหมาย: เหนา (脑) แปลวา สมอง; หู (户) แปลวา ประต:ู เลือดวง่ิ ข้นึ ตามกระดกู สันหลัง เขา สมอง จดุ นเ้ี หมือนเปนประตบู น บริเวณกระดกู ทายทอยซึ่งชี่ (气 Qì) ของลมปราณเขา สูส มอง ตําแหนง: บนศีรษะ 2.5 ชนุ เหนือจดุ กง่ึ กลางแนวไรผมดา นหลงั 1.5 ชนุ เหนอื จดุ เฟง ฝู (GV16) ขอบบนของ occipital protuberance ขอ บง ใช: โรคของศีรษะ และอวยั วะรบั ความรสู ึก: หนักในหัววงิ เวียน ปวดศรี ษะ หนาแดง ตา เหลอื ง ปวดตาทาํ ใหม องไกลไมได ปวดบวมใบหนา ตน คอแข็ง เลือดออกท่ีโคนลิ้น โรคจิตใจ: อารมณ แปรปรวน โรคจิต ชกั พดู ไมไ ด เลือดออกในสมอง โรคอืน่ ๆ เชน คอหอยพอก ตาเหลืองตวั เหลอื ง วธิ ฝี งเข็ม: แทงตรงหรือแทงเฉียงลงลาง 0.5-1.0 ชุน หามแทงลกึ เกนิ เพราะอาจถูกไขสนั หลัง ☯ GV18 เฉียงเจยี น (强间 Qiáng-Jiān) ความหมาย: เฉยี ง (强) แปลวา แข็ง; เจียน (间) แปลวา กลาง: จุดนี้อยูระหวา งกระดกู parictal และ oxxifital และ บอกถงึ คอแขง็ และปวดศรี ษะ ตาํ แหนง: บนศีรษะ 4 ชุน เหนอื จดุ กง่ึ กลางแนวไรผมดา นหลัง 1.5 ชุนเหนือจดุ เหนาหู (脑户 Nǎo-Hù, GV17) ขอ บง ใช: 1) โรคของศีรษะ และอวัยวะรบั ความรสู ึก: ปวดศรี ษะ วงิ เวียน ปวดคอ คอแข็ง ทําให หันศรี ษะไมไ ด 2) โรคจิตใจ: อารมณแ ปรปรวน ชกั ชักกระตกุ

จุดฝงเขม็ บนเสนลมปราณ 223 3) โรคอน่ื ๆ เชน อาเจียน กระสับกระสาย วธิ ีฝง เขม็ : ปก แนวราบลึก 0.5-0.8 ชนุ หรือรมยา ☯ GV19 โหวติ่ง (后顶 Hòu-Dǐng) ความหมาย: โหว (后) แปลวา หลงั ; ต่ิง (顶) แปลวา ปลาย, กระหมอ ม: จดุ น้ีอยูห ลงั ตอ กระหมอม ตาํ แหนง: บนศีรษะ 5ชนุ เหนอื จดุ กึ่งกลางแนวไรผมดานหลงั 3 ชุน เหนอื จดุ หนาวหู (GV17) ขอบงใช: 1) โรคของศีรษะ และอวัยวะรบั ความรสู กึ : ปวดศรี ษะไมเกรน วิงเวยี น โลกหมนุ ตามัว ปวดคอ คอแขง็ 2) โรคจติ ใจ: โรคซมึ เศราหวาดระแวง กระสบั กระสา ย นอนไมห ลับ ชกั กระตุก 3) โรคอน่ื ๆ เชน ไขจ ากสงิ่ คกุ คามจากภายนอก วธิ ฝี งเขม็ : ปก แนวราบลกึ 0.5-0.8 ชุน หรือรมยา ☯ GV20 ไปหยุ (百会 Bǎi-Huì) ความหมาย: ไป (百) แปลวา หลักรอ ย; หุย (会) แปลวา บรรจบ: จุดไปหุยเปน จุดบรรจบกัน ของเสน ลมปราณหยางของเทา 3 เสน เสนลมปราณเทา จฺเหวยี อินตับและเสน ลมปราณตู จดุ เฉพาะ: จดุ ตัดกับเสนลมปราณเทา ไทหยางกระเพาะปส สาวะ ตาํ แหนง: อยเู หนอื ชายผมดา นหนาขึ้นไป 5 ชนุ กึ่งกลางระหวา งเสนตอ ระหวา งยอดใบหสู องขาง เปนจดุ ฝง เข็มที่อยสู งู สุด ขอบง ใช: 1) โรคของศีรษะและความรสู กึ : ปวดศรี ษะ เวียนศรี ษะ เสยี งออ้ื ในหู หนกั ศีรษะ สายตามวั คัดแนนจมูก 2) โรคทางเดินอาหาร เบอื่ อาหาร ปากไมรรู ส ทวารหนักปลนิ้ การบบี เกรง็ จากทองเสยี และลาํ ไสอกั เสบ กระเพาะอาหารหยอ น 3) โรคระบบปส สาวะ ไตหยอน กล้นั ปสสาวะไมไ ด 4) โรคอวัยวะสบื พนั ธุ กามตายดาน มดลกู หยอน โรคทางจิต ใจสนั่ ความจําเส่อื ม เปนลม หมดสติ shock พูดไมไ ด ขากรรไกรคา ง อมั พาตคร่งึ ซีก ลมบาหมู โรคฮีสทีเรยี ชกั กระตุก 5) โรคอืน่ ๆ ความดันโลหิตสงู โรคจิต อาละวาด ปวดศีรษะ วงิ เวยี น อัมพาตพดู ไมได ดากออก มดลกู หยอน นอนไมห ลับ มสี รรพคุณเดน ในเร่อื ง ดึงหยางชใี่ หขึน้ มาหากชีต่ ก ไมมี แรงดงึ จะใหอ วยั วะภายในหยอน วิธฝี ง เขม็ : แทงราบ 0.5-0.8 ชุน

224 การฝง เข็ม-รมยา ☯ GV21 เฉียนต่งิ (前顶 Qián-Dǐng) ความหมาย: เฉียน (前) แปลวา หนา ; ตงิ่ (顶) แปลวา กระหมอ ม: จุดนีอ้ ยูหนากระหมอม ตําแหนง: บนศีรษะ 3.5 ชุน เหนอื จดุ แนวชายผมดา นหนา 1.5 ชุน หนา ตอ จุดไปหุย (GV20) ขอบง ใช: 1) โรคของศีรษะ และอวยั วะรับความรสู ึก: วงิ เวยี นโรคหมุน คดั จมูกมีนํ้ามูกใส น้ํามกู ขนุ เลือดกาํ เดาไหล เยือ่ บุตาบวม ตามวั หนาบวมแดง 2) โรคจติ ใจ: โรคซึมเศรา หวาดระแวง ชกั กระตกุ ชักเฉียบพลันและเรือ้ รงั เลอื ดออก ในสมอง 3) โรคอืน่ ๆ เชน ความดนั โลหิตสูง บวมนํ้า วธิ ีฝงเขม็ : ปก แนวราบลกึ 0.5-0.8 ชนุ หรือรมยา ☯ GV22 ซ่นิ หุย (囟会 Xìn-Huì) ความหมาย: ซิ่น (囟) แปลวา กระหมอมออ น; หยุ (会) แปลวา ปด : จุดนเี้ ปรียบไดก บั ประตหู ลัก ตําแหนง : บนศรี ษะ 2 ชุน เหนือจดุ ก่งึ กลางแนวไรผมดานหนาและ 3 ชุน เหนอื จุดเหนา ฮหู นา ตอจุดไปห ยุ (百会 Bǎi-Huì, GV20) ขอบง ใช: 1) โรคของศรี ษะ และอวัยวะรับความรูสึก: ปวดศีรษะ วิงเวยี นโลกหมนุ หนา บวม แดง นา้ํ มูกขุน เลอื ดกําเดาไหล เนื้องอกในจมกู เหย่อื บจุ มกู บวม ปวดในศรี ษะจากความเยน็ คันหนงั ศีรษะมีรงั แคมาก 2) โรคจิตใจ: ชัก ชกั ในเดก็ เล็ก เลอื ดออกในสมอง นอนไมห ลับ หลบั ใน 3) โรคอ่ืน ๆ เชน ความดันโลหิตสูง วธิ ฝี งเขม็ : ปกแนวราบลึก 0.5-0.8 ชนุ หรอื รมยา ☯ GV23 ชา งชิง (上星 Shàng-Xīng) ความหมาย: ชา ง (上) แปลวา ขา งบน; ชงิ (星) แปลวา ดวงดาว: ศรี ษะเปรยี บเปน ทองฟาจุด ชา งชงิ อยทู ่ีศรี ษะ ก็คือ ดวงดาวบนทองฟา ตําแหนง: อยเู หนือกง่ึ กลางชายผมดานหนา 1 ชนุ ขอ บง ใช: ปวดตา ปวดศีรษะ ไซนัสอักเสบ เลอื ดกาํ เดาไหล โรคจติ อาละวาด มาเลเรยี โรคจาก ความรอ น วิธีฝง เข็ม: แทงราบ 0.5-1.0 ชนุ

จุดฝง เข็มบนเสนลมปราณ 225 ☯ GV24 เสินถิง (神庭 Shén-Tíng) ความหมาย: เสิน (神) แปลวา จิตใจ; ถงิ (庭) แปลวา บา น, ทีอ่ ย:ู เสินหมายถึง สมองซ่งึ เปน ทอ่ี ยขู องจิตใจ จุดเสนิ ถิงอยทู ่หี นาผาก เปรียบเปน ทางเดนิ เขาสสู มอง ตาํ แหนง: อยูเหนอื กงึ่ กลางของชายผมดา นหนา 0.5 ชุน ขอบง ใช: ปวดศีรษะ วิงเวยี น ไซนสั อักเสบ โรคจิต ลมชัก นอนไมห ลับ วธิ ีฝง เข็ม: แทงราบ 0.5-0.8 ชนุ คุณสมบตั พิ ิเศษ: จดุ ตัดกนั (交会穴:Jiāo-Huì-Xué) กบั เสน ลมปราณเทา ไทห ยางกระเพาะ ปสสาวะ และเทา หยางหมิงกระเพาะอาหาร ☯ GV25 ซูเหลียว (素髎 Sù-Liáo) ความหมาย: ซู (素) แปลวา กระดกู ออนของจมกู ; เหลียว (髎) แปลวา รอง: จดุ ซูเหลยี วอยูที่ รอยบมุ ตรงปลายของกระดูกออนของจมกู ตาํ แหนง: อยูตรงกลางของปลายจมูก ขอบงใช: เลอื ดกําเดาไหล ไซนัสอัสเสบ หอบเรว็ หมดสติ ตกใจจนเปน ลม ทารกแรกเกดิ ไม หายใจ (ใชในกรณีฉกุ เฉนิ เทา นั้น แมรกั ษาโรคจมกู ไดแตไมน ิยมใชเ พราะเจ็บมาก) วิธฝี ง เขม็ : แทงเฉียงข้ึน 0.3-0.5 ชุน ☯ GV26 สุย โกว (เหญนิ จง) [水沟(人中) Shuǐ-Gōu(Ren-Zhong)] ความหมาย: สยุ (水) แปลวา นาํ้ ; โกว (沟) แปลวา รอง: จุดสุยโกวอยูต รงรอ งเหนอื ริมฝปาก จดุ เฉพาะ: จดุ ตดั กับเสนลมปราณมอื หยางหมิงลําไสใ หญ ตาํ แหนง: อยูตรงรอ งเหนอื รมิ ฝปาก ตรงรอยตอระหวางสวนบน 1/3 กบั สวนกลาง 1/3 ขอ บง ใช: โรคจติ อาละวาด ลมชกั ปวดเอว หมดสติ อัมพาตใบหนา ปากเบี้ยว (ในการรกั ษา เบย้ี วถา ใชต ชี้ างนานเกินไป ใหเปล่ียนมาใชส ยุ โกว) ปวดหลงั รนุ แรงฉับพลัน เวลารักษาปวดหลัง คนไข ตอ งอยใู นทากางขา ยอเขา ท้งั 2 ขาง (ทาข่มี า ) ปลายเทา ตรงไมแบออก กระตนุ แลวขยบั เอวไปดว ย วธิ ฝี ง เข็ม: แทงเฉียง 0.3- 0.5 ชุน ☯ GV27 ตยุ ตวฺ าน (兑端 Duǐ-Duān) ความหมาย: ตยุ (兑) แปลวา ปาก; ตฺวาน (端) แปลวา ปลาย ตําแหนง: บนใบหนา อยูบนขอบของรมิ ฝป ากบน

226 การฝง เข็ม-รมยา ขอ บง ใช: 1) โรคของศีรษะ และอวยั วะรบั ความรูส กึ : กระหายนํา้ รมิ ฝปากสนั่ ในปาก ปวดฟน เหงอื กอักเสบ กรามคาง คดั จมูก เลอื ดกาํ เดาไหล ปากแหง 2) โรคระบบยอยอาหาร: ตาเหลอื งตัวเหลอื ง ปส สาวะเหลอื ง 3) โรคจิตใจ: coma หมดสติ โรคซึมเศราหวาดระแวง hysteria 4) โรคอน่ื ๆ เชน ปวดกระดูกกนกบ วธิ ฝี ง เข็ม: ปกเฉยี งลึก 0.2-0.3 ชนุ หรอื รมยา ☯ GV28 อนิ๋ เจยี ว (龈交 Yín-Jiāo) ความหมาย: อนิ๋ (龈) แปลวา เหงือก; เจยี ว (交) แปลวา เนื้อ: จดุ นีอ้ ยูบนรอยพับเหงอื กบน เปนจุดเชอ่ื มระหวา งเสนลมปราณตูและเญ่นิ ตําแหนง : ขางในริมฝป ากบน ทร่ี อยตอของเหงอื กกบั เยื่อรงั้ รมิ ฝป ากบน ขอ บงใช: 1) โรคของศีรษะ และอวัยวะรบั ความรูสกึ : เหงือกอักเสบ ปากเบีย้ ว กรามคาง ลม หายใจเหมน็ เลือดออกตามไรฟน ไซนสั อักเสบ หนา แดง แกม บวม ปวดใบหนา ปวดแกม 2) โรคจติ ใจ: โรคซมึ เศรา หวาดระแวง 3) โรคอนื่ ๆ เชน ลาํ คอแข็ง วิธีฝงเขม็ : ปกเฉยี งลกึ 0.2-0.3 ชนุ หรอื รมยา

จดุ ฝงเขม็ นอกระบบเสนลมปราณ 227 บทท่ี 4 จุดฝง เขม็ นอกระบบเสน ลมปราณ 1. จุดพเิ ศษบนศีรษะและคอ (头颈 Tóu-Jing: Head and neck) รปู ที่ 4-1 แสดงตําแหนง จุด EX-HN1 รูปที่ 4-2 แสดงตาํ แหนง จดุ EX-HN2-HN17

228 การฝงเข็ม-รมยา ☯ EX-HN1 ซ่อื เสินชง (四神聪 Sì-Shén-Cōng) ตาํ แหนง: กลุม จดุ 4 จดุ อยกู ลางกระหมอม โดยใช จดุ ไปห ยุ (百会 Bǎi-Huì, GV20) จดุ ศนู ยก ลาง จุดทงั้ ส่อี ยูหางจุดไปห ยุ ไปดานหนา ดานหลงั ดา นซายและดานขวา ดา นละ 1 ชนุ ขอบงใช: ปวดศีรษะ เวียนศรี ษะ นอนไมห ลับ ความจาํ เสอ่ื ม ลมชกั วธิ ฝี งเข็ม: แทงราบ 0.5-1.0 ชุน หรอื รมยา ☯ EX-HN2 ตางหยาง (当阳 Dāng-Yáng) ตาํ แหนง: จุดอยเู หนือแนวชายผม 1 ชุน บนแนวเสน รูมา นตา (แนวเสน สมมตทิ ีล่ ากผา นรูมา น ตาในทา มองตรง ขนานกบั เสนก่งึ กลางลาํ ตวั ) ขอ บงใช: ปวดศรี ษะ มึนศีรษะ ตาแดง ตาบวม ปวดตา คัดจมูก วธิ ฝี งเขม็ : แทงราบ 0.5-0.8 ชนุ หรือ รมยา ☯ EX-HN3 อน้ิ ถงั (印堂 Yìn-Táng) ตาํ แหนง: อยบู นแนวเสนกงึ่ กลางลําตัว (บนแนวเสน ตู) จุดอยกู ึง่ กลางระหวางหวั คว้ิ ทงั้ สองขา ง ขอ บง ใช: ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ มนึ งง ปวดศีรษะดานหนา เลอื ดกาํ เดาไหล น้ํามูกมาก ไซนสั อกั เสบ นอนไมหลับ ลมชกั ในทารก เปน ลมแดด วิธีฝงเข็ม: แทงราบ 0.3-0.5 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-HN4 ยหฺ วีเยา (鱼腰 Yú-Yāo) ตําแหนง : จุดกึง่ กลางของควิ้ อยตู รงกบั แนวเสนรูมา นตา (แนวเสนสมมติท่ีลากผานรูมา นตาใน ทามองตรง ขนานกับเสน กง่ึ กลางลําตวั ) ขอ บงใช: ปวดบริเวณเหนอื เบาตา หนังตากระตุก หนงั ตาตก แกว ตาขุนมัว ตาแดง ตาบวมและ ปวดตา วธิ ีฝง เข็ม: แทงราบ 0.3-0.5 ชุน ☯ EX-HN5 ไทห ยาง (太阳 Tài-Yáng) ตําแหนง : ตรงรอยบุมขมบั โดยวดั จากจดุ ก่ึงกลางระหวางหางควิ้ และหางตามาดา นขา งประมาณ 1 ความกวา งนว้ิ มือ ขอบง ใช: ปวดศรี ษะ ไมเกรน โรคตา ตาเข ปากเบ้ียว วิธฝี งเข็ม: แทงตรง 0.3-0.5 ชุน หรอื ปลอยเลือด

จดุ ฝงเข็มนอกระบบเสน ลมปราณ 229 ☯ EX-HN6 เออ รเจยี น (耳尖 Ěr-Jiān) ตาํ แหนง : จุดอยตู รงยอดหู โดยจับใบหูพบั ตามแนวยาวจุดนจ้ี ะอยูตรงยอดรอยพบั ใบหู ขอ บงใช: ตาแดง ตาบวม เจ็บตา เปน ไขตวั รอ น วิธฝี ง เขม็ : แทงตรง 0.1-0.2 ชนุ หรอื ปลอ ยเลอื ด หรือ รมยา ☯ EX-HN7 ฉิวโหว (球后 Qiú-Hòu) ตาํ แหนง : ตรงรอยเวาขอบลางกระดูกเบาตา ใชม ือคลําขอบเบา ตาลา ง ตาํ แหนงจุดอยูประมาณ ระยะ 1/4 จากมุมดา นนอกหรือ 3/4 จากมุมดา นใน ขอ บง ใช: โรคตาตาง ๆ วิธีฝง เขม็ : ดันลกู ตาข้ึนบนอยา งนมุ นวล แทงตรง 0.5-1.0 ชนุ ท่ีขอบเบาตา หามกระตนุ เข็ม ☯ EX-HN8 ซางอิ๋งเซียง (上迎香 Shàng-Yíng-Xiāng) ตําแหนง : ขา งสนั จมูก ตรงปลายบนของรอ งขา งจมูก (upper end of nasolabial groove) ขอ บงใช: นํ้ามูกมาก ปวดจมูก ฝในโพรงจมกู วิธีฝงเขม็ : แทงราบ 0.3-0.5 ชนุ ไปตามแนวสันจมูก ☯ EX-HN9 เนย อง๋ิ เซยี ง (内迎香 Nèi-Yíng-Xiāng) ตาํ แหนง: อยูในโพรงจมกู ตรงรอยตอ ระหวางกระดูกออนของปกจมูกกับกระดูก turbinate (nasal concha) ตรงกบั จุดซางอ๋งิ เซียง (上迎香 Shàng-Yíng-Xiāng, EX-HN8) ทางดา นนอก ขอ บง ใช: ตาบวม ตาแดง ตาเจ็บ วธิ ีฝง เข็ม: เจาะปลอ ยเลือดตรงเยอ่ื บจุ มูก ☯ EX-HN10 จฺวีเ้ ฉฺวียน (聚泉 Jù-Quán) ตาํ แหนง: ตรงจดุ ก่ึงกลางของล้ินดานบน (dorsum of the tongue) (รปู ที่ 4-4) ขอบง ใช: ล้ินแข็ง ล้ินออนแรง สูญเสยี การรบั รส โรคหอบหืด วิธีฝง เขม็ : จับลน้ิ ใหม ่ัน แทงตรง 0.1-0.2 ชนุ หรือ ปลอยเลือด

230 การฝง เข็ม-รมยา รปู ที่ 4-3 แสดงตําแหนง จุด EX-HN3–EX-HN19 รูปท่ี 4-4 แสดงตาํ แหนงจดุ EX-HN10 รปู ท่ี 4-5 แสดงตาํ แหนง จุด EX-HN11-EX-HN13

จดุ ฝงเข็มนอกระบบเสน ลมปราณ 231 รปู ท่ี 4-6 แสดงตาํ แหนง จดุ EX-HN14 ☯ EX-HN11 ไหเฉวฺ ยี น (海泉 Hǎi-Quán) ตําแหนง: อา ปาก กระดกล้นิ ขน้ึ ทีก่ ลางใตลน้ิ มเี สน ยึดลนิ้ (frenulum of the tongue) จุดนอ้ี ยู กงึ่ กลางเสน ยดึ ล้นิ (รูปท่ี 4-5) ขอ บง ใช: เบาหวาน กลา มเน้อื กระบงั ลมหดเกร็ง ล้ินอกั เสบ วิธฝี งเข็ม: เจาะปลอยเลอื ด ☯ EX-HN12 จนิ จิน (金津 Jīn-Jīn) : EX-HN13 อวเี้ ย (玉液 Yù-Yè) ตาํ แหนง: อาปาก กระดกลน้ิ ที่ใตล ้นิ มีเสน เลอื ดดาํ อยูสองขางของเสนยดึ ลนิ้ (frenulum) เสน เลือดดําดา นซายคือ จดุ จนิ จิน (EX-HN12) ดานขวาคือ จดุ อวี้เย (EX-HN13) ขอบง ใช: แผลในปากและลน้ิ ลนิ้ บวม พูดไมไ ดเ พราะล้นิ แขง็ อาเจียน วธิ ีฝงเขม็ : จับล้นิ ใหม น่ั เจาะปลอยเลือดตรงเสน เลือดดํา ☯ EX-HN14 อี้หมิง (翳明 Yì-Míng) ตําแหนง : อยูห ลังตอ จดุ อ้ีเฟง (翳明 YìMíng, EX-HN14) 1 ชนุ ขอบง ใช: โรคตา เสยี งในหู หตู ึง นอนไมหลบั วิธีฝง เข็ม: แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ

232 การฝงเข็ม-รมยา ☯ EX-HN15 จง่ิ ไปเ หลา (颈百劳 Jǐng-Bǎi-Láo) ตําแหนง : อยูเ หนอื จดุ ตา จยุ (大椎 DàZhuī, GV14) ข้นึ มา 2 ชนุ และออกมาดา นขา งตอเสน กึง่ กลางลาํ ตวั 1 ชนุ ขอบงใช : ชอ งคออักเสบหรอื บวม ไอ ไอกรน หอบหดื เหง่อื ออกกลางคืน ตอ มนํ้าเหลอื งโต กลามเนอ้ื คอแขง็ เกรง็ หรอื ปวด วิธฝี ง เขม็ : แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-HN16 ซา งเหลียนเฉวฺ ยี น (上廉泉 Shàng-Lián-Quán) ตําแหนง : อยบู นแนวเสนกง่ึ กลางลาํ ตัวดา นหนา (เสนลมปราณเญนิ่ ) จุดอยใู ตคางลงมา 1 ชุน ตรงรอยบมุ กึ่งกลางระหวางคางกบั กระดูก hyoid ขอบง ใช: ล้นิ แขง็ ไมม ีเสยี ง พดู ไมช ดั พูดไมไ ด นาํ้ ลายมาก กลืนไมไ ด คอเจบ็ ลน้ิ เปน แผล วิธีฝงเขม็ : แทงเฉียง 0.8-1.2 ชุน ปลายเขม็ ชีไ้ ปที่โคนลน้ิ ☯ EX-HN17 เจีย่ เฉงิ เจียง (夹承浆 Jiā-Chéng-Jiāng) ตาํ แหนง : อยหู า งจดุ เฉงิ เจียง (承浆 ChéngJiāng, CV24) ออกทางดา นขาง 1 ชุน ขอ บง ใช: ปวดใบหนา หนาเบยี้ ว ใบหนา เกง็ กระตุก วธิ ีฝง เขม็ : แทงเฉยี ง 0.5-1.0 ชนุ ☯ EX-HN18 เฉยี นเจ้ิง (牵正 Qiān-Zhēng) ตําแหนง: 0.5-1.0 ชนุ ดานหนา ตอ ต่งิ หู ขอบง ใช: หนา เบ้ยี ว ลนิ้ และปากเปน แผล วิธฝี งเขม็ : แทงเฉียง 0.5-1.0 ชนุ ☯ EX-HN19 อันเหมี่ยน (安眠 An-Mián) ตําแหนง : จุดกึง่ กลางระหวา งจดุ อี้เฟง (TE17) และจุดเฟงฉือ (GB20) ขอ บง ใช: นอนไมห ลับ เวยี นศีรษะ ปวดศรี ษะ ใจสน่ั อาการทางจิต วธิ ีฝงเข็ม: แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ

จุดฝง เข็มนอกระบบเสน ลมปราณ 233 2. จุดพิเศษบนหนาอกและทอ ง (胸腹 Xiōng-Fù: Chest and abdomen) ☯ EX-CA1 จอ่ื กง (子宫 Zǐ-Gōng) ตําแหนง: หา งออกมาทางดานขา ง 3 ชนุ จากจดุ จงจี๋ (中极 ZhōngJí, CV3) (รูปที่ 4-7) ขอบงใช: มดลกู หยอ นย่ืนโผลอ อกชอ งคลอด ประจาํ เดือนไมสมํ่าเสมอ ประจําเดือนกระปรดิ กระ ปรอย ปวดประจาํ เดอื น ไมม ปี ระจาํ เดือน เปนหมนั ไสเ ล่อื น ปวดเอว วธิ ีฝงเข็ม: แทงตรง 0.8-1.2 ชนุ ☯ EX-CA2 เวยซาง (胃上 Wèi-Shàng) ตําแหนง: หา งออกมาทางดา นขา ง 4 ชนุ จากจดุ เซย่ี หวา น (下脘 Xià-Wǎn, CV10) (รปู ที่ 4-7) ขอบง ใช: กระเพาะอาหารหยอน ปวดกระเพาะอาหาร ทองอดื (abdominal distension) วิธฝี ง เขม็ : แทงเฉยี งปลายเขม็ ไปทส่ี ะดอื หรือที่จดุ เทยี นซู (ST25) 2.0-3.0 ชนุ หรือ รมยา ☯ EX-CA3 ซานเจย่ี วจิ่ว (三角灸 Sān-Jiǎo-Jiǔ) ตําแหนง: จัดหนาตรง ลากเสนสมมติจากมุมปากสองขางขนานเสนกึ่งกลางลงมาผานขางสะดือ เลยลงมาเล็กนอย วาดสามเหล่ียมดานเทา ยอดของสามเหล่ียมคือกลางสะดือ ฐานสามเหล่ียมอยูใต สะดอื มมุ ฐานสามเหล่ยี มตรงกับเสนสมมตจิ ากมมุ ปากซง่ึ คอื จุดซานเจ่ยี วจว่ิ ซายและขวา (รูปท่ี 4-7) ขอบง ใช: ไสเ ลอ่ื น ทองลน่ั โครกคราก ปวดบริเวณรอบสะดอื เปนหมัน วธิ ีฝง เข็ม: ใชก ารรมยา ☯ EX-CA4 ลเี่ น่ียวเสวฺ ยี (利尿穴 Lì-Niào-Xué) ตําแหนง : จดุ กึง่ กลางระหวางศนู ยกลางสะดือกบั ขอบบนของกระดกู หวั เหนา ซง่ึ เทากับ 2.5 ชนุ ใตส ะดือ หรอื อยูร ะหวางจุดกวานเหยฺวียน (CV4) และจดุ สอื เหมิน (CV5) (รูปที่ 4-7) ขอ บงใช: ปสสาวะแสบขดั ปส สาวะลาํ บาก ปสสาวะเปนเลือด ปวดทอ ง อุจจาระรว ง มดลกู หยอนยื่นโผลอ อกชองคลอด กระเพาะอาหารหยอ น วธิ ฝี ง เขม็ : แทงตรง 0.5-1.0 ชนุ หรือรมยา หรือกดนวดจุด

234 การฝง เข็ม-รมยา ☯ EX-CA5 ชี่เหมิน (气门 Qì-Mén) ตาํ แหนง : หางออกมาทางดานขาง 3 ชุน จากจุดกวานเหยวยี น (关元 Guān-Yuán, CV4)(รปู ที่ 4-7) ขอ บงใช: เปน หมัน หลงั คลอดนํา้ คาวปลาออกนานเกนิ ควร ประจําเดอื นออกกระปริดกระปรอย ปสสาวะแสบขดั หรือความผิดปกตอิ น่ื ๆ ในการปส สาวะ ปวดทองนอ ย วิธีฝงเขม็ : แทงตรง 0.5-1.0 ชนุ หรือรมยา รปู ที่ 4-7 แสดงจดุ พิเศษบนหนาอกและทอ ง ☯ EX-CA6 ถีทวั (提托 Tí-Tuō) ตาํ แหนง : หางออกมาทางดานขาง 4 ชนุ จากจุดกวานเหยวียน (关元 GuānYuán, CV4) (รปู ที่ 4-7) ขอ บง ใช: มดลูกหยอ นย่ืนโผลอ อกชองคลอด ปวดประจําเดือน ไสเล่ือน ทองอดื (abdominal distension) ไตหยอน วิธีฝง เข็ม: แทงตรง 0.5-1.0 ชุน หรอื แทงเฉยี งเขา ใน 3.0-4.0 ชุน หรอื รมยา

จุดฝง เขม็ นอกระบบเสนลมปราณ 235 3. จุดพเิ ศษบนหลงั (背 Bèi: Back) รูปท่ี 4-8 แสดงจดุ พเิ ศษบนหลัง รปู ท่ี 4-9 แสดงตาํ แหนง จุด EX-B10

236 การฝงเข็ม-รมยา ☯ EX-B1 ติง้ ฉฺวาน (定遄 Dìng-Chuǎn) ตาํ แหนง : หางออกมาดานขาง 0.5 ชุน จากจุดตาจยุ (大椎 DàZhuī, GV14) (รูปท่ี 4-8) ขอ บงใช: โรคหอบหืด ไอ คอแขง็ เกรง็ ปวดไหล วธิ ฝี งเข็ม: แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-B2 เจย๋ี จ่ี (ฮวา ถวั เจยี๋ จี่) [夹脊(华佗夹脊) JiáJǐ(Huá-Tuá-Jiá-Jǐ)] ตําแหนง : กลมุ จดุ 34 จดุ อยูสองขา งกระดูกสนั หลงั ขา งละ 17 จุด โดยแตละจดุ อยูหา งจากขอบ ลางของ spinous process ของกระดกู สนั หลงั ซงึ่ อยใู นแนวเสนกึ่งกลางลําตวั ออกมาดา นขาง 0.5 ชุน เริม่ ตงั้ แตก ระดูกสนั หลงั ทรวงอกที่ 1 ถึงกระดกู สนั หลังเอวท่ี 5 (the first thoracic vertebra to the fifth lumbar vertebra) (รูปที่ 4-8) ขอ บงใช: กลุมจดุ ชุดน้มี ขี อ บงใชห ลากหลายขน้ึ อยกู บั ตําแหนงแสดงไวในตารางท่ี 4-1 วิธีฝง เขม็ : ตาํ แหนง คอและทรวงอกแทงตรง 0.5-1.0 ชนุ ตาํ แหนงเอวแทงตรง 1.0-1.5 ชุน หรือ รมยา ☯ EX-B3 เวย หวา นเซีย่ ซู (胃脘下俞 Wèi-Wǎn-Xià-Shū) ตาํ แหนง: หา งจากขอบลา งของ spinous process ของกระดกู สนั หลงั อกท่ี 8 (T8) ออกมา ดานขา ง 1.5 ชนุ (รปู ท่ี 4-8) ขอ บง ใช: เบาหวาน อาเจียน ปวดทอ ง เจบ็ หนา อกและชายโครง วธิ ีฝง เขม็ : แทงเฉยี ง 0.5-0.7 ชนุ หรอื รมยา ตารางท่ี 4-1 แสดงขอ บงใชจ ดุ เจย๋ี จี่ในตําแหนง ตาง ๆ ตาํ แหนง จดุ เจี๋ยจี่ ขอ บง ใช โรคของแขนและมือ กระดูกสันหลังอกท่ี 1 ถึง 3 (T1-T3) โรคในทรวงอก กระดกู สันหลังอกที่ 1 ถงึ 8 (T1-T8) โรคในชองทอง กระดูกสันหลงั อกที่ 6 ถงึ กระดูกสันหลงั เอวที่ 5 (T6-L5) โรคของขาและเทา กระดูกสันหลงั เอวที่ 1 ถงึ 5 (L1-L5)

จดุ ฝงเข็มนอกระบบเสน ลมปราณ 237 ☯ EX-B4 ผ่ีเกนิ (痞根 Pǐ-Gēn) ตาํ แหนง: หางจากขอบลางของ spinous process ของกระดกู สันหลงั เอวท่ี 1 (L1) ออกมา ดา นขาง 3.5 ชุน (รูปที่ 4-8) ขอบงใช: ตบั มามโต ปวดหลัง วธิ ฝี งเขม็ : แทงตรง 0.5-0.8 ชนุ หรือ รมยา ☯ EX-B5 เซ่ียจือ้ ซื่อ (เซ่ยี จ้ซี )ู [下志室(下极俞)Xià-Zhì-Shì(Xià-Jí-Shū)] ตําแหนง : อยใู นแนวเสน กึง่ กลางลาํ ตวั ดา นหลัง (บนเสนลมปราณตู) จุดอยูใตตอขอบลางของ spinous process ของกระดูกสันหลงั เอวที่ 3 (L3) (รปู ท่ี 4-8) ขอบง ใช: ปวดหลังสว นลา ง อจุ จาระรวง ปสสาวะขัด ปส สาวะบอ ยกลางคนื (enuresis) ขาออ น แรงเปน อัมพาต วิธฝี งเข็ม: แทงเฉียง 0.5-0.7 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-B6 เยาอ๋ี (腰宜 Yāo-Yí) ตาํ แหนง : หางจากขอบลา งของ spinous process ของกระดกู สันหลังเอวที่ 4 (L4) ออกมา ดานขาง 3 ชุน (รูปท่ี 4-8) ขอ บงใช: ปวดหลงั สว นลาง ประจําเดือนออกผดิ ปกติ วธิ ฝี ง เขม็ : แทงตรง 0.5-0.7 ชนุ หรือ รมยา ☯ EX-B7 เยาเอย่ี น (腰眼 Yāo-Yǎn) ตําแหนง: หางจากขอบลางของ spinous process ของกระดูกสันหลงั เอวท่ี 4 (L4) ออกมา ดา นขา ง 3.5-4 ชนุ จดุ นจี้ ะเปนรอยบุมเม่ือนอนควา่ํ หนา (รปู ที่ 4-8) ขอบง ใช: ปวดหลงั ปสสาวะบอ ย ประจาํ เดอื นไมส มาํ่ เสมอ ไตหยอ ย อณั ฑะอกั เสบ วธิ ีฝง เข็ม: แทงตรง 0.8-1.2 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-B8 สือชจี ุย (十七椎 Shí-Qī-Zhuī) ตําแหนง : อยใู นแนวเสน กึง่ กลางลําตัวดานหลงั (บนเสนลมปราณต)ู จุดอยูใ ตต อ ขอบลา งของ spinous process ของกระดูกสนั หลังเอวที่ 5 (L5)

238 การฝงเข็ม-รมยา ขอ บง ใช: ปวดหลงั และกน กบ ปวดตนขา ปวดหลังรา วลงขา (sciatica) ประจาํ เดอื นไมส มํ่าเสมอ ปวดประจาํ เดือน โรคของทวารหนกั ปส สาวะไมออก วธิ ีฝง เขม็ : แทงตรง หรือ แทงเฉยี งขึ้นบน 0.5-1.2 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-B9 เยาฉี (腰奇 Yāo-Qí) ตาํ แหนง : อยูใ นแนวเสน ก่ึงกลางลําตวั ดา นหลงั (บนเสนลมปราณต)ู จุดอยเู หนอื ปลายกระดูกกน กบข้ึนมา 2 ชนุ (รูปท่ี 4-8) ขอบง ใช: โรคลมชกั ปวดศรี ษะ นอนไมหลับ ทองผูก วธิ ีฝงเข็ม: แทงราบปลายเข็มชี้ขึน้ บน 1.0-2.0 ชนุ หรือ รมยา ☯ EX-B10 หวนจง (环中 Huán-Zhōng) ตําแหนง : จุดก่ึงกลางระหวางจดุ หวนเท่ียว (GB30) และจดุ เยาซู (GV2) (รปู ที่ 4-9) ขอบง ใช: ปวดหลงั ปวดตนขา วธิ ฝี ง เข็ม: แทงราบปลายเข็มช้ขี ึ้นบน 1.0-2.0 ชุน หรอื รมยา ☯ EX-B11 เซฺว่ยี ยาเตย่ี น (血压点 Xuè-Yā-Diǎn) ตาํ แหนง : หา งจากจุดกง่ึ กลางระหวา ง spinous process ของกระดูกสนั หลงั อกท่ี 6 และ 7 ออกมาดา นขา ง 2 ชนุ ขอบงใช: ความดันโลหติ ตาํ่ หรือความดนั โลหติ สงู วิธีฝงเข็ม: แทงตรง 0.5-1.0 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-B12 จฺว้ีเชฺว่ยี ซู (巨阙俞 Jù-Què-Shū) ตาํ แหนง : อยบู นเสน กงึ่ กลางลาํ ตวั ดา นหลงั (เสน ลมปราณต)ู ตรงจดุ บมุ ระหวาง spinous process ของกระดูกสนั หลังอกที่ 4 และ 5 ขอ บงใช: ปวดจากหวั ใจ นอนไมหลับ ไอ หอบหดื เจบ็ หนา อกและชายโครง ปวดไหลแ ละหลัง วธิ ฝี ง เข็ม: แทงเฉียง 0.5-1.0 ชนุ หรือ รมยา

จดุ ฝง เขม็ นอกระบบเสน ลมปราณ 239 4. จุดพเิ ศษบนรยางคบ น (上肢 :ShàngZhī Upper extremities) รปู ที่ 4-10 แสดงตาํ แหนงจดุ พเิ ศษ EX-UE1 รปู ท่ี 4-11 แสดงตําแหนง จดุ EX-UE2 รูปท่ี 4-12 แสดงตาํ แหนง จุด EX-UE3-EX-UE9

240 การฝงเข็ม-รมยา ☯ EX-UE1 โจว เจยี น (肘尖 Zhǒu-Jiān) ตาํ แหนง : งอศอก จดุ น้ีอยตู รงปลายศอก (tip of the ulnar olecranon) ขอบง ใช: วณั โรคตอ มนาํ้ เหลือง รูขมุ ขนอักเสบเปนฝ ฝฝกบัว ไสต ง่ิ อักเสบ วิธฝี ง เข็ม: รมยาประมาณ 7-14 แทง ☯ EX-UE2 เออ รไ ป (二百 Èr-Bái) ตําแหนง : เปนจดุ คู (2 จุดตอ ขา ง) อยบู นปลายแขนดา นฝา มอื เหนือเสนขอมอื ข้นึ มา 4 ชนุ จุด อยูตรงขอบนอกและขอบในของกลา มเนื้อ flexor carpiradialis ขอบละ 1 จุด ขอ บงใช: รดิ สดี วงทวาร ทวารปลน้ิ (prolapse of rectum) วธิ ีฝงเข็ม: แทงตรง 1.5-1.0 ชนุ หรอื รมยา ☯ EX-UE3 จงเฉฺวียน (中泉 Zhōng-Quán) ตําแหนง: บนเสนขอมือดานหลังมือ จุดอยตู รงขอบดา นหวั แมม อื ของเอ็นกลา มเนื้อ extensor digitorum communis หรอื รอยบมุ ระหวา งจดุ หยางซี (LI5) และจดุ หยางฉอื (TE4) ขอบง ใช: หลอดลมอกั เสบ หอบหดื ไอเปน เลอื ด แนนหนา อกชายโครง ทองอดื บวมจนปวด ปวด กระเพาะอาหาร รูสกึ รอ นในฝา มอื วธิ ีฝง เข็ม: แทงตรง 0.3-0.5 ชนุ หรือ รมยา ☯ EX-UE4 จงขุย (中魁 Zhōng-Kuí) ตาํ แหนง: อยูกง่ึ กลางขอนวิ้ มอื ขอ ตน ของนิว้ กลางดา นหลังมอื เมอื่ งอน้ิว ขอ บง ใช: คลื่นไส อาเจียน สะอกึ วธิ ฝี งเข็ม: รมยา ประมาณ 3 แทงโกฐจุฬาลําพา ☯ EX-UE5 ตากคู ง (大骨空 Dà-Gǔ-Kōng) ตําแหนง: อยูก ง่ึ กลางขอ นว้ิ หัวแมม อื ดา นหลังมือ เมื่องอนิว้ ขอ บง ใช: ปวดตา แกวตาขุนมวั โรคตาท่เี ปนผลกระทบจากโรคอายกุ รรม อาเจียน อุจจาระรว ง เลอื ดกําเดาไหล วิธีฝง เข็ม: รมยา ประมาณ 5-7 แทง โกฐจฬุ าลาํ พา ☯ EX-UE6 เสยี วกกู ง (小骨空 Xiǎo-Gǔ-Kōng) ตําแหนง : อยกู ง่ึ กลางขอ น้วิ มือขอตน ของน้วิ กอ ยดา นหลงั มือ เม่อื งอน้ิว

จุดฝง เขม็ นอกระบบเสน ลมปราณ 241 ขอบง ใช: ตาบวม ตาแดง เจบ็ ตา คออักเสบเจบ็ คอ ปวดขอนิ้วมือ วธิ ฝี ง เขม็ : รมยา ประมาณ 5-7 แทง โกฐจุฬาลาํ พา ☯ EX-UE7 เยาทง เตีย่ น (เยาทงเสวยี ะ)[腰痛点(腰痛穴)Yāo-Tòng-Diǎn(Yāo-Tòng-Xué)] ตาํ แหนง : เปนจุดคู (สองจุดตอขาง) อยูบ นหลังมือ ตรงจุดก่ึงกลางระหวา งเสนขอ มอื ดา นหลงั และ ขอ สนับมือ (metacarpophalangeal joints) จุดอยรู ะหวางกระดกู ฝามอื นิ้วชก้ี ับน้ิวกลาง 1 จุด และ ระหวางกระดกู ฝามอื นว้ิ กอ ยกบั น้วิ นาง 1 จุด ขอบง ใช: ปวดหลงั เฉยี บพลัน ปวดศีรษะ โรคลมชกั ในทารกทง้ั เฉยี บพลันและเรอ้ื รงั หลงั มอื อักเสบ ปวด บวมและแดง วธิ ีฝง เขม็ : อูมมือเล็กนอ ย หรอื กํามือหลวม ๆ แทงเฉยี ง 0.5-1.0 ชนุ ชีป้ ลายเข็มทงั้ สองเขากลาง ฝา มือ ☯ EX-UE8 ไวเ หลากง (ล่วั เจนิ ) [外劳宫(落枕)Wài-Láo-Gōng (Luo-Zhen)] ตาํ แหนง: อยบู นหลงั มือระหวา งกระดกู ฝา มอื นิ้วช้ีกับนิว้ กลางหางจากขอ สนับมือ (metacarpo- phalangeal joint) มาทางขอมือ 0.5 ชุน ขอ บง ใช: ปวดคอ ปวดไหล ปวดแขน วธิ ีฝง เขม็ : แทงตรง 0.5-0.8 ชุน ☯ EX-UE9 ปาเสยี (八邪 Bā-Xié) ตําแหนง : อยูตรงงามน้วิ มือดานหลังมอื ตรงรอยตอ ของผวิ สีเขมและสจี าง มีขา งละ 4 จุด รวม เปน 8 จดุ ขอบง ใช: ไขส งู ชานิ้วมือ น้วิ มือเกรง็ และหดร้งั หลงั มอื บวมแดง วธิ ีฝง เขม็ : แทงเฉียง 0.3-0.5 ชนุ หรือ ปลอ ยเลอื ด หรอื รมยา ☯ EX-UE10 ซ่อื เฝง (四缝 Sì-Fèng) ตาํ แหนง : จุดก่ึงกลางของเสนขอนวิ้ มอื ขอตน ดา นฝามือ ของนวิ้ ชี้ น้วิ กลาง น้ิวนางและนวิ้ กอ ย ขอบงใช: โรคเบื่ออาหารจนเปนโรคขาดสารอาหารในเด็ก ไอกรน วธิ ฝี ง เขม็ : เจาะ ปลอ ยเลือด หรือ บีบเคนใหมีน้าํ เหลอื งออกมาเลก็ นอย

242 การฝง เข็ม-รมยา รูปที่ 4-13 แสดงตําแหนงจุด EX-UE7–EX-UE8 รูปท่ี 4-14 แสดงตาํ แหนงจุด EX-UE10–EX-UE11 รูปที่ 4-15 แสดงตําแหนงจดุ EX-UE12

จดุ ฝงเขม็ นอกระบบเสน ลมปราณ 243 รูปที่ 4-16 แสดงตําแหนง จุด EX-LE3 รปู ที่ 4-17 แสดงตาํ แหนง จดุ EX-LE1–EX-LE8 รูปที่ 4-18 แสดงตาํ แหนงจุด EX-LE2–EX-LE7